HÆSTARÉTTARDÓMAR ÚTGEFANDI HÆSTIRÉTTUR KLIV. BINDI 1973 REYKJAVÍK FÉLAGSPRENTSMIÐJAN H/F MCMLXXV Reglulegir dómarar Hæstaréttar 1973. Logi Einarsson. Forseti dómsins. Benedikt Sigurjónsson. Varaforseti dómsins. Ármann Snævarr. Einar Arnalds. Magnús Þ. Torfason. Björn Sveinbjörnsson. Skipaður frá 1. ágúst 1973. 10. 11. 12. 13. 14. Registur. I. MÁLASKRÁ. - Gunnar Petersen gegn Guðmundi J. Guðmundssyni. Útivistarðómur ............0.000..0 0. .„ Valdstjórnin gegn Óskari Elíasi Héðni Guðmundssyni og Páli Konráði Konráðssyni Þormar. Kærumál. Gæzluvarðhald. „................00000000 000 - Gísli Sveinbjörn Magnússon gegn Jóhanni Þorsteins- syni. Ómerking. Heimvísun. ...................... - Kjartan Stefánsson, Skúlína Stefánsdóttir, Höskuld- ur R. Stefánsson, Páll A. R. Stefánsson og Össur Stefánsson gegn Halldóri Guðbjartssyni og Jarð- eignasjóði ríkisins. Kærumál. Frávísunardómur úr gildi felldur ...................0..0 0000. - Plógur h/f gegn Eggert Hjartarsyni og Kjarna s/f. Áfrýjun, Aðiljaskipti. Málskostnaður .............. - Valdstjórnin gegn Johann Erlaft Hammerski. Kæru- mál. Gæzluvarðhald .............0...0000000000.. - Valdstjórnin gegn Magnúsi Einarssyni. Kærumál. Gæzluvarðhaldsúrskurður úr gildi felldur .......... - Jón I. Jóhannesson gegn Einari Jóhannessyni og skiptaráðandanum í Hafnarfirði. Frávísun ........ . Ákæruvaldið gegn Agli Grímssyni Thorarensen, Birgi Þorvaldssyni og Sigurði Ívari Sigurðssyni, Kærumál. Úrskurði um, að dómari víki sæti, hrundið .......... Áki Jakobsson gegn skiptaráðandanum í Reykjavík vegna þrotabús Karls Ó. Jónssonar. Útivistardómur. Ómaksbætur ...........0.00000000 00. Vörður — tryggingar h/f gegn skiptaráðandanum í Reykjavík f. h. þrotabús Vátryggingafélagsins h/f. Útivistardómur .....................0.. 0. Karl Jörgensen gegn Kaupfélaginu Fram, Neskaup- stað. Útivistarðómur ............0........0.00.. Sveinn Einarsson þjóðleikhússtjóri f. h. Þjóðleikhúss- ins gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík. Útivistar- ÁÓMUr .......000000essrsesss ss Sveinn Einarsson þjóðleikhússtjóri f. h. Þjóðleikhúss- ins gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík. Útivistar- dÓMUr ..........00...000 0000 Dómur % 1% 1% 34 % % % % Bls. 1 12 27 33 37 45 47 47 48 49 vI 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 21. 28. 29. 30. Málaskrá Sveinn Einarsson þjóðleikhússtjóri f. h. Þjóðleikhúss- ins gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík. Útivistar- ÁÓMUr ........00ss ss Árni Jóhannsson gegn Gjaldheimtustjóranum f. h. Gjaldheimtunnar í Reykjavík. Útivistardómur .... Gjaldheimtustjórinn f. h. Gjaldheimtunnar í Reykja- vík gegn Árna Jóhannssyni. Útivistardómur ...... Hjallur h/f gegn Guðrúnu Þóru Bragadóttur og gagnsök. Vinnuslys. Skaðabótamál ................ Ákæruvaldið gegn Sigurði Hólm Guðmundssyni. Bif- reiðar. Banaslys. Brot gegn umferðarlögum. Sér- atkvæði ..........20000 0000 Ákæruvaldið gegn Stefáni Ingólfssyni. Bifreiðar. Of hraður bifreiðarakstur. Brot gegn umferðarlögum .. Sigurður A. Magnússon gegn fjármálaráðherra Í. h. ríkissjóðs. Ómerking. Frávísun ......0....0..0.0... Austurbakki h/f, B..Sigurðsson s/f, G. S. Júlíusson, umboðs- og heildverzlun, Glóbus h/f, Hervald Eiríks- son s/f, Harpa h/f, Kristján Ó. Skagfjörð h/f, Marínó Pétursson, umboðs- og heildverzlun, Plastprent h/f, S. Óskarsson ér Co h/f, Smjörlíkisgerð Akureyrar h/f, Valdimar Baldvinsson, umboðs- og heildverzlun, Val- garður Stefánsson h/f, Verzlun QO. Ellingsen h/f og Þórður Sveinsson ér Co h/f, allir f. h. þrotabús Kaupfélags Siglfirðinga gegn Sparisjóði Siglufjarð- ar og Sambandi íslenzkra samvinnufélaga. Kæru- mál. Frávísunardómur úr gildi felldur .......... Bifreiðar og Landbúnaðarvélar h/f gegn Sigríði Ár- sælsdóttur. Lausafjárkaup. Kröfu um riftun hafnað Jón S. Árnason. gegn Borgarlögnum h/f, Benedikt Geirssyni, Páli Magnússyni og Jóhannesi Árnasyni. Kaupgjaldsmál. Ákvæðisvinna .............0...... „Jón I. Jóhannesson gegn Einari Jóhannessyni og skiptaráðandanum í Hafnarfirði. Kærumál. Frávísun . Haraldarbúð h/f gegn Björgvin Þorbjörnssyni. Skuldamál. Sýkna. Sératkvæði .........0....0..0.. Davíð Sigurðsson gegn Málmi h/f. Ómerking. Heim- VÍSUN .......0000 000 Baldur „Freyr Guðjónsson gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs. Frávikning úr starfi. Kaupgjaldsmál Bjarni Bender og Ingi B. Ársælsson gegn Hljómsveit Guðjóns Pálssonar: Guðjóni Pálssyni, Ómari Axels- syni, Guðjóni Inga Sigurðssyni, Eyþóri Þorlákssyni og Sigurbjörgu Sveinsdóttur. Ómerking. Heimvísun Björn Halldórsson gegn fjármálaráðherra í. h. ríkis- sjóðs. Söluskattur .........0.200.0.0. 00... Dómur so Lo 1% 19 2) 2 2% 2 Bls. 49 50 50 öl 62 69 74 93 113 129 137 143 157 164 178 194 3l. 32. 33. . Ólafur Björnsson f. h. Skóvals gegn Magnúsi Thor- 31. 38. 39. 40. dl. 42. 43. 44. 45. 46. 4t. 48. 49. 50. Málaskrá Benedikt V. Gunnarsson gegn Ingjaldi Guðmunds- syni, Útivistarðómur. Ómaksbætur ........%.10..... Benedikt V. Gunnarsson gegn Gunnari Guðmunds- syni, Útivistardómur. Ómaksbætur ......1.......... Ákæruvaldið gegn Sigurði Georgssyni. Fiskveiðabrot lacius f. h. Chaussures Clerget og gagnsök. Ómerk- ing. Heimvísun. Fjárnámsgerð úr gildi felld ...... „ Leifur Eiríksson gegn fjármálaráðherra f. h. ríkis- sjóðs. Skattamál. Tekjuskattur, Synjað lögtaks. Sér- atkvæði ...........0.200000020. 00 . Sigurður Sigurðsson hæstaréttarlögmaður gegn Heið- ari Guðmundssyni. Synjað uppboðs. Tryggingarbréf Guðmundur Sigfússon gegn Guðmundi Halldórssyni. Bifreiðar. Skaðabótamál. Sýkna .........0000..2.. Bjarni Haraldsson gegn Hauki Magnússyni og gagn- sök. Bifreiðar. Skaðabótamál .................... Guðný Jóhannsdóttir gegn Þórði Auðunssyni og gagnsök. Ómerking. Heimvísun. Sératkvæði ...... Karlsefni h/f gegn Guðmundi Jónssyni. Ómerking. FrávÍísun ..........0.0022 22. 02.0ðr Aðalheiður Tryggvadóttir gegn dánarbúi Tryggva Siggeirssonar. Útivistardómur. Ómaksbætur ...... H/f Raftækjaverksmiðjan gegn innheimtumanni rík- issjóðs í Hafnarfirði. Útivistardómur ............ Innheimtumaður ríkissjóðs í Hafnarfirði gegn H/f Raftækjaverksmiðjunni. Útivistardómur ........... Bjarni Þorvarðsson gegn Hans Sigurgeirssyni. Samn- ingsslit .........2.02.00.00 nes Möl og Sandur h/f gegn Guðjóni Lárussyni og Guðjón Lárusson gegn Möl og Sandi h/f, Haraldi B. Bjarna- syni og Kjartani Sveinssyni, og Kjartan Sveinsson gegn Guðjóni Lárussyni. Fasteignakaup. Skaðabætur. Notkun segulbands í þinghaldi. Sératkvæði ........ Valdstjórnin gegn Guðfinni Birki Antonssyni. Kæru- mál. Gæzluvarðhald ............0..00.000..0 0000... A/S Bogforlaget Dana, Odense, gegn Steinunni Run- ólfsdóttur. Kærumál. Frávísunardðómur úr gildi felldur ...............200 000 .n er Ákæruvaldið gegn Einari Þór Kolbeinssyni. Þjófn- aður. Skaðabætur ............2.20.i00 00. s.n Ákæruvaldið gegn Hreggviði Munin Jónssyni. Bif- reiðar. Banaslys. Brot gegn umferðarlögum. Sérat- kvæði ..............0 0000 Loftorka s/f gegn Hirti Laxdal Gunnarssyni og gagn- sök. Vinnuslys. Skaðabótamál. Sératkvæði ........ Dómur % % % % 1% 1% 2% 2% 2% 2% A A A % % A % A "vil Bls. 206 206 207 215 224 231 240 247 254 262 269 269 270 270 278 306 308 310 339 347 VIII öl. 52. 53. öð. öt. 58. 59. 60. 6l. 62. 63. 64. 65. 67. Málaskrá Bifreiðaverkstæðið Þórshamar h/f gegn Skúla Guð- mundssyni. Vinnulaun. Kjarasamningar .......... Skiptaráðandinn á Akranesi f. h. dánarbús M gegn K. Ómerking. Heimvísun ...............0000..... Ákæruvaldið gegn Agnari Smára Einarssyni. Sýknað af ákæru um fiskveiðabrot ...................... - Emil Ásgeirsson, Guðjón Emilsson og Guðmundur Pálsson gegn hreppsnefnd Hrunamannahrepps fí. h. hreppsins. Jarðhiti. Skaðabótamál ................ Aðalsteinn Gunnlaugsson gegn Aflatryggingasjóði sjávarútvegsins. Aflatryggingasjóður sjávarútvegs- ins. Sératkvæði ....................0000 00. - Sigurlaug M. Jónsdóttir og Ingvar J. Ingvarsson gegn Steiniðjunni h/f, Ísafirði. Útivistardómur. Ómaks- bætur .............220000 0000 Bæjarfógetinn í Hafnarfirði í. h. ríkissjóðs gegn Sverri K. Bjarnasyni. Útivistardómur .............. Veiðifélag Mývatns vegna eigenda og ábúenda jarða við Mývatn gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs, hreppsnefnd Skútustaðahrepps f. h. hreppsins og eigendum og ábúendum lögbýla í Mývatnssveit, sem ekki eru talin eiga lönd að Mývatni. Kærumál. Ómerking. Heimvísun ...................00.0..... Guðjón Guðjónsson gegn Trésmiðju Sveins M. Sveins- sonar s/f. Vinnuslys. Skaðabótamál. Sýkna ........ Ákæruvaldið gegn Guðfinni Birki Antonssyni. Fjár- dráttur. Skjalafals ..............0000000... 0. Ákæruvaldið gegn Guðbergi Hermanni Auðunssyni og Hermanni Auðunssyni. Brot gegn 210, gr. al- mennra hegningarlaga nr. 19/1940 ................ Gunnar Pálmason gegn Guðmundi Ákasyni, Sveini K. Guðjónssyni og Óskari Jóni Guðjónssyni. Uppboð samkvæmt 35. gr. laga nr. 57/1949 ................ Hákon Jóhannsson f. h. Verzlunarinnar Sports gegn Ingólfi Óskarssyni. Vörumerki. Óréttmætir verzlun- arhættir, Sýkna ........0.2.000.000000.n Valdstjórnin gegn Haraldi Ólafssyni. Kærumál. Gæzluvarðhald „.....................00.00 0... Ákæruvaldið gegn Hjörleifi Guðmundssyni. Ómerk- ing. Heimvísun ...............0..0.2000 000. „ Sigurjón Þorsteinsson gegn Akraneskaupstað og gagnsök. Lögheimili .............................. Ólafur Markússon og Sjóvátryggingarfélag Íslands h/f gegn Tómasi Þ. Sigurðssyni. Bifreiðar. Árekstur Skaðabótamál ...............00..000. 000. - Helga Kristrún Þórðardóttir gegn Guðmundi Jóni Dómur :% 1% 1 t% 2 % % % !% 16 ö 1% 1% 1% 2% 276 % % Bls. 366 373 379 390 405 417 417 418 435 442 452 459 469 474 476 484 494 69. 70. 11. 712. 73. 4. 75. 76. ". 78. 79. 80. 81. 82. Málaskrá Sigurbjörnssyni. Kærumál. Úrskurður skiptaðóms um frávísun staðfestur ......00..00000.00 00.00.0000. Guðmundur Snorrason gegn Guðmundi Hi. Áka- syni. Kærumál. Frávísun .......00000000. 0000... Dagfinnur Stefánsson gegn Soffíu Haraldsdóttur og gagnsök. Frávísun ..........0000.000.0000.0... Jón Gunnar Möller gegn skiptaráðandanum á Siglu- firði f. h. þrotabús Kaupfélags Siglfirðinga. Vinnu- samningur. Gjaldþrot. Forgangskrafa ............ Haraldarbúð h/f gegn Stefáni Jónssyni. Kærumál. Frávísun ......0000000 sver Áfengis- og tóbaksverzlun ríkisins gegn Birni Jóns- syni. Sjálfskuldarábyrgð .........000000000.. 0... Dana Jóhannsdóttir gegn Sigmari Péturssyni. Kjara- samningar. Tómlæti .........020200.e never ec0. 0. Ákæruvaldið gegn Herði Ívarssyni. Fiskveiðabrot .. Hörður Ólafsson gegn Jörundi Á. Guðlaugssyni. Kærumál. Úrskurður stjórnar Lögmannafélags Ís- lands. Máli vísað frá Hæstarétti .................. Valdstjórnin gegn Einari Sverri Einarssyni. Kæru- mál. Gæzluvarðhald ...........0000 000... 0... 0... bomur 1% 1% 1% 1% 1% 1% 2% Valdstjórnin gegn Óskari Elíasi Héðni Guðmundssyni. Kærumál. Gææzluvarðhald ......20.0000000.. 0000. Fjármálaráðherra og samgönguráðherra Í. h. ríkis- sjóðs gegn Gunnlaugi Sigurðssyni og gagnsök. Bif- reiðar. Skaðabætur. Ábyrgð Vegagerðar ríkisins. Sératkvæði .........2..02.00 00 snar Ásgeir Hannes Eiríksson gegn borgarstjóranum í Reykjavík f. h. borgarstjórnar Reykjavíkur, heil- brigðismálaráðherra f. h. heilbrigðismálaráðuneytis- ins og dómsmálaráðherra Í. h. dómsmálaráðuneytis- ins. Kærumál. Frávísunardómur úr gildi felldur .. Grand Metropolitan Hotels Ltd. gegn Birgi Ágústs- syni, Finnbirni Þorvaldssyni, Hilmari H. Bendtsen og Ólafi Finsen. Kærumál. Frávísunardómur úr gildi felldur. Sératkvæði ........200000ð 000... Þórður Júlíusson gegn Eyjólfi Bjarnasyni og Hákoni Kristinssyni. Kærumál. Frávísunardómur staðfestur . Valdstjórnin gegn Einari Sverri Einarssyni. Kæru- mál. Gæzluvarðhald .........200000 00.00.0000... . Alþýðusamband Íslands f. h. Félags framreiðslu- manna vegna félagsmanna sinna, er starfa hjá Hótel Loftleiðum gegn Sambandi veitinga-- og gistihúsaeig- enda f. h. Hótels Loftleiða. Kærumál. Frávísunar- dómur úr gildi felldur .......0.20000000 0... ....00. . Valdstjórnin gegn Haraldi Ólafssyni. Kærumál. 2% 2% 2% 2% 9, %h IX Bls. 505 510 513 521 528 536 552 561 570 ög1 584 601 617 622 624 86. st. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 97. 98. 99. 100. 101. Málaskrá Gæzluvarðhald ...... Valdstjórnin gegn Óskari Elíasi Héðni Guðmunds- syni. Kærumál. Gæzluvarðhald ................%... Ákæruvaldið gegn Ásmundi Jóhannssyni. Fiskveiða- brot 2... - Jóhanna Jónsdóttir, Ármann Magnússon, Sigurður H. Magnússon, Svavar Magnússon, Jóna G. Magnús- dóttir, Jón H. Magnússon, Kristin Þórarinsdóttir, Björn Magnússon, Magnús J. Magnússon, Kristófer Magnússon og Bjarni Valdimarsson gegn Önnu Magnúsdóttur og Einari Magnússyni f. h. dánarbús Magnúsar Sigurðssonar. Kærumál. Frávísun ...... Svavar Antoníusson gegn fjármálaráðherra f. h. rík- issjóðs og Jóhanni Salberg Guðmundssyni bæjarfó- geta. Kærumál. Frávísunardómur staðfestur ...... Sveinn Hjörleifsson gegn Kristni Pálssyni f. h. eiganda og áhafnar m/b Bergs, VE 44, og gagn- sök, Björgun. Sjóveðréttur .................0....... Jón Baldursson gegn Gjaldheimtustjóra f. h. Gjald- heimtunnar í Reykjavík. Útivistardómur .......... Böðvar Sveinbjörnsson gegn innheimtumanni ríkis- sjóðs á Ísafirði f. h. ríkissjóðs. Skattamál. Tekju- skattur ............00..0.... 000 Ákæruvaldið gegn Hrafni Pálssyni. Þjófnaður .... Ákæruvaldið gegn Agli Grímssyni Thorarensen, Birgi Þorvaldssyni og Sigurði Ívari Sigurðssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. Rangur framburður fyrir dómi. Sératkvæði .............. Kaupfélag Skagfirðinga gegn innheimtumanni ríkis- sjóðs á Sauðárkróki f. h. ríkissjóðs. Lögtak. Skatta- mál. Tekjuskattur ................0.0.000%...0 - Kaupfélag Suður-Borgfirðinga og Samband íslenzkra samvinnufélaga gegn Helga Bergþórssyni og gagn- sök. Vinnuslys. Skaðabótamál .................... Kaupfélag Rauðasands gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs og Verzlun Ó. Jóhannessonar h/f. Skatta- mál. Söluskattur ..............00.000.... 0. Framkvæmdanefnd byggingaráætlunar gegn Einari S. Kristjánssyni og gagnsök, Samningar. Útboð. Skaðabótamál ..............0...00.00..0 00. Aron Guðbrandsson vegna Kauphallarinnar gegn Hannesi h/f vegna Kauphallar Hannesar. Firma .. Jóhann Þórir Jónsson vegna tímaritsins Skákar gegn Kristni Kristinssyni og gagnsök. Skuldamál ...... Félag skrúðgarðyrkjumeistara gegn Ólafi Þorgríms- syni. Útivistardómur ...........0...... 0 ?% 2% 2% A0 40 Ao "Ao "Ao "Ao 1%0 20) Bls. 644 646 648 656 660 667 676 676 684 690 700 708 136 742 "1 118 781 102. 103. 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113, 114. 115. 116. 117. 118. Málaskrá Hreyfill s/f gegn Sigurði Flosasyni. Útivistardómur Ewald E. Berndsen gegn fjármálaráðherra f.h. ríkis- sjóðs. Skaðabótamál. XVIII. kafli laga nr. 82/1961.: Ólafur Gunnarsson gegn Jóni Ármanni Sigurjónssyni og gagnsök. Áfrýjunarfrestur. Frávísun ......... Karl Jörgensen gegn Kaupfélaginu Fram. Kaup- gjaldsmál. Kjarasamningar ........000............0% - Magnús Thorlacius gegn Árna Guðjónssyni. Kæru- mál. Frávísun:.........0000 00 senn Þórir Jónsson, Jón Sen og Pétur Pétursson gegn Al- bert Sigurðssyni. Skaðabótamál. Sýkna .......... Ingólfur Ingvarsson, Guðrún Auðunsdóttir, Ólafur Auðunsson, Leifur Auðunsson, Hafsteinn Auðunsson, Ingigerður Auðunsdóttir, Hálfdán Auðunsson, Mar- grét Auðunsdóttir, Konráð Auðunsson, Valdemar Auðunsson, Ögmundur Kristófersson, Vigdís Kristó- fersdóttir, Kristjana Kristófersdóttir og dánarbú Þor- bjargar Kristófersdóttur, eigendur jarðanna Neðra- Dals I og II, gegn Vegagerð ríkisins og gagnsök. Ómerking. Heimvísun, Sératkvæði ...........2.... Þrotabú Friðriks Jörgensens gegn Guðjóni Stein- grímssyni og gagnsök. Kærumál. Þóknun fyrir lög- mannsstörf ...........ss rss Félag menntaskólakennara gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs. Kærumál. Frávísunardómur stað- festur. Sératkvæði .........0020000 00... Sverrir Hermannsson, Karl Jónsson, Auðunn Hin- riksson, Valur Júlíusson, Þorvaldur Jóhannsson og Jón Gunnþórsson gegn Steinavör h/f og Steinavör h/f gegn Sverri Hermannssyni. Ómerking. Frávísun Einar Hallmundsson og Rúnar Guðmundsson gegn Ragnari Jónatanssyni f. h. ófjárráða sonar, Ómars Ragnarssonar, og gagnsök. Skaðabótamál ........ Ólöf Tómasðóttir gegn Volter Antonssyni f. h. A/S Bogforlaget Dana. Ómerking. Frávísun. Áskorunar- Mál 0... Loftleiðir h/f gegn Carli Antoni Carlsen. Fargjald. Gengi ..........0000000 nn nr T. Hannesson ár Co h/f gegn Tryggva Hannessyni. Kærumál. Frávísunardómur úr gildi felldur ........ Andrés Ágústsson f. h. Landflutninga h/f gegn Osta- og Smjörsölunni h/f. Útivistardómur .............. Magdalena V. Zundert gegn lögreglustjóranum í Reykjavík f. h. Bifreiðaeftirlits ríkisins. Útivistar- ÁÓMUF .....0.0.c0ss nes Nýja fasteignasalan s/f gegn Hákoni Leifssyni. Fast- Dómur %1 ha %1 %1 %1 1 11 %1 1%1 %, 2%1 2%, 2%, 2% 42 42 XI Bls. 181 782 789 794 802 803 s1l 826 837 846 866 885 887 893 900 900 XII 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. 126. 127. 128. 129. 130. Málaskrá eignasala. Þóknun ....................0000000000... Dánar- og félagsbú Guðmundu Ísleifsdóttur og Ragn- ars Veturliðasonar gegn Rögnu Ragnarsdóttur. End- urgreiðsla, Heimilisaðstoð ........................ manndráps. Líkamsmeiðingar. Brot gegn 220. gr. alm. hegningarlaga nr. 19/1940, Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum .................. Pétur og Valdimar h/f gegn Einari Guðmundssyni. Lausafjárkaup. Sératkvæði ...............00....... Guðný Helgadóttir gegn skólanefnd Héraðsskólans Í Skógum f. h. skólans og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs. Stjórnsýsla. Skaðabótamál. Kennarar. Frávísun .................0.0.00. 00 Fjármálaráðherra og utanríkisráðherra f. h. ríkis- sjóðs gegn Saltsölunni s/f og Saltsalan s/f gegn Keflavíkurkaupstað og landeigendum Ytri-Njarðvík- ur með Vatnsnesi og fjármálaráðherra og utanríkis- ráðherra f. h. ríkissjóðs. Ómerking. Frávísun .... Bæjarstjórinn á Akureyri f. h. bæjarsjóðs Akureyrar gegn Reyni s/f. Lóðarleiga. Byggingarfrestur. Gatna- gerðargjald ....................00.... 000 Guðmundur Þórðarson gegn bæjarsjóði Sauðár- króks, Útivistardómur. Málskostnaður ............ Valdstjórnin gegn Jörgen Inga Hansen. Kærumál. Bréfhelgi ................. 000... Vita- og hafnarmálastjóri, samgönguráðherra og fjármálaráðherra í. h. ríkissjóðs gegn Hochtief A. G. og Véltækni h/f og gagnsök, Frestur .............. H/f Raftækjaverksmiðjan gegn innheimtumanni rík- issjóðs í Hafnarfirði f. h. ríkissjóðs og gagnsök. Skattamál. Söluskattur. Lögtak .................. Kristinn Tómasson gegn Borgarstjóranum í Reykja- vík f. h. Reykjavíkurborgar. Þinglýsing. Lóðaskrár- ritari. Sératkvæði ..................0...000.. Ólína Hólmfríður Kristinsdóttir gegn Thorbergi Thorbergssyni og Sigurgeir J ónssyni, skiptaráðanda í Kópavogi f. h. dánarbús Kristins Eiríks Þorbergsson- ar. Skiptamál. Slysatryggingarfé. Ómerking. Frá- VÍSUM ....00020...0000 000. A2 %2 "Aa "As "As !%A2 "Aa %2 22 2. Bls 901 907 912 962 974 984 1000 1012 1013 1015 1017 1026 1037 II. NAFNASKRÁ. A. Einkamál. Bls. Aðalheiður Tryggvadóttir ............00000.c0ce0nenn. nn... 269 Aðalsteinn Gunnlaugsson .........000000 0. nn sn 405 Aflatryggingasjóður sjávarútvegsins ............00000.00000.. 405 Akraneskaupstaður .........0.0.00 0000 se sneeenin nn 484 Albert Sigurðsson ........0000000 00 en rann 303 Alþýðusamband Íslands .........0000000.0 en nernennr nn 624 Andrés Ágústsson f. h. Landflutninga h/f ...........00000000.. 900 Anna Magnúsdóttir ...........0000000eesssneenreeeen nan 656 Aron Guðbrandsson vegna Kauphallarinnar ..........000200.. "1 A/S Bogforlaget Dana, Odense .......0..00000.0.0.0.0..0.... 308, 885 Auðunn Hinriksson .......000.eeeenenvesss ess 846 Austurbakki h/f .......2000e0eeeuessssssn ss 93 Áfengis- og tóbaksverzlun ríkisins .........0..000000.0.00.0.. 536 Áki Jakobsson .........cceesn ens 47 Ármann Magnússon .........000.0.nene ner 656 Árni Guðjónsson ........000000e0n even 802 Árni Jóhannsson ........0.00..ss ss 50 Ásgeir Hannes Eiríksson .......0.0000000. 0... s.n 601 B. Sigurðsson s/f .........002000 sens sssn enn 33 Baldur Freyr Guðjónsson .........0%%00n sens 164 Benedikt Geirsson ........0000.0000n ss. 129 Benedikt V. Gunnarsson .....0.0000000e ns. 206 Bifreiðaeftirlit ríkisins ...........2..0.0..0 000. 0. sn s en... 900 Bifreiðar og Landbúnaðarvélar h/f .........220000000. 000... 113 Bifreiðaverkstæðið Þórshamar h/f ........00000000000 0000... 366 Birgir Ágústsson .........0002.00..00 ne en seen 608 Bjarni Bender ...........0000 0. es ssssnnsn err 178 Bjarni Haraldsson ............0000000eennennerr eens 247 Bjarni Valdimarsson ...........0000.0 senn 656 Bjarni Þorvarðsson .......000000 00 ss sssn sn 270 Björgvin Þorbjörnsson ........000000000sven sense 143 Björn Halldórsson .......00.00.000seaessesn rs 194 Björn Jónsson ......0000.0.e0 eens 536 Björn Magnússon ........000000 0. 0nee ens 656 Bogforlaget Dana .......0000000s00 sn nr 308, 885 Borgarlagnir h/f ..........020000000.nee nn 123 Borgarstjórinn í Reykjavík f. h. borgarstjórnar Reykjavíkur (Reykjavíkurborgar) .........00000000 00... 601, 1026 XIV Nafnaskrá Bls Bæjarfógetinn í Hafnarfirði f. h. ríkissjóðs .................. 417 Bæjarsjóður Sauðárkróks ............02000000000 000 1012 Bæjarstjórinn á Akureyri f. h. bæjarsjóðs .................... 1000 Böðvar Sveinbjörnsson ............2..0..0. 0000 0 nn 676 Carl Anton Carlsen ....,.. Ba la ek 887 Chaussures Clerget .............0000%. 00... 215 Dagfinnur Stefánsson ....... Si SE 513 Dana Jóhannsdóttir .................0.00000 000... sn 5ð2 Davíð Sigurðsson .................0..0. a 1ö7 Dánarbú M .............0000 0000... VE 373 Dánarbú Kristins Eiríks Þorbergssonar ......... aa ei 1037 Dánarbú Magnúsar Sigurðssonar ............... Bi 656 Dánarbú Tryggva Siggeirssonar ...............000..0 0. 00 269 Dánarbú Þorbjargar Kristófersdóttur ......0..0.....00. S1l Dánar- og félagsbú Guðmundu Ísleifsdóttur og Ragnars Vet- urliðasonar .................0.eeeeees eus. 907, Dómsmálaráðherra f. h. dómsmálaráðuneytisins ...... a 601 Eggert Hjartarson.............0... 0000 a 27 Eigendur jarðanna Neðra-Dals I og II ..........0.......0%.. í g11 Eigendur og ábúendur lögbýla í Mývatnssveit, sem ekki eru é taldir eiga lönd að Mývatni ........ ea UL 418 Einar Guðmundsson ........00....0...0.0n 0 962 Einar Hallmundsson ...........0...00.0 0000. ir 866 Einar. Jóhannesson ........... a = 39; „137 Einar S. Kristjánsson .......20.0.... era sn a 142 Einar Magnússon ............00000. 0000. a - 656 Emil Ásgeirsson ..........0..... 0000 390 Ewald E. Berndsen.......20.0.00.00 000 BE 782 Eyjólfur Bjarnason................00.20.nen ens 617 Eyþór Þorláksson. ...............0.. 178 Félag framreiðslumanna vegna félagsmanna sinna; er starfa hjá Hótel Loftleiðum .........0...10..... Ma 624 Félag menntaskólakennara .......... a 837 Félag skrúðgarðyrkjumeistara ............0.....0.0% 00... 181 Finnbjörn Þorvaldsson ..........0000.0002. 0. 608 Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs 74, 164, 194, 224, 418, 584, 660, 136, 782, 837, 974, 984, 1015 Fjármálaráðherra og utanríkisráðherra Í. h. ríkissjóðs. ...... 984 Frámkvæmdanefnd byggingaráætlunar ........0.....0000.0%. 742 Gísli Sveinbjörn Magnússon „..........0%0.0.0 ns 3 Gjaldheimtustjóri f..h. Gjaldheimtunnar í Reykjavík 48, 49, 50, :.676 Glóbus h/f ..............000..00 0 93 Grand Metropolitan Hotels Ltd. ............0....%% 000 00 608 G.:S. Júlíusson, .umboðs- og heildverzlun nn 93 Guðjón Emilssor a Bað ek a 390 Nafnaskrá KV ; Bls Guðjón Lárusson ...0...00.0.00 nr 218 Guðjón Pálsson .......0000000 00 ens VE 2. 18 Guðjón Ingi Sigurðsson........0.000e0n ern a 178 Guðjón Steingrímsson ......00000000.. 0. VA it 826 Guðmunda Ísleifsdóttir, dánar- og félagsbú .....1.0%..00.0... 2 907 Guðmundur Ákason. .....0..0. 000 459, 510 Guðmundur J. Guðmundsson ol Guðmundur Jónsson .........00000e0s enn 262 Guðmundur Halldórsson .......0.000.000 000... Br 240 Guðmundur Pálsson ........00.eeeeeennee "2.390 Guðmundur Sigfússon ...öidlal a sr 240 Guðmundur Jón Sigurbjörnsson .......000000000. 0. 0... 505 Guðmundur Snorrason ........0% a 510 Guðmundur Þórðarson ....iccaðia 0 1OL2 Guðný Helgadóttir .........0.00000.. ee. 4 Guðný Jóhannsdóttir ...... Í sn, 0 254 Guðrún Auðunsdóttir ............ MR A 811 Guðrún Þóra Bragadóttir ..........0000000000. 0. Br 51 Gunnar Guðmundsson .......0000.00 ens nv. Mg 206 Gunnar Pálmason .........2000e0ssss nr 459 Gunnar Petersen ..........0200.0. 0 en 1 Gunnlaugur Sigurðsson .......000000es sess 584 Hafsteinn Auðunsson .......2.0000.0n sr g11 Halldór Guðbjartsson .........00%.. na él a 12 Hans Sigurgeirsson ....ccc.0.e0ssnss en a 210 Hannes h/f vegna Kauphallar Hannesar .......0. 0000... "1 Haraldarbúð h/f ........00.0000 00 143, 528 Haraldur B. Bjarnason .......0.00 0000... Br 278 Harpa h/f ..........0...... er ik 93 Haukur Magnússon ........00.0000 esne 247 Hákon Jóhannsson f. h. Verzlunarinnar Sports ....00.0000.0.000.. 469 Hákon Kristinsson .......0000000000..0.. sr 6lT Hákon Læifsson ce 901 Hálfdán Auðunsson ........00.0.0. s.n 811 Heiðar Guðmundsson ......00.0.0000 Se. 231 Heilbrigðismálaráðherra f. h. heilbrigðismálaráðuneytisins .... „601 Helga Kristrún Þórðardóttir .......0.2..0000%20.. enn = 505 Helgi Bergþórsson ......0.00.0.00 sn sr 708 Hervald Eiríksson s/f ....1...2000200ð ðe 93 Hilmar H. Bendtsen ........00..0.0eessenne sr 608 Hjallur h/f .......2.202000 nenni ol Hjörtur Laxdal Gunnarsson .........00000000ee sn eenn 347 Hljómsveit Guðjóns Pálssonar ........200000000nnen nn 173 Hochtief A, G. 0... a 1015 Hreppsnefnd Hrunamannahrepps f. h. hreppsins ein........ 390 Hreppsnefnd Skútustaðahrepps f. h. hreppsins .........%.... 418 XVI Nafnaskrá Bls. Hreyfill s/Æf ..................0020.00 eens 781 Hrunamannahreppur ............000000000.v ne 390 Hörður Ólafsson .........2..020.0000. 0... 570 Höskuldur R. Stefánsson .........0.000000000 ns 12 Ingi B. Ársælsson ............000..00.0.sr 178 Ingigerður Auðunsdóttir ......................00 0000 S1l Ingjaldur Guðmundsson ...........02.0000.. e.s 206 Ingólfur Óskarsson ............0.0000..e 0 sn 469 Ingólfur Ingvarsson ................000000 000. nn s11 Ingvar J. Ingvarsson .............0..0.0.0se ess 417 Innheimtumaður ríkissjóðs í Hafnarfirði f. h. ríkissjóðs 269, 270, 1017 Innheimtumaður ríkissjóðs á Ísafirði f. h. ríkissjóðs .......... 676 Innheimtumaður ríkissjóðs á Sauðárkróki f. h. ríkissjóðs ...... 700 Jarðeignasjóður ríkisins ....,..............0..00000000 00. 00. 12 Jóhann Salberg Guðmundsson bæjarfógeti .................... 660 Jóhann Þórir Jónsson vegna tímaritsins Skákar .............. 18 Jóhann Þorsteinsson ..............0.0000.000 0000 3 Jóhanna Jónsdóttir .................02000000000 00 656 Jóhannes Árnason ...........0.000000 enn 129 Jón S. Árnason ..........00000.nee err 129 Jón Baldursson ................0000. eens 67 Jón Gunnþórsson ..............0.000. 0... seen 846 Jón I. Jóhannesson .............00.000000n ene 39, 137 Jón H. Magnússon ..............0.00000 0000 sn 656 Jón Gunnar Möller ...............0..00... ves 521 Jón Sen ..............0...0 e.s nn 803 Jón Ármann Sigurjónsson ................00..00 00 789 Jóna G. Magnúsdóttir ...............000000..00.00 0. 656 Jörundur Á. Guðlaugsson .............0...000.00 0... 570 K 20.00.0000 373 Karl Jónsson ...................00.. en eeen 846 Karl Jörgensen ................2.00000 000 r 48, "794 Karlsefni h/f ................0....002 0... 262 Kaupfélag Rauðasands ..................20000 00.00.0000 736 Kaupfélag Skagfirðinga ...................0000000. 0. 700 Kaupfélag Suður-Borgfirðinga .............0.0.000000.0.. 000. 708 Kaupfélagið Fram ...............00.000000 0000 48, 794 Keflavíkurkaupstaður og landeigendur Ytri-Njarðvíkur með Vatnsnesi ...............2.0200200 0000 984 Kauphöll Hannesar .....................2.0 0000 "1 Kauphöllin ...................22220000..ee eee TL Kjarni s/f .................0000000 0. 27 Kjartan Stefánsson ..............0.00.0.. e.s 12 Kjartan Sveinsson ...........2000.0.00.0.ves sen 278 Konráð Auðunsson .............0...00.esvve sr s1l Nafnaskrá XVII Bls. Kristinn Kristinsson .........0000000.0s0eesssnss sn 718 Kristinn Pálsson f. h. eiganda og áhafnar m/b Bergs, VE 44 .. 667 Kristinn Pálsson ........0.00.ceesesss sess 667 Kristinn Tómasson ........00000eene nn 1026 Kristín Þórarinsdóttir ...........2.0..e.sensss senn 656 Kristjana Kristófersdóttir .........02.002000. 000 enn... s1l Kristján Ó. Skagfjörð h/f ...........000000 000 en nan. 93 Kristófer Magnússon ........2000000ensðssssar sr 656 Landeigendur Ytri-Njarðvíkur með Vatnsnesi ................ 984 Landflutningar h/f ..........200020000eneesnan 900 Leifur Auðunsson ........000..eeeesssssss sl1l Leifur Eiríksson .........0.20000000 sense 224 Loftleiðir h/f ..............2.2.0.easonnsssss rr 887 Loftorka s/f ..........2.000 00 .n senn sen AT Lögreglustjórinn í Reykjavík f. h. Bifreiðaeftirlits ríkisins .... 900 Magnús J. Magnússon .......0.00000ess.ssss ss 656 Magnús Thorlacius .......000000000000 sn 802 Magnús Thorlacius f. h. Chaussures Clerget ..........00.0..0. 215 Magdalena V. Zundert .......020000000000 eens ann 900 Margrét Auðunsdóttir ...........00000.0ee.sessrnn ll Marínó Pétursson, umboðs- og heildverzlun ...............2... 93 Málmur h/f ..........00..0 eð ner 157 Möl og Sandur h/f ..........022000.00ssenss nn 278 Nýja fasteignasalan s/f .........0.00000000 sanns nn 901 Osta- og Smjörsalan h/f ............000000.s0 ene nn 900 Ólafur Auðunsson ........0200.... sn s11 Ólafur Björnsson f. h. Skóvals ........0.0000.0.. nn... 215 Ólafur Finsen ...........0..0.e0ss ess 608 Ólafur Gunnarsson ............ssssssnsssrr 789 Ólafur Markússon ..........ceceeesseerss sr 494 Ólafur Þorgrímsson ..............0se sess 781 Ólína Hólmfríður Kristinsdóttir ..............00000.0....0.0.... 1037 Ólöf Tómasdóttir ..............00000. snert 885 Ómar Axelsson ..........00.0 s.s 178 Ómar Ragnarsson .........seesenns ss 866 Óskar Jón Guðjónsson ..........s.eeeee rss 459 Páll Magnússon ..........00000eesessessn 129 Páll A. R. Stefánsson ...........0000 00 een sesnn 12 Pétur Pétursson ..........000000ss esne 803 Pétur og Valdimar h/f ..........0000000 se esne 962 Plastprent h/f .........200.2000 ns ens 93 Plógur h/f ...........0.00000n ens 27 Raftækjaverksmiðjan h/f ...........200000 00.00.0000. 269, 270, 1017 Ragna Ragnarsdóttir ............2.00.0e.seeessne 907 Ragnar Jónatansson .........20000000 ee seven 866 Ragnar Veturliðason, dánar- og félagsbú .........0.0000..... 907 XVIII Nafnaskrá Bls Reykjavíkurborg, sjá borgarstjóri ............000.0000...... 1026 Reynir S/f ........0.....000 00 1000 Ríkissjóður, sjá dómsmálaráðherra, fjármálaráðherra, heil- brigðisráðherra, samgönguráðherra, utanríkisráðherra f. h. ríkissjóðs. Rúnar Guðmundsson ...............2..0.0.0 es 866 Saltsalan s/f ..............0..20.0..nnn se 984 Samband íslenzkra samvinnufélaga .................0..... 93, 708 Samband veitinga- og gistihúsaeigenda f. h. Hótels Loftleiða .. 624 Samgönguráðherra f. h. ríkissjóðs ..........000000...0... 584, 1015 Sigmar Pétursson ................0.0. 000. ss 552 Sigríður Ársælsdóttir ...................20...0 0. 113 Sigurbjörg Sveinsdóttir ...................00...0.. 0... „178 Sigurður Flosason ....................... se 781 Sigurður A. Magnússon ............0.0..00.nss nn 74 Sigurður H. Magnússon .................... ee sens 656 Sigurður Sigurðsson hæstaréttarlögmaður .................... 231 Sigurgeir Jónsson, skiptaráðandi í Kópavogi, f. h. dánarbús Kristins Eiríks Þorbergssonar ............00000..00 00... 1037 Sigurjón. Þorsteinsson. ...............2...0 eeen 484 Sigurlaug M. Jónsdóttir ...............0.0.000 00... 417 Sjóvátryggingarfélag Íslands h/f .............0...0...000.t.. 494 Skiptaráðandinn á Akranesi f. h. dánarbús M ................ 373 Skiptaráðandinn í Hafnarfirði .......................... 39, 137 Skiptaráðandinn í Kópavogi ...........00000.000.0 0000 sr 1037 Skiptaráðandinn í Reykjavík vegna þrotabús Karls Ó. Jóns- SONAF .......02000000 sens 47 Skiptaráðandinn í Reykjavík f. h. þrotabús Vátryggingafé- lagsins h/f ............0..0.0...sees 47 Skiptaráðandinn á Siglufirði f. h. þrotabús Kaupfélags Siglfirð- ÍNga .......222.0.2.00.0 eee 521 Skólanefnd Héraðsskólans í Skógum f., h. skólans ............ 974 Skóval .........22.20.00000000 ser 215 Skúli Guðmundsson ..............0..0.. en ess 366 Skúlína Stefánsdóttir ....................00000 0000 000 12 Skútustaðahreppur ...........0.000200 00. v vn 418 Smjörlíkisgerð Akureyrar h/f „.,...........02000.0. 00 000... 93 Soffía Haraldsdóttir ..................0.0....00 0... 513 S. Óskarsson ér Co h/f ........0..000000 00 93 Sparisjóður Siglufjarðar ................00.00 0... vn. 93 Stefán Jónsson ..............00...0 s.s ss 528 Steinavör h/f ............0.0.2.0000. nn 846 Steiniðjan h/f ...............2....2.00 0. eens 417 Steinunn Runólfsdóttir .,...............0..0..%.. 0... a. nv 308 Svavar Antoniusson ................0....s ss 660 Svavar Magnússon ...........000..essessssr ss 656 Nafnaskrá XIX Bls. Sveinn Einarsson þjóðleikhússtjóri f. h. Þjóðleikhússins .. 48, 49 Sveinn K. Guðjónsson ..........00.0.0. sens 459 Sveinn Hjörleifsson ...........00000 0000 nn ns 667 Sverrir K. Bjarnason .......0...0000 00 en senn 417 Sverrir Hermannsson ........0..00000000 nes 846 T. Hannesson ér Co h/f ..........000000 eeen 893 Thorberg Thorbergsson ........200220.00.0 sn 1037 Tímaritið Skák ............20.00..0.e0 nes 718 Tómas Þ. Sigurðsson .........00000000.0 nn 494 Trésmiðja Sveins M. Sveinssonar S/f ........000000000 000... 435 Tryggvi Hannesson .........0200000 00 enn 893 Utanríkisráðherra f. h. ríkissjóðs ...........0.0000. 0000... 984 Valdemar Auðunsson ..........0.0.0..en. sn s1l Valdimar Baldvinsson, umboðs- og heildverzlun .............. 93 Valgarður Stefánsson h/f .........2.00.000000... nn. 93 Valur Júlíusson ........0..00..0.00 s.s 846 Vegagerð ríkisins .............0..000..00.00.en enn s1l Veiðifélag Mývatns vegna eigenda og ábúenda jarða við Mývatn 418 Verzlun O. Ellingsen h/f ...........0200000. 00 ne nn 93 Verzlun Ó. Jóhannessonar h/f ...........0000.. 2000... 736 Verzlunin Sport .........0000e0.sess sr 469 Véltækni h/f ..........2.000e.ee sess 1015 Vigdís Kristófersdóttir ...............2.0000.0. 0... nn. g11 Vita- og hafnarmálastjóri .........0.02000000 0... ven 1015 Volter Antonsson f. h. A/S Bogforlaget Dana ..........00..... 885 Vörður — tryggingar h/f ...............2.000. 0000 0en 0 47 Þorvaldur Jóhannsson ........20.0.00eeeeners sr 846 Þórður Auðunsson ...........00.200..e.eeseserr 254 Þórður Júlíusson .............000002.02000sese nr 617 Þórður Sveinsson ér Co h/f ........2..0000.000nenn nn. 93 Þórir Jónsson ..........0020000.sv ens 803 Þrotabú Friðriks Jörgensens ............0200000 00... 00... 826 Þrotabú Karls Ó. Jónssonar ..........0...... esne 47 Þrotabú Kaupfélags Siglfirðinga ........................ 93, 521 Þrotabú Vátryggingafélagsins h/f ................000000.....0... 47 Ögmundur Kristófersson .........20.0.0.. 0. nn g11 Össur Stefánsson ...........02...0.. nn 12 B. Opinber mál. Agnar Smári Einarsson .........0.000000.00.. enn 379 Ásmundur Jóhannsson ..........ceeeeeeseeesr rs 648 Birgir Þorvaldsson ............0000020 00 eeen even 45, 690 Egill Grímsson Thorarensen ............00000. 0000... 45, 690 Einar Sverrir Einarsson .........00000000 0000... 581, 622 Einar Þór Kolbeinsson ..........22.000eeeeesssers sr 310 Guðbergur Hermann Auðunsson .......00000000.0. 0. 0... 452 XK Nafnaskrá Guðfinnur Birkir Antonsson ........0.0.00.000.0.. 306, Haraldur Ólafsson ............20000000.. 0 474, 644, Hreggviður Muninn Jónsson ............2000... 0. sv Hörður Ívarsson ...........000000000 000. Jörgen Ingi Hansen ................0..0000e sess Magnús Einarsson ...............0.000.. ev. v ser Óskar Elías Héðinn Guðmundsson .................... 1, 583, Páll Konráð Konráðsson Þormar ...........0000.0. 0000... Sigurður Georgsson ..........0........vss Sigurður Hólm Guðmundsson ..................0 enn Sigurður Ívar Sigurðsson ..........00.000..0. 0... 45, Stefán Ingólfsson .................0.0.... 00 nes Bls. 442 912 452 476 II. SKRÁ um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl., sem til er vitnað í XLIV. bindi hæstaréttardóma. Grágás, Landbrigða þáttur, Grg. I b, 122— 123. — 433 Staðarhólsbók, Kristinna laga þáttur, Grg. 11, 32. — 427. Staðarhólsbók, Landbrigða þáttur, Grg. TI, 509—-510. — 433 1281, Jónsbók. Landsleigubálkur. 56. kap. — 423, 430, 433. 59. kap. — 430. 1776, 15. apríl. Tilskipun um fríheit fyrir þá, sem vilja taka upp eyði- jarðir eða óbyggð pláss á Íslandi. — 424. 1849, 20. júní, Tilskipun um veiði á Íslandi. 3. gr. — 423. 1857, 6. janúar. Opið bréf um að stofna byggingarnefnd á veralunar- staðnum Akureyri. 4. gr. — 1003, 1008. 1878, nr. 8, 12. apríl. Lög um skipti á dánarbúum og félagsbúum o. fl. 10. gr. — 44, 142. 42. gr. — 44. 76. gr. — 42, 43, 140, 141. 83. gr. — 522, 527. 1885, nr. 29, 16. desember. Lög um lögtak og fjárnám án undanfarins dóms eða sáttar. 3. gr. — 702. 15. gr. — 234. 1887,nr. 18, 4. nóvember. Lög um veð. 3. gr. — 234, 468. 1895, nr. 19, 2. október. Lög um stefnur til æðri dóms í skiptamálum. 1. gr, — 1039. 1908,nr. 42, 13. nóvember. Lög um verzlanaskrár, firmu og prókúru- umboð. 6. gr. — "Td. 9. gr. — TT4. 10. gr. — 773. 1905,nr. 14, 20. október. Lög um fyrningu skulda og annarra kröfu- réttinda. 2. gr. — 911. 3. gr. — 155, 303, 549, 911. XXII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 4. gr. — 281, 303, 911. 5. gr. — 155, 549. 6. gr. — 549. 1905,nr. 46, 10. nóvember. Lög um hefð. 2. gr. — 44, 141, 998. 7. gr. — 998. 8. gr. — 999. 1914, nr. 35, 2. nóvember. Lög um mælingu og skrásetningu lóða og landa í lögsagnarumdæmi Reykjavíkur. 11. gr. — 1027, 1028, 1029, 1034, 1035, 1036. 191?,nr. 61, 14. nóvember. Lög um framkvæmd eignarnáms. — 812. 10. gr. — 813. 1921,mr. 39, 27. júní. Lög um stofnun og slit hjúskapar. 51. gr. — 509. 59. gr. — 508, 509. 79. gr. — 505, 508, 509. 1981,nr. 77, 27. júní. Lög um hlutafélög. 2. gr. — Tá. 1922,nr. 39, 19. júní. Lög um lausafjárkaup. 10. gr. — 222, 223. 17. gr. — 222, 223. 42. gr. — 127, 128. 43. gr. — 128. 55. gr. — 114. 57. gr. — 114. 59. gr. — 970, 972. 1923,nr. 12, 20. júní. Lög wm einkaleyfi. — 32. 5. gr. — 31. 6. gr. — 30, 31. 21. gr. — 30, 31. 22. gr. — 30, 31. 1923,nr. 15, 20. júní. Vatnalög. 4. gr. — 422, 423, 429, 430, 431, 433. 1923, nr. 20, 20. júní. Lög um réttindi og skyldur hjóna. — 506. 20. gr. — 906. 1923,nr. 35, 20. júní. Lög um breyting á lögum nr. 35, 2. nóvember 1914, um mælingu og skrásetningu lóða og landa í lögsagnar- umdæmi Reykjavíkur. 5. gr. — 1028, 1029. 6. gr. — 1032, 1035. 1924, nr. 4, 11. apríl. Lög um að miða við gullkrónur sektir fyrir land- helgisbrot. — 208, 651. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXIII 1924,nr. 8, 4. júní. Lög um heimild fyrir bæjarstjórnir og hrepps- nefndir til að takmarka eða banna hundahald í kaupstöðum og kauptúnum. — 604, 606. 1924,nr. 61, 12. september. Reglugerð um hundahald í Reykjavík. — 603, 604, 605, 606, 607. 1928,nr. 6, 1. febrúar. Byggingarsamþykkt fyrir Akureyri. 48. gr. — 1009, 1010. 1928, nr. 10, 15. apríl, Lög um Landsbanka Íslands. 63. gr. — 773. 1928,nr. 30, 7. maí. Lög um þinglýsing skjala og aflýsing. — 1035. 4. gr. — 1034. 1929, nr. 25, 14. júní. Lög um gjaldþrotaskipti. 1. gr. — 97, 98. 19. gr. — 99. 1927. gr. — 111. 20. gr. — 99. 23. gr. — 97, 111, 112. 27. gr. — 111. 33. gr. — 44, 142. 36. gr. — 43, 141. 1930,nr. 2, ?. janúar. Lögreglusamþykkt fyrir Reykjavík. 8. kafli — 606. 10. gr. — 91. 65. gr. — 603, 604, 607. 1981,nr. 15, 6. júlí. Lög um viðauka við lög nr. 28, 19. maí 1930, um greiðslu verkkaups. — 274. 1933,nr. 84, 19. júní. Lög um varnir gegn óréttmætum verelunar- háttum. 9. gr. — 469, 472, 173, TTA, TT6. 1933,nr. 93, 19. júní. Vísillög. 17. gr. — 237. 34. gr. — 1000, 1011. 49. gr. — 865. 1935,nr. 6, 9. janúar. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. — 226. 1986,nr. 7, 1. febrúar. Lög um samningsgerð, umboð og ógilda lög- gerninga. 1. gr. — 268. 25. gr. — 862, 863. 30. gr. — 792. 31. gr. — 260. 32. gr. — 260. KKIV Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1986, nr. 85, 23. júní. Lög um meðferð einkamála í héraði. — 241, 964. XVII. kafli — 238. 34. gr. — 666. 36. gr. — 45, 374. 37. gr. — 374. 42. gr. — 286, 965. 45. gr. — 308. 46. gr. — 12, 26, 94, 430. 47. gr. — 986. 53. gr. — 29, 33. 54. gr, — 772. 67. gr. — 602, 607. T1. gr, — 587. 718. gr. — 518. 88. gr. — TT1, 986. 96. gr. — 886. 105. gr. — 621, 771. 108. gr. — 418, 644, 661. 113. gr. — 863. 118. gr. — 309, 780. 119. gr. — 33. 120. gr. — 10, 145. 133. gr. — 286, 964, 965. 173. gr. — 158. 174. gr. — 158. 175. gr. — 884. 178. gr. — 473, TTT, 973. 180. gr. — 29, 112. 191. gr. — 157, 179. 193. gr. — 254, 712, TTA. 195. gr. — 12. 208. gr. — 238. 213. gr. — 377. 1937,nr. 3, 8. febrúar. Reglugerð fyrir Menntaskólann í Reykjavík. 63. gr. — 839. 1987,nr. 46, 18. júní. Lög um samvinnufélög. — "07. 27. gr. — 702, 703, 704, 705, TOT. 1938,nr. 47, 11. júní. Lög um fasteignasölu. — 906. 4. gr. — 260. 1938,nr. 682, 11. júní. Lög um bókhald. T. gr. — 144, 156. 16. gr. — 144. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXV 1938, nr. 80, 11. júní. Lög um stéttarfélög og vinnudeilur. II. kafli — 642. 7. gr. — 136. 11. gr. — 637. 16. gr. — 625, 640. 17. gr. — 638, 642. 44, gr. — 624, 643. 45. gr. — 838. 53. gr. — 625. 64. gr. — 837. 67. gr. — 624, 837. 69. gr. — (644. 1940,nr. 19, 12. febrúar. Almenn hegningarlög. — 623. XXIII. kafli — 2. XKVI. kafli — 2, 582, 584, 623, 645, 647. 2. gr. — 208. 5. gr. — 917, 960. 15. gr. — 451. 17. gr. — 917, 960. 20. gr. — 314, 315, 319, 320, 321, 323, 327, 474, 645, 915, 920, 958. 22. gr. — 46, 690, 694. 57, gr. — 311, 331, 338, 452, 482, 699. 60. gr. — 452, 917, 960. 62. gr. — 645. 65. gr. — 645. 69. gr. — 453, 458. 74. gr. — 650. 76. gr. — 331, 442, 448, 917, 960. TT. gr. — 442, 448, 917, 960. 78. gr. — 4öl. 131. gr. — 46. 142. gr. — 46, 690, 691, 693, 698. 155. gr. — 444, 447. 210. gr. — 452, 453, 458. 211. gr. — 474, 645, 915, 920, 958. 215. gr. — 65, 343. 217. gr. — 474, 915, 920, 958. 218. gr. — 474, 476, 478, 482, 915, 920, 958. 219. gr. — 645, 916. 220. gr. — 474, 645, 915, 916, 920, 958, 959. 226. gr. — 917, 960. 233. gr. — 917, 960. 244. gr. — 310, 314, 315, 318, 319, 320, 321, 322, 323, 324, 326, 327, 328, 329, 330, 474, 685, 689, 916, 920, 959. 247. gr. — 443, 447. KXVI Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 248. gr. — 449, 450. 250. gr. — 97, 111. 259. gr. — 645, 916, 959. 1942, nr 2. 8. 1943, nr 4. 1944,nr 40. 65. 66. „ 61, 4. júlí, Lög um málflytjendur. gr. — 833, 834. gr. — 570, 571, 802, 826, 832. - 16, 21. febrúar. Lög um orlof. gr. — 522. . 83, 17. júní. Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. gr. — 1008. gr. — 2, 35, 37, 38, 582, 584, 623, 647. gr. — 605, 606, 607. 67. gr. — 821, 823, 1004, 1007, 1009, 1011. 74. gr, — 90, 91. 1944,nr - 61, 81. október. Lög um byggingarmálefni Reykjavíkur. 1034. 1946,nr. 48, 7. maí. Lög um gagnfræðanám. — 983. 9. gr. — 974. 10. gr. — 974. 1947,nr. 95, 5. júní. Lög um lögræði. 7. gr. — "87. 8. gr. — 787. 10. gr. — 787. 25. gr. — 784. 31. gr. — 786. 39. gr. — 234, 468. 1948, nr. 40, 5. apríl. Lög um kauprétt á jörðum. — 19. 1948,nr. hh, 5. apríl. Lög um wísindalega verndun fiskimiða land- grunnsins. — 563. 1948,nr. 46, 5. apríl. Lög um fiskimat og meðferð, verkun og út- flutning á fiski. 796. 12. gr. — "799. 1949, nr. - 16, 16. mara. Lög um breyting á lögum nr. 6, 9. janúar 1935, um tekjuskatt og eignarskatt. 226. 1949,nr. 41, 25. maí. Lög um gildistöku alþjóðasamnings um sam- ræmingu nokkurra reglna varðandi loftflutning milli landa. 1949,nr 2. 4. 890. - 48, 25. maí. Lög um hlutatryggingarsjóð bátaútvegsins. 406. gr. — 409. gr. — 406. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXVII 7. gr. — 408. 1949,nr. 57, 25. maí. Lög um nauðungaruppboð. 1. gr. — 234, 468. 4. gr. — 238, 660, 664. 8. gr. — 514. 12. gr. — 518. 21. gr. — 461, 466, 468. 23. gr. — 517, 518. 35. gr. — 459, 461, 466, 468. 1949,mr. 178, 18. október. Reglur um ákvörðun skattgreiðslu af and- wirði aukavinnu, sem einstaklingar leggja fram utan reglulegs vinnutíma við byggingu íbúða til eigin afnota. — 226. 1950,nr. 11, 20. janúar. Heilbrigðissamþykkt fyrir Reykjavík. 161. gr. — 603, 605, 607. 1950,nr. 141, 13. mare. Erindisbréf fyrir fiskimatsmenn. 9. gr. — 794, 796, 799, 801. 1951,nr. 110, 19. desember. Lög um lagagildi varnarsamnings milli Íslands og Bandaríkjanna og um réttarstöðu liðs Bandaríkj- anna og eignir þess. 2. gr. — 985, 988. 6. gr. — 176. 12. gr. — 176. 1951,nr. 175, 27. sept. Reglugerð fyrir menntaskóla. 51. gr. — 839. 2 1959,nr. 23, 1. febrúar. Lög um öryggisráðstafanir á vinnustöðum. 5. gr. — 359. 26. gr. — 359, 360. 1952,nr. 81, 8. desember. Lög um breyting á lögum nr. 44, 5. apríl 1948 um vísindalega verndun fiskimiða landgrunnsins. — 563. 1953,nr. 7, 3. febrúar. Lög um hundahald og varnir gegn sullaveiki. — 604, 606. 1958,nr. 56, 26. mara. Reglugerð um mat á frystum fiski til útflutn- ings. 21. gr. — "799. 1954,mr. 11, 9. febrúar. Auglýsing um fullgildingu Evrópuráðssamn- ings um verndun mannréttinda og mannfrelsis. 5. gr. — 90. 8. gr. — 605, 606, 607. 14. gr. — 606, 607. 1954,nr. 20, 8. mara, Lög um vátryggingarsamninga. — 1044. 24. gr. — 501. 102. gr. — 1038. 103. gr. — 1045. KKVIII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. f1. 104. gr. — 1044, 1045. 105. gr. — 1043, 1044, 1045. 102.— 106. gr. — 1044. 122. gr. — 1038, 1044. 1954,nr. 38, 14. apríl. Lög um réttindi og skyldur starfsmanna rík- isins. 11. gr. — 842. 1954, nr. 46, 14. apríl. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. 9. gr. — 225, 226. 1955, nr. 22, 8. maí. Lög um breytingar á almennum hegningarlögum, mr. 19, 12. febrúar 1940. 4. gr. — 311, 331, 338, 452, 482, 699. 7. gr. — 459, 917. 1955,nr. 147, 30. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. 19. gr. — 226. 1956, nr. 20, 1. mare, Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19, 12. febrúar 1940. 1. gr. — 916, 1956,nr. 29, 7. apríl. Lög um atvinnuleysistryggingar. — 274. 1956, nr. 46, 5. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 41, 25. maí 1949, um gildistöku alþjóðasamnings um samræmingu nokkurra reglna varðandi loftflutninga milli landa. — 890. 3. gr. — 890. 1958, nr. 16, 9. apríl, Lög um rétt verkafólks til uppsagnarfrests frá störfum og rétt þess og fastra starfsmanna til launa vegna sjúkdóms- og slysaforfalla. — 274. 1958,nr. 87, 29. ágúst. Reglugerð um viðauka við reglugerð nr. 70, 90. júní 1958 um fiskveiðilandhelgi Íslands. — 209, 383, 564, 569, 652. 2960, nr. 10, 22. mara. Lög um söluskatt. 2. gr. — 195, 199, 560, 630, 631, 737, 738. 3. gr. — 195, 199, 200, 201, 203, 1022. 4. gr. — 195, 198, 200, 202, 136, 740, 741. 6. gr. — 739, 741. 7. gr. — 195, 203, 205, 736, 737, 740, 741. 8. gr. — 201, 1023, 1025. 9. gr. — 558, 560, 561, 623, 625, 632, 639. 10. gr. — 199, 204, 205, 1025. 11. gr. — 200, 201, 203, 204, 205, 1021, 1022. 12. gr. — 1019, 1025. 13. gr. — 202. 14. gr. — 202. 21. 23. 1960, nr. 7. 10. 12. 14. 16. 17. 19. 1960, nr. 2. 3. 4. 11. 14. 4960,nr. 58, 28. júní. Lög um bann við okri, dráttarvexti o. fl. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. gr. — 1023, 1025. gr. — "ál. 15, 31. mara. Reglugerð um söluskatt. gr. — 736, 740. gr. — 195, 198, 203, 205, 736, 738. gr. — 204, 1022, 1023. gr. — 204, 1025. gr. — 204, 205, 1022. gr. — 1024, 1025. gr. — 1019. 35, 80. maí. Lög um lögheimili. gr. — 492. gr. — 491, 492. gr, — 491, 492. gr. — 492. gr. — 485. T. gr. — 260. 1961,nr. 3, 11. mara. Reglugerð um fiskveiðilandhelgi Íslands. — 208, 209, 564, 569, 650. 1. gr. — 209, 383, 564, 569, 652. 1961,nr. 4, 11. marg. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 87, 29. ágúst 1958, um viðauka við reglugerð nr. 70, 30. júní 1958, um fiskveiðilandhelgi Íslands. — 209, 383, 564, 569, 652. 1961, nr. 15. 1961, nr. 10, 29. mara. Lög wm Seðlabanka Íslands. gr. — TT3. 11, 29. mare. Lög wm Landsbanka Íslands. 5. gr. — 864. 1961,nr. 12, 29. mara. Lög um Útvegsbanka Íslands. 5. gr. — 864. 1961,nr. 82, 21. ágúst. Lög um meðferð opinberra mála. XVIII. kafli — 74, 782, 783. 5. 15. 45. öl. 66. 67. 108. 118. 130. 141. 142. 143. 146. gr. — 961. gr. — 45. gr. — 308. gr. — 786. gr. — 37. gr. — 2, 35, 38, 307, 475, 582, 584, 623, 645, 646, 647. gr. — 916. gr. — 208, 563, 569, 690, 692, 916. gr. — 476. gr. — 960. gr. — 692. gr. — 961. gr. — 311, 337. KKIX KKK Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 150. gr. — 89. 151. gr. — 89, 786. 154. gr. — 74, 782, 783, 186, 787, 7188. 157. gr. — 786, 787. 165. gr. — 477. 171. gr. — 45. 172. gr. — 1, 34, 37, 45, 306, 474, 581, 583, 622, 644, 646. 175. gr. — 645. 178. gr. — 960. 1962,nr. 54, 27. apríl. Lög um þjóðskrá og almannaskráningu. 11. gr. — 489. 1962,nr. 55, 28. apríl. Lög um kjarasamninga opinberra starfsmanna. — 839, 842. 2. gr. — 844. 3. gr. — 844. 4. gr. — 844. 5. gr. — 844. 6. gr. — 840, 841, 842, 844, 845. 10. gr. — 842. 25. gr. — 838, 844. 19682,nr. 57, 18. apríl. Lög um Hæstarétt Íslands. 13. gr. — 28. 16. gr. — 366. 20. gr. — 513, 789. 21. gr. — 12, 39, 93, 137, 308, 418, 510, 528, 608, 617, 660. 22. gr. — 137, 837. 31. gr. — 93. 36. gr. — 216, 390, 794. 45. gr. — 143, 778. 1962, nr. ?0, 28. apríl. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. 10. gr. — 225, 226. 1962,nr, 77, 28. apríl. Lög um aflatryggingasjóð sjávarútvegsins. — 406. 2. gr. — 406, 408. 4. gr. — 406, 409, 411, 413, 415. T. gr. — 408. 10. gr. — 413. 15. gr. — 409. 1968,nr. 66, 81. desember. Siglingalög. 8. gr. — 709, 725. 199. gr. — 669. 216. gr. — 669, 675, 725. 232. gr. — 135. 1963,nr. 67, 31. desember. Sjómannalög. 13. gr. — 267, 268. 34. gr. — 268. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKKI 1963,nr. 69, 12. desember. Lög um fullnustu refsilóma, sem kveðnir hafa verið upp í Danmörku, Finnlandi, Noregi eða Svíþjóð o. fl. 9. gr. — 917. 1963, nr. 71, 81. desember. Vegalög. — 585, 816. X. kafli — 814. 59. gr. — 813, 821. 63. gr. — 819, 823. 65. gr. — 598, 600. 1963,nr. 94, 18. júní, Reglugerð um hina almennu deild bátaflotans við Aflatryggingasjóð sjávarútvegsins. 1—-4. gr. — 412. 4. gr. — 409, 412, 413. 7. gr. — 413. 1963,nr. 245, 31. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. 20. gr. — 226. 1964,nr. 19, 21. maí. Skipulagslög. 31. gr. — 1034, 1035. 1964,nr. 22, 21. maí. Lög um kísilgúrverksmiðju við Mývatn. — 421. 1964,nr. 29, 11. mara. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 4, 11. marz 1961 um breyting á reglugerð nr. 87, 29. ágúst 1958, um viðauka við reglugerð nr. 70, 30. júní 1958, um fiskveiðiland- helgi Íslands. — 209, 383, 564, 569, 652. 1964,nr. 39, 19. maí. Lög um meðferð ölvaðra manna og drykkju- sjúkra. . 11. gr. — 786. 1964,nr. 55, 17. júlí. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. 35. gr. — 682. 31. gr. — 682. 38. gr. — 683. 42. gr. — 677, 683. 47. gr. — 681, 682. 1964,nr. 61, 24. desember. Lög um breyting á lögum nr. 97 18. des- ember 1961 um verðlagsráð sjávarútvegsins. 2. gr. — 558. 1965,nr. 39, 24. mare. Byggingarsamþykkt Reykjavíkur. 3. gr. — 1035. 27. gr. — 1034, 1035. 1965,nr. 90, 7. október. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. — "01 10. gr. — 225, 226, 227, 228, 229, 230. 11, gr. — 'TO1, 705, '706. 35. gr. — 682. 37. gr. — 680, 681, 682, 704. XXKII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 38. gr. — 680, 681, 682, 683. 42. gr. — 677, 679, 681, 683. 41. gr. — 681. 1965,nr. 97, 22. desember. Lög um breyting á lögum nr. 19, 10. maí 1965 um Húsnæðismálastjórn ríkisins. 1. gr. — 759. 1966, nr. 71, 6. maí. Lög um verðtryggingu fjárskuldbindinga. 1. gr. — 892. 13. gr. — 891, 892. 1967,nr. 49, 29. apríl. Lög um skólakostnað, 16. gr. — 974. 1967,nr. 54, 27. apríl. Lög um jarðeignasjóð ríkisins. — 15, 18. 1967, nr. 62, 18. maí. Lög um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu. 1. gr. — 209, 382, 564, 652. 2. gr. — 563, 564, 569. 4. gr. — 209, 383, 563, 565, 569, 650, 652, 654. 5. gr. — 209, 383, 563, 565, 569, 652, 654. 6. gr. — 383, 565. 1. gr. — 209, 383, 389, 563, 565, 569, 650, 652, 654. 8. gr. — 209, 383, 563, 569, 650, 652, 654. 11. gr. — 650. 1967,nr. 158, 29. september. Auglýsing um staðfestingu Félagsmála- ráðuneytis á byggingarsambykktum. — 1010. 1967,nr. 78, 28. apríl. Reglugerð um íbúðabyggingar ríkisins og Reykjavíkurborgar. — "59. 1968,nr. 40, 23. apríl. Umferðarlög. — 598. 25. gr. — 46, 690, 693, 916, 920, 959. 26. gr. — 65, 343. 27. gr. — 46, 690, 693. 37. gr. — 65, 343. 47. gr. — 63, 65. 48. gr. — 499, 503. 49. gr. — 65, 70, 343. 50. gr. — 70. 52. gr. — 63, 65. 64. gr. — 248, 251, 253. 67. gr. — 248, 251. 68. gr. — 499, 503. 69. gr. — 248, 499, 503. TA, gr. — 499, 503. 80. gr. — 46, 65, 70, 343, 690, 693, 916, 920, 950. sl. 1968, nr. 31. 1968, nr. 23. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXKIII gr. — 65, 68, 73, 341, 343, 346, 917, 920, 959, 960. 4, 2. maí. Lög um vörumerki. gr. — 469, 472. 49, 1. mdí. Lög um áskorunarmál, viðauki við lög nr. 85, júní 1986, um meðferð einkamála í héraði. — 885, 886. 7. gr. — 886. 1969, nr. 21, 10. maí. Lög um breyting á lögum nr. 68, 18. maí 1967, um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu. 1. gr. — 209, 564, 569, 652. 2. gr. — 209, 382, 383, 563, 564, 569, 652. 4. gr. — 563. 5. gr. — 210, 563, 565, 569, 652, 654. 6. gr. — 383. T. gr. — 563. 1969,nr. ?4, 12. mara. Reglugerð um breytingu á reglugerð nr. 245, 81. desember 1963, um tekjuskatt og eignarskatt. — 226. 1969,nr. 82, 2. júlí. Áfengislög. 6. gr. — 46, 693. 17. gr. — 690. 24. gr. — 46, 690, 693, 916, 917, 920, 959, 960. 33. gr. — 690. 35. gr. — 46, 693. 45. gr. — 46, 690, 693, 916, 920, 959, 960. 1969, nr. 257, 28. nóvember, Reglugerð um ávana- og fíkniefni. — 1013. 1. gr. — 1015. 1970,nr. 3, 11. febrúar. Lög um breyting á lögum nr. 10, 22. mara 1960, um söluskatt, sbr. lög nr. 61, 24. desember 1964, um breyt- ing á þeim lögum. 1. gr. — 630, 631. 1970,nr. 23, 16. apríl. Vegalög. X. kafli — 814. 59. gr. — 813. 64. gr. — 599. 65. gr. — 585, 586, 587, 598, 599, 600, 601. 1970,nr. 77, 16. júní. Lög um tilbúning og verzlun með ópíum o. fl. — 34, 1013. 4. gr. — 1015. 6. gr. — 35, 1015. 1970, nr. 87, 6. ágúst. Lög um gjöld til holræsa, gangstétta og varan- legs slitlags á götum Akureyrar. — 1011. 2. gr. — 1008. ÆKKKIV Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1970,nr. 169, 21. apríl. Reglugerð um söluskatt. 5. gr. — 1021. 6. gr. — 1021. 9. gr. — 1021. 10. gr. — '740. 25. gr. — 632, 639. 1971,nr. 32, 10. febrúar. Reglur um málflytjendastörf manna í opin- beru starfi. — 477. 1971,nr. 68, 15. júní. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. 10. gr. — 226. 1971,nr. 89, 24. desember. Lög um breyting á lögum mr. 31 frá 10. maí 1969 um breyting á lögum nr. 62, 18. maí 1967, um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu. — 208, 209, 564, 569, 650. 1. gr. — 563, 650. 1972,nr. 60, 29. maí. Lög um stofnun og slit hjúskapar. 54. gr. — 505. 1978,nr. 101, 31. desember. Lög um breyting á lögum nr. 62, 18. maí 1967, um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu, sbr. lög nr. 21/1969 og lög mr. 50/1971. — 208, 563. 4. gr. — 650. 5. gr. — 650. 1972,nr. 189, 14. júlí. Reglugerð. um fiskveiðilandhelgi Íslands. — 208, 563, 650. 1. gr. — 564. 3. gr. — 564. 4. gr. — 569. 6. gr. — 563. 1978,nr. 4, ?. febrúar. Lög um neyðarráðstafanir vegna jarðelda á Heimaey. — 631, 632, 639, 643. 8. gr. — 631, 632. 1978,nr. 11, 6. apríl. Lög um framkvæmd eignarnáms. 2. gr. — 813. 19. gr. — 812. 1978,nr. 46, 25. apríl. Lög um kjarasammnga opinberra starfsmanna. 26. gr. — 838. 1978,nr. 73, 21. júní. Lög wm meðferð opinberra mála. KVIII. kafli — 783. 44, gr, — 1013, 1015. 67. gr. — 645, 647. 108. gr. — 916. 118. gr. — 690, 916. 142. gr. — 692. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKKV 154. gr. — 782. 157. gr. — 783. 172. gr. — 1013. 19783,nr. ?4, 26. júní. Bráðabirgðalög um breyting á lögum nr. 62, 18. maí 1967, um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu, sbr, lög nr. 21/1969, lög nr. 50/1971, lög nr. 89/1971 og lög nr. 101/19782. 1. gr. — 650. 1973,nr. 75, 21. júní. Lög um Hæstarétt Íslands. 20. gr. — 789. 21. gr. — 656, 893. 22. gr. — 837. 41. gr. — 1016. 45. gr. — 778. IV. EFNISSKRÁ TIL YFIRLITS. Bls. Aðfarargerðir. Sjá Aðför, fjárnám, innsetningargerð, kyrrsetn- ingargerð, lögbann, lögtak, útburðarmál. Aðför. Aðgerðarleysi. Sjá tómlæti. Aðild. Aðiljaskipti. Fyrirsvar 12, 51, 74, 93, 164, 278, 405, 494, 513, 521, 584, 601, 667, 676, 700, 708, 736, 742, 803, S11, 866, 974, 984, 1000, 1026, 1037 Aðildareiður. Aðildarskortur ...........2...02.2000 00 308 Aðstoð. Sjá björgun. Aðstöðugjald. Sjá skattar. Aflatryggingar. Aflatryggingarsjóður ....................0... 405 Aflýsing. Arkitektar. Sjá kaup og sala fasteigna. Atvinnuréttindi. Sjá ökuleyfi. Atvinnulöggjöf. Ábúð. Sjá jarðhiti ...........0.....00...0.. 0 390 Ábyrgð .........0..200 0000 536 Ábyrgð á seldum hlut. Ábyrgð á verkum annarra. Ábyrgð húseigenda. Sjá fasteignir og skaðabætur. Áfengi. Áfengislög ................2..0 000... 690, 912 Áfrýjun. 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn 129, 143, 194, 231, 240, 262, 270, 278, 405, 459, 469, 513, 552, 736, 846, 866, 885, 887, 984, 1017 b. Áfrýjunarfjárhæð nær eigi kr. 5.000 ............ 366, 736 c. Áfrýjunarfrestur liðinn, Áfrýjunarleyfis eigi aflað .... 789 2. Máli gagnáfrýjað 51, 215, 247, 278, 347, 469, 513, 584, 667, 708, 742, T78, 811, 826, 846, 866, 984, 1017 3. Lagaheimild til áfrýjunar ............00000 0000... 27, 39 4. Ýmis atriði ............0.0.0...... 390, 521, 736, 778, 789, "794 Áfrýjunarfrestur. Sjá áfrýjun. Áfrýjunarleyfi. Sjá áfrýjun. Ákvæðisvinna .............2...0 000. n enn 129 Ákæra .........02000.00s nr 690, 912 Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Árekstur bifreiða. Sjá skaðabætur, bifreiðamál. Árekstur skipa. Efnisskrá til yfirlits KXKVII Bls. Ásetningur ................002.0 0. 912 Áskorunarmál ..............00.0. 002. 885 Ávana- og fíkniefni ..................... 1013 Barnaverndarmál. Barnsfaðernismál ...................0......000 0000 373 Bifreiðir: A. Einkamál .............0.0.0 113, 240, 247, 494, 584 B. Opinber mál .............0.0......... 62, 69, 339, 690, 912 Birting laga og stjórnvaldaerinda. Bjarglaun. Sjá björgun. Björgun ..............0.0.0002. 0000 667 Blóðrannsókn .................000000 00 690, 912 Botnvörpuveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Bókhald. Bréf, bréfhelgi .....................00.00 00. 1013 Byggingameistarar ....................0.... 0 278 Byggingarfrestur .....................0 000... 1000 Byggingarsamvinnufélög. Börn .........0.00.200 0. 51, 866 Dagsektir ...................00.00.. 2 "1 Dánarbætur. Sjá skaðabætur ...................000.00000 00. 1037 Dómarar. Sjá dómstólar, ómerking, rannsókn opinberra mála, sératkvæði og vanhæfi. 1. Samdómendur í héraði. a. Bæjarþing (aukadómbþing) 51, 113, 129, 143, 278, 347, 390, 405, 418, 435, 552, 584, 742, 803, 811, 962 b. Sakadómur .......... 207, 379, 452, 474, 561, 644, 648, 912 c. Sjó- og verzlunardómur 3, 215, 262, 469, 536, 608, 667, 708, TT1, 846, ST 2. Dómenda ekki getið í héraðsdómi 33, 157, 224, 247, 310, 366, 379, 476, 484, 494, 505, 510, 656, 782, 789, 984, 1000, 1037 3. Sératkvæði: a. Í Hæstarétti 62, 224, 254, 278, 339, 347, 405, 584, 608, 690, 811, 962, 1026 b. Í héraði ..................0... 0. 143, 837 4. Bótaábyrgð vegna mistaka í dómsýslu .................. 660 5. Ýmis atriði ............ 27, 33, 234, 249, 373, 435, 476, 708, 1037 Dómhæfi kröfu ...............0...00000 0000. 601 Dómstólar, sjá og atriðisorðaskrá ...............0.0...... -. 505, 1037 Dráttarvélar. Eiður. Eignarnám ..............00.0.... 0000 s11 Eignarréttarfyrirvari .........0...........0... 0... 442 Eignarréttur. Eignarupptaka .............00%..000.0. 0. 207, 452, 561, 648 Embættismenn. Sjá stjórnsýsla. XKKVIII Efnisskrá til yfirlits Bls Endurheimta ..........00.00.. vn sess 194 Endurrit skjala. Endurupptaka máls. Erfðaábúð. Erfðafesta. Erfðaskrár. Fangelsi. Sjá löggæzlumenn. Farbann. Fargjald ..............0000000 000 n nn 837 Farmgjald. Farmsamningar. Farmskírteini. Fasteignasala .......0..0002000 0. snert 901 Fasteignir .......... 278, 390, 418, 459, 505, 513, 811, 984, 1000, 1026 Ferðabann. Félagsdómur .........200.000 0. sn 624, 837 Félög. Firma ........0.220000 00 senn 469, "71 Fiskveiðabrot ...........0000000. 0... 207, 379, 561, 648 Fiskverzlun. Fíknilyf. Sjá ávana- og fíkniefni ...........0..22200 00... 0... 1013 Fjárdráttur ...........000000 0. ssesssseensn nn 442 Fjármál hjóna. Sjá hjón, hjónaskilnaður .............00000.. 901 Fjárnám .........20202000 eeen 215 Fjársvik ............2000000 0 nn nn ens 442 Fjölbýlishús. Flutningssamningar ........000202. 00 eeen rss 270 Foreldravald. Forgangskrafa ..........00000 0. snsnsrsss sn 521 Forkaupsréttur .........000000000n neðar 12 Fógetagerðir. Sjá aðför, fjárnám, kyrrsetning, lögbann, lögtak, og útburðargerðir. Framhaldsstefna .........0000.000. 000... 390, 742, 811, 984 Framkrafa. Framsal kröfu. Frávikning úr starfi ............0000000 senn nnn nn 164 Frávísun. A. Einkamál: 1. Frá héraðsdómi 12, 74, 93, 262, 308, 505, 601, 608, 617, 624, 660, $11, 837, 846, 885, 893, 974, 984, 1037 2. Frá Hæstarétti .. 39, 137, 510, 513, 528, 570, 656, 789, 802 B. Opinber mál. Frelsissvipting. Sjá gæzluvarðhald, handtaka. Frestir ..........2.0.0000 eeen 528, 656, 1015 Fyrirsvar. Sjá aðild, aðiljaskipti. Fyrning. Málshöfðunarfrestir .............02... 278, 782, 907, 1017 Efnisskrá til yfirlits KKKIX Gagnaöðflun ..........2.000000. 0. ss... 51, 379, 708, Gagnfær farmiskirteini. Gatnagerðargjald ...............0002000 nn enn Geðrannsókn ..........0..00000. 000... 310, 442, 451, Geðsjúkrahús. Sjá handtaka. Gengi ..........000.000 00 Gerðardómar. Gjafsókn. Gjafvörn 3, 39, 74, 157, 158, 164, 194, 373, 390, 418, 435, 660, 782, 866, Gjaldþrot ..........0.2%.00. en. Gæzlufangar, Sjá gæzluvarðhald. Gæzluvarðhald .......... 1, 33, 37, 306, 442, 474, 581, 583, 622, Hafning máls. Handtaka ........2..2.0.000. 00 sr ss TA, Hefð. Heimilisaðstoð ...........2000000.e0s sen Heimvísun. - A. Einkamál ................ 3, 157, 178, 215, 254, 373, 418, B. Opinber mál ..........202020000 000. Hjón .......00.20200 0... Hjónaskilnaður .............2.02000 000 nn sess Hjónavígsla. Hjúskapur, Sjá hjón, hjónaskilnaður. Hlutafélög. Hlutdeild ............00.22000002seenerser Hundahald ..............20000.000ðeeen nr Húftrygging. Húsaleiga. Hæstaréttarlög ...........2202000000000 nn 143, Iðnaður. Innheimtulaun. Innsetningargerðir. Ítak. Sjá fasteignir. Ítrekun ..........0..0.00...0s en 561, 690, Jarðhiti ............2.20.200000 esv Kaup og sala. Sjá og forkaupsréttur. 1. Fasteignir ................00000 00. 2. Lausafé ............2.2000e0sss ens 113, Kaupgjald ..............2000.000.0.eensn 129, Kaupgjaldsmál ................0.00.. ss ses Kaupmálar. Kennarar ..............22200.nnsss ss Kjarasamningar. Sjá og kaupgjaldsmál .................. 366, Kjörbörn. Klám ........002020000 00 Bls. 866 1000 912 887 gt4 523 644 782 907 s11 476 901 505 690 601 "8 912 390 278 962 164 194 974 552 XL Efnisskrá til yfirlits Kyrrsetning. Kærufrestur. Sjá kærumál. Kærumál. A. Einkamál: 1. Lagaheimild til kæru ............000.0... 39, 510, 528, 2. Kærufrestur ................20000 0. ess 3. Frávísun frá héraðsdómi 12, 93, 308, 418, 505, 601, 608, 617, 660, 4. Frávísun frá Félagsdómi .................00.0... 624, 5. Úrskurðir stjórnar Lögmannafélagsins ...... 570, 802, 6. Frávísun frá Hæstarétti. Sjá 1. B. Opinber mál: . Atvinnuréttindi. . Ákæra. . Dómssáttir. . Gæzluvarðhald .. 1, 33, 37, 306, 474, 581, 583, 622, 644, . Húsleit. . Vanhæfi dómara .............00000. 00 ess . Opnun bréfs .........02000000 00 esne Landamerkjamál. Landbúnaður, Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðabrot. Landskipti. Landvist. Launaskattur. Sjá skattar. Lausafjárkaup. Sjá kaup og sala. Lífeyrir. Líkamsáverkar .............2.eeeeeeseess Loftför. Lóðarleiga ..............0020000.0s seven Lóðaskrár .............0.22000.0.n ss Læknar, Sjá mat og skoðun 51, 62, 310, 339, 347, 435, 442, 476, 690, 708, 866, AR UR GN Læknaráð. Lög. Lögskýring .... 224, 231, 570, 584, 676, 736, 802, 837, 912, Lögbann. Löggæzlumenn .............000.00 es venner 62, Löghald. Lögheimili ............2020.00.00n ens Lögjöfnun ..........2.2200..ensser rr Lögmannafélag Íslands ........00...2.0000 0000... 570, 802, Lögmenn ..........22000.00 0... 27, 45, 144, 231, 240, 1015, Lögræði ...............200000. 00 senn 51, 708, Lögsaga. Lögtak ........002000.0 0000 224, 676, 700, Lögveð. BIs. 656 137 893 837 826 646 45 1013 912 1000 1026 912 1026 379 484 231 826 1037 866 1017 Efnisskrá til yfirlits Lögvilla ..........000020. ee ensentrssnn rr Manndráp ........0.0000.eeeneesennnnrn rr Manndráp af gáleysi ..........0.000000 00 nnenen rr 62, Mat og skoðun: 1. Atvinnutjón ........00000 0... nn. 51, 347, 435, 708, 2. Áverkar og heilsutjón .......... 51, 62, 339, 347, 708, 866, 3. Blóðrannsókn .........000.0n sess 690, 4. Fiskveiðabrot .......020000000 0. nn. 207, 379, 561, 5. Geðrannsókn .........00.ee0ee sess 310, 442, 6. Eignarnámsmat .......000000 0000 en rns T. Þóknun matsmanna. 8. Örorka .........00ee sess 51, 347, 435, 708, 9. Öryggiseftirlit ríkisins ................00000.0... 51, 435, 10. Bifreiðaeftirlit ríkisins .................0.00...0.. 62, 113, 11. Löggæzlumenn framkvæma athuganir á hemlaförum og gera vettvangsuppdrátt .......... 62, 247, 339, 494, 584, 12. Ýmsar mats- og skoðunargerðir 113, 247, 278, 379, 390, 435, 584, 667, Matskostnaður. Matsmenn. Málflutningur. Sjá og Lögmannafélag Íslands, lögmenn 157, 178, Málflutningsþóknun. Sjá Lögmannafelag Íslands. Málshöfðun .............00.. ss ens Málskostnaður. Sjá og ómaksbætur ........2020000.000...00... Meðsök. Sjá skaðabætur. Merkjadómur. Meiðyrði. Miskabætur. Sjá skaðabætur. Nafnréttur. Nágrenni. Niðurfelling máls. Sjá hafning máls og útivist aðilja. Nytjastuldur ..........000 00... Opinber mál. Sjá atvinnuréttindi, áfengislög, áfrýjun, ákæra, bifreiðir, birting laga og stjórnvaldaerinda, blóðrannsókn, botnvörpuveiðar, bókhald, brot gegn valdstjórninni, dómarar, fangelsi, farbann, ferðabann, fiskveiðabrot, fíknilyf, fjársvik, frávísun, frelsissvipting, fyrning, gagnaöflun, geðrannsókn, geðsjúkrahús, gæzlufangar, gæzluvarðhald, handtaka, heim- vísun, hlutdeild, ítrekun, kærumál, landhelgisbrot, landvist, líkamsáverkar, loftför, læknar, löggæzlumenn, lögsaga, manndráp, mat og skoðun, nágrenni, nytjastuldur, ómerking, ómerking ummæla, óréttmætir verzlunarhættir, prentréttur, rangur framburður fyrir dómi, refsingar, sakaruppgjöf, sátt- ir, skattsvik, skilorðsbundnir dómar, skirlífisbrot, skjalafals, tékkamisferli, tilraun, togveiðar, tolllagabrot, umferðarlög, 866 912 912 648 912 s1l 866 708 339 912 476 182 27 912 XLII Efnisskrá til yfirlits Bls. verðlagsbrot, verjandi í opinberu máli, þjófnaður, ærumeið- ingar, ölvun, Opinberir starfsmenn. Sjá til athugunar, frávikning úr starfi .. 164 Opinberir starfsmenn. Opinberir styrkir. Ómaksbætur ............... 47, 206, 269, 417, 1012 Ómerking. A. Einkamál 3, 74, 157, 178, 215, 254, 262, 373, 418, 811, 846, 885, 984, 1037 B. Opinber mál ................00. 0000. 476 Ómerking ummæla. Óréttmætir verzlunarhættir ................0....00000 469 Prentréttur. Prestar. Rangur framburður fyrir dómi .......5%...... 0000... 690 Rannsókn opinberra mála ............000000%%.. 62, 379, 561, 684 Refsiheimildir og beiting þeirra .............0...000.0... 912 Refsingar .... 62, 69, 207, 310, 339, 442, 452, 561, 648, 684, 690, 912 Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög. Sjá efnisatriða- skrá. Refsivist og sektir ...................0... 0... 690 Réttarfar, Sjá aðfarargerðir, aðför, aðgerðarleysi, aðild, aðild- areiður, áfrýjun, áfrýjunarfrestur, áfrýjunarleyfi, ákæra, dómarar, dómhæfi kröfu, dómstólar, endurrit skjala, endur- upptaka máls, félagsdómur, fjárnám, fógetagerðir, frávísun, frestir, fyrning, gagnaöflun, gerðardómur, gjafsókn, gjaf- vörn, hafning máls, heimvísun, innsetningargerð, kyrrsetn- ing, kærufrestur, kærumál, lög, lögskýring, lögbann, lög- hald, löggæzlumenn, lögmenn, lögsaga, lögtak, málflytjend- ur, málflutningur, málshöfðunarfrestur, málskostnaður, nið- urfelling máls, ómaksbætur, ómerking, réttarfarsvítur, sáttir, sératkvæði, stefna, stefnubirting, tómlæti, úrskurður, út- burðarmál, útivist aðilja, vanreifun, varnarþing, venjuréttur, vitni, þingsókn, þingvottar. Réttarfarsannmarkar og vítur 27, 33, 143, 231, 234, 240, 373, 435, 476, 656, 708, 1015, 1037 Réttargæzla .......................... 240, 247, 347, 667, 708, 782 Riftun .......0..0..00000.. 113 Ritfrelsi. Ríkisstarfsmenn. Sjá opinberir starfsmenn. Sakaraðiljar ..................0.02.000..000. sn 984 Sakarefni .................0.0...000.. 00. 601 Sakarefni skipt ................00..00..00.0s 0 584 Sakaukastefna ..............10..00.0000 nn 93 Sakauki .........2.....0500 000 442 Sakaruppgjöf. Efnisskrá til yfirlits XLIII Bls. Sakhæfi ..........000.. senn 442, 912 Samaðild ...............es ess 12, 93 Sameign. Samningar. Sjá og ábyrgð, ákvæðisvinna, fargjald, fasteigna- sala, flutningssamingar, kaup og sala, kaupgjaldsmál, kjara- samningar, riftun samninga, skuldamál, vinnulaun, vinnu- SAMNINGAF .....00000000 sr 142 Samvinnufélög ........0000000nn eeen 700, 708, 736 Sáttir. Segulbandsupptaka ........00000.enneeeenrrnnrne rn 285, 962 Sératkvæði: 1. Hæstiréttur 62, 224, 254, 278, 339, 347, 405, 584, 608, 690, 811, 962, 1026 2. Héraðsdómur .........0eeese sr 143, 837 Sjó- og verzlunardómur 3, 215, 262, 469, 536, 608, 667, 708, "TI, 846, 887 Sjóveð ........0.2.2000 nn nr nennt 667, "708 Skaðabætur: A. Innan samninga .........c.ceesescnnnn tre 278, 742 B. Utan samninga: 1. Árekstur skipa. 2. Bifreiðar. Bifreið ekur á hross. Árekstur bifreiða 240, 247, 494 3. Ýmis persónuSlys .......0.0000 00 0en nenna 866 4. Ýmis skaðabótatilvik .......000.00000.0.000..0. 310, 390, 584 5. Vinnuslys .......0.0000ne nc rev. 51, 347, 435, 708 6. Skaðabætur samkv. XVIII. kafla laga nr. 82/1961 .... 782 Skattar: A. Aðstöðugjald. B. Eignarskattur. Sjá tekjuskattur. C. Launaskattur. D. Söluskattur ........0000000 00... 194, 736, 1017 E. Tekjuskattur .........0000000. eeen rnnn rn. 224, 676, "700 F. Útsvar. Skattsvik. Skilorðsdómar .........00000. nn 310, 452, 912 Skipsleiga. Sjá samningar. Skiptamál ........0000000 000. 0... 39, 137, 505, 521, 907, 1037 Skiptaráðandi ...........0000000.neesnernsrnnnennrn nn 513 Skírlífisbrot. Skjalafals ...........0000 0000 0e en nernnrrnnen snert 442 Skólar. Skólanefnd .........0.200.nenneennn en sr 974 Skuldamál .............ese nn 143, 778 Spjöll á mannvirkjum Stefnur. Stefnubirting .........00.00000n eeen enn 8835 Stjórnarskráin .........0.0000 0000 ennnsernrn nennt 37, 1000 KLIV Efnisskrá til yfirlits Bls Stjórnsýsla .....................0..00. 0. 974, 1000 Söluskattur. Sjá skattar. Tekjuskattur. Sjá skattar. Tékkamisferli. Tiltaun ........... 000... 912 Togveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Tollar. Tolllagabrot. Tómlæti ................. 270, 552. 1000 Traustnám. Tryggingabréf ..................0.0.. 0. 231, 442 Umboð. Umferðarlög. Sjá ölvunarakstur ...............0....... 62, 69, 339 Umferðarréttur. Umsýsla. Umsýsluþóknun. Uppboð ......00.000000.. 00 231, 459, 513, 660 Uppsögn. Uppsagnarfrestur .................0000000. 164, 270 Upptaka eigna. Sjá eignarupptaka. Úrskurðir ...................00 0. 379, 1015 Útboð. Sjá samningar .................000200 00 742 Útburður. Útivist aðilja í héraði ......................00000.. 78 Útivist aðilja í Hæstarétti 1, 47, 48, 49, 50, 206, 269, 270, 417, 676, 781, 900, 1012 Útsvör. Vanheimild. Vanhæfi dómara ................00000.0.. 0 45, 373 Vanreifun ................00.000000 00 3, 262, 846 Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku ............ 164 Varnarþing. Vátryggingar. Sjá réttargærzla. Veðréttindi. Sjá sjóveð. Vegir .........0..... 0... 584 Veiðiréttindi. Veikindadagar. Venjuréttur ...................0..0 000 405 Verðjöfnunargjald. Verðlagsbrot. Verðstöðvun. Verjandi í opinberu máli .....................00000000 45 Verkkaup. Verksamningar ..................000.00.. 00. 278 Verzlanaskrá .................0..00.0000 0000 "1 Verzlunarhættir. Sjá ólögmætir verzlunarhættir. Vextir ............0...0 0. 521, 667, 778 Viðskiptabréf. Efnisskrá til yfirlits XLV Bls. Vinnulaun, Vinnusamningar .......2.00000..0..0000.. 366, 521, 803 Vinnuslys. Sjá skaðabætur. Vitni. Víxlar. Víxilmál. Vörumerki .........200000...n ss 469 Vörzlusvipting. Þingbók .........20000000 000 158 Þinghöld. Sjá segulbandsupptaka. Þinglýsing ..........0..00.000 00 lanes 1026 Þingsókn. Þingvottar. Þjáningar. Sjá skaðabætur. Þjófnaður ..........2002000e0 snert 310, 684 Þóknun fasteignasala. Sjá fasteignasalar. Þóknun lögmanna. Sjá Lögmannafélag Íslands. Þrotabú. Sjá skiptamál. Ærumeiðingar. Ökuleyfi. Ökuleyfissvipting .................. 62, 69, 339, 690, 912 Ölvun við akstur .........0.0..0.0.. 0. 690, 912 Örorka ........200000 00. ns 51, 347, 435, 708, 866 Öryggiseftirlit ríkisins. Sjá mat og skoðun .......... 51, 435 708 V. EFNISSKRÁ. Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerð, kyrrsetningar- gerð, lögbann, lögtak, útburðarmál. Aðför. Aðgerðarleysi. Sjá tómlæti. Aðild. Aðilaskipti. Fyrirsvar. S seldi H jörðina K og áskildi börnum sínum forkaupsrétt. H seldi J jörðina. Fimm börn S stóðu sameiginlega að máli gegn H og J og kröfðust riftingar á hinum síðargreinda sölugerningi ....................20000 000 E höfðaði mál gegn P. Eftir að sú málssókn hófst, afsalaði E K „réttindum og skyldum fylgjandi stefnu og málshöfð- un á hendur P“, og tókst K á hendur sóknaraðild með yfir- lýsingu á dómþingi. Þegar dómþing var háð nokkru síðar og eftir að forráðamenn K höfðu í eitt skipti sótt dómþing Í málinu, féll niður þingsókn af hendi K og E. Var mál þá hafið og málskostnaður felldur á E og K óskipt. Talið var, að K hefði gerzt sóknaraðili máls, áður en mál var hafið, sbr. 53. gr. laga nr. 85/1936. Var ákvörðun héraðsdómara um málskostnað á rökum reist, sbr. 180. gr. sömu laga, enda hafði P eigi fallið frá kröfu um málskostnað gegn E .... Faðir höfðaði bótamál í héraði vegna ófjárráða dóttur sinnar vegna líkamsmeiðsla. Hún var orðin fjárráða, er mál kom til Hæstaréttar og rak mál í eigin nafni .................. S höfðaði bótamál samkv. ákvæðum XVIII. kafla laga nr. 82/ 1961 vegna handtöku. Stefndi hann fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs, en eigi saksóknara ríkisins, sbr. 3. tl. 151. gr. laganna. Mál var ómerkt ...........00.000 0000... Sbr. og skaðabætur, 6. tölulið ..................00..0..0000.... Kröfuhafar, er lýst höfðu kröfum í þrotabú kaupfélags, stóðu að máli f. h. búsins til riftunar á veðsetningu á eignum gjaldþrota. Var veðsetning gerð til hagsbóta sparisjóði, er tók við innstæðufé í innstæðudeild kaupfélagsins. Ekki þótti þörf á að stefna til varnaraðildar eigendum, er áttu inn- stæður í deildinni, þegar veðsetning fór fram ............ Fyrirtækið B s/f var varnaraðili einkamáls í héraði. Eftir að héraðsdómur gekk, var B s/f slitið, en B h/f stofnað. Tók Bls. 12 27 öl 182 93 Efnisskrá XLVII það við skuldum og eignum B s/f. Með skriflegu samkomu- lagi lýstu tveir stjórnarmenn B h/f og lögmaður stefnanda í héraði því, að B h/f hefði gerzt aðili máls þessa í stað B s/f. Var B h/f m. a. talinn málsaðili í Hæstarétti ........ Fjármálaráðherra viðurkenndi vegna ríkissjóðs aðild að máli Húseigandi höfðar mál vegna galla á húsi gegn M h/f, er byggði hús, H múrarameistara og K, arkitekt hússins .... Aflatryggingasjóði stefnt til varnaraðildar í máli ............ Eiganda bifreiðar og vátryggingarfélagi stefnt til greiðslu bóta óskipt vegna tjóns af árekstri .........220000 00.00.0000... Skiptaráðandi beiddist uppboðs á eign, tilheyrandi búi hjóna, er sætti opinberum skiptum. Bar að stefna honum til varnar- aðildar í Hæstarétti ...........0.00000000 isss... Skiptaráðanda stefnt f. h. þrotabús ........000000000%. 000... Fjármálaráðherra og samgöngumálaráðherra stefnt f. h. ríkis- SJÓÐS ...0.0000000n ene Í máli út af lögmæti synjunar borgarstjóra á umsókn Á um leyfi til að halda hund var stefnt borgarstjóra f. h. borgar- stjórnar R, heilbrigðisráðherra, f. h. heilbrigðisráðuneytis, og dómsmálaráðherra, f. h. dómsmálaráðuneytis ........ K, útgerðarmaður v/b B, stefnir máli til heimtu björgunarlauna f.h. eiganda og áhafnar vV/bB........00000000 0. 0000... Innheimtumenn ríkissjóðs í 3 kaupstöðum höfða mál til heimtu skatta ...0...0i.00. 676, 700, H, er varð fyrir slysi við uppskipun, sótti útgerðarmann skips og kaupfélag, sem útgerðarmaður fól að annast affermingu skips, óskipt til greiðslu bóta ........020000000 00... 0... K galt fyrirtækinu Ó söluskatt af uppskipunargjöldum. Í endur- heimtumáli stefndi K fjármálaráðherra og Ó til að endur- greiða óskipt skattgjaldið .............00..0. 000... ...0.... Framkvæmdanefnd byggingaráætlunar var aðili í máli ...... Sameigendur húshluta standa að málssókn .........000000.0.0.. Sameigendur tveggja jarða standa að málssókn gegn Vegagerð ríkisins ......0..02.00 ni. Faðir höfðar bótamál vegna ófjárráða sonar síns .......0.... Skólanefnd héraðsskóla var stefnt í máli, þar sem kennari sótti skólann um fébætur. Skólanefnd gat eigi verið í fyrirsvari fyrir skólann í slíku máli, Frávísun ........000000000000.. Fjármálaráðherra og utanríkisráðherra stefnt f. h. ríkissjóðs .. 3 mönnum var stefnt til varnaraðildar „f. h. landeigenda Ytri- Njarðvíkurhrepps með Vatnsnesi“. Landeigendur voru eigi nánar nafngreindir, Þetta þótti eigi viðhlítandi .......... Bæjarstjóra er stefnt f. h. bæjarsjóðs .........00000000.0.00.0.. Borgarstjóra stefnt f. h. Reykjavíkurborgar .......0...00... Skiptaráðanda auk annarra stefnt f. h. dánarbús ............ Bls. 129 164 218 405 494 ö13 öo2l 584 601 667 1017 708 136 142 803 gll 866 974 984 XLVIII Efnisskrá Bls. Aðildareiður, Aðildarskortur. Bent á í dómi Hæstaréttar, að aðildarskortur valdi sýknu, en ekki frávísun ...............000....2.0.0 00 308 Aðstoð. Sjá björgun. Aðstöðugjald. Sjá skattar. Aflatryggingar. Aflatryggingasjóður. Með lögum um Aflatryggingasjóð sjávarútvegsins nr. T7/1962 er lýst því hlutverki sjóðsins að bæta aflahluti skips og áhafnar, þegar almennan aflabrest ber að höndum. Stjórn sjóðsins ákvað til viðmiðunar tiltekið meðalaflamagn báta af tilteknum stærðum á ákveðnum veiðisvæðum, þ. á m. báta frá Vestmannaeyjum. Var jafnframt miðað við það, að 8 menn væru á bát. Ef skipshöfn var fámennari, voru bætur skertar eftir nánar tilteknum reglum. A, útgerðar- maður í Vestmannaeyjum, höfðaði mál gegn stjórn sjóðsins, AF, og krafðist greiðslu á fé því, sem dregið hafði verið frá samkv. þessu í útgerð báts hans á tilteknu tímabili. AF taldi það hafa verið stefnu sína, „að skapa hlutfall milli meðalveiðimagns, mannfjölda og annarra þeirra atriða, er ráða sóknarmætti viðkomandi veiðiskips“. Ef fleiri en 8 voru á bát, voru bætur hækkaðar að sínu leyti. Meðalveiði- magn var því ákvarðað með tilliti til þriggja atriða: stærð- ar skips, veiðibúnaðar og fjölda skipverja. Í hrá, segir, að því sé eigi hnekkt, að þessi þrenn atriði séu eðlileg til við- miðunar og sé þetta mat reist á málefnislegum sjónarmið- um. Í tillögum AF til sjávarútvegsráðuneytisins um meðal- veiðimagn þau ár, sem hér skipta máli, var þess eigi getið, að meðalveiðimagn sé miðað við tiltekna áhöfn báta. Þær bóta- ákvarðanir, sem áttu rót að rekja til þáttar skipverja í meðalveiðimagni, voru taldar venjuhelgaðar, er hér var komið sögu sjóðsins, sem starfað hafði þá (að vísu með nafnbreytingu) samtals á annan áratug. Varð að telja, að þessi vinnubrögð AF hafi verið með vitund og samþykki ráðherra, en sjóðurinn starfaði „undir yfirstjórn ráðherra“, sbr. 7. gr. laga nr. 48/1949 og 7. gr. laga nr. T7/1962. Bóta- ákvarðanir þessar voru taldar í samræmi við meginreglur 2. gr. laga nr. T7/1962. Hafi reglum þessum verið beitt lengi og almennt án þess að sýnt væri, að mönnum hafi verið mismunað. Var AF sýknað af kröfum A. Einn dómari byggði á því, að í tillögum stjórnar AF til ráðherra og í staðfest- ingarbréfum ráðherra var eigi getið þáttar áhafnar í meðal- Efnisskrá XLIX Bls. veiðimagni. Taldi dómarinn ósannaða venju um þetta, sem A yrði að hlíta. Var fallizt í sératkvæðinu á kröfur A, en um þær var ekki tölulegur ágreiningur ............0...... 405 Aflýsing. Arkitektar. Sjá kaup og sölu fasteigna. Atvinnuréttindi. Sjá ökuleyfi. Atvinnulöggjöf. Ábúð. Sjá jarðhiti ..........0....... 0. 390 Ábyrgð (sjálfskuldarábyrgð). 1964 var stofnað h/f Samkaup í Rvík. Gerði það innkaup á til- teknum vörutegundum fyrir hluthafa, sem voru nokkrir kaupmenn í Rvík, þ. á m. hjá Áfengis- og tóbaksverzlun ríkisins (ÁTR). Meðal hluthafa var B, sem rak verzlanirnar H, F og R. S pantaði fyrir hverja verzlun hjá ÁTR, og hjá S var fært á reikningsyfirliti, fyrir hvaða verzlun hver ein- stök úttekt færi fram. Inn á skuld við ÁTR greiddi S hins vegar í slumpum, og var þess ekki getið af hálfu S, að ákveðin innborgun væri fyrir nokkurn sérstakan aðilja. B undirritaði sjálfskuldarábyrgð fyrir hverja einstaka af verzlunum sínum, þar sem hámarksfjárhæð var tilgreind, þ. e. 55.000, 210.000 og 140.000 kr. Segir þar, að B ábyrgist sem sjálfskuldarábyrgðarmaður „viðskiptaskuld, sem ... (verzlunarnafn) ... kann á hverjum tíma að skulda Áfeng- is- og tóbaksverzlun ríkisins vegna vöruúttektar ...“. S skuldaði ÁTR tiltekna upphæð, og krafðist hið síðarnefnda fyrirtæki þá greiðslna hjá hluthöfum í S, sem gengizt höfðu undir sjálfskuldarábyrgð. Var „hlutdeildarskuld“ hvers um sig miðuð við innkaup viðkomanda gegnum S tiltekna tvo mánuði. Hjá B var þó sleppt fjárhæð vegna verzlunar- innar F, sem fór fram úr þeirri hámarksfjárhæð, sem greind var í ábyrgðaryfirlýsingu B vegna F. ÁTR byggði málssókn sína gegn B á því, að B væri sjálfskuldarábyrgð- armaður að þeirri viðskiptaskuld, sem S stæði í við ÁTR vegna vöruúttektar, og var „hlutdeildarskuld“ B lögð til grundvallar. Í hérd. sagði, að ÁTR hefði hvorki með bók- haldsgögnum né á annan hátt sannað slíka skuld og bæri þegar af þeirri ástæðu að sýkna B. Í hrá. er byggt á því, að B hafi aðeins tekizt á hendur ábyrgð á þeim viðskipta- skuldum S við ÁTR, sem stöfuðu af viðskiptum verzlana B, er greindar eru í yfirlýsingum hans. Viðurkennt var, að B L Efnisskrá Bls. hefði greitt S kaupverð þeirra vara, sem verzlanir hans fengu um hendur S. ÁTR þótti ekki hafa gert grein fyrir því, að hverju leyti þær greiðslur, sem bárust því frá S, voru vegna vörukaupa verzlana B. Þótti ÁTR því eigi hafa sýnt fram á, að um skuld sé að ræða, er ábyrgðaryfirlýs- ingar B taki til. Sýkna ..............0.000.2 0. enn 536 Ábyrgð á seldum hlut. Sjá kaup og sala. Ábyrgð á verkum annarra. Sjá slysabætur. Ábyrgð húseiganda. Sjá fasteignir og skaðabætur. Áfengi. Áfengislög. Í bifreið E fundust m. a. þrjár flöskur af ótollafgreiddu vodka, þar af ein tóm, og nokkrar flöskur af Tuborg. Honum var refsað vegna þessa samkv. 1. málsgr. 17. gr., sbr. 2. tl. 33. gr. áfengislaga nr. 82/1969. Dæmd og refsing skv. 142., sbr. 22. gr. hgl. og m. a. samkv. 2. málsgr., sbr. 3. málsgr., 25. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga og 1. málsgr. 24., sbr. 45. gr. áfengislaga vegna ölvunaraksturs. Refs.: 4 mán. fang. og 3.000 kr. sekt til ríkissjóðs .............00.00...0. 0. 690 H var m. a. saksóttur fyrir brot á 24. gr. áfengislaga vegna ölv- unar við akstur. Hérd. taldi, að þegar umferðarlög nr. 26/ 1958 voru sett, hafi láðst að afnema 24. gr. áfengislaga, en viðurlög hafi ávallt verið miðuð við þau viðurlagamörk, er greini í umferðarlögum og eigi í áfengislögum. Hérd. taldi, að beita ætti hinum sérhæfðu ákvæðum umferðarlaga fram- ar hinum almennu ákvæðum áfengislaga um stjórnendur ýmissa vélknúinna farartækja. Var H sýknaður af ákæru fyrir brot á 24. gr., sbr. 45. gr. áfengislaga. Í dómi Hæsta- réttar segir, að ákvæði 24. gr. áfengislaga hafi hvorki beint né óbeint verið fellt úr gildi, en það helgist af langri dóm- venju að beita ákvæðum bæði umferðarlaga og áfengislaga um atferli þetta. Var H m. a. refsað samkv. 24., sbr. 45. gr. áfengislaga ...............2..2.00....c eens 912 Áfrýjun. 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn 129, 143, 194, 215, 231, 240, 262, 270, 278, 405, 459, 469, 513, 552, 736, 846, 866, 885, 887, 984, 1017 b. Áfrýjunarupphæð nær eigi 5.000 kr. .............. 366, "736 c. Áfrýjunarfrestur liðinn. Áfrýjunarleyfis eigi aflað .... 789 Efnisskrá 2. Máli gagnáfrýjað 51, 215, 247, 278, 347, 469, 513, 584, 667, 708, 142, 118, S11, 826, 846, 866, 984, 3. Lagaheimild til áfrýjunar: Samkv. 13. gr., 3. málsgr., laga nr. 57/1962 varð máli eigi áfrýjað í því skyni einu að fá breytt málskostnaðarákvæði héraðsdóms. Dæmt, að þetta ákvæði girði ekki fyrir, að áfrýja megi máli í heild, þótt ekki sé krafizt breytinga á öðru en ákvæði dóms um málskostnað. Kröfu um frávísun máls frá Hæstarétti var því hrundið .......0..0000.000.... J krafðist þess, að dánarbú foreldra hans yrði tekið til opin- berra skipta, en annar erfingi andmælti því. Skiptaráðandi synjaði þeirri kröfu. J áfrýjaði úrskurði skiptaráðanda til Hæstaréttar. Dæmt var, að lagaheimild til áfrýjunar skorti, enda sæti málið kæru samkv. 21. gr., 1. málsgr., 2. tl. laga nr. 57/1962. Var málinu því vísað frá Hæstarétti ........ 4. Ýmis atriði: Máli, er fellur niður vegna útivistar, er áfrýjað að nýju samkv. 36. gr. laga nr. 57/1962 .......0000000000.0.... 390, Aðili gagnáfrýjaði eigi máli. Hann sætti sig við úrlausn skipta- réttar um tiltekna fjárhæð ..........2000000. 0000... K höfðaði mál gegn fjármálaráðherra í. h. ríkissjóðs og verzl- uninni Ó og krafðist endurgreiðslu á söluskatti, er Ó hafði krafið hann um og staðið ríkissjóði skil á. Stefnufjárhæð var 1.300 kr. röskar. K áfrýjaði málinu og var það dæmt í Hæstarétti, en dómkrafa K nam þar 1.152.90 kr. .......... Fyrir Hæstarétti hafði áfrýjandi uppi kröfu, sem hann hreyfði eigi í héraði. Kom hún eigi til álita fyrir Hæstarétti, sbr. 45. gr. laga nr. 57/1962 ..........2.02000 neee senn Héraðsdómur gekk í máli Ó gegn J 17. marz 1972. Ó áfrýjaði málinu með stefnu 21. sept. s. á. J áfrýjaði máli með stefnu 18. okt. s. á. Áfrýjunarfrestur samkv. 1. málsgr. 20. gr. laga nr. 57/1962, nú laga nr. 75/1973, var liðinn, er málinu var áfrýjað. Áfrýjunarleyfis var hvorki aflað af hálfu Ó né J samkv. 2. málsgr. 20. gr. greindra laga. Var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti .............2.020.000 00... 00... Áfrýjunarfrestur. Sjá áfrýjun. Áfrýjunarleyfi. Sjá áfrýjun. Ákvæðisvinna. B tók að sér að setja upp hreinlætistæki í miklum fjölda íbúða í Breiðholti. J pípulagningarmaður réðst til B. Voru þeir B og J samsaga um, að kaup J fyrir uppsetningu hreinlætis- tækja skyldi greitt samkv. tímaskrá fyrir ákvæðisvinnu pípulagningarmanna. Samkv. málefnasamningi milli félaga LI Bls. 1017 27 39 794 521 136 718 189 LII Efnisskrá Þípulagningarmanna og pípulagningarmeistara er svo- nefndri taxtanefnd, sem skipuð er fulltrúum beggja félag- anna, veitt úrskurðarvald um skilning á ákvæðisvinnu- grundvellinum samkv. tímaskrá. J taldi hafa verið dregið 30% frá þeim launum, sem honum bar samkv. tímaskránni. Þótti verða að miða við, samkv. málflutningi, að taxtanefnd hafi úrskurðað, áður en tilboð var gert í verkið af hálfu B, svo og eftir að ágreiningur reis milli B og J, að rétt væri samkv. 14. gr. tímaskrárinnar að veita 30% afslátt frá venjulegu ákvæðisvinnugjaldi fyrir uppsetningu tækjanna. Talið var, að J væri samkv. þessu skylt að hlíta fyrrgreindri lækkun á hinu almenna ákvæðisvinnugjaldi. Var B dæmd Sýkna. ......0200200000ssves nr Ákæra. Bent á í hrd., að ónákvæmni um sakargiftir gætti í ákæruskjali H beindi byssu að S. HJ, er þar var staddur, tók um byssu- hlaup og beindi byssu niður. Hljóp skot þá úr byssunni og í fót HJ. Varð að nema af fótinn fyrir ofan hné. H var ákærður vegna aðfarar að HJ aðallega samkv. 211., sbr. 20. gr. alm. hegl., en til vara samkv. 218. gr. Varhugavert þótti að meta H líkamstjón HJ til ásetnings. Var honum refsað samkv. 219. gr. Þótti gerlegt að refsa samkv. því ákvæði, sbr. 118. gr. laga nr. 82/961 .........0.000000.0... Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Árekstur bifreiða. Sjá bifreiðar, skaðabótamál. Árekstur skipa. Ásetningur. H tók skotvopn og skotfæri ófrjálsri hendi og hélt síðan rak- leiðis að íbúð E í fjölbýlishúsi. Hringdi hann dyrabjöllu. Þ, sonur E, húsráðanda og fyrrv. tengdamóður H, kom til dyra. Beindi H þá byssuhlaupi inn um dyragætt, en Þ gat aftrað honum frá að komast inn í íbúðina. Nær samstundis skaut H inn um hurðina, og særðust þau E og Þ nokkuð af höglum og tréflísum, er yfir þau dundi. Ruddist H síðan inn í íbúðina og veittist að E, en Þ gat komizt undan og leitað aðstoðar. Skaut hann á eftir E, er hún flýði niður stiga. H skirrðist ekki við að skjóta gegnum hurð, þótt langlíklegast væri að fólk væri statt innan við hurðina og að það yrði fyrir skothríð, miðað við skotstyrkleika byssu og gerð hurðar. Þegar atferli hans var virt, áður en hann hóf skothríð og háttsemi hans næst á eftir, er hann ruddist Bls. 129 690 912 Efnisskrá LITI Bls. inn í aðra íbúð í húsinu og beindi þar byssu að fólki, varð að telja, að það hefði eigi aftrað H frá að skjóta, þótt honum hefði verið ljóst, að skothríðan drægi til líftjóns. Atferli hans samfellt þótti varða við 211., sbr. 20. gr. alm. hgl., en eigi varð jafnframt refsað samkv. 217. og 220. gr. 4. málsgr. Er H hafði ruðst inn í íbúð á næstu hæð, svo sem greint var, beindi hann byssu að S, húsráðanda. HJ, er þar var staddur, tók um byssuhlaupið og beindi því niður. Hljóp þá skot úr byssunni og í fót HJ. Varð mikill áverki af og varð að nema fót HJ burtu fyrir ofan hné með skurðaðgerð. H var ákærður fyrir brot á 211, sbr. 20. gr. fyrir þetta at- ferli, en til vara fyrir brot á 218. gr. Varhugavert þótti að meta atferli H sem ásetningsverk, og var vafi látinn koma honum í hag, sbr. 108. gr. laga nr. 82/1961. Var H refsað samkv. 219. gr. og 220. gr. 4. málsgr. fyrir háttsemi hans í íbúð þessari ..........000...00000000n en 912 Áskorunarmál. Stefna í áskorunarmáli var birt 29. des. 1972, en í eftirriti sagði, að mál yrði þingfest 27. janúar 1972. Taldi stefnda, Ó, sig því ekki hafa getað sótt þing í málinu. Fallizt var á, að stefnueftirrit fullnægði ekki ákvæðum 3. málsgr. 96. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 7. gr. laga nr. 49/1968. Bar því að ómerkja dómsathöfn og vísa máli frá héraðsdómi. Í hrá. segir, að málið, sem var út af greiðslu á pantaðri bók, hafi ekki átt að reka sem áskorunarmál samkv. lögum nr. 49/ 1968 ...........20.000 nn 885 Ávana- og fíkniefni. Sakadómi í ávana- og fíkniefnamálum barst frá pósthúsi bréf, sem stílað var til I. Talið var, að rökstuddur grunur léki á því, að bréfið innihéldi efni, sem lög nr. 77/1970 og rgj. nr. 257/1969 taka til. I neitaði að opna bréfið. Úrskurðaði saka- dómur, að í þágu opinberrar rannsóknar, sbr. 44, gr. laga nr. T3/1973, skyldi opna bréfið og kanna efni þess. Sá úrskurður var kærður til Hæstaréttar, sbr. 1. tl. 172. gr. laga nr. 73/1973, og var hann staðfestur þar ............ 1013 Barnaverndarmál. Barnsfaðernismál. K ól barn 7. júní 1969 og kenndi það M, er fórst í fiskiróðri 7. marz s. á. Beindi hún kröfum sínum til skiptaráðanda í A- kaupstað f. h. bús M, sem tekið hafði verið til opinberrar skiptameðferðar. Hafði hún uppi þá kröfu, að dæmt yrði, að M væri faðir barns og að það hefði erfðarétt eftir hann, LIV Efnisskrá svo og aðrar tíðkanlegar kröfur í slíku máli. Fulltrúi bæj- arfógetans í A-kaupstað, sem jafnframt er skiptaráðandi í því lögsagnarumdæmi, rannsakaði málið og dæmdi það á ábyrgð héraðsdómara, sem var fyrirsvarsmaður annars aðilja málsins. Var það talið andstætt 1. tl. 36., sbr. 3. mgr. 37. gr. laga nr. 85/1936. Talið var samkv. þessu, að héraðs- dómara hefði af sjálfsdáðum borið að víkja sæti í málinu Bifreiðar. Sjá og skaðabætur, umferðarlög, ölvun við akstur. A. Einkamál. Kröfu um riftun á kaupum nýrrar bifreiðar frá bifreiðainnflytj- anda var hafnað. Sjá kaup og sölu .........0.000000000.. Eigi þótti sannað, að G hafi ekið á hross, er fannst slasað nærri þjóðvegi. Var G sýknaður af bótakröfu eiganda hrossins. Sjá nánar skaðabætur, bifreiðar ............00000.000... B ók bifreið að kveldi 1. des. 1968 um þjóðveg í Húnavatns- sýslu, er myrkt var orðið. Lenti bifreið B á 3 hrossum, er H rak, og lemstruðust hrossin svo, að lóga varð þeim. Í bótamáli H á hendur B var talið, að B hafi ekið of hratt, miðað við aðstæður. Var honum dæmt með vísan til 1. mgr. 67. gr., sbr, 1. mgr. 69. gr. laga nr. 40/1968 að bæta H % tjóns hans, en H þótti eigi hafa sýnt næga varkárni, og hafði hann % hluta tjóns síns óbætt. Var hliðsjón höfð af 40. gr. laga nr. 40/1968. Spjöll urðu á bifreið B, og var H dæmt að bæta B % af þeirri fjárhæð, sem var í sjálfsáhættu B, er hafði bifreið sína húftryggða. Sjá og skaðabætur .. T ók bifreið Suðurlandsveg í austurátt, en Ó ók bifreið frá Hellu inn á Suðurlandsveg. Rákust bifreiðarnar á. Ó þótti hafa farið rangt að, er hann ók inn á veginn, sem er aðal- braut, en T þótti eigi hafa ekið of hratt miðað við aðstæður né á annan hátt verða gefin sök á árekstrinum. Var full ábyrgð lögð á Ó, og var honum og vátryggingarfélaginu S dæmt að greiða T óskipt tjón vegna árekstrar, þ. á m. við- gerðarkostnað og bætur vegna afnotamissis af bifreið, en krafa um greiðslu á kostnaði við flutning farþega í bifreið T af árekstrarstað þótti eigi studd nægum gögnum. Var sýknað af henni ...........200000.00.ensn se G ók vörubifreið á Vallanesvegi í Suður-Múlasýslu. Er hann nálgaðist brú, lét vegarkantur undan og valt bifreiðin. Brú- in var ný og vegur að henni nýendurbyggður. Starfsmönn- um Vegagerðar ríkisins var metið það til stórkostlegs gá- leysis að hafa leyft umferð um veginn, eins og hann var úr garði gerður. Ríkissjóður var talinn bótaábyrgur gagn- vart G vegna tjóns hans, og þóttu ákvæði 2. málsgr. 65. gr. laga nr. 23/1970 eigi standa því í vegi, eins og á stóð, enda Bls. 313 113 240 241 494 Efnisskrá LV Bls. Þótti aksturslag G hafa verið eðlilegt, miðað við aðstæður. Einn dómari taldi G eigi hafa sýnt fram á, að hann hafi gætt „ýtrustu varkárni“, en það er skilyrði fyrir bótaskyldu ríkissjóðs samkv. greindu ákvæði laga nr. 23/1970. Taldi þessi dómari ekki verða hjá því komizt af þessum sökum að sýkna ríkissjóð ...............2.00.... sn sn 584 B. Opinber mál. Sjá og manndráp af gáleysi, umferðarlög, ölvun við akstur. S ók bifreið vestur Hringbraut. Lenti hann á manni á reiðhjóli, er hélt í sömu átt. Féll maðurinn á götuna og slasaðist til ólífis. S þótti ekki hafa stillt hraða í hóf svo sem skylt var, og eigi gaf hann hljóðmerki, er hann nálgaðist hjólreiða- manninn. Sá maður sveigði skyndilega fyrir S án þess að gefa viðvörunarmerki. Varð slys að verulegu leyti rakið til þeirra aksturshátta. S var refsað samkv. 215. gr. alm. hgl., 1. málsgr. 26. gr., 1. málsgr. 37. gr., 1. og 2. málsgr. 49. gr. og 1. málsgr. 52. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Sýknað var af ákæru fyrir brot á 4. málsgr. 47. gr. sömu laga. Refs.: 6.000 kr. sekt. S var sviptur ökuleyfi 6 mán. Tveir dómendur vildu sýkna S, þar sem eigi væri leitt í ljós, að hann ætti refsiverða sök á slysinu .............. 62 S ók niður Ártúnsbrekku og vestur Miklubraut á 90 og upp í 100 km hraða. Honum var refsað samkv. 1. og 3. málsgr. c liðar 49. gr. og 1. málsgr. 50. gr., sbr. 80. gr. laga nr. 40/ 1968. 3.000 kr. sekt dæmd og svipting ökuleyfis í 1 mánuð 69 H ók bifreið af Starhaga inn á Suðurgötu, en M bifreið suður Suðurgötu. Skullu Þbifreiðarnar saman á gatnamótunum. Lemstraðist H svo mjög, að hann andaðist skömmu síðar. Af hemlaförum bifreiðar M og öðrum ummerkjum á vett- vangi þótti mega ráða, að hann hefði ekið of hratt miðað við aðstæður. Hins vegar þóttu gögn benda til þess, að H hefði ekki sinnt biðskyldu, en Suðurgata hefur aðalbrautar- rétt gagnvart Starhaga. Háttsemi M þótti varða við 215. gr. alm. hgl., 1. málsgr. 26. gr., 1. málsgr. 37. gr., 1. og 2. og 3. málsgr. a, b, c og f-liði 49. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Refs.: 5.000 kr. sekt. Ökuleyffissvipt.: 6 mán. Einn dómari taldi eigi leitt í ljós, að M ætti refsiverða sök á ökuslysinu og sýknaði M .................0.00 0... 0. 339 E var talinn sekur um akstur bifreiðar undir áhrifum áfengis og refsað samkv. 2., sbr. 3. málsgr. 25. gr. og 1. málsgr. 27. gr., sbr. 80, gr. umferðarlaga nr. 40/1968, og 1. málsgr., 24. gr., sbr. 45. gr. áfengislaga nr. 82/1969 .........0...... 690 H var dæmdur sekur um akstur bifreiðar undir áfengisáhrifum og refsað samkv. 2., sbr. 4. málsgr. 25. gr., sbr. 80. gr. um- ferðarlaga nr. 40/1968 og 24., sbr. 45. gr. áfengislaga nr. LVI v/b Efnisskrá 82/1969. Tekið fram í hrd., að 24. gr. áfengislaga hefði hvorki beint né óbeint verið numin úr lögum, en það helg- ist af langri dómvenju að beita ákvæðum bæði umferðar- laga og áfengislaga um ölvunarakstur ............0.0..... Birting laga og stjórnvaldaerinda. Björgun. K var staddur 26—-28 sjóm. frá Akrabergi í Færeyjum 18. des. 1970, er skipið varð fyrir stýrisbilun, sem ekki reyndist unnt að gera við. Var haft samband við v/b B, er K hafði samflot við, og hann beðinn að draga K til Þórshafnar. Var veðurhæð 5—" stig og gekk á með hryðjum. B kom fljót- lega K til hjálpar og tók K í drátt. Slitnuðu taugar tví- vegis og Í síðara skiptið rak K til lands undan þungum straumi, og var þá sent út neyðarkall til annarra skipa. Tókst að koma vírum yfir í K frá B og eftir það gekk drátt- ur vel til Þórshafnar. Liðu alls 20 klst. frá því að B kom til K, unz drætti var lokið. Hérd. taldi, að K hafi verið í hættu, er B hóf aðgerðir sínar og væri því um björgun að ræða. Var í því efni litið til vættis yfirmanna K um útbúnað skipsins, veðurlags og allra aðstæðna á þessum slóðum á þeim tíma, sem um var að ræða. Ekki skipti máli, þótt skip- stjórar á K og B hafi komið sér saman um að hafa samflot á leið til Íslands. Í Hæstarétti var lögð fram matsgerð tveggja dómkvaddra manna. Töldu þeir nær óhugsandi, að K hefði getað bjargazt af sjálfsdáðum til Íslands, enda hefði K verið algerlega stjórnlaus og tilraunir til að koma upp neyðarstýri hafi verið óframkvæmanlegar, eins og á stóð. Björgunaraðgerðir töldu þeir „hárréttar“, eins og málum var háttað. Í hrd. var talið, að svo sem bilun K var varið, útbúnaði skips, veðri og öðrum aðstæðum, hafi B bjargað K, er hann dró K til Þórshafnar, sbr. 1. málsgr. 199. gr. laga nr. 66/1963. Sammæli skipstjóra um samflot á sigl- ingu til Íslands skertu ekki rétt B til björgunarlauna. Bjarg- laun voru ákveðin 1.050.000 kr. og sjóveðréttur dæmdur í K til tryggingar þeim ásamt vöxtum og málskostnaði .... Blóðrannsókn. Blóðflokkar. Vínandamagn í blóði kannað ..............200.0. 0... 0... 690, Botnvörpuveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Bókhald. Bréf, bréfhelgi. Bls. 912 667 912 Efnisskrá LVII Bls. Sakadómi í ávana- og fikniefnamálum barst frá pósthúsi bréf, sem stílað var til 1. Af hálfu dómsins var þess óskað við 1, að hann opnaði bréfið þar í dóminum. Hann neitaði. Úr- skurðaði þá sakaðómur, að vegna þess að rökstuðdur grun- ur léki á, að bréfið innihéldi efni, sem lög nr. T1/1970 og rgj. nr. 257/1969 taka til, skyldi opna bréfið og kanna efni þess í þágu opinberrar rannsóknar, sbr. 44. gr. laga nr. 73/ 1973. Úrskurðinum var skotið til Hæstaréttar samkv. Í. tl. 172. gr. laga nr. 73/1973, og var hann staðfestur ........ 1013 Brot gegn valdstjórninni. Byggingameistarar. Um ábyrgð múrarameistara á göllum á húsi sjá verksamninga 278 Byggingasamvinnufélög. Byggingarfrestur. Bæjarstjórn A-kaupstaðar veitti R árið 1964 kost á að fá lóð til leigu í því skyni að reisa þar hús til iðnaðar og iðju. Bygg- ingarfrestur var ákveðinn 1 ár. Ári síðar, 1965, fékk R bygg- ingarleyfi, og var þá ákvæðið um byggingarfrest endurtek- ið. Eigi þurfti, eins og á stóð, að taka afstöðu til þess, hvort R ætti rétt á 2 ára byggingarfresti, sbr. op. br. 6. jan. 1857, í stað eins árs frestsins. Dæmt var, að framkvæmdir á lóð- inni allt til 1968, er bæjarstjórn ályktaði, að lóðin væri „fallin“ til kaupstaðarins, væru svo lítilsháttar, að skil- málum um framkvæmdir innan byggingarfrests væri eigi fullnægt. Var eigi unnt að hrinda ályktun bæjarstjórnar af þeim sökum, að henni hefði missýnzt um það atriði, svo sem R hélt fram. Eigi var heldur á það fallizt, að bæjarstjórn hefði fyrirgert heimild sinni til að neyta þessara úrræða með því að hefjast ekki handa um þessa sviptingu jafnskjótt og tilefni varð til samkv. viðhorfum forráðamanna A. Var bæjarstjórn talið rétt að bíða og sjá, hverju fram yndi um framkvæmdir R .......0..2000.0 0. 1000 Börn. Faðir höfðar mál f. h. ófjárráða dóttur sinnar til heimtu bóta vegna líkamsmeiðsla ..........0000000. eee err. 51 9 ára gamall drengur, Ó, slasaðist með þeim hætti, að hann lenti á járnteini, sem stóð upp úr sökklum að húsi, sem var í byggingu. Sprakk auga hans, og varð að nema það burtu. Varanleg örorka hans var metin 25%. Eigendur hússins þóttu hafa sýnt vangæzlu með því að gera ekki ráðstafanir LVIII Efnisskrá Bls. til að draga úr hættu við teina þessa, t. d. með því að beygja þá út af. Þeir létu og undir höfuð leggjast að setja upp var- úðarmerki. Ó þótti hafa sýnt af sér ógætni m. a. með því að fara yfir grunninn í myrkri og hafa þá prik milli fót- anna. Eigendur húss voru dæmdir til að bæta tjón af slys- inu að % hlutum. Örorkubætur voru ákveðnar 650.000 kr. og þjáningabætur 120.000 kr. .............00.00.00 866 Dagsektir. H/f H var dæmt til að hlutast til um, að afmáð verði skráning tiltekins firmaheitis úr verzlanaskrá Rvíkur að viðlögðum 1.000 kr. dagsektum til A, stefnanda máls í héraði, sbr. 2. málsgr. 193. gr. laga nr. 85/1936. Fullnægjufrestur var ákveðinn 15 dagar frá birtingu dóms .................... "1 Dánarbætur. Sjá skaðabætur. K var skipverji á v/b J. Hann lézt af slysförum við vinnu sína um borð í bátnum. Greiddi vátryggingarfélag slysatrygg- ingarfé til skiptaráðanda í K-kaupstað með ósk um, að hann afhenti það lögerfingjum K. Foreldrar K, Ó og T, voru einkaerfingjar hans, en þau voru skilin. Ó taldi, að fé þetta ætti ekki að renna til bús K, sem var undir opinber- um skiptum, og taldi hún sig eina rétthafa til dánarbóta samkv. ákvæðum kjarasamnings, er átti við um starf K, er hann fórst og með vísun til ákvæða 1. málsgr. 102. gr. og 122. gr. laga nr. 20/1954. T taldi hins vegar í héraði, að féð ætti að renna í búið til skipta milli erfingja að erfða- lögum. Skiptaréttur úrskurðaði í fyrsta lagi, að féð ætti ekki að renna til búsins. Fyrir Hæstarétti kröfðust þau Ó og T staðfestingar á þessu ákvæði úrskurðarins, og var það stað- fest þar. Í öðru lagi úrskurðaði skiptaréttur, að dánarbætur skyldu skiptast að jöfnu milli þeirra Ó og T. Með því að fé þetta rann ekki til búsins, bar það ekki undir skiptarétt að úrskurða um þetta atriði. Var úrskurðurinn ómerktur að þessu leyti og þeim þætti máls vísað frá skiptarétti ...... 1037 Dómarar. Sjá dómstólar, ómerking, rannsókn opinberra mála, réttarfarsannmarkar, sératkvæði, vanhæfi. 1. Samdómendur í héraði. a. Bæjarþing (aukadómþing) 51, 113, 129, 143, 278, 347, 390, 405, 418, 435, 552, 584, 742, 803, 811, 962 b. Sakadómur ............ 207, 379, 452, 474, 561, 644, 648, 912 c. Sjó- og verzlunardómur 3, 215, 262, 469, 536, 608, 667, 708, TTL, 846, 887 2. Dómenda ekki getið í héraðsdómi 33, 157, 224, 247, 310, 366, 319, 476, 484, 494, 505, 510, 656, 782, 789, 984, 1000, 1037 Efnisskrá 3. Sératkvæði: a. Í Hæstarétti 62, 224, 254, 278, 339, 347, 405, 584, 608, 690, 811, 962, b. Íhéraði ..........0.0.000 snert 143, 4. Bótaábyrgð vegna mistaka í dómsýslu. S höfðaði mál gegn fjármálaráðherra Í. h. ríkissjóðs og J upp- boðshaldara til fébóta vegna mistaka, er hann taldi hafa átt sér stað í meðferð uppboðsmáls af hendi J. Dómkrafan var höfð uppi gegn stefndum óskipt. Hérd. taldi, að samkv. 2. málsgr. 34. gr. laga nr. 85/1936 yrði ábyrgð á hendur héraðsdómara, en uppboðshaldarar væru í þeirra tölu, eigi höfð uppi með málssókn í héraði. Úrlausn um bótaskyldu ríkissjóðs vegna mistaka í dómaraverkum hlyti og að byggj- ast á mati á þeim verkum. Slík úrlausn fengist eigi heldur með málssókn í héraði, sbr. sömu réttarheimild. Var mál- inu í heild sinni vísað frá dómi. Staðf. í hrd. og þar einnig vísað til 1. mgr. 4. gr. laga nr. 57/1949 .....00.0000.0... 0. 5. Ýmis atriði: Við uppsögn héraðsdóms lagði dómari fram skjal, sem honum barst frá lögmanni stefnanda eftir dómtöku málsins og eigi hafði verið kynnt stefndu. Þá var í dóminum vísað til bréfs, sem dómara barst eftir dómtöku máls frá lögmanni annars varnaraðiljans og hvorki hafði verið lagt fram í málinu né kynnt stefnanda. Þótti þetta mjög aðfinnsluvert ...... Talið aðfinnsluvert, að til rökstuðnings gæzluvarðhaldi var í úrskurði um það efni vísað að nokkru til forsendna í fyrri gæzluvarðhaldsúrskurði yfir hinum kærða .....00.0000... Fundið var að því, að héraðsdómari, sem fjallaði um ágreinings- atriði í uppboðsrétti, nefndi úrlausn sína ranglega dóm Í stað úrskurðar .........0000.. 00 renn Það var talið aðfinnsluvert, að bókanir dómara um munnlegan málflutning væru óskilríkar .........000....0.. 0... 0... Fundið að því í barnsfaðernismáli, að óhæfilegur dráttur hefði orðið á rekstri þess ........00000 00 neee sr sn Fundið að því í máli, að óhæfilegur dráttur hefði orðið á rekstri einkamáls, sem fjallaði um bætur vegna vinnuslyss .... S hdl. setti fram bótakröfu vegna J á hendur H, sem sakaður var um að hafa valdið J líkamsspjöllum. S var á þessum tíma fulltrúi bæjarfógetans í H, þar sem málið var rann- sakað og dæmt, og var hann löggiltur m. a. til dómstarfa. Sagt í hrád., að óviðeigandi sé, að dómarafulltrúi gegni lög- mannsstarfi með þessum hætti. Hann áréttaði kröfu sína í bréfi til sakadóms í H. Þegar það gerðist, höfðu tekið gildi reglur nr. 32/1971 um málflytjendastörf manna Í opin- beru starfi. Umsýsla S var eigi talin samrýmast þeim reglum Það þótti athugavert við héraðsdóm, að í dóminum voru tekin LIX Bls. 1026 837 660 27 33 234 249 373 476 LX Efnisskrá nær orðrétt flest gögn málsins án úrvinnslu, andstætt ákvæðum 193. gr. laga nr. 85/1936 ................0.0...... Ó, héraðsdómari í Kópavogi, kvað upp skiptaréttarúrskurð. Í Hæstarétti var S, bæjarfógeta þar, stefnt, en eigi Ó, „svo sem rétt hefði verið samkvæmt 1. gr. laga nr. 19/1895“. Þótti þetta athugavert Sjá sakarefni Dómstólar. Hjón gerðu samning um fjárskipti vegna skilnaðar. Konan krafðist þess síðar, að skiptaréttur tæki bú Þeirra til skipta, enda væri fjárskiptagerningurinn ógildur. Skiptaréttur vís- aði frá þeirri kröfu, þar eð leggja skyldi mál fyrir almenna dómstóla, ef aðili vildi ónýta slíkan samning, sbr. 79. gr. laga nr. 39/1921 og nú 54. gr. laga nr. 60/1972 .......... Skiptaráðandi taldi, að dánarbætur eftir látinn mann ættu eigi að renna í bú hans, en úrskurðaði jafnframt, að fé þetta ætti að skiptast að jöfnu milli foreldra hins látna. Eigi bar það undir skiptarétt að skipta fé þessu, miðað við frum- úrlausn réttarins, og var þetta atriði úrskurðarins dæmt ÓMErkt ........... a. Bæjarþing (aukadómþing) 12, 27, 51, 74, 95, 113, 129, 143, 157, 164, 178, 194, 240, 247, 254, 270, 278, 308, 347, 366, 373, 390, 405, 418, 435, 494, 528, 552, 584, 601, 617, 656, 660, 676, 736, 742, 778, 782, 787, 194, 803, 811, 866, 893, 901, 962, 974, 984, 1000; áskorunarmál ............ b. Sakadómur 1, 33, 37, 45, 62, 69, 207, 306, 310, 339, 379, 442, 452, 474, 476, 484, 561, 581, 583, 622, 644, 646, 648, 684, 690, c. Sjó- og verzlunarðómur 3, 215, 262, 469, 536, 608, 667, 708, TT1, 846, d. Fógetaréttur ...........0...0..0 0. 224, 510, '700, e. Skiptaréttur .................... 39, 137, 505, 521, 907, í. Uppboðsréttur .............0.0.0.. 231, 459, g. Stjórn Lögmannafélags Íslands .............. 570, 802, h. Félagsdómur ............0..0.0000 624, i. Sakadómur í ávana- og fíkniefnamálum .............. Í. Þinglýsingarðómur ..................00.000.000. Dráttarvélar. Eiður. Bls. 708 1037 601 505 1037 885 912 Efnisskrá LXI Bls. Eignarnám. Vegagerð ríkisins tók grjót úr landi jarðarinnar N allt árið 1949 vegna vegaframkvæmda, og frá 1959 tók hún jarð- efni í N til ofaníburðar. 1965 mátu dómkvaddir menn verð- mæti þessara efna og settu fram sjónarmið um magn þess, sem numið hafði verið. Mátu þeir verðmæti malar á 2 kr. rúmm og grjóts á 1.50 kr. rúmm. 1968 skiluðu yfirmats- menn matsgerð út af sama efni. Töldu þeir hæfilegt að meta verð móbergs á 5 kr. rúmm, miðað við árið 1967, en lægra verð vegna töku fyrri árin í samræmi við byggingar- vísitölu þeirra ára. Grjótið mátu þeir á 1.50 kr. rúmm árið 1967, en lægra verð fyrri árin í samræmi við byggingarvísi- tölu þeirra ára. Árið 1969 höfðuðu eigendur N mál gegn Vegagerð ríkisins til heimtu bóta vegna töku framan- greindra efna, og nam stefnufjárhæð 144 þús. kr. röskum. Fébótakröfur voru reistar á lagareglum um eignarnám, og fór um matsgerðir samkv. lögum nr. 61/1917, sbr. ákvæði 19. gr. laga nr. 11/1973, Á yfirmatsgerð þóttu ýmsir ann- markar. Ekki var þar leyst úr því, að hverju leyti aðstaða til efnistöku og nýtingarkostir jarðefna orki á fjárgildi þeirra, og eigi virt sem skyldi, hvort almennur markaður sé fyrir efni þessi, sbr. greinimark 10. gr. laga nr. 61/1917, er býður að miða mat við það gangverð, sem eign „mundi hafa í kaupum og sölum“, sbr. og 59. gr, vegalaga nr. T1/ 1963, nú 59. gr. vegalaga nr. 23/1970, þar sem rætt er um það, hvort „landeigandi hafi beðið skaða“ við jarðrask og eignarnám. Talið var og, að mat væri ranglega bundið við byggingarvísitölu. Í héraðsdómi var talið, að matsgerð væri ekki viðhlítandi, en bætur voru metnar kr. 50.000. Sagði þar m. a., að eigendur N ættu rétt á, að mat væri miðað við verðmæti efna á matsdegi. Í hrd. segir, að með því að yfirmatsmenn hafi ekki gætt réttra sjónarmiða við ákvörð- un eignarnámsbóta, sé matsgerð ekki viðhlítandi og verði nýtt mat að fara fram og þá samkv. ákvæðum 2. gr. laga nr. 11/1973. Var héraðsdómur og málsmeðferð frá tilteknu þinghaldi ómerkt og máli vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsuppsögu. Í sératkvæði eins dómara seg- ir, að þar sem málssókn eigenda N sé gagngert reist á yfirmatsgerðinni, sem eigendur N séu óbundnir af, sé rétt að ómerkja dóminn og málsmeðferðina og vísa málinu frá héraðsdómi ......................... sess 811 Eignarréttarfyrirvani. G keypti svefnbekk, en galt eigi andvirði hans, Í skriflegum samningi G og seljanda áskildi hinn síðarnefndi sér eignar- rétt að muni þessum, unz andvirði væri að fullu goldið. G LXII Efnisskrá seldi samdægurs svefnbekk þennan. Varðaði atferli hans refsingu samkvæmt 247. gr. alm. hgl. Sjá og fjárdrátt .. Eignarréttur. Sjá kaup og sala, samningar. Eignarupptaka. Sjá og fiskveiðabrot. S sætti refsingu fyrir fiskveiðabrot á bátnum H. Afli og veið- arfæri H voru dæmd upptæk og skyldi andvirði þeirra renna í Landhelgissjóð Íslands .............00..0000....0. Hliðstætt sakarefni ..............00000 0000 nv ess Veggspjöld, sem sýndu fólk í ýmiskonar samræðisstellingum, voru talin klámfengin og eigi talin liður í listrænni tján- ingu. Varðaði tilbúningur þeirra og dreifing þá G og H refsingu samkv. 210. gr., 2. málsgr., hgl. Var refsiákvörðun frestað skilorðsbundið. Lögregluvöld lögðu hald á 1603 spjöld. Voru þau gerð upptæk samkv. 1. málsgr. 69. gr. hgl. Dæmd refsing fyrir ólöglegan umbúnað veiðarfæra innan fisk- veiðilandhelgi samkv. 4. gr., 2. málsgr., laga nr. 62/1967, sbr. 5. gr. laga nr. 21/1969 o. fl. Brot var ítrekað. Dæmd var upptaka á afla og veiðarfærum samkv. 2. málsgr. 4. gr. laga nr. 62/1967, nú 2. mgr. 5. gr., sbr. 5. gr. laga nr. 21/ 1969 .........000000000.n inn Embættismenn. Sjá stjórnsýsla. Endurheimta. B var krafinn um og greiddi söluskatt vegna launa, er hann fékk fyrir að skera hár vistmanna á tveim elliheimilum og tveim vistheimilum. Taldi hann sig ranglega krafinn um skatt þenna og höfðaði endurkröfumál á hendur fjármála- ráðherra f. h, ríkissjóðs. Dæmt var, að undanþágureglur söluskattslaga nr. 10/1960 ættu hér eigi við, og eigi yrði talið, að stofnanir þær, er B vann hjá, endurseldu vistmönn- um þjónustu þá, sem B innti af hendi. Starf þetta var þáttur í þeirri starfsemi B að skera hár, þótt starf væri unnið utan hinnar föstu hárskerastofu, er hann rak. Sjá nánar sölu- skattur .........00.000.ss sense Endurrit skjala. Endurupptaka máls. Erfðaábúð. Erfðafesta. Erfðaskrár. BIs. 442 207 648 452 561 Efnisskrá LXTII Bls. Fangelsi. Farbann. Fargjald. C keypti farmiða frá Reykjavík til Kaupmannahafnar fram og aftur hjá flugfélaginu L 9. nóv. 1968. Er hann ætlaði að hagnýta sér miðann 20. nóv. s. á., hafði gengi isl. krónu breytzt, og í söludeild L á Keflavíkurflugvelli var gefinn út nýr miði. Var verð hans 6.354 kr. hærra en verðið, sem C greiddi fyrir flugmiðann 9. nóv. Ritaði C „under protest“. undir skuldbindingu um að greiða mismuninn. Er C greiddi ekki fjárhæðina, höfðaði L mál gegn honum til heimtu fjárhæðarinnar, L reisti kröfu sína á því, að á farseðli C, sem hann fékk 9. nóv. 1968, sé letrað á ensku meðal sölu- skilmála: „Price of this ticket is subject to change prior to commencement of travel“. Miða varð við það í málinu, að flugfargjöld séu að stofni til ákveðin ýmist í enskri eða bandarískri mynt. C greiddi fargjald sitt að fullu í ísl. kr. á því gengi sem gilti, er hann keypti farseðil og fékk hann fullfrágenginn í hendur. Fargjaldsauki stafaði eingöngu af breyttri skráningu gengis ísl. kr. frá því, að C keypti far- seðil, unz ferð hans hófst, án þess að stofnfargjald breytt- ist. Fyrirvari í flugfarseðlinum þótti ekki verða ótvírætt skýrður svo, að hann eigi við breytingu á farmiðaverði af framangreindum orsökum. Var C því sýknaður þegar af þessari ástæðu ...............0.00.0000. 00... 887 Farmgjald. Farmsamningar. Farmskírteini. Fasteignasala. H hafði samband við fasteignasölu N og óskaði eftir að N hefði milligöngu um sölu íbúðar. Var I, eiginkona hans, sam- þykk þessu. I kom ásamt H til fasteignasölu og átti við- ræður við M, starfsmann þar. Kynnti M þeim tilboð, sem komið hafði í íbúðina, en ekki varð úr sölu. M skýrði H síðar frá nýju tilboði, sem borizt hafði í íbúð. Ritaði H hjá sér aðalatriði tilboðsins og kynnti I. Kvaðst I eigi hafa sam- þykkt það, með því að henni þótti kaupverð of lágt. Dag- inn eftir fór H til M og ritaði á tilboðsskjalið samþykki sitt, en minntist þá ekki á afstöðu I. Ekki varð þó úr því, að afsal yrði gefið út vegna þess, að I synjaði um samþykki, LXIV Efnisskrá en kaupandi leysti H undan skyldu til sölu með því að H galt honum nokkra fjárhæð. Seldi H litlu síðar íbúðina á nokkru hærra verði en samkv. fyrra kauptilboði. M, sem hafði þessi viðskipti með höndum vegna N, mátti treysta því, að I væri samþykk tilboði því, er H ritaði samþykki sitt á. Þótti H því ekki geta borið fyrir sig til sýknu sam- þykkisskort af hálfu I, en hann var eina ástæðan fyrir því að. salan fór út um þúfur. Átti N rétt á söluþóknun frá H fyrir það starf, sem hann leysti af hendi, og taldist hún hæfilega ákveðin 18.375 kr., en kaupverð samkv. greindu tilboði var 1.225.000 kr., og var dómkrafa N 24.500 kr. (þ. e. 290) 200 Fasteignir, Um galla á húsi, er M h/f tók að sér að reisa fyrir T, en seldi það G, á meðan á byggingu þess stóð, sjá kaup og sölu og verksamning ................2.000 sess sn Ábúendur jarðarinnar G töldu borun eftir jarðhita á nágranna- jörðinni F hafa valdið því, að hver á G hefði þornað eða vatn hans skerzt til mikilla muna. Stefndu ábúendurnir, sem byggðu afkomu sína á ylrækt, eiganda F, til heimtu bóta fyrir tjón á ræktunarstarfsemi. Eigi var talið sannað, að hver á G hefði þornað eða vatnsrennsli skerzt vegna borunarframkvæmda á F. Sjá jarðhita .................. Um eignarrétt að botni Mývatns. Sjá kærumál .............. Uppboð á fasteign. Sjá uppboð ..............0.000. 0. 0... Fjárskipti milli hjóna vegna skilnaðar varða fasteign. Sjá hjónaskilnað, skiptamál ................2200.. 00... 00... Uppboð á fasteign. Sjá uppboð, skiptamál .................... Vegagerð ríkisins (V) tók jarðefni til vegagerðar úr landi jarð- anna N I og II. Eigendur sóttu V um bætur. Sjá eignar- nám, matsgerðir ....................ses ses Mál út af ætlaðri vanefnd á kaupsamningi um lóð var ómerkt. Sjá ómerkingu ...........00.22000..0 00 sn A-kaupstaður leigði R lóð með sérstökum fresti til bygginga á lóðinni. A taldi frest hafa liðið án þess að R hæfist handa um byggingar og lýsti því síðar, að lóð væri „fallin“ til kaupstaðarins. Var R veittur kostur á lóðinni að nýju, en þá gegn greiðslu gatnagerðargjalds, sem bæjarstjórn hafði þá ákveðið að heimta skyldi. Um úrlausn þessa sakarefnis vísast m. a. til lóðarleigu, stjórnsýslu, byggingarfrests .... Um áritun lóðaskrárritara á afsal að landspildu sem forsendu fyrir þinglýsingu. Sjá þinglýsingar ...................... Ferðabann. Bls. 901 278 390 418 459 513 s1l 984 1000 Efnisskrá LXV Bls Félagsdómur. Félagsdómur vísaði kröfu frá dómi, með því að hún ætti að sæta úrlausn almennra dómstóla. Í hrá. segir, að aðilja skilji raunverulega á um það, hversu hátt þjónustugjald megi reikna samkv. 1. gr. kjarasamnings frá 22. ágúst 1972, og eigi Félagsdómur úrlausn slíks ágreinings, sbr. 2. tl., 1. málsgr., 44. gr. laga nr. 80/1938. Var frávísunardómur því felldur úr gildi .....................00.00.neeslen 624 Félag menntaskólakennara, F, höfðaði mál fyrir Félagsdómi gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs. Krafðist F þess m. a., að dæmt verði, að F sé réttur viðsemjandi við fjár- málaráðherra f. h. ríkissjóðs um laun fyrir nánar greinda heimavinnu, að tiltekin bókun um laun kennara fyrir vinnu við verkefni nemenda hafi brotið í bág við samningsrétt F og að fjármálaráðherra sé skylt að gera samning við F um laun fyrir heimavinnu við leiðréttingu verkefna o. fl. Meirihluti Félagsdóms vísaði málinu sjálfkrafa frá dómi. Var talið, að Bandalag starfsmanna ríkis og bæja (BSRB) færi með fyrirsvar ríkisstarfsmanna um kjarasamninga samkv. 3. gr. laga nr. 55/1962 (og nú 3. málsgr. 26. gr. laga nr. 46/1973). Skyldi það reka mál fyrir Félagsdómi m. a. út af ágreiningi um skilning á kjarasamningi og gildi hans vegna sjálfs sín og starfsmanna, sem í hlut eiga. F var því eigi rétt að reka málið. Í hrá. segir m. a., að eigi sé fram komið, að BSRB hafi neitað að höfða mál þetta vegna F eða félagsmanna F, sbr. 2. málsgr. 45. gr. laga nr. 80/ 1938. Var frávísunardómur staðfestur .................... 837 Félög. Firma. Firmaheiti. Sjá og vörumerki. Árið 1934 var skrásett í Rvík firmað Kauphöllin. Var tilgangur þess að kaupa og selja fasteignir, verðbréf o. fl., útvegun lána og lántakenda. Í jan. 1972 birtist í Lögbirtingablaði tilkynning til firmaskrár Rvíkur um, að h/f Hannes ræki fyrirtæki með ótalkmarkaðri ábyrgð undir firmanafninu „Kauphöll Hannesar“. Var tilkynning skrásett 6. des. 1971. Tilgangur firmans Kauphallar Hannesar var kaup og sala verðbréfa, fasteigna o. fl. A, eigandi Kauphallarinnar, höfð- aði mál gegn Hannesi h/f og firma þess, Kauphöll Hannes- ar, og krafðist þess, að stefnda verði talið óheimilt að nota nafnið og heitið Kauphöll í firmanafni sínu og dæmt skylt að viðlögðum 1.000 kr. dagsektum að láta má það nafn af firmaskrá. Í hérd. var talið, að kauphöll væri almennt orð í ísl. máli um miðstöð verðbréfaviðskipta. Þetta orð var LXVI Efnisskrá Bls. eigi talið hafa í sér fólgin nægileg sérkenni til þess að A geti á því viðskiptasviði, sem hér er um að ræða, öðlazt einkarétt til notkunar þess. Var H sýknaður. Í hrd. segir, að notkun almenns atvinnuheitis í skráðu firmaheiti sé ekki til þess fallin að njóta verndar gegn því að aðrir taki upp sama heiti í firmu sín, ef ekki komi fleira til. Nafnið „Kaup- höllin“ bendi að vísu að nokkru leyti til þeirrar atvinnu A að annast kaupmiðlun verðbréfa, en það sé þó ekki með öllu án sérkenna. A og fyrirrennarar hans höfðu notað nafnið í 37 ár, þegar H fékk skráð nafnið „Kauphöll Hann- esar“. Fyrirtæki A og H reka í meginatriðum sömu atvinnu og á sama stað, og var því sú hætta talin nærtæk, að villzt verði á fyrirtækjunum vegna nafnlíkingar þeirra. Samkv. þessu var talið, að notkun H á orðunum „Kauphöll Hann- esar“ í firma sínu væri óheimil gagnvart A, sbr. 9. gr. laga nr. 84/1933 og 2. málsgr. 10. gr. laga nr. 42/1903. H/f H var skráð á hlutafélagaskrá 7. okt. 1971. Samkv. verzlanaskrá Reykjavíkur tilkynnti hlutafélag þetta 25. nóv. 1971, að það ræki „fyrirtæki með takmarkaðri ábyrgð undir nafninu Kauphöll Hannesar“. Sagt var í hrd., að skráningarvalds- manni hafi borið að hafna skráningu þessarar tilkynningar í verzlanaskrá, enda var H h/f óheimilt að nota á tiltekn- um þætti starfsemi sinnar sérstakt form, sem gaf eigi til kynna, að um væri að ræða atvinnurekstur hlutafélags, sbr. 4. málsgr. 9. gr. laga nr. 42/1903 og 2. gr. laga nr. 7T/ 1921. Samkvæmt þessu og með vísan til 6. gr. laga nr. 42/ 1903 var H h/f dæmt til að hlutast til um að afmáð verði skráning firmaheitisins „Kauphöll Hannesar“ úr verzlana- skrá Reykjavíkur að viðlögðum 1.000 kr. dagsektum til A, sbr. 2. málsgr. 193. gr. laga nr. 85/1936, og var fullnægju- frestur skyldunnar ákveðinn 15 dagar frá birtingu dóms þessa .......02.20200 0000 "1 Fiskveiðabrot. Varðskipið Ó veitti athygli bát skammt undan Hjörleifshöfða. Fjórar staðarákvarðanir voru gerðar, hin fyrsta 26 mín. áður en komið var að bátnum, Enn fremur var framkvæmd staðarákvörðun við hlið bátsins, sem þá var að toga með vörpu úti. Töldu varðskipsmenn bátinn þá vera um 3.2 sml. frá landi. Skipherra og stýrimaður kváðust hafa séð togvíra bátsins 4—5 mínútum áður en komið var að hon- um. Samkv. mælingum og staðsetningum skólastjóra Stýri- mannaskólans, reyndist staður bátsins vera við fyrstu mæl- ingu 1.35 sml. innan fiskveiðimarka, í annarri mælingu um 1.0 sml. innan marka, við þriðju mælingu 0.75 sml. og fjórðu um 0.2 sml. innan marka, en við mælingu þá, sem Efnisskrá LXVII Bls. framkvæmd var við hlið bátsins, um 0.2 sml. utan marka. Sannað þótti, að S, skipstjóri framangreinds báts, hafi verið að veiðum innan fiskveiðimarka á þeim stað og tíma, er ákæra laut að. Varðaði atferli við 1. málsgr. 1. gr. laga nr. 62/1967, sbr. 1. málsgr. 1. gr. laga nr. 21/1969, sbr. lög nr. 89/1971 og nr. 101/1972 og 1. gr. rgj. nr. 189/1972, og var refsing ákveðin samkv. 1. málsgr. 4. gr, nú 5. gr., sbr. 7. gr., nú 8. gr. laga nr. 62/1967, sbr. 5. gr. laga nr. 21/ 1969. Heimilt var að dæma samkv. lögum nr. 101/1972 og reglugerð nr. 189/1972, sem ekki voru greind í ákæru, sbr. 2. gr. alm. hegningarlaga, og 118. gr. laga nr. 82/1961, enda var mál að því leyti reifað í málflutningi í Hæsta- rétti. Báturinn var 104 brúttósmál. Samkv. greindum refsi- ákvæðum, sbr. lög nr. 4/1924, var S dæmd 60.000 kr. sekt, og afli og veiðarfæri um borð í bát S voru dæmd upptæk til Landhelgissjóðs Íslands ..............2....0000. 00... 207 Í leiguflugvél Landhelgisgæðlu voru tveir skipstjórnarmenn og tveir flugmenn. Komu þeir auga á bát, sem þeir kváðust hafa örugglega séð, að væri að botnvörpuveiðum og greindu skrásetningarmerki hans. Stað bátsins ákvörðuðu þeir með því að fljúga fjórum sinnum vegalengdina frá strönd til báts, þó ekki frá ákveðnum stöðum á ströndinni, en töldu sig hafa miðað við staði á strandlengjunni frá Hjör- leifshöfða að Miðkvísl. Skipstjórnarmenn lásu af skeið- klukku, er flugmaður gaf merki um, að þeir flygju yfir bát og síðan að nýju, er þeir voru yfir strönd og andhverft. Fékkst þannig flugtími milli þessara tveggja punkta. Að- stoðarflugmaður aðstoðaði flugmann. Skipstjórnarmenn töldu skeiðklukkum ávallt hafa borið saman. Flugmaður las af stefnu, hæð og hraða miðað við klst. Samkv. mæl- ingum þessum reyndist báturinn S, skipstjóri A, hafa verið innan fiskveiðimarkanna í þau fjögur skipti, sem þær tóku til. Skólastjóri Stýrimannaskólans taldi eigi gerlegt að setja út ákveðna staði bátsins, þótt gefin sé stefna vélar- innar, flughraði og tími, enda var eigi flogið frá fastákveðn- um stöðum á ströndinni. Markaði hann stað báts á tvo vegu, annars vegar miðað við, að flogið hafi verið frá punkti rétt við Hjörleifshöfða og hins vegar punkti rétt austan við Miðkvísl. Reyndist báturinn í þeim fjórum til- vikum, sem skýrslur tóku til, í öllum tilvikum innan fisk- veiðimarka. Gerðar voru fjarlægðarmælingar með þessari aðferð með því að fljúga milli þríhyrningamælistaða, en skólastjórinn taldi, að fleiri tilraunir hefði átt að gera. Í álitsgerð þriggja sérfróðra manna, sem dómkvaddir voru, er mál var til meðferðar í Hæstarétti, var talið, að flug milli strandar og báts, þó endurtekið sé og tími mældur á skeið- LXVIII Efnisskrá Bls. klukku, geti ekki talizt það örugg mælingaraðferð, að henni sé treystandi til að skera á óyggjandi hátt úr um það, hve langt bátur var frá strönd í umrætt skipti. Matsmenn full- yrtu fyrir dómi, að eigi væri unnt að staðhæfa, að báturinn hafi í þetta skipti verið innan þriggja mílna marka. Í hrá. segir, að staðarákvarðanir þyki eigi svo tryggilegar, að óyggjandi sé, að bátur A hafi verið að veiðum innan fisk- veiðimarka á þeim tíma, er ákæra lýtur að. Sýkna. Í dóm- inum segir, að það sé athugavert, að starfsmenn Land- helgisgæzlu reyndu ekki að gera bátsverjum á S viðvart, þegar framangreindar mælingar til staðarákvarðana voru gerðar ............20200 20. 379 H var ákærður aðallega fyrir botnvörpuveiðar í landhelgi, en til vara fyrir brot á 2. gr. laga nr. 62/1967 vegna ólöglegs umbúnaðar veiðarfæra. Í hrá. er það rakið, að í rannsókn máls hafi skipstjórnarmenn á varðskipinu, er kom að bát H, eigi verið prófaðir um veiðiaðgerðir og atferli H á þeim tíma, er ákæran lýtur að, og eigi hafi skipstjórnarmenn og ákærði verið samprófaðir um það efni. Samkv. gögnum máls þóttu eigi fram komnar einhlítar sannanir fyrir því, að H hafi verið að fiskveiðum á þessum tíma. Var hann því sýknaður af aðalkröfu ákæruvalds. Sannað þótti með játn- ingu H, er fékk stoð í vætti vitna og öðrum sakargögnum, að H hafi gerzt sekur um ólöglegan umbúnað veiðarfæra með því að hafa þau eigi í búlka innanborðs. Varðaði brot hans við 2. gr. laga nr. 62/1967, nú 4. gr., sbr. 4. gr. laga nr. 21/1969, sbr. enn fremur 2. gr. D 2, sbr. D 1 laga nr. 21/ 1969, sbr. að því er síðast greinda tilvitnun varðar, 1. gr. laga nr. 89/1971, er þá giltu, nú laga nr. 101/1972, svo og 4. gr. rgj. nr, 189/1972, sbr. lög nr. 44/1948 og nr. 81/1952. Refsað var samkv. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 62/1967, nú 2. mgr. 5. gr. sbr. 5. gr. laga nr. 21/1969 og 7. gr., sbr. nú 8. gr. laga nr. 62/1967, sbr. og 7. gr. laga nr. 21/1969 og 6. gr. rgj. nr. 189/1972. H hafði rösku ári áður hlotið refsiðóm fyrir fiskveiðibrot í fiskveiðilandhelgi. Refs.: 40.000 kr. sekt. Upptaka afla og veiðarfæra dæmd samkv. 2. málsgr. 4. gr. laga nr. 62/1967, nú 2. málsgr. 5. gr., sbr. 5. gr. laga nr. 21/1969, enda var brotið ítrekað ...........0000000000... 561 Á var staðinn að botnvörpuveiðum innan fiskveiðimarka og gekkst hann við því að hafa verið þar að veiðum á þeim tíma, er ákæra laut að. Gaf Á þá skýringu á atferli sínu, að starfsmaður Hafrannsóknarstofnunar hafi verið um borð Í skipi sínu til að fylgjast með veiði á smáýsu. Hefði starfs- maðurinn haft áhuga á að kanna, hvað kæmi úr vörpunni, ef veitt væri innan fiskveiðimarkanna. Hefði Á ætlað að sýna honum, að ekki kæmi meira fyrir af smáfiski þar en Efnisskrá LXIX Bls. á veiðisvæðum utan markanna. Staðfesti starfsmaðurinn framburð Á. Á hafði ekki heimild réttra yfirvalda til að veiða innan fiskveiðimarkanna, og eigi var talið, að hátt- semi hans réttlættist af afsakanlegum misskilningi á laga- reglum, sbr. 3. tl. 74. gr. hgl. Á var refsað samkv. 1. mgr. 4. gr., nú 8. gr., sbr. 7. gr., nú 11. gr. laga nr. 62/1967, sbr. 4. gr. laga nr. 101/1972, sbr. einnig lög nr. 89/1971, 1. gr., og síðar lög nr. 101/1972, 5. gr., og nú bráðabirgðalög nr. 14/19'73, 1. gr. Tekið var fram, að reglugerð nr. 3/1961 hafi fallið úr gildi 1. sept. 1972, og hafi rgj. nr. 189/1972 leyst hana af hólmi. Skip Á var 195 rúmi. Refs.: 60.000 kr. sekt, afli og veiðarfæri voru dæmd upptæk .....,............... 648 Fiskverelun. Fúknilyf. Sjá ávana- og fíkniefni .................0........ 1013 Fjárdráttur. G keypti svefnbekk í verzlun Þ fyrir kr. 8.900. Hann greiddi eigi neinn hluta kaupverðs, en samþykkti víxil fyrir kaupverði með gjalddaga viku eftir að kaup gerðust. Í samningi, er G undirritaði, var það ákvæði, að Þ væri eigandi svefn- bekks, unz andvirði væri að fullu greitt. G fór með svefn- bekk þennan sama dag í fornverzlun H og seldi hann þar fyrir 2.000 kr., sem staðgreitt var. Eigandi H skilaði Þ svefn- bekknum, er upp kom, hvernig mál var í pottinn búið, gegn endurgreiðslu á fé því, er H hafði greitt G. G var refsað samkv. 247. gr. fyrir atferli þetta. Fyrir annað refsivert atferli var honum dæmd refsing samkv. 248. og 155. gr. hgl. Refs.: 12 mán. fangelsi „.................. 00... 442 Fjármál hjóna. Sjá og hjón, hjónaskilnað. Sala fasteignar, sem var hjúskapareign annars hjóna. Sjá fast- eignasölu ................000 0000 901 Fjárnám. Fjárnám var gert á grundvelli dóms, sem skotið var til Hæsta- réttar. Þar var dómurinn ómerktur og málinu vísað heim til löglegrar meðferðar og dómsálagningar. Fjárnámsgerð- in var úr gildi felld. .......................0.0.0.00.000 215 Fjársvik. G kvaðst geta leigt B tiltekna íbúð S, en áskildi sér að fá greidd- ar 14 þús. kr. í fyrirfram greidda leigu, enda þyrfti hann á þeirri fjárhæð að halda til að greiða með kostnað við lag- færingu hennar. G átti ekki íbúð þessa, heldur móðir hans, LXX Efnisskrá | “ Bls. og hafði G enga heimild til að ráðstafa íbúðinni. B fékk eigi íbúð þessa á leigu og varð af fé sínu. Atferli G varð- aði við 248. gr. hgl. Honum var einnig refsað samkv. 155. og 247. gr. hgl. fyrir annað atferi. Refs.: 12 mán. fangelsi 442 Fjölbýlishús. Flutningssamningar. H tókst á hendur í marz 1967 að flytja mjólk til Rvíkur fyrir bændur á Kjalarnesi. H lagði til eigin bifreið. Var flutn- ingsgjald upprunalega 60 aurar á l., en hækkaði líklega 1968 í 65 aura. Fyrra hluta árs 1969 fór H þess á leit, að flutningsgjald hækkaði að því er virðist í 1 kr. á lítra. Á fundi 31. maí þ. á. lögðu bændur að H að taka sérstökum kjörum, þar sem lítragjald var hækkað í 75 aura og fasta- gjald kr. 500 á mánuði greitt aukreitis. H bar fram gagn- tilboð um 90 aura á lítra, en því höfnuðu bændur. Hætti H þá flutningum. Í málssókn gegn einum bændanna, B, byggði H kröfu sína á því, að hann ætti rétt á mánaðar upp- sagnarfresti. Var krafan reist á þeim lítrafjölda, sem B lagði inn í Mjólkurstöðina í Rvík þennan mánuð og að H ætti rétt á 1 kr. fyrir hvern lítra. Hérd. taldi H eiga rétt á uppsagnarfresti, og lagði þá 75 aura gjald á lítra til grund- vallar. Í hrá. segir, að samningsskiptum H og bændanna, þ. á m. B, hafi endanlega lokið með fundinum 31. maí. Við- brögð H urðu eigi skilin svo, að hann væri viðbúinn að halda áfram flutningunum fyrir bændurna í júnímánuði við þeim kjörum, er þeir buðu. Á fundinum lýsti H því eigi afdráttarlaust, að hann teldi sér bera uppsagnarfrest, en kröfu út af því setti H fram 17. júlí 1969. Þar sem hann markaði eigi skýrlega afstöðu sína um uppsagnarfrest á greindum fundi, þótti hann eigi geta sótt B um fégreiðslur vegna slita á samningi þessum .........000000 0000... 0... 270 Foreldravald. Forgangskrafa. Krafa J í þrotabú KS, um laun í 3 mánuði vegna uppsagnar af hálfu KS, var tekin til greina, svo og krafa hans um orlof. Til frádráttar komu laun, er búið greiddi J vegna vinnu við vörutalningu eftir að búskipti hófust, en hins vegar ekki aðrar tekjur, er búið taldi J hafa haft á þriggja mánaða frestinum, með því að gögn voru eigi glögg um það, hvort J hefði raunverulega haft þær tekjur, er búið hélt fram, að hann hefði notið ..........0...e.eeese sn 521 Efnisskrá LXXI Bls. Forkaupsréttur. Samningsbundinn forkaupsréttur að jörð. Sjá kærumál ...... 12 Fógetagerðir. Sjá aðför, fjárnám, kyrrsetningu, lögbann, lögtak og útburðargerð. Framhaldsstefna. Stefnendur hækkuðu kröfur sínar í héraði með framhalds- stefnu ...........200000 0. 390, 742, 811, 984 Framkrafa. Framsal kröfu. Frávikning úr starfi. B hóf störf skrifstofustjóra hjá varnarliðinu á Keflavíkurflug- velli í nóv. 1967. Í maí 1968 var gerður við hann sérstakur ráðningarsamningur. Um uppsagnarfrest skyldi samkv. þessum samningi fara eftir ákvæðum 13. gr. kjarasamnings Verzlunarmannafélags Reykjavíkur við Vinnuveitendasam- band Íslands frá marz 1966. Segir þar, að gagnkvæmur upp- sagnarfrestur skuli vera 3 mánuðir, miðað við mánaða- mót. B var látinn hætta störfum 22. nóv. 1968, og voru honum ekki greidd laun nema til loka nóvembermánaðar. 29. ágúst 1968 ritaði nafngreindur liðsforingi B bréf, sem í þýðingu er nefnt „aðvörunarbréf vegna ófullnægjandi starfs“. Eru þar greindar aðfinnslur út af störfum hans og sagt, að hann sé hér með „settur á reynslutíma“ næstu brjá mánuði frá dagsetningu bréfs. Með bréfi 21. nóv. 1968 frá yfirmanni „Navy Exchange“, er B vann hjá, var B greint frá því, að hann ætti að láta þegar af starfi. Var vísað til fyrra bréfs frá 29. ágúst og staðhæft, að B hefði ekki bætt sig í starfi þrátt fyrir viðvaranir í fyrra bréfi. Var náin lýsing á því, í hverju starfi B hefði verið áfátt. Í hérd. var talið, að fjármálaráðherra, sem stefnt var í málinu f. h. ríkissjóðs, væri eigi réttur varnaraðili í mál- inu, enda rúmaðist slík aðild ekki innan ákvæða 2. tl. 12. gr. viðbætis við varnarsamning Íslands og Bandaríkjanna, sbr. lög nr. 110/1951. Eigi voru heldur sönnuð nein bóta- skyld mistök á hendur aðiljum, er fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs bæri ábyrgð á. Var honum því dæmd sýkna. Fyrir Hæstarétti féll fjármálaráðherra frá þessari sýknu- ástæðu. Í hrá. var talið, að bréfið frá 29. ágúst 1968 til B fæli ekki í sér lögmæta uppsögn, og eigi væru sannaðar þær sakir á B, er réttlætti að vísa honum fyrirvaralaust úr starfi án bóta. Átti áfrýjandi rétt samkv, framangreindu LXXTI Efnisskrá Bls uppsagnarákvæði á launum í 3 mánuði frá 1. des. 1968. Einn af kröfuþáttum B varðaði bifreiðastyrk. Í hrá. segir, að bifreiðastyrkur þessi sé greiðsla til B fyrir notkun eigin bifreiðar við skyldustörf hans. Verði við það að miða, að B hafi sparazt þessi kostnaður, er hann hætti störfum hjá varnarliðinu. Var sá kröfuþáttur eigi tekinn til greina .... 164 Frávísun. A. Einkamál. 1. Frá héraðsdómi. S seldi H jörðina K. Áskildi S í kaupsamningi börnum sínum forkaupsrétt að K. H seldi J jörðina K. Fimm börn S höfð- uðu mál gegn H og J og kröfðust riftunar á sölunni til J og að dæmt yrði, að þeim væri heimil kaup K við sömu kjörum og J keypti hana. Jörðin K var í M-hreppi. Oddviti þess hrepps lýsti því fyrir dómi, að afstaða hreppsnefndar til forkaupsréttar væri eigi ljós, en M-hreppur var eigi aðili að málinu. Hérd. taldi gerlegt að leysa úr fyrra þætti í kröfugerð stefnanda, þ. e. um riftun, en hann vísaði frá kröfu um, að þeim yrði dæmt heimilt að kaupa K við sömu kjörum og J, þar eð M var eigi aðili máls, sbr. 46. gr. laga nr. 85/1936. Í hrd. segir, að eigi hafi verið lögskylt að stefna M-hreppi samkv. greindu ákvæði, en dómur í því máli myndi ekki binda M, sbr. 1. málsgr. 195. gr. laga nr. 85/1936. Var lagt fyrir hérd. að taka málið í heild til efnis- meðferðar .............2.000.0n nn 12 S höfðaði mál gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs og hafði uppi kröfu um bætur vegna handtöku, er hann taldi ólög- mæta. S valdi þá málssóknarleið, sem mælt er fyrir um í 3. tölulið 154. gr. laga nr. 82/1961. Í þessari grein er skýlaust boðið, að stefna skuli saksóknara ríkisins fyrir hönd ríkis- valdsins til að gæta réttar þess. Með því að þetta var van- rækt, var hérd. ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi .. "4 Héraðsdómari vísaði máli frá dómi. Sá dómur var kærður, og felldi Hæstiréttur hann úr gildi. Sjá samaðild ............ 93 Í máli, þar sem G, skipverji á skipi K, sótti K um vangoldin laun, komu samningar þeir, sem aðiljar voru sammála um í málflutningi fyrir Hæstarétti, að við ættu um kaup og kjör G, eigi fram fyrr en í Hæstarétti. Þessi gögn og skips- hafnarskrá, sem var heimild um það, hvaða samningar hér ættu við, áttu að réttu lagi að koma fyrir héraðsdómendur til úrlausnar. Þar sem gagnasöfnun og málflutningi var svo áfátt í héraði, var málsmeðferð ómerkt og máli vísað frá héraðsdómi. Málskostnaður var felldur á G .......... 262 Hérd., sem vísaði máli frá dómi, var kærður til Hæstaréttar, og var þar felldur úr gildi. Sjá kærumál, frávísun ........ 308 Efnisskrá LXXITII Hjónin H og G skildu. Undirrituðu þau fjárskiptasamning af því tilefni. Síðar krafðist H, sem taldi á sig hallað með samningi þessum, að bú þeirra væri tekið til opinberra skipta. Skiptaréttur vísaði frá þeirri kröfu, með því að úr- lausn um gildi fjárskiptasamnings ætti eigi undir skipta- rétt, sbr. 79. gr. laga nr. 39/1921 og nú 54. gr. laga nr. 60/ 1972. Staðfest í Hæstarétti .........0.00000000 000... Hérd. vísaði frá dómi kröfum Á í svonefndu hundamáli, en Hæstiréttur felldi þann dóm úr gildi. Sjá kærumál ........ Máli var vísað frá héraðsdómi vegna ónógra upplýsinga um til- tekna ferðaskrifstofu og viðskiptasamband hennar við stefnanda, en ferðaskrifstofan var eigi skráð firma. Í hrá. segir m. a., að kröfur stefnanda á hendur stefndu séu reistar á því, að þeir beri sem stjórnarmenn í Ferðasögu h/f ábyrgð á skuldbindingum Ferðaskrifstofunnar Sögu gagn- vart stefnendum. Var frávísunardómur felldur úr gildi .. Máli vísað frá héraðsdómi vegna vanreifunar. Sjá kærumál .. Félagsdómur vísaði kröfu frá dómi. Hæstiréttur lagði fyrir dóminn að dæma mál að efni til. Sjá kærumál ............ S höfðaði mál gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs og J, upp- boðshaldara, til fébóta vegna mistaka, er hann kvað hafa orðið af hendi J við meðferð uppboðsmáls. Hérd. taldi, að samkv. 2. málsgr. 34. gr. laga nr. 85/1936 yrði ábyrgð á hendur héraðsdómara eigi fram komið með málssókn í hér- aði, en uppboðshaldarar féllu undir það ákvæði. Úrlausn um bótaskyldu ríkissjóðs af þessum sökum hlyti og að byggjast á mati á dómaraverkum. Slík úrlausn fengist eigi heldur með málssókn í héraði, sbr. sömu réttarheimild. Var málinu í heild sinni vísað frá héraðsdómi. Staðf. í hrá. og þar einnig vísað til 1. málsgr. 4. gr. laga nr. 57/1949 ...... Í máli eigenda N gegn V út af eignarnámsbótum var dæmt, að yfirmatsgerð, sem N byggði kröfur sínar á, væri reist á röngum sjónarmiðum. Hérd. taldi allt að einu fært að ákveða: N bætur. Meirihluti Hæstaréttar taldi, að mat ætti að fara fram að nýju, sbr. lög nr. 11/1973, 2. gr., og var hérd. ómerktur og málsmeðferð í héraði frá tilteknu þing- haldi að telja. Einn dómari vildi ómerkja héraðsdóm og málsmeðferðina og vísa máli frá héraðsdómi ............ Félag menntaskólakennara, F, höfðaði mál gegn fjármálaráð- herra Í. h. ríkissjóðs fyrir Félagsdómi. Var þess m. a. kraf- izt, að F yrði viðurkenndur réttur viðsemjandi við ríkis- vald um laun fyrir heimavinnu við leiðréttingu verkefna nemenda og að tiltekin bókun um starfskjör væri dæmd ógild o. fl. Féld. taldi, að Bandalag starfsmanna ríkis og bæjar ætti að reka slíkt mál, sbr. 3. málsgr. 25. gr. laga nr. 80/1938, en einn dómari var þó að nokkru annarrar skoð- Bls. 505 601 608 617 624 660 811 LXXIV Efnisskrá unar. Í hrá. segir, að eigi sé fram komið, að Bandalagið hafi neitað að höfða mál þetta og reka, sbr. 2. málsgr. 45. gr. laga nr. 80/1938. Var frávísunarðdómur staðfestur ........ Um ómerkingu hérd. vegna vanreifunar sjá ómerkingu ........ Í stefnueftirriti í áskorunarmáli sagði, að mál skyldi þingfesta 27. janúar 1972, en stefna var birt 29. desember 1972. Eftir- ritið fullnægði ekki ákvæðum 3. málsgr. 96. gr. laga nr. 85/ 1936, sbr. 7. gr. laga nr. 49/1968. Dómsathöfn var ómerkt og máli vísað frá héraðsdómi ................0..0.0... 0... 1 h/f höfðaði mál í febr. 1973 gegn T til heimtu umboðslauna, sem stefnandi taldi stefnda hafa dregið sér. Aðiljar gerðu samkomulag um ágreiningsmál sín í ágúst 1972. Segir þar, að hvorugur eigi neinar frekari kröfur á hendur hinum. T h/f taldi samkomulag etta ekki taka til sakarefnis í dómsmáli þessu, er stafaði af því að T hefði dregið sér fé á árunum 1968, 1969 og 1970, en samkomulagið hefði verið við það miðað, að T hefði dregið sér fé á árinu 1971. Um undanskot fjár á fyrri árum hefði forráðamönnum T h/f þá eigi verið kunnugt. Í hrá. segir, að eigi þyki sýnt á þessu stigi, að kröfur T h/f gegn T falli undir samkomulag að- ilja frá því í ágúst 1972. Bar héraðsdómara, sem vísað hafði máli frá dómi, að taka það til efnismeðferðar ...... G, settur kennari við Skógaskóla, taldi brotinn rétt á sér með því að eigi var staðið við fyrirheit, er settur skólastjóri hafði gefið henni um aukið húsrými í skólanum. Taldi hún þar með brostinn grundvöll fyrir því, að hún starfaði við skólann og höfðaði mál m. a. gegn skólanefnd f. h. Skóga- skóla til heimtu bóta. Sagt, að skólanefnd sé skipuð samkv. 9. gr. laga nr. 48/1946 með því hlutverki, sem greint sé m. a. í 10. gr. laganna. Svo sem verksvið skólanefndar er markað, gat hún eigi verið í fyrirsvari, þegar fékröfur voru uppi hafðar gegn skólanum. Kröfum G gegn skólanefnd f. h. Skógaskóla var vísað frá dómi ...................... Greining aðilja máls var áfátt í stefnu og öðrum gögnum máls, og kröfur voru eigi þannig vaxnar, að sækja mætti þær í einu og sama máli, sbr. 47. gr. laga nr. 85/1936. Var héraðsd. ómerktur og máli vísað frá dómi. Sjá nánar ómerkingu .. Skiptaréttur úrskurðaði, að tilteknar dánarbætur ættu ekki að ganga inn í dánarbú manns, er sætti opinberum skiptum. Hins vegar úrskurðaði rétturinn, að fé þetta ætti að greið- ast að jöfnu til foreldra hins látna manns. Síðarnefnda atriðið átti ekki undir skiptarétt. Var það ákvæði úrskurð- arins ómerkt og máli vísað að því leyti frá skiptarétti .... 2. Frá Hæstarétti. J krafðist þess, að skiptaráðandi tæki dánarbú foreldra sinna Bls. 837 846 893 974 984 1037 Efnisskrá LXXV til opinberra skipta. Skiptaráðandi synjaði þeirri kröfu með úrskurði 2. nóv. 1971. Áfrýjaði J þá málinu. Því var vísað frá Hæstarétti með dómi 29. janúar 1973, með því að laga- heimild skorti til áfrýjunar máls, sem sæta skyldi kæru samkv. 2. tl., 1. málsgr. 21. gr. laga nr. 57/1962 ............ J kærði ofangreindan skiptaréttarúrskurð til Hæstaréttar með kæru 2. febrúar 1973. Sagt, að umboðsmaður J hefði verið viðstaddur uppsögu úrskurðarins 2. nóv. 1971. Kærufrestur samkv. 22. gr. laga nr. 57/1962 var löngu liðinn, er umboðs- maður J lýsti kæru sinni. Kærumáli var vísað frá Hæsta- rétti 20.00.0000 G krafðist þess í kærumáli, að felld verði úr gildi ákvæði í úr- skurði fógetaréttar „um tryggingu og niðurfellingu máls- kostnaðar ...“. Lagaheimild brast til kærumáls þessa, sbr. 21. gr. 3a laga nr. 57/1962. Var málinu vísað frá Hæsta- rétti „...........2 000 Skiptaráðandinn í Reykjavík ritaði uppboðshaldaranum í Gull- bringu- og Kjósarsýslu og beiddist uppboðs á lóð í Garða- hreppi, tilheyrandi búi þeirra D og S, sem til meðferðar var í skiptarétti Reykjavíkur vegna lögskilnaðar þeirra. Ágreiningur varð út af úthlutunargerð, en D varð hæst- bjóðandi á uppboðinu. Gekk um þann ágreining úrskurður uppboðsréttar, er D áfrýjaði til Hæstaréttar og S gagn- áfrýjaði. Telja varð skiptaráðandann aðilja uppboðs sam- kv. 1. tl. 8. gr. laga nr. 57/1949, enda óskaði hann uppboðs, og mál var flutt af hans hendi í héraði. Með því að honum var eigi stefnt fyrir Hæstarétt, var máli vísað frá Hæsta- rétti ..........00..0 sess Kæru út af synjun héraðsdómara um frest var vísað frá Hæsta- rétti, með því að kæruheimild skorti ...........20.000.... Úrlausn stjórnar Lögmannafélagsins fjallaði eigi eingöngu um þóknun fyrir málflutningsstörf, heldur og önnur störf. Úr- lausnin varð því eigi talin úrskurður, er sætti kæru. Máli var vísað frá Hæstarétti ..............0002000 000... Úrskurði héraðsdómara, sem synjaði um frest í einkamáli, var skotið með kæru til Hæstaréttar. Málinu var vísað frá Hæstarétti, með því að kæruheimild brast, sbr. 1. tölul. 21. gr. laga nr. T5/1973 ......0000200 0000. Héraðsdómur í máli var kveðinn upp 17. marz 1972. Aðal- áfrýjandi áfrýjaði málinu með stefnu 21. september s. á., en gagnáfrýjandi með stefnu 18. október s. á. Áfrýjunar- frestur samkv. 1. málsgr. 20. gr. laga nr. 57/1962 var lið- inn, þegar máli var áfrýjað. Hvorki aðaláfrýjandi né gagn- áfrýjandi öfluðu sér áfrýjunarleyfis samkv. 2. málsgr. 20. gr. nefndra laga. Var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæsta- rétti ..........20020000.e rn Bls. 39 137 510 513 528 570 LXXVI Efnisskrá Bls. Kæruheimild brast samkv. 4. málsgr. 8. gr. laga nr. 61/1942 í sambandi við ákvörðun stjórnar Lögmannafélagsins í til- teknu máli. Málinu vísað frá Hæstarétti ................ 802 B. Opinber mál. Frelsissvipting. Sjá gæzluvarðhald, handtaka. Frestir. Héraðsdómari hratt kröfu stefnanda í einkamáli um frest til gagnaöflunar. Aðili kærði úrskurð til Hæstaréttar. Í hrá. segir, að lagaheimild skorti til kæru, sbr. 21. gr., 1, j, laga nr. 57,/1962. Var máli vísað frá Hæstarétti ................ 528 Hliðstætt sakarefni og málsúrslit ............................ 656 Aðalsök í hæstaréttarmáli V gegn H var þingfest í apríl 1973, en gagnsök í júní s. á. og sameinuð aðalsök. Var máli frestað til 1. okt. s. á. 1. okt. var máli aftur frestað til fyrsta þingdags í des. s. á. 3. des. þ. á. óskaði lögmaður V eftir fresti til fyrsta þingdags í febrúar 1974, til að ljúka ágripsgerð, en lögmaður H neitaði um frest og krafðist frá- vísunar aðalsakar frá Hæstarétti. Sagt í dóminum, að lög- maður V hafi ekki unnið að ágripsgerð svo sem honum bar, og var það aðfinnsluvert. Hins var að gæta, að málið var óvenju umfangsmikið og mörg skjöl á erlendum tungu- málum. Ágripsgerð var því bæði vandasöm og krafðist mikillar vinnu. Þótti rétt að veita lögmanni V frest til fyrsta þinghalds í febr. 1974, sbr. 1. gr. laga nr. 75/1973 .. 1015 Fyrirsvar. Sjá aðild, aðiljaskipti. Fyrning. Málshöfðunarfrestir. Sjá verksamning ...................0. sens 278 E höfðaði mál í okt. 1970 gegn fjármálaráðherra f. h. ríkis- sjóðs til heimtu bóta samkv. ákvæðum XVIII. kafla laga nr. 82/1961 vegna handtöku og vistunar á geðveikrahæli að óvilja E, en hann var sviptur sjálfræði um þetta leyti. Fallizt var á þá málsástæðu ríkissjóðs, að krafa E væri fyrnd, en handtaka og vistun áttu sér stað 1962 og 1963. Vísað var til 157. gr. laga nr. 82/1961, nú laga nr. 73/1973 782 Ágreiningslaust var, að á árinu 1957 lagði R, dóttir G og R, fram um 17 þús. kr. til kaupa á íbúð fyrir foreldra sína, en R bjó hjá þeim. R lýsti kröfu um endurgreiðslu í bú G á árinu 1971. Búið bar fyrir sig fyrningu. Dæmt var, að krafan væri. fyrnd, sbr. 2., 3. og 4. gr. laga nr. 14/1905 .... 907 Heimilt er að heimta söluskatt 5 ár aftur í tímann, ef hann er undandreginn eða vanreiknaður, sbr. 21. gr. laga nr. 10/ Efnisskrá LXXVII Bls. 1960. Lögtaks var beiðst fyrir söluskatti í nóv. 1971. Skýra varð svo ákvæði söluskattslaga, sbr. um álagningu 12. gr. sömu laga, og 17. gr. rgj. nr. 15/1960, að synja ætti um lögtak ársins 1965 ...........0200 0... en nn 1017 Gagnaöflun. Eftir uppsögu héraðsdóms létu dómkvaddir kunnáttumenn uppi álitsgerð um öryggi mælingaraðferða, er beitt var við ákvörðun á stað báts, sem sakaður var um fiskveiðibrot .. 379 Eftir uppsögu héraðsdóms í skaðabótamálum voru lagðir fram nýir útreikningar tryggingastærðfræðinga ...... 51, 708, 866 Gagnfær farmskírteini. Gatnagerðargjald. Bæjarstjórn A-kaupstaðar setti R það skilyrði fyrir því, að hann fengi leigurétt að lóð hjá A, að hann greiddi gatnagerðar- gjald að fjárhæð um 372.000 kr. Gjaldi þessu skyldi einkum verja til framkvæmda í því skyni að gera lóðir byggingar- hæfar. Það var ákveðið af réttu stjórnvaldi og eigi úr hófi hátt. R bar brigður á lögmæti þess, en þeirri málsástæðu var hrundið ..............2.2.0.0.0 000 1000 Geðrannsókn. Læknar láta uppi álit um geðheilsu manns og sakhæfi 310, 442, 912 Sálfræðingur lætur uppi álit um sálræna hagi manns .......... 451 Geðsjúkrahús. Sjá handtaka. Gengi. C keypti 9. nóv. 1968 farseðil til Kaupmannahafnar fram og aftur. Er hann ætlaði að taka sér far 20. nóv. s. á., hafði gengi ísl. kr. breytzt og fargjald hækkað um röskar 6 þús. kr. Gaf söludeild flugfélagsins L á Keflavíkurflugvelli nú út nýjan flugmiða, og jafnframt undirritaði C yfirlýsingu „under protest“ um, að hann myndi greiða L þennan far- gjaldsauka. Er C greiddi eigi féð, höfðaði L mál gegn hon- um, til heimtu fjárins. Á flugseðli þeim, er C fékk afhentan 9. nóv. 1968, stóð meðal söluskilmála: „Price of this ticket is subject to change prior to commencement of travel“. Talið var, að fargjaldsaukinn hafi gagngert stafað af breyttu gengi ísl. kr. Fyrirvari sá, sem greindi í flugseðli, var eigi ótvírætt talinn taka til breytinga á farmiðaverði af þeim orsökum. Var C sýknaður þegar af þessari ástæðu 887 Gerðardómar. LXXVIII Efnisskrá Gjafsókn. Gjafvörn. Manni, sem sætti vinnuslysi, veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti. Héraðsdómur var ómerktur, gjafsóknarkostnaður skyldi greiddur úr ríkissjóði .......................00000. 0... J krafðist þess, að bú foreldra hans, sem bæði voru látin, væri tekið til opinberra skipta. E, bróðir hans, andmælti þeirri kröfu. Skiptaréttur hratt kröfu J. J áfrýjaði málinu, og fékk hann gjafsókn fyrir Hæstarétti og E gjafvörn. Lagaheimild þótti skorta fyrir áfrýjun máls, sbr. 2. tl. 1. málsgr. 21. gr. laga nr. 57/1962. Áfrýjunarkostnaður skyldi greiddur úr rík- issjóði, þar með talin málflutningsþóknun hinna skipuðu talsmanna aðiljanna beggja ..........00....0.00. 00... S höfðaði mál gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs til bóta vegna handtöku, er hann taldi vera ólögmæta. Valdi hann þá málssóknarleið, sem mælt er fyrir um í 3. tölul. 154. gr. laga nr. 82/1961. Í málflutningi fyrir Hæstarétti var því lýst yfir, að ríkissjóður hefði að fullu greitt málskostnað S í héraði samkv. 154. gr. laga nr. 82/1961. Hérd. í máli þessu var ómerktur. Var ríkissjóði dæmt að greiða málflutnings- þóknun talsmanns S fyrir Hæstarétti, en málskostnaður fyrir Hæstarétti féll niður ................00. 00.00.0000... D meiddist við vinnu sína hjá M. Í bótamáli D gegn M fékk D gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti .................... Héraðsdómara láðist að kveða á um málflutningslaun til skip- aðs talsmanns málsaðilja, sem hafði gjafsókn, sbr. 3. tölul. 173. gr. og 2. málsgr. 174 gr. laga nr. 85/1936. Þótti þetta athugavert ..........00...00..02 00. B höfðaði mál gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs vegna ólög- mætrar uppsagnar á starfi sínu hjá varnarliðinu á Kefla- víkurflugvelli. Honum var veitt gjafsókn í Hæstarétti .. B var krafinn um og galt söluskatt af þóknun, er hann fékk fyrir að skera hár vistmanna á tveimur elliheimilum og tveimur vistheimilum. Í endurkröfumáli gegn fjármála- ráðherra f. h. ríkissjóðs fékk hann gjafsókn í Hæstarétti .. K ól barn og lýsti föður þess M. Hann fórst 3 mánuðum áður en barn fæddist. K höfðaði barnsfaðernismál gegn dánarbúi M. Skiptaráðandi f. h. dánarbús fékk gjafsókn fyrir Hæsta- rétti og K gjafvörn ..............000.000 0000 s0 sn Ábúendur á jörðinni G höfðuðu bótamál gegn H, eiganda jarð- arinnar F, vegna þess að þeir töldu borunarframkvæmdir eftir jarðhita á F hafa valdið vatnsþurrð í hver á G. Báðir aðiljar fengu gjafsókn og gjafvörn í héraði og fyrir Hæstarétti ..................00... 020 Gjafsókn veitt í máli út af rétti til botns Mývatns .......... G varð fyrir vinnuslysi á starfsstöð T. G fékk í bótamáli gegn T gjafsókn fyrir Hæstarétti „..............0.......000000... Bls. 39 74 157 158 164 194 373 390 418 Efnisskrá LXXKIX S taldi sig hafa beðið tjón vegna mistaka hjá uppboðshaldara. Höfðaði hann bótamál gegn fjármálaráðherra f. h. ríkis- sjóðs og uppboðshaldaranum. Fékk hann gjafsókn í héraði E höfðaði bótamál samkv. XVIII. kafla laga nr. 82/1961 gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs vegna handtöku og nauð- ungarvistunar á Kleppi. Dómsmálaráðuneytið lýsti því, að væntanlegur málskostnaður E yrði greiddur úr ríkissjóði, „þar sem hér er um lögbundna gjafsókn að ræða...“ .... 9 ára gamall drengur slasaðist í húsi, sem var í byggingu. Í bótamáli gegn eigendum hússins fékk faðir drengsins gjaf- sókn í héraði og gjafvörn fyrir Hæstarétti .............. G kennari höfðaði mál gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs og skólanefnd Skógaskóla f. h. skólans til heimtu bóta vegna vanefnda á loforði skólastjóra um aukið húsnæði í skólanum. Vanefnd taldi hún hafa valdið því, að sér hefði verið gert ókleift að stunda kennslustarf. G fékk gjafsókn fyrir Hæstarétti ............022000000 00... nn Gjaldþrot. Bú kaupfélagsins KS var tekið til gjaldþrotaskipta 9. okt. 1970. J var starfsmaður KS. Sagði félagið honum upp störfum 30. sept. 1970 með þriggja mánaða uppsagnarfresti. Fékk hann eigi laun greidd eftir 1. okt. þ. á. Krafðist J þess, að krafa sín um þriggja mánaða laun og orlofsfé yrði metin for- gangskrafa, en því var andmælt af hálfu búsins. Ágrein- ingslaust var, að J ætti kröfu til þriggja mánaða uppsagn- arfrests. Frá launakröfu var talið í hérd. og hrd., að draga ætti tiltekna fjárhæð, sem stafaði frá launum, er J fékk frá búinu fyrir vinnu við vörutalningu. Í skiptarétti var og dregin frá nokkur fjárhæð vegna tekna, sem búið taldi J hafa aflað sér í desember 1970 með rekstri verzlunar. Í hrd. þótti búið eigi hafa sýnt fram á, að J hafi haft tekjur af verzlunarrekstrinum, og engin gögn voru fram komin um það efni. Var því hafnað að taka til greina þennan frá- dráttarlið. Launakrafan var að öðru leyti óvefengd. Þótti hún verða tekin til greina sem forgangskrafa í búi KS, sbr. b-lið 5. tölul. 83. gr skiptalaga nr. 3/1878. Krafa J um or- lofsfé vegna launakröfu var einnig tekin til greina sem forgangskrafa í búi KS, sbr. 4. gr. i f. laga nr. 16/1943, er þá giltu, sbr. og b-lið 5. tölul. 83. gr. laga nr. 3/1878. Í kröfubréfi lögmanns J, sem ritað var til skiptaréttar, var eigi krafizt vaxta af framangreindum fjárhæðum, og kom sú krafa eigi fram, fyrr en alllöngu síðar. Gegn andmælum búsins var vaxtakrafa eigi tekin til greina .............. Gæzglufangar. Sjá gæzluvarðhald. Bls. 660 132 866 974 LXXXK Efnisskrá Gæzluvarðhald. Tveir menn voru grunaðir um líkamsárásarbrot. Þeir voru úr- skurðaðir í gæzluvarðhald allt að 30 dögum, sbr. 1. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961. Þeir kærðu úrskurðinn, samkv. 3. tl. 172. gr. sömu laga. Hann var staðfestur ................ J var úrskurðaður til að sæta gæzluvarðhaldi allt að 30 dögum vegna sakargiftar um brot á lögum nr. 77/1970. J viður- kenndi að hafa átt þátt í því að reyna að selja kannabis, en framburður hans var óljós og óupplýst, hvernig efnið var flutt til landsins, og málið allt á frumrannsóknarstigi. Úrskurður var staðfestur, sbr. 6. gr. laga nr. T7/1970 og 1. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961, sbr. og 65. gr. stjórnarskrár nr. 33/1944 ..........20.002000 0 M var úrskurðaður í allt að 30 daga gæzluvarðhald. Eftir að dómari bókaði úrskurð, segir í endurriti úr þingbók, að M hafi verið færður í dóminn og hafi úrskurðarorð verið lesið í heyranda hljóði í dóminum. Sýnt þótti af þessu, að M hafi ekki komið fyrir dómara, fyrr en eftir að úrskurður um gæzluvarðhald var kveðinn upp. Var það talið brjóta í bága við 1. málsgr. 65. gr. stjórnarskrár nr. 33/1944 og 66. gr. laga nr. 82/1961. Vegna þessa annmarka var úrskurður ómerktur ...........20000...ð ss G var úrskurðaður samkv. 5. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961 í allt að 60 daga gæzluvarðhald vegna kæru um fjársvik. Stað- fest í Hæstarétti ..................02020000 0. G sætti gæzluvarðhaldi vegna rannsóknar brota 28. júlí til 26. september 1971. Er gæzluvarðhaldsvist lauk, var hann lát- inn afplána 4 mán. fangelsi samkv. eldra dómi. Er G var langt kominn með að afplána þá refsingu, 24. nóv. þ. á., var hann fluttur að gæzluvistarheimilinu í Gunnarsholti, þar sem hann vistaðist til 12. janúar, en var þá fluttur í hegningarhúsið í Reykjavík, og dvaldist þar til 4. febrúar. Verjandi G taldi, að vist G á Gunnarsholti hefði verið refsi- vist og vist hans í hegningarhúsinu eftir að lokið var að afplána eldri dóm, ætti að koma til frádráttar refsingu, sem nú yrði ákveðin vegna brota þeirra, sem gæzluvarð- hald G stóð í tengslum við. Dæmt, að vistun G á Gunnars- holti tengdist eigi við rannsókn þeirra mála á hendur hon- um, sem hér voru til úrlausnar, og átti 76. gr. hgl. því EIÐI Við ..........02..0. ens H sætti rannsókn vegna gruns um að hafa framið tilraun til manndráps og vera valdur að stórfelldum líkamslemstrum o. fl, Hann var úrskurðaður í gæzluvarðhald þegar sama dag og hann framdi brot sín, allt að 60 dögum. Gæzlu- varðhald var síðar framlengt um sama tímabil. Enn krafð- ist ákæruvald þess, að gæzluvarðhald yrði framlengt, unz Bls. 33 37 306 442 Efnisskrá LXXXI héraðsdómur hefði gengið. Var sú krafa tekin til greina og miðað við allt að 8 vikum. Staðfest í hrd. með vísan til 67. gr., 1. málsgr. 4. tl., laga nr. 82/1961 .............00....... Sami maður var dag þann, er héraðsdómur gekk, úrskurðaður í allt að 120 daga varðhald, þó eigi lengur en til þess dags, er dómur Hæstaréttar gengi, sbr. 4. tl. 67. gr. laga nr. 82/ 1961. Staðfest í hrá. með vísan til 5. og 6. tl. laga nr. 82/ 1961, sbr. sömu ákvæði laga nr. 73/1973 ...........0...... Ó var úrskurðaður í gæzluvarðhald allt að 30 dögum vegna gruns um þjófnaðarbrot, sbr. 1. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961. Staðfest í hrd. ..............2.00.. sessi Gæzluvarðhaldsvist Ó var framlengd allt að 60 dögum, sbr. 1. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961. Saðfest í hrd. ................ E var úrskurðaður í gæðluvarðhald allt að 7 dögum vegna rann- sóknar þjófnaðarverka. Vísað var til 1. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961. Staðfest í hrá. .............0.00.0.0 00... Gæluvarðhaldsvist E var síðar framlengd allt að 90 dögum. Úrskurður um það var kærður til Hæstaréttar, þar sem hann var staðfestur. Vísað var til 1. og 5. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961 .........2002000 000 Hafning máls. Handtaka. Dómur og málsmeðferð í bótamáli vegna handtöku var ómerkt- ur. Sjá ómerking ..............0..2... 0. .s ess E var sviptur sjálfræði. Faðir hans átti frumkvæði að því, að E var handtekinn og haldið á geðveikrahæli í röskar þrjár vikur. Ári síðar var E handtekinn og settur á sama hæli að ósk eiginkonu hans. Vistaðist hann þar nauðugur að því er hann taldi í u. þ. b.1% mánuð. E höfðaði bótamál gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs og reisti kröfur sínar á ákvæðum XVIII. kafla laga nr. 82/1961. Fjármálaráðherra bar fyrir sig fyrningu, sbr. 157. gr. sömu laga, og var á þá málsástæðu fallizt og sýkna dæmd ..........00.0.00.000.0.. Hefð. Heimilisaðstoð. G andaðist 1968. Erfingjar hennar voru R, dóttir hennar, og RV, eiginmaður hennar. R lýsti kröfu að fjárhæð 300.000 kr. í búið. Taldi R sig hafa unnið á heimili þeirra G og RV frá 15 ára aldri, en G hefði verið ósjálfbjarga sjúklingur frá þeim tíma, eða í 16 ár. Kvaðst R hafa lagt allmikið af sjálfsaflafé sínu til heimilisins, svo og hafi hún lagt til röskar 17 þús. kr. til kaupa á fasteign búsins, og loks hafi Bls. 583 646 öð1 622 74 782 LXXXII Efnisskrá hún greitt í laun vegna aðstoðar á heimili þeirra 20.000 kr. eftir að RV hvarf af heimilinu fjórum mánuðum fyrir and- lát G. Í Hæstarétti viðurkenndi búið kröfur R að fjárhæð 59 þús. kr. Þótti R eiga rétt á að fá greiddar alls 118.000 kr. úr búinu. Krafa hennar um endurgreiðslu á fé, sem hún hafði lagt fram til kaupa á fasteign á árinu 1957, var talin fyrnd, sbr. 2., 3. og 4. gr. laga nr. 14/1905 .......... Heimvísun. Sjá nánar ómerking. A. Einkamál. Héraðsdómur og málsmeðferð frá og. með tilteknu þinghaldi var ómerktur og máli vísað heim í hérað til löglegrar máls- meðferðar og dómsuppsögu að NÝJU .......0.000.000.0.0.. Munnlegur málflutningur fór fram í máli 3. marz 1972, en dómur var kveðinn upp 23. maí s. á. Þar sem dómsuppsaga dróst svo, var dómur ómerktur og málsmeðferð frá og með munnlegum málflutningi 3. marz 1972, og máli vísað heim í hérað .......2.00.000. ess Tæpir 4 mánuðir liðu frá munnlegum málflutningi í máli, unz dómur var kveðinn upp. Dómur var ómerktur og máls- meðferð frá og með því þinghaldi, er mál var flutt, og máli vísað heim í hérað ........200.0000 0000 0 nn Gagnaöflun og reifun máls þótti ábótavant. Var dómur ómerkt- ur og málsmeðferð frá tilteknu þinghaldi og máli vísað heim í hérað ...........000.000. nn Héraðsd. tók eigi tiltekna málsástæðu sérstaklega til rökstuddr- ar úrlausnar, sbr. 193. gr. laga nr. 85/1936. Varð því að ómerkja dóminn og vísa málinu heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsálagningar að nýju. Einn dómari taldi eigi rétt að vísa máli heim .......0.000000 0000... te... Dómari í barnsfaðernismáli var eigi hæfur til að fara með mál, sem stefnt var gegn skiptaráðanda, f. h. dánarbús manns, en búið sætti opinberri skiptameðferð. Var dómur og máls- meðferð ómerkt og máli vísað heim í hérað til löglegrar málsmeðferðar og dómsálagningar ........0000.000...... Hérd. vísaði frá aðalkröfu stefnanda, en lagði efnisdóm á vara- kröfu. Samkv. 108. gr. laga nr. 85/1936 á hérd. að taka til úrlausnar frávísunaratriði, áður en til efnisdóms kemur. Varð að ómerkja dóm og vísa málinu heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsálagningar að nýju ........ Yfirmatsgerð í eignarnámsmáli var haldin ýmsum annmörkum og þótti eigi viðhlítandi. Skyldi mat fara fram. Var hérd. ómerktur og málsmeðferð frá og með tilteknu þinghaldi og máli vísað heim til löglegrar málsmeðferðar og dóms- álagningar af nýju. Einn hrá. taldi rétt að ómerkja hérd. og málsmeðferð og vísa mál frá héraðsdómi ............ Bls. 907 157 178 215 254 373 418 g1l Efnisskrá LXXXKIII Bls. B. Opinber mál. Röskur hálfur fjórði mánuður leið frá því, að munnlegur mál- flutningur fór fram í opinberu máli, unz dómur var sagður upp, en vitnaleiðsla var þó á milli þessa tvenns. Eftir þá vitnaleiðslu þótti málflytjendum eigi ástæða til að flytja málið. Eigi þótti það samrýmast ákvæðum 165. gr. laga nr. 82/1961, sbr. 191. gr. laga nr. 85/1936, að svo langur tími liði milli málflutnings og dómtöku. Var hérd. ómerkt- ur og máli vísað heim í hérað til málflutnings að nýju og dÓMSUppSögU ......022220 renn ner 476 Hjón. 1, eiginkona H, var því samþykk, að H byði íbúð þeirra hjóna til sölu hjá fasteignasölu N, en íbúð virðist hafa verið þinglýst á nafni H. Kom I ásamt H á fasteignasölu N, þeg- ar tilboð barst í eignina, sem þau höfnuðu þó. Nokkru síðar barst nýtt tilboð, er M, starfsmaður N, kynnti H. Ritaði H hjá sér aðalatriði tilboðs og kynnti I það samdægurs. Kvaðst I hafa talið kaupverð of lágt. Næsta dag kom H til N og ritaði þar í viðurvist M samþykki sitt á greint til- boð, en gat í engu afstöðu I. Eigi varð af samningum vegna þess, að I synjaði með öllu að samþykkja söluna. Leysti kaupandi H undan samningi með því að H galt honum nokkra fjárhæð. Skömmu síðar seldi H öðrum manni íbúðina og þá á nokkru hærra verði en kaupverð skyldi vera samkv. framangreindu tilboði. Talið var, að M hafi mátt treysta því, að I væri samþykk tilboðinu, þegar H ritaði samþykki sitt á það. Gat H því ekki borið fram sér til sýknu samþykkisskort I, en hann var eina ástæðan til þess að salan fór út um þúfur. Átti N, sem M vann hjá, rétt á þóknun fyrir starf það, er látið var í té, og var þóknunin ákveðin 18.375 kr., en kaupverð samkv. tilboði skyldi vera 1.225.000 Kr. .....00000000 000 en nnnr rennt 901 Hjónaskilnaður. Hinn 22. júlí 1970 fengu hjónin H og J leyfi til skilnaðar að borði og sæng. Bókað var í hjónaskilnaðarbók daginn áður en leyfi var veitt, að algert samkomulag sé um eignaskipti „á félagsbúi þeirra“. Í sept. 1970 rituðu H og J undir skjal, sem. útbúið var af lögfræðingi. Segir þar m. a., að bóndinn J skuli halda húseigninni Á, en hann skuli greiða konunni H 370.000 kr. „sem eignarhluta hennar í búinu“. 25. júní 1971 undirritaði H síðan „afsal“, þar sem því er lýst, að H telji J löglegan eiganda að Á og greint, hversu farið hafi um greiðslur af því tilefni. 18. ágúst s. á. fengu þau leyfi til lögskilnaðar. 8. ágúst 1972 ritaði H á eintak afsals, LEXXKXKIV Efnisskrá Bls að hún afturkalli nafnritun sína, með því að hún hafi verið blekkt til að undirrita það. 10. ágúst s. á. krafðist H þess, að bú aðilja yrði tekið til meðferðar í skiptarétti A-kaup- staðar. Í úrskurði skiptaréttar segir m. a. að unnt hafi verið samkv. venjuhelgaðri framkvæmd að veita leyfi til skilnaðar að borði og sæng, þótt eignaskiptum hafi ekki verið lokið. Varð við það að miða, að eignaskiptum þeirra 'H og J hafi verið lokið, er leyfi var gefið út til algers hjóna- skilnaðar. Ágreiningsefni um það, hvort hallað hafi verið á aðilja í þeim skiptum, þótti ekki bera undir skiptarétt, heldur almenna dómstóla (bæjarþing), sbr. 79. gr. laga nr. 39/1921. Í hrá. er þessi niðurstaða staðfest, og sagt, að hér eigi við 79. gr. laga nr. 39/1921, sbr. nú 54. gr. laga nr. 60/1972 ......2...020000. 0000 505 Hjónavígsla. Hjúskapur. Sjá hjón, hjónaskilnaður. Hlutafélög. Hlutdeild. Sannað þótti, að E hafi hvatt þá B og S til að skýra rangt frá fyrir lögreglu og dómi um það, hver ekið hefði bifreið E í tiltekið skipti, og leyna því, að E, sem var sviptur öku- leyfi og ölvaður, hafi ekið henni. E var m. a. refsað samkv. 142. gr., sbr. 1. málsgr. 22. gr. laga nr. 19/1940 .......... 690 Hundahald. Á sótti um leyfi til borgarstjóra að halda hund á heimili sínu í Rvík. Borgarstjóri féllst eigi á umsókn Á og vitnaði til rgj. nr. 61/1924, sbr. einnig ákvæði 161. gr. heilbr.sþ. frá 25. jan. 1950. Á höfðaði að svo búnu mál gegn borgarstjór- anum f. h. borgarstjórnar, heilbrigðismálaráðherra og dómsmálaráðherra f. h. ríkissjóðs og krafðist viðurkenn- ingar á því, að synjun borgarstjóra væri ólögmæt. Fram var lagt í málinu vottorð nafngreindrar konu um, að Á ætti hund í geymslu hjá sér á bæ hennar í Árnessýslu. Hérd. taldi, að umsókn Á væri eigi í tengslum við neinn ákveðinn hund og að hann hefði eigi gert viðhlítandi grein fyrir áformum sínum um að halda hund á heimili sínu í Rvík. Málssókn sé beint að lögmæti synjunarinnar í því skyni að fá skorið úr um gildi tiltekinna reglugerðarákvæða og ákvæða lögreglusamþykktar. Taldi hann málssókn fara gegn 67 gr. laga nr. 85/1936 og þeim almennu reglum rétt- arfarsins, sem hér eiga við. Vísaði hann málinu frá dómi. Efnisskrá LXXXV Bls. Í hrd. segir, að málsefnið sé nægilega sérgreint, og séu ákvæði 67. gr. laga nr. 85/1936 því eigi til fyrirstöðu, að Á sé rétt að fá úrlausn dómstóla um kröfu sína um, að ógild verði metin synjun borgarstjóra í tilteknu bréfi um framangreint leyfi tilÁ ..........0..0..0000000 0000. 601 Húftrygging. Húsaleiga. Hæstaréttarlög, 45. gr. Samkv. héraðsdómsstefnu og greinargerð miðuðust kröfur í skuldamál við úttekt stefnda B hjá stefnanda, H, 1. jan. 1956 til 20. júní 1960. Fyrir Hæstarétti krafðist H þess, að B yrði enn fremur dæmdur til að greiða honum skuld vegna vöruúttektar á tímabilinu 1. júlí 1960 til 31. des. s. á. að því marki, sem fjárhæð stefnukröfu leyfði, ef talið yrði, að eldri skuldir B væru að einhverju leyti niður fallnar. Þessi krafa þótti eigi geta komið til álita, sbr. 45. gr. laga Nr. 57/1962 ..........000000 000 143 Í máli K gegn J f. h. S til heimtu hluta af söluandvirði bifreiðar fórst þingsókn fyrir af hálfu J, áður en hann skilaði grein- argerð í máli og lagði fram gögn. Mál var dæmt samkv. 118. gr. laga nr. 85/1936 samkvæmt skjölum og skilríkjum. Í Hæstarétti bar J fram þá málsástæðu, að bifreið hafi verið gölluð. Skilyrðum 45. gr. laga nr. 57/1962 þótti eigi fullnægt, og kom þessi málsástæða því eigi til álita. Hérd. var staðfestur, nema um vexti, sem ákveðnir voru T% frá 23. jan. 1972 til 16. maí 1973, en 9% frá þeim degi til greiðsluðags ................22.0.0. 0000 nn "8 Iðnaður. Innheimtulaun. Innsetningargerðir. Ítar. Ítrekun. H sætti refsiðómi fyrir fiskveiðabrot 27. sept. 1971. Hann var sakfelldur fyrir ólöglegan umbúnað veiðarfæra innan fisk- veiðimarka 15. nóv. 1972. Dæmt, að afli og veiðarfæri skyldu upptæk, enda var brot ítrekað .................... 561 E ók bifreið ölvaður, og hafði hann þá verið sviptur ökuleyfi ævilangt. Með því að svo stóð á, var eigi dæmt um öku- LXXXVI Ufnisskrá Bis. leyfissviptingu í málinu .......00000000 even 0000 ne. nn... 690 H ók bifreið ölvaður. Brot var ítrekað. H var sviptur ökuleyfi ævilangt frá þeim degi að telja, er hann var sviptur öku- leyfi til bráðabirgða ..........00000.0 en esne ernn nn. 912 Jarðhiti. E var ábúandi þjóðjarðarinnar G. Þeir E, GP og GE gerðu með sér samning um skipti á ræktanlegu landi G 1961 og urðu býlin þá GI, GII og Glll. Í G er jarðhiti, og höfðu þeir E og GE reist gróðurhús og byggðu afkomu sína að verulegu leyti á þeim, þegar komið var fram á árið 1966. Það ár var borað eftir vatni á nágrannajörð F, er hrepps- félagið H á. Töldu þeir E, GE og GP, að við þessa borun hefði orðið vatnsþurrð í hvernum í G og hefðu þeir orðið fyrir tjóni af því í ylrækt sinni. Höfðuðu þeir mál gegn hreppsnefnd H til bóta. Árið 1949 var borað eftir heitu watni í F og grannjörð H, og virðist það ekki hafa haft áhrif á rennsli úr hverum á G. Í skýrslu dómkvaddra manna var talið, „að hin skyndilega breyting til minnkunar á vatnsrennsli í Grafarlandi hafi verið bein afleiðing af bor- unarframkvæmdum að Flúðum“. Einnig mátu þeir tjón, er stefnendur hefðu hlotið af þessum sökum. Hérd. taldi ósannað, að vatnsþurrð í hver í G sé af völdum jarðbor- unar á F. Taldi hérð. alm. skaðabótareglur eigi leiða til að leggja fébótaskyldu á H. Í hrá. er staðfest það mat hér- aðsdóms, sem skipaður var þremur mönnum, að ósannað sé, að borunaraðgerðir á F hafi valdið minnkandi vatns- rennsli úr hver í G. Báðir aðiljar höfðu gjafsóknar- og gjafvarnarleyfi. Málskostnaður fyrir Hæstarétti féll niður 390 Kaup og sala. Sjá og forkaupsréttur. A. Fasteignir. Í apríl 1963 var gerður samningur milli byggingarfyrirtækis- ins M h/f og J, þar sem M „selur“ J einbýlishús, sem M tók að sér að byggja á tiltekinni lóð og skila húsi tilbúnu undir tréverk og málningu og öll tengigjöld greidd af selj- anda. Í sambandi við samning þenna var gerð verklýsing, sem undirrituð var af H, forstjóra M h/f, og J. K var arkítekt hússins. Þegar M hafði að mestu lokið verkum sínum við hús þetta, framseldi J G réttindi sín samkv. samningnum við M h/f, og varð að telja, að þar á meðal væru kröfur á hendur M vegna vanefnda, ef einhverjar yrðu. Í máli G gegn M h/f var því hrundið kröfu um sýknu vegna þess að G væri ekki réttur aðili málsins. G taldi ýmsa galla hafa komið fram á verkum M, og stefndi hann Efnisskrá LXKXXVII Bls. M og H til greiðslu fébóta samkv. því, en sumpart taldi hann K einnig bera ábyrgð á göllum og stefndi honum að því leyti til greiðslu óskipt með M, svo og með H að því er nokkra kröfuþætti varðar. Gallar á verkinu voru einkum þeir, að mati G, að leki á þaki kom fljótlega í ljós, lík- lega haustið 1964. Viðurkennt var, að fyrirsvarsmaður M hefði farið um jólaleytið 1964 á vettvang með G til að kanna orsök lekans. Var því sú vörn M eigi tæk, að G hefði kvartað of seint vegna galla þessa. Vörn um fyrningu var og hrundið, með því að líta yrði svo á, að um lengd fyrningarfrests fari eftir aðalreglunni í 2. tl. 4. gr. laga nr. 14/1905, og breyti réttur J til afskipta af gerð uppdráttar og til eftirlits með húsbyggingunni ekki þeirri niðurstöðu. G veitti hinu ófullgerða húsi viðtöku 1. október 1964, og voru kröfur hans ófyrndar, er stefna var birt 30. október 1969. Í hrá, segir, að óhrakið sé það álit hinna dómkvöddu matsmanna, áð aðalorsök lekans á húsi G sé, að loftræst- ing þaks hafi verið ófullnægjandi, eins og frá henni var gengið. M smíðaði sjálfur húsið til sölu í atvinnurekstri sínum og þótti bótaskyldur gagnvart G vegna vansmíði þessarar. G taldist ekki hafa glatað bótarétti sínum vegna vansmíði, þótt hann undirritaði afsal, með því ákvæði, að hann sætti sig við ástand hússins. Þá var M m. a. talinn ábyrgur fyrir tjóni, er varð vegna rakaskemmda á veggj- um, viðgerðar á klæðningu á ganggólfi og sprungum í veggjum, svo og vegna þess að endurnýja varð gler. Upp- drættir K sýndu, að útveggur og reykháfur skyldu lagðir grjóti í múr. Í fyrrgreindri verklýsingu var ekki að þessu vikið, en til hennar er skírskotað í kaupsamningi milli M og J. Í afsali til G, er hann sjálfur undirritaði, lýsir hann því, að hann sætti sig við ástand hússins. Þótti samkv. því ósannað, að M bæri skylda til að ganga frá húsinu með beim hætti, er G hélt fram að þessu leyti. Sýkna. H var múrarameistari við húsið. G taldi H bera ábyrgð á, að loft- rásarop hefðu verið stífluð, en af því m. a. hefði stafað leki á þaki. Matsmenn könnuðu ekki, hve mörg op voru stífluð, enda töldu þeir, að loftræstingarþörf þaksins væri ekki fullnægt, þótt opin hefðu öll verið óstífluð. Ekki þótti nægilega í ljós leitt, hver brögð væru að múrstíflum og hvort þær hafi skipt máli um þær skemmdir, sem urðu vegna bleytu og rakamyndunar við þak. Var H sýknaður af þessum kröfuþætti. K gerði að vísu uppdrátt að þaki fyrir trésmiði þá, sem unnu að þaksmíði, en ósannað var, að hann hefði sagt fyrir um loftræstingu með þeim hætti, sem á var hafður. K var sýknaður af kröfum G.......... 278 LXXXVIII Efnisskrá Bls. B. Lausafé. S keypti nýja bifreið í febrúar 1966 hjá bifreiðaumboðinu B. Taldi hún bifreiðina hafa verið gallaða og hafi þar verið um framleiðslugalla að ræða. Með stefnu 13. des. 1966 höfðaði S mál gegn B og krafðist endurgreiðslu á kaupverði bifreiðar gegn afhendingu hennar. Í málinu kom fram, að Bifreiðaeftirlit ríkisins hafi við skoðun í júlí 1966 bannað notkun bifreiðarinnar vegna nánar greindra galla. Beðið var um mat og skoðun á bifreið í sept. 1966. Í matsgerð 8. okt. s. á. var lýst göllum á bifreið og sagt, „að núverandi ástand hennar geti ekki hafa skapazt vegna eðlilegs slits“. Ýmsar viðræður fóru fram milli S eða eiginmanns hennar og B, og voru nokkrir gallar lagfærðir á kostnað B í maí 1966. Í júlí ræddu eiginmaður S og tveir nafngreindir menn við sölumann B og báru fram kvartanir og ræddu um úrbætur. 27. júlí 1966 ritaði lögmaður S B bréf, og var krafizt riftunar á bifreiðarkaupunum. Hafnaði B því, en bauðst til að standa að viðgerð á bifreið og taka við henni með vissum skilmálum, og var bréf um þetta efni ritað 8. febr. 1967. Riftunarkrafa var reist á 42. gr. laga nr. 39/ 1922. Héraðsdómur, sem skipaður var sérfróðum meðdóm- endum, taldi sannað, að bifreiðin hefði verið haldin til- teknum göllum, er hún var keypt. Hefði B eigi boðizt til að bæta þá, fyrr en meira en eitt ár var liðið frá því að kaup gerðust og eftir að mál var höfðað. Var riftunar- krafa tekin til greina, sbr. 42 og 43. gr. laga nr. 39/1922, og B skyldaður til að greiða S kaupverð bifreiðar ásamt vöxtum gegn því að S afhenti bifreiðina. Í hrá. eru raktar tvær matsgerðir frá 1971 og 1973. Kom þar fram, að bif- reiðin hefði staðið lengi úti án skráningarnúmers og ógang- fær og án eðlilegrar umhirðu eða viðhalds. Í síðari mats- gerð var verðmæti hennar á matstíma talið 32 þús. kr., og þá miðað við að hún yrði notuð til varahluta eða seld bifreiðaviðgerðarmanni. Í hrd. urðu málalok þau, að þótt S kynni að hafa átt rétt á riftun, hefði hún eigi gætt fyrir- mæla 55. gr. laga nr. 39/1922 og samkv. framangreindum matsgerðum gat hún ekki fullnægt skilyrðum 57. gr. sömu laga fyrir riftun. Hún hafði aðeins uppi kröfu um riftun og endurgreiðslu kaupverðs vegna galla þeirra, sem á bif- reiðinni voru. Að svo vöxnu varð að sýkna B af kröfum S, og var henni dæmt að greiða B málskostnað í héraði og fyrir Hæstarétti .............020.0202 00. 113 E seldi P og V h/f (nefnt P hér) eignarhluta sinn í firmanu J s/f, og var eignarhlutinn eignarhlutdeild að hálfu í fé- laginu. Var afsal raunverulega gefið út í júní 1967. Í af- salinu segir, að eignir félagsins séu nánar greindar í efna- Efnisskrá LXXKTX Bls. hagsreikningi pr. 15. apríl 1967. Í skuldalið þess reiknings voru sundurliðaðar skuldir félagsins og skyldi kaupandi greiða hið umsamda kaupverð m. a. með því að taka að sér helming skulda félagsins pr. 15. apríl 1967, er greind var í krónutölu. Þá skyldi P og taka að sér að sínum hluta skatta, er á yrðu lagðir, og var áætlunarupphæð þeirra til- greind. Þegar kaup voru gerð og afsal undirritað, var til- tekin bifreið, önnur aðaleign félagsins, á bifreiðaverkstæði til viðgerðar, en þangað var henni komið í þessu skyni Í apríl 1967. Viðgerð virðist hafa lokið eigi síðar en röskum mánuði áður en afsal var undirritað. E lét viðgerðarskuldar þessarar að engu getið í afsali, en reikningur fyrir hana nam um 103.000 kr. Urðu upplýsingar þær, er hann lagði fyrir kaupendur, villandi, ef þeirrar skuldar var eigi getið. Voru skuldir þær, sem kaupandi tók að sér að greiða sam- kv. efnahagsreikningi, ámóta háar og framangreindur við- gerðarkostnaður. Eigi var sýnt, að E hafi haft uppi þær varnir, að P hafi kvartað of seint vegna þess að hann hlaut að greiða viðgerðarkostnað. Voru kröfur P um endurheimt helmings af viðgerðarreikningi úr hendi E teknar til greina. Einn dómari vildi staðfesta hérd., sem sýknaði E. Fyrir- svarsmanni P, sem var vanur bifreiðaviðskiptum, var kunnugt um, að Þifreið sú, sem að framan greinir, hafði verið sett á viðgerðarverkstæði í apríl 1967. Skuldar vegna bifreiðarviðgerðar var ekki getið á efnahagsreikningi, enda war hún stofnuð eftir að reikningur þessi var gerður. Mátti fyrirsvarsmanni P vera ljóst, að skuld þessi gæti verið ógreidd, og var brýn ástæða til að taka það sérstaklega fram í afsalinu, ef P átti ekki að greiða hana ............ 962 Kaupgjald. B tók að sér að setja upp hreinlætistæki í mikinn fjölda íbúða í Breiðholti. J pípulagningarmaður réðst til starfa hjá B að þessu verkefni. Aðiljar voru sammála um, að J bæri laun samkv. tímaskrá fyrir ákvæðisvinnu pípulagningar- manna. Ágreiningur reis um það, hvort J þyrfti að hlíta lækkun um 30% frá launum, sem reiknuð voru samkv. tímaskránni. Sagt, að samkv. málefnasamningi félaga pípulagningarmanna og pípulagningarmeistara hafi taxta- nefnd, sem skipuð var fulltrúum beggja félaganna, verið veitt úrskurðarvald um skilning á ákvæðisgrundvellinum samkv. tímaskrá. Varð við það að miða, að nefnd þessi hafi úrskurðað, að rétt væri samkv. 14. gr. tímaskrár að veita 30% afslátt frá venjulegu ákvæðisvinnugjaldi fyrir uppsetningu tækjanna. Var J talið skylt að hlíta þessari lækkun og B dæmd sýkna XC Efnisskrá B var látinn hætta starfi sínu hjá varnarliðinu fyrirvaralaust. Talið var, að hann ætti rétt á samningsbundnum uppsagn- arfresti, sem var 3 mánuðir, miðað við mánaðamót. Við- vörunarbréf, sem atvinnuveitandi ritaði honum um 3 mán- uðum áður en hann var látinn hætta starfi, varð ekki metið uppsagnarbréf, og eigi voru slíkar sakir sannaðar á B, að þær heimiluðu atvinnuveitanda að vísa honum fyrirvara- laust úr starfi án bóta .............00..0000 0. .0 0 Kaupgjaldsmál. K var verkstjóri og fiskmatsmaður í verkstöð F. F greiddi K umsamin laun, sem miðuð voru við verkamannalaun á staðnum með 40% álagi. Í samningi milli Vinnumálasam- bands samvinnufélaga og Verkstjórasambands Íslands, sem K reisti kröfur sínar á, sagði, að vinnuveitendum sé heimilt að fela m. a. matsmönnum afurða verkstjórn án þess að ákvæði kjarasamnings nái til verkstjórnar. Samkv. erindis- bréfi fyrir fiskmatsmenn nr. 141/1950, 9. gr., skulu fisk- matsmenn njóta úr hendi atvinnurekenda launa, sem nemi 20% af gildandi verkamannalaunum fyrir störf sín að fisk- mati. Svo sem ákvæðum þessum var háttað, var K ekki talinn hafa sýnt fram á, að laun hans fyrir verkstjórn hjá F hafi verið bundin með ákvæðum samninganna, eða sann- að, að honum beri af öðrum ástæðum frekari laun en þau, sem F hafði greitt honum. Sýkna. ...........00000..0... Kaupmálar. Kennarar. G kenndi við Skógaskóla 1968—1970. Vorið 1970 taldi hún S, sem var settur skólastjóri, hafa lofað sér auknu húsrými til íbúðar næsta skólaár, en hún var þá barnshafandi. J tók við skólastjórn 1. sept. Neitaði hann að láta G fá aukið húsrými, og tók G þá ekki við kennslu að svo komnu, þar eð hún taldi brotna samninga á sér. Höfðaði hún bótamál á hendur skólanefnd Skógaskóla f. h. skólans og fjármála- ráðherra f. h. ríkissjóðs. Í hrá. var talið, að skólanefndin sæti ekki verið í fyrirsvari fyrir skólann í máli þessu, þar sem fjárkröfur eru uppi hafðar, svo sem staða nefndarinnar er mörkuð í 9. og 10. gr. laga nr. 46/1946 og í stjórnvalds- reglum, settum samkv. lögunum. Var kröfum á hendur nefndinni vísað frá héraðsdómi. Menntamálaráðuneyti setti G kennara við Skógaskóla 1969—1970, sbr. lög nr. 49/ 1967, 16. gr. Þegar S, settur skólastjóri, gaf henni fyrirheit um aukið húsrými til íbúðar, hafði henni ekki verið falið af réttum stjórnvöldum að hafa á hendi kennslu það skóla- Bls. 164 794 Efnisskrá xXClI Bls. ár, sem í hönd fór. Fyrirheit skólastjórans gat því ekki aflað G réttar, og var hún ekki talin hafa sýnt fram á við- hlítandi lagagrundvöll fyrir kröfum á hendur fjármála- ráðherra f. h. ríkissjóðs, er var dæmd sýkna. Málskostn- aður fyrir Hæstarétti féll niður .........00000.....0..00.. 974 Kjarasamningar. Sjá og kaupgjaldsmál. Í heildarsamningi milli vinnuveitenda í málm- og skipasmíði og sveina í þessum iðngreinum var samið um, að framhalds- námi skyldi komið á með námskeiðum til að auka verk- þekkingu og vinnuhæfni sveina. Skyldi kaupauki greiddur vegna framhaldsnáms þessa, og skyldi vera „10% á unna dagvinnustund samkvæmt samningi þessum. Kaupauki á unnar eftir-, nætur- og helgidagsstundir skal greiddur með sömu krónutölu og er á dagvinnutímakaupi“. Fyrirtækið Þ á Akureyri greiddi S sveini kaupaukann með 10% álagi fyrir allar vinnustundir, reiknaðar á dagvinnukaupi. Með yfirlýsingu í tengslum við kjarasamning, er félagasamtök á Akureyri undirrituðu, sagði m. a. að yfirgreiðslur til meðlima sveinafélaganna, þær sem tíðkast hafa undanfarið, skuli haldast óbreyttar og greiðast á útborgað kaup á samningstímabili því, sem var þá að hefjast. Taldi S, að yfirlýsing þessi veitti honum rétt á að fá kaupauka, m. a. vegna framhaldsnámskeiðs, greiddan sem 10% álag á allt útborgað kaup. Eigi var talið, að S hefði leitt næg rök að því, að með yfirlýsingu þessari hafi meistarafélag það, sem Þ var aðili að, gengizt undir skyldu til að víkja frá ákvæði 6. gr. heildarkjarasamningsins, enda lá beinast við, ef semja átti um frávik í þessu efni, að það kæmi skýrt fram í yfir- lýsingu þeirri, sem undirrituð var í tengslum við kjara- samninginn. Þ var sýknað af kröfum S .....0.000.00.0... 366 D var þjónn á veitingahúsi S. Samkvæmt kjarasamningi milli Félags framreiðslumanna, sem D var félagi í, og Sam- bands veitinga- og gistihúsaeigenda, sem S var félagi í, skyldi D fá „þóknun frá viðskiptamönnum sem greiðslu fyrir starf sitt. Skal sú þóknun vera 15% miðað við verð veitinga til almennings“. Við lokauppgjör milli D og S, er D hætti störfum hjá honum, dró S frá launum D fjárhæð, sem svaraði 15% af söluskatti þeim, er lagðist á andvirði seldra veitinga, enda taldi S, að framangreint samnings- ákvæði væri óheimilt að túlka svo, að 15% álagið til fram- reiðslumanns tæki til söluskattshlutans í verði veitinga til almennings. Hérd. og Hæstiréttur féllust á þessa túlkun S, og hafnað var sjónarmiði D, er taldi, að 15% ætti að reikn- ast af heildarfjárhæð veitinga, þ. á m. þeim hluta, er stöf- XCII Efnisskrá Bls. uðu af söluskatti (7.5%). Í ljós kom, að S hafði gert upp við D í samræmi við skilning hennar á ákvæði þessu allt til þess, er lokauppgjör fór fram, án þess að slá við var- nagla. „Með þessu fyrirvaralausa uppgjöri allan starfs- tímann vakti stefndi (S) áfrýjanda (D) Það traust, að hún hlyti laun í samræmi við skilning hennar á framangreind- um kjarasamningi frá 19. marz 1968“. Vegna þessa tóm- lætis S var fallizt á kröfur D um laun úr hendi S........ 552 Kjörbörn. Klám. G og H stofnuðu sameignarfélagið P, og var tilgangur þess útgáfustarfsemi. G kvaðst hafa látið gera erlendis teikn- ingar af veggspjöldum með stjörnumerkjum. Sýndu þau fólk í 12 samræðisstellingum. Kvað G teikningar þessar hafa verið gerðar að fyrirmynd mismunandi erlendra vegg- spjalda, sem hefðu verið á boðstólum í verzlunum í Eng- landi og Bandaríkjunum. G bar teikningarnar síðan undir H, sem féllst á að P gæfi þær út. Voru þær prentaðar hér á landi í 2000 eintaka upplagi. H geymdi um helming upp- lagsins, en G hinn helminginn. G kom um 200 eintökum til sölu í verzlunina Ka. Kvaðst kaupmaður í Ka hafa selt spjöld þessi, sem voru þar til sýnis og sölu, á 300 kr. ein- takið og skyldi Ka fá 100 kr. umboðssölulaun. G kvaðst hafa gefið nokkrum mönnum spjöld þessi og hefði enginn þeirra verið undir 18 ára aldri. Af hálfu lögregluyfirvalda var sala spjaldanna stöðvuð og lagt hald á samtals 1603 eintök. Kynlífsteikningar þessar voru skuggamyndir, og sýndu líkamsstöður, en eigi t. d. kynfæri. Eigi varð talið, að veggspjöld þessi helgist af neinum listrænum tilgangi né öðrum en þeim að gera myndirnar að söluvarningi. Þær voru til sölu Í Ka, sem höfðar mjög til ungs fólks með aug- lýsingum sínum og vörum, sem þar eru á boðstólum. Hérd. taldi, að skiptar skoðanir gætu verið um Það, hvað teldist klám og að G og H kynnu að hafa haft nokkra ástæðu til að ætla, að gerð og dreifing Veggspjalda væru innan marka þess, sem leyfilegt væri. Varðaði atferli G og H við 210. gr. hgl., en refsing var eigi gerð (sennilega ætlunin, að refs- ing félli niður). Í hrá. var talið, að atferli G og H varðaði þá refsingu samkv. 210. gr., 2. málsgr., hgl., en ákvörðun refsingar var frestað skilorðsbundið miðað við 2 ár. sbr. 57. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. lög nr. 22/1955, 4. gr. Veggspjöldin, sem lögreglan lagði hald á, voru gerð upptæk ................0...00 00 452 Efnisskrá XCIII Kröfusamlag. K og Y afsöluðu S lóð undir salthús. S höfðaði síðar bótamál gegn þessum aðiljum, með því að í ljós hafði komið olíu- leiðsla í jörðu á lóð þessari, sem S hafði eigi vitað um, en hefði þurft að fjarlægja með ærnum kostnaði. Í sama máli stefndi S fjármálaráðherra og utanríkisráðherra f. h. rík- issjóðs til bóta vegna olíuleiðslu þessarar, er S taldi varn- arlið Bandaríkjanna hafa lagt án heimildar fyrrv. eigenda. Var bótakrafa reist á 2. gr. laga nr. 110/1951. Í hrá. segir, að kröfur S séu eigi þannig vaxnar, að heimilt sé að sækja þær í sama máli, sbr. 47. gr. laga nr. 85/1936 ............ Kyrrsetning. Kærumál, A. Einkamál. 1. Lagaheimild til kæru. J krafðist þess, að dánarbú foreldra hans yrði tekið til opin- berra skipta. Skiptaráðandi tók þá kröfu eigi til greina í úrskurði sínum. J áfrýjaði úrskurði þessum til Hæstaréttar. Dæmt, að lagaheimild skorti til áfrýjunar máls þessa, er sæti kæru samkv. 21. gr., 1. málsgr. 2. tl., laga nr. 57/1962 GS krafðist þess, að sér yrðu með fógetagerð fengnar í hendur eignir, sem hann keypti á uppboði, og varðveittar voru í geymslu, er GÁ átti. GÁ andæfði því, þar eð hann taldi sig eiga kröfu á leigufé vegna geymslunnar. Fógeti féllst á kröfu GS, en taldi þó rétt að gera honum að setja 200.000 kr. tryggingu fyrir kröfu GÁ til húsaleigu. Málskostnaður skyldi falla niður. GS kærði úrskurðinn að því er varðar tryggingu og málskostnað. Lagaheimild brast til kæru, sbr. 21. gr. 3a laga nr. 57/1962, og var málinu vísað frá Hæstarétti ..................... 000... Héraðsdómari hratt kröfu stefnanda í bæjarþingsmáli um frest til gagnaöflunar. Aðili kærði úrskurðinn til Hæstaréttar. Í hrd. segir, að lagaheimild skorti til kæru máls þessa, sbr. 21. gr., 1, j, laga nr. 57/1962, og var málinu vísað frá Hæsta- rétti. Kærumálskostnaður var látinn falla niður ........ Á lögmaður krafðist frests í einkamáli í héraði. Dómari synj- aði frestsbeiðni. Á kærði þann úrskurð til Hæstaréttar, er vísaði málinu frá dómi, með því að kæruheimild skorti, sbr. 1. tl. 21. gr. laga nr. 75/1973 .......0.00.20000. 00... Um 8. gr. laga nr. 61/1942 sjá 5. 2. Kærufrestur. J áfrýjaði úrskurði skiptaráðanda, uppkveðnum 2. nóv. 1971, til Hæstaréttar, en málinu var vísað frá Hæstarétti með Bls. 39 510 528 656 XCIV Efnisskrá Bls. dómi 29. janúar 1973 (dómasafn, bls. 39). Með kæru 2. febrúar 1973 skaut J úrskurðinum til Hæstaréttar. Sagt, að umboðsmaður J hafi verið staddur við uppsögu skipta- réttarúrskurðarins 2. nóv. 1971 og kærufrestur samkv. 22. gr. laga nr. 57/1962 hafi verið löngu liðinn, er sóknaraðili lýsti kæru sinni. Kærumáli var vísað frá Hæstarétti .... 137 3. Frávísun frá héraðsdómi. S seldi H jörðina K árið 1964. Var það ákvæði í afsali, að börn- um S væri áskilinn forkaupsréttur, ef H seldi jörðina. 1969 seldi H Jarðeignasjóði ríkisins (J) jörðina K. Fimm börn S stefndu H og J til að þola riftun á afsali þessu, enda yrði þeim heimilað að kaupa K með sömu kjörum og hún var seld til J. K var í M-hreppi. Forráðamönnum þess hreppsfélags var eigi stefnt. Hérd. vísaði síðara hluta í kröfugerð stefnenda frá dómi, sbr. 46. gr. laga nr. 85/1936, enda gætu væntanleg málsúrslit ella raskað hagsmunum hreppsins. Frávísunardómur var kærður til Hæstaréttar. Var honum hrundið, með því að eigi var lögskylt samkv. 46. gr. laga nr. 85/1936 að stefna M í málinu, „en dómur í því myndi að sjálfsögðu ekki binda hreppinn, sbr. 1. mgr. 195. gr. laga nr. 85/1936“. Lagt var fyrir hérd. að taka málið í heild til meðferðar og dómsuppsögu að nýju. Kæru- málskostnaður lagður á H og J óskipt .................. 12 Frávísunardómur héraðsdómara var kærður til Hæstaréttar. Hann var felldur úr gildi og lagt fyrir dómara að taka mál til meðferðar að nýju og til efnisdóms. Sjá samaðild .... 93 Hérd. taldi eigi koma skýrt fram á bókapöntun, hver væri raun- verulegur kaupandi bóka, en seljandi, D, höfðaði mál gegn S til heimtu á söluandvirði bóka. S hafði undirritað pöntun. Í reit, þar sem ætlazt var til að fulltrúi seljanda ritaði nafn kaupanda, hafði hann ritað nafn eiginmanns S. Hérd. taldi skýringar D eigi furllnægjandi um þetta efni, en þing var eigi sótt af hálfu S. Vísaði hérd. málinu frá dómi. Í hrá. segir, að á pöntunargagni komi skýrt fram, að S hafi undir- ritað pöntunarskrána. Var því eigi um aðildarskort að ræða, en bent var á, að slíkt hefði leitt til sýknu, en ekki til frá- vísunar, ef því hefði verið að skipta .............0.00... 308 Héraðsdómur vísaði aðalkröfu stefnanda frá dómi, en lagði efnisdóm á varakröfu. Þetta var talið ríða í bága við 108. gr. laga nr. 85/1936, er býður að taka fyrst afstöðu til frá- vísunarkrafna, áður en efnisdómur verði lagður á mál, svo að aðilja vinnist færi á að bera frávísunarðóm sérstaklega undir Hæstarétt. Dómur var ómerktur .................. 418 H og J fengu leyfi til lögskilnaðar 18. ágúst 1971. Hafði þá verið með sérstökum samningi gengið frá fjárskiptum þeirra. Efnisskrá XCV Bls. H taldi á sig hallað með samningi þessum og „afsali“, er hún gaf út til handa J vegna fasteignar. Krafðist hún þess, að skiptaréttur tæki til meðferðar búskipti þeirra. Sagt, að skiptaréttur sé eigi að svo vöxnu bær um að fjalla um skiptin, með því að samkv. 79. gr. laga nr. 39/1921, nú 54. gr. laga nr. 60/1972, eigi H að leggja kröfu sína um ónýt- ingu fjárskiptasamnings fyrir bæjarþing. Þessi úrskurður var kærður til Hæstaréttar og staðfestur þar ............ 505 Á höfðaði mál gegn borgarstjóranum í Rvík f. h. borgarstjórn- ar, heilbrigðismálaráðherra og dómsmálaaráðherra f. h. rík- issjóðs. Krafðist hann þess, að ógild yrði metin synjun borg- arstjóra í tilteknu bréfi hans til Á á umsókn Á um að fá leyfi til að halda hund á heimili sínu í Rvík. Hérd. taldi, að umsókn Á til borgarstjóra hafi eigi verið í tengslum við ákveðinn hund og að stefnandi hafi eigi gert viðhlítandi grein fyrir áformum sínum um að halda hund í Rvík. Til málssóknar væri stofnað í því skyni að fá úrlausn dóm- stóla almennt um gildi nokkurra ákvæða í reglugerðum og lögrsþ., er vörðuðu hundahald í Rvík. Málssóknin færi gegn 67. gr. laga nr. 85/1936 og þeim almennu reglum réttarfars- ins, sem við eigi. Í hrá. var málsefnið talið nægilega sér- greint, svo að dómur yrði á það lagður, og stæði 67. gr. laga nr. 85/1936 því eigi í vegi, að Á sé rétt að fá úrlausn dómstóla um þá kröfu sína, að synjun borgarstjóra um leyfi til handa Á til að halda hund á heimili Á í Rvík verði dæmd ógild. Frávísunardómur felldur úr gildi ............ 601 H höfðaði mál f. h. G, erlends fyrirtækis, gegn tilteknum mönn- um hér á landi persónulega til greiðslu skuldar, svo og gegn Þeim f. h. „Saga Travel og/eða Ferðaskrifstofunnar Sögu ..“. Hérd. veitti aðiljum kost á að afla ýmissa gagna, og var um það kveðinn upp úrskurður. Upp kom, að eigi var skráð firma með nafninu Ferðaskrifstofan Saga. Í hérd. segir, að eigi þyki nægilega fram komið, hvernig rekstri Ferðaskrifstofunnar Sögu og viðskiptasambandi hennar við stefnanda hafi verið háttað til þess að unnt sé að leggja efnisdóm á málið. Því var vísað frá hérd. Í hrd. segir, að málssókn sé á því reist, að stefndu í héraði beri sem stjórn- armenn í Ferðasögu h/f persónulega ábyrgð á skuldbind- ingum Ferðaskrifstofunnar Sögu gagnvart G. Lagður hafði verið fram viðskiptareikningur G við ferðaskrifstofuna og ljósrit ýmissa fylgiskjala, þar á meðal ljósrit um fyrir- greiðslu fyrir ýmsa nafngreinda ferðamenn. Þótti rétt að leggja fyrir héraðsdóm að dæma málið áð efni til. Frávís- unardómur felldur úr gildi. Einn dómari vildi staðfesta hérd. 608 Þ leigði fyrirtækinu G fiskverkunarhús, er hann reisti. Taldi hann, að smávegis af járni hefði verið geymt við hlið húss XCVI Efnisskrá Bls þessa. Járn þetta hefði horfið. Sótti hann þrjá menn til bótagreiðslna vegna þessa, E, forstjóra G, H, sem Þ kvað hafa keypt járnið af E, og M, er tekið hefði við járninu frá H. Taldi Þ þá þrjá alla bera óskipta bótaábyrgð gagnvart sér. Í hérd. segir, að Þ hafi eigi lagt fram mats- eða skoð- unargerð um ástand þess járns, sem enn var talið í vörzl- um H eða á hans vegum. Þ lagði eigi fram gögn um það, hvernig verð það er fundið, sem hann reisir kröfur sínar á né hefur hann reifað þá hlið máls. Eigi kom heldur skýr- lega fram, á hverjum málsástæðum er byggt í málssókn gegn hverjum hinna stefndu um sig. Máli var vísað frá dómi, sbr. 1. málsgr. 105. gr. laga nr. 85/1936. Staðfest í Hæstarétti ..................020000 0000. 617 S varð hæstbjóðandi á uppboði, þar sem ýmsar eignir G voru boðnar upp. Uppboðsráðandi setti honum frest til að standa við boð sitt. Þegar frestur leið án þess að S fullnægði skil- málum, tók uppboðshaldari boði þess, er næst hæst bauð. S höfðaði nú mál gegn J, uppboðshaldara, og fjármálaráð- herra vegna ríkissjóðs og krafðist bóta vegna þess að hon- um hefði eigi verið gert viðvart um fyrirtöku uppboðsmáls, og hafi þá næstbjóðanda verið lögð út eign. Í öðru lagi var bótakrafa S á því reist, að dregizt hefði óhæfilega hjá upp- boðshaldara að láta sér í té dómsgerðir uppboðsmáls, en það hafi aftur valdið því, að sér hafi verið ógerlegt að skjóta ákvörðun uppboðshaldara til Hæstaréttar. Hérd. taldi máls- sókn vera reista á því, að uppboðshaldara hafi orðið á mis- tök í meðferð uppboðsmáls. Samkv. 2. málsgr. 34. gr. laga nr. 85/1936 verði ábyrgð á hendur héraðsdómara, en upp- boðshaldari sé þar á meðal, eigi komið fram með málssókn í héraði, og eigi sama við um úrlausn um bótaskyldu ríkis- sjóðs, sem byggist í þessu tilviki á mati á slíkum dómara- verkum. Máli vísað frá. Staðfest í hrd., og vísað þar einnig til 1. málsgr. 4. gr. laga nr. 57/1949 .............0.. 0000... 660 Hérd. vísaði máli frá dómi m. a. vegna þess að aðiljar, T h/f og T, hefðu nokkrum mánuðum áður en mál var höfðað gert samkomulag um ágreiningsefni sín og lýst því, að hvor- ugur eigi frekari kröfur á hendur hinum. Krafa T h/f staf- aði af því, að það taldi T hafa dregið sér umboðslaun, sem átt hefðu að renna til T h/f. Samkomulagið hefði verið á því byggt, að T hefði dregið sér laun þessi árið 1971, en T h/f hefði verið ókunnugt um það þá, að slíkt undanskot fjár hefði einnig átt sér stað af hálfu T árin 1968, 1969 og 1970. Væri stefnukrafan reist á undanskoti fjár þessi ár. Í hrá. segir, að eigi þyki sýnt á þessu stigi máls, að kröfur T h/f gegn T falli undir samkomulag þeirra. Var lagt fyrir héraðsdómara að taka málið til efnismeðferðar ..... 2... 893 Efnisskrá XCVII Bls. 4. Frávísun frá Félagsdómi. Samband veitinga- og gistihúsaeigenda höfðaði mál fyrir Fé- lagsdómi gegn Alþýðusambandi Íslands vegna Félags ísl. framreiðslumanna. Einni kröfu stefnanda var vísað frá Fé- lagsdómi. Varðaði hún spurninguna um það, hvort fram- reiðslumönnum væri heimilt að leggja þóknun sína frá við- skiptamönnum, 15%, á þann hluta af verði veitinga, er stöfuðu frá söluskatti. Í hrd. segir, að aðilja skilji í þessu efni á um það, hversu hátt þjónustugjald megi vera samkv. 1. gr. kjarasamnings frá 22. ágúst 1972. Félagsdómur var talinn eiga úrlausn slíks ágreiningsefnis, sbr. 2. tl., 1. máls- gr., 44. gr. laga nr. 80/1938. Var frávísunardómur því felld- ur Úr gildi ...............000.00 0000... 624 Félagsdómur vísaði frá dómi máli, er Félag menntaskólakenn- ara höfðaði gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs, m. a. um samningsaðild, starfskjör og skilning á bókun um kjör (krafizt var ónýtingar á bókun). Taldi Félagsdómur, að Bandalag starfsmanna ríkis og bæja ætti að reka slíkt mál, sbr. 3. málsgr. 25. gr. laga nr. 80/1938. Einn dómari var sumpart ósammála. F kærði dóm þennan. Kærufrestur sam- kv. 67. gr. laga nr. 80/1938 er ein vika frá uppsögu dóms eða úrskurðar. Í 64. gr., 3. málsgr., er boðið, að tilkynna skuli málflytjendum, hvar og hvenær dómur verði kveðinn upp. Miða varð við, að málflutningsmanni F hafi eigi verið tilkynnt um dómþing, þegar dómur var upp kveðinn, og var enginn viðstaddur dómsuppsögn af hálfu F. Þegar svo hagar til, þótti rétt að beita meginreglu 22. gr. laga nr. 57/ 1962, nú 22. gr. laga nr. 75/1973, um upphaf kærufrests samkv. 67. gr. laga nr. 80/1938, og miða við það, er aðilja eða fyrirsvarsmanni hans varð kunnugt um dóm eða úr- skurð. Leggja varð til grundvallar, að F hafi eigi fengið vitneskju um uppsögu frávísunardóms fyrr en 9. apríl. 1973. Kæra var dags. 16. apríl s. á., og var því fram komin innan rétts kærufrests. Í hrd. segir, að eigi sé fram komið, að Bandalag starfsmanna ríkis og bæja hafi neitað að höfða mál vegna F og reka fyrir Félagsdómi, sbr. 2. málsgr. 45. gr. laga nr. 80/1938, og var frávísunardómur Félagsdóms staðfestur ...............0022002. 000. 837 5. Úrskurðir stjórnar Lögmannafélagsins. H lögmaður krafðist úrskurðar stjórnar Lögmannafélagsins um þóknun fyrir störf hans í þágu J. Kærði H þann úrskurð síðan til Hæstaréttar. Sýnt þótti, að H innti af hendi ýmis störf fyrir J, sem eigi töldust málflutningsstörf, svo sem skýra skyldi það hugtak samkv. 1. mgr. 8. gr. laga nr. 61/1942. Krafa hans fyrir stjórn Lögmannafélags og fyrir XCVIII Efnisskrá Hæstarétti var ósundurliðuð varðandi öll störf hans í þágu J. Skoða varð því úrskurð stjórnar Lögmannafélagsins sem álitsgerð, en ekki úrskurð, er sætti því eigi kæru samkv. 4. mgr. 8. gr. laga nr. 61/1942. Málinu var vísað frá Hæstarétti ............0202.020000. 000 M lögmaður kærði Á lögmann fyrir stjórn Lögmannafélagsins. Í úrskurði stjórnar Lögmannafélagsins segir m. a.: „Eins og máli þessu er nú komið, þykir stjórninni ekki vera ástæða til frekari aðgerða í því...“ Þessa ákvörðun kærði M til Hæsta- réttar. Talið var, að kæruheimild samkv. 4. málsgr. 8. gr. laga nr. 61/1942 væri í höndum þess eins, sem sætir viður- lögum samkv. 3. málsgr. 8. gr. Brast því kæruheimild, eins og hér stóð á. Máli vísað frá Hæstarétti ............ G höfðaði riftunarmál vegna þrotabús F, en skiptafundur í þrotabúinu veitti honum heimild til málshöfðunar búinu að kostnaðarlausu. Þó skyldi G reiknuð málflutningslaun „af þeim verðmætum, sem koma inn í búið með þessari máls- sókn“. Taldi G, að búinu hefði bætzt kr. 5.347.849 með máls- sókninni. Reiknaði hann sér 25% málflutningslaun af greindu verðmæti. Stjórn Lögmannafélagsins lækkaði nokk- uð þá kröfu. Hæstiréttur dæmdi kr. 7T21.120 málflutnings- laun, svo sem hæfilegt hafði verið talið í álitsgerð gjald- skrárnefndar L. Í.,, sem fyrir lá í málinu, og var þar miðað í aðalatriðum við lágmarksgjaldskrá félagsins á þessum tíma 6. Frávísun frá Hæstarétti. Sjá 1. B. Opinber mál. 1. Atvinnuréttindi. 2. Ákæra. 3. Dómssáttir. 4. Gæzluvarðhald. Tveir menn voru grunaðir um líkamsárásarbrot. Þeir voru úr- skurðaðir í gæzluvarðhald allt að 30 dögum. Þeir kærðu úrskurðinn samkvæmt 3. tl. 172. gr. laga nr. 82/1961. Stað- festing ..........0...2000 0200 J var úrskurðaður í allt að 30 daga gæzluvarðhald vegna gruns um brot á lögum um ávana- og fíkniefni. J kærði úrskurð- inn, er var staðfestur ............2.00000.0 0. en enn M kærði gæzluvarðhaldsúrskurð. Sýnt þótti af endurriti þing- Bls. 570 802 826 33 Efnisskrá XCIX bókar, að M kom eigi fyrir dómara, fyrr en eftir að hann samdi úrskurð sinn. Þótti það ganga í berhögg við 1. máls- gr. 65. gr. stjórnarskrár og 66. gr. laga nr. 82/1961. Var úrskurður felldur úr gildi .............002.000 00.00.0000... G var úrskurðað allt að 60 daga gæzluvarðhald vegna kæru um fjársvik, Úrskurður var kærður til Hæstaréttar að ósk G. Staðfesting ...........0...0%2.00 00 nn renn H skaut á fólk úr byssu, og lemstraðist maður stórlega af völd- um byssu þeirrar, er H hafði meðferðis. H var þegar í stað úrskurðaður í gæzluvarðhald allt að 60 dögum. Síðan var það framlengt um jafn langan tíma. Héraðsdómari úr- skurðaði H enn í gægluvarðhald að kröfu ákæruvalds allt til þess er héraðsdómur væri genginn, sbr. 4. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961. Þeim úrskurði var skotið með kæru til Hæsta- réttar, sbr. 3. tl. 172. gr. laga nr. 82/1961. Staðfest þar .... E var grunaður um þjófnaðarverk og úrskurðaður í gæzluvarð- hald allt að 7 dögum, sbr. 1. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961. Hann kærði úrskurð til Hæstaréttar, sbr. 3. tl. 172. gr. sömu laga. Úrskurðurinn var staðfestur ................ Ó var grunaður um þjófnaðarbrot. Hann var úrskurðaður í gæzluvarðhald allt að 30 dögum, sbr. 1. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961. Hann kærði úrskurð, sbr. 3. tl. 172. gr. sömu laga. Úrskurður var staðfestur ...........0000000 0... 0... E var grunaður um þjófnaðarverk. Héraðsdómari úrskurðaði hann í gæzluvarðhald allt að 7 dögum. Síðan var nýr úr- skurður kveðinn upp, og skyldi E sæta gæzluvarðhaldi allt að 90 dögum. E kærði úrskurð til Hæstaréttar samkv. 3. tl. 172. gr. laga nr. 82/1961. Úrskurður var staðfestur ........ 10. júlí 1973 var kveðinn upp héraðsdómur yfir H, þar sem hon- um var dæmt 12 ára fangelsi fyrir brot gegn 211., sbr. 20. gr., 219., 220. og 259. gr. hgl. og gegn umferðarlögum. Sam- dægurs var að kröfu ákæruvalds kveðinn upp úrskurður Í sama dómi þess efnis, að H skyldi sæta gæzluvarðhaldi, sbr. 4. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961, allt að 120 dögum, en þó eigi lengur en til þess dags, er hæstaréttardómur yrði upp kveðinn í máli H. Í hrd. segir, að þegar litið sé til brota- ferils H, þyki rétt að staðfesta úrskurð, og var vísað til 5. og 6. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961, sbr. nú 5. og 6. tl. 67. gr. laga nr. 73/1973 .......220000 00 e enn Ó var grunaður um þjófnaðarverk. Sætti hann gæzluvarðhaldi allt að 30 dögum. Er sá tími var á enda, kvað dómari enn upp úrskurð um, að Ó skyldi sæta gæzluvarðhaldi allt að 60 dögum. Var vísað til 1. tl. 67. gr. laga nr. 82/1961. Staðf. í Hæstarétti, sbr. nú 1. tl. 67. gr. laga nr. 73/1973 ........ 5. Húsleit. Bis. 37 306 474 581 583 622 644 Cc Efnisskrá 6. Vanhætfi dómara. Verjandi krafðist þess, að héraðsdómari viki sæti, vegna þess að hann hefði synjað að leggja tilteknar spurningar fyrir tvo af hinum ákærðu um það, hvern hátt dómari hefði haft á að áminna þá, er þeir gáfu skýrslur. Héraðsdómari féllst á kröfu verjanda í úrskurði sínum. Úrskurðurinn var kærður til Hæstaréttar, er felldi hann úr gildi, enda ollu þessi atvik eigi vanhæfi ...................0.000...0000.... 1. Opnun bréfs, bréfhelgi. Af hálfu pósthúss var sakadómi í ávana- og fíkniefnamálum afhent bréf stílað til 1. Talið var, að það kynni að innihalda efni, sem lög nr. 77/1970 og rgj. nr. 257/1969 fjalla um. I neitaði fyrir sakadómi að opna bréfið. Ákvað dómari þá með úrskurði að opna skyldi bréf þetta og kanna efni þess, og var m. a. vísað til 44. gr. laga nr. 73/1973. Úrskurður var kærður samkv. 1. tl. 172. gr. laga nr. T3/1973. Hann var staðfestur ..................0000 00. Landbúnaður. Landamerkjamál. Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðabrot. Landskipti. Landvist. Launaskattar. Sjá skattar. Lausafjárkaup. Sjá kaup og sala. Lífeyrir. Lákamsáverkar. H skaut skotum inn um hurð að íbúð E og ruddi sér braut inn í þá íbúð og veittist þar að E og syni hennar. E komst undan H, og skaut hann þá á eftir henni, er hún hljóp niður stiga. H veitti henni eftirför og ruddist inn í íbúð S á næstu hæð. Beindi hann byssu að S, er réð þar húsum. HJ, er bjó í næstu íbúð, hafði leitað inn í íbúð S, er skot- hríð hófst. Tók hann utan um byssuhlaup og beindi því niður. Hljóp þá skot úr byssunni í fót HJ. Tókst Ó, sem einnig var gestkomandi hjá S, að hafa H undir og afvopna hann. HJ hlaut mikla áverka á fæti, og varð að nema fótinn af með skurðaðgerð rétt fyrir ofan hné. Ekki þótti alveg fullyrðandi, að H hefði af ásetningi unnið HJ þetta líkams- Efnisskrá CI Bls. tjón, og var vafi metinn honum í hag, sbr. 108. gr. laga nr. 82/1961. Hann var sýknaður af ákæru fyrir brot á 211., sbr. 20. gr. alm. hgl. Atferlið þótti hins vegar varða við 219. gr. alm. hgl., og auk þess þótti háttsemi H í íbúð Þessari varða hann refsingu samkv. 220. gr., 4. málsgr., sömu laga ...... 912 Loftför. Lóðarleiga. Bæjarstjórn Akureyrarkaupstaðar veitti R 1964 kost á að fá á leigu lóðina F til að reisa þar hús til iðnaðar og iðju. Var byggingarfrestur ákveðinn eitt ár. Í okt. 1965 veitti bygg- ingarnefnd R byggingarleyfi á lóðinni, og staðfesti bæjar- stjórn það. Í bréfi bæjarstjórans til R í okt. 1965 var enn áréttað, að byggingarfrestur væri 1 ár. 1966 greiddi R lóðar- leigugjald ársins 1965, en lóðarleigugjöld næstu ára voru og goldin. Í júní 1966 voru grafnar rásir fyrir undirstöðum húss, en þær framkvæmdir þóttu þó lítilsháttar. 1. okt. 1967 hófst álagning gatnagerðargjalda á Akureyri. 4. des. 1968 ályktaði bæjarstjórn, að lóðin F væri fallin til bæjar- ins, en R var veittur kostur á að sækja um hana að nýju. Var ályktun reist á því, að eigi hafi verið sinnt skilmálum um 1 árs byggingarfrest. Andmælti R þessari ályktun. Í maí 1970 fékk R að nýju byggingarleyfi og galt gatna- gerðargjald, kr. 372.992, með fyrirvara. Höfðaði hann síðan mál gegn bæjarstjóra, f. h. A, og krafðist viðurkenningar á, að sér væri óskylt að greiða gjald þetta. 1. R bar brigður á, að lögmætt væri að áskilja eins árs byggingarfrest, sbr. op. br. 6. jan. 1857, þar sem rætt er um tveggja ára frest. Dæmt var, að með því að lengri tími hefði liðið en tvö ár frá því, að R fékk rétt til lóðar, og til þess, er bæjarsjórn gerði ályktun um hana í des. 1968, þyrfti ekki að. taka af- stöðu til þessa ágreiningsefnis. 2. Ekki var talið, að R hefði með framkvæmdum sínum á lóðinni fullnægt skilmála um byggingarfrest, svo sem eðlilegt þykir að túlka hann, miðað við þær félagslegu þarfir, sem að baki honum búa og það félagslega mark, sem ætla má, að stefnt sé að með honum. 3. Þeirri málsástæðu R, að bæjarstjórn hefði með tómlæti fyrirgert rétti sínum til að svipta hann lóðinni, var hrundið, enda þótti bæjarstjórn hafa verið rétt að bíða um sinn og sjá, hverju fram yndi um framkvæmdir R. 4. Vefengt var lögmæti gatnagerðargjaldsins. Samkv. gögnum máls var gjaldi þessu einkum varið il að greiða fyrir framkvæmdum kaupstaðarins, sem við þarf til að gera lóðir byggingar- hæfar. Gjaldið var ákveðið af réttu stjórnvaldi og fjárhæð þess eigi úr hófi há. Var þessari málsástæðu R því hrundið. CIl Efnisskrá 5. Atvik að því, að bæjarstjórn A svipti R rétti til lóðar voru þau, að hann fullnægði ekki skilmálum þeim, sem kaupstaðurinn hafði sett honum með lögmætum hætti. Sú vörn, að þessi svipting gengi í berhögg við 67. gr. stj.skr. var eigi haldbær. Var bæjarstjóri A-kaupstaðar vegna kaup- staðarins því sýknaður af kröfum R .......000000000. 0. Lóðaskrár. Lóðaskrárritari. Sjá þinglýsingu .........0000200 ene enntrnnrenerrn rr r Læknar. Sjá mat og skoðun. Bls. Almenn læknisskoðun á manni ........000 000... 00... 912 (939) Blóðrannsókn ..........scssn sen 690, Geðrannsókn .........0.cesen enn 310, 442, Líkamsáverkar .......0.0000. 0... 51, 347, 476, 708, 866, Líkkrufning ......00000000 0000 n enn nnnnar nr 62, Örorka ........000en ner 51, 347, 435, 708, Læknaráð. Lög. Lögskýring. Í 10. gr., 1. msl., E-lið laga nr. 90/1965 er ákvæði um skatt- frelsi eignarauka, sem stafar af aukavinnu við byggingu íbúðarhúsnæðis. Meirihluti Hæstaréttar skýrði ákvæði þetta svo, að það tæki einnig til bifreiðageymslu, og skipti eigi máli, hvort hún væri sambyggð íveruhúsi eða sérbyggð á lóð þess. Einn dómari skilaði sératkvæði. Er þar rakin saga þessa ákvæðis frá 1949 og bent á reglugerðarákvæði. Segir í atkvæðinu, að regla þessi sé sérregla, sem feli í sér hlunnindi til handa tilteknum hópi skattþegna. Lög- skýringargögn veiti eigi glögga fræðslu um inntak regl- unnar. Sérregluna beri eigi að skýra rýmra en orðalag hennar eftir venjubundinni merkingu veiti vísbendingu um. Samkv. því var ákvæðið eigi talið ná til aukavinnu skattþegnsins L við byggingu sérbyggðs bílskúrs ........ Vegna viðskipta V og R gaf forráðamaður R, H, út nokkra víxla og síðar tryggingarbréf 28. jan. 1967 með 4. veðrétti í eign- arhluta sínum í fasteigninni T fyrir skuldum við V allt að 300.000 kr. S lögmaður bað síðan um uppboð á eignarhluta H í T. Taldi S veðbréfið og hina ógreiddu víxla, sem fram voru lagðir, nægan grundvöll undir uppboði. Í veðbréfinu sagði að vísu, að þegar skuldin, sem veð eigi að tryggja, sé fallin í gjalddaga, megi selja það á nauðungaruppboði samkv. lögum nr. 57/1949, sbr. 3. gr. laga nr. 18/1887. Skuldin, sem veðið átti að tryggja, var ekki annan veg greind en þann, að um sé að ræða víxilskuldir R við nafn- 912 912 912 339 866 224 Efnisskrá greindan þriðja mann, en hámarksfjárhæð skuldar, er bréf átti að tryggja, var sem fyrr greinir nefnt. Eigi varð talið, að 3. gr. laga nr. 18/1887 veiti heimild til þess beint eða fyrir lögjöfnun að ákveða í veðbréfinu, að selja megi veðið á nauðungaruppboði án dóms eða sáttar og aðfarar. Þótti ákvæði 15. gr. laga nr. 29/1885 styrkja þá niðurstöðu Störf H í þágu J þóttu eigi öll þess eðlis, að þau teldust til mál- flutningsstarfs, svo sem skýra bar það hugtak í 1. mgr. 8. gr. laga nr. 61/1942 ............2.2.eeeesessn Í máli var dæmt um bótaskyldu ríkissjóðs vegna mistaka starfs- manna Vegagerðar ríkisins (V). Þeir leyfðu umferð um veg, sem var nýlega endurbyggður, en talið var, að ófært hafi verið að leyfa umferð. Voru starfsmenn V metin þessi mistök til stórkostlegs gáleysis. Sagt, að niðurlagsákvæði 2. málsgr. 65. gr. vegalaga nr. 23/1970 sé einstætt frávik frá almennum reglum, sem skýrt eftir orðalagi sínu mundi nær gersamlega girða fyrir bótaskyldu. Sé ekki ætlandi, að tilgangur löggjafarvalds hafi verið sá að þrengja svo mjög bótaskyldu frá því, sem talið var gilda fyrir gildis- töku vegalaga nr. 71/1963, er fyrst leiddi þetta ákvæði í lög. Bar því að skýra ákvæðið þröngt. G ók veg þennan á vörubifreið og seig vegarkantur undan bifreiðinni, er valt og skemmdist mikið. Varð eftir gögnum máls að miða við, að G hefði ekið hægt og eigi brugðizt óeðlilega við vanda, sem við var að etja, er í ófæru var komið. Eins og hér stóð á, þóttu greind ákvæði 65. gr. vegalaga eigi standa bóta- rétti G í vegi, og var ríkissjóði dæmt að bæta G tjón hans að fullu, en málið varðaði aðeins bótaskyldu. Einn dómari taldi G eigi hafa sýnt fram á, að hann hafi gætt „ýtrustu varkárni“, Vegna þess skilyrðis, er 2. málsgr. 65. gr. laga nr. 23/1970 setur fyrir bótaskyldu Vegagerðar ríkisins, verði ekki hjá því komizt að sýkna ríkissjóð af kröfum G Skýrð tengsl milli 2. málsgr. 38. gr. laga nr. 55/1964 og 4. málsgr. 42. gr. Sjá skattar ............0000000 0000. Ýmis ákvæði laga um söluskatt nr. 10/1960 og reglugerðar um sama efni nr. 15/1960 skýrð svo, að uppskipunarstarfsemi væri söluskattsskyld. Sjá skattar ................00...... Þegar virt er forsaga 4. málsgr. 8. gr. laga nr. 61/1942, þótti eiga að skýra ákvæðið svo, að kæruheimild sé einungis í höndum þess, er sætir viðurlögum samkv. 3. málsgr., en eigi hjá þeim, er krefst þess, að stjórn Lögmannafélagsins ákveði lögmanni viðurlög .............0.00000000 000. Samkv. 67.. gr. laga nr. 80/1938 er frestur til að kæra dóma eða úrskurði Félagsdóms til Hæstaréttar ein vika frá upp- sögu dóms eða úrskurðar. Hafa yngri lög eigi haggað því ákvæði. Samkv. 64. gr., 3. málsgr., laganna er boðið að til- CIII Bls. 231 570 584 676 7136 802 CIV Efnisskrá kynna skuli málflytjendum hvar og hvenær dómur eða úr- skurður verði kveðinn upp. Við uppsögu tiltekins dóms sótti enginn dómþing af hálfu F, málsaðilja, er síðar kærði dóm til Hæstaréttar, og var málflutningsmanni F eigi tilkynnt um dómþingið. Þegar svo hagar til, þótti eiga að beita meginreglu 22. gr. laga nr. 57/1962 um upphaf kærufrests samkv. 67. gr. laga nr. 80/1938 og miða við það, er aðilja eða fyrirsvarsmanni hans varð kunnugt um dóm eða úr- SkKUrð .......0002000000 0 Sagt, að ákvæði 24. gr. áfengislaga hafi hvorki beint né óbeint verið úr gildi fellt, en það helgist af langri dómvenju að beita ákvæðum umferðarlaga og áfengislaga um akstur bif- reiðar undir áhrifum áfengis .............00.20200......0.0. Talið var í sératkvæði, að synjun lóðaskrárritara um að rita á tiltekið afsal, væri eigi á rökum reist, sbr. 1. málsgr. 11. gr. laga nr. 35/1914, en með því að afsalið skorti enn þessa áritun og ákvæði þau, sem greind voru, eru fortakslaus, þótti eigi unnt að viðurkenna rétt afsalshafa til þess að fá afsalinu þinglýst ...........00..2000000 0020... Lögbann. Löggæzlumenn. Bent á, að löggæzlumenn, er könnuðu vettvang, þar sem bana- slys varð, hafi eigi komið fyrir dóm, m. a. í því skyni að skýra frá athugunum sínum á vettvangi .................. Starfsmenn landhelgisgæzlu flugu yfir bát, sem þeir töldu vera að botnvörpuveiðum, og framkvæmdu staðarákvarðanir. Það var talið athugavert, að starfsmennirnir höfðu eigi gert bátsverjum viðvart, meðan staðarákvarðanir voru framkvæmdar .........2..000000.0n nr Löghald. Lögheimili. S krafðist þess í bréfi til sakadóms Mýra- og Borgarfjarðar- sýslu, að úrskurður yrði upp kveðinn um heimilisfang (lög- heimili) hans 1. des. 1968, sbr. 14. gr. laga nr. 35/1960. Upp kom, að S var skráður á þjóðskrá pr. 1. des. 1968 á Akra- nesi. Var málinu, sem hófst í sakadómi greindrar sýslu, vísað frá og síðar tekið til meðferðar í sakadómi Akra- ness. Í málinu lá fyrir umsögn bæjarstjórans á Akranesi, og rituðu bæjarstjórinn og S greinargerðir í málinu. Krafð- ist S þess, að lögheimili hans yrði ákveðið í Strandarhreppi á tilteknum bæ, en til vara Hvalveiðistöðin á Miðsandi í Strandarhreppi, en bæjarstjórinn að það yrði talið á Akra- Bls. 837 912 1026 62 379 Efnisskrá CV Bls. nesi. S taldi sig hafa unnið árum saman hjá Hvalstöðinni, en aðeins stuttan tíma ár hvert á Akranesi. S festi kaup á hæð í húsi á Akranesi 1966. Kvaðst hann hafa leigt hana tiltekinni konu, Á, en áskilið sér leyfi til að dveljast í einu herbergi í íbúðinni, þegar hann væri á Akranesi. Nokkra muni átti S í nefndri íbúð, en annars taldi hann muni sína vera víðs vegar. Gögn máls bentu til, að S hefði lítið dvalizt samfleytt á bæ þeim, sem aðalkrafa hans vék að. Bæjar- stjórinn á Akranesi gerði athugasemd við íbúaskrá Hag- stofu 1. des. 1968 og taldi, að S ætti að skrá til heimilis á Akranesi. Var sú breyting gerð af hálfu Hagstofu 1. apríl 1969, og taldi Hagstofa, að eigi hefðu komið fram andmæli oddvita Strandarhrepps, sem veitt var færi á að tjá sig um málið, við kröfu bæjarstjórans. Rétt þótti að einskorða úr- lausn máls við tímabilið 1. des. 1968 til 1. des. 1971. Samkv. 2. gr. laga nr. 35/1960 þótti rétt að telja lögheimili Sá Akranesi þetta tímabil ...,.....00000000 eeen. 484 Lögjöfnun. Sagt í hrá., að eigi verði talið, að 3. gr. laga nr. 18/1887 veiti heimild til þess beint eða fyrir lögjöfnun að ákveða í veð- bréfi, að selja megi veð á nauðungaruppboði án dóms eða sáttar og aðfarar. Þótti ákvæði 15. gr. laga nr. 29/1885 styrkja þá skýringu ........0000000 00 eeen en rns 231 Lögmannafélag Íslands. H æskti úrskurðar stjórnar Lögmannafélags Íslands um þóknun fyrir störf sín í þágu J. Sýnt þótti, að störf þessi væru eigi öll málflutningsstörf í skilningi 1. mgr. 8. gr. laga nr. 61/ 1942. Krafa H fyrir stjórn Lögmannafélagsins, svo og Íyrir Hæstarétti, en þangað kærði H úrskurð stjórnar Lögmanna- félagsins, var ósundurliðuð að þessu leyti. Taldist úrlausn stjórnarinnar því álitsgerð og eigi úrskurður. Samkv. því sætti úrlausnin eigi kæru til Hæstaréttar, og var máli vísað frá Hæstarétti ............20.0000 0. 570 M hrl. krafðist þess, að stjórn Lögmannafélags Íslands gerði Á hrl. viðurlög vegna tiltekinnar háttsemi. Stjórn L. Í. réð málinu til lykta með eftirfarandi bókun: „Eins og máli þessu er nú komið, þykir stjórninni ekki vera ástæða til frekari aðgerða í því. Verður þetta tilkynnt málsaðiljum“. M kærði þessa ákvörðun. Í hrd. segir, að þegar virt sé Íor- saga 4. málsgr. 8. gr. laga nr. 61/1942 þyki bera að skýra ákvæðið svo, að kæruheimild sé aðeins í höndum þess, sem sætir viðurlögum samkv. 3. málsgr. 8. gr. Samkv. þessu brast kæruheimild og máli var vísað frá Hæstarétti ...... 802 Stjórn Lögmannafélags Íslands kvað upp úrskurð um þóknun CVI Efnisskrá fyrir lögmannsstörf G hrl. í þágu F, en áður hafði gjald- skrárnefnd félagsins látið uppi álit um þóknun þessa. Störf G vörðuðu fyrst og fremst riftunarmál, sem skiptafundur í þrotabúi F heimilaði G að höfða vegna búsins. Segir í skiptafundargerð, að málssóknin skuli verða búinu að kostn- aðarlausu að öðru leyti en því, að G beri málflutningslaun reiknuð af þeim verðmætum, sem koma inn í búið með málssókninni. Samkv. fullnaðardómi taldi G, að fengizt hefðu verðmæti í búið vegna riftunarmáls að fjárhæð 5.347.849 kr. Málaferlin reyndust umfangsmikil. G taldi ákvæði lágmarksgjaldskrár ekki eiga við, svo sem gjald- skrárnefnd hafði reiknað með, heldur ætti að beita.2 máls- gr. 1. gr. í gjaldskrá, sem heimili lögmanni að áskilja sér hluta af fjárhæð máls og hærri þóknun, ef mál vinnist en ef það tapast. Kvað hann slíka tilhögun hafa stoð í 2. málsgr. 2. gr. laga nr. 61/1942. Taldi G, að það hafi falizt Í skilmálum þeim, sem búið setti honum, að honum væri heimilt að fara þessa leið. Reiknaði hann þóknun sína 25% af þeim verðmætum, sem búinu bættust vegna máls- sóknarinnar. Stjórn Lögmannafélagsins taldi, að G væri heimilt að reikna sér hærri taxta en lágmarksgjald- skrá segði til um, og ákvað þóknun kr. 1.069.000. Í hrá. var eigi talið gerlegt að skýra gögn máls svo, að samið hafi Verið sérstaklega um, að G hlyti endurgjald fyrir málflutn- ingsstörf sín samkv. 1. gr., 2. málsgr., gjaldskrár L. Í. Þegar virt voru störf G, hagsmunir, sem um var deilt, og fjárhagsáhætta, sem hann tók á sig með málaferlunum, þótti þóknun hans hæfilega ákveðin, svo sem fram kom í áliti gjaldskrárnefndar, kr. T21.120 .............0000..... Lögmenn. Frestur var fenginn til öflunar gagna í máli 1. okt. 1968. Næst var þingað í málinu 21. febrúar 1972. Varð ekki séð, að aflað hafi verið gagna um efni máls á þessum tíma. Var dráttur vÍttur 2......0....0.0 00... Bent á, að verjandi sakbornings hafi eigi skotið synjun dómara um að leggja tilteknar spurningar fyrir hina samákærðu til Hæstaréttar, sbr. 10. tl. 172. gr. laga nr. 82/1961 ...... Tveir lögmenn víttir fyrir óhæfilegan drátt, sem varð á máli .. Að því var fundið, að lögmaður viðhafði í greinargerð fyrir Hæstarétti óþinglegt orðbragð um héraðsdómarann í mál- ÍNU 2..02000000nnsnen Bent á, að seinagangur í máli stafi ekki sízt af vinnubrögðum tiltekins lögmanns ....................0.0 0000 Sagt, að lögmaður hafi eigi unnið að ágripsgerð, svo sem honum bar, og var það aðfinnsluvert ..................0.0.. Bls. 826 45 144 231 240 Efnisskrá Sagt í dómi, að mjög þyki hafa skort á skýrleik í málflutningi lögmanna aðilja .........0.0000.0000 never etan Lögræði. Faðir ófjárráða aðilja höfðar bótamál í héraði vegna líkams- tjóns. Aðili var orðinn fjárráða, er mál kom til Hæsta- réttar og rak mál á eindæmi sitt ...........00000..0000... Hliðstætt sakarefni ...........200000 00. Faðir 9 ára drengs höfðar bótamál vegna líkamstjóns, er drengurinn beið .........000000 0000 en nnntrnnnrr err Lögsaga. Lögtak. Synjað var um lögtak í skattamáli. Sjá skattar, tekju- og eignarskattur ..........000000000nneer rns Heimilað lögtak fyrir tekjuskattsauka, er ríkisskattanefnd ákvað í tilefni af rannsókn skattaeftirlitsins. Sjá skattar Heimilað lögtak fyrir tekjuskatti. Dæmt, að kaupfélagi, S, sem tók við eignum og skuldum annars kaupfélags, H, við sam- einingu félaganna, sbr. 27. gr. laga nr. 46/1937, væri óheim- ilt að draga frá tekjum sínum í starfsemi sinni eftir sam- einingu tap H frá eldri tímum .......000000000.0. 0000... Beitt var lögtaki til innheimtu á söluskatti. Lögtaks var beiðst í nóv. 1971. Synjað var um lögtak fyrir söluskatti ársins 1965, sbr. 21. gr. laga nr. 10/1960, sem heimilar að gera manni að greiða söluskatt 5 ár aftur Í tímann, sé sölu- skattur vanreiknaður eða undan dreginn ......0...00..... Lögveð. Lögvilla. Á var staðinn að botnvörpuveiðum í landhelgi. Gekkst hann við því, að hafa verið að veiðum. Gaf hann þá skýringu á atferli sínu, að starfsmaður Hafrannsóknarstofnunar hefði verið um borð í skipinu til að fylgjast með smáfiski, er kæmi í botnvörpu. Hefði sá maður haft sérstakan áhuga á að kanna, hversu mikið kæmi fyrir af smáfiski, ef veitt væri innan fiskveiðimarka og Á hefði einnig haft áhuga á að sýna starfsmanninum þetta. Ekki varð talið, að Á hefði stundað veiðar þessar með samþykki réttra yfirvalda, og háttsemi hans réttlættist ekki af afsakanlegum misskilningi á réttarreglum, sbr. 3. tl. 74. gr. alm. hgl. ............0... Manndráp. H og B voru gift í nokkur ár, en skildu síðan. Sannað þótti, að CVII Bls. 1037 öl 708 866 224 676 "700 1017 CVIIlI Efnisskrá H hefði eftir það leitað mjög eftir sambandi við B og áreitt hana og móður hennar, E. B stofnaði til festa með erlendum manni, og var ásamt honum í heimsókn hjá E nokkra hríð. Meðan þau dvöldust hér, gerðist það, að H leitaði eftir því Í símtali við S á sunnudagsmorgni, að hann fengi lánaða hjá honum haglabyssu til fuglaveiða. S taldi H ölvaðan og synjaði þessum tilmælum hans. H tók sér skömmu síðar fari með leigubíl. Fór hann heim til S og komst þar inn um glugga í mannlausa íbúð S og tók byssu S ásamt skotfæra- belti ófrjálsri hendi. Leigubílstjóri taldi H hafa verið all- mikið ölvaðan. Ók hann honum í námunda við húsið Y-11, þar sem E bjó, en B og unnusti hennar voru Þar gestkomandi. Enn fremur bjó þar m. a. Þ, sonur EF. Komst H inn í húsið og að íbúð E. Er Þ sinnti hringingu H, beindi H byssuhlaupi inn um dyragættina og reyndi að ryðjast inn. Þ tókst að aftra því. Skaut H nú nær umsvifalaust skoti gegnum hurð- ina. Dreifðist haglahríð og tréflísar yfir þau E og Þ, sem voru ein í íbúðinni. Særðust þau nokkuð. Braut ákærði sér nú leið inn í íbúð E og veittist að E með skothríð, en Þ auðnaðist að komast undan og leita hjálpar. E tókst einnig að komast út úr íbúðinni, en H skaut þá á eftir henni, er hún hljóp niður stiga í húsinu. Lagt var til grundvallar dómi í málinu, að á þeim tíma, er H komst yfir skotvopnið, hafi búið með honum sá ásetningur að nota það til ofríkisverka Í eða við íbúð fyrrv. tengdamóður sinnar, E, en þangað hélt hann rakleiðis frá þeim stað, er hann tók skotvopn og skot. H skirrðist ekki við að skjóta gegnum hurð að íbúð E, þótt langlíklegast væri, að fólk væri statt innan við hurðina og að það yrði fyrir skothríðinni, miðað við skot- styrkleika byssu og gerð hurðar. Þegar atferli hans var virt, áður en hann hóf skothríð, og háttsemi hans þar næst á eftir, varð að telja, að það hefði eigi aftrað H frá að skjóta, þótt honum hefði verið ljóst, að skothríðin drægi til líftjóns. Atferli hans þótti samfellt varða hann refsingu samkv. 211., sbr. 20."gr. alm. hgl., en eigi varð jafnframt refsað samkv. 220. gr., 4. málsgr., og 217. gr. sömu laga. Eftir að H hafði skotið á eftir E, ruddist hann inn í íbúð á næstu hæð í sama húsi. Beindi hann þar byssu að S. HJ, sem leitað hafði í íbúð þessa úr sinni eigin íbúð ásamt konu sinni, syni og gesti, Ó, sem hjá honum var, greip um byssuhlaupið og ýtti því niður. Í sömu andrá hljóp skot úr byssunni og í fót HJ. Varð af því mikill áverki, svo að nema varð af fót- inn með skurðaðgerð fyrir ofan hné. Ó hljóp nú á H og hafði hann undir og afvopnaði hann. H var saksóttur fyrir brot á 211. gr., sbr. 20, gr., vegna aðfarar að HJ. Varhuga- vert þótti að telja sannað, að fullnægt væri skilyrðum til að Bls. Efnisskrá CIX Bls. refsa samkv. þeim ákvæðum. Var vafinn metinn H í hag, sbr. 108. gr. laga nr. 82/1961, og þótti líkamstjón HJ ekki verða metið H til ásetnings. Refsað var samkv. 219. gr. alm. hgl. Þótti heimilt að refsa samkv. því ákvæði, þótt eigi væri þess getið í ákæruskjali, sbr. 118. gr. laga nr. 73/1973. Atferli H í íbúð þessari varðaði auk þess við 220. gr., 4. málsgr., alm. hgl. H var enn fremur refsað samkv. ákvæð- um umferðarlaga og áfengislaga fyrir akstur bifreiðar und- ir áhrifum áfengis. Þá hafði H rofið skilorð samkv. dönsk- um refsidómi, sem refsaði honum samkv. ákvæðum í d. hgl., er samsvara 226. gr., 1. málsgr., og 233. gr. ísl. alm. hgl. Var refsing ákveðin samfellt fyrir öll þessi brot, sbr. 60. og TT. gr. alm. hgl. Við ákvörðun refsingar var tekið til- lit til fjölskylduerja, sem sakargögn báru vott um, og jafn- framt þess, að atferli H var stórháskalegt og leiddi til hörmulegs líkamstjóns. Refs.: 8 ára fangelsi. Ökuleyfis- svipt.: ævilöng ............02200.0 0000 912 Manndráp af gáleysi. S ók bifreið snemma morguns vestur Hringbraut. Hann taldi sig hafa ekið á um 50 km. hraða, á vinstri akrein. Fram- undan sá hann mann á reiðhjóli, er stefndi í sömu átt, og var hann á hægri akrein. S taldi hjólreiðamanninn hafa fært sig yfir á vinstri akrein án þess að líta við. Taldi S sig þá hafa fært sig jafn nærri umferðareyjunni og kostur var. Allt kom þó fyrir ekki, og ók S á reiðhjólið. Við það kastaðist maðurinn, sem það sat, á veginn og beið bana af lemstrum, er hann hlaut við fallið. A. m. k. 16 metra löng samfelld hemlaför mældust eftir bifreið S, en bif- reiðaeftirlitið taldi, að unnt væri að snögghemla hana á 45 km. hraða, svo að hemlaför yrðu aðeins 8% m. S viður- kenndi, að hann hefði séð til reiðhjólamannsins „á nokkuð löngu færi“. Þá taldi hann, að reiðhjólamaðurinn hefði sveigt „aðeins út Í götuna, en síðan til baka aftur“. Þrír farþegar í bifreið S staðfestu, að S hefði ekið „á venju- legum innanbæjarhraða“. Eigi urðu þau þess vör, að S gæfi hljóðmerki. Talið var, að S hefði ekki stillt hraða bif- reiðar svo í hóf sem skylt var. Enn fremur gaf hann ekki hljóðmerki, er hann nálgaðist hjólreiðamanninn. Enn átti hann að gæta sérstakrar varúðar, er hann sá, að hjólreiða- maðurinn hélt eigi öruggri akstursstefnu á götunni. Hins vegar þótti hjólreiðamaðurinn hafa sveigt skyndilega og án þess að gefa viðvörunarmerki í veg fyrir bifreið S. Þótti slys verða að verulegu leyti rakið til þeirra aksturshátta. Refsað var samkv. 215. gr. almennra hegningarlaga, 1. CX Efnisskrá Bls. málsgr. 26, gr., 1. málsgr. 37. gr., 1. og 2. málsgr. 49. gr. og 1. málsgr. 52. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. S var sýknaður af ákæru fyrir brot á 4. málsgr. 47. gr. laga nr. 40/1968, með því að 1. málsgr. 52. gr. þótti taka til hlítar til þeirrar vanrækslu S að gefa ekki hljóðmerki. Refs.: 6.000 kr. sekt, ökuleyfissvipting 6 mánuðir. Tveir dómendur sýknuðu S. Þeir bentu á, að tvær akreinar væru á Hringbraut og hafi S ekið v., en hjólreiðamaður h. akrein í sömu átt. Hjólreiðamaður hafi beygt skyndilega og án viðvörunarmerkja í veg fyrir S. Sé eigi leitt í ljós, að S eigi refsiverða sök á slysi þessu .................0000... 62 H ók bifreið af Starhaga inn á Suðurgötu í Rvík, en M bifreið suður Suðurgötu. Skullu bifreiðarnar saman á gatnamót- unum. Lemstraðist H svo mjög, að hann lézt skömmu síðar. H var einn í bifreið sinni, en M ók langferðabifreið með allmörgum farþegum. Samkvæmt mælingum lögreglu- manna voru hemlaför eftir bifreið M 22 m eftir v. hjól, en 24.5 m eftir h. hjól. Farþegar í bifreið M töldu yfirleitt, að hann hefði ekið hægt, og staðhæfði M, að hann hefði ekki ekið á meira en 45 km hraða miðað við klst. Tveir sjónar- vottar töldu hann hins vegar hafa ekið á miklum hraða. Hemlaför og önnur ummerki á vettvangi voru talin bera vott um, að M hafi ekið of hratt miðað við aðstæður. Á það var að líta, að gögn bentu til þess, að H hefði ekki sinnt biðskyldu, en Suðurgata hefur aðalbrautarrétt gagn- vart Starhaga. Háttsemi M var talin varða við 215. gr. hgl., 1. málsgr. 26. gr., 1. málsgr. 37. gr., 1., 2. og 3. málsgr. a, b, c og f-liða 49. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/ 1968. Refs.: 5.000 kr. sekt. Ökuleyfissvipt.: 6 mán. Einn dómari byggði dóm sinn á því, að M hefði ekið á aðalbraut, en H hefði ekið viðstöðulaust inn á aðalbraut þessa. Há- markshraði á aðalbrautinni hefði verið 45 km miðað við klst. Væri varhugavert að telja, að M hefði ekið á meiri hraða. Var því ekki leitt í ljós, að M ætti refsiverða sök á slysi þessu og leiddi það til sýknu ...................... 339 Mat og skoðun. 1. Atvinnutjón: Tryggingastærðfræðingur reiknar tjón manns vegna líkams- meiðsla ............00000 00... 51, 347, 435, 708, 866 2. Áverkar og heilsutjón: Læknar lýsa slíku ............0000000. 00... 51, 347, 866, 912 Líkkrufning .......20.20.200.00..00 ner 62, 339 Efnisskrá 3. Blóðrannsóknir: Bifreiðastjórar ...........002000000 00 enn 690, Blóðflokkar. 4. Fiskveiðabrot: Skólastjóri Stýrimannaskólans markar á sjóuppdrátt staðar- ákvarðanir .........2.0..00000 ene 207, 561, Sami maður lætur uppi álit um mælingar ........0.0.000000... 5. Geðrannsóknir: Læknar gefa álit um geðhagi manns og sakhæfi .... 310, 442, 6. Eignarnámsmat. Yfirmatsgerð til ákvörðunar á eignarnámsbótum þótti eigi reist á réttum lagasjónarmiðum. Sjá eignarnám. Hérd. taldi það eigi standa því í vegi, að dómur mæti bæturhar, og Voru þær ákveðnar 50 þús. kr. Í dómi meirihluta Hæstaréttar þóttu annmarkar þessir leiða til þess, að nýtt mat ætti fram að fara og þá samkv. lögum nr. 11/1973, 2. gr. Var dómur ómerktur og málsmeðferð frá tilteknu þinghaldi að telja. Einn dómari taldi, að þar sem málssókn af hendi eigenda jarðar N væri gagngert reist á yfirmatsgerð, sem eigendur N væru óbundnir af, ætti að ómerkja dóm og málsmeðferð og vísa málinu frá héraðsdómi ............ 7. Þóknun matsmanna. 8. Örorka: Tryggingalæknir metur örorku vegna líkamsmeiðsla 51, 347, 435, 708, 9. Öryggiseftirlit ríkisins: Lætur í té álit sitt um orsakir slyss og umbúnaðar á slys- stað ..........22.00.00. rs öl, Starfsmaður öryggiseftirlits skýrir frá athugunum í sakadómi 10. Bifreiðaeftirlit ríkisins. Framkvæmdar athuganir á bifreið, er lent hefur í bifreiða- SIYSI ........22000.200n see 62, Skoðunargerð bifreiðaeftirlits ...........0..0.0202000 0000... 11. Lögreglumenn framkvæma athuganir á hemlaförum og gera vettvangsuppdrátt .........000000000 00... 62, 247, 339, Lögreglumaður gerir uppdrátt af vettvangi ..........000...0... Bls. 912 648 379 912 s1l 866 435 108 339 113 494 584 Lögreglumenn lýsa byssu og skotfærabelti .............. 912 (932) CXII Efnisskrá 12. Ýmsar mats- og skoðunargerðir: Dómkvaðdir matsmenn lýsa göllum á bifreið ................ Dómkvaddir matsmenn töldu sig ekki geta látið uppi álit á galla á bifreið, með því að ástand hennar á matstíma var allt annað en það var á þeim tíma, er matsbeiðni laut að .... Matsmenn láta uppi álit á fjárverðmæti bifreiðar, sem hafði legið lengi úti, umhirðulítil .........................0..... Dómkvaddir menn meta verðmæti hrossa, er lemstruðust í bif- reiðarslysi, svo að lóga varð þeim ...........00000000..0... Dómkvaddir matsmenn lýsa leka og raka í húsi og telja loft- ræstingu þaks hafa verið ófullnægjandi og að þessi hafi verið meginorsök leka. Matsmenn lýsa og ýmsum öðrum göllum á húsinu. Meta þeir hve kostnaðarsamar ýmsar úrbætur verði. Matsmenn töldu múrhúðun á þakbrúnum lausa á nokkrum stöðum, en tjáðu sig ekki um orsakir þessa. Gátu þeir ekki tjáð sig um nauðsyn viðgerðar né réttmæti tiltekinnar reikningsfjárhæðar ..............00.00...0.0... Þrír menn voru dómkvaddir samkv. úrskurði Hæstaréttar til að láta í té álitsgerð um öryggi mælingaraðferðar, er starfs- menn landhelgisgæzlu viðhöfðu í flugvél í tiltekið skipti Tveir verkfræðingar, er dómkvaddir voru, létu uppi skoðunar- gerð á breytingum á vatnsrennsli í hver á jörðinni G, er staðhæft var að stöfuðu af borunum eftir heitu vatni á jörðinni F, og mátu til fjár tjón ábúenda á G, er stund- uðu ylrækt, vegna minnkandi vatnsrennslis .............. Dómkvaddir matsmenn láta uppi álit á búnaði fræsivélar, er G slasaðist við, svo og um starfsaðstöðu við tiltekið verk og hættu á slysum við starf að vélinni almennt ............ Sýslumaður tilnefndi tvo menn til að skoða og lýsa vegi, sem nýlega var endurbyggður, og lýstu þeir ýmsu, sem athuga- vert Var ........00000 000 Tveir skipstjórar, er dómkvaddir voru eftir uppsögu héraðs- dóms, lýsa áliti á því, hvort tiltekið skip, er hreppti vélar- bilun við Færeyjar, hefði getað bjargazt af sjálfs dáðum til Íslands með þeim búnaði, er var í skipi ................ Tveir múrarameistarar, sem dómkvaddir voru, mátu verk manns við viðgerð húss og töldu slíka galla á því, að hon- um bæri hvorki greiðsla fyrir vinnu né efni .............. Málflutningur. Sjá og Lögmannafélag Íslands, lögmenn. Munnlegur málflutningur í bótamáli vegna vinnuslyss fór fram 3. marz 1972, en héraðsdómur var kveðinn upp 23. maí s. á. Með þessum drætti á dómsuppsögu þótti héraðsdómari hafa freklega brotið gegn 191. gr. laga nr. 85/1936, enda var talið, að munnlegur málflutningur gæti eigi komið að því gagni, 113 113 247 218 379 390 584 667 803 Efnisskrá CXITII Bls. sem til er ætlazt, þegar dómsuppsaga dregst svo lengi. Var hérd. ómerktur frá og með munnlegum málflutningi í þinghaldi 3. marz 1972, og var dómara boðið að taka mál til löglegrar meðferðar og dómsuppsögu að nýju. Máls- kostnaður fyrir Hæstarétti féll niður .................... 157 Munnlegur málflutningur í einkamáli fór fram 18. marz 1971, og var mál þá tekið til dóms. Hinn 14. júlí s. á. þingaði dómari í málinu að nýju, og er þá fært til bókar, „að mál sé nú endurupptekið til munnlegs málflutnings að nýju“. Segir í bókuninni, að lögmönnunum, sem sóttu þing, sé gefinn kostur á að flytja málið af nýju, „en þeir vísuðu til fyrri málflutnings og ítrekuðu gerðar dómkröfur og lögðu málið í dóm, enda taldi dómarinn ekki þörf á endurflutningi málsins sín vegna“. Dómur var kveðinn upp samdægurs. Samkvæmt þessu liðu tæpir 4 mánuðir frá munnlegum mál- flutningi, þar til dómur var upp kveðinn. Þessi dráttur var talinn freklegt brot á fyrirmæli 191. gr. laga nr. 85/1936, enda gat munnlegur málflutningur eigi komið að því gagni, sem til er ætlazt, þegar dómsuppsaga dregst svo lengi. Var dómur ómerktur og málsmeðferð frá og með þinghaldi 18. marz 1971 og lagt fyrir dómara að taka mál upp til lög- legrar meðferðar og dómsuppsögu. Málskostnaður var lát- inn falla niður ..................0.0000 0. 178 Röskur hálfur fjórði mánuður leið frá munnlegum málflutningi í opinberu máli, unz héraðsdómur var kveðinn upp. Munn- legur málflutningur var eigi talinn koma að því gagni, sem til er ætlazt, þegar svo langur tími líður frá flutningi máls til dómsuppsögu. Var þessi réttarfarsháttur talinn brot á 165. gr. laga nr. 82/1961, sbr. 191. gr. laga nr. 85/1936. Dómur var ómerktur og máli vísað heim til löglegrar meðferðar og dómsuppsögu að nýju ...........0......000.0 00 476 S var dómarafulltrúi í H-kaupstað, þar sem framangreint mál var til rannsóknar og dómsuppsögu. Hann setti fram bóta- kröfu vegna J á hendur H, sem sakaður var um að hafa valdið J líkamsspjöllum. Hann áréttaði þessa kröfu með bréfi til sakadóms. S var m. a. löggiltur til dómarastarfa. Þótti óviðeigandi, að dómarafulltrúi gegndi lögmannsstarfi með þessum hætti. Er S áréttaði kröfu sína við sakadóm, höfðu tekið gildi reglur nr. 32/1971 um málflytjendastörf manna í opinberu starfi. Umsýsla S þótti ekki samrýmast þeim reglum ................... 0. 476 Málflutningsmenn. Sjá lögmenn. Málflutningsþóknun. Sjá Lögmannafélag Íslands. CXIV Efnisskrá Bls. Málshöfðun. E höfðaði mál í okt. 1970 gegn fjármálaráðherra f. h. ríkis- sjóðs samkv. ákvæðum XVIII. kafla laga nr. 82/1961 til heimtu bóta vegna handtöku og vistunar á geðveikrahæli árin 1962 og 1963 að óvilja E. Fallizt var á þá vörn fjár- málaráðherra, að mál væri of seint höfðað, sbr. 157. gr. laga nr. 82/1961, nú laga nr. 73/1973 .......2.00200000 0000... 132 Málskostnaður. Sjá og ómaksbætur. Dæmt, að 3. málsgr. 13. gr. laga nr. 57/1962 girði eigi fyrir, að áfrýja megi máli í heild, þótt eigi sé krafizt breytinga á öðru en ákvörðun um málskostnað .........00000000000.. 21 E höfðaði mál á hendur P. Meðan á málssókn stóð, framseldi hann K öll réttindi „fylgjandi stefnu og málshöfðun á hendur“ P, og skyldi K takast á hendur skyldur vegna máls- sóknar þessarar. Áður en P tók afstöðu til krafna um að- iljaskipti, er fram komu frá K, var háð dómþing í málinu. Sóttu hvorki E né K það þing. Mál var þá hafið að kröfu P, og var þeim E og K dæmt að greiða P málskostnað óskipt. Í dómi Hæstaréttar segir, að K hafi gerzt sóknar- aðili, áður en málið var hafið, sbr. 53. gr., 1. málsgr., laga nr. 85/1936. Bar því samkv. 180. gr., 1. málsgr., að dæma hann til greiðslu málskostnaðar. P hafði ekki fallið frá kröfu um málskostnað á hendur E. Var því rétt að dæma hann einnig til málskostnaðargreiðslu. Þeim E og K var dæmt skylt að greiða P málskostnað fyrir Hæstarétti óskipt ............ 27 Meðsök. Sjá skaðabætur. Merkjadómur. Meiðyrði. Miskabætur. Sjá skaðabætur. Nafnréttur. Nágrenni. Niðurfelling máls. Sjá hafning máls og útivist aðilja. Nytjastuldur. H fór inn í mannlausa íbúð og tók þar byssu og skotfærabelti S að ófrjálsu. Hélt hann síðan í bifreið að húsi í Breiðholts- byggð og skaut þar m. a. úr byssu gegnum hurð að íbúð. Eigi þótti sannað, að sá ásetningur hefði búið með H að Efnisskrá kasta eign sinni á skotvopn þetta eða skotfæri. S lýsti því á dómlþingi, að hann gerði ekki „að sinni“ kröfur á hendur H fyrir innbrot hans, og töku á byssu og skotfærabelti. Samkvæmt því varð refsing eigi dæmd H fyrir brot á 259. gr., 2. málsgr., alm. hgl., sbr. lög nr. 20/1956, 1. gr., með því að 4. málsgr. 259. gr. áskilur, að refsikrafa komi fram frá þeim, sem misgert er við .............00.0. 000... Opinber mál. Sjá atvinnuréttindi, áfengislög, áfrýjun, ákæra, bifreiðar, birting laga og stjórnvaldaerinda, blóðrannsókn, botnvörpuveiðar, bókhald, brot gegn valdstjórninni, dóm- arar, fangelsi, farbann, ferðabann, fiskveiðabrot, fíknilyf, fjársvik, frávísun, frelsissvipting, fyrning, gagnaöflun, geð- rannsókn, geðsjúkrahús, gæðlufangar, gæzluvarðhald, hand- taka, heimvísun, hlutdeild, ítrekun, kærumál, landhelgis- brot, landvist, líkamsáverkar, loftför, læknar, löggæzlu- menn, lögsaga, manndráp, mat og skoðun, nágrenni, nytja- stuldur, ómerking, ómerking ummæla, óréttmætir verzlun- arhættir, prentréttur, rangur framburður fyrir dómi, refs- ingar, sakaruppgjöf, sáttir, skattsvik, skilorðsbundnir dóm- ar, skírlífisbrot, skjalafals, tékkamisferli, tilraun, togveið- ar, tolllagabrot, umferðarlög, verðlagsbrot, verjandi í opin- beru máli, þjófnaður, ærumeiðingar, ölvun. Opinberir starfsmenn. Sjá til athugunar frávikning úr starfi ...........0.0..000...00... Opinberir styrkir. Ómaksbætur. Áfrýjandi sótti eigi dómþing í Hæstarétti. Honum var dæmt að greiða stefnda 4.000 kr. ómaksbætur eftir kröfu stefnda .. Ómaksbætur dæmdar 3.000 kr. vegna hliðstæðra málsatvika í tveimur dómum ......0.0..2.0.2020 000 Ómaksbætur dæmdar kr. 3.000 vegna hliðstæðra málsatvika .. Ómaksbætur dæmdar 5.000 kr. vegna hliðstæðra málsatvika .. Málssókn féll niður vegna útivistar áfrýjanda. Stefnda, sem sótti þing, dæmdar 7.000 kr. í málskostnað .............. Ómerking. A. Einkamál. Í fébótamáli út af slysi, er varð þegar verið var að losa vörpu úr skrúfu skips, lögðu héraðsdómendur til grundvallar, að kastblökk hafi verið tiltækileg um borð í bátnum. Sam- kvæmt framburði skipstjóra, sem kom eigi fyrir dóm, fyrr en eftir uppsögu héraðsdóms, var slík blökk eigi í bátn- um. Tæki þetta og annar blakkarbúnaður skiptu miklu CXV Bls. 912 164 47 206 269 417 1012 CXVI Efnisskrá Bls. máli við mat á réttum vinnubrögðum um borð í skipinu við framangreint verkefni. Eigi var leitt í ljós, hvort hægt hafi verið „að nota spil trollvindunnar“, eins og segir Í héraðsdómi. Ýmis önnur atriði voru og vanprófuð. Gagna- öflun þótti mjög áfátt, og var héraðsdómur og málsmeð- ferð ómerkt frá tilteknu þinghaldi að telja .............. 3 S höfðaði mál til bóta fyrir handtöku og reisti kröfur á ákvæð- um XVIII. kafla laga nr. 82/1961. Var sú málssóknarleið valin, sem greinir í 3. tölul. 154. gr. laganna. Í þessari grein er mælt fyrir um, að stefna skuli „saksóknara ... fyrir hönd ríkisvaldsins til að gæta réttar þess“. S stefndi fjármálaráðherra í. h. ríkissjóðs, en ekki jafnframt sak- sóknara, svo sem skýlaust er boðið í þessu ákvæði. Vegna íþessa annmarka var hérd. ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ............c.cr se 74 Munnlegur málflutningur í skaðabótamáli vegna vinnuslyss fór fram 3. marz 1972, en dómur var upp kveðinn 23. maí s. á. Með þessum drætti á dómsuppsögu þótti héraðsdómari hafa freklega brotið fyrirmæli 191. gr. laga nr. 85/1936, „enda getur munnlegur málflutningur eigi komið að því gagni, sem til er ætlazt, þá er dómsuppsaga dregst svo lengi“. Héraðsdómur var ómerktur frá og með þinghaldi 3. marz 1972, er málflutningur fór fram .......0000000.. 157 Tæpir 4 mánuðir liðu frá munnlegum málflutningi, þar til dómur var upp kveðinn. Þetta var talið freklegt brot á 191. gr. laga nr. 85/1936. Héraðsdómur var ómerktur og máls- meðferð frá og með því þinghaldi, er munnlegur málflutn- ingur fór fram ........2000000 00 nes nen rn r nr 178 Ó pantaði vörur hjá frönsku fyrirtæki, C. Komu vörurnar hing- að til lands fyrra hluta árs 1967. Skjöl varðandi vörusend- inguna voru send til Landsbankaútibúsins A og skyldu greiðast þar gegn afhendingu heimildarskjala. Í ágúst 1967 brann vöruskáli sá, sem vörur þessar voru geymdar í. Í máli C á hendur Ó til heimtu á kaupverði vara og kostnaði var sú vörn uppi af hálfu Ó, að af hendi C hefði verið hlut- azt til um að Landsbankaútibúið A aflaði brunatjónsvottorðs fyrir vörurnar eftir brunann. Hafi Eimskipafélaginu, sem flutti vörurnar, verið afhent annað frumrit farmskírteinis gegn afhendingu brunatjónsvottorðs. Brunatjónsvottorð ásamt hinu frumriti farmskírteinis og vöruskjölum hafi síðan verið sent viðskiptabanka C í Frakklandi í því skyni að C fengi greiddar vátryggingarbætur hjá vátryggingarfé- lagi því, sem vátryggt hafði vörurnar sjótryggingu. Þessar ráðstafanir kvað Ó hafa komið í veg fyrir, að hann gæti heimt vátryggingarbætur fyrir vörurnar og að hann gæti greitt andvirði þeirra. C hafði eigi gefið skýrslur í málinu, Efnisskrá CXVII Bls. m. a. um sendingu farmskírteinis og brunatjónsvottorðs til Frakklands. Einnig þótti skorta skýrslu C um það, hvort og þá hverjar orðsendingar hefðu farið á milli aðilja af þessu tilefni og hverjar ráðstafanir C gerði til að innheimta kaupverð vöru hjá Ó. Af hendi Ó komu og eigi fram glöggar skýrslur um, hvort C hefði átt bréfaskipti við hann um mál þetta á árinu 1967 eða síðar o. fl. Þar sem gagnaöflun og reifun var svo áfátt, var mál ómerkt frá og með tilteknu þinghaldi og vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsálagningar að nýju. Fjárnámsgerð var úr gildi felld... 215 Í máli Þ gegn G út af samningi um lóðarréttindi í kaupstað reisti G kröfu sína um sýknu á því m. a., að riftunarkrafa Þ, sem uppi var höfð í málinu, væri of seint fram komin. Þessa málsástæðu bar dómara að taka sérstaklega til rök- studdrar úrlausnar samkv. 193. gr. laga nr. 85/1936. Hér- aðsdómari gætti þessa ekki, og þótti því ekki verða hjá því komizt að ómerkja héraðsdóm og vísa málinu heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsálagningar. Einn dómari í Hæstarétti taldi, að rétt væri að dæma um þessa máls- ástæðu, þótt dómari hefði ekki tekið beina afstöðu til hennar, en hann hafði getið þessarar sýknuástæðu í dómi SÍNUM ........0.0 ss 254 Í máli G gegn K út af launum, sem G taldi sér vangoldin úr hendi K, útgerðarfyrirtækis, kom skipshafnarskrá á skipi því, er G var á, ekki fram, fyrr en við rekstur máls í Hæsta- rétti. Sagði þar, að fara skyldi um kaup og kjör G samkv. samningum viðkomandi stéttarfélaga. Enn fremur voru þar lagðir fram þeir samningar, sem aðiljar voru sammála um, að hér ættu við. Þessi gögn áttu að réttu lagi að koma fyrir héraðsdómendur til úrlausnar. Vegna þess hve gagnaöflun og málflutningi var áfátt í héraði, bar að ómerkja máls- meðferð alla þar og héraðsdóm og vísa málinu frá héraðs- dómi. Málskostnaður var lagður á G ........00.0000000000. 262 K höfðaði mál gegn skiptaráðandanum á Akranesi f. h. dánar- bús M. Lýsti K M föður að barni, er hún ól, og krafðist þess að fá greiðslur meðlaga úr búinu til 16 ára aldurs barns, fæðingarstyrk og almannatryggingagjöld það ár, sem barn fæddist, allt samkv. yfirvaldsúrskurði. H, full- trúi bæjarfógetans, sem jafnframt er skiptaráðandi, rann- sakaði mál þetta og kvað upp í því dóm á ábyrgð héraðs- dómara, sem var fyrirsvarsmaður annars aðilja málsins. Var þetta talið ríða í bága við 1. tl. 36. gr., sbr. 3. málsgr. 37. gr. laga nr. 85/1936, og bar héraðsdómara af sjálfsdáð- um að víkja úr dómarasæti. Var héraðsdómur ómerktur og málinu vísað heim til löglegrar meðferðar og dómsuppsögu 373 Héraðsdómur vísaði aðalkröfu stefnanda frá dómi, en lagði CXVIII Efnisskrá Bis. síðan efnisdóm á varakröfu hans. Þetta var talið andstætt 108. gr. laga nr. 85,/1936, er býður að taka til úrlausnar frá- vísunaratriði, áður en til efnisdóms komi, svo að aðiljum vinnist færi á að skjóta frávísunardómi sérstaklega til Hæstaréttar, áður en dómur er lagður á efni máls. Dómur- inn var Ómerktur .......020200.00 0000 418 Eigendur jarðarinnar N heimtu eignarnámsbætur úr hendi V í dómsmáli og reistu kröfur sínar á tiltekinni yfirmatsgerð samkv. lögum nr. 61/1917. Dæmt var í hérd. og hrd., að yfirmatsgerð væri reist á röngum sjónarmiðum og væru eigendur N óbundnir af henni. Hérd. taldi allt að einu fært að meta N bætur, 50.000 kr. Meirihluti Hæstaréttar taldi, að nýtt mat ætti fram að fara samkv. lögum nr. 11/1973, 2. gr. og var hérd. ómerktur og málsmeðferð frá tilteknu þinghaldi að telja. Einn dómari í Hæstarétti vildi ómerkja héraðsdóm og málsmeðferð og vísa máli frá héraðsdómi .. 811 Mál út af söluandvirði báts, sem seldur var til Á h/f fyrir milli- göngu Sv., var höfðað af hendi K o. fl., sem töldu sig selj- anda bátsins, gegn Sv og St h/f, er hafði selt þeim bát þenna. Grundvöllur kröfugerðar stefnenda var óljós og af- staða þeirra m. a. hvarflandi til gildis kaupsamnings milli þeirra og St h/f o. fl. Óglöggt var og, hvort eða að hverju marki St hefði hlotið fé það, er málssóknin laut að. Málið þótti svo mjög vanreifað, að dómur var ómerktur og máli vísað frá héraðsdómi .........0000.000n. sn 846 Í stefnueftirriti í áskorunarmáli, er stefndi fékk, sagði, að málið verði þingfest „þriðjudaginn 27. janúar 1972“, en stefnan var birt 29. des. 1972. Þar sem stefnueftirriti þessu var svo áfátt, fullnægði það ekki ákvæðum 3. málsgr. 96. gr. laga nr. 85/ 1936, sbr. 7. gr. laga nr. 49/1968. Var dómsathöfn ómerkt og máli vísað frá dómi .........0.000000 00 senn 885 K og Y afsöluðu S lóð undir salthús árið 1968. Krafðist S í málssókn gegn þeim bóta vegna vanefnda, er stöfuðu af því, að við grunngröft á lóð kom í ljós olíuleiðsla, sem flytja þurfti og bakaði S ærinn kostnað. Í sama máli sótti S fjármála- og utanríkisráðherra f. h. ríkissjóðs til bóta vegna þess að varnarlið Bandaríkjanna hafi á sínum tíma lagt olíuleiðslu þessa án heimildar þáverandi eiganda hinnar seldu lóðar, og var vísað til 2. gr. laga nr. 110/1951. S stefndi til varnaraðildar m. a. þremur nafngreindum mönnum „f. h. landeigenda Ytri-Njarðvíkurhverfis með Vatnsnesi“. Að öðru leyti voru málsaðiljar þessir ekki nafngreindir, svo sem þó er boðið í 88. gr. laga nr. 85/1936. Undir rekstri málsins hefur eigi komið fram, hverjir þessir landeigendur séu né er bent á félagssamtök þeirra, sem gætu verið til varnaraðildar og þar sem fyrrgreindir þrír menn gætu Efnisskrá CXIX Bls. verið til fyrirsvars. Lögmaður Y fyrir Hæstarétti reit á stefnu vottorð um birtingu f. h. stefndu. Varð eigi ráðið, hvort þeir landeigendur, sem eigi voru nafngreindir, hafi fengið vitneskju um málssókn. Þá voru kröfur S á hendur K og Y annars vegar og fjármála- og utanríkisráðherra Í. h. ríkissjóðs hins vegar eigi þannig vaxnar, að þær mætti sækja í einu máli, sbr. 47. gr. laga nr, 85/1936. Enn var reifun máls talið áfátt. Ómerking og máli vísað frá héraðs- dómi. Málskostnaður í héraði og fyrir Hæstarétti féll niður 984 Skiptaréttur úrskurðaði í fyrsta lagi, að dánarbætur, sem vá- tryggingarfélag greiddi skiptaráðanda vegna andláts K, skyldi ekki renna í bú K, en foreldrar hans, Ó og T, kölluðu til fjár þessa. Ó og T kröfðust bæði staðfestingar á þessu ákvæði fyrir Hæstarétti, og var það staðfest. Í öðru lagi úrskurðaði skiptaréttur, að fé þetta skyldi skiptast að jöfnu milli Ó og T. Samkv. framansögðu rann fé þetta ekki til búsins, og bar þá ekki undir skiptarétt að úrskurða þennan ágreining. Var ákvæði skiptaréttar um þetta atriði ómerkt og málinu vísað frá skiptarétti .................. 1037 B. Opinber mál. H var saksóttur fyrir brot á 218. gr. alm. hgl. Fór fram munn. málflutningur 10. maí 1972, sbr. 1. málsgr. 1. tl. 130. gr. laga nr. 82/1961., og lögðu saksóknari og verjandi þá málið í dóm. Nokkrum dögum síðar var tekin skýrsla af vitni. 20. ágúst s. á. þingaði dómari og dómtók málið, og lét þess getið, að hvorki saksóknari né verjandi óskuðu eftir frekari málflutningi, þótt vitni þetta hefði verið ytfirheyrt. Dómur var upp kveðinn 29. ágúst 1972. Röskur hálfur fjórði mán- uður leið frá því, að munnlegur málflutningur fór fram í málinu, unz dómur var kveðinn upp. Munnlegur málflutn- ingur var eigi talinn koma að þeim notum, sem til er ætil- azt, þegar svona langur tími líður frá flutningi máls til dómsuppsögu. Þessi réttarfarsháttur var talinn brýnt brot á 165. gr. laga nr. 82/1961, sbr. 191. gr. laga nr. 85/1936. Dómurinn var ómerktur og málinu vísað heim til löglegrar meðferðar og dómsuppsögu. Ríkissjóði var dæmt að greiða allan kostnað við áfrýjun málsins ...................... 476 Ómerking ummæla. Q Óréttmætir veralunarhættir. Sjá vörumerki ..............02222.0.. 0. 469 Prentréttur. Prestar. CXX Efnisskrá Bls. Rangur framburður fyrir dómi. Snemma morguns komu lögreglumenn að bifreið, sem ekið hafði verið út af Suðurlandsvegi við Þrengslaveg. Í bif- reiðinni svaf E í framsæti, en B í aftursæti. Töldu þeir Þriðja mann hafa ekið bifreið, en gátu enga grein gert fyrir manni þessum. Í bifreið fundust tvær flöskur af ótollaf- greiddu vodka og ein tóm, svo og nokkrar tómar Tuborg bjórflöskur. Nokkru síðar var þeim E og B tekið blóð, og reyndist 0.76%e alkóhólmagn í blóðsýni, er tekið var úr E, og 0.8% í blóðsýni úr B. Fyrir rannsóknarlögreglu og síðar í dómi skýrði B svo frá, að hann hefði ekið bifreið E frá Reykjavík að Ölfusá daginn áður, en þar höfðu þeir E og B verið að veiðum. B kvað S hafa ekið bifreið frá veiðistað að Selfossi, en E hefði fengið einhvern pilt til að aka bifreið Þaðan að Flúðum og síðan áleiðis til Reykjavíkur. E skýrði á sama hátt frá fyrir rannsóknarlögreglu og í dómi. S stað- hæfði fyrir dómi, að B hafi ekið bifreið E frá Reykjavík að veiðistað í Ölfusá, en hann kvaðst ekki hafa ekið bifreið þaðan að Selfossi. Daginn eftir að S var yfirheyrður, skýrðu þeir E og B enn frá á sama hátt, en voru þá úr- skurðaðir í gæzluvarðhald. Þremur dögum síðar breytti E framburði sínum svo, að piltur sá, sem hefði ekið bifreið að Flúðum og frá, hefði einnig ekið frá veiðistað við Ölfusá að Selfossi, Næsta dag kom svo S fyrir dóm. Skýrði hann nú svo frá, að E hefði ekið bifreiðinni frá Reykjavík að veiðistað við Ölfusá, en ekki B, og þeir allir neytt áfengis á leiðinni. S kvað E hafa beðið sig að leyna því, að E hefði ekið bifreiðinni og að hann hafi neytt áfengis við akstur. B skýrði tveimur dögum síðar svo frá, að E hefði ekið bif- reiðinni að Ölfusá frá Reykjavík og hefðu þeir allir þrír þá neytt áfengis. Um kvöldið hefði bróðir E, G, ekið bif- reiðinni áleiðis frá veiðistað að Flúðum og aftur að Sel- fossi. Kvaðst B hafa borið rangt að ósk E og vegna þess að hann hefði óttazt að hann yrði talinn hlutdeildarmaður í broti E og G, en þeir voru sviptir ökuleyfi, þegar þetta gerðist. Hefðu þeir þrír, E, B og S sammælzt um rangan framburð. Að svo vöxnu viðurkenndi E að hafa ekið bifreið- inni að Ölfusá og neytt þá áfengis. Hefði hann síðan beðið G að aka bifreið að Flúðum og til Selfoss aftur, en þar hefði þeim orðið sundurorða og hefði E ekið bifreið áleiðis til Reykjavíkur allt þangað til að hún fór út af vegi. E var refsað samkv. 1. málsgr. 142. gr., sbr. 1. málsgr. 22. gr. hgl., og svo fyrir ölvunarakstur o. fl. B og S var refsað samkv. 1. málsgr. 142. gr. hgl. Refs.: E fang. 4 mánuði og 3.000 kr. sekt (brot á áfengislögum); B fang. 3 mánuði; S fang. 3 mán., skilorðsbundið til tveggja ára .................... 690 Efnisskrá CXXI Rannsókn opinberra mála. Fundið að því í hrá., að rannsókn máls út af bifreiðaslysi hafi eigi verið jafn rækileg og skyldi, þ. á m. var eigi reynt að leiða í ljós, hvert för reiðhjólamanns, sem slasaðist, var heitið. Löggæzlumenn, sem könnuðu vettvang, komu eigi fyrir dóm, m. a. í því skyni að skýra frá athugunum sínum á vettvangi .........0.0.0000 000 Starfsmenn Landhelgisgæzlunnar flugu í flugvél yfir bát A og gerðu staðarákvarðanir. Var A síðan kærður fyrir fiskveiði- brot í landhelgi. Í hrá. var það talið athugavert, að starfs- mennirnir gerðu bátsverjum eigi viðvart, meðan mælingar til staðarákvörðunar fóru fram ........0200000 0000... Í máli út af fiskveiðabroti segir, að rannsókn þess hafi eigi verið svo vönduð sem skyldi. Þá er bent á, að skipstjórnar- menn á varðskipi hafi eigi verið prófaðir um veiðiaðgerðir og atferli ákærða á þeim tíma er ákæra lýtur að og eigi hafi farið fram samprófun ákærða og skipstjórnarmanna um þetta efni ..........2.000000.eee nr Í hrd. var það talið aðfinnsluvert, að úr hófi hafi dregizt að hefja rannsókn máls út af kæru um þjófnað í íbúðarhúsi. Þá var rannsókninni hvorki haldið áfram með nægilegum hraða né var hún svo vönduð sem rétt var ..........00.... Refsiheimildir og beiting þeirra. Sjá og lög, lögskýring. H var refsað samkv. 211., sbr. 20. gr., alm. hgi. fyrir ofríkis- verk við E og son hennar, Þ, en hann skaut úr byssu inn um hurð á íbúð E, og særði E og Þ. Fyrir þetta atferli varð honum ekki jafnframt refsað fyrir brot á 217. gr. og 220. gr., 4. málsgr. H ruddist inn í aðra íbúð í húsi þessu og beindi byssu að S. HJ, sem þar var staddur, tók um byssu- hlaupið og beindi byssu niður á við. Hljóp skot þá úr byss- unni og Í fót HJ. Varð að nema burt fót HJ með skurðað- gerð fyrir ofan hné. Fyrir atferlið í þessari íbúð var H refsað samkv. 219. gr. og 220. gr., 4. málsgr., alm. hgl., en hann var sýknaður af ákæru fyrir brot á 211., sbr. 20. gr. sömu laga ........00000.0 00. H sætti refsiðómi í Danmörku fyrir brot á d. hgl., sem sam- svöruðu 226. gr. og 233. gr. Í alm. hgl. nr. 19/1940. Sá dómur var skilorðsbundinn. Var hann lagður til grundvallar við refsiákvörðun svo sem ísl. dómur væri, en sýnt þótti, að H hefði rofið skilorð samkv. dómi þessum, og var refsað m. a. með vísan til 60. og TT. gr. alm. hgl., svo og til þeirra ákvæða í ísl. hgl., er samsvöruðu hinum dönsku .......... Refsingar. Banaslys af völdum bifreiðar. Bifreiðarstjóra dæmd 6.000 kr. Bls. 62 379 ö6l 684 912 912 CXXKITI Efnisskrá sekt, sviptur ökuleyfi 6 mánuði .......................... Hliðstætt sakarefni. Dæmd 5.000 kr. sekt, svipting ökuleyfis 6 mánuði ................00. rr Bifreiðarstjóra dæmd 3.000 kr. sekt og svipting ökuleyfis í 1 mánuð vegna aksturs á óhóflegum hraða ................ Manni dæmt 12 mánaða fangelsi skilorðsbundið vegna margra þjófnaðarbrota .............00%..000.0 sr Manni dæmt 12 mánaða fangelsi vegna fjárdráttar, fjársvika og skjalafðlsunar ...................... 000 0n nn 2 mönnum dæmd refsing samkv. 210. gr. alm. hgl. vegna útgáfu klámmynda, refsiákvörðun frestað skilorðsbundið ........ Skipstjóra dæmd 40.000 kr. sekt fyrir ólöglegan umbúnað veið- ATÍÆrA .........0.0020.. 00. Skipstjórum dæmd 60.000 kr. sekt fyrir fiskveiðabrot .... 207, Manni dæmt 6 mánaða fangelsi fyrir þjófnað ................ Manni var dæmt 6 mánaða fangelsi og 3.000 kr. sekt fyrir að hvetja tvo menn til rangs framburðar fyrir lögreglu og dómi, svo og vegna ölvunaraksturs og vörzlu ótollafgreidds áfengis ..................2 0... 2 mönnum var dæmt þriggja mánaða fangelsi vegna rangs framburðar í dómi, og var refsing annars skilorðsbundin, en hins óskilorðsbundin .................0.00..00 000 Manni var dæmt 8 ára fangelsi fyrir brot á 211., sbr. 20. gr. alm. hgl., 219. gr., 4. málsgr. 220. gr., og vegna brota samkv. 226. og 233. gr. (skilorðsrof samkv. dönskum refsidómi), svo og Vegna ölvunaraksturs. Sviptur ökuleyfi ævilangt .... Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög: a. Sekt dæmd án vararefsingar. b. Sekt dæmd auk refsivistar ................00......... c. Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing: Fjárhæð sektar kr. 3.000. Varðhald 2 dagar ............ Fjárhæð sektar kr. 5.000. Varðhald 5 dagar ............ Fjárhæð sektar kr. 6.000. Varðhald 5 dagar ............ Fjárhæð sektar kr. 40.000. Varðhald 20 dagar .......... Fjárhæð sektar kr. 60.000. Varðhald 20 dagar .... 207, d. Skilorðsdómar ............00... 0000. 310, 452, e. Varðhald dæmt. f. Fangelsi dæmt ...................... 310, 442, 684, 690, g. Eignarupptaka dæmd ........................ 207, 561, h. Svipting verzlunarleyfis dæmd. i. Svipting ökuleyfis dæmd .................. 62, 69, 339, j. Ómerking ummæla. Refsivist og sektir. E var dæmd refsing samkv. 142., sbr. 1. málsgr. 22. gr. hgl., og m. a. samkv. 2., sbr. 3. málsgr. 25. gr., sbr. 80. gr. um- 310 442 452 561 648 684 690 690 912 690 69 339 62 561 648 690 912 648 912 Efnisskrá CXXITII terðarlaga nr. 40/1968 og 1. málsgr. 24. gr., sbr. 45. gr. áfengislaga og 1. málsgr. 17. gr., sbr. 2. tl. 33. gr. sömu laga (handhöfn ótollafgreidds áfengis). Refs.: 4 mán. fang- elsi, 3.000 kr. sekt ......020000000 0. ee nnnn nr Réttarfar. Sjá aðfarargerðir, aðför, aðgerðarleysi, aðild, aðild- areiður, áfrýjun, áfrýjunarfrestur, áfrýjunarleyfi, ákæra, dómarar, dómhæfi kröfu, dómstólar, endurrit skjala, endur- upptaka máls, félagsdómur, fjárnám, fógetagerðir, frávísun, frestir, fyrning, gagnaðflun, gerðardómur, gjafsókn, gjaf- vörn, hafning máls, heimvísun, innsetningargerð, kyrrsetn- ing, kærufrestur, kærumál, lög, lögskýring, lögbann, lög- hald, löggæzlumenn, lögsaga, lögtak, málflytjendur, mál- flutningur, málshöfðunarfrestur, málskostnaður, niðurfell- ing máls, ómaksbætur, ómerking, réttarfarsvítur, sáttir, sératkvæði, stefna, stefnubirting, tómlæti, úrskurður, út- burðarmál, útivist aðilja, vanreifun, varnarþing, venju- réttur, vitni, þingsókn, þingvottar. Réttarfarsannmarkar og vítur. Sjá og dómarar, lögmenn. Dómari lagði fram skjal, sem honum barst frá lögmanni stefn- anda eftir dómtöku máls og eigi var kynnt stefnda. Þá var í dóminum vísað til bréfs, er dómara barst frá öðrum varn- araðilja máls, og hafði það hvorki verið lagt fram í málinu né kynnt stefnanda. Þótti þetta mjög aðfinnsluvert ...... Dráttur varð við gagnaöflun í máli, og þótti hann vítaverður .. Aðfinnsluvert var. að til rökstuðnings gæzluvarðhaldi var í úr- skurði um það efni vísað að nokkru til forsendna í fyrri gæzluvarðshaldsúrskurði yfir varnaraðila ................ Skuldamál var höfðað í des. 1964. Lögmenn aðilja höfðu sam- eiginlega fresti og framhaldsfresti um nærfellt tveggja ára skeið, unz þeir lýstu gagnaöflun lokið 7. marz 1967. Ekkert var síðan aðhafzt í málinu fyrr en 14. sept. 1970, en þá var það tekið fyrir á bæjarþinginu og hafizt handa um gagna- öflun að nýju. Var málið síðan tekið fyrir nokkrum sinnum, unz það var flutt 21. des. 1970, og dómur uppkveðinn 11. jan. 1971. Voru héraðsdómari og þeir tveir lögmenn, sem fluttu málið, víttir fyrir þann óhæfilega drátt, sem varð á málinu ..........cceessr Að því var fundið, að lögmaður viðhafði óþinglegt orðbragð um héraðsdómara í málinu í greinargerð fyrir Hæstarétti .... Fundið var að því, að hérd., sem fjallaði um ágreiningsatriði í uppboðsrétti, nefndi úrlausn sína ranglega dóm í stað úr- skurðar ..........z..eenes Óhæfilegur dráttur varð á rekstri einkamáls. Eftir að greinar- Bls. 690 27 27 33 143 231 234 CKXIV Efnisskrá gerð stefnda kom fram, voru aðiljum veittir frestir í ná- lega 2 ár án þess að sakargögn væru lögð fram. Síðar var tekin dómskýrsla af stefnanda og eitt vitni kom fyrir dóm. Hvíldi málið nú í rösk 2 ár, þar sem frestir voru veittir, en engin gögn lögð fram. Að svo búnu var því lýst á dómbþingi, að gagnaöflun væri lokið. Var málinu frestað til munnlegs málflutnings, er fram fór 9 mánuðum síðar, en þá var lagt fram endurrit af dómi sakadóms, er varðaði sakarefnið. Dráttur þótti ekki sízt stafa af vinnubrögðum lögmanns stefnanda í héraði. Seinagangur þessi þótti í heild sinni aðfinnsluverður, og var hann talinn brýnt brot á lögum nr. 85/1936 ............... 000... Fundið var að því í barnsfaðernismáli, að óhæfilegur dráttur hafi orðið á rekstri þess .................0.0. 00. Fundið var að því í máli, að óhæfilegur dráttur hafi orðið á rekstri þess, en það fjallaði um bætur vegna vinnuslyss .. Fundið var að því, að dómarafulltrúi setti fram fjárkröfu vegna J, sem varð fyrir líkamsmeiðslum af völdum H, en mál H var til rannsóknar við embætti það, er S starfaði við. S áréttaði kröfu í bréfi til sakadðóms sama embættis. Þegar það gerðist, höfðu tekið gildi reglur nr. 32/1971 um mál- flytjendastörf manna í opinberu starfi. Umsýsla S var eigi talin samrýmast þeim reglum ...........0...0.00 0. Sagt í hrá., að mál hafi verið kært ófyrirsynju ................ Óþarfa dráttur í máli var víttur. Í sama máli þótti athugavert, að í héraðsdómi voru tekin upp nær orðrétt flest gögn málsins án úrvinnslu, andstætt ákvæðum 193. gr. laga nr. 85/1936 ...........0000 000 Það þótti aðfinnsluvert, að lögmaður hafði ekki unnið að ágrips- gerð, svo sem honum bar ..............0.0 0000... Sagt í hrá., að mjög hafi skort á skýrleik í málflutningi lög- manna aðilja .................20200 0200 Ó, héraðsdómari í Kópavogi, kvað upp skiptaréttarúrskurð. Í Hæstarétti var bæjarfógetanum þar í kaupstað stefnt fyrir Hæstarétt, en eigi Ó, svo sem rétt hefði verið samkv. 1. gr. laga nr. 19/1885. Þótti það athugavert ................ Réttargæzla. Vátryggingarfélagi bifreiðar var stefnt til réttargæzlu í bóta- máli gegn eiganda bifreiðar ........................ 240, Í bótamáli vegna líkamstjóns af völdum vélgröfu var vátryggj- anda stefnt til réttargæzlu .................00.0000.00... Í björgunarmáli var vátryggjanda skips þess, sem bjargað var, stefnt til réttargæglu .................0.....00. Í bótamáli vegna slyss, er varð í lest skips við affermingu þess, var vátryggjanda skips stefnt til réttargæzlu ............ Bls. 240 373 435 476 656 708 1015 1037 1037 247 347 667 Efnisskrá CXXV Bótakrafa manns vegna handtöku og vistunar að óvilja hans á geðveikrahæli var reist á XVIII. kafla laga nr. 82/1961. Var fjármálaráðherra stefnt f. h. ríkissjóðs, en saksóknara ríkisins til réttargæzlu. Ekki þótti þó ástæða til frávísunar máls frá héraðsdómi, eins og því var háttað, en niðurstaða var sú, að það var of seint höfðað, sbr. 157. gr. nefndra laga (sjá hins vegar bls. 74 í dómasafni) ...........0...... Í framangreindu máli var m. a. Ýmsum embættismönnum stefnt til réttargæzlu í héraði ............0000000 0000. nn Sjá kaup og sala ..........00000000en sr Ritfrelsi. Ríkisstarfsmenn. Sjá opinberir starfsmenn. Sakaraðiljar. S stefndi til varnaraðildar í máli þremur nafngreindum mönn- um „f. h. landeigenda Ytri-Njarðvíkurhverfis með Vatns- nesi“. Að öðru leyti voru málsaðilar eigi nafngreindir í stefnu, svo sem þó er boðið í 88. gr. laga nr. 85/1936. Undir rekstri málsins kom og eigi fram, hverjir þessir landeig- endur væru og ekki var því haldið fram, að þeir hafi stofn- að með sér félag, sem fara megi með varnaraðild þeirra vegna og þar sem áðurgreindir þrír menn séu í fyrirsvari. Stefnubirting fór fram þann veg, að lögmaður stefndu rit- aði á stefnu f. h, þeirra. Varð eigi ráðið af gögnum máls, hvort þeir landeigendur, sem eigi voru nafngreindir í stefnu, hafi fengið vitneskju um málssóknina. Ýmsir aðrir ann- markar voru á málatilbúnaði, og var dómur ómerktur og máli vísað frá héraðsdómi „...........0000200 00... 0. Sakarefni. Á sótti í okt. 1970 um leyfi til borgarstjórans í Rvík til þess að halda hund af ísl. fjárhundakyni á heimili sínu í Reykja- vík. Borgarstjóri synjaði umsókn með vísan til reglu- gerðar um hundahald og heilbrigðissamþykktar. Umsókn var síðar tvívegis synjað. Á höfðaði þá mál gegn borgar- stjóra f. h. borgarstjórnar og heilbrigðis- og dómsmála- ráðherra f. h. ríkissjóðs. Krafðist hann þess, að ógild yrði dæmd synjun borgarstjórans í tilteknu bréfi hans til sín um leyfi til að halda hund á heimili sínu. Hérd. taldi um- sókn Á eigi hafa staðið í tengslum við ákveðinn hund og að eigi væri gerð viðhlítandi grein fyrir áformum Á um hundahald. Til málssóknar væri stofnað almennt í því skyni Bls. 182 782 113 984 CKXVI Efnisskrá Bis. að fá úrlausn um gildi tiltekinna ákvæða í reglugerðum og samþykktum, er vörðuðu hundahald í Rvík. Bryti hún, eins og hún væri úr garði gerð, í bága við 67. gr. laga nr. 85/ 1936 „og þær almennu reglur réttarfarsins, sem hér eiga við“. Var málinu vísað frá dómi. Í hrá. var talið, að máls- efnið væri nægilega sérgreint, og væri ákvæði 67. gr. eigi því til fyrirstöðu, að Á væri rétt að fá úrlausn dómstóla um þá kröfu sína, að ógild verði metin synjun borgarstjóra í tilteknu bréfi hans um leyfi til handa Á að halda hund í Rvík, svo sem að framan greinir, Frávísunarðómur var því felldur úr gildi ..................00. 0000 601 Sakarefni skipt. Í bótamáli bifreiðareiganda gegn samgöngumálaráðherra og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs vegna þess að bifreið stefnanda valt niður af nýendurbyggðum vegi, var sakar- efni skipt, sbr. 5. málsgr. 71. gr. laga nr. 85/1936, og fjallað um bótaskylduna eina .............0.0.0... sn n 584 Sakaukastefna. Aðilja var stefnt inn í mál með sakaukastefnu .............. 93 Sakauki. Með dómi sakadóms 8. ágúst 1972 var G dæmd refsing fyrir fjárdrátt, er hann framdi 24. júlí 1971 og fyrir skjala- fölsun, sem hann framdi 26. júlí s. á. Var refsing ákveðin eins árs fangelsi. Í dómi sakadóms 16. október 1972 var G enn dæmdur fyrir fjársvik, sem framin voru í júlí 1971. Í síðara dómi var G dæmdur sakauki samkv. 78. gr. hgl. og refsing dæmd 60 daga fangelsi. Í Hæstarétti voru bæði þessi mál sameinuð og heildarrefsing dæmd með vísan til Tt. gr. hgl. Refs.: 12 mán. fang. ..........00.00. 00... 442 Sakaruppgjöf. Sakhæfi. Í opinberu máli gegn G, sem sekur reyndist um brot á 155., 247. og 248. gr. alm. hgl.,, voru lagðar fram álitsgerðir tveggja sérfræðinga í geðsjúkdómum um sakhæfi hans. Annar læknirinn taldi hann geðveilan, en sakhæfan. Hinn kvað G ekki vera geðveikan né andlega vanþroska. Hann væri afbrigðilegur persónuleiki með gallaða skapgerð. Læknirinn taldi hann sakhæfan. G var dæmd refsing, 12 mánaða fangelsi .............20....0.00.0 ss 442 H reyndist sekur um brot á 211., sbr. 20. gr. alm. hgl., 219. gr. og 4. málsgr. 220. gr., svo og ölvun við akstur o. fl. Geð- Efnisskrá CXXVII Bls. sjúkdómalæknir, sem rannsakaði H, taldi hann hvorki geð- veikan né fávita, heldur geðvilltan mann. H war talinn sakhæfur, og leysti áfengisneyzla hans hann eigi undan refsingu, sbr. 17. gr. alm. hgl. .......02000000 000... 0... 912 Samaðild. Frávísunardómi héraðsdómara, þar sem wísað var til 46. gr. laga nr. 85/1936 var hrundið. Sjá kærumál, einkamál .... 12 Kaupfélagið K stóð höllum fæti fjárhagslega. K starfrækti inn- lánsdeild. Forráðamenn K sömdu svo við sparisjóð S í nóv. 1969, að S yfirtæki innstæður innlánsdeildar K, að upphæð 7.832 millj. kr. og skuldbindi sig til að greiða inn- stæðueigendum það fé eða ávaxta það hjá sér. K greiddi innlánsfé með því að afhenda S veðskuldabréf að fjárhæð 6.5 millj. kr., en eftirstöðvar, 1.332 millj. kr., skyldu greið- ast úr bindireikningi K hjá Seðlabanka Íslands og inn á bindireikning S við sömu stofnun. Á veðskuldabréfið var rituð sjálfsskuldarábyrgð forráðamanna SÍS. Bú K var tekið til gjaldþrotaskipta 9. okt. 1970. Nokkrir skuldheimtu- menn K höfðuðu mál með samþykki skiptaráðanda og kröfðust riftunar á samningi K við S og á veðsetningu K til S á nánar tilteknum eignum, sem greindar voru Í framangreindu veðskuldabréfi. Máli var stefnt gegn K, S og með sakaukastefnu gegn SÍS. Hérd. taldi, að beina bæri riftunarkröfu, sem reist sé á 23. gr. laga nr. 25/1929 og kröfu um skil verðmæta, gegn þeim lánardrottnum, sem talið er að ívilnað hafi verið. Krafa um riftingu varðaði mjög hagsmuni innstæðueigenda, en þeim hafði ekki verið gefinn kostur á að gæta hagsmuna sinna í málarekstrin- um. Þá var kröfugerð stefnenda talin ófullkomin að því er varðar skil verðmæta í búið. Vegna þessara galla á mála- tilbúnaði var málinu vísað frá dómi. Í hrd. segir, að inn- stæðueigendur hafi ekki verið aðiljar að samningsgerð K og S. Verði þeir því ekki taldir eiga óskipt réttindi eða bera óskiptar skyldur með þeim, er gerðu þann samning. Var 46. gr. laga nr. 85/1936 því eigi talin vera því til fyrirstöðu, að kröfu um riftun samnings K og S sé beint að S án þess að innstæðueigendum sé stefnt til varnaraðildar, og önnur lagaákvæði voru ekki talin þessu til fyrirstöðu. Kröfu um riftun á veðsetningu var af sömu ástæðum unnt að sækja í málinu, svo sem málatilbúnaði var farið. Var frávísunar- dómi því hrundið og málinu vísað heim í hérað til lög- legrar meðferðar og efnisdóms .......0.0000000 00... 93 Sameign. CXKVIII Efnisskrá Bls. Samningar. Sjá og ábyrgð, ákvæðisvinna, fargjald, fasteignasala, flutn- ingssamningar, kaup og sala, kaupgjaldsmái, kjarasamn- ingar, riftun samninga, skuldamál, vinnulaun, vinnusamn- ingur. Framkvæmdanefnd byggingaráætlunar (F) bauð út m. a. málun á 180 íbúðum í Breiðholti í júlí 1969. Er tilboð voru opnuð í ágúst s. á., var tilboð frá EK og EG virt lægsta boð. EG dró sig út úr tilboðinu í sept. s. á., en samþykkti, að EK yrði talinn einn aðili að því. Áréttaði EK það í næsta mán- uði, að hann myndi standa við tilboð þetta. Í lok sept. var samþykkt hjá F að leita samninga við EK. Viðræður F við EK voru þó eigi hafnar, fyrr en vorið 1970. Sat E þá tvo fundi með tveimur verkfræðingum F. Lagt var fram Í málinu skjal frá öðrum verkfræðinganna, þar sem á stendur: „Málun, verk nr. 3-1000, samningsaðilar Fram- kvæmdanefnd byggingaráætlunar, Einar og Eyþór“ (þ. e. EK og EG). Í júlí 1970 fékk EK „deili tímaplan“ svonefnt frá F, þar sem EK er boðaður á byggingarfundi hvern miðvikudag. 24. júlí 1970 ákvað F að bjóða að nýju út málun í framangreindum íbúðum vegna mikilla breytinga á verklýsingu o. fl. Gerði EK nú að nýju tilboð í málun, en ritaði jafnframt F og tók skýrlega fram, að hann teldi núverandi útboð brot á samningum við sig og áskildi sér bótarétt af því tilefni, Á grundvelli hinna nýju tilboða var svo samið um verkið við annan aðilja en EK. Í hérd. og hrd. var talið, að eigi hefðu verið komnir á samningar milli EK og F um verk það, sem lýst er hér að framan. Í hérd. var talið, að F hefði slitið samningaviðræðum við EK án þess að EK veitti tilefni til þess, eftir að hafa gefið hon- um ástæðu til að ætla, að við hann yrði samið, og dregið samningaumleitanir við hann í langan tíma. Enn fremur, að samningaumleitunum hafi verið slitið við hann á grund- velli forsendna, sem F var óheimilt að bera fyrir sig, þ. e. að óánægja meistara í málningariðn hafi ráðið úrslitum um afstöðu F., Þótti F af þessum sökum bótaskyldur gagn- vart EK, og voru bætur ákveðnar 180.000 kr. Í hrá. segir, að ekki verði talið, að samningaviðræður þær, sem fram fóru milli aðilja, eða önnur samskipti þeirra hafi verið á þann veg, að þau veittu EK rétt til bóta úr hendi F, þótt hann sliti samningaviðræðum í júlí 1970 og byði verk út að nýju. Sýkna .........0.0..00n ss ner 742 Samvinnufélög. Skattaaðstaða við sameiningu kaupfélaga. Sjá skattar ...... 700 Kaupfélag sótt til bóta vegna líkamsmeiðsla, er hlutust við af- Efnisskrá CXKIX fermingu skips .........22.0000000 00... Kaupfélag er aðili að endurheimtumáli vegna söluskatts .... Sáttir. Segulband, segulbandsupptaka. Í hrd. segir, að í einkamáli hafi nokkrar skýrslur aðilja og vitna verið teknar á segulband, en eigi skráðar í þinghald- inu. Þessi aðferð hafi eigi sætt andmælum málsaðilja. Ráðið verði af dómsgerðum, að vinnubrögð við skýrslu- tökuna séu eigi svo vönduð sem skyldi. Í sératkvæði eins hæstaréttardómara segir, að það, sem tekið var á segul- bönd, hafi verið síðar vélritað og staðfest endurrit hins vélritaða afhent lögmönnum og fellt í dómsgerðir. Laga- heimild skorti til að hafa þennan hátt á í einkamálum, sbr. ákvæði 42. og 133. gr. laga nr. 85/1936, enda verði hún eigi leidd af ákvæðum annarra laga. Var héraðsdómari Bls. 708 736 víttur fyrir þessi vinnubrögð í sératkvæðinu .......... 285—6 Sagt í hrd., að lög nr. 85/1936 veiti eigi heimild til, að skýrslur aðilja eða vitna verði teknar á segulbönd, þannig að sú upptaka komi í stað skráningar skýrslu að efni til í þing- bók, svo sem brýnt er boðið um vitnaskýrslur í 3. málsgr. 133. gr. laga nr. 85/1936. Af málsskjölum þótti mega ráða, að vinnubrögð við skýrslutöku þessa séu eigi svo vönduð sem skyldi. Aðiljar andmæltu ekki þessari aðferð og ve- fengdu ekki efni skýrslnanna. Voru þær lagðar til grund- vallar við úrlausn máls. Einn dómari getur þess, að dóms- formaður hafi lagt fram endurrit hins vélritaða „sem venjulegt þingskjal“, þótt hvorki aðiljar né lögmenn þeirra væru staddir á því dómþingi, og varð ekki séð, að þeir hafi verið boðaðir þangað. Þessi dómari taldi, að lagaheimild skorti til að hafa þennan hátt á um skýrslutöku í einka- málum, sbr. 42. gr. og 133. gr. laga nr. 85/1936, og eigi yrði slík heimild leidd af ákvæðum annarra laga. Varðaði þetta vítum að mati dómarans ...........0.0.0 0... Sératkvæði. 1. Hæstiréttur. Tveir dómendur Hæstaréttar skila sératkvæði um úrslit máls 62, Tveir dómendur Hæstaréttar skila sératkvæði um forsendur ÁÓMS ......0...00000 rn Einn dómandi Hæstaréttar gerir sératkvæði um forsendur ÁÓMS .......000.00 0000 962 1026 347 CKKXX Efnisskrá Einn dómandi Hæstaréttar gerir sératkvæði um úrslit máls 224, 254, 339, 405, 584, 608, 811, Einn dómandi gerir sératkvæði um málskostnað .............. 2. Héraðsdómur. Einn dómandi í sjó- og verzlunardómi gerir sératkvæði um málskostnað ...........0.e0 ess Einn dómandi í Félagsdómi gerir sératkvæði um frávísunar- atriði ............02000.n ser Sjó- og veralunardómur. Bótamál skipverja á hendur útgerðarmanni vegna vinnuslyss um borð í báti rekið fyrir sjó- og verzlunardómi ........ Mál út af verzlunarviðskiptum rekið fyrir þessum dómi ...... Mál út af heimtu skipverja á launum, þar sem útgerðarmanni var stefnt, var rekið fyrir þessum dómi ................ Mál út af vörumerki og óréttmætum verzlunarháttum var rekið fyrir þessum dómi .......20000000.n ern Mál milli Áfengis- og tóbaksverzlunar ríkisins og B, kaup- manns, út af ábyrgðaryfirlýsingu hans rekið fyrir þessum ÁÓMI ........00000 rn Mál, er hótel höfðaði á hendur fyrirsvarsmönnum ferðaskrif- stofu út af viðskiptum þeirra, rekið fyrir ofangreindum NÓMI ........000 00 Mál út af björgun skips rekið fyrir ofangreindum dómi ...... Mál út af bótum vegna líkamsmeiðsla, er hlutust í lest skips við affermingu þess, rekið fyrir ofangreindum dómi ...... Mál út af firma rekið fyrir ofangreindum dómi .............. Mál út af kaupum á bát rekið fyrir ofangreindum dómi ...... Mál út af fargjaldsauka rekið fyrir ofangreindum dómi ...... Sjóveð. Sjóveðréttur dæmdur í v/b K, sem v/b B bjargaði, fyrir björg- unarlaunum, sem fyrirsvarsmanni B, f. h. eiganda og áhafn- ar, voru dæmd, ásamt vöxtum og málskostnaði, sbr. 3. tl. 216. gr. laga nr. 66/1963 ........0220000 0000 nn nn. Fallið var frá kröfu um, að sjóveðréttur yrði viðurkenndur í bótamáli, þar sem maður slasaðist í lest skips við afferm- ingu þess ........00000 senn Skaðabætur. A. Innan samninga. Byggingarfyrirtækið M tókst á hendur að reisa hús fyrir J, og skyldi skila húsi tilbúnu undir tréverk og málningu. Sér- stök verklýsing var undirrituð af J og H, múrarameistara hússins og forráðamanns M. J framseldi G réttindi sín Bls. 962 690 143 837 215 262 469 536 608 667 708 "1 846 887 667 108 Um Efnisskrá CXXXKI samkv. samningi við M, en þá var verki M lokið a. m. k. að mestu. Ýmsir gallar komu fram á húsinu, einkum í sam- bandi við þak, og urðu spjöll af leka. Talið var, að framsal J til G hafi m. a. tekið til krafna á hendur M vegna van- efnda. Eigi varð talið, að kröfur þessar væru fallnar niður fyrir tómlæti eða fyrningu. Talið var, að meginorsök lek- ans á þaki hússins hafi verið sú, að loftræsting þaks hafi verið ófullnægjandi. M smíðaði sjálfur húsið í því skyni að selja það og var skaðabótaskyldur vegna þessarar van- smíði. Þótt G undirritaði afsal frá J með því ákvæði, að hann sætti sig við ástand hússins, tók það ekki fyrir bóta- rétt hans samkv. þessu. G átti einnig m. a. rétt á bótum fyrir rakaskemmdir á veggjum, viðgerðir á klæðningu á gólfi og sprungum í veggjum. Þá voru G dæmdar bætur vegna þess, að múrhúðun á þakbrúnum var laus á nokkr- um stöðum, og var látið sitja við mat byggingarfróðs sam- dómanda á tjónsfjárhæð. Um H var m. a. sagt, að eigi væri sannað, að múrbrot á þakbrúnum stafi af atvikum, sem hann beri ábyrgð á gagnvart G. Talið var og, að eigi væri leitt nægilega í ljós, hver brögð væru að múrstíflum í loft- rásaropum, en G byggði bótarétt gegn H á þeim atvikum. Var H sýknaður af þeirri bótakröfu. Sannað var, að K gerði uppdrátt af þaki fyrir trésmiði, en ósannað, að hann hafi sagt fyrir um loftræstingu þaksins, með þeim hætti, sem á var hafður. Var K sýknaður af kröfum G .............. bótakröfu vegna samningaviðræðna. Sjá samningar ...... B. Utan samninga. 1. Árekstur skipa. 2. Bifreiðar. Bifreið ekur á hross. Árekstur bifreiða. 26. sept. 1963 fannst hross dautt við þjóðveg í Ölfusi. Bentu verksummerki til þess, að hrossið hefði orðið fyrir bifreið. Fundust þar á veginum m. a. glerbrot af VW bifreið. Í Hveragerði hafði lögreglan upp á slíkri bifreið, er var með brotið stefnuljósker. Viðurkenndi GH að hafa ekið bifreið þessari þá um nóttina og hefði hún lent á hrossi, sem honum hefði fundizt bleikt að lit. 27. sept. s. á. var lögreglu tilkynnt, að fundizt hefði á þessum slóðum bleikur foli, sem slasaður var, að því er talið var, af völdum bifreiðar. Varð að slátra folanum vegna lemstra. Eigandi hans, GS, höfðaði mál gegn GH og krafðist 20 þús. kr. bóta fyrir missi folans. Vætti hnigu að því, að foli þessi hefði haldið sig í hópi hrossa, sem fylgzt hefðu að, og var þar á meðal hross það, er fannst dautt 26. sept. Farþegar í bifreið GH gátu Bls. 278 142 CKKXII Efnisskrá Bls. eigi gefið skýrslur, sem að gagni komu, með því að þeir voru ölvaðir, er atburður þessi gerðist. GH sætti 60 daga varðhaldi fyrir akstur í þetta skipti, en sannað þótti, að hann hefði verið ölvaður við akstur. Eigi tilkynnti GH um slysið. Í hérd. segir, að akstur GH hafi verið stórvítaverður. Leggja varð til grundvallar, að hross það, er fannst dautt 26. sept., hafi orðið fyrir bifreiðinni. Þeir, sem komu á vettvang 26. sept., urðu ekki varir við meiðsli á folanum, og menn veittu ekki athygli meiðslum hans fyrr en dag- inn eftir. Þá varð að hafa í huga, að hrossin voru við fjöl- farinn þjóðveg. Þóttu með vísan til þess eigi fram komin nægileg gögn til að telja, að meiðsl þau, sem leiddu til þess að lóga varð fola GS, hafi stafað af bifreið GH. Sýkna. Málskostnaður í héraði og fyrir Hæstarétti féll niður .... 240 H rak fjögur hross eftir þjóðvegi frá Blönduósi áleiðis að býl- inu Brekku. Hann sat á dráttarvél við reksturinn. Skyndi- lega kom bifreið, er B ók, úr gagnstæðri átt (að sunnan) og ók á 3 hross, sem lemstruðust og lóga varð. Krafðist H bóta fyrir hrossin í máli, sem hann höfðaði gegn B. Hemla- far bifreiðar B reyndist 13 m að þeim stað, er bifreið rakst á hross, samkv. mælingu. Benti það til þess, að ökuhraði bifreiðar hefði verið meiri en B taldi sjálfur, og óhæfilega mikill miðað við aðstæður, einkum þegar þess var gætt, að myrkur var á. Samkv. því og með vísan til 1. málsgr. 67. gr., sbr. 1. málsgr. 69. gr. umferðarlaga nr. 40/1968 varð að telja, að B bæri fébótaábyrgð vegna tjóns H. Talið var með hliðsjón af ákvæðum 64. gr. umferðarlaga, að óvar- legt hafi verið af H að reka hrossin eftir veginum, þar sem vænta mátti umferðar bifreiða, sérstaklega þegar þess var gætt, að myrkt var. H taldi hross hafa rekizt illa, en ætla mátti, að öll gát að hrossunum hafi orðið erfið vegna þess að H ók dráttarvél við reksturinn. Þótti rétt að skipta sök svo, að H bæri %% hluta tjóns síns sjálfur. Verðmæti þeirra þriggja hrossa, sem um er fjallað í málinu, þótti hæfilega metið á 65.000 kr. samtals, og var þá tekið tillit til þess, að hryssur voru fylfullar. Við slysið urðu skemmdir á bifreið B, og varð B að bera sjálfur 3.000 kr. af því, en auk þess hafði hann uppi kröfu um bætur vegna missis afnota af bifreið. H var talinn eiga að greiða % hluta þeirrar fjár- hæðar, sem ákvörðuð var af þessu tilefni, og átti B rétt á, að það fé kæmi til frádráttar dæmdum bótum til H...... 247 Bifreiðar T og Ó rákust á rétt austan við brúna á Ytri-Rangá. T ók bifreið þjóðveginn í austurátt, en Ó ók bifreið frá Hellu. Ó ók hægt að vegamótunum og nam staðar vegna biðskyldumerkis. Ók hann síðar út á þjóðveginn, en T ók hiklaust þann veg. Snögghemlaði T, er hann sá, að Ó ók Efnisskrá CXXXKIII Bls. í veg fyrir hann. Í árekstrinum varð nokkurt tjón, er T sótti Ó og vátryggingarfélagið S til að bæta. Hemlaför eftir bifreið T voru 11 m, en hjólför bentu til, að T hefði dregið úr ferð á 39 m kafla. T kvaðst hafa ekið á 60 km hraða, þegar hann hafi ekið yfir brú á Ytri-Rangá og þá séð til ferða Ó. Er Ó hafi ekið út á veginn í veg fyrir sig, hafi hann reynt að gefa hljóðmerki og sveigja bifreið fram hjá. Ó taldi sig ekki hafa séð til ferða T og ekið inn á veg- inn á öðru ganghraðastigi og reynt að auka ferð sína til að forðast árekstur. Talið var, að T hafi haft réttmæta ástæðu til að ætla, að Ó væri að þoka bifreið sinni að vega- mótum, en nokkur spölur er frá biðskyldumerki, þar sem Ó nam staðar og að vegamótum, eða að Ó ætlaði að benzín- stöð, sem þar er nærri. T ók á aðalbraut. Taldist Ó hafa brotið gegn lögum nr. 40/1968, 48. gr., 2. málsgr. Ósannað þótti, að T hafi ekið of hratt miðað við aðstæður eða yfir- leitt með þeim hætti, að honum yrði gefin sök á árekstr- inum. Var Ó og S dæmt að bæta T óskipt tjón hans að fullu, þ. á m. kostnað vegna flutnings bifreiðar T frá árekstrarstað, og viðgerðarreikninga og efnivið vegna við- gerðar, svo og dagpeninga vegna afnotamissis bifreiðar, kr. 9.000 (20 dagar, samkv. kröfugerð). T þótti eigi hafa gert næga grein fyrir kröfu um greiðslu vegna flutnings farþega í bifreið T frá árekstrarstað. Var hún eigi tekin til greina ..............0..000.0 494 3. Ýmis persónuslys. Ó, 9 ára, var að leik ásamt öðrum drengjum í Kópavogi á svæði, þar sem hús voru í byggingu. Sannað þótti, að Ó hefði á leið sinni yfir sökkla tiltekins húss H, sem var í smíðum, lent með augað á steyputeini, sem stóð upp úr sökkul- vegg. Talið var, að auga Ó hafi sprungið og varð að nema það burtu, og fékk hann gerviauga. Varanleg örorka var metin 25%. Forráðamenn Ó höfðuðu bótamál gegn eigend- um H. Því var eigi hnekkt, að Ó hafi komizt auðveldlega og hindrunarlaust inn í grunn H. Hlé hafði orðið á byggingar- framkvæmdum við H frá hausti 1965 til febrúar 1966, er slysið varð. Virða varð eigendum H það til vangæzlu, að þeir gerðu ekki ráðstafanir til að draga úr hættu, t. d. með því að beygja teina út af, og þeir létu undir höfuð leggjast að setja upp varúðarmerki. Drengurinn þótti hafa sýnt af sér ógætni. Hann var með prik milli fóta sér, er hann fór yfir grunninn, og varð að ætla, að það hafi verið honum til trafala við að bera hendur fyrir sig. Þá þótti það ógætni af dreng á reki Ó að stytta sér leið yfir grunn- inn að H til félaga sinna, eins og þar var umhorfs og CXKKIV Efnisskrá Bls. myrkur skollið á. Hérd. dæmdi eigendur H til að bæta tjón Ó að hálfu, en í hrá. voru % hlutar tjóns lagðir á eigend- urna. Örorkubætur voru dæmdar 650.000 og þjáningabætur 120.000 kr. ......00.0e ss 866 4. Ýmis skaðabótatilvik. E var sannur að mörgum þjófnuðum, þ. á m. á peningum og morfíni,og auk þess var sannað, að hann olli allmiklum skemmdum á húsnæði, er hann brauzt inn í o. fl. Peningar komu eigi til skila. Honum var dæmt skylt að greiða rétt- um aðiljum peningakröfur þeirra, að svo miklu leyti sem fjárhæðir voru sannaðar og bæta tjón vegna skemmda, er hann vann. E brauzt inn í vélsmiðju og hafði peninga- kassa á brott með sér. Forráðamenn kváðust hafa heitið fundarlaunum fyrir leit að kassanum og fund hans. Kröfð- ust þeir þess, að E væri dæmdur til að greiða fjárhæð fundarlauna, kr. 10.000, er greidd hefðu verið nafngreind- um manni. Með því að kvittun fyrir greiðslu var eigi lögð fram né önnur sönnunargögn, var þessari kröfu vísað frá héraðsdómi, sbr. 146. gr. laga nr. 82/1961 ...........0.... 310 Ábúendur á jörðinni G töldu, að borun eftir heitu vatni á grann- jörðinni F hafi valdið mjög minnkandi vatnsrennsli í hver á G. Þeir stunduðu þar ylrækt og sóttu hreppsnefnd H, sem var eigandi F, til bóta fyrir tjón, sem af þessu hlauzt. Eigi war talið sannað, að vatnsminnkun í hver á G stafaði af borunaraðgerðum þessum. Sýkna .....000000.0.0.....0. 0... 390 G ók vörubifreið með malarhlassi á eftir Vallanesvegi Í S.- Múlasýslu. Er hann nálgaðist brú, sprakk vegkantur og bifreiðin valt út af veginum og skemmdist allmikið. G hafði nokkru áður ekið veg þennan í gagnstæða átt að malarnámu. G og farþegi hans, A, töldu, að framhluti bifreiðar hafi verið kominn upp á brúna, sem var ný, er vegarkantur gaf sig með þeim afleiðingum, að bifreiðin seig og valt síðan. Kvaðst G hafa reynt að auka olíugjöf og reynt þannig að rífa bifreiðina upp, en allt kom fyrir ekki. Hann taldi sig hafa ekið á 25—50 km hraða, og A staðfesti, að G hefði ekið hægt og gætilega og í hvívetna eðlilega. Engin viðvörunarmerki voru á veginum. G taldi sig hafa ekið með ljósum, en atburður þessi varð 21. ágúst, og taldi A svo einnig verið hafa. Töldu þeir G og A veg hafa verið gljúpan og hafi kantur skriðið undan manni, og hafi lausamöl verið í honum. Vegarlagning að brúnni var fram- kvæmd þannig, að ekið var þurri möl á veginn, en lagður var einfaldur sniðdukantur á veg fyrstu 5 m frá brú. H vegaverkstjóri taldi, að vegarlagningu að brúnni, sem staðið hafði yfir þá að undanförnu, hafi eigi verið lokið, er at- Efnisskrá CXXKV Bls. burður þessi varð. G flokksstjóri taldi, að eftir hafi verið að fylla í vik h. megin á veginum, þegar komið var frá Fljótinu. H kvað veginn hafa verið færan, en það hafi verið breikkunin á veginum, sem hafi svikið. E umdæmis- stjóri kvað það óvenjulega aðferð, sem G notaði, er hann lagði þverborð á ýmsum stöðum í kanta til að binda vegar- efnið. Matsmenn töldu eftirfarandi atriði m. a. athugaverð við vegarlagninguna: 1) Vegurinn fékk ekki bindingu, þar sem hann var gerður úr þurri möl. 2) Breikkun vegar um ca. 30—50 cm töldu þeir varhugaverða með því að renna haldlausri möl fram af gamla veginum, sem hinn nýi var byggður á, og ylli það skriðhættu. 3) Einfaldur sniddu- kantur, óbundinn, var ekki talinn gefa styrk á þurri malar- uppfyllingu. 4) Vegurinn þoldi ekki keyrslu, fyrr en „vegur hefur setzt“, og umferð um hann var leyfð of fljótt og án viðvörunar. Í hérd. var talið, að varhugavert hafi verið hjá starfsmönnum vegagerðar að hleypa umferð yfir brúna án viðvörunarmerkja. Hérd. taldi G eiga rétt á að fá tjón sitt bætt að %, en G hafi eigi gætt þeirrar varúðar, sem af honum mátti krefjast. Hann hafði þá rétt áður ekið yfir brúna í gagnstæða átt. Í hrd. segir, að meta verði starfs- mönnum Vegagerðar ríkisins það til stórkostlegs gáleysis að leyfa umferð um veginn. Ákvæði 2. málsgr. 65. gr. vega- laga nr. 23/1970 sé einstætt frávik frá almennum reglum, sem skýra verði þröngt. Miða varð við það samkv. skýrslu G, er studd var vætti A, að G hafi ekið gætilega og eigi brugðizt óeðlilega við, er í ófæru var komið. Var dæmt, að ríkissjóði bæri að bæta G tjón hans að fullu, en mál fjall- aði aðeins um bótaskylduna. Einn dómari taldi G eigi hafa sýnt fram á, að hann hafi gætt „ýtrustu varkárni“ í um- rætt skipti. Yrði því eigi hjá því komizt, vegna brýnna skilyrða 2. mgr. 65. gr. laga nr. 23/1970 fyrir bótaskyldu, að sýkna ríkissjóð ..............22000... 00. rn 584 5. Vinnuslys. G, 17 ára, vann í harðfiskverksmiðju H. Vann hún við harð- fiskvalsara og hafði það verkefni að ýta fiskstykkjum inn á milli stálsívalninga, sem tæta og berja fisk. Yfir völsum var hlíf, en slétt borð beggja megin við valsana. G ýtti litlum fiskbitum að völsum. Er valsar gripu bitann, lenti G með fingurna milli valsanna með þeim afleiðingum, að allir fingur v. handar nema þumalfingur voru brotnir og holdið tætt sundur inn að sinum. G hafði unnið um hálfan annan mánuð hjá H, er slysið gerðist. Fram kom, að ör- yggisloki við vél þessa var eigi á heppilegum stað að um- sögn Öryggiseftirlits ríkisins, er lagði fyrir forráðamenn H CXXXKVI Efnisskrá Bls. að breyta til eftir að slys varð. Héraðsdómur var skipaður sérfróðum meðdómsmönnum. "Töldu þeir öryggisbúnaði vélar hafa verið áfátt. Var það staðfest í dómi Hæstaréttar. Bent var á í þeim dómi, að engin tæki hafi verið tiltæk til að ýta litlum fiskbitum undir öryggishlíf, en aðrir fiskbitar voru eigi fyrir hendi, er slysið gerðist. Var talið óvarlegt af hálfu forráðamanna H að láta eigi nota áhald í þessu skyni. Var fébótaábyrgð felld á H. G var talin að sínu leyti hafa sýnt óvarkárni í vinnubrögðum sínum og var sök skipt svo, að G skyldi bera tjón sitt að hálfu. G voru m. a. dæmdar 300.000 kr. í örorkubætur og 90.000 kr. í miska- bætur. Vextir dæmdir frá slysdegi ............0..0.0..0. öl H vann ásamt þeim GÁ og GH að því að grafa um 5 m djúpan skurð. Við framkvæmd verks var notuð vélskófla, er GÁ stjórnaði. Unnu þeir H og GH niðri í skurðinum og mokuðu lausu efni upp í skóflu gröfunnar, er flutti jarðveginn upp á yfirborðið. Grafan stóð á skurðbarminum. Frosið hafði um nóttina og var hálka á botni skurðarins. Meðan á vinnu stóð, bilaði spenna á röri gröfunnar. Kom þeim þremenn- ingum saman um að framkvæma viðgerð niðri í skurði. Færði GÁ til skóflu gröfunnar þannig að hún stæði á skurðbotni. Meðan á því stóð, rann H til á skurðbotni og bar fyrir sig hendur til að verjast falli og greip þá um arm vélgröfunnar, sem í þeim svifum seig niður í skurðinn. Lenti hann með báðar hendur milli armsins og efri hluta skóflu. Hlaut hann nokkur lemstur af þessu og var varan- legt örorkutjón virt 10%. Stjórnanda vélgröfu hlaut að vera ljóst, að aðstaðan á skurðbotni var óhægari en ella vegna þess, hve þar var sleipt og að gæta þyrfti sérstakrar varkárni um, að þeir, sem voru niðri í skurði, héldu sig í hæfilegri fjarlægð, þegar skófluarmurinn var hreyfður niðri í skurðinum. Var þetta þeim mun brýnna sem skurð- urinn var djúpur og stjórnandi vélgröfu sá ekki vel til þeirra, sem voru að verki. Varð misbrestur í þessu efni hjá GÁ og þótti fyrirtæki það, sem þeir unnu hjá, bera bóta- ábyrgð á tjóni gagnvart H. H var vanur jarðvegsgrefti, þar sem unnið var með vélum. Varð að telja, að hann hafi sjálfur sýnt gáleysi með því að halda sig ekki fjær þeim stað, sem skóflan kom niður á. Var sök skipt til helminga. Voru örorkubætur metnar á 400.000 kr., en bætur fyrir þján- ingar o. fl. á 100.000 kr. Vextir voru dæmdir frá slysdegi. Tveir dómendur tóku fram, að eðlilegast hefði verið að gera við skófluna uppi á skurðbakka, miðað við aðstæður. Úr því að skóflan var látin síga niður í skurð, bar að sýna sérstaka varkárni, enda var enginn maður á skurðbakka til að gæta Öryggis. Niðurstaða þessara dómara var hin Efnisskrá CXKKXVII Bls. sama um mat sakar og ákvörðun tjóns ........0000000... 347 G hafði unnið lengi á trésmíðaverkstæði S. Hann vann Í maí 1964 við að fræsa hringglugga úr harðviði og var að stöðva vinnuvél. Kváðst hann hafa beygt sig niður til að ná Í rof- ann. Þegar hann sneri handfangi rofans, taldi hann sig hafa ýtt við glugganum, sem hann var að vinna við, er hann hélt um með v. hendi, og komið við hann með þeim afleiðingum, að hann missti framan af tveimur fingrum v. handar og skaddaði hinn þriðja. Sérfróðir meðdómsmenn í héraði töldu þá aðferð, sem G notaði, hættulega „og bein- línis því valdandi, hvernig fór“. Bentu þeir á aðrar aðferðir, sem hefði tryggt það, að hönd færi ekki í vélina. Bent var á, að G, sem er trésmiður með langa reynslu, mátti vera ljóst, hver vinnubrögð væru réttust og hvað varast skyldi. Hérd. töldu, að reglur um bætur í hættulegum atvinnu- rekstri ættu hér eigi við. Í hrd. var staðfest sú úrlausn, að G hefði mátt vera ljóst, að hann beitti óvarlegri aðferð, er hann seildist til ræsirofans á þann hátt, er raun ber vitni um. Var G ekki talinn hafa sýnt fram á, að réttarreglur leiði til þess, að fébótaábyrgð verði lögð á S vegna atvika þessara .........02.00000 0. rt 435 B vann í lest m/s A, eign S, sem var við bryggju á Akranesi. Var verið að skipa upp maissekkjum. Féll vindubyrða með 10 sekkjum niður í lest á B, sem þar var að störfum, með þeim afleiðingum, að h. lærleggur brotnaði og pípur h. framhandleggs. Gögn máls bentu til, að vindubyrðan hafi lent undir efri lúgukarmi, en við það hafi byrðabönd slitn- að og byrði fallið niður í lestina. B taldi slysið stafa af mistökum og gáleysi þeirra, sem höfðu á hendi verkstjórn, svo og þeirra, sem stjórnuðu vindu skipsins, en þeir hafi átt að sjá um, að verkamönnum yrði ekki stofnað í sérstaka hættu. Beindi hann bótakröfu vegna tjóns síns gegn Kaup- félagi Suður-Borgfirðinga (K) og Sambandi ísl, samvinnu- félaga (S). Skipverji sá, er stjórnaði vindu skipsins, þótti hafa dregið vindubyrðina of hratt og óvarlega upp úr lestinni í umrætt skipti. Í ljós var leitt, að starfsmaður K hafði á hendi verkstjórn um borð og gaf fyrirmæli um, að 10 sekkir, samtals um 635 kg., skyldu vera í hverri vindu- byrði. Hins vegar var leyfilegt burðarþol byrðarbanda, sem notuð voru, eigi meiri en 625 kg. Maður sá, sem verkstjóri fól að vera á lestarverði við lest þá, sem B starfaði við, hafði eigi unnið áður við þessi störf, en honum var jafn- framt falið að hafa á hendi talningu vara þeirra, sem skipað var upp úr lestinni. Samstarfsmenn B báru, að byrðarnar hafi yfirleitt verið dregnar hratt og gálauslega upp úr lestinni um morguninn. Það þótti vangæzla hjá verk- CXXKVIII Efnisskrá Bls. stjóra og lestarverði að gæta þess eigi, að vindumenn drægju byrðar upp með nægilegri varúð. S gerði skipið A út og bar sem farmflytjanda að annast affermingu á Akra- nesi. Óvefengt var, að vindumaður starfaði í þágu skipsins, sbr. 8. gr. laga nr. 66/1963. Þar sem slysið varð að nokkru leyti rakið til óvarkárni vindumanns, bar S fébótaábyrgð á tjóni B án þess að athuga þyrfti sérstaklega um skaðabóta- skyldu S vegna vinnubragða annarra manna, sem að af- fermingu unnu, S fól K að annast affermingu A, en lét í té til verksins affermingartæki skips og áhöld, sem og menn til að stjórna skipsvindum. Aðra menn réði K, galt þeim laun og einn af starfsmönnum þess hafði á hendi verk- stjórn við uppskipun, Með vísan til þess, sem áður segir um vangæzlu verkstjóra og lestarvarðar, varð að telja, að K bæri einnig fébótaábyrgð gagnvart B á tjóni hans. B hafði áður unnið samskonar störf. Varð að telja, að hann hafi eigi sýnt þá aðgæzlu, sem krefjast verður, með því að ganga fram undan lúgukarminum án þess að fullvissa sig um að vindubyrði væri komin upp úr lestinni. Þótti hann eiga að bera '% hluta tjóns síns sjálfur. Örorkubætur voru dæmdar 360.000 kr., bætur fyrir þjáningar og lýti 35.000 kr., og báru K og S óskipta ábyrgð á fjárhæðum þessum gagn- Vart B..........0.2 0000. 708 6. Skaðabætur samkv. XVIII. kafla laga nr. 82/1961. E var sviptur sjálfræði í febrúar 1961. Var hann handtekinn 7. maí 1962 og haldið nauðugum á Kleppi 8.—-30. maí þ. á. Átti faðir hans frumkvæði að handtökunni. Þá var hann enn handtekinn að ósk eiginkonu hans 18. apríl 1963 og haldið nauðugum á Kleppi 19. apríl til 3. júní þ. á. Sótti E ríkissjóð til bóta vegna aðgerða þessara, sem hann taldi ólöglegar, og reisti bótakröfur á ákvæðum XVIII. kafla laga nr. 82/1961, síðar laga nr. 73/1973. Mál var höfðað með stefnu 16. okt. 1970. Af hálfu ríkissjóðs var krafizt sýknu m. a. vegna þess, að bótakrafa væri fyrnd samkv. 157. gr. laga nr. 82/1961. Bar samkv. nefndu ákvæði, sbr. nú 157. gr. laga nr. 73/1973, að taka þá kröfu til greina. Málflutningsþóknun til talsmanns J var dæmd úr ríkis- sjóði, enda um lögbundna gjafsókn að ræða, sbr. 154. gr. laga nr. 82/1961 ................000. 00 nn 782 Skattar. A. Aðstöðugjald. B. Eignarskattur, Sjá tekjuskattur. Efnisskrá CKXKIX Bls. C. Launaskattur. D. Söluskattur. B hafði fasta starfsstöð sem hárskeri. Hann vann m. a. að klippingum á Elliheimili G og Á og tveimur vistheimilum. Voru þau störf unnin utan starfsstöðvar hans. Allt um það töldust þau þáttur þeirrar starfsemi. Dæmt var, að honum hefði borið að standa fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs skil á söluskatti af þessari þjónustu, sbr. 2. gr., 2. málsgr., og 4. gr., f-lið, laga nr. 10/1960. Skipti ekki máli, þótt B hafi ekki innheimt skatt þennan hjá þeim, sem hann vann fyrir. Ekki varð talið, að stofnanir þær, er B vann hjá, hafi endur- selt vistmönnum þá þjónustu, sem B innti af hendi, þannig að B væri undanþeginn þeirri skyldu að krefja þær um söluskatt vegna ákvæða 3. gr. nefndra laga. Undanþágan varð eigi heldur reist á 7. gr., 6. tl., laganna og 10. gr., 7.tl., reglugerðar nr. 15/1960, sem eigi var talin brjóta gegn greindu ákvæði laganna. Mál þetta var endurkröfumál, sem B höfðaði gegn fjármálaráðherra, sem var dæmd sýkna í málinu. Málskostnaður í héraði og fyrir Hæstarétti féll niður ........20.0.. ss ner 194 Ó annaðist afgreiðslu skipa, er komu til P. Hann taldi, að upp- skipun væri söluskattsskyld og reiknaði söluskatt af upp- skipunargjaldi til viðtakenda farms, þ. á m. K, er and- mælti því að sér bæri að greiða söluskatt og greiddi hann með fyrirvara. Höfðaði K síðar mál gegn Ó og fjármála- ráðherra f. h. ríkissjóðs og krafðist endurgreiðslu á sölu- skatti, er hann hafði goldið af tilteknu uppskipunargjaldi. Talið var, að uppskipunarstarfsemi væri söluskattsskyld samkv. ákvæðum 1. málsgr. g-iiðs 7. gr. rgj. nr. 15/1960, sbr. f-lið 1 málsgr. og 2. málsgr. 4. gr. laga nr. 10/1960. Stæðu ákvæði 3. tl., 1. málsgr., sbr. 2. málsgr. 7. gr, nefndra laga þessu eigi í vegi. Ó var því skylt að krefja K um sölu- skatt vegna þeirrar starfsemi, sbr. 2. málsgr. 2. gr. lag- anna, og standa skil á honum í ríkissjóð. Sýkna ........ 736 R framleiddi ölkæla og seldi þá ýmsum aðiljum, sem framleiða eða selja gosdrykki. Taldi R þessa aðilja hafa svonefnt söluskattsskírteini, sem heimilaði að afhenda þeim vöru án þess að heimta af henni söluskatt, sbr. 16. gr. rgj. nr. 15/ 1960, enda taldi R, að viðtakendur myndu selja ölkæla þessa viðskiptavinum sínum og taka söluskatt af þeim viðskipt- um. Taldi R það markaða stefnu, að söluskatt skyldi aðeins gjalda við síðasta stig viðskipta. Í ljós var leitt, að í sölu- skattsskírteini fyrirtækja þeirra, sem keyptu tækin af R, var greind tiltekin starfsemi, er skírteinin miðuðust við, og var kaup og sala ölkæla þessara eigi innan marka CXL Efnisskrá Bls. þeirrar starfsemi. Með 2. málsgr. 8. gr. laga nr. 10/1960, sbr. 1. málsgr. 12. gr. rgj. nr. 15/1960, er seljanda vöru boðið að innheimta af henni söluskatt, nema sérstök frávik séu frá því, og með ákvæðum 10. gr. sömu laga, sbr. 14. gr. rgj. nr. 15/1960, er seljandi gerður ábyr gur fyrir greiðslu söluskatts, sem honum bar að innheimta. Eins og hér stóð á, tók R á sig áhættu af vangreiðslu söluskatts með því að sanga ekki úr skugga um, að viðtakendur ölkæla hefðu óyggjandi heimildir til viðtöku þeirra án greiðslu söluskatts. Lögtaksmál af hálfu gerðarbeiðanda var þingfest í nóv. 1971. Í niðurlagsákvæði 21. gr. laga nr. 10/1960 er heimilað að gera aðilja að greiða söluskatt 5 ár aftur í tímann, ef söluskattur er undan dreginn eða vanreiknaður. Þótti eiga að skýra þetta ákvæði svo, að synja bæri um framgang lög- taks fyrir söluskatti ársins 1965. Var og vitnað til 12. gr. laga nr. 10/1960, sbr. 17. gr. rgj. nr. 15/1960, um álagningu söluskatts í því sambandi ...................0.00000.. 1017 E. Tekju- og eignarskattur. L lauk á árinu 1963 við að reisa sér íbúðarhús. 1968 hófst hann handa um að reisa bifreiðageymslu á lóðinni og lauk því 1970. Á skattframtali 1970 taldi hann eigin vinnu við geymslu þessa hafa numið um 45 þús. kr. Lagði skattstjóri á hann tekjuskatt af þeirri fjárhæð. Í lögtaksmáli segir, að rétt þyki að skýra 10. gr., 1. málsl., laga nr. 90/1965 um skattfrelsi eignarauka, sem stafar af aukavinnu við bygg- ingu íbúðarhúss til eigin nota svo, að ákvæðið taki einnig til bifreiðageymslu og skipti ekki máli, hvort hún sé sam- byggð íveruhúsi eða sérbyggð á lóð þess, eins og var Í þessu tilviki. Samkv. því varð eigin vinna L við bifreiða- geymslu þessa eigi talin til skattskyldra tekna, enda ómót- mælt, að L fullnægði að öðru leyti skilyrðum laga til að njóta þessa hagræðis. Synjað var um löktak. Einn dómari taldi eigi rétt að skýra sérreglu skattalaga um skattfrelsi af eigin vinnu við íbúðarhúsnæði rýmra en orðalag hennar eftir venjubundinni merkingu veiti vísbendingu um. Samkv. því yrði ákvæðið eigi skýrt svo, að það tæki til aukavinnu L við hinn sérbyggða bílskúr ................0...00.0.... 224 B taldi eigi fram til skatts gjaldárin 1964— 1967. Áætlaði skatt- stjóri því tekjur B til álagningar þessi ár, sbr. 2. málsgr. 37. gr. laga nr. 55/1964 og hliðstætt ákvæði í eldri lögum um tekju- og eignarskatt. B greiddi skatta samkv. þeirri ákvörðun. Haustið 1967 framkvæmdi rannsóknardeild ríkis- skattstjóra athugun á skattframtölum og bókhaldi B. Kom þá m. a. í ljós, að ekkert bókhald var fært fyrir verzlun, er B átti og kona hans rak. Tók nú ríkisskattanefnd skatta- Efnisskrá CXLI Bls. mál B upp til endurskoðunar að tilhlutan ríkisskattstjóra, sbr. 42. gr. laga nr. 90/1965, og gerði honum skattauka fyrir öll hin greindu gjaldár. B kærði þá ákvörðun til ríkisskatta- nefndar, er synjaði um breytingu. Höfðaði innheimtumaður ríkissjóðs þá mál gegn B til heimtu skattauka þess, sem ríkisskattanefnd hafði ákveðið. Samkv. 4. málsgr., 42. gr. laga nr. 55/1964 og 4. málsgr. 42. gr. laga nr. 90/1965 var ríkisskattanefnd heimilt að áætla tekjur B að nýju og ákveða honum tekjuskatt samkv. því, enda varð að skýra ákvæði 2. málsgr. 38. gr. laga nr. 55/1964 og nr. 90/1965 með hliðsjón af þeirri heimild, sem ríkisskattanefnd og rík- isskattstjóri hafa til að breyta ályktunum skattstjóra, sam- kv. 4. málsgr. 42. gr. laga nr. 90/1965. Í hrá. segir sérstak- lega, að B hafi eigi leitt rök að því, að tekjuáætlun ríkis- skattanefndar sé haldin þeim annmörkum, að ógildingu VAFÐIi .........020200. 00 sess 676 Með samningi 22. ágúst 1969 ákváðu kaupfélag H og kaupfélag S að sameinast, sbr. 27. gr. laga nr. 46/1937. Skyldi S taka við eignum og skuldum H samkv. nánar tilteknu uppgjöri, og félagið rekið í nafni S. Tilkynning til samvinnufélaga- skrár var dagsett 23. og 24. apríl 1970 og birtist í Lögbirt- ingablaði, er út kom 22. maí 1970. Á framtali til skatts 1970 dró S frá tekjum sínum tap H á árunum 1967 og 1968, og voru tekjur og gjöld H og S á árinu 1969 taldar fram í einu lagi á framtali þessu. Árið 1969 hafði H ekki talið fram til skatts. Lögmaður S taldi, að H hefði átt rétt á að telja tap frá árunum 1967 og 1968 til frádráttar tekjum 1970, ef það félag hefði haldið áfram starfsemi sinni. Hljóti réttur til frádráttar að hafa yfirfærzt til S við sameining- una, en rétt þenna hafi H lagt fram sem eign við samein- inguna. Í hrá. segir, að í lögum nr. 90/1965, er þá giltu, hafi ekki verið ákvæði um heimild félaga, sem sameinast, til að draga tap eldra félags eða félaga frá tekjum hins sam- einaða félags samkv. 2. málsgr., b-lið, 11. gr. laganna. Var S því óheimill frádráttur á töpum H. Málskostnaður í hér- aði og fyrir Hæstarétti féll niður ........................ 700 Skattsvik. Skilorðsdómar. Refsing fyrir þjófnaðarbrot var ákveðin 12 mánaða fang. í hrá. og var fullnustu refs. frestað skilorðsbundið, skilorðstími 4 ár. Var bæði vísað til ungs aldurs ákærða og þess, að flest brot mátti rekja til morfínhneigðar, en ákærði var til lækn- CXLII Efnisskrá ismeðferðar út af henni og batahorfur góðar .............. 310 H og G þóttu hafa brotið 2. málsgr. 210. gr. hgl. með tilbúningi og dreifingu veggspjalda, er sýndu fólk í 12 mismunandi sam- ræðisstellingum. Voru teikningar þessar klámfengnar og eigi liður í listrænni tjáningu. Hérd. felldi niður refsingu, með því m. a., að skiptar skoðanir væru á því, hvað klám væri, og kynnu ákærðu að hafa haft nokkra ástæðu til að ætla, að gerð og dreifing veggspjalda þessara væru innan marka hins leyfilega. Í hrd. var refsiákvörðun frestað skil- orðsbundið samkv. 57. gr. almennra hegningarlaga, sbr. lög nr. 22/1955, 4. gr., og skilorðstími ákveðinn 2 ár, sbr. 60. gr. almennra hegningarlaga og lög nr. 22/1955, 7. gr. .... 452 H sætti refsidómi í Danmörku fyrir brot á ákvæðum d. hgl., er samsvara 226. gr. og 233. gr. ísl. alm. hgl. Hann gerðist sekur um nýtt brot hér á landi á skilorðstímanum, og rauf með því skilorð. Var úrlausn hins danska dómstóls lögð til grundvallar í dómi ísl. dómstóla, um sök og færslu hátt- semi til refsjákvæða, og var vísað til þeirra ákvæða í alm. hgl., er samsvöruðu d. hgl., svo sem áður segir ............ 912 Skipsleiga. Skiptamál. J krafðist þess, að skiptaráðandi tæki dánarbú foreldra sinna til opinberra skipta, en bróðir hans andmælti því. Skipta- ráðandi synjaði þeirri kröfu með úrskurði. J áfrýjaði úr- skurðinum, en því máli var vísað frá Hæstarétti, með því að lagaheimild skorti til áfrýjunar, sbr. 2. tl., 1. mgr. 21. gr. laga nr. 57//1962. 4 dögum eftir að dómur Hæstaréttar gekk kærði J úrskurðinn til Hæstaréttar. Dæmt var, að kæru- frestur væri löngu liðinn samkv. 22. gr. laga nr. 57/1962, og var kærumáli vísað frá Hæstarétti ................ 39, 137 H og J fengu leyfi til lögskilnaðar. Var gerður sérstakur samn- ingur um fjárskipti þeirra. H taldi síðar á sig hallað með samningi þessum. Krafðist hún þess, að skiptaréttur tæki bú þeirra J til skipta. Skiptaréttur vísaði frá þeirri kröfu, með því að H skyldi leggja mál fyrir almenna dómstóla, ef hún vildi ónýta fjárskiptasamning, sbr. 79. gr. laga nr. 39/1921. Staðfest í Hæstarétti, og þar sagt, að tilvitnað ákvæði ætti við, sbr. nú 54. gr. laga nr. 60/1972 .........0.00000 0000. 505 J vann hjá K. Sagði K honum upp starfi 30. sept. 1970. Samkv. kjarasamningi J átti hann rétt á þriggja mánaða uppsagn- arfresti. K var lýst gjaldþrota 9. október 1970. Um úrlausn um kröfu hans í þrotabú er fjallað við forgangskröfu, vinnusamninga, VEXti ......000000000 0000 521 Við búsmeðferð eftir G lýsti R, dóttir hennar, 300.000 kr. kröfu Efnisskrá CKLIITI Rls. í búið, en erfingjar G voru R og RV, eiginmaður G og faðir R. Var krafa á því reist, að R hefði unnið heimilinu frí 15 ára aldri og alls í 16 ár, en R taldi G hafa orðið ósjáif- bjarga sjúkling, er R var 15 ára gömul. Búið viðurkenndi fyrir Hæstarétti 59.000 kr. af kröfu R. Dómstólar tóku til greina alls 118.000 kr. R taldi sig hafa látið í té 17 þús. kr. röskar til kaupa á fasteign búsins árið 1957. Krafa R um endurgreiðslu var talin fyrnd, sbr. 2., 3. og 4. gr. laga nr. 14/1905 ............000.0 een 907 K, sonur hjónanna Ó og T, fórst í fiskiróðri. Vátryggingarfélag beiddist þess, að skiptaráðandi, þar sem Ó bjó, greiddi lög- erfingjum K slysatryggingarfé, sem það sendi honum. Reis ágreiningur milli foreldranna, sem voru skilin, um tilkall til fjárins. Ó taldi, að fé þetta ætti ekki að renna til bús K samkv. ákvæðum kjarasamnings um slysatryggingu skipshafna og ákvæðum 1. málsgr. 102. og 122. gr. laga nr. 20/1954, og taldi Ó sig eina rétthafa til dánarbóta. T taldi hins vegar í héraði, að bæturnar ættu að greiðast í bú K og skiptast síðan milli þeirra Ó og T samkv. erfðalögum. Aðeins einn skuldheimtumaður lýsti kröfum í búið. Skipta- réttur féllst á það sjónarmið Ó, að féð ætti ekki að renna í búið sem arfur, Fyrir Hæstarétti kröfðust bæði Ó og T, að úrskurður skiptaréttar um þetta atriði yrði staðfestur, svo sem og Var gert. Skiptaréttur úrskurðaði í öðru lagi, að tryggingarféð skyldi skiptast jafnt milli Ó og T. Úr því að fé þetta rann ekki í búið samkv. framansögðu, bar það ekki undir skiptarétt að leysa úr tilkalli málsaðilja til dán- arbóta. Var ákvæði skiptaréttar um þetta atriði ómerkt og málinu vísað frá skiptaréttinum ..............0.0...0... 1037 Skiptaráðandi. Bú þeirra D og S, sem fengið höfðu leyfi til lögskilnaðar, sætti opinberum skiptum í skiptarétti Reykjavíkur. Skiptaráð- andi óskaði eftir því við uppboðshaldarann í Gullbringu- og Kjósarsýslu, að tiltekin byggingarlóð í Garðahreppi, til- heyrandi búinu, yrði seld á opinberu uppboði. Sagði í bréfi skiptaráðanda, að ósk væri sett fram „samkvæmt ákvörð- un skiptafundar“. Eftir að uppboð hafði fram farið, varð ágreiningur um úthiutunargerð og sérstaklega um það, hvort heimilt væri að draga tvo frádráttarliði frá fjárhæð hæsta boðs, er D gerði. Gekk úrskurður uppboðsréttar um bann ágreining, og var honum skotið til Hæstaréttar. Í hér- aði var málið flutt m. a. af hálfu skiptaráðandans í Reykja- vík. Hann var beiðandi uppboðs og því aðili þess samkv. 1. tl. 8. gr. laga nr. 57/1949. Bar því að stefna honum fyrir CXLIV Efnisskrá Bls. Hæstarétt. Þar sem þessa var ekki gætt, var málinu vísað frá Hæstarétti ....................20..2 0. 513 Skírlífisbrot. Skjalafölsun. G útbjó tvö veðskuldabréf til handhafa, hvort að fjárhæð 125.000 kr., tryggð með II. veðrétti í íbúð, er móðir hans átti, að henni fornspurðri, og ritaði G nafn hennar heimildarlaust undir skjöl þessi. Bréfin afhenti hann S, er greiddi honum 50.000 kr. og afhenti notaða bifreið, er G tók í sínar vörzlur. S kvað G hafa átt að fá auk þessa síðar peninga og víxil, en af afhendingu þeirra verðmæta varð ekki. Með notkun falsaðra skjala í lögskiptum þessum bakaði G sér refsingu samkv. 155. gr. alm. hegnl. Refsað auk þess samkv. 247. og 248. gr. hgl. fyrir annað atferli, Refsing: 12 mán. fang. 442 Skólar. Skólanefnd. G, sem verið hafði kennari við Skógaskóla, stefndi m. a. skóla- nefnd skólans f. h. hans í máli til heimtu fébóta vegna þess að hún taldi brotinn rétt á sér samkvæmt loforði, er skóla- stjóri hefði gefið sér um aukið íbúðarhúsrými. Kröfu G gegn skólanefnd var vísað frá dómi, þar eð skólanefnd gat ekki svo sem stöðu hennar var skipað að lögum, verið í fyrirsvari fyrir skólann, þar sem slíkar fjárkröfur voru uppi hafðar. Sjá og stjórnsýsla ............00.000. 0000... 914 Skuldamál. Verzlunin H sótti B um greiðslu skuldar, sem talin var stafa af vöruúttekt B hjá H. Var talið, að samkv. stefnu, grein- argerð og svonefndum „viðskiptareikningi“, sem fram var lagður í málinu, miðuðust stefnukröfur máls við vöruút- tekt B hjá H á tímabilinu 1. jan. 1956 til 30. júní 1960. Fyrir Hæstarétti krafðist H þess, að B yrði ennfremur dæmdur til að greiða honum skuld vegna vöruúttektar á tímabilinu 1. júlí 1960 til 31. des. s. á. að því marki, sem fjárhæð stefnukröfu leyfði, ef talið yrði, að eldri skuldir B væru að einhverju leyti niður fallnar. Þessar kröfur voru ekki taldar koma til álita í Hæstarétti, sbr. 45. gr. laga nr. 57/1962. Viðskiptareikningur sá, sem að framan greinir, sýndi aðeins mánaðarlega heildarúttekt B hjá H, og gerði H ekki grein fyrir einstökum úttektum B. Varð reikningur ekki talinn veita fulla sönnun um skuld B við H, sbr. 7. og 16. gr. laga nr. 62/1938. Við það varð að vísu að miða, að B hafi tekið út vörur í reikning hjá H á þeim tíma, sem stefnukröfur taka til. Um tiltekinn hluta þeirra þótti sann- Efnisskrá CXLV að, að nafngreindur maður hafi staðið H skil á kröfufjár- hæð. Bar að sýkna B af þeim hluta kröfu H. Aðrar kröfur þóttu eigi studdar þeim gögnum, að B yrði dæmt að greiða H þær. Sýkna ..........000.2 0. Skuldamál. Lausafjárkaup. K seldi J f. h. S bifreið. Átti J m. a. að afhenda K víxil að fjárhæð 100.000 kr. til greiðslu á kaupverði. Af hálfu J féll niður þingsókn í héraði, áður en greinargerð væri skilað af hans hálfu eða gögn lögð fram. Var mál dæmt eftir skjölum og skilríkjum samkv. 118. gr. laga nr. 85/1936 og fallizt var á kröfu K. Fyrir Hæstarétti hafði J uppi þá málsástæðu, að bifreið sú, sem um var fjallað í málinu, hefði verið gölluð. Skilyrðum 45. gr. laga nr. 57/1962, nú 45, gr. laga nr. 75/1973, var eigi fullnægt, og kom þessi málsástæða því ekki til álita í Hæstarétti. Var héraðs- dómur staðfestur, nema um greiðslu vaxta .............. Spjöll á mannvirkjum. Stefnur. Stefnubirting. Stefna í áskorunarmáli var birt 29. des. 1972. Í stefnueftirriti, sem stefnuvottar afhentu stefndu, Ó, segir, að mál verði þingfest „þriðjudaginn 27. janúar 1972“. Af þessum sökum taldi Ó sig ekki hafa getað sótt þing í héraði á þingfest- ingardegi. Þar sem eftirrit stefnu var svo áfátt, fullnægði það ekki ákvæðum 3. málsgr. 96. gr. laga nr. 85/1936, sbr. T. gr. laga nr. 49/1968. Bar því að ómerkja hina áfrýjuðu dómsathöfn og vísa máli frá héraðsdómi ................ Sjá og framhaldsstefnu „.............0.......... 390, 742, 811, Sjá og sakaukastefnu ....................0 000 Stjórnarskrá. M var úrskurðaður í gæzluvarðhald allt að 30 dögum. Eftir að dómari færði úrskurð til bókar segir svo í endurriti úr þingbók, að M hafi verið færður í dóminn og hafi úrskurð- arorð verið lesið í heyranda hljóði í dóminum. Sýnt þótti af þessu, að M hafi ekki komið fyrir dómara, fyrr en eftir að úrskurður um gæzluvarðhald var saminn. Var það talið brjóta í bága við 1. málsgr. 65. gr. stjórnarskrár nr. 33/ 1944 og 66. gr. laga nr. 82/1961. Vegna þessa annmarka var úrskurður ómerktur .............0.0.000 00. Bæjarstjórn A veitti R á árinu 1964 kost á að fá lóðina F á leigu í því skyni að reisa þar hús til iðnaðar og iðju. Bygg- ingarfrestur var ákveðinn 1 ár. Byggingarleyfi var veitt 1965 og þá var áréttað ákvæði um 1 árs byggingarfrest. Bls. 143 885 984 93 CXLVI Efnisskrá 1. okt. 1967 hófst álagning gatnagerðargjalda í A. 4. des. 1968 ályktaði bæjarstjórn, að lóðin F væri „fallin“ til kaup- staðarins með því að skilmálum um byggingarfrest hefði ekki verið fullnægt. R taldi m. a. að ekki væri unnt að svipta sig lóðinni vegna ákvæða 67. gr. stj.skr. Þeirri máls- ástæðu var hrundið. R fullnægði ekki þeim skilyrðum, sem bæjarstjórn setti honum með lögmætum hætti, og voru engin haldbær rök að því leidd, að 67. gr. stj.skr. ætti hér við 1000 Stjórnsýsla. Skólanefnd Skógaskóla var skipuð samkv. 9. gr. laga nr. 48/ 1946 með því hlutverki, er m. a. segir í 10. gr. þeirra laga og í stjórnvaldsreglum, settum samkv. þeim. Svo sem verk- svið skólanefndar er markað í lögum, var hún ekki talin geta verið í fyrirsvari fyrir skólann í máli, þar sem settur kennari hafði uppi fjárkröfur á hendur skólanum. Var kröfu kennarans á hendur skólanefnd vegna skólans vísað frá héraðsdómi. Menntamálaráðuneytið setur eða skipar kenn- ara við skóla gagnfræðastigs, og taka kennarar laun úr ríkissjóði. Ráðuneytið setti G kennara við skólann skóla- árið 1969--70. Settur skólastjóri Skógaskóla gaf G fyrir- heit um, að hún fengi aukið húsrými næsta vetur, en á því var henni þörf, þar sem hún vænti sín. Er nýr skólastjóri tók við starfi 1. sept. 1970, taldi hann ekki unnt að láta G í té aukið húsrými. Taldi G sér ekki gerlegt að starfa við skólann og höfðaði mál gegn skólanefnd og fjármálaráð- herra f. h. ríkissjóðs til heimtu bóta. Dæmt, að á þeim tíma, sem settur skólastjóri veitti G fyrirheit um aukið húsrými, hafi G ekki verið falið af réttum stjórnvöldum að hafa á hendi kennslu skólaárið, sem í hönd fór. Fyrirheitið gat því ekki aflað G réttar, og ekki sýndi hún fram á annan grund- völl að fjárkröfum gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs, sem var sýknaður af kröfum G .....0000%0 0000... 974 Bæjarstjórn A-kaupstaðar veitti R rétt til að leigja tiltekna lóð, F, árið 1964 í því skyni að reisa þar hús til iðnaðar og iðju. Byggingarfrestur var eitt ár. Árið 1965 fékk R bygg- ingarleyfi fyrir húsi, og var endurtekið, að byggingar- frestur væri eitt ár. Þær framkvæmdir, sem fram fóru á lóðinni 1966, voru taldar lítilsháttar. 1. okt. 1967 hófst álagning gatnagerðargjalda í A. 4. des. 1968 ályktaði bæj- arstjórn, að lóðin F væri „fallin til bæjarins“, en jafnframt var R veittur kostur á að sækja um hana að nýju. R and- mælti þessu, en sótti þó um hana í maí 1970 og fékk leigu- rétt til byggingar iðnhúss og byggingarleyfi. Var gatna- gerðargjald ákveðið 372 þús. kr. röskar, er R greiddi með Efnisskrá CXLVII Bls. afhendingu víxils. R höfðaði síðan mál til að fá það viður- kennt með dómi, að honum væri óskylt að greiða gjald þetta. Dæmt var, að byggingarfrestur hafi verið lögmætur, og að byggingarframkvæmdir hafi verið svo lítilsháttar, að R hafi eigi fullnægt skilmálum um byggingarfrest. Hafi bæjarstjórn því verið rétt að álykta, að leiguréttur R væri brott fallinn. Eigi varð á það fallizt, að bæjarstjórn hafi með tómlæti fyrirgert rétti til að neyta framangreinds úr- ræðis, enda var henni rétt að bíða um sinn og sjá, hverju fram yndi um framkvæmdir R. Þá var dæmt, að bæjar- stjórn A hafi verið rétt að setja greiðslu gatnagerðargjalds sem skilyrði fyrir lóðarveitingu til R í júní 1970. Gjaldi þessu skyldi einkum varið til framkvæmda í því skyni að gera lóðir byggingarhæfar. Það var ákveðið af þar til bæru stjórnvaldi og eigi úr hófi hátt. Úrræði bæjarstjórnar gagn- vart R fólu eigi í sér sviptingu eignarréttar samkv. 67. gr. stj.skr., heldur var um það að ræða, að R fullnægði ekki skilyrðum, sem honum voru sett með lögmætum hætti. Bæjarstjóri f. h. kaupstaðarins var sýknaður af kröfum R 1000 Söluskattur. Sjá skattar. Tekjuskattur. Sjá skattar. Tékkamisferli. Tilraun. H hringdi dyrabjöllu að íbúð E, fyrrv. tengdamóður sinnar. Er Þ, sonur hennar, opnaði hurð, beindi H byssuhlaupi inn um dyragætt. Þ gat þó lokað hurð. Nær samstundis skaut H inn um hurðina af byssu þeirri, sem hann hafði meðferðis og hafði tekið ófrjálsri hendi. Dundu högl og tréflísar yfir og á E og Þ, er voru ein í íbúðinni skammt frá hurð. Ruddi H sér braut inn í íbúð og veittist þar að E með ofríkis- verkum. Er E tókst að komast út úr íbúð og hljóp niður stiga, skaut H á eftir henni. Háttsemi H þótti varða við 211., sbr. 20. gr. alm. hgl. H ruddist skömmu síðar inn í aðra íbúð í sama húsi. Beindi hann þar byssu að S, húsráðanda. HJ, er þar var staddur, tók um byssuhlaup og beindi byssu niður. Hljóp skot þá í fót HJ, og varð af slíkt mein, að nema varð fótinn af honum fyrir ofan hné. H var m. a. saksóttur samkv. 211., sbr. 20. gr. hgl. fyrir atferli í íbúð S. Varhugavert þótti að meta honum þá háttsemi svo, að það hafi verið ásetningur hans að ráða fólk af dögum í íbúð þessari. Var líkamstjón HJ talið varða við 219. gr. alm. hgl. og háttsemi að öðru leyti við 220. gr., 4. málsgr. alm.hgl. 912 CKLVIII Efnisskrá Bls. Togveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Tollar. Tolllagabrot. Tómlæti. H flutti mjólk fyrir bændur á Kjalarnesi til Rvíkur frá marz 1967 til maíloka 1969. Á fundi með bændum 31. maí 1969 setti H fram kröfu um hækkun á flutningsgjaldi úr 65 aur. pr. lítra í eina kr. á lítra. Bændur gerðu gagntilboð um 90 aura á lítra. Hafnaði H því og hætti mjólkurflutningunum að svo vöxnu. Í júlí s. á. lýsti H kröfum sínum um fé- greiðslu frá bændum, þ. á m. B, sem hann höfðaði síðan mál gegn. Voru þær reistar á því, að honum bæri eins mánaðar uppsagnarfrestur. Sagt var m. a, að H hefði borið að marka skýrlega afstöðu sína um uppsagnarfrest á greindum fundi. Var B sýknaður af kröfum H.......... 270 D vann að framreiðslustörfum hjá S frá því síðara hluta árs 1968 og nokkuð fram á árið 1969. Átti D rétt á þóknun frá viðskiptamönnum sem greiðslu fyrir starf sitt, og skyldi hún vera 15% miðað við verð veitinga til almennings. D hafði jafnan gert upp við S samkv. þeim skilningi hennar og stéttarfélags hennar, að 15% reiknist m. a. af þeim hluta í verði veitinga, sem stöfuðu af söluskatti. Í lokauppgjöri S við D, en hún lét af störfum í þágu hans, neitaði S að greiða 15% af þessum verðhluta. Dómstólar féllust á túlkun S á ákvæði þessu. Í hrá. var á því byggt, að S hefði allan starfstíma D fram til lokauppgjörs fallizt á, að D gerði upp í samræmi við skilning hennar á ákvæðinu án þess að slá við varnagla. Með þessu fyrirvaralausa uppgjöri allan starfstímann þótti S hafa vakið D það traust, að hún hlyti laun í samræmi við skilning hennar á kjarasamningn- um. Bar þegar af þeirri ástæðu að fallast á kröfur D um greiðslu á því fé, sem hún taldi sig eiga inni hjá S vegna síðasta uppgjörs við hana ...........000000 0. nn nn. nn... 552 Bæjarstjórn A veitti R á árinu 1964 kost á að fá lóðina F til leigu til byggingar húss til iðnaðar og iðju. Byggingar- frestur var ákveðinn 1 ár. Byggingarleyfi var veitt á árinu 1965, og var þá áréttaður 1 árs byggingarfrestur. Hinn 4. des. 1968 ályktaði bæjarstjórn A, að lóðin F væri „fallin“ til bæjarins, en að R skyldi gefast kostur á að sækja um hana að nýju gegn greiðslu gatnagerðargjalds, sem tekið var að innheimta 1. okt. 1967. R hélt því m. a. fram, að bæjarstjórn hefði með tómlæti fyrirgert rétti sínum, ef einhver væri, til að svipta hann heimild til lóðarinnar, þar Efnisskrá CXLIX Bls. sem hún hefði ekki hafizt handa í þessu efni jafn skjótt og tilefni var til samkv. viðhorfi hennar til málsins. Dæmt var, að bæjarstjórn hefði verið rétt að bíða um sinn og sjá hverju fram yndi um framkvæmdir R, án þess að glata við það heimild til lagaúrræða gagnvart honum ............ 1000 Traustnám. Tryggingabréf. Með tryggingabréfi var veðsett tiltekin fasteign til tryggingar skuld allt að fjárhæð kr. 300.000. Skuldin var eigi greind á annan veg en þann, að hún væri víxilskuld R við nafn- greindan þriðja mann, en forráðamaður R, H, undirritaði bréf og veðsetti eignarhluta sinn í fasteigninni T. Ekki var víxilskuldum lýst nánar, fjárhæðar þeirra eigi getið og fjárhæð sú, sem veðsetning átti að tryggja, aðeins lýst svo, að hámarksfjárhæðar var getið. Var eigi talið, að 3. gr. laga nr. 18/1887, sem víkur að veðskuldabréfi með fast- eignartryggingu, heimili að ákveða megi í veðskuldabréti, að selja megi veð án dóms eða sáttar og aðfarar. Þótti ákvæði 15. gr. laga nr. 29/1885 styrkja þá niðurstöðu .... 231 G gaf út veðskuldabréf í fasteign og undirritaði það nafni móður sinnar að henni fornspurðri. Notaði hann bréf þessi til að fá peninga hjá manni, er tók við bréfunum. G var refsað samkv. 155. gr. alm. hgl. Sjá skjalafölsun ........ 442 Umboð. Umferðarlög. S ók vestur Hringbraut og lenti á hjólreiðarmanni, sem ók í sömu átt. Lemstraðist hinn síðarnefndi til ólífis, er hann féll af reiðhjólinu. S þótti hafa ekið of hratt miðað við að- stæður, en hann sá hjólreiðarmann á nokkuð löngu færi og veitti því athygli, að hann hélt eigi stöðuglega aksturs- stefnu sína. Aðalorsök slyss var talin hafa verið, að hjól- reiðamaður sveigði skyndilega í veg fyrir S. S var refsað samkv. 215. gr. alm. hegningarlaga og auk þess samkv. 1. málsgr. 26. gr., 1. málsgr. 37. gr., 1. og 2. málsgr. 49. gr. og 1. málsgr. 52. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Hann var sýknaður af ákæru fyrir brot á 4. málsgr. 47. gr., með því að 1. málsgr. 52. gr. þótti taka til hlítar til þeirrar vanrækslu hans að gefa eigi hljóðmerki. Refs.: 6.000 kr. sekt, ökuleyfissvipting 6 mánuðir. Tveir dómendur sýkn- UðU S 2... 62 Talið var sannað, að S hefði ekið bifreið niður Ártúnsbrekku með um 90 km hraða miðað við klst. Eftir mælingu og CL Efnisskrá Bls. framburðum lögreglumanna jók S síðan hraðann í um eða yfir 100 km, er hann ók vestur Miklubraut, en lögreglu- menn stöðvuðu hann við Réttarholtsveg. Hafði lögreglan þá veitt S eftirför nokkurn tíma. Hámarkshraði á vegar- hlutum þeim, sem hraðamæling lögreglumanna tók til, var 60 km. Atferli S varðaði við 1. málsgr. og 3. málsgr. c-liðar 49. gr. og 1. málsgr. 50. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Dæmd 3.000 kr. sekt. S var í hrá. sviptur ökurétt- indum í 1 mánuð samkv. 81. gr. sömu laga ........0...... 69 M ók suður Suðurgötu, en H ók úr Starhaga inn á Suðurgötu. Lenti bifreiðunum saman með þeim afleiðingum, að H hlaut slík lemstur, að hann andaðist skömmu síðar. H virti ekki biðskyldu, að því er gögn bentu til, en M var talinn hafa ekið of hratt miðað við allar aðstæður. Honum var refsað samkv. 215. gr. hgl., 1. málsgr. 26. gr., 1. málsgr. 37. gr., 1., 2. og 3. málsgr. a-, b-, c- og f-liða 49. gr., sbr. 80. gr. um- ferðarlaga nr. 40/1968. Refs.: 5.000 kr. sekt, ökuleyfissvipt.: Gmán..........2.0.00 ss 339 Sjá og ölvunarakstur ..........22000000 ner nn 690, 912 Umferðarréttur. Umsýsla. Umsýsluþóknun. Uppboð. Radíóstofan V átti allmikil viðskipti við radíóstofuna R. Virðist H, forráðamaður R, hafa gefið út víxla vegna þessara við- skipta. Í janúar 1967 gaf H út tryggingarbréf með 4. veð- rétti í eignarhluta sínum í fasteigninni T fyrir víxilskuldðum við V að fjárhæð allt að 300.000 kr. Hinn 10. apríl 1968 krafðist S lögmaður uppboðs á T til lúkningar eftirstöðv- um af skuld pr. 1. okt. 1967 að fjárhæð kr. 201.121. Voru víxlar þeir, sem fram voru lagðir, taldir nema samtals kr. 196.865. S voru faldir víxlar þessir til innheimtu, en þeir voru eign V.S taldi, að veðbréf ásamt hinum ógreiddu víxl- um, sem veð átti að tryggja, væri næg uppboðsheimild samkv. 1. gr. b-lið, laga nr. 57/1949, sbr. 3. gr. laga nr. 18/ 1887 og 39. gr. laga nr. 95/1947. Í veðbréfinu var að vísu áskilið, að þegar skuldin, sem veðið átti að tryggja, sé fallin í gjalddaga, megi selja það á nauðungaruppboði samkv. lögum nr. 57/1949, sbr. 3. gr. laga nr. 18/1887. Hins vegar var skuld sú, sem veðbréf átti að tryggja, eigi greind öðru vísi en að um sé að ræða víxilskuld R við nafngreindan þriðja mann. Aðeins var tiltekið, að bréf sé til tryggingar skuld allt að fjárhæð kr. 300.000, svo og vöxtum og inn- heimtukostnaði. Eigi varð talið, að 3. gr. laga nr. 18/1887 Efnisskrá CLI Bls. veiti heimild til þess beint eða fyrir lögjöfnun að ákveða í framangreindu veðbréfi, að selja megi veðið á nauðungar- uppboði án dóms eða sáttar og aðfarar. Þóttu ákvæði 15. gr. laga nr. 29/1885 styrkja þá niðurstöðu. Var því synjað um Uppboð ............000 0000. 231 GP keypti íbúðina B af ÓÁ í jan. 1965. Skyldi GP taka að sér skuldir áhvílandi 2. og 3. veðrétti og gefa út veðskuldabréf, er hvíldi á 1. og 4. veðrétti. ÓÁ lét þinglýsa á 1. og 4. veð- rétti veðbréfi með sömu fjárhæð og lánskjörum og GP skyldi gefa út samkv. samningi þeirra. Um miðjan jan. 1966 rift- aði ÓÁ kaupunum og seldi ÓG íbúðina með afsali 19. marz 1966, þinglýstu samdægurs, en ÓG afsalaði SG íbúðinni með afsali í ágúst 1971. Nauðungaruppboð fór fram á íbúðinni 6. febr. 1970 að beiðni Þ til lúkningar á 5. veðréttarskuld. Við uppboðið lá fyrir bréf frá GP, þar sem hann krafðist þess, að til greina væri tekinn réttur sinn til að taka að sér greiðslu af uppboðsandvirði kr. 145.720, ásamt vöxtum og kostnaði. Taldi hann sig hafa borgað áfallandi veðskuld- ir o. fl. af eignarhluta þessum. Hefði hann með því verið að tryggja verulega hagsmuni sína, og taldi hann sér sam- kv. almennum reglum lögveðrétt í íbúð þessari, sem selja átti við uppboð. GÁ varð hæstbjóðandi og bauð kr. 425.000. Í sérstöku uppboðsmáli, sem lauk með úrskurði 22. júlí 1970, var krafa GP tekin til greina sem endurkrafa þeirra fjár- hæða, sem hann hafði innt af hendi til að standa í skilum með afborganir og vexti á 14. veðréttarskuldum, og var hér miðað við kröfu hans óskerta. Eigi fengust málalok um þennan úrskurð í Hæstarétti, með því að áfrýjunarfrestur var liðinn, er GÁ skaut honum til Hæstaréttar. GÁ stóð ekki við boð sitt. Krafðist GP nú nýs uppboðs til lúkningar á kröfu að fjárhæð kr. 112.796, sem voru eftirstöðvar af beim kr. 145.720, sem rætt er um í úrskurðinum 22. júlí 1970. Talið var í dómi Hæstaréttar, að GP hafi goldið þessa fjárhæð til að gæta réttmætra hagsmuna sinna. Samkv. úrskurðinum 22. júlí 1970 átti hann rétt á bessari fjár- hæð, en þessi réttur náði ekki fram að ganga, þar sem upp- boðskaupandi fullnægði ekki uppboðsskilmálum. Var GP, sem átti gjaldfallna kröfu vegna vanskila, þá heimilt að krefjast nýs uppboðs á grundvelli þess, er Þegar hafði farið fram samkvæmt 35., sbr. 21. gr. laga nr, 57/1949 .......... 459 S, skiptaráðandi í R, óskaði uppboðs á lóð, er tilheyrði búi hjóna, sem fengið höfðu lögskilnað, en búið var til með- ferðar í skiptarétti. Lóðin lá í lögsagnarumdæminu G. S óskaði eftir uppboði samkv. 1. tl. 8. gr. laga nr. 57/1949. Bar því að stefna honum fyrir Hæstarétt, er úrskurði upp- boðsréttar var áfrýjað .............0..0..0000 513 CLII Efnisskrá Mál til heimtu bótakröfu, sem reist var á því, að uppboðsráð- anda hefðu orðið á mistök í meðferð uppboðsmáls, var höfðað í héraði gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs og viðkomandi uppboðsráðanda. Málinu var vísað frá dómi, sbr. 34. gr. laga nr. 85/1936 og 1. málsgr. 4. gr. laga nr. 57/1949 ...........00. 00 ns Uppsögn. Uppsagnarfrestur. H hóf mjólkurflutninga fyrir bændur á Kjalarnesi í marz 1967 og hélt þeim áfram til maíloka 1969. Á fundi með bændum þann dag höfnuðu bændur ósk H um hækkun á flutnings- gjaldi úr 65 aur. í 1 kr. pr. lítra., en H hafnaði gagntilboði bænda um 90 aur. Hætti H flutningunum að svo vöxnu máli. Á þessum fundi lýsti H því eigi afdráttarlaust, að honum bæri 1 mánaðar uppsagnarfrestur. Kröfu, sem á því var reist, setti hann fram í júlí s. á. Dæmt var, að brýn þörf hefði verið á því, að H hefði markað skýrlega af- stöðu sína um uppsagnarfrest á greindum fundi. Gat hann eigi sótt tiltekinn bónda um fégreiðslur af þessu efni, svo sem máli var háttað ..........02000.0 ss senn Sjá og frávikning úr starfi .........20000000 0000 en rann. Upptaka eigna. Sjá eignarupptaka. Úrskurðir. Þrír menn voru dómkvaddir samkv. úrskurði Hæstaréttar til að láta í té álitsgerð um öryggi mælingaraðferða úr flug- vél í þágu landhelgisgæzlu ..........0.00000.enn vn. 0000... Úrskurður var kveðinn upp um frest í hæstaréttarmáli. Frest- ur var veittur .........00..0... eens Sjá samningar .........0.0..0 0000 nn Útburður. Útivist aðilja í héraði. Stefndi J sótti eigi þing eftir að frestur var veittur til að skila greinargerð, og engin gögn voru lögð fram af hans hendi. Í málinu sótti K J f. h. S til greiðslu hluta af kaupverði bifreiðar, er K seldi honum. Mál var dæmt eftir skjölum og skilríkjum, sbr. 118. gr. laga nr. 85/1936. Í Hæstarétti hafði J uppi þá málsástæðu, að bifreið hefði verið gölluð. Sú málsástæða kom ekki til álita, með því að skilyrðum 4ö. gr. laga nr. 57/1962 var eigi fullnægt ...........000000000 Bls. 660 270 164 379 1015 142 Efnisskrá CLIII Bls. Útivist aðilja í Hæstarétti, - Áfrýjandi sótti ekki þing. Útivistardómar 1, 47, 48, 49, 50, 206, 269, 270, 417, 676, 781, 900, 1012 Útsvör, Sjá skattar. Vanheimild. Vanhæfi dómara. Héraðsdómari varð eigi við þeim tilmælum verjanda E, B og S að leggja tilteknar spurningar fyrir þá B og S varðandi þann hátt, sem héraðsdómari hefði haft á að áminna þá, er þeir gáfu skýrslur fyrir dómi. Verjandi skaut ekki þessari synjun til Hæstaréttar, sbr. 10. tl. 172. gr. laga nr. 82/1961, heldur. krafðist hann þess, að dómarinn viki sæti í mál- inu. Úrskurðaði héraðsdómari, að hann skyldi víkja sæti. Í dómi Hæstaréttar var dæmt, að synjun dómara um að bera upp framangreindar spurningar gerðu hann eigi van- hæfan til meðferðar máls, sbr. 2. málsgr. 15. gr. laga nr. 82/1961 og 36. gr. laga nr. 85/1936. Var úrskurður því felldur úr gildi .................00.2.0 000 45 K ól barn, er hún kenndi M, sem fórst í fiskiróðri áður en barn- ið fæddist. Bú M var tekið til opinberrar skiptameðferðar. Stefndi K skiptaráðanda f. h. bús M og krafðist þess, að dæmt yrði, að M væri faðir barns og að það nyti erfða- réttar eftir hann, og enn voru gerðar aðrar tíðkanlegar kröfur, þ. á m. um meðlagsgreiðslur til 16 ára aldurs, fæð- ingarstyrk og almannatryggingargjald, allt eftir yfirvalds- úrskurði. Fulltrúi bæjarfógetans í A-kaupstað rannsakaði málið og dæmdi það á ábyrgð bæjarfógetans, sem var fyr- irsvarsmaður annars málsaðilja. Þetta var talið andstætt 1. tl. 36. gr., sbr. 3. málsgr. 37. gr. laga nr. 85/1936, og bar héraðsdómara að víkja sæti af sjálfsdáðum. Dómurinn var ómerktur og máli vísað heim í hérað til löglegrar með- ferðar og dómsuppsögu ...........0.22000. 0. 373 Vanreifun. Sjá og ómerking. Bótamál út af vinnuslysi þótti vanreifað. Sjá ómerking ...... 3 Skipstjóri sótti útgerð skips um vangoldin laun. Skipshafnar- skrá og gögn um kjör komu eigi fram, fyrr en í Hæsta- rétti. Áttu þau að réttu lagi að koma fyrir héraðsdóm til úrlausnar. Héraðsdómur og málsmeðferð í héraði var ómerkt og máli vísað frá héraðsdómi .................. 262 Seljendur báts höfðuðu mál gegn Sv, sem hafði milligöngu um sölu til Á h/f, svo og gegn St, sem þeir keyptu bátinn af, til heimtu söluandvirðis bátsins. Grundvöllur kröfugerðar CLIV Efnisskrá á hendur Sv og St var óljós og óglöggt, hvert söluandvirði frá Á hefði runnið. Málatilbúnaður var slíkum annmörk- um bundinn og málið í heild sinni svo vanreifað, að dómur var ómerktur og máli vísað frá héraðsdómi .............. Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku. Sjá frávikning úr starfi ................000 0200 .0 00 Varnarþing. Vátryggingar. Vátryggingarfélögum stefnt til réttargæzlu í bótamálum. Sjá réttargæzla ........00000000.0 00 240, 247, 347, Vátryggingarfélagi stefnt til réttargæzlu í björgunarmáli .... Í máli út af árekstri bifreiða var vátryggingarfélagi stefnt til varnaraðildar ásamt bifreiðarstjóra ...................... Veðréttindi. Sjá sjóveð. Vegir. Vegkantur lét undan, er G ók bifreið um veginn. Valt bifreiðin og skemmdist allmikið. Vegurinn var nýendurbyggður að brú, sem var nýsmíðuð. Starfsmönnum Vegagerðar ríkisins var virt það til stórkostlegs gáleysis að leyfa umferð um veginn, svo sem hann var úr garði gerður. Sagt, að túlka verði ákvæði 2. málsgr. 65. gr. vegalaga nr. 23/1970 þröngt. Leitt sé í ljós, að G hafi ekið gætilega og eigi brugðizt óeðli- lega við þeim vanda, sem við var að etja. Ríkissjóður var talinn bera óskoraða fjárábyrgð gagnvart G, eiganda og ökumanni bifreiðarinnar. Einn dómari taldi G eigi hafa sýnt fram á, að hann hafi sýnt „ýtrustu varkárni“, en það sé skilyrði bótaréttar samkv. 2. málsgr. 65. gr. laga nr. 23/ 1970 og sýknaði ríkissjóð ...........000200000. 0000. Veiðiréttindi. Veikindadagar. Venjuréttur. Sagt, að tilteknar bótaákvarðanir stjórnar Aflatryggingasjóðs hafi verið venjuhelgaðar. Sjá aflatryggingar, ............ Verðjöfnunargjald. Verðlagsbrot. Verðstöðvun. Bls. 708 667 494 584 405 Efnisskrá CLV Bls. Verjandi í opinberu máli. Héraðsdómari varð eigi við þeim tilmælum verjanda E, B og S, að leggja tilteknar spurningar fyrir þá B og S um það, hvern hátt dómarinn hefði haft á um að áminna þá, er þeir gáfu skýrslur í málinu. Verjandi skaut ekki þessari synjun til Hæstaréttar, sbr. 10. tl. 172. gr. laga nr. 82/1961, heldur krafðist hann þess, að dómarinn viki sæti í málinu. Varð dómarinn við þeirri kröfu í sérstökum úrskurði, sem kærður var til Hæstaréttar og felldur úr gildi þar. Sjá vanhæfi dómara .............er nr 45 Verkkaup. Verksamningar. M byggingarfyrirtæki fékk leiguréttindi yfir nokkrum bygg- ingarlóðum í G-hreppi í því skyni að reisa þar íbúðarhús til sölu. Með samningi „seldi“ M J hús á tiltekinni lóð, tilbúið undir tréverk og málningu og öll tengigjöld greidd. Í tengsl- um við þennan samning var gerð sérstök verklýsing, er M og J undirrituðu. J framseldi síðar G réttindi sín samkv. þessum samningi, en hann hafði uppi ýmsar kröfur vegna vanefnda, sem hann taldi M og H, múrarameistara húss- ins, svo og K, arkitekt hússins, bera ábyrgð á. M bar m. a. fyrir sig fyrningu. Í hrád. segir, að lögskipti M við J og síðar G beri að vísu nokkurn svip af hvoru tveggja, kaupgern- ingi um ófullgert hús og verksamningi um húsbyggingu, en rétt þótti að líta svo á, að um lengd fyrningarfrests á kröfum G fari eftir aðalreglunni í 2. tl. 4. gr. laga nr. 14/ 1905. Þótt J hefði nokkurn rétt til afskipta af gerð upp- dráttar og til eftirlits með húsbyggingu, þótti það ekki breyta þeirri niðurstöðu ..........000000 000 0nnne nan... 278 Verealanaskrá. Hannes h/f var skráð á hluthafaskrá 7. okt. 1971. Var tilgang- ur þess m. a. að eiga og reka fasteignir og annast verðbréfa- viðskipti. 25. nóv. s. á. tilkynnti félagið til verzlanaskrár Rvíkur, að það ræki „fyrirtæki með takmarkaðri ábyrgð undir firmanafninu Kauphöll Hannesar“. Tilgangur firm- ans Kauphöll Hannesar var kaup og sala verðbréfa, fast- eigna o. fl. Sagt í hrd., að skráningarvaldsmanni hafi borið að synja þessari tilkynningu um skrásetningu Í verzlana- skrá, enda var H, sem er hlutafélag, óheimilt að nota á tilteknum þætti atvinnu sinnar sérstakt firma, sem gaf eigi til kynna, að um væri að ræða atvinnurekstur hlutafélags, sbr. 4. málsgr. 9. gr. laga nr. 42/1903 og 2. gr. laga nr. TT/ 1921. Var H h/f dæmt með vísan til 6. gr. laga nr. 42/1903 CLVI Efnisskrá Bls. að hlutast til um, að afmáð verði skráning firmaheitisins Kauphöll Hannesar úr verzlanaskrá Rvíkur að viðlögðum 1.000 kr. dagsektum til A, stefnanda máls í héraði og eig- anda Kauphallarinnar í Rvík. Fullnægjufrestur var ákveð- inn 15 dagar frá birtingu dóms .....................000.. Ti Verelunarhættir. Sjá ólögmætir verzlunarhættir. Vextir. Í kröfubréfi lögmanns J, sem ritað var til skiptaréttar, lýsti hann kaupkröfu J í þrotabú. Var þar eigi krafizt vaxta, og var vaxtakröfu eigi hreyft, fyrr en alllöngu síðar. Gegn andmælum búsins var vaxtakrafan eigi tekin til greina .. 521 Í máli út af björgunarlaunum segir, að ekki verði ráðið af gögnum máls, að eigandi skips þess, K, sem bjargað var, hafi andmælt vaxtakröfu fyrirsvarsmanns eiganda og skips- hafnar B fyrir héraðsdómi umfram það, sem leiddi af kröfugerð hans um sýknu. Fyrir Hæstarétti andmælti sami aðili ekki sérstaklega vaxtakröfunni, þótt málsreifun af hendi gagnaðilja veitti brýnt tilefni til þess. Varð vaxta- krafa gagnaðiljans samkvæmt því tekin til greina ...... 667 Í máli, sem dæmt var í héraði samkv. 118. gr. laga nr. 85/1936, vegna útivistar stefnda, voru dæmdir 1% dráttarvextir af dæmdri fjárhæð fyrir hvern mánuð eða brot úr mánuði frá 23. janúar 1972 til greiðsludags. Í Hæstarétti þótti skilyrð- um 45. gr. laga nr. 57/1962 eiga vera fullnægt til þess að hafa mætti uppi málsástæðu, er laut að því að bifreið, sem um var fjallað í málinu, væri gölluð. Var hérd. staðfestur, þó svo, að J var dæmdur til að greiða ársvexti af höfuð- stól, T%, frá 23. janúar 1972 til 16. maí 1973, en 9% frá þeim degi til greiðsluðags ................0.00.. 0. 0... "8 Viðskiptabréf. Vinnulaun. Vinnusamningar. Í kjarasamningi milli atvinnurekenda og sveina var það ákvæði, að sveinar ættu rétt á kaupauka vegna framhaldsnáms, og skyldi hann vera 10% á unna dagvinnustund, kaupauki á unnar eftir-, nætur- og helgiðagavinnu skyldi „greiddur með sömu krónutölu og er á dagvinnutímakaupi“. Í tengsl- um við þetta heildarsamkomulag var undirritað sérsam- komulag milli atvinnurekenda og sveina á Akureyri, þess efnis, að yfirgreiðslur þær, sem tíðkast hafa að undanförnu til sveina, skyldu haldast óbreyttar og greiðast á útborgað kaup. Fyrirtækið Þ, sem var aðili að samtökum meistara, er stóðu að greindu samkomulagi, greiddi S, sveini, 10% Efnisskrá CLVII Bls. kaupauka miðað við dagvinnutímakaup. S taldi sér bera 10% á allt útborgað kaup. Það sérsamkomulag, sem aðiljar bundust, var ekki talið fela í sér nægilega skýra heimild til fráviks frá ákvæði heildarkjarasamnings, er mælti greinilega fyrir um, að leggja skyldi dagvinnutímakaup til grundvallar, enda var brýn þörf á að ganga skýrlega frá því, ef ætlunin var að kveða á um frávik frá greindu ákVæði ............2 00. 366 I var starfsmaður kaupfélagsins KS, og gilti um starf hans samningur tiltekins verzlunarmannafélags, m. a. við KS. Átti J rétt á þriggja mánaða uppsagnarfresti. Stjórn KS sagði J upp starfi 30. sept. 1970. 9. október s. á. var bú KS tekið til gjaldþrotaskipta. Talið var, að J ætti rétt á laun- um í 3 mánuði, að frádregnum launum, sem hann fékk hjá búinu fyrir vinnu við talningu vörubirgða búsins, svo og orlof vegna þeirrar launakröfu, og var hvorttveggja fÍor- gangskrafa í búi KS, sbr. b-lið, 5. tölul., 83 gr. laga nr. 3/ 1878, svo og að því er varðar kröfu um orlof, 4. gr. í. f. laga nr. 16/1943, er þá gilti, sbr. og b-lið, 5. tölul. 83. gr. laga Nr. 3/1878 ........000 00 521 Eigendur hússins M fólu A að vinna að ýmsum verkefnum við hús þeirra, þ. á m. að steypa kringum rennur og laga þær, laga handrið, slá upp og steypa og ganga frá útidyra- tröppu og steypa grundvöll undir öskutunnur o. fl. Þeir greiddu A 11.500 kr., þar af var efniskostnaður röskar 800 kr. Er A óskaði eftir frekari greiðslu, áður en verki hans var lokið, var því neitað, og létu eigendur M Á hætta, þar eð þeir töldu verk hans gallað. A kvaðst telja sig hrein- gerningamann, en hann væri ekki fagmaður við múrhúðun. Sá maður, sem samdi við A vegna eigenda M, og einn úr hópi þeirra, vissi, að A var ekki fagmaður. Tveir múrara- meistarar voru dómkvaddir til að lýsa verki A og meta það. Töldu þeir, að öll vinna væri framkvæmd af kunn- áttuleysi og bæri A eigi greiðsla fyrir vinnu og eigi greiðsla fyrir efni vegna starfs hans. Eigendur M kröfðust þess nú í máli gegn A, að honum yrði dæmt að endurgreiða 11.500 kr. Í héraðsdómi, sem skipaður var tveimur sérfróð- um samdómendum, var bent á, að verkbeiðnin væri bundin við ýmsar minniháttar og kostnaðarlitlar lagfæringar. Eig- endum M hafi verið kunnugt um, að A hafði ekki iðnrétt- indi, og þeir hafi gengið út frá því, að því er virðist, að A myndi áskilja sér nokkru minni greiðslu en búast mætti við af kunnáttumanni, svo sem kom á daginn. A tók að vísu að ófyrirsynju niður handrið, en tjón af því töldu dómendur smávægilegt. Töldu dómendur, að ekki yrði á það fallizt, CLVIII Efnisskrá Bls. að verkið hafi verið svo gallað eða á annan hátt svo slæ- lega af hendi leyst, að endurgjaldskrafa verði á því reist. Yrði ekki fullyrt, að það endurgjald, kr. 11.500, sem A hafi Þegar fengið greitt, sé ósanngjarnt, miðað við það framlag, sem Í verkinu felist. Í hrd. segir, að niðurstöðu héraðs- dóms, sem skipaður hafi verið sérfróðum mönnum, sem fóru á vettvang og skoðuðu verkið, hafi eigi verið hnekkt. Var hérd. staðfestur og A sýknaður ........00.0000000..... 803 Vinnuslys. Sjá skaðabætur, vinnuslys. Vitni. Víælar. Vísilmál. Vörumerki. Árið 1958 tilkynnti H til firmaskrár, að hann ræki verzlun í Reykjavík undir nafninu Verzlunin Sport. Árið 1959 til- kynnti hann til vörumerkjaskrár orðið Sport ritað með sérstökum hætti, og var vörumerki þetta skráð fyrir hvers konar íþróttavörur og tæki. Árið 1970 setti I á stofn verzlun í Reykjavík með íþróttabúninga og tæki. Auglýsingaspjald var á húsi því, er verzlunin I var starfrækt í. Skagaði það út fyrir gangstétt. Stóð í fyrstu línu „Sport“, en síðan kemur bandstrik og þá í næstu línu „vöruverzlun“ með nokkru minna letri og í þriðju línu „Ingólfs Óskarssonar“, ritað með bláu letri, og virðist svipað að stærð og letur 2. línu. Örvaroddar eru á skilti, er vísa á nafn I. — H krafðist þess, að I yrði dæmt að hætta notkun þessa auglýsinga- spjalds og að honum yrði dæmd sekt samkv. lögum nr. 47/ 1968, 37. gr., og lögum nr. 84/1933, 9. gr. Fyrirtæki I var óskrásett, og eigi hafði hann fengið skráð vörumerki í þá átt, sem auglýsingaspjaldið bendir til. Taldi H notkun spjaldsins vera brot á framangreindum lagaákvæðum. Þar sem sport væri eigi mikið notað heiti eða orð, væri það fallið til að njóta lögverndar. Hérd. taldi, að orðið sport væri almennt orð um íþróttir í málinu. Fæli það eigi Í sér nægi- leg sérkenni til þess að H gæti á því viðskiptasviði, sem hér er um að tefla, öðlazt einkarétt til notkunar þess. Gat hann því eigi meinað I að nota það á þann hátt, sem hann gerir með auglýsingaspjaldi sínu Í hrá. segir, að auglýsinga- spjaldið brjóti eigi, eins og það er úr garði gert, í bága við vörumerkjaheiti H samkv. lögum nr. 47/1968. Verði og eigi talið, að það gangi í berhögg við 9. gr. laga nr. 84/1933. Sýkna. Málskostnaður í héraði og fyrir Hæstarétti féll niður 469 Efnisskrá CLIX Bls. Vörglusvipting. Þingbók. Héraðsdómari bókaði ekki annað í þingbók um munnlegan mál- flutning en að báðir málflytjendur hafi talað tvisvar og lagt „málið í dóm með venjulegum fyrirvara“. Þetta þótti athugavert ............0.000000. 0. rns 158 Þinghöld. Sjá segulbönd. Þinglýsing. Ó afsalaði landspildu úr Reynisvatnslandi í Mosfellssveit til B árið 1961. Á afsal ritaði lóðaskrárritari, að landinu hafi ekki verið skipt í byggingarnefnd Reykjavíkur. Afsalinu var þinglýst athugasemdarlaust í maí 1963. B afsalaði landinu til K í okt. 1968. Lóðaskrárritari synjaði K um áritun á af- sal þetta, og leitaði K þá til borgarráðs, en fékk engu þokað. K ritaði borgarfógetaembætti bréf og krafðist þinglýsing- ar, en því var synjað með því að áritun lóðaskrárritara skorti, sbr. 11. gr. laga nr. 35/1914, sumpart sbr. við lög nr. 35/1923, 5. gr. Dæmt í hrd., að 1. málsgr. 11. gr. laga nr. 35/1914 væri ekki þinglýsingu til fyrirstöðu, enda var land- spildu skipt með fyrra afsali (frá 1961). Sagt var, að ákvæði 2. málsgr. 11. gr. sömu laga væri ætlað að tryggja það, að lóðaskrárritara sé veittur kostur á að greina eigendaskipti í lóðamerkjabók eða lóðaskrá. Sannað var, að K veitti lóða- skrárritara færi á að skrá eigendaskipti að landspildunni með því að leggja fyrir hann framangreint afsal. Synjun lóðaskrárritara var reist á því, að byggingarnefnd hafi enn ekki veitt samþykki sitt til þess, að landspildunni væri skipt úr landi Reynisvatns. Samkv. framansögðu fékk það ekki staðizt. Synjun lóðaskrárritara var því eigi á rökum reist. Átti K rétt á að fá framangreindu afsali þinglýst, eins og hér stendur á, þótt það bæri eigi á sér áritun lóðaskrárrit- ara um, að eigendaskipta sé ekki getið. Tveir hæstaréttar- dómarar töldu, að synjun lóðaskrárritara væri að vísu eigi á rökum reist, en með því að afsalið skorti enn framan- greinda áritun, og ákvæði, sem hér að lúta, eru fortaks- laus, sé eigi unnt að viðurkenna rétt K til að fá afsalinu þinglýst .........0.20..02.002 00 1026 Þingsókn. Þingvottar. Þjáningabætur. Sjá skaðabætur. CLX Efnisskrá Bls. Þjófnaður. E þótti sannur að mörgum þjófnuðum úr bátum, og tók hann þar oftast morfínsprautur og ópíumtöflur. Í allmörgum til- vikum var um tilraun að ræða, þar sem m. a. Var rótað til í lyfjakössum báta. Þá brauzt hann inn í netaverkstæði og sprengdi upp peningakassa og tók úr honum gamla peninga- seðla, sem hann seldi fyrir um 5.000 kr. og auk þess minn- ispening og danskan gullpening. Í annan tíma brauzt hann inn í sömu húsakynni og reyndi að opna peningakassa, en tókst ekki. Tók hann þar að ófrjálsu línubyssu. Þá brauzt hann inn í verzlun í leit að peningum, en tók þar aðeins lykla, er hann fleygði síðar. Í hérd., er staðfestur var í hrá., segir, að eigi sé í ljós leitt, hvort lyklar þessir hafi verið einhvers virði, og taka þeirra haggaði því ekki, að innbrotið yrði aðeins talið varða við 244. gr., sbr. 20. gr., hgl. Nokkru síðar brauzt E inn í enn aðra verzlun og stal þar 10.000 kr. úr peningakassa. Enn brauzt hann inn í verzlun og braut þar upp peningaskáp og peningakassa, og var hann sakaður um að hafa tekið þar 53.000 kr. Í dómi var aðeins talið sannað, að hann hafi tekið 33.000 kr., svo sem hann sjálfur gekkst við. Á öðrum stað, þar sem E brauzt inn, stal hann úr peningaskáp, er hann braut upp, 11.500 kr. E brauzt inn í skrifstofu og reyndi að brjóta upp peningaskáp, en varð það ofviða. Auk þess brauzt hann inn í bakhús apóteks og leitaði þar að morfíni og peningum, en fann hvorugt. E var ásamt sambýliskonu sinni, M, sakaður um að hafa farið inn um ólæstar dyr að vélsmiðju einni og stolið þar m. a. sæl- gæti, öli og gosdrykkjum og hafa brotizt síðar inn á sama stað og stolið peningakassa fyrirtækisins með allt að 15.000 kr., nótubókum og tryggingarbréfi að fjárhæð 10.000 kr. Þau fóru með kassann heim til sín og brutu hann upp. Gengust þau eigi við að hafa tekið meir úr honum en 5—6 þús. kr., og þótti eigi sannað, að þau væru sek um töku á hærri fjárhæð. M fór að fyrirlagi E með kassa þennan síðar um nóttina að vélsmiðjunni, og hreyfðu þau ekki við nótu- bókinni né tryggingarbréfinu. Hérd. taldi þau ekki hafa full- framið þjófnaðarbrot að því er varðar nótubók og trygg- ingarbréf. Í dómi Hæstaréttar segir hins vegar, að taka á peningakassa með því, sem í honum var, sé fullframið brot á 244. gr. hgl. nr. 19/1940. Enn voru þau E og M sönn að því að brjótast sameiginlega inn í skrifstofu og reyna að brjóta upp peningaskáp. Tóku þau þar að ófrjálsu 5.000 kr. úr tösku. Þau höfðu ekki sætt refsingu áður. Dóminum var aðeins áfrýjað um E. Hann gekkst yfirleitt greiðlega við brotum sínum. Fyrir framangreind brot var refsað sumpart samkv. 244, gr. og sumpart samkv. 244. gr., sbr. 20. gr. hgl. Efnisskrá CLXI Í hrá. var á það bent, að flest brot hans verði rakin til mor- fínhneigðar, en hann hóf brotaferil sinn, sem til álita kom í málinu, þegar hann var 16 ára og honum lauk, er hann var 18 ára. Geðlæknir taldi hann sakhæfan og jafnframt, að verulegar líkur væru á því, að hann væri kominn yfir morfinhneigð sína. Refs. ákveðin 12 mán. fang. í hrd. og var fullnustu refsingar frestað skilorðsbundið. E var dæmd- ur til að greiða bætur vegna töku verðmæta og tjóns, er hann olli með brotum sínum, og féllst hann í flestum til- vikum á greiðslur. Í einu tilviki var gerð bótakrafa um töku morfíns úr bát, en út af því atferli var ekki ákært. Varð E ekki dæmdur í máli þessu til skaðabótagreiðslu vegna þess atferlis. Forráðamenn vélsmiðju þeirrar, er þau E og M tóku peningakassa frá, hétu fundarlaunum vegna leitar og fundar kassa þessa og töldu sig hafa greitt nafngreindum manni 10.000 kr. vegna þessa. Í hrá. segir, að krafa þessi sé eigi stuðd gögnum, þ. á m. var kvittun um greiðslu fundarlauna eigi lögð fram. Þar sem tjón var ekki sannað, bar að vísa kröfunni frá héraðsd., sbr. 146. gr. laga nr. 82/1961 .......0...00 00 n rr H fór í heimildarleysi inn í íbúð L og kastaði þar eign sinni að ófrjálsu á handtösku, eina flösku af áfengi, niðursoðin mat- væli og notaða skó. Varðaði háttsemi hans við 244. gr. hgl. nr. 19/1940. Refs.: 6 mán. fangelsi, en H hafði áður sætt átta sinnum refsidómum fyrir skjalafals og auðgunarbrot. Vísað var til sakavottorðs H við refsiákvörðun .......... Þóknun fasteignasala. Sjá fasteignasala. Þóknun lögmanna. Sjá Lögmannafélag Íslands. Þrotabú. Sjá skiptamál. Ærumeiðingar. Ökuleyfi. Ökuleyfissvipting. Refsað m. a. samkv. 215. gr. alm. hgl. Ökuleyfissvipting 6 mán- UðIF .......0.00 00 Refsað samkv. 49. og 50. gr. umferðarlaga vegna hóflauss akst- urshraða. Ökuleyfi svipt Í 1 mánuð .......0200.0. 00. 0000.. Refsað m. a. samkv. 215. gr. alm. hgl. Ökuleyfissvipting 6 mán- UÐIr ........00.00 0 E ók bifreið undir áhrifum áfengis og var dæmd refsing fyrir það atferli. Hann hafði þá verið sviptur ökuleyfi ævilangt. Eigi er vikið að ökuleyfissviptingu í dóminum ............ H ók bifreið ölvaður. Brot var ítrekað. Hann var sviptur öku- Bls. 310 684 62 69 339 690 CLXITI Efnisskrá Bls. leyfi ævilangt frá þeim degi að telja, er hann var sviptur ökuleyfi til bráðabirgða ..............2.0.000 000... nn. 912 Ölvun við akstur. Lögreglumenn komu snemma morguns að E og B, þar sem þeir sváfu í bifreið, er lent hafði út af þjóðvegi. Svaf E í fram- sæti, en B í aftursæti. Þeim var nokkru síðar tekið blóð, og reyndist 0.76%, alkóhólmagn í blóði E, en 0.8%, í blóði B. Þeir kváðu í fyrstu þriðja mann hafa ekið, en gátu eigi gert grein fyrir honum. E og B skýrðu rangt frá atvikum máls fyrir dómi, svo og S, sem með þeim var um hríð í bifreið- inni. Í ljós kom, að E hafði ekið bifreið frá Rvík af Ölfusá, og hafði þá neytt áfengis, svo og síðar um nóttina frá Sel- fossi að þeim stað á Suðurlandsvegi, þar sem bifreið fór út af vegi. E var dæmd refsing samkv. 142. gr., sbr. 22. gr. hgl. og samkv. 2., sbr. 3. málsgr., 25. gr., 1. málsgr. 27. gr. sbr. 80. gr. umferðarlaga 40/1968 og 1. málsgr. 24. gr., sbr. 45, gr. áfengislaga 82/1969. Í bifreið E fundust þrjár flöskur af ótollafgreiddu vodka, þar af ein tóm, og nokkrar tómar Tuborg flöskur. Var E refsað vegna þessa samkv. 1, máls- gr. 17. gr. sbr. 2. tl. 33. gr. áfengislaga. Refs.: 4 mán. fang. og 3.000 kr. sekt til ríkissjóðs. E var sviptur öku- leyfi ævilangt, er dómur var upp kveðinn og er þess vegna ekki vikið að ökuleyfissviptingu í honum ................ 690 H ók bifreið frá Nausti um Hafnarstræti og Hverfisgötu. Tveir lögreglumenn stöðvuðu hann neðarlega á Hverfisgötu. Var hann þegar í stað færður til blóðtöku. Reyndist alkóhól- magn í blóðsýni 1.54%,. H viðurkenndi áfengisneyzlu. Honum var refsað samkv. 2., sbr. 4. málsgr., 25. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, sbr. 80. gr. þeirra laga, og samkv. 24., sbr. 45. gr., áfengislaga nr. 82/1969, en tekið var fram, að 24. gr. þeirra laga hefði hvorki beint né óbeint verið úr gildi felld. Sjá og umferðarlög. Brot var ítrekað. H var sviptur ökuleyfi ævilangt frá þeim degi að telja, er hann sætti sviptingu Öökuleyfis til bráðabirgða ..............2..00.00 00... 912 Örorka. Læknar framkvæma örorkumat ............ 51, 347, 435, 708, 866 Öryggiseftirlit ríkisins. Sjá mat og skoðun ...........0.......s. nn 51, 435, (708)