Vegagerðin vildi leggja þjóðveg og valdi leið er myndi krefjast eignarnáms jarðarinnar Brekku í Núpasveit. Í þeim tilgangi fékk Vegagerðin framkvæmdaleyfi frá sveitarfélaginu og krafðist umrædds eignarnáms, er eigendur jarðarinnar voru ekki sáttir með. Yfirlýstur tilgangur þeirrar tilteknu leiðar væri að stytta akstursvegalengdir milli þéttbýliskjarna og þar af leiðandi stuðla að myndun eins þjónustusvæðis. Nokkrir möguleikar voru fyrir hendi og voru valkostirnir sendir til úrskurðar hjá Skipulagsstofnun og við málsmeðferð hennar leitaði hún umsagnar sveitarfélagsins. Hún taldi þrjár leiðir koma helst til greina (nr. 140, 141, og 150) en taldi þá leið sem málið snýst um (nr. 141) vera þá álitlegustu. Fornleifavernd ríkisins ritaði til Skipulagsstofnunar í tilefni úrskurðsins og taldi hina völdu leið þrengja mjög að fornminjum á svæðinu og leið nr. 150 vera ákjósanlegri.
Eigendurnir kærðu úrskurð Skipulagsstofnunar til ráðherra og færðu í kæru sinni rök fyrir leið nr. 150 og tefldu því einnig fram að hægt væri að nýta jarðir sem íslenska ríkið ætti þá þegar. Ábúendurnir kærðu þá einnig úrskurð Skipulagsstofnunar þar sem andmælt væri vali á leið nr. 150. Ráðherra taldi ekki ástæðu til annars en að staðfesta hinn kærða úrskurð en þó með skilyrðum eftir því hvaða leið yrði valin.
Fyrir héraðsdómi kröfðust eigendurnir ógildingar á eignarnáminu og framkvæmdaleyfinu. Í héraði voru málsúrslit þau að bæði Vegagerðin og sveitarfélagið voru sýknuð af téðum kröfum eigendanna.
Hæstiréttur sýknaði sveitarfélagið af kröfu um ógildingu framkvæmdaleyfisins þar sem ekki fundust annmarkar í stjórnsýslumeðferð málsins er réttlætti það, en hann ógilti hins vegar eignarnámið á þeim forsendum að Vegagerðin gat ekki sýnt fram á að leið nr. 141 hafi verið betri en hinar, þar á meðal á grundvelli óstuddra yfirlýsinga um kostnaðarauka ef leið nr. 150 yrði valin í staðinn. Þær jarðir sem leið 150 hefði legið um voru allar í eign ríkisins og því leitt til vægari aðgerða gagnvart almenningi en hinar leiðirnar.
Úrlausnir Hæstaréttar Íslands
Úrlausnir sem hafa þennan merkimiða. Athugið að taka ekki þessum lista sem tæmandi.
Hrd. 60/2012 dags. 15. nóvember 2012 (Húsfélag við Hverfisgötu - Hverfisgata 68a)[HTML] [PDF]Húsfélag fór í mál við H, sem var einn íbúa hússins, með kröfu um að hún myndi selja íbúð sína eða flytja úr henni sökum þess að hún geymdi mikið magn af rusli í íbúðinni og sameigninni. H bar fram þá málsástæðu að brottrekstur hennar bryti í bága við stjórnarskrárvarins réttar hennar um friðhelgi eignarréttarins.
Hæstiréttur féllst á kröfu húsfélagsins þar sem aðgerðirnar uppfylltu þau skilyrði sem stjórnarskráin gerir, þá einkum skilyrðið um almannaþörf og meðalhóf, og að sérstakt mat hafi farið fram á þessu. Lagastoð væri svo uppfyllt með 55. gr. laga um fjöleignarhús. Þá þyrfti jafnframt að virða friðhelgi eignarréttar hinna íbúðareigenda innan fjöleignarhússins en á því hefði verið brotið vegna verðrýrnunar er athæfi H hefði falið í sér. Óvissan um að hægt yrði að fá endurgjald vegna viðgerða hinna á kostnað H, þrátt fyrir lögveð, var of mikil að sú leið teldist raunhæf.
Með þeirri leið að H geti annaðhvort sjálf séð um sölu eignarinnar eða knúið væri á um uppboð samkvæmt lögum um nauðungarsölu, taldi Hæstiréttur að með því væri nægilega tryggt að H fengi fullt verð fyrir íbúðina í skilningi eignarréttarákvæðis stjórnarskrárinnar.
10. gr. stjórnarskipunarlaga, nr. 97/1995 130. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 13. gr. laga um fjöleignarhús, nr. 26/1994 1. mgr. 34. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 1. mgr. 55. gr. laga um fjöleignarhús, nr. 26/1994 26. gr. laga um fjöleignarhús, nr. 26/1994 28. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir, nr. 7/1998 2. mgr. 55. gr. laga um fjöleignarhús, nr. 26/1994 34. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 3. mgr. 130. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 4. mgr. 26. gr. laga um fjöleignarhús, nr. 26/1994 4. mgr. 55. gr. laga um fjöleignarhús, nr. 26/1994 55. gr. laga um fjöleignarhús, nr. 26/1994 56. gr. laga um fjöleignarhús, nr. 26/1994 5. mgr. 55. gr. laga um fjöleignarhús, nr. 26/1994 Aðbúnaður Afleiðingar Afnotahafar Afsal Almannahagsmunir Almenningsþörf Almenn lög Annmarkar Athafnir Ábyrgð Áhættur Ákvarðanir Áminningar Áskoranir Byggingarfulltrúar Byggingarleyfi Byggingarreglugerð Bætur Dómaframkvæmd Dómarar Dómkröfur Dómstólar Dómtökur Eftirlit Eigendur Eignarhald Eignarhlutir Eignarlóðir Eignarnám Eignarnámsheimildir Eignarnámsþolar Eignarréttindi Eignarréttur Eignaskiptayfirlýsingar Eignir Einkamál Einstaklingar Embætti Endurkröfur Fastanúmer Fasteignareigendur Fasteignaskrá Fasteignir Félagsmenn Félagsþjónustur Félög Fjárhæðir Fjöleignarhús Fjölmiðlar Formenn Framkvæmd eignarnáms Friðhelgi Friðhelgi eignarréttarins Fundargerðir Fyrirvarar Gjaldkerar Gögn Hagsmunir Háttsemi Heilbrigðiseftirlit Heilbrigðisfulltrúar Heilbrigðisyfirvöld Heimili Héraðsdómarar Héraðsdómur Reykjavíkur Hinn almenni markaður Hlutdeild Hrd. 425/2008 dags. 19. mars 2009 (Vegagerðin og eignarnám - Brekka í Núpasveit) ⓘ Húseigendur Húsfélag Húsnæði Hæstaréttardómar Íbúðareigandi Íbúðarhúsnæði Kjallaraíbúðir Kröfugerðir Kröfur Kærunefnd fjöleignarhúsamála Kærunefndir Lagaákvæði Lagafyrirmæli Lagaheimildir Lagarök Leigjendur Leyfi Lóðir Lögaðilar Lögbann Lögfræðingar Löggjafinn Lögmenn Lögmæti Lögreglan Lögregluskýrslur Lögreglustjórar Lög um fjöleignarhús (fehl.), nr. 26/1994 Lög um framkvæmd eignarnáms, nr. 11/1973 Lög um hollustuhætti og mengunarvarnir, nr. 7/1998 Lög um húsafriðun, nr. 104/2001 Lög um meðferð einkamála (eml.), nr. 91/1991 Lög um nauðungarsölu (nsl.), nr. 90/1991 Málatilbúnaður Málavextir Málsástæður Málsgögn Málskostnaður Málsmeðferðarreglur Málsmeðferðir Meðalhóf Meðalhófsreglan Meðeigendur Meginreglur Nauðsynlegt viðhald Nauðungarsölur Opinberir aðilar Ólögmæti Óþægindi Pípulagningameistarar Rafmagn Rafmagnstöflur Ráðherrar Ráðuneyti Reglugerðir Reykjavíkurborg Réttarstaða Réttindi Ríkissjóður Sameign Samræmi Samþykki Seljendur Séreignir ⓘ Sjónarmið Skipulags- og byggingarlög, nr. 73/1997 Skoðanir Skoðunargerðir Skyldur Slökkvilið Starfsfólk Stefnandi (dómsmál) Stjórnarskipunarlög um breyting á stjórnarskrá lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944, með síðari breytingum, nr. 97/1995 Stjórnarskrá Stjórnarskrárákvæði Stjórnskipunarréttur Stjórnvöld Sýkna Sök Söluaðilar Takmarkanir á eignarrétti Tjón Tryggingar Tölvupóstar Umgengni Umhverfismál Umhverfisráðherra Umráðaréttur Uppdrættir Upplýsingar Úrbætur Úrskurðir Útburður Úttektir Valdheimildir Vanræksla Vatnslögn Venjur Verðgildi Verðmat Verðmæti Verktakar Vettvangsskoðanir Vextir Viðgerðir VI. kafli laga um hollustuhætti og mengunarvarnir, nr. 7/1998 Virðisaukaskattur Vitni Vottorð Yfirlýsingar Yfirvofandi Yfirvöld Þjóðskrá Þjóðskrá Íslands Þóknanir Þvingunarráðstafanir Þvingunarúrræði
Hrd. 583/2014 dags. 26. mars 2015 (Hjarðarhagi)[HTML] [PDF]11. gr. laga um framkvæmd eignarnáms, nr. 11/1973 129. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 12. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993 13. gr. laga um framkvæmd eignarnáms, nr. 11/1973 14. gr. laga um framkvæmd eignarnáms, nr. 11/1973 16. gr. vatnalaga, nr. 15/1923 17. gr. laga um framkvæmd eignarnáms, nr. 11/1973 1. mgr. 129. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 1. mgr. 37. gr. vegalaga, nr. 80/2007 1. mgr. 3. gr. laga um framkvæmd eignarnáms, nr. 11/1973 1. mgr. 6. gr. laga um vexti og verðtryggingu, nr. 38/2001 1. mgr. 80. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 24. gr. laga um lögmenn, nr. 77/1998 25. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 2. mgr. 16. gr. vatnalaga, nr. 15/1923 2. mgr. 25. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 31. gr. þinglýsingalaga, nr. 39/1978 37. gr. vegalaga, nr. 80/2007 3. gr. laga um framkvæmd eignarnáms, nr. 11/1973 3. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993 40. gr. vegalaga, nr. 80/2007 6. gr. laga um vexti og verðtryggingu, nr. 38/2001 80. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 Aðalkröfur Aðildarskortur Afleiðingar Afnotaréttur Afnotasamningar Afsal Almannahagsmunir Almennar eignarnámsheimildir Almenni löggjafinn Almenningsþörf Almenningur Almenn lög Alþingi Andmælaréttur Andmæli Annmarkar Ábyrgð Áfrýjendur Ákvarðanatökur Ákvarðanir Ákvarðanir ráðherra Bein eignarréttindi Bótagrundvöllur Bótaréttur Bótaskylda Byggingar Bætur Dómaframkvæmd Dómarar Dómkröfur Dómstólar Dómtökur Dráttarvextir Eðli máls Eigendur Eigin sök Eignarhald Eignarheimildir Eignarnám Eignarnámsákvarðanir Eignarnámsbætur Eignarnámsheimildir Eignarnámsmál Eignarnámsþolar Eignarnemar Eignarráð Eignarréttindi Eignarréttur Eignir Einkamál Einstaklingar e-liður 1. mgr. 80. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 Embættismenn Endurgjald Endurgjaldsleysi Endurheimta Endurupptaka Evrópa Ex officio Fasteignir Ferðakostnaður Fiskveiðar Fjárhæðir Fjárkröfur Flutningar Fordæmi Formannmarkar Forstöðumenn Framkvæmd eignarnáms Frádráttur Frávísun mála frá dómi Friðhelgi Friðhelgi eignarréttarins Friðun Fyrirsvarsmenn Fyrirtaka Gagnaöflun Gagnályktanir ⓘ Gjaldskrár Greiðsludagur Greiðslur Grundvallarreglur Gögn Hafnir Hagsmunir Hefð Heimili Héraðsdómarar Héraðsdómur Reykjavíkur Hrd. 1980:920 nr. 99/1978 (Leirvogstunga) Hrd. 424/2008 dags. 6. ágúst 2008 Hrd. 425/2008 dags. 19. mars 2009 (Vegagerðin og eignarnám - Brekka í Núpasveit) ⓘ Hrd. 644/2006 dags. 21. febrúar 2008 (Jarðefni - Gangadómar - Almannaskarðsgöng I) ⓘ Huglæg afstaða Húsasmíðameistarar Hæfisreglur Hæstaréttardómar Hæstaréttardómarar Hæstiréttur Íslands Höfuðstólar Innanríkisráðherra Innanríkisráðuneytið Íslenska ríkið Íslenskur landsréttur Ívilnandi Íþyngjandi Jarðefni Kröfugerðir Kröfur Kröfuréttur Kærendur Kærufrestir Kæruheimildir Kærumál Kærunefndir Lagaákvæði Lagafrumvörp Lagafyrirmæli Lagaheimildir Lagarök Lagasetning Lagastoð Landeigendur Landspildur Landsvæði Lán Leiga Leyfi Leyfisveitingar Lýðveldi Lægra sett stjórnvöld Lögfræði Löggjafarþing Löggjafinn Löggjöf Lögmannsstofur Lögmenn Lögmæti Lögmætisreglan Lögmæt markmið Lögskýringargögn Lög um framkvæmd eignarnáms, nr. 11/1973 Lög um hefð, nr. 46/1905 Lög um lax- og silungsveiði, nr. 61/2006 Lög um lögmenn, nr. 77/1998 Lög um meðferð einkamála (eml.), nr. 91/1991 Lög um skráningu og mat fasteigna, nr. 6/2001 Lög um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum og villtum spendýrum, nr. 64/1994 Lög um vexti og verðtryggingu (vxl.), nr. 38/2001 Lög um virðisaukaskatt, nr. 50/1988 Mannréttindasamningar Mannréttindasáttmáli Evrópu Mannréttindi Mannvirki Matsbeiðnir Matskenndar ákvarðanir Matsnefnd eignarnámsbóta Málarekstur Málatilbúnaður Málavextir Málsástæður Málsgögn Málskostnaður Málsmeðferðarreglur Málsmeðferðir Meðalhóf Meðalhófsreglan Meginreglur Meginreglur stjórnsýsluréttarins Miðlínur Orsakatengsl Óbein eignarréttindi Ólögmæti Rannsóknarreglan Rannsóknir Ráðherrar Ráðuneyti Reikningar Réttaráhrif Réttarframkvæmd Réttarskipan Réttarstaða Réttaröryggi Rétthafar Réttindi Ríkisstofnanir Ríkisvald Rökstuðningur Sakarreglan Samgöngur Samningar Samræmi Sennileg afleiðing Sjónarmið Skaðabótaábyrgð Skaðabótalög (skbl.), nr. 50/1993 Skaðabótareglur Skaðabótaréttur Skaðabótaskylda Skattlagning Skipulagslög, nr. 123/2010 Skipun embættismanna Skoðanir Skyldur Starfsemi Starfsfólk Stefnandi (dómsmál) Stjórnarskrá Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944 Stjórnarskrárákvæði Stjórnarskrárvernd Stjórnskipunarreglur Stjórnskipunarréttur Stjórnsýsla Stjórnsýslukærur Stjórnsýslulög, nr. 37/1993 Stjórnsýslureglur Stjórnsýsluréttur Stjórnsýslustig Stjórnsýsluvöld Stjórnvaldsákvörðun Stjórnvöld Stofnkostnaður Styrkir Sveitarfélög Sveitarstjórnir Sýkna Sök Takmörkuð eignarréttindi Tekjur Tilboð Tjón Tryggingar Túlkun lagaákvæða Umboð Umfang eignarnáms Umráðatökur Upphafstímar Uppkvaðningar dóma Úrbætur Úrskurðaraðilar Úrskurðarnefndir Úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála ⓘ Úrskurðarvald Úrskurðir Valdframsöl Valdheimildir Valdníðsla Valdþurrð Vanhæfi Vanreifun Varakröfur Vatnalög, nr. 15/1923 Vatnsréttindi Vatnsréttur Veðréttindi Veðsetningar Vegaframkvæmdir Vegalög, nr. 45/1994 Vegalög, nr. 80/2007 Vegfarendur Veiðar Verðmæti Verðtryggingar Vernd mannréttinda Vettvangsskoðanir Vextir Viðskipti VII. kafli vegalaga, nr. 80/2007 Virðisaukaskattur XXI. kafli laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 Yfirvöld Þinglýsingalög (þingl.), nr. 39/1978 Þinglýsingar Þinglýsingarbækur Þjóðaréttur Þóknanir Æðra sett stjórnvöld Ætlan löggjafans við lagasetningu