II. Nafnaskrá. A. Einkamál. Áki Jakobsson .........0.00. 0000... 138, Akranesskaupstaður .............0200000 0... sn . Albert Jónsson .........2.000.00.. 0... on Alþýðublaðið, eigendur ................20.0. 000 eens Andersen, Franz A. ........020.000.se nn a Anna Guðmundsdóttir ..............00.00.0. 0. nn sn 504, Ármann Jakobsson ........0.00.00 00. Árni J. Björnsson .........000.0000. en Ásgeir Kristjánsson ................0.020. 0000 Ásgeir Stefánsson ...........200.000. een Ásgrímur Albertsson ..........00.0000. 0... 381, 382, 467, Ásgrímur Sigfússon, dánarbú ..........0..00000 00... Ástríður Ingimundardóttir .............050....0 504, Benedikt Sigfússon ............000000 00... een Bergsveinn Guðmundsson ..........000000.. sn eens Berndsen, Sigurður .............200000 00... senn Björgvin h/f ...........202002.00000 ene Björgvin P. Jónsson .........0.00.0.0 sess Björn Björnsson ........0.00020000. es Björn H. Jónsson ..........0020000n0essss nr Björn Pálsson ........2.0000000.n. esne Blöndahl, Sighvatur .............0000.00 ess. sss Blöndal, Hedvig D. .............0.00020. oe. .nee ss Blöndal, Lárus Þ. ...........0.000220 000 nvesns sn Blönduóshreppur ....,....00.00020000 0. Borgarnesshreppur .............0000..0. sens ss Bragi h/f ............2002000.00ennrs sr Breiðdalshreppur ...........0.00000.. 0. seen 128, Coy, Mildred M. Me. ..........000. 0000... þonenenr rr Dahlsted, Kristín ...............22.00000 0. sess Davið Jóhannesson .............020.0..ns ss nn Dieseltogarar h/f ................00. 00 ses sans Eggert Eggertsson ..............00000 0... ess Egill Sigurðsson .........000000 000... ve XIV Nafnaskrá. Bls. Einar B. Guðmundsson f. h. Mildred M. Mc. Cov ............ 490 Einar Benediktsson, erfingjar ............00.. 0000... 599 Einar M. Einarsson ...........0.00.00. 00. nn 392 Einar Runólfsson ..........0....0000 00. e nr 366 Einarsson, Borg, Þóra .........202.200 00 0ns en 415 Eiríkur Kristjánsson ..............000 0000. 494 Ænok Ingimundarson ............20%. 000. s enn 205 Erlendur Þorsteinsson ..........000%0 0... 0... 381, 382, 467, 473 Fákur h/f ..........2..2 0000... 544 Fiskur á Ís h/f .........0....000 000. 384 Flateyrarhreppur .............0 0200 .0r 442, 445 Foss h/f ..........000200 00 436 Friðrik Guðjónsson .........2.0.2.0 0000 nr 286 Georg Magnússon ...........0002.02. 000 nn nr 607 Gestur Pálsson ............0.0..2 00... 106 Gísli Súrsson h/f ...........2.0. 0200 0n.s rr 506 Guðbjörg María Helgadóttir .............0..0.00.0 00... nn 494 Guðbrandur Magnússon ........0.20200. 00. 60 Guðjón Sæmundsson .........0.00000 0. 603 Guðlaug Björnsdóttir .............0..202 000... 608 Guðmundur Guðmundsson ..........0.000000 0. 495 Guðmundur Holberg Þórðarson .........0.00.0000 00... 362 Guðmundur Jóhannesson ..........2.2000 0000 0 sr 27 Guðmundur Jóhannsson .........000.%0 00. nn 150 Guðmundur Jörundsson ..........0.00000 nes 602 Guðmundur Ólafsson .............000.. 200 252 Guðmundur Sigmundsson ...........200.00 000 232 Guðmundur Sigurðsson ............0.00 000. 124 Guðmundur Valgrímsson ............000 0... 544 Gunnar Bjarnason ........0..000.. ss ss 174 Gunnar Borgþór Gunnarsson .......0.0200 0020... 415 Gunnar Jónsson .......0.000..0ses ss 366 Gunnar Sveinsson ...........0.. 490 Hafnarsjóður Reykjavíkur ..........2.0000020 00... 374 Halldór Benediktsson ...........020000 00... 138 Halldór Guðmundsson .........00.000.0 000. 301 Halldór Kristinsson ..........2..00..0. 0... 60 Halldóra Björnsdóttir ...........2.220020000 00 3062 Hans Þorsteinsson ............0..0.0 00. sn 494 Hansína Eiríksdóttir ......... .0.....0.0 nr 32 Haraldur Gunnlaugsson ...........0.000 0000 60 Hector h/f .......002 0000 32 Helga Pétursdóttir .............202000 020 504, 545 Helgi Benediktsson ...........0.000.0 000 532 Helgi Pétursson ...........0.00 0000 262 Nafnaskrá. Hermann Guðjónsson ..........0.0.00... 0. vn nn Hermann Hjartarson ..........20000. 0000 ner 128, Hildiþór Loftsson ..........0.0.000. 000 senn Hjálmar Þorsteinsson ...............000.2. 000. n en Hjörleifur Magnússon ............2.2000. 000 Hjörtur Lárusson ...........000.00 0... 436, Holger P. Gíslason ............0200. 0 sess Hraðfrystihús Dýrfirðinga ...............2.00.00 000... Hraðsteypan Málmur h/f ..........00.%0 0000. 00 Hringbraut 56 h/f ..........0.0200. 000. Hrönn h/f .........2..000.0. 0. Hvannberg, Jónas .........0.2000000 0. ens Hvanneyrarkirkja ...........000000 00... Höjgaard á Schultz A/S ........02000 000 Ingibjörg Einarsdóttir ..............202020. 0... n 0 Ingibjörg Jónsdóttir ..........2.22.200.000 0. Ingólfur Guðmundsson ............2.00.0.0 000 Ingvar Guðjónsson, dánarbú ............02.000 0000 n 0 nr J. Þorláksson á Norðmann ............0.0.00% 00... nr Jakob Jónsson .......00%0.0 00 ens Jóhann Hákonarson .........0.0000. 0. svn ss Jóhann Karlsson £ Co. ......000000 000 ess Jóhann Þ. Jósefsson ...........020%..0.0se rn Jóhann Þorvaldsson ..........202200.0 00. ss Jóhanna Pálmadóttir .............000002 00. n ss Jón Ásgeirsson ................. nn Jón Dúason ...........0....0.r nr Jón Ingimarsson ...........0.020. 020. Jón Jónsson ..........000. 0... Jón Jónsson, Hofi ............2.0 200... enn Jón N. Jóhannessen ...........2.00. 00. sn ss Jón Magnússon ......0000..0n ens Jón Magnússon, Óðinsgötu 11 ............0.00.00..0...0... Jón Þorsteinsson .........0.2.0.2 0. ens Jónas Jónasson ..........02.0. 00 s.s Jónas Ólafsson ..........0..00. 0 Júlíus Davíðsson ..............2 0200 00ns nr Karl Árnason ..........00000 0000 Karl Þorfinnsson .............00.. 00. e sen Kaupfélag Eyfirðinga ............00.0.. 000... 4, Kaupfélag Siglfirðinga ............0....000 0000 rn 2. Kaupfélag Þingeyinga .............2..0.2200 00 ess King Features Syndicate, Inc. ..............0.0.000 0500 0. Kjartan Jakobsson ......0.0.00000 0. s nr a Kristín Jóhanna Guðmundsdóttir ............00.00.00 00.00.0000. XVI Nafnaskrá. Bls. Kristján Elíasson ................0.00 0. nn ss 544 Kristján Guðmundsson .............020 0000 sn 138 Kristján Jónsson, Fossagðtu Í ..............0.0.00.00. 0000... 279 Kristján Jónsson, Klapparstíg 31 .............00...0 0000... 134 Kristján Kristjánsson ........200.00..00. 00 0n 258 Kristján Kristjánsson borgarfógeti .......................... 4i Kristján Sigtryggsson ..................%..0. nn n nr 60 Kristján Sigurðsson ...........02020000 00 s.n . 60 Larsen, Ludvig ...............2.0 000... 353 Laxinn h/f ......0......0.00.0s sess 185 Leifur Böðvarsson ...............0.20.. ess. 129 Leó Sigurðsson .........2.2..00.0.s ss 532 Lögmannafélag Íslands, stjórn ............0.000000000. 0. 44 Magnús Andrésson ............02..... 0... 258 Magnús Guðmundsson ............0.0.00. 00. nn 544 Magnús Jónsson, Freyjugötu 10 ..............0.00.......00.. 303 Magnús Jónsson, Laugavegi 27 ...........0000..0 0000 ö68 Magnús V. Jóhannesson ...........2.000.. 0 ens 610 María Jónsdóttir .............20..00... sen 440 Matthildur Halldórsdóttir ................0.....0 2... 478 Mjólkurbú Flóamanna .............02.0. 00... suðr 515 Mjólkursamsalan í Reykjavik ............... so 486 Narfi, útgerðarfélag ............0..0.00.000.... so 138 Neskaupstaður ................00.0.00 00 n er 127, 435 Oddgeir h/f ............0.2.... 00. s sn 205 Oddur Kristinsson .............2..00.0. es. nn rn 421, 439 Ólafur Ásgeirsson .............0.000 000. 255 Ólafur E. Einarsson £ Co. h/f .......0.00..000000. 0000. 491, 439 Ólafur Elíasson „......0....000.0 00. 205 Ólafur Halldórsson ............00..00 0000. „. 150 Ólafur Stefánsson .............0.0000 000 281 Ólafur Stefánsson, Akureyri ............000200 0000. 526 Ólafur Þorsteinsson ............0.0.0 000. 106 Ólína J. Erlendsdóttir .........0.00..0..00 00. 206. 208 Olíuverzlun Íslands h/f .............0000. 0000. nn. 184 Óskar Garibaldason .....................nð nn nn 60 Ottó Jörgensen ..............0.0000 0. nn ess 60 Páll Zóphóníasson ..........2..020... s.s ss 269 Raftækjaverzlunin Ljósafoss ............000000 00... 303 Ragnar Guðmundsson ............00.0000.ns sess 198 Ragnheiður Guðmundsdóttir ........... 2....cc0cceee ene 438 Rakel Sigurðardóttir ...............000200.0. 00... 504, 545 Reyvkholtskirkja .............020000000..sss sess 266 Reykjavíkurbær -..........0...... 309, 433, 486, 547, 566, 570, 594 Rifsnes h/f ............0000000 0 see nn 539 Nafnaskrá. XVII Bls. Ríkissjóður 106, 129, 139, 156, 266, 297, 312, 374, 415, 515, 578, 594 Rútur Jónsson .......2...000... sv rðr 226 Sáttmálasjóður, eigandi Tjarnarbiðós ..........0.000000........ 309 Sen, Oddný E. .........200000 00 0er nn 206, 208 Shell á Íslandi h/f ...............0.0 00... 506 Sigfús Baldvinsson ...........2.00.000 enn rns 436, 526 Sigfús Sighvatsson .............00.00. ser 438 Siglufjarðarkaupstaður ..............00. 000... s.n 146 Sigrún Pétursdóttir .............022.000.0. 00 nn 174 Sigurborg Geirmundardóttir .........0....2000... 0000... 106 Sigurður Benediktsson ...........0.0%.0 0000 114 Sigurður Björgvin Þorsteinsson ...........0.0000 000... 0... 421 Sigurður Jónasson ..........00.200 0000 ne nr 106, 139 Sigurður Ólafsson ..........2....00. 00. 262 Sigurður Sigmundsson ...........00.0 00. n ens 421 Sigurður Sveinsson, dánarbú ..........0.02000 000 s.n 349 Sigurgeir Sigurjónsson ..........2.0000 00. nn 205 Sildarverksmiðjur ríkisins ............002020 020... 34 Skafti Davíðsson ........2..000.. s.s 428 Skafti Stefánsson ............00.0 0. ss sr 60 Skilmannahreppur ...........0.00 0000 429 Skipaútgerð ríkisins ...............00.0.0..00.0. 392, 414, 442, 445 Slippfélagið í Reykjavík h/f ............2002. 0000 353 Stefán Jónsson ........0.0000 00 345 Stórstúka Íslands ........0.....00... 047 Svarfaðardalshreppur ...........2.. 0002 s enn 345 Sveinn Frímannsson ..... ....22.00.0. sess 8 Sviði h/f ............ 000. 460 Sæfari h/f ........02.0000 0 206 Sæfinnur h/f .......2.00.0... 0. sess 435 Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna ...........00..00 0000 00... 566 Thorarensen, Jakob ..........00000 nr 226 Thorlacius, Helgi ............2.00000 0002. 504, 545 Thorlacius, Magnús .........002022.02000 000. 44, 378 Thorlacius, Magnús, f. h. King Features Syndicate, Inc. ..... 114 Tjarnarbíó -..........20...0 00 sr 309 Tryggvi Magnússon ........0..0.00 0. ss 162 Úlfar Valberg Þorkelsson .......0..0.000 0. nn. 494 Útvegsbanki Íslands, h/f, Útibú, Siglufirði ................. 585 Vélbátatrygging Eyjafjarðar ..........000.0.000 0000... 422, 532 Vélsmiðjan Jötunn h/f .........200000000 0. enn 186 Verzlunin Egill Jacobsen h/f ..........00..0.0. 0... nn. 134 Vigfús Einarsson ..........00.000.000.. eeen 421 Vigfús Pálmason ..........20%. 0 .00nn re 198 Viggó Björgólfsson .........0.0200000 0... ern 156 XVIII Nafnaskrá. Bís. Þingnes, eigendur ................20..00.0 0... nn 266 Þórarinn Egilsson ...............000000 000 460 Þórarinn Gunnlaugsson ...............20.00 0000 544 Þorlákur Einarsson .............000%0. 00. nn ss 397 Þeirleifur Ben. Þorgrímsson .........0.0..000000 000 174 Þóroddur Guðmundsson ............20.000 0000 60 Þorsteinn Ásgeirsson ............0.0.00.0.000. 00. 297 Þorsteinn Jónsson ..........2.000.. 0000 nes 134 Ölvaldsstaðir, eigendur og ábúendur ........................ 366 B. Opinber mál. Agnar Stefánsson ...........00.0..0 0. 195 Árni Magnús Bjarnason ..............00.0..0.0 rs. 518 Björn Kolbeinsson ...............0..0. 0. vesen 211 Brynjólfur Einarsson ..............00.. 00... eð 314 Claessen, Arent ...........0....200..0 ens 11 Einar Sigurjónsson .............0%% 0 even 244 Emil Hjartarson ..............00.20. 0000 nnn 219 Eyvindur Árnason ...............0..0. 000. nr 404 Friðrik Jónsson „......0.....00.0.0 00 476 Gisli Sigurðsson ............0..0000 00... lr 239 Guðmundur Holberg Þórðarson ............00.000 0000... 314 Guðmundur Kristjánsson ............2..00)00. 0000 230 Guðni Ásgrímsson ............0.0.000 nn 575 Gústav Straumberg Karlsson ..........00000..00..0 0000. 57 Haukur Einarsson .................00000. 00. nn 407 Hinrik Ragnarsson .................0.000 0... nn 31, 178 Hjörtur Georg Ingþórsson ............00..000. nn 35 Hjörtur Magnús Guðmundsson ...........0000.0000. 000. 244 Höskuldur Guðmundsson ..........0000.000. 00. 1 Ingibjartur Helgi Magnússon ............0000.000... 47 Jóhann Hermann Júlíusson ................0. 000... 00 nn. 479 Jóhann Þorgrímur Friðriksson ............0.0000. 0000 000. 260 Jóhannes Halldórsson .............00.... 0... sn sn 219 Jóhannes Sölvi Sigurðsson ...........000.0000 000... 22 Johnson, Ólafur .......0...000000000. ns 11 Jón Guðjónsson ............00.000. vann 275 Jón N. Jóhannsson ..............0000.. 00 ner 117 Jón Sigurðsson Erlendsson .............000 0000... nv 121 Jón Tómas Markússon ..............00.00.0 0. senn 303 Kristján Björn Bjarnason ............0000000. 0. nn... öll Magnús Gíslason ..............20.0.... seen 407 Ragna Sigurðardóttir .................000000 0000. n vs 189 Sigfús Jónasson .............0000..... sess sn 290 Sigurður Björnsson .,..........00.0000 sess 479 Nafnaskrá. XIK BIs. Sigurður Guðni Gíslason ........0..0000 000... 170 Steingrímur Egill Þorkelsson ...........0..00 0000... 407 Steinn Jónsson ........00ee sn rr 230 Sveinn Bergmann Bjarnason .........00000 0000 n ner 211 Sæmundur Guðmundsson ..........0.00.000 0... sva 539 Valdemar Ragnar Jónsson ........0.000000 000. n nr 168 Vernharður Eggertsson ..........0.0200000 000... 53 Þorvaldur Jónasson ..........0.0..0.0s ns sr 549 IlI. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl, sem vitnað er til 1855, 1869, 1878, 1885, 1887, 1901, 1903, 1911, 1914, 1914, í XVII. bindi hæstaréttardóma. 9. maí. Tilskipun, sem lögleiðir á Íslandi, með nokkrum breyt- ingum, lög 5. jan. 1851 um prentfrelsi. 4. gr. — 232. 6. gr. — 232. 25. júní. Almenn hegningarlög fyrir Ísland. 46. gr. — 55, Sól. 55. gr. — 410. 63. gr. — 55, 410, 411. 126. gr. — 239. 205. gr. — 56, 239. 230. gr. — 550. 231. gr. — 55, 410, 411, 511. 238. gr. — 54. 250. gr. — 550. 271. gr. — 551. nr. 3 12. apríl. Lög um skipti á dánarbúum og félagsbúum o. fl. 34. gr. — 147. nr. 29 16. des. Lög um lögtak og fjárnám án undanfarins dóms eða sáttar. 7. gr. — 343. nr. 19 4. nóv. Lög um aðför. 33. gr. — 343. nr. 18 13. sept. Lög um manntal í Reykjavík. — 318. nr. 42 13 nóv. Lög um verzlunarskrár, firmu og prókúru- umboð. 7. gr. — 587, 590. nr. 53 11. júlí. Lög um verzlunarbækur. — 318. nr. 35 2. nóv. Lög um mælingu og skrásetningu lóða og landa í lögsagnarumdæmi Reykjavíkur. — 610. nr. 56 30. nóv. Siglingalög. 229. gr. — 510. 236. gr. — 288, 506, 510. 1915, 1919, 1920, 1921, 1921, 1922, 1923, 1926, 1927, 1928, 1929, 1930, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKI nr. 62 3. nóv. Hafnarlög fyrir Akureyrarkaupstað. 8. gr. — 57. 14. gr. — 57. nr. 41 28. nóv. Lög um landamerki o. fl. 1Il. kafli — 367. 8. gr. — 267, 268. nr. 48 20. júní. Hafnarreglugerð fyrir Akureyrarkaupstað. 1. gr. — 57, 58. 6. gr. — 57, 58. 47. gr. — 57. nr. 66 27. júní. Lög um fasteignaskatt. 1. gr. — 374, 376. 2. gr. — 377. nr. 77 27. júní. Lög um hlutafélög. — 143. VI. kafli — 109. 26. gr. — 110, 112, 113. 41. gr. — 110. nr. 39 19. júní. Lög um lausafjárkaup. 9. gr. — 391. 12. gr. — 391. 46. gr. — 263. 49. gr. — 263. nr. 35 20. júní. Lög um breyting á lögum nr, 35/1914. — 610. nr. 46 15. júní. Lög um útsvör. 6. gr. — 432. nr. 18 31. mai. Lög um iðju og iðnað. — 168. nr. 51 7. maí. Lög um nokkrar breytingar til bráðabirgða á hegningarlöggjöfinni og viðauka við hana. 6. gr. — 54, 410, 411. 7. gr. — 408, 410, áll. 8. gr. — 54, 55, 410, 411, 551. nr. 25 14 júní. Lög um gjaldþrotaskipti. —- 314, 318. 1. gr. — 327. 8. gr. — 341. 39. gr. —— 327. nr. 2 7. jan. Lögreglusamþykkt fyrir Reykjavik. 3. gr. — 564. 7. gr. — 50, 118, 564. 31. gr. — 124, 246. 32. gr. — 124. 34. gr. — 213. 37. gr. — 561. 46. gr. — 124, 153. 78. gr. — 56. 96. gr. — 56, 561, ö6d. XXII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1930, nr. 41 19. mai. Sjómannalög. 1. gr. — 258. 2. gr. — 496, 497. 3. gr. — 496, 531. ö. gr. — 527. 8. gr. — 498. 84. gr. — 486. 85. gr. — 486. 1931, nr. 66 8. sept. Lög um hafnargerð í Dalvík. 10. gr. —- 346, 347, 348. 1931, nr. 70 8. sept. Lög um notkun bifreiða. 4. gr. — öð1. 5. gr. —- 50, öðl. 14. gr. — 50, 276. 15. gr. — 50, 276. 1932, nr. 47 23. júní. Lög um lækningaleyfi, um réttindi og skyldur lækna og annarra, er lækningaleyfi hafa, og um skottulækn- ingar. 10. gr. — 601, 602. 1933, nr. 93 19. júní. Víxillög. 53. gr. — 588. 74. gr. — 588. 1935, nr. 1 7. jan. Lög um meðferð og sölu mjólkur og rjóma o. fl. 1935, nr. 7. 8. 9. 10. 12. 13. 32. 34. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 45. 48. 49. 1935, nr. 487, 488. 6 9. jan. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. gr. — 112, 190, 142, 143, 144, 145. gr. — 110. gr. — 130. gr. — 107, 130, 132, 133. gr. — 145. gr. — 111, 142. gr. —- 142. gr. -—- 142, 143. gr. —- 142. gr. —- 142. gr. -— 142. gr. —- 142. gr. —- 111, 142. gr. —- 111, 143. gr. —- 107. gr. — 142, 143. gr. — 111, 142, 143. 32 9. jan. Lög um varðskip landsins og skipverja á þeim. 3. gr. —- 392. 1935, 1935, 1935, 1936, 1936, 1936, 1936, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXIII 7. gr. — 393. 8. gr. — 393. nr. 33 9. jan. Áfengislög. — 36, 47. 3. gr. — ö6l1. 15. gr. — 551. 17. gr. — 183, 411, 565. 18. gr. — 56, 564. 21. gr. — 50, 123, 198, 262, 305, 527, 561, 565, 577. 33. gr. — öðl. 37. gr. — 183, 411, 565. 38. gr. — 56, 564. 39. gr. — 50, 123, 124, 198, 262, 305, 577. nr. 62 98. jan. Lög um skipulag á fólksflutningum. — 596. nr. 112, 18. maí. Lög um hæstarétt. 38. gr. — 124, 128. 41. gr. — 139. nr. 33 1. febrúar Lög um ferðaskrifstofu ríkisins. 7. gr. — 597. nr. 36 1. febr. Lög um breyting á lögum nr. 62/1935. —- 596. 7. gr. — 597. nr. 78 6. ágúst. Reglugerð um skipulagningu fólksflutninga með bifreiðum. 9. gr. — 594. nr. 85, 23. júní. Lög um meðferð einkamála í héraði. IX. kafli —- 185. XVII. kafli — 588. ð. 36. 11. 89. 105. 106. 108. 109. 110. 111. 113. 114. 117. 118. 119. 120. 126. 128. gr. — 462. gr. — 507. gr. —- 461. gr. — 129. gr. — 163, 186, 312, 381, 383, 440, 504. gr. — 163. gr. — 8, 266, 378. gr. — 163, 256, 460. gr. — 163, 188, 256, 313, 442, 460. gr. —- 188, 442. gr. — 157. gr. — 474. gr. — 435, 505. gr. — 125. gr. — 125. gr. — 34, 258, 414, 428, 438, 602. gr. — 602. gr. — 206. XKIV 1936, 1936, 1986, 1936, 1957, 1937, 1938, 1938, 1938, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 143. gr. — 208. 146. gr. — 601. 148. gr. — 601. 154. gr. — 84. 175. gr. — 300. 186. gr. — 436. 188. gr. — 441. 190. gr. — 185, 382, 383, 504. 193. gr. — 185, 382, 383, 504. 223. gr. — 125, 185, 256, 504. nr. 96 23. júní. Lög um að Mjólkursamsalan í Reykjavík og sölusamband íslenzkra fiskframleiðenda skuli vera undan- begin útsvari og tekju- og eignarskatti. — 487. nr. 105 23. júní. Lög um breyting á lögum nr. 18/1927 um iðju og iðnað. 11. kafli — 168, 169. 15. gr. — 169. nr. 106 23. júní. Lög um útsvör. 4. gr. — 127. 6. gr. — 310, 434, 568. 8. gr. — 146, 186, 343, 430, 431. 24. gr. — 1828. nr. 133 28. des. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. — 133. 12. gr. — 144. nr. 46 13. júní. Lög um samvinnufélög. 3. gr. — 450, 454, 456, 516. 15. gr. — 589. 17. gr. — 587, 590. 18. gr. — 98, 99, 104. 19. gr. — 60. 20. gr. — 64, 97, 104, 105. 21. gr. — 104. 24. gr. — 516, 517. nr. 72 24. júní. Reglugerð um gerð og notkun bifreiða. 1. gr. — 7. nr. 3. 6. jan. Lög um fasteignaskatt. — 376. nr. 27 13. jan. Lög um vátryggingarfélög fyrir vélbáta. — 423, 426. 22. gr. — 427. nr. 62, 11. júní. Lög um bókhald. — 314, 318. 2. gr. — 323. 48. gr. — 393. 14. gr. — 323. 1938, 1938, 1939, 1940, 19. 20. nr. 44. 47. nr. nr. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXV gr. gr. 80 gr. gr. 96 219 — 323, 341. — 323. 11. júní. Lög um stéttarfélög og vinnudeilur. — 10. — 10. 11. júní. Lög um iðnaðarnám. — 160. 21. des. Reglugerð um breyting á rgl. nr. 133/1936 um tekjuskatt og eignarskatt. 1. gr. — 129, 132, 133. nr. 19 12. febrúar. Almenn hegningarlög. VI. kafli — 218, 219, 225, 341. XII. kafli — 212, 565. XV. kafli — 15, 20. XXIII. kafli — 2, 23, 118, 171, 180, 221, 222. XXVI. kafli — 314, 318. XXVII. kafli — 314, 318. 6. 7. 20. 22. 25. öl. 68. 69. 72. 74. 76. 71. 80. si. 82. 106. 108. 138. 146. 147. 155. 215. 217. 218. 219. 221. 231. 241. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr, gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. — 11, 19. — 19. — 336. — 329. — 599. — 13. — 56, 341, 413, 486, 565. — 21, 406. — 549. — 12, 239, 514. — 56, 341, 413. — 13, 21, 27, 183, 225, 230, 251, 275, 341, 565. — 239. — 239. — 239. — 218. — 379, 380. — 239. — 13, 20, 234. — 13, 230, 231, 234. — öðl. — 8, 27, 117, 220, 224, 250, 479, 486, 514, 520. — 275, 278. — 183, 239. — 561. — 290, 296. — 275, 278. — 380. XXVI 1941, 1941, 1941, 1941, 1941, 1942, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. tl. 244. gr. — 56, 213, 409, 412, 413, 564, 565. 245. gr. — 549. 247. gr. — 409. 248. gr. — 332, 338, 339, 340. 249. gr. — 334. 250. gr. — 329, 336, 338, 339. 254. gr. — 412. 262. gr. — 323. 264. gr. — 579. nr. 13 5. maí. Lög um viðauka við lög nr. 63/1937, um tollheimtu og tolleftirlit. 1. gr. — 213. nr. 23 16. júní. Bifreiðalög. 9. gr. — 27, 225, 250. 14. gr. — 7. 21. gr. — 219, 222, 224, 225. 23. gr. — 36, 48, 123, 195, 198, 262, 305, 561, 576, 577. 26. gr. — 7, 27, 124, 173, 250, 251, 479, 520, 561. 27. gr. — 7, 27, 173, 180, 225, 250, 251, 479, 520, 561. 28. gr. — 7, 22, 117. 29. gr. — 7, 561. 34. gr. — 152, 153, 299, 361, 472. 35. gr. — 299. 38. gr. — 7, 27, 36, 48, 117, 123, 173, 195, 198, 225, 250, 262, 305, 479, 520, 576, 577. 39. gr. — 8, 22, 36, 48, 117, 124, 195, 198, 225, 252, 262, 303, 479, 561, 565, 576. nr. 24 16. júní. Umferðarlög. 2. gr. — 8, 250. 4. gr. — 8, 27, 173, 198, 262, 479, 519, 520, 561. 6. gr. — 124. 7. gr. — 250, 297. 9. gr. —- 8, 472, 561. 14. gr. — 8, 27, 173, 198, 250, 262, 479, 520, 561. nr. 107 8. sept. 1941. Bráðabirgðalög um viðauka við og breyt- ing á lögum 8. sept. 1941, um húsaleigu. — 28. nr. 112 9. okt. Lög um lax- og silungsveiði. 2. gr, — 871. 84. gr. — 266, 268. nr. 20 20. mai. Lög um breyting á lögum nr. 6/1935, um tekjuskatt og eignarskatt. 4. gr. — 111, 142. 9. gr. — 110. 13. gr. — 107, 113, 145. 10. gr. — 111, 142. 1942, 1942, 1943, 1945, 1943, 1943, 1943, 1943, 1943, 1943, 1943, 1943, 1943, 1943, 1941, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KXVII nr. 32 11. júní. Lög um vátryggingarfélög fyrir vélbáta. — 427. 21. gr. — 427. nr. 61 á. júlí. Lög um málflytjendur. 8. gr. — 44, 45. nr. Í 16. jan. Lög um innflutning og gjaldeyrismeðferð. 4, gr. — 20. 6. gr. — 20. nr. 3 13. febrúar. Lög um verðlag. 1. gr. — 13, 19, 189, 191, 193. 2. gr. — 234. 4. gr. — 13. 6. gr. — 13. 7. gr. —- 13, 19. 9. gr. — 13, 20, 189, 193, 230, 234, 406. 11. marz. Verðlagningarreglur Viðskiptaráðs. — 11, 13, 14, 15, 19, 20. 31. marz. Verðlagningarreglur Viðskiptaráðs. — 11, 13, 15. nr. 39 7. apríl. Lög um húsaleigu. — 32. 1. gr. — 29, 44, 254, 257, 307, 308, 309. 2. gr. —204, 282. 3. gr. — 28, 30, 229, 273, 274, o. gr. — 43. 10. gr. — 254. 14. gr. — 604. nr. 42, 14. apríl. Lög um dýrtíðarráðstafanir. 4. gr. — 516. nr. 47 14. apríl. Lög um heimild handa ríkisstjórninni til ákvörðunar um samflot íslenzkra skipa milli Íslands og Stóra-Bretlands. — 542. 6. okt. Verðlagningarreglur Viðskiptaráðs. — 11, 13, 19, 20. nr. 75, 10. nóv. Lög um breyting á lögum nr. 3/1943. 1. gr. — 515. nr. 77, 3. apríl. Reglugerð um innflutning og gjaldeyris- verzlun. 5. gr. — 13, 20. 17. gr. — 13, 20. nr. 86, 24. apríl. Reglugerð um samflot skipa. — 542. 14. des. Verðlagningarreglur Viðskiptaráðs. — 230, 234. nr. 99 16. des. Lög um ábyrgð ríkissjóðs á tjóni, sem hlýzt af veru herliðs Bandaríkja Norður-Ameríku hér á landi. — 156, 158, 297, 299, 415, 418, 420, 578, 581. nr. 57 17. apríl. Reglugerð um breyting á rgl. nr. 133/1936, um tekjuskatt og eignarskatt. — 132, 133. XXVIII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1944, 1944, 1944, 194, 1945, 1945, 1945, nr. 96 19. júní. Auglýsing um breyting á hafnarreglugerð fyrir Akureyrarkaupstað. — 57, 59. 23. júní. Verðlagningarreglur Viðskiptaráðs. — 405. 23. okt. Verðlagningarreglur Viðskiptaráðs. — 190, 193. nr. 65 1. des. Lög um breyting á lögum nr. 99/1943. — 418, 420, 581, 582. nr. 22 30. jan. Lög um skipulag á fólksflutningum með bif- reiðum. 1. gr. — 596, 597. 3. gr. — 598. 5. gr. — 596, 597, 598. 6. gr. — 595, 596, 597, 598. . gr. — 595. nr. 62 12 marz. Lög um veltuskatt. 8. gr. — 516. nr. 66 12. apríl. Lög um útsvör. — 568. 6. gr. — 488, 489, 548, 549. = IV. Efnisskrá. A. Atriðisorð efnisskrár. Ábyrgð. Aðför. Sjá fógetagerðir, innsetn- ingargerðir, útburðargerðir. Aðgerðarleysisverkanir. Aðild. Aðiljaskýrslur. Áfengislagabrot. Sbr. blóðrann- sókn. Áfrýjun, Sbr. aðild, kæra, mála- samlag. Áfrýjunarleyfi. Ágreiningsalkvæði. kvæði. Analogia. Sjá lög, lögskýringar. Ásetningur. Sjá saknæmi. Atvinnuréttindi. Sbr. bifreiðar. Auðgunarbrot. Sjá gripdeild, þjófnaður. Áverkar. Sjá líkamsáverkar. Sjá sérat- Barnsfaðernismál. Bifreiðar, bifreiðalagabrot. Björgun. Dráttaraðstoð. Blóðrannsókn. Borgaraleg réttindi. Byggingarnefnd. Dómar og úrskurðir. Dómarar. Dómkvaðning. Sjá dómarar, mat og skoðun. Dómstólar. Eftirgrennslan brota. Sjá opinber mál. Eiður. Eignarréttur. Embættismenn... Sjá dómarar, stjórnsýslumenn. Fasteignir. Sbr. eignarréttur, landamerkjamál, lóðamerkja- dómur, lóðaleiga. Félagsdómur. Félög. Sjá hlutafélög, samvinnu- félög, stéttarfélög. Fjárnám. Sjá aðför. Fógetagerðir. Sjá dómarar, inn- setningargerðir, | útburðar- gerðir. Frávísun. Frestir. Friðhelgi heimilis. Sjá heimilis- helgi. Fyrning sakar. Gagnsakir. Sjá málasamlag. Gáleysi. Sjá saknæmi. Gerðardómur. Gjafsókn. Gjafvörn. Gjaldeyrismál. Greiðsla. Gripdeild. Gæzluvarðhald. KKK Hafnarlög. Heimilishelgi. Heimvísun. Sjá ómerking. Hlutafélög. Hreppsnefnd. Húsaleiga. Húsaleigulög. Iðja og iðnaður. Innsetningargerðir. Kaup og sala. Kröfuréttindi. Sjá ábyrgð, að- gerðarleysisverkanir, greiðsla, kaup og sala, samningar, skaðabætur, umboð. Kærumál. Landamerkjamál. Leiðbeiningarskylda dómara. Leiga. Sjá húsaleiga. Líkamsáverkar. Líkur. Sbr. sönnun. Lóðaleiga. Lóðamerkjadómur. Læknar. Læknaráð. Lög. Lögskýring. Lögbann. Löggæzla. Sjá lögreglumenn. Lögreglumenn. Lögsaga. Lögtak. Lögveðréttur. Lögvilla. Málasamlag. Málflutningsmenn. Málflutningur. Málshöfðun. Málskostnaður. Málsmeðferð. Sbr. opinber mál. Manndráp. Mat og skoðun. Nauðgun. Neyðarvörn. Efnisskrá. Ómerking. Opinber mál. Sbr. lögreglumenn, sönnun, vitni. Opinberir starfsmenn. Sjá lög- reglumenn, stjórnsýslumenn. Rangar skýrslur. Refsingar. Reklamation. Sjá aðgerðarleysis- verkanir. Réttarfarsvítur. Saknæmi. Sameign. Samningar. Sbr. húsaleiga, lóða- leiga, skaðabætur. Samvinnufélög. Sératkvæði. Sérleyfi til fólksflutninga. Sjó- og verzlunardómur. Sjóveð. Skaðabætur. Skattar og gjöld. Skilorðsbundnir dómar. Skipti. Skiírlifisbrot. Sjá nauðgun. Skuldajöfnuður. Sjá greiðsla. Skuldamál. Sbr. kaup og sala, skaðabætur. Stefnur. Stefnubirting. Stjórnsýsla. Stjórnsýslumenn. Svipting réttinda. Sjá atvinnu- réttindi, borgaraleg réttindi. Sönnun. Sönnunarbyrði. Sbr. aðiljaskýrslur, blóðrannsókn, mat og skoðun, vitni. Traustnám. Umboð. Umferðarlög. Upptaka eigna. Úrskurðir. Útburðargerðir. Útivist aðilja. Efnisskrá. XXXI Valdstjórn og allsherjarregla. Viðskiptatilkynningar. Sjá að- Sbr. lögreglumenn. gerðarleysisverkanir. Vangeymsla. Sjá aðgerðarleysis- Vinnusamningar. verkanir. Vitni. Sjá sönnun. Varðhald. Sjá refsingar. Víæilmál. Vátrygging. Víxlar. Veitingahús. , Yfirvöld. Sjá dómarar, lögreglu- Verðlag, verðlagsmál. menn, stjórnsýslumenn. Verksamningar. a Vettvangsmál. Sjá landamerkja- Þjófnaður. mál, lóðamerkjadómur. Ölvun. Sjá áfengislagabrot, bif- Veztir. reiðar. B. Efnisskrá. Ábyrgð. Bls. Ábyrgð á athöfnum annarra án samninga. Hermaður úr setuliði Bandaríkja Norður-Ameríku veittist að Íslending A á bryggju í Hafnarfirði, og hljóp skot úr byssu hermannsins í læri A. Í máli, sem A höfðaði gegn ríkissjóði Íslands til greiðslu bóta vegna árásarinnar, var ríkissjóður dæmdur samkvæmt lögum nr. 99/1943 ...... 156 Kennari í bifreiðarstjórn ber ábyrgð á stjórn bifreiðar, er nemandi stýrir, sbr. 21. gr. laga nr. 23/1941. Var hann því talinn samvaldur að slysi, er varð við aksturinn, og lát- inn bera refsiábyrgð .............. . se 219 Amerísk herbifreið rakst á bifreið A og olli tjóni. í máli, sem A höfðaði segn ríkissjóði Íslands til greiðslu bóta, var rík- issjóði dæmt að greiða fébætur samkvæmt lögum nr. 99/1943 297 Starfsmenn í dráttarbraut B urðu þess valdandi fyrir vanrækslu í starfi þar, að A hlaut heilsutjón. B var talinn bera ábyrgð til fébóta á slysinu. .........2...2200 0000. r nn 353 Stjórnandi bifreiðar B var talinn eiga sök á árekstri, er olli skemmdum á bifreið A. B var dæmdur til að greiða Á bætur samkvæmt 34. gr. laga nr. 23/1941 ...........0.00 00... 358 Verzlunarfirmað B sá um uppskipun á sementi til firmans os réði menn til þeirra starfa. Á slasaðist við þá vinnu, og áttu samverkamenn hans aðalsök á þvi slysi. B var talinn bera ábyrgð til fébóta gagnvart A vegna þessarar vangæzlu verkamannanna ........0.02000000 nn nn 397 Hermaður úr setuliði Bandaríkja Norður-Ameríku á Íslandi varð Íslendingnum A að bana. Hermaðurinn var talinn eiga aðalsök á viginu. Ríkissjóður var dæmdur til greiðslu dán- arbóta A samkvæmt lögum nr. 99/1943 .......0.....2.., 415 XXKXII Etnisskrá. Bls. Strandferðaskip ríkisins olli skemmdum á bryggju úti á landi, og var vangæzlu skipverja um að kenna. Skipaútgerð ríkisins var talin bera fébótaábyrgð vegna þessarar van- gæglu ..........020200 00... n. 442, 445 Fjórir hermenn úr setuliði Bandaríkja Norður-Ameríku réð- ust að íslenzkum hjónum, börðu manninn og héldu honum föstum, en nauðguðu konunni. Hlutu hjónin af líkamlegt og andlegt mein. Rikissjóði Íslands var dæmt að greiða hjón- unum bætur samkvæmt ákvæðum laga nr. 99/1943 ...... 578 Aðför. Sjá fógetagerðir, innsetningargerðir, útburðargerðir. Aðgerðarleysisverkanir. Hlutafélag, A, sem hafði selt öll hlutabréf sín, var eftir út- hlutun arðs og varasjóðs slitið í júlí 1939. B, sem var forstjóri A, og eigandi 96% hlutafjárins, var tilkynnt af skattyfirvöldum í maí 1940, að tekjuskattur hans hefði verið að svo stöddu ákveðinn án tillitis til sölu hlutabréfa þessara eða úthlutunar úr varasjóði A. Í júlí 1942 ákvað rik- isskattanefnd, að B, C, Ð og E, sem voru í stjórn A, skyldu greiða tekjuskatt vegna sölunnar og útbhlutunarinnar. Þrátt fyrir þennan drátt á skattálagningu, sbr. 13. gr. laga nr. 6/1935, þótti rétturinn eftir málavöxtum ekki, með hlið- sjón af 49. gr. sömu. laga, niður fallinn, og B, C, D og E því dæmdir til greiðslu skattsins in solidum .............. 106 Í leigusamningi aðilja frá 1937 var ákveðið, að húsaleigan skyldi greidd mánaðarlega eftir á. Í útburðarmáli, sem hófst í árslok 1944, byggði leigusali kröfu sína m. a. á því, að leigutaki hefði greitt leiguna mánaðarlega eftir á. Leitt var í ljós, að greiðslum hafði verið hagað á þann veg frá 1. okt. 1937 til 1. okt. 1942, án nokkurs fyrirvara af hálfu leigusala, en síðan hafði leigusali stundum gefið leigutaka kvittanir með fyrirvara af þessu efni, en stundum ekki. Að svo vöxnu máli var ekki talið, að þessi greiðsluháttur væri útburðarsök ..........20200000000 ðe 134 Ríkisskattanefnd hafði fyrst á árinu 1942 gert A að greiða skattauka vegna ráðstafana á hlutafjáreign hans árin 1938 og 1939. Skattaálagning þessi þótti þó hafa farið fram nógu tímanlega samkvæmt ákvæðum 1. málsgr. 41. gr. og 34. gr. laga nr. 6/1935 ......20..2000000.0eerrnn 139 Verkkaupi kvartar ekki yfir göllum á múrverki og glatar því rétti til að bera þá fyrir sig .........0.00.0200000.. 00... 262 A hafði selt B tiltekið magn af torfi með samningi 10. júlí 1943. Þann 24. s. m. leit fyrirsvarsmaður B á torfið og frá Efnisskrá. XXKIII Bls. 16. ágúst til 7. sept. s. á. tók B síðan við 65 möð af torf- inu, en hætti þá, og síðar í september bar hann fram kvörtun við A um að torfið, sem honum væri ætlað, væri ósamningshæft vegna galla. Þar sem B hafði tekið athuga- semdalaust við fyrrnefndum 65 möð, var hann talinn hafa firrt sig rétti til bóta vegna vanefnda A, að því er það magn varðaði, en hins vegar ekki, að því er snerti eftir- stöðvarnar ...........0000.. sn ses 384 A krafði B um kaup fyrir störf umboðsmanns í júní—október 1942. Hafði A verið áður og síðar í þjónustu B við önnur störf. Aðiljar gerðu upp reikninga sína 15. des. 1943, og greiddi B þá A kaupeftirstöðvar til áramóta 1943—44 og ýmsar fleiri fjárhæðir, þ. á m. launauppbót fyrir tima- bilið nóvember 1942 til marz 1943. Þótti þetta benda til þess, að fullnaðarreikningsskil hefðu þá farið fram með aðiljum, og þar sem A hreyfði heldur ekki framangreindri kröfu sinni fyrr en eftir rúm 2 ár frá gjalddaga, þótti þessi krafa ekki á rökum Þyggð .........00000000 0000... 499 Aðild. Miklar deilur risu í kaupfélagi, og á aðalfundi kaus meiri hluti fulltrúa A—G í stjórn félagsins. Fulltrúar minni hlutans kusu hins vegar fyrri stjórn og gerðu ýmsar ráðstafanir um félagsmálefni. Í þeirri stjórn voru HL. A—G kröfðust með innsetningargerð umráða bóka og eigna kaupfélagsins, sem voru í vörzlu HL .............0..20.0200 000. 60 Hlutafélagi hafði verið slitið, en eftir félagsslit kom í ljós, að félagið átti að greiða skattauka. Mál til heimtu hans var höfðað gegn öllum hluthöfum félagsins og þeir dæmdir til greiðslu skattsins ...........02.20.0 0... 106 Hæstaréttarlögmaður sækir mál fyrir hönd aðilja, sem búsett- ur er erlendis ...........0200 0000... 114, 490 Krafizt var lögtaks í fjármunum dánarbús, sem tekið hafði verið til skipta sem skuldafrágöngubú. Lögtak varð ekki framkvæmt í slíku búi .........2000000 00... 146 Eigandi bifreiðar var sóttur til greiðslu fébóta út af tjóni, er bifreiðin olli. Vátryggjanda bifreiðar var stefnt til réttar- gÆZlu ..........0.0000 000 150, 358 Hreppsnefnd krafðist fyrir hönd hrepps lögbanns við bygg- ingu húss, sem byggingarnefnd hreppsins hafði heimildar- laust leyft. Hreppsnefndin var og aðili f. h. hreppsins í staðfestingarmáli lögbannsgerðarinnar ..............00... 235 Tvær kirkjur áttu veiðiitak í á ásamt öðrum. Kirkjumálaráð- herra var í fyrirsvari kirknanna í máli út af ágreiningi um staðartakmörk veiðiitaksins ..........0.0000.00.0.... 266 XKKXIV Efnisskrá. Sameigendur, A og B, sömdu svo, að A skyldi fá afnotarétt til- tekins hluta sameignarinnar. Var talið, að A hefði þar með öðlazt rétt til að koma einn fram í máli gagnvart þriðja manni um notkun þessa hluta ............ sr Eigandi skips, er bjargaði öðru skipi, höfðar mál til heimtu bjarglauna ................ so 280, Firma tveggja manna átti húseign. Firmað höfðaði mál til að fá metna gilda uppsögn á leigu í húsinu vegna þarfa annars eiganda firmans .............0.00000 00. 00. Sjóður, sem átti og rak kvikmyndahús, var aðili í máli um útsvar, sem lagt var á rekstur kvikmyndahússins ..... Stúlka kenndi látnum manni barn. Dánarbú mannsins var varnaraðili barnsfaðernismálsins ............. . Annar af sameigendum húss, A. vildi ekki veita hinum, B, atbeina fyrir dómstólum til að létta af ófögnuði, sem staf- aði af veru tiltekins manns í húsinu. Var B þá talið heimilt að höfða einum útburðarmál af þessu efni ............ Eigendur og ábúendur jarðar aðiljar í ágreiningsmáli um gildi gerðardóms, sem ákvað merki jarðarinnar ........ Hafnarsjóður Reykjavíkur aðili í máli um álagningu fasteigna- skatts af hafnarmannvirkjum í Reykjavík ............. . Skipaútgerð ríkisins var varnaraðili í máli, sem skipherra, er látinn var hætta skipstjórn á varðskipi ríkisins, höfðaði til greiðslu skaðabóta af því tilefni ............... se Ekkja manns, er látizt hafði af slysförum, höfðar mál til heimtu dánarbóta handa syni þeirra .......... so se Stjórnmálaflokkur, sem saf út dagblað, var aðili í máli út af útsvari, sem lagt var á rekstur blaðsins ................ Í héraði hafði ágreiningur um aðild máls verið sóttur og var- inn sérstaklega. Úrskurðinum hafði ekki verið skotið til hæstaréttar og varð því við þá úrlausn að sitja .......... Stórstúka Íslands, sem rak bókaverzlun, aðili í máli út af út- svari, sem lagt var á rekstur bókaverzlunarinnar ...... Dómkrafa umboðsmanns margra erfingja, sem áttu samaðild máls, ekki tekin til greina, þar sem aðiliar þessir höfðu ekki, þrátt fyrir fyrirspurn, tekið skýra afstöðu til kröfu- gerðarinnar „................0. 2 Aðiljaskýrslur. a) Einkamál. Í agamáli lögmanna hafði ekki verið aflað nauðsynlegra gagna áður en úrskurður var upp kveðinn. M. a. hafði ekki verið fengin glögg skýrsla sóknaraðilja um tiltekið málsatriði. Úrskurðurinn var því ómerktur ..... sr a Aðiljaskýrsla manns, er varð fyrir bifreiðarslysi, um að bif- Bls. 269 539 306 309 349 362 366 392 415 433 460 547 599 44 Efnisskrá. XXKV B1s. reiðin hefði staðið kyrr, er hann gekk að henni, en hún síðan farið af stað, hafði ekki verið hnekkt, enda játað af bifreiðarstjóranum. Var sú skýrsla því lögð til grundvallar, þrátt fyrir framburði vitna í gagnstæða átt ............ 150 A og B gáfu samhljóða skýrslu um, að A hefði tekið við til- teknu málverki til geymslu og sölu fyrir hönd B. A kvaðst síðan sjálfur hafa keypt málverkið, en gat ekki tilgreint stund né stað, er kaupin hefðu gerzt, og viðurkenndi, að eigi hefði verið skýrt rætt um kaupverðið. B neitaði því, að hann hefði selt A málverkið og greiðslur frá A hefðu einungis verið lán. Framburðir vitna voru óljósir um sak- aratriði. A var ekki talinn hafa sannað, að kaupin hefðu BERA .......000 000 rn or 162 Máli frestað í hæstarétti og lagt fyrir héraðsdómara að gefa aðiljum kost á að gefa skýrslu fyrir dómi ...... 258, 438, 602 Aðili lýsti þvi, að hann hefði eftir uppkvaðningu fógetaúrskurð- ar í útburðarmáli, flutzt úr umræddu húsnæði. Var talið, að hann hefði með þessari yfirlýsingu gefið upp leigurétt SÍNN .......02.00 sr 279 Stúlka kenndi látnum manni barn. Skýrsla stúlkunnar um sak- aratriði var lögð til grundvallar, þar sem vætti studdu málstað hennar og ekkert var fram komið, er veikti hann 349 Sannað þótti, að málsaðiljar hefðu gefið rangar skýrslur um inálsatriði. M. a. af þeim sökum voru þeir dæmdir til greiðslu málskostnaðar ........00000.. 000. 366 b) Opinber mál. Í máli á hendur Á og B út af brotum á verðlags- og gjald- eyrislögum hafði A í fyrstu skýrt svo frá, að B, sem var erlendis, hefði verið gert aðvart um tiltekna verðlagningar- reglu. B neitaði því, og í síðara þinghaldi hvarf A frá fyrri staðhæfingu sinni. Þetta sakaratriði var talið ósannað .. li A gaf skýrslu um áfengisneyzlu sína nokkru áður en hann var handtekinn við akstur bifreiðar. Samkvæmt skýrslu þess- ari, álitsgerð læknis og blóðrannsókn, þótti A með akstri sínum hafa gerzt brotlegur við 3. mgr. 23. gr. laga nr. 23/1941 .....00.00 00 nr 35, 47, 195 A, sem var ekki ljósmyndasmiður að iðn, var kærður fyrir að hafa stundað slíka starfsemi. Sú skýrsla A, að hann hefði einungis starfað að þessu stuttan tíma í frístundum, var lögð til grundvallar og starfsemi hans talin heimilisiðnaður 168 A, sem kærð var fyrir að selja grenigreinar of háu verði, lysti því, að hún hefði vegið greinar þessar og tilgreindi þyngd þeirra. Þyngd greinanna varð eigi sannreynd á annan hátt, og var skýrsla A því lögð til grundvallar .............. 189 XKXVI Efnisskrá. A, sem var að kenna B Þifreiðarakstur, viðurkenndi í refsimáli út af ökuslysi í sambandi. við aksturinn, að hann hefði séð.til barna að leik við veginn nokkru áður en bifreiðina bar að. Að svo vöxnu máli var A talinn hafa sýnt vangæzlu, með því að brýna ekki fyrir B að aka sérstaklega varlega A hafði látið prenta 5000 eintök af bók, en er verðlagsyfirvöld skyldu ákveða verð bókarinnar, lagði A aðeins þá skýrslu fyrir þau, að eintakafjöldinn væri 2500. Í máli gegn A hélt hann því fram, að hann hefði aðeins ætlað að gefa út 2500 eintök. Talið var, að A hefði borið að skýra frá upp- lagi bókarinnar og hann hefði því brotið 9. gr. laga nr. 3/1943 og 147. gr. laga nr. 19/1940 „......00....0 0 Lögreglumaður A, sem ákærður var fyrir að hafa orðið offari i starfi sínu, hélt því fram, að maður sá, er hann beitti harðræðum, hefði verið ölvaður. Þetta þótti ekki sannað, þrátt fyrir framburði nokkurra vitna í sömu átt, þar sem önnur vitni báru hið gagnstæða ..................0..... A, sem kærður var fyrir ölvun við akstur, viðurkenndi neyzlu áfengis nokkru áður en hann hóf aksturinn, svo og að hafa fundið til áfengisáhrifa ...........0.0..00........... 260, ÁA viðurkenndi að hafa slegið B utan undir, en taldi að B hefði ekki hlotið nein meiðsl af. B taldi sig hins vegar hafa orðið fyrir verulegri líkamsárás af hálfu A og lagði fram læknis- vottorð máli sinu til stuðnings. Var skýrsla B lögð að nokkru til grundvallar í refsimáli gegn A .............0.000.... A, sem m. a. var ákærður fyrir líkamsárás, var einn til frá- sagnar um þau efni, og var sú skýrsla hans því lögð til grundvallar ............0..02.2000000 00 A, sem kærður var fyrir verðlagsbrot, taldi sig hafa fengið samþykki starfsmanns verðlagsstjóra til hækkunar á verði vörunnar og bar eitt vitni, að A hefði skýrt því frá Þessu. Starfsmaðurinn neitaði, að rétt væri frá skýrt, og var stað- hæfing A því talin ósönnuð .............000.000000 0. Bifreiðarstjórinn A viðurkenndi að hafa með fyrirvara séð börn við þjóðveg, sem hann var að aka. Hann hægði þó eigi ferðina og var því sakfelldur fyrir ógætilegan akstur, sem olli banaslysi ............0.2.200000 0 A, sem ákærður var fyrir að hafa valdið dauðaslysi á sjó, viður- kenndi að hafa haldið áfram siglingu, þótt hann sæi illa út um glugga stýrishússins. Var hann sakfelldur fyrir brot á 215. gr. laga nr. 19/1940 og 85. gr. sjómannalaga ...... A, sem var ákærður fyrir manndráp, taldi sig hafa greitt högg þau, er leiddu til bana B, í neyðarvörn. Á þetta var ekki fallizt, þótt B hefði áður slegið til A .................. Ökumaður A, sem ákærður var í bifreiðarslyssmáli, kvaðst ekki Bls. 219 239 303 275 290 404 476 479 öll Efnisskrá. XKKXVII Bls. hafa orðið var barns þess, er beið bana, fyrr en slysið var um garð gengið. Var sú skýrsla lögð til grundvallar, og A ekki sakfelldur ...............00.00 0... 0... or 518 Skýrslur A, sem ákærður var í Þifreiðaslyssmáli, voru mjög á reiki og því ekki byggt á þeim ..........000000 0000... 549 A gaf skýrslu um áfengisneyzlu sína áður en hann var hand- tekinn við akstur bifreiðar. Þótti samkvæmt henni sýnt, að aksturinn varðaði við 3. mgr. 23. gr. laga nr. 23/1941 575 Áfengislagabrot. Sbr. blóðrannsókn. A var grunaður um að hafa verið með áhrifum áfengis við akstur bifreiðar. Rannsókn á blóði hans sýndi, að í því voru „reducerandi“ efni, sem svöruðu til 1.15%0 af áfengis- magni í blóðinu. Með því að ekki þóttu heldur fullar sannanir að því leiddar á annan hátt, að A hefði verið með áhrifum áfengis við aksturinn, var hann sýknaður af kæru um brot á áfengislögum nr. 33/1935 2....00000 00 35 A var grunaður um að hafa ekið bifreið með áhrifum áfengis. lannsókn á blóði hans sýndi, að í því voru „reducerandi“ efni, sem svöruðu til 1.25%0 af áfengismagni í blóðinu. Með því að ekki þóttu heldur öruggar sannanir að því leiddar á annan hátt, að A hefði verið með áhrifum áfengis við aksturinn, var hann sýknaður af kæru um brot á áfengis- lögum nr. 33/1935 .....0200.0000 0. 47 A hafði drukkið að jöfnu með tveim félögum sínum úr fullri „Vermouth“-flösku og um klukkustund síðar ekið bifreið um götur Reykjavíkur. Ók hann þar hart og ógætilega og tók skakka beygju. Blóðrannsókn sýni áfengismagn 1.80%, og þar sem fjórir lögregluþjónar, er sáu ÁA við handtökuna, töldu sig hafa séð greinileg merki um áfengisáhrif á A, var hann m. a. talinn hafa serzt sekur við 21., sbr. 39. gr. laga nr. 33/1985 .....2000000nn 121 A Ók bifreið og var með áhrifum áfengis. Var hann m. a. dæmdur fyrir brot á 21. gr., sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935 og sviptur ökuleyfi 3 mánuði .......00.00000 0. 0... 260 A Ók bifreið sinni ölvaður um götur kaupstaðar, án þess að slys hlytist af. Var hann m. a. dæmdur fyrir brot á 21., sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935 og sviptur ökuleyfi ævilangt 303 A, sem var áberandi ölvaður, olli óspektum á almannafæri. Varðaði brot hans við 18. gr., sbr. 38. gr. laga nr. 33/1935 549 Með játningu ákærða A í opinberu máli út af umferðarslysi, svo og framburði vitnis, þótti sannað, að A hefði neytt áfengis við bifreiðaakstur, og enn fremur þótti allt háttalag hans benda til þess að hann hefði ekið bifreið með XXXVIII Efnisskrá. áhrifum áfengis. Var hann því talinn brotlegur við 1. mgr. 21. gr., sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935 ......000.0.00 00... A hafði neytt áfengis inni á veitingastofu, sem ekki hafði vin- veitingaleyfi. Var honum refsað fyrir brot á 17. gr., sbr. 37. gr. laga nr. 33/1935 .......002000 0. ser Áfrýjun. Sbr. aðild, kæra, málasamlag. Með úrskurði fógeta var neitað kröfu A um útburð á B. Skömmu eftir útgáfu áfrýjunarstefnu, fluttist B úr húsnæðinu og gaf þar með upp leigurétt sinn. A hélt samt málinu fram til flutnings í hæstarétti, en krafðist þar eingöngu máls- kostnaðar fyrir báðum dómum. Þeirri kröfu var synjað, en honum hins vegar samkvæmt málavöxtum dæmt að greiða B málskostnað í hæstarétti ...............0.000 0000... Úrskurður héraðsdóms, þar sem aðilja var neitað um fram- haldsfrest, kærður til hæstaréttar, án þess að sóknaraðili sendi dóminum kröfur né greinargerð. Talið var, að kært væri í því skyni að fá úrskurðinn felldan úr gildi .. 312, Úrskurði héraðsdómara, sem hratt sýknukröfu sóknaraðiljans A vegna aðildarskorts varnaraðilja B, hafði ekki verið skotið til hæstaréttar. Varð þess vegna við það að miða, að B væri aðili málsins ...........20.00..0 00... Áfrýjunarleyfi. Áfrýjunarfrestur liðinn 60, 106, 129, 139, 156, 1692, 174, 255, 281, 297, 301, 345, 392, 429, 442, 445, 449, 499, 526, 566, Áfrýjunarleyfis var ekki getið í stefnu og það ekki fengið fyrr en sama dag og stefnan var birt. Stefndi kom ekki fyrir dóm, og var málinu vísað ex officio frá hæstarétti Ágreiningsatkvæði. Sjá sératkvæði. Analogta. Sjá lög, lögskyringar. Ásetningur. Sjá saknæmi. Atvinnuréttindi. Sbr. bifreiðar. Bifreiðarstjóri, sem hafði orðið mannsbani með ógætilegum akstri, sviptur öÖkuleyfi Í ár ..........0000000 0000. Bifreiðarstjóri, sem dæmdur var fyrir brot á 3. mgr. 23. gr. laga nr. 23/1941, sviptur ökuleyfi 3 mánuði .......... 35, Bifreiðarstjóri, sem dæmdur var fyrir brot á 3. mgr. 28. gr. laga nr. 23/1941 og 1Í8 sinnum áður hafði gerzt brotlegur um gálausan akstur, sviptur ökuleyfi ævilangt ........ Bifreiðarstjóri, sem orðið hafði mannsbani með gálausum akstri, sviptur ökuleyfi 3 mánuði ........0.0.0000000..... Bls. 549 549 279 440 460 578 5ð2 Efnisskrá. XXKIX Bifreiðarstjóri, sem ekið hafði Þifreið með áhrifum áfengis og auk þess brotið umferðarreglur, sviptur ökuleyfi 6 mánuði ........ sr ns rr Bifreiðarstjóri, sem dæmdur var fyrir brot á 1. og 3. mgr. 23. gr. laga nr. 23/1941, sviptur ökuleyfi 6 mánuði ...... Bifreiðarstjóri, sem hafði orðið mannsbani með gálausum akstri, sviptur Ökuleyfi eitt ár .......... or Tveir bifreiðarstjórar, sem höfðu orðið mannsbanar með gá- lausum akstri, sviptir ökuleyfi ævilangt ......... sr A, sem ók bifreið ölvaður, sviptur ökuleyfi 3 mánuði ........ Bifreiðarstjóri, sem ók bifreið sinni ölvaður og oft áður hafði sætt refsingu fyrir ölvun, sviptur ökuleyfi ævilangt .... Bifreiðarstjóri, sem hafði orðið mannsbani með gálausum akstri, sviptur Ökuleyfi 3 ár ........ se Stýrimaður, sem hafði valdið drukknun þriggja manna með gálausri siglingu, sviptur stýrimannsréttindum fimm ár Bifreiðarstjóri, sem ölvaður olli miklu umferðarslysi, og einnig /ar sekur um ýmiss önnur brot á almennum hegningar- lögum, sviptur ökuleyfi ævilangt .......... Auðgunarbrot. Sjá gripdeild, þjófnaður. Áverkar. Sjá líkamsáverkar. Barnsfaðernismál. A kenndi látnum manni, B, barn. Skýrslur allar og vætti studdu eindregið málstað A, og var B því talinn faðir barnsins .......2.00.00 0 Bifreiðar. Bifreiðalagabrot. A ók áætlunarbifreið austur Suðurlandsbraut frá Reykjavík í éljaveðri í febrúarmánuði. Verkamenn á leið til vinnu gengu í sömu átt eftir veginum. A gaf hljóðmerki, er hann nálg- aðist mennina, og viku þeir þá til vinstri, nema einn, er sneri til hægri. A ók þá bifreiðinni milli mannanna, en sá. er vék til hægri, varð þá fyrir henni og beið bana af. Verkamaðurinn, er beið bana, var krampaveikur og af þeim sökum óeðlilegur í gangi. Verkamaðurinn hagaði að vísu göngu sinni ógætilega, en samt var talið, að A hefði ekki sætt þeirrar varúðar í akstri sinum, sem lögboðin er, er hann ók fram hjá verkamanninum, án þess að fullvissa sig um, að hann hefði veitt bifreiðinni athygli og vikið nægj- anlega til hliðar. A var því talinn brotlegur við 215. gr. laga nr. 19/1940 og 1. mgr. 26. gr., 1. mgr. 27. gr. og 3. mgr. 28. gr., sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 3. mgr. 4. gr., sbr. Bls. 121 195 219 244 260 303 476 479 549 349 XL Efnisskrá. 14. gr. laga nr. 24/1941. Með því að aka bifreiðinni án virks hraðamælis var A einnig talinn brotlegur við 9. gr., sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941. Var honum dæmt að greiða 2000 króna sekt og sviptur Ökuleyfi eitt ár samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941 ...... so sr A hafði ekið bifreið sinni um götur Reykjavíkur frá kl. 7 um kvöld fram undir kl. 3 næstu nótt, er hann var handtekinn af lögreglumönnum, grunaður um að vera með áhrifum áfengis. Við blóðrannsókn reyndist þá vera 1.15% „redu- cerandi“ efni í blóði hans. Á kvaðst hafa verið illa fyrir kallaður við vinnu sína eftir hádegi daginn á undan. Hafi hann því drukkið nokkra sopa af óblönduðu whisky milli kl. 2 og 3 um daginn, en kvaðst ekki hafa fundið til áhrifa áfengis. Læknir taldi líklegt, að áfengismagn í blóði A, er hann hóf akstur um kvöldið, hefði eigi verið undir 1.71%. Er til þess var litið, svo og þess, að fjórir lögreglumenn töldu sig hafa séð nokkur merki áfengisneyzlu á A um nótt- ina, er hann var tekinn og Á taldi sjálfur líklegt, að þeir hefðu séð á sér þreytumerki, var talið, að A hefði vegna undanfarandi neyzlu áfengis verið haldinn slíkri þreytu eða sljóleika, að akstur hans um kvöldið og nóttina hafi varðað við 3. málsgr. 23. gr. laga nr. 23/1941. Var A því samkvæmt 38. gr. sömu laga dæmdur í 400 króna sekt og sviptur ökuleyfi 3 mánuði. Hins vegar var hann sýknaður af kæru fyrir brot á áfengislögum nr. 33/1935 ........ A hafði ekið bifreið sinni á laugardagskvöldi frá Reykjavík að Selfossi, þar sem hann var á dansleik um nóttina. Kl. rúmlega 3 sömu nótt lagði hann af stað til Reykjavíkur með bifreiðina „en var þá handtekinn, grunaður um að vera með áhrifum áfengis. Við blóðrannsókn reyndust vera 1.25% „reducerandi“ efni í blóði hans 1--2 klst. síðar. A kveðst hafa orðið ofurölvi næstu nótt á undan, en sofið í nokkrar klukkustundir á laugardag. Hann kvað sér hafa liðið illa í förinni að Selfossi vegna áfengisneyzlunnar nóttina áður. Læknir taldi líklegt, að áfengismagn í blóði A, er hann hóf akstur um kvöldið, hefði eigi verið undir 1.74%. Þegar til þess var litið, svo og þess að lögreglumenn töldu sig hafa séð merki áfengisneyzlu á A, er hann var tekinn, var talið, að A hefði vegna undanfarinnar neyzlu áfengis verið haldinn slíkri þreytu eða sljóleika, að akstur hans um kvöldið og nóttina hafi varðað við 3. mgr. 23. gr. laga nr. 23/1941. Var hann því samkvæmt: 38. gr. sömu laga dæmdur í 800 kr. sekt og sviptur ökuleyfi ævilangt. Hins vegar var hann sýknaður af kæru fyrir brot á áfengis- lögum nr. 33/1935 .......... sr se Bls. 22 3ð Efnisskrá. XLI Bls. A ók Þifreið sinni, sem var í góðu lagi, austur Suðurlands- braut um miðjan dag í maimánuði í björtu og þurru veðri. Ók hann með allt að 40 km hraða á klst. Á malarvegi brautarinnar að sunnan, sá hann tvo unga drengi, 6 og 8 ára, ganga í austurátt. Rétt áður en A kom á móts við þá, hljóp stærri drengurinn norður yfir brautina, en hinn hikaði, að því er A virtist. A hélt þó áfram með sömu ferð, og varð minni drengurinn þá fyrir bifreiðinni og beið samstundis bana. Talið var, að A hefði átt að gefa hljóð- merki, er hann sá drengina, er héldu í sömu átt og hann, við akbrautina, og ganga úr skugga um, að þeir hefðu veitt bifreiðinni athygli áður en hann ók fram hjá þeim. Var A því talinn samvaldur að banaslysinu og brot hans talið varða við 28. gr., sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, svo og 215. gr. laga nr. 19/1940. Var hann dæmdur í 1000 kr. sekt og sviptur Ökuleyfi 3 mánuði ........000.0.0.00... 117 A hafði drukkið að jöfnu með tveim félögum sinum úr fullri „Vermouth“-flösku og um klukkustund síðar ekið bifreið um götur Reykjavíkur. Lögreglumönnum þótti akstur hans ekki með felldu og handtóku hann. Blóðrannsókn á ÁA sýndi áfengismagn 1.80%. Samkvæmt henni, vitnisburðum fjög- urra lögreglumanna, er kváðu sig hafa séð greinileg merki áfengisáhrifa hjá A, svo og skýrslu hans sjálfs, þótti sann- að, að A hefði gerzt brotlegur við 1. mgr. 23. gr., sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941. Einnig var hann talinn brotlegur við 26. gr. og 1. mgr. 27. gr „sömu laga með of hröðum og gá- lausum akstri í sama skipti, svo með því að taka skakka beygju. Var A dæmdur í 10 daga varðhald og sviptur öku- leyfi 6 mánuði .......0.0000. 0000 nn nn 121 A vann að uppskipun úr skipi á hafnarbakka við Reykjavíkur- höfn. Vörubifreið B, sem hann ók sjálfur, fór þar yfir fót Á og braut hann, er henni var ekið að skipinu í sambandi við uppskipunarstarfið. Aðalorsök slyssins var talin óhappatil- viljun og ógætni A, sem var látinn bera tjón sitt að mestu leyti, en þar sem ekki þótti fram komin full sönnun þess, að slysi hefði ekki orðið afstýrt, ef B hefði litazt um áður en hann ók af stað, var hann látinn bera bótaábyrgð að 14 hluta ........2000000 nes 150. A, sem var bifreiðarstjóri áætlunarbifreiðar til mannflutninga, hafði gengið mjög ölvaður til svefns kl. 3 um nótt. KI. 7 næsta morgun hóf hann akstur áætlunarbifreiðarinnar og ók henni langan veg. Var hann talinn hafa verið svo miður sin við akstur þenna vegna áfengisneyzlunnar, að varðaði við 3. mgr. 28. gr. laga nr. 23/1941. Fyrir hádegi þennan sama dag keypti A og 2 flöskur af sterku víni og tók XLII Efnisskrá. Bls. siðan að aka sömu bifreið í beinu framhaldi þess, að hann hafði neytt nokkurs af áfengi þessu. Með því atferli var A talinn hafa brotið 1. mgr. 23. gr. sömu laga. Var hann dæmdur í 800 kr. sekt og sviptur ökuleyfi 6 mánuði .... 195 A, sem stundaði kennslu í bifreiðarakstri, var í bifreið með nemanda sinum, B, er stýrði henni. Lá leið þeirra um sötu í úthverfi Reykjavíkur, þar sem 4—5 ára börn voru að leik í sandhrúgu við veginn. Eitt barnanna hljóp fyrir bifreiðina, er hana bar að, og beið bana af. Talið var að ógætni barns- ins ætti mjög ríkan þátt í slysinu, en jafnframt var það metið A, sem bar ábyrgð á stjórn bifreiðarinnar, til vangæzlu, að brýna það ekki fyrir B að viðhafa sérstaka árvekni vegna barnanna, sem þeir sáu við veginn, og hefjast ekki handa um að afstýra slysi fyrr en í óefni var komið. Var A því talinn brotlegur við 215. gr. laga nr. 19/1940 og 1. mgr. 27. gr. laga nr. 23/1941. Einnig hafði hann brotið 9. gr. og 1. og 3. mgr. 21. gr. hinna síðartöldu laga með því að aka bifreiðinni án virks hraðamælis, með því að kenna bif- reiðarakstur áður en hann náði 25 ára aldri og með því að hafa ekki kennslubifreiðarmerki við aksturinn. Var hann dæmdur í 3000 kr. sekt og sviptur ökuleyfi eitt ár. — B hafði að vísu einungis lært akstur í 8—-10 klst., en samt þótti bera að gera þær kröfur til hans, að hann hægði ferð, sæfi hljóðmerki og gætti fyllstu varúðar, er hann nálgaðist börnin. Með því að gæta ekki þessa, þótti hann og sam- valdur að slysinu og var dæmdur samkvæmt 215. gr. laga nr. 19/1940 í 2000 kr. sekt .........0.00000 0... eee. 219 A ók vörubifreið sinni með mjög miklum hraða að gatnamót- um í Reykjavik. Hann hafði gott útsýni úr bifreið sinni og átti því að sjá til ferða fólksflutningabifreiðar B, sem bar að gatnamótunum frá hægri hlið. A hélt samt óbreyttum hraða inn á gatnamótin, þar sem Þifreiðarnar rákust á, og bifreið A rann siðan stjórnlaus upp á gangstétt þar hjá, varð vegfaranda að bana og braut þar brún af steinvegg. B ók einnig bifreið sinni með of miklum hraða og mátti þó sjá til ferða A í tæka tíð, en dróg samt ekki úr hraðanum né staldraði við vegna umferðar frá vinstri. Voru þeir báðir taldir hafa orðið mannsbanar af gáleysi og brot- legir við 9., 26. og 1. málsgr. 27. gr., sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 2. gr., sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941, auk 215. gr. laga nr. 19/1940. B var einnig talinn hafa brotið 1. málsgr. 7. gr., sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941. — A hafði sama dag ekið of hratt og ógætilega á öðrum gatnamótum í Reykjavík með þeim afleiðingum að bifreið hans rakst þar á hjólreiðamann, sem meiddist litillega á fæti, og reiðhjól Efnisskrá. XLII Bls. hans skemmdist. A og B voru hvorir um sig dæmdir til fangelsisvistar 10 mánuði og sviptir ökuleyfi ævilangt .. 244 A hafði í félagi við aðra neytt sterks áfengis úr einni flösku og síðan hafið akstur á bifreið. Vitni töldu sig sjá áfengis- áhrif á A og blóðrannsókn sýndi áfengismagn 1.6%. Var A því m. a. dæmd refsing, 10 daga varðhald, samkvæmt 23. gr., sbr. 38. gt. laga nr. 23/1941 og 4. gr., sbr. 14. gr. laga 24/1941 og sviptur ökuleyfi 3 mánuði ..... or ..... 260 Herbifreið, eign herstjórnar Bandaríkja Norður-Ameriku, rakst á bifreið A á gatnamótum og olli talsverðum skemmdum á henni. Ekki var sannaður vítaverður akstur á hendur A, sem átti umferðarréttinn samkvæmt 1. málsgr. 7. gr. laga nr. 24/1941, en hins vegar var stjórnandi herbifreiðar- innar talinn eiga alla sök á árekstrinum. Ríkissjóði var dæmt að bæta A tjón hans samkvæmt 34. og 35. gr. laga nr. 23/1941, sbr. lög nr. 99/1943 ....0..0000. 2... 297 A ók bifreið sinni ölvaður um götur kaupstaðar, en slys hlauzt ekki af akstrinum. A var dæmdur sekur við 23. gr., sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941. Refsing hans var ákveðin 10 daga varðhald og hann sviptur ökuleyfi ævilangt ............ 303 Stjórnendur bifreiða A og B voru taldir eiga jafna sök á árekstri, er varð á gatnamótum í Reykjavík. Bifreið A skemmdist við áreksturinn og var B dæmdur til að greiða A helming viðgerðarkostnaðar og tjóns vegna afnotamissis bifreiðar- iNNAr „2... sr .. 358 A Ók bifreið sinni fram úr B, sem var á ferð með hestvagn á mjóum vegi. Lenti bifreiðin á vagninum með þeim afleið- ingum, að honum hvolfdi og varð B undir honum. Hlaut B af nokkur meiðsl og varð óvinnufær um tima. Talið var, að slysið hefði orðið með þeim hætti, að Á einn bæri fé- bótaábyrgð samkvæmt 34. gr. laga nr. 23/1941. Var honum því dæmt að greiða B lækniskostnað og bætur fyrir óþæg- indi, vinnutjón og örorku .......... sr . .. 470 A ók vörubifreið sinni Suðurlandsbraut á leið til Rey kjavíkur. Á móts við Baldurshaga voru þrjú smábörn við vegarbrún- ina, en í þeim svifum að A nálgaðist þau, hljóp eitt þeirra, þriggja ára telpa, yfir veginn, varð fyrir bifreiðinni og beið þegar bana af. Talið var, að A hefði ekið óhæfilega hratt, a. m. k. með 45 km hraða á klst., fram hjá börnun- um, sem hann sá með nægum fyrirvara. Var A því dæmd refsing eftir 215 gr. laga nr. 19/1940, 26. og 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 4. gr. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941. Hann var og sviptur ökuleyfi 3 ár ........2... 476 A skildi vöruflutningabifreið sína eftir mannlausa og ljóslausa á vegarbrún Suðurlandsbrautar nálægt Reykjavík í lok XLIV Efnisskrá. Um októbermánaðar 1944. Er dimmt var orðið um kvöldið, ók hermaðurinn B, sem var í þjónustu setuliðs Bandaríkja Norður-Ameríku á Íslandi, herbifreið aftan á bifreið A. Herbifreiðin stórskemmdist og B beið bana af. Talið var, að B hefði átt meginorsök á slysinu með gálausum akstri. Hins vegar þótti A og hafa sýnt nokkra óvarkárni með því að láta að nauðsynjalausu bifreið sína standa án ljósa á einhverjum fjölfarnasta vegi landsins eftir að dimmt var orðið. Var því 1% hluti sakar lagður á A og í samræmi við það dæmdur til greiðslu dánarbóta til ekkju og barns B kl. 18 að kvöldi um miðjan febrúar var strætisvagni ekið með litlum hraða að viðkomustað við götu í Reykjavík. Í sömu mund hljóp 5 ára barn skyndilega þvert fyrir vagninn og rakst á hann með þeim afleiðingum, að barnið beið bana af. Strætisvagninn var þannig gerður, að útsýn fram fyrir hann og til hliðar var mjög takmörkuð. Þótti stjórnandi vagnsins, eins og á stóð, ekki eiga sök á framan- greindu slysi og var því sýknaður af refsikröfum A, sem var með áhrifum áfengis, ók skrykkjótt og ógætilega eftir fjölförnum þjóðvegi, fór með miklum hraða fram úr annarri bifreið og utan í hana, þannig að hún valt og margir farþeganna slösuðust. A hvarf og burt frá slysstaðn- um, án þess að skýra frá nafni eða heimilisfangi. Var A talinn hafa brotið m. a. 1. mgr. 23., 26., 27 og 29. gr. laga nr. 23/1941 og honum dæmd refsing eftir 38. gr. sömu laga, svo og sviptur ökuleyfi ævilangt ....................... Löggæzlumaður handtók bifreiðarstjórann A við akstur og taldi hann með áhrifum áfengis. Blóðrannsókn sýndi áfeng- ismagn í blóði A 0,13%. A hafði drukkið hálfflösku af brenni- víni frá því á tíunda tíma kvölds til um kl. eitt eftir miðnætti og fann til áfengisáhrifa til kl. 2 til 230 um nóttina. Hann hóf síðan akstur nokkru fyrir kl. 3.30 sömu nótt. Var sá akstur talinn varða við 3. mgr. 23. gr. laga nr. 23/1941 og A dæmd 800 króna sekt, svo og sviptur ökuleyfi 3 mánuði Björgun. Dráttaraðstoð. Vélbáturinn G varð vélarvana vegna brotinnar skrúfu að kvöldi þess 12. okt. 1943, þá staddur 10 sjómilur SV af Látrabjargi. Vindur var suðvestlægur, frá 3—8 stig og tals- verður sjór. Skipverjar reyndu fyrst að komast áfram á segl- um, en kölluðu síðan á hjálp skipa, og kom togarinn R á vettvang snemma morguns 13. okt. og dróg vélbátinn til hafnar. Var liðveizla togarans talin björgun. Hann tafðist 19—20 klst. frá veiðum og var aflatjón hans talið kr. Bls. 490 518 549 575 Efnisskrá. 15000.00. Verðmæti hins bjargaða var metið kr. 203000.00. Bjarglaunin voru ákveðin kr. 30000,00 00.00.0000 Vélbáturinn A, 20 brúttó-smálestir að stærð, var á heimleið af veiðum þann 28. ágúst 1943, er vél hans bilaði. Var hann þá um 30 sjómilur NV af Valhúsdufli. Austankaldi var og gott í sjó. Vélskipið B kom á vettvang til hjálpar og dróg Á til heimahafnar. Tafðist B alls 17 klst. vegna hjáparstarfsins. Talið var, að hér hefði ekki verið um björgun í skilningi siglingarlaga að ræða, heldur aðstoð, og var eigendum B dæmdar kr. 4800.00 í þóknun fyrir þá aðstoð ......0..... Vélskipið R var á leið til Bretlands 1. april 1944 með farm af ísfiski og hafði samflot við v/s S. Varð þá vélarbilun hjá R, sem eigi var unnt að lagfæra um borð. S dróg þá R til hafnar í Bretlandi og var komið þangað síðari hluta dags 4. apríl. R var talið hafa verið í slíkri hætttu, að hjálp S var metin björgun. Mat fór ekki fram á R, en miðað var við húftrvggingar- og hagsmunahúftryggingarfjárhæðir skipsins. Töf S var talin nema um 40 klst. Voru björgunar- launin ákveðin 100 þús. krónur .......000.00. 0000... Blóðrannsókn. Framkvæmd blóðrannsókn á áfengismagni í blóði Þifreiðar- stjóra, sem grunaður var um að hafa verið með áhrifum áfengis við akstur ............0... 35, 47, 121, 195, 260, Borgaraleg réttindi. Maður, sem dæmdur var sekur um þjófnað sankvæmt 244. gr. laga nr. 19/1940, sviptur réttindum eftir 68. gr. sömu laga Maður, sem dæmdur var sekur við Í. málsgr. 221. gr. laga nr. 19/1940, sviptur réttindum samkvæmt 68. gr. sömu laga Þrir menn, sem dæmdir voru sekir samkvæmt 244. gr. og 1. mer. 254. gr. laga nr. 19/1940, sviptir réttindum samkvæmt 68. gr. sömu laga .........2000000 00 Maður, sem m. a. var dæmdur sekur við 219., 244 og 245. gr. laga nr. 19/1940, sviptur réttindum samkvæmt 68. gr. sömu laga ..........0.0.00.0.0 0... Byggingarnefnd. Byggingarnefnd hrepps hafði ekki án samþykkis hreppsnefndar heimild til að leyfa byggingu á lóð, sem leigð hafði verið einungis til ræktunar ..........0.0.0.0000000.... Dómar og úrskurðir. Urskurður fógeta ómerktur, þar sem hann hafði ekki tekið til- tekna varnarástæðu til úrlausnar ........ XLV Bls. 539 öð 290 407 ö49 235 127 XLVI Efnisskrá. Fundið að því, að aðfararfrestur í héraðsdómi var ákveðinn 3 dagar í stað 15 daga ........0..00000. 0000... sr Í héraðsdómi í opinberu máli skorti atvikalýsingu og úrlausn um fjölmörg atriði, sem málshöfðunarfyrirskipun og stefna tóku til. Héraðsdómur því ómerktur .......... . Eftir kröfu A var sakamálsrannsókn látin fram fara út af um- mælum, sem B viðhafði um A, og opinbert mál síðan höfðað gegn B fyrir brot á 108. gr. laga nr. 19/1940. Á aukadóm- þingi var B refsað fyrir ummælin, en þau ekki ómerkt, þar sem þess hafði ekki verið krafizt. A höfðaði þá einkamál gegn B, krafðist ómerkingar á ummælunum, greiðslu kostnaðar af birtingu dómsins í opinbera málinu svo og miskabóta úr hendi B, auk málskostnaðar. B krafðist frá- vísunar á ómerkingar- og bótakröfunni, en þeirri kröfu var hrundið ................ so Héraðsdómari hafði ekki gætt fyrirmæla 190. og 193. gr. laga nr. 85/1936 um samning úrskurðar, sem var þess vegna ómerktur ..........00. 0. sn 381, 382, Dómarar. Fógeti hafði, andstætt 1. mgr. 118. gr. og 2. tl. 119. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 223. gr. sömu laga, haldið máli áfram og kveðið upp úrskurð í því, þótt gerðarbeiðandi, sem sótt hafði þing í fyrsta þinghaldi, kæmi ekki fyrir dóm, er málið var síðar fyrir tekið, né nokkur af hans hendi. Málsmeðferð í héraði og úrskurður voru því ómerkt .... Fógeti hafði ekki tekið til úrlausnar þá varnarástæðu í lög- taksmáli, að álagning útsvars hefði að verulegu leyti verið andstæð 4. gr. laga nr. 106/1936. Var úrskurður fógeta því ómerktur og málinu vísað heim .............. Fundið að málsmeðferð í fógetaréttarmáli .................. Héraðsdómari vittur fyrir málsmeðferð, er braut í bága við 105., 106., 109. og 110. gr. laga nr. 85/1936 ............ Fundið að því, að fógeti hafði hvorki greint nafn gerðarbeið- anda né fjárhæð lögtakskröfu í úrskurði ........... Fundið að því í verðlagsmáli gegn A, að vara sú, sem um var að ræða, hafði ekki verið vegin, að A höfðu ekki verið kynntir framburðir tiltekinna vitna og ekki látinn gefa skýr- ingu á tilteknu sakaratriði .............000200000000.0.0.. Dómara gert að framkvæma dómkvaðningu um tiltekin atriði, þar sem ekki var talið, að fyrri dómkvaðning né athug- anir matsmanna hefðu tekið til þessara atriða .......... Dómari í opinberu máli glataði málsskjölum, og fundust þau ekki fyrr en eftir nærfellt 4% ár. Var dómarinn átalinn fyrir vangeymsluna .............. nn . Bls. 286 314 378 124 189 208 Efnisskrá. XLVII Fundið að þvi, að aðfararfrestur var ranglega ákveðinn í hér- aðsdómi Dómkvaðning. Sjá dómarar, mat og skoðun. Dómstólar. Sú varnarástæða í útsvarsmáli á hendur A, að mikill hluti hins álagða útsvars hefði verið lagður á viðskiptaveltu verzlunar A og sú álagning væri andstæð 4. gr. laga nr. 106/1936, talin bera undir dómstóla ..............0000. 0. Dómstólar hafa úrskurðarvald um gildi uppsagnar á húsaleigu, þótt húsaleigunefnd hafi fellt úrskurð, sbr. 10. gr. laga nr. 99/1943 .........0..20000ne sens Ágreiningur um staðartakmörk veiðiítaks ber undir dómstóla Almennir dómstólar eiga úrskurðarvald um greiðslu þóknunar fyrir lóðarafnot, en ekki lóðamerkjadómur .............. Eftirgrennslan brota. Sjá opinber mál. Eiður. A heimti málverk úr höndum B, sem hafði haft það í vörzlum um árabil og innt fégreiðslur af hendi til A, og taldi B sig vera búinn að kaupa málverkið. Fram komnar líkur þóttu ekki nægilegur grundvöllur aðildareiðs um kaupin ...... Eignarréttur. Landauki hafði myndazt í fjöru norðan hafnargarðs í Dalvík, er bvggður var 1939, en fjara þessi var fyrir landi A. Í 10. gr. laga nr. 66/1931 um hafnargerð í Dalvík var svo mælt, að hafnarsjóður eigi allt það land innan hafnar- innar, sem flýtur yfir með stórstraumsflóði. Talið var, að þetta ákvæði sæti ekki svipt A endurgjaldslaust eignar- rétti að fjöru hans á hafnarsvæðinu og væri hann því eigandi fyrrgreinds landauka, enda hefði ekki farið fram cignarnám á landi þessu né þess verið beiðst ............ Fasteignir. Sbr. eignarréttur, landamerkjamál, lóðamerkja- dómur, lóðaleiga. Í hafnarlögum fyrir Dalvík, nr. 66/1931, var svo ákveðið, að hafnarsjóður eigi allt það land innan hafnarinnar, sem flýtur yfir með stórstraumsflóði. Eftir byggingu hafnar- sarðs í Dalvík 1939 myndaðist landauki norðan garðsins í fjöru, sem var fyrir landi A. Ákvæði hafnarlaganna gat ekki svipt A endurgjaldslaust eignarrétti að fjöru hans á hafnarsvæðinu, og var hann því talinn eigandi fyrrgreinds landauka, enda hafði ekki farið fram eignarnám á landi þessu né þess verið beiðst ........2020000. 0. BIis. 286 124 252 266 608 162 345 XLVHI Efnisskrá. Félagsdómur. Kaupkrafa var reist á ákvæðum kjarasamnings milli stéttar- félaga sjómanna og útgerðarmanna. Ekki þurfti úrlausn Félagsdóms um skýringu ákvæðisins, heldur var almennum dómstólum rétt að meta öll atriði, er kaupkröfuna vörðuðu Stefna til hæstaréttar var birt af einum stefnuvotti og öðrum nafngreindum manni, er stefnuvotturinn hafði kvatt til. Þessi stefnubirting var ólögleg samkvæmt 89. gr. laga nr. 35/1936 og málinu því vísað frá hæstarétti .............. B hafði verið dæmdur til refsingar í opinberu máli fyrir um- mæli um A. A höfðaði síðan einkamál til ómerkingar um- mælanna, greiðslu kostnaðar af birtingu dómsins í On bera málinu, svo og miskabóta úr hendi B. B krafðist ír vísunar á ómerkingar- og bótakröfunum, en þeirri kröfu var hrundið #....... sr Héraðsdómur var upp kveðinn 10. nóv. 1945, en áfrýjunarstefna gefin út 6. marz 1946 og birt 12. s. m. Áfrýjunarleyfi, sem ekki var skírskotað til í stefnu, var fengið sama dag og stefnan var birt. Enginn kom fyrir dóm af hálfu stefnda og var málinu vísað ex officio frá hæstarétti .............. Krafa A um frávísun bæjarþingsmáls, þar sem það ætti undir lóðamerkjadóm, ekki tekin til greina „................. Frestir. Máli frestað ex officio í hæstarétti til öflunar frekari sakar- GAGNA 22... 31, 34, 258, 428, 438, 539, Frestur veittur til sameiningar mála í hæstarétti ............ Staðfestur úrskurður héraðsdóms um synjun framhaldsfrests til gagnasöfnunar Úrskurður, þar sem umboðsmönnum aðilja í héraði var neitað um frest til að afla gagna hjá nafngreindum manni, stað- festur í hæstarétti, þar eð til þess hefði þegar gefizt ærinn timi ........ se Áfryjanda veittur 3 mánaða frestur í máli gegn andmælum stefnda ...........2.00.0 0 sens Kærumáli um málskostnað í héraði frestað ex officio í hæsta- rétti vegna áfrýjunar aðalmálsins ............... „.. 435, Úrskurður héraðsdómara, er synjaði um framhaldsfrest í máli, staðfestur í hæstarétti ................0..... sr Aðiljar máls höfðu talið gagnasöfnun í héraði lokið og hafði dómari ákveðið dag til munnlegs málflutnings Áður en til málflutnings kom, krafðist annar aðilja frekari frests til aukinnar gagnaðflunar, en gagnaðili mótmælti. Talið var, Bls. 128 378 312 421 505 440 Efnisskrá. XLIX Bls. að aðiljar væru bundnir við fyrrnefnda ákvörðun, og var því synjað um frestinn ................ or 467 Skiptaráðandi hafði með úrskurði veitt aðilja framhaldsfrest til gagnaöflunar í máli, en hæstiréttur felldi úrskurðinn úr gildi, þar sem aðili Þótti hafa fengið nægan frest í málinu „2... 20 545 Friðhelgi heimilis. Sjá heimilishelgi. Fyrning sakar. Fyrir vangæglu dómara höfðu skjöl opinbers máls á hendur A glatazt og fundust ekki í nærfellt 4%% ár. Lá rannsóknin af þeim sökum niðri þann tíma. Nú var talið, að refsing Á hefði verið hæfilega metin sektir, og leiddi þessi stöðvun á rannsókn málsins því til fyrningar sakar samkvæmt Í. tl. $1. gr., 80. og 2. mgr. 82. gr. laga nr. 19/1940 .......... 239 Gagnsakir. Sjá málasamlag Gáleysi. Sjá saknæmi. Gerðardómur. Ágreiningur hafði verið um takmörk veiðiréttinda í Hvítá í Borgarfirði milli jarðar, er A, B, C og D áttu, og landspildu, sem E var talinn eiga. Þessir aðiljar sömdu um það vorið 1940 að leggja ágreininginn í gerð, og skyldi úrskurður serðardómsins vera bindandi fyrir báða aðilja og eigi unnt að áfrýja honum. Gerðardómurinn kvað upp úrskurð sinn 30. maí s. á., en er hann var þinglesinn 26. júlí s. á., mót- mælti F gildi úrskurðarins, þar sem hann hefði eigi sam- Þykkt skipun gerðardómsins, en ætti þó umrædda land- spildu að jöfnu við E. Þessi véfenging á gildi gerð ardóms- samningsins var þó talin markleysa og samningurinn bindandi. Hins vegar var fyrrgreindur úrskurður um merkin metinn ógildur, þar sem ljósi þótti „að gerðardóm- endur hefðu ekki gert sér nægilega glögga grein fyrir, hvert lína sú, er þeir tiltóku, lægi og hver mörk hún skap- aði á þrætusvæðinu .........000000 0... „.....366 Gjafsókn. — Gjafvörn. Gjafvarnarhafi tapar máli í hæstarétti og var dæmdur til að greiða gagnaðilja sinum málskostnað fyrir hæstarétti, en málflutningslaun talsmanns gjafvarnarhafa dæmd úr ríkis- SJÓÐI .........020n rn 342 Gjafsóknarhafi fyrir hæstarétti vann mál sitt. Honum dæmdur málskostnaður í báðum dómum, enda hafði hann lagt út Öll réttargjöld .............. ás sn 397 L Efnisskrá. Gjaldeyrismál. A, sem var formaður og framkvæmdarstjóri íslenzks hlutafé- lags, hafði lagt ólöglega mikið á vörur þær, er hann keypti handa félaginu erlendis. B, sem var varaformaður og fram- kvæmdarstjóri sama félags, var samsekur A um þessi brot á verðlagningarreglum. Vegna þessarar ólöglegu álagningar safnaðist A og B innstæða í erlendum banka og stóðu Weir ekki íslenzku bönkunum skil á þeim erlenda gjaldeyri fyrr en stefna hafði verið gefin út í refsimáli á hendur þeim. Voru þeir því taldir brotlegir við 5. mgr. 5. gr. og 17. gr. reglugerðar nr. 77/1943 og 4. og 6. gr. laga nr. 1/1943 og dæmdir til greiðslu sektar í ríkissjóð .................. Greiðsla. Leigutaki greiddi húsaleigu með því að skuldajafna kröfu á hendur leigusala vegna kostnaðar við endurnýjun sólfdúka í húsnæðinu ................0..0...2.200. rn Gripdeild. Talsverðar birgðir af olíu voru geymdar í tunnum og brúsum á viðavangi í nágrenni Reykjavíkur, en setulið Bandaríkja Norður-Ameríku hafði áður átt birgðir þessar. Hinn 1. maí 1946 fór A á staðinn og tók af birgðunum 19 tunnur og 17 brúsa, og var sú taka hans, eins og á stóð, talin varða við 245. gr. laga nr. 19/1940 ...........000000..... Gæzluvarðhald. Gæzluvarðhald látið koma til frádráttar refsivist .. 53, 407, Hafnarlög. A hafði skotið kóp innan takmarka Akureyrarhafnar samkvæmt 1. gr. reglugerðar nr. 48/1920; sbr. 8. gr. hafnarlaga fyrir Akureyrarkaupstað nr. 62/1915. Hafði hann þar með brotið 6. gr. reglugerðarinnar, sbr. auglýsingu nr. 96/1944 og 14. gr. laga nr. 62/1915. Var A því dæmdur í sekt eftir 47. gr. reglugerðarinnar og 14. gr. hafnarlaganna .............. Heimilishelgi. A ruddist í heimildarleysi inn í húsnæði fráskilinnar konu sinnar, gerði þar hússpjöll og veitti konunni áverka. Var A m. a. dæmd refsing eftir 231. gr. laga nr. 19/1940 .. Heimvísun. Sjá ómerking. Hlutafélög. Hlutafélag, A, hafði selt öll hlutabréf sin sjúkrasamlagi, og var síðan leyst upp og strikað af hlutafélagaskrá. Við fé- Bls. 11 134 549 549 275 Efnisskrá. LI Bls. lagsslitin hafði hluthöfunum verið greiddur söluhagnað- urinn og varasjóði úthlutað. Þremur árum síðar voru hlut- hafar (stjórnarmenn) skattlagðir af þessum sökum. Voru þeir taldir skyldir að greiða skattinn solidariskt samkvæmt 6. mgr. 26. gr. laga nr. 77/1921, þar sem greiðslur höfðu far- ið fram andstætt fyrirmælum 2. og 3. málsgr. 26. gr. sömu laga ........2.2000000 ns 106 Hreppsnefnd. Hreppsnefnd fékk lagt á lögbann við endurbyggingu skála í hreppnum, en skáli þessi var að nokkru leyti byggður á lóð hreppsins og lóðin hafði einungis verið leigð til rækt- unar. Byggingarnefnd hafði að vísu leyft byggingu þessa, en með því að nefndina brast heimild til að breyta lóðinni í byggingarlóð og hreppsnefndin hafði ekki veitt leyfi til slíkrar breytingar, var lögbannsgerðin staðfest ........ 235 Húsaleiga. Húsaleigulög. A hafði á leigu 3 herbergi og eldhús í húsi B í Reykjavík, en B hafði eignazt húsið árið 1940. B sagði upp leigumála A með löglegum fyrirvara vegna þarfar dóttur sinnar, manns hennar, 3 barna þeirra og starfsstúlku og krafðist síðan dóms fyrir kröfum sínum. Húsaleigunefnd hafði metið uppsögnina gilda að nokkru leyti. Héraðsdómur sýknaði A af kröfum B, þar sem nefndur tengdasonur B yrði ekki talinn heimilisfastur innanhéraðsmaður í Reykjavík í merkingu 1. mgr. 2. gr. laga nr. 39/1943. A hafði þegar fyrir húsaleigunefnd byggt varnir á þessu atriði, en nefndin, sem hefur samkvæmt 2. mgr. 3. gr. laga nr. 39/1943 vald til að veita undanþágu frá 1. mgr. sömu greinar, heimilaði þó í úrskurði sinum tengdasyni B að taka húsnæði á leigu hér í bæ. Var þetta því ekki talið geta valdið ógildi uppsagnarinnar, og þar sem B var talinn hafa brýna þörf fyrir íbúð A til handa dóttur sinni og fjöl- skyldu hennar, var leiguuppsögnin metin gild að öllu leyti samkvæmt 1. gr. laga nr. 39/1943 ......0.20000000 000... 27 A hafði selt B á leigu verzlunarhúsnæði í Reykjavík. Skyldi leigutiminn hefjast 1. júní 1942 og standa til 1. júní 1945. Uppsagnarfrestur var ákveðinn 6 mánuðir, miðað við Í. júni 1945, en B áskilinn forgangsréttur til áframhaldandi leigu í 3 ár, nema því aðeins að húseigandi eða erfingjar hans þyrftu á húsnæðinu að halda eða húsið yrði selt. A tilkynnti B skriflega 30. nóv. 1944, að A ætlaði að taka leiguhúsnæðið til eigin nota 1. júní 1945 og yrði húsaleigu- samningurinn ekki framlengdur. B vildi ekki rýma hús- LII Efnisskrá. Bls. næðið og krafðist A þá útburðar hjá fógeta, án þess að húsaleigunefnd hefði áður fjallað um málið. Með því að talið var, að leggja hefði átt málið fyrir húsaleigunefnd samkvæmt lögum nr. 39/1943 áður en það væri borið undir dómstóla, var synjað um framkvæmd útburðargerðar .. 32 A hafði til íbúðar í húsi sínu átta herbergi og eldhús. Bjó hann þar ásamt konu sinni og fjórum börnum, 10—15 ára að aldri. B hafði á leigu tvö herbergi og eldhús í húsi A. A sagði B upp leigusamningnum á þeim grundvelli, að móðir hans þyrfti á húsnæðinu að halda. Talið var, að húsakostur A væri það rúmur, að hann sæti látið móður sinni í té sérstakt herbergi af íbúð sinni, enda yrði eitt herbergi að teljast nægilegt fyrir móður A. Uppsögn Á var því metin ógild samkvæmt 1. mgr. 1. gr. laga nr. 39/1943 og synjað um framkvæmd úiburðar á B .............. 4 Leigusali A krafðist útburðar á leigutaka B og bar fyrir sig ranskil á leigugreiðslum, en B hafði, eftir árangslausar áskoranir til A, látið endurnýja slitna gólfdúka í húsnæð- inu og skuldajafnað þeim kostnaði eftir mati við húsa- leiguna. Þetta var B talið heimilt og bessi greiðsluháttur hans því ekki talinn eiga að varða útburði, né heldur það, að B hafði greitt húsaleiguna mánaðarlega eftir á, þótt leigusamningur aðiljanna gerði ráð fyrir fyrirframgreiðslu, Þar sem slíkt hafði viðgengizt um langt árabil og frá upp- hafi, án þess að A hefði nema einstaka sinnum gert fyrir- vara af því efni ..........22.00000 000 134 Með fógetaúrskurði 14. júlí 1944 var Á gert að rýma leiguibúð sina hjá B. Í byrjun ágústmánaðar s. á. lét eiginkona A flytja búföng úr íbúðinni vegna yfirvofandi útburðar, en fékk lögmanni þeirra hjóna til geymslu lykil að íbúðinni. B var síðan birt áfryjunarstefna útburðarmálsins 14. ágúst s. á. B opnaði íbúð A upp á sitt eindæmi 16. sept. 1944 og leigði hana C frá 2. okt. s. á. til 1. okt. 1945. Með dómi hæstaréttar 5. marz 1945 var fógetaúrskurðurinn frá 14. júlí 1944 felldur úr gildi og synjað útburðar. Með óáfrýjuðum úr- skurði fógeta 328. sept. 1945 var C borinn út úr nefndri íbúð. Krafðist Á nú umráða íbúðarinnar með innsetningar- gerð, en B neitaði. Talið var, að B hefði ekki haft ástæðu til að ætla, að A hefði gefið upp leigurétt sinn með flutn- ingi búfanga sumarið 1944. Og þar sem vanræksla A um að bjóða fram leigu eða koma henni í geymslu þótti rétt- lætast af fyrri tregðu B og neitun á að taka á móti leigu- greiðslum og töku hans á íbúðinni í september 1944, þótti A ekki hafa fyrirgert leigurétti sínum, enda voru og ekki færðar sönnur á óhæfilega meðferð A á hinu leigða né Efnisskrá. óleyfilegt brottnám skúrs af lóð B, sem hann hafði borið fyrir sig. Var framkvæmd innsetningargerðar því heimiluð A sagði B upp leigu á húsnæði miðað við 1. okt. 1945 til handa dóttur sinni og fjölskyldu hennar. Uppsögnin metin gild og útburður leyfður, en þó ekki fyrir 14. maí 1946 ...... . A, sem var einhleypur, hafði í húsi sínu afnot eins herbergis með aðgangi að baði og salerni. Í sama húsi hafði B á leigu stofu og svefnherbergi ásamt herbergi með baði og hrein- lætistækjum. A sagði B upp leigumálanum til skipta á hús- næði þeirra. Sú krafa Á var ekki tekin til greina, þar sem húsnæði A var ekki talið koma B að sömu eða svipuðum notum og húsnæði það, er hann hafði á leigu, sbr. 2. málsgr. 1. gr. húsaleigulaga nr. 39/1943 ............ . Dómstólar hafa úrskurðarvald um gildi uppsagna samkvæmt 10 gr. laga nr. 39/1943, þótt húsaleigunefnd hafi fellt úrskurð #...........202.0 000 A seldi neðri hæð húss síns í janúar 1944 og fluttist þaðan 14. maí s. á. Hann hafði sagt leigutaka sínum, B, er bjó á efri hæð sama húss, upp leigumála frá 14. maí s. á. til eigin nota, en sú uppsögn var ekki metin gild, þar sem A hafði látið íbúð sína af hendi með framangreindum hætti og ekki var sannað, að því hefðu valdið óviðráðanleg atvik, sbr. 3. málsgr. Í. gr. laga nr. 39/1943 ........... A sagði leigutaka sinum, B, upp leigu á íbúðarhúsnæði. Húsa- leigunefnd mat uppsögnina gilda að nokkru, og staðfestu dómstólar þann úrskurð ........02020000 000. Leigutaki A hafði krafizt þess, að leigutaka hans, B, yrði vikið úr leiguhúsnæðinu vegna vanskila. Sú krafa var ekki tekin til greina í fógetarétti, og áfrýjaði A þá málinu til hæsta- réttar. Skömmu eftir útsáfu áfrýjunarstefnu til hæstaréttar hafði B flutzt úr húsnæðinu og var því auk þess sérstak- lega yfir lýst af hans hálfu, að hann hefði þar með gefið upp leigurétt sinn. Krafðist A þá einungis málskostnaðar fyrir báðum dómum, en þeirri kröfu var synjað og hann dæmdur til að greiða B málskostnað í hæstarétti vegna framhalds áfryjunar, eftir að atvik höfðu breytzt, svo sem fyrr Segir .........0.000 00 . Leigutaki A hafði tvisvar sinnum lagt hendur á leigusala B, sem var gamall og veiklaður, og hrakyrt hann. Með þessu var talið, að A hefði gert svo úr hófi á hluta B, að varðaði útburði, sbr. 2. gr. laga nr. 39/1943 #...000000 00 A leigði B íbúðarhúsnæði frá 1. maí 1939, og notaði B húsnæðið til júlíloka 1942. Síðan höfðaði A mál gegn B til greiðslu van- goldinnar húsaleigu, rýrnunar og leigu á húsmunum og áhöldum, afnotagjalds af síma og skaðabóta vegna þrásetu. LIN Bls. 198 252 269 281 LIV Efnisskrá. Bls. Var húsaleigukrafan tekin til greina að nokkru og krafan fyrir símaafnotin að fullu, en hins vegar sýknað af öðrum kröfuliðum ..........0..00020 00... ne 301 Með læknisvottorði var talið sannað, að fisklykt frá fiskimjöls- verksmiðju, sem var nálægt heimili leigusalans A í Reykja- vík, hefði slæm áhrif á heilsufar hans. A hafði leigt B húsnæði annars staðar í bænum og sagði af þessum sökum B upp leigu á íbúð hans til eigin nota. Nú var talið, að samkvæmt meginreglu þeirri, er liggi til grundvallar 1. gr. laga nr. 39/1943, væri A heimilt að fá íbúð B gegn því að bjóða honum fullgilda íbúð í húsnæði því, er A Þjó í. A bauð B ekki þau íbúðaskipti og var krafa hans um riftun á leigumála B því ekki tekin til greina ................ 306 Leigutakinn A hafði á leigu 4 herbergi og eldhús. Með úr- skurði húsaleigunefndar var Á gert að rýma 2 herbergi af íbúðinni og veita aðgang að eldhúsi vegna þarfa dóttur leigusalans B. Skömmu síðar fékk B leyfi húsaleigunefndar til þess að dóttir hans og C hefðu íbúðaskipti. Þegar til kom, tók C ekki til afnota nema annað herbergið, en B leigði hitt herbergið D. A krafðist þess, að D rýmdi herbergið og varð svo að lokum, að A fékk umráð þess aftur. B krafð- ist nú umráða herbergis þessa með innsetningargerð, en Þeirri kröfu var ekki sinnt, þar sem A hafi, eins og á stóð, átt rétt til herbergisins, sbr. 14. gr. laga nr. 39/1943 .. 603 Iðja og iðnaður. A, sem ekki hafði iðnréttindi í ljósmyndagerð, „kopieraði“ í frístundum á heimili sinu erlendar leikaramyndir og seldi „skopieringarnar“. Höfðað var refsimál á hendur A fyrir brot á lögum nr. 105/1936, en hann sýknaður, þar sem talið var að hér hefði verið um heimilisiðnað að ræða .. 168 Innsetningargerðir. Miklar deilur höfðu risið í kaupfélagi, og snerist meiri hluti fulltrúa á aðalfundi 1945 gegn stjórn félagsins. Meiri hlut- inn lagði fram tillögu til breytinga á félagssamþykktum varðandi stjórnarkjör, og skyldi samkvæmt henni kjósa nýja stjórn á aðalfundinum 1945. Á fundinum kom upp mögnuð sundurþykkja út af fundarstjórn formanns félagsins og lauk Þannig, að á framhaldsfundi kaus meiri hluti fulltrúa nýjan fundarstjóra, og fulltrúar þessir samþykktu síðan nefnda breytingartillögu og kusu A—G í stjórn kaupfélagsins. Full- trúar minni hlutans tóku ekki þátt í þessum samþykktum, en gerðu hins vegar ýmsar samþykktir á eigin fundi. H-I,, sem voru meðal fulltrúa minni hluta og fyrrverandi stjórn- Efnisskrá. LV Bls. enda kaupfélagsins, gerðu og ályktanir um brottrekstur fjölmargra fulltrúa meiri hlutans úr kaupfélaginu. Aðgerðir fulltrúa minni hlutans, og þar á meðal H-—L, voru taldar ólögmætar, en A—G hins vegar taldir löglegir stjórnendur félagsins og þeim því heimiluð með innsetningargerð um- ráð bóka og eigna kaupfélagsins ..........02.000.00.. 00... 60 Með úrskurði fógeta 14. júlí 1944 var A gert að rýma leiguibúð sina hjá B. Í byrjun ágústmánaðar s. á. lét eiginkona A flytja búföng úr íbúðinni vegna yfirvofandi útburðar, en fékk lögmanni þeirra hjóna til geymslu lykil að íbúðinni. B var síðan birt áfrýjunarstefna útburðarmálsins 14. s. m. B opnaði íbúð A upp á sitt eindæmi 16. sept. 1944 og leigði hana C frá 2. okt. s. á. til 1. okt. 1945. Með dómi hæsta- réttar 5. marz 1945 var fógetaúrskurðurinn frá 14. júlí 1944 felldur úr gildi og synjað útburðar. Með óáfrýjuðum úrskurði fógeta 28. sept. 1945 var C borinn út úr nefndri íbúð. Krafðist A nú umráða íbúðarinnar með innsetningar- gerð, en B neitaði. Talið var, að B hefði ekki haft ástæðu til að ætla, að A hefði gefið upp leigurétt sinn með flutn- ingi búfanga sumarið 1944. Ög þar sem vanræksla Á um að bjóða fram leigu eða koma henni í geymslu þótti réttlætast af fyrri tregðu B og neitun um að taka á móti leigu- greiðslum, svo og töku hans á íbúðinni í september 1944, þótti A ekki hafa fyrirgert leigurétti sínum, enda voru og ekki færðar sönnur á óhæfilega meðferð A á hinu leigða né óleyfilegt brottnám skúrs af lóð B, sem hann hafði borið fyrir sig. Var framkvæmd innsetningargerðar þvi heimiluð ..............20000 000 nsns nr 198 Leigusali A krafðist umráða eins herbergis í íbúð leigutaka B, en B hafði áður verið gert að rýma 2 herbergi íbúðar sinnar vegna þarfa dóttur A. Síðar fékk A leyfi til að C fengi þessi herbergi, en er til kom, notaði C ekki nema annað herbergið og leigði A hitt herbergið D. Eftir kröfu B rýmdi D það herbergi og fékk B það þá aftur til umráða. Krafa A um innsetningu í herbergið var ekki tekin til greina, sbr. 14. gr. laga nr. 39/1943 ........000000.0 000 603 Kaup og sala. Listmálari A fékk B málverk til geymslu á árinu 1937 og til sölu f. h. A, ef viðunandi kaupboð fengist. Veturinn 1941—42 vildi A fá málverkið úr höndum B, en hann neit- að, þar sem hann taldi sig vera búinn að kaupa málverkið. A neitaði því eindregið, að hann hefði selt B málverkið, og var það og talið ósannað með gögnum málsins ........ 162 H/f A gerði h/f B tilboð um sölu á hlutabréfum A fyrir tiltekið LVI Efnisskrá. verð og skyldi bréfunum fylgja allar eignir Á samkvæmt framlögðum lista yfir eignir og skuldir. B samþykkti til- boðið, en áskildi, að efnahagsyfirlitið væri rétt í öllum veru- legum atriðum. Við athugun rétt á eftir komu í ljós nokkrar vantaldar skuldir, og komu þessi mál til umræðu milli að- ilja á sameiginlegum fundi. Þá varð að samkomulagi, að A lækkaði kaupverð hlutabréfanna um nokkra fjárhæð, en B féll frá að gera athugasemdir við uppgerð eignanna og tók að sér „allar skuldir og skuldbindingar félagsins og eignir þess undantekningarlaust, og falla báðir aðiljar frá að gera nokkrar athugasemdir síðar, enda er kaupanda kunnugt um allar ráðstafanir, er félagið hefur gert til þessa dags í sambandi við félagið.“ All-löngu síðar var h/f A gert að greiða verulega skatthækkun vegna rekstrar félags- ins frá fyrri árum. H/f Á krafði fyrrverandi stjórnendur félagsins, C, D og E, um endurgreiðslu á skatthækkun þess- ari. Voru aðiljar sammála um, að þeir hefðu ekki haft þetta tilvik í huga, er samningar gerðust. Þótti því eðlilegast, þrátt fyrir framangreint orðalag samkomulagsins, að C—E bæru hallann af því, að kröfur þessar komu fram og voru þeir dæmdir til að greiða A fjárhæðina ................ Kröfuréttindi. Sjá ábyrgð, aðserðarleysisverkanir, greiðsla, kaup og sala, samningar, skaðabætur, umboð. Kærumál. Aðili kærir til hæstaréttar frávísunardóm í héraði samkvæmt 108. gr. laga nr. 85/1936 ......000000.0 0. Stjórn Lögmannafélags Íslands hafði í úrskurði átalið fram- komu hæstaréttarlögmanns. Úrskurðurinn var kærður til hæstaréttar samkvæmt heimild í 8. gr. laga nr. 61/1942, en ómerktur sökum ófullnægjandi öflunar sakargagna .. Úrskurður héraðsdómara um synjun frests, sem kærður var til hæstaréttar samkvæmt 105. gr. laga nr. 85/1936, stað- festur ...........00 00 186, 440, Úrskurður um heimild til að leggja spurningu fyrir vitni kærður til hæstaréttar samkvæmt 128. gr. laga nr. 85/1936 og staðfestur .......000200 000... a Héraðsdómari hafði synjað um dómkvaðningu matsmanna. Úr- skurður hans var kærður til hæstaréttar samkvæmt 143. gr. laga nr. 85/1936, en felldur þar úr gildi og lagt fyrir dóm- ara að framkvæma dómkvaðninguna .......000..000.0..00... Úrskurður héraðsdómara um veitingu frests kærður samkvæmt 105. gr. laga nr. 85/1936, en staðfestur í hæstarétti ...... Bls, 460 8 dd Efnisskrá. Héraðsdómari hratt frávisunarkröfu með úrskurði. Úrskurður- inn var kærður til hæstaréttar samkvæmt 108. gr. laga nr. 85/1936, en staðfestur ........000000000 nan Úrskurður héraðsdómara um frest í máli var kærður til hæsta- réttar samkvæmt 105 gr. laga nr. 85/1936, en úrskurður- inn var ómerktur, þar sem ekki hafði verið gætt fyrirmæla 2. málsgr. 190. gr. og 4. málsgr. 193. gr. sömu laga 381, 382, Málskostnaðarákvæði fógetadóms kært, en kærumáli frestað í hæstarétti vegna áfrýjunar aðalmálsins ............ 435, Málskostnaðarákvæði héraðsdóms kært samkvæmt 186. gr. laga nr. 85/1936 og staðfest í hæstarétti ......0.0.0....00... Héraðsdómari hafði með úrskurði skyldað lækni til að leggja fram skýrslu um krufningu á líki F. Úrskurðurinn var kærður til hæstaréttar, sem felldi hann úr gildi, þar sem lögmaður sá, er krafðist framlagningarinnar, var ekki tal- inn hafa nægilega heimild til þess ........00000000.0.. Héraðsdómari synjaði A um frekari frest til gagnasöfnunar í máli. Að vísu hafði gagnasöfnun verið talið lokið í máli þessu og dagur til munnlegs málflutnings ákveðinn, en þar sem dómari hafði ekki leiðbeint A, sem var ólöglærður, um öflun umræddra gagna, er voru þýðingarmikil, var Á ekki talinn hafa fyrirgert rétti til frests .............. Aðilja hafði með úrskurði verið veittur framhaldsfrestur til sagnaöflunar í skiptaréttarmáli. Úrskurður skiptaráðanda var kærður til hæstaréttar samkvæmt 105. gr., sbr. 223. gr. laga nr. 85/1936, en felldur úr gildi, þar sem aðili þótti hafa fengið nægan frest í málinu ....... sr krafðist frávísunar bæjarþingsmáls á þeim grundvelli, að lóða- merkjadómur ætti úrlausn þess. Héraðsdómari hratt kröfunni, en úrskurðurinn var kærður til hæstaréttar, sem staðfesti hann ........20000000. ðe A hafði selt B sem leigutakinn C bjó i B krafðist út- burðar á C og bar A vitni í því máli. G mótmælti því, að A fengi að staðfesta framburð sinn með eiði eða dreng- skaparheiti, þar sem hann væri þannig við málið riðinn. Þessi mótmæli þóttu ekki hafa við rök að styðjast og var A því heimiluð staðfesting framburðar sins. Var sá úrskurður héraðsdómara kærður til hæstaréttar og staðfestur þar Landamerkjamál. Landamerkjadómur á úrskurðarvald ágreinings um staðartak- mörk veiðiitaks, sbr. 8. gr. laga nr. 41/1919 .............. Samið hafði verið um gerð, til að skera úr um ágreining um takmörk veiðiréttinda í á. Ágreiningur um gildi gerðardóms- LVII Bls. 378 nt = ot 436 599 öd5 608 610 LVIII Efnisskrá. samningsins og úrskurður gerðardómenda var talinn eiga sæta meðferð samkvæmt TII. kafla laga nr. 41/1919 Leiðbeiningarskylda dómara. A, sem var ólöglærður, hafði lagt fram tvö vottorð í máli og gagnaðili tekið þau gild sem staðfest. Gagnasöfnun var síðan talið lokið og dagur til munnlegs málflutnings ákveð- inn. Áður en til málflutnings kom, krafðist A frests til að láta framangreinda vottorðsgefendur staðfesta vottorð sin. Talið var, að dómari hefði ekki, eins og á stóð, haft ástæðu til að leiðbeina A um öflun frekari gagn og A því bund- inn við ákvörðun dómara. Úrskurður héraðsdómara, er synjaði A um frestinn, var því staðfestur ................ Héraðsdómari hafði ekki leiðbeint ólöglærðum aðilja um öflun þýðingarmikilla gagna. Úrskurður héraðsdómara, sem neit- aði um frest til öflunar gagna þessara, var því ómerktur Vixileigandi, sam var ólögfróður, höfðaði mál til greiðslu víxils samkvæmt XVII. kafla laga nr. 85/1936, en hreyfði því jafnframt til vara, að krafa hans kynni að eiga stoð í 74. gr. laga nr. 93/1933. Eins og málatilbúnaði var háttað, þótti eigi verða um það atriði dæmt, og var málsmeðferð og dómur í héraði því ómerkt og málinu vísað frá undirrétti Leiga. Sjá húsaleiga, lóðarleiga. Líkamsáverkar. A, sem vann að uppskipun, varð fyrir hjóli vörubifreiðar á hafnarbakkanum og fótbrotnaði. A var talinn eiga nokkra sök á slysinu, en eigandi bifreiðarinnar þó talinn eiga að bæta A tjón hans að hluta, sbr. 34. gr. laga nr. 23/1941 Hermaður úr setuliði Bandaríkja Norður-Ameríku veittist að Íslendingnum A, og hljóp skot úr byssu hermannsins í læri A. Hermaðurinn var talinn eiga alla sök og ríkissjóði því dæmt að greiða A lækniskostnað og bætur fyrir atvinnu- tjón, örorku og þjáningar samkvæmt lögum nr. 99/1943 A var með áhrifum áfengis á veitingastað. B rakst þar óvart í A, en A sló þá B með krepptum hnefa högg mikið á vinstra auga, svo að hann féll, lenti með augað á borðs- horni og missti meðvitund. A var dæmd refsing fyrir sam- kvæmt 218. gr. laga nr. 19/1940, svo og skaðabætur til B fyrir atvinnutjón, lækniskostnað og óþægindi .......... Lögreglumaður A réðst að B, sem veitzt hafði að A í starfi með ókvæðisorðum. Árás A þótti eftir atvikum of harkaleg, enda hlaut B veruleg meiðsl á öxl. Var verknaður A talinn varða við 126. og 205. gr. hegningarlaga frá 25. júní 1869, sbr. 218. og 138. gr. laga nr. 19/1940, en sök var fyrnd Bls. 366 150 156 239 Efnisskrá. A réðst inn til fráskilinnar konu sinnar og veittist að henni með líkamlegu ofbeldi. Hlaut hún af nokkra minni háttar áverka, og var Á m. a. dæmdur til refsingar fyrir brot á 217. gr. laga nr. 19/1940 ........000.000.0.... sr Verkamaður í skipasmiðastöð A féll á B, sem var þar til eftir- lits, og olli höfuðmeini, enda hrakaði heilsu B einnig á annan hátt við áfallið. A var talinn bera fébótaábyrgð vegna þessa sáleysisverks starfsmanns sins og dæmdur til greiðslu sjúkrakostnaðar, Örorku- og þjáningarbóta ..... Verkamaður A, sem vann að uppskipun í þjónustu B, varð fyrir þungavöru, er verið var að flytja úr skipi, og hlaut af stór- felld meiðsl, lærbrot, rifbrot og heilahristing. Slysið hlauzt aðallega fyrir handvömm samstarfsmanna Á við uppskip- unina og var B talið skylt að bæta honum atvinnutjón hans, lækniskostnað, orkutap og þjáningar ..........0...00.0.... A varð fyrir bifreið B og hlaut af meiðsl á öxl. B var samkvæmt 34 gr. laga nr. 23/1941 dæmdur fil að greiða A læknis- kostnað og bætur fyrir vinnutjón, örorku og þjáningar .. A ók bifreið sinni ölvaður um fjölfarinn þjóðveg. Ók hann þá utan í bifreið, sem valt um koli, og slösuðust 8 farþegar hennar meira og minna, en þó enginn lífshættulega. Var A þvi m. a. talinn hafa brotið 219. gr. laga nr. 19/1940 og dæmdur til fangelsisrefsingar ........... or Líkur. Sbr. sönnun. Það þóttu eigi nægar líkur fyrir því, að sala hefði farið fram á málverki, að B hafði haft það í vörzlu um árabil og hafði látið A, sem átti málverkið, fá fégreiðslur, enda taldi A þær hafa verið lán og B gat ekki tilgreint stað né stund, er kaupin hefðu serzt, né tiltekið skýrt kaupverð. Þessar líkur þóttu heldur ekki nægur grundvöllur aðildareiðs Lóðarleiga. R hafði leigt S lóð til 75 ára, en afhending allrar lóðarinnar Þurfti ekki að fara fram fyrr en 5 árum eftir leigusamnings- gerð. Sú afhending fór ekki fram, og krafðist nú H, sem keypt hafði mannvirki S á lóðinni og tilheyrandi lóðarrétt- indi, allrar lóðarinnar og að mannvirkjum þeim, er R átti þar, yrði rýmt burt. Samkvæmt lóðarleigusamningi R og S var S heimilt að selja og framselja leigurétt sinn. Krafa H var tekin til greina ........000000.02. 0000 sr Lóðamerkjadómur. A höfðaði mál gegn B til greiðslu þóknunar fyrir lóðarafnot. B krafðist frávísunar á þeim grundvelli, að málið ætti undir lóðamerkjadóm, en þeirri kröfu var hrundið ..... LIX Bls. 353 En sm > 162 608 LX Efnisskrá. Læknar. Læknaráð. Læknir lýsir meiðslum, er maður hlaut í Þifreiðarslysi, og dánarorsök samkvæmt krufningu ..........00.00.000000.... A, sem var grunaður um ölvun við akstur, var handtekinn kl. 3 um nótt. Var þá tekið úr honum blóð til rannsóknar, og reyndust „reducerandi“ efni þá vera 1.15%. Læknir lét uppi það álit, að telja yrði líklegt, að áfengismagn í blóði A, er hann hóf akstur ki. 7 kvöldið áður, hafi eigi verið undir 1.71%e, og var m. a. há byggt á þeim framburði A, að hann hefði einskis áfengis neytt frá því kl. 3 daginn áður en hann var handtekinn ..........0.0000. 0... ene A, sem var grunaður um ölvun við akstur, var handtekinn um kl. 3 aðfaranótt sunnudags. Blóðsýnishorn var tekið úr A milli kl. 4 og 5 sömu nótt, og reyndust „reducerandi“ efni þá vera 1.25%.. Læknir lét uppi það álit, að telja yrði lík- legt, að áfengismagn í blóði A, er hann hóf akstur að kvöldi undanfarins laugardags, hafi eigi verið undir 1.74%, og var þá m. a. byggt á þeirri skýrslu A, að hann hefði eigi neytt neins áfengis frá því á laugardagsmorguninn ........... Læknir skoðar lík manns, sem farizt hafði í bifreiðarslysi 117, Tryggingarlæknir metur örorku manns .............0... 239, Læknir lýsir meiðslum konu, er varð fyrir líkamsárás ...... Læknaráð gefur álit um dánarorsök konu ......000000000.. Læknir rannsakar mann vegna ofnæmis og gefur vottorð þar að lútandi í sambandi við húsaleigumál ................ Læknar láta uppi álit, að heilsu A, sem var áður áfátt, hafi hrakað við slys .......2.0..0.0...0 en Læknir skýrir frá dánarorsök manns, sem orðið hafði fyrir lík- amsárás 2............ sr Læknir vottar um dánarorsök barns, er orðið hafði fyrir öku- Slysi .........02000r Læknir lýsir meiðslum, sem maður hlaut í umferðarslysi Læknir lýsir andlegu og líkamlegu ástandi hjóna, sem orðið höfðu fyrir árás hermanna ........2.00000 0... Læknir var krafinn skýrslu um krufningu á líki tiltekins manns, en læknirinn neitaði. Héraðsdómari skyldaði lækninn til að leggja fram skýrsluna, en hæstiréttur felldi þann úrskurð úr gildi, þar sem lögmaður sá, er kröfuna gerði, var ekki talinn hafa nægilega heimild til þess ............00.00... Lög. Lögskýring. Samkvæmt 44. gr. laga nr. 80/1938 á félagsdómur að skera úr ágreiningi um skilning á vinnusamningi stéttarfélaga og gildi hans. ÁA reisti kaupkröfu sína á hendur B á ákvæð- um slíks samnings, en almennum dómstólum var þó talið Bls. 22 47 244 397 275 290 306 353 397 518 549 578 599 Efnisskrá. rétt að meta öll atriði, er kaupkröfuna vörðuðu, þ. á m. að skýra nefnt samningsákvæði .........000......0000.. A, sem var framkvæmdarstjóri íslenzks verzlunarfirma, dvaldist 6 ár erlendis og annaðist þá m. a. vörukaup þar fyrir firm- að. Íslenzk stjórnvöld veittu gjaldeyris- og innflutnings- leyfi fyrir vörum þessum. Talið var, að A væri í þessu starfi háður ákvæðum íslenzkra laga um verðlag, innflutn- ing og gjaldeyrismeðferð svo og íslenzkra refsilaga, sbr. 6. gr. laga nr. 19/1940 ........0...000..0 00 Vanþekking A á íslenzkum verðlagsreglum var ekki talin af- sakanleg og því ekki skilyrði til lækkunar eða niðurfalls refsingar á hendur honum af þeim sökum samkvæmt 74. gr. laga nr. 19/1940 ..............022 0000 Talið var, að Viðskiptaráð hefði samkvæmt 1. og 7. gr. laga nr. 3/1943 heimild til setningar varðlagningarreglna, er Það setti 11. marz og 6. okt. 1943 og 31. marz 1944 .... Vörureikningar, er ÁA og B lögðu fyrir verðlagsyfirvöld, voru ófullkomnir að því leyti, að þeir báru ekki með sér, hvert verð þeir guldu fyrir vörurnar og veittu verðlagsyfirvöld- unum efni til að krefja þá sagna um álagningu þeirra. Var því ekki talið, að reikningar þessir hefðu geymt yfirlýs- ingu A og B um að þeir hefðu ekki lagt meir en löglegt var á vöruna og þeir sýknaðir af ákæru um brot á 146. og 147. gr. laga nr. 19/1940 .........0...0..0 000. Í húsaleigumáli var talið, að A væri ekki „heimilisfastur innan- héraðsmaður“ í Reykjavík í skilningi 1. mgr. 3. gr. laga nr. 39/1943. Húsaleigunefnd, sem vald hefur samkvæmt 2. mgr. sömu greinar að veita undanþágu í þessu efni, hafði í úr- skurði heimilað A að taka húsnæði á leigu í Reykjavík. Var framangreind mótbára því ekki tekin til greina ...... Máli frestað ex officio í hæstarétti samkvæmt lögjöfnun frá 120. gr. laga nr. 85/1936 ........ 34, 258, 414, 428, 438, Samkvæmt 20. gr. laga nr. 46/1937 má meiri hluti stjórnenda samvinnufélaga ekki ganga úr á sama ári, nema óviðráðan- leg atvik valdi. Þetta ákvæði var ekki talið því til fyrir- stöðu, að algerlega ný stjórn var kosin í samvinnufélaginu A, þar sem mikil sundurþykkja var upp komin milli félags- manna og. fyrri stjórn hafi virt að engu lögmætar ályktanir aðalfundar og gert tilraun til að reka marga félagsmenn úr félaginu ...............20000.n 00 Ákvæði 49. gr. laga nr. 6/1935 um, að gera skuli skattþegni skatt eftir á, ef í ljós kemur, að hann vantar á skrá, þó eigi lengra aftur í tímann en 3 ár, var skilið á þann veg, að heimild þessari mætti beita, hverju sem það sætti, að skattþegn vantar á skattskrá ...............00.000.00... LXI Bls. 11 11 11 11 27 602 60 LXII Efnisskrá. Ákvæði 3. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 219/1939 talið brjóta í bága við 7. og 9. gr. laga nr. 6/1935, að því er tók til atvika skattamáls á hendur útgerðarmanni. Þótt ákvæði reglugerð- arinnar væri skýrt, eins og ríkisskattanefnd hafði gert, var það allt að einu talið fara í bága við 9. og 10. gr. laga nr. 6/1935 20.00.0000 sr se Orðin „upphaflegt hlutafjárframlag“ í d- lið 7. gr. laga nr. 6/1935 voru talin merkja það fé, er aðili leggur fram til stofnunar félags og þar til hlutafé er allt greitt .......... Samkvæmt lögjöfnun frá 34. gr. laga nr. 3/1878 var talið, að lögtak yrði ekki framkvæmt í skuldafrágöngubúi ...... .. Varnarástæða var ekki fram borin fyrr en við munnlegan mál- flutning í héraði. Taldi héraðsdómari hana þvi of seint fram komna og lagði eigi dóm á hana. Hæstiréttur taldi þó eftir atvikum rétt að taka vörn þessa til athugunar sam- kvæmt 113. gr. laga nr. 85/1936 .....002200000 0... Ljósmyndunarstarfsemi A taldist vera heimilisiðnaður, og tók 11. kafli laga nr. 18/1927 með breytingum laga nr. 105/1936 þá ekki yfir slíka starfsemi ........020000000 0... 0... A framdi verk, er hann var sóttur til refsingar fyrir, í reiði, sem sá, er fyrir varð, hafði vakið honum með stórfelldri móðgun. Þótti því eiga að tiltaka refsingu A með hliðsjón af 4. tl. 74. gr. laga nr. 19/1940 .......0000000.00 0... Ákvæði 84. gr. laga nr. 112/1941 þótti verða að skýra þannig, að skera skuli úr með matsgerð ágreiningi um efni, sem í 1. mgr. getur og risið hefur í sambandi við ákvæði lag- anna um fiskirækt, veiði og veiðiaðferðir, en næði hins vegar ekki til ágreinings um staðartakmörk veiðiitaks .. Leigusali A þoldi af heilsufarslegum ástæðum eigi vist í ibúð sinni. Þótti hann því samkvæmt meginreglu þeirri, er ligg- ur til grundvallar í. gr. laga nr. 39/1943, eiga kröfu til ibúðar leigutaka síns B í öðru húsi, gegn því að bjóða B fullgilda íbúð í staðinn. Þetta gerði A ekki, og var B því talið óskylt að rýma húsnæði sitt ...... or Þegar litið var á tilgang Sáttmálasjóðs samkvæmt stofnskrá og að tekjum af kvikmyndahúsi sjóðsins hafði verið varið í samræmi við hana, þótti sjóðurinn vera undanþeginn útsvarsskyldu af rekstri kvikmyndahússins samkvæmt c- lið TIL í 6. gr. laga nr. 106/1936, sbr. b.-lið lll. og c.-lið Il. í sömu grein #02... 0... sr A, sem átti fjöru á hafnarsvæði kauptúns, arð. ekki með ákvæði laga um hafnargerð þar sviptur endurgjaldslaust eignarrétti að fjörunni ............... sr Mál um gildi gerðardóms, er ákvað landamerki jarða, talið eiga að sæta meðferð III. kafla laga nr. 41/1919 ............ Bls. 129 139 146 156 168 239 266 306 Efnisskrá. Hvorki orðalag 1. né 2. tl. 1. gr. laga nr. 66/1921 né skýring eðli máls samkvæmt þótti veita örugga heimild til álagn- ingar fasteignaskatts af hafnarmannvirkjum ......... . Kærumáli frestað í hæstarétti samkvæmt lögjöfnun frá 2. mgr. 117. gr. laga nr. 85/1936 vegna áfrýjunar aðalmálsins 435, Undanþága Mjólkursamsölunnar í Reykjavík frá útsvarsskyldu samkvæmt lögum nr. 96/1936 var einungis talin ná til Þeirrar starfrækslu, sem mörkuð er í lögum nr. 1/1935 Í 1. gr. laga nr. 75/1943 er ákveðið „að útsöluverð á mjólkur- afurðum skuli miðað við það verð til bænda, sem sam- komulag varð um í tiltekinni nefnd, að viðbættum óhjá- kvæmilegum kostnaði. Varasjóðsgjald til mjólkurbús, sem rekið var sem samvinnufélag, varð ekki talið til slíks kostnaðar ...... se Stórstúka Íslands rak bókasölu, og skyldi samkvæmt samþykkt- um hennar verja hagnaðinum til eflingar bindindi í land- inu. Þessi starfsemi þótti miða að almenningsheill og Stórstúkan því talin undanþegin útsvarsskyldu af rekstri bókabúðar sinnar ...........0...0..... so Talið var, að ákvæði laga nr. 99/1943 væru ekki takmörkuð við bað tjón eitt, sem herliðsmenn ynnu í sambandi við hern- aðarstörf sín hér á landi ...........00000.00 0000... Í lögum nr. 22/1945 er greint annars vegar milli einkaleyfis, sem veitt eru kaupstöðum til fólksflutninga með strætis- vögnum innan kaupstaðar og hins vegar sérleyfa og und- anþáguheimildar til fólksflutninga á langleiðum. Sérleyfis- og undanþáguhafar skulu samkvæmt 7. gr. laganna greiða 7% gjald til ríkissjóðs af andvirði afhentra farmiða og skal gjaldinu aðallega varið til greiðslu kostnaðar við eftirlit bifreiða samkvæmt lögunum og til bygginga af- greiðslustöðva fyrir sérleyfisbifreiðar. Er litið var til þessa ákvæðis og markmiðsins, sem verja á gjaldinu til, þótti ekki heimilt að dæma kaupstaðinn R til að greiða slíkt gjald vegna fólksflutninga með strætisvögnum innan kaupstað- arins, en R hafði einkaleyfi til þess rekstrar ............ Lögbann. Hreppsnefnd fékk lagt lögbann við endurbyggingu skála á lóð hreppsins, en lóðin hafði einungis verið leigð til ræktunar Löggæzla. Sjá lögreglumenn. Lögreglumenn. A og B, sem voru með áhrifum áfengis, réðust inn í lögreglu- stöð, að lögreglumönnum, er gættu félaga A og B, og EXI Bls. 374 505 486 ölð 594 235 LXIV Efnisskrá. reyndu að losa hann úr haldi. Var þeim dæmd refsing fyrir árásina samkvæmt 1. mgr. 106. gr. laga nr. 19/1940 Lögreglumaður A var að störfum við að halda uppi reglu. B veittist þá að A með ókvæðisorðum, en Á brást harkalega við, þannig að B hlaut af áverka, sem leiddi til varanlegrar 20% örorku. Var þetta atferli A talið varða við 126. og 206. gr. hegningarlaga frá 1869, sbr. 218. og 138. gr. laga nr. 19/1940 Refsingu þótti eiga að tiltaka með hliðsjón af 4. tl. 74. gr. sömu laga og taldist hæfilega ákveðin sektir. A var sýknaður, þar sem rannsókn málsins hafði legið svo lengi niðri, að leiddi til fyrningar sakar samkvæmt 1. tl. 81. gr., 80. gr. og 2. mgr. 82. gr. laga nr. 19/1940 .........0.02..... Í refsimáli út af bifreiðarslysi var að því fundið, að lögreglu- menn fóru ekki á vettvang fyrr en daginn eftir að slysið varð, þótt lögreglunni væri tilkynnt það samdægurs .... Í refsimáli út af bifreiðarslysi var það átalið, að lögreglumenn, er komu á vettvang, létu ekki athuga ástand bifreiðar þeirrar, er slysi Olli ........00.0020000 ne. Lögreglumaður, er handtók ölvaðan mann, A, með þýfi, hélt því fram, að A hefði boðið sér peninga, ef hann vildi sleppa sér. Þetta þótti ósannað, og var A þvi sýknaður af ákæru um brot á 12. kafla laga nr. 19/1940 .......020..000000... Lögsaga. Íslenzkur kaupsýslumaður, A, sem var formaður og fram- kvæmdastjóri íslenzks hlutafélags, dvaldist erlendis frá hausti 1939 fram á sumar 1945 og annaðist þar m. a. vöru- kaup handa hlutafélaginu. Íslenzk stjórnvöld létu hlutafé- laginu í té erlendan gjaldeyri til vörukaupanna og veittu því innflutningsleyfi, enda áttu vörurnar að seljast og hag- nýtast hér á landi. A var því um framkvæmd þessarar um- boðsmennsku fyrir hlutafélagið talinn háður ákvæðum ís- lenzkra laga um verðlag, innflutnings og gjaldeyrismeð- ferð svo og ákvæðum íslenzkra refsilaga, sbr. 1. tl. 6. gr. laga nr. 19/1940 ........002000.0 0. ðe nn Lögtak. Í lögtaksmáli vegna útsvars á hendur dánarbúi A þótti ekki heimild til að dæma skiptaforstjóra dánarbúsins ...... Sýslumaður Suður-Múlasýslu fól hreppstjóra Breiðdalshrepps að taka lögtaki 1000 króna útsvar A, sem búsettur var í Þingeyjarsýslu, þrátt fyrir það að lögtaksgerðina bar undir fógetadóm Þingeyjarsýslu og átti að hefja á heimili A, sbr. 7. gr. laga nr. 29/1885 og 33. gr. laga nr. 19/1887. Hrepp- stjórinn tilkynnti síðan A þann 15. ágúst 1945, að lögtak Bls. 211 476 Efnisskrá. LXV Bls. yrði framkvæmt 24. s. m., en ekki tilgreint hvar né hve- nær. Hreppstjórinn framkvæmdi lögtakið þannig, að hann nefndan dag lét fá sér í hendur 1000 krónur í peningum, er A átti inni hjá kaupfélaginu í Breiðdalsvík, en enginn var viðstaddur gerðina af hálfu A. Þessi fyrirskipun lög- taksins og framkvæmd þess var talin brjóta svo í bág við réttar lagareglur, að lögtaksgerðin var ómerkt ex officio 342 Lögveðréttur. B var dæmdur til að greiða A fébætur vegna tjóns, er bifreið B olli. Viðurkenndur var lögveðréttur A í bifreið B til tryggingar dæmdum fjárhæðum .............00000 0... 358 Lögvilla. Verðlagsyfirvöld settu reglur 11. marz og 6. okt. 1943, þar sem svo var ákveðið, að aðili, sem stundar verzlun hér á landi og hefur umboðsmann eða útibú erlendis til að annast þar vörukaup fyrir sig, megi leggja allt að 5% af kaupverði vörunnar á verð hennar eftir að álagningu hafi verið bætt við kostnaðarverð, enda séu sýnd skilríki fyrir því, að um- boðsmaðurinn eða útibúið hafi annazt kaup vörunnar. Í viðaukareglum 31. marz 1944 var og tekið fram, að verð- lagning skyldi jafnan reist á reikningi frá erlendum selj- endum. Íslenzkur kaupsýslumaður, sem var formaður og framkvæmdastjóri íslenzks hlutafélags, dvaldist erlendis á Þessu tímabili og annaðist þar m. a. vörukaup handa félag- inu. Á flestar þessar vörur lagði hann 5—20% og sendi með vörunum til Íslands reikninga, er hann sjálfur gaf út. Var verð vörunnar og álagning ÁA ósundurliðað á reikningum Þessum og sást því ekki, hvert verð hinir erlendu seljendur höfðu tekið fyrir vöruna. Í máli, er ákæruvaldið höfðaði gegn A af þessum sökum, vildi hann réttlæta þessar at- hafnir sínar með því, að sér hafi verið algerlega ókunn- ugt um hinar íslenzku verðlagsreglur fyrr en 25. okt. 1944 og þá hafi hann hætt að leggja meira en 5% á vörur þær, er hann keypti handa hlutafélagi sínu. Það var að vísu talið ósannað gegn neitun A, að hann hefði fengið vitneskju um reglu þessa fyrr en hann heldur fram. Ís- lenzk stjórnvöld létu hins vegar hlutafélaginu í té erlendan gjaldeyri til vörukaupanna og veittu því innflutningsleyfi, enda áttu og vörurnar að seljast og hagnýtast hér á landi. A var því um framkvæmd umboðsmennsku þessarar tal- inn háður ákvæðum íslenzkra laga um verðlag, innflutn- ing og gjaldeyrismeðferð, sbr. 1. tl. 6. gr. laga nr. 19/1940, og þá þ. á m. nefndum verðlagningarreglum. Þegar til þessa LEXVI Efnisskrá. var litið, var vanþekking A á verðlagsreglunum ekki talin afsakanleg, enda var talið, að honum hefði verið þess kostur að fylgjast með íslenzkum verðlagsákvæðum. Voru því ekki skilyrði til lækkunar eða niðurfalls refsingar A samkvæmt 3. tl. eða lokaákvæði 74. gr. laga nr. 19/1940 .. Málasamlag. a) Einkamál. I. Kröfusamlag. 1. Kröfusamlag af hálfu sækjanda: Leigusali krefur leigutaka um vangoldna húsaleigu, rýrnun og leigu á húsmunum og áhöldum, afnota- gjald af sima og skaðabætur fyrir þrásetu ...... Fyrrverandi skipherra varðskips sækir Skipaútgerð ríkisins til greiðslu jafnvirðis björgunarlauna, launa- uppbótar, fatapeninga og sjúkrasamlagsiðgjalda 2. Gagnkröfur: Dómi áfrýjað af hendi beggja aðilja 34, 60, 106, 139, 156, 162, 269, 286, 297, 345, 353, 358, 3062, 415, 428, 449, 526, 539, 566, 11. Aðiljasamlag. 1. Sóknaraðilja: Menn, er kosnir voru í stjórn kaupfélags af meiri hluta fulltrúa, krefjast þess að fá með innsetningargerð umráð bóka og eigna félagsins úr hendi fyrrverandi stjórnenda ...........2..00. 000 nn nr Fjórir eigendur húss krefjast útburðar á leigutaka í húsi þeirra ............2220200 000 Tveir múrarar, aðiljar að verksamningi, sækja verk- kaupa um greiðslu samkvæmt samningnum ...... Eiginkona og sonur manns, er beið bana af völdum her- manns í setuliði Bandaríkjamanna, sækja ríkissjóð Í sameiningu til greiðslu dánarbóta ............. Hjón, sem orðið höfðu fyrir árás erlendra setuliðsmanna, sóttu saman ríkissjóð til greiðslu skaðabóta ..... Varnaraðilja: Útgerðarmenn vélbáts krafðir kaupgjalds skipverja Nýkjörnir stjórnendur kaupfélags krefjast með innsetn- ingargerð umráða bóka og eigna félagsins úr hendi to fyrrverandi stjórnarmanna ......2.00.000..00.0.0.. Stjórnendur hlutafélags, er var slitið, sóttir til greiðslu tekjuskatts, sem síðar var lagður á félagið ...... B og C höfðu leigusamning um lóð og sömdu við Á um að grafa þar fyrir húsgrunni. A sótti B og C til greiðslu launa fyrir verkið ........0.0000.0000... Bls. 1i 301 392 578 60 134 262 60 106 Efnisskrá. LXVII Annar eigandi húss sótti sameiganda sinn, sem ekki vildi taka þátt í málssókn með honum, ásamt manni þeim, er truflaði húsfrið, til að fá hann borinn út H/f A, sem keypt hafði öll hlutabréf í h/f B, sótti fyrrverandi stjórnendur í B til greiðslu skattauka, sem siðar hafði verið á lagður ...... sr Tveir útgerðarmenn sóttir saman til greiðslu skaðabóta til skipstjóra á skipi þeirra ..... or b) Opinber mál. 1. Aðili kærður fyrir fleiri brot en eitt 1, 11, 22, 35, 49, 117, 121, 170, 179, 195, 219, 230, 239, 244, 260, 275, 303, 476, 479, 518, 549, 2. Fleiri en einn aðili kærður í sama máli: Formaður og varaformaður hlutafélags, sem báðir voru framkvæmdarstjórar þess, sóttir saman til refsingar fyrir brot á verðlass- og gjaldeyrislögum og XV. kafla almennra hegningarlaga .........00000000000.. .. Tveir menn, sem staðið höfðu að árás á lögreglumenn, sóttir saman til refsingar ........... sr Tveir menn sóttir saman fyrir brot á heg ningarlögum og bifreiðalögum ........... se se sr Tveir menn sóttir saman, annar fyrir brot á verðlagslöggjöf og XV. kafla hegningarlaganna, en hinn einungis fyrir brot á XV. kafla hegningarlaganna ......... sr Tveir menn sóttir saman fyrir brot á hegningarlögum, bifreiða- og umferðarlögum ........ sr sr Tveir menn sóttir saman fyrir brot á hegningarlögum, lögum um gjaldþrotaskipti og lögum um bókhald Þrir menn sóttir saman, Á og B fyrir þjófnað og C fyrir þjófsneyzlu ............. so Stýrimaður og háseti á skipi sóttir saman vegna sjóslyss, sem þeir voru taldir valdir að .......0....0.... sr Málflutningsmenn. Hæstaréttarlögmaður Á taldi starfsbróður sinn B hafa hagað sér óviðurkvæmilega, er B hafði leitað fjárnáms fyrir dóm- skuld, sem ÁA kvaðst hafa verið búinn að lofa að greiða B. Kærði A málið fyrir stjórn Lögmannafélags Íslands sam- kvæmt 8. gr. laga nr. 61/1942 og krafðist aðallega sektar á hendur B, en til vara áminningar. Úrskurður félagsstjórn- arinnar um átölur í garð B var kærður til hæstaréttar, sem felldi hann úr gildi, þar sem stjórnin hafði eigi aflað allra nauðsynlegra gagna, áður en hún kvað upp úrskurð sinn „...... sn er Bls. 362 ot = ot 11 211 219 230 244 314 407 479 44 LXVIII Efnisskrá. Flytjendur máls í héraði víttir fyrir málsmeðferð, er var and- stæð ákvæðum 105., 106., 109. og 110. gr. laga nr. 85/1936 Héraðsdómslögmaður vittur fyrir tilefnislausa kæru máls, sbr. 188. gr. laga nr. 85/1936 ..........000000 0... Hæstaréttarlögmaður átalinn fyrir tilefnislausa kæru úrskurðar Hæstaréttarlögmaður höfðaði mál fyrir hönd erfingja E gegn B til ógildingar á samningi, sem E hafði gert við B. Í mál- inu krafðist lögmaðurinn þess, að skýrsla læknisins D um krufningu á líki E yrði lögð fram. Læknirinn neitaði, en héraðsdómari skyldaði hann til þess með úrskurði. Þeim úrskurði var skotið til hæstaréttar, en hann lagði fyrir hér- aðsdómara að tilkynna þeim venzlamönnum E, sem getur í 3. mgr. 25. gr. laga nr. 19/1940, um kröfu lögmannsins og gefa þeim kost á að taka afstöðu til hennar. Svör nokkurra venzlamanna voru ekki lögð fram og yfirlýsingar annarra voru Óákveðnar. Að svo vöxnu máli þótti lögmaðurinn ekki hafa nægilega heimild til að krefjast þess, að krufningar- skýrslan yrði lögð fram og var úrskurður héraðsdómara því felldur úr gildi ...............2.00. nn Málflutningur. Í skuldamáli B gegn ÁA var sýknukrafa fyrst byggð á því, er munnlegur málflutningur fór fram í héraði, að skuldin væri fyrnd. Var þessi ástæða talin of seint fram komin, til Þess að hún yrði tekin til greina gegn mótmælum B Mál flutt skriflega í hæstarétti samkvæmt 1. tölulið 38. gr. laga nr. 112/1935 ............00 000... 124, Varnaraðili í kærumáli sendir hæstarétti hvorki kröfur né greinargerð ............. 312, 381, 382, 436, 440, 467, Í kærumáli bárust hæstarétti engar kröfur né greinargerð frá sóknaraðilja. Mál samt sem áður dæmt ............ 312, Mál til greiðslu vixils var höfðað í héraði samkvæmt XVII. kafla laga nr. 85/1936. Í því máli varð eigi um Það dæmt, hvort greiðslukrafan ætti stoð í 74. gr. laga nr. 93/1933 ...... Málshöfðun. Sbr. opinber mál. Fyrirskipun ákæruvaldsins um málshöfðun á hendur A og B /ar bundin við ákveðna kafla almennra hegningarlaga og lög um gjaldþrotaskipti og bókhald. Rannsókn málsins tók yfir viðskiptagerninga ákærðu og athafnir þeirra í fjár- málaefnum um nokkur ár, en héraðsdómari tók aðeins nokkur þeirra atriða til meðferðar og úrlausnar í dómi sinum. Talið var, að málshöfðunina yrði að skilja svo, að hún tæki til allra þeirra atriða í rannsókninni, þar sem ástæða var til að skera úr því í dómi, hvort um sök 440 545 599 114 128 473 440 585 Efnisskrá. LXIX Bls. ákærða væri að tefla. Héraðsdómurinn var ómerktur og málinu vísað heim til dómsálagningar af nýju ........ 314 Málskostnaður. Sbr. gjafsókn, ómaksbætur. a) Í einkamálum. 1. Málskostnaður látinn falla niður: Kröfur áfrýjanda teknar til greina að öllu eða nokkru leyti, en málskostnaður þó látinn falla niður 27, 174, 374, 422, 429, 545 Áfrýjandi tapaði máli, en var þó eigi dæmt að greiða máls- kostnað 106, 139, 198, 226, 269, 312, 433, 436, 460, 515 Dómur eða úrskurður héraðsdómara ómerktur vegna rangr- ar meðferðar og málskostnaður látinn falla niður 124, ' 184, 266, 504, 585 Í máli, sem ómerkt var vegna galla á málsmeðferð, krafð- ist hvorugur aðilja málskostnaðar og féll hann því MIÐUr ........20000 0... sn sr 381, 382 Í kærumáli voru kröfur sóknaraðilja ekki teknar til greina, en málskostnaður felldur niður, þar sem hans var ekki krafizt ........0000.00 000 440, 467 Í kærumáli hæstaréttarlögmanns A gegn stjórn Lösmanna- félags Íslands, krafðist A aðallega málskostnaðar úr ríkissjóði, en til vara úr hendi hæstaréttarlögmanns B, sem kært hafði A fyrir stjórn Lögmannafélagsins. Þar sem bresta þótti heimild til að dæma aðilja þessa til greiðslu málskostnaðar, var hann látinn niður falla .. 44 Máli visað ex officio frá hæstarétti. Enginn kom fyrir dóm af hálfu stefnda og málskostnaður því látinn niður falla ........00.000 000 sn 124, 532 2. Aðilja, sem áfrýjaði dómsathöfn til breytinga og fékk kröfur sínar teknar til greina að meira eða minna leyti, dæmdur málskostnaður 60, 129, 208, 281, 286, 297, 342, 384, 392, 397, 415, 449, 473, 490, 547, 570, 578 Stefndu, sem höfðu gefið rangar skýrslur í málinu, og tapað því í verulegum atriðum, dæmdir til greiðslu máls- kostnaðar in solidum fyrir báðum dómum .......... 366 Aðili, sem dæmdur var í héraði til greiðslu fjárhæðar, áfrýjaði málinu. Í hæstarétti var krafan á hendur hon- um lækkuð, en honum samt gert að greiða gagnaðilja málskostnað fyrir báðum dómum .......... 262, 470, 539 Aðili, er dæmdur var í héraði til greiðslu fjárhæðar, áfrýjaði málinu. Í hæstarétti var krafan á hendur honum lækkuð, en honum samt gert að greiða gagnaðilja sinum máls- kostnað í hæstarétti, þar sem hann hafði, án lögmætra forfalla, ekki sótt þing í héraði ..........00.0.00..... 301 LXX Efnisskrá“ 3. 0. Aðili, sem tapaði máli að öllu eða mestu leyti, dæmdur til að greiða málskostnað 32, 41, 114, 134, 150, 156, 162, 186, 206, 235, 252, 255, 279, 306, 309, 345, 349, 378, 442, 445, 486, 495, 499, 506, 526, 566, 594, 599, 603, 608, Gjafsóknar- og gjafvarnarmál: Áfrýjandi, sem hafði fengið gjafsóknarleyfi, en lagt út öll réttargjöld, vann mál og var dæmdur málskostnaður .. Stefndi, sem fengið hafði gjafvörn, tapaði máli og var dæmdur til að greiða gsagnaðilja málskostnað fyrir hæstarétti. en málflutningslaun talsmanns stefnda voru dæmd úr ríkissjóði „...........2200000 0... ens Ómerkingardómar: Frávísunardómur, bvggður á því, að félagsdómur ætti úr- lausn sakarefnis, ómerktur og varnaraðiljum dæmt að greiða sóknaraðilja kærumálskostnað in solidum Dómur eða dómsathöfn héraðsdómara ómerkt vegna rangrar málsmeðferðar og málskostnaður látinn niður falla .......00..020022 00 Aðalsök og sagnsök: A—G kröfðust umráða eigna kaupfélags úr hendi H-L með innsetningargerð. Unnu A—G málið í héraði og var dæmdur málskostnaður. Áfrýjað var af hendi beggja. Úrskurður fógeta staðfestur og H-L dæmdir til greiðslu málskostnaðar í hæstarétti .............. Í skattamáli ríkissjóðs gegn A—E, voru D og E sýknaðir að svo stöddu í héraði og málskostnaður felldur niður gagnvart þeim. A—C töpuðu málinu og voru dæmdir til greiðslu máskostnaðar. Áfrýjað var af hendi beggja, og voru A—E dæmdir til greiðslu skattsins, en máls- kostnaður látinn falla niður fyrir báðum dómum Ríkissjóður krafði A skattauka vegna sölu hlutabréfa. Var A dæmdur til greiðslu skattsins að verulegu leyti í hér- aði, svo og til greiðslu málskostnaðar. Báðir áfryjuðu, og úrslit urðu svipuð í hæstarétti, en málskostnaður felldur niður fyrir báðum dómum .....0..000.0000.... B var í héraði dæmt að greiða A fébætur vegna slyss. Báðir aðiljar áfrýjuðu. Bætur til A voru hækkaðar og B dæmdur til greiðslu málskostnaðar fyrir báðum dóm- UM 2020 156, 415, A taldi sig hafa keypt hlut af B, en B andmælti. Í héraði var málið látið velta á eiði B. Báðir áfrýjuðu, og var sýknu- krafa B tekin til greina í hæstarétti. ÁA var dæmt að greiða málskostnað fyrir báðum dómum ............. Í húsaleigumáli milli leigusalans A og leigutakans B voru Bls. 342 124 60 106 139 578 162 1 Efnisskrá. dómkröfur A aðeins teknar til greina að hluta. Máls- kostnaður fyrir báðum dómum var felldur niður A höfðaði mál gegn B til heimtu björgunarlauna og var dæmd há fjárhæð í héraði, en málskostnaður látinn falla niður. Báðir áfrýjuðu. Bjarglaun voru lækkuð í hæstarétti, en B dæmt að greiða málskostnað fyrir báð- um ÁÓMUM .......0000 sr B var í héraði dæmt að greiða A bætur vegna slyss. Báðir aðiljar áfrýjuðu, en héraðsdómur varðandi bætur var staðfestur. B var dæmt að greiða A málskostnað fyrir báðum dómum .......0.2000 e.s Áfrýjað var af beggja hálfu dómi um fébætur Á til B og voru þær lækkaðar í hæstarétti. Staðfest var ákvæði héraðsdóms um málskostnað til B, en málskostnaður í hæstarétti felldur niður ..........0200000 0... 0. 0... Annar eigandi húss, A, varð að krefjast útburðar á C, en sam- eigandinn B vildi ekki veita A atbeina. A beindi málinu því bæði gegn B og C og vann það í héraði. Báðir aðiljar áfrýjuðu. Úrskurður fógeta var staðfestur og B og C dæmdir til greiðslu málskostnaðar í hæstarétti eftir kröfu A, en GC einn til greiðslu málskostnaðar í héraði, þar sem þar var ekki krafizt málskostnaðar úr hendi B Skipstjóri A höfðaði mál gegn útgerðarmönnum B og C til greiðslu skaðabóta vegna brottvikningar úr starfi. A vann mál sitt að mestu í héraði og var dæmdur málskostn- aður. Báðir áfryjuðu, en B og C voru sýknaðir í hæsta- rétti og þeim dæmdur málskostnaður fyrir báðum dóm- um úr hendi ÁA ........0000000 0000 Dómi í Þbjörgunarlaunamáli var áfrýjað af hendi beggja. Bjarglaun voru lækkuð í hæstarétti, en bjarganda þó dæmdur málskostnaður fyrir báðum dómum ........ Málskostnaðarákvæði héraðsdóms kært til hæstaréttar sam- kvæmt 186 gr. laga nr. 85/1936 .....00000000.. 0... b) Í opinberum málum. . Aðili dæmdur sekur. Einn aðili sakfelldur og dæmdur til greiðslu alls sakar- kostnaðar 22, 35, 47, 53, 57, 117, 121, 179, 189, 195, 260. 275, 290, 303, 404, 476, 511, 549, Tveir aðiljar ákærðir og sakfelldir. Hvor um sig dæmdur til greiðslu málsvarnarlauna talsmanns í héraði og fyrir hæstarétti, en báðir til greiðslu annars sakarkostnaðar in soliðum ..........0.00..e sen 11, LXXI Bls. 269 286 353 358 362 526 539 436 575 479 LXKXII Efnisskrá. Tveir aðiljar sakfelldir og dæmdir til greiðslu málskostnaðar in solidum ...........00. 0000 211, 219, 230, Þrír menn sakfelldir og dæmdir til greiðslu sakarkostnaðar in solidðum ............0.000 0000 2. Aðili sýknaður og sakarkostnaður lagður á ríkissjóð 168, 239, 3. Héraðsdómur ómerktur „og sakarkostnaður lagður á ríkis- SJÓÐ 2....00000000 1, Málsmeðferð. Sbr. opinber mál. Máli frestað í hæstarétti og lagt fyrir héraðsdómara að veita aðiljum kost á að afla framhaldsgagna 31, 34, 258, 414, 428, 438, 539, Fundið að því, að fógeti hafði ekki ákveðið, hvort mál skyldi flutt munnlega eða skriflega og gagnasöfnun hafði ekki farið fram á réttu stigi Máls ..........00..... 0... Varnarástæðu var ekki hreyft í héraði fyrr en við munnlegan flutning málsins og henni því mótmælt sem of seint fram kominni. Héraðsdómari féllst á þetta, en hæstiréttur taldi eftir atvikum rétt að taka vörn þessa til athugunar sam- kvæmt 113. gr. laga nr. 85/1986 2...c..00%2 00 Meðferð bæjarþingsmáls var andstæð 105., 106., 109. og 110. gr. laga nr. 85/1936, og voru dómandi og málflytjendur harð- lega víttir fyrir málsmeðferðina ........................ Fundið að því, að fógeti hafði hvorki greint nafn gerðarbeið- anda né fjárhæð lögtakskröfu í úrskurði ................ Fundið að því, að fógeti hafði ekki gætt reglna 109. og 110. gr., sbr. 223. gr. laga nr. 85/1936 .........00 000 Í skaðabótamáli var sakarefni skipt samkvæmt 71. gr. laga nr. 85/1936 og það atriði, hvort stefndi væri skaðabótaskvldur, sótt og varið sérstaklega .........0....00 0. Stefndi í hæstarétti neitaði áfrýjanda um frest og krafðist hafn- ingar máls, þar sem ráðgert samkomulag um greiðslu samkvæmt héraðsdómi hefði eigi náðst og málið þó ekki búið til flutnings af hálfu áfrýjanda. Þessar kröfur voru eigi taldar á rökum reistar og hafningarkröfunni því hrundið Í máli til heimtu vátryggingarfjár var sakarefni skipt sam- kvæmt 71. gr. laga nr. 85/1936 og ágreiningur um greiðslu- skylduna tekinn sérstaklega til úrlausnar ................ Manndráp. A ók áætlunarbifreið austur Suðurlandsbraut frá Reykjavík í éljaveðri í febrúarmánuði. Verkamenn á leið til vinnu gengu í sömu átt eftir veginum. A gaf hljóðmerki, er hann nálg- aðist mennina, og viku þeir þá til vinstri, nema einn, er sneri til hægri. A ók þá bifreiðinni milli mannanna, en sá, Bls. 244 407 518, 314 156 162 184 no ot St 384 421 422 Efnisskrá. LXXIII Bls. er vék til hægri, varð þá fyrir henni og beið bana af. Verkamaðurinn, er beið bana, var krampaveikur og af beim sökum óeðlilegur í gangi. Verkamaðurinn hagaði að vísu göngu sinni ógætilega, en samt var talið, að A hefði ekki gætt nægilegrar varúðar í akstri sínum og hann því meðvaldur að mannsbana af gáleysi. Var hann þvi m. a. dæmdur fyrir brot á 215. gr. laga nr. 19/1940 ............ 22 A ók með allt að 40 km hraða á klukkustund á Suðurlandsbraut fram úr tveimur 6 og 8 ára gömlum drengjum, er héldu í sömu átt og hann, og gengu rétt við akbrautina. Eldri drengurinn hljóp yfir brautina rétt áður en bifreið A bar að, en yngri drengurinn varð fyrir bifreiðinni og beið bana af. Talið var, að A hefði átt að gefa hljóðmerki, er hann sá til drengjanna og ganga úr skugga um, að þeir hefðu veitt bifreiðinni athygli áður en hann ók fram hjá þeim. Að vísu var talið, að slysið yrði að miklu leyti rakið til hegðunar drengsins, en Á var þó talinn samvaldur að slysinu vegna nefndra yfirsjóna og hann því m. a. dæmdur fyrir manndráp af gáleysi samkvæmt 215. gr. laga nr. 19/1940 ........0.00 00 117 A var að kenna B bifreiðarakstur í úthverfi Reykjavíkur. 4—5 ára börn voru að leik við veginn framundan, og er bifreiðina bar að, hljóp eitt þeirra fyrir hana og beið bana af. Það var metið A til vangæzlu að brýna ekki fyrir B sér- staka árvekni vegna barnanna og hefjast ekki handa um að afstýra slysi fyrr en í óefni var komið. Var A því tal- inn samvaldur að slysinu og dæmdur í sekt, m. a. fyrir brot á 215. gr. laga nr. 19/1940. B var einnig dæmdur til sektar fyrir brot á sömu lagagrein, þar sem hann hægði ekki á ferð, gaf eigi hljóðmerki né gætti annarrar varúðar, er hann nálgaðist börnin .........00000000.n esne 219 Vöruflutningabifreið og fólksflutninga, sem óku með miklum hraða, rákust á á gatnamótum í Reykjavík. Við árekst- urinn hentist vörubifreiðin upp á gangstétt, þar sem menn voru á ferð, og varð einum þeirra að bana. Stjórnendur beggja bifreiðanna voru taldir hafa valdð dauða manns- ins af gáleysi og því dæmdir til refsingar, m. a. sam- kvæmt 215. gr. laga nr. 19/1940 ......00..0000 0000... 244 A kom ölvuð á heimili B að næturlagi og dvaldist þar um stund að óvilja hans. Að sögn B tók hann síðan A og leiddi hana úr herbergi því, er hún dvaldist í, en hún gekk sjálf út úr húsinu. Við útidyr var pallur með ónýtu handriði og tröppur niður. A féll nú aftur á bak á handriðið, sem lét undan, og datt hún þá niður á jörðina. Lá hún þarna hreyfingarlaus, en B skipti sér ekkert af henni, fór aftur LXXIV Efnisskrá. Bis. inn til sín, lokaði á eftir sér og slökkti. Tveir menn, er komu þarna að um þetta leyti, kölluðu síðan á lögregl- una, og fluttu lögreglumenn A á slysastofu til læknisað- gerðar. Nokkrum dögum síðar andaðist A í sjúkrahúsi, og hafði hún ekki áður getað gefið skýrslu um málsatvik. Við krufninguna fannst mikið brot á hnakkabeini svo og svæsin heilahimnubólga. Var dánarorsökin talin vera heilahimnubólga og ekki unnt að fullyrða, að beint sam- band hafi verið milli þess sjúkdóms og kúpubrotsins. Ósannað var talið, að B hefði valdið falli A eða meiðsl- um hennar, en hins vegar var vanræksla hans á að koma henni til hjálpar talin varða við 1. málsgr. 221. gr. al- mennra hegningarlaga og hann dæmdur í 2 mánaða fangelsi 290 A Ók bifreið á þjóðvegi með a. m. k. 45 km hraða á klukku- stund og hægði ekki á ferðinni, þótt hann sæi smábörn við vegarbrúnina framundan. Eitt barnanna hljóp yfir veginn, varð fyrir bifreiðinni og beið bana. A var talinn hafa ekið of hratt og gálauslega. Var honum því dæmd refsing samkvæmt 215 gr. laga nr. 19/1940 ............ 476 Skip var á siglingu fyrir Norðurlandi í slæmu veðri. Á verði í stýrishúsi var stýrimaðurinn A og hásetinn B. Héldu þeir áfram ferðinni, þótt lítt sæist út vegna sjóseltu á glugg- um stýrishússins. Skipið sigldi þá á litinn bát, sem var að veiðum, og dukknuðu af honum þrir menn. Voru A og B taldir valdir að slysi þessu vegna vangæzlu. Var A og B því dæmd refsing samkvæmt 215 gr. laga nr. 19/1940 og 85. gr. laga nr. 41/1930 .......000. 0. or 479 A og félagi hans höfðu lagzt ölvaðir til svefns. B og félagi hans fóru inn í svefnherbergi þeirra og vöktu þá félagana til að hafa tal af þeim. A Þrást illa við, sló til B og spark- aði í félaga hans. B bar af sér höggið og sló jafnframt tvö högg til A, sitt með hvorri hendi. Lenti annað höggið á munni A, en hitt á vinstra kinnbeini. Féll A þegar mátt- laus á gólfið og andaðist rétt á eftir. Talið var, að A hefði hlotið bana af þessu gáleysisverki B og honum því dæmd refsing samkvæmt 215. gr. laga nr. 19/1940 .......... ee... BÍ Fimm ára barn hljóp þvert í veg fyrir strætisvagn, sem ók hægt að viðkomustað við götu í Reykjavík. Varð barnið fyrir vagninum og beið bana af. Strætisvagninn var þannig gerður, að útsýn fram fyrir hann og til hliðar var mjög takmörkuð. Stjórnanda vagnsins þótti eigi, eins og á stóð, verða gefin refsiverð sök á slysinu og hann því m. a. sýknaður af ákæru um brot á 215. gr. laga nr. 19/1940 518 Efnisskrá. LXXV Mat og skoðun. Læknir skoðar mann, er hlaut meiðsli í bifreiðarslysi ...... Læknir skoðar lík manns, er beið bana af bifreiðarslysi 22, 117, 244, Læknir lætur uppi álit um sennilegt áfengismagn í blóði bifreiðarstjóra 8 klst. áður en tekið var af blóði hans til rannsóknar .......... sr sr 0 . Læknir lætur uppi álit um sennilegt áfengismagn. í í blóði bif- reiðarstjóra mörgum klukkustundum áður en blóðsýnis- horn var tekið ..... se A hafði unnið verk fyrir B og C. Vegna skipta D við B og C hafði farið fram mat dómkvaddra manna á verki þessu, án þess að A ætti þar nokkurn hlut að máli. Það mat varð ekki lagt til grundvallar í máli milli A annars vegar og B og GC hins vegar út af greiðslu launa fyrir verk hans ......... . sr sr sr Í dómkvaðningu yfirmatsmanna var þeim ekki falin rannsókn á tilteknum atriðum og ekki höfðu þeir heldur athugað þau sérstaklega. Yfirmatsgerð þeirra var því ekki talin þvi til fyrirstöðu, að dómkvaddir yrðu sérstakir menn til álits- gerðar um þessi atriði ............ . . Dómkvaddir menn gefa álit um galla á múrverki og meta til peningaverðs kostnað af að bæta úr göllunum .......... Læknir lýsir áverka á manni ........ sr .. 275, 549, Læknir lýsir áverkum og dánarorsök konu, sem varð fyrir slysi ......00000 0. sr or sr Dómkvaddir menn meta kostnað af viðserð bifreiðar, sem skemmdist í árekstri ........ sr . se Læknir framkvæmir ofnæmisprófanir á manni í sambandi við húsaleigumál og vottar um ofnæmi hans gegn tiltekinni fisktegund ........ sr sr . Tryggingaryfirlæknir metur örorku manns, er varð fyrir slysi ......00..0.... sr sr 353, Dómkvaddir menn láta uppi álit um öryggi uppskipunar .... Í opinberu máli gegn A fyrir varðlagsbrot lét hann fram fara mat á munum þeim, sem hann var kærður fyrir að hafa selt of háu verði. Það mat þótti ekki hafa þýðingu í mál- inu, þar sem ákvæðin um hámarksverð töldust vera löglega SEE se Dómkvaddir menn meta kostnað af viðgerð á bryggju, sem strandferðaskip skemmdi ........ or 442, Læknir skoðar lík manns, sem orðið hafði fyrir líkamsárás Mat hafði ekki farið fram á verðmæti bjargaðs skips. Í máli Bls. 22 518 3ð 208 262 578 290 404 445 öli LXXVI Efnisskrá. um ákvörðun bjarglauna var þá að því leyti litið á húf- tryggingar- og hagsmunahúfiryggingarfjárhæðir skipsins Eftirlitsmenn bifreiða rannsaka bifreið eftir umferðarslys Nauðgun. Erlendir setuliðsmenn nauðguðu íslenzkri konu. Konan sótti ríkissjóð Íslands til greiðslu skaðabóta samkvæmt lögum nr. 99/1943 og voru henni dæmdar bætur með skirskotun til 264. gr. laga nr. 19/1940 ........0.0.0 000 Neyðarvörn. A ætlaði að vekja B úr svefni, til að hafa tal af honum. B, sem var ölvaður, brást illa við og sló til A, en hann Þar af sér höggið. A sló þá tvö högg til B, sem féll við og and- aðist rétt á eftir. Ekki var talið, að A hefði, eins og á stóð, unnið verk sitt í neyðarvörn ..........0.00.000. 0... Ómerking. a) Einkamál. Stefnandi í héraði (S) hafði fengið framseldar kaupkröfur skipverja á sildveiðum og höfðaði mál á hendur útgerðar- mönnunum. Krafðist S kaups skipverjanna frá afskráning- ardegi til skiladags, og var sú krafa reist á tiltekinni grein i samningi um kaup og kjör á sildveiðum milli stéttar- félaga sjómanna og útgerðarmanna. Héraðsdómur taldi, að félagsdómur ætti að skera úr ágreiningsmálinu, þar sem um væri að ræða skýringu á ákvæði samnings milli stéttar- félaga (,,kollektivs“ samnings), og vísaði því málinu frá dómi. Hæstiréttur taldi hins vegar, að almennum dóm- stólum væri rétt að meta öll atriði, er vörðuðu kaupkröfu skipverjanna, þar á meðal að skýra ákvæði nefndrar samn- ingsgreinar. Ómerkti hæstiréttur því héraðsdóminn og vis- aði málinu heim til löglegrar meðferðar ................ Úrskurður stjórnar Lögmannafélags Íslands um áminningu til hæstaréttarlögmanns var kærður til hæstaréttar samkvæmt 8. gr. laga nr. 61/1941. Úrskurðurinn var ómerktur, þar sem talið var, að stjórnin hefði ekki aflað allra nauðsyn- legra gagna, áður en hún kvað upp úrskurð í málinu .. A, sem krafizt hafði innsetningargerðar hjá B, sótti þing, er málið var fyrst tekið fyrir í fógetadómi. Næsta tiltekna Þingdag kom A ekki og enginn af hans hendi, og var ekki kunnugt um nein lögmæt forföll hans. Fógeti hélt samt gerðinni áfram og kvað síðan upp úrskurð í málinu. Með því að fógeti hefði átt að hefja málið, þegar svo var ástatt, samkvæmt 1. mgr. 118. gr. og 2. tl. 119. gr. laga nr. 85/1936, Bls. 539 549 578 öll 44 Efnisskrá. LXXVII Bls. sbr. 223. gr. sömu laga, var meðferð málsins í héraði og úrskurður ómerkt „............00... sr eee. 124 Í lögtaksmáli hafði gerðarþoli m. a. uppi þær varnir, að mikill hluti útsvars þess, sem hann var krafinn um, hefði verið lagður á viðskiptaveltu verzlunar hans, en sú álagning hafi verið andstæð 4. gr. laga nr. 106/1936. Fógeti hafði ekki tekið þessa varnarástæðu, sem ber undir dómstóla, til úr- lausnar, og var úrskurður hans því ómerktur og málinu vis- að heim til úrskurðar um sakarefnið ............. eeen. 127 Á sendi fógeta bréf og beiddist lögtaks hjá B. Fóseti tók málið fyrir í dómi, þar sem enginn kom af hálfu A, en B and- mælti framkvæmd lögtaksins og færði rök fyrir. Fógeti tók málið síðan til úrskurðar. Var þessi meðferð talin svo andstæð ákvæðum IK. kafla laga nr. 85/1936, að úrskurður fógeta var ómerktur og málinu vísað heim til löglegrar meðferðar .........02000. 0 sr oe... ÍBA Sýslumaður Suður-Múlasýslu fól hreppstjóra Breiðdalshrepps að taka lögtaki 1000 króna útsvar A, sem búsettur var í Þingeyjarsýslu, þrátt fyrir það að lögtaksgerðina bar undir fógetadóm Þingeyjarsýslu og átti að hefja á heimili A, sbr. 7. gr. laga nr. 29/1885 og 33. gr. laga nr. 19/1887. Hrepp- stjórinn tilkynnti síðan A þann 15. ágúst 1945, að lögtak yrði framkvæmt 24. s. m., en ekki var tilgreint, hvar né hve- nær. Hreppstjórinn framkvæmdi lögtakið þannig, að hann nefndan dag lét fá sér í hendur 1000 krónur í peningum, er A átti inni hjá kaupfélaginu í Breiðdalsvík, en enginn var viðstaddur gerðina af hálfu A. Þessi fyrirskipun lögtaksins og framkvæmd þess var talin brjóta svo í bág við réttar lagareglur, að lögtaksgerðin var ómerkt ex officio ...... 342 Í úrskurði héraðsdómara voru hvorki greindir málsaðiljar né málsatvik og málsástæðum ekki lýst nema að litlu leyti. Úrskurðurinn var því ómerktur, sbr. 2. málsgr. 190. gr. og 4. málsgr. 193. gr. laga nr. 85/1936 ............ 381, 382, 504 Héraðsdómari hafði synjað A um frekari frest til gagnasöfn- unar í máli. Að vísu hafði gagnasöfnun áður verið talið lokið, en þar sem héraðsdómari hafði ekki leiðbeint A, sem var ólöglærður, um öflun umræddra gagna, er voru þýð- ingarmikil, var ÁA ekki talinn hafa fyrirgert rétti til frests, og úrskurður héraðsdómara því ómerktur .............. 473 Meðferð vixilmáls í héraði og dómur ómerkt, þar sem tiltekin málsástæða þótti vanreifuð „...........0.0.0..0..0.00 0... 585 b) Opinber mál. Á var sóttur til refsingar fyrir brot á almennum hegningar- lögum, bifreiða-, umferðar- og áfengislögum. Fulltrúi hér- LXXVII Efnisskrá. aðsdómara, er kvað upp refsidóminn, hafði eigi löggildingu til uppkvaðningar dóma í sakamálum. Einnig var rannsókn málsins áfátt í ýmsum greinum. Héraðsdómurinn var þvi ómerktur og málinu vísað heim í hérað til nýrrar rann- sóknar og uppsögu dóms af nýju 2...0000000000.. sr Dómsmálaráðuneytið hafði fyrirskipað höfðun sakamáls gegn A og B, og var málshöfðunin bundin við tiltekna kafla al- mennra hegningarlaga og lög um gjaldþrotaskipti og bók- a Rannsókn málsins tók yfir fjármálagerninga ákærðu g athafnir þeirra í viðskiptaefnum um nokkur ár, en hér- aðsdómarinn hafði einungis í dómi sinum tekið til með- ferðar og úrlausnar nokkur þeirra atriða, sem rannsókn- in laut að. Í dómi hæstaréttar voru rakin hin helztu þessara atriða, og þar sem svo mjög skorti á atvikalýsingu og úr- lausn sakaratriða, var héraðsdómur ómerktur og málinu vísað heim til dómsálagningar af nýju ........0....0..0.... Opinber mál. Sbr. lögreglumenn, sönnun, vitni. Löggilding fulltrúa héraðsdómara tók ekki til uppkvaðningar dóma í sakamálum. Dómur hans í slíku máli því ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar .... Lagt fyrir héraðsdómara að halda framhaldsrannsókn í opin- beru máli, yfirheyra tvö vitni og lýsa nánar staðháttum á slysstað .......0.0.0.00..... sr Úrskurður um öflun frekari gagna í refsimáli ............ 31, Bifreiðarstjóri dæmdur sekur fyrir að aka bifreið illa fyrir kallaður vegna undanfarinnar neyzlu áfengis. Fundið að því, að ekki var tekin skýrsla af lækni þeim, er tók blóð úr bifreiðarstjóranum, né heimilisfólki í húsi, er hann hafði komið í á þeim tíma, er hér skipti máli ......... A dæmdur sekur fyrir að aka bifreið illa fyrir kallaður vegna undanfarinnar neyæzlu áfengis. Fundið að því, að lögreglu- maður, er handtók A, var hvorki spurður nægilega né látinn staðfesta skýrslu sína, og að menn þeir, sem setið höfðu að sumbli með ÁA nóttina áður og unnið með honum næsta dag, voru ekki yfirheyrðir .........00000.000.... . A var kærð fyrir ólöglega álagningu á grenigreinar, sem hún seldi. Fundið að því, að greinar þær, sem óseldar voru í byrjun rannsóknar, höfðu ekki verið vegnar, að A höfðu ekki verið kynntir framburðir tiltekinna vitna og hún ekki látin gefa skýringu á öðru tilteknu sakaratriði ...... Vítt var meðferð opinbers máls, þar sem dómarafulltrúi, er var vitni að atburðum málsins, hélt frumpróf þess og hrapaði að eiðfestingu vitna. Einnig þótti rannsókn málsins hafa dregizt um of og yfirheyrsla vitnis hafa verið ófullkomin BIs. 314 539 35 47 189 Efnisskrá. LXKIX Bls. Átalið, að ákærðu, sem orðið höfðu mannsbanar með gálausum akstri, voru ekki sviptir ökuleyfum sínum til bráðabirgða Þegar eftir slysið ................. sr 244 Kona slasaðist við að falla niður af útidyrapalli húss. Hús- ráðandi var ákærður af þessum sökum og síðar dæmdur fyrir brot á 1. málsgrein 221. gr. laga nr. 19/1940. Fundið að því, að lögreglumenn tóku ekki ákærða og menn þá, er hjá honum voru staddir, strax til rannsóknar og athug- uðu ekki aðstæður og verksummerki. Einnig var það átalið, að læknir sá, sem skoðaði konuna eftir slysið, hafði ekki gert nægilega gangskör að því að koma henni strax í sjúkra- hús 20... or oe... 290 Fundið að þvi, að blóð var eigi tekið til rannsóknar úr manni, sem grunaður var um ölvun við akstur, og menn þeir ekki yfirheyrðir, sem gerðu lögreglunni viðvart um akstur kærða 303 Fundið að því í opinberu máli út af ökuslysi, að lögreglumenn fóru ekki á slysstaðinn fyrr en daginn eftir að slysið varð, þótt vitneskja um það bærist samdægurs, að téttarpróf voru eigi haldin í málinu fyrr en 6 vikum síðar og hvorki ákærði né vitni spurt um þýðingarmikið atriði ........ 476 Fundið að því í opinberu máli út af sjóslysi, að próf málsins voru ekki nægilega rækileg ............0.0...0....... 479 Átalið í opinberu máli út af Ökuslysi, að lögreglumenn þeir, sem fyrst komu á vettvangs, athuguðu ekki ástand um- ræddrar bifreiðar ............ sr ö18 Opinberir starfsmenn. Sjá lögreglumenn, stjórnsýslumenn. Rangar skýrslur. A og B höfðu lagt vörureikninga fyrir verðlagsvfirvöld, sem voru ófullkomnir að því leyti, að þeir báru ekki með sér, hvert verð var greitt fyrir vörurnar erlendis og veittu því ærið tilefni til að krefja Á og B sagna um álagningu þeirra. Að svo vöxnu máli var ekki talið, að reikningar þessir geymdu yfirlýsingu þess efnis, að A og B hefðu ekki lagt meira á vöruna en lögleyft var. Voru þeir því sýknaðir af kæru um brot á 146. og 147 gr. laga nr. 19/1940 ...... 11 Útgefandi bókar, A, leitaði staðfestingar verðlagsyfirvalda á verði bókar einnar. Fékk hann prentsmiðjustjórann B, er annaðist prentun bókarinnar „að tilgreina einungis 2500 eintök á reikningi um prentunarkostnaðinn, þótt eintökin /'æru raunverulega 5000. Reikning þennan lagði A fyrir verðlagsyfirvöldin, sem byggðu verðreikning sinn á honum. B vissi, að A ætlaði að leggja reikninginn fyrir verðlags- LXXK Efnisskrá. yfirvöld í þessu skyni, og voru þeir því báðir dæmdir til refsingar samkvæmt 147. gr. laga nr. 19/1940 ............ Refsingar. 1. Um refsingar og einstök refsiverð verk. Tveir menn dæmdir í sama máli til refsingar fyrir brot á verðlags- og gjaldeyrislögum .........0.00000 0000... Maður dæmdur í sama máli til refsingar fyrir manndráp af gáleysi og brot á ákvæðum bifreiða- og umferðarlaga 22, 117, 219, 244, Aðili dæmdur í sama máli til refsingar fyrir brot á áfengis-, bifreiða- og umferðarlögum ...........00020 0... nv Maður dæmdur í sama máli til refsingar fyrir brot á 218. gr. laga nr. 19/1940 og ákvæðum áfengislaga .............. Tveir menn dæmdir í sama máli til refingar fyrir brot á 147. gr. laga nr. 19/1940 og verðlagsákvæðum .............. Maður dæmdur til refsingar í sama máli fyrir líkamsárás og brot á húsfriði ............20200 000... Maður dæmdur í sama máli til refsingar samkvæmt 219. og 245. gr. laga nr. 19/1940, Þifreiðalögum, umferðarlögum, áfengislögum og lögreglusamþykkt .......0.0.00 000... 2. Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög. a. Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing 11, 22, 35, 47, 57, 117, 189, 195, 219, 230, 275, 404, 479, b. Varðhald dæmt .......0.00.0000.... 121, 211, 260, 303, 476, c. Fangelsi dæmt ........... 53, 179, 211, 244, 290, 407, 479, d. Upptaka eignar dæmd ..........00000 000... 11, 230, e. Svipting réttinda samkvæmt 3. málsgr. 68. gr. laga nr. 19/1940 .......000 nr 53, 407, 479, f. Svipting Ökuleyfis samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941 22, 35, 47, 117, 121, 195, 219, 244, 260, 303, 476, 549, sg. Skilorðsbundinn refsidómur .......000000 000... Reklamation. Sjá aðgerðarleysisverkanir. Réttarfarsvítur. Lögmenn víttir fyrir málsmeðferð ................ 162, 140, Saknæmi. Bifreiðarstjóri ók fram úr gangandi manni, án þess að fullvissa sig um, að hann hefði veitt bifreiðinni athygli og vikið nægjanlega til hliðar. Bifreiðarstjórinn var því vegna að- gæzluskorts talinn samvaldur að dauða hins gangandi manns, er varð fyrir bifreiðinni ..............0..000.0.... Bls. 230 1i 476 121 179 230 is = Gt 549 575 öll 549 404 549 576 211 Efnisskrá. LXXKI Bifreiðarstjórarnir A og B óku með miklum hraða að sömu gatnamótum, án þess að sæta hvor að annars ferðum. Bákust bifreiðar þeirra þar á, með þeim afleiðingum, að önnur bifreiðin kastaðist upp á gangstétt og varð þar veg- faranda að bana. Voru A og B báðir taldir eiga sök á slysinu með gálausum akstri ..........00..0..... . . sr Bifreiðarstjóri olli banaslysi með því að aka of hratt og sýna ekki að öðru leyti næga aðgæzlu .................. 219, Stýrimaður og háseti ollu drukknun þriggja manna með gá- lausri siglingu skips ........20000.0 0000... sr A sló B tveim höggum og lenti annað á munni B, en hitt á kinn- beini. B hné máttlaus niður og andaðist rétt á eftir. Ekki var talið, að um ásetningsverk hefði verið að ræða hjá A, heldur gáleysi, og var honum því dæmd refsing samkvæmt 215 gr. laga nr. 19/1940 ........... sr . . Bifreiðarstjóri olli umferðarslysi með of hröðum og ógætilegum akstri á annan hátt ..........2.2.0200.. Sameign. A og B áttu hús í Beykjavík í óskiptri sameign, og höfðu hvor um sig eignarráð tiltekinnar hæðar, en sameiginleg umráð og afnot kjallara. Sonur B og gestir hans röskuðu stórlega heimilisfriði og högum A með háreysti og svalli dag og nótt. B vildi ekki styðja A, til að fá ófögnuði þessum af létt, og var A þá talið heimilt einum að fá aðstoð dómstóla til að bera þá út, er óspektum ollu .........00........ Samningar. Sjá húsaleiga, lóðaleiga, skaðabætur. serði f. h. vikublaðs samning við erlent firma, B, um að firmað sendi blaðinu vikulega tilteknar myndir ásamt les- máli, gegn vissu gjaldi á viku. Var blaðinu jafnframt áskil- inn einkaréttur til birtingar á myndum þessum hér á landi. B hóf siðan sendingar á myndum til A, en þar sem Á greiddi ekki endurgjaldið, riftaði B samningnum og krafð- ist greiðslu fyrir myndir þær, er sendar höfðu verið A. Þær varnir A, að B hefði vanefnt samninginn verulega af sinni hálfu, með því að senda ekki prentmyndamót með mynd- unum, voru ekki teknar til greina, þar sem ekki var talið, að B hefði skuldbundið sig til þess samkvæmt samningi aðiljanna. A var því dæmdur til greiðslu umsamins endur- gjalds, enda ekki talið skipta máli, að hve miklu leyti A notfærði sér rétt sinn samkvæmt samningi aðiljanna Í samningi hjóna A og B um fjárskipti í sambandi við skilnað þeirra, var því m. a. lýst, að hvorugt ætti hér eftir nokkrar fjárkröfur á hitt fram yfir það, sem samningurinn greindi. BIis. 244 476 öli 549 362 LXXXII Efnisskrá. Bls. Bótakrafa B á hendur A, vegna atvika, sem gerzt höfðu fyrir samningsgerð, var eigi nefnd í samningnum, og þótti B því hafa firrt sig rétti til bótanna ...........000....0.000.0.. 275 Í samkomulagi h/f A og h/f B í sambandi við sölu á hlutabréf- um, var því yfir lýst, að kaupandinn B tæki að sér allar fyrri skuldir A, enda væri B kunnugt um allar fyrri fjár- hagslegar ráðstafanir félagsins A. Síðar komu fram skatt- kröfur á hendur B vegna rekstrar A frá fyrri árum. Voru fyrrverandi stjórnendur A dæmdir til að endurgreiða kaup- endunum þær fjárhæðir, þar sem eðlilegt þótti, þrátt fyrir nefnt samkomulag, að þeir bæru hallann af því, að kröfur þessar kæmu fram .........0..000 0000 460 Reykjavíkurbær (R) hafði með samningi 1933 leigt S tiltekna lóð til 75 ára, en afhending allrar lóðarinnar skyldi ekki fara fram strax, heldur skyldi spilda, sem hesthús og hlaða R stóð á, afhendast í síðasta lagi 1. nóv. 1938. Af þessu varð þó ekki. Á árinu 1945 keypti H af S húseign þá, er S hafði látið reisa þarna, ásamt meðfylgjandi lóðarréttindum, en samkvæmt samningum frá 1933 var S heimilt að selja eða veðsetja leiguréttinn að lóðinni ásamt mannvirkjum. Fram- salið til H var því talið heimilt og R skylt eftir kröfu H að rýma burt mannvirkjum þeim á lóðarspildunni, er af- hent skyldi í síðasta lagi 1. nóv. 1938, og fá umráð hennar í hendur H .................0..000.n ss 570 Samvinnufélög. Deilur höfðu risið innan kaupfélags vegna ýmissa framkvæmda, er stjórn félagsins hafði staðið að. Töldu andstæðingar stjórnarinnar, að ýmsar gerðir hennar væru félaginu mjög óhagkvæmar og fjárhagslega hættulegar, enda hefði hún og ráðizt í framkvæmdir, sem lægju fyrir utan markmið og verkahring kaupfélagsins. Kaupfélaginu. var skipt í 4 deildir samkvæmt heimild í 19. gr. laga nr. 46/1937. Das- ana 1.—5. júní 1945 voru kosnir 63 fulltrúar og 31 vara- fulltrúi í deildum til setu á aðalfundi, er haldinn var 7. s. m., og urðu andstæðingar stjórnarinnar í meiri hluta. Á aðalfundinum kom upp sundurþykkja milli meiri hluta fulltrúa og formanns kaupfélagsins, sem hafði fundarstjórn á hendi. Neitaði hann að bera framkomna tillögu upp, nema að nokkru leyti, en fundi var síðan frestað til 10. júni. Voru þá 63 fulltrúar á fundi, og lögðu 44 þeirra fram tillögu til dagskrár, þar sem vitt var fundarstjórn for- mannsins og samþykkt að kjósa annan fundarstjóra. For- maður neitaði að bera tillögu þessa undir atkvæði. Einn fulltrúa á fundi leitaði þá atkvæða um tillöguna og nefndi Efnisskrá. LXXKXIII Bls. tvo fulltrúa til talningar atkvæða. Var hún samþykkt með 44 samhljóða atkvæðum og nýr fundarstjóri með 43 at- kvæðum. Talið var að þessi kosning væri lögmæt eins og á stóð, Þar sem nægur meiri hluti stóð að atkvæðagreiðslunni, sem var greinileg, og skipti á fundarstjóra heimil eftir fram- komu formannsins á aðalfundi 7. júní. Fulltrúar þeir, sem voru í minni hluta á fundinum, vildu ekki hlíta valdi meiri hluta, og varð af truflun á fundi. Hinn nyýkjörni fundarstjóri og 42 fulltrúar héldu því áfram fundi á öðrum stað og var þar m. a. gerð ályktun um, að stjórninni væri óheimilt að gera bindandi samþykktir fyrir félagsins hönd, nema með samþykki meiri hluta fulltrúa, þar til aðalfundi væri lokið, en honum var enn frestað til 21. júní og skyldi þá taka til meðferðar framkomna tillögu til breytinga á félagssamþykktum. Samkvæmt henni skyldi stjórnin skipuð 7 aðalmönnum og 3 til vara. Skyldi kjósa alla á aðalfundi 1945, kjörtími skyldi vera 4 ár, en úr fyrstu stjórn skyldi einn maður ganga eftir eitt ár og síðan tveir á ári. Þessi breyting var samþykkt með 46 sam- hljóða atkvæðum og A—G kosnir í stjórn kaupfélagsins. Fulltrúar minni hlutans héldu áfram fundi 10. júlí og töldu sig afgreiða þar ýmis mál, en fundur þessi gat ekki talizt aðalfundur að lögum. H, 1, J og K, sem voru stjórn félagsins, gerðu 16. júní ályktun um að reka 29 fulltrúa meiri hlutans úr félaginu, og 18. s. m. gerðu H, Í, J og L enn ályktun um að reka úr félaginu 41 félagsimann vegna hátternis þeirra á aðalfundi. Þessar ályktanir voru taldar ólögmætar svo og kosning sömu manna til deildafunda 18. og 19. júní, þar sem full- trúar meiri hluta fóru löglega með æðsta vald í félaginu. Þar sem sundurþykkja meiri og minni hluta var orðin svo mikil, sem áður greinir, og þar sem H—L höfðu ekki virt lögmætar ályktanir aðalfundarins og auk þess ólöglega reynt að reka fulltrúa úr félaginu, þótti 20. gr. laga nr. 46/1937 ekki vera því til fyrirstöðu, að ný stjórn var kosin 21. júní. A—G voru því taldir löglegir stjórnendur félagsins og þeim fengin með innseiningargerð umráð bóka og eigna kaupfélagsins úr höndum HL .............0000000.... 60 Kaupfélagið A rak m. a. þá starfsemi að hraðfrysta fisk til útflutnings og salta síld. B, sem var félagsmaður í A, lagði inn til félagsins bæði fisk til frystingar og sild til sölt- unar og fékk tiltekið verð fyrir. Síðar kom í ljós, að A hafði allmiklar tekjur af framangreindri starfsemi, og krafðist B þá uppbótar á það verð, sem hann hafði fengið við af- LXXKIV Efnisskrá. hendinguna, enda taldi hann sig ekki bundinn af því, að aðalfundur ÁA hafði fellt að greiða sannvirði fyrir hrað- frystan fisk frá byrjun. Talið var, að B ætti sem félags- maður í A, rétt til fullnaðarverðs fyrir vöru þá, er hann lagði inn í A samkvæmt 4. ti. 3. gr. laga nr. 46/1937 og 1. málslið 1. mgr. 23. gr. samþykkta A. Ályktun aðalfundar gat ekki svipt B þessum rétti, og þar sem hann hafði ekki heldur glatað honum fyrir vangevmslu, voru kröfur B hendur ÁA teknar til greina .......0.0.000.. 00. Árið 1944 notaði ríkisstjórnin heimild laga nr. 42/1943 til að lækka útsöluverð mjólkur á verðjöfnunarsvæði Reykjavíkur segn því að greiða úr ríkissjóði fé, er nægði til þess að framleiðendur fengju tiltekið verð fyrir hvern líter mjólk- ur. Mjólkursamsalan tilkynnti ríkisstjórninni, hver þessi fjárhæð væri, og var einn liður hennar rúmar 150 þús. króna, sem leggja skyldi í varasjóð mjólkurbúsins A, sem er skráð samvinnufélag. Ríkisstjórnin neitaði að greiða Þennan hluta nefndrar fjárhæðar, og höfðaði A þá mál gegn ríkissjóði til greiðslu þessarar. Samkvæmt í. gr. laga nr. 75/1943 skyldi útsöluverð á mjólkurafurðum miðað við verð til bænda, sem samkomulag varð um í tiltekinni nefnd, að viðbættum óhjákvæmilegum kostnaði. Varasjóðsgjaldið til A varð eigi talið til slíks kostnaðar og var dómkrafa A því ekki tekin til greina ................... oe . Sératkvæði. Ágreiningur í héraði um niðurstöðu í sjó- og verzlunardóms- Mál 2... rr Tveir dómenda hæstaréttar greiða sératkvæði í útsvarsmáli . Tveir dómenda hæstaréttar greiða sératkvæði í refsimáli út af ökuslysi ......... so se Einn dómenda í hæstarétti greiðir sératkvæði í máli um Þbjarg- laun ......... . sr sr Tveir dómenda hæstaréttar greiða sératkvæði í víxilmáli Sérleyfi til fólksflutninga. Reykjavíkurbæ, BR, var veitt einkaleyfi til fólksflutninga með strætisvögnum innan kaupstaðarins samkvæmt lögum nr. 22/1945. Póst- og símamálastjórnin, P, krafðist þess f. h. ríkissjóðs, að R greiddi 7% sérleyfisgjald af andvirðri af- hentra farmiða strætisvagnanna, en sú krafa var ekki tekin til greina, þar sem ákvæði 7. gr. laga nr. 22/1945 um sérleyfisgjald var ekki talið ná til farmiðasölu við þá fólks- flutninga með strætisvögnum, sem R hafði fengið einkaleyfi til að annast ..... or sr Bls. 449 Ut þu at 429 518 539 585 Efnisskrá. LXXKV Sjó- og verzlunardómur. Mál á hendur útgerðarmönnum til heimtu kaupkrafna skip- VEFJA ......00000 ns Mál til heimtu bjarglauna ..........00000000 0. 286, 506, Mál til ákvörðunar greiðsluskyldu samkvæmt vátryggingarskir- teini skips ..........2002.0000 ner Mál til heimtu skaðabóta fyrir spjöll, sem skip olli á bryggju 442, Refsimál út af sjóslysi ..........0000000 0. ens Mál til heimtu skaðabóta vegna brottvikningar úr skipstjóra- StÖðÐU 22.02.0000. 495, Mál til greiðslu skaðabóta vegna árekstrar skipa ............ Sjóveð. Sjóveð dæmt til tryggingar bjarglaunum ............0....... Sjóveð dæmt til tryggingar skaðabótum vegna brottvikningar úr skipstjórastöðu .........0.00%0 0... sss ss Sjóveð dæmt til tryggingar þóknun fyrir dráttaraðstoð ...... Skaðabætur. a) Vegna vanefnda á samningum o. fl. A sótti leigutaka sinn, B, um bætur fyrir þrásetu í íbúð, en sú krafa var ekki tekin til greina, þar sem A hafði ekki stutt hana neinum rökum .........0.0.00 00... n sn Þann 10. júli 1943 gerði A samning við B um að selja honum 300 m3 af góðu ófúnu einangrunartorfi frá Minni-Borg í Grímsnesi fyrir tiltekið verð. Hinn 24. s. m. leit fyrirsvars- maður B á torfið og frá 16. ágúst til 7. sept. tók B síðan við 65 möð af torfinu, en hætti þá, og síðar í september bar hann fram kvörtun við A, að torfið, sem honum væri ætlað, væri ósamningshæft vegna galla. Talið var sannað, að torfið væri svo gallað, að ósamninghæft væri, en þar sem B tók athugasemdalaust við fyrrnefndum 65 móð, var A ekki tal- inn ábyrgur til fébóta vegna vanefndanna, nema að því er varðaði 245 mö torfs, enda taldist kvörtun B að því leyti ekki hafa komið svo seint fram, að hann hefði fyrirgert rétti sinum af þeim sökum, og tilboð A um afhendinguna á torfi í Reykjavík var ekki fullnægjandi ................ A hafði verið skipaður skipherra á varðskip rikisins um 6 ára bil. Var skipunin gerð í samræmi við 3. gr. laga nr. 32/1935 og skyldi gilda, svo fremi ríkið gerði út skip til strandgæzlu og björgunar. Eftir nokkra mánuði var A látinn hætta skipstjórn, en greidd föst laun hans út ráðningartímabilið. Hins vegar var honum neitað um greiðslu, sem jafngilti að fjárhæð hlutdeild skipherra í bjarglaunum þeim, er inn komu vegna björgunarstarfa varðskipsins, sem um var að Bls. ot eo > oo 422 445 479 526 532 286 495 506 301 384 LXKKVI Efnisskrá. ræða, frá því að A hætti störfum og til stefnudags í máli hans gegn Skipaútgerð ríkisins. Talið var, að A hefði mátt ganga að því vísu, er hann réðst til starfans, að hann mundi njóta skipherrahlutar af þeim fégróða, sem yrði af bjargstarfa á ráðningartímanum, og þar sem ekki þóttu sönnuð þau atvik í málinu, er varðað gætu A réttarspjöll- um í þessum efnum, var honum dæmd fjárhæð, sem jafn- gilti framangreindum hlut skipherra .......0.000000000.. A hafði verið ráðinn skipstjóri á skip, en útgerðarmaður B sagði honum fyrirvaralaust upp starfi að lokinni einni ferð. Ósannað var, að A hefði einungis verið ráðinn til þessarar einu ferðar eða að hann hefði sjálfur afsalað sér skipstjórninni. Þar sem ekki voru heldur sannaðar þær sakir á A, að heimiluðu fyrirvaralausa uppsögn, voru honum dæmdar bætur fyrir framangreinda riftun vinnu- SAMNINGSINS ........0..00 0000 sn sn Skipstjóra A hafði verið sagt upp starfi fyrirvaralaust. Krafði hann þá útgerðarmanninn B bóta, en krafa hans var ekki tekin til greina, þar sem sannað þótti, að A hefði í tiltekið skipti komið ölvaður til skips og tekið við stjórn þess, en Það hafi heimilað B að svipta A skipstjórn tafarlaust, sbr. 5. gr. laga nr. 41/1930 og 21. gr. laga nr. 33/1935 ...... b) Skaðabætur utan samninga. Verkamaður A, er vann við uppskipun, varð fyrir vörubifreið á hafnarbakkanum. Eigandi bifreiðarinnar dæmdur til að greiða 14 bóta, þar sem Á var talinn eiga meginsök á slys- inu. Dæmdar voru bætur fyrir atvinnutjón, sjúkrakostnað og þjáningar ..............20.00 0000 Íslendingurinn A gekk við annan mann í febrúar 1942 niður á bryggju í Hafnarfirði og nam staðar við hlera á bryggj- unni. Varðmaður úr herliði Bandaríkja Norður-Ameríku kom þar að og vildi bægja Íslendingunum frá hleranum, og hlýddu þeir þvi, en varðmaðurinn elti þá og hafði í hönd- um byssu með byssusting. Fór svo, að skot hljóp úr byss- unni og Í læri A, sem varð fyrir miklum meiðslum. Sótti A ríkissjóð til bótagreiðslu samkvæmt lögum nr. 99/1943, og var sú krafa tekin til greina, enda ekki talið, að A ætti sjálfur neina sök á slysinu. Voru honum þvi dæmdar bætur fyrir atvinnutjón, lækniskostnað, fataskemmdir og örorku, Þjáningar og óþægindi ..............20.000 00... nn. A, sem hafði veitt B líkamsáverka, dæmdur til að greiða hon- um bætur fyrir atvinnutjón, lækniskostnað og óþægindi Skaðabótakrafa var höfð uppi á hendur Á í opinberu máli gegn honum. Á var sýknaður af refsikröfunni vegna fyrn- Bls. 392 495 526 150 156 179 Efnisskrá. LXXXVII Bls. ingar sakar. Samkvæmt því varð skaðabótakrafan ekki dæmd í því máli ...........00....esssss ss 239 A hafði veitt fráskilinni konu sinni, B, áverka. Í refsimáli gegn Á krafðist B fébóta úr hendi hans. Á og B höfðu gert samning um fjárskipti sín eftir að atburðir þessir gerðust, og lýstu þau þar yfir því, að hvorugt ætti hér eftir nokkr- ar fjárkröfur á hitt fram yfir það, sem samningurinn greindi. Bótakrafa B var ekki undanskilin í samningnum og þótti hún því hafa firrt sig rétti til kröfunnar ...... 275 Herbifreið, eign herstjórnar Bandaríkja Norður-Ameríku, rakst á Þifreið A og olli talsverðum skemmdum á henni. Ekki var sannaður vítaverður akstur á hendur A, sem átti um- ferðarrétt, en hins vegar var stjórnandi herbifreiðarinnar talinn eiga alla sök á árekstrinum. Riíkissjóði var dæmt að bæta A tjón hans samkvæmt lögum nr. 99/1943 ........ 297 A var skipstjóri á skipi, sem tekið hafði verið til viðgerðar í dráttarbraut B. Er A var eitt sinn að lita eftir viðgerðinni, féll einn skipasmiðanna, sem vann á þilfari, ofan á höfuð A, sem hlaut heilsutjón af. Talið var, að slys þetta hefði orðið fyrir vangæzlu starfsmanna B við störf í þjónustu hans og bæri hann því ábyrgð til fébóta á slysinu. Var B dæmdur til að greiða A lækniskostnað og bætur fyrir örorku, þjáningar, óþægindi og röskun á stöðu og högum. Var m. a. við það miðað, að heilsu A, sem var áfátt fyrir slysið, hefði hrakað við áfall þetta .......0.00000000.000.. 353 Bifreiðar A og B rákust á á gatnamótum í Reykjavík og skemmdist bifreið A. Ók stjórnandi bifreiðar B af bif- reiðastæði inn á aðalbraut og gætti ekki nægilega að um- ferðinni. Stjórnandi bifreiðar A kom á eftir honum og sá til ferða hans og átti með varúð að geta forðað árekstri. Voru því báðir taldir eiga jafna sök á árekstrinum, og A og B eiga að bera helming tjóns þess, er A hlaut, en það var viðgerðarkostnaður og tjón vegna afnotamissis bif- reiðarinnar ...........200000... ss ss 358 A var að uppskipunarstarfi í lest á skipi, sem hlaðið var sementi. Eitt sinn, er verið var að draga upp hlera með sementspokum úr lestinni, aflagaðist hlerinn svo, að pok- arnir duttu niður í lestina og féllu á A. Hlaut hann af mikil meiðsl og varanlegt heilsutjón. Verzlunarfirmað B átti sementið, sá um uppskipun þess og hafði ráðið Á til starf- ans. Ljóst var talið, að slysið hafi aðallega orðið fyrir handvömm verkamannanna við meðferð losunartækjanna, sem töldust vera hættuleg. Verkamennirnir voru að störf- um í þjónustu B, sem var því talinn bera ábyrgð til fé- bóta vegna vangæzlu þeirra og dæmdur til að greiða A LXXKVIII Efnisskrá. bætur fyrir atvinnutjón, örorku og þjáningar. Við ákvörðun bótanna var þó litið á bað til lækkunar, að A, sem var van- ur uppskipunarvinnu, hafði ekki sýnt fulla varúð í starfinu Þrir menn, sem dæmdir voru fyrir þjófnað og þjófsneyzlu, dæmdir til greiðslu skaðabóta in solidum ............... Tveir Íslendingar, A og B, óku í bifreið veg, sem lá við her- mannaskála setuliðs Bandaríkjanna, og voru þar stóðvaðir af varðmönnum. ÁA, sem ók Þifreiðinni, kvaðst hafa skilið varðmennina svo, að þeim félögum væri leyft að halda áfram, en er þeir höfðu ekið nokkra metra, hleypti einn varðmanna af byssu og varð það skot B að bana. Ekki var talið sannað, að þeir félagar hefðu viljandi óhlýðnazt boði varðmannanna, en hins vegar var litið svo á, að varðmað- urinn hefði, eins og á stóð, átt að viðvara þá félaga með öðrum hætti en hann gerði. Var varðmaðurinn því talinn eiga aðalsökina á viginu og ríkissjóður dæmdur til að greiða ekkju og syni B dánarbætur samkvæmt lögum nr. 99/1943 Eitt af strandferðaskipum ríkisins lagðist að bryggju í kaup- stað í hreppnum A og olli skemmdum á bryggjunni. Ofsa- veður var á, og var hvorttveggja, að óvarlegt var talið að leggjast að bryggju í slíku veðri og skipinu ekki lagt rétt að bryggjunni. Skipaútgerð ríkisins var því dæmt að bæta A framangreint tjón ...........00.0 0... er Eitt af strandferðaskipum ríkisins olli tvisvar spjöllum á bryggju í kaupstað í hreppnum A. Í fyrra skiptið urðu skemmdirnar, meðan skipið lá við bryggju, en í síðara skiptið, er það var að fara frá, og var vangæzlu skipverja um að kenna í bæði skiptin. Skipaútgerð ríkisins var því dæmt að bæta framangreint tjón ........ sr A ók Þifreið sinni á hestvagn, sem B var með, og slasaðist B svo, að hann varð óvinnufær um tíma. Á var einn talinn bera fébótaábyrgð samkvæmt 34. gr. laga nr. 23/1941 og dæmdur til að greiða B lækniskostnað og bætur fyrir óþægindi, vinnutjón og örorku ...........0.20200 0000. A hafði að nauðsynjalausu skilið bifreið sína eftir ljóslausa á einum fjölfarnasta vegi landsins. B ók í dimmu á Þbifreið- ina og hlaut bana af. Talið var, að ógætni B hefði átt meginþátt í slysinu, en hins vegar hefði A sýnt þá óvar- kárni með því að skilja bifreið sína eftir á framangreindan hátt, að 14 hluti sakar var lagður á A. Var hann dæmdur til að greiða ekkju og barni B dánarbætur í samræmi við það 20.00.0200 se Fjórir hermenn úr erlendu setuliði hér á landi réðust að ís- lenzkum hjónum, sem voru í berjamó, börðu manninn og héldu honum föstum, en nauðguðu konunni. Hlutu hjónin BIis. 397 407 415 442 445 470 490 Efnisskrá. LXXKIK Bls. af líkamlegt og andlegt mein. Þau kröfðu ríkissjóð bóta samkvæmt ákvæðum laga nr. 99/1943 og voru þeim dæmdar bætur fyrir atvinnutjón, röskun á högum, þjáningar o. fl., auk lækniskostnaðar .............0.... sr 578 Skattar og gjöld. a) Til bæjar- og sveitarfélaga. Í lögtaksmáli hafði gerðarþoli m. a. uppi þær varnir, að mikill hluti útsvars þess, sem hann var krafinn um, hefði verið lagður á viðskiptaveltu verzlunar hans, en sú álagning hafi verið andstæð 4. gr. laga nr. 106/1936. Fógeti hafði ekki tekið þessa varnarsástæðu, sem ber undir dómstóla, til úr- lausnar, og var úrskurður hans því ómerktur ..... „2. 124 Árið 1942 var lagt útsvar á Á á Siglufirði, en hann taldi út- svarið ólöglega á lagt, þar seim hann greiddi útsvar af öll- um rekstri sínum annars staðar. Áður en lögtaksmáli vegna útsvarsálagningarinnar væri lokið, andaðist A, og var bú hans síðan tekið til opinberra skipta sem skuldafrá- söngubú. Hæstiréttur taldi ÁA að vísu hafa haft heimilis- fasta atvinnustofnun á Siglufirði nefnt ár, þar sem hann hefði haft þar húsnæði á leigu árið 1941 vegna starfsemi sinnar þar, haft þar opna skrifstofu mestan hluta ársins og stjórnað atvinnurekstrinum þaðan að mestu leyti. Hins vegar yrði að synja um framkvæmd lögtaksins, þar sem það yrði ekki gert í skuldafrágöngubúi samkvæmt lög- jöfnun frá 34. gr. laga nr. 3/1878 .....000000.. ... 146 Árið 1944 var lagt útsvar á Tjarnarbió í Reykjavík. Stjórn Sáttmálasjóðs, sem er eigandi kvikmyndahússins, neitaði að greiða útsvarið á þeim grundvelli, að tilgangur sjóðs- ins væri glöggt afmarkaður og miði eingöngu til almenn- ingsheilla og sjóðurinn því undanþeginn útsvarsskyldu að lögum. Bæjarsjóður krafðist lögtaks fyrir útsvarinu, en synj- að var um framkvæmd gerðarinnar, því að Sáttamálasjóður yrði að teljast undanþeginn útsvarsskyldu af rekstri kvik- myndahússins samkvæmt c-lið HI. í 6. gr. laga nr. 106/1936, sbr. b-lið ITI. og c-lið II. í sömu grein, þegar litið væri á tilgang sjóðsins samkvæmt stofnskrá hans svo og þess, að tekjum af Tjarnarbið hefði verið varið í samræmi við hana 309 A, sem hafði verið veitt tiltekið prestakall frá fardögum 1943, fluttist þangað eigi, en fékk annan til að þjóna prestakali- inu, og seldi prestsetrið ásamt öðrum landsnytjum á leigu frá sama tíma. Í maímánuði 1944 sagði A prestsembættinu lausu, án þess að hafa flutzt búferlum í prestakallið eða haft þar nokkur afnot lands eða aðra starfsemi, að því er séð varð, er valdið gæti útsvarsskyldu samkvæmt b-lið Efnisskrá. 8. gr. laga nr. 106/1936 eða öðrum ákvæðum þeirra laga. Samt var lagt 1000 króna útsvar á A í þeim hreppi, sem prestsetrið var í, árið 1944, og er Á greiddi eigi útsvarið, var krafizt lögtaks, sem hreppstjóri síðan framkvæmdi. Sú lögtaksgerð var ómerkt vegna ólöglegrar framkvæmdar SEFÐAFINNAr .............00..0 0 se Kaupstaðurinn Á átti lendu úr jörð í hreppnum B, svo og jörð innan kaupstaðarins. A leigði ýmsum mönnum spildur úr landi jarðarinnar á erfðafestu, en nokkur hluti var óleigt beitiland. Fyrrnefnd lenda var sameinuð beitilandi jarðar- innar og ýmsum af áðurnefndum erfðafestuhöfum veitt Þar hagaganga fyrir búpening sinn segn beitartolli til A. Þessi nýting A á lendunni var talin skapa honum útsvars- skyldu til B samkvæmt b-lið 8. gr. laga nr. 106/1936 .... Útsvar hafði verið lagt á eigendur dagblaðs í Reykjavik vegna blaðaútgáfunnar, en stjórnmálaflokkur átti og gaf út blaðið. Talið var að útgáfa blaðsins væri eðlilegur þáttur í stjórn- málastarfsemi flokksins, en ekki raunverulegt atvinnu- fyrirtæki. Samkvæmt 6. gr. Tí. 2. b. laga nr. 106/1936 voru eigendur blaðsins því eigi taldir útsvarsskyldir ........ Brauð- og sælgætissölu Mjólkursamsölunnar í Reykjavík var gert að greiða útsvar til bæjarsjóðs Reykjavíkur árið 1945, en Samsalan neitaði greiðslu, þar sem hún taldi sig undan- Þegna útsvarsskyldu samkvæmt lögum nr. 96/1936. Talið var, að undanþága samkvæmt þeim lögum tæki aðeins til Þeirrar starfrækslu, sem mörkuð er í lögum nr. 1/1935, Þþ. e. sölu og dreifingu á mjólk og mjólkurafurðum, og samsalan væri því útsvarsskyld af verzlun með brauð- vörur, sælgæti, smjörlíki, öl og gosdrykki, sem umrædd út- svarsálagning náði til. Var því heimilað að heimta útsvarið með lögtaksgerð ............2.200000. 0. Stórstúka Íslands rak bókabúð í Reykjavík og samkvæmt sam- þvkktum hennar skyldi hagnaði varið til eflingar bindindi í landinu. Þótti ekkert fram komið, er benti til þess, að hagnaðinum væri varið á annan hátt. Þar sem starfsemin miðaði þannig til almenningsheilla, var Stórstúkan talin undanþegin útsvarsskyldu af rekstri þessum samkvæmt 6. sr. A, II. 2, c-lið laga nr. 66/1945 .................. . Árið 1945 var lagt útsvar í Reykjavík á Sölumiðstöð hraðfrysti- húsanna, sem stofnuð var 1942 og skrásett í firmaskrá Reykjavíkur s. á. Tilgangur sölumiðstöðvarinnar var að selja sjávarafurðir, sem framleiddar voru hjá félagsmönn- um, annast innkaup nauðsynja til rekstrar frystihúsanna, öflun markaða og nýjar tilraunir um vinnslu afurðanna. Var sölumiðstöðin einnig rekin með þessum hætti og að BIs. 429 433 486 Efnisskrá. XcClI Bls. öðru leyti í samræmi við samþykktir hennar. Sölumiðstöðin var talin félag samkvæmt útsvarslögum og starfsemi hennar atvinnustarfsemi, sbr. 6. gr. laga nr. 106/1936. Hún var ekki talin undanþegin útsvarsskyldu að lögum, og var lög- tak því heimilað til innheimtu framangreinds útsvars .. 566 b) Skattar til ríkissjóðs. Í júlí 1939 seldi hlutafélag, A, sjúkrasamlagi öll hlutabréf sin fyrir kr. 300000.00, en eign þess var tiltekin fasteign, og var félagið þá leyst upp og strikað af hlutafélagaskrá. Í mai 1940 tilkynntu skattayfirvöld forstjóra hlutafélags- ins, B, að skattar hans hefðu að svo stöddu verið ákveðnir án tillits til sölu þessarar. Í júlí 1942 var honum svo til- kynnt, að ríkisskattanefnd hefði ákveðið að A skyldi greiða rúmar 54 þús. kr. í tekjuskatt vegna sölunnar á hlutabréf- unum og úthlutunar á varasjóði. Var síðustu stjórnend- um A, þeim B, C, D, E og F, stefnt til greiðslu skattsins. Voru tekjurnar taldar skattskyldar samkvæmt 6 .málsgr. 8. gr. laga nr. 6/1935 og voru B, GC, D, E og F solidariskt ábyrgir fyrir greiðslu skattsins, enda var skatturinn ekki talinn of seint á lagður, sbr. 49. gr. laga nr. 6/1935 og fasteign sú, er seld var, hafði verið skemur en 5 ár í eigu A, sbr. 2. gr. laga nr. 131/1935. Til frádráttar hinum skatt- skyldu tekjum kom þó útsvar og skattur, er A hafði goldið árið 1939, sbr. g-lið 10. gr. laga nr. 6/1935 ........0.0... 106 Yfirskattanefnd hafði 1943 hækkað skatta útserðarmanns Á fyrir árið 1942 af þeim sökum, að ekki væri heimild til að taka til greina fyrningu á skipi A 10 mánuði til söludags á árinu 1942. Bíkisskaltanefnd staðfesti úrskurð vfirskatta- nefndar og hækkaði auk þess tekjur A um mikla fjárhæð, Þar sem hún leyfði ekki afskriftir fyrri ára. Hæstiréttur taldi, að það ákvæði 3. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 219/1933, sem kveður svo á, að mismunur á söluverði hluta, annarra en fasteigna, og eftirstöðvum á afskrift hans skuli teljast skattskyldar tekjur, ef hluturinn er seldur hærra verði en hann er fyrndur niður í, fari í bága við 7. og 9. gr. laga nr. 6/1935, að því er tók til atvika þessa máls. A var og talið heimilt að reikna til frádráttar tekjum, er hann aflaði 1942, fyrningu nefnds skips þann hluta ársins, sem það var í eigu hans. Var því synjað lögtaks fyrir þeim sköttum, sem lagðir höfðu verið á A af þessum sökum. .......... 129 A átti 96% af hlutafé hlutafélags, eða kr. 96000.00. Árið 1938 seldi hann hlutafélaginu 10 þús. kr. af hlutafé sinu fyrir 24 þús. kr. og næsta ár seldi hlutafélagið tilteknum að- ilja öll hlutabréfin. Var félaginu þá slitið og eignir þess XCII Efnisskrá. umfram greitt hlutafé þá taldar kr. 185601.45 og kom í hlut A kr. 177352.45. Árið 1942 var A gert að greiða skattauka vegna þessara ráðstafana á hlutafjáreign sinni. Var sú skatt- lagning talin heimil samkvæmt lögum nr. 20/1942, sbr. d- lið 7. gr. laga nr. 6/1936, og 12. gr. reglugerðar nr. 133/1936. sbr. sömu lagaákvæði, en frá skattskyldum tekjum A 1940 bar að draga hluta þann af skatti hlutafélagsins, sem Á átti að greiða að lokum .............0000 00 ns Hafnarsjóður Reykjavíkur neitaði að greiða fasteignaskatt til ríkissjóðs af tilteknum hafnarmannvirkjum. Var þá krafizt lögtaks fyrir skattinum, en þeirri kröfu var synjað, þar sem hvorki orðalag 1. og 2. töluliðs í. gr. laga nr. 66/1921 né skýring greinarinnar eðli málsins samkvæmt þótti veita örugga heimild til þeirrar skattaálagningar .............. Skilorðsbundnir dómar. Maður, er tók þátt í árás á lögreglumenn, dæmdur skilorðs- bundnum refsidómi ..........2.2000 000 Skipti. Dánarbú A hafði verið tekið til opinberra skipta sem skulda- frágöngubú. Samkvæmt lögjöfnun frá 34. gr. laga nr. 3/1878 varð ekki framkvæmt lögtak í slíku búi .......... Skírlífisbrot. Sjá nauðgun. Skuldajöfnuður. Sjá greiðsla. Skuldamál. Sbr. kaup og sala, skaðabætur. B krafði A um endurgjald fyrir myndir ásamt lesmáli, sem aðiljar höfðu samið um að sendar yrðu A vikulega til birtingar í blaði hans. Á taldi sér óskylt að greiða, þar sem prentmyndamót hefðu ekki fylgt myndunum. A var dæmt að greiða skuldina, þar sem ekki var talið, að samið hefði verið um sendingu prentmyndamóta ........0.000..0..0.. A sótti B til greiðslu vangoldinnar húsaleigu og afnotagjalds fyrir síma og fékk dóm fyrir að nokkru ............2.... Stefnur. Stefnubirting. Stefna til hæstaréttar var birt af einum stefnuvotti og öðrum manni, er stefnuvotturinn hafði kvatt til. Stefnubirting þessi var ólögleg samkvæmt 89. gr. laga nr. 85/1936 og málinu því vísað frá hæstarétti ...........2.02.000 00... 0... Stjórnsýsla. Stjórnsýslumenn. A hóf endurbyggingu hermannaskála að nokkru leyti á lóð hreppsfélags, er í hlut átti, en lóðin hafði einungis verið Bls. 139 374 211 114 301 128 Efnisskrá. XcIIr leigð til ræktunar. Bygginganefnd hreppsins hafði að vísu leyft endurbygggingu bessa, en með því að nefndina brast heimild til að Þreyta lóðinni í bvggingarlóð og hrepps- nefndin hafði ekki veitt leyfi til slíkrar breytingar, var staðfest lögbannsgerð, er hreppsnefndin hafði fengið á lagða .......2..200000 sens Svipting réttinda. Sjá atvinnuréttindi, borgaraleg réttindi. Sönnun. Sönnunarbyrði. Sbr. aðiljaskýrslur, blóðrann- sókn, mat og skoðun, vitni. a) Einkamál. Miklar deilur höfðu risið í kaupfélagi, og urðu miklar væringar með félagsmönnum á aðalfundi. Fulltrúar minni hluta töldu atkvæðagreiðslu ógreinilega og talningu atkvæða ábótavant, en það þótti ósannað ..........00000000 00... Í skuldamáli hélt skuldari því fram, að þriðji maður hefði tekið að sér greiðslu skuldarinnar. Ekki voru þó nein rök að því leidd og þessi staðhæfing því ekki tekin til greina .. Ósannað var, að skuldari hefði kvartað tímanlega út af van- efndum samnings, og sú málsvörn því ekki tekin til BTEINA .........0.2 ss 114, Í bifreiðarslysmáli hélt sá slasaði því fram, að bifreiðin hefði staðið kyrr nokkru áður en hann varð fyrir henni og var þetta játað af ökumanni. Þótti þetta því sannað, þótt tveir lögreglumenn, er viðstaddir voru, teldur sig ekki hafa orðið þessa varir ...........2.200000. 0... A fékk B málverk til geymslu og sölu, ef viðunandi verð fengist fyrir það. B taldi sig hafa keypt málverkið, en gat ekki til- greint stað né stund, er kaupin hefðu gerzt og ekki nefnt ákveðið kaupverð. A neitaði því, að hann hefði selt B mál- verkið og þótti það ósannað, enda þótti heldur ekki verða staðhæft, að greiðslur þær, er B hafði innt af hendi til A, væru til lúkningar kaupverðinu ...........0.0....00.020.2.. Verkkaupar höfðu ekki sannað, að einstakir liðir í reikningi verksala væru rangir né þeir gallar væru á framkvæmd verksins, að lækka bæri reikningsfjárhæðina af þeim sök- um. Var krafa verksala því tekin til greina óbreytt ...... Leigusali A sagði leigutaka sínum B upp leigu á húsnæði og taldi sig þurfa sjálfur á því að halda. A hafði selt eigin íbúð sina og flutzt úr henni. Þótti ósannað, að því hefðu valdið óviðráðanleg atvik, að hann missti þannig húsnæði, og var krafa hans á hendur B því ekki tekin til greina .. Leigutaki viðurkenndi að hafa lagt hendur á leigusala sinn, svo Bls. 235 60 114 262 150 174 255 XCIV Efnisskrá. og að hafa hrakyrt hann. Skýrslur vitna hnigu einnig í sömu. átt, og var þetta atriði því talið sannað .........: Stúlka kenndi látnum manni, A, barn, og þar sem allar skýrslur og vætti studdu eindregið málstað hennar og ekkert kom fram, er veikti hann, var A talinn faðir barnsins ........ Fyrrverandi skipherra varðskips, A, krafði Skipaútgerð ríkisins skaðabóta vegna brottvikningar úr starfi. Var af hálfu Skipaútgerðarinnar talið, að tiltekin atvik hefðu serzt, er heimiluðu Þbótalausa brottvikningu, en sönnur skorti fyrir þessu. Skertist réttur A því ekki af þessum sökum ...... A var ráðinn til skipstjórnarstarfa hjá B, en lét skömmu siðar af störfum, vegna brottvikningar af hálfu B, að því er A hélt fram. Var talið, að allar skýrslur málsins benti til að A hefði upphaflega staðið til boða áframhaldandi skip- stjórn hjá B og ósönnuð sú staðhæfing B, að A hefði afsalað sér skipstjórninni. Bótakröfur A vegna brottvikningarinnar voru því teknar til greina ............002.00 0000... Erfingjar A höfðuðu mál til riftingar á samningi, er A hafði gert. Lögmaður erfingjanna krafðist framlagningar á skýrslu um krufningu á líki A. Sönnur þótti skorta fyrir því, að erfingjarnir hefðu veitt lögmanninum heimild til Þessarar kröfugerðar, sem þess vegna var ekki sinnt .... b) Opinber mál. A var handtekinn af lögreglumönnum, grunaður um ölvun við akstur. Lögreglumennirnir töldu sig hafa séð nokkur merki áfengisneyzlu á A, en m. a. með tilliti til blóðrannsóknar Þótti eigi vera nægar sönnur fyrir ölvun A ...... 35, 47, Talið sannað með framburðum fjögurra lögreglumanna og blóðrannsókn, að bifreiðarstjóri hefði verið ölvaður við akstur ........2....2..2.00 Atvik að líkamsárás sönnuð með vætti vitna ...... 179, 239, Í verðlagsmáli tókst eigi að sanna, hver hagnaður var af ólög- legri álagningu, og hann því eigi gerður upptækur ...... A og B voru ákærðir fyrir líkamsárás á lögreglumenn. Lög- reglumennirnir unnu eið að framburðum sinum, og þóttu atvik að árásinni sönnuð með framburðum þessum, en skýrslur annarra vitna þóttu ekki ljósar ................ Á taldi, að-B hefði ráðizt á sig og veitt sér talsverða áverka, og var þeim lýst í vottörði læknis, sem skoðaði A sam- dægurs. B neitaði því að hafa veitt A áverka þessa og þótti varhugavert að telja sannað, að allir áverkar þeir, er í læknisvottorði greindi, væru af völdum B .............. A rak B, sem var með áhrifum áfengis, út úr húsi sínu, og féll B niður af útidyratröppum hússins. Hlaut B af tals- Bls. 349 392 495 599 121 549 189 211 Efnisskrá. XCV BIs. verð meiðsl. A var einn til frásagnar um atvik að slysinu. en hann neitaði því að vera valdur að falli B, og þótti það því ósannað ............ sr ee. 290 A var kærður fyrir verðlagsbrot. A kvaðst hafa fengið leyfi B, sem var starfsmaður verðlagsstjóra til hinnar háu álagn- ingar, en B neitaði, að rétt væri hermt. Vitnið C bar, að A hefði skýrt því frá þessu leyfi, sem B átti að hafa veitt. Þetta atriði var þó talið ósannað ........0000000.00 0. 404 Traustnám. Kaupfélagið S var útgefandi víxils og féll M frá afsögn vixils- ins fyrir hönd S. M var ekki talinn bær að gefa þessa yfirlýsingu, þar sem honum hafði ekki verið veitt lögleg prókúra. Víxileigandi var heldur ekki talinn hafa öðlazt sams konar rétt á hendur S fyrir traustnám, þar sem pró- kúra M hafði ekki verið birt í Lösbirtingablaði og hann sat ekki talizt grandlaus um heimild M til að skuldbinda S 585 Umboð. Miklar deilur höfðu risið í kaupfélagi S og minni og meiri hluti fulltrúa hvor um sig kosið sér stjórn. Stjórn minni hlutans hafði tilkynnt prókúruumboð M til firmaskrár og var það skrásett þar, en ekki birt í Lögbirtingablaði. Stjórn meiri hlutans hafði tilkynnt annan prókúruhafa og fengið skrásettan. Eftir skráninguna hafði M gefið yfirlýsingu á víxil, sem S hafði gefið út, að fallið væri frá afsögn vix- ilsins. Talið var, að M hefði ekki verið veitt lögleg prókúra og S því talið óbundið af framangreindri yfirlýsingu M 585 Umferðarlög. Sjá bifreiðar. A, sem ekið hafði bifreið með áhrifum áfengis, braut einnig 6. gr. laga nr. 24/1941 með akstri sinum .............. 121 Tvær bifreiðar rákust á á gatnamótum. Stjórnendur Þeirra gættu ekki umferðarreglna og voru m. a. dæmdir fyrir brot á lögum nr. 24/1941 .............0..0. 00. 244 Upptaka eigna. Fyrirsvarsmenn íslenzks hlutafélags höfðu brotið verðlagningar- reglur, sem settar voru 11. marz og 6. okt. 1943 og 31. marz 1944, og nam hagnaður sá, er félagið hafði haft af verðlagsbrotunum, kr. 369855.23. Samkvæmt 3. tl. 69. gr. laga nr. 19/1940 var hagnaður þessi allur gerður upptækur í ríkissjóð og einnig sá hluti hans, er var hagnaður sam- - kvæmt vörureikningum, er út voru gefnir fyrir fí. marz 1943, þar sem vörur þessar voru tollafgreiddar og verð- XCVI Efnisskrá. lagðar hér á landi eftir 29. marz 1943, sbr. 4. tl. verðlagn- ingarreglna frá 11. marz s. á. .......000000 0... Ekki tókst að leiða í ljós, hvern hagnað A hafði haft af ólög- legri álagningu vara, og varð hann því ekki gerður upp- tækur .............2..0000.00.e nr Dæmd var upptaka ólöglegs ágóða af völdum verðlagsbrots .. A var sakfelldur í verðlagsmáli og ólöglegur hagnaður gerður upptækur í ríkissjóð ...........0.2.00000 20... Úrskurðir. Opinberu máli frestað ex officio í hæstarétti með úrskurði og lagt fyrir héraðsdómara að afla frekari gagna ...... 31, Einkamáli frestað ex officio í hæstarétti og lagt fyrir héraðs- dómara samkvæmt lögjöfnun frá 120. gr. laga nr. 85/1936 að veita aðiljum kost á öflun framhaldsgagna 34, 258, 414, 428, 439, Frestur veittur með úrskurði til sameiningar mála í hæstarétti Máli frestað í hæstarétti með úrskurði til framhalds málatil- búnaðar ...........2.222200..0nsen ss Kærumáli frestað ex officio með úrskurði vegna áfrýjunar að- almálsins .........0.0202.00. ner 435, Útburðargerðir. A hafði leigt B verzlunarhúsnæði í Reykjavík. Skyldi leigutim- inn hefjast 1. júní 1942 og standa til 1. júní 1945. Uppsagn- arfrestur var ákveðinn 6 mánuðir, miðað við 1. júní 1945, en B áskilinn forgangsréttur til áframhaldandi leigu í 3 ár, nema því aðeins að húseigandi eða erfingjar hans þyrftu á húsnæðinu að halda eða húsið yrði selt. A tilkynnti B skriflega 30. nóv. 1944, að A ætlaði að taka leiguhúsnæðið til eigin nota 1. júni 1945 og yrði leigusamningurinn ekki framlengdur. B vildi ekki rýma húsnæðið, og krafðist A þá útburðar hjá fógeta, án þess að húsaleigunefnd hefði áð- ur fjallað um málið. Með því að talið var, að leggja hefði átt málið fyrir húsaleigunefnd samkvæmt lögum nr. 39/1943, áður en það væri borið undir dómstóla, var synjað um framkvæmd útburðar ........020000 0000... A bjó ásamt konu sinni og fjórum börnum, 10—15 ára að aldri, í átta herbergjum ásamt eldhúsi. A taldi sig þurfa á auknu húsnæði að halda fyrir móður sína og sagði því leigutaka sínum, B, upp leigu á tveim herbergjum og eldhúsi. Talið var að húsakostur A væri það rúmur, að hann gæti látið móður sinni í té sérstakt herbergi af íbúð sinni, enda yrði eitt herbergi að teljast nægilegt. Uppsögn A var því metin ógild og synjað um framkvæmd útburðar á B .......... Bls. 11 189 230 404 602 138 421 505 32 Efnisskrá. KCVH Leigusali A krafðist útburðar á leigutaka B og bar fyrir sig vanskil á leigugreiðslum, en B hafði, eftir árangurslausar áskoranir til A, látið endurnýja slitna gólfdúka í húsnæð- inu og skuldajafnað þeim kostnaði eftir mati við húsa- leiguna. Þetta var B talið heimilt og því synjað útburðar, enda þótti það heldur ekki útburðarsök, að B hafði greitt húsaleiguna mánaðarlega eftir á, þótt leigusamningurinn gerði ráð fyrir fyrirframgreiðslu, þar sem slíkt hafði við- gengizt um langt árabil og frá upphafi, án þess að A hefði nema einstaka sinnum gert fyrirvara af því efni ....... A var talinn hafa brýna þörf fyrir húsnæði handa dóttur sinni og fjölskyldu hennar. Uppsögn hans í leigumála B, miðuð við 1. okt. 1945, var þvi metin gild og framkvæmd útburðar leyfð, en þó ekki eftir atvikum fyrir 14. maí 1946 ...... Húseigandi, A, seldi íbúð sína og fluttist úr henni 14. maí 1944. Hann sagði upp leigu á húsnæði B til eigin nota, miðað við sama dag, en sú uppsögn var ekki metin gild, þar sem ósannað var, að óviðráðanleg atvik hefðu valdið því, að A lét af hendi íbúð sína ..........000...000 0... 0... Leigutaki A hafði tvisvar sinnum lagt hendur á leigusala sinn, B, sem var gamall og veiklaður, og hrakyrt hann. Krafa B um útburð á A var tekin til greina, sbr. 2. gr. laga nr. 39/1943 20.00.0000. A og B áttu húseign í Reykjavík í óskiptri sameign, og hafði A eignarráð efri hæðar, en B þeirrar neðri, og bæði höfðu umráð og afnot kjallara hússins. Sonur B og gestir hans röskuðu stórlega heimilisfriði og högum A með há- reisti og svalli dag og nótt. B vildi ekki styðja A til að létta þessum ófögnuði af, og var A því sjálfum heimilt að krefjast aðstoðar fógeta, til að svipta son B umráðum á húsnæði í umræddu húsi, og var sú krafa hans tekin til SPEINA .........200.00 ss ess Útivist aðilja. Útivist stefnda. Mál flutt skriflega samkvæmt 1. tl. 38. gr. laga nr. 112/1935 .........2...00000 0. en sess 124, Áfrýjandi sótti ekki dómþing. Útivistardómur 138, 205, 206, 421, 439, 440, 494, 544, Aðili sótti ekki þing í héraði og hafði þó ekki lögmæt forföll. Hann var dæmdur til greiðslu málskostnaðar í hæsta- rétti, þótt hann ynni annars á með málskotinu .......... Valdstjórn og allsherjarregla. Sbr. lögreglumenn. A og B, sem voru með áhrifum áfengis, réðust inn í lögreglu- stöð og að lögreglumönnum, sem gættu þar eins félaga A og Bls. 134 226 255 281 362 128 607 301 KCVII Efnisskrá. : Bls. B, og reyndu að ná honum úr haldi. Var þeim dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 106. gr. laga nr. 19/1940, A 2 mánaða fangelsi „en B 30 daga varðhald, skilorðsbundið ..... a. Í Vangeymsla. Sjá aðgerðarleysisverkanir. Aðili, sem ekki var bær að skuldbinda útgefanda víxils, S, hafði gefið út yfirlýsingu um, að S félli frá afsögn vixilsins og var hann ekki afsagður. Víxilréttur víxileiganda á hendur S var því talinn niður fallinn vegna vangeymslu, sbr. öð. gr. laga nr. 93/1933 ....2.0220..0 00 ö85 Varðhald. Sjá refsingar. Vátrygging. A hafði tryggt skip sitt hjá Tryggingarstofnuninni B, og var svo kveðið á í tryggingarskirteininu, að um trygginguna giltu í einu og öllu ákvæði laga nr. 27/1938. Vátryggingar- tímabilið var frá 21. febr. 1944 til 20. febr. 1945. Hinn 14. nóv. 1944 var skipinu lagt upp til vetrarlegu við hafn- argarð í Reykjavík eftir tilvísun hafnaryfirvalda. Stórviðri serði aðfaranótt 16. jan. 1945 og slitnaði skipið þá frá hafn- argarði, rak út úr höfninni og strandaði nokkru fyrir utan. Skipið var siðan talið óbætandi. B neitaði greiðslu tryggingarfjár, þar sem ekki hafi verið um forsvaranlegt vetrarlægi að ræða. Eftir atvikum var þó talið. að A hefði ekki fyrirgert rétti sínum af þessum sökum og var B þvi dæmt greiðsluskylt samkvæmt vátryggingarsamningnum . 422 Veitingahús. Menn sæta refsingu fyrir brot á 17. gr., sbr. 37. gr. laga nr. 33/1935 fyrir neyzlu áfengis í veitingahúsum 183, 411, 565 Verðlag. Verðlagsmál. Verðlagsyfirvöld settu reglur 11. marz og 6. okt. 1943, þar sem svo var ákveðið, að aðili, sem stundar verzlun hér á landi og hefur umboðsmann eða útibú erlendis til að annast þar vörukaup fyrir sig, megi leggja allt að 5% af kaupverði vör- unnar á verð hennar, eftir að álagningu hafi verið bætt við kostnaðarverð, enda séu sýnd skilríki fyrir því, að umboðs- niaðurinn eða útibúið hafi annazt kaup vörunnar. Í við- aukareglum 31. marz 1944 var og tekið fram, að verðlagnins skyldi jafnan reist á reikningi frá erlendum seljendum. Íslenzkur kaupsýslumaður, A, sem var formaður og fram- kvæmdastjóri íslenzks hlutafélags, dvaldist erlendis á þessu tímabili -og annaðist:þar m. a. vörukaup handa hlutafélag- Efnisskrá. XCIX . Bls. inu. Á flestar þessar vörur lagði hann 5%-—-20% og sendi með vörunum til Íslands reikninga, er hann sjálfur gat út. Var verð vörunnar og álagning A ósundurliðuð á reikning- um þessum og sást því ekki, hvert verð hinir erlendu selj-' endur höfðu tekið fyrir vöruna. Ólögleg umframálagning á vörur þessar reyndist, að viðbættri heildsöluálagningu, nema kr. 367690.89 og afsláttur, er erlendir seljendur veittu A og hann tók ekki tillit til við álagninguna, nam, að við- bættri heildsöluálagningu á hann, kr. 2164.34. A var talinn bundinn af íslenzkum verðlagsákvæðum um kaupmennsku þessa, og með því að hann hafði með þessu atferli sinu brotið 2. tl. verðlagningarreglna frá 11. marz 1943, I. lið 2 sams konar reglna frá 6. okt. s. á. svo og reglur frá 31. marz 1944, var honum dæmt að greiða sekt í ríkissjóð sam- kvæmt 2. mgr. 9. gr. laga nr. 3/1943 .......0000000.0.00.0.. 11 B, sem var varaformaður og framkvæmdarstjóri hlutafélags, var kunnugt um að A, sem var formaður og framkvæmdar- stjóri sama félags og dvaldi erlendis til að annast vörukaup fyrir félagið, lagði meira en lögleyfð 5% á ymsar af vör- um þessum á tímabilinu frá 11. marz 1943 til 25. okt. 1944. B gerði samt ekkert til að hefta þessar athafnir A, fyrr en í símskeyti 25. okt. 1944, en lagði reikninga þá, sem Á samdi um verð hins keypta varnings og sérgreindu ekki verð vörunnar og álagningu, fyrir íslenzk verðlagsyfirvöld, sem lögðu þá til grundvallar við ákvörðun verðs á vörunum. Með þessu atferli var B talinn hafa brotið gegn 2. tl. verðlagn- ingarreglna frá 11. marz 1943, 1. lið 2 sams konar reglna frá 6. okt. s. á., svo og reglum frá 31. marz 1944 og honum því dæmt að greiða sekt í ríkissjóð samkvæmt 2. mgr. 9. gr. laga nr. 3/1943 .........020..020 0. en 11 Sannað þótti, að nokkur brögð hefðu verið að því, að A hefði selt grenigreinar hærra verði en verðlagsyfirvöld höfðu heimilað. Þótti A því hafa brotið 1. gr. laga nr. 3/1943 og var dæmd refsing fyrir ............00200. 00... 0. nn. 189 Á leitaði staðfestingar viðskiptaráðs á verði bókar, sem hann gaf út. Sagði hann upplag bókarinnar vera 2500 eintök, og miðaði ráðið verðlagningu sína við það, en síðar kom í ljós, að raunverulega voru þau 5000. Með þessu var Á talinn brotlegur við reglur viðskiptaráðs frá 14. des. 1943 og 2. málsgr. 9. gr. laga nr. 3/1943. Hlaut hann sekt fyrir, og ólög- legur ágóði var gerður upptækur ............0...0..00... 230 Viðskiptaráð ákvað hámarksverð á líkkistum í auglýsingu 16. júní 1944. Verðlagsstjóri kærði útfararstjóra A í Reykjavík fyrir að hafa selt 16 kistur fyrir of hátt verð á tímabilinu 4—18. sept. s. á. ÁA taldi sig hafa fengið samþykki:starfs- G: Efnisskrá. manns verðlagsstjóra til þessarar verðlagningar, en það sannaðist ekki gegn neitun starfsmannsins. A var því sak- felldur fyrir brot á fyrrnefndri tilkynningu og dæmdur í sekt samkvæmt 2. mgr. 9. gr. laga nr. 3/1943 og ólöglegur hagnaður gerður upptækur .............0000.0 000... 0... Verksamningar. A og B tóku að sér múrvinnu í húsi C fyrir ákveðið verð. Í verksamningi aðilja var tiltekið, hverjar greiðslur C skyldi inna af hendi á fimm stigum verksins. Luku A og B við verk sitt samkvæmt fjórum liðum samningsins og fengu greiðslu fyrir verk samkvæmt þremur þeirra. Hins vegar neitaði C- greiðslu fyrir fjórða liðinn og bar fyrir sig galla á verkinu. Jafnframt neitaði hann að skipta lengur við A og B. A og B kröfu þá C um vangreiddar fjárgreiðslur sam- kvæmt verksamningnum. Með matsgerð dómkvaddra manna var að vísu talið sannað, að verki A og B hefði verið mjög ábótavant „en þar sem ósannað var að C hefði fyrr kvartað yfir verkum þeirra og þeir buðust til að bæta úr mis- smiðum, var C talið skylt, sbr. 49. gr. laga nr. 39/1922, að greiða fyrir unnið verk þeirra. Hins vegar þótti mats- gerðin sanna svo mikla galla á verki A og B, að C var talið heimilt að synja áframhaldandi viðtöku á verki þeirra og neita þeim greiðslu samkvæmt verksamningi að öðru leyti, sbr. 46. gr. laga nr. 39/1922 ........00000 0000 Vettvangsmál. Sjá landamerkjamál, lóðamerkjadómur. Vextir. Héraðsdómi, þar sem dæmdir voru 5$% ársvextir, var ekki gagnáfrýjað og vaxtaákvæði því óbreytt ...... 114, 442, Einungis krafizt 5% ársvaxta og þeir því dæmdir 156, 174, 262, 470, 495, Krafizt 6% ársvaxta og þeir dæmdir 106, 139, 297, 353, 358, 384, 392, 397, 415, 460, 490, 506, Vextir dæmdir frá sáttakæru- eða stefnudegi samkvæmt kröfu 358, 384, 392, 397, 415, 460, 470, 495, 506, 539, Vextir aðeins dæmdir frá stefnudegi, þótt þeirra væri krafizt frá fyrri tíma ..........20000000.... 0... 297, 353, 442, Vaxta ekki krafizt og þeir því ekki dæmdir ................. 12% ársvextir dæmdir samkvæmt 45. gr. laga nr. 6/1935 og 13. gr. laga nr. 20/1942 ...........000000.. 20... 106, A var dæmd tiltekin fjárhæð, en viðurkennt var, að hún hafði staðið A til boða áður en mál var höfðað. Vextir voru því ekki dæmdir ............0..2000. 000 nsnn sr Bls. 445 578 539 578 445 301 139 Efnisskrá. Viðskiptatilkynningar. Sjá aðgerðarleysisverkanir. Vinnusamningar. A hafði tekið að sér að annast fyrir B og C gröft fyrir hús- grunni eftir reikningi, auk tiltekinnar þóknunar. Fram hafði farið mat á verki þessu að tilhlutun D, vegna við- skipta hans og B og C, en án þess að A ætti þar hlut að máli. Í máli, er A höfðaði gegn B og C til greiðslu launa fyrir vinnuna, varð matsgerð þessi ekki lögð til grund- vallar. Og þar sem ekki voru leiddar að því sönnur, að einstakir liðir í reikningum A væru rangir eða þeir gallar á framkvæmd verksins, að lækka bæri kröfu A, var hún tekin til greina að fullu ...............2000 000... 0... Talið var, að útgerðarmaður A hefði ráðið skipstjóra B sem skipstjóra um óákveðinn tíma. Fyrirvaralaus uppsögn Á á þeim samningi bakaði honum því skaðabótaskyldu gagn- vart B ..............0 0000. A taldi sig hafa unnið störf umboðsmanns fyrir B í júni— október 1942. Í nóvember 1944 krafði hann B kaups fyrir þessi störf. Þann 15. des. 1943 höfðu aðiljar gert upp reikninga sína þann ves, að benda þótti til fullnaðarreikn- ingsskila. Að svo vöxnu máli og þar sem Á lét svo langan tíma líða áður en hann krafði B, var þessi kaupkrafa hans ekki tekin til greina ............2.020200 00. n0 ns A var ráðinn skipstjóri á skipi B til óákveðins tíma. Nú sagði B A fyrirvaralaust upp starfi, og var sú Þbrottvikning ekki talin bótaskyld, þar sem sannað var, að A hafði eitt sinn komið ölvaður til skips og tekið við stjórn þess ........ Vitni. Sjá sönnun. Lagt fyrir héraðsdómara að halda framhaldsrannsókn í opin- beru máli, þar á meðal yfirheyra tvö nafngreind vitni .. Ekki talið útilokað, að svar vitnis við spurningu hefði þýð- ingu í máli, og þvi heimiláð að leggja spurninguna fyrir Vitið ...........0.02.0200n00nnrnnr A hafði selt B íbúð, sem leigutakinn GC bjó í. B krafðist síðan útburðar á C og bar A vitni í því máli. C mótmælti því, að A fengi að staðfesta framburð sinn með eiði eða dreng- skaparheiti, þar sem hann væri þannig við málið riðinn. Þessi mótmæli þóttu ekki hafa við rök að styðjast, og var A því heimiluð staðfesting framburðarins .............. Víxilmál. Mál til greiðslu víxils var höfðað í héraði samkvæmt XVII. kafla laga nr. 85/1936. Í því máli varð eigi um það dæmt, cl Bls. 174 499 206 610 Cl Efnisskrá. Bls. hvort greiðslukrafan ætti stoð í 74. gr. laga nr. 93/1933. Var málsmeðferð og dómur því ómerkt og málinu vísað frá undirrétti ..............22000...n 585 Víxlar. Kaupfélagið S hafði gefið út víxil 13. júlí 1944, og var hann samþykktur af G. Víxillinn var framlengdur tvisvar, en féll síðast í gjalddaga 12. júlí 1945. Næsta dag ritaði M yfirlýsingu á vixilinn um, að S félli frá afsögn víxilsins, og var hann ekki afsagður. Miklar deilur höfðu um þessar mundir verið í kaupfélaginu S og minni og meiri hluti full- trúa hvor um sig kosið stjórn. Stjórn minni hlutans hafði tilkynnt prókúruumboð M til firmaskrár 10. júlí 1945 og fór fram skráning næsta dag, en skráningin var ekki birt þá í Lögbirtingablaði. Stjórn meiri hlutans tilkynnti pró- kúruumboð annars manns 21. júní s. á., og var það skrásett næsta dag, en ekki heldur birt í Lögbirtingablaði. Talið var, að M hefði ekki verið veitt lögleg prókúra fyrir S og hann hefði því ekki verið bær að falla frá afsögn á fyrrnefndum víxli. Eigandi vixilsins, Ú, sem krafði S um greiðslu vixil- fjárhæðarinnar, var heldur ekki talinn hafa öðlazt sams konar rétt fyrir traustnám, og var vixilréttur því talinn niður fallinn vegna vangeymslu, sbr. 53. gr. laga nr. 93/1933 585 Yfirvöld. Sjá dómarar, lögreglumenn, stjórnsýslumenn. Þjófnaður. A, sem stal frakka úr forstofu húss, dæmdur til refsingar sam- kvæmt 244 gr. laga nr. 19/1940 .........22.20000 0. 0... 53 ÁA og B brutust inn í skrifstofu og stálu þaðan peningakassa með miklum fjármunum í. Þeim var dæmd refsing sam- kvæmt 244. gr. laga nr. 19/1940. C, sem vissi að munirnir voru þjófstolnir, fékk nokkuð af þeim í sinn hlut. Var hann dæmdur til refsingar samkvæmt 1. mgr. 254. gr. laga nr. 19/1940 .........2000000 nn eerrns 407 A stal munum úr húsi, sem var í smíðum. Á dæmd refsing eftir 244, gr. laga nr. 19/1940 .........02000000. ven 407 A stal yfirhöfnum og kökum úr húsi og var dæmd refsing sam- kvæmt 244. gr. laga: nr. 19/1940. ..........00 0000. 0... 549 Ölvun. Sjá áfengislagabrot, bifreiðar.