HÆSTARÉTTARDÓMAR ÚTGEFANDI HÆSTIRÉTTUR XLIII. BINDI 1972 REYKJAVIK FÉLAGSPRENTSMIÐJAN H/F MCMLXXIII Reglulegir dómarar Hæstaréttar 1972. Logi Einarsson. Forseti dómsins. Benedikt Sigurjónsson. Varaforseti dómsins. Einar Arnalds. Gizur Bergsteinsson. Lausn frá embætti 1. marz 1972. Magnús Þ. Torfason. Ármann Snævarr. Skipaður frá 1. maí 1972. ut 1 10. 11. 12. 14. 15. Registur. I. MÁLASKRÁ. Dómur . Gísli Þórólfsson gegn hreppsnefnd og hafnarnefnd Reyðarfjarðarhrepps f. h. hreppsins. Útivistardómur. Ómaksbætur. ........2.2.2000 0. . Valdstjórnin gegn Kristni Esmar Skarphéðinssyni og Georg Drake. Kærumál. Gæzluvarðhald. .......... . Daníel Þórhallsson gegn Jóni Sveinssyni, Kristni Konráðssyni, Hinriki Aðalsteinssyni, Júlíusi Þorkels- syni, Sverri Ólafssyni og Hersteini Karlssyni og gagn- sök. Skipsleiga. Samningar. Opinber styrkur ...... . Guðjón Sigurðsson gegn Sturlu Einarssyni. Samn- ÍNSAr .......00.000 00 . Ólafur Guðmundsson vegna verzlunarinnar Lundar gegn Gunnari Kristjánssyni vegna Plastskiltagerð- arinnar. Samningar ........22000 00. . Jón Gíslason s/f gegn Hafsteini Jóhannssyni vegna sjálfs sín og áhafnar m/b Eldingar, MB. 14. Björgun. Sjóveðréttur ..........020200 00. n ern „ Kexverksmiðjan Esja h/f gegn Friðriki Kristjánssyni vegna Hótel Esju og Esju h/f. Firmanafn. .......... , Röðull h/f gegn Norðurvör h/f og gagnsök. Árekstur skipa. Skaðabótamál. ..........0000000. 0... 0... „ Vélverk h/f gegn P. Stefánssyni h/f. Húsaleiga. Verð- stöðvun. Fjárnám. .........000000 0... nn rn Sjúkrasamlag Hróarstunguhrepps gegn bæjarsjóði Seyðisfjarðarkaupstaðar og gagnsök. Fyrning. .... Emil Ásgeirsson, Guðjón Emilsson og Guðmundur Pálsson gegn oddvita Hrunamannahreps f. h. hreppsins. Útivistardómur. ...........000..0..00... Radiobúðin, Akureyri, gegn Kaupfélagi Verkamanna, manna, Akureyri. Húsaleiga. Uppsögn ............ . Valdstjórnin gegn Jóhanni S. Ólafssyni. Kærumál. Réttur gæzlufanga til lesturs dagblaða og aðgangs að Útvarpi .....00000000 ns Valdstjórnin gegn Ómari Júlí Gústafssyni. Kærumál. Endurnýjun réttinda til að aka leigubifreið til mann- flutninga ........00.0200 20 nr Helgi Ásgeirsson gegn Þorkeli Ingvarssyni. Skaða- bótamál .........2.0000 00 senn A "A '% ?% 21 "A *% Bls. 12 18 23 30 36 42 57 62 63 68 13 7 VI 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. Málaskrá Kaupfélag Eyfirðinga gegn Haraldi J óhannssyni, Ó- merking. Frávísun ...............0.0.0.........00. Eiríka Guðmundsdóttir gegn Áfengis- og Tóbaks- verzlun ríkisins og gagnsök. Skuldamál. Umboð. Frá- vísun gagnsakar. ............0..020.00.0 0... Ragnar Björnsson, Ríkharður Árnason, Reynir Björnsson, Jóhannes Marteinsson, Steindór Úlfars- son og Sigurvin Jónsson gegn fjármálaráðherra í. h. ríkissjóðs og gagnsök. Ómerking. Frávísun ...... Landsbanki Íslands gegn Jónasi Ásmundssyni, Frið- riki Kristjánssyni, Hjálmari Ágústssyni og Verka- lýðsfélaginu Vörn og til réttargæzlu Arnfirðingi h/f. Úthlutun uppboðsandvirðis lausafjár. Sératkvæði. .. Mary Valdís Jónsdóttir vegna sjálfrar sín og ólög- ráða dóttur sinnar, Önnu Steinunnar Jónsdóttur gegn Búnaðarfélagi Íslands og Stéttarfélagi bænda og gagnsök. Skaðabótamál. Líkamsmeiðsl ............ Umbúðamiðstöðin h/f gegn Helga Ólafi Björnssyni. Kaupgjaldsmál. Kjarasamningar .................. Ragnar Guðmundsson gegn Sigurði Halldórssyni. Fasteignakaup. Vanheimild. Skaðabætur. Sýkna. .. Sigtryggur Flóvent Albertsson gegn Halli J ónassyni. Ómerking. Heimvísun. ................... - Jón Viðar Gunnlaugsson gegn Axminster. Kærumál. Vitnaskylða. ...........0...2.0...0 0000 Gunnþór Björsson gegn Bóksalafélagi Íslands. Ábyrgð. Löghald. ............0...0.. 0 Guðmundur Kr. Björnsson gegn Agnari Guðmunds- syni. Skaðabótamál. .............00.0.000.. 0 Eftirlaunasjóður starfsmanna Landsbanka Íslands gegn Jóhanni Jóhannessyni. Krafa um, að dómendur Hæstaréttar víki sæti. ..............0.......... Jarlinn h/f gegn Rafni Kolssyni. Kaupgjaldsmál. Uppsagnarfrestur. Sjóveðréttur. Löghald .......... Eftirlaunasjóður starfsmanna Landsbanka Íslands. gegn Jóhanni Jóhannessyni. Ómerking. Frávísun. Sér- atkvæði .........,......00. Söfnunarsjóður Íslands gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík. Lífeyris- og slysatryggingagjöld og launa- skattur ................2.0 0000. Neisti h/f gegn Rafveitu Ísafjarðar, sveitarsjóði Eyr- arhrepps, Kvenfélaginu Hvöt, Verkalýðsfélagi Hnífs- dælinga, Íþróttafélaginu Reyni, Slysavarnardðeildinni í Hnífsdal og Pólnum h/f. Kærumál. Frávísunar- dómur staðfestur ...........0..0200.0.0 00 nn Sverrir Sædal Kristjánsson gegn Sjóvátryggingar- Dómur A % !% 1% 1% 1% 2% 2% ?% 25, 2 2 2% 234 2% 1% Bls. 90 93 100 110 119 138 144 158 166 175 191 205 206 215 222 226 33. 34. 36. 31. Málaskrá félagi Íslands h/f. Vátrygging ............0.0...... Verðjöfnunarsjóður fiskiðnaðarins, sjávarútvegsráð- herra og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Nið- ursuðu- og hraðfrystihúsi Langeyrar. Ómerking. Heimvísun ..........0000020 00 nn nn Sveinbjörn Jónsson, f. h. eigenda m/s Irene Friis, Knud I. Larsen persónulega og f. h. Frahla Rederi 1/S, Roskilde gegn Erni Clausen f. h. Ditta Lusiano Sanni, Messina, Sambandi ísl. samvinnufélaga, Sölu- sambandi ísl. fiskframleiðenda og Skipamiðlun Gunn- ars Guðjónssonar og Örn Clausen f. h. Ditta Lusiano Sanni, Messina gegn Sveinbirni Jónssyni f. h. Knud Larsen persónulega og f. h. Frahla Rederi 1/S, Sam- bandi ísl. samvinnufélaga, Skipamiðlun Gunnars Guðjónssonar og Sölusambandi ísl. fiskframleiðenda. Farmflutningar. Gagnfær farmskirteini ............ „ J.P. Guðjónsson gegn Guðjóni Styrkársyni hrl. f. h. Ovens Corning Fiberglass Corporation. Ómerking. Frávísun. Fjárnámsgerð. Vörzlusviptingargerð úr gildi felld .............200000 0000 00 Gylfi Gunnarsson gegn Stefáni G. Ásmundssyni. Kaupgjaldsmál. Ráðningarslit. Sjóveðréttur. ...... Valdstjórnin gegn Óskari Magnússyni. Kærumál. Gæzluvarðhald. ..........000.000.0 00 nes . Ákæruvaldið gegn Arinbirni Hjálmarssyni, Arngrími Geirssyni, Arnljóti Sigurðssyni, Arnbóri Hauki Aðal- geirssyni, Árna Gíslasyni, Árna Arngarði Halldórs- syni, Áskeli Jónassyni, Ásmundi Kristjáni Jónssyni, Baldvin Kristni Baldvinssyni, Bóasi Gunnarssyni, Brynjólfi Steingrímssyni, Böðvari Jónssyni, Dagbjarti Sigurðssyni, Einari Gunnari Þórhallssyni, Eysteini Arngarði Sigurðssyni, Finnu Kristjánsdóttur, Frið- geiri Jónssyni, Friðriki Gylfa Traustasyni, Guðfinnu Kristínu Sigfúsdóttur, Guðmundi Jónssyni, Halldóri Árnasyni, Hauki Hreggviðssyni, Héðni Sverrissyni, Hildi Hermóðsdóttur, Hreiðari Arnórssyni, Ingólfi Ísak Jónassyni, Ingveldi Ólafíu Björnsdóttur, Jó- hönnu Álfheiði Steingrímsdóttur, Jóni Aðalsteins- syni, Jóni Benediktssyni, Jóni Kristjánssyni, Jóni Péturssyni, Jóni Árna Sigfússyni, Jóni Sigtryggs- syni, Jóni Stefánssyni, Jónasi Sigurgeirssyni, Katli Þórissyni, Kristjáni Elfari Ingvasyni, Matthíasi Kristjánssyni, Óla Kristjánssyni, Páli Dagbjartssyni, Pétri Gauta Péturssyni, Pétri Steingrímssyni, Sigríði Ragnhildi Hermóðsdóttur, Sigurði Jónssyni, Sigurði Karlssyni, Sigurði Trausta Kristjánssyni, Sigurgeiri 243 261 276 291 VIIl 39. 40. ál. 42. 43. 44. 45. 46. 4t. 48. 49. 50. Málaskrá Dómur Jónassyni, Sigurgeiri Péturssyni, Stefáni Axelssyni, Stefáni Vigni Skaftasyni, Stefáni Þórarni Þórarins- syni, Stefaníu Þorgrímsdóttur, Steingrími Kristjáns- syni, Svanhildi Björgu Jónasdóttur, Sveini Helgasyni, Völundi Þorsteini Hermóðssyni, Ingvari Kristjáns- syni, Þorgrími Starra Björgvinssyni, Þóru Sigurðar- dóttur, Þórhalli Bragasyni, Þóroddi Friðriki Þórodds- syni, Ævari Kjartanssyni, Örlygi Arnljótssyni og Erni Arnari Haukssyni. Brot gegn 2. mgr. 257. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940 .............. Ákæruvaldið gegn Ásgeiri Heiðari Ásgeirssyni. Brot gegn lögum nr. 77/1970. Ákæra. Lögjöfnun. Tilraun. Ákæruvaldið gegn Hans Elíasen. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. ................ Björn Pálmason gegn Guðrúnu Kristjánsdóttur og bæjarfógetanum í Kópavogi. Kærumál. Frávísun .. Jón Ewald Ragnarsson gegn lögreglustjóranum í Reykjavík og yfirborgarfógetanum í Reykjavík. Úti- vistardómur. ..............000 00. M gegn K. Ómerking. Heimvísun. ................ Baldur Helgason gegn Hannesi Þorsteinssyni. Lausa- fjárkaup. Sératkvæði. ...............0.0...200. 0. Hallgrímur Bogason gegn fjármálaráðherra f. h. rík- isins. Bifreiðar. Skaðabótamál. Vinnuslys. Umferðar- lög. Sýkna. ........2..2... 00 sn Stefán Friðbjarnarson gegn Guðbjörgu Albertsdótt- ur og Guðmundi Albertssyni. Um beitarítak í eignar- numdu landi. Samningar. ..........000.....0. 00... Ákæruvaldið gegn Jóni Antoni Stefánssyni og Stefáni Gylfa Valdimarssyni. Kærumál. Frávísunarðómur staðfestur, ............00.0.... 00. Gunnlaugur Stefánsson, Gunnar Stefánsson, Stefán Stefánsson, Þórhildur Stefánsdóttir, Ragna Vil- hjálmsdóttir, Guðjón Tómasson, og Auðbjörg Guð- laugsdóttir gegn bæjarstjóranum í Vestmannaeyjum f. h. Vestmannaeyjakaupstaðar og gagnsök. Synjað um lögbann. ...........00..2000 00. Herbert J. Stiefel gegn Álafossi. Umboðslaun. Þókn- un. Samningar. ..........2.00..0 0. sn Margrét J. Hallsdóttir vegna sín og ófjárráða dætra sinna, Ásdísar Eddu, Hafdísar Höllu og Jóhönnu Báru Ásgeirsdætra gegn Hagtryggingu h/f, Haraldi Ólafs- syni og borgarstjóranum í Reykjavík f. h. borgar- sjóðs og Hagtrygging h/f og Haraldur Ólafsson gegn Margréti J. Hallsdóttur vegna sín og ófjárráða dætra sinna, Ásdísar Eddu, Hafdísar Höllu og Jóhönnu Báru 24 f 104 1% "A 184 1 A A Bls. 374 389 397 400 407 58. 59. 60. 6l. 62. 63. 64. 65. 66. Málaskrá . Hjörtur Hjálmarsson vegna Ólafar H. Aðalsteins- dóttur, Sturlu F. Aðalsteinssonar, Ólafs G. Aðal- steinssonar, Guðmundar Aðalsteinssonar, Sigurrósar R. Aðalsteinsdóttur og Sigríðar K. Aðalsteinsdóttur gegn Aðalsteini Guðmundssyni og Sjóvátryggingar- félagi Íslands h/f. Bifreiðar. Skaðabótamál. ........ Verkamannafélagið Dagsbrún gegn Sigurði M. Helgasyni, skiptaráðanda í Reykjavík f. h. þrotabús Oks h/f. Orlofs- og sjúkrasjóðsgjöld. ............ Hreinn Hauksson gegn John Lindsay. Kærumál. FrávÍsun. ...........00.2000 000. Gjaldheimtan í Reykjavík gegn Benedikt Sigurðs- syni. Skattamál. ..............20. 02... 0 rn Soffia Haraldsdóttir gegn Dagfinni Stefánssyni. Bú- skipti. Kaupmáli..............200. 0... nr Ákæruvaldið gegn Ingólfi Lorenz Lilliendahl. Bifreið- ar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. .... Þorgils Þorgilsson, eigandi jarðarinnar Innri-Bugs og Jarðakaupasjóður ríkisins, eigandi jarðarinnar Ytri- Bugs gegn Jóni B. Jónssyni, eiganda jarðarinnar Fróðár í Fróðárhreppi. Ómerking. Frávísun. ........ Björn Sigurðsson, Elí Auðunsson og Garðar Svein- björnsson gegn Önnu Jónsdóttur og gagnsök. Gallar. Skaðabótamál. Fjárnám. ...........00000.00 0. 00... Jón Sæmundsson eigandi m/b Brimis, KE 104, gegn Ægi h/f og áhöfn m/b Vonarinnar, KE 2. Aðstoð .. Kristján Pétursson gegn Sigurði Þ. Guðjónssyni og Sigurður Þ. Guðjónsson gegn Kristjáni Péturssyni og Dómur Ásgeirsdætra, Bifreiðar. Dánarbætur. Skaðabótamál. Húsbóndaábyrgð. Lögveðréttur í bifreið. .......... % - Gullsmiðir Steinþór og Jóhannes gegn fjármálaráð- herra f. h. ríkissjóðs. Tollgjald. Sératkvæði. ........ % . Bæjarstjórinn á Akureyri f. h. bæjarsjóðs Akureyrar gegn Reyni s/f. Ómerking. Frávísun. .............. 164 . Fiskimjölsverksmiðjan í Vestmannaeyjum h/f gegn Karli Jónssyni og Jóni Ingiberssyni, f. h. þrotabús Friðriks Jörgensens og gagnsök. Gjaldþrotaskipti. Riftun samnings. ............200000 00. 1% - Vagn E. Jónsson hæstaréttarlögmaður gegn Skipta- ráðandanum í Reykjavík f. h. þrotabús Vátrygginga- félagsins h/f og gagnsök. Úthlutun uppboðsandvirð- is. Heimvísun. ............222200.0n 0 184 - Ákæruvaldið gegn Ingólfi Ásgrímssyni. Fiskveiða- brot. ...........0000 00. 19 „ Helgi Gestsson gegn Matthíasi Karelssyni og Svan- hildi Karlsdóttur. Lausafjárkaup. .................. % % % % % % % % % % Bls. 417 á41 446 455 489 498 504 523 526 528 544 559 öTT 584 67. 68. 69. 70. 11. 72. 13. 74. 15. 76. 78. 79. 80. sl. 82. 83. 84. 83. 86. st. Málaskrá Þvottahúsinu Eimi s/f. Úrskurður. Gagnaöflun .... Runólfur Eyjólfsson gegn Jóni Pálssyni og gagnsök. Verklaun. Skaðabætur, ...............0000000..0.00.. Ákæruvaldið gegn Benóný Benónýssyni og Friðriki Gissuri Benónýssyni. Fiskveiðabrot. Sératkvæði. .... Mjólkurbú Flóamanna gegn Innheimtumanni ríkis- sjóðs og gagnsök. Skattamál. Tekjuskattur. Eignar- skattur. .........22020200 20 neee Páll M. Jónsson gegn Friðriki Kr. Sigfússyni og gagnsök. Fasteignakaup. Skaðabætur. .............. Gunnar A. Pálsson gegn bæjarstjóra Kópavogskaup- staðar. Erfðarfesta. Bætur. ..................0..0... Valdstjórnin gegn Margeiri Jóni Magnússyni. Kæru- mál. Kröfu um, að dómari víki sæti, synjað. ...... Bæjarstjórinn í Kópavogi vegna Kópavogskaupstað- ar gegn Geir G. Gunnlaugssyni og gagnsök. Ómerk- ing. Heimvísun. .............0. 02... 00 ns Sigurður M. Helgason, skiptaráðandi í Reykjavík f. h. dánarbús M gegn K og B. Barnfaðernismál......... Valdstjórnin gegn Tryggva Rúnari Leifssyni. Kæru- mál. Gæzluvarðhald. ..............202200.0.. 0. Ákæruvaldið gegn Einari Sigurðssyni. Kærumál. Dómssátt úr gildi felld. .......................... . Ákæruvaldið gegn Kristni Þorsteini Bjarnasyni. Kærumál. Dómssátt úr gildi felld. ................ Ákæruvaldið gegn Guðjóni Sævari Guðnasyni. Kæru- mál. Dómssátt úr gildi felld. ...................... Ólafur Björnsson vegna Skóvals gegn Magnúsi Thor- lacius f. h. Chausers Clerget. Útivistardómur.Ómaks- bætur. ........00000 0200 Pétur Axel Jónsson gegn Guðrúnu Róbertsdóttur Hansen. Útivistarðómur. ................0.0 00... Aðalheiður Pálsdóttir gegn Áka Jakobssyni, Kristni Ó. Guðmundssyni og Guðmundi Guðmundssyni. Úti- vistardómur. .........200000. 000 Björn Halldórsson gegn fjármálaráðherra f. h. ríkis- sjóðs. Útivistardómur. ..............0.0.. 00... Kristinn Tómasson gegn borgarstjóranum í Reykja- vík f. h. Reykjavíkurborgar. Útivistardómur. ...... Hreiðar Svavarsson gegn Gunnari Theodórssyni. Verklaun, ........002.000.0 000 Benedikt Svavarsson gegn Lindu Arvids og Trygg- ingamiðstöðinni h/f. Vátrygging. Skaðabætur. .... Ákæruvaldið gegn Haraldi Sævari Kjartanssyni. Kærumál. Dómssátt úr gildi felld. ................ Einar V. Magnússon gegn Grétari Bjarnasyni. Lausa- Dómur „20 2% ?% 2% 2% ?% 2% % 1% '% 2% Ao Ho Ao Ao Ao %0 Ao %0 Bls. 592 592 611 620 635 657 673 122 123 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. 9. 98. 99. 100. 101. 102. Málaskrá fjárkaup. Lögræði. .............020002 00... 0 Sigurður Guðmundsson gegn Kristmanni Þór Einars- syni. Skaðabótamál. Fjárnámsgerð úr gildi felld. Framsal kröfu. Skaðabótamál. .................... Ólína Hólmfríður Kristinsdóttir gegn Thorbergi Thor- bergssyni. Kærumál. Málskostnaðartryggingu synj- Að. 2... Magnús Leópoldsson gegn Bjarna Th. Mathiesen og Bjarni Th. Mathiesen gegn Magnúsi Leópoldssyni og Hrafn Bachmann. Ómerking. Heimvísun. .......... Sveinbjörn Klemenzson gegn Bifreiðum á Landbún- aðarvélum h/f. Lausafjárkaup. Gallar. Ábyrgð. Valdstjórnin gegn Stefáni Kristdórssyni. Kærumál. Gæzluvarðhald. .................000. 0... Valdstjórnin gegn Ingileifu Gísladóttur. Kærumál. Húsleit. Barnaverndarmálefni. Foreldravald. ...... Landflutningar h/f gegn Marteini Karlssyni. Samn- ingar, Uppsögn. ..........2..00..0. 0. ss Kristján Pétursson gegn Sigurði Þ. Guðjónssyni og Sigurður Þ. Guðjónsson gegn Kristjáni Péturssyni og Þvottahúsinu Eimi s/f. Vinnuslys. Skaðabótamál. Sératkvæði. .............2.0200. 0... Daníel Daníelsson gegn stjórn Sjúkrahússins í Húsa- vík s/f f. h. sjúkrahússins og gagnsök. Samningar. Uppsögn. ..........20020 0... nn Halldór Baldvinsson gegn H/f Júpiter. Útivistardóm- UP. Ákæruvaldið gegn Jóni Sævari Gunnarssyni, Heiðari Páli Halldórssyni, Jóni Benedikt Einarssyni, Jóni Óla Mikaelssyni og Erni Karlssyni. Brot gegn lögum nr. VI/LÐ0O. 2... Hreppsnefnd Skógarstrandarhrepps f. h. hreppsins gegn Markúsi Ó. Jónssyni, Hirti Jónssyni og Hauki Eggertssyni. Forkaupsréttur að jörð samkvæmt lög- um nr. 40/1948. ........0...200 nr Kristján Guðmundsson gegn Landleiðum h/f og gagnsök. Bifreiðar. Skaðabótamál. Lögveð. ........ Hagtrygging h/f gegn Garðari Magnússyni og gagn- sök. Bifreiðar. Endurkrafa vátryggingarfélags sam- kvæmt 73. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. .......... Stefán Karlsson, Karl Stefánsson og Stefán Stefáns- son gegn Starfsmannafélagi Áburðarverksmiðjunnar og Starfsmannafélag Áburðarverksmiðjunnar gegn Stefáni Karlssyni, Karli Stefánssyni og Stefáni Stef- ánssyni og til réttargæzlu þeim Ólafi Haraldssyni, Snorra Halldórssyni, Gunnari Snorrasyni, Inga B. Dómui 1%6 "Ao "Ao 20 *%40 ?%0 *%A0 240 3%0 340 n1 %1 1 1 '%1 XI Bls. 147 158 To 712 780 787 138 798 821 Söl 851 865 818 895 XII 103. 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113. 114. 115. Málaskrá Ársælssyni, Sólborgu Marinósdóttur, Antoni Guð- mundssyni, Soffíu Vilhjálmsdóttur, byggingarnefnd Laugardalshrepps, hreppsnefnd Laugardalshrepps og Ólafi Jónassyni. Vegarstæði. Umferðarréttur. ...... Þorvaldur Steinason gegn fjármálaráðherra í. h. rík- issjóðs. — Ríkisstarfsmenn. Frávikning úr starfi. Skaðabætur, Sératkvæði. .............00.0000000... Jóhann Kristjánsson og Sophus V. K. Jóhannsson gegn Jóni Hauki Hermannssyni. Bifreiðar. Skaða- bótamál. ........20...0000000 00 sn Guðni Ágústsson gegn bæjarstjóranum í Vestmanna- eyjum f. h. Vatnsveitu Vestmannaeyja. Kærumál. Ó- merking. Heimvísun. ...........200000 000... Verðjöfnunarsjóður fiskiðnaðarins og sjávarútvegs- ráðherra og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Niðursuðu- og Hraðfrystihúsi Langeyrar og gagnsök. Verðjöfnunargjald ..............20.000.0. 000... Útvegsbanki Íslands gegn Júlíusi Hjálmarssyni. Skaðabótamál. 20. gr. laga nr. 20/1923. ............ Magdalena Guðmundsson og Ágúst Guðmundsson gegn hreppsnefnd Rangárvallahrepps f. h. hreppsins og gagnsök. Forkaupsréttur samkvæmt lögum nr. 40/ 1948. Krafa um ógildingu samnings samkvæmt 20. gr. laga nr. 20/1923. ......200.000000 00. Sverrir H. Magnússon gegn Landsbanka Íslands og Seðlabanka Íslands og gagnsök. Skaðabótamál. Sýkna. Málskostnaður. .........02.00.00000 0. 0... Sv. B. Rude gegn Síldarvinnslunni h/f. Kærumál. Frávísunardómur úr gildi felldur. ................ North Starlight Export Corporation gegn Ásgeiri H. Magnússyni. Kærumál. Frávísunardómur staðfestur. Páll M. Jónsson gegn Samvinnutryggingum g/t. Vá- trygging. Sératkvæði. ............0002000000. 000... Hilmar Snær Hálfdánarson gegn Jóni Oddssyni hæstaréttarlögmanni f. h. kröfuhafa í þrotabúi Hilm- ars Snæs Hálfdánarsonar og Unnsteini Beck skipta- ráðanda, vegna þrotabúsins og gagnsök. Skiptamál. Ómerking. Heimvísun, ............0.0.0000. 0... Guðbergur Jóhannsson, Jóhann Björnsson, Ólafía Vilborg Björnsdóttir og Guðni V. Björnsson gegn Jón- asi Guðmundssyni og Guðrúnu Magnúsdóttur. Kæru- mál. Opinber skipti. Úrlausn skiptaráðanda úr gildi felld. Sératkvæði. ............2000.0000. 000. Landeigendafélag Laxár og Mývatns gegn Lands- virkjun og Bjarna K. Bjarnasyni setudómara. Kæru- mál. Kröfu um, að setudómari víki sæti, hafnað. .. Dómur 241 1 1 21 Aa %2 %A2 1%2 Bis. 904 920 938 943 945 972 97" 995 134, 1010 144, 1013 14 „ 1020 184, 1033 184 , 1040 184 , 1047 116. 117. 118. Málaskrá Ákæruvaldið gegn Agnari Smára Einarssyni. Gagna- Öflun. ..........0 0000 Ákæruvaldið gegn Hermanni Kjartanssyni. Bifreiðar. Misferli með skráningarmerki. .................... Viðar Alfreðsson gegn Ágúst Fjeldsted vegna Anne Barbara Alfreðsson og gagnsök. Forræði barns og umráð. Innsetningargerð. Xlll Bls. 194 „ 1058 204 , 1053 204, 1061 Il. NAFNASKRÁ. A. Einkamál. Bls. Aðalheiður Pálsdóttir .................2.0.0..00 0... 123 Aðalsteinn Guðmundsson ...........0.0..0 0... sn en 504 Alfreðsson, Anne Barbara .............00.... 0 ns 1061 Anna Jónsdóttir ...........0..0000.0 00. .e.s sens öTT Anna Steinunn Jónsdóttir .............2.0220.00 0... .. nn. 119 Anne Barbara Alfreðsson ...........02000000. 0... sn 1061 Anton Guðmundsson .........02.000.0.0sn ess 904 Arnfirðingur h/f .............2.2.20 00 snes rr 110 Arviðs, Linda ..............2.0.000.neens ss 734 Axminster ............00000 nn seen 166 Auður Guðlaugsdóttir ................0.0000. 0. s.s. 400 Áburðarverksmiðjan, Starfsmannafélag ..........2000000000.. 904 Áfengis- og Tóbaksverzlun ríkisins .............0.000....0... 93 Ágúst Fjeldsted hæstaréttarlögmaður ............0000000000.. 1061 Ágúst Guðmundsson ..........c.e0ceeee er 977 Áhöfn m/b Eldingar, MB 14 .............2..200 00. rr 23 Áki Jakobsson .........0.000. senn 123 Álafoss h/f .............2.000e er 407 Ásdís Edda Ásgeirsðóttir ...............002...... ner 417 Ásgeir H. Magnússon ...........0... ns ess 1013 B sr 696 Bachmann, Hrafn ..........2ee.eeeneeeesenss er 112 Baldur Helgason ............02.00000n0enn nn 362 Benedikt Sigurðsson ...........202000 0000 0n nn 528 Benedikt Svavarsson .........220200 000. ee nn 134 Bifreiðar £ Landbúnaðarvélar hf. .........0...0.0000000000.0.. 780 Bjarni K. Bjarnason setudómari ...........020000 0000... 1047 Bjarni Th. Mathiesen ............2200000 00 enn 712 Björn Halldórsson ............0.00.. sense "24 Björn Pálmason ..........000.00..env sr 359 Björn Sigurðsson .........0%200.00.0enesr sr 577 Borgarsjóður Reykjavíkur .............2.0000 0000... nn. 417 Borgarstjórinn í Reykjavík .........2.20.2000000 0000... 417, "24 Bóksalafélag Íslands ............0.000.00. 0. sn sn nn 175 Brimir m/b, KE 104, eigandi .............200000 0000 00... 584 Búnaðarfélag Íslands ..............0000. 000... 119 Byggingarnefnd Laugardalshrepps .........000000 0000 0... 904 Bæjarfógetinn í Kópavogi .........000000 0000. 0 sen 359 Bls. Bæjarsjóður Akureyrar ................20000 000 446 Bæjarsjóður Seyðisfjarðarkaupstaðar ...........0.0.0...00.0.. 57 Bæjarstjórinn á Akur:eyri .............0000...0 ene 446 Bæjarstjórinn í Kópavogi .............0.00.0.0. 0. enn. 688 Bæjarstjórinn í Vestmannaeyjum ...........00000000... 400, 943 Bæjarstjórn Kópavogskaupstaðar ..............200000 0000... 6GöT Dagfinnur Stefánsson .............000. 0000 544 Dagsbrún, verkamannafélag .............0.0.0000 0. 523 Daníel Daníelsson .................0..... ss ss 821 Daníel Þórhallsson ..............00.000.....ssss sr d Dánarbú M ............2.20.20 000 en sess 696 Ditta Lusiano Sanni „...............2..0.0 senn 261 Eftirlaunasjóður starfsmanna Landsbanka Íslands ...... 205, 215 Eigandi Fróðár ....................222000 0000 566 Eigandi m/b Brimis, KE 104 ............0.0..0. 0000... 584 Eigandi InnriBugs .............00.2 0000 0nes rr 566 Eigandi m/b Vonarinnar, KE 2 ..............0.0 000. 584 Eigandi Ytri-Bugs .................000.00 vesen 566 Eigendur m/s Irene Friis ..............000000.0 00... 261 Eimir s/f, þvottahús .............00000. 00. 392, 798 Einar V. Magnússon ...........2..0.... s.n TA Eiríka Guðmundsdóttir .................0...2 0000... 0 93 Eliasen, Hans .................20 0... nn sen 355 Elí Auðunsson ...............20.000 0... ör Emil Ásgeirsson ..............0.000. enn 62 Esja, hótel ................000.000 nes 30 Esja h/f, hótel ..............22200.. 0... 30 Esja h/f, kexverksmiðja ............0.0000.0. 0000. 30 Fiskimjölsverksmiðjan í Vestvannaeyjum h/f .............. 455 Fjármálaráðherra .............. 100, 243, 374, 441, 724, 920, 945 Fjeldsted, Ágúst, hæstaréttarlögmaður ...................... 1061 Frahla Rederi I/S ................2000..0 nes 261 Friðrik Jörgensen, þrotabú ................0 0... 0n en 455 Friðrik Kristjánsson ............222.00..essssss ss 30 Friðrik Kristjánsson ............00..22000.0. es ss ss 110 Friðrik Kr. Sigfússon ................2.0000.ees sn 635 Fróðá, eigandi .................2.0.200.0 sens 566 Garðar Guðmundsson .............00...0 sn ess 191 Garðar Magnússon ............2.00..0 ess 895 Garðar Sveinbjörnsson ..............2000. 0. esne 577 Geir G. Gunnlaugsson ............00.00.. s.s 688 Gísli Þórólfsson .............2222.0 0... ss 1 Gjaldheimtan í Reykjavík .................0.0. 0... 222 Grétar Bjarnason ............00.0008 00. nn T4AT Guðbergur Jóhannsson ............00000 0... sn 1040 Guðbjörg Albertsdóttir ..............2000200 00... 389 XVI Nafnaskrá Bls Guðjón Emilsson ........00.000.0ensnensssrs 62 Guðjón Sigurðsson ........0.00000seessesss ns 12 Guðjón Styrkárson hæstaréttarlögmaður ................2.... 272 Guðjón Tómasson ........00.000000n ern 400 Guðmundur Aðalsteinsson .........00000000 0. .n nn 504 Guðmundur Albertsson ......0.0.000000 enn 389 Guðmundur Kr. Björnsson .......2000000 00 senn 191 Guðmundur Guðmundsson .........20000000.0n sn nn 123 Guðmundur Pálsson .........0200.00000n nn 62 Guðmundsson, Magdalena .........0200000 000 senn 97" Guðni Ágústsson ...........0..e0n tre 943 Guðni V. Björnsson ........2.0.00000 sens 1040 Guðrún Kristjánsdóttir .............020000 0... n enn 359 Guðrún Róbertsdóttir Hansen .........00.200000 000... 123 Gullsmiðir, Steinþór og Jóhannes ......02.000000 0000... 441 Gunnar Guðjónsson, skipamiðlari ..........02.0000000000.0.. 261 Gunnar Kristjánsson ...........020000. s.n sse ss 18 Gunnar A. Pálsson ..........000000 00 657 Gunnar Snorrason .......0.0nsees sr 904 Gunnar Stefánsson ........2.20000 00 nn 400 Gunnar Theodórsson .........000000 en nn nn 725 Gunnlaugur Stefánsson ......020200000 00 sr 400 Gunnþór Björnsson ........2220000 ns senn 175 Gylfi Gunnarsson „.......200000 senn 276 Hafdís Halla Ásgeirsdóttir .............0000000. 000... 417 Hafsteinn Jóhannsson .........000000 0000 nn nn 23 Hafnarnefnd Reyðarfjarðarhrepps .......0000000. 0... 0... 1 H/f. Júpiter ........0.02000000 00 eens 851 Hallur Jónasson .......02000nees sess 158 Hannes Þorsteinsson .........0020000 00 sess 367 Hansen, Guðrún Róbertsdóttir ...........0200000 00. 0... 0... 723 Hagtrygging h/f .........00.00000 0000 nan 417, 895 Halldór Baldvinsson ........0.0000.0 eeen 851 Hallgrímur Bogason .......00000000 ns snesres 374 Haraldur Jóhannsson .......020.00..eeenssn nn 90 Haraldur Ólafsson ..............0e. sn 417 Haukur Eggertsson .........200200 sess snnnn nr 865 Helgi Ásgeirsson ........20..0000 en nn T Helgi Ólafur Björnsson ........0000000ne ett 138 Helgi Gestsson .........00000.00 sn 498 Herbert J. Stiefel ...........200000 0000 ee 407 Hersteinn Karlsson .......20000.000en nn 4 Hilmar Snær Hálfdánarson .........02000000. 0. 1033 Hilmar Snær Hálfdánarson, þrotabú .........000000 0000... 1033 Hinrik Aðalsteinsson ........0002.00 00 ss 4 Hjálmar Ágústsson ........000000000 00 enn 110 Nafnaskrá XVII Bls. Hjörtur Hjálmarsson ...........2.0000 nes 504 Hjörtur Jónsson ............00.00 eens 865 Hótel Esja .............2.0000000 00. en ss 30 Hótel Esja h/f ................00.0000 eens 30 Hrafn Bachmann .............00000. sess T12 Hreiðar Svavarsson ............0000000 0000 125 Hreinn Hauksson ............0000. 0 .sesesrs 526 Hreppsnefnd Laugardalshrepps ..........0..000%..0 0... en. 904 Hreppsnefnd Rangárvallahrepps ..........00.0. 00. 00... 997 Hreppsnend Reyðarfjarðarhrepps .............00202 00.00.0000. 1 Hreppsnefnd Skógarstrandarhrepps ..........0.00.000. 000... 865 Hrunamannahreppur ........20200.00. 0. sess 62 Hvöt, kvenfélag ..............020000. sn senn 226 Ingi B. Ársælsson ............2.......e se 904 Innheimtumaður ríkissjóðs ...........22000. 0000... 620 Innri-Bugur, eigandi .............0...00 00 sn en snrr sr 566 Íþróttafélagið Reynir ..................%.. 00. nn 226 J. P. Guðjónsson ............000.0 nes ses 272 Jarðakaupasjóður ríkisins .............00..020000 000... 566 Jarlinn h/f ..............200 0000 enn 206 John Lindsay ..............20000 0000 nn senn 526 Jóhann Björnsson ............00%000. sn ess 1040 Jóhann Jóhannesson ...........2.000. ss ss sn 205, 215 Jóhann Kristjánsson .............2.020200. 0000 ern 938 Jóhanna Bára Ásgeirsdóttir ..................0... 0000... 417 Jóhannes Marteinsson ..............0.2..0.0 en ess 100 Jón Gíslason s/f ...........202..00.0esesss sr 23 Jón Viðar Gunnlaugsson ..............00.00 0. ns 166 Jón Haukur Hermannsson ...........000.0.0.n. nn 938 Jón Ingibersson ..............0..00 0. ss sn 455 Jón B. Jónsson ...........00000.. 00. sn 566 Jón Oddsson hæstaréttarlögmaður ...............00000 000... 1033 Jón Pálsson .............2..200 20 eeen 592 Jón Edwald Ragnarsson ............2.200.0. 000 sn 362 Jón Sveinsson ............000%0 0. sn sn 4 Jón Sæmundsson ............00.00 0. sn ss 585 Jónas Ásmundsson ...........0000.0.0. enn 110 Júlíus Hjálmarsson ..............2200 0020 e sense 972 Júlíus Þorkelsson ..............0.00.00 00. ns ens 4 Jörgensen, Friðrik, þrotabú ............20..0 000. nn 455 K 0000 362, 696 KarlJónsson............2000000.. ns 455 Karl Stefánsson .............200000 0000 ess 904 Kaupfélag Eyfirðinga ...............0200....0 sn ens 90 Kaupfélag verkamanna, Akureyri ...........020.00020 0000... 63 Kexverksmiðjan Esja h/f ..............0000.20.0 00 ene 30 XVIII Nafnaskrá Bla Knud I. Larsen ............000 00 sn snenes sr 261 Kópavogskaupstaður ...........0.0220000.nn ss senn 688 Kópavogskaupstaður, bæjarstjórn ..........0020.00 0000. n 0... 657 Kristinn Ó. Guðmundsson ............0...0 00 723 Kristinn Konráðsson ..........0.0.0.0 ess ns 4 Kristinn Tómasson ..........00.02 enn ner 124 Kristján Guðmundsson ..........0200.00 ser sver 878 Kristján Pétursson .........0000000 00. en sn 592, 798 Kristmann Þór Einarssson ..........02000 0000... 158 Kvenfélagið Hvöt ..........2.0220000 00 erna 226 Landeigendafélag Laxár og Mývatns ........0.0000000. 00... 1040 Landflutningar h/f. ............00000..enereeesnr nn 792 Landleiðir h/f. ............2000000.. ne nn 878 Landsbanki Íslands ..........2....00.0 0000... 110, 995 Landsbanki Íslands, eftirlaunasjóður starfsmanna ........ 205, 215 Langeyri, niðursuðu- og hraðfrystihús .................. 243, 945 Larsen, Knud I. ..........2000.000 00 een 261 Laugardalshreppur ..........220000 0000 nðnn nn 904 Laxárvirkjun -..........2.0000000 neee sers sr 1047 Linda Arviðs ............2.00.000.n ene 734 Lindsay, John ........002002000 nes er ner 526 Lundur, verzlun ........0.0200000 eeen 18 Lögreglustjórinn í Reykjavík .........2..020000 000... nn nn 362 M 2... 362 M, dánarbú ........0000..enneess sr 696 M/b Elding, MB. 14 ..........00002 000. en renn rn nn 23 Magdalena (Guðmundsson ..........0000000 0000 nn 977 Magnús Ó. Jónsson .........00000000. senn 865 Magnús Leópoldsson .........00000. 200. senn 712 Margrét J. Hallsdóttir ............200200.00 00. enn 417 Marý Valdís Jónsdóttir ...........0000020..e neðan 119 Marteinn Karlsson ..........00.000eee eens 792 Mathiesen, Bjarni Th. ..........0202000000 erna nn 712 Matthías Karelsson ..........2.2000.0 0000 498 Mjólkurbú Flóamanna ...........000000 00 nnen nn. 620 Neisti h/f ...........20.000 0000 226 Niðursuðu- og hraðfrystihús Langeyrar ................ 243, 945 Norðurvör h/f. ...........00000e eeen 36 North Starlight Export Corporation .......000.00 0000... 1017 Oddviti Hrunamannahrepps .........000000 00 senn 62 Ok h/f, þrotabú ............00000 en eeen 523 Ovens Corning Fiberglass Corporation .........02.000000000.. 272 Ólafur Guðmundsson ..........c..cerr err 18 Ólafur Haraldsson ..................e neee 904 Ólafur Jónasson ..........c.ceeneersr rr 904 Ólína Hólmfríður Kristinsdóttir .............0000200.. 0... 761 Nafnaskrá KIK Bls. Ólöf H. Aðalsteinsdóttir ............2.200.0... 0. 504 P. Stefánsson h/f ............200..00 0... 0 nn 42 Páll M. Jónsson .........02020000..00 ner 635, 1020 Pétur Axel Jónsson ...........2.2. 00 .n nr 723 Plastskiltagerðin „...............200.000 00. 18 Póllinn h/f ..............022 02 .0nnr 226 Radióbúðin, Akureyri ..............0000000 0. senn 63 Rafn Kolsson ...........2.20000.0 seen 206 Rafveita Ísafjarðar .....................00000 00. 226 Ragna Vilhjálmsdóttir ................2020...0 nn 400 Ragnar Björnsson ..........2.0000000 0. nn sn 100 Ragnar Guðmundsson ............0000. 20 nn sn sn 144 Rangárvallahreppur ............00022.0 0 ene rne 977 Reyðarfjarðarhreppur ..........0..02002000 00 nn 1 Reykjavíkurborg .............0.2 000 ss sr 124 Reynir Björnsson ...........02.000 ee renn 100 Reynir S/f ...........002020 00. sne ss 446 Reynir, íþróttafélag ...............2000000 00 nn ene 226 Ríkharður Árnason ...........00000 0. ns 100 Ríkissjóður .............0....0.... 100, 243, 374, 441, 724, 920, 945 Ríkissjóður, innheimtumaður ...............020200 0000... 620 Rude, Sv. B. .......220200000 0 1010 Runólfur Eyjólfsson „...........20000 000 nn 592 Rúdolf Ásgeirsson ............0000.00.0 00 904 Röðull h/f .................0.0 000 36 Sv. B. Rude .............0..... senn 1010 Samband ísl. samvinnufélaga ...........2.00020. 000. nr. 261 Samvinnutryggingar g/t. ...........00.20.. 0000. 00 nn 1020 Sanni, Ditta Lusiano ..............0...0 00 .n nr nr 261 Seðlabanki Íslands ...............022.0..0. eens 995 Seyðisfjarðarkaupstaður .............0..020.020.0 00... 57 Sigríður K. Aðalsteinsdóttir .................2.00.. 002... 504 Sigtryggur Flóvent Albertsson ............0000. 0000... 158 Sigurður Þ. Guðjónsson .........000200 0... n 592, 798 Sigurður Guðmundsson .............00.00002 0000 rn 758 Sigurður Guðmundsson .............0..200 00 n0 nr 904 Sigurður Halldórsson ................2...0 ens 144 Sigurður M. Helgason, skiptaráðandi .................. 523, 696 Sigurósk R. Aðalsteinsdóttir ..................2000..000.00... 504 Sigurvin Jónsson .............000. 0... ss nr 100 Síldarvinnslan h/f. ..............00..0 00 nn sn 1010 Sjávarútvegsráðherra ...............00000000 0... 243, 945 Sjóvátryggingarfélag Íslands h/f ..................0...... 231, 504 Sjúkrahúsið á Húsavík s/f. ............2..02 000... 821 Sjúkrasamlag Hróarstunguhrepps ...........000.0. 000... 57 Skipamiðlun Gunnar Guðjónssonar ...........00002000 0000... 261 XX Nafnaskrá Bls Skiptaráðandinn í Reykjavík .............2..00.0. enn n ns. 483 Skógarstrandarhreppur ..........0.0000.0. 00 enn 865 Slysavarnardeildin í Hnífsdal ..................0.0000.0..0..0.. 226 Snorri Halldórsson ............00000 0... ss 904 Soffía Haraldsdóttir ..................00000. 0... nn 544 Soffía Vilhjálmsdóttir ..............00.2200 0000. r nn 904 Sófus V. K. Jóhannsson ...........0.2000 0000 s nr 938 Sólborg Marinósdóttir ..............0020000 0000 n enn 904 Starfsmannafélag Áburðarverksmiðjunnar .................. 904 Stefán G. Ásmundsson ............2... ner 276 Stefán Friðbjarnarson .........200.200.0 00 nn senn 389 Stefán Karlsson ............00000 0... 904 Stefán Stefánsson ............00%00.0 00 ern 400 Stefán Stefánsson .........0..00.00. 00 nn 904 Steindór Úlfarsson ..............0.00. s.s 100 Steinþór og Jóhannes, gullsmiðir ..................0..0.0.0.0.. 441 Stéttarfélag bænda ..........200000000 000 n sn 119 Stiefel, Herbert J. .........020202 0000. 407 Stjórn Sjúkrahússins á Húsavík s/f. ........................ 821 Sturla F. Aðalsteinsson ..........2...0.000 0000 504 Sturla Einarsson ............000.. 00. err 12 Svanhildur Karlsdóttir ............0.2.200000 000 nn 498 Sveinbjörn Jónsson hæstaréttarlögmaður .................... 261 Sveinbjörn Klemenzson ..........0000.00 0. enn 780 Sveitarstjóri Reyðarfjarðarhrepps .............0.00.0 000... 226 Sverrir Sæðal Kristjánsson .........0.0200000 000... 231 Sverrir H. Magnússon ............00. 0. sn 995 Sverrir Ólafsson ..........000.00..r ens 4 Söfnunarsjóður Íslands .............2.0.......0 0... 222 Sölusamband ísi. fiskframleiðenda .......................... 261 Thorberg Thorbergson .......0.020000 0000 734 Tryggingamiðstöðin h/f .................200000 0000 734 Umbúðamiðstöðin h/f .................0.00 0... 138 Unnsteinn Beck skiptaráðandi .................0.0000..00.0.00.. 1033 Útvegsbanki Íslands ............20.0..%.. 0000 nr 972 Vagn E. Jónsson hæstaréttarlögmaður ...................... 483 Vatnsveita Vestmannaeyja ..........2000000 20... 943 Vélverk h/Æ ..........00.0 00 42 Verðjöfnunarsjóður fiskiðnaðarins ..................2.... 243, 945 Verkalýðsfélag Hnífsdælinga ..............00000 0. 0000... 226 Verkalýðsfélagið Vörn ............00.00.00. eens 110 Verkamannafélagið Dagsbrún ..............0.0000 0000 0000... 523 Verzlunin Lundur ...........20.0.00.00enenss ne 18 Vestmannaeyjakaupstaður .........0.0.0000 000. 0 nn 400 Vestmannaeyjar, Vatnsveita ...........2.020000000. 0000... 943 Viðar Alfreðsson ............eesesessr es 1061 Nafnaskrá XKI Bls. Vonin, KE 2, eigandi ............2000. 0000... 584 Vörn, verkalýðsfélag ..................0000000 0... 110 Vátryggingafélagið h/f, þrotabú ...........000000 00... 483 Yfirborgarfógetinn í Reykjavík ...............0.000.00.00.00.. 362 Ytri-Bugur, eigandi ...................0.00 000. 566 Þorgils Þorgilsson ................2..00 000. nn sn 566 Þórhildur Stefánsdóttir ................0..0..000. 00 400 Þorkell Ingvarsson ..............000 0000 .n es T Þorvaldur Steinason .................00 senn 920 Þrotabú Friðriks Jörgensens ..............2200%. 0000... 455 Þrotabú Hilmars Snæs Hálfdánarsonar ...........000.0000... 1033 Þrotabú Oks h/f ...........2....2.0 0... 523 Þrotabú Vátryggingafélagsins h/f ..............0.....000... 483 Þvottahúsið Eimir s. f. ..........200.0.0. 000... 592 798 Ægir h/f ................. 584 B. Oginber mál. Agnar Smári Einarsson ................000 0000 1043 Arinbjörn Hjálmarsson ............2.0.0.0 er 293 Arngrímur Geirsson ...........2.000. 000. 293 Arnljótur Sigurðsson ..............02000 00 293 Arnþór Haukur Aðalgeirsson ............0.0000. 00 293 Árni Gíslason ..........0..00. 0000 293 Árni Arngarður Halldórsson ..........0.000000. 0. 293 Ásgeir Heiðar Ásgeirsson .............02..0000 00. 345 Áskell Jónasson ..............0 0000 293 Ásmundur Kristján Jónsson ...........00.00000. 00 293 Baldvin Kristinn Baldvinsson ................000 0000. 293 Benóný Benónýsson ...........00.0000 0000 n sr 611 Bóas Gunnarsson ..........0...0 0000... 293 Brynjólfur Steingrímsson ................200 00 293 Böðvar Jónsson ..........00000000. 00. 293 Dagbjartur Sigurðsson .............0..22.0.0 0. nn 293 Drake, Georg ...........0.00.... nes 1 Einar Sigurðsson ...............%.200..0. 00 716 Einar Gunnar Þórhallsson ............0.2.0000 0... 293 Eysteinn Arnar Sigurðsson ..............200.2. 0000 293 Finna Kristjánsdóttir .................0.000000.0.0. 000. 293 Friðgeir Jónsson .................220... ene 293 Friðrik Gissur Benónýsson ........0..00.00.0 00. 611 Friðrik Gylfi Traustason ..............0020000 00. 293 Georg Drake .............0...00.0 ss 1 Guðfinna Kristín Sigfúsdóttir ...............0...0..0.0...0..... 293 Guðjón Sverrir Guðnason ..............0.00.00 00 nn 720 Guðmundur Jónsson ............00.0000 00. n 293 A XXII Nafnaskrá Ble. Gunnsteinn Þorsteinn Bjarnason .......00200.000. 0000... 718 Halldór Árnason ..........0000.0. ens 293 Hans Eliasen ..........2000000.. sver 355 Haraldur Sævar Kjartansson .........0020200 0000... 746 Haukur Hreggviðsson ............00002000.0 ner 293 Heiðar Páll Halldórsson ..........00..2000.0 000. n.. 851 Hermann Kjartansson ........200.0.0..neennne ss 1043 Héðinn Sverrisson ...........20000. 0000. en 293 Hildur Hermóðsdóttir ...............2.2.200.0 000 293 Hreiðar Arnarson ............00000 0. ens 293 Ingólfur Ásgrímsson ............20000.. ns sen 489 Ingólfur Ísfeld Jónasson ...........2200.0.. 0 es 293 Ingólfur Lorenz Lilliendahl ................00000.0 0. 0000... 559 Ingveldur Ólafia Björnsdóttir ..............0.0.0.00.0 0. 00.0.. 293 Jóhann S. Ólafsson ..........0.22....nnn nr 68 Jóhanna Álfheiður Steingrímsdóttir .................0...000... 293 Jón Aðalsteinsson ..........0..00 00 eeen 293 Jón Benediktsson ..........00000 000. seen 293 Jón Benedikt Einarsson .............2000 0000. ð enn 851 Jón Sævar Gunnarsson .........2.0000 0000. sn 851 Jón Kristjánsson ............0000. 0000 .v er 293 Jón Óli Mikaelsson ..........00000... enn 851 Jón Pétursson ...........200000 000 293 Jón Stefánsson .........2.0000 0000 nr 293 Jón Árni Stefánsson ...........00000. en set 397 Jón Árni Sigfússon ..........20.000..n ner 293 Jón Sigtryggsson ..........2000000 0. nn nr 293 Jónas Sigurgeirsson ..........00000 00 0r nn 293 Ketill Þórisson ...........0.0000000 enn 293 Kristinn Esmar Skarphéðinsson ........000000. 000... 1 Kristján Elvar Ingvarsson ..........2.202 0000. enn 293 Lilliendahl, Ingólfur Lorenz ..........0000000 0. nn nn 559 Margeir Jón Magnússon .........020000 00 nn 673 Matthías Kristjánsson ........00002020000 00 293 Óli Kristjánsson ...............00 000 293 Ómar Júlí Gústafsson ..............0 0000. n 73 Óskar Magnússon ............00..0 sn 291 Páll Dagbjartsson ..........000.000 ne nn 293 Pétur Gauti Pétursson ........0.20000. 0000 293 Pétur Steingrímsson ........0000000 00 nn en sn 293 Sigríður Ragnhildur Hermóðsdóttir ...........02.00000000... 293 Sigurður Jónsson .........0.0000 00 ens 293 Sigurgeir Jónasson ........2.0000.0s ss ss 293 Sigurður Karlsson .........0000000000 ner 293 Sigurður Trausti Kristjánsson .........02.000000 00... 0... 293 Sigurgeir Pétursson .........000000 seen 293 Nafnaskrá XXIII Bls Stefanía Þorgrímsdóttir ...........2.020000 nes nn 293 Stefán Axelsson .........000000. s.s 293 Stefán Kristdórsson ..........00000.. eens 781 Stefán Vignir Skaftason .........00..0000 00 nn 293 Stefán Gylfi Valdimarsson ......0.0000000 sens 397 Stefán Þórarinn Þórarinsson ........0000.00 0000 rn 293 Steingrímur Kristjánsson ..........00000 000... sn sn 293 Svanhildur Björk Jónasdóttir ............0020200 000... 293 Sveinn Helgason ...........00.5. 0 eens n sn 293 Tryggvi Rúnar Leifsson ..........2000.00 00 ene 715 Völundur Þorsteinn Hermóðsson .........0002.02.0 000... 293 Yngvi Kristjánsson ............00000 00 ene en nes nsn 293 Þorgrímur Starri Björgvinsson .........000000 0... 293 Þóra Sigurðardóttir ..............00.00.0.n sn ssens rr 293 Þórhallur Bragason ...........000000 sens nr sann 293 Þóroddur Friðrik Þóroddsson .........20000. 0000... 293 Ævar Kjartansson ........00000000n senn 293 Örlygur Arnljótsson ..........0000000 00 293 Örn Arnar Hauksson ..............0.... 000 293 Örn Karlsson ..............0.. ser 851 HI. SKRÁ um lög og reglugerðir, samþykktir o. fl., sem vitnað er til 1281, 1819, 1869, 1878, 1884, 1885, 1887, 1887, 1888, í XLIII. bindi hæstaréttardóma. Jónsbók. Mannhelgisbálkur. 8. kap. — 193, 203. 23. júlí. Opið bréf, er ákveður nákvæmar forkaupsrétt þann, er sumar kröfur eiga. — 111, 112. 11. desember. Opið bréf, er nákvæmar ákveður um innheimtu á kröfum með forgangsrétti hjá þeim mönnum, sem látið hafa eða fá sjálfsvörglufé í lausafé sínu. — 111, 112, 113, 114, 116, 117, 118. nr. 8, 12. apríl. Lög um skipti á dánarbúum og félagsbúum o. fl. — 113. 4. gr. — 1046. 14. gr. — 1046. 17. gr. — 1046. 33. gr. — 487, 488. 34. gr. — 487, 488. 35. gr. — 480, 488, 1033. 36. gr. — 480. T1. gr. — 1041, 1042, 1045, 1046. 83. gr. — 113, 117, 118. St. gr. — 487. 89. gr. — 113, 114, 116, 117, 118. 90. gr. — 488. nr. 1. 12. janúar. Lög um bygging, ábúð og úttekt jarða. — 406. nr. 29, 16. desember. Lög um lögtak og fjárnám án undan- farins dóms eða sáttar. 2. gr. — 631. 7. gr. — 109. nr. 18, 4. nóvember. Lög um veð. 4. gr. — 113, 114, 116,117, 118. nr. 19, 4. nóvember. Lög um aðför. 28. gr. — 1037. 50. gr. — 485. mr.. 2, 10. febrúar. Lög wm Söfnunarsjóð Íslands. 6. gr. — 225. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKV 1903, nr. 42, 13. nóvember. Lög um veralanaskrár, firmu og prókúru- umboð. 10. gr— 33. 1905, nr. 4, 20. október. Lög um fyrningu skulda og annarra kröfu- réttinda. 3. gr. — 58, 60. 1913, nr. 62, 22. nóvember. Lög wm ábyrgðarfélög. 2. gr. — 240. 1915, nr. 33, 3. nóvember. Lög um verkfall opinberra starfsmanna. — 842. 1917, nr. 61, 14. nóvember. Lög um framkvæmd eignarnáms. — 662, 670, GTI. 2. gr. — 689. 4. gr. — 669, 694. 6. gr. — 665, 669. T. gr. — 667. 1919, nr. 41, 28. nóvember. Lög um landamerki o. fl. — 159. 9. gr. — 158. 16. gr. — 158. 1921,nr. 39, 87. júní. Lög um stofnun og slit hjúskapar. 76. gr. — 1063. 1921, nr. 46, 27. júní. Lög um afstöðu foreldra til óskilgetinna barna. 4. gr — "TOT, "id. 1922, nr. 39, 19. júní. Lög um lausafjárkaup. 1. gr. — 786. 2. gr. — 22. 5. gr. — 22. 10. gr. — 271. d2. gr. — 779. 54. gr. — "79, 785, 786. 63. gr. — 271. 64. gr. — 271. 1923, nr. 15, 20. júní. Vatnalög. XV. kafli — 1049. XVI. kafli — 1049. 55. gr. — 341. 68. gr. — 341. 70. gr. — 341. 144. gr. — 341, 1049. 1923, nr. 20, 20. júní. Lög um réttindi og skyldur hjóna. 18. gr. — 980. 20. gr. — 975, 979, 987, 988. 21. gr. — 987. 23. gr. — 546, 549. 29. gr. — 549, 554. KKVI 30. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. gr. — 549, 554. 1928, nr. 6, 1. febrúar. Byggingarsamþykkt fyrir Akureyri. 48. gr. — 453. 1928, nr. 10, 15. apríl. Lög um Landsbanka Íslands. 49. gr. — 216. 1989, nr. 25, 14. júní. Lög um gjaldþrotaskipti. 11. gr. — 1037. 15. gr. — 1037. 17. gr. — 480, 482. 19. gr. — 476, 482. 21. gr. — 456. 22. gr. — 485, 487. 23. gr. — 476. 30. gr. — 480. 36. gr. — 480. 1930,nr. 2, 7. janúar. Lögreglusamþykkt fyrir Reykjavík. 22. gr. — 799. 46. gr. — 438. 1933, nr. 46, 19. júní. Lög um viðauka við lög um veð, nr. 18, 4. nóv. 1887, og um viðauka við þau lög, nr. 84, 31. maí 1927. 1. gr. — 117. 1933, nr. 84, 19. júní. Lög um varnir gegn óréttmætum veralunarháttum. 9. gr. — 33. 1933, nr. 101, 19. júní. Vegalög. 29. gr. — 692. 1936, nr. 7, 1. febrúar. Lög um samningsgerð, umboð og ógilda lög- gerninga. — 109, 872. 7. gr. — 978, 987, 993. 19. gr. — 99. 29. gr. — 1019. 32. gr. — 108, 241. 1936, nr. 8, 1. febrúar. Lög um erfðaábúð og óðalsrétt. 24. gr. — 661. 1936,nr. 78, 23. júní. Lög um ríkisframfærslu sjúkra manna og ör- kumla. — 61. 1936, nr. 85, 23. júní. Lög um meðferð einkamála í héraði. ð. 41. 47. 50. 52. . gr. — 116. 71. 67 gr. — 363, 447. gr. — 980. gr. — 226. gr. — 979. gr. — 159, TT6. gr. — 244, 392, 952. sl. gt. 88. 100. 103. 104. 113. 117. 118. 120. 129. 142. 145. 158. 160. 175. 17. 180. 183. 190. 193. 200. 211. 213. 223. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. ær. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKVII — 90, 978, 979. — 980, 991. — 230. — 978, 979. — 990, 991. — 273. — 159, 968. — 476. — 270, 274, 524, 525, 760, 1012. — 592. — 16. — 665. — 1020. — 1046. — 369. — 583. — 273. — 273. — "68, "TI. — 944. — 243, 278, 760, 774, 944, 967. — 90, 95, 1010, 1011, 1012. — 699, TOT, 708. — 360, 699, 14. — 68. 1936, nr. 96, 23. júní. Lög um, að mjólkursamsalan í Reykjavík og sölusamband íslenakra fiskframleiðenda skuli vera undan þegin útsvari og tekju- og eignarskatti. — 627, 532. 101, 23. júní, Jarðræktarlög. kafli — 667. kafli — 666, 667. 1936, nr. 11. IV. 43. 48. 49. öl. 53. 1937, nr. 1987, nr. gr. gr. gr. gr. gr. 43, 302. — 667. — 667. — 667. — 667, 668, 671. — 611. 13. júní. Lög um virkjun Laár í Suður-Þingeyjarsýslu. 46, 13. júní. Lög um samvinnufélög. 622. 3. gr. — 623, 629, 633. 1938, nr. 64, 11. júní. Lög um breyting á lögum nr. 55, 27. júní 1921, um skipulag kauptúna og sjávarþorpa. 4. gr. — 109. 1940, nr. 19, 12. febrúar. Almenn hegningarlög. KXVIII 1941, 1944, 1947, 194, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XVIII. kafli — 343. XXIII. kafli — "787. XKVI. 20. 49. öT. 68. 69. 71. Tá. T 108. 155. 159. 165. 176. 193. 210. 219. 241. 244. nr. 33. 40. 44. 45. 60. 65. 67. 72. 7. nr. 28. nr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. „gr. . gr. . gr. w . gr. . gr. 264. kafli — 3, 716, 787. — 346, 348. — 346, 852. — 295, 296, 346, 852, 863. — "4, 75. — 346, 348, 864. — 559, 19, 731, 746, T4T, 855. — 343. — 346, 719, T21, Tát. — 921, 929, 933. — 292. — 1056, 1058. — 295, 301. — 295, 301. — 192. — 398. — "10. — 456. — 70. — 15. — 476. — 180. — 295, 301, 313, 743. — "0, 743, — "5. gr. 229, 515, 935, 937, 1037. nr. 20, 28. maí. Lög um breyting á lögum nr. 32, 14. júní 1929 um toftferðir. — 392. 33, 17. júní. Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. — 81. — 243, 255, 257, $64, 967, 968, 969, 970. — 968. — 968. — 1064. — 3, 292, 116, 788. — 243, 341, 404, 450, 454, 694, 907, 967, 968, 970. — 933. — 968, 969, 970. 34, 22. apríl. Vegalög. gr. 43, — 693. 9. maí. Lög um innlenda endurtryggingu, stríðsslysa- tryggingu skipshafna o. fl. — 242. 194, 1947, 1948, 1949, 1949, 1949, 1949, 1950, 1950, 1951, 1951, 1951, 1952, 1954, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KKIX 2. gr. — 231, 240. 16. gr. — 231, 240. 17. gr. — 231, 240. nr. 87, 5. júní. Lög um afstöðu foreldra til óskilgetinna barna. 3. gr. — "707, "14. 18. gr. — 707, T14. nr. 95, 5. júní. Lög um lögræði. 3. gr. — "55. 18. gr. — 50, 755, 756. 19. gr. — 50, 755, 756. 21. gr. — 51, 757. nr. 40, 5. apríl. Lög um kauprétt á jörðum. — 871, 987, 992. 2. gr. — 872. 5. gr. — 867, 868. 6. gr. — 869. A78. T. gr. — 978. nr. 18, 22. mara. Lög um kyrrsetningu og lögbann. 12. gr. — 1049. 26. gr. — 406. 27. gr. — 1049. nr. 54, 25. maí. Lög um Laxárvirkjun. — 302. nr. 57, 25. maí. Lög um nauðungaruppboð. 34. gr. — 485, 488. 46. gr. — 485, 488. nr. 80, 5. júní. Framfærslulög. 3. gr. — 515. nr. 45, 17. mdí. Jarðræktarlög. 35. gr. — 6T1. 36. gr. — 671. nr. 64, 25. maá. Lög um breyting á lögum nr. 54, 25. maí 1949 um Lasárvirkjun. — 302. nr. 8, 5. febrúar. Ábúðarlög. 8. gr. — 405. nr. 18, 14. febrúar. Lög um breyting á lögum nr. 64, 11. júní 1938, um breyting á lögum nr. 55, 27. júní 1921 um skipulag kauptúna og sjávar þorpa. 1. gr. — 109. nr. 27, 5. marz. Lög um meðferð opinberra mála. 202. gr. — 113. nr. 113, 29. desember, Lög um lausn ítaka af jörðum. — 395. nr. 20, 8. mara. Lög um vátryggingarsamninga. 5. gr. — 240. KKK 1954, 1951, 1955, 1956, 1956, 1957, 1957, 1957, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 6. gr. — 232, 242. T. gr. — 232, 242, 8. gr. — 240. 13. gr. — 1032. 14. gr. — 1021, 1024, 1030, 1032. 15. gr. — 1021, 1025, 1030. 18. gr. — 744. 20. gr. — "744. 24. gr. — 1032. 25. gr. — 879. 34. gr. — 35, 743, 745. 116. gr. — 1037. 123. gr. — 1037. nr. 88, 14. apríl. Lög um réttindi og skyldur starfsmanna rík- isins. — 822, 847. 1. gr. — 931, 924. 2. gr. — 924. 3. gr. — 924. 4. gr. — 921, 922, 924, 933, 935, 936. 1. gr. — 931, 933. 10. gr. — 921. 11. gr. — 922. 13. gr. — 221. 14. gr. — 843. nr. 58, 24. apríl. Áfengislög. 24. gr. — 559. 45. gr. — 559. nr. 22, 3. maí. Lög um breytingar á almennum hegningarlög- um, nr. 19, 12. febrúar 1940. 3. gr. — 863. 4. gr. — 295, 296, 346, 852. nr. 20, 1. marg. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19, 12. febrúar 1940. — 70. nr. 48, 7. apríl. Lög um náttúruvernd. 2. gr. — 342. nr. 24, 14. febrúar. Auglýsing um fyrirmynd að samþykktum fyrir sjúkrasamlög í kaupstöðum. 11. gr. — 58, 60. nr. 40, 22. mara. Auglýsing um staðfestingu á samþykktum sjúkrasamlaga í sveitum og kauptúnum. — 58, 60. nr. 32, 22. maí. Lög um heimild handa ríkisstjórninni til að selja Kópavogskaupstað land jarðanna Kópavogs og Digraness og um eignarnámsheimild á erfðafesturéttindum. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KKKI — 658, 661, 662. 2. gr. — 657, 658, 659, 662, 663, 668, 669, 670, GTI. 1957, nr. 63, 21. júní. Lög um Landsbanka Íslands. 45. gr. — 216, 217. 1957, nr. 260, 9. september. Reglugerð um fangavist. 17. gr. — 73. 1958, nr. 16, 9. apríl. Lög um rétt verkafólks til uppsagnarfrests frá störfum og rétt þess og fastra starfsmanna til launa vegna sjúkdóms- og slusaforfalla. 4. gr. — 140, 143. 6. gr. — 143. T. gr. — 143. 1958, nr. 26, 2. maí. Umferðarlög. 25. gr. — 559. 26. gr. — 428, 437. 43. gr. — 428, 437. 49. gr. — 418, 436, 438. 51. gr. — 428, 437. 52. gr. — 437. 54. gr. — 420. 66. gr. — 429, 437. 67. gr. — 375, 388, 428, 434. 68. gr. — 388, 418, 428. 69. gr. — 375, 418, 421, 428, 434, 438, 440,879. 70. gr. — 418. 438. TA. gr. — 418, 428, 438. 80. gr. — 559. 1958, nr. 87, 29. ágúst. Reglugerð um viðauka við reglugerð nr. 70, 30. júní 1958 um fiskveiðilandhelgi Íslands. — 491, 614. 1959,nr. 61, 24. mare. Reglugerð um umferðarmerki og notkun þeirra. 3. gr. — 418. 20. gr. — 418. 1959, nr. 19, 24. apríl. Lög um sameign í fjölbýlishúsum. — 105. 1959, nr. 52, 14. ágúst. Lög um kosningar til Alþingis. 2. gr. — 5, 76. 1960, nr. 22, 10. maí. Lög um heimild handa ríkisstjórninni til að selja Vestmannaeyjakaupstað land allt á Vestmannaeyjum, sem nú er í eigu tíkisins og um eignarnámsheimild á lóða- og erfðafesturéttindum. 2. gr. — 404. 1960,nr. 58, 28. júlí. Lög um bann við okri, dráttavegti o. fl. T. gr. — 476. 1960, 21. október. Reglugerð fyrir Eftirlaunasjóð starfsmanna Lands- banka Íslands (Seðlabankans og Viðskiptabankans). KKKII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. — 217. 6. gr. — 219, 231. 7. gr. — 219, 220. 20. gr. — 216. 1960, nr. 87, 28. desember. Lög um viðauka við lög nr. 18, 4. nóv. 1887 um veð. 2. gr. — 113, 116. 1961, nr. 3, í1. mara. Reglugerð um fiskveiðilandhelgi Íslands. 1. gr. — 491, 497, 614. T. gr. — 491, 497, 614. 1961, nr. 4, 11. mara, Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 87, 29. ágúst 1958, um viðauka við reglugerð nr. 70, 30. júní 1958, um fiskveiðilandhelgi Íslands. — 491, 614. 1961, nr. 31, 24. mare. LÖg um breyting á almennum hegningarlög- um, nr. 19, 12. febrúar 1940. 1. gr. — 74, 75. 1961, nr. 10, 29. mara. Lög um Seðlabanka Íslands. 13. gr. — 733. 34., gr. — 1006. 1961, nr. 11, 29. mara. Lög um Landsbanka Íslands. 13. gr. — 216, 217. 17. gr. — 1006. 1961, nr. 36, 29. mara. Ábúðarlög. 3. gr. — 868. 20. gr. — 405. 31. gr. — 405. 1961, nr. 45, 29. mara. Lög um breyting á lögum nr. 52, 14. apríl 1959 um kosningar til Alþingis. 1. gr. — "75, 76. 1961, nr. 63, 29. mara. Lög um lögskráningu sjómanna. — 241. 2. gr. — 612. 7. gr. — 232, 240. 1961, nr. 82, 21. ágúst. Lög um meðferð opinberra mála. XKI. kafli — 74. 40. 'gr. — 490. 66. gr. — 72. 67. gr. — 3, 11, 72, 292, 116, 787, 788. 70. gr. — 73. 17. gr. — 118, 719. 112. gr. — 116, 717, 718, 719, 720, 721, 746. 115. gr. — 390. 118. gr. — 497. 124. gr. — 398. 140. gr. — 612. 1961, 1961, 1968, 1962, 1968, 1968, 1962, 1962, 1962, 1962, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKKIII 141. gr. — 344. 171. gr. — 397, 673. 172. gr. — 2, 68, 291, 715, 787,788. nr. 97, 18. desember. Lög um verðlagsráð sjávarútvegsins. — 248, 957. 1. gr. — 251, 960. 3. gr. — 256, 965. T. gr. — 960. mr. 102, 28. desember. Lög um heimild fyrir ríkisstjórnina til að staðfesta fyrir Íslands hönd Parísarsamþykktina um vernd eignarréttinda á sviði iðnaðar. 8. gr. — 33. nr. 8, 14. mara. Erfðalög. 47. gr. — 1046. 48. gr. — 1046. 49. gr. — 1046. 59. gr. — 1046. mr. 10, íh. mara. Lög um breyting á lögum um réttindi og skyldur hjóna nr. 20, 20. júní 1983. — 549. 1. gr. — 554. nr. 80, 4. apríl. Reglugerð fyrir Landsbanka Íslands. 44. gr. — 217. nr. 55, 28. apríl. Lög um kjarasamninga opinberra starfsmanna. — 844. nr. 57, 18. apríl. Lög um Hæstarétt Íslands. 13. gr. — 673. 16. gr. — 138. 20. gr. — 94. 21. gr. — 526, 767, 943, 1010, 1013, 1040, 1045. 23. gr. — 361. 25. gr. — 166, 296. 30. gr. — 360, 361. 31. gr. — 1040. 36. gr. — 158, 206, 407. 45. gr. — 175. 58. gr. — 592. nr.70, 28. apríl. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. 5. gr. — 520, 622, 623,631. 24. gr. — 620. nr. 71, 28. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 63/1961 um lög- skráningu sjómanna. 1. gr. — 232. nr. 52, 24. maí. Reglugerð fyrir Seðlabanka Íslands. 65. gr. — 217. KKKIV Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1962, nr. 129, 20. september. Reglugerð um kjarasamninga starfs- manna sveitarfélaga. — 844. 1962, nr. 168, 1. október. Samþykki um stjórn Húsavíkurkaupstaðar. 59. gr. — 845. 1963, nr. 7, 29. apríl. Lög um tollskrá o. fl. 1. gr. — 446. 4. gr. — 442, 443, 445, 446. 1963, nr. 40, 30. apríl. Lög um almannatryggingar. 16. gr. — 517. 23. gr. — 224. 28. gr. — 224. 40. gr. — 224. 49. gr. — 58, 60, 61. 1963, nr. 245, 31. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. 36. gr. — 628. 44. gr. — 620, 629, 633, 634. 60. gr. — 620. 1963, nr. 66, 31. desember. Siglingalög. 141. gr. — 263. 148. gr. — 263. 199. gr. — 23, 585. 200. gr. — 29. 216. gr. — 24, 30, 208, 290. 233. gr. — 30, 263. 1963, nr. 67, 81. desember. Sjómannalög. 1. gr. — 207, 212. 2. gr. — 207. 3. gr. — 207, 211, 213. 5. gr. — 207. 6. gr. — 207. 14. gr. — 207. 1963, nr. 71, 31. desember. Vegalög. 62. gr. — 692, 694. 1964, nr. 29, 11. mara. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 4, 11. marz 1961, um breyting á reglugerð nr. 87, 29. ágúst 1958, um viðauka við reglugerð nr. 70, 30. júní 1958, um fiskveiðiland- helgi Íslands. — 614. 1964, nr. 51, 15. maí. Reglugerð um gerð og búnað ökutækja o. fl. 9. gr. — 512. 1964,nr. 19, 21. maí. Skipulagslög. — 917. 35. 1964, nr. 54 1964, 1965, 1965, 1965, 1965, 1965, 1965, 1965, 1965, 1966, 1966, 1966, 1966, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKKV d. gr. — 842, 846, 849, 850. 9. gr. — 837. nr. 65, 17. júlí. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. 5. gr. —— 620, 622, 623, 631. 24. gr. — 6820. nr. 14, 15. mara. Lög um launaskatt. 1. gr. — 225. 2. gr. — 225. nr, 39, 24. mare. Byggingarsamþykkt Reykjavíkur. 7. gr. — 131. 11. gr. — 732. 17. gr. — 609. 18. gr. — 609. nr. 22, 24. apríl. Jarðræktarlög. 35. gr. — 668, 671, 692. 20. maí. Ákvörðun Seðlabanka Íslands um vexti. — 133. nr. 60, 20. maí. Lög um Laxárvirkjun. — 302. nr. 71, 22. maí. Lög um breyting á lögum nr. 58 frá 28. júní 1960 um bann við oki, dráttarvegti o. fl. — 733. nr. 90, 7. október. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. 5. gr. — 620, 622, 623, 631. T. gr. — 628. 12. gr. — 629. 17. gr. — 628, 632. 24. gr. — 620. 38. gr. — 620, 626. 42. gr. — 620, 623, 630, 631. 47. gr. — 622, 633. nr. 97, 22. desember. Lög um breyting á lögum nr. 19, 10. maí 1965 um Húsnæðismálastjórn ríkisins. 1. gr. — 102. nr. 29, 28. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 82, 26. ágúst 1961 um meðferð opinberra mála. 1. gr. — 116, T1T, 718, 719, 720, 721, 746. nr. 33, 26. apríl. Lög um fuglafriðun og fuglaveiðar. 8. gr. — "719. 9. gr. — 719. nr. 86, 23. desember. Lög um heimild til verðstöðvunar. — 53, 54, 55. 1. gr. — 43. 2. gr. — 43. nr. 298, 23. desember. Auglýsing um verðstöðuun. — 55. KKXVI Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1967, 1967, 1967, 1967, 1968, 1968, nr. 78, 28. apríl. Reglugerð um íbúðarbyggingar ríkisins og Reykjavíkurborgar. 105, 106. gr. — 102. 15. gr. — 102, 108. 19. gr. — 108. nr. 62, 18. maí. Lög um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu. — 491, 612. 1. gr. — 497, 614. 2. gr. — 497. 4. gr. — 491, 497, 614. 5. gr. — 491, 497, 614. T. gr. — 491, 497. 8. gr. — 491, 497. nr. 63, 16. júní. Bráðabirgðalög um lausn á deilu stýrimanna, vélstjóra og loftskeytamanna á íslenakum farskipum og eig- enda íslenakra farskipa. — 893. nr. 158, 29. september. Auglýsing um staðfestingu fjármála- ráðuneytisins á byggingarsamþykktum. — 453. nr. 8, 8. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 19, 10. maí 1965, um Húsnæðismálastofnun ríkisins. — 105, 107. nr. 40, 23. apríl. Umferðarlög. 5. gr. — 512. 25. gr. — 0, 357, 358, 359, 560, 717, 719, 720, 746, 74T. 26. gr. — "70, 901. 21. gr. — 70, 75, 76. 37. gr. — "70, 901. 45. gr. — 901. | St 46. gr. — 940. 48. gr. — 940, 942. 49. gr. —- 419. 51. gr. — 884. 67. gr. — 375, 386, 388, 515, 833, 940. 68. gr. — 387, 418. 69. gr. — 375, 387, 418, 504, 512, 515, 520, 879, 883, 894, 940, 942. 70. gr. — 387, 418, 514. 73. gr. — 515, 517, 902. 74. gr. — 418, 504, 512, 514, 942. 76. gr. — 515, 517, 901, 902. 80. gr. — 70, 357, 358, 359, 560, 717, 719, 720, 746, 747, 910, 1057, 1058. 81. gr. — 359, 719, 720, 746. 1968, 1968, 1968, 1969, 1969, 1969, 1969, 1969, 1969, 1969, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKKVII nr. 122, 23. apríl. Reglugerð um breyting á reglugerð mr. ?8/ 1967, um íbúðarbyggingar ríkisins og Reykjavíkurborgar. — 105, 107. nr. 58, 1. maí. Lög um Stofnfjársjóð fiskiskipa. — 5, 7, 8, 9, 10, 11. 10. gr. — 8. 11. gr. — 8. 12. gr. — 8. nr. 79, 31. desember. Lög um ráðstafanir í sjávarútvegi vegna breytinga gengis íslenakrar krónu. — 6, 8, 10, 11. 7. gr. — 6. mr.2, 18. febrúar. Lög um lausn kjaradeilu útvegsmanna og yfirmanna á bátaflotanum. — 240, 241. nr.3, 26. febrúar. Lög um tollskrá o. fl. — 1056, 1057. 38. gr. — 1058, 1060. nr. 108, 11. apríl. Reglugerð wm störf lækna við Sjúkrahúsið á Húsavík. — 835, 847. 1. gr. — 837, 846. 3. gr. — 846. 4. gr. — 837, 842, 846. mr, 21, 10. maí. Lög um breyting á lögum nr. 62, 18. má 1967. um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu. —- 490, 491, 497, 612, 614. 2. gr. — 491, 614. nr. 59, 28. maí. Lög um tollheimtu og tollaeftirlit. — 1056, 1057. 63. gr. —- 1058, 1060. 12. gr. — 1058, 1060. nr. 72, 28. maí. Lög um verðjöfnunarsjóð fiskiðnaðarins. — 243, 245, 254, 255, 945, 954, 963, 964, 965, 966, 970. 1. gr. — 258, 968, 969. 2. gr. — 251, 255, 259, 947, 948, 951, 959, 964. 3. gr. — 259, 946, 970. 5. gr. — 257, 258, 966, 968, 969, 970. 6. gr. — 968, 969. 7. gr. — 249, 251, 252, 255, 256, 257, 949, 959, 961, 964, 965, 967, 968. 8. gr. — 969. 10. gr. — 970. nr. 82, 2. júlí. Áfengislög. 24. gr. — 70, 357, 358, 359, 560, 719, 720, 721, Tá6. 45. gr. — 70, 357, 358, 359, 560, 719, 720, 721. KKXKVIII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1969, nr. 257, 28. nóvember. Reglugerð um ávana- og fíkniefni — 854. 1. gr. — 346, 347, 855. 1970, nr. 1, lí. febrúar. Lög um tollskrá o. fl. 1. gr. — 446. 4. gr. — 443, 444, 445, 446. 1970, nr. 1, 11. febrúar. Lög um tollskrá o. fl. 1. gr. — 446. 4. gr. 443, 444, 445, 446, 1970, nr. 4, 8. febrúar. Lög um breyting á lögum nr. 79, 31. desem- ber 1968, um ráðstafanir í sjávarútvegi vegna breytingar geng- is íslenakrar krónu. — 251, 252, 960, 961. 1970, nr. 23, 16. apríl. Vegalög. 62. gr. — 694. 1970, nr. 77, 16. júní. Lög um tilbúning og verslun með opíum o. fl. — 851, 854. 1. gr. — 346, 855. 4. gr. — 346, 863. 5. gr. — 346, 347, 348, 852, 855, 863, 864. 6. gr. — 346, 347, 863. 1970, nr. 87, 6. ágúst. Lög um gjöld til holræsa, gangstétta og varanlegs slitlags á götum Akureyrar. — 454. 2. gr. — 451. 1971, nr. 123, 8. júlí. Reglugerð fyrir Verðjöfnunarsjóð fiskiðnaðarins. 2. gr. — 246, 955. 1971, nr. 89, 24. desember. Lög um breyting á lögum nr. 31, frá 10. maí 1969 um breyting á lögum nr. 62, 18. maí 1967, um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu. — 490. 1. gr. — 612. 1978, nr. 60, 29. maí. Lög wm stofnun og slit hjúskapar. 47. gr. — 1076. IV. EFNISSKRÁ TIL YFIRLITS. Aðfarargerðir. Sjá Aðför, fjárnám, innsetningargerð, kyrrsetn- ing, lögbann, lögtak, útburðarmál. Aðför. Aðgerðarleysi. Sjá tómlæti. AÐIA .......0.0020 000... 119, 417, 455, 483, 504, 523, Aðildareiður. Sjá barnsfaðernismál. Aðstoð .......0.0. 020 Aðstöðugjald. Sjá skattar. Aflýsing. Arkitektar. Atvinnuréttindi. Sjá refsingar ..............000....0... 73, 355, Atvinnulöggjöf. Ábúð. Ábyrgð ..........2.. 0000 Ábyrgð á seldum hlut .............0200 0000 nn Ábyrgð á verkum annarra. Ábyrgð húseigenda. Sjá fasteignir og skaðabætur. Áfengi. Áfengislög ...........00000000 0... 355, 559, 716, 718, 720, Áfrýjun. 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn 4, 42, 63, 110, 138, 144, 158, 191, 206, 261, 362, 367, 417, 446, 455, 577, 584, 592, 620, 635, 657, 747, 758, 730, 798, 938, b. Áfrýjunarfjárhæð nær eigi kr. 5000.00 .............. c. Áfrýjunarfrestur liðinn. Áfrýjunarleyfis eigi aflað .... 2. Máli gagnáfrýjað 10, 36, 57, 93, 100, 119, 161, 400, 417, 455, 577, 594, 620, 688, 758, 773, 798, 821, 873, 805, 904, 945, 977, 995, 1033, 3. Ýmis atriði .............. 18, 158, 175, 206, 407, 417, 559, Áfrýjunarfrestur. Sjá áfrýjun. Áfrýjunarleyfi. Sjá áfrýjun. Ákæra .............220 rr 345, Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Árekstur skipa ........20...0000 0000 Barnaverndarmál .........2.20000 0 ene n Barnsfaðernismál .............000..0. 0. 362, Bifreiðir: A. Einkamál ................ 374, 417, 504, 734, 780, 878, 895, B. Opinber mál ........00.20000000.0.. 355, 559, 716, 718, 720, 696 584 559 175 780 746 995 138 93 1061 1071 397 36 738 696 938 1053 XL Efnisskrá til yfirlits Birting laga og stjórnvaldaerinda. Bjarglaun. Sjá björgun. Björgun ..........0...20.2000 enn 23, 584 Blóðrannsókn ...........2002200000 0000. 355, 559, 716, 718, "720 Botnvörpuveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Bókhald. Brot gegn valdstjórninni, Byggingameistarar. Sjá ábyrgð á mannvirkjagerð. Byggingarsamvinnufélög. Börn .......0.....00000 000 738, 1061 Dagsektir ..............00000.0 000... sn 30 Dánarbætur. Sjá skaðabætur. Dómarar. Sjá dómstólar, réttarfarsvítur og sératkvæði. 1. Samdómendur í héraði 23, 30, 36, 144, 158, 166, 175, 191, 206, 231, 243, 261, 267, 367, 407, 417, 441, 455, 489, 498 504, 544, 566, 577, 592, 611, 635, 657, 684, 688, 696, 715, 758, 112, 792, 798, 904, 945, 1010, 1013 2. Dómenda ekki getið í héraðsdómi 4, 63, 68, 90, 222, 446, 539, 688, 767, 943, QTT 3. Sératkvæði: Í Hæstarétti ................... 110, 215, 611, 798, 920, 1040 Í héraði .........0. 367, 441, 831, 1020 4. Ýmis atriði 158, 205, 355, 673, 758, 772, 943, 977, 1033, 1040, 1047, 1053 Dómhæfi kröfu. Dómstólar ......0.......022 0000 158, 1033, 1061 Dráttarvélar. Sjá bifreiðir. Eiður. Sjá aðildareiður. Eignarrréttarfyrirvari. Eignarréttur. Embættismenn. Endurheimta ...............2..0 00 895, 945 Endurrit skjala. Endurupptaka máls. Erfðaábúð ....................2.2%00 sess 688 Erfðafesta ..................... se 657 Erfðaskrár. Fangelsi. Sjá löggæzlumenn. Farbann. Farmgjald. Sjá flutningssamningar. Farmsamningar. Sjá flutningssamningar. Farmskírteini ................2.00.00.0.n err 261 Fasteignasala. Fasteignir 42, 63, TT, 119, 144, 158, 389, 400, 566, 577, 635, 657, 688, 758, 865, 904, 977 Ferðabann. Sjá farbann. Efnisskrá til yfirlits XLI Félagsdómur. Félög. Sjá byggingarsamvinnufélög, hlutafélög og samvinnu- félög. Firma ........2.....00000. 0... 30 Fiskveiðabrot .............2.2..2000 00 489, 6ll Fiskverzlun. Fíknilyf ........2.....0.00 0000 345, 851 Fjármál hjóna .........0.000.00 00. nn 544, 973, 9TT Fjárnám .............0000 000. 42, 272, 577, "58 Fjársvik. Fjölbýlishús. Sjá fasteignir og sameign. Flutningssamningar .............00.2000 000. 261 Foreldravald. Sjá börn. Forkaupsréttur. .............200000 000. 865, 97T Fógetagerðir. Sjá aðför, fjárnám, kyrrsetning, lögbann, lögtak, og útburðargerðir. Framkrafa. Framsal kröfu. Frávísun. A. Einkamál: 1. Frá héraðsdómi 90, 100, 215, 226, 272, 446, 526, 566, 1010 1013 2. Frá Hæstarétti .............00...000 0... 93, 359 B. Opinber mál ...........20.0200. 0000 nn 397 Frelsissvipting. Sjá gæzluvarðhald. Frestir. Fyrning .............0022 000... 57 Gagnaöflun ...........00.000.00 nn 591, 1053 Gagnfær farmskírteini. Sjá farmskíreini. Gjafsókn, gjafvörn 100, 119, 231, 374, 389, 417, 504, 865, 895, 977, 1061 Geðrannsókn ............220022 0000 enee rr 191 Geðsjúkrahús. Sjá frelsissvipting. Gengi. Gerðardómar. Gjaldþrot. Sjá skiptamál. Gæzlufangar. Sjá gæzluvarðhald. Gæzluvarðhald ...........000000 0 1, 68, 291, 715, 787 Hafning máls. Handtaka. Sjá frelsissvipting. Hefð. Heimvísun. A. Einkamál ............0..... 158, 243, 362, 483, 688, 772, 1033 B. Opinber mál. Hjónaband. Sjá hjónaskilnaður og hjónavígsla. Hjónaskilnaður. Sjá skiptamál. Hjónavígsla. Hjúskapur. Sjá hjónaskilnaður og hjónavígsla. XLII Efnisskrá til yfirlits Hlutafélög. Hlutdeild. Húftrygging. Sjá vátryggingar. Húsaleiga. Sjá fasteignir og samningar. Iðnaður. Innheimtulaun. Innsetningargerðir ..................2.002 00 nn Ítak. Sjá fasteignir. Ítrekun ............0...0. 000. 559, 718, 720, Kaup og sala. Sjá og forkaupsréttur. 1. Fasteignir ...................22 0000. 557, 758, 2. Lausafé ..............00.0000 00 367, 498, Kaupgjald. Sjá vinnulaun. Kaupmálar. Sjá fjármál hjóna. Kjarasamningar. Sjá og vinnulaun .............00000000... Kjörbörn. Kyrrsetning ...............20.2000 00 .s rs 175, Kærufrestur. Sjá kærumál. Kærumál. . Einkamál. - Frávísun frá héraðsdómi ................ 526, 1010, 1013, . Frávísun frá Hæstarétti ...................000.000..0..... Frestir ................000.0020 0 Má!lskostnaðartrygging ................0.0000 0000 . Vanhæfi dómara ...............0.0. 0... ens Ýmis kæruatriði .............0.0.0..00.00 00. 166, . Opinber mál. Ákæra 2... . Dómssáttir ................. 0. 716, 718, "720, „'Gæzluvarðhald ...............00.0000.0..... 1, 68, 291, 715, UR Nj Landbúnaður. Landamerkjamál................2..0.. 00. Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðabrot. Landskipti. Landvist. Launaskattur. Sjá skattar. Lausafjárkaup. Sjá kaup og sala. Lífeyrir. Líkamsáverkar. Loftför. Lóðir. Lóðarleigusamningar. Sjá fasteignir. Læknar. Sjá mat og skoðun 119, 191, 559, 716, 718, 719, 798, Læknaráð ..........2.2..200200000 sver 191, Atvinnuréttindi ..................00.0.. 000 746 865 747 523 206 359 1047 397 146 781 1838 878 878 Efnisskrá til yfirlits KLI Lög. Lögskýring. Lögbann. .............0...0.ssssssn ss Löggæzlumenn .............220.0...0r ss Löghald. Sjá kyrrsetning. Lögheimili. Lögjöfnun „..............20.20000 0 nn 345, Lögmenn ...........0000. 0000 272, 455, 498, Lögræði .............2..200220020 Lögsaga ..............2.20.0..0 e.s Lögtak ................00000 ne 222, 528, Lögveð ...............22.0.. nes 417, Manndráp. Mat og skoðun. . Atvinnutjón ........0000..0.0.... 119, 417, 504, 798, 878, . Áverkar og heilsutjón .................... 119, 191, 798, - Blóðrannsókn ...........0..0.0.0..0...0.. 355, 559, 716, 718, . Fiskveiðabrot .............2200000 0000. 489, Geðrannsókn .............0..202 00 .r ns „ Ýmsar mats- og skoðunargerðir eftir tímaröð í dómasafni. Tt, 144, 191, 293, 345, 441, 498, 544, 577, 592, 635, 657, 688, 696, 772, 780, 851, 904, 977, 1053, Þ OUR I T. Þóknun matsmanna. 8. Örorka .......00000r ss 119, 798, Málflutningur ................2.000 0000 en rr Málflytjendur. Sjá lögmenn. Málshöfðun ..............2.02.000. 00 neee 696, Málshöfðunarfrestur. Sjá málshöfðun. Málskostnaður ...............00.0.0. 0. nn sn T6t, 904, Meðsök. Sjá skaðabætur. Merkjadðómur ...............00..0 0 Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar. Miskabætur. Sjá skaðabætur. Nafnréttur. Nágrenni. Niðurfelling máls. Sjá hafning máls og útivist aðilja. Nytjastuldur. Opinber mál. Sjá atvinnuréttindi, áfengislög, áfrýjun, ákæra, bifreiðir, birting laga og stjórnvaldaerinda, blóðrannsókn, botnvörpuveiðar, bókhald, brot gegn valdstjórninni, dómarar, fangelsi, farbann, ferðabann, fiskveiðabrot, fíknilyf, fjársvik, frávísun, frelsissvipting, fyrning, gagnaöflun, geðrannsókn, geðsjúkrahús, gæzlufangar, gæzluvarðhald, handtaka, heim- vísun, hlutdeild, ítrekun, kærumál, landhelgisbrot, landvist, 76 945 74 261 620 818 920 878 720 611 191 1061 878 119 657 166 712 gr 995 158 KLIV Efnisskrá til yfirlits líkamsáverkar, loftför, læknar, löggæzlumenn, lögsaga, mann- dráp, mat og skoðun, nágrenni, nytjastuldur, ómerking, ó- merking ummæla, óréttmætir verzlunarhættir, prentréttur, rangur framburður fyrir dómi, refsingar, sakaruppgjöf, sáttir, skattsvik, skilorðsbundnir dómar, skírlífisbrot, skjalafals, tékkamisferli, tilraun, togveiðar, tolllagabrot, umferðarlög, verðlagsbrot, verjandi í opinberu máli, þjófnaður, ærumeið- ingar, ölvun. Opinberir starfsmenn ................... 00... 920 Opinberir styrkir ............202....2..0 00. 4, Ómaksbætur ............20..00. 00. 1 Ómerking. A. Einkamál 90, 100, 158, 215, 243, 272, 362, 446, 483, 566, 688, 712, 943, 1033 B. Opinber mál. Ómerking ummæla. Sjá lögmenn, refsingar og ærumeiðingar 455, 657 Óréttmætir verzlunarhættir. Prentréttur. Prestar. Sjá embættismenn. Rangur framburður fyrir dómi. Refsingar ..............0...02 0000 294, 489, 611, 851, 1053 Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög: a. Sekt dæmd án vararefsingar. b. Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing .. 345, 489, 611, 851 c. Skilorðsbundin refsing dæmd ................ 293, 345, 851 d. Varðhald dæmt ...............000% 000... 355, 539, 1053 e. Fangelsi dæmt ..............2.2..0.. 0... f. Upptaka eigna dæmd ...............00 0000... 345, 611, 851 g. Svipting verzlunarleyfis dæmd. h. Svipting ökuleyfis dæmd .................000..0... 355, 559 i. Ómerking ummæla ...........0000.00. 000. 455, 657 Réttarfar. Sjá aðfarargerðir, aðför, aðgerðarleysi, aðild, aðild- areiður, áfrýjun, áfrýjunarfrestur, áfrýjunarleyfi, ákæra, dómarar, dómhæfi kröfu, dómstólar, endurrit skjala, endur- upptaka máls, félagsdómur, fjárnám, fógetagerðir, frávísun, frestir, fyrning, gagnaöflun, gerðardómur, gjafsókn, gjaf- vörn, hafning máls, heimvísun, innsetningargerð, kyrrsetn- ing, kærufrestur, kærumál, lög, lögskýring, lögbann, lög- hald, löggæzlumenn, lögmenn, lögsaga, lögtak, málflytjend- ur, málflutningur, málshöfðunarfrestur, málskostnaður, nið- urfelling máls, ómaksbætur, ómerking, réttarfarsvítur, sáttir, sératkvæði, stefna, stefnubirting, tómlæti, úrskurður, útburð- armál, útivist aðilja, vanreifun, varnarþing, venjuréttur, vitni, lþingsókn, þingvottar. Réttarfarsvítur 158, 166, 355, 359, 362, 389, 455, 489, 566, 657, 712, 188, 943, 945, 977, 1033, 1040, 1053 Efnisskrá til yfirlits XLV Réttargæzla .............2...2. 00... 110, 158, 904 Ritfrelsi. Ríkisstarfsmenn. Sjá opinberir starfsmenn. Sakarefni skipt. Sakaruppgjöf. Sakhæfi ...........0.00200000 nr 191 Samaðild ............0.20000 0000 226 Sameign. Samningar. Sjá og verksamningar 4, 42, 63, 389, 407, 455, 747, 780, 792, 821, 865, 904, 977 Samvinnufélög. Sjá og byggingarsamvinnufélög ............ 620 Sáttir: A. Einkamál ...............22..0. nn sn 446 B. Opinber mál .........2.0... 00 nn 716, 718, 720, "746 Sératkvæði. 1. Hæstiréttur .................... 110, 215, 611, 798, 920, 1040 2. Héraðsdómur ..........200000. 0. 367, 441, 821, 1020 Sjó- og verzlunardómur 23, 36, 90, 93, 206, 231, 261, 276, 407, 441, 584, "792 Sjóveð .........022000 0 23, 206, 276 Skaðabætur: A. Innan samninga ........ 63, 144, 577, 592, 635, 758, 730, 973 B. Utan samninga: 1. Árekstur skipa .............000... 0... 36 2. Bifreiðaslys ...........020.00.00.... 374, 417, 504, 734, 938 3. Ýmis persónuslys .............0.000 0. 119, 191 4. Ýmsar skaðabætur ............200.. 00... 71, 995 0. Vinnuslys .......2000220000 ner 798 Skattar: A. Aðstöðugjald. B. Eignarskattur. Sjá tekjuskattur. C. Launaskattur ............2.000. 00 ss 222 D. Söluskattur. E. Tekjuskattur .............2.2000 0... nn 528, 620 F. Útsvar. Skattsvik. Sjá og skattar. Skilorðsbundnir refsiðómar ...........0.0.000.0.... 293, 345, S5l Skipsleiga. Sjá samningar. Skiptamál ..........00..000.0 0... 483, 455, 544, 767, 1033, 1040 Skírlifisbrot. Skjalafals. Skólar. Skuldamál ...........2200.202000 nes 93 Spjöll á mannvirkjum .........2.220000. 8 293 Stefnur. Stefnubirting ............2.000002 0200... 526 KLVI Stjórnarskráin .............000000 0000 243, 945, 1061 Stjórnsýsla ...........200000 neee 945 Söluskattur. Sjá skattar. Tekjuskattur. Sjá skattar. Tékkamisferli. Tilraun ...........22.220 0... 345 Togveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Tollar .........20020202 000 441 Tolllagabrot ..............0%. 0... snert 1053 Tómlæti ............022.02 0000 577, TAT Traustnám ..............00000.0nn sten 147 Umboð ........2000000 00 93 Umferðarlög. Sjá bifreiðir. Umferðarréttur ..............200220000 neee ne ser 904 Umsýsla. Umsýsluþóknun ...........00.. 0... s sn 407 Uppboð .......2.00200000 nn 100, 483 Uppsögn á starfssamningi ...............0.00000.... 792, 821, 920 Upptaka eigna .........0.000000 0000... 345, 611, 851, 1053 Úrskurðir ...............000000.. 592, 1053 Útburður. Útivist ...........00.000 000. 1, 62, 362, 723, 724, 851 Útsvör. Sjá skattar. Vanheimild ..........200.20000 snert 144 Vanreifun ............202000.2esesr rr 90, 226 Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku. Varnarþing ...........2.200.0.0. ss 261 Vátryggingar ............20202 00 sens 231, 734, 895, 1020 Veðréttindi. Sjá sjóveð ............0202.00.. 0 ens 100 Vegir ...........000002 ene sss 904 Veiðiréttindi. Veikindadagar. Sjá vinnulaun. Venjuréttur. Verðjöfnunargjald ............2...0..000.0 esne 945 Verðlagsbrot. Verðstöðvun ............2.200.0000.. nn nn 42 Verjandi í opinberu máli. Verkkaup. Sjá vinnulaun. Verksamningar ..............0..0. enn 12, 18, „592 Vextir .........22020200 0000 18 Viðskiptabrét. Vinnulaun. Vinnusamningar ................ 138, 206, 276, 523, 725 Vinnuslys. Sjá skaðabætur. Viti ...........000000 00. 166 Víxlar. Víxilmál. Vörzlusvipting ...............2.00000 0. 272 Þinglýsing. Þingsókn. Þingvottar. ..............0.0...00.0 000 gr" Þjáningar. Sjá skaðabætur. Þjófnaður. Þrotabú. Sjá skiptamál. Ærumeiðingar ...................0. 0000 455 Ölvun. Sjá áfengislög. Örorka ............. 0. 119, 798, 878 Öryggiseftirlit ríkisins ........................... 0. 119 V. EFNISSKRÁ. Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerð, kyrrsetning, lögbann, lögtak, útburðarmál. Aðför. Aðgerðarleysi. Sjá tórnlæti. Aðild. Móðir stefnir til heimtu bóta fyrir ófjárráða barn ...... 119, 417 Sameigendum að húsi stefnt til greiðslu skaðabóta .......... 119 Tveir kröfuhafar í þrotabúi höfða, að fengnu samþykki skipta- fundar, máli til riftunar samnings gjaldþrota .......... 455 Lögmaður höfðar mál til heimtu fjár í eigin nafni, þótt annar væri eigandi kröfu ............0000000 0. en enn 483 Skipaður lögráðamaður ófjárráða barna höfðar mál til heimtu bóta vegna missis Móður .........00000000 000... 504 Vátryggingafélagi stefnt til að greiða skaðabætur vegna bif- reiðaslyss óskipt með ökumanni bifreiðar .............. 504 Eftir uppsögu héraðsdóms warð aðili máls gjaldþrota og tók þrotabú hans við málinu fyrir Hæstarétti .............. 523 Í barnsfaðernismáli einu var barnsfaðir látinn og var mál höfð- að gegn dánarbúi hans .........00.0000. 0. s.n. nn. 696 Móðir og barn höfða mál til viðurkenningar á faðerni barnsins. Talið, að óskilgetið barn geti sjálft átt sóknaraðild barns- faðernismáls, enda geti það haft augljósa hagsmuni af ákvörðun faðernis ..........2..0.c0 even 696 Aðildareiður. Sjá barnsfaðernismál. Aðstoð. Hinn 13. marz 1968 var m/b B á leið frá Keflavík. Á móts við Gerðahólma stöðvaðist aðalvél skipsins og var skipið þá 1,8 sjóm. frá landi. Eigi tókst að koma vélinni í gang og bað skipstjóri bátsins, m/b V, að draga bátinn til Kefla- víkur, sem hann og gerði. Gerðist þetta um kl. 10.00, en til Keflavíkur var komið kl. 13.15. V var á leiðinni til Keflavíkur. Er í land kom, kom fram, að vélarbilun stafaði af stíflu í olíukerfi. Héraðsdómari taldi, að m/b B hefði ver- ið í hættu í skilningi siglingalaganna og hér væri um björg- un að ræða. Vátryggingaverð m/b B war kr. 9,6 millj. Efnisskrá KLIX og húfhagsmunatrygging, kr. 2,4 millj. Hæstiréttur taldi, að gangtruflun vélar væri á þann veg háttað, að vélstjóri bátsins hefði getað fundið orsök hennar og gert við hana áður en bátinn bæri að landi. Þá var talið, að hægt hefði verið að varpa akkerum og draga þannig úr reki bátsins eða stöðva það með öllu. Með hliðsjón af þessu var talið, að hjálp sú, er m/b V veitti m/b B í umrætt sinn, hefði ekki verið björgun í skilningi siglingalaganna og var því aðeins dæmd þóknun fyrir aðstoð, kr. 100.000.00. ........0002.. 584 Aðstöðugjald. Sjá skattar. Aflýsing. Arkitektar. Atvinnuréttindi. Sjá refsingar. Lögreglustjórinn í Reykjavík synjaði Ó um endurnýjun öku- réttinda til farþegaflutninga í atvinnuskyni, þar sem Ó hafði hlotið dóm í sakadómi Reykjavíkur, 8 mánaða óskil- orðsbundið fangelsi, fyrir brot gegn 248. og 261. gr. al- mennra hegningarlaga. Byggði lögreglustjóri neitun sína á 4. mgr. 27. gr. umferðarlaga, sbr. 2. gr. laga nr. 52/1961. Ó kærði úrskurð þennan, sem war staðfestur .......... 73 Ökumaður bifreiðar sviptur ökuleyfi í 12 mánuði vegna ölv- unar við akstur .........0.000..0 000. 355 Ökumaður sviptur ökuleyfi ævilangt vegna ölvunar við akstur. Ítrekað brot ...........0..... ss 559 Atvinnulöggjöf. Ábúð. Ábyrgð. Kaupfélagið A hafði á hendi umboðssölu á bókum félagsmanna Bóksalafélags Íslands. Árið 1967 var samningur við kaup- félagið endurnýjaður, en krafizt var sjálfsskuldarábyrgðar stjórnarmanna um efndir á samningnum. G, sem var stjórn- arformaður, áritaði ábyrgðarskjalið, en ekki fleiri. Var þó sérstaklega um það rætt, að a. m. k. tveir stjórnarmanna rituðu undir ábyrgðarskuldbindinguna. Kaupfélagið lenti í fjárhagsvandræðum og var þá gengið að G sem sjálfskuld- arábyrgðarmanni. G taldi forsendur vera brostnar fyrir ábyrgð sinni, þar sem eigi hefðu verið fleiri ábyrgðarmenn. Eigi var fallizt á, að ábyrgðin væri niður fallin vegna þessa, en G var talinn bera ábyrgð á skuldinni hálfri, þar L Efnisskrá sem hann hefði mátt treysta því, að annar maður yrði ábyrgðarmaður ...........0.202200.0 000. Ábyrgð á seldum hlut. S keypti nýja bifreið af bifreiðaverzluninni B. Við kaupin und- irritaði S svonefnt ábyrgðarskírteini, en þar segir, að B ábyrgist framleiðslu- og efnisgalla og muni sjá um viðgerð á þeim, enda verði tilkynning um meinta galla komið svo fljótt sem unnt sé til fyrirtækisins og ábyrgðin renni út eftir 6 mánuði frá afhendingardegi eða ef bifreiðinni hafi verið ekið tíu þúsund kílómetra fyrir þann tíma. Nokkrir gallar komu fram á bifreiðinni og krafði S um bætur vegna þessa. Krafan kom þó eigi fram fyrr en rúmum tveimur mánuðum eftir, að ábyrgðartíma samkvæmt skírteininu var lokið. Talið, að galli sá, sem var á bifreið S, væri verk- smiðjugalli og félli því sem slíkur undir ákvæði ábyrgðar- skírteinisins. Hins vegar hefði krafan eigi komið fram fyrr en eftir þann tíma, sem við var miðað í ábyrgðar- skírteininu og geti því S eigi haft uppi skaðabótakröfu af þessu efni á hendur B, enda hefðu eigi verið rök að því leidd, að ákvæði ábyrgðarskírteinisins væru ógild ........ Ábyrgð á verkum annarra. Sjá skaðabætur. Ábyrgð húseigenda. Sjá fasteignir og skaðabætur. Áfengi. Áfengislög. Á viðurkenndi að hafa neytt áfengis á dansleik einum og ekið síðan bifreið. Blóðsýni sýndi efni í blóði hans, er samsvör- uðu 1,40%e af vínanda. Ósannað, að meðferð á blóðsýni H hefðu á nokkurn hátt verið athugaverð. Var honum dæmd refsing vegna framferðis síns og sviptur ökuleyfi ........ Hinn 8. marz 1970 var I tekinn að akstri bifreiðar. Reyndust efni í blóði hans samsvara 1,24%, af vínanda. Var I dæmd- ur til að sæta varðhaldi í 15 daga og sviptur ökuleyfi æfi- langt, en hér var um ítrekað brot að ræða. ............ S var handtekinn við akstur og reyndust efni í blóði hans svara til 1,58%, af vínanda. Héraðsdómari lauk málinu með dóm- sátt og gerði S að greiða sekt í ríkissjóð. Dómssáttinn var felld úr gildi samkv. ákv. 3. málsgr. 80. gr. 1. nr. 40/1968. .........0020000nee rr K var ákærður fyrir ölvun við akstur og viðurkenndi brot sitt. Héraðsdómari afgreiddi málið með dómssátt og gerði K að greiða sekt í ríkissjóð. Sátt þessi var kærð og felld úr Bls. 175 780 353 559 716 Efnisskrá gildi, þar sem K hafði skömmu áður verið dæmdur til refsingar fyrir ölvun við akstug. ........0000000 0. K var ölvaður við akstur. Reyndust efni í blóði hans samsvara 1,21%0 af vínanda. Héraðsdómari lauk máli með dómssátt og gerði K að greiða sekt í ríkissjóð. Dómssáttin var felld úr gildi samkv. ákv. 3. málsgr. 80. gr. 1. nr. 40/1968 .. H var kærður fyrir akstur bifreiðar undir áhrifum áfengis. Dóm- ari afgreiddi málið með réttarsátt, og gerði H að greiða sekt í ríkissjóð. Saksóknari ríkisins kærði sátt þessa, þar sem H hafði skömmu áður verið dæmdur til refsingar fyrir m. a. ölvun við akstur. Var dómssáttin felld úr gildi, þar sem þau málalok, sem hún gerði ráð fyrir, voru óheimil Áfrýjun. 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn 4, 42, 63, 110, 138, 144, 158, 191, 206, 261, 362, 367, 417, 446, 455, 577, 584, 592, 620, 635, 657, 747, 7158, 780, 798, 938, b. Áfrýiuarfjárhæð nær eigi kr. 5.000.00 .......000000..... c. Áfrýjunarfrestur liðinn. Áfrýjunarleyfis eigi aflað. Gagnsök í máli frávísað, þar sem áfrýjunarleyfis hafði eigi verið aflað, en áfrýjunarfrestur liðinn .......... 2. Máli gagnáfrýjað 10, 36, 57, 93, 100, 119, 161, 400, 417, 455, 5Tt, 594, 620, 688, 758, 773, 7198, 821, 878, 895, 904, 945, 977, 995, 1033, 3. Ýmis atriði: Í máli einu krafðist áfrýjandi þess, að honum yrði aðeins gert að greiða stefnanda kr. 3.000.00 án vaxta, en til vara kr. 6.500.00. Í héraði hafði hann einungis haft uppi bá kröfu, að honum yrði ge:t að greiða stefnanda kr. 6.390.00. Var talið, að áfrýjanda væri einungis heimilt að hafa upp fyrir dómi í Hæstarétti, hinar sömu kröfur og í héraði, enda væri ekki fullnægt skilyrðum 45. gr. 1. nr. 57/1962 Mál, er fallið hafði niður vegna útivistar, áfrýjað af nýju samkv. heimild 36. gr. laga nr. 57/1962 ................ 158, 206, Fyrir Hæstarétti hafði áfrýjandi máls uppi kröfu, er hann hafði eigi haft uppi í héraði. Var hún eigi talin koma til álita fyrir Hæstarétti samkvæmt 45. gr. laga nr. 57/1962 Í máli einu var tveimur aðiljum stefnt. Annar gagnáfrýjaði en hinn ekki. Sá aðili, er ekki gagnáfrýjaði, var talinn bundinn við úrslit héraðsdóms um fjárhæðir .................... Eigi talin efni til að sinna kröfu ákærðs manns um framhalds- rannsókn Í Máli .............200.02 0000 nn Áfrýjandi máls eigi talinn hafa svipt sig rétti til að áfrýja inn- setningargjörð, þótt hann hefði afhent gagnaðilja sínum LI Bis. 718 720 746 995 138 93 1061 18 407 175 417 559 LII Efnisskrá barn það, er um var deilt, eftir uppkvaðningu úrskurðar héraðsdóms ..........02.0.02 0000 nn rr Áfrýjunarfrestur. Sjá áfrýjun. Áfrýjunarleyfi. Sjá áfrýjun. Ákæra. Í ákæruskjali einu var eigi beint ákært fyrir tilraunaverknað, en það talið falla undir ákæruna, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr, 82/1961, enda hefði málið verið reifað fyrir Hæstarétti með hliðsjón af því ..........0..20000. 0... Saksóknari ríkisins gaf út ákæru á hendur tveim mönnum fyrir að hafa gefið út og haft til sölu á almennum innlend- um markaði klámrit og var það talið varða við 210. gr. al- mennra hegningarlaga. Héraðsdómari vísaði málinu frá dómi, bar sem í ákæru var eigi vitnað til einstaks eða ein- stakra kafla, blaðsíðna, málsgreina, setninga né orða í bók- inni, til að renna stoðum undir |það, að hún væri klámrit. Dómur þessi var staðfestur af Hæstarétti. ............ Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Árekstur skipa. 1966 lagðist m/b B að suðurvarargarðinum Í öfn, eftir tilvísun bryggjuvarðar. M/b B lá fremst ryggjuna, en fleiri skip voru ofar. Seinna sama kvö slá lagðist m/b Bj. utan á m/b B, einnig eftir tilvísun bryggjuvarðar. Er þetta var, virðist vaður hafa verið sæmi- legt. Er líða tók á nóttina tók að hvessa og jókst þá sjó- gangur. Tók þá m/b Bi., að slást harkalega utan í m/b B og brotnaði m/b B nokkuð, unz m/b Bj. yfirgaf höfnina. Eigendur m/b B kröfðu nú eigendur m/b Bj. um bætur vegna tjóns þess, er varð á m/b B. Talið, að frumorsök skemmda beirra, er urðu á m/b B, hafi verið ósjórinn í Þorlákshöfn í umrætt sinn, Hins vegar hafi stjórnendur m/b svigrúm til að færa bát sinn. Þeim hafi borið að sýna vekni vegna þeirra breytinga, sem urðu á sjólagi við bryggjuna og færa bát sinn frá, þegar óttast mátti, að hann kynni að valda skemmdum á öðrum skipum. Var þessi skylda stjórnenda m/b Bj. enn brýnni fyrir þá sök, að það skip er stálskip og stærra en m/b B, sem er tréskip. Hins vegar var talið, að stjórnendum m/b B hefði mátt vera ljós sú hætta, sem kynni að leiða af legu m/b Bj. utan á skipinu. Bar þeim að sýna hina mestu varkárni, en ekki verður séð, að stjórnendur m/b B hafi gert skip- Bls. 345 397 Efnisskrá verjum m/b Bj. boð um að færa sig, er veður og sjólag fór að spillast, né boð um aðrar ráðstafanir, er að haldi kynni að koma. Af þessum sökum voru eigendur m/b Bj. taldir eiga % hluta sakar á tjóninu, en eigendur m/b B % hluta. Var eigendum m/b Bj. því dæmt að greiða eigendum m/b B % hluta tjóns þeirra ............0.00..00 00 Barnaverndarmál. Með úrskurði 5. júní 1972 ákvað barnaverndarnefnd Reykjavík- ur, að barnið S skyldi dveljast á opinberri stofnun í Reykja- vík, en hjónaskilnaðarmál var milli foreldra þess. Hinn 22. september 1972 veitti dómsmálaráðuneytið foreldrum barns- ins leyfi til lögskilnaðar, og var þar svo ákveðið, að faðir- inn skyldi hafa forræði þess. Faðirinn var því samþykkur, að barnið dveldist áfram á tilgreindri stofnun. Hinn 24. sept- ember 1972 tók eiginkona barnið heimildarlaust frá stofn- uninni. Kröfðust þá barnaverndarnefnd og faðir barnsins þess, að gerð yrði húsleit hjá móður barnsins og ef barnið finndist þar, skyldi það tekið þaðan og flutt á fyrrgreinda stofnun. Var það gert. Konan kærði húsleitarúrskurðinn, sem var staðfestur. ................00.0...0 0... Barnsfaðernismál. Í barnsfaðernismáli einu var rannsókn máls í héraði talin svo AB ábótavant, að hinn áfrýjaði dómur var ómerktur og málinu vísað heim í hérað til framhaldsrannsóknar og dómsálagn- ingar af NÝJU ................2 00... ss var fæddur 17. júní 1902. Á árunum 1930-31 var stúlkan C vinnukona hjá hjónunum D og E, en E var systir AB, sem var þar til húsa. Kveður C, að náin kynni hafi orðið með henni og AB og þau oft haft samfarir. Hinn 12. október 1931 eignaðist C stúlkubarnið E. Var hún þá flutt austur á land í heimilissveit sína. Við skírn barnsins tilkynnti C, að AB væri faðir barnsins, en eigi verður séð, að honum hafi verið gert um það kunnugt. C kveðst hafa átt bréfa- skipti við AB, er hafi viðurkennt að vera faðir að barninu og greitt með því meðlag, er hann hafi sent í pósti. Er E hafi verið á 1. ári, hafi hún þurft að fara til lækninga til Reykjavíkur. Hafi þá maður, er hún bjó hjá, útvegað skrif- lega barnsfaðernisviðurkenningu hjá AB. Barnsfaðernis- viðurkenning þessi kom ekki fram og var nú talin glötuð. Barnið E hafi verið á sjúkrahúsi og hafi AB ábyrgzt greiðslur og greitt sjúkrahúskostnað barnsins. C kveðst síðan hafa gifzt og þá fengið hreppstjóra í hreppi þeim, þar sem hún bjó, til að innheimta meðlögin hjá AB. E segir, að eftir að hún varð fullorðin og komin til Reykjavíkur, hafi hún LIII Bls. 36 138 362 LIV Hv Efnisskrá ekki haft samband við AB, en bæði móðir hans og systkini og hafi sér ætið verið tekið sem viðurkenndu barni AB. AB kvæntist síðar og eignaðist son. Eiginkona hans andaðist árið 1956, en hann andaðist sjálfur hinn 6. ágúst 1969. Gerði E þá kröfur til að teljast dóttir AB og erfingi. Höfðaði hún því ásamt móður sinni barnsfaðernismál á hendur dánar- búi AB í þessu skyni. Systkini AB hafa lýst því, að þau hafi ætíð talið, að E væri dóttir hans og telja sig hafa full rök fyrir því. Skrifleg gögn fundust ekki um meðlags- greiðslur. Hins vegar fundust tvö ábyrgðarbréf frá árinu 1938 til hreppstjórans í þeim hreppi, þar sem C bjó, og er sendandi talinn AB, en B er föðurnafn AB, en hann notaði jafnan ættarnafn. Þá fannst tryggingarbréf til Landspit- ala Íslands varðandi sjúkrahúslegu E og var það undir- ritað AB. Borin var saman rithönd á nafni AB og rithönd AB á fyrrgreindu tryggingarbréfi og telur sá, er samanburð- inn gerði, að um sömu rithönd sé að ræða. Samkvæmt þessum gögnum var talið, að C hefði fært slík rök fyrir máli sínu, að henni var veittur aðildareiður ............ Bifreiðir. A. Einkamál. ar starfsmaður hjá Á. Í eitt sinn var bifreið, er Á átti, ný- komin frá Keflavík. Hafði rignt á leiðinni og var bílpallur- inn blautur og óhreinn. Annar starfsmaður Á ók bifreiðinni, en H var honum til aðstoðar. Í vörugeymslu Á var bifreiðin stöðvuð til affermingar. Fór H upp á bifreiðarpallinn að flytja þar til kassa, en féll út af pallinum og meiddist og hlaut varanlega örorku. Krafði hann Á um bætur vegna þessa. Dæmt, að þar sem bifreiðin hefði verið kyrrstæð inn í vöruskemmu, án þess, að aflvél hennar eða annar hreyfi- búnaður væri í gangi, hefði slys það, er hér um ræðir, ekki hlotizt af vélkúnu ökutæki í notkun. Var fébótaábyrgð á hendur Á því eigi byggð á reglum umferðarlaga og skipti ekki máli þótt verið gæti, að H hefði skrikað fótur á bif- reiðarpallinum. Þá var heldur eigi talið sannað, að slysið hefði orðið vegna mistaka eða handvammar verkstjóra eða annarra starfsmanna Á við afferminguna. Að þessu öllu athuguðu var Á sýknaður af kröfum H í málinu ........ Hinn 2. október 1967 að morgni dags, ók Á, sem var kennari að atvinnu, jeppabifreið sinni austur Miklubraut. Bjart var, gott veður og sól lág. Um þetta leyti var verið að hreinsa Miklubraut á vegum Reykjavíkurborgar. Reykjavíkurborg hafði tekið á leigu vörubifreið, eign H, og vátryggða hjá H h/f. Hafði bifreiðinni verið ekið meðfram götubrún til austurs og verkamenn færðu á hana rusl og annan hroða. Bis. 696 374 Efnisskrá Bifreiðin var staðsett við nyrðri götubrún Miklubrautar við mynni innaksturs að benzínafgreiðslustöð þar við Miklu- brautina. Hægra afturhorn pallsins skagaði út í akbraut- ina. Bifreiðin var kyrrstæð. Engin varúðarmerki voru á bif- reiðinni né á akbraut, er gæfu til kynna, að verið væri að vinna við bifreiðina. Er Á ók eftir Miklubrautinni, lenti hann aftan á fyrrgreindri vörubifreið og var árekstrarhöggið svo mikið, að Á beið þegar bana. Ekkja Á og börn, kröfðu Reykjavíkurborg um bætur vegna tjóns þessa óskipt með eiganda bifreiðarinnar og vátryggingarfélaginu Hh/f. Fram. kom, að nyrðri akbraut Mikiubrautar hafði ekki verið skipt með varúðarlinum í merktar akreinar. Var talið óvarlegt af ökumanni bifreiðarinnar að stöðva hana svo, að hún væri að hiuta inn á fjölfarinni akbraut, þar sem leyfður var 60 km hámarkshraði, án þess að sett væri upp aðvörunarmerki um vegavinnu, sbr. lið A 9, í 3. gr. reglu- gerð nr, 61/1959, en ökumanni bar að gæta þess, að svo væri gert. Var því talið, að eigandi bifreiðarinnar væri sam- kvæmt bifreiðarlögum ábyrgur fyrir tjóni því, er bóta- krefjendur hefðu orðið fyrir í umrætt sinn. Þá var talið að umrædd bifreið hefði verið í þjónustu Reykjavíkurborg- ar við gatnahreinsun og verkstjórnendum hefði borið að að sjá til þess, að sett væri upp aðvörunarmerki um vega- vinnu, hæfilega langt fyrir aftan bifreiðina. Þar sem þessa hefði eigi verið gætt, var fébótaábyrgð einnig lögð á Reykja- víkurborg. Hinn látni ók í umrætt sinn á móti rísandi sól og var talið, að sólbirtan mundi hafa hamlað útsýn hans. Með hliðsjón af því og afleiðinga árekstursins var talið ljóst, að ökuhraði Á í umrætt sinn hefði verið óhæfilegur. Var því meiri hluti sakar á hann lagður, en talið, að eig- andi bifreiðarinnar og Reykjavíkurborg, bæri að bæta bóta- krefjendum % hluta tjóns þeirra. M ekkja Á krafðist kr. 1.811.437.00 í bætur fyrir missi framfæranda og kr. 200.000.00 í bætur fyrir röskun á stöðu og högum. Dóttir hennar A krafðist kr. 72.013.00 í bætur fyrir missi framfæranda og kr. 200.000.00 í bætur fyrir röskun á stöðu og högum. Dótt- ir hennar B krafðist kr. 152.465.00 í bætur fyrir missi framfæranda og kr. 200.000.00 í bætur fyrir röskun á stöðu og högum. Dóttir hennar C krafðist kr. 170.334.00 í bætur fyrir missi framfæranda og kr. 200.000.00 fyrir röskun á stöðu og högum. Tryggingafræðingur reiknaði, að tjón M næmi kr. 3.116.596.00, ef miðað væri við missi tekna Á. Verörnæti lífeyris, sem henni bar frá Lífeyrissjóði barna- kennara, næmi kr. 1.384.967.00 og verðmæti mæðralauna kr. 456.271.00. Talið, að mæðralaun og ekkjubætur frá Trygg- ingastofnun ríkisins ættu að koma til frádráttar, þegar tión LV Bls. LVI Efnisskrá ekkjunnar yrði ákveðið. Þá yrði litið til lífeyrisgreiðslna frá Lífeyrissjóði barnakennara við ákvörðun bóta. Sam- kvæmt þessu var fjárhagstjón ekkjunnar talið kr. 1.050.000.00 og tjón hennar á röskun á stöðu og högum kr. 125.000.00. Tjón barnanna var metið þannig: Tjón A 80.000.00, tjón B 115.000.00 og tjón C kr. 120.000.00 .....00.0000.0.0.. Hinn 21. desember 1968 ók A bifreið sinni frá Flateyri til Ísa- fjarðar. Með honum í bifreiðinni voru eiginkona hans og tveir aðrir farþegar. Nokkur snjór var og vont veður. Á Breiðadalsheiði fór bifreiðin út af veginum með þeim afleiðingum, að eiginkona Á lézt. Sex ófjárráða börn þeirra A og eiginkonu hans, kröfðu A og vátryggingarfélag bif- reiðarinnar óskipt um skaðabætur vegna fráfalls móður þeirra. Fyrir Hæstarétti var krafa barnanna eingöngu byggð á reglum 3. mgr. 69. gr. sbr. 2. mgr. 74. gr. laga nr. 40/ 1968, þar sem A ætti sök á slysinu með ógætilegum akstri og ógætilegu framhaldi ferðarinnar. Talið, að ekki væri annað sannað, en að bifreiðin hefði verið í fullkomnu lagi í umræddri ferð og eigi væri sannað, að slysið hefði orðið vegna gáleysis ökumannsins A, þannig að fébótaábyrgð yrði á hann lögð af þeim sökum. Var A, svo og vátrygging- arfélagið, því sýknað af kröfum barnanna .............. B átti bifreið, sem hann hafði húftryggt hjá T. Kvöld eitt lán- aði B vinkonu sinni L bifreiðina og skyldi lánið vera skamma hríð. L ók bifreiðinni um bæinn og neytti áfeng- is. Síðan ók hún til Keflavíkur, sem ók þar út af og eyði- lagðist bifreiðin. B krafði L um skaðabætur og T um bæt- ur samkvæmt húftryggingunni. L var dæmd til að greiða bætur. Hins vegar var T sýknaður, þar sem í vátryggingar- skilmálum stóð, að bótaskylda félagsins væri því skilyrði bundin, að engin æki bifreiðinni nema vátryggingartaki, maki hans, börn, tengdabörn, foreldrar, systkini eða fast- ráðnir menn í þjónustu hans ........0000000 0000... S keypti nýja bifreið af bifreiðaverzluninni B. Við kaupin und- irritaði S svo nefnt ábyrgðarskírteini, en þar sagði, að B ábyrgðist framleiðslu- og efnisgalla og muni sjá um við- gerð á þeim, enda verði tilkynningum um meinta galla komið svo fljótt sem unnt væri til fyrirtækisins, og að ábyrgðin renni út eftir 6 mánuði frá afhendingardegi, eða ef bifreiðinni hafi verið ekið tíu þúsund kílómetra fyrir bann tíma. Nokkrir gallar komu fram á bifreiðinni og krafði S um bætur vegna þessa. Krafan kom þó eigi fram, fyrr en rúmum tveimur mánuðum eftir að ábyrgðartíma samkvæmt skírteininu var lokið. Talið, að galli sá, sem var á bifreið S, væri verksmiðjugalli og félli því sem slíkur Bis. 417 504 734 Efnisskrá LVII Bls. undir ákvæði ábyrgðarskirteinisins. Hins vegar hefði kraf- an eigi komið fram fyrr en eftir þann tíma, sem við væri miðað í ábyrgðarskírteininu og gæti því S eigi gert skaða- bótakröfu af þessu efni á hendur B, enda hefði eigi verið rök að því leidd, að ákvæði ábyrgðarskírteinisins væru Ógild ..........20200000000 nes 780 Hinn 5. olktóber 1967 ók K bifreið sinni austur Miklubraut. Er hann nálgaðist Rauðagerði hægði hann á ferð bifreiðarinn- ar, þar sem hann hugðist beygja inn í þá götu til hægri. Í því var næstu bifreið á eftir honum ekið á hann. Skemmd- ist bifreiðin og hann slasaðist verulega. K krafði eiganda þeirrar bifreiðar um bætur. Fébótaábyrgð var lögð óskipt á eiganda síðari bifreiðarinnar. K krafði um bætur fyrir varanlega örorku kr. 586.155.00. Bætur fyrir yfirvinnutap kr. 22.213.60 og miskabætur kr. 150.000.00. Fram kom, að varanleg Örorka K var metin 10%. Hann var stýrimaður að atvinnu og hélt vinnu sinni áfram og hafði sæmilegar tekjur. Með hliðsjón af því, var tjón hans fyrir varan- lega örorku, sem hér skiptir máli, metið á kr. 350.000.00, yfirvinnutapið var tekið til greina að öllu leyti og bætur fyrir þjáningar o. fl. með kr. 50.000.00. K hafði fengið slysa- bætur frá vinnuveitanda sínum, útgerðarfélagi einu, kr. 60.000.00 og var dæmt, að það fé skyldi ekki koma þar til frádráttar, sbr. 2. mgr. 25. gr. laga nr. 50/1944. Dæmt var lögveð í bifreiðinni til tryggingar dæmdum fjárhæðum .. 878 Hinn 11. janúar 1969 ók G bifreið sinni austur þjóðveginn frá Akranesi, Á veginum þarna varð árekstur á milli bifreiðar G og annarrar bifreiðar. Ökumaður þeirrar bifreiðar kvaðst hafa ekið með 60 km hraða miðað við klst. og hafi hann séð bifreið G koma á móti sér á vinstri vegarhelmingi. Hann hafi talið öruggt, að bifreiðinni yrði sveigt inn á hægri vegarhelming og ekið því hiklaust áfram en bifreiðarnar lent saman. Hemlaför bifreiðar G mældust 20 m, en hinn- ar bifreiðarinnar 25 m. Vegur þarna er 7.80 m breiður og hefur árekstur orðið á vinstra vegarhelmingi bifreiðar G miðað við akstursstefnu hans og eru tæpir 2 metrar frá vinstri hlið bifreiðarinnar að vinstri vegarbrún. Bifreið G var skyldutryggð hjá vátryggingarfélaginu H. Greiddi fé- lagið kostnað við viðgerð á skemmdum þeim, sem urðu á hinni bifreiðinni. Krafði H nú G um endurgreiðslu þess fjár, þar sem áreksturinn hefði orðið vegna stórkostlegs gá- leysis hans. Talið, að áreksturinn hefði orðið fyrir gáleysi G, en varhugavert að telja hann hafa sýnt af sér stórkostlegt gáleysi í merkingu 73. gr. laga nr. 40/1968. Var G því sýkn- aður af kröfum H .........20.000000. nr 895 Hinn 5. nóvember 1969 um kl. 1500 ók H bifreið sinni suður LVIII Efnisskrá Elliðaárvog og áfram inn Suðurlandsbraut og hugðist aka vestur Miklubraut. Er H var kominn út á Suðurlandsbraut- ina kom S akandi á bifreið af Miklubraut út á Suðurlands- braut og ók á bifreið H að aftan, vinstra megin. H krafði S um bætur vegna árekstrarins. S taldi hins vegar, að H ætti sök á árekstrinum, þar sem hann hefði ekki stöðvað bifreið sína, er hún kom á Suðurlandsbrautinni, og því ekki gætt þeirrar varúðar, sem honum bar að sýna. Bifreið H hafi verið stöðvuð áður en henni var ekið inn á Suður- landsbrautina, og hafi hann því talið óhætt að aka inn á götuna. H hafi hins vegar ekið áfram þvert í veg fyrir bifreið hans og áreksturinn verið óumflýjanlegur. Talið, að S ætti alla sök, þar sem honum hafi borið að víkja fyrir bifreið H í umrætt sinn, en hann hafði H sér á hægri hönd. Mátti hann því ekki, sbr. 3. mgr. 46. gr. sömu laga, taka beygju til vinstri fyrr en H var farinn fram hjá. Var S dæmt að greiða H viðgerðarkostnað bifreiðar hans, svo og bætur fyrir afnotamissi, kr. 400.00 fyrir hvern dag .. B. Opinber mál: Á viðurkenndi að hafa neytt áfengis á dansleik einum og ekið síðan bifreið sinni. Blóðsýni sýndi efni í blóði hans, er sam- svöruðu 1,40% af vínanda. Ósannað var talið, að meðferð á blóðsýni H hefði á nokkurn hátt verið athugaverð. Var honum dæmd refsing vegna framferðis síns og sviptur Ökuleyfi ...............0... 00. Hinn 8. marz 1970 var I tekinn að akstri bifreiðar. Reyndust reikul efni í blóði hans samsvara 1,24% af vínanda. Var Í dæmdur til að sæta varðhaldi í 15 daga og sviptur öku- leyfi æfilangt, en hér var um ítrekað brot að ræða ........ S var handtekinn við akstur og reyndust efni í blóði hans sam- svara 1,58%, af vínanda. Héraðsdómari lauk málinu með dómssátt og gerði S að greiða sekt í ríkissjóð. Dómssáttin var felld úr gildi samkv. ákv. 3. málsgr. 80. gr. 1. nr. 40/ 1968 ........0000000 00 K var ákærður fyrir ölvun við akstur og viðurkenndi brot sitt. Héraðsdómari afgreiddi málið með dómssátt og gerði K að greiða sekt í ríkissjóð. Sátt þessi var kærð og felld úr gildi, þar sem K hafði skömmu áður verið dæmdur til refsingar fyrir ölvun við akstur .............0....2..0 0. K var ölvaður við akstur. Reyndust efni í blóði hans samsvara 1,21%, af vínanda. Héraðsdómari lauk máli með dómssátt og gerði K að greiða sekt í ríkissjóð. Sekt bessi var felld úr gildi í Hæstarétti, þar sem fram kom, að G hafði skömmu áður hlotið refsingu fyrir ölvun við akstur ............ Bls. 938 355 559 716 718 Efnisskrá LIX Bls. H var kærður fyrir akstur bifreiðar undir áhrifum áfengis. Dómari afgreiddi málið með dómssátt, og gerði H að greiða nokkra sekt í ríkissjóð. Saksóknari ríkisins kærði sátt þessa þar sem H hafði skömmu áður verið dæmdur til refsingar fyrir m. a. ölvun við akstur. Var dómssáttin felld úr gildi, þar sem þau málalok, sem hún gerði ráð fyrir, voru Ó- heimil ..........02..000. sess TAG Á árinu 1966 keypti H bifreið af fyrirtæki einu og var hún skráð eign hans. Sumarið 1966 fór H í sumarleyfi til Þýzkalands og lét senda sér bifreiðina þangað. Hann kveðst þar hafa kynnst einhverju fólki, og lánað því bifreiðina, en það hafi stórskemmt hana. Sá, er fengið hefði bifreiðina að láni, hefði viljað bæta tjónið, en ekki fengið bifreið af sömu árgerð, og því látið hann fá bifreið af annarri árgerð. Hafi hann notað bifreið þessa og síðan látið senda sér hana heim, en á hana hafi verið sett skráningarmerki fyrri bifreiðarinn- ar. Hafi bifreið þessi verið afhent athugasemdalaust af tollyfirvöldum hér, og hafi hann notað hana hér á landi. Vorið 1969 kveðst hann enn hafa farið í orlofsferð til út- landa. Hafi hann þá látið senda sér bifreiðina. Við flutn- ing bifreiðarinnar út var tekið fram, að hún væri af árgerð 1963. Er H fór heim lét hann senda sér bifreiðina, en við komuna var skráð, að bifreiðin væri mun þyngri en áður var talið. Fór þá fram nokkur athugun á gögnum bif- reiðarinnar og kom í ljós, að hún er talin árgerð 1966. Við rannsókn kom í ljós, að framleiðslunúmer bifreiðarinnar hafði verið höggvið burtu, en síðan soðið yfir það fram- leiðslumerki af hinni eldri bifreið frá 1963. Enda þótt frá- sögn H um bifreiðaskiptin væri talin með miklum ólíkind- um, var eigi talið sannað, að hann hefði sjálfur skipt um framleiðslunúmer eða honum hafi verið um þetta kunnugt fyrr en undir rannsókn málsins. Var hann því sýknaður af ákæru um brot gegn 159. gr. laga nr. 19/1940. Ákærða var ekki gefið að sök að hafa flutt til landsins 1969 aðra bifreið en hann flutti út það ár. Ákæra í málinu tók ekki til brota vegna innflutnings bifreiðar H haustið 1966, heldur aðeins til rangar tilgreiningar Í aðflutningsskýrslu 1969. Með hlið- sjón af þessu var H sýknaður af refsikröfu um brot gegn ákvæðum tollalaga. Hins vegar var honum dæmd refsing fyrir misnotkun á skráningarmerki bifreiðar, og bað talið varða við 3. mgr. 80. gr. laga nr. 40/1968 .......000000... 1053 Birting laga og stjórnvaldaerinda. Bjarglaun. Sjá björgun. LX Efnisskrá Bls. Björgun. Hinn 28. marz 1968 var m/b B að þorsknetaveiðum VNV af Stafnesi, um 6-7 sjómílur frá landi. Festust þá net í skrúfu skipsins og var hún óstarfhæf. Björgunarbáturinn E var þar staddur nálægt. Var beðið um hjálp frá björgunar- bátnum. Kafaði froskmaður og skar net úr skrúfunni. Hófst það verk kl. 1725 og var lokið kl. 1815. Eigandi og útgerð- armaður E krafði síðan vátryggingarfélag það, er vátryggt hafði m/b B, um kr. 60.000.00 sem bætur fyrir aðstoð. Af greiðslu varð ekki og krafði þá eigandi og áhöfn E eig- anda m/b B um bjarglaun, að fjárhæð kr. 500.000.00, en taldi að verðmæti hins bjargaða hefði verið um 18 millj. króna. Dæmt, að hjálp sú, er E veitti m/b B í umrætt sinn hefði verið björgun, samkvæmt sjónarmiðum 199. gr. sigl- ingalaga nr. 66/1963. Þar sem útgerðarmaður E krafði í fyrstu einungis um kr. 60.000.00 var talið, að hann væri bund- inn við þá fjárhæð að öllu leyti. Var eiganda m/b B því dæmt að greiða honum einungis kr. 60.000.00, auk vaxta og málskostnaðar. Dæmdur var sjóveðréttur til tryggingar þessum fjárhæðum .....................0.00 00. 23 Hinn 13. marz 1968 var m/b B á leið frá Keflavík, Á móts við Gerðahólma stöðvaðist aðalvél skipsins og var skipið þá 1,3 sjóm. frá landi. Eigi tókst að koma vélinni í gang og bað skipstjóri bátsins m/b V að draga bátinn til Kefla- víkur, sem hann og gerði. Gerðist þetta um kl. 1000, en til Keflavíkur var komið kl. 1315. V var á leiðinni til Kefla- víkur. Er í land kom, kom fram, að vélarbilun stafaði af stíflu í olíukerfi. Héraðsdómari taldi, að m/b V hefði verið í hættu í skilningi siglingalaganna og hér væri um björg- un að ræða. Vátryggingarverð m/b B var kr. 9,6 millj. og hagsmunatrygging kr. 2,4 millj. Hæstiréttur taldi, að gangtruflun vélar m/b B væri á þann veg háttað, að vélstjóri bátsins hefði getað fundið orsök hennar og gert við hana áður en bátinn bæri að landi. Þá var talið, að hægt hefði Verið að varpa akkerum og draga þannig úr reki bátsins eða stöðva það með öllu. Með hliðsjón af þessu var talið, að hjálp sú, er m/b V veitti m/b B í umrætt sinn, hefði ekki verið björgun í skilningi siglingalaganna, og var því aðeins dæmd þóknun fyrir aðstoð, kr. 100.000.00 ........ 584 Blóðrannsókn. Blóðflokkar. Vínandamagn í blóði ...................... 355, 559, 716, 718, "720 Bókhald. Efnisskrá LKI Bls. Botnvörpuveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Brot gegn valdstjórninni. Byggingameistarar. Sjá ábyrgð á mannvirkjagerð. Byggingasamvinnufélög. Börn. Með úrskurði 5. júní 1972 ákvað barnaverndarnefnd Reykja- víkur, að barnið S skyldi dveljast á opinberri stofnun í Reykjavík, en hjónskilnaðarmál var milli foreldra þess. Hinn 22. september 1972 veitti dómsmálaráðuneytið for- eldðrum barnsins leyfi til lögskilnaðar, og var þar svo ákveð- ið, að faðirinn skyldi hafa forræði þess. Faðirinn var því samþykkur, að barnið dveldist áfram á tilgreindri stofnun. Hinn 24. september 1972 tók eiginkona barnið heimildar- laust frá stofnuninni. Kröfðust þá barnaverndarnefnd og faðir barnsins þess, að gerð yrði húsleit hjá móður barnsins og ef barnið finndist þar, skyldi það tekið þaðan og flutt á fyrrgreinda stofnun. Var það gert. Konan kærði hús- leitarúrskurðinn, sem var staðfestur .................... 738 A, íslenzkur ríkisborgari, og konan B, enskur ríkisborgari, gift- ust í Englandi 12. júlí 1966. Þau bjuggu síðan í Englandi. Hinn 23. maí 1967 fæddist þeim dóttir C. Þau slitu sam- vistum í desember 1969 og hafði B barnið, en A fékk þó að umgangast það. Konan sótti um skilnað á árinu 1971. Hinn 28. maí 1971 var barnið hjá A, sem fór með það til Íslands, án þess að hafa haft samráð við B eða yfirvöld í Englandi. Enskur dómstóll veitti hjónunum lögskilnað til bráðabirgða 3. nóvember 1971 og lýsti úrskurð þann fulln- aðarúrskurð 8. febrúar 1972. Ekki voru á það bornar brigð- ur, að úrskurður þessi væri bindandi fyrir báða aðilja, Tal- ið, að þennan úrskurð yrði að leggja til grundvallar dómi í málinu. Hinn 8, júní 1971 hafði hlutaðeigandi dómstóll í Englandi mælt svo fyrir, að B fengi forræði C að svo stöddu. Er Á var kominn hingað til lands krafðizt hann þess hinn 21. október 1971, að dómsmálaráðuneytið kvæði upp úrskurð um forræði barnsins. Gekk sá úrskurður 7. september 1972 og segir þar, að B skuli hafa forræði barnsins, en ÁA skuli hafa rétt til að umgangast það. Þá voru ákvæði um um- gengnisrétt og fleiri atriði. Hinn 18. október 1971 krafðizt B bess, að barnið yrði með beinni fógetagerð tekið úr vörzlum A og fengið henni. A vefengdi gildi forræðisúrskurðar dómsmálaráðuneytisins, en þar sem engir gallar væru á þeim úrskurði, var í Hæsta- LXITI Efnisskrá rétti talið, að leggja bæri hann til grundvallar. Þá taldi A, að flutningur barnsins úr landi með B, gegn andstöðu hans stefndi andlegri velferð þess í háska. Málið var lagt fyrir Barnaverndarráð Íslands, er taldi báða foreldrana hæfa til að hafa á hendi uppeldi barnsins, enda yrði gengið á viðeigandi hátt frá umgengnisrétti þess við foreldrana. Dómkvaddir sérfræðingar töldu, að flutningur barnsins í annað umhverfi gæti ekki haft sérstaka hættu í för með sér og þeir töldu ekki, að slíkur flutningur þyrfti að vera barn- inu nauðugur, þótt foreldri þess væri nauðugt að láta það af hendi. Lögðu þeir áherzlu á, að máli þessu yrði hið fyrsta lokið, því málið sem slíkt, væri barninu andlega óhollt. Var því ekki talin ástæða til að synja um innsetningar- gjörðina á grundvelli þessarar málsástæðu. Þá var talið, að Íslenzk lög stemmdu eigi við því, að leitað væri inn- setningargerðar, þegar sakarefni og málavöxtum væri svo háttað, sem hér greinir, enda væri það réttarfarsúrræði dómhelgað. Fram kom, að eftir að úrskurður héraðsdóms hafði gengið, höfðu orðið nokkrar deilur um afhendingu barnsins, og hafði það með samkomulagi verið afhent B, en Á látið samtímis leggja lögbann við því, að barnið yrði flutt á brott. Þessar ráðstafanir þóttu ekki varða því, að A hefði fyrirgert rétti sínum til áfrýjunar málsins, eins og á stóð. Var dæmt að barnið skyldi afhent B ............ Dagsektir. Í máli var gerð krafa um, að firmanafn yrði máð úr hlutafélaga- skrá, að viðlögðum 1000 króna dagsektum ................ Dánarbætur. Sjá skaðabætur. Dómarar. Sjá dómstólar, réttarfarsvítur og sératkvæði. 1. Samdómendur í héraði. Bæjarþing 42, 77, 144, 158, 166, 175, 191, 243, 367, 417, 455, 493, 504, 544, 566, 577, 592, 635, 657, 688, 696, 715, 758, 772, 798, 904, 945, Sakadómur ...............0. 00. 489, Sjó- og verzlunardómur 23, 30, 36, 206, 231, 276, 407, 441, 684, Talið, að mál um byggingu á húsi o. fl. viðskipti í því sambandi, heyrði ekki undir sjó- og verzlunardóm, heldur bæri að dæma það með sérfróðum meðdómendum, sbr. 2. og 3. tl. 1. mgr. 200. gr. nr. 85/1936 ..........0..0.... 0 2. Dómenda ekki getið í héraðsdómi 4, 63, 68, 90, 222, 446, 539, 688, 767, 943, 3. Sératkvæði: Í Hæstarétti ...................... 110, 215, 611, 798, 920 Bls. 1061 30 1013 611 792 1010 977 1040 Efnisskrá LXIII Í héraði ...........00.000 0... 367, 441, 831, 4. Ýmis atriði: Að því fundið, að réttargæzlustefndi í héraði var dæmdur í hér- aðsdómi, þótt eigi væru gerðar kröfur á hendur honum. Þá var málið án heimildar rekið fyrir merkjadómi .... Í máli einu krafðist lögmaður einn þess, að allir dómendur Hæstaréttar vikju sæti, þar sem þeir hefðu aflað gagna, bréfs frá fjármálaráðuneyti, um atriði eitt. Talið, að dóm- endur hefðu hér verið að kynna sér réttarframkvæmd stjórnsýsluaðilja um tiltekið efni og væri þeim af þeim ástæðum hvorki rétt né skylt að víkja úr dómarasæti í málinu .........20020200 000 Að því var fundið í opinberu máli, að vitni höfðu eigi verið látin staðfesta vætti sín, eigi höfðu allir lögreglumenn, er með málið höfðu að gera, verið kvaddir fyrir dóm og ó- hæfilegur dráttur varð á sendingu blóðsýnis til rannsóknar Sakaður maður krafðist þess, að héraðsdómari í máli hans viki sæti. Engin haldbær rök voru færð fram fyrir þessu og var því kröfunni synjað ..........0.2.202.02 0000 Að því var fundið, að í forsendum héraðsdóms var eigi tekið fram, hversu skyldi fara um málskostnað ................ Að því var fundið, að bókanir við munnlegan málflutning, væru óskilríkar ............2.2.2200.000 00 Að því var fundið, að málsástæða ein, er uppi var höfð í hér- aði, væri eigi tekin til rökstuddrar Úúrlausnar .......... Að því fundið, að í kærðum úrskurði greindi ekki aðilja máls, málsatvikum og málsatriðum var ekki lýst .............. Að því fundið, að héraðsdómari gætti eigi ákvæða 41. gr. 1. nr. 85/1936 um þingvotta .........2.020200 00... nðn Skiparáðandi í þrotabúi hafði lýst því í bréfi til aðilja, er hann taldi skulda þrotabúinu fé, að féð ætti að renna inn í þrota- búið. Talið, að skiftaráðandinn hefði með þessu fjallað um ágreiningsefnið með þeim hætti, að hann hefði átt að víkja úr dómarasæti í því, er það kom seinna til úrskurðar .. Að því fundið, að dómari hefði fjallað um ágreiningsefni, áð- ur en hann dæmdi í því. Var héraðsdómurinn ómerktur og málinu vísað heim, þar sem dómari hefði átt að víkja úr dómarasæti ............0.022.0..20 00. Einn dómenda Hæstaréttar gerir sératkvæði um úrlausn máls Skiftaráðandi nefnir úrlausn sína ranglega frávísunardóm .. Í máli einu hafði B verið skipaður setudómari til að dómkveðja yfirskoðunarmenn. Beiðandi dómkvaðningarinnar krafðizt þess, að B viki sæti, þar sem hann áður hefði kveðið upp dóm í tengdum málum, er vörðuðu hagsmuni sömu aðilja. Dómari synjaði að víkja sæti og var sá úrskurður staðfestur, enda krafa kæranda á engum lagarökum byggð .......... Bls. 1020 4 Ut co 205 673 758 72 712 1033 1033 1040 1040 LXIV Efnisskrá Að því fundið, að rannsókn opinbers máls í héraði hefði verið áfátt, og dráttur hefði orðið á meðferð þess ............ Dómhæfi kröfu. Dómstólar. Við sölu fasteignar urðu deilur um lóðarstærð og lóðarmörk. Stefndi kaupandi seljanda til greiðslu skaðabóta. Málið var höfðað fyrir bæjarþingi, en síðar flutt í landamerkja- dóm og dæmt þar. Málið heyrði ekki undir landamerkja- dóm og var héraðsdómur því ómerktur .................. Það er eigi á valdi skiptadóms að skylda aðilja til að greiða þrotabúi fé, sbr. 35. gr. skiptalaga nr. 3/1878. Þar sem hins vegar aðiljar voru ásáttir um að leggja ágreiningsefnið fyrir úrskurð skiptadóms, og fé það, sem um var að ræða hafði verið afhent skiptaráðanda, var skiptadómur talinn hafa haft dómsvald um atriðið .................0.0.0.0..... Hjón höfðu fengið lögskilnað í Englandi. Eigi voru bornar brigður á, að úrskurður hins enska dómstóls væri bindandi fyrir báða aðilja og talið, að samkvæmt íslenzkum laga- reglum, yrði að leggja hinn brezka úrskurð til grundvallar dómi í Máli ............00000 0. Dráttarvélar. Sjá bifreiðir. Eiður. Sjá aðildareiður. Eignarréttarfyrirvari. Eignarréttur, Embættismenn. Endurheimta. Hinn 11. janúar 1969 ók G bifreið sinni austur þjóðveginn frá Akranesi. Á veginum þarna varð árekstur á milli bifreiðar G og annarrar bifreiðar. Ökumaður þeirrar bifreiðar kvaðst hafa ekið með 60 km hraða miðað við klst. og hafi hann séð bifreið G koma á móti sér á vinstri vegarhelmingi. Hann hafi talið öruggt, að bifreiðinni yrði sveigt inn á hægri veg- arhelmig og ekið því hiklaust áfram og bifreiðarnar lent saman. Hemlaför bifreiðar G mældust 20 metrar, en hinnar bifreiðarinnar 25 m. Vegur þarna er 7,80 m breiður og hefur árekstur orðið á vinstra vegarhelmingi bifreiðar G, miðað við akstursstefnu hans og eru tæpir 2 metrar frá vinstri hlið bifreiðarinnar að vinstri vegarbrún. Bifreið G var skylduvá- Bls. 1053 158 1033 1061 Efnisskrá LXV Bls. tryggð hjá vátryggingarfélaginu H. Greiddi félagið kostnað wið viðgerð á skemmdum þeim, sem urðu á hinni bifreiðinni. Krafði H nú G um endurgreiðslu þess fjár, þar sem árekst- urinn hefði orðið vegna stórkostlegs gáleysis G. Talið, að áreksturinn hefði orðið fyrir gáleysi H, en varhugavert að telja hann hafa sýnt af sér stórkostlegt gáleysi í merk- ingu 73. gr. laga nr. 40/1968. Var G því sýknaður af kröf- UM H .......202000 ner 895 Með lögum nr. 72/1969 var stofnaður Verðjöfnunarsjóður Fisk- iðnaðarins. Hlutverk sjóðsins var að draga úr áhrifum verð- sveiflna, sem verða kynnu á útflutningsafurðum fiskiðnað- arins. Sjávarútvegsráðherra skipaði stjórn sjóðsins. Verð- jöfnunarsjóði skyldi skipt í deildir og hver deild hafa að- skilinn fjárhag. Við gildistöku laganna skyldi setja á stofn deild fyrir „frystar fiskafurðir“, en heimilt að fjölga deild- um síðar og skyldi ráðherra ákveða stofnun nýrra deilda með reglugerð. Tekjur sjóðsins skyldi vera allt að helming- ur af verðhækkunum, sem yrði á þeim afurðum fiskiðnaðar- ins, miðað við ákveðinn verðlagsgrundvöll. Skyldu tekjur þessar renna til viðkomandi deildar sjóðsins. Verðbætur úr sjóðnum skyldu greiðast þegar að meðalverð framleiðslu til útflutnings af einhverjum þeim afurðum, sem lögin næðu til, hefðu lækkað á grundvelli eins árs eða framleiðslutíma- bils. Á árinu 1970 ákvað stjórn sjóðsins að láta hlutverk sjóðsins ná til kampalampa (rækju). Var tekið verðjöfnun- argjald af útfluttri rækju, sem veidd var á tímabilinu 1. september 1969 til 31. ágúst 1970. Verksmiðjan L, sem flutti út verulegt magn af rækju, neitaði, að gjald væri tekið af útfluttum afurðum hans og endurkrafði það frá sjóðnum með málssókn. Taldi L í fyrsta lagi, að gjaldtaka þessi bryti í bága við ákvæði stjórnarskrárinnar, auk þess, að þar sem ekki hefði verið stofnuð sérstök rækjudeild, væri óheimilt að krefja gjald þetta með almennri gjaldtöku vegna frystra fiskafurða. Talið, að gjaldtöku þessari yrði ekki hnekkt á þeim grundvelli, að hún bryti í bága við ákvæði stjórnarskrrinnar. Talið, að fryst rækja félli undir orðalagið „frystar fiskafurðir“, eins og það orðalag hefði verið notað í lögum nr. 72/1969 og ýmsum öðrum lögum í sambandi við sjávarafurðir. Yrði krafa L því ekki á þessu atriði byggð. Þá var talið, að skipan ráðherra í stjórn sjóðs- ins væri ekki athugaverð, þótt þeir, sem hefðu rækjuvinnslu með höndum, ættu þar eigi fulltrúa. Þá yrði ekki annað séð, en stjórn sjóðsins og ráðherra hefðu tekið ákvarðanir sínar á efnislegu mati byggðu á nægum upplýsingum. Þar sem aðrir gallar voru eigi taldir á gjaldheimtu þessari, var Verðjöfnunarsjóður dæmdur sýkn af kröfu L LXvVI Efnisskrá Bls. Endurrit skjala. Endurupptaka máls. Erfðaábúð. G hafði land á erfðaábúð. Landeigandi, sem var Kópavogskaup- staður, þurfti að taka nokkurn hluta landsins undir veg. Dómkvaddir menn mátu hæfilegar bætur. Talið, að mats- gerð þeirra, með hliðsjón af vætti þeirra fyrir dómi, sýndi, að ekki hefði verið gætt réttra matssjónarmiða vegna eign- arnáms erfðaábúðarréttindanna. Var því talið, að nýtt mat yrði fram að fara, sbr. 2. gr. laga nr. 61/1917. Var héraðs- dómur ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsuppsögu af nýju ............00.00..... 688, Erfðafesta. Á árinu 1938 leigði ríkissjóður G á erfðafestu landspildu í Digra- nesi. Samkvæmt erfðafestusamningum var landið leigt til garð- og grasræktar, eigi til annarra nota. Framsal á rétt- indum mátti aðeins fara fram á landinu í heild og var G óheimilt að endurleigja hluta af því eða láta af hendi hluta af því. Skylda var lögð á G til að rækta landið og girða. Þá var tekið fram, að landið væri einungis leigt til fram- leiðslu búsafurða og á því mætti eigi reisa önnur mannvirki en þau, sem nauðsynleg væru vegna þeirra nota af land- inu. Þó var G heimilt að reisa þar sumarbústað að fengn- um venjulegum leyfum. Leigugjald var ákveðið 5 kr. á ári. Þá var svo fram tekið, að hvenær sem ríkið teldi sig þarfn- ast erfðafestulandsins undir opinber mannvirki, ríkis- eða bæjarfélaga, svo og til sérstaks atvinnureksturs, væri G skylt að láta af hendi erfðafesturétt sinn gegn sannvirði þess, sem kostað hefði hann að rækta landið, eftir mati tveggja óvilhallra dómkvaddra manna. Á árinu 1957 af- salaði ríkissjóður Digranesi til Kópavogskaupstaðar, þar með talið land það, sem G hafði á erfðafestu. Á árinu 1962 tilkynnti bæjarstjórn Kópavogs G, að bæjarstjórnin hyggð- ist leysa til sín erfðafesturéttinn á grundvelli erfðafestu- samningsins. Þá fékk bæjarstjórn dómkvadda menn til að meta verðmæti þau, er G ætti á landinu. G taldi hins veg- ar, að hann ætti rétt á bótum fyrir innlausn erfðafesturétt- indanna, er miðuð væru við verðmæti landsins sem lóðir. Talið, að fyrirhuguð notkun landsins væri með þeim hætti, að bæjarstjórninni hefði verið heimilt að leysa til sín erfða- festuréttinn, samkvæmt erfðafestusamningnum, Yfirmat hafði farið fram á verðmætum þeim, er G átti í landinu, og var það yfirmat lagt til grundvallar, en ekki var sannað, Efnisskrá LXVII Bls. að þau sjónarmið, sem yfirmatsgerðin væri reist á, hölluðu rétti G. Var kaupstaðnum því einungis gert að greiða G bæt- ur samkvæmt yfirmatinu fyrir mannvirki þau, er hann átti á erfðafestulandinu ................20200 00... 00. 657 Erfðaskrár. Fangelsi. Sjá löggæzlumenn. Farbann. Farmgjald. Sjá flutningasamningar. Farmsamningar. Sjá flutningssamningar. Farmskírteini. S hafði leigt skip af K til að flytja vörur til Napólí. Umsjón og umboð fyrir K hér á landi hafði skipamiðlarinn G. SÍS fékk að koma nokkrum vörum með skipinu og skyldu sum- ar þeirra fara til Messina. Skipamiðlarinn G undirritaði farmskírteini f. h. skipstjóra skipsins og var þar tekið fram, að vörurnar ættu að fara til Messina um Napóli. Vör- urnar komu til Napólí og var skipað þar upp og lágu þar lengi og hlóðst á þær mikill kostnaður. Kaupandi varanna D varð að greiða kostnað þennan og krafði SÍS, G og skips- eigendur K, um endurgreiðslu á því fé. Talið var, að þar sem í farmskirteinunum væri ákveðið varnarþing á Íslandi samkvæmt Íslenzkum lögum mætti höfða málið á hendur skipseiganda hér á landi, þótt hann ætti heima erlendis. Talið, að farmskírteinin væru grundvöllur réttarstöðu D og K, sbr. 141. og 148. gr. siglingalaga nr. 66/1963 og þau væru gild í hendi D, enda þótt G kunni að hafa verið ó- heimilt gagnvart K, að gefa skírteinin út með þeim ákvörð- unarstað, sem ákveðinn var. Samkvæmt þessu, og þar sem eigi var sýnt fram á grandsemi D um nokkur þau atriði, er skiptu máli um rétt hans, var K dæmt að bæta honum allt það tjón, sem hann hefði beðið af töfinni á flutning- unum. Þar sem málið var eingöngu byggt á farmskírtein- unum, varð ekki í þessu máli um það dæmt, hvort K kynni að eiga kröfur á hendur öðrum aðiljum málsins .......... 261 Fasteignasala. Fasteignir. G hafði húsnæði á leigu hjá P. Í aprílmánuði 1965 leigði G, með samþykki P, V nokkurn hluta þessa húsnæðis. Ekki LXVITI Efnisskrá Bls. var gerður skriflegur leigusamningur milli V og G. G flutti úr því húsnæði, er hann hafði til afnota, og fékk V það húsnæði. Með bréfi 30. apríl 1967 sagði P upp leiguafnot- um V af öllu húsnæðinu, frá og með 1. október 1967. V fór úr húsnæðinu í maímánuði 1967. P krafði V um húsaleigu frá 1. janúar 1967 til 30. september sama ár, kr. 37.118.50 á mánuði. Deilur voru um hver húsaleigan hefði átt að vera. Hinn 2. desember 1966 gerðu aðilar uppgjör um húsa- leigu sína og var þá húsaleigan fyrir maímánuð 1966 talin vera 18.000.00, fyrir júnímánuð, kr. 35.000.00 og kr. 36.494.45 fyrir mánuðina júlí, ágúst, september og óktóber og kr. 37.118.50 fyrir mánuðina nóvember og desember. Með lög- um nr. 86/1866 var bannað að hækka gjald fyris ýmsa þjónustu, þ. á m. húsaleigu, en P hafði reiknað vísitölu- hækkanir á húsaleiguna til áramóta 1966, en verðstöðvun var ákveðin frá 1. nóvember 1966. Talið, að V hefði sam- kvæmt skilagerð aðilja 2. desember 1966, greitt P hærri húsaleigu fyrir mánuðina júní-desember en honum bar. Hins vegar var hér um greiðslu að ræða án áskilnaðar og gat hann því eigi haft uppi kröfu um endurgreiðslu þess fjár. Hins vegar bar honum eigi að greiða hærri húsaleigu fyrir mánuðina janúar-september 1987 en kr. 30.402.24 á mánuði, og var P dæmt að greiða V þessa fjár- hæð ..............20000 000 42 Haustið 1968 leigði K fyrirtækinu R verzlunarhúsnæði. Ekki var gerður skriflegur húsaleigusamningur, en mánaðarleiga mun hafa verið ákveðin kr. 10.000.00. K lét gera nokkrar breytingar á húsnæðinu vegna leigunnar. Hinn 28. febrúar 1969 sagði R upp húsnæðinu frá 1. júní s. á. að telja og rýmdi það. K taldi, að samið hefði verið um fimm ára húsaleigu. Það var talið ósannað. Dæmt, að uppsagnarfrest- ur á húsnæði skuli samkvæmt gömlum venjum og viðskipta- háttum miðast við 14. maí og 1. október ár hvert og þar sem eigi hefði verið sýnt fram á, að þeir viðskiptahættir væru úreltir, var það lagt til grundvallar. Var því uppsögn R á húsnæðinu miðuð við 1. október 1969 og R dæmt að greiða húsaleigu til þess dags. Hins vegar var ekki talið, að R bæri að greiða fyrir breytingar þær, er K lét fram- kvæma á húsnæðinu. K hafði leigt verulegan hluta af húsnæðinu öðrum aðilja nokkru síðar. Var talið, að leigu- greiðsla að (því leyti, ætti að koma til frádráttar upp- sagnarbótum, sem voru ákveðnar kr. 20.000.00 .......... 63 Í húsi einu í Reykjavík voru fjórar íbúðir. H bjó á 1. hæð og Þ á 2. hæð. Þeir höfðu látið reisa tvær samliggjandi bif- reiðargeymslur við húsið og var kjallari undir hvorri geymslu. Geymsla H var nær húsinu og innangengt úr henni Efnisskrá LXIX Bls. í íbúð hans. Ekkert frárennsli var úr geymslu Þ, a. m. k. ekki frá neðri hæð hennar. Sérhitalögn var fyrir hvora íbúð. Hinn 4. desember 1966 sprakk hitavatnsofn í bifreiða- geymslu Þ og streymdi vatn niður í geymslukjallarann og yfir í geymslukjallara undir bifreiðageymslu H. Orsakaði vatnið mikil spjöll á vörum, sem H átti þar. Voru þess- ar vörur vátryggðar gegn eldsvoða fyrir kr. 1.800.000.00. Krafði H bætur úr hendi Þ. Talið sannað, að vatn í hita- vatnsofni bifreiðageymslu Þ hefði frosið vegna lækkunnar á hitastigi í hitavatnskerfi hans og lélegrar einangrunar og frágangs á Þifreiðageymslunni. Var slíkt talið óforsvar- anlegt og hann því talinn bótaskyldur. Hins vegar var H eigi heldur talinn hafa sýnt þá varúð, er honum bar. Þá hafði hann geymt verðmiklar vörur í bifreiðageymslunni. Honum mátti vera ljóst, að slæmur frágangur var á hita- lögn í bifreiðageymslu Þ, sem gat valdið vatnstjóni í hans geymslu. Samt tilkynnti hann ekki Þ, að hann geymdi verðmætar vörur í bifreiðageymslunni, né benti honum á að nauðsyn bæri til að hita upp Þbifreiðageymsluna beint frá kranavatnslögn. Samkvæmt þessu var Þ dæmt að greiða tjón H að hluta. H hafði krafið um bætur að fjárhæð kr. 798.126.00. Voru honum dæmdar kr. 350.000.00 í bætur .. 77 Hinn 3. marz 1968 var haldin skemmtun á Hótel S af dansfélagi einu. Meðal annars var þarna á dansleiknum Á, 11 ára að aldri, ásamt móður sinni M. Á skemmtun þessari fór m. a. fram danssýning á upphækkuðum sýningarpalli, sem er þannig gerður, að meginhluta dansgólfs má hækka un 60 cm frá venjulegri gólfhæð. Þegar pallur þessi er alveg uppi, myndast á nokkrum stöðum rifur í sömu hæð og gólfflöt- urinn. Þegar danssýningu var lokið og setja skyldi hring- pallinn niður, vildi það slys til, að A, sem ásamt fjölda ann- arra barna var við pallinn, varð með vinstri fót milli palls og gólfs í einni af fyrrgreindum rifum og missti framan vinstra fæti stóru tá og næstu tá. M og Á kröfðu eigend- ur hótelsins bætur vegna þessa. Var talið, að þeir væru bótaskyldir, enda væri frágangi hringsviðsins ábótavant og A yrði ekki kennt um að hafa sýnt óaðgæzlu. A var talin hafa hlotið 7% varanlega örorku vegna slyss þessa. Krafði hún um bætur vegna örorkutjóns kr. 198.816.00 og bætur fyrir þjáningar og röskun á stöðu og högum kr. 700.000.00. Móðir hennar kvaðst hafa misst af vinnu í sex og hálfan mánuð vegna meiðsla barnsins og taldi tjón sitt af þeim sökum nema kr. 74.594.00. Hóteleigendum var dæmt að greiða A kr. 149.054.00 í bæt- ur fyrir fjárhagstjón og kr. 200.000.00 í bætur fyrir lýti, óþægindi og röskun á stöðu og högum. Hóteleigendur við- LXX Efnisskrá Bls. urkenndu, að þeim bæri að bæta M tjón hennar vegna slyss A og var metið hæfilegt, að hún hefði orðið að hætta störfum í fjóra mánuði eftir slysið til að sinna dóttur sinni, og bætur hennar af þeim sökum ákveðnar kr. 45.904.00 .....00000..0 119 R keypti íbúð í fjölbýlishúsi af S og var íbúðin á efstu hæð í fjölbýlishúsinu. Í kaupsamningi var íbúðinni nokkuð ýtar- lega lýst, en eigi var þar getið um eignaraðild að rislofti yfir íbúðinni. Nokkru síðar var gefið út afsal til R og var þá tekið fram, að íbúðinni fylgi risloft það, sem sé yfir íbúð- inni. Við þinglestur afsalsins var gerð athugasemd um, að eigi yrði séð, að seljandi ætti fyrrgreint risloft. Talið, að fyrrgreint risloft væri í sameign eigenda alls hússins. R taldi sig hafa orðið fyrir tjóni af þessum sökum vegna vanheimildar S og fékk dómkvadda menn til að meta til peningaverðs risloftið, svo og bætur fyrir óþægindi og á- troðningu, sem sem mundi stafa af umgangi annarra eig- enda hússins upp á risloftið. Í matsgerð segir að stærð gólfflatar risloftsins innan sperrustóla sé 58,8 m?, en mesta hæð í kverk 155 em, við sperrustóla 90 em og rúmmál því 16,44 mö. Uppgangur upp á á lofti ð sé úr stigagangi, gat að (53 em. Matsmenn töldu, að hér væri um svo ó- ði að ræða, að eigi yrði metið til peninga- verðs, hvorki óbægindi né sú vanheimild, sem hér væri um G dómkvadda yfirmatsmenn til að gera koðun, en þeir kornust einnig að þei niðurstöðu, að runir bundnir við nýtingu þessa háalofts væru eigi fir, Samkvæmt þessum mn röum var talið, að R hefði eigi sannað, að hann hefði beði árhagslegt tjón at því, að hann varð ekki einn eigandi risloftsins, og var því ýknaður af bótakröfum hans .........00000.0.0..... 144 H hafði keypt hús eitt ásamt lóð af S. Urðu deilur um lóðar- 1 s ann S til skaðabóta. Málið va 16 Í héraði með stefnu 7. febrúar 1969. Var málið upphaflega rekið fyrir bæjarþingi, en síðar flutt fyrir lóm, En á dómþingi bæjarþingsins eitt sinn hafði héraðsdómari nefnt fjóra meðdómendur og látið fara fram dómruðningu. Þá hafði S stefnt bæjarstjóranum á Húsavík vegna Húsavíkurkaupstaðar til réttargæzlu og lét hann sækja þing. Í héraði var Húsavíkurkaupstaður dæmdur skyldugur til að afhenda H hæfilega lóð umhverfis húsið. Mál þetta skyldi eigi reka fyrir merkjadómi samkvæmt lög- um nr. 41/1919 og héraðsdómari fór út fyrir kröfur að- ilja, er hann dæmdi réttargæzlustefnda í héraði, þótt eng- ar kröfur hefðu verið á hendur honum gerðar. Var því héraðsdómurinn ómerktur frá og með tilnefningu meðdóms- Efnisskrá LXXKI Bls. manna og vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsálagningar af nýju ...........020.0 000. 00 nn nn. 158 Á árinu 1944 ákvað atvinnu- og samgöngumálaráðuneytið að taka eignarnámi hluta lands jarðanna Nesja og Melabergs í Miðneshreppi, en land þetta var í óskiptri sameign eigenda þessara jarða. Var nokkur hluti landsins tekinn fullkomnu eignarnámi, en hinn hlutinn þannig, að beitarafnot skyldu vera eignarnámsþolendum heimil. Yfirmati á eignarnáms- bótum lauk snemma árs 1948 og á því ári gáfu eignar- námsþolar út afsal til handa ríkissjóði fyrir hinu eignar- numdða landi, en í því afsali var ekki minnst á beitarítakið. Með makaskiptarsamningi 4. maí 1966 afsalaði A, er þá átti jörðina Nesjar, I jörð þessari með öllum gögnum og gæðum og öllu, sem eigninni fylgdi og fylgja bæri. Í maka- skiptasamningnum segir svo: „Undanbþegið sölu þessari er það land jarðarinnar Nesja, sem tekið hefur verið, eða tekið kann að verða til Keflavíkurflugvallar, svo og bóta- kröfur af því efni, bæði fyrir landnám og leigu af landi, sem herinn hefur notað. Heldur A öllum slíkum kröfum og eru þær og bað land, sem tilgreint er í þessari grein, óviðkomandi 1.“ Á árinu 1947 seldi I síðan S jörðina og í því afsali er tekið fram, að undanskilið sé það land, sem Keflavíkurflugvöllur hafi til umráða. Með samningi á ár- inu 1955 milli eigenda og umráðamanna nokkurra jarða, þ. á m. Nesja og Melabergs, var svo um samið, að ríkis- sjóður tæki við beitarafnotunum frá 1. ágúst 1951 að telja gegn ákveðnu gjaldi. Kröfðust þá erfingja A að fá greidd- an þann hluta gjalds fyrir beitarafnot, er félli í hlut Nesja. Talið, að þar sem kaupandinn I hefði hagnýtt sér beitar- afnotin og síðar viðsemjandi hans S, án nokkurra mót- mæla af hendi A, gæti hann ekki gert kröfu um hluta af gjaldi fyrir beitarafnotin, enda hafi I mátt við það miða, að beitarítakið fylgdi jörðinni áfram við jarðakaupin, þar sem ekki hefði verið á annað minnst, enda óeðlilegt, að ítakið væri skilið frá jörðinni og væri áfram eign A, sem hefði hætt búskap og flutt á brott. Samkvæmt þessu var ekki talið, að erfingjar A ættu rétt til greiðslu fyrir beitaraf- NOtin ............0 rs 389 Á árinu 1888 byggði umboðsmaður þjóðjarða G jarðarhluta einn. Var jörðin byggð G til lífstíðar og ekkju hans eftir hans dag meðan hún væri ógift. G andaðist á árinu 1948, en eig- inkona hans var látin. Erfingjar hans skiptu búi hans einka- skiptum á árinu 1951. S sonur G hóf þá búskap á jörðinni og bjó þar um nokkurt skeið, án þess að fá byggingarbréf. Hann andaðist á árinu 1956 og tók þá ekkja hans við bús- forráðum, en hún andaðist 1968. Erfingjar G, svo og erf- LXXKII Efnisskrá ingjar S töldu sig hafa heimild til að selja lóðarréttindi í landi jarðarinnar, eða afnotarétt að lóðum, eins og það var orðað. Fram kom, að nokkrum afnotaréttum hafði verið afsalað. Kröfðust þá erfingjar þess, að lagt yrði lögbann við sölu og ráðstöfun Vestmannaeyjarkaupstaðar á bygg- ingalóðum úr landi jarðarinnar. Talið, að þar sem af hálfu erfingjanna hefði ekki verið leitt í ljós, af yfirvofandi væru af hendi Vestmannaeyjarkaupstaðar neinar þær ráðstafan- ir, sem á óréttmætan hátt mundu raska rétti þeirra, yrði eigi lagt lögbann við löggerningum kaupstaðarins, enda ættu þeir þess kost að bera ágreining sinn um afnotarétt af jörðinni og eign erfingjanna að ræktunar- og mannvirkj- um undir bæra dómstóla .............0.00000000 0000. Í landamerkjamáli einu var talið, að kröfugerð í héraði væri óljós og að því fundið, að ekki hefði verið gerður glöggur uppdráttur af þrætusvæðum, þar sem markaðar væru kröf- ur aðilja, en þess væri sérstök þörf, þar sem talið væri, að sum kennileiti væru horfin. Var héraðsdómurinn ómerkt- ur og málinu vísað frá héraðsdómi ...................... B seldi Ö íbúð í húsi einu. Fram komu gallar á íbúðinni, þann- ig að gólfplata seig nokkuð. Dómkvaddir menn töldu að kosta myndi kr. 9.000.00 úr að bæta. Talið, að sig gólfplöt- unnar stafaði af ástæðum, sem B, er var byggjandi húss- ins, bæri ábyrgð á, og yrði hann því að bæta tjón það, er af hefði hlotizt .................000 0000 F keypti íbúð í byggingu af T. Er til uppgjörs kom á kaupverði, taldi F, að á húsinu væru ýmsir gallar og ætti hann að fá bætur vegna þess, er draga skyldi frá kaupverði. Dóm- kvaddir menn töldu, að um galla væri að ræða og var F því gert að greiða kaupverðið að frádregnum hæfilegum bótum vegna gallanna .............00.000 0000 Á árinu 1938 leigði ríkissjóður G á erfðafestu landspildu í Digra- nesi. Samkvæmt erfðafestusamningnum var landið leigt til garð- og grasræktar, eigi til annarra nota. Framsal mátti aðeins fara fram á landinu í heild og var G óheimilt að endurleigja hluta af því eða láta af hendi hluta af því. Skylda var lögð á G að rækta landið og girða. Þá var fram tekið, að landið væri einungis leigt til framleiðslu búsaf- urða og á því mætti eigi reisa önnur mannvirki en þau, sem nauðsynleg væru vegna afnota af landinu. Þó var G heimilt að reisa þar sumarhýsi að fengnum venjulegum leyfum. Leigugjald var ákveðið 5 kr. á ári. Þá var svo fram tekið, að hvenær sem ríkið teldi sig þarfnast erfða- festulandsins undir opinber mannvirki ríkis eða bæjarfé- laga, svo og til sérstaks atvinnureksturs, væri G skylt að láta af hendi erfðafesturétt sinn gegn sannvirði þess, sem Bls. 400 566 577 635 Efnisskrá LXXKII Bls. kostað hefði hann að rækta landið eftir mati tveggja óvil- hallra dómkvaddra manna. Á árinu 1957 afsalaði ríkissjóð- ur Digranesi til Kópavogskaupstaðar, þar með töldu landi því, sem G hafði á erfðafestu, Á árinu 1962 tilkynnti bæj- arstjórn Kópavogs G, að bæjarstjórnin hygðist leysa til sín erfðafesturéttinn á grundvelli erfðafestusamningsins. Þá fékk bæjarstjórn dómkvadda menn til að meta verðmæti þau, er G ætti á landinu. G taldi hins vegar, að hann ætti rétt á bótum fyrir innlausn erfðafesturéttindanna, er mið- uð væri við verðmæti landsins sem byggingarlóðir. Talið, að fyrirhuguð notkun landsins væri með þeim hætti, að bæjarstjórninni hefði verið heimilt að leysa til sín erfða- festuréttinn samkvæmt erfðafestusamningnum. Yfirmat hafði farið fram á verðmætum þeim, er G átti á landinu, og var það yfirmat lagt til grundvallar, en ekki var sannað, að þau sjónarmið, sem yfirmatsgerðin var reist á, hölluðu rétti G. Var kaupstaðnum því einungis gert að greiða G bætur samkvæmt yfirmatinu fyrir mannvirki þau, er hann átti á vrfðafestulandinu ...............000.0.. 200. 0... 657 G hafði land á erfðaábúð. Landeigandi „sem var Kópavogskaup- staður, þurfti að taka nokkurn hluta landsins undir veg. Dómkvaddir menn mátu hæfilegar bætur. Talið, að mats- gerð þeirra sýndi, með hliðsjón af vætti þeirra fyrir dómi, að ekki hefði verið gætt réttra matssjónarmiða vegna eignarnáms erfðaábúðarréttindanna. Var því talið, að nýtt mat yrði fram að fara, sbr. 2. gr. laga nr. 61/1917. Var héraðsdómur ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsuppsögu af nýju .......... 683 Með kaupsamningi 14. janúar 1966 skuldbatt S sig til að selja H íbúð í húsi einu, er verið var að byggja. Mun bygging lítt hafa verið á veg komin, er kaupsamningur var gerður. Með kaupsamningi 21. apríl 1967 skuldbatt H sig til að selja K íbúðina. Tók K við íbúðinni sama dag og var afsal gefið út 25. júlí 1967. Hinn 10. maí 1967 fóru nokkrir aðiljar, sem samið höfðu um kaup á íbúðum í umræddu húsi, þar með talinn K, þess á leit, að dómkvaddir yrðu menn til þess að skoða íbúðina og lýsa í hverju múrhúðun væri á- fátt og hvað kosta myndi úr að bæta. Hinir dómkvöddu menn töldu ýmsa galla á íbúðunum. Hinn 11. ágúst 1967 afsalaði S íbúðinni til H. Í því afsali sagði, að H hefði kynnt sér íbúðina við skoðun og sætt sig við hana að öllu leyti. Verður að ætla, eftir framburði aðilja, að þeir hafi rætt um, að hvorugur gerði neinar kröfur á hendur hinum vegna húsbyggingarinnar. Hinn 12. september 1967 afsal- aði H íbúðinni til K. Í sambandi við afsalsgerðina undirrit- aði H yfirlýsingu, þar sem segir m. a., að K megi taka við LXXIV Efnisskrá Bls. bótum vegna galla á múrverki. K krafði síðan S um bætur vegna galla á íbúðinni. Var bótakrafan byggð á framsali H á bótakröfum. S var sýknaður af kröfum K, þar sem K hefði fengið afsal fyrir íbúðinni eftir að mat á göllunum fór fram og undirritað það án nokkurs fyrirvara. Var lagt til grundvallar, að H hefði afsalað sér rétti til að hafa uppi bótakröfur á hendur S vegna galla á íbúðinni. K öðlaðist því ekki rétt til bóta úr hendi S við framsal frá H............ 758 Hinn 26. september 1971 bauð M, eigandi jarðar í S-hreppi, hreppnum forkaupsrétt að jörðinni samkvæmt lögum nr. 40/1948. Í bréfi um forkaupsréttinn segir, að til frekari skýr- ingar skuli þess getið, að væntanlegur kaupandi hefði boð- ið. M búrekstraraðstöðu á jörðinni, ef af kaupum yrði og hann hefði fullan hug á að hagnýta sér íþað. Hinn 6. október 1971 tilkynnti oddviti S, að hreppsnefnd hefði ákveð- ið á fundi sínum að neyta forkaupsréttarins. M andmælti því, að hreppurinn hefði samþykkt og fullnægt forkaups- réttarskilyrðum sínum, þar sem hann hefði eigi boðið fram búrekstraraðstöðu svipað því, sem hinir væntanlegu kaup- endur vildu bjóða. S-hreppur krafðizt þá afsals fyrir jörð- inni. Talið, að samkvæmt þeim lagasjónarmiðum, sem búi að baki ákvæðum 50. gr. laga nr. 40/1948, beri að tilgreina skilmála alla skýrlega og tæmandi. Engin gögn fylgdu til hreppsins með bréfi M 26. september 1971 til staðfestingar því, að kaupendur hefðu heitið seljanda búrekstraraðstöðu á jörðinni jafnhliða þeim skilmálum, sem tilgreindir voru í kaupsamningi þeirra. Þá var þar engin nánari lýsing á því, hvað fælist í þessu boði kaupenda og þess að engu getið, hvort búrekstraraðstaða yrði veitt án endurgjalds eða ekki. Með hliðsjón af þessu var talið, að hreppsnefnd S- hrepps hefði ekki ástæðu til að ætla, að hér væri um að ræða afdráttarlausa skildaga, sem væri hluti af forkaupsréttar- boði. Með hliðsjón af þessu var talið, að S-hreppur ætti rétt á að fá jörðina keypta af M fyrir það verð, sem hann hafði boðið hana ..............00000.. nn enn 865 K átti land austur í Laugardal. Með kaupsamningi 22. september 1965 og afsali 29. s. m. seldi hann félaginu H einn ha lands þarna. Í afsalinu segir, að fyrirhuguð sé breyting á aðkeyrslu að landinu, þannig að vegur verði lagður á vestari bakka Eystri-Stekkár. Taki kaupendur þátt í kostnaði við vegar- gerð þarna, að jöfnu á móti öðrum, er veginn noti. Fram kom, að fyrir gerð samnings þessa hafi 'S leigt tveimur aðilj- um landssvæði við Eystri-Stekká, þannig að eigi var unnt að leggja veg upp árbakkann, nema með þeirra samþykki, en það fékkst ekki. H krafðist þess, að S skyldi dæmt skylt að vísa þeim á vegarstæði, eða að dómari ákvæði þeim til Efnisskrá LXXV Bls. handa vegarstæði. Eftir gerð samningsins við H hafði S leigt ýmsum mönnum lönd, þannig að erfiðara var um veg- arstæði eftir það. Talið, að S væri skylt að láta H land und- ir vegarstæði. Var ákveðið, að vegurinn lægi að nokkru um lönd tveggja sona S, er hann hafði leigt lönd löngu eftir að hann hafði selt landspilduna til H, og var þeim talið skylt að þola vegarstæði. Þá var dæmt, að S bæri að endurgreiða á kostnað, sem S hafði haft af því að fá einn leigutaka til að samþykkja vegarstæði yfir land sitt. Var vegarstæðið ákveð- ið á uppdrætti ................202.00 00 rr 904 Með kaupsamningi 27. júní 1969 seldi Á ábýlisjörð sína, sem var hjúskapareign hans, S nokkrum. M eiginkona Á, ritaði ekki samþykki sitt á samninginn og samþykkti hann ekki. Næsta dag afhenti Á oddvita R-hrepps samninginn og bauð hreppnum forkaupsrétt. Talið, að þetta tilboð hafi verið bindandi fyrir Á. Hinn 3. júlí 1969 afturkallaði hann kaup- réttartilboðið, en sú afturköllun var eigi talin gild, R-hrepp- ur samþykkti síðan að neyta forkaupsréttar síns hinn 3. júií 1969. R-hrenpur krafðist afsals fyrir jörðinni. Jörðinni skyldi fylgja okkurt lausafé og lét R hins vegar meta, hve mikill hluti verðmæti jarðarinnar ásamt húsum væri af öllu söluverðinu og taldi sér rétt til að fá jörðina afsalaða fyrir bað fé. R-hrepnur höfðaði síðan mái 5. október 1969 og krafðist þess, að Á afsalaði jörðinni. M, eiginkona Á, gekk inn í það mál með meðalgöngustefnu 30. desember 1969 og krafðist ógildinsar á kaupsamningnum. Málum þessum vísað frá héraðsdómi 23. júlí 1970, vegna óljósrar kröfugerðar, Með héraðsdómsstefnu 15. ágúst 1970 höfðaði R síðan mál á hendur þeim Á og M og krafðizt afsals fyrir jörðinni. Hinn 31. ágúst 1970 höfðaði M síðan mál til rift- unar á kaupsamningnum. Talið, að gagnsök M væri nægi- lega snemma höfðuð, sbr. 2. mgr. 81. gr. og 2. mgr. 100. gr. nr. 80/1936. Fram kom, að M dvaldi eigi á ábýlisjörð þeirra Á í umrætt sinn. Samkvæmt skýrslu hennar leitaði hún sér lækninga í Reykjavík hinn 10. nóvember 1968 og hafði dval- izt í Reykjavík að mestu síðan, en þó dvalið á ábýlisjörð þeirra um helgar. Þá hafði lögheimili hennar verið á ábýlis- jörðinni og þannig var hún skráð í þjóðskrá. R krafðizt þess, að Á yrði dæmt skylt að afhenda honum jörðina. Á mót- mælti því og M gerði þá kröfu, að kaupsamningi þeirra Á og S, sem forkaupsrétturinn byggðist á, yrði hrundið og ennfremur af sýknu af kröfu R. Kröfu þessa reisti hún á ákvæðum 20. gr. laga nr. 29/1923. Eigi var talið sannað, að henni hefði verið kunnugt um kaupsamninginn og kaup- réttarboðið fyrr en 3. júlí 1969, en þá hafði hún strax uppi mótmæli. Fyrirsvarsmönnum R var ljóst, að hún var gift LXXVI Efnisskrá Bls. Á. Talið, að eigi væri sannað, að M hefði brugðið búsifjum á jörðinni og var R því ekki rétt að telja, að Á og fjölskylda hans byggi þar eigi, þegar R áréttaði hinn 3. júlí 1969, að hann hygðist neyta forkaupsréttar síns. M lýsti viðstöðu- laust andstöðu sinni gegn sölu jarðarinnar og setti fram kröfur um ógildingu kaupsamningsins. Talið var, að máls- höfðunarákvæðum 20. gr. laga nr. 20/1923 hefði verið full- nægt, og stæði því synjun M á samþykki við kaupsamn- ingnum og kaupréttarboðinu því í vegi, að Á yrði dæmt að afsala jörðinni. R hafði krafizt þess, að M afsalaði jörðinni, en slík krafa var eigi tekin til greina, enda jörðin eigi henn- ar eign, M hafði gert þá kröfu, að kaupsamningnum yrði hrundið, en þar sem S, aðilja þess máls, hafði aðeins verið stefnt til réttargæzlu, kom sú krafa eigi til álita ........ 977 Ferðabann. Sjá farbann. Félagsdómur. Félög. Sjá hlutafélög, samvinnufélög og byggingarsamvinnufélög. Firma. Hinn 12. janúar 1934 var skráð í Reykjavík firmað „Verzlunin Esja“. Síðari hluta árs 1934 var stofnuð í Reykjavík „Kex- verksmiðjan Esja h/f“. Samkvæmt frásögn forráðamanna þess fyrirtækis keypti Kexverksmiðjan Esja h/f firmað Verzlunin Esja á árinu 1935. Kexverksmiðjan Esja h/f var skráð í hlutafélagaskrá 13. apríl 1937 og var tilgangur fé- lagsins verksmiðjurekstur, framleiðslu á alls konar kexi og kökum og skyldur atvinnurekstur. Verzlunin Esja var eigi afmáð úr firmaskrá fyrr en á árinu 1970, og þá að kröfu fyrirsvarsmanna Kexverksmiðjunnar Esju h/f. Hinn 6. marz 1970 var skráð „Hótel Esja“. Fyrirtæki þetta skyldi hafa á hendur veitinga- og gistihúsarekstur og annan skyldan at- vinnurekstur. Hinn 22. desember 1970 var tilkynnt til hluta- félagaskrár Reykjavíkur félagið Hótel Esja h/f. Tilgangur hlutafélagsins var veitinga- og gistihúsarekstur. Fyrirsvars- menn Kexverksmiðjunnar Esju h/f kröfðust þess, að eig- endum Hótel Esju og Hótel Esju h/f yrðu, að viðlögðum dagsegtum, bannað að nota orðið „Esja“ í heiti sínu. Talið, að Kexverksmiðjan Esja h/f og Hótel Esja h/f væru fyrir- tæki, sem ynni hvort á sínu starfssviði, og væri starfsemi hvors um sig auðkennd í firmanafni hvors fyrirtækis. Væri því eigi um ruglingshættu að ræða á þessum firmaheitum. Kexverksmiðjan Esja h/f hefði eigi með skrásetningu firma- nafnsins öðlazt eftirfarandi einkarétt til notkunar nefn- Efnisskrá LXXVII Bls. isins „Esja“, heldur væri firmaverndin eingöngu bundin við heitið Kexverksmiðjan Esja h/f. Voru því kröfur Kexverk- smiðjunnar Esju h/f eigi teknar til greina .............. 30 FHiskveiðabrot. Hinn 23. nóvember 1971 var gæzluflugvél landhelgisgæzlunnar á eftirlitsferð fyrir Suðausturlandi. Sáu gæzlumenn þar bát, er I stýrði, austan Ingólfshöfða, og þeir töldu bátinn vera innan fiskveiðimarkanna. Ekki var báturinn að toga, en varpan var á hliðinni og pokinn út í sjó. I taldi sig ekki hafa verið innan fiskveiðimarkanna, en veiðarfæri bátsins hefðu verið í ólagi og hafi verið unnið að því að greiða þau. Mál var höfðað gegn I af þessu efni. Skólastjóri Stýrimannaskólans markaði á sjóuppdrátt stað bátsins samkvæmt mælingum manna gæzluflugvélarinnar og reyndist hann samkvæmt þeim hafa verið innan fiskveiðimarkanna. Eigi var talið sannað, að I hafði verið að ólöglegum veiðum í umrætt sinn og var hann sýknaður af ákæru af því efni, Hins vegar var honum dæmd sekt til Landhelgissjóðs Íslands vegna ólög- legrar búlkunar veiðarfæra ............000000 000... 489 Hinn 17. desember 1971 var gæzluflugvél landhelgisgæzlunnar fyrir Suðurlandi. Komu gæzlumenn þá auga á bát, sem var innan fiskveiðimarkanna. Bátur þessi var 10,49 brúttó rúm- lestir. Ekki var lögskráð á bátinn, enda slíkt eigi lögskylt, en á honum voru tveir menn, bræðurnir B og F. Báðir höfðu þeir skipstjórnarmenntun, en einungis F hafði réttindi til skipstjórnar báta af þeirri stærð, sem hér um ræðir, þar sem B hafði eigi leyst skipstjórnarréttindi sín. Skólastjóri Stýri- mannaskólans markaði stað bátsins á sjóuppdrátt og taldi hann vera innan fiskveiðimarka á þessum stað. Talið, að þar sem F' hafði leyfi til skipstjórnar í umrætt sinn, og fór með stjórn bátsins á þeim tíma, er hér greinir, yrði að leggja á hann alla ábyrgð á fiskveiðibrotinu, enda þótt að því hefði verið lýst, að hvorugur þeirra bræðra hefði verið skipstjóri á bátnum. Samkvæmt því var honum gert að greiða 20.000.00 króna sekt í landhelgissjóð og afli og veiðarfæri bátsins gert upptæk. B var hins vegar sýknaður. Sératkvæði 611 Fiskveralun. Fúknilyf. Á viðurkenndi fyrir dómi að hafa flutt til landsins, selt hér og neytt sjálfur fíknilyfsins LSD. Er Á var handtekinn, hafði hann á sér lítið eitt magn af efni, er hann taldi vera LSD. Rannsóknastofa háskólans í lyfjafræði taldi sýni svo lít- ið, að eigi yrði með vissu um það sagt, hvort efnið lysergið LXXVITI Efnisskrá Bis. væri í sýninu, en þó væru mjög sterkar líkur til þess. Var Á ákærður fyrir brot á lögunum nr. 77/1970. Með hliðsjón af fyrrgreindu vottorði var talið varhugavert að telja full- nægjandi sannanir fyrir því komnar, að lysergið hefði ver- ið í efni því, er hér um ræðir, en á hinn bóginn taldi Á svo vera, er hann bauð það til sölu og seldi. Var því dæmt, að háttsemi Á varðaði 1. gr. og 5. gr. laga nr. T7/1970, sbr. 4. gr. sömu laga, svo og 1. gr. reglugerðar nr. 257/1969, svo og 20. gr. almennra hegningarlaga með lögjöfnun. Þá var talið, að þrátt fyrir óljóst orðalag í ákæru, tæki hún til 1. gr. laga nr. 7T7/1970 og tilraunaverknaðar, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 82/1961, enda hafði málið verið reifað fyrir Hæstarétti með hliðsjón af þessum lagaákvæðum. Var Á dæmd refsing fjögurra mánaða varðhald skilorðsbundið. Þá var hann einnig dæmdur til þess að greiða sekt í ríkis- sjóð. Ennfremur var upptækt gert, áætlað verðmæti efnis þess, er hann hafði flutt inn .............2.00000 0000... 345 J, sem dvalið hafði erlendis, keypti þar og hafði heim með sér nokkurt magn af cannabis og lysergið (LSD). Nokkru af efnum þessum neytti hann sjálfur, en nokkuð seldi hann kunningjum sínum eða afhenti þeim. Vegna þessa var J dæmd refsing, varðhald 2 mánuðir, en skilorðsbundið, þann- ig að refsing félli niður að tveim árum liðnum frá uppsögu dómsins, ef skilorð 57. gr. alm. hgl. yrði haldið. Þá var J gert að greiða kr. 8.000.00 sekt í ríkissjóð. Félögum hans, er keyptu höfðu af honum fíkniefni, var dæmd refsing, sekt í ríkissjóð. Þá var gert upptækt andvirði efnis, er J hafði selt svo og það litla magn af fíkniefnum, er fannst í vörzlum hans .........0.000000 0000 851 Fjármál hjóna. Ð og S gengu í hjónaband 27. marz 1954. Hinn 19. september 1959 fengu þau leyfi til skilnaðar að borði og sæng og var þá gerður skriflegur samningur um fjárskipti þeirra. Tók mað- urinn D að sér greiðslu allra skulda félagsbúsins svo og skatta á árinu 1959. Maðurinn skyldi fá í sinn hlut fasteign búsins að S, svo og hlutabréf í L, en maðurinn vann hjá því fyrirtæki, erlendar innstæður og ýmsa muni. Hins veg- ar skyldi maðurinn greiða konunni verulegt fé. Greiðslur þessar virðast að mestu leyti hafa farið fram. Á árinu 1960 tóku hjónin upp sambúð af nýju og gerðu þá með sér kaup- mála 12. marz 1960. Í kaupmálanum er tekið fram, að hálf fasteignin S skyldi vera séreign D, enda tæki hann að sér greiðslu helmings áhvílandi skulda. Þá skyldi vera séreign D og utan hjúskapareignar öll hlutabréf í L, að nafnverði kr. 50.000.00 og auk þess öll þau hlutabréf, er hann kynni Efnisskrá LXXIX Bls. síðar að eignast í því félagi. Á árinu 1969 óskuðu hjónin enn skilnaðar og hófst nú deila um fjáskipti þeirra. Eigi var um það deilt, að maðurinn ætti sem séreign hálfa hús- eignina S og hlutabréf í L, kr. 50.000.00. Fram kom hins vegar, að hlutafjáreign D í L var nú 729.000 kr. Voru þar af 200.000 kr. keypt hlutabréf, en hitt voru jöfnunarhluta- bréf. Þá taldi S, að hún ætti rétt á verðmæti hálfrar eign- ar D í lífeyrissjóði hans. Í málinu kom fram, að D hafði við gerð kaupmálans einungis átt hlutabréf í L að nafn- verði kr. 43.000.00. Hins vegar hefði D hinn 18. janúar 1958 skrifað sig fyrir nýjum hlutabréfum að nafnverði kr. 250.000.00. Af þessum aukningarhlutabréfum fékk Ð kr. 200.000.00 samkvæmt áskriftinni, og ætla verður samkvæmt gögnum málsins, að kaupverð þeirra hlutabréfa hafi D goldið af eigin fé, án framlags frá eiginkonu sinni S. Af þessum sökum var eigi talið, að ákvæði kaupmálans um hlutafjáreign D væru ógild. Talið var í ljós leitt, að ástæð- an til þess, að eigi var ákveðið tekið fram um hlutabréf í kaupmálanum hafi verið sú, að eigi var ljóst hve raunveru- lega mikið hlutafé D eignaðist samkvæmt áskrift sinni. S viðurkenndi að hafa verið kunnugt um það, sumarið 1959 að D hafði hug á hlutafjárkaupum og lögmaður hennar kveðst hafa kannað þetta á árinu 1959 og skýrt S frá þessu. Með hliðsjón af þessu var talið, að S hafi mátt vera ljóst, að hlutafé það að nafnverði kr. 200.000.00 í L, sem kom í hlut D, ætti að vera séreign hans, samkvæmt kaup- málanum og það hafi verið tilætlun þeirra. Þá var talið, að rétt væri að túlka kaupmálann þannig, að hann tæki einn- ig til jöfnunarhlutabréfa, er gefin væru út síðar vegna þessara bréfa. D var aðili að lífeyrissjóði atvinnuflug- manna. Sjóður þessi er nokkurs konar séreignarlífeyris- sjóður. Dómkvaddir menn töldu, að verðmæti innstæðu D í lífeyrissjóðnum næmi á skilnaðardegi kr. 1.010.000.00. Hér- aðsdómur taldi, að verðgildi innstæðu D í sjóðnum á skiln- aðardegi væri hæfilega metið á kr. 670.000.00. Héraðsdóm- ur taldi, að hér væri um fjármunaréttindi að ræða, er S ætti rétt til að fá að hálfu greidd að óskiptu úr félagsbúi þeirra hjónanna. Þessum þætti málsins var hins vegar ekki áfrýjað (...........0000 00. 544 H keypti bát af banka einum. Í sambandi við kaupin gaf J, stjúp- faðir H, honum heimild til að veðsetja jörð eina, sem var hjúskapareign hans, til tryggingar ákveðinni fjárhæð. Var fram tekið, að þetta væri í sambandi við kaup á bátnum. Eiginkonn J var ekki tilkynnt um viðskipti þessi og vissi hún ekki um þau, fyrr en löngu síðar, að J skýrði henni rá þessu. H gat eigi staðið í skilum með greiðslu skulda LXXK Efnisskrá Bls. og vildi bankinn þá ganga að veðinu, en dæmt var, að veð- setning þessi væri ógild, þar sem eiginkona J hefði eigi samþykkt veðsetninguna. Bankinn höfðaði þá mál gegn J sem skaðabótamál vegna tjóns, sem hann hafði orðið fyrir í þessu sambandi. Talið, að engin rök væru til þess að leggja skaðabótaábyrgð á J vegna þessa .............. 973 Með kaupsamningi 27. júní 1969 seldi Á ábýlisjörð sína S nokkr- um, sem var hjúskapareign hans. M, eiginkona Á, ritaði ekki samþykki sitt á samninginn og samþykkti hann ekki. Næsta dag afhenti Á oddvita R-hrepps samninginn og bauð hreppnum forkaupsrétt. Talið, að þetta tilboð hafi verið bindandi fyrir Á. Hinn 3. júlí 1969 afturkallaði hann for- kaupsréttartilboðið, en sú afturköllun var eigi talin gild. R-hreppur samþykkti síðan að neyta forkaupsréttar síns hinn 3. júlí 1969. R-hreppur krafðist afsals fyrir jörðinni. Jörðinni skyldi fylgja nokkurt lausafé og lét R meta, hve mikill hluti verðmæti jarðarinnar ásamt húsum, væri af öllu söluverðinu og taldi sér rétt til að fá jörðina afsalaða fyrir það fé, R-hreppur höfðaði síðan mál 5. október 1969, og krafðizt þess, að Á afsalaði jörðinni, en eiginkona Á, gekk inn í það mál með meðalgöngustefnu 30. desember 1969 og krafðist ógildingar á kaupsamningnum. Málum þessum var vísað frá héraðsdómi 23. júlí 1970, vegna ó- liósrar kröfugerðar. Með héraðsdómsstefnu 15. ágúst 1970 höfðaði R síðan mál á hendur þeim Á og M og krafðizt af- sals fyrir jörðinni. Hinn 31. ágúst 1970 höfðaði M síðan mál til riftunar á kaupsamningnum. Talið, að gagnsök M væri nægilega snemma höfuð, sbr. 2. mgr. 81. gr. og 2. mgr. 100. gr. nr. 80/1936. Fram kom, að M dvaldi eigi á ábýlisjörð þeirra Á í umrætt sinn. Samkvæmt skýrslu hennar leitaði hún sér lækninga í Reykjavík hinn 10. nóvember 1968 og hafði dvalizt í Reykjavík að mestu síðan, en þó verið heima á ábýlisjörð þeirra um helgar. Þá hafði lögheimili hennar verið á ábýlisjörðinni, og þannig var hún skráð í Þjóðskrá. R krafðist þess, að Á yrði dæmt skylt að afsala honum jörðinni. Á mótmælti því og M gerði þá kröfu, að kaupsamn. ingi þeirra Á og S, sem forkaupsrétturinn byggðist á yrði hrundið og ennfremur af sýknu af kröfu R. Kröfu þessa reisti hún á ákvæðum 20. gr. laga nr. 29/1923. Eigi var tal- ið sannað, að henni hefði verið kunnugt um kaupsamning- inn og kaupréttarboð fyrr en 3. júlí 1969, en þá hafði hún strax uppi mótmæli. Fyrirsvarsmönnum R var ljóst, að hún var gift Á. Talið, að eigi væri sannað, að M hefði brugðið búsifjum á jörðinni og var R því ekki rétt að telja, að Á og fjölskylda hans byggi þar eigi, þegar R áréttaði hinn 3. júlí 1969, að hann hyggðist neyta forkaupsréttar síns. M Efnisskrá LXXXI Bls. lýsti viðstöðulaust andstöðu sinni gegn sölu jarðarinnar og setti fram kröfur um ógildingu kaupsamningsins. Talið var, að málshöfðunarákvæðum 20. gr. laga nr, 20/1923 hefði verið fullnægt og stæði því synjun M á samþykki við kaup- samningnum og kaupréttarboðinu því í vegi, að Á yrði dæmt skylt að afsala R jörðinni. R hafði krafizt þess, að M afsalaði jörðinni, en slík krafa var eigi tekin til greina, enda jörðin eigi hennar eign. M hefði gert þá kröfu, að kaupsamningnum yrði hrundið, en þar sem S, aðilja þess máls, hafði aðeins verið stefnt til réttargæzlu, kom sú krafa eigi til álita ..............2..200 0000... 977 Fjárnám. Fjárnám staðfest til tryggingar dæmdum fjárhæðum .. 42, 57" Fjárnámsgerð og vörzlusviptingargerð felld úr gildi, þar sem hinn áfrýjaði dómur var ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ............02..2.0 00 rr 272 Fjárnám hafði verið gert til tryggingar í héraðsdómi, en fjár- námsþoli var sýknaður í Hæstarétti og var fjárnámsgerð úr gildi felld ..............2....0.0 renn 758 FPjárstvik. Fjölbýlishús. Sjá fasteignir og sameign. Flutningasamningar. S hafði leigt skip af K til að flytja vörur til Napólí. Umsjón og umboð fyrir K hér á landi hafði skipamiðlarinn G. SÍS fékk að koma nokkrum vörum með skipinu og skyldu sum- ar þeirra fara til Messina. Skipamiðlarinn G undirritaði farmskírteini f. h. skipstjóra skipsins, og var þar tekið fram, að vörurnar ættu að fara til Messina um Napólí. Vörurnar komu til Napólí og var skipað þar upp og lágu þar lengi og hlóðst á þær mikill kostnaður. Kaupandi var- anna D varð að greiða kostnað þennan og krafði SÍS, G og skipseigandann K um endurgreiðsiu á því fé. Talið var, að þar sem í farmskírteinunum væri ákveðið varnarþing á Ís- landi samkvæmt íslenzkum lögum, mætti höfða málið á hendur skipseigenda hér á landi þótt hann ætti heima er- lendis. Þar sem farmskírteinin væru grundvöllur réttarstöðu D og K, sbr. 141. og 148. gr. siglingalaga nr. 66/1963, þá væru þau í gildi í hendi D, enda þótt G kynni að hafa ver- ið óheimilt gagnvart K að gefa skírteinin út með þeim ákvörðunarstað, sem ákveðinn var. Samkvæmt þessu, og þar sem eigi var sýnt fram á grandsemi D um nokkur þau atriði, er skiptu máli um rétt hans, var K dæmt að bæta LXXXKII Efnisskrá Bls. honum allt það tjón, sem hann hafði beðið af töfinni á flutningnum. Þar sem málið var eingöngu byggt á farm- skírteinunum, var ekki í þessu máli um það dæmt, hvort K kynni að eiga kröfur á hendur öðrum aðiljum málsins 261 Foreldravald. Sjá börn. Forkaupsréttur. Hinn 26. september 1971 bauð M, eigandi jarðar í S-hreppi, hreppnum forkaupsrétt að jörð skv. lögum nr. 40/1948. Í bréfi um forkaupsréttinn segir, að til frekari skýringar skuli þess getið, að væntanlegur kaupandi hafi boðið M bú- rekstraraðstöðu á jörðinni ef af kaupunum yrði, og að hann hefði fullan hug á að hagnýta sér það. Hinn 6. októ- ber 1971 tilkynnti oddviti M, að hreppsnefnd hafði ákveð- ið á fundi að neyta forkaupsréttarins. M andmælti því, að hreppurinn hefði samþykkt og fullnægt forkaupsréttar- skilyrðum sínum, þar sem hann hefði ekki boðið fram búrekstaraðstöðu, svipað því, sem hinir væntanlegu kaup- endur vildu bjóða. S-hreppur krafðist þá afsals fyrir jörð- inni. Talið, að samkvæmt þeim lagasjónarmiðum, sem búa að baki ákvæðum 50. gr. laga nr. 40/1948, beri að tilgreina skilmála alla skýrlega og tæmandi. Engin gögn fylgdu til hreppsins með bréfi M frá 26. september 1971 til staðfest- ingar því, að kaupendur hefðu heitið seljanda búrekstrar- aðstöðu á jörðinni, jafnhliða þeim skilmálum, sem til- greindir voru í kaupsamningi þeirra. Þá var þar engin nán- ari lýsing á því, hvað fælist í þessu boði kaupenda og þess að engu getið, hvort búrekstraraðstaða yrði veitt án endur- gjalds eða ekki. Með hliðsjón af þessu var talið, að hrepps- nefndin hefði ekki ástæðu til að ætla, að hér væri um að ræða afdráttarlausa skildaga, sem væri hluti af forkaups- réttarboði. Með hliðsjón af þessu var talið, að S-hreppur ætti rétt á að fá jörðina keypta af M fyrir það verð, sem hann hafði boðið hana .............0.00000. 00. 00 nn. 865 Með kaupsamningi 27. júní 1969 seldi Á S nokkrum ábýlisjörð sína, sem var hjúskapareign hans. M, eiginkona Á, ritaði ekki samþykki sitt á samninginn og samþykkti hann ekki. Næsta dag afhenti Á oddvita R-hrepps samninginn og bauð hreppnum forkaupsrétt. Talið, að þetta tilboð hafi verið bindandi fyrir Á. Hinn 3. júlí 1969 afturkallaði hann kaup- réttartilboðið, en sú afturköllun var eigi talin gild. R- hreppur samþykkti síðan að neyta forkaupsréttar síns 3. júlí 1969. Krafðist hann afsals fyrir jörðinni. Jörðinni skyldi fylgja nokkurt lausafé og lét R-hreppur meta, hve mikill hluti verðmæti jarðarinnar ásamt húsum, væri af öllu sölu- Efnisskrá LXXKIN Bls. verðinu og taldi sér rétt til að fá jörðina afsalaða fyrir það fé. R-hreppur höfðaði síðan mál 5. október 1969 og krafð- ist þess, að Á afsalaði jörðinni. M eiginkona Á gekk inn í það mál með meðalgöngustefnu 30. desember 1969 og krafð ist ógildingar á kaupsamningnum. Málum þessum var vís- að frá héraðsdómi 23. júli 1970, vegna óljósrar kröfugerð- ar. Með héraðsdómsstefnu 15. ágúst 1970 höfðaði R síðan mál á hendur þeim Á og M og krafðist afsals fyrir jörð- inni. Hinn 31. ágúst 1970 höfðaði M síðan mál til riftunar á kaupsamningnum. Talið, að gagnsök M væri nægilega snemma höfðuð ,„ sbr. 2. mgr. 81. og 2. mgr. 100. gr. nr. 85/1936. Fram kom, að M dvaldi eigi á ábýlisjörð þeirra Á í umrætt sinn. Samkvæmt skýrslu hennar leitaði hún sér lækninga í Reykjavík hinn 10. nóvember 1968 og hafði dval- izt í Reykjavík að mestu síðan, en þó verið á ábýlisjörð þeirra um helgar. Þá hafði lögheimili hennar verið á ábýl- isjörðinni, og þannig var hún skráð í þjóðskrá. K krafðist þess, að Á yrði dæmt skylt að afsala honum jörðinni. Á mót- mælti því og M gerði þá kröfu, að kaupsamningi þeirra Á og S, sem forkaupsrétturinn byggðist á, yrði hrundið, og ennfremur af sýknu af kröfu R. Kröfu þessa reisti hún á ákvæðum 20. gr. laga nr. 29/1923. Eigi var talið sannað, að henni hefði verið kunnugt um kaupsamninginn og kaup- réttarboð fyrr en 3. júli 1969, en þá hafði hún strax uppi mótmæli. Fyrirsvarsmönnum R var ljóst, að hún var gift Á. Talið, að eigi væri sannað, að M hefði brugðið búsifj- um á jörðinni og var R því ekki rétt að telja, að Á og fjölskylda hans byggi þar eigi, þegar R áréttaði hinn 5. júlí 1969, að hann hugðist neyta forkaupsréttar síns. M lýsti viðstöðulaust andstöðu sinni gegn sölu jarðarinnar og setti fram kröfur um ógildingu kaupsamningsins. Talið var, að málshöfðunarákvæðum 20. gr. laga nr. 20/1923 hefði verið fullnægt og stæði því synjun M á samþykki við kaupsamningnum og kaupréttarboðinu því í vegi, að Á yrði dæmt skylt að afsala jörðinni. R krafðizt þess, að M af- salaði jörðinni, en slík krafa var eigi tekin til greina enda jörðin eigi hennar eign. M hefði gert þá kröfu, að kaup- samningnum yrði hrundið, eða þar sem S, aðilja þess máls, hafði aðeins verið stefnt til réttargæzlu, kom sú krafa eigi til álita .............20.00.. 00 977 Fógetagerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerð, kyrrsetning, lögbann, lögtak og útburðargerð. Framkrafa. Framsal kröfu. LXXKIV Efnisskrá Bls. Frávísun. A. Einkamál. 1. Frá héraðsdómi. K krafði H um greiðslu viðskiptaskuldar, en viðskiptin voru talin hafa farið fram við útibú K í G-hreppi. Í málinu kom fram, að vöruúttekt sú, er málið var af risið, hafði farið fram á heimilisstað K, án þess að þeir, sem þessi viðskipti önnuðust, hefðu verið kvaddir fyrir dóm til að skýra frá atvikum. Af þessu var málið talið vanreifað og hinn áfrýj- aði dómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi .. 90 Í máli einu kröfðust aðaláfrýjendur þess, að héraðsdómi yrði hrundið og viðurkennt, að gagnáfrýjanda bæri að greiða svonefnt skipulagsgjald. Til vara kröfðust aðaláfrýjendur þess, að dæmt yrði, að þeim bæri ekki að greiða skipulags- gjald þetta. Í héraði höfðu aðaláfrýjendur (stefnendur) krafizt þess, að viðurkennt yrði að gagnáfrýjanda (stefnda) bæri að greiða skipulagsgjald það, er hér um fjallaði. Fyr- ir Hæstarétti kom fram, að áfrýjendur höfðu greitt gjald þetta áður en héraðsstefna var gefin út. Kröfugerð og reif- un málsins var því byggð á röngum grundvelli og mál- ið ódómhæft. Var því hinn áfrýjaði dómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ............00.0..00.. 100 J var starfsmaður hjá Landsbanka Íslands. Er hann varð sjö- tugur hætti hann eigi störfum þá þegar og starfaði til árs- loka það ár. J var félagi í Eftirlaunasjóði starfsmanna Landsbanka Íslands og krafði eftirlaunasjóðinn um eftir- laun frá þeim degi, er hann varð sjötugur, til ársloka, en eftirlaunasjóðurinn taldi, að J bæri einungis eftirlaunin frá þeim degi, er hann hætti störfum, eða árslokum. Í reglu- gerð fyrir eftirlaunasjóðinn segir, að rísi ágreiningur milli sjóðfélaga og sjóðsstjórnar um það, hvernig skilja beri ákvæði í reglugerðinni, skuli málið lagt fyrir bankaráð til úrskurðar. Talið, að umrætt ákvæði reglugerðarinnar bygg- ist á lagaheimild og væri bindandi fyrir aðilja. Var talið, að fá yrði úrskurð bankaráðsins áður en málið yrði lagt fyrir dómstóla. Þar sem þessa hefði ekki verið gætt, var hinn áfrýjaði dómur ómerktur og málinu vísað frá héraðs- dómi. Sératkvæði .............0..0.0.0.0000 2. 215 Fyrirtækið N stefndi fimm aðiljum vegna vanefnda á bygg- ingasamningi. Var málið talið vanreifað og vísað frá hér- aðsdómi. Var það staðfest af Hæstarétti, þar sem máls- reifun N væri óskýr og m. a. yrði ekki af henni ráðið, hvort honum væri heimilt að sækja alla varnaraðilja saman í einu Máli ............02200 00 226 O höfðaði mál gegn J til heimtu viðskiptaskuldar. Var málið þingfest fyrir sjó- og verzlunardómi 8. maí 1970. Hinn 16. Efnisskrá LEXXV september 1971 höfaði O mál gegn J um sama sakarefni og var það dæmt í bæjarþingi 29. september 1971. Var því máli áfrýjað til Hæstaréttar. Dómur þessi var ómerktur samkv. 3. mgr. 104. gr. laga nr. 85/1956 og málinu vísað frá héraðsdómi. Þá var fjárnámsgerð og vörzlusviptingar- gerð, sem einnig var áfrýjað, felld úr gildi ............ A hafði fengið lóð á leigu og endurkrafði Akureyrarkaupstað um gatnagerðargjald. Málið hafði ekki verið lagt fyrir sáttamenn, en málið er eigi undanþegið sáttatilraun þeirra. Í þingbók var eigi heldur skráð við þingfestingu málsins yf- irlýsing málsaðilja, um að útilokað væri, að sátt kæmist á í málinu fyrir sáttamönnum. Var hinn áfrýjaði dómur því ómerktur, og málinu vísað frá héraðsdómi ............ H stefndi J, sem er erlendur ríkisborgari, til greiðslu skaða- bóta. J sótti ekki þing. Samkvæmt gögnum málsins átti J lögheimili erlendis og hafði átt það um alllangt skeið áður en stefna í málinu var birt. Stefna var ekki birt fyrir honum sjálfum og ekki var af vottorði stefnuvotta um birt- inguna ráðið, að J hefði þá dvalizt hér á landi. Var því tal- ið, að málið yrði ekki höfðað hér á landi, og því vísað frá bæjarþinginu ..............000000 020 Í landamerkjamáli einu var talið, að kröfugerð í héraði væri óljós og ónákvæm, og að því fundið, að ekki hefði verið gerður glöggur uppdráttur á þrætusvæðum, þar sem mark- aðar væru kröfur aðilja, en þess væri sérstök þörf, þar sem talið væri, að sum kennileiti væru horfin. Var héraðs- dómurinn ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi R höfðaði mál fyrir bæjarþingi Reykjavíkur gegn S. Var mál- ið til innheimtu skulda vegna ýmissa viðskipta varðandi byggingu húss o. fl. Héraðsdómari vísaði máli þessu frá bæjarþinginu, þar sem það ætti að reka fyrir sjó- og verzl- unardómi., Mál þetta var kært og hratt Hæstiréttur frá- vísunardómnum, þar sem mál þetta var ekki talið þannig vaxið, að það bæri að reka fyrir sjó- og verzlunardómin- um, heldur dæma það með sérfróðum meðdómendum, ef þess væri þörf. Var því frávísunarðómurinn felldur úr gildi, og lagt fyrir héraðsdóm að taka málið til löglegrar meðferðar og dómsálagningar af nýju ................ N höfðaði mál gegn Á til heimtu skuldar. Héraðsdómari taldi, að svo mjög skorti á gögn í málinu, að eigi væri unnt að dæma það, og vísaði því frá dómi. Dómur þessi var kærð- ur, en Hæstiréttur staðfesti hann ...................... 2. Frá Hæstarétti. Í máli einu var gagnsök, en áfrýjunarfrestur var liðinn, og gagnáfrýjandi hafði eigi aflað sér áfrýjunarleyfis. Var Bls. 272 446 526 1016 1013 LXXXVI Efnisskrá gagnsökinni því vísað frá Hæstarétti .................. B kærði meðferð héraðsdómara á máli einu og krafðist þess m. a., að Hæstiréttur skyldi leggja fyrir héraðsdómara að afla umsagnar ákveðinna aðilja um ýmis efni. Ennfrem- ur taldi hann, að afstaða héraðsdómara um ýmis efnisatriði væru slík, að vísa bæri málinu heim í hérað. Talið, að B hefði eigi gert ákveðnar og afdráttarlausar kröfur í mál- inu og var kærumálinu því vísað frá Hæstarétti ........ B. Opinber mál. Saksóknari ríkisins gaf út ákæru á hendur tveimur mönnum, fyrir að hafa gefið út og haft til sölu á almennum innlend- um markaði klámrit, og var það talið varða við 210. gr. al- mennra hegningarlaga. Héraðsdómari vísaði málinu frá dómi, þar sem í ákæru var eigi vitnað til einstaks eða ein- stakra kafla, blaðsíðna, málsgreina, setninga né orða í bók- inni til að renna stoðum undir það, að hún væri klámrit. Var dómur þessi staðfestur af Hæstarétti .............. Frelsissvipting. Sjá gæzluvarðhald. Frestir. Í máli einu hafði stefndi í héraði fengið frest með úrskurði dóm- ara. Stefnandi vildi ekki una þessu og kærði úrskurðinn. Í úrskurði greindi ekki aðilja máls og málsatvikum var ekki lýst. Var úrskurðurinn því ómerktur og málinu vísað heim í hérað til úrskurðar af nýju ......0..02.00000. 000... Fyrning. Ó var lögð á sjúkrahús á Seyðisfirði 31. júlí 1966 og dvaldi þar þar til hún lézt 19. október 1967. Ekki er fram komið, að hvers beiðni hún var lögð á sjúkrahúsið. Með stefnu 7. des- ember 1970 birtri 28. s. m. krafði eigandi sjúkrahússins, bæjarsjóður Seyðisfjarðarkaupstaðar, sjúkrasamlag Hró- arstunguhrepps um gjald fyrir dvalarkostnaði, en Ó átti heima í þeim hreppi. Talið, að samkvæmt A-lið 29. gr. laga nr. 40/1963 um almannatryggingar, hefði bæjarsjóðurinn eigi getað krafið sjúkrasamlagið um greiðslu fyrir lengri sjúkrahúsvist Ó en í fimm vikur, þ. e. a. s. frá 31. júlí 1966 til 4. september sama ár, en samkvæmt 1. tl. 3. gr. laga nr. 14/1905 væri sú krafa fyrnd ............0..00... Gagnaöflun. Aðiljum máls til heimtu skaðabóta vegna vinnuslyss gefið færi á að afla gagna um heilsuhagi slasaða .............. Bis. 359 397 943 57 Efnisskrá LEXXVI Í máli einu, þar sem skipstjóri var sóttur til saka fyrir fiskveiði- brot, þar sem deilt var um öryggi mælingaraðferða þeirra, er notaðar höfðu verið við staðarákvörðun skips hans. Ákvað Hæstiréttur, að dómkvaddir skyldu sérfróðir kunn- áttumenn til að láta í té álitsgerð um öryggi mælingarað- ferðanna ...........2.0000 0. een Gagnfær farmskírteini. Sjá farmskírteini. Gjafsókn. Gjafvörn. Sjúkrasamlag fær gjafsókn fyrir Hæstarétti ................ Stefnandi í máli fær gjafsókn í héraði ................ 100, Bótakrefjendur vegna líkamstjóns fá gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ..........000000000. 0... 199, 374, Í máli um skýringu á samningum um fasteignaviðskipti var veitt gjafsókn í héraði og gjafvörn í Hæstarétti ........ Ófjárráða börn, er kröfðu um bætur vegna fráfalls móður, fá gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti .......... Hreppur fær gjafsókn fyrir Hæstarétti í máli um forkaupsrétt að jörð .........000.000. 0000. Maður, sem endurkrafinn var um bætur, er vátryggingarfélag bifreiðar hafði greitt, fær gjafvörn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ............00..00..e eee Hreppur fær gjafsókn í máli um forkaupsrétt að jörð ...... Aðiljar í deilumáli um forræði og umráð yfir barni, fá gjafsókn fyrir Hæstarétti, en móðirin hafði gjafsókn í héraði .... Geðrannsókn. Læknar gefa álit sitt um geðheilsu manns og sakhæfi ...... Geðsjúkrahús. Sjá frelsissvipting. Gengi. Gerðardómur. Gjaldþrot. Sjá skiptamál. Gæalufangar. Sjá gæzluvarðhald. Gæeluvarðhald. Sakaðir menn voru úrskurðaðir í gæzluvarðhald allt að 45 daga. Þeir kærðu úrskurðinn, sem var staðfestur ........ Sakaður maður var við rannsókn máls úrskurðaður í allt að 60 daga gæzluvarðhald. Hann kærði úrskurð þennan, sem var staðfestur .........2.02000n.0r Bls. 1053 57 231 ál1t 389 504 865 895 97 1061 LXXXVIII Efnisskrá Héraðsdómari hafði með úrskurði bannað sökuðum manni lestur dagblaða og notkun útvarps, þar sem slíkt geti tor- weldað rannsókn máls hans. Úrskurður þessi var kærður og úrskurðurinn úr gildi felldur, þar sem gæzluvarðhalds- vist hins sakaða byggðist eingöngu á 5. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961 og ætla mætti, að rannsókn væri að mestu lokið Sakaður maður hafði verið úrskurðaður í allt að 15 daga gæzlu- varðhald. Kærði hann úrskurðinn, sem var staðfestur .. Sakaður maður kærir gæzluvarðhaldsúrskurð, sem er staðfestur Sakaður maður var úrskurðaður í gæzluvarðhald. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem staðfesti hann ........ Hafning máls. Handtaka. Sjá frelsissvipting Hefð. Heimvísun: A. Einkamál. H hafði keypt hús eitt ásamt lóð af S. Urðu deilur um lóðar- stærð og lóðarmörk og stefndi hann S til skaðabóta. Mál- ið var höfðað í héraði með stefnu 7. febrúar 1969. Var mál- ið upphaflega rekið fyrir bæjarþingi, en síðar flutt fyrir merkjadóm. Á dómþingi bæjarþingsins eitt sinn, hafði héraðsdómari nefnt fjóra meðdómendur og látið fara fram dómruðningu. Þá hafði S stefnt bæjarstjóranum á Húsa- vík vegna Húsavíkurkaupstaðar til réttargæzlu og lét hann sækja þing. Í héraði var Húsavíkurkaupstaður dæmdur skyldugur til að afhenda H hæfilega húslóð umhverfis hús sitt. Mál þetta skyldi eigi reka fyrir merkjadómi samkvæmt lögum nr. 41/1919. Þá fór héraðsdómari út fyrir kröfur að- ilja með því að dæma réttargæzlustefnda í héraði, þótt engar kröfur hefðu verið á hendur honum gerðar. Var því héraðsdómurinn ómerktur frá og með tilnefningu með- dómsmanna og vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsálagningar af NÝJU .......000000 0000 eeen L krafði endurgreiðslu á fé, er af honum hafði verið tekið í Verðjöfnunarsjóð fiskiðnaðarins. Bæði í héraði og fyrir Hæstarétti byggði L kröfu sína fyrst og fremst á þeirri málsástæðu, að þau ákvæði laga, sem gjaldtakan væri á reist, bryti í bága við ákvæði 40. gr., sbr. 67, gr. stjórnar- skrárinnar nr. 33/1944. Héraðsdómari afgreiddi eigi þessa málsástæðu, sem honum þó sérstaklega bar, sbr. ákv. 193. gr. laga nr. 85/1936. Var því hinn áfrýjaði dómur ómerkt- ur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar Bls. 68 291 115 18 158 Efnisskrá LXXXTX Bls. og dómsuppsögu af NÝJU .......02000000. 000... 243 Í barnsfaðernismáli einu var rannsókn máls í héraði talið svo ábótavant, að hinn áfrýjaði dómur var ómerktur og málinu vísað heim í hérað til framhaldsrannsóknar og dómsálagn- ingar af nýju ..........2202000000ne 362 Lögmaðurinn V krafði F um fé. Fékk hann dóm á hendur F fyrir kröfunni. Eigi að heldur greiddi F kröfuna og 10. des- ember 1969 gerði V fjárnám hjá F í ýmsu lausafé, til tryggingar kröfunni. Hina fjárnumdu muni tók V úr vörzl- um F hinn 27. febrúar 1970 og bað um uppboð á þeim 13. marz 1970. Sama dag var bú F tekið til gjaldþrotaskipta. Nauðungaruppboð á hinu fjárnumda fór fram 23. maí 1970 og krafðist V þá greiðslu á kröfu sinni, af uppboðsand- virði hinna fjárnumdu muna, er seldir höfðu verið. Þrotabú F mótmælti þessu. Talið, að lausafjármunum þeim, er fjárnumdir höfðu verið, hefði V komið úr vörzlum F innan þess frests, sem getið er í 2. mgr. 50. gr. laga nr. 19/1887. Hefði því aðfararveð F gengið fyrir rétti þrotabús- ins, nema riftingarreglur gjaldþrotaskiptalaga leiddu til annarrar niðurstöðu. Hinir fjárnumdu munir hefðu verið seldir nauðungarsölu hinn 23. maí 1970 án andmæla af hendi þrotabús F og nauðungaruppboðinu hefði ekki ver- ið áfrýjað. Ágreiningur í málinu væri því um úthlutun upp- boðsandvirðis, sem V krefðist sér til handa, þar sem rifta hefði mátt fjárnáminu skv. ákvæðum 22. gr. gjaldþrota- skiptalaganna. Dæmt, að skv. 46. sbr. 34. gr. laga nr. 57/ 1904, skyldi uppboðshaldari úthluta uppboðsandvirði. Var eigi fallizt á þá úrlausn uppboðshaldara, að uppboðsand- virðið ætti að renna til skiptaráðandans í þrotabú F, er síðan úrskurðaði úthlutun þess í stað uppboðshaldarans. Á þessari forsendu var úrskurður uppboðshaldara uppboðs- dóms felldur úr gildi og málinu vísað aftur til uppboðs- réttarins til löglegrar meðferðar og uppsögu úrskurðar af NÝJU .........220000. 0000 483 G hafði land á erfðaábúð. Landeigandi, sem var Kópavogskaup- staður, þurfti að taka nokkurn hluta landsins undir veg. Dómkvaddir menn mátu hæfilegar bætur. Talið, að mats- gerð þeirra, með hliðsjón af vætti þeirra fyrir dómi, sýndi, að ekki hefði verið gætt réttra matssjónarmiða vegna eign- arnáms erfðaábúðaréttindanna. Var því talið, að nýtt mat yrði fram að fara, sbr. 2. gr. laga nr. 61/1917. Var héraðs- dómur ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsuppsögu af nýju ....0.0.00000000.0.0.. 688 Í máli einu um Þifreiðaviðskipti kom fram, að, seljandi bifreið- ar var eigi fjárráða, er hann seldi umdeilda bifreið, en kaup- andi krafði hann um skaðabætur vegna galla á bifreiðinni. XC Efnisskrá Í greinargerð hans í héraði var eigi á því byggt, að hann hefði verið ófjárráða, er viðskipti áttu sér stað. Er málið var munnlega flutt í héraði var einungis bókað, að gerðar væru sömu dómkröfur og í greinargerð, en hinsvegar er bókað um síðari ræðu lögmanns viðsemjanda hans, að hann mótmælti framkominni málsástæðu um sýknu vegna lögræðisskorts, þar sem sú málsástæða hefði verið of seint fram borin. Í héraðsdómi voru málsástæða þessi og andmæli gegn henni ekki tekin til rökstuddrar úrlausnar. Var því hinn áfrýjaði dómur ómerktur og málinu vísað heim í hér- að til löglegrar meðferðar og dómsuppsögu af nýju Í máli einu hafði stefndi í héraði fengið frest með úrskurði dómara, en stefnandi vildi eigi una því og kærði úrskurð- inn. Í úrskurðunum greindi greindi ekki aðilja máls, máls- atvikum og málsástæðum var ekki lýst. Voru slíkir gallar á úrskurðinum, að hann var ómerktur og máliu vísað heim í hérað til uppsögu úrskurðar af nýju ................ H hafði orðið fyrir slysi og átti rétt til bóta. Áður en bætur voru gerðar upp, varð hann gjaldþrota. Vátryggingarfélag það, er bæturnar skyldi inna af hendi, sendi féð til skipta- ráðanda í þrotabúi H. Kröfuhafar í þrotabúinu kröfðust þess, að féð rynni inn í þrotabúið. Kvað skiptadómur upp úrskurð um það atriði. Talið, að það væri eigi á valdi skiptadóms að skylda vátryggingarfélagið til að greiða Þþrotabúinu slysabótafjárhæðina, sbr. 35. gr. laga nr. 3/1878. Hins vegar var bótaféð afhent skiptaráðanda og málsað- iljar voru ásáttir um að leggja ágreiningsatriðið undir úr- skurð skiptadóms. Að svo vöxnu máli þótti hann eiga dómsvald á málinu. Í þinghaldi skiptadóms Reykjavíkur hafði skiptaráðandi lýst því yfir, að hann mundi tilkynna vátryggingarfélaginu, að hann teldi, að bótagreiðslur vegna áðurgreindra slysfara ættu að renna í þrotabú H. Þá rit- aði skiptaráðandi vátryggingarfélaginu bréf og tilkynnti, að bú H hefði verið tekið til gjaldþrotaskipta, og segir þar m. a., að hann telji, að bætur yrðu að renna inn í gjald- þrotabú H. Þar sem skiptaráðandinn hafði fjallað um ágreiningsefnið með þessum hætti, hefði hann átt að víkja úr dómarasæti. Var því úrskurður skiptadóms ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og úrskurðar af nýju ...............0.2.0 0. n rn B. Opinber mál. Hjónaband. Sjá hjónaskilnaður, hjónavígsla. Hjónaskilnaður. Sjá skiptamál. Bls. 712 943 Efnisskrá KCI Bls. Hjónavígsla. Hjúskapur. Sjá hjónavígsla, hjónaskilnaður. Hlutafélög. Hlutdeild. Húftrygging. Sjá vátryggingar. Húsaleiga. Sjá fasteignir og samningar. Iðnaður. Innheimtulaun. Innsetningargerð. A, íslenzkur ríkisborgari og konan B, enskur ríkisborgari, gift- ust í Englandi 12. júlí 1966. Þau bjuggu þá síðan í Eng- landi. Hinn 23. maí 1967 fæddist þeim dóttir C. Þau slitu samvistum í desember 1969 og hafði B barnið, en A fékk þó að umgangast það. Konan sótti um skilnað á árinu 1971. Hinn 28. maí 1971 var barnið hjá A, sem fór með það til Íslands, án þess að hafa haft samráð við B eða yfir- völd í Englandi. Enskur dómstóll veitti hjónunum lögskiln- að 3. nóvember 1971 til bráðabirgða og lýsti úrskurð þann fullnaðarúrskurð 8. febrúar 1972. Ekki voru á það bornar brigður, að úrskurður þessi væri bindandi fyrir báða aðilja. Talið, að þennan úrskurð yrði að leggja til grundvallar dórni í málinu. Hinn 8. júní 1971 hafði hlutaðeigandi dóm- stóll í Englandi mælt svo fyrir, að B fengi forræði C að svo stöddu. Er A var kominn hingað til lands krafðizt hann hinn 21. október 1971, að dómsmálaráðuneytið kvæði upp úrskurð um forræði barnsins. Gekk sá úrskurður T. sept- ember 1972 og segir þar, að B skuli hafa forræði barnsins, en A skuli hafa rétt til að umgangast það. Þá voru þar ákvæði um umgengnisrétt og fleiri atriði. Hinn 18. október 1971 krafðist B þess, að barnið yrði með beinni fógetagerð tekið úr vörzlum A og fengið henni. Á vefengdi gildi forræðisúrskurðar dómsmálaráðuneytisins, en þar sem engir gallar væru á þeim úrskurði var af Hæstarétti talið að leggja bæri hann til grundvallar. Þá taldi A, að flutningur barnsins úr landi með B, gegn and- stöðu hans stefndi andlegri velferð þess í háska. Málið var lagt fyrir Barnaverndarráð Íslands, er taldi báða foreldr- ana hæfa til að hafa á hendi uppeldi barnsins, enda yrði XCTI Efnisskrá gengið á viðeigandi hátt frá umgengnisrétti þess við foreldrana, Dómkvaddir sérfræðingar töldu, að flutningur barnsins í annað umhverfi gæti ekki haft neina sérstaka hættu í för með sér og þeir töldu ekki, að slíkur flutning- ur þyrfti að vera barninu nauðugur, þótt foreldri þess væri nauðugt að láta það af hendi. Lögðu þeir áherzlu á, að máli þessu yrði hið fyrsta lokið, því málið sem slíkt, væri barninu andlega óhollt. Var því ekki talin ástæða til að synja um innsetningargjörðina á grundvelli þessara málsástæðu. Þá var talið, að íslenzk lög stemmdu eigi stigu við því, að leitað væri innsetningargerðar þegar sakarefni og málavöxtum væri svo háttað, sem hér greinir, enda væri það réttarfarsúrræði dómhelgað. Fram kom, að eftir að úrskurður héraðsdóms hafði gengið, höfðu orðið nokkrar deilur um afhendingu barnsins, og hafði það með sam- komulagi verið afhent B en Á látið samtímis leggja lögbann við því, að barnið yrði flutt á brott. Þessar ráðstafanir þóttu ekki varða því, að A hefði fyrirgert rétti sínum til áfrýjunar málsins, eins og á stóð. Var dæmt, að barnið skyldi afhent B Ítak. Sjá fasteignir. Ítrekun. 1'hafði hinn 21. febrúar 1966 verið dæmdur fyrir brot á umferð- arlögum og áfengislögum. Hann gerðist sekur um sams konar brot hinn 8. marz 1970 og var hinn fyrri dómur tal- inn hafa ítrekunaráhrif „..............0..0..0.00000 0. Maður, sem hafði verið ölvaður að akstri, gerð refsing með dómssátt. Fram kom, að honum hafði skömmu áður verið refsað fyrir samskonar brot. Var dómssáttin því felld úr BÍldi 2... 718, 720, Kaup og sala. Sjá og forkaupsréttur. 1. Fasteignir. B seldi Ö íbúð í húsi einu. Fram komu gallar á íbúðinni, þannig að gólfplata seig nokkuð. Dómkvaddir menn töldu að kosta myndi kr. 9.000.00 úr að bæta. Talið, að sig gólfplöt- unnar stafaði af ástæðum, sem B, er var byggjandi húss- ins, bæri ábyrgð á og yrði hann því að bæta tjón það, er af hefði hlotizt ...............0.0.000...... 0. Með kaupsamningi 14. janúar 1966 skuldbatt S sig til að selja H íbúð í húsi einu, er verið var að byggja, og mun bygging lítt hafa verið á veg komin, er kaupsamningur var gerður. Með kaupsamningi 21. apríl 1967 skuldbatt H sig til að selja K íbúðina. Tók K við íbúðinni sama dag og var afsal gefið út 25. júlí 1967. 10. maí 1967 fóru nokkrir aðiljar, sem Bls. 1061 559 "746 ört Efnisskrá XCIl Bls. samið höfðu um kaup á íbúðum í umræddu húsi, þar með talinn K, þess á leit, að dómkvaddir yrðu menn til þess að skoða íbúðina og lýsa í hverju múrhúðun væri áfátt og hvað kosta myndi úr að bæta. Hinir dómkvöddu menn töldu ýmsa galla á íbúðinni. Hinn 11. ágúst 1967 afsalaði S íbúðinni til H. Í því afsali sagði, að H hefði kynnt sér íbúðina við skoðun og sætt sig við hana að öllu leyti. Verður að ætla eftir framburði aðilja, að þeir hafi rætt um, að hvorugur gerði neinar kröfur á hendur hinum vegna húsbyggingarinnar. Hinn 12. september 1967 afsalaði H íbúð- inni til K. Í sambandi við afsalsgerðina undirritaði H yfir- lýsingu, þar sem segir m. a. að K megi taka við bótum vegna galla á íbúðinni. Krafðist K síðan S um bætur vegna gallanna og var bótakrafan byggð á framsali H á bótakröfum, S var sýknaður af kröfum K, þar sem hann hefði fengið afsal fyrir íbúðinni eftir að mat á göllunum fór fram, og undirritað það án nokkurs fyrirvara. Var lagt til grundvallar, að H hefði afsalað sér rétti að að hafa uppi bótakröfu á hendur S vegna galla á íbúðinni. K öðlaðist því ekki rétt til bóta úr hendi S við framsal frá H ........ 158 Hinn 26. september 1971 bauð M eigandi jarðar í S-hreppi, hreppnum forkaupsrétt að jörðinni samkvæmt lögum nr. 40/1948. Þá segir í bréfi um forkaupsréttinn, að til frekari skýringar skuli þess getið, að væntanlegur kaupandi hefði boðið M búrekstraraðstöðu á jörðinni ef af kaupum yrði, og hann hefði fullan hug á að hagnýta sér það. Hinn 6. október 1971 tilkynnti oddviti S-hrepps M, að hreppsnefnd hefði ákveðið á fundi sínum að neyta forkaupsréttarins. M andmælti því, að hreppurinn hefðu samþykkt og fullnægt forkaupsréttarskilyrðum sínum, þar sem hann hefði eigi boðið fram búrekstraraðstöðu svipað því, sem hinir vænt- anlegu kaupendur vildu bjóða. S-hreppur krafðizt þá afsals fyrir jörðinni. Talið, að samkvæmt þeim lagasjónarmiðum, sem búa að baki ákvæðum 50. gr. laga nr. 40/1948, beri að tilgreina skilmála alla skýrlega og tæmandi. Engin gögn fylgdu til hreppsins með bréfi M frá 26. september 1971 til staðfestingar á því, að kaupendur hefði heitið seljanda búrekstraraðstöðu á jörðinni, jafnhliða þeim skilmálum, sem tilgreindar voru í kaupsamningi þeirra. Þá var þar eng- in nánari lýsing á því, hvað fælist í þessu boði kaupenda, og þess að engu getið, hvort búrekstraraðstaða yrði veitt án endurgjalds eða ekki. Með hliðsjón af þessu var talið, að hreppsnefnd S-hrepps hefði ekki ástæðu til að ætla að hér væri um að ræða afdráttarlausa skildaga, sem væri hluti af forkaupsréttarboði. Með hliðsjón af þessu var tal- ið, að S-hreppur ætti rétt á að fá jörðina keypta af M fyrir XCIV Efnisskrá Bls. það verð, sem hann hafði boðið hana .................. 865 B. Lausafé. B var að byggja hús. Hugðist hann kaupa vatnsþolinn kross- wið í þak hússins og sneri sér til heildverzlunarinnar H Keypti hann þar krossvið, er hann taldi eiga að vera vatns- þolinn. Er krossviðurinn hafði verið lagður á þakið, bilaði hann og er vafasamt, að hann hafi verið vatnsþolinn. B tókst eigi að sanna, að honum hafi verið sérstaklega heit- ið því að krossviðurinn, sem hann keypti af H, væri vatns- og rakaþolinn og nothæfur í þak. Hann hafði að vísu skýrt afgreiðslumanni krossviðarins frá því, að hann ætlaði krossviðinn í þak, en eigi var talið, að hann hefði mátt treysta því, að krossviðurinn væri vatnsþolinn, enda veitti vitneskja hans um hærra verð á vatnsþolnum krossviði hjá öðrum timbursölum, honum sérstakt efni til að leita skýrra upplýsinga um nothæfni krossviðarins til þakklæðningar. Af þessum sökum var H sýknaður af skaðabótakröfu B í málinu .........20000000 nan 367 H tók að sér að smíða eldhúsbúnað fyrir hjónin M og S gegn ákveðnu gjaldi. Ennfremur tók han að sér að vinna fleiri verk, Þegar verkinu var lokið, taldi hann, að þau M og S skulduðu honum nokkurt fé. M og S töldu verk H að nokkru gallað. Fengu þau dómkvadda menn til að skoða verk þetta og töldu þeir, að á því væru gallar, er kostuðu 5.380 krónur að bæta úr. Fram kom, að H hafði veitt þeim M og S verulegan afslátt af söluverði eldhúsbúnaðarins og ann- arra hluta. Talið, að M og S hefðu eigi leitt sönnur að, að þau ættu rétt til frekari afsláttar en um var samið, og var þeim því dæmt að greiða H eftirstöðvar verðsins ...... 498 G, sem var ólögráða keypti bifreið af E. Var kaupverðið ákveð- ið kr. 60.000.00, þar af voru kr. 40.000.00 greiddar út í hönd, en eftirstöðvarnar kr. 20.000.00 voru greiddar með víxlum, er G samþykkti. G greiddi síðan kr. 6.000.00 af framan- greindri víxilskuld. Alllöngu eftir þetta, krafðizt G þess, að kaupum yrði rift, og E dæmt að greiða umræddar kr. 46.000.00. Var það á því byggt, að G hefði verið ólögráða, Þegar kaupin fóru fram. Því var lýst af E, að hann myndi eigi innheimta fé samkvæmt víxlum þeim, sem ógreiddir voru, að fjárhæð kr. 14.000.00. Talið var sannað, að E, hefði verið grandlaus um heimild G til að láta af hendi þær kr. 40.000.00, sem hann galt við afhendingu bifreiðarinnar, svo og um greiðslu þeirrar kr. 6.000.00, er greiddar voru upp í víxilskuldina. Með hliðsjón af því, að G var fullvinnandi maður, er greiðslur þessar fóru fram, svo og með hliðsjón af traustnámsreglum um peninga, var E sýknaður af öll- Efnisskrá XCV Bls. um kröfum G í málinu .........0000 0000 sn nes. 747 S keypti nýja bifreið af bifreiðaverzluninni B. Við kaupin und- irritaði S svo nefnt ábyrgðarskírteini, en þar segir, að B ábyrgist framleiðslu- og efnisgalla og muni sjá um við- gerð á þeim, enda verði tilkynningu um meinta galla kom- ið svo fljótt, sem unnt er til fyrirtækisins og ábyrgðin renni út eftir 6 mánuði frá afhendingardegi eða þegar bifreiðinni hafi verið ekið tíu þúsund kílómetra innan þess tíma. Nokkrir gallar komu fram á bifreiðinni og krafði S um bæt- ur vegna þessa. Krafan kom þó eigi fram, fyrr en rúmum tveimur mánuðum eftir að ábyrgðartímanum samkvæmt skírteininu var lokið. Talið, að galli sá, sem var á bifreið S, væri verksmiðjugalli og félli því sem slíkur undir ákvæði ábyrgðarskírteinisins. Hins vegar hefði krafan eigi komið fram fyrr en eftir þann tíma, sem við væri miðað í ábyrgð- arskírteininu og gæti því S eigi gert skaðabótakröfu af þessu efni á hendur B, enda hefðu eigi verið rök að því leidd, að ákvæði ábyrgðarskiírteinisins væru ógild .............. 780 Kaupgjald. Sjá vinnulaun. Kaupmálar. Sjá fjármál hjóna. Kjarasamningar. Sjá vinnulaun. Með samningum Verkamannafélagsins Dagsbrúnar og Vinnu- veitendasambands Íslands á árunum 1962 og 1966 varð að samkomulagi, að vinnuveitendur skyldu greiða í sjúkra- sjóð Dagsbrúnarmanna ákveðinn hundraðshluta af kaupi, svo og gjald í orlofssjóð, er einnig næmi ákveðnum hundr- aðshluta af dagvinnukaupi. Atvinnufyrirtækið O, sem ekki var aðili að Vinnuveitendasambandi Íslands eða félögum innan þess, rak verulegan atvinnurekstur. Á árinu 1969 var talið, að O hefði borið að greiða nokkurt fé í sjúkrasjóðs- gjald og orlofsgjald, vegna verkamanna, er unnu hjá því. O greiddi ekki iðgjöld þessi og krafði Dagsbrún þá um féð. Talið, að allir starfsmenn QO, þeir er hér skiptu máli, hefðu verið félagsmenn í Dagsbrún. Talið, að þótt O hefði ekki verið bundinn af fyrrgreindum kjarasamningum, yrði að leggja til grundvallar, að ráðningarkjör verkamannanna, er unnu hjá O á árinu 1969, hefðu átt að vera í samræmi við nefnda kjarasamninga og var O því talið skylt að greiða þau gjöld, sem um var krafið, en Dagsbrún mátti krefja um greiðslu þeirra ............0200000 0000... 523 Kjörbörn. KCVI Efnisskrá Kyrrsetning. Kyrrsetningargerð til tryggingar ábyrgðarskuldbindingu stað- fest ..........2000...22 nn Staðfest kyrrsetning til tryggingar kaupgjaldskröfum og kröf- um vegna launa á uppsagnarfresti ...................... Kærufrestur. Sjá kærumál Kærumál. A. Einkamál. 1. Frávísun frá héraðsdómi. H stefndi J, sem var erlendur ríkisborgari, til greiðslu skaða- bóta. J sótti ekki þing. Samkvæmt gögnum málsins átti J lögheimili erlendis og hafði átt það um alllangt skeið áð- ur en stefna í málinu var birt. Stefna var ekki birt fyrir hon- um sjálfum og ekki var af vottorði stefnuvotta um birt- inguna ráðið, að J hefði þá dvalizt hér á landi. Var því talið, að málið yrði ekki höfðað hér á landi, og því vísað frá bæjarþinginu ................0..00000 000 R höfðaði mál fyrir bæjarþingi Reykjavíkur gegn S. Var málið til innheimtu skulda vegna ýmissa viðskipta varðandi hygg- ingu húss o. fl, Héraðsdómari vísaði máli þessu frá bæjar- þinginu, þar sem það ætti að reka fyrir sjó- og verzlunar- dómi. Mál þetta var kært og hratt Hæstiréttur frávísunar- dómnum, þar sem mál þetta var ekki talið þannig vaxið, að það bæri að reka fyrir sjó- og verzlunardómi, heldur dæma það með sérfróðum meðdómendum, ef þess væri þörf. Var því frávísunardómurinn felldur úr gildi, og lagt fyrir héraðsdóm að taka málið til löglegrar meðferðar og dómsálagningar af nýju .............0.00.. 0000 0 0. N höfðaði mál gegn Á til heimtu skuldar. Héraðsdómari taldi, að svo mjög skorti á gögn í málinu, að eigi væri unnt að dæma bað og vísaði því frá dómi. Dómur þessi var kærður, en Hæstiréttur staðfesti hann .................00.0...... Hinn 23. febrúar 1947 gerðu hjónin E og Þ með sér sameigin- lega og gagnkvæma erfðaskrá. Í skránni var svo ákveðið, að það hjónanna er síðar létist, skyldi erfa það, er fyrr létist. Við andlát hins síðara skyldi eignirnar skiptast meðal lög- erfingja hvors um sig. E andaðist 2. febrúar 1948 og tók eftirlifandi eiginmaður hennar Þ, til sín allt búið, en hjónin áttu ekki sameiginlega erfingja. Meðal eigna þessara var fasteign, sem var séreign E samkvæmt kaupmála. Hinn 28. júní 1954 gaf skiptaráðandinn í Hafnarfirði út yfirlýsingu, þar sem því var lýst, að Þ hefði erft fyrrgreinda fasteign eftir E samkv. erfðaskrá 23. febrúar 1947. Var yfirlýsing þessi þinglesin sama dag sem eignaheimild Þ. Hinn 29. októ- Bls. 175 206 526 1010 1013 Efnisskrá XCVII Bls. ber 1955, gerði Þ erfðaskrá, þar sem hann arfleiddi nánar greind skyldmenni sín að öllum eignum sínum. Enn gerði Þ erfðaskrá hinn 28. júlí 1968, þar sem því var lýst, að fyrri erfðaskráin væri úr gildi fallin, og aðeins tveir ættingjar hans skyldu erfa allar eignir hans. Þ andaðist 23. desember 1970. Hinn 24. marz 1971 fóru fyrrgreindir bréferfingjar Þ samkvæmt erfðaskránni frá 28. júlí 1968 þess á leit við skiptaráðandann í Hafnarfirði, að þeir fengju bú Þ fram- selt til einkaskipta. Skiptaráðandinn veitti aðiljum þessum leyfi til einkaskipta 29. marz 1971, og luku þeir skiptum 26. apríl sama ár. Hinn 2. júlí 1971 snéru erfingjar E sér til skiptaráðandans og kröfðust þess, að búið yrði tekið til opinberra skipta skv. erfðaskránni frá 1947. Skiptaráðand- inn vísaði kröfum þessum frá dómi. Hæstiréttur taldi, að ekki væri sýnilegt af gögnum málsins, að skiptaráðandi hefði kannað erfðaskrá þeirra E og Þ frá 1947 né eignarheimild Þ að fyrrgreindri fasteign, áður en hann veitti erfingjum samkvæmt erfðaskrá Þ frá 1968, leyfi til einkaskipta, en til þessarar athugunar var brýn þörf. Þar sem erfingjar E hófu erfðatilkall sitt og kröfu um opinber skipti röskum sex mánuðum eftir lát E, þá þóttu þeir eigi hafa fyrirgert rétti sínum til að koma fram með þessa kröfu. Með hliðsjón af þessu var lagt fyrir skiptadóm að taka búið til opinberra skipta, enda þótti tilgangur og orðalag 71. gr. laga nr. 3/1878 ekki standa því í vegi. Sératkvæði ..........2.0.0000.00... 1040 2. Frávísun frá Hæstarétti. B kærði meðferð héraðsdómara á máli einu og krafðizt þess m. a., að Hæstiréttur skyldi leggja fyrir héraðsdómara, að afla umsagnar ákveðinna aðilja um ýmis efni. Ennfremur taldi hann, að afstaða héraðsdómara um ýmis efnisatriði væru slík, að vísa bæri málinu heim í hérað. Talið, að B hefði eigi gert ákveðnar og afdráttarlausar kröfur í málinu og var kærumálinu því vísað frá Hæstarétti .............. 359 3. Frestir Í máli einu hafði stefndi í héraði fengið frest með úrskurði dómara. Stefnandi vildi ekki una þessu og kærði úrskurð- inn. Í úrskurði greindi ekki aðilja máls, málsatvikum og málsástæðum var ekki lýst. Var úrskurðurinn ómerktur og málinu vísað heim í hérað til úrskurðar af nýju ........ 943 4. Málskostnaðartrygging. Í dánarbúi einu hafði hinn látni látizt af slysförum. Foreldrar hans voru á lífi og var móðir hans hér á landi, en faðir hans var búsettur erlendis. Deildu þau um, hvort slysatrygg- KCVIII Efnisskrá ingarbætur vegna hins látna skyldu renna til búsins til skipta meðal erfingja. Um málið var fjallað í skiptadómi Kópavogs. Krafðist konan þess, að maðurinn setti tryggingu fyrir málskostnaði. Talið, að þar sem ákvæði 183. gr. laga nr. 85/1936 væri ekki meðal þeirra ákvæða, sem vísað er til í 223. gr. sömu laga, kæmi ekki til álita að skylda mann- inn til að setja málskostnaðartryggingu, enda yrði ákvæði 183. gr. laga nr. 85/1936 eigi beitt með lögjöfnun eins og hér Stæði Á .........0.200000 00 5. Vanhæfi dómara. Í máli einu hafði B verið skipaður setudómari til að dómkveðja yfirskoðunarmenn. Beiðandi dómkvaðningarinnar krafðizt þess, að B viki sæti, þar sem hann áður hefði kveðið upp dóm í tengdum málum, er varðaði hagsmuni sömu aðilja. Dómarinn synjaði að víkja sæti og var sá úrskurður stað- festur, enda væri krafa kæranda á engum lagarökum byggð 6. Ýmis kæruatriði. Í máli einu höfðu verið dómkvaðdir matsmenn. Sá, er mats hafði beiðst, óskaði að leggja sérstakar spurningar fyrir mats- menn, en héraðsdómari neitaði að leggja spurningarnar fyrir þá, þar sem hann taldi þær eigi skipta máli. Kærði lögmaðurinn úrskurðinn, sem var staðfestur ............ Fyrirtækið N stefndi fimm aðiljum vegna vanefnda á bygginga- samningi. Var málið talið vanreifað og vísað frá héraðs- dómi. Var það staðfest af Hæstarétti, þar sem málsreifun N væri óskýr og m. a. yrði ekki af henni ráðið, hvort honum væri heimilt að sækja alla varnaraðilja saman í einu máli B. Opinber mál. 1. Atvinnuréttindi. Lögreglustjórinn í Reykjavík synjaði Ó um endurnýjun öku- réttinda til farþegaflutninga í atvinnuskyni, þar sem Ó hafði hlotið dóm í sakadómi Reykjavíkur, 8 mánaða óskilorðs- bundið fangelsi, fyrir brot gegn 248. gr. og 261. gr. almennra hegningarlaga. Byggði lögreglustjóri neitun sína á 4. mgr. 27. gr. umferðarlaga, sbr. 2. gr. laga nr. 52/1959, sbr. 1. gr. laga nr. 45/1961. Ó kærði úrskurð þennan, sem var staðfest- UP 2..0000rnr es 2. Ákæra. Saksóknari ríkisins gaf út ákæru á hendur tveim mönnum fyrir að hafa gefið út og haft til sölu á almennum innlendum markaði, klámrit og var það talið varða við 210. gr. al- mennra hegningarlaga. Héraðsdómari vísaði málinu frá Bla. 76 1047 226 73 Efnisskrá XCIX dómi, þar sem í ákæru war eigi vitnað til einstaks eða ein- stakra kafla, blaðsíðna, málsgreina, setninga né orða í bók- inni, til að renna stoðum undir, að hún væri klámrit. Var dómur þessi staðfestur af Hæstarétti .................... 3. Dómssáttir. S var grunaður um ölvun við akstur. Í blóði hans reyndust vera efni er svara til 1,58% af vínanda. S viðurkenndi brot sitt. Héraðsdómari lauk málinu með dómssátt. Var S gert að greiða sekt í ríkissjóð. Saksóknari ríkisins kærði dómssátt þessa og var hún felld úr gildi með vísan til 3. málsgr. 80. gr. 1. nr. 40/1968 ...........2.00 00. K var ákærður fyrir ölvun við akstur og brot á fuglafriðunar- lögum o. fl. Héraðsdómari afgreiddi málið með dómssátt og gerði K að greiða sekt í ríkissjóð. Saksóknari ríkisins kærði sátt þessa og var hún felld úr gildi, þar sem K hafði skömmu áður verið dæmdur í varðhald og sviptur ökuleyfi fyrir brot gegn 25. gr. 1. nr. 40/1968 og 229. gr. alm. hgl. Var dómssáttin talin óheimil og felld úr gildi .......... G var ölvaður við akstur og reyndist efni í blóði hans samsvara 1,21%. af vínanda. Héraðsdómari afgreiddi málið með dóms- sátt og gerði G að greiða sekt í ríkissjóð. Saksóknari rík- isins kærði dómssátt þessa. Fram kom, að G hafði skömmu áður verið dæmdur til refsingar fyrir ölvun við akstur. Voru því málalok dómssáttarinnar óheimil að lögum og var hún felld úr gildi ..................... 000... sn H var kærður fyrir akstur bifreiðar undir áhrifum áfengis. Dóm- ari afgreiddi málið með dómssátt, og gerði H að greiða nokkra sekt í ríkissjóð. Saksóknari ríkisins kærði sátt þessa, þar sem H hafði skömmu áður verið dæmdur til refsingar fyrir, m. a. ölvun við akstur. Var dómssáttin felld úr gildi, þar sem þau málalok, sem hún gerði ráð fyrir voru óheimil 4. Gæzluvarðhald. Sakaðir menn voru úrskurðaðir í gæzluvarðhald 45 daga. Þeir kærðu úrskurðinn, sem var staðfestur .................. Sakaður maður var við rannsókn máls úrskurðaður í allt að 60 daga gæzluvarðhald. Hann kærði úrskurð þennan, sem var staðfestur. Þá hafði héraðsdómari með úrskurði bannað manni þess- um lestur dagblaða og hlustun útvarps, þar sem slíkt gæti torveldað rannsókn máls hans. Úrskurður þessi var kærður og úrskurðurinn úr gildi felldur, þar sem gæzluvarðhaldsvist hins sakaða byggðist eingöngu á 5. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961 og ætla mætti að rannsókn væri að mestu lokið .......... Í sambandi við tékkafölsun var Ó úrskurðaður í allt að 15 daga Bls. 397 116 118 720 146 68 Cc Efnisskrá gæzluvarðhald. Úrskurðurinn var staðfestur af Hæstarétti Sakaður maður, er úrskurðaður hafði verið í 20 daga gæzluvarð- hald, kærir úrskurð þann, sem var staðfestur af Hæstarétti Sakaður maður var úrskurðaður í 30 daga gæzluvarðhald. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem staðfesti hann .... 5. Húsleit. Með úrskurði 5. júní 1972 ákvað barnaverndarnefnd Reykjavík- ur, að barnið skyldi dvelja á opinberri stofnun í Reykja- vík, en hjónaskilnaðarmál var milli foreldra þess. Hinn 22. september 1972 veitti dómsmálaráðueytið foreldrum barnsins leyfi til lögskilnaðar, og var það svo ákveðið, að faðirinn skyldi hafa forræði þess. Faðirinn var því sam- þykkur, að drengurinn dveldist áfram á tilgreindri stofnun. Hinn 24. september 1972 tók eiginkona barnið heimildar- laust frá stofnuninni. Kröfðust þá barnaverndarnefnd og faðir barnsins að ger yrði húsleit hjá móður barnsins, og ef barnið finndist þar, það tekið þaðan og flutt á fyrrgreinda stofnun. Var það gert. Konan kærði húsleitarúrskurðinn, sem var staðfestur ............0.2...2000 000. 6. Vanhæfi dómara. Sakaður maður krafðist þess, að héraðsdómari í máli hans viki sæti. Engin haldbær rök voru færð fram fyrir þessu, og var því kröfunni synjað .............0...0.. 20 nn Landbúnaður. Landamerkjamál. Í landamerkjamáli einu var talið, að kröfugerð í héraði væri ó- ljós og ónákvæm, og að því fundið, að ekki hefði verið gerð- ur uppdráttur á þrætusvæðum, þar sem markaðar væru kröfur aðilja, en þess væri sérstök þörf, þar sem talið væri, að sum kennileiti væru horfin, Var héraðsdómurinn ómerkt- ur og málinu vísað frá héraðsdómi .................... Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðabrot. Landskipti. Landvist. Launaskattar. Sjá skattar. Lausafjárkaup. Sjá kaup og sala Bls. 291 115 181 788 673 Efnisskrá Lífeyrir. lákamsáverkar. Loftför. Lóðir. Lóðarleigusamningar. Sjá fasteignir. Læknar. Sjá mat og skoðun. Blóðrannsókn .........000000 0000 nn 355, 559, 716, 718, Geðheilbrigði ............00020.0 00 enn Líkamsáverkar ...........00000 00. 119, 798, Örorka .......2.0000 0 119, 191, 798, Læknaráð. Leitað álits Læknaráðs um það, hvort orsakasamband væri á milli sjúkdóms manns og atburðar, er talinn var hafa valdið honum örorku ........0.00000.0 0. Læknaráð gefur álit um örorku manns af bifreiðaslysi, og hvort hann hafi hlotið ákveðna áverka af slysinu ............ Lög. Lögskýring. Lögbann. Á árinu 1888 byggði umboðsmaður þjóðjarða í Vestmannaeyj- um G jarðarhluta ein. Var jörðin byggð G til lífstíðar og ekkju hans eftir hans dag meðan hún væri ógift. G andaðist á árinu 1948, en eiginkona hans var þá látin. Erfingjar hans skiptu búi hans einkaskiptum á árinu 1951. S sonur G hóf búskap á jörðinni og bjó þar um nokkurt skeið án þess að fá byggingarbréf. Hann andaðist á árinu 1965 og tók þá ekkja hans við búsforráðum, en hún andaðist 1968. Erf- ingjar G, svo og erfingjar S, töldu sig hafa heimild til að selja lóðarréttindi í landi jarðarinnar, eða afnotarétt að lóðum, eins og það var orðað. Fram kom, að nokkrum aí- notaréttindum hafði verið afsalað. Vestmannaeyjakaupstað- ur mótmælti heimild til þessa. Kröfðust þá erfingjarnir þess, að lagt yrði lögbann við sölu og ráðstöfun Vestmannaeyja- kaupstaðar á byggingalóðum úr landi jarðarinnar. Talið, að þar sem af hálfu erfingjanna hefði ekki verið leitt í ljós, að yfirvofandi væru af hendi Vestmannaeyjakaupstaðar neinar þær ráðstafanir, sem á óréttmætan hátt mundu raska rétti þeirra, yrði eigi lagt lögbann við framangreind- um löggerningum, enda ættu þeir þess kost að bera á- greining sinn um afnotarétt af jörðinni og eign erfingjanna að ræktunar og mannvirkjum, undir bæra dómstóla ...... Cl Bls. 719 191 878 878 191 878 CIl Efnisskrá Löggæelumenn. Að því var fundið, að löggæzlumaður, sem skýrslu tók af sök- uðum manni, gætti eigi ákvæða 1. mgr. 40. gr. laga nr. 82/ 1961 ........0......0 Löghald. Sjá kyrrsetning. Lögheimili. Lögjöfnun. Á taldi sig hafa flutt hingað til lands efnið LSD og selt það hér og boðið til sölu. Sýni það, er náðist til rannsóknar var svo lítið, að eigi var unnt að segja með öruggri vissu um, hvort í efni þessu væri eiturefnið lysergíð. Var háttsemi Á talin varða við 1. gr. og 5. gr. laga nr. T1/1970, sbr. 4. gr. sömu laga, svo og 1. gr. reglugerðar nr, 257/1969, sbr. 20. gr. almennra hegningarlaga með lögjöfnun, enda var talið, að ákæra í málinu tæki til þessara lagaákvæða, svo og til- raunaverknaðar, þótt eigi væri slíkt skýrt fram tekið, sbr. 3. mgr. 118, gr. laga nr. 82/1981, ..........00r Talið, að ákvæði 183. gr. 1. nr. 85/1936 ættu eigi við um mál, er kið var fyrir skiptadómi, hvorki beint né fyrir lögjöfnun Lögmenn. Tekið fram í dómi, að ekki væru næg efni til að dæma lögmann aðilja til greiðslu málskostnaðar ............0.0000000... Ummæli í greinargerð lögmanns í héraði talin ámælisverð og þau ómerkt ..........0. Að því fundið, að kröfugerð lögmanns í héraði hefði verið óljós Lögmaður víttur fyrir svigurmæli í greinar gerð .......... Að því fundið, að héraðsdómsstefna fæli í sér nokkurn munn- legan málflutning Lögræði. G, sem var ólögráða keypti bifreið af E. Var k kaupverðið ákveð- ið kr. 60.000.00, þar af voru kr. 40.000.00 greiddar út í hönd, en eftirstöðvarnar kr. 30.000.00 voru greiddar með víxlum, er G samþykkti. G greiddi síðan kr. 6.000.00 af framan- greindri víxilskuld. Alllöngu eftir þetta krafðizt G þess, að kaupura yrði rift, og E dæmt að greiða umræddar kr. 46.000.00. Var það á því byggt, að G hefði verið ólögráða, þegar kaupin fóru fram. Því var yfirlýst af E, að hann myndi eigi innheimta fé samkvæmt víxlum þeim, sem ó- greiddir voru, að fjárhæð kr. 14.000.00. Talið var sannað, að E hefði verið grandlaus um heimild G til að láta af hendi þær kr. 40.000.00, sem hann galt við afhendingu bifreiðar- Bls. 489 272 455 498 138 945 Efnisskrá Clll Bls. innar svo og um greiðslu (þeirrar kr. 6.000.00, er greiddar voru upp í víxilskuldina. Með hliðsjón af því, að G var fullvinnandi maður, er greiðslur þessar fóru fram, svo og með hliðsjón af traustnámsreglum um peninga, var E sýkn- aður af öllum kröfum G í málinu ........0000.00000000.. 74 Lögsaga. Skipamiðlarinn G gaf út farmskírteini, þar sem stóð, að ef mál risi út af þeim, skyldu þau dæmd á Íslandi eftir íslenzkum lögum. Skipseigandi, sem var erlendur maður, var við þetta bundinn ..........0.0 0000 sver 261 Lögtak. Á árinu 1970 var Söfnunarsjóði Íslands gert að greiða launa- skatt, svo og lifeyris- og slysatryggingargjald vegna starfs- manna sinna. Sjóðurinn neitaði skattgreiðslunni, þar sem samkvæmt lögum nr. 2/1888 6. gr. væri sjóðurinn undanþeg- inn tekjuskatti og útsvari. Talið, að eigi verði séð, að með þessum lögum eða á annan hátt væri sjóðurinn undanþeg- inn því að greiða hin umkröfðu gjöld, og skyldi lögtakið því fara fram ........0..n.s0 rss 222 Sameignarfélagið A var skráð 20. janúar 1963 sem sameign B og H. Hinn 15. september 1965 var tilkynnt, að B hefði selt H eignarhluta sinn í fyrirtækinu og væri genginn úr því. A hafði nokkurn rekstur með höndum, en framtöl og skatt- lagning var nokkuð í molum. Á árinu 1967 hófst rannsókn skattamála þessara af hendi embættis skattrannsóknar- stjóra. Á grundvelli rannsókna þessara hækkaði ríkis- skattanefnd skatta B, m. a. á þeim grundvelli, að hann hefði verið eignaraðili að fyrirtækinu A á árinu 1962. Var það m. a. á því byggt, að í frumviðtölum hafði H skýrt skattrann- sóknastjóra frá því, að hann og B hefðu verið sameig- endur að fyrirtækinu A, en eigi var það örugglega fært til bókar. B neitaði því að hafa verið sameigandi að A á árinu 1962. Var krafizt lögtaks hjá B til greiðslu gjalda þessara. Talið, að þrátt fyrir óljósar og hvarflandi skýrslu B um viðskipti hans við A á árinu 1962 væri varhugavert að telja sannað, að hann hefði verið meðeigandi að fyrirtækinu það ár, en eigi væri unnt að leggja til grundvallar vætti skatt- rannsóknarstjóra um skýrslu þá, er fyrr getur. Með hliðsjón af þessu var synjað um lögtak fyrir sköttum þessum .. 528 Á árinu 1966 kom fram, að mjólkurbúið F hafði eigi greitt tekjuskatt né eignarskatt. Á fundi ríkisskattanefndar 22. júní 1966 var F ákveðinn tekjuskattur fyrir gjaldárin 1960— 1965 og eignarskattur fyrir árin 1962—1965, að báðum árum meðtöldum. F taldi sig eigi skattskylt og vísaði um það efni CIV Efnisskrá til laga nr. 96/1936. Talið, að F væri skattskylt, enda tækju ákvæði laga þessara einungis til þarnefndra aðilja. Deilt var um gjaldstofna. Talið, að tillag til varasjóðs væri gjald- stofn til tekjuskatts. Talið, að styrkur til kynbótabús og framlag í minningarsjóð ásamt vöxtum væri tekjuskatts- stofn og óheimilt að draga slíkt framlag frá tekjum. Á það var bent, að fyrrgreindur minningarsjóður stæði inni hjá félaginu og hefði eigi verið fengin heimild til þess, að gjaf- ir til sjóðsins nytu þess réttar, að gefandinn öðlaðist rétt til frádráttar gjafarinnar frá tekjum. Þá var talið, að eft- irstöðvar á rekstrarreikningi, sem fluttar eru milli ára þeg- ar lokaúthlutun uppbóta fyrir viðkomandi tekjur hefði far- ið fram, væru skattskyldar tekjur. Talið var, að varasjóður um áramót væri eignarskattstofn, svo og ógreiddar eftir- stöðvar mjólkurverðs. Þá var talið, að fyrrgreindur minn- ingarsjóður skyldi teljast til eigna um áramót. Talið, að F yrði eigi gert að greiða skatt af tekjum ársins 1959, bar sem liðinn væri frestur sá, sem greinir í 38. gr. skattalaga, er ríkisskattanefnd ákvarðaði skatt F. Samkvæmt þessu var leyft lögtak fyrir öðrum sköttum en að framan greinir Lögveð Lögveð dæmt í bifreið til tryggingar dæmdum skaðabótafjár- hæðum .............0...000 0000 417, Manndráp. Mat og skoðun 1. Atvinnutjón: Tryggingastærðfræðingur reiknar tjón manns vegna líkams- meiðsla .................000 00. 119, 417, 504, 798, Tryggingastærðfræðingur reiknar tjón manns af uppsögn úr Starfi ............02........ 2. Áverkar og heilsutjón. Læknar lýsa líkamsáverkum og heilsutjóni .... 119, 191, 798, 3. Blóðrannsókn: Bifreiðastjórn ..............0....00.... 355, 559, 716, 718, Blóðflokkar 4. Fiskveiðabrot: Skólastjóri Stýrimannaskólans markar á sjóuppdrátt staðar- ákvarðanir gæzluflugvélar .......................... 489, 5. Geðrannsókn: Læknar gefa álit um sakhæfi manns og geðheilbrigði ...... Bls. 620 878 878 920 878 720 611 Efnisskrá cv Bls. 6. Ýmsar mats- og skoðunargerðir eftir tímaröð í dómasafni: Dómkvaddir menn lýsa ástæðum til þess, að miðstöðvarofn sprakk .........00.2000000 000 Dómkvaddir menn skoða íbúð og gefa álit um hvort skerðing rýmis rýri verðmæti hennar ................00..0 00. Læknar gefa álit um orsakasamband milli sjúkdóms og at- burðar ..............0.. 0000... Læknaráð gefur álit um, hvort orsakasamband sé milli sjúk- dóms manns, sem talinn var valda örorku, og atburðar eins Dómkvaddir menn skoða og meta spjöll á stíflumannvirkjum Rannsóknastofa háskólans í efnafræði gefur álit um efnainni- hald meintra fíkniefna ...................000 000... Rannsóknastofa iðnaðarins lýsir vinnslu góðmálma úr hroða og affalli ..............20.22 0000 Dómkvaddir menn skoða smíði eldhúsbúnaðar og lýsa göllum á honum og hvað kosta muni úr að bæta ................ Dómkvaddir menn meta verðmæti eignar manns í lífeyrissjóði Dómkvaddir matsmenn lýsa göllum á íbúð og hvað kosta muni úr að bæta .............0220.0 000 577, 592, Dómkvaddir menn meta verðmæti mannvirkja á erfðafestulandi Dómkvaddir yfirmatsmenn meta verðmæti mannvirkja á erfða- festulandi ......................2..0 000. Sérfróður maður um rithendur ber saman rithandarsýnishorn Dómkvaddir menn skoða bifreið, lýsa göllum á henni, og meta hvað kosta muni úr að bæta .........0.0000.00..00... 72, Rannsóknastofan í lyfjafræði við Háskóla Íslands efnagreinir og lýsir fíkniefnum ................0.0. 000. n ven Dómkvaddir menn meta kostnað vegna þess, að leigutaki lands varð að þola vegarstæði um land sitt .................. Dómkvaddir menn meta verðmætishluta jarðar í söluandvirði jarðar og lausafjár ...................00... 000 Bifreiðaeftirlitsmenn lýsa árgerð og tegund bifreiðar ...... Dómkvaddir menn lýsa hæfni foreldra til að hafa umráð yfir barni, og hvort barn muni bera andlegan skaða af því að vera flutt úr landi ....................00.. 0000 nn. Barnaverndarráð Íslands lætur uppi álit sitt í deilu um for- ræði yfir barni ............0.202.000 000. T. Þóknun matsmanna: 8. Örorka: Tryggingalæknir metur örorku manns vegna líkamsmeiðsla rr 119, 798, 144 191 191 293 345 441 498 544 635 657 657 688 696 180 851 904 97 1053 1061 1061 878 CVI Efnisskrá 9. Öryggiseftirlit ríkisins: Öryggiseftirlit ríkisins lætur í té álit sitt um orsakir slyss og umbúnað á slysstað ............2.20.2202 0. 0000 Matskostnaður. Fram fór bæði undirmat og yfirmat á eign erfðafestuhafa í erfðafestulandi. Erfðafestuhafi gætti hagsmuna sinna, en talið, að hann ætti ekki rétt á greiðslu úr hendi landeig- enda vegna hagsmunagæzlunnar ..............00.0....2.. Matsmenn. Deilt um, hvort leggja skuli ákveðnar spurningar fyrir mats- MANN ........2000..0 00 Málflutningur. Í máli einu var aðili eigi lögráða, er viðskipti gerðust. Í greinar- gerð hans í héraði var eigi byggt á þeirri málsástæðu og wið munnlegan flutning málsins einungis bókað, að gerðar væru sömu dómkröfur og í greinargerð gæti. Hins vegar var svo bókað um síðari ræðu andstæðings hans, að hann hefði mótmælt framkominni málsástæðu um sýknu vegna ólögræðis sem of seint framkominni, þar sem hún væri fyrst borin fram við munnlegan flutning málsins. Málið var endurflutt munnlega nokkru síðar og aðeins bókað, að lög- menn aðilja hefðu vísað til fyrri málflutnings. Í héraðsdómi var þessi málástæða og andmæli gegn henni ekki tekin til rökstuddrar úrlausnar. Var héraðsdómur því ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dóms- uppsögu að nýju. Þá var að því fundið, að bókanir um munn- legan málflutning á dómþingi, væru óskilríkar .......... Málflytjendur. Sjá lögmenn. Málshöfðun. Dómsmálaráðherra veitir heimild til höfðunar barnsfaðernis- máls, skv. 6. mgr. 211. gr. laga nr. 85/1936 ............ Með kaupsamningi 27. júní 1969 seldi Á ábýlisjörð sína. Ekki varð eiginkonu hans kunnugt um þetta fyrr en 3. júlí s. á. Á bauð hreppnum forkaupsrétt. Hreppurinn vildi neyta for- kaupsréttar síns. Vildi þá Á hætta við allt saman. Hrepp- urinn höfðaði mál til heimtu þess, að Á stæði við söluboð sitt. Eiginkonan gekk inn í það mál með meðalgöngustefnu 30. desember 1969. Máli þessu var vísað frá dómi 23. júlí 1970. Höfðaði hreppurinn þá mál aftur með stefnu 15. ágúst 1970 og eiginkonan gekk inn í það mál með gagnstefnu 31. s. m. Talið, að gagnsökin væri löglega höfðuð, sbr. 2. Bls. 119 657 166 72 696 Efnisskrá CVII Bls. mgr. 81. gr., sbr. 2. mgr. 100. gr. eml., sbr. og 20. gr. laga nr, 20/1923 .......00200000 nn 977 Málshöfðunarfrestur. Sjá málshöfðun. Málskostnaður. Í dánarbúi einu hafði hinn látni látizt af slysförum. Foreldrar hans voru á lífi og var móðir hans hér á landi, en faðir hans var búsettur erlendis. Deildu þau um, hvort slysatrygginga- bætur vegna hins látna skyldu renna til búsins til skipta meðal erfingja. Um málið var fjallað í skiptadómi Kópa- vogs. Krafðist konan þess, að maðurinn setti tryggingu fyrir málskostnaði. Talið, að þar sem ákvæði 183. gr. laga nr. 85/1936 væri ekki meðal þeirra ákvæða, sem vísað væri til í 223. gr. sömu laga, kæmi ekki til álita að skylda mann- inn til að setja málskostnaðartryggingu, enda yrði ákvæði 183. gr. eigi beitt með lögjöfnun eins og hér stæði á .. 767 Aðili, er stefnt til réttargæzlu fyrir héraði og Hæstarétti, gerir kröfu um málskostnað, en kröfunni var hafnað ........ 904 Í máli einu krafði S um bætur vegna framkomu B. B var sýkn- aður af skaðabótakröfunni, enda hafði hann undir rekstri málsins raunverulega afturkallað það, sem málshöfðun byggðist á. Hins vegar var talið, að S hefði haft ástæðu til málshöfðunar og var því B dæmt að greiða honum máls- kostnað bæði í héraði og fyrir Hæstarétti .............. 995 Meðsök. Sjá skaðabætur. Merkjadómur. Mál til heimtu skaðabóta og riftinga á sölu fasteignar, var rek- ið fyrir merkjadómi. Slíkt var talið óheimilt. Var héraðs- dómur ómerktur og málinu vísað heim í hérað .......... 158 Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar. Miskabætur. Sjá skaðabætur. Nafnréttur. Nágrenni. Niðurfelling máls. Sjá hafning máls og útivist aðilja. Nytjastuldur. CVIII Efnisskrá Bls. Opinber mál. Sjá atvinnuréttindi, áfengislög, áfrýjun, ákæra, bifreið- ir, birting laga og stjórnvaldaerinda, blóðrannsókn, botnvörpuveið- ar, bókhald, brot gegn valdstjórninni, dómarar, fangelsi, farbann, ferðabann, fiskveiðabrot, fíknilyf, fjársvik, frávísun, frelsissvipting, fyrning, gagnaöflun, geðrannsókn, geðsjúkrahús, gæzlufangar, gæzluvarðhald, handtaka, heimvísun, hlutdeild, ítrekun, kærumál, landhelgisbrot, landvist, líkamsáverkar, loftför, læknar, löggæzlu- menn, lögsaga, manndráp, mat og skoðun, nágrenni, nytjastuldur, ómerking, ómerking ummæla, óréttmætir verzlunarhættir, prentrétt- ur, rangur framburður fyrir dómi, refsingar, sakaruppgjöf, sáttir, skattsvik, skilorðsbundnir dómar, skírlífsbrot, skjalafals, tékkamis- ferli, tilraun, togveiðar, tolllagabrot, umferðarlög, verðlagsbrot, verj- andi í opinberu máli, þjófnaður, ærumeiðingar, ölvun. Opinberir starfsmenn. Hinn 1. október 1963 var Þ ráðinn starfsmaður á sjúkrahæli, er ríkið rak. Ekki var gerður skriflegur ráðningarsamningur og ekki er upplýst, hvað rætt hafi verið um ráðningar- og starfskjör Þ. Hinn 8. febrúar 1967 vék forstöðumaður hæl- isins Þ úr starfi um stundarsakir, en að fullu 10. maí 1967. Ekki voru bornar brigður á, að forstöðumaðurinn hefði haft heimildir til að taka þessar ákvarðanir. Rannsókn fór fram vegna brota og var ákæra gefin út á hendur Þ 23. maí 1967, en dómur virðist ekki hafa gengið í því máli. Þ krafði rík- issjóð um bætur vegna óheimillar frávikningar og miðaði við það, að hann hefði rétt á að halda starfi sínu meðan hon- um entist heilsa, allt að 70 ára að aldri. Fram kom, að ekki höfðu myndazt fastar venjur um uppgjör greiðslna vegna þess, að ráðinn starfsmaður hefði hætt störfum við upp- sögn eða frávikningu og að nokkuð var á reiki um, hvort ríkisstarfsmenn væru skipaðir eða ráðnir. Þ var ráðinn til gæzlustarfa til ótiltekins tíma og án uppsagnarfrests, og hann tók laun samkv. kjarasamningum starfsmanna ríkis- ins. Talið ósannað, að Þ hefði verið veitt áminning vegna ávirðinga í starfi sínu, og væri því frávikning hans um stundarsakir ólögmæt. Af hálfu ríkissjóðs var ekki á því byggt, að Þ hefði gerzt sekur um ámælisverða framkomu í starfi sínu, slíka er réttlæti frávikningu hans án áminn- ingar. Hins vegar var því haldið fram af hendi ríkissjóðs, að 4. gr. 1. nr. 38/1955 ætti ekki við um starf Þ, með því að hann hefði ekki verið skipaður, heldur ráðinn. Væri því heimilt að segja honum upp starfi með uppsagnarfresti, sem eðlilegt væri að miða við þrjá mánuði. Talið, að lög nr. 38/1954 sérstaklega 1. gr. sýndu, að ráðnir menn kæmu almennt undir ákvæði laganna. Í athugasemdum með grein- argerð að 4. gr. frumvarps laga nr. 38/1954 væri ekki frá Efnisskrá CIX Bls. því greint, að stofnað sé til þess að gera mun á stöðu skip- aðra manna og ráðinna, heldur almennt rætt um opinbera starfsmenn. Þá var talið óljóst, hvaða efnisleg viðmiðun væri höfð, þegar metið væri hvenær starfsmaður skyldi skipaður eða ráðinn og var ekki þar við traustar stjórnsýslu- venjur að styðjast. Ef ætlan löggjafans hefði verið sú, að ríkisstarfsmenn, sem ráðnir væru ótímbundið nytu ekki þeirrar verndar, sem fólgin væri í ákvæðum 4. gr. 1. nr. 38/ 1954 mætti ætla að sérstök efnisregla hefði verið lögmælt um stöðu þeirra og þar hefði verið mælt fyrir um uppsagn- arfrest þeirra og önnur efnisatriði, sem ráða ætti fullnað- aruppgjöri við slíkan starfsmann. Samkvæmt því var litið svo á, að 4. gr. tæki til starfs áfrýjanda. Frávikning Þ úr starfi hefði ekki verið réttmæt og eigi hann því rétt til bóta úr hendi ríkissjóðs, sbr. 11. gr. laga nr. 38/1954. Þ var sex- tugur að aldri, þegar honum var vikið frá og hafði hann þá gegnt starfi um hálft fjórða ár. Voru hæfilegar bætur til Þ metnar kr. 125.000.00. Sératkvæði. .................. 920 Opinberir styrkir. Útgerðarmaðurinn B leigði nokkrum mönnum skip sitt til fisk- veiða. Var leigan ákveðin 20% af óskíru aflaverðmæti báts- ins. Í samningnum sagði: „Leigusali greiði vátryggingar- iðgjöld af skipinu. Allar uppbætur, styrkir, útflutningsupp- bætur eða annað, sem ríkið kann að greiða eða til falla á annan veg Vegna veiða og reksturs skipsins, renna til leigu- taka og leigusala í réttu hlutfallli við leiguprósentuna“. Leigutími var ákveðinn frá 1. febrúar til 30. desember 1963. Á árinu 1968 var stofnaður sérstakur sjóður, Stofnfjársjóð- ur fiskiskipa, og skyldi fé í honum skipt milli fiskiskipa, eftir nánar tilteknum reglum og hluti hvers skips leggjast inn á reikning þess við sjóðinn. Fé þessu skyldi aðallega varið til að greiða af stofnlánum skipanna hjá Fisk- veiðasjóði. Úthlutað var fé vegna hins leigða skips. Rann það til greiðslu stofnlána af skipinu. Leigutakar skipsins kröfðust að fá 80% af þessu fé. Þessi krafa var tekin til greina, þar sem talið var að skýra yrði samninginn þannig, að styrkir sem þessir, skyldu skiptast á milli leigutaka og leigusala í hlutfalli við leiguna og þar sem leigutakar hefðu greitt leigugjaldið að fullu, ættu þeir rétt á greiðslunni 4 Ómaksbætur. Áfrýjanda, er ekki sækir þing, gert að greiða ómaksbætur .. 1 Ómerking. A. Einkamál: K krafði H um greiðslu viðskiptaskuldar, en viðskiptin voru tal- Cx Efnisskrá Bls. in hafa farið fram við útibú K í G-hreppi. Í málinu kom fram, að vöruúttekt sú, er málið var af risið, hafði farið fram á heimilisstað K án þess, að þeir, sem þessi viðskipti önnuðust, hefðu verið kvaddir fyrir dóm til að skýra frá atvikum. Af þessu var málið talið vanreifað og hinn á- frýjaði dómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi 90 Í máli einu kröfðust aðaláfrýjendur þess, að héraðsdómi yrði hrundið og viðurkennt, að gagnáfrýjanda bæri að greiða svonefnt skipulagsgjald. Til vara kröfðust aðaláfrýjendur að dæmt yrði, að þeim bæri ekki að greiða skipulagsgjald þetta. Í héraði höfðu aðaláfrýjendur (stefnendur) krafizt þess, að viðurkennt yrði, að gagnáfrýjanda (stefnda) bæri að greiða skipulagsgjald það, er hér um fjallaði. Fyrir Hæstarétti kom fram, að áfrýjendur höfðu greitt gjald þetta áður en héraðsstefna var gefin út. Kröfugerð og reif- un málsins var því byggð á röngum grundvelli og málið ódómhæft. Var því hinn áfrýjaði dómur ómerktur og mál- inu vísað frá héraðsdómi ............2.2.0.. 000... 100 11 hafði keypt hús eitt ásamt lóð af S. Urðu deilur um lóðarstærð og lóðarmörk og stefndi hann S til skaðabóta. Málið var höfðað í héraði með tefnu 7. febrúar 1969. Var málið upp- haflega rekið fyrir bæjarþingi, en síðar flutt fyrir merkja- dóm. Á dómþingi bæjarþingsins eitt sinn hafði héraðs- dómari nefnt fjóra meðdómendur og látið fara fram dóm- ruðningu. Þá hafði S stefnt bæjarstjóranum á Húsavík vegna Húsavíkurkaupstaðar til réttargæzlu og lét hann sækja þing. Í héraði var Húsavíkurkaupstaður dæmdur skyldugur til að afhenda H hæfilega húslóð umhverfis hús hans. Mál þetta skyldi eigi reka fyrir merkjadómi sam- kvæmt lögum nr. 41/1919. Þá fór héraðsdómari út fyrir kröfur aðilja með því að dæma réttargæzlustefnda í hér- aði, þótt engar kröfur hefðu verið á hendur honum gerðar. Var því héraðsdómurinn ómerktur frá og með tilnefningu meðdómsmanna og vísað heim í hérað til löglegrar með- ferðar og dómsálagningar af nýju .............0..00..... 158 J var starfsmaður hjá Landsbanka Íslands. Er hann varð sjö- tugur hætti hann eigi störfum þá þegar og starfaði til árs- loka það ár. J var félagi í Eftirlaunasjóði starfsmanna Landsbanka Íslands og krafði eftirlaunasjóðinn um eftir- laun frá þeim degi, er hann varð sjötugur, til ársloka, en eftirlaunasjóðurinn taldi, að J bæri einungis eftirlaunin frá þeim degi, er hann hætti störfum eða árslokum. Í reglugerð fyrir eftirlaunasjóðinn segir, að rísi ágreiningur milli sjóð- félaga og sjóðsstjórnar um það, hvernig skilja beri ákvæði í reglugerðinni, skuli málið lagt fyrir bankaráð til úrskurð- ar. Talið, að umrætt ákvæði reglugerðarinnar byggist á laga- Efnisskrá heimild og væri bindandi fyrir aðilja. Var talið að fá yrði úrskurð bankaráðsins áður en málið yrði lagt fyrir dóm- stólana. Þar sem þessa hefði ekki verið gætt, var hinn áfrýjaði dómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi. Sératkvæði. ............22..0000.0 0. L krafði endurgreiðslu á fé, er af honum hafði verið tekið í Verðjöfnunarsjóð fiskiðnaðarins. Bæði í héraði og fyrir Hæstarétti byggði L kröfu sína fyrst og fremst á þeirri málsástæðu, að þau ákvæði laga, sem gjaldtakan væri á reist, bryti í bága við ákvæði 40. gr., sbr. 67. gr. stjórnar- skrárinnar nr. 33/1944. Héraðsdómari afgreiddi eigi þessa málsástæðu, sem honum þó sérstaklega bar, sbr. ákv. 193. gr. laga nr. 85/1936. Var því hinn áfrýjaði dómur ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsuppsögu af nýju ..............2.0000 nn O höfðaði mál gegn J til heimtu viðskiptaskuldar. Var málið þingfest fyrir sjó- og verzlunardómi 8. maí 1970. Hinn 16. september 1971 höfðaði O mál gegn J um sama sakarefni og var það dæmt í bæjarþingi 29. september 1971. Var því máli áfrýjað til Hæstaréttar. Dómur þessi var ómerktur samkv. 3. mgr. 104. gr. laga nr. 85/1956 og málinu vísað frá héraðsdómi. Þá var fjárnámsgerð og vörzlusviptingargerð, sem einnig var áfrýjað, felld úr gildi .................. Í barnsfaðernismáli einu var rannsókn máls í héraði talin svo ábótavant, að hinn áfrýjaði dómur var ómerktur og mál- inu vísað heim í hérað, til framhaldsrannsóknar og dóms- álagningar af nýju ...........22.00. 000 .s nn A hafði fengið lóð á leigu, endurkrafði Akureyrarkaupstað um gatnagerðargjald. Málið hafði ekki verið lagt til sátta fyrir sáttamenn, en málið er eigi undanþegið sáttatilraun þeirra. Í þingbók var eigi heldur skráð við þingfestingu málsins yfirlýsing málsaðilja, að útilokað væri, að sátt kæmist á í málinu fyrir sáttamönnum. Var hinn áfrýjaði dómur því ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi .............. Lögmaðurinn V krafði F um fé. Fékk hann dóm á hendur F fyrir kröfunni. Eigi að heldur greiddi F kröfuna og 10. desember 1969 gerði V fjárnám hjá F í ýmsu lausafé til tryggingar kröfunni. Hina fjárnumdu muni tók V úr vörzl- um F hinn 27. febrúar 1970 og bað um uppboð til tryggingar á kröfum sínum 13. marz 1970. Sama dag var bú F tekið til gjaldþrotaskipta. Nauðungaruppboð á hinu fjárnumda fór fram 23. maí 1970 og krafðist V þá greiðslu á kröfu sinni af uppboðsandvirði hinna fjárnumdu muna, er seldir höfðu ver- ið. Þrotabú F mótmælti þessu. Talið, að lausafjármunum þeim, er fjárnumdir höfðu verið, hefði V komið úr vörzlum F innan þess frests, sem getið er í 2. mgr. 50. gr. laga nr. 19/ CXI Bls. 215 243 272 362 446 CXTI Efnisskrá Bls. 1887. Hefði því aðfararveð V gengið fyrir rétti þrotabús- ins, nema riftingarreglur gjaldþrotaskiptalaga leiddu til ann- arar niðurstöðu. Hinir fjárnumdu munir hefðu verið seldir nauðungarsölu hinn 23. maí 1970 án andmæla af hendi þrotabús F og nauðungaruppboðinu hefði ekki verið áfrýj- að. Ágreiningur í málinu væri því um úthlutun uppboðsand- virðis, sem V krefði sér til handa, þar sem rifta hafi mátt fjárnáminu skv. ákvæðum 22. gr. gjaldþrotaskiptalaganna. Dæmt, að skv. 46. sbr. 34. gr. laga nr. 57/1904 skyldi upp- boðshaldari úthluta uppboðsandvirði. Var eigi fallizt á þá úrlausn uppboðshaldara, að uppboðsandvirðið ætti að renna til skiptaráðandans í þrotabúi F, er síðan úrskurðaði úthlut- un þess í stað uppboðshaldarans. Á þessari forsendu var úrskurður uppboðshaldara felldur úr gildi og málinu vísað aftur til uppboðsréttarins til löglegrar meðferðar og upp- sögu af Nýju ............00000 sess 483 Í landamerkjamáli einu var talið, að kröfugerð í héraði væri óljós og ónákvæm, þá hefði ekki verið gerður glöggur upp- dráttur á þrætusvæðum, þar sem markaðar væru kröfur aðilja, en þess væri sérstök þörf, þar sem talið var, að sum kennileiti væru horfin. Var héraðsdómurinn ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ..................0000...... 566 G hafði land á erfðaábúð. Landeigandi, sem var Kópavogskaup- staður, þurfti að taka nokkurn hluta landsins undir veg. Dómkvaddir menn mátu hæfilegar bætur. Talið, að mats- gerð þeirra, með hliðsjón af vætti þeirra fyrir dómi, sýndi að eigi hefði verið gætt réttra matssjónarmiða vegna eign- arnáms erfðaábúðar réttarins. Var því talið, að nýtt mat yrði fram að fara, sbr. 2. gr. laga nr. 61/1917. Var héraðs- dómur ómerktur og málinu vísað heim í hérað til lög- legrar meðferðar og dómsálagningar af nýju ............ 688 Í máli einu um bifreiðaviðskipti kom fram, að seljandi bifreiðar var eigi fjárráða, er hann seldi um deilda bifreið, en kaup- andi krafði hann um skaðabætur vegna galla á bifreiðinni. Í greinargerð hans í héraði var eigi á því byggt, að hann hefði verið ófjárráða, er viðskiptin áttu sér stað. Er málið var munnlega flutt í héraði var einungis bókað, að gerðar væru sömu dómkröfur og í greinargerð, en hinsvegar er bókað um síðari ræðu lögmanns viðsemjanda hans, að hann mótmælti framkominni málsástæðu um sýknu vegna ólögræðis, þar sem sú málsástæða hefði verið of seint fram borin. Í héraðsdómi voru málsástæða þessi og andmæli gegn henni ekki tekin til rökstuddrar úrskurðar. Var því hinn áfrýjaði dómur ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsuppsögu af nýju .......... 712 Í máli einu hafði stefndi í héraði fengið frest með úrskurði Efnisskrá CXIN Bls. dómara, en stefnandi vildi eigi una því og kærði úrskurð- inn. Í úrskurðinum greindi ekki aðilja máls, málsatvikum og málsástæðum var ekki lýst. Voru slíkir gallar á úrskurðin- um, að hann var ómerktur og málinu vísað heim í hérað til uppsögu úrskurðar af Nýju .......000000000. 0000... 943 H hafði orðið fyrir slysi og átti rétt til bóta. Áður en bætur voru gerðar upp varð hann gjaldþrota. Vátryggingarfélag Það, er bæturnar skyldi inna af hendi, sendi féð til skipta- ráðanda í þrotabúi H. Kröfuhafar í þrotabúinu kröfðust þess, að féð rynni inn í þrotabúið. Kvað skiptadómur upp úrskurð um það atriði. Talið, að það væri eigi á valdi skiptadóms að skylda vátryggingarfélagið til að greiða þrotabúinu slysa- bótafjárhæðina, sbr. 35. gr. 1. nr. 3/1878. Hins vegar var bóta- téð afhent skiptaráðanda og málsaðiljar voru ásáttir um aði leggja ágreiningsatriðið undir úrskurð skiptadóms. Að svo vöxnu máli þótti hann eiga dómsvald á málinu. Í þinghaldi skiptaðóms Reykjavíkur hafði skiptaráðandi lýst því yfir, að hann myndi tilkynna vátryggingarfélaginu, að hann teldi, að bótagreiðslur vegna áðurgreindra slysfara ættu að renna í þrotabú H. Þá ritaði skiptaráðadi vátryginngar- félaginu bréf, og tilkynnti, að bú H, hefði verið tekið til gjaldþrotaskipta, og segir í bréfinu m. a., að hann telji, að bætur yrðu að renna inn í gjaldþrotabú H. Þar sem skipta- ráðandinn hafði fjallað um ágreiningsefnið með þeim hætti, að hann hefði átt að víkja úr dómarasæti, var úrskurð- ur skiptadóms ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og úrskurðar af nýju .............. 1033 B. Opinber mál. Ómerking ummæla. Sjá lögmenn, refsingar, ærumeiðingar. Ummæli í greinargerð aðilja í héraði ómerkt ................ 657 Óréttmætir veralunarhættir. Prentréttur. Prestar. Sjá embættismenn. Rangur framburður fyrir dómi. Refsingar. Sextíu og fimm mönnum, er tekið höfðu þátt í að sprengja upp stíflumannvirki raforkuvers eins, dæmd 15.000 króna sekt hverjum, skilorðsbundið, en rjúfi þeir skilorðið, skuli þeir sæta varðhaldi í 12 daga ...........0000 0000. senn... 294 CXIV Efnisskrá Bls. Skipstjóra á bát dæmd 20.000 kr. sekt til Landhelgissjóðs fyrir ólöglegan umbúnað veiðarfæra .......................... 489 Formanni á bát dæmd 20.000 króna sekt til Landhelgissjóðs vegna fiskveiðibrots .................0.0.00.00 00. 611 Manni, er flutt hafði inn og selt fíkniefni, dæmt tveggja mán- aða varðhald skilorðsbundið og kr. 8.000.00 sekt í ríkissjóð 851 Manni er keypt hafði fíkniefni og neytt þeirra, dæmd fjögur þúsund króna sekt í ríkissjóð ................0..2002...... 851 Manni er neytt hafði fíkniefni og neytt þeirra, dæmd sex þúsund króna sekt til ríkissjóðs .............000.000........ 851 Manni er neytt hafði fíkniefni og neytt þeirra, dæmd sex þúsund króna sekt til ríkissjóðs ..............0000000.2.... 851 Manni er neytt hafði fíkniefni og neytt þeirra, dæmd sex þúsund króna sekt til ríkissjóðs ................0.00..0.0.000 0. 851 Manni dæmd refsing fyrir að flytja skráningarmerki bifreiðar af einni bifreið á aðra ...............0.2..000 00 1053 Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög: a. Sekt dæmd án vararefsingar. b. Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing: Fjárhæð sektar kr. 10.000. Varðhald 10 dagar ......... 345 — — — 20.000. — 10 — 489 — — — 20.000. — 10 6l1 — — — 8.000. — TO 851 — — — 4.000. — 3 851 — — — 8.000. — TO 851 — —- — 6.000. — ð — 851 c. Skilorðsbundin refsing dæmd .................. 293, 345, 851 d. Varðhald dæmt .............0... 00... 355, 539, 1053 e. Fangelsi dæmt í. Upptaka eigna dæmd ........................ 345, 6l1, 851 g. Svipting verzlunarleyfis dæmd h. Svipting ökuleyfis dæmd .........0.0..0.0000..... 355, 559 i. Ómerking ummæla ............00...00 00. 455, 637 Réttarfar. Sjá aðfarargerðir, aðför, aðgerðarleysi, aðild, aðildareiður, áfrýjun, áfrýjunarfrestur, áfrýjunarleyfi, ákæra, dómarar, dómhæfi kröfu, dómstólar, endurrit skjala, endurupptaka máls, félagsdómur, fjárnám, fógetagerðir, frávísun, frestir, fyrning, gagnaöflun, gerð- ardómur, gjafsókn, gjafvörn, hafning máls, heimvísun, innsetn- ingargerð, kyrrsetning, kærufrestur, kærumál, lög, lögskýring, lög- bann, löghald, löggæzlumenn, lögsaga, lögtak, málflytjendur, mál- flutningur, málshöfðunarfrestur, málskostnaður, niðurfelling máls, ómaksbætur, ómerking, réttarfarsvítur, sáttir, sératkvæði, stefna, stefnubirting, tómlæti, úrskurður, útburðarmál,, útivist aðilja, van- reifun, varnarþing, venjuréttur, þingsókn, þingvottar. Efnisskrá Réttarfarsvítur. Að því fundið, að réttargæzlustefndi í máli einu var dæmdur, þótt engar kröfur hefðu verið á hendur honum gerðar. Kæra úrskurðar um vitnaskyldu talin að ófyrirsynju ...... Að því fundið í opinberu máli, að vitni voru ekki látin stað- festa vætti sín með eiði eða drengskaparheiti. Þá var tal- ið, að vitni hefðu eigi verið spurð nægilega um sakarefni, og þess eigi gætt að kveðja vitni fyrir dóm. Enn var að því fundið, að óhæfilegur dráttur væri á að senda blóðsýni til rannsóknar ...........0..0200000 ens Að því fundið, að kröfugerð sóknaraðilja í kærumáli væri eigi ákveðin og afdráttarlaus ..................0.0. 000... Í barnsfaðernismáli einu var að því fundið, að í ljósmóðurvott- orði um fæðingu barns væri K talinn faðir þess og sömu- leiðis væri hann skráður í prestþjónustubók, hvort tveggja eftir einhliða skýrslu móður og að K fornspurðum ...... Vítt vegna dráttar á einkamáli ...............0.000. 0000 Ummæli lögmanns í greinargerð vítt og ómerkt .............. Að því fundið, að lögreglumaður, er skýrslu tók af sökuðum manni, gætti eigi ákvæða 1. mgr. 40. gr. laga r. 82/1961 um meðferð opinberra mála .............00000 00... Að því fundið, að kröfugerð lögmanns í héraði, hefði verið óljós Kröfugerð aðila í héraði talin óljós og ónákvæm og uppdrátt- ur hefði ekki verið gerður af þrætusvæðum, þó þess væri sérstök þörf, Héraðsdómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ..............2...0. 0. Að því fundið, að í forsendum héraðsdóms var eigi tekið fram, hvernig fara skyldi um málskostnað milli aðilja ........ Að því fundið, að málsástæða ein, er uppi var höfð í héraði, var eigi tekin til rökstuddrar úrlausnar .................. Að því fundið, að bókanir við munnlegan málflutning í máli einu væru Óskilríkar ...............00.000. 0000 Lögmaður víttur fyrir svigurmæli í greinargerð ............ Að því fundið, að í frestsúrskurði einum greindi ekki aðilja máls og málsatvikum og málsatriðum var ekki lýst .... Að því fundið, að héraðsdómsstefna fæli í sér nokkurn skrifleg- an málflutning ..............2..... 00 ns Að því fundið, að héraðsdómari gætti eigi ákvæða 41. gr. laga nr. 85/1936 um þingvotta .............0.00 0020 Að því fundið, að dómari hefði fjallað um ágreiningsefni, áður en hann dæmdi í því. Var héraðsdómurin ómerktur og mál- inu vísað heim, þar sem dómari hefði átt að víkja úr dóm- arasæti ............2..020220 0 Héraðsdómari nefnir úrlausn sína ranglega frávísunardóm. Fundið að því ..........2..2..00 0000... Að því fundið, að rannsókn máls í héraði hefði verið áfátt, og 355 359 362 389 455 488 498 566 158 72 TI2 738 943 945 977 1033 1040 CXVI Efnisskrá dráttur hefði orðið á meðferð þess ...................... Réttargæzla Aðilja stefnt til réttargæzlu ............................ 110, Aðilja, sem stefnt var til réttargæzlu í héraði, dæmdur til að inna af hendi ákveðna skyldu, þótt engar kröfur væru gerðar á hendur honum. Héraðsdómurinn var ómerktur og málinu heimvísað ................0000. 0... Ritfrelsi. Ríkisstarfsmenn. Sjá opinberir starfsmenn. Sakarefni skipt. Sakaruppgjöf. Sakhæfi. Maður einn, er skaut að mönnum, eigi talinn sakhæfur, hinsveg- ar dæmdur til að greiða skaðabætur .................... Samaðild. Sjö aðiljum stefnt í sama máli. Eigi talið ljóst, að slíkt væri heimilt ..............022000 000 Sameign. Samningar. Sjá og verksamningar. Útgerðarmaðurinn B leigði nokkrum mönnum skip sitt til fisk- veiða. Var leigan ákveðin 20% af óskíru aflaverðmæti báts- ins. Í samningnum sagði: „Leigusali greiði vátryggingar- iðgjöld af skipinu. Allar uppbætur, styrkir útflutningssjóðs- uppbætur eða annað, sem ríkið kann að greiða eða til falla á annan veg vegna veiða og reksturs skipsins, renna til leigu- taka og leigusala í réttu hlutfalli við leiguprósentuna.“ Leigutími var ákveðinn frá 1. febrúar til 30. desember 1968. Á árinu 1968 var stofnaður sérstakur sjóður, Stofnlánasjóð- ur fiskiskipa, og skyldi fé í honum skipt á milli fiskiskipa eftir nánar settum reglum og hluti hvers skips leggjast inn á reikning þess hjá sjóðnum. Fé þessu skyldi aðallega var- ið til að greiða af stofnlánum skipanna hjá Fiskveiðasjóði. Úthlutað var fé vegna hins leigða skips. Rann það til greiðslu stofnlána af skipinu. Leigutakar skipsins kröfðust að fá 80% af þessu fé. Þessi krafa var tekin til greina, þar sem talið var að skýra yrði samninginn þannig, að styrkir sem þessir, skyldu skiptast á milli leigutaka og leigusala 904 158 191 226 Efnisskrá CXVII Bls. í hlutfalli við leiguna og þar sem leigutakar hefðu greitt greitt leigugjaldið að fullu ...............00.00 000. 0 0... d G hafði nokkurt húsnæði á leigu hjá P. Í aprílmánuði 1965 leigði G, með samþykki P, V nokkurn hluta þessa húsnæðis. Ekki var gerður skriflegur leigusamningur milli V og G. G flutti úr því húsnæði, er hann hafði til afnota og fékk V það húsnæði. Með bréfi 30. apríl 1967 sagði P upp leiguafnotum V af öllu húsnæðinu frá og með 1. október 1967 V fór úr húsnæðinu í maímánuði. P krafði V um húsaleigu frá 1. janúar 1967 til 30. september sama ár, kr. 37. 118.50 á mán- uði. Deilur voru um hver húsaleigan hefði átt að vera. Hinn 2. desember 1966 gerðu aðiljar upp um húsaleigu sína og var þá húsaleigan fyrir maímánuð 1966 talin vera 18.000.00, fyrir júnímánuð kr. 35.000.00 og kr. 36.494.45 fyrir mánuðina júlí, ágúst, september og október og kr. 37.118.50 fyrir mánuðina nóvember og desember. Með lögum nr. 86/ 1966 var bannað að hækka gjald fyrir ýmsa þjónustu, þ. á m. húsaleigu, en P hafði reiknað vísitöluhækkanir á húsaleig- una til áramóta 1966, en verðstöðvun var ákveðin frá 1. nóv- ember 1966. Talið, að V hefði samkvæmt skilagerð aðilja 2. desember 1966, greitt P hærri húsaleigu fyrir mánuðina júni—ðdesember en honum bar. Hins vegar væri hér um greiðslu að ræða án áskilnaðar og gæti hann því eigi haft upp kröfu um endurgreiðslu þess fjár. Fyrir mánuðina jan- úar—september 1967 hins vegar, bar honum eigi að greiða hærri húsaleigu en kr. 30.402.24 á mánuði og var P dæmt að greiða V þessa fjárhæð ...........0.0000 0000... 0... 42 Haustið 1968 leigði K fyrirtækinu R verzlunarhúsnæði. Ekki var gerður skriflegur húsaleigusamningur, en mánaðarleiga mun hafa verið ákveðin kr. 10.000.00. K lét gera nokkrar breytingar á húsinu vegna leigunnar. Hinn 28. febrúar 1969 sagði R upp húsnæðinu frá 1. júní s. á. að telja og rýmdi það. K taldi, að samið hefði verið um fimm ára húsaleigu. Það var talið ósannað. Dæmt, að uppsagnarfrestur á húsnæði skuli samkvæmt gömlum venjum og viðskiptaháttum mið- ast við 14. maí og 1. október og þar sem eigi hafi verið sýnt fram á, að þeir viðskiptahættir væru úreltir, var það lagt til grundvallar. Var því uppsögn R á húsnæðinu mið- uð við 1. október 1969, og R dæmt að greiða húsaleigu til þess dags. Hins vegar var ekki talið, að R bæri að greiða fyrir breytingar þær, er K lét framkvæma á húsnæðinu. K hafði leigt verulegan hluta af húsnæðinu öðrum aðilja nokkru síðar. Var talið, að leigugreiðsla að því leyti ætti að koma til frádráttar uppsagnarbótum, sem voru ákveðnar kr. 20.000.00 .....0.0.000. nr 63 Á árinu 1944 ákvað atvinnu- og samgöngumálaráðuneytið að CXVIII Efnisskrá Bls. taka eignarnámi hluta jarðanna Nesja og Melabergs í Mið- neshreppi, en land þetta var í óskiptri sameign eigenda þessara jarða. Var nokkur hluti landsins tekinn fullkomnu eignarnámi, en hinn hlutinn þannig, að beitarafot skyldu Vera eignarnámsþolendum heimil. Yfirmati á eignarnáms- bótum lauk snemma árs 1948 og á því ári gáfu eignarnáms- bolar út afsal til handa ríkissjóði fyrir hinu eignarnumda landi, en í því afsali var ekki minnzt á beitarítakið. Með makaskiptasamningi 4. maí 1966 afsalaði A, er þá átti jörð- ina Nesjar, I jörð þessari með öllum gögnum og gæðum og öllu, sem eigninni fylgdi og bæri að fylgja. Í maka- skiptasamningnum segir svo: „Undanþegið sölu þessari er bað land jarðarinnar Nesja, sem tekið hefur verið eða tek- ið kann að verða til Keflavíkurflugvallar, svo og bótakröf- ur af því efni, bæði fyrir landnám og leigu af landi, sem herinn hefur otað. Heldur A öllum slíkum kröfum og eru þær og það land, sem tilgreint er í þessari grein, óviðkom- andi 1.“ Á árinu 1947 seldi I síðan S jörðina og í því afsali er tekið fram, að undanskilið sé það land, sem Keflavíkur- flugvöllur hefur til umráða. Með samningi á árinu 1955 milli eigenda og umráðamanna nokkurra jarða, þ. á m. Nesja og Melabergs, var svo um samið, að ríkissjóður tæki við beitarafnotum frá 1. ágúst 1951 að telja, gegn ákveðnu gjaldi. Kröfðust þá erfingjar A að fá greiddan þann hluta gjalds fyrir beitarafnot, er féllu í hlut Nesja. Talið, að þar sem kaupandinn I hefði hagnýtt sér beitarafnotin og síðar viðsemjandi hans S, án nokkurra mótmæla af hendi A, gæti hann ekki gert kröfu um hluta í gjaldi fyrir beitarafotin, enda hefði I mátt við það miða, að beitarítakið fylgdi jörð- inni áfram við jarðarkaupi þar sem ekki hefði verið á ann- að minnzt, enda óeðlilegt, að ítakið væri skilið frá jörðinni og væri áfram eign A, sem hefði hætt búskap og flutt á brott. Samkvæmt þessu var ekki talið, að erfingjar A ættu rétt til greiðslu fyrir beitarafnotin ...............0..00....... 389 Erlendur maður, S, hafði haft samband við íslenzka fyrirtækið Á, og m. a. tekið nokkuð af framleiðsluvörum þess, og lofað að athuga sölu á þeim í heimalandi sínu. Hafði S síðan sam- band við stórfyrirtæki í heimalandi sínu og sýndi fyrir- svarsmönnum þess umrædd sýnishorn. Varð ekki frekar úr þessu, en nokkru síðar höfðu aðrir aðiljar að tilhlutan Á samband við fyrirtæki þetta og hófst síðan viðskiptasam- band milli þess fyrirtækis og Á. S taldi sig eiga rétt til um- boðslauna af sölu Á til fyrrgreinds fyrirtækis, Talið ósann- að, að Á hefði lofað S umboðslaunum af verði þeirra vara, er S tækist að afla markaðar fyrir. Hins vegar var talið sannað, að þeir S og Á hefðu orðið sammála um, að S leit- Efnisskrá CKIX Bls. aði eftir viðskiptasamböndum í heimalandi sínu og gat Á eigi vænzt þess, að hann gerði það án þóknunar. S vann nokkuð að sölumálum þessum, þótt eigi yrði af frekari samn- ingum. Af þessum ástæðum var S talinn eiga rétt til nokk- urra þóknunar úr hendi Á vegna vinnu sinnar og fyrir- hafnar og var þóknunin ákveðin kr. 40.000.00 .......... 407 F rak mikla útflutningsverzlun. M. a. skipti hann við V. F skuldaði í árslok 1966 V stórfé. Í nóvember- og desember- mánuði 1966 lét viðskiptabanki F rannsaka hag hans og kom upp þá sá grunur, að eigi væri allt með felldu með fjármál hans. Hinn 28. desember 1966 seldi F síðan V veru- legt magn af saltfiski og var verðmæti hans áætlað tæpar 4 milljónir króna og skyldi allt kaupverðið ganga til lækk- unar á skuldum F við V. F varð gjaldþrota 14. apríl 1967. Var þess þá krafizt vegna þrotabús F, að fyrrgreindum samningi yrði rift og V dæmt að endurgreiða verðmæti um- rædds saltfisks, sem nam kr. 3.663.902.24. Dæmt að eigi væri sannað, að F hefðiátt fyrir skuldum hinn 28. desember 1966. Með hliðsjón af því, að fyrirsvarsmenn V höfðu haft marg- háttuð viðskipti og viðskiptatengsl við F, var eigi talið, að V hefði fært rök að því, að hann hefði við gerð samnings- ins 28, desember 1966 haft fulla ástæðu til að ætla, að F ætti fyrir skuldum. Var því riftun samningsins heimiluð og V dæmt að endurgreiða í bú F andvirði umrædds saltfisks 455 G, sem var ólögráða keypti bifreið af E. Var kaupverðið ákveð- ið kr. 60.000.00, þar af voru kr. 40.000.00 greiddar út í hönd, en eftirstöðvarnar kr. 20.000.00 voru greiddar með víxlum, er G samþykkti. G greiddi síðan kr. 6.000.00 af framan- greindri víxilskuld. Alllöngu eftir þetta, krafðizt G þess, að kaupum yrði rift, og E dæmt að greiða umræddar kr. 46.000.00. Var það á því byggt, að G hefði verið ólögráða, þegar kaupin fóru fram. Því var lýst af E, að hann myndi eigi innheimta fé samkvæmt víxlum þeim, sem ógreiddir voru, að fjárhæð kr. 14.000.00. Talið var sannað, að E, hefði verið grandlaus um heimild G til að láta af hendi þær kr. 40.000.00, sem hann galt við afhendingu bifreiðarinnar, svo og um greiðslu þeirrar kr. 6.000.00, er greiddar voru upp Í víxilskuldina. Með hliðsjón af því, að G var fullvinnandi maður, er greiðslur þessar fóru fram, svo og með hliðsjón af traustnámsreglum um peninga var E sýknaður af öllum kröfum G í málinu ...........20..00 0. .n ess TA S keypti nýja bifreið af bifreiðaverzluninni B. Við kaupin undir- ritaði S svonefnt ábyrgðarskírteini, en þar segir, að B ábyrgist framleiðslu- og efnisgalla og muni sjá um viðgerð á þeim, enda verði tilkynningum um meinta galla komið svo fljótt, sem unnt er til fyrirtækisins og ábyrgðin renni CXxX Efnisskrá Bla. út eftir 6 mánuði frá afhendingardegi, eða þegar bifreiðinni hafi verið ekið tíu þúsund kílómetra innan þess tíma. Nokkr- ir gallar komu fram á bifreiðinni og krafði S um bætur vegna þessa. Krafan kom þó eigi fram, fyrr en rúmum tveimur mánuðum eftir að ábyrgðartíma samkvæmt skírteininu var lokið. Talið, að galli sá, sem var á bifreið S, væri verksmiðjugalli og félli því sem slíkur undir ákvæði ábyrgðarskirteinisins. Hins vegar hefði krafan eigi komið fram fyrr en eftir þann tíma, sem við væri miðað í ábyrgð- arskírteininu og gæti því S eigi gert skaðabótakröfu af þessu efni á hendur B, enda hefðu eigi verið rök að því leidd, að ákvæði ábyrgðarskírteinisins væru ógild .......... 730 M sem rak vöruflutninga með bifreið út á land, hafði afgreiðslu hjá fyrirtækinu L. Mánaðamótin janúar—febrúar 1969 til- kynnti M afgreiðslustúlku L, að hann væri hættur að hafa afgreiðslu þar og myndi einungis greiða stöðvargjald til 15. febrúar n.k. L taldi hinsvegar, að M yrði að segja upp með nokkrum uppsagnarfresti og krafði hann greiðslu vegna þessa. Talið eðlilegt að miða við eins mánaðar upp- sagnarfrest miðað við mánaðamót og var M gert að greiða afgreiðslugjöld fyrir þann tíma ......200000000 000... 7192 D réðist til sjúkrahússins H sem yfirlæknir. Hann hafði áður verið héraðslæknir á sama stað. Til þess að öðlast rétt sem yfirlæknir á sjúkrahúsinu var talið nauðsynlegt, að hann færi erlendis til náms. Varð að samkomulagi á árinu 1966, að hann færi erlendis til framhaldsnáms og var D þar um rúmlega árs skeið. Hinn 13. nóvember 1968 var gerður samn- ingur milli D og H um ráðningarkjör, og segir að almenn ráðningarkjör skuli fara eftir samningi Læknafélags Reykjavíkur og Reykjavíkurborgar frá 18. desember 1967. Fram kom, að Í samningum þessum var ekki uppsagnar- ákvæði, en gert virðist hafa verið ráð fyrir þriggja mánaða uppsagnarfresti af hvors hendi. Hinn 24. júní 1969 sagði H upp störfum D með þriggja mánaða uppsagnarfresti. D krafðist þess, að frávikning frá stöðu yrði dæmd ólögmæt og H dæmt að greiða honum skaðabætur. Talið, að ákvæði laga nr. 38/1954 ættu ekki við um kjör D. Lagt var til grund- vallar, að samning Læknafélags Reykjavíkur og Reykjavík- urborgar yrði að túlka þannig, að uppsagnarfrestur teldist 3 mánuðir. Var því talið, að H hefði verið heimilt að segja D upp með þriggja mánaða uppsagnarfresti svo sem gert var, og var H sýknaður af öllum kröfum D .............. 821 Hinn 26. september 1971 bauð M, eigandi jarðar í S-hreppi, hreppnum forkaupsrétt að jörðinni samkvæmt lögum nr. 40/1948. Í bréfi um forkaupsréttinn segir, að til frekari skýr- ingar skuli þess getið, að væntanlegur kaupandi hefði boð- Efnisskrá CXXI Bls. ið honum búrekstraraðstöðu á jörðinni ef af kaupunum yrði og hann hefði fullan hug á að hagnýta sér það. Hinn 6. október 1971 tilkynnti oddviti S, að hreppsnefnd hefði ákveð- ið á fundi sínum að neyta forkaupsréttarins. M andmælti því, að hreppurinn hefði samþykkt og fullnægt forkaups- réttarskilyrðum sínum, þar sem hann hefði eigi boðið fram búrekstraraðstöðu svipað því, sem hinir væntanlegu kaup- endur vildu bjóða. S-hreppur krafðizt þá afsals fyrir jörð- inni. Talið, að samkvæmt þeim lagasjónarmiðum, sem búa að baki ákvæðum 50. gr. laga nr. 40/1948, beri að tilgreina skilmála alla skýrlega og tæmandi. Engin gögn Íylgdu til hreppsins með bréfi M 26. september 1971 til staðfestingar því, að kaupendur hefðu heitið seljanda búrekstraraðstöðu á jörðinni jafnhliða þeim skilmálum, sem tilgreindir voru í kaupsamningi þeirra. Þá var þar engin nánari lýsing á því, hvað fælist í þessu boði kaupenda og þess að engu getið, hvort búrekstraraðstaða yrði veitt án endurgjalds eða ekki. Með hliðsjón af þessu var talið, að hreppsnefnd S-hrepps hefði ekki ástæðu til að ætla, að hér væri um að ræða afdráttarlausa skildaga, sem væri hluti af forkaups- réttarboði. Með hliðsjón af þessu var talið, að S-hreppur ætti rétt á að fá jörðina keypta af M fyrir það verð, sem hann hafði boðið hana .......0..2000.. eeen ner 865 K átti land austur í Laugardal. Með kaupsamningi 22. septem- ber 1965 og afsali 29. s. m. seldi hann félaginu H einn ha. lands þarna. Í afsalinu segir að fyrirhuguð sé breyting á aðkeyrslu að landinu, þannig að vegur verði lagður á vest- ari bakka Eystri-Stekkár. Taki kaupendur þátt í kostnaði við vegargerð þarna, að jöfnu á móti öðrum, er veginn noti. Fram kom, að fyrir gerð samnings þessa hafi S leigt tveim- ur aðiljum landssvæði við Eystri-Stekká, þannig að eigi var unnt að leggja veg upp árbakkann, nema með þeirra samþykki, en það fékkst ekki. H krafðist þess, að S yrði dæmt skylt að vísa þeim á vegarstæði, eða að dómari ákvæði þeim til handa vegarstæði. Eftir gerð samningsins við H hafði S leigt ýmsum mönnum lönd, þannig að erfiðara var um vegarstæði eftir það. Talið, að S væri skylt að láta H land undir vegarstæði. Var ákveðið, að vegurinn lægi að nokkru um lönd tveggja sona S, er hann hafði leigt lönd löngu eftir að hann hafði selt landspilduna til H, og var þeim talið skylt að þola vegarstæði. Þá var dæmt, að S bæri að endurgreiða á kostnað, sem S hafði haft af því að fá einn leigutaka til að samþykkja vegarstæði yfir land sitt. Var vegarstæðið ákveðið á uppdrætti ...............- 904 Með kaupsamningi 27. júní 1969 seldi Á ábýlisjörð sína, sem var hjúskapareign hans, S nokkrum. M eiginkona Á, ritaði ekki CXXKII Efnisskrá Bls. samþykki sitt á samninginn og samþyktti hann ekki. Næsta dag afhenti Á oddvita R-hrepps samninginn og bauð hreppn- um forkaupsrétt. Talið, að þetta tilboð hefði verið bindandi fyrir Á. Hinn 3. júlí 1969 afturkallaði hann kaupréttartil- boðið, en sú afturköllun var eigi talin gild. R-hreppur sam- þykkti síðan að neyta forkaupsréttar síns hinn 3. júlí 1969. R-hreppur krafðist afsals fyrir jörðinni. Jörðinni skyldi fylgja nokkurt lausafé og lét R meta, hve mikill hluti Verðmæti jarðarinnar ásamt húsum væri af öllu sölu- verðinu og taldi sér rétt til að fá jörðina afsalaða fyrir það fé. R-hreppur höfðaði síðan mál 5. október 1969 og krafðist þess, að Á afsalaði jörðinni. M, eiginkona Á, gekk inn í það mál með meðalgöngustefnu 30. desember 1969 og krafðist ógildingar á kaupsamningnum. Málum þessum vís- að frá héraðsdómi 23. júlí 1970, vegna óljósrar kröfugerð- ar. Með héraðsdómsstefnu 15. ágúst 1970 höfðaði R síðan mál á hendur þeim Á og M og krafðizt afsals fyrir jörðinni, Hinn 31. ágúst 1970 höfðaði M síðan mál til riftunar á kaup- samningnum. Talið, að gagnsök M væri nægilega snemma höfðuð, sbr. 2. mgr. 81. gr. og 2. mgr. 100. gr. nr. 80/1936. Fram kom, að M dvaldi eigi á ábýlisjörð þeirra Á í umrætt sinn, Samkvæmt skýrslu hennar leitaði hún sér lækninga í Reykjavík hinn 10. nóvember 1968 og hafði dvalizt í Reykja- vík að mestu síðan, en þó dvalið á ábýlisjörð þeirra um helgar. Þá hafði lögheimili hennar verið á ábýlisjörðinni og þannig var hún skráð í þjóðskrá. R krafðizt þess, að Á yrði dæmt skylt að afsala honum jörðina. Á mótmælti því, og M gerði þá kröfu, að kaupsamningur þeirra Á og S, sem forkaupsrétturinn byggðist á, yrði hrundið og ennfremur af sýknu af kröfu R. Kröfu þessa reisti hún á ákvæðum 20. gr. laga nr. 29/1923. Eigi var talið sannað, að henni hefði verið kunnugt um kaupsamninginn og kaupréttarboð fyrr en 3. júlí 1969, en þá hafi hún strax uppi mótmæli. Fyrir- svarsmönnum R var ljóst, að hún var gift Á. Talið, að eigi væri sannað, að M hefði brugðið búsifjum á jörðinni og var R því ekki rétt að telja, að Á og fjölskylda hans byggi þar eigi, þegar R áréttaði hinn 3. júlí 1969 að hann hyggðist neyta forkaupsréttar síns. M lýsti viðstöðulaust andstöðu sinni gegn sölu jarðarinnar og setti fram kröfur um ó- gildingu kaupsamningsins. Talið var, að málshöfðunar- ákvæðum 20. gr. laga nr. 20/1923 hefði verið fullnægt, og stæði því synjun M á samþykki við kaupsamningnum og kaupréttarboðinu því í vegi, að Á yrði dæmt skylt að afsala R jörðinni. R hafði krafizt þess, að M afsalaði jörðinni, en slík krafa var eigi tekin til greina, enda jörðin eigi henn- ar eign. M hefði gert þá kröfu, að kaupsamningnum yrði Efnisskrá CXXIII Bls. hrundið, en þar sem S, aðilja þess máls, hafði aðeins ver- ið stefnt til réttargæzlu, kom sú krafa eigi til álita ...... 977 Samvinnufélög. Sjá og byggingarsamvinnufélög. Á árinu 1966 kom fram, að mjólkurbúið F hafði eigi greitt tekjuskatt né eignarskatt. Á fundi ríkisskattanefndar 22. júlí 1966 var F ákveðinn tekjuskattur fyrir gjaldárin 1960— 1965, og eignarskattur fyrir árin 1962—1965, að báðum ár- um meðtöldum. F taldi sigi eigi skattskylt og vísaði um það efni til laga nr. 96/1936. Talið, að F væri skattskylt, enda tækju ákvæði laga þessara aðeins til þargreindra að- ilja. Deilt var um gjaldstofna. Talið, að tillag til varasjóðs væri gjaldstofn til tekjuskatts. Talið, að styrkur til kyn- bótabús og framlag í minningarsjóð ásamt vöxtum væri tekjuskattsstofn og óheimilt að draga slíkt framlag frá tekjum. Á það var bent, að fyrrgreindur minningarsjóður stæði inni hjá félaginu og hefði eigi verið fengin heimild til þess að gjafir til sjóðsins nytu þess réttar, að gefandinn öðlaðist rétt til frádráttar gjafar frá tekjum. Þá var talið, að eftirstöðvar á rekstrarreikningi, sem fluttar voru á milli ára, þegar lokaúthlutun uppbóta fyrir viðkomandi tekjuár hefði farið fram, væri skattskyldar tekjur. Talið, að vara- sjóður um áramót væri eignarskattsstofn, svo og ógreidd- ar eftirstöðvar mjólkurverðs. Þá var talið, að fyrrgreindur minningarsjóður skyldi teljast til eigna um áramót. Hins- vegar var talið, að F yrði eigi gert að greiða skatt af tekij- um ársins 1959, þar sem liðinn var frestur sá, sem greinir í 38. gr. skattalaga, er ríkisskattanefnd ákvarðaði skatt F. Samkvæmt þessu var leyft lögtak fyrir öðrum sköttum, en að framan greinir ...........0.002.000 00. 620 Sáttir. A. Einkamál. A, er fengið hafði lóð á leigu, endurkrafði Akureyrarkaupstað um gatnagerðargjald. Málið hafði ekki verið lagt til sátta fyrir sáttamenn, en málið var eigi undanþegið sáttatilraun þeirra. Í þingbók var eigi heldur skráð við þingfestingu málsins yfirlýsing málsaðilja um, að útilokað væri, að sátt kæmist á í málinu fyrir sáttamönnum. Var hinn áfrýjaði dómur því ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi .. 446 B. Opinber mál. S var grunaður um ölvun við akstur. Í blóði hans reyndust vera efni er svara til 1,58%0 af vínanda. S viðurkenndi brot sitt. Héraðsdómari lauk því málinu með dómssátt. Var S gert að greiða sekt í ríkissjóð. Saksóknari ríkisins kærði dóms- CXXIV Efnisskrá sátt þessa og var hún felld úr gildi með vísan til 3. mgr. 80. gr. 1. nr. 40/1968 ...........000....0. nn K var kærður fyrir ölvun við akstur og brot á fuglafriðunarlög- um o. fl. Héraðsdómari afgreiddi málið með dómssátt og gerði K að greiða sekt í ríkissjóð. Saksóknari ríkisins kærði sátt þessa og var hún felld úr gildi, þar sem K hafði skömmu áður verið dæmdur í varðhald og sviptur ökuleyfi fyrir brot gegn 25. gr. 1. nr. 40/1968 og 229. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Var dómssáttin talin óheimil og felld úr gildi G var ölvaður við akstur og reyndust efni í blóði hans samsvara 1,21%0 af vínanda. Héraðsdómari afgreiddi málið með dóms- sátt og gerði G að greiða sekt til ríkissjóðs. Saksóknari kærði dómssátt þess. Fram kom, að G hafði skömmu áður verið dæmdur til refsingar fyrir ölvun við akstur. Var því dómssátt óheimil að lögum og var hún felld úr gildi... H var kærður fyrir akstur bifreiðar undir áhrifum áfengis. Dómari afgreiddi málið með dómssátt, og gerði H að greiða nokkra sekt í ríkissjóð. Saksóknari ríkisins kærði sátt þessa, þar sem H hafði skömmu áður verið dæmdur til refsingar fyrir m. a. ölvun við akstur. Var dómssáttin felld úr gildi, þar sem þau málalok, sem hún gerði ráð fyrir, voru óheimil Sératkvæði. 1. Hæstiréttur: Tveir dómenda Hæstaréttar gera sératkvæði um forsendur dóms Tveir dómenda Hæstaréttar gera sératkvæði um úrslit máis £inn dómenda Hæstaréttar gerir sératkvæði um forsendur dóms Einn dómenda í Hæstarétti gerir sératkvæði um úrslit skaða- bótamáls ............02..00020 00 Einn dómenda Hæstaréttar gerir sératkvæði um úrslit máls Einn dómenda Hæstaréttar gerir sératkvæði um úrslit máls 2. Héraðsdómur: Einn meðdómandi í héraði gerir sératkvæði um forsendur dóms Einn dómenda í héraði gerir sératkvæði um niðurstöðu máls Einn dómenda í héraðsdómi gerir sératkvæði .............. Dómsformaður í héraðsdómi gerir sératkvæði um úrslit máls Sjó- og veralunardómur. Mál til heimtu bjarglauna rekið fyrir sjó- og verzlunardómi 23, Mál um firmaheiti rekið fyrir sjó- og verzlunardómi .......... Mál til heimtu bóta vegna skemmda á skipi við árekstur rekið fyrir sjó- og verzlunarðómi ...............0000000000... Aðiljar máls höfðu samið svo um, að mál út af verzlunarvið- skiptum skyldi rekið fyrir bæjarþingi í heimilisþinghá krefj- anda. Eigi að þessu fundið ..............200000. 0000... Bla. 118 120 110 215 611 798 920 1040 367 441 821 1020 584 30 36 Efnisskrá CXXV Eigi talin ástæða til að ómerkja héraðsdóm, þótt mál milli smá- kaupmanns og heildsala væri rekið fyrir bæjarþingi án með- dómsmanna ........00.00.0s ses Mál til heimtu skipstjóralauna rekið fyrir sjó- og verzlunar- ÁÓMI ..........000 nr 206, Mál um vátryggingu skips rekið fyrir sjó- og verzlunardómi Mál um kostnað af framflutningi farms rekið fyrir sjó- og verzlunardómi ............00000 0000 nes Mál um umsýsluþóknun rekið fyrir sjó- og verzlunardómi .. Mál um tollgreiðslu rekið fyrir sjó- og verzlunardómi .......... Mál um uppsögn á afgreiðslusamningi rekið fyrir sjó- og verzl- unardómi .............0.s0nr nn Sjóveð. Sjóveð dæmt í skipi til tryggingar dæmdum Þbjarglaunum Sjóveð dæmt í skipi til tryggingar vangoldnum launum og laun- um á uppsagnarfresti ........2.000000. 00 ann. 206, Skaðabætur. A. Innan samninga: Haustið 1968 leigði K fyrirtækinu R verzlunarhúsnæði. Ekki var gerður skriflegur húsaleigusamningur, en mánaðarleiga mun hafa verið ákveðin kr. 10.000.00. K lét gera nokkrar breytingar á húsnæðinu vegna leigunnar. Hinn 28. febrúar 1969 sagði R upp húsnæðinu frá 1. júní s. á. að telja og rýmdi það. K taldi, að samið hefði verið um fimm ára húsaleigu. Það var talið ósannað. Dæmt, að uppsagnarfrest- ur á húsnæði skuli samkvæmt gömlum venjum og við- skiptaháttum miðast við 14. maí og 1. október og þar sem ekki var sýnt fram á, að þeir viðskiptahættir væru úreltir, var það lagt til grundvallar. Var því uppsögn R á húsnæðinu miðuð við 1. október 1969 og R dæmt að greiða húsaleigu til þess dags. Hins vegar var ekki talið, að R bæri að greiða fyrir breytingar þær, er K lét framkvæma á hús- næðinu öðrum aðilja nokkru síðar. Var talið, að leigu- greiðsla að því leyti ætti að koma til frádráttar uppsagnar- bótum, sem voru ákveðnar kr. 20.000.00 ......00000.00... R keypti íbúð í fjölbýlishúsi af S og var íbúðin á efstu hæð í fjölbýlishúsi. Í kaupsamningi var íbúðinni nokkuð ítarlega lýst, en eigi var þar getið um eignaraðild að háalofti yfir íbúðinni. Nokkru síðar var gefið út afsal til R og er þar tekið fram, að íbúðinni fylgi háaloft það, sem sé yfir íbúð- inni. Við þinglestur afsalsins var gerð athugasemd um, að eigi yrði séð, að seljandi ætti fyrrgreint háaloft. Talið, að fyrrgreint háaloft væri í sameign eigenda alls hússins. R Bls. 93 276 231 261 407 441 192 23 276 CXXVI Efnisskra taldi sig hafa orðið fyrir tjóni af þessum sökum vegna van- heimildar S og fékk dómkvadda menn til að meta til pen- ingaverðs háaloftið, svo og bætur fyrir óþægindi og átroðn- ingu, sem mundi stafa af umgangi annarra eigenda húss- ins upp á háaloftið. Í matsgerð segir, að stærð gólfflatar háaloftsins innan sperrustóla sé 58,8 m?, en mesta hæð í kverk 155 em, við sperrustóla 90 cm og rúmmál því 76,44 ma. Uppgangur upp á loftið sé úr stigagangi, gat að stærð 62x53 cm. Matsmennirnir töldu, að hér væri um svo ómerki- legt atriði að ræða, að eigi yrði metið til peningaverðs, hvorki óþægindi né sú vanheimild, sem hér væri um að ræða. R fékk dómkvadda yfirmatsmenn til að gera yfir- skoðun, en þeir komust einnig að Þeirri niðurstöðu, að hags- munir bundnir við nýtingu þessa háalofts væru eigi bóta- hæfir. Samkvæmt þessum matsgerðum var eigi talið, að R hefði sannað, að hann hefði beðið fjárhagslegt tjón af því, að hann varð eigi einn eigandi háaloftsins og var því S sýknaður af bótakröfum hans ............................ B seldi Ö íbúð í húsi einu. Fram komu gallar á íbúðinni, þannig að gólfplata seig nokkuð. Dómkvaddir menn töldu að kosta myndi kr. 9.000.00 úr að bæta. Talið, að sig gólfplötunnar stafaði af atvikum, sem B, er var byggjandi hússins, bæri ábyrgð á, og yrði hann því að bæta tjón það, er af hefði hlotizt ............0.. J tók að sér að vera skráður trésmíðameistari á húsi, sem R reisti. Sá J um uppslátt allan, svo og gerð þaks. Fram kom, að þakið var skakkt og stafaði það af mistökum starfs- manna J. R krafðist bóta vegna þess. Voru kröfur hans að nokkru teknar til greina og komu til frádráttar skuld hans Við J 20.00.0000. F keypti íbúð í byggingu af T. Er til uppgjörs kom á kaupverði, taldi F, að á húsinu væru ýmsir gallar og ætti hann að fá bætur vegna þess, er draga skyldi frá kaupverði. Dóm- kvaddir menn töldu, að um galla væri að ræða og var F því gert að greiða kaupverðið að frádregnum hæfilegum bótum vegna gallanna ...................000 00 Með kaupsamningi 14. janúar 1966 skuldbatt S sig til að selja H íbúð í húsi einu, er verið var að byggja, og mun bygging lítt hafa verið á veg komin er kaupsamningur var gerður. Með kaupsamningi 21. apríl 1967 skuldbatt H sig til að selja K íbúðina. Tók K við íbúðinni sama dag og var afsal gefið út 25. júlí 1967. 10. maí 1967 fóru nokkrir aðiljar, sem samið höfðu um kaup á íbúðum í umræddu húsi, þar með talinn K, þess á leit, að dómkvaddir yrðu menn til þess að skoða íbúðina og lýsa í hverju múrhúðun væri áfátt og hvað kosta myndi úr að bæta. Hinir dómkvöddu menn töldu Bla. 144 57 592 635 Efnisskrá CXXVI Bla. ýmsa galla á íbúðinni. Hinn 11. ágúst 1967 afsalaði S íbúð- inni til H. Í því afsali sagði, að H hefði kynnt sér íbúðina við skoðun og sætt sig við hana að öllu leyti. Verður að ætla eftir framburði aðilja, að þeir hafi rætt um, að hvorugur gerði neinar kröfur á hendur hinum vegna húsbyggingar- innar. Hinn 12. september 1967 afsalaði H íbúðinni til K. Í sambandi við afsalsgerðina undirritaði H yfirlýsingu, þar sem segir m. a., að K megi taka við bótum vegna galla á íbúðinni. Krafði K síðan S um bætur vegna gallanna og var bótakrafan byggð á framsali H á bótakröfum. S var sýnaður af kröfum K, þar sem K hefði fengið afsal fyrir íbúðinni eftir að mat á göllunum fór fram og undirritað það án nokkurs fyrirvara. Var lagt til grundvallar að H hefði afsalað sér rétti til að hafa uppi bótakröfu á hendur S vegna galla á íbúðinni. K öðlaðist því ekki rétt til bóta úr hendi S við framsal frá H ..................00.00... 758 S keypti nýja bifreið af bifreiðaverzluninni B. Við kaupin und- irritaði S svonefnt ábyrgðarskirteini, en þar segir, að B ábyrgist framleiðslu- og efnisgalla og muni sjá um viðgerð á þeim, enda verði tilkynning um meinta galla komið svo fljótt sem unnt er til fyrirtækisins, og ábyrgðin renni út eftir 6 mánuði frá afhendingardegi eða þegar bifreiðinni hafi verið ekið tíu þúsund kílómetra innan þess tíma. Nokkr- ir gallar komu fram á bifreiðinni og krafði S um bætur yegna þessa úr hendi B. Krafan kom þó eigi fram, fyrr en rúmum tveimur mánuðum eftir, að ábyrgðartími sam- kvæmt skírteininu var lokið. Talið, að galli sá, sem var á bifreið S, væri verksmiðjugalli og félli því sem slíkur undir ákvæði ábyrgðarskírteinisins. Hins vegar hefði kraf- an eigi komið fram fyrr en eftir þann tíma, sem við væri miðað í ábyrgðarskirteininu og gæti því S eigi gert skaða- bótakröfu af þessu efni á hendur B, enda hefðu eigi verið rök að því leidd, að ákvæði ábyrgðarskírteinisins væru ógild 780 H keypti bát einn af banka einum. Í sambandi við kaupin gaf J stjúpfaðir H honum heimild til að veðsetja jörð eina, sem var hjúskapareign hans til tryggingar ákveðinni fjárhæð. Var fram tekið að þetta væri í sambandi við kaup á bátn- um. Eiginkonu J var ekki tilkynnt um viðskipti þessi og vissi hún ekki um þau, fyrr en löngu síðar, að J skýrði henni frá þessu. H gat eigi staðið í skilum með greiðslur skulda og vildi bankinn þá ganga að veðinu, en dæmt var, að veð- setning þessi væri ógild, þar sem eiginkona J hefði eigi samþykkt veðsetninguna. Bankinn höfðaði þá mál gegn J sem skaðabótamál vegna tjóns, sem hann hafði orðið fyrir í þessu sambandi. Talið, að engin rök væru til að leggja skaðabótaábyrgð á J vegna þessa .................0.... 973 CXXVIII Efnisskrá Bls. B. Utan samninga. 1. Árekstur skipa. Hinn 21. febrúar 1966 lagðist m/b B að suðurvarargarðinum í Þorlákshöfn eftir tilvísun bryggjuvarðar. M/b B lá fremst skipa við bryggjuna, en fleiri skip voru ofar. Seinna sama kvöld lagðist m/b Bj. utan á m/b B, einnig eftir tilvísun bryggjuvarðar. Er þetta var, virðist veður hafa verið sæmi- lega. Er líða tók á nóttina fór að hvessa og jókst sjógang- ur. Tók þá m/b Bj. að slást harkalega utan í m/b B og brotnaði m/b B nokkuð, unz m/b Bj. yfirgaf höfnina. Eig- endur m/b B kröfðu nú eigendur m/b Bj. um bætur vegna tjóns þess, er varð á m/b B. Talið, að frumorsök skemmda þeirra, er urðu á m/b B í umrætt sinn, hafi verið ósjórinn í Þorlákshöfn í umrætt sinn. Hins vegar hafi stjórnendur m/b Bj. haft svigrúm til að færa bát sinn. Þeim hafi bor- ið að sýna sérstaka árvekni vegna þeirra breytinga, sem urðu á sjólagi við bryggjuna, og færa bátinn frá, þegar óttast mátti, að hann kynni að valda skemmdum á öðrum skipum. Var þessi skylda stjórnenda m/b Bj. enn brýnni fyrir þá sök, að það er stálskip og stærra en m/b B, sem er tréskip. Hins vegar var talið, að stjórnendum m/b B hefði mátt vera ljós sú hætta, sem kynni að leiða af legu m/b Bj. utan á bátnum. Bar þeim því að sýna hina mestu varkárni, en ekki verður séð, að stjórnendur m/b B hafi gert skipverja m/b Bj. boð um að færa sig, er veður og sjó- lag fór að spillast né boð um aðrar ráðstafanir, er að haldi kynnu að koma. Af þessum sökum voru eigendur m/b Bj. taldir eiga % hluta sakar á tjóninu, en eigendur m/b Bj. % hluta. Var eigendum m/b Bj. því dæmt að greiða eig- endum m/b B % hluta tjóns þeirra .................... 36 2.. Bifreiðaslys. H var starfsmaður hjá Á. Í eitt sinn var bifreið, er Á átti, ný- komin frá Keflavík. Hafði rignt á leiðinni og var bílpallur- inn blautur og óhreinn. Annar starfsmaður Á ók Þifreið- inni, en H var honum til aðstoðar. Í vörugeymslu Á var bifreiðin stöðvuð til affermingar. Fór H upp á bifreiðar- pallinn að flytja þar til kassa, en féll út af pallinum og meiðdist og hlaut varanlega örorku. Krafði hann Á um bætur vegna þessa. Dæmt, að þar sem bifreiðin hafði ver- ið kyrrstæð inn í vöruskemmu, án þess að aflvél hennar eða annar hreyfibúnaður væri í gangi hefði slys það, er hér um ræðir, ekki hlotizt af vélknúnu ökutæki í notkun. Varð fébótaábyrgð á hendur Á því eigi byggð á reglum um- ferðarlaga og skiptir ekki máli þótt verið geti, að H hefði Efnisskrá CKXKIX Bls. skrikað fótur á bifreiðarpallinum. Þá var heldur eigi talið sannað, að slysið hefði orðið vegna mistaka eða handvamm- ar verkstjóra eða annarra starfsmanna stefnda við afferm- inguna. Að þessu öllu athuguðu var Á sýknaður af kröf- um H í málinu ............0...seneee rr 374 Hinn 2. október 1967, að morgni dags, ók Á, sem var kennari að atvinnu, jeppabifreið sinni austur Miklubraut. Bjart var, gott veður og sól lág. Um þetta leyti var verið að hreinsa Miklubraut á vegum Reykjavíkurborgar. Reykja- víkurborg hafði tekið á leigu vörubifreið, eign H, og vá- tryggða hjá Hagtryggingu h/f. Hafði bifreiðinni verið ek- ið meðfram götubrún til austurs og verkamenn færðu á hana rusl og annan hroða. Bifreiðin var staðsett við nyrðri götubrún Miklubrautar við mynni innaksturs að benzínaf- greiðslustöð þar við Miklubrautina, Hægra afturhorn palls- ins skagaði út í akbrautina. Bifreiðin var kyrrstæð. Engin varúðarmerki voru á bifreiðinni né á akbraut, er gæfu til kynna, að verið væri að vinna við bifreiðina. Er Á ók eftir Miklubrautinni, lenti hann aftan á fyrrgreindri vörubifreið og var árekstrarhöggið svo mikið, að Á beið þegar bana. Ekkja Á og börn kröfðu Reykjavíkurborg óskipt með eig- anda bifreiðarinnar og vátryggingarfélagi hennar um bæt- ur vegna tjóns þessa. Fram kom, að nyrðri akbraut Miklu- brautar hafði ekki verið skipt með varúðarlínum í merkt- ar akreinar. Það var talið óvarlegt af ökumanni bifreiðar- innar að stöðva hana svo, að hún væri að hluta inn á fjöl- farna akbraut, þar sem leyfður var um 60 km hámarks- hraði, án þess að sett væru upp aðvörunarmerki um vega- vinnu, sbr. lið a 9, í 3. gr. reglugerðar nr. 61/1959, en öku- manni bar að gæta þess, að svo væri. Var því talið, að eig- andi bifreiðarinnar, væri samkvæmt bifreiðalögum ábyrg- ur fyrir tjóni því, er bótakrefjendur hefðu orðið fyrir í um- rætt sinn. Þá var talið, að umrædd bifreið hefði verið í þjón- ustu Reykjavíkurborgar við gatnahreinsun og verkstjórn- endum hefði borið að sjá til þess, að sett væri upp aðvör- unarmerki um vegavinnu hæfilega langt fyrir aftan bifreið- ina. Þar sem þessa hefði eigi verið gætt, var fébótaábyrgð einnig lögð á Reykjavíkurborg. Hinn látni ók í umrætt sinn á móti rísandi sól og var talið að sólbirtan mundi hafa hamlað útsýn hans. Með hliðsjón af því og afleiðinga á- rekstursins var talið ljóst, að ökuhraði Á í umrætt sinn hefði verið óhæfilegur. Var því meiri hluti sakar á hann lagð- ur, en talið, að eigandi bifreiðarinnar og Reykjavíkur- borg bæri að bæta 'bótakrefjendum % hluta tjóns þeirra. Ekkja Á krafðist kr. 1.811.437.00 í bætur fyrir missi fram- færanda og kr. 200.000.00 fyrir bætur fyrir röskun á stöðu CXXX Efnisskrá Bls. og högum. Dóttir hennar A krafðist kr. 72.013.00 í bætur fyrir missi framfæranda og kr. 200.000.00 í bætur fyrir röskun á stöðu og högum. Dóttir B krafðist kr. 145.465.00 í bætur fyrir missi framfæranda og kr. 200.000.00 í bætur fyrir röskun á stöðu og högum. Dóttir C krafðist kr. 170.- 334.00 í bætur fyrir missi framfæranda og kr. 200.000.00 fyrir röskun á stöðu og högum. Tryggingafræðingur reikn- aði, að tjón M næmi kr. 3.116.596.00, ef miðað væri við missi vinnutekna Ásgeirs heitins og að verðmæti hálfra at- vinnutekna hennar næmi kr. 844.556.00. Verðmæti lífeyris, sem henni bar frá Lífeyrissjóði barnakennara, næmi kr. 1.384.967.00, verðmæti mæðralauna kr. 294.727.00, og verð- mæti ekkjubóta kr. 456.271.00. Talið, að mæðralaun og ekkjubætur frá Tryggingastofnun ríkisins ættu að koma til frádráttar, þegar tjón ekkjunnar yrði ákveðið. Þá yrði litið til lífeyrisgreiðslna frá Lífeyrissjóði barnakennara við ákvörðun bóta. Samkvæmt þessu var fjárhagstjón ekkj- unnar talið kr. 1.050.000.00 og tjón hennar á röskun á stöðu og högum kr. 125.000.00. Tjón barnanna var metið þannig: Tjón A 80.000.00, tjón B 115.000.00 og tjón C kr. 120.000.00 417 Hinn 21. desember 1968 ók A bifreið sinni frá Flateyri til Ísa- fjarðar. Með honum í bifreiðinni voru eiginkona hans og tveir farþegar. Nokkur snjór var og vont veður. Á Breiða- ðalsheiði fór bifreiðin út af veginum með þeim afleiðing- um, að eiginkona A lézt. Sex ófjárráða börn þeirra A og eiginkonu hans kröfðu A og vátryggingarfélag bifreiðar- innar um skaðabætur vegna fráfalls móður þeirra. Fyrir Hæstarétti var krafa barnanna eingöngu byggð á reglum 3. mgr. 69. gr., sbr. 2. mgr. 74. gr. laga nr. 40/1968, þar sem A ætti sök á slysinu með ógætilegum akstri og ógætilegu framhaldi ferðarinnar. Talið, að ekki væri annað sannað, en að bifreiðin hefði verið í fullkomnu lagi í umræddri ferð og eigi væri sannað, að slysið hefði orðið vegna gá- leysis ökumannsins A, þannig að fébótaábyrgð yrði á hann lögð af þeim sökum. Var A, svo og vátryggingarfélagið því sýknað af kröfum barnanna .............00000 0000. ns 504 B átti bifreið og lánaði hana kunningjakonu sinni L. Skyldi L hafa bifreiðina skamma stund, en það fór á annan veg. Ók hún nokkuð um bæinn um kvöldið. Neytti hún áfengis við aksturinn og ók síðan bifreiðinni áleiðis til Keflavíkur, en ók þar út af og eyðilagðist bifreiðin. Krafði T um bætur vegna umræddra skemmda á bifreiðinni. Var L dæmt að greiða bætur vegna þessa ...........0.2000 0... s.n 734 Hinn 5. nóvember um kl. 1500 ók H bifreið sinni suður Elliða- vog og áfram inn Suðurlandsbraut og hugðist aka vestur Miklubraut. Er H var kominn út á Suðurlandsbraut kom ffnisskrá CXXXI Bls. S akandi á bifreið af Miklubraut út á Suðurlandsbraut og ók á bifreið H að aftan, vinstra megin. H krafði S um bæt- ur vegna árekstrarins. S taldi hins vegar, að H ætti sök á árekstrinum, þar sem hann hefði ekki stöðvað bifreið sína, er hún kom að Suðurlandsbrautinni og því ekki gætt þeirr- ar varúðar, sem honum bar að sýna. Bifreið S hafi ver- ið stöðvuð áður en henni var ekið inn á Suðurlandsbrautina, og hafi hann því talið óhætt að aka inn á götuna. H hafi hins vegar ekið áfram þvert í veg fyrir bifreið hans og áreksturinn verið óumflýjanlegur. Talið, að S ætti alla sök, þar sem honum hafi borið að víkja fyrir bifreið H í um- rætt sinn, þar sem hann hafði H sér á hægri hönd. Mátti hann því ekki, sbr. 3. mgr. 46. gr. sömu laga, taka beygju til vinstri fyrr en bifreið H var farin fram hjá. Var S dæmt að greiða H viðgerðarkostnað bifreiðar hans, svo og bæt- ur fyrir afnotamissi kr. 400.00 fyrir hvern dag .......... 938 3. Ýmis persónuslys. Hinn 3. marz 1968 var haldin skemmtun á Hótel S af dansfélagi einu. Meðal annars var þarna á dansleiknum A 11 ára að aldri ásamt móður sinni M. Á skemmtun þessari fór m. a. fram danssýning á upphækkuðum sýningarpalli, sem er þannig gerður, að meginhluta dansgólfs má hækka um 60 em frá venjulegri gólfhæð. Þegar pallur þessi er alveg uppi, myndast á nokkrum stöðum rifur í sömu hæð og gólfflöt- urinn. Þegar danssýningu var lokið og setja skyldi hring- pallinn niður, vildi það slys til, að A, sem ásamt fjölda annarra barna var við pallinn, varð með vinstri fót milli palls og gólfs í einni af fyrrgreindum rifum og missti fram- an af vinstra fæti stóru tá og næstu tá. M og Á kröfðu eig- endur hótelsins bætur vegna þessa. Var talið, að þeir væru- bótaskyldir, enda væri frágangi hringsviðsins ábótavant og ÁA yrði ekki kennt um að hafa sýnt óaðgæzlu. A var tal- in hafa hlotið T% varanlega örorku vegna slyss þessa. Krafði hún um bætur vegna öorkutjóns kr. 198.816.00 og bætur fyrir þjáningar og röskun á stöðu og högum kr. 700.- 000.00. Móðir hennar kvaðst hafa misst af vinnu í sex og hálfan mánuð vegna meiðsla barnsins og taldi tjón sitt af þeim sökum nema kr. 74.594.00. Hóteleigendum var dæmt að greiða A kr. 149.054.00 í bæt- ur fyrir fjárhagstjón og kr. 200.000.00 í bætur fyrir lýti, óþægindi og röskun á stöðu og högum. Hóteleigendur viður- kenndu, að þeim bæri að bæta M tjón hennar vegna slyss A og var metið hæfilegt, að hún hefði orðið að hætta störfum í fjóra mánuði eftir slysið, til að sinna dótt- ur sinni, og bætur hennar af þeim sökum ákveðnar kr. 45.- CXKXKII Efnisskrá 904.00 .....0.0000.0 00. 119 BG var heyrnarlaus og auk þess nokkuð sjúkur á geði. Er hann var staddur í húsi sínu, taldi hann, að verkamenn, er voru að vinna ekki lagt frá, trufluðu sig. Tók hann byssu og skaut í áttina til mannanna. Ekki hæfðu skotin verkamenn- ina, en einum þeirra GG varð svo mikið um, að hann var frá vinnu um okkurt skeið. GB var ekki talinn sakhæfur. GG krafði GB um bætur, bæði fyrir tekjumissi og þjáninga- og miskabætur. Um það var deilt, hvort GB sem eigi var sakhæfur, skyldi bera bótaábyrgð. Var talið, að samkvæmt grunnreglum 8. kapitula Mannhelgisbálks Jónsbókar yrði að leggja á hann fébótaskyldu. Þá var um það deilt, hvort óhjákvæmilegt orsakasamband væri á milli sjúkdóms GG og skotárásarinnar. Var talið, að atvikið hefði getað valdið. honum heilsutjóni, sérstaklega ef persónuleika hans eða geð- heilsu væri bannig varið, að hann væri viðkvæmur fyrir geð. rænum áverkum. Með hliðsjón af þessu var GB dæmdur til að greiða GG bætur ................0....0. 0... 191 4. Ýmsar skaðabætur. Í húsi einu í Reykjavík voru fjórar íbúðir. H bjó á 1. hæð og Þ á 2. hæð. Þeir höfðu látið reisa tvær samliggjandi bifreiða- geymslur við húsið og var kjallari undir hvorri geymslu. Geymsla H var nær húsinu og innangengt úr henni í íbúð hans. Ekkert frárennsli var úr geymslu Þ, a. m. k. ekki frá neðri hæð hennar. Sérhitalögn var fyrir hvora íbúð. Hinn 4. desember 1966 sprakk hitavatnsofn í bifreiðageymslu Þ og streymdi vatn niður í geymslukjallarann og yfir í geymslukjallara undir bifreiðageymslu H. Orsakaði vatnið mikil spjöll á vörum, sem H átti þar. Voru þessar vörur vátryggðar gegn eldsvoða fyrir kr. 1.800.000.00. Krafði H bætur úr hendi Þ. Talið sannað, að vatn í hitavatnsofni bif- reiðageymslu Þ hefði frosið, vegna lækkunar á hitastigi í hitavatnskerfi hans og lélegrar einangrunar og frágangi á bifreiðageymslunni. Var slíkt talið óforsvaranlegt og hann því talinn bótaskyldur. Hins vegar var H eigi heldur talinn hafa sýnt þá varúð, er honum bar. Þá hafði hann geymt verðmiklar vörur í bifreiðaseymslunni. Honum mátti vera ljóst, að slæmur frágangur var á hitalögn í bifreiðageymslu Þ, sem gat valdið vatnstjóni í hans geymslu. Samt tilkynnti hann ekki Þ, að hann geymdi verðmætar vörur í bifreiða- geymslunni, né benti honum á, að nauðsyn bæri til að hita upp bifreiðageymsluna beint frá kranavatnslögn. Sam- kvæmt þessu var Þ dæmt að greiða tjón H að hluta. H hafði krafið um bætur að fjárhæð kr. 798.726.00. Voru hon- um dæmdar kr. 350.000.00 í bætur .........0.0000.000.000.0.. 7 Efnisskrá CXKKITII Bls. S var forstjóri fyrirtækis, er SÍS átti í Ameríku. Um áramót 1967/1968 reis upp grunur um, að ekki væri allt með felldu með gjaldeyrisviðskipti og fleira varðandi fyrirtæki þetta. Var mál þetta rannsakað af bönkunum S og L. Hinn 16. febrúar birtu þeir S og L tilkynningu í fjölmiðlum, þar sem gerð var nokkur grein fyrir þessum málum og jafnframt sagt, að bankarnir krefðust þess, að S væri vikið úr starfi sínu, meðan rannsókn á þessum málum færi fram. S vék úr störfum og kom eigi til starfa aftur hjá því fyrirtæki. S taldi, að um enga óreiðu eða sök væri hjá honum að ræða. Hinn 6. janúar 1969, stefndi hann þeim L og S og krafðist þess, að þeir yrðu dæmdir að viðlögðum dagsektum til að birta í fjölmiðlum niðurstöður rannsóknar þeirrar, sem hér um ræddi, og auk þess krafðist hann skaðabóta úr þeirra hendi fyrir fjártjón vegna stöðumissis svo og miskabóta. Hinn 25. maí 1968 hafði lögmaður S skrifað þeim S og L og óskað eftir, að bankarnir gæfu tilkynningu um mál þetta. Af hendi bankanna var því svarað, að þeir væru ekki reiðu- búnir til þess, en sögðu að upplýst væri, að forsendur fyrir því, að S viki úr starfi, væru ekki lengur fyrir hendi. Hinn 11. febrúar 1969 sendu bankarnir fjölmiðlum tilkynningu, þar sem meðal annars sagði, að ekki væri lengur fyrir hendi forsendur þær, sem upphaflega voru fyrir kröfu þeirra um, að S viki úr starfi. S og L voru sýknaðir af skaðabóta- kröfu S, þar sem eðlilegt hefði verið, að S hefði vikið frá störfum meðan rannsókn færi fram. Í tilkynningu til S og L frá 16. febrúar 1968 hefði S hvergi verið getið og þar tek- ið fram, að ekkert benti til að um misferli væri að ræða hjá fyrirtæki hans. Talið, að það væri ekki á rökum reist hjá S og L að neita að hlutazt til um, að yfirlýsing þeirra birtist í fjölmiðlum með sama hætti og tilkynningin frá 15. febrú- ar 1968. Þá hafði tilkynning S og L frá 11. febrúar 1969 ekki verið jafn afdráttarlaus varðandi starf S og efni yfirlýs- ingar þeirra frá 15. febrúar 1968 gaf tilefni til. Af þessum ástæðum var talið, að S hefði haft nokkra ástæðu til að höfða málið, og var því þeim S og L dæmt að greiða S máls- kostnað bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ................ 995 5. Vinnuslys. Á árinu 1964 var unnið að byggingu húss eins hér í borg, eign Þ. Þ réði S, sem var vélsmiður, til þess að vinna við bygg- ingu hússins. Trésmíðameistari við byggingu hússins var K. Er S var við vinnu hinn 7. október 1964 féll hann niður af vinnupalli og hlaut veruleg meiðsl. Vinnupallar þessir voru ætlaðir múrurum við störf þeirra og hafði K séð um, að þeir voru reistir og bar honum skylda til að sjá um, að CKXKXIV Efnisskrá Bls. tryggilega var frá þeim gengið. Fram kom, að er slysið varð, var vinnupallur ekki frágenginn þar sem slysið varð. Hugðist S leggja langbönd á þverbönd, er sett höfðu verið, en eitt þverband er hann steig á sporðreistist, þannig að hann féll til jarðar. Engir menn á vegum K voru þarna á staðnum, þegar S hófst handa um að ganga frá verkpall- inum fyrir múrarana, sem höfðu komið til starfa. Óljóst er, hvort þverband það, sem sporðreistist, hafi verið þar áður en S tók til starfa við verk sitt við frágang verkpallsins. Talið, að K bæri ábyrgð á því, að verkpallar væru svo traust- ir sem nauðsyn bæri til. Var lagt til grundvallar, að þver- band það er sporðreistist, hefði verið lagt af mönnum á vegum K. Var hann því talinn bera ábyrgð á slysinu, en með hliðsjón af því, að S greip inn í verk, sem var á starfs- sviði K og hans manna, var talið, að rétt væri, að K bæri að hálfu fébótaábyrgð á tjóni S. S krafði Þ húseiganda einn- ig um bætur, en Þ var sýknaður af kröfu hans, þar sem talið var, að húsbyggjandinn hefði engin afskipti haft af verkum S í umrætt sinn, enda S ráðinn að nokkru til að hafa umsjón með byggingunni fyrir Þ. Við slysið hlaut S brot á hryggjaliðum og varanlega örorku. Tryggingafræð- ingur taldi að tjón hans vegna tímabundinnar örorku næmi kr. 185.905.00 og verðmæti tjóns hans vegna varanlegrar Örorku kr. 725.463.00. Þá krafðist hann miskabóta að fjár- hæð kr. 100.000.00. Dæmt, að óbætt heildarörorkutjón næmi kr. 600.000.00, er frá hefðu verið dregnar greiðslur frá Tryggingastofnun ríkisins og greiðslur frá S. Hinsvegar var miskabótakrafan tekin til greina óbreytt með kr. 100.- 000.00. Var K dæmt að greiða S helming þessara fjárhæða. Sératkvæði ..................0.0 0 798 Skattar. A. Aðstöðugjald. B. Eignarskattur. Sjá tekjuskattar. C. Launaskattur. Á árinu 1970 var Söfnunarsjóði Íslands gert að greiða launa- skatt, svo og lífeyris- og slysatryggingagjald vegna starfs- manna sinna. Sjóðurinn neitaði skattgreiðslunni, þar sem samkvæmt lögum nr. 2/1888 6. gr. væri hann undanþeginn tekjuskatti og útsvari. Talið, að eigi yrði séð, að með þess- um lögum eða á annan hátt, væri sjóðurinn undanþeginn því að greiða hin umkröfðu gjöld, og skyldi lögtakið því Efnisskrá CKXKV fara fram ........c.c.sen ess 222 D. Söluskattur. E. Tekjuskattur. Sameignarfélagið A var skráð 20. janúar 1963 sem sameign B og H. Hinn 15. september 1965 var tilkynnt, að B hefði selt H eignarhluta sinn í fyrirtækinu, og væri genginn úr því. A hafði nokkurn rekstur með höndum, en framtöl og skatt- lagning var nokkuð í molum. Á árinu 1967 hófst rannsókn skattamála þessara af hendi embættis skattrannsóknastjóra. Á grundvelli rannsókna þessara hækkaði ríkisskattanefnd skatta B m. a. á þeim grundvelli, að hann hefði verið eign- araðili að fyrirtækinu A á árinu 1962. Var það m. a. á því byggt, að í frumviðtölum hafði H skýrt skattrannsókna- stjóra frá því, að hann og B hefðu verið sameigendur að fyrirtækinu A, en eigi var það örugglega fært til bókar. B neitaði því að hafa verið sameigandi að Á á árinu 1962. Var krafizt lögtaks hjá B til greiðslu gjalda þessara. Talið, að þrátt fyrir óljósar og hvarflandi skýrslu B um viðskipti hans við A á árinu 1962 væri varhugavert að telja sannað, að hann hefði verið meðeigandi að fyrirtækinu það ár, en eigi væri unnt að leggja til grundvallar vætti skattrann- sóknastjóra um skýrslutöku þá, er fyrr getur. Með hliðsjón af þessu var synjað um lögtak fyrir sköttum þessum ...... 528 Á árinu 1966 kom fram, að mjólkurbúið F hafði eigi greitt tekju- skatt né eignarskatt. Á fundi ríkisskattanefndar 22. júlí 1966 var F ákveðinn tekjuskattur fyrir gjaldárin 1960—1965 og eignarskattur fyrir árin 1962—1965, að báðum árum með- töldum. F taldi sigi eigi skattskylt og vísaði um það efni til laga nr. 96/1936. Talið, að F væri skattskylt, enda tæki ákvæði laga þessara einungis til þar nefndra aðilja. Deilt var um gjaldstofna. Talið, að tillag til varasjóðs væri gjald- stofn til tekjuskatts. Talið, að styrkur til kynbótabús og framlag í minningarsjóð, ásamt vöxtum, væri tekjuskatts- stofn og óheimilt að draga slík framlög frá tekjum. Á það var bent, að fyrrgreindur minningarsjóður stæði inni hjá félaginu og eigi hefði verið fengin heimild til þess að gjaf- ir til sjóðsins nytu þess réttar, að gefandinn öðlaðist rétt til frádráttar gjafarinnar frá tekjum. Þá var talið, að eftirstöðvar á rekstrarreikningi, sem fluttar eru á milli ára, þegar lokaúthlutun uppbóta fyrir viðkomandi tekjuár hefði farið fram, væru tekjuskattsstofn. Talið var, að varasjóð- ur um áramót væri eignarskattsstofn, svo og ógreiddar eftirstöðvar mjólkurverðs. Enn var talið, að fyrrgreindur CKKKVI Efnisskrá Bls. minningarsjóður skyldi teljast til eigna um áramót. Talið, að F yrði eigi gert að greiða skatt af tekjum ársins 1959, þar sem liðinn var frestur sá, sem greinir í 38. gr. skatta- laga, er ríkisskattanefnd ákvarðaði skatt F. Samkvæmt þessu var leyft lögtak fyrir öðrum sköttum, en að fram- an greinir ....................000 000 620 F. Útsvar. Skattsvik. Sjá og skattar. Skilorðsbundnir refsidómar. Manni dæmd skilorðsbundin refsing ................ 293, 345, 851 Skipsleiga. Sjá samningar. Skiptamál. Lögmaðurinn V krafði F um fé. Fékk hann dóm á hendur F fyrir kröfunni. Eigi að heldur greiddi F kröfuna og 10. des- ember 1969 gerði V fjárnám hjá F í ýmsu lausafé til trygg- ingar kröfunni. Hina fjárnumdu muni tók V úr vörzlum F hinn 27. febrúar 1970 og bað um uppboð til fullnustu kröf- um sínum 13. marz 1970. Sama dag var bú F tekið til gjald- þrotaskipta. Nauðungaruppboð á hinu fjárnumda fór fram 23. maí 1970 og krafðist V þá greiðslu á kröfu sinni af upp- boðsandvirði hinna fjárnumdu muna, er seldir höfðu verið. Þrotabú F mótmælti þessu. Talið að lausafjármunum þeim, er fjárnumdir höfðu verið, hefði V komið úr vörzlum F inn- an þess frests, sem getið er í 2. mgr. 50. gr. laga nr. 19/ 1967. Hefði því aðfararveð V gengið fyrir rétti Þrotabúsins, nema riftingarreglur gjaldþrotaskiptalaga leiddu til ann- arrar niðurstöðu. Hinir fjárnumðu munir hefðu verið seld- ir nauðungarsölu hinn 23. maí 1970 án andmæla af hendi 'þrotabús F og nauðungaruppboðsinu hefði ekki verið áfrýj- að. Ágreiningur í málinu væri því um úthlutun uppboðs- andvirðis, sem V krefðist sér til handa, þar sem rifta hafi mátt fjárnáminu skv. ákvæðum 22. gr. gjaldþrotaskipta- laganna. Dæmt, að skv. 46. sbr. 34. gr. laga nr. 57/1904 skyldi uppboðshaldari úthluta uppboðsandvirði. Var eigi fallizt á þá úrlausn uppboðshaldara, að uppboðsandvirðið ætti að renna til skiptaráðandans í þrotabú F, er síðan úr- skurðaði úthlutun þessí stað uppboðshaldarans. Á þessari forsendu var úrskurður uppboðshaldara uppboðsdóms felld- ur úr gildi og málinu vísað aftur til uppboðsréttarins til lög- legrar meðferðar og uppsögu úrskurðar af nýju ........ 483 F rak mikla útflutningsverzlun. M. a. skipti hann við V. F skuld- Efnisskrá CXXXVII Bla. aði í árslok 1966 V stórfé. Í nóvember- og desembermánuði 1966 lét viðskiptabanki F rannsaka hag hans og kom upp sá grunur, a Beigi væri allt með felldu um fjármál hans. Hinn 28. desember seldi F síðan V verulegt magn af salt- fiski og verðmæti hans áætlað tæpar 4 milljónir króna og skyldi allt kaupverðið ganga til lækkunar á skuldum F við V. F varð gjaldþrota 14. apríl 1967. Var þess krafizt vegna þrotabús F, að fyrrgreindum samningi yrði rift, og V dæmt að endurgreiða verðmæti umrædds saltfisks, sem nam kr. 3.663.902.24. Dæmt, að eigi væri sannað að F hefði átt fyrir skuldum hinn 28. desember 1966. Með hliðsjón af því, að fyrirsvarsmenn V höfðu haft margháttuð viðskipti og við- skiptatengsl við F, var eigi talið, að V hefði fært rök að því, að hann hefði við gerð samningsins 28. desember haft fulla ástæðu til að ætla, að F ætti fyrir skuldum. Var því riftun samningsins heimiluð og dæmt að endurgreiða í bú F and- virði umrædds saltfisks ..........2.000000000 00 enn. 455 D og S gengu í hjónaband 27. marz 1954. Hinn 19. september 1959 fengu þau leyfi til skilnaðar að borði og sæng og var þá gerður skriflegur samningur um fjárskipti þeirra. Tók maðurinn D að sér greiðslur allra skulda félagsbúsins svo og skatta á árinu 1959. Maðurinn skyldi fá í sinn hlut fast- eign búsins svo og hlutabréf í L h/f, en maðurinn vann hjá því fyrirtæki, erlendar innistæður og ýmsa muni. Hins veg- ar skyldi maðurinn greiða konunni verulegt fé. Greiðslur þessar virðast að mestu leyti hafa farið fram. Á árinu 1960 tóku hjónin upp sambúð af nýju og gerðu þá með sér kaup- mála 12. marz 1960. Í kaupmálanum er tekið fram, að hálf fasteignin skyldi vera séreign D, enda tæki hann að sér greiðslu helmings áhvílandi skulda. Þá skyldi vera séreign D og utan hjúskapar öll hlutabréf í L h/f að nafnverði kr. 50.000.00 og auk þess öll þau hlutabréf, er hann kynni síð- an að eignast í því félagi. Á árinu 1969 óskuðu hjónin enn skilnaðar og hófst nú deila um fjárskipti þeirra. Eigi var um það deilt, að maðurinn ætti sem séreign, hálfa húseign- ina S og hlutabréf í L h/f kr. 50.000.00. Fram kom hins veg- ar, að hlutafjáreign D í L h/f var nú kr. 729.000.00. Voru þar af kr. 200.000.00 keypt hlutabréf, en hitt voru jöfnunar- hlutabréf. Þá taldi S, að hún ætti rétt á verðmæti hálfrar eignar D í lífeyrissjóði hans. Í málinu kom fram, að D hafði við gerð kaupmálans einungis átt hlutabréf í L h/f að nafn- verði kr. 43.000.00. Hins vegar hafði D hinn 18. janúar 1958 skrifað sig fyrir nýjum hlutabréfum að nafnverði kr. 250.- 000.00. Af þessum aukningarhlutabréfum fékk D kr. 200.- 000.00 samkvæmt áskriftinni, og ætla verður samkvæmt gögnum málsins, að kaupverð þeirra hlutabréfa hafi D gold- CXKXVIII Efnisskrá Bls. ið af eigin fé, án framlags frá eiginkonu sinni S. Af þess- um sökum var eigi talið, að ákvæði kaupmálans um hluta- fjáreign D væru ógild. Talið var í ljós leitt, að ástæðan til þess, að eigi var ákveðið tekið fram um hlutabréf í kaup- málanum hafi verið sú, að ekki var ljóst hve raunverulega mikið hlutafé D eignaðist samkvæmt áskrift sinni. S viður- kenndi að hafa verið kunnugt um það um sumarið 1959, að D hefði hug á hlutafjárkaupum og lögmaður hennar kveðst hafa kannað þetta á árinu 1959 og skýrt henni frá þessu. Með hliðsjón af þessu var talið, að S hafi mátt vera ljóst, að hlutafé það að nafnverði kr. 200.000.00, sem kom í hlut D, ætti að vera séreign hans, samkvæmt kaupmálanum og íþað hafi verið tilætlun þeirra. Þá var talið, að rétt væri að túlka kaupmálann þannig, að hann tæki einnig til jöfnun- arhlutabréfa, er gefin væru út síðar vegna þessara bréfa. D var aðili að lífeyrissjóði atvinnuflugmanna. Sjóður þessi er nokkurs konar séreignarlífeyrissjóður. Dómkvadðdir menn töldu, að verðmæti innstæðu D í lífeyrissjóðnum næmi á skilnaðardegi kr. 1.010.000.00. Héraðsdómur taldi, að verð- gildi innstæðu D í sjóðnum á skilnaðardegi væri hæfilega metið á kr. 670.000.00. Héraðsdómur taldi, að hér væri um fjármunaréttindi að ræða, er S ætti rétt til að fá að hálfu greidd að óskiptu úr félagsbúi þeirra hjónanna. Þessum þætti málsins var hins vegar ekki áfrýjað ................ 544 Talið, að ákvæði 183. gr. 1. nr. 85/1936 um málskostnaðartrygg- ingu ætti eigi við um meðferð mála fyrir skiptadómi, hvorki beint né fyrir lögjöfnun ............0..0...0..... Tot H hafði orðið fyrir slysi og átti rétt til bóta. Áður en bætur voru gerðar upp varð hann gjaldþrota. Vátryggingarfélag það, er bæturnar skyldi inna af hendi, sendi féð til skiptaráðanda í þrotabúi H. Kröfuhafar í þrotabúinu kröfðust þess, að féð rynni inn í þrotabúið. Kvað skiptadómur upp úrskurð um það atriði. Talið, að það væri eigi á valdi skiptadðóms að skylda vátryggingarfélagið til að greiða þrotabúinu slysa- bótafjárhæðina, sbr. 35. gr. laga nr. 3/1968. Hins vegar var bótaféð afhent skiptaráðanda og málsaðiljar voru ásáttir um að leggja ágreiningsatriðið undir úrskurð skiptadóms. Að svo vöxnu máli þótti hann hafa átt dómsvald á málinu. Í binghaldi skiptadóms Reykjavíkur hafði skiptaráðandi lýst því yfir, að hann myndi tilkynna vátryggingarfélaginu, að hann teldi að bótagreiðslur vegna áðurgreindra slysfara ættu að renna í þrotabú H. Þá ritaði skiptaráðandi vátrygg- ingarfélaginu bréf og tilkynnti, að bú H hefði verið tekið til gjaldþrotaskipta, og segir þar m. a., að hann telji að bæt- ur yrðu að renna inn í gjaldþrotabú H. Þar sem skiptaráð- andinn hafði fjallað um ágreiningsefnið með þeim hætti, að Efnisskrá CKKXTKX Bls. hann hefði átt að víkja úr dómarasæti, var úrskurður skiptadóms ómerktur og málinu vísað heim í hérað til lög- legrar meðferðar og úrskurðar af nýju ................ 1033 Hinn 23. febrúar 1947 gerðu hjónin E og Þ með sér sameigin- lega og gagnkvæma erfðaskrá. Í skránni var svo ákveðið, að það hjónanna, er síðar létizt, skyldi erfa það, er fyrr lét- izt. Við andlát hins síðara skyldu eignirnar skiptast meðal lögerfingja hvors um sig. E andaðist 2. febrúar 1948 og tók eftirlifandi eiginmaður hennar Þ til sín allt búið, en hjón- in áttu ekki sameiginlega erfingja. Meðal eigna þessara var fasteign, sem var séreign E samkvæmt kaupmála. Hinn 28. júní 1954 gaf skiptaráðandinn í Hafnarfirði út yfirlýs- ingu, þar sem því var lýst, að Þ hefði erft fyrrgreinda fast- eign eftir E, samkv. erfðaskrá 23. febrúar 1947. Var yfir- lýsing þessi þinglesin sama dag sem eignarheimild Þ. Hinn 29. október 1955, gerði Þ erfðaskrá, þar sem hann arfleiddi nánar greind skyldmenni sín af öllum eignum sínum. Enn gerði Þ erfðaskrá hin 28. júlí 1968, þar sem því var lýst, að fyrri erfðaskrá væri úr gildi fallin, og aðeins tveir ætt- ingjar hans skyldu erfa allar eignir hans. Þ andaðist 23. desember 1970. Hinn 24. marz 1971 fóru fyrrgreindir bréf- erfingjar Þ samkvæmt erfðaskránni frá 28. júlí 1968 þess á leit við skiptaráðandann í Hafnarfirði, að þeir fengju bú Þ framselt til einkaskipta. Skiptaráðandinn veitti aðiljum þessum leyfi til einkaskipta 29. marz 1971, og luku þeir skiptum 26. apríl sama ár. Hinn 2. júlí snéru erfingjar E sér til skiptaráðandans og kröfðust þess, að búið yrði tek- ið til opinberra skipta skv. erfðaskránni frá 1947. Skipta- ráðandinn vísaði kröfum þessum frá dómi. Hæstiréttur taldi, að ekki væri sýnilegt af gögnum málsins, að skipta- ráðandi hefði kannað erfðaskrá þeirra E og Þ frá 1947 né eignarheimild Þ að fyrrgreindri fasteign, áður en hann veitti erfingjum samkvæmt erfðaskrá Þ frá 1968 leyfi til einkaskipta, en til þessarar athugunar var brýn þörf. Þar sem erfingjar E hófu erfðatilkall sitt og kröfu um opinber skipti röskum sex mánuðum eftir lát E þóttu þeiri eigi hafa fyrirgert rétti sínum til að koma fram með þessa kröfu. Með hliðsjón af þessu var lagt fyrir skiptadóm að taka bú- ið til opinberra skipta, enda þótti tilgangur og orðalag T1. gr. laga nr. 3/1968 ekki standa því í vegi. Sératkvæði 1040 Skírlífisbrot. Skjalafals. Skólar. CXL Efnisskrá Bls. Skuldamál. Á árinu 1961 hóf E veræzlunarrekstur. Eigi var verzlun þessi skráð og rak E hana í u. þ. b. ár. Bróðir E annaðist um inn- kaup og annað slíkt. M, a. samdi hann við ÁTVR um út- tekt á tóbaki og sá um greiðslu. Í sambandi við þetta gaf bróðirinn út og ábekti tryggingarvíxil hinn 31. janúar 1962 að fjárhæð kr. 40.000.00. Víxillinn átti að greiðast við sýningu, en var aldrei sýndur til greiðslu. Seint á árinu 1962 kvaðst E hafa leigt nefndum bróður sínum verzlunina og hafi hann rekið verzlunina til dauðadags, 9. nóvember 1967. Ekki tilkynnti E til ÁTVR um þetta og ekkert var um það skráð opinberlega. Fram kom, að ÁTVR hafði í desember- mánuði 1965 sent viðskiptavinum sínum, þar með talinn E, bréf þar sem rætt var um nýtt tryggingafyrirkomulag á lánsviðskiptum. Skyldi gefin sjálfsskuldarábyrgð fyrir út- tektinni, og sagt að öðrum kosti mætti búast við, að láns- viðskipti yrðu stöðvuð. Ekki sinnti E bréfi þessu og ekki tilkynnti hann ÁTVR um, að hann væri hættur verzlunar- rekstrinum. Er bróðir E andaðist var nokkur skuld við ÁTVR og krafði ÁTVR skuldina úr hendi EF. Talið, að þar sem E hafði gefið fyrrgreindum bróður sínum umboð til að taka út fyrir hans hönd vörur hjá ÁTVR og stofna til lánsviðskipta, hefði honum borið að tilkynna ÁTVR, ef það umboð var afturkallað. Samkvæmt þessu, og þar sem hann eigi hafði neitt sinnt fyrrgreindu umburðarbréfi, var talið, að hann bæri ábyrgð á úttektinni og var gert að greiða ÁTVR hina umkröfðu skuld ...................... 93 Spjöll á mannvirkjum. Hinn 25. ágúst 1970 var sprengd upp stífla í Miðkvísl í Laxá við Mývatn. Sextíu og fimm menn voru ákærðir fyrir þátt- töku í verki þessu, en stíflan var eign raforkuvers. Ákærðu unnu verk þetta saman og var notað sprengiefni. Ekki kom fram í málinu hverjir hefðu átt frumkvæðið að verkinu, eða haft forgöngu um framkvæmd þess. Þá var heldur eigi leitt í ljós, hver aflaði sprengiefnisins. Var tal- ið, að verknaður ákærðu varðaði við ákvæði 2. mgr. 257. gr. almennra hegningarlaga, en að ákvæði 165. gr. og 177. gr. sömu laga ættu ekki við. Við ákvörðun refsingar var tillit til þess tekið, að mannvirki þau, er sprengd voru, voru. reist þrátt fyrir andstöðu ýmissa manna, sem höfðu lögvarinna hagsmuna að gæta í því sambandi, og án þess að aflað væri nægilegra heimilda til mannvirkjagerðar, enda þótt það réttlæti ekki atferli ákærðu. Þá var talið, að ekki yrði greint á milli hinna einstöku ákærðu við ákvörðun refsingar. Var hverjum dæmd sekt kr. 15.000.00 Efnisskrá CXLI til ríkissjóðs, en skilorðsbundið, þannig að refsing skyldi falla niður að liðnum tveim árum frá uppsögu dómsins, yrði almennt skilorð 57. gr. hgl. haldið ................ Stefnur. Stefnubirting. Erlendum ríkisborgara, sem ekki átti lögheimili hér á landi stefnt til greiðslu skaðabóta. Stefna var ekki birt fyrir honum sjálfum og ekki varð séð af vottorði stefnvotta, að hann hefði þá dvalið hér á landi. Varð málið því eigi höfðað hér á landi og því vísað frá héraðsdómi, en stefndi hafði hvorki sótt þing né sækja látið ...........02002000 0000... Stjórnarskráin. Í máli einu var því haldið fram, að taka verðjöfnunarsjóðs- gjalds byggðist á lagaákvæðum, er brytu í bága við 40. gr., sbr. 67. gr., stjónarskrárinnar. Eigi var dæmt um þetta atriði í héraði og var dómurinn því ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsálagn- ingar af Nýju ......0..2000000.00nn en Gjaldtaka samkv. lögum nr. 72/1969 ekki talin ógild á þeim grundvelli, að hún bryti í bága við stjórnarskrána ...... Í máli einu, þar sem deilt var um gildi forræðisúrskurðar Dóms- málaráðuneytisins, var tekið fram, að dómstólar ættu úr- lausn um lagalegar undirstöður stjórnvaldaúrlausna sam- kv. 60, gr. stjórnarskrárinnar .........22000000 0... 0... Stjórnsýsla. Með lögum nr. 72/1969 var stofnaður Verðjöfnunarsjóður fisk- iðnaðarins. Hlutverk sjóðsins var að draga úr áhrifum verðsveiflna, sem verða kynnu á útflutningsafurðum fisk- iðnaðarins. Sjávarútvegsráðherra skipaði stjórn sjóðsins. Verðjöfnunarsjóði skyldi skipt í deildir og hver deild skyldi hafa aðskilinn fjárhag. Við gildistöku laganna skyldi setja á stofn deild fyrir „frystar fiskafurðir“, en heimilt að fjölga deildum síðar, og skyldi ráðherra ákveða stofnun nýrra deilda með reglugerð. Tekjur sjóðsins skyldi vera allt að helmingur af verðhækkunum, sem yrði á afurðum fiskiðn- aðarins miðað við ákveðinn verðlagsgrundvöll. Skyldu tekj- ur þessar renna til viðkomandi deildar sjóðsins. Verðbæt- ur úr sjóðnum skyldu greiðast þegar meðalverð framleiðslu til útflutnings af einhverjum þeim afurðum, sem lögin næðu til, hefðu lækkað á grundvelli eins árs eða framleiðslutíma- bils. Á árinu 1970 ákvað stjórn sjóðsins að láta hlutverk sjóðsins ná til rækju (kampalampa). Var tekið verðjöfn- unargjald af útfluttri rækju, sem veidd var á tímabilinu 1. september 1969 til 31. ágúst 1970. Verksmiðjan L, sem flutti Bls. 293 526 243 945 1061 CKXLII Efnisskrá Bls. út verulegt magn af rækju mótmælti, að rækjugjald væri tekið af útfluttum afurðum hans, og endurkrafði það frá sjóðnum með málssókn. Taldi L í fyrsta lagi, að gjaldtaka þessi bryti í bága við ákvæði stjórnarskrárinnar, auk þess, að þar sem ekki hefði verið stofnuð sérstök rækjudeild, væri ó- heimilt að krefja gjald þetta inn með almennri gjaldtöku vegna frystra fiskafurða. Talið, að gjaldtöku þessari yrði ekki hnekkt á þeim grundvelli, að hún bryti í bága við ákvæði stjórnarskrárinnar. Talið, að fryst rækja félli undir orða- lagið „frystar fiskafurðir“, eins og það orðalag hefði verið notað í lögum nr. 72/1969 og ýmsum öðrum lögum í sam- bandi við sjávarafurðir, Yrði krafa L því ekki á þessu atriði byggð. Þá var talið, að skipan ráðherra í stjórn sjóðsins væri ekki athugaverð, þótt þeir, sem hefðu rækjuvinnslu með höndum ættu þar eigi fuiltrúa, þar sem ekki yrði ann- að séð en stjórn sjóðsins og ráðherra hefðu tekið ákvarð- anir sínar á efnislegu mati, byggðu á nægum upplýsingum. Þar sem aðrir gallar voru eigi taldir á gjaldheimtu þessari var Verðjöfnunarsjóður dæmdur sýkn af kröfu L ...... 945 Söluskattur. Sjá skattar. Tekjuskattur. Sjá skattar. Tékkamisferli. Tilraun. Á taldi sig hafa flutt hingað til lands efnið LSD og selt það hér og boðið til sölu. Sýni það, er náðist til rannsóknar, var svo lítið, að eigi var unnt að segja með öruggri vissu um, hvort í efni þessu væri eiturefnið lysergíð. Var háttsemi Á talin varða við 1. gr. og 5. gr. laga nr. T7/1970, sbr. 4. gr. sömu laga, svo og 1. gr. reglugerðar nr. 257/1969, sbr. 20. gr. almennra hegningarlaga með lögjöfnun, enda var tal- ið, að ákæra Í málinu tæki til þessara lagaákvæða svo og tilraunaverknaðar, þótt eigi væri slíkt skýrt fram tekið, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 82/1961 ...............00 0000... 3245 Togveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Tollar. Gullsmiðirnir G höfðu sent út hroða og annan úrgang af gull- smíðaverkstæði sínu til verksmiðju einnar erlendis, er hreins- aði það og vann úr því hreina málma, gull og silfur. Hinn hreini málmur var síðan sendur G aftur. Tollyfirvöld töldu, að G bæri að greiða toll af verðmæti málma þeirra, er inn- Efnisskrá CXLIITI Bls. fluttir voru, en G taldi hins vegar, að einungis bæri að greiða af vinnslukostnaði og sendingarkostnaði. Talið að greiða bæri toll af verðmæti góðmálmanna, enda hefði orðið slík breyting við vinnsluna á hroðanum og affallinu, að úr hefði orðið nýir hlutir ................2.20. 0000 0 nn 441 Tolllagabrot Á árinu 1966 keypti H bifreið af fyrirtæki einu og var hún skráð eign hans. Sumarið 1966 fór H í sumarleyfi til Þýzkalands og lét senda sér bifreiðina þangað. Hann kvaðst hafa kynnzt einhverju fólki og lánað því bifreiðina. Hafi það stórskemmt hana. Sá, sem fengið hefði bifreiðina að láni, hafi viljað bæta tjónið, en ekki fengið bifreið af sömu árgerð og því látið hann fá bifreið af annarri árgerð. Hafi hann notað bifreið þessa og síðan látið senda sér hana heim, en á hana hafi verið sett skráningarmerki fyrri bifreiðarinnar. Hafi bifreið þessi verið afhent athugasemdalaust af tollyfirvöld- um hér og hafi hann notað hana hér á landi. Vorið 1969 kveðst hann enn hafa farið í orlofsferð til útlanda. Hafi hann þá látið senda sér bifreiðina. Við flutning bifreiðar- innar út var tekið fram, að hún væri af árgerð 1963. Er H fór heim lét hann senda bifreiðina hingað, en við komuna var skráð, að bifreiðin var mun þyngri en áður var talið. Fór þá fram nokkur athugun á gögnum bifreiðarinnar og kom í ljós, að hún var talin árgerð 1966. Við rannsókn kom í ljós, að framleiðslunúmer bifreiðarinnar hafi verið höggvið í burtu, en síðan soðið yfir það framleiðslumerki af hinni eldri bifreið frá 1963. Enda þótt frásögn H um bifreiða- skiptin væri talin með miklum ólíkindum, var eigi talið sann- að, að hann hefði sjálfur skipt um framleiðslunúmer eða honum hafi verið um þetta kunnugt, fyrr en undir rannsókn málsins. Var hann því sýknaður af ákæru um brot gegn 159. gr. laga nr. 19/1940. Ákærða var ekki gefið að sök að hafa flutt til landsins 1969 aðra bifreið en hann flutti út það ár. Ákæra í málinu tók ekki til brota vegna innflutn- ings bifreiðar H haustið 1966, heldur aðeins til rangar til- greiningar í aðflutningsskýrslu 1969. Með hliðsjón af þessu var H sýknaður af refsikröfu um brot gegn ákvæðum toll- laga. Hins vegar var honum dæmd refsing fyrir misnotk- un á skráningarmerki bifreiðar, og það talið varða við 3. mgr. 80. gr. laga nr. 40/1968 ...........0200 000. 000. 1053 Tómlæti. Áfrýjendur máls höfðu eigi haft uppi í héraði málsvörn byggða á tómlæti gagnaðilja þeirra, og var því eigi tekið tilli til þeirrar málsástæðu fyrir Hæstarétti .................... ört CXLIV Efnisskrá Maður einn, er keypti bifreið 26. apríl 1967, krafðist ógildingar kaupsamnings og endurheimtu fjár, þar sem hann hefði verið ólögráða. Mál var ekki höfðað fyrr en 21. maí 1969. Ekki var talið, að dráttur þessi hefði falið í sér eftirfarandi staðfesting á samningsgerðinni, og að þetta tómlæti gæti ekki valdið sýknu ...........200. 000 s en. Traustnám. Traustnámsreglur um peninga taldi leiða til þess, að maður, er selt hafði ólögráða manni bifreið, yrði eigi krafinn um end- urgreiðslu þess fjár, sem greitt hafði verið .............. Umboð. Á árinu 1961 hóf E verzlunarrekstur. Eigi var verzlun þessi skráð og rak E hana í u. þ. b. ár. Bróðir E annaðist um innkaup og annað slíkt. M. a. samdi hann við ÁTVR um úttekt á tóbaki og sá um greiðslu. Í sambandi við þetta gaf bróðir- inn út og ábekti tryggingarvíxil hinn 31. janúar 1962, að fjárhæð kr. 40.000.00, en víxil þennan samþykkti E f. h. verzlunar sinnar. Skyldi víxilinn greiðast við sýningu, en var aldrei sýndur til greiðslu. Seint á árinu 1962 kvaðst E hafa leigt nefndum bróður sinum verzlunina og hafi hann rekið verzlunina til dauðadags, 9. nóvember 1967. Ekki til- kynnti E ÁTVR um þetta og ekkert var um það skráð opin- berlega. Fram kom, að ÁTVR hafði í desembermánuði 1965 sent viðskiptavinum sínum, þar með talin E, bréf þar sem rætt var um nýtt tryggingafyrirkomulag á lánsviðskiptum. Skyldi gefin sjálfsskuldarábyrgð fyrir úttektinni og sagt að öðrum kosti mætti búast við, að lánsviðskipti yrðu stöðv- uð. Ekki sinnti E bréfi þessu og ekki tilkynnti hann ÁTVR um, að hann væri hættur verzlunarrekstrinum. Er bróðir E andaðist, var nokkur skuld við ÁTVR og krafði ÁTVR E um skuldina. Talið, að þar sem E hafði gefið fyrrgreind- um bróður sínum umboð til að taka út fyrir hennar hönd vörur hjá ÁTVR og stofna til lánsviðskipta, hefði honum borið að tilkynna ÁTVR, er það umboð var afturkallað. Samkvæmt þessu og þar sem hann eigi hafði neitt sinnt fyrrgreindu umburðarbréfi var talið, að hann bæri ábyrgð á úttektinni og var gert að greiða ÁTVR hina umkröfðu Skuld ..........0000n seen Umferðarlög. Sjá bifreiðir. Umferðarréttur. K átti land austur í Laugardal. Með kaupsamningi 22. septem- Bls. 14 147 93 Efnisskrá CXLV Bls. ber 1965 og afsali 29. s. m. seldi hann félaginu H einn ha lands þarna. Í afsalinu segir, að fyrirhuguð sé breyting á aðkeyrslu að landinu, þannig að vegur verði lagður á vest- ari bakka Eystri-Stekkár. Taki kaupendur þátt í kostnaði við vegargerð þarna, að jöfnu á móti öðrum, er veginn noti. Fram kom, að fyrir gerð samnings þessa, hafði S leigt tveimur aðiljum landssvæði við Eystri-Stekká, þannig að eigi var unnt að leggja veg upp árbakkann, nema með þeirra samþykki, en það fékkst ekki. H krafðist þess, að S yrði dæmt skylt að vísa þeim á vegarstæði eða dómari ákvæði þeim til handa vegarstæði. Eftir gerð samningsins við H, hafði S leigt ýmsum mönnum lóðir, þannig að erfiðara var um vegarstæði eftir það. Talið, að S væri skylt að láta H land undir vegarstæði. Var ákveðið, að vegurinn lægi að nokkru um lönd tveggja sona S, er hann hafði leigt lönd löngu eftir, að hann hafði selt landspilduna til H, og var þeim talið skylt að þola vegarstæði. Þá var dæmt, að S bæri að endurgreiða á kostnað, sem S hafði haft af því, að fá einn leigutaka til að samþykkja vegarstæði yfir land sitt. Var vegarstæðið ákveðið á uppdrætti .................... 904 Umsýsla. Umsýsluþóknun. S, sem var erlendur maður, hafði haft samband við íslenzka fyrirtækið Á, og m. a. tekið nokkuð af framleiðsluvörum þess og lofað að athuga sölu á þeim í heimalandi sínu. Hafði S síðan samband við stórfyrirtæki í heimalandi sínu og Isýndi fyrirsvarsmönnum þess umrædd sýnishorn. Varð ekki frekar úr þessu, en nokkru síðar höfðu aðrir aðiljar að til- hlutan Á samband við fyrirtæki þetta og hófst síðan við- skiptasamband milli þess fyrirtækis og Á. S taldi sig eiga rétt til umboðslauna af verði þeirra vara, er S tækist að afla markaðar fyrir. Talið sannað, að þeir S og Á hefðu orðið sammála um, að S leitaði eftir viðskiptasamböndum í heimalandi sínu og gat Á eigi vænzt þess, að S gerði það án þóknunar. S vann nokkuð að sölumálum þessum, þótt eigi yrði að frekari samningum. Af þessum ástæðum var IS talinn eiga rétt til nokkurrar þóknunar úr hendi Á vegna vinnu sinnar og fyrirhafnar og var þóknunin ákveðin kr. 40.000.00 .....2.0000. nes 407 Uppboð. Nokkrir launþegar áttu vinnulaunakröfu á fyrirtækið A. Feng- inn var dómur fyrir kröfum þessum og fjárnám gert til tryggingar þeim 17. maí 1971 og 22. júní 1971. Gert var fjár- nám í fiskbirgðum, veðsettum bankanum L. L lét sækja CXLVI Efnisskrá Bls. þing, er framkvæmt var fjárnám í hið fyrra sinn og and- mælti þá rétti til fjárnáms, en krafðist eigi úrskurðar fógeta um deiluatriði og eigi áfrýjaði hann fjárnáminu hið síðara sinn. Uppboð fór fram á hinum fjárnumdu fiskbirgðum 22. júní 1971. L krafðist greiðslu veðskulda sinna af upp- boðsandvirðinu áður en til kæmi að greiða launþegunum. Af hendi launþega var bent á ákvæði opins bréfs frá 11. des- ember 1969, sbr. 1. nr. 87/1960, þar sem boðið er, að launa- kröfur eigi að ganga fyrir sjálfsvörzluveði í lausafé. Talið, að veðkröfur L skyldu víkja fyrir kröfu launþeganna, sam- kvæmt fyrrgreindum ákvæðum, enda hefði L eigi krafizt úrskurðar um deiluatriði og ekki áfrýjað fyrrgreindum fjár- námum. Þá hefði L í héraði eigi haft uppi varnir, að laun- þegunum bæri að sanna, að þeir gætu eigi fengið tryggingu í óveðsettum eignum A, sbr. 2. ml. opna bréfsins frá 11. des- ember 1869. Var því dæmt, að kröfur launþeganna skyldu ganga fyrir veðkröfum. Sératkvæði .................... 100 Lögmaður V krafði F um fé. Fékk hann dóm á hendur F fyrir kröfunni. Eigi að heldur greiddi F kröfuna og 10. desem- ber 1969 gerði V fjárnám hjá F í ýmsu lausafé til trygging- ar kröfunni. Hina fjárnumdu muni tók V úr vörzlum F hinn 27. febrúar 1970 og bað um uppboð á kröfum sínum 13. marz 1970. Sama dag var bú F tekið til gjaldbrotaskipta. Nauðungaruppboð á hinu fjárnumda fór fram 23. maí 1970 og krafðist V þá greiðslu á kröfu sinni af uppboðsandvirði hinna fjárnumdu muna, er seldir höfðu verið. Þrotabú F mótmælti þessu. Talið, að lausafjármunum þeim, er fjár- numdðir höfðu verið, hefði V komið úr vörzlum F innan þess frests, sem getið er í 2. mgr. 50. gr. laga nr. 19/1887. Hefði því aðfararveð V gengið fyrir rétti þrotabúsins, nema rift- ingarreglur gjaldþrotaskiptalaga leiddu til annarrar niður- stöðu. Hinir fjárnumdu munir hefðu verið seldir nauðung- arsölu hinn 23. maí 1970 án andmæla af hendi þrotabús F og nauðungaruppboðinu hefði ekki verið áfrýjað. Ágrein- ingur í málinu væri því um úthlutun uppboðsandvirðis, sem V krefðist sér til handa, þar sem rifta hefði mátt fjárnám- inu skv. ákvæðum 22. gr. gjaldþrotaskiptalaganna. Dæmt, að skv. 46. sbr. 34. gr. laga nr. 57/1904 skyldi uppboðshald- ari úthluta uppboðsandvirði. Var eigi fallizt á þá úrlausn uppboðshaldara, að uppboðsandvirðið ætti að renna til skiptaráðandans í þrotabú F, er síðan úrskurðaði úthlutun þess í stað uppboðshaldarans. Á þessari forsendu var úr- skurður uppboðshaldara felldur úr gildi og málinu vísað aftur til uppboðsréttarins til löglegrar meðferðar og upp- sögu úrskurðar af nýju ..........00000 00.00.0000. 483 Efnisskrá CKLVII Bls. Uppsögn á samningi. M, sem rak vöruflutninga með bifreið út á land, hafði afgreiðslu hjá fyrirtækinu L. Mánaðamótin janúar—febrúar 1969 til- kynnti M afgreiðslustúlku L, að hann væri hættur að hafa afgreiðslu þar og myndi einungis greiða stöðvargjald til 15. febrúar n.k. L taldi hinsvegar, að M yrði að segja upp með nokkrum uppsagnarfresti og krafði hann greiðslu vegna þessa. Talið eðlilegt, að miða við eins mánaðar uppsagnar- frest miðað við mánaðamót og var M gert að greiða af- greiðslugjöld fyrir þann tíma ......200000000 0... 0... 00. 792 D réðist til sjúkrahússins H sem yfirlæknir. Hann hafði áður verið héraðslæknir á sama stað. Til þess að öðlast rétt sem yfirlæknir á sjúkrahúsinu var talið nauðsynlegt, að hann færi erlendis til náms. Varð að samkomulagi á árinu 1966, að hann færi erlendis til framhaldsnáms og var D þar um rúmlega árs skeið. Hinn 13. nóvember 1968 var gerður samningur milli D og H um ráðningarkjör, og segir að al- menn ráðningarkjör skuli fara eftir samningi Læknafélags Reykjavíkur og Reykjavíkurborgar frá 18. desember 1967. Fram kom, að í samningum þessum var ekki uppsagnar- ákvæði, en gert virðist hafa verið ráð fyrir þriggja mán- aða uppsagnarfresti af hvors hendi. Hinn 24. júní 1969 sagði H upp störfum D með þriggja mánaða uppsagnarfresti. D krafðist þess, að frávikning frá stöðu yrði dæmt ólögmæt og H dæmt að greiða honum skaðabætur. Talið, að ákvæði laga nr. 38/1954 ættu ekki við um kjör D. Lagt var til grundvallar, að samning Læknafélags Reykjavíkur og Reykjavíkurborgar yrði að túlka þannig, að uppsagnar- frestur teldist 3 mánuðir. Var því talið, að H hefði verið heimilt að segja D upp með þriggja mánaða uppsagnar- fresti svo sem gert var, og var H sýknaður af öllum kröf- UND ...........0s ss 821 Hinn 1. október 1963 var Þ ráðinn starfsmaður á sjúkrahæli, er ríkið rak. Ekki var gerður skriflegur ráðningarsamningur og ekki er upplýst, hvað rætt hafi verið um ráðningar- og starfskjör Þ. Hinn 8. febrúar 1967 vék forstöðumaður hæl- isins Þ úr starfi um stundarsakir, en að fullu 10. maí 1967. Ekki voru bornar brigður á, að forstöðumaðurinn hefði haft heimildir til að taka þessar ákvarðanir. Rannsókn fór fram fyrir sakadómi út af kæru forstöðumanns hælisins á hend- ur Þ vegna brota og var ákæra gefin út á hendur Þ 23. maí 1967, en dómur virðist ekki hafa gengið í því máli. Þ krafði ríkissjóð um bætur vegna óheimillar frávikningar og mið- aði við það, að hann hefði átt rétt á að gegna starfi sínu meðan honum entist heilsa, allt að 70 ára að aldri. Fram CKLVIII Efnisskrá Bls. kom, að ekki hefðu myndast fastar venjur um uppgjör greiðslna vegna þess, að ráðinn starfsmaður hefði hætt störfum við uppsögn eða frávikningu, og að nokkuð var á reiki um hvort ríkisstarfsmenn væru skipaðir eða ráðnir. Þ var ráðinn til gæzlustarfa til ótiltekins tíma og án upp- sagnarfrests, og hann tók laun samkv. kjarasamningum starfsmanna ríkisins. Talið ósannað, að Þ hefði verið veitt áminning vegna óvirðingar í starfi sínu og væri því frá- vikning hans um stundarsakir ólögmæt. Af hálfu ríkissjóðs var ekki á því byggt, að Þ hefði gerzt sekur um ámælisverða framkomu í starfi sínu slíka, er réttlæti frávikningu hans án áminningar. Hinsvegar var því haldið fram af hendi ríkissjóðs, að 4. gr. 1, nr. 38/1955 ætti ekki við um starf Þ, með því að hann hefði ekki verið skipaður, heldur ráðinn. Væri því heimilt að segja honum upp starfi með uppsagnar- fresti, sem eðlilegt væri að miða við þrjá mánuði. Talið að lög nr. 38/1954 sérstaklega 1. gr. sýndi, að ráðnir menn komi almennt undir ákvæði laganna. Í athugasemdum með greinargerð að 4, gr. frumvarps laga nr. 38/1954 sé ekki frá því greint, að stofnað sé til þess að gera mun á stöðu skipaðra manna og ráðinna, heldur almennt rætt um opin- bera starfsmenn. Þá var talið óljóst, hver efnisleg viðmið- un væri höfð, þegar metið væri hvenær starfsmaður skyldi skipaður eða ráðinn og var ekki Þar við traustar stjórn- skýrsluvenjur að styðjast. Ef ætlan löggjafans hefði verið sú, að ríkisstarfsmenn, sem ráðnir væru ótímabundið, nytu ekki þeirrar verndar, sem fólgin er í ákvæðum 4. gr. 1. nr. 38/1954, mætti ætla, að sérstök efnisregla hefði verið lög- mælt um stöðu þeirra og þar hefði verið mælt fyrir um uppsagnarfrest þeirra efnisatriða, sem ráða ætti fullnaðar- uppgjöri við slíkan starfsmann. Samkvæmt því var litið svo á, að 4. gr. tæki til starfs áfrýjanda. Frávikning Þ úr starfi hefði ekki verið réttmæt og eigi hann því rétt til bóta úr hendi ríkissjóðs, sbr. 11. gr. laga nr. 38/1954. Þ var sextugur að aldri, þegar honum var vikið frá starfi og hafði hann gegnt því um það bil fjögur ár. Voru hæfilegar bætur til Þ metnar kr. 125.000.00. Sératkvæði ........0...0.0..... 920 Upptaka eigna. Andvirði meintra fíkniefna, er maður hafði flutt til landsins og selt, gert upptækt .............0.0.00.00 0. 345 Afli og veiðarfæri báts, er dæmdur var að ólöglegum togveið- um innan fiskveiðimarkanna, gerð upptæk til Landhelgis- SJÓÐS .......000.00.. 0 611 Fíkniefni, er maður flutti til landsins, svo og andvirði fíkni- efna, er hann hafði selt, gerð upptæk ..........0...00..... 851 Efnisskrá CXLIX Bls. Maður, sem sýknaður var af tolllagabroti, sýknaður af upptöku innfluttrar bifreiðar .............20.2.2.0..00 00 1053 Úrskurðir. Hæstiréttur veitir aðilum í vinnuslysamáli kost á að afla gagna 592 Í máli einu, þar sem skipstjóri var sóttur til refsingar fyrir fisk- veiðibrot, var deilt um öryggi mælingaraðferða þeirra, er notaðar höfðu verið við staðarákvörðun skips hans. Ákvað Hæstiréttur, að dómkvaddir skyldu sérfróðir kunnáttu- menn til að láta í té álitsgerð um öryggi mælingaraðferð- ANNA .......000000nn 1053 Útburður. Útivist aðilja. Áfrýjandi sótti ekki þing. Útivistardómur. 1, 62, 362, 723, 724, 851 Útsvör. Sjá skattar. Vanheimild. R keypti íbúð í fjölbýlishúsi af S og var íbúðin á efstu hæð í fjölbýlishúsinu. Í kaupsamningi var íbúðinni nokkuð ýtar- lega lýst, en eigi var þar getið um eignaraðild að háalofti yfir íbúðinni. Nokkru síðar var gefið út afsal til R og er þar tekið fram, að íbúðinni fylgi háaloft það, sem sé yfir íbúðinni. Við þinglestur afsalsins var gerð athugasemd um, að eigi yrði séð, að seljandi ætti fyrrgreint háaloft. Talið, að fyrrgreint háaloft væri í sameign eigenda alls hússins. R taldi sig hafa orðið fyrir tjóni af þessum sökum vegna vanheimildar S og fékk dómkvadda menn til að meta til peningaverðmætis háaloftið, svo og bætur fyrir óþægindi og átroðningu, sem mundi stafa af umgangi annarra eig- enda hússins upp á háaloftið. Í matsgerð segir að stærð gólfflatar háaloftsins innan sperrustóla sé 58,8 m2?, en mesta hæð í kverk 155 cm, við sperrustóla 90 cm og rúm- mál því 76.44 mð. Uppgangur upp á loftið sé úr stigagangi, gat að stærð 62x53 cm. Matsmenn töldu, að hér væri um svo ómerkilegt atriði að ræða, að eigi yrði metið til pen- ingaverðs, hvorki óþægindi né sú vanheimild, sem hér væri um að ræða. R fékk dómkvadda yfirmatsmenn til að gera yfirskoðun, en þeir komust einnig að þeirri niðurstöðu, að hagsmunir bundnir við nýtingu þessa háalofts væru eigi bótahæfir. Samkvæmt þessum matsgerðum var eigi talið, að R hefði sannað, að hann hefði beðið fjárhagslegt tjón af því, að hann varð eigi einn eigandi háaloftsins og var því S sýknaður af bótakröfum hans ...........00.0...00... 144 CL Efnisskrá Vanreifun. Héraðsdómur ómerktur og máli vísað frá héraðsdómi vegna vanreifunar ............220000. 0. sess Héraðsdómari vísaði máli frá vegna vanreifunar. Var það kært, en staðfest í Hæstarétti .......................0.... Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku. Varnarþing. Skipamiðlarinn G gaf út farmskírteini, þar sem stóð, að ef risi mál út af þeim, skyldu þau dæmd á Íslandi samkvæmt ís- lenzkum lögum. Skipseigandi, sem var erlendur maður, var við þetta bundinn ...............00.. 0 sense Vátryggingar. S, sem heima átti í Stykkishólmi, keypti þangað bát einn frá Höfn í Hornafirði. Sendi hann þrjá menn þangað austur til að sækja bátinn. Skipstjóri bátsins leitaði eftir því við lög- skráningarstjóra í Höfn, að hann skráði þessa þrjá menn á skipið. Skráði skipstjórinn mennina í skipshafnarskrá, en aldrei komu þeir til undirritunar. Tilkynnti skipstjórinn sýslumanninum í Stykkishólmi um skráninguna. Ekkert virðist þar hafa verið rætt um, hvort áhöfnin væri tryggð. Báturinn mun hafa látið úr höfn um hádegisbilið 6. marz 1969. Hinn 7. marz 1969 um kl. 1900 fékk S, sem dvaldi í Reykjavík, símskeyti frá skipstjóranum, þar sem sagt var, að báturinn hefði verið staddur við Garðskaga kl. 1800 og gæti orðið í Reykjavík kl. 2100 til 2200. Báturinn kom hins vegar ekki til Reykjavíkur á áætluðum tíma og fannst ekki og mun hafa farizt. Síðari hluta 7. marz kveðst S, sem þá var í Reykjavík, eins og áður greindi, hafa átt tal við mann í Stykkishólmi og þá borizt til orða, að sjá þyrfti um trygg- ingu á skipshöfninni og hafði hann beðið mann þennan að snúa sér til umboðsmanns vátryggingarfélagsins S í Stykk- ishólmi og koma tryggingunni í lag. Maður þessi kvaðst hafa hitt umboðsmanninn á laugardaginn 8. marz 1969 og óskað eftir tryggingunni. Hafi umboðsmaðurinn ekki talið nokkuð því til fyrirstöðu, að félagið tæki að sér trygg- ingu og hafi hann reyndar seinna sama dag staðfest að hafa tilkynnt trygginguna. Vátryggingarfélagið neitaði að viðurkenna trygginguna og krafðist S þá dóms fyrir því, að hún væri gild. Þessi krafa var ekki tekin til greina og á það bent, að S hafi verið ljóst, er tryggingarinnar var beiðst, að bátsins var saknað og leit hafin. Var vátrygg- ingarfélagið því sýknað með vísun til 7. gr., sbr. 6. gr. laga Bls. 90 226 261 Efnisskrá nr. 50/1954 .........0000 ee esne B hafði keypt húftryggingu fyrir bifreið sína hjá vátryggingar- félaginu T. Í vátryggingarskilmálanum var tekið fram, að bótaskylda félagsins sé því skilyrði bundin, að enginn aki bifreiðinn nema B, maki hans, börn hans, tengdaforeldrar og systkini eða fastráðinn maður í þjónustu hans. Kvöld eitt lánaði B kunningjakonu sinni L bifreiðina. Gert var ráð fyrir, að bifreiðarlánið yrði skamma hríð, en L virðist hafa notað bifreiðina nokkuð og ekið henni um bæinn. Neytti hún áfengis og ók eftir það bifreiðinni til Keflavík- ur. Á Keflavíkurveginum ók hún bifreiðinni út af vegin- um og stórskemmdist bifreiðin og varð sem næst ónýt. B krafði nú T um bætur samkv. húftryggingunni. T synjaði um greiðslu. Talið, að samkv. húftryggingarskilmálunum hefði T ekki tekið áhættu á tjóni, sem yrði er bifreiðin var lánuð með þeim hætti, sem hér var um að ræða. Sam- kvæmt því, og þar sem ekki voru talin nægileg rök að því leidd, að skilyrði væri til að beita 34. gr. 1. nr. 20/1954 um atvik þetta, var T sýknað af kröfum B .....000000000.00 5. 734 Hinn 11. janúar 1969 ók G bifreið sinni austur þjóðveginn frá Akranesi. Á veginum þarna varð árekstur á milli þeirrar bifreiðar og annarrar bifreiðar. Ökumaður þeirrar bifreiðar kvaðst hafa ekið með 60 km hraða miðað við klst. og hafi hann séð bifreið G koma á móti sér á vinstri vegarhelmingi. Hann hafi talið öruggt, að bifreiðinni yrði sveigt inn á hægri vegarhelming og haldið því hiklaust áfram og bif- reiðarnar lent saman. Hemlaför bifreiðar G mældust 20 metrar en hinnar bifreiðarinnar 25 m. Vegur þarna er 7,80 m breiður og hefur árekstur orðið á vinstra vegarhelmingi bifreiðar G miðað við akstursstefnu hans og eru tæpir 2 metrar frá vinstri hlið bifreiðarinnar að vinstri vegarbrún. Bifreið G var skylduvátryggð hjá vátryggingarfélaginu H. Greiddi félagið kostnað við viðgerð á skemmdum þeim, sem urðu á hinni bifreiðinni. Krafði H nú G um endurgreiðslu þess fjár, þar sem H taldi, að áreksturinn hefði orðið fyrir gáleysi H. Dæmt að varhugavert væri að telja hann hafa sýnt af sér stórkostlegt gáleysi í merkingu 73. gr. laga nr. 40/1968. Var G því sýknaður af kröfum H. ...0..0...... 895 P rak trésmíðaverkstæði í húsi einu. Hinn 11. janúar 1963 tók P brunatryggingu hjá vátryggingarfélaginu S að fjárhæð kr. 250.000.00. Iðgjald greiddi hann. Í septembermánuði 1963 tók P viðbótabrunatryggingu hjá S að fjárhæð kr. 1.240.- 000.00. Skyldi trygging þessi gilda fyrir tímabilið 1. nóvem- ber 1963 til 1. október 1964. Iðgjald fyrir það tímabil greiddi P, er tryggingin var tekin. Þegar fyrsta umsamda trygg- artímabilinu lauk sendi S tilkynningu til P um gjalddaga CLI Efnisskrá Bls. fyrir tímabilið 1. október 1964 til 1. október 1965. P greiddi ekki þetta iðgjald. Í byrjun október 1965 mun S hafa sent tilkynningu til P um gjalddaga næsta iðgjalds fyrir vá- tryggingartímabil 1. október 1965 til 1. október 1966. Ekki greiddi P þetta iðgjald. Hinn 2. marz 1966 kom upp eldur í húseign þeirri, er P hafði í trésmíðaverkstæði sitt og eyði- lagðist húsið ásamt vélum og öðru. P krafði nú um vá- tryggingarféð, kr. 1.240.000.00 hjá S, en S synjaði um greiðslu. Það var eigi véfengt, að S hefði sent P orðsendingu um gjalddaga brunatryggingariðgjaldsins 1. október 1964. Tilkynning þessi var að efni krafa um greiðslu iðgjalds í skilningi 1. tl. 2. gr. og 1. mgr. 14. gr. laga nr. 20/1954. Verður að ætla, að orðsendingar þessar hafi komizt á ákvörð- unarstað. Þar sem P greiddi ekki iðgjaldið, féll niður ábyrgð S samkvæmt því sem segir í 1. tl. 2. gr. vátryggingarskil- mála hans og og 1. mgr. 14. gr. 1. nr. 20/1954, enda full- nægði greiðslukrafa S, niðurlagsákvæði 1. mgr. 23. gr. lag- anna. P synjaði fyrir það, að honum hefði borizt tilkynn- ing S um gjalddaga 1. október 1965. P, sem hafði aðrar gildar brunavátryggingar hjá S, sýndi ekki fram á nokkur þau atvik, er veittu honum ástæðu til að ætla, að S mundi eigi bera fyrir sig ákvæði 14. og 15. gr. 1. nr. 20/1954. Með hliðsjón af öllu þessu var S sýknaður af kröfu P. Sératkvæði Í héraði ..................0..0 0000 1020 Veðréttindi. Sjá sjóveð. Nokkrir launþegar áttu vinnulaunakröfu á fyrirtækið A. Feng- inn var dómur fyrir kröfum þessum og fjárnám gert til tryggingar þeim hinn 17. maí 1971 og 22, júní 1971. Gert var fjárnám í fiskbirgðum, veðsettum bankanum L. L lét sækja þing, er framkvæmt var fjárnám í hið fyrra sinn, og andmælti þá rétti til fjárnáms, en krafðist eigi úrskurð- ar fógeta um deiluatriði og eigi áfrýjaði hann fjárnáminu. Eigi lét L sækja þing, þá framkvæmt var fjárnám hið síðara sinn. Uppboð fór fram á hinum fjárnumdu fiskbirgðum, 22. júní 1971. L krafðist greiðslu veðskulda sinna af uppboðs- andvirðinu áður en til kæmi að greiða launþegunum. Af hendi launþega var bent á ákvæði opins bréfs frá 11. des- ember 1869, sbr. 1. nr. 87/1960, þar sem talið er, að launa- kröfur eigi að ganga fyrir sjálfvörzluveði í lausafé. Talið, að veðkröfur L skyldu víkja fyrir kröfu launþeganna sam- kvæmt fyrrgreindum ákvæðum, enda hefði L eigi krafizt úrskurðar um deiluatriði og ekki áfrýjað fyrrgreindum fjárnámum. Þá hefði L í héraði eigi haft uppi þær varnir, að launþegunum bæri að sanna, að þeir gætu eigi fengið tryggingu í óveðsettum eignum A, sbr. 2. ml, opna bréfsins Efnisskrá CLIN Bls. frá 11. desemebr 1869. Var því dæmt, að kröfur frá laun- þegunum skyldu ganga fyrir veðkröfum L. Sératkvæði .. 100 Vegir. K átti land austur í Laugardal. Með kaupsamningi 22. septem- ber 1965 og afsali 29. s. m. seldi hann félaginu H einn ha lands þarna. Í afsalinu segir, að fyrirhuguð sé breyting á aðkeyrslu að landinu, þannig að vegur verði lagður á vest- ari bakka Eystri-Stekkár. Taki kaupendur þátt í kostnaði við vegargerð þarna að jöfnu á móti öðrum, er veginn noti. Fram kom, að fyrir gerð samnings þessa hafi S leigt tveim- ur aðiljum landssvæði við Eystri-Stekká, þannig að eigi var unnt að leggja veg upp árbakkann, nema með þeirra sam- þykki, en það fékkst ekki. H krafðist þess, að S yrði dæmt skylt að vísa þeim á vegarstæði eða dómari ákvæði þeim til handa vegarstæði. Eftir gerð samningsins við H hafði S leigt ýmsum mönnum lóðir þannig að erfiðara var um vegarstæði eftir það. Talið, að S væri skylt að láta H fá land undir vegarstæði. Var ákveðið, að vegurinn lægi að nokkru um lönd tveggja sona S, er hann hafði leigt lönd löngu eft- ir, að hann hafði selt landspilduna til H, og var þeim talið skylt að þola vegarstæði. Þá var dæmt, að S bæri að endur- greiða kostnað, sem S hafði haft af því, að fá einn leigu- taka til að samþykkja vegarstæði yfir land sitt. Var vegar- stæðið ákveðið á uppdrætti ..........2.0000..0. 0... 904 Veiðiréttindi. Veikindadagar. Sjá vinnulaun. Venjuréttur. Verðjöfnunargjald. Með lögum nr. 72/1969 var stofnaður Verðjöfnunarsjóður fisk- iðnaðarins. Hlutverk sjóðsins var að draga úr áhrifum verð- sveiflna, sem verða kynnu á útflutningsafurðum fiskiðnað- arins. Sjávarútvegsráðherra skipaði stjórn sjóðsins. Verð- jöfnunarsjóði skyldi skipt í deildir og hver deild hafa aðskil- inn fjárhag. Við gildistöku laganna skyldi setja á stofn deild fyrir „frystar fiskafurðir“ en heimilt að fjölga deildum síð- ar og skyldi ráðherra ákveða stofnun nýrra deilda með reglugerð. Tekjur sjóðsins skyldu vera allt að helmingur af verðhækkunum, sem yrðu á afurðum fiskiðnaðarins mið- að við ákveðinn verðlagsgrundvöll. Skyldu tekjur þessar renna til viðkomandi deildar sjóðsins. Verðbætur úr sjóðn- um skyldu greiðast þegar meðalverð framleiðslu til út- CLIV Efnisskrá Bls. flutnings af einhverjum þeirra afurða, sem lögin næðu til, hefði lækkað á grundvelli eins árs eða framleiðslutímabils. Á árinu 1970 ákvað stjórn sjóðsins að láta hlutverk sjóðsins ná til afurða rækju (kampalampa). Var tekið verðjöfnunar- gjald af útfluttri rækju, sem veidd var á tímabilinu 1. sept- ember 1969 til 31. ágúst 1970. Verksmiðjan L, sem flutti út verulegt magn af rækju, mótmælti að rækjugjald væri tekið af útfluttum afurðum hennar og endurkrafði það frá sjóðnum með málssókn. Taldi L, í fyrsta lagi, að gjaldtaka þessi bryti í bága við ákvæði stjórnarskrárinnar, auk þess, að þar sem ekki hefði verið stofnuð sérstök rækjudeild, væri óheimilt að krefja gjald þetta inn með almennri gjald- töku vegna frystra fiskafurða. Talið, að gjaldtöku þessari yrði ekki hnekkt á þeim grundvelli, að hún bryti í bága við ákvæði stjórnarskrárinnar. Talið, að fryst rækja félli und- ir orðalagið „frystar fiskafurðir“, eins og þau orð hefðu verið notuð í lögum nr. 72/1969 og ýmsum öðrum lögum í sambandi við sjávarafurðir, Yrði krafa L því ekki á þessu atriði byggð. Talið, að skipan ráðherra í stjórn sjóðsins væri ekki athugaverð, þótt þeir, sem hefðu rækjuvinnslu með höndum ættu þar eigi fulltrúa. Þá yrði ekki annað séð, en stjórn sjóðsins og ráðherra hefðu tekið ákvarðanir sín- ar á efnislegu mati, byggðu á nægum upplýsingum. Þar sem aðrir gallar voru eigi taldir á gjaldheimtu þessari, var Verð- jöfnunarsjóður dæmdur sýkn af kröf L.................. 945 Verðlagsbrot. Verðstöðuun. G hafði nokkurt húsnæði á leigu hjá P. Í aprílmánuði 1965 leigði G með samþykki P, V nokkrum hluta þess húsnæðis. Ekki var gerður skriflegur leigusamningur milli V og G. G flutti úr því húsnæði, er hann hafði til afnota og fékk V það húsnæði. Með bréfi 30. apríl 1967 sagði P upp leigu- afnotum V af öllu húsnæðinu frá og með 1. október 1967. V fór úr húsnæðinu í maímánuði. P krafði V um húsaleigu frá 1. janúar 1967 til 30. desember sama ár, kr. 37.118.50 á mánuði. Deilur voru um hver húsaleigan hefði átt að vera. Hinn 2. desember 1966 gerðu aðiljar uppgjör um húsaleigu sína og var þá húsaleigan fyrir maímánuð 1966 talin vera 18.000.00, fyrir júnímánuð kr. 35.000.00 og kr. 36.494.45 fyrir mánuðina júlí, ágúst, september og október og kr. 57.118.50 fyrir mánuðina nóvember og desember. Með lögum nr. 86/ 1966 var bannað að hækka gjald fyrir ýmsa þjónustu, þ. á m. húsaleigu, en P hafði reiknað vísitöluhækkanir á húsaleig- una til áramóta 1966, en verðstöðvun var ákveðin frá 1. Efnisskrá CLV Bls. nóvember 1966. Talið, að V hefði samkvæmt skilagerð að- ilja 2. desember 1966, greitt P hærri húsaleigu fyrir mán- uðina júní—desember en honum bar. Hins vegar var hér um greiðslu að ræða án áskilnaðar og gat hann því eigi haft upp kröfu um endurgreiðslu þess fjár. Hins vegar bar hon- um eigi að greiða hærri húsaleigu fyrir mánuðina janúar — september 1967 en kr. 30.402.24 á mánuði og var P dæmt að greiða V þessa fjárhæð ..........00020000n ee near rr 42 Verjandi í opinberu máli. Verkkaup. Sjá vinnulaun. Verksamningar. Í októbermánuði 1968 samdi G við smiðinn S um smíði ýmissa hluta í inréttingu í húsi því, er G var að byggja. S hóf síðan smíðina og lauk því að nokkru. Meðal þess, er S skyldi smíða var „vaskborð“. Mjög drógst, að S afhenti verk þetta og fór þá G að inna eftir því, hvernig gengi með þá smíði og er hann frétti, að ekkert gengi, kveðst hann hafa sagt S að samningnum væri rift og hann tæki ekki við hinu af- henta. S lauk hins vegar við smíði „vaskborðsins“ og er hann vildi skila því og krafði um greiðslu, neitaði G að taka við því. Varð síðan mál um uppgjör þeirra aðilja. Dæmt, að G bæri að greiða fyrir þá vinnu, er innt hafði verið af hendi, þar á meðal vinnuna við „vaskborðið“, en krafa S lækkuð nokkuð vegna þess, að honum var eigi rétt að halda áfram vinnu við það, eftir að G hefði lýst yfir, að viðskiptum þeirra væri rift. Var krafa S því tekin til greina með nokk- urri lækkun, en S hins vegar dæmdur til að afhenda G „vaskborðið“ .........00000000 00 enn 12 G hafði tekið að sér að gera við ljósaskilti fyrir Ó. Er G krafði um greiðslu taldi Ó verðið allt of hátt, og kom til málaferla. Með hliðsjón af verðmæti nýrra skilta var Ó dæmt að greiða kr. 6.500.00 fyrir viðgerðina, sem var nokk- ur lækkun á kröfu G .....20.00.0000 0000 enn i8 J hafði tekið að sér að vera trésmíðameistari á húsi, er R reisti. Sá hann um uppslátt steypumóta og gerð þaks. Gallar reyndust á sumum verkum hans. R synjaði greiðslu verk- launa, þar sem hann taldi sig eiga hærri skaðabótakröfu á hendur J. R var dæmdur til að greiða J verklaun að frá- dregnu nokkru fé í skaðabætur .......0000000.0000000 0. 592 Vextir. Kröfuhafa í máli einu stóð til boða, áður en málið var höfðað, CLVI Efnisskrá Bls. jafnhá fjárhæð og dæmd var í Hæstarétti. Var því talið, að kröfuhafinn ætti ekki rétt til vaxta ................ 18 Viðskiptabréf. Vinnulaun. Vinnusamningar. H, sem var offsetprentari, vann hjá fyrirtækinu U. Samkvæmt kjarasamningum offsetprentara og eigenda offsetprent- smiðja var svo um samið, að eigi mætti draga kaup frá starfsmanni þótt hann væri veikur allt að 14 daga á ári. H var veikur dagana 9.—11. febrúar 1970 og dagana 4.—6. marz sama ár. U greiddi honum hin föstu dagvinnulaun, en neitaði að greiða honum kaup fyrir yfirvinnu. Talið, að H hefði fært rök að því, að hann mundi hafa unnið sex klukkustunda yfirvinnu á hinum umræddu dögum. Með hliðsjón af kjarasamningum og ákvæðum 6. gr. laga nr. 16/1958 var dæmt, að U bæri að greiða honum fyrir þessa yfirvinnu, sem var ekki talin óeðlileg .................... 138 Skipstjórinn R var skráður á skip eitt, er lá um langt skeið hér Í Reykjavíkurhöfn. Hann var afskráður úr skiprúmi ninn 1. ágúst 1966. Hinn 20. ágúst 1966 flutti hann skipið milli Kópavogs og Reykjavíkur, en eigi var hann skráður á bað. R krafði launa til 1. september 1966 og launa fyrir þrjá mánuði þar eftir vegna uppsagnarfrests. Talið að leggja yrði til grundvallar áritun lögskráningarstjóra á skipshafn- arskrá, um afskráningu R hinn 1. ágúst 1966 og miða við það upphaf uppsagnarfrests. Var talið, að stjórn hans á skipinu frá Kópavogi til Reykjavíkur hefði einungis verið tímabundið starf. Var skipseiganda dæmt að greiða R laun samkvæmt þessu ...................200. 00 206 Skipstjórinn G var skipstjóri á bát, eign S. Var G sagt upp störfum. Talið, að hann ætti rétt á uppsagnarfresti og S gert að greiða honum laun þann tíma ...........0000000000.. 276 Með samningum Verkamannafélagsins Dagsbrúnar og Vinnu- veitendasambands Íslands á árunum 1962 og 1966 varð að samkomulagi, að vinnuveitendur skyldu greiða í sjúkrasjóð Dagsbrúnarmanna ákveðinn hundraðshluta af kaupi, svo og gjald í orlofssjóð, er einnig næmi ákveðnum hundraðs- hluta af dagvinnukaupi. Atvinnufyrirtækið O, sem ekki var aðili að Vinnuveitendasambandi Íslands eða félögum innan þess, rak verulegan atvinnurekstur. Á árinu 1969 var talið, að O hefði borið að greiða nokkurt fé í sjúkrasjóðsgjald og orlofsgjald vegna verkamanna, er unnu hjá því. O greiddi ekki iðgjöld þessi og krafði Dagsbrún þá um féð. Talið, að allir starfsmenn O, þeir er hér skiptu máli, hefðu verið Efnisskrá CLVI Bls. félagsmenn í Dagsbrún. Talið, að þótt O hefði ekki verið bundinn af fyrrgreindum kjarasamningum, yrði að leggja til grundvallar, að ráðningarkjör verkamannanna, er unnu hjá O á árinu 1969, hefðu átt að vera í samræmi við nefnda kjarasamninga og var O því talið skylt að greiða þau gjöld, sem um var krafið, en Dagsbrún mátti krefja um greiðslu þeirra ................2..20.0. 0. 523 G, sem er innréttingarsérfræðingur, teiknaði innbúnað í veit- ingahús, er H átti. Teikningar G voru eigi að öllu leyti not- aðar, og synjaði H honum greiðslu. Dæmt, að H væri skyld- ur að greiða verklaunin, enda yrði eigi séð, að G yrði um það kennt, að teikningar voru eigi notaðar ............ 125 Vinnuslys. Sjá skaðabætur. Vitni. Í máli einu höfðu verið dómkvaddir matsmenn. Sá, er mats hafði beiðst, óskaði að leggja sérstakar spurningar fyrir matsmenn, en héraðsdómari neitaði að leggja spurningarn- ar fyrir þá, þar sem hann taldi þær eigi skipta máli. Kærði lögmaðurinn úrskurðinn, sem var staðfestur .............. 166 Víslar. Vísilmál. Vörglusvipting. Vörzlusvipting felld úr gildi, þar sem dómur var ómerktur og máli vísað frá héraðsdómi ................0...0.0 00 272 Þinglýsing. Þingsókn. Þingvottar. Að því var fundið, að héraðsdómari hafði eigi gætt reglna laga um þingvotta .............0.00.... senn 977 Þjáningabætur. Sjá skaðabætur. Þjófnaður. Þrotabú. Sjá Skiptamál. Ærumeiðingar. Ummæli lögmanns í greinargerð ómerkt ..........0.00....... 455 CLVIII Efnisskrá Bls. Ölvun. Sjá áfengislög. Örorka. Örorkumat framkvæmt af læknum ................ 119, 798, 878 Öryggiseftirlit ríkisins. Öryggiseftirlit ríkisins lætur í té álit sitt um orsakir slyss og umbúnað í veitingahúsi ...............000020 00.00.0000. 119 Leiðrétting. Á bls. 83 hafa í prentun orðið mistök, en 11. og 12. lína að ofan eiga að hljóða þannig: „bílskúr sínum, sérstaklega á vörum í kjallaranum. Með gögnum málsins sérstaklega matsgerð þeirra Sveins Torfa Sveins-“