HÆSTARÉTTARDÓMAR ÚTGEFANDI HÆSTIRÉTTUR LXV. BINDI 1974 REYKJAVÍK FÉLAGSPRENTSMIÐJAN H/F MCMLXXV Reglulegir dómarar Hæstaréttar 1974. Benedikt Sigurjónsson. Forseti dómsins. Magnús Þ. Torfason. Varaforseti dómsins. Ármann Snævarr. Björn Sveinbjörnsson. Einar Arnalds. Logi Einarsson. 10. 11. 12. 13. 14. Registur I. MÁLASKRÁ. . Ákæruvaldið gegn Birni Björnssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum ............ . Jón Vigfússon gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs vegna Skipaútgerðar ríkisins og Skipaafgreiðslu Jakobs Karlssonar. Skaðabótamál. Vinnuslys ...... . Eigendur og ábúendur jarða, er lönd eiga að Mývatni, gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs, hreppsnefnd Skútustaðahrepps f. h. hreppsins og eigendum og ábúendum lögbýla í Mývatnssveit, sem eigi eru talin eiga lönd að Mývatni. Kærumál. Eignarðómsmál. Ómerking. Frávísun .......0....00000 00... . Ákæruvaldið gegn Hjörleifi Jónssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum ............ . Landbúnaðarráðherra og fjármálaráðherra f. h. rík- issjóðs gegn Skúla Pálssyni og gagnsök. Skaðabóta- mál. Stjórnsýsla. Sýkna ........0000000000 00. .0.0.. . Ákæruvaldið gegn Hannesi Elíssyni. Þjófnaður .... . Einar Ólafur Arnbjörnsson, Hjörleifur Arnbjörnsson og Arnbjörn Ólafsson f. h. Aðalheiðar Erlu Andrés- dóttur gegn Guðjóni B. Baldvinssyni, Ólafi Þ. Jónssyni og dánarbúi Soffíu Björnsdóttur. Kærumál. Frávísunarðdómur úr gildi felldur .................. „ 'Sveitarsjóður Mosfellshrepps gegn Hjálmari Helga- syni. Byggingarsamþykkt. Brottflutningur húss. Skaðabætur .........20.0.00000. sn ess . Afl s/f gegn Herði Felixsyni og gagnsök. Skaða- bótamál. Gallar á húsi. Sératkvæði í héraði ...... Kristján Albertsson gegn fjármálaráðherra f. h. rík- issjóðs. Lögtak. Tekjuskattur. Sératkvæði ........ Jón Jónsson gegn Sigurði L. Eiríkssyni. Kærumál. Frávísunardómur úr gildi felldur. Sératkvæði .... Magnús Fr. Árnason gegn Ingvari Helgasyni og Brunabótafélagi Íslands. Bifreiðar. Skaðabótamál . Pétur Axel Jónsson gegn Sjóvátryggingarfélagi Ís- lands h/f. Fjárnámsgerð úr gildi felld .......... Gjaldheimtustjórinn í Reykjavík gegn Hjálmari Styrkárssyni og gagnsök. Skattamál. Lögtaksgerð úr gildi felld ................2000200 0. 0000. Dómur Bls. 1%4 1%4 24 2% 2 34 % % 1% '% 1 19 1 13 30 69 76 96 109 135 141 146 152 154 VI 15 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Málaskrá . Valdstjórnin gegn Jóhanni Jóhannssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........0000.000 00 eeen Félag löggiltra rafverktaka í Reykjavík gegn Páli J. Pálssyni. Félagsréttindi. Brottvikning úr félagi dæmd Ógild ..........020000 0000 nn Lilja Jónsdóttir f. h. dánarbús Jóns Eldons gegn Lýsi og Mjöl h/f, og Lýsi og Mjöl h/f gegn Lilju Jóns- dóttur og Sigurgeiri Jónssyni, skiptaráðanda í Kópa- vogi, báðum f. h. dánarbús Jóns Eldons. Skuldamál. Kyrrsetning. Dánarbú. Héraðsdómur og kyrrsetning- argerð úr gildi felld ...............00000. 00... 00.0.. Ákæruvaldið gegn Gesti Þorsteinssyni, Jens Rúnari Ingólfssyni, Hlyni Höskuldssyni, Erni Ingólfssyni, Sigurði Tómasi Garðarssyni og Haraldi Guðbergi Haraldssyni. Ávana- og fíkniefni. Brot gegn lögum Nr. TI/L970 .......00.200020 00 Hörður G. Albertsson og dánarbú Guðmundar Al- bertssonar gegn Síldarvinnslunni h/f. Skuldamál. Samningar. Frávísun ..........002000 000. 0 ne. Ákæruvaldið gegn Friðriki Sigfússyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum ............ Haukur Magnússon og Þórir Magnússon gegn Sigþóri Sigurðssyni. Yfirlandskiptagerð úr gildi felld .... Ákæruvaldið gegn Eysteini Þorvaldssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum ...... Pétur Andrésson gegn Útvegsbanka Íslands og gagn- sök. Uppboð. Málskostnaður .........02000000000.. Aðalheiður Tryggvadóttir gegn Sigurði M. Helgasyni, skiptaráðanda í Reykjavík, f. h. dánarbús Tryggva Siggeirssonar. Erfðamál. Ómerking .............. Ákæruvaldið gegn Þórarni Jónassyni. Tékkamisferli. Sýkna .......0000.000 00 Ákæruvaldið gegn Valgarði Frímanni Jóhannssyni. Öryggisgæsla. Frávísun frá Hæstarétti .......... Iðnaðarbanki Íslands h/f, Félag íslenzkra iðnrekenda og Landssamband iðnaðarmanna gegn borgarstjór- anum í Reykjavík f. h. borgarsjóðs vegna Húsa- trygginga Reykjavíkur. Kærumál. Kærufrestur. Frá- vísun frá Hæstarétti ...........0.2.02000000 00. Rithöfundasamband Íslands f. h. Benedikts Gíslason- ar gegn Náttúrulækningafélagi Íslands. Innsetning- AFgErð .......00200000n nn Gísli Magnússon f. h. ólögráða sonar síns, Magnúsar Gíslasonar, gegn Ólafi Helga Árnasyni, Fjólu Einars- dóttur og Einari Ólafssyni. Skaðabótamál. Börn .. Karl Sigurjónsson, Lárus Hjaltested, Sigríður K. Dómur t% 1% 2% 2% Bls. 162 163 186 219 252 275 280 287 299 306 317 322 329 352 356 31. 32. 33. 34. 36. 31. 38. 39. 40. dl. 42. 43. 44. 45. 46. dt. Málaskrá Jónsdóttir, Haraldur Axel Ólafsson, Ólafur Sigur- jónsson, Viðar Bjarnason, Sigurjón Guðmundsson, Lárus Ágústsson, dánarbú Einars Jónssonar, Hall- dór Gunnarsson, Einar Sigurðsson, Bárður Magnús- son, Sigurbergur Magnússon, Ragnar Eyjólfsson og Páll Magnússon gegn Andrési Andréssyni og gagn- sök. Veiðiréttur .............00000000. 0... Ákæruvaldið gegn Jóni Heiðberg. Kærumál. Vanhæfi dómara. Frávísun frá Hæstarétti .................. Sigurður A. Magnússon gegn fjármálaráðherra og saksóknara ríkisins f. h. ríkissjóðs. Handtaka. Skaða- bætur. Sératkvæði ...........2.2.0000000 000... Brynhildur Magnúsdóttir gegn Arnari Magnússyni. Synjun innsetningargerðar ..........000000000.0.00.. Ólafur Unnsteinsson gegn borgarstjóranum í Reykja- vík f. h. borgarsjóðs. Skaðabótamál. Sýkna ........ . Hreppsnefnd Helgafellssveitar f. h. hreppsins gegn Júlíusi Stefánssyni. Útburðarmál .................. Haraldur Árnason og Skarphéðinn Pálsson gegn Gunnlaugi Karlssyni. Útivistardómur. Ómaksbætur Gunnar Pálsson gegn Örlaugi Björnssyni og gagnsök. Útivistarðómur .............200.. nn kæruvaldið gegn Jóni Heiðberg. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum ............ Halldóra Gunnarsdóttir sjálf og vegna ófjárráða barna sinna, Þorbjargar, Guðbjargar og Auðar Árna- dætra gegn Magnúsi Fr. Árnasyni. Kærumál. Lög- mannsþóknun. Frávísun. Sératkvæði .............. Sementsverksmiðja ríkisins gegn Jóni E. Vestdal og gagnsök. Ómerking. Frávísun ..........0000.000.. Ákæruvaldið gegn Gunnari Helga Ólafssyni. Skips- strand. Brot í opinberu starfi. Ákæra. Sératkvæði í héraði ............20220200 never Þorvaldur Jónasson gegn Sigurbjörgu Guðjónsdóttur og Sveini Árnasyni. Vinnulaun .................... Valdstjórnin gegn Helga Aðalsteinssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...............2002.00 00... Skarphéðinn Veturliðason gegn Erlingi Garðarssyni. Lausafjárkaup. Gallar. Skaðabótamál ............ Jörundur H. Guðlaugsson og Páll Ásgeirsson gegn Herði Ólafssyni. Kærumál. Frestur. Frávísun .... Snorri h/f gegn Kyndli h/f. Kærumál. Frávísun .. Stjórnarnefnd ríkisspítalanna, heilbrigðisráðherra og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Sigrúnu Arn- bjarnardóttur og Kristjáni Ásgeirssyni sjálfum og vegna ófjárráða sonar þeirra, Ásgeirs Ísaks Krist- Dómur 2% 2%3 2% 2% 2% 2% % “ % % % A 2 2 24 2% % VII Bls. 368 410 413 435 439 446 451 451 452 469 481 522 528 530 538 öd1 VIII 48. 49. 50. öl. 52. ö3. öd. 55. 56. öt. 58. 59. 60. 61. 62. 64. Málaskrá jánssonar. Læknaráð ............020000 0... 0... Ákæruvaldið gegn Antoni Helgasyni. Brot gegn 263. gr. alm. hegningarlaga. Bifreiðar. Brot gegn um- ferðarlögum og áfengislögum ...........0........ Dánarbú Lúðvíks Á. Jóhannessonar, Gunnar Björns- son, Ólafur Guðmundsson, Þorkell Pálsson og Theo- dór Marinósson gegn Jóni N. Sigurðssyni hrl. f. h. Vestfold Bil á Karosseri A/S. Útivistardómur. Ómaksbætur ............22.00..n sr Tímaritið Skák gegn Ingólfsprenti h/f. Útivistar- dÓMUr ........0000 0. sn Mosfellshreppur gegn borgarsjóði Reykjavíkur vegna Hitaveitu Reykjavíkur. Kærumál. Ómerk- ing. Heimvísun ..........0020000 00... Ákæruvaldið gegn Viggó Sigurjónssyni. Líkamsmeið- ingar, 217. gr. alm. hegningarlaga. Sýkna ........ Þorvaldur Jónsson gegn Svanhildi Sigfúsdóttur og gagnsök. Skuldabréf. Eindagi ..................... Ákæruvaldið gegn Loga Ásgeirssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum ...... Sigmund Jóhannsson gegn Árna Ólafssyni £ Co., Árna Ólafssyni og Íslenskum sjávarafurðum. Kæru- mál. Frávísun. Gagnsök. Kröfusamlag. Aðiljasamlag Atli Eiríksson s/f gegn Karli H. Guðmundssyni og gagnsök. Fasteignakaup. Galli. Skaðabætur ...... Sigurður T. Sigurbjarnarson gegn Sparisjóði Reykja- víkur og nágrennis. Nauðungaruppboð. Uppboðs- beiðni .........2.22000 0. Sigurlilja Þórólfsdóttir, Pálína Margrét Reynisdóttir, Stefanía Diljá Reynisdóttir, Þorvaldur Reynisson og Sigurlilja Þórólfsdóttir vegna ófjárráða dóttur sinn- ar, Ernu Reynisdóttur, gegn Jóni Kristni Valdimars- syni og Auðberg Óla Valtýssyni. Bifreiðar. Skaða- bótamál. Sératkvæði ..........20.0020000 0... Vélsmiðjan Þrymur h/f gegn skilanefnd Sænsk-ísl. frystihússins h/f. Skuldamál ...........0.2...002... Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Árna Hall- dórssyni. Skattamál ........20000000. 00... Íslenskur markaður h/f gegn Ferðaskrifstofu ríkis- ins og gagnsök. Samningar .........02000.0. 00... Ingimundur Bjarnason gegn Halldóru Eyjólfsdóttur. Lóðarleiga. Brottflutningur húss ...........0....... . Árni Jóhannsson gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík og gagnsök. Skattamál. Hjón. Sameignarfélag. Að- stöðugjald ..........22002000.00 nn Þorsteinn L. Þorsteinsson gegn Guðlaugi Einarssyni. % % % 1% t% ?% 2% 24 ?% *% Bls. 543 544 553 553 554 555 563 567 ötl ög1 588 594 609 620 626 639 648 65. 66. 67. 70. 71. 13. 74. 75. 76. 7. 78. 79. 80. sl. 82. Málaskrá Útivistarðómur „.......02.0000 ner Eftirlaunasjóður starfsmanna Landsbanka Íslands gegn Jóhanni Jóhannessyni. Opinberir starfsmenn. Aldurstakmark, Eftirlaun .........0.0.0000..0.00.... Gunnlaugur Karlsson gegn Útvegsbanka Íslands. Hlutafjárloforð. Aðför. Nauðungaruppboð. Sérat- kvæði .........00000 eee Gísli Hafsteinsson og Sigríður Valdimarsdóttir gegn Þuríði Axalsdóttur. Kærumál. Barn. Framkvæmd innsetningargerðar ..........0000000.0nnn nr... . Ákæruvaldið gegn Guðna Óskarssyni. Manndráp .. 69. Vita- og hafnarmálastjóri, samgönguráðherra og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Hochtief A/G og Véltækni h/f og gagnsök. Gerðardómur. Sér- atkvæði .........0.000000 ne Margrét Cornette gegn bæjarstjóranum í Vest- mannaeyjum f. h. bæjarsjóðs. Kærumál. Frávísun Zweki A/S gegn Þúsund og einni nótt. Kærumál. Frá- vísunardómur staðfestur .........2.000000 00... . Valdstjórnin gegn Sigurði Ellert Jónssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald .........002020000 000 Samvinnutryggingar gegn Guðmundi Jónssyni og gagnsök. Bifreiðar. Endurkrafa vátryggingarfélags samkv. 73. gr. laga nr. 26/1958 .......00000000000.. Jón Ólafsson hæstaréttarlögmaður f. h. A/B Skánska Cementgjuteriet gegn Ólafi Hjartarsyni og gagn- sök. Útivistarðómur ..........00000000. 0... Haraldur Sigurgeir Jónsson gegn Unni Hróbjarts- dóttur. Útivistardómur ........2.00000 0... Sigurður Helgason gegn Jóni Ólafssyni og Ingva Guðjónssyni. Útivistarðómur .........0.00..0..0.... Ágúst Hróbjartsson og Sigrún Guðmundsdóttir gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík. Útivistardómur ...... Innheimtumaður ríkissjóðs í Hafnarfirði gegn Sverri K. Bjarnasyni. Skattamál. Frádráttur. Vextir. Sér- atkvæði ............00000 20 enn Guðjón Valdimarsson gegn Guðmundi Eiríkssyni og Sjóvátryggingarfélagi Íslands h/f. Kærumál. Frá- vísunardómi hrundið .........2.202.00. 0000... Ákæruvaldið gegn Jóni Kristjáni Ólafssyni og Karli Björnssyni. Líkamsárás. Brot gegn 231. gr. alm. hegningarlaga ..........020000 000. nn Ragnhildur Sigurðardóttir gegn Svanhildi Sigurjóns- dóttur. Kærumál. Frávísunardómur úr gildi felldur T. Hannesson ér Co. h/f gegn Tryggva Hannessyni. Kærumál. Frávísun .......2.0000000 0000... n % 1% 2% Ao Ao Ao 40 IX Bls. 660 660 668 678 681 707 807 810 812 814 821 821 822 822 823 833 843 849 860 83. sd. 85. 86. 87. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. gt. 98. 99. 100. 101. 102. 103. Málaskrá Dómur Ákæruvaldið gegn Jóhanni Severin Walderhaug og Baldri Ólafssyni. Brot gegn 157. gr. og 249. gr. alm. hegningarlaga .............20....0 0... nn 1%, Hekla h/f gegn Hekluvikri h/f. Firma. Frávísun .. 1, Síldar- og fiskimjölsverksmiðja Akraness h/f gegn Guðmundi Breiðfjörð Péturssyni. Kaupgjaldsmál. Kjarasamningur ...............000 000. 14 Davíð Sigurðsson gegn Málmi h/f og gagnsök. Vinnuslys. Skaðabótamál ..............0.000.00.0.. 2, Ákæruvaldið gegn Stefáni Lárusi Pálssyni. Fisk- veiðabrot .............20...0.. 0. 22% „ Ákæruvaldið gegn Guðmundi Einari Sveinssyni. Fiskveiðabrot ..............000. 00... 22 0 Ákæruvaldið gegn Ásgeiri Sölva Sölvasyni. Fisk- veiðabrot ...........220..0.0 0... 2% Valdstjórnin gegn Þóri Þórissyni. Kærumál. Gæslu- varðhald ............00..2..00. es 24 Gjaldheimtan í Reykjavík gegn Sveini Guðmundssyni og gagnsök. Skattamál. Lögtak .................. 28), Ólafur Stefánsson gegn stjórn Lögmannafélags Ís- lands. Kærumál. Lögmannsþóknun. Frávísun ...... 28, Ólafur Steinþórsson gegn fjármálaráðherra f. h. rík- issjóðs. Útivistardómur .............0..000.00... , Landsbanki Íslands, útibúið á Ísafirði, gegn fjár- málaráðherra f. h. ríkissjóðs. Útivistardómur ...... M, Baldur Sigurbaldursson gegn Skipasmíðastöð Njarð- víkur h/f. Útivistarðómur ..........00............ M, Valdstjórnin gegn Magnúsi Helga Kristjánssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ........................ %, Carl J. Eiríksson gegn Emil Ágústssyni borgardóm- ara. Kærumál. Frávísun .......................... 5, Kristinn Bergþórsson gegn Guðrúnu Garðarsdóttur og Bjarna Kristinssyni og gagnsök. Bifreiðar. Skaða- bótamál. Afnotamissir ...............0000000 000. % Ákæruvaldið gegn Árna Húnfjörð Friðrikssyni. Bif- reiðar, Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum 4, Sveinn Þormóðsson gegn Iðnaðarbanka Íslands h/f. Víxilmál. Fölsun. Fjárnámsgerð úr gildi felld .... 6, Ölgerðin Egill Skallagrímsson h/f gegn Anny Olsen og gagnsök. Skaðabótamál. Ábyrgð framleiðanda. Sératkvæði ..............2.0.00. 0. s.n % Innheimtumaður ríkissjóðs í Dalasýslu gegn Guð- brandi Jörundssyni. Skattamál. Fyrning .......... 1%, Jón Einar Haraldsson, Jón Ásberg Salómonsson og Sjóvátryggingarfélag Íslands h/f gegn Gísla Saló- monssyni. Bifreiðar. Skaðabótamál ............... 13, Bis. 870 890 901 905 918 926 934 942 944 955 957 958 959 961 962 969 973 gr 1000 1004 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113. 114. 116. 117. 118. 119. Málaskrá Lára B. Eiríksdóttir gegn Magnúsi A. Magnússyni. Kærumál. Hjón. Búskipti .......0.00.0000.00 00... Ákæruvaldið gegn Bergi Jóni Þórðarsyni, Matthíasi Mogensen, Leifi Haukssyni, Eddu Sigurrós Sverris- dóttur, Karli Kristni Júlíussyn og Ólafi Mogensen. Ávana- og fíkniefni. Brot gegn lögum nr. T7/1970, sbr. lög nr. 65/1974 .........220000 ner Dráttarbraut Keflavíkur h/f gegn Eyjólfi Helgasyni. Kærumál. Hafning máls. Dómsathöfn úr gildi felld. Heimvísun .......2..02000 000. Lúðvík Gizurarson gegn Kaupfélagi Rangæinga. Kærumál. Frávísunardómur staðfestur ............ Grímur Oðdmundsson gegn Rögnvaldi Finnboga- syni vegna Huldu Ingvarsdóttur. Úrskurður um út- burð felldur úr gildi .............0.2.02 00.00.0000... H/f Eimskipafélag Íslands gegn Fiskiðjunni h/f og gagnsök og Eimskipafélag Íslands gegn Sjávarvör- um h/f til réttargæslu. Farmflutningur. Skaðabóta- Mál ........0.0 0000 Vélsmiðjan Héðinn h/f gegn Kjartani Erlendssyni og gagnsök. Iðnnámssamningur, Kaup iðnnema. Skólagjöld. Sjúkrasamlagsgjöld. Tryggingargjöld. Gerðardómur. Sératkvæði. Fjárnám .............. Vinnuheimilið að Reykjalundi gegn Rósu Ármanns- dóttur. Vinnuslys. Skaðabótamál ................. Ákæruvaldið gegn Valgeiri Tómasi Sigurðssyni. Brot gegn 1. mgr. 106. gr., 4. mgr., 220. gr. alm. hgl. nr. 19/1940 ........2.0000000 senn Eiríkur Ketilsson gegn fjármálaráðherra f. h. ríkis- sjóðs og til réttargæslu dómsmálaráðherra og yfir- borgarfógetanum í Reykjavík. Kærumál. Frávísunar- dómur staðfestur .........2.0000000 00... Ákæruvaldið gegn Guðjóni Júlíussyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum ............ 5. Ákæruvaldið gegn Kristni Karlssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. Saksóknar- laun .......2.00000 enn Trésmiðja Þorkels Skúlasonar gegn Berki h/f. Úti- vistarðómur ...........000000 0... Margrét Kristjánsdóttir gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík. Útivistardðómur ........00.000000.00.00.. Jón Ármann Sigurjónsson gegn Ólafi Gunnarssyni. Áfrýjun. Frávísun ............0000000 00... Magdalena v. Zundert gegn lögreglustjóranum í Reykjavík vegna Bifreiðaeftirlits ríkisins. Synjað innsetningargerðar. Skráningarmerki bifreiðar .... Dómur 1%1 '% '% '%1 2%1 % 1 ?%1 2 = 1 21 A2 A2 Au %2 XI Bls. 1015 1018 1054 1057 1061 1067 1079 1095 1110 1119 1125 1130 1135 1135 1136 1141 XII 120. 121. 122. 123. 124. 125. 126. 127. Málaskrá Dómur Valdstjórnin gegn Magnúsi Helga Kristjánssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald .................00.0000... % Íslenska Útflutningsmiðstöðin h/f gegn H/f Eim- skipafélagi Íslands. Farmgjöld. Verðlagsákvæði .... % M gegn K og N. Barnsfaðernismál. Fyllingareiður.. 1%, Unnur Úlfarsdóttir gegn Svavari Jóhannessyni og Hrefnu Pétursdóttur, Málskostnaður .............. 1%. Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Sigurði Krist- mundssyni og gagnsök. Ríkisstarfsmenn. Ráðningar- samningur. Uppsagnarfrestur ............000.000... 1%, Regio h/f gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík, Sjóvá- tryggingarfélagi Íslands h/f, Unnsteini Beck skipta- ráðanda og Snjólaugu Ólafsdóttur, fulltrúa yfirborg- arfógeta. Úrskurður um gjaldþrotaskipti staðfestur 1%, Ingibjörn Steingrímsson og Samvinnutryggingar gegn Júlíusi Friðriki Magnússyni. Bifreiðar. Skaða- bótamál ............2.000002 000. sn 16), Íslenski verðlistinn s/f gegn Elísabetu Clausen. Út- burðarmál .............2.00020.0en ene 17, Bls. 1145 1148 1154 1166 1170 1176 1179 1185 Il. NAFNASKRÁ. A. Einkamál. Bls A/B Skánska Cementgjuteriet ...........0..02000000. 00... 821 Aðalheiður Erna Arnbjörnsdóttir ...........0020000000. 0000... 76 Aðalheiður Tryggvadóttir .............2..2..00000. 0... en 306 Afl S/f 200... 109 Albertsson, Hörður G. ...........0000.. 00... 252 Andrés Andrésson ...........2.00.0.0n seen 368 Anny Olsen .........000.00.0..sse sn 977 Arnar Axelsson ..........20.20000. nr 435 Arnbjörn Ólafsson ...............0. s.n. 76 Atli Eiríksson s/f ..........200..000 00 nr nr 581 Auðberg Óli Valtýsson ..............eeeeeer 594 Auður Árnadóttir .................0000 0... 457 Ágúst Hróbjartsson ................00 00... 822 Árni Halldórsson ..............0%... en ns ss 620 Árni Jóhannsson ..............000.. ens 648 Árni Ólafsson .........0...000. ns 571 Árni Ólafsson € Co. ......00..essens rr 571 Ásgeir Ísak Kristjánsson ...........0000...0. 00. 543 Baldur Sigurbaldursson ...........22000000.00n. sver 958 Bárður Magnússon ..........00000.000eneess ss 368 Benedikt Gíslason ..........2.00.00000.. s.n 352 Bifreiðaeftirlit ríkisins .................020200 000... nn 1141 Bjarni Kristinsson .........0.00..0000.00n enn 962 Borgarsjóður Reykjavíkur ........00...000.00.0... 329, 439, 554 Borgarstjórinn í Reykjavík ............02.000.00. 000... 329, 439 Brunabótafélag Íslands .............0.0000 0. senn nn 146 Brynhildur Magnúsdóttir ..............2..220200 0200... nr. 435 Bæjarsjóður Vestmannaeyja ...........0000.00 0... 0... 807 Bæjarstjórinn í Vestmannaeyjum ..........20000 000... 0... 807 Börkur h/f ...........2.20000 0000 1135 Carl J. Eiríksson ..........00000.0000 00... sn 961 Clausen, Elísabet .............00000..0 es ess 1185 Cornette, Margret ..........0.2.020000 ses 807 Davíð Sigurðsson ..............00000 0000 r rr 905 Dánarbú Einars Jónssonar ..........2000000 0000... 368 Dánarbú Guðmundar Albertssonar ............0000..0 00... 252 Dánarbú Jóns Eldons ..........202000.0 0. even. sr 186 Dánarbú Lúðvíks Á. Jóhannessonar .........0....00.00 00... 553 XIV Nafnaskrá Bls Dánarbú Soffíu Björnsdóttur .............22000000.. 0. 00... 76 Dánarbú Tryggva Siggeirssonar ............00000.0 000... 306 Dómsmálaráðherra ...........0000000.ennessn 1119 Dráttarbraut Keflavíkur h/f ............0020000 0... neee 1054 Eftirlaunasjóður starfsmanna Landsbanka Íslands ............ 660 Egill Skallagrímsson h/f, ölgerð ............2.0000 000... 0... 977 Eigendur og ábúendur jarða, er lönd eiga að Mývatni ........ 13 Eigendur og ábúendur lögbýla í Mývatnssveit, sem eigi eru talin eiga lönd að Mývatni ..........2.020000.0 0. ........ 13 Einar Ólafur Arnbjörnsson .............0e0eer 76 Einar Jónsson, dánarbú ...........02000...eens nr 368 Einar Ólafsson ..........00%....nnsss ns 356 Einar Sigurðsson ..........0000000..sn sn 368 Eldon, Jón, dánarbú ...........220000 0. .0 nr ses 186 Elísabet Clausen ...........0.02000 0000 sess 1185 Eiríkur Ketilsson ...........0.2.2000.0esessensrss 1119 Emil Ágústsson borgarðómari ............00.00..0.. 0. 0... 961 Eimskipafélag Íslands h/f ............0000000 0000... 1067, 1148 Erlingur Garðarsson ............220.20 0000. ren nn 530 Erna Reynisdóttir ..............020200..0.eenves 594 Eyjólfur Helgason ...........0000.000 neee 1054 Ferðaskrifstofa ríkisins ..............022.00000 e.s. sn 626 Félag íslenskra iðnrekendða .............02.0000 000... 0000. 329 Félag löggiltra rafverktaka í Reykjavík ...................... 163 Fiskiðjan h/f ...........0..2200..00 esne 1067 Fjóla Einarsdóttir ...............2220200000.0e ene 356 Fjármálaráðherra 4, 13, 42, 135, 413, 543, 620, 707, 957, 958, 1119, 1170 Gísli Hafsteinsson .........02000000eensessr 678 Gísli Magnússon .........20220000 sen esn sr 356 Gísli Salómonsson .........00000.0 00 s0sssn 1004 Gjaldheimtan í Reykjavík ................ 648, 822, 944, 1135, 1176 Gjaldheimtustjórinn í Reykjavík .............2.200000 00... 154 Grímur Oðdmundsson ...........2.2...essessn sr 1061 Guðbjörg Árnaðóttir ............2..2.00.00.0 0. rns 457 Guðbrandur Jörundsson ..........0002000..sesre nn 1000 Guðjón B. Baldvinsson .........200.00.0sn esne 76 Guðjón Valdimarsson ..........0002000.00eesss 833 Guðlaugur Einarsson ...........000200.0..esseesnn sr 660 Guðmundur Albertsson, dánarbú ..........0.220.0.0. 0. 0... 252 Guðmundur Eiríksson ..........2200000000 nes 833 Guðmundur Jónsson .........2.2000 0000 sn ner 814 Guðmundur Breiðfjörð Pétursson ...........000000... 0. 0... 901 Guðrún Garðarsdóttir .............2...2200. 0. enn 962 Gunnar Björnsson ........0000000000s0 ns 503 Gunnar Pálsson .............0200sesssn ss 451 Gunnlaugur Karlsson ..........20000000. 0. ner 451, 668 Nafnaskrá XV Bls. Halldór Gunnarsson ............0....sv.se ss 368 Halldóra Eyjólfsdóttir ..............20.00.. 00... 639 Halldóra Gunnarsdóttir ..............0.0....e ns 452 Haraldur Árnason ............eeeeeeeeesess sr 451 Haraldur Sigurgeir Jónsson ..............000.0 0. sn 821 Haraldur Axel Ólafsson .........0000000.n een 368 Haukur Magnússon ............2.0eeeeessssesr 280 Heilbrigðisráðherra ................0.0. sess ss 543 Helgafellssveit ..............20200.0.. 0. ens 446 Hekla h/f ..............20000 eens 890 Hekluvikur h/f ..............0220000.000 sess 890 Héðinn h/f, vélsmiðja ............2.000.000. es ss 1079 Hitaveita Reykjavíkur ...............00000. 000. nn nn oð4 Hjálmar Helgason ..............02000 0. ss ess 96 Hjálmar Styrkársson ..........000020020 0000 154 Hochtief A/G ..........0...0 sess TOT H/f Eimskipafélag Íslands ............00.00.00.. 000... 1067, 1148 Hjaltested, Lárus ...............2.... es ess 368 Hjörleifur Arnbjörnsson .........0.00.0.0.sn sr 76 Hrafn J. Pálsson ..............2.000e.esssesssss 163 Hrefna Pétursdóttir ................eeeeeeseessser 1166 Hreppsnefnd Helgafellssveitar ..............0200000 000. .0.... 446 Hreppsnefnd Skútustaðahrepps ............0000. 00... 0... 13 Hulda Ingvarsdóttir ................0..00...n een 1061 Húsatryggingar Reykjavíkur ................0000.00. 000... 329 Hörður G. Albertsson ...............esssesses ss 252 Hörður Felixson ...........002.0000.eesssss ss 109 Hörður Ólafsson .................s.0eðe en 538 Iðnaðarbanki Íslands h/f ..............000000 0000... 329, 913 Ingibjörn Steingrímsson ...........20.0.0.0. vs. 1179 Ingimundur Bjarnason ...........2200.0.0n nes sr 639 Ingólfsprent h/f ..............0...000.sss sess 553 Innheimtumaður ríkissjóðs í Dalasýslu .............000..0.... 1000 Innheimtumaður ríkissjóðs í Hafnarfirði ...................... 823 Ingvar Helgason .............2......essseesss 146 Ingvi Guðjónsson ..........2..000.00..vss ns 822 Íslenskur markaður h/f ..............000..0 00... 626 Íslenskar sjávarafurðir h/f ..................00.0000.. 0. 571 Íslenska Útflutningsmiðstöðin h/f ......................0..... 1148 Íslenski verðlistinn s/f ............00.0000.0 000 1185 Jakob Karlsson, skipaafgreiðsla ............2...000.00. 0000... 4 Jóhann Jóhannesson ............0...e.sveessses sr 660 Jón Eldon, dánarbú ................e.eseessvessess 186 Jón Einar Haraldsson ............0..eesesesesseen 1004 Jón Jónsson ........0020000000e nes 141 Jón Ólafsson XVI Nafnaskrá Bls Jón Ólafsson, hæstaréttarlögmaður .........0.00.0000. 00... 821 Jón Ásberg Salómonsson ..........000 00... nn 1004 Jón Ármann Sigurjónsson ........000.0..nse see 1136 Jón N. Sigurðsson hæstaréttarlögmaður ................0000... 553 Jón Kristinn Valdimarsson ..........2000000.0 000. 594 Jón E. Vestdal ..........202200eeevesssrr 469 Jón Vigfússon .........000000000s ss ns 4 Júlíus Friðrik Magnússon ..........2000000 0000. nn 1179 Júlíus Stefánsson ......20.20.20.0.0esse en 446 Jörundur Á. Guðlaugsson .........0.00.0.0ee rr 538 K 20.00.0000 1154 Karl K. Guðmundsson .........20000.00 0000 ne 581 Karl Sigurjónsson ........0200000 00 nn 368 Kaupfélag Rangæinga ..........0200000.0 00 .n ens 1057 Kjartan Erlendsson ...........000000.nn0ene nn 1079 Kristinn Bergþórsson ........2000000000enn nr 962 Kristján Ásgeirsson .........0..0.. 0000... 543 Kristján Áskelsson ............2020...ee sn 135 Kyndill h/f ..........0.00000 00. nnne rr 541 Landbúnaðarráðherra .........0.00000.00enen en 42 Landsbanki Íslands, eftirlaunasjóður starfsmanna ............ 660 Landsbanki Íslands, útibúið á Ísafirði ......................0.. 958 Landssamband iðnaðarmanna ..........00... 0000 .00nn ven. 329 Lárus Ágústsson ........0...00..s sessa 368 Lárus Hjaltested ............2200000 0. senn 368 Lilja Jónsdóttir ............2000000.00.se nn 186 Lúðvík Á. Jóhannesson, dánarbú .........0000.00000 00... 553 Lúðvík Gizurarson ........0.0.0.0. sess 1057 Lýsi og Mjöl h/f ...........2.020020. 00 nnn enn 186 Lögmannafélag Íslands, stjórn ........000000000 00 enn. 955 Lögreglustjórinn í Reykjavík .......220020000000 00 renn 1141 M.......0000ens ss 1154 Magdalena v. Zundert ........200000000 0000 ns nn 1141 Magnús Fr. Árnason ..........00..0.. 00 nn 146, 457 Magnús Gíslason ..........20000 0000 senn 356 Margrét Cornette ..........2000000 sen 807 Margrét Kristjánsdóttir .............020020000 000 0n en 1135 Málmur h/f ..........2000.0.. eðr 905 Mosfellshreppur .......2.0000000. 000 96, 554 Mývatn, eigendur og ábúendur jarða, er lönd eiga að vatninu .. 13 Mývatn, eigendur og ábúendur lögbýla í Mývatnssveit, sem eigi eru talin eiga lönd að Mývatni .........02000000 0... 0... 13 Mývatnssveit, eigendur og ábúendur lögbýla ............000... 13 Nr 1154 Náttúrulækningafélag Íslands .............000000000 0. 0... 352 Nafnaskrá XVI Bls. Ólafur Helgi Árnason .............000..0..vs ss 356 Ólafur Guðmundsson ............0.0.0...0 sr 553 Ólafur Gunnarsson ..........2.000..0 000 1136 Ólafur Hjartarson ..................00 0. 821 Ólafur Þ. Jónsson .........0..0.0... ens 76 Ólafur Sigurjónsson ............2..00.0.n 00 368 Ólafur Stefánsson ..............00..e0 sn 955 Ólafur Steinþórsson ............2.000..0. nn 957 Ólafur Unnsteinsson ............0000.00 enn 439 Pálína Margrét Reynisdóttir ..........0.......00.0000 00... 594 Páll Ásgeirsson ............0.0000..00 nr 538 Páll Magnússon ..............20022.0...s venner 368 Pétur Andrésson .............2......ss ves 299 Pétur Axel Jónsson ..............0..0...nves sn 152 Rafverktakar, félag löggiltra rafverktaka í Reykjavík ........ 163 Ragnar Eyjólfsson ............0.00......s vn 368 Ragnhildur Sigurðardóttir ..................000.00. 0. 00... 849 Rithöfundasamband Íslands .................. 352 Ríkisspítalar, stjórnarnefnd ............000.00 0. .v evni 543 Regio h/f .................0.000. ns 1166 Ríkissjóður .. 4, 13, 42, 135, 413, 543, 620, TOT, 957, 958, 1119, 1170 Rósa Ármannsdóttir ..............00.0..200 00 1095 Rögnvaldur Finnbogason ..........20..000.00.vv sn 1061 Saksóknari ríkisins ...............202..0.... nv 413 Samgönguráðherra ...............2.....0se. ess TOT Samvinnutryggingar ..........00.200. ven 814, 1179 Sementsverksmiðja ríkisins .............000.000000.0 vn... 469 Sigmund Jóhannsson ............00...seeesesse rs 571 Sigríður K. Jónsdóttir ................0....0..... sess 368 Sigríður Valdimarsdóttir ................00.......0n. 678 Sigrún Arnbjarnarðóttir ...............200..0.0.0. enn 543 Sigrún Guðmundsdóttir ...................00...s es vve 822 Sigurbergur Magnússon ............20.0..s 0 nns 368 Sigurbjörg Guðjónsdóttir ..................00..0 00... 522 Sigurður L., Eiríksson ...............0..veevs sr 141 Sigurður Helgason ..............2.000....0.eeee es 822 Sigurður M. Helgason, skiptaráðandi ........................ 306 Sigurður Kristmundsson .............00..0..0.v. ses 1170 Sigurður A. Magnússon ............ceeeesssss ss 413 Sigurður T. Sigurbjarnarson ..............00000 0. 538 Sigurgeir Jónsson, skiptaráðandi .............0........000... 186 Sigurjón Guðjónsson ..............000 s.s. sn 368 Sigurlilja Þórólfsdóttir .................00.0..0..v 0. 594 Sigþór Sigurðsson ...............0.020...ve. sess 280 Sildar- og fiskimjölsverksmiðja Akraness h/f ................ 901 Síldarvinnslan h/f ...................00.n.00ees ss 252 XVIII Nafnaskrá Bls. Sjávarvörur h/f ............0.0000.0.esstss ss 1067 Sjóvátryggingarfélag Íslands h/f .............. 152, 833, 1004, 1176 Skarphéðinn Pálsson ........2000000..sevessssss 451 Skarphéðinn Veturliðason ............00000 0000 en nn 530 Skák, tímarit .........2.20002000.0 00 553 Skilanefnd Sænsk-ísl. frystihússins h/f ...................... 609 Skipaafgreiðsla Jakobs Karlssonar ........0.00200000 0000... 4 Skipasmíðastöð Njarðvíkur h/f ............200200.0 0000... 0... 958 Skipaútgerð ríkisins ..............020000 000 enne nn 4 Skiptaráðandinn í Kópavogi ........0000000000... 0... 00... 186 Skiptaráðandinn í Reykjavík ........0..0000000000 000... 0... 306 Skúli Pálsson ..........000..e.eneennen sr 42 Skútustaðahreppur .........2.000020000e0.seenn nn 13 Skánska Cementgjuteriet A/B ..........0200000 00... 0... 821 Snjólaug Ólafsdóttir, fulltrúi yfirborgarfógeta ................ 1176 Snorri h/f ...........0.000. nn 541 Soffía Björnsdóttir, dánarbú .........20020002 0000... 0... 76 Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis ..........00000000.... 588 Stefanía Diljá Reynisdóttir ..............000000000.. 0. 0... 594 Stjórnarnefnd ríkisspítalanna .........2.0000000 0000... 0... 543 Stjórn Lögmannafélags Íslands ...............00000 00.00.0000. 955 Svanhildur Sigfúsdóttir ................00... se. esne. 563 Svanhildur Sigurjónsdóttir .............00000000.0 000... 849 Svavar Jóhannsson ..........0eeeeeeneesss sr 1166 Sveinn Árnason .............0.er senn 522 Sveinn Guðmundsson .......000.0eeeesenn sn 944 Sveinn Þormóðsson .......2.000000 000 se ss 973 Sveitarsjóður Mosfellshrepps ........000000000 0000... 96 Sverrir K. Bjarnason .........20000000 eens nn sr 823 Sænsk-íslenska frystihúsið h/f, skilanefnd .................. 609 T. Hannesson é€ Co. h/f .........20000000 00. 860 Theodór Marinósson ..........0.0...0e..eees ss 553 TímaritiðSkák...........20000.00eensr 553 Trésmiðja Þorkels Skúlasonar ...........000000. 00 0000 0...... 1135 Tryggvi Hannesson .......002.0000000 020 860 Tryggvi Siggeirsson, dánarbú .............00.2020000. 0. 00... 306 Unnsteinn Beck skiptaráðandi .............000020.00 0... 00... 1176 Unnur Hróbjartsdóttir ............0000000 000... nn nn. 821 Unnur Úlfarsdóttir ............000.000.. ens enn 1166 Útvegsbanki Íslands ...........0.0.0.0000 0000. eeen. 299, 668 Yfirborgarfógetinn í Reykjavík .........0.0200000 00... 0... 1119 Vestfold Bil ér Karosseri A/S .........202000 0000 553 Viðar Bjarnason ..........200.0.n0nne nn 368 Vinnuheimilið að Reykjalundi ...........022000000 000... 0... 1095 Vita- og hafnarmálastjóri ............00200200.0 ene TOT Vestdal, Jón E. .........0200000eeesess nn 469 Nafnaskrá XIX Bls Vélsmiðjan Héðinn h/f ..........0000000 ene. e nn. 1079 Vélsmiðjan Þrymur h/f ........200000000 nennu 609 Véltækni h/f ..........2.0000.0seees ss TOT Zundert, v., Magdalena ...........000000 0000... 1141 Zneki A/S .....0.0.2000 ns 810 Þorbjörg Árnadóttir ..............00000. 000... 457 Þorkell Pálsson ......0...0.0e..eeseensse nr 553 Þorkell Skúlason, trésmiðja ..........0.0000 0000... 1135 Þorsteinn L. Þorsteinsson ........20.00.000000 0. enn 660 Þorvaldur Jónasson .........2000.sesessenes 522 Þorvaldur Jónsson ........000.000eeenensss ss 563 Þorvaldur Reynisson .........00.000.00.0sess sn 594 Þórir Magnússon .......00000.0esenesetsn ss 280 Þrymur h/f, vélsmiðja .......0.002000 0000 cnne nn 609 Þuríður Axelsdóttir ...........2.200000..eeesseenn 678 Þúsund og ein nótt ........0.0..0.0.0.eenee sess 810 Ölgerðin Egill Skallagrímsson h/f ............0000 00.00.0000. 977 Örlaugur Björnsson .........0.00.00.0 sess ner 451 B. Opinber mál. Anton Helgason .........0000.0eeesenenn ser 544 Árni Húnfjörð Friðriksson .........2000.00..0 0... 969 Ásgeir Sölvi Sölvason ..........00....0ev ert 934 Baldur Ólafsson ............00... sens 870 Bergur Jón Þórðarson ........00002eeeeesesves nn 1018 Björn Björnsson .........0.0000.e eens 1 Edda Sigurrós Sverrisdóttir ...........02020000 0000 e. nn 1018 Eysteinn Þorvaldsson ........00000000.0000 00... 0... se. 27 Friðrik Sigfússon ............0200000 0000 sn 275 Gestur Þorsteinsson .......0..000.0e0esssnss 219 Guðjón Júlíusson .......00000000.0 eens 1125 Guðmundur Einar Sveinsson .......0..0.0000000.0 00... 926 Guðni Óskarsson ...........0..0.0ss. se 681 Gunnar Helgi Ólafsson ............0.00... ess s nr 481 Hannes Elísson .........2000000.esessses sr 69 Haraldur Guðberg Haraldsson ........0.00000000 000... 219 Heiðberg, Jón ..........2000000 0000 senn 410, 452 Helgi Aðalsteinsson ...........002000.000.0e nn 528 Hjörleifur Jónsson ........0000000 vesen 30 Hlynur Höskuldsson ........0.02000000 00 ns 219 Jens Rúnar Ingólfsson ..........20.00.eee eens 219 Jóhann Jóhannsson .........00000000 00 sss ss 162 Jóhann Severin Walderhaug ........00.0000000 000. enn 870 Jón Heiðberg .............000. 000. enn 410, 452 Jón Kristján Ólafsson ........000000..e0eeeeses 843 Kari Björnsson ..........000.000 00... 843 XX Nafnaskrá Bls. Karl Kristinn Júlíusson ..........0.000.00..s enn 1018 Kristinn Karlsson .............200.00... s.s ss ss 1130 Leifur Hauksson .............0000000... ss 1018 Logi Ásgeirsson ..............200.... sn 567 Magnús Helgi Kristjánsson ..........2...02000. 00.00.0000. 959, 1145 Matthías Mogensen ...................nsnsn sr 1018 Mogensen, Matthías ............0000000.0 000 sn rr 1018 Mogensen, Ólafur ............2.00. 0000 1018 Ólafur Mogensen ............0.0...esss ss 1018 Sigurður Ellert Jónsson ......,..202000000. eeen 812 Sigurður Garðar Tómasson .............2000.... enn 219 Stefán Lárus Pálsson ............00000.0ne.ss ss 918 Valgarð Frímann Jóhannsson ...........020000 0000... nr. 322 Valgeir Tómas Sigurðsson ..........20020000 0000 enn 1110 Viggó Sigurjónsson ..........200000000 nes öðð Walderhaug, Jóhann Severin ............0202.00 00... s.n. 870 Þórarinn Jónasson ............000sesessssss ss 317 Þórir Þórisson .............0000 00. 00ssssssss 942 Örn Ingólfsson ............0.%...sns sr 219 IN. SKRÁ um lög og reglugerðir, samþykktir o. fl., sem vitnað er til í XLV. bindi hæstaréttardóma. 1281. Jónsbók. Landsleigubálkur. Kap. 56 — 22. 1687, 15. apríl. Norsku lög Kristjáns 5. 1. bók, 13. kap, 5. gr. — 314, 315. 1776, 15. apríl. Tilskipun um fríheit fyrir þá, sem vilja taka upp eyði- jarðir eða óbyggð pláss á Íslandi. — 23. 1849, 20. júní. Tilskipun um veiði á Íslandi. 3. gr. — 22. 1878, nr. 3, 12. apríl. Lög um skipti á dánarbúum og félagsbúum o. fl. 33. gr. — 187. 34. gr. — 187. 1885, nr. 29, 16. desember. Lög um lögtak og fjárnám án undanfarins dóms eða sáttar. 2. gr. — 1002, 1003. 1887, nr. 18, 4. nóvember. Lög um veð. 3. gr. — 299. 1887, nr. 19, 4. nóvember. Lög um aðför. 28. gr. — 670. 44. gr. — 679, 680. 1903,nr. 42, 13. nóvember. Lög um verslanaskrár, firmu og prókúru- umboð. 10. gr. — 891, 893, 896, 898. 1905,nr. 14, 20. október. Lög um fyrningu skulda og annarra kröfu- réttinda. 3. gr. — 676, 1003. 4. gr. — 108. T. gr. — 1002. 11. gr. — 1003. 12. gr. — 1003. 1921,nr. 46, 27. júní. Lög um afstöðu foreldra til óskilgetinna barna. — 314, 315, 316. 4. gr. — 314. 44. gr. — 314. 45. gr. — 314. 1921,nr. 55, 27. júní. Lög um skipulag kauptúna og sjávarþorpa. — 96. XXII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1921,nr. 74, 27. júní. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. — 138. 1981,nr. 7", 27. júní. Lög um hlutafélög. 3. gr. — 67". 12. gr. — 677. 20. gr. — 669, 671, 675, 6TT. 21. gr. — 669. 26. gr. — 674. 1922,nr. 39, 19. júní. Lög um lausafjárkaup. 39. gr. — 531. 52. gr. — 131. 54. gr. — 131. 1923,nr. 14, 20. júní. Lög um tilbúning og verslun með ópíum o. fl. — 244, 245, 1045. 1923,nr. 15, 20. júní. Vatnalög. 2. kafli — 382. 4. gr. — 22, 26, 28, 370. 121. gr. — 370. 1923,nr. 20, 20. júní. Lög um réttindi og skyldur hjóna. VII. kafli — 1017. — 654. 1928,nr. 10, 15. apríl. Lög wm Landsbanka Íslands. 49. gr. — 666. 1929,nr. 25, 14. júní. Lög um gjaldþrotaskipti. 1. gr. — 1178. 1930,nr. 2, ?. janúar. Lögreglusambykkt fyrir Reykjavík. 10. gr. — 433. 1933,nr. 84, 19. júní. Lög um varnir gegn órétt mætum verslunar- háttum. 9. gr. — 893. 1933,nr. 93, 19. júní. Vísillög. 1. gr. — 142, 145, 146. 10. gr. — 143. 34. gr. — 145. 1935, nr. 27, 9. janúar. Lög um aldurshámark opinberra starfsmanna. 1. gr. — 661. 2. gr. — 661, 662. 1936,nr. 7, 1. febrúar. Lög um samningsgerð, umboð og ógilda lög- gerninga. 30. gr. — 1139. 32. gr. — 305, 1139. 1936, nr. 85, 23. júní. Lög wm meðferð einkamála í héraði. VII. kafli — 142, 143. IX. kafli — 809. XI. kafli — 458, 462, 467. XVII. kafli — 540. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXKIII XIX. kafli — 28. KKVI. kafli — 1147. 34. gr. — 1123. 36. gr. — 668. 42. gr. — 963. 46. gr. — 28. 47. gr. — 833. 49. gr. — 572. 53. gr. — 253. 54. gr. — 54. 69. gr. — 870. 88. gr. — 1060. 102. gr. — 1056. 105. gr. — 1060. 113. gr. — 29, 133. 114. gr. — 470. 118. gr. — 975, 1055. 120. gr. — 77. 123. gr. — 406. 133. gr. — 440, 963. 139. gr. — 342. 140. gr. — 342. 173. gr. — 448, 459, 462, 467, 468, 909. 174. gr. — 909. 178. gr. — 1176. 180. gr. — 351, 559, 1124. 190. gr. — 554. 193. gr. — 554. 195. gr. — 350, 961. 196. gr. — 350. 200. gr. — 531. 201. gr. — 531. 205. gr. — 531. 207. gr. — 146. 208. gr. — 143, 540, 974. 213. gr. — 1165 217. gr. — 15. 218. gr. — 15. 220. gr. — 15, 26, 28. 222. gr. — 1045. 1936, nr. 183, 28. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. 16. gr. — 139. 1938,nr. 62, 11. júní. Lög um bókhald. 1. gr. — 952. 2. gr. — 156, 157, 944. XKIV Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1938, nr. 80, 18. janúar. Lög um stéttarfélög og vinnudeilur. 7. gr. — 1174. 1939, nr. 219, 21. desember. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 133, 28. desember 1936 um tekjuskatt og eignarskatt. 1. gr. — 139. 1940,nr. 19, 12. febrúar. Almenn hegningarlög. XVII. kafli. — 813. XKVI. kafli. — 813, 943. XKVII. kafli. — 529. 2. gr. — 720. 5. gr. — 227, 1026, 1046, 1047. 7. gr. — 1046. 15. gr. — "706. 16. gr. — "706. 17. gr. — 684. 18. gr. — 888 22. gr. — 874, 876. 44. gr. — 1118. 49, gr. — 220, 1020. 5l. gr. — 602. 57. gr. — 75, 221, 222, 223, 562, 570, 848, 1048, 1051, 1063. 69. gr. — 227, 249, 1026. Tl. gr. — 1, 298, 453, 969, 972, 1126. TA. gr. — 685. 75. gr. — 685. 76. gr. — 221, 246, 247, 685, 706, 1048, 1050. TT. gr. — 74, 485, 545, 551, 1048, 1050, 1052, 1110. 78. gr. — 74, 873, 1020. 81. gr. — 287, 297. 82. gr. — 287, 297. 106. gr. — 1110, 1112, 1118. 115. gr. — 974. 138. gr. — 874, 876. 139. gr. — 874, 876, 889. 141. gr. — 485, 487, 521, 706, 874, 876, 889. 155. gr. — 163. 157. gr. — 870, 873, 874, 876. 211. gr. — 324, 684, 686, 706. 215. gr. — 1, 601. 217. gr. — 555, 557, 561, 844, 845. 219. gr. — 819, 1004. 220. gr. — 1110, 1112, 1118. 231. gr. — 844, 845. 244, gr. — TI, 73, 74. 247. gr. — 873. 248. gr. — 318, 873, 874. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXV 249. gr. — 870, 873, 874. 261. gr. — 318, 373. 263. gr. — 544, 546, 551. 1941,nr. 46, 27. júní. Landsskiptalög. 19. gr. — 281. 1941,nr. 112, 9. október. Lög um laæ- og silungsveiði. 8. gr. — 381, 382. 40. gr. — 381. 1942,mr. 14, 15. maí. Lög um læknaráð. 2. gr. — 543. 1942,nr. 61, 4. júlí. Lög um málflytjendur. 2. gr. — 458. 8. gr. — 457, 459, 956. 13. gr. — 458. 14. gr. — 652. 21. gr. — 956. 23. gr. — 956. 1943,nr. 160, 6. júlí, Lögreglusamþykkt fyrir Gullbringusýslu. 16. gr. — 601. 44, gr. — 601. 1944, nr. 33, 17. júní. Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. 65. gr. — 63, 519, 813, 943, 960, 1147. 74. gr. — 420, 432, 433. 1945, nr. 108, 81. desember. Lög um byggingarsamþbykkt fyrir sveitir og þorp, sem ekki eru löggiltir verslunarstaðir. — 107. 1. gr. — 96. 14. gr, — 107. 194, nr. 5, 31. janúar. Lög um breyting á lögum nr. 27, 9. janúar 1985 um aldurshámark opinberra embættismanna og starfsmanna. 1. gr. — 661. 194?,nr. 83, 5. júní. Lög um breyting á lögum mr. 29 frá 16. desem- ber 1885 um lögtak og fjárnám án undangengins dóms eða sáttar. 1. gr. — 1002. 194?,nr. 87, 5. júní. Lög um afstöðu foreldra til óskilgetinna barna. — 314, 315. 1947,nr. 95, 5. júní. Lög um lögræði. 21. gr. — 359. 39. gr. — 300. 1948,nr. 35, 1. apríl. Lög wm semenisverksmiðju. 5. gr. — 471. 1948,nr. 40, 5. apríl. Lög um kauprétt á jörðum. — 417. 1948,nr. 44, 5. apríl. Lög um vísindalega verndun fiskimiða land- grunnsins. — 921, 925, 929, 932, 937, 941. XXVI Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1948,nr. 97, 18. ágúst. Auglýsing um fyrirmynd að byggingarsam- bykktum. 4. gr. — 97. 38. gr. — 97. 1949,nr. 18, 22. mars. Lög um kyrrsetningu og lögbann. — 217. 24. gr. — 572. 28. gr. — 572. 1949, nr. 4R, 23. maí. Erfðalög. — 1017. 1949, nr. 46, 25. maí. Lög um iðnfræðslu. 17. gr. — 1081, 1084, 1086, 1089, 1092. 23. gr. — 1080, 1081, 1084, 1086, 1087, 1092. 27. gr. — 1080. 38. gr. — 1082. 1949,nr. 57, 25. maí. Lög um nauðungaruppboð. 1. gr. — 299. 6. gr. — 589. 38. gr. — 677. 1958,nr. 23, 1. febrúar. Lög um öryggisráðstafanir á vinnustöðum. 5. gr. — 1105. 26. gr. — 1102, 1105. 1958,nr. 27, 5. mars. Lög um meðferð opinberra mála. 201. gr. — 1019, 1045. 1952, nt. 81, 8. desember. Lög um breyting á lögum nr. 44, 3. apríl 1948, um vísindalega verndun fiskimiða landgrunnsins. — 921, 925, 929, 932, 937, 941, 1954,nr. 20, 8. mars. Lög um vátryggingarsamninga. 5. gr. — 240. 21. gr. — 343. 31. gr. — 345. 1954, nr. 38, 14. apríl. Lög um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins. — 1173. 1. gr. — 1171, 1175. 5. gr. — 472. 7. gr. — 1175. 13. gr — 661, 662, 666. 18. gr. — 477, 479. 1954,nr. 58, 24. apríl. Áfengislög. 24. gr, — 1. 45. gr. — 1. 1955, nr. 22, 3. maí. Lög um breytingar á almennum hegningarlögum nr. 19 frá 12. febrúar 1940. 4. gr. — 75, 221, 222, 223, 562, 570, 848, 1048, 1051. 1955, nr. 147, 30. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. 14. gr. — 829. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KKVII 26. gr. — 829. 23. gr. — 139. 1957, nr. 33, 5. júní. Lög um lax- og silungsveiði. XI. kafli — 46. 95. gr. — 46. 107. gr. — 383. 1957,nr. 68, 81. júní. Lög um Landsbanka Íslands. 35. gr. — 666. 1958, nr. 26, 2. maí. Umferðarlög. 25. gr. — 1. 26. gr. — 1, 601. 37. gr. — 1, 601, 819. 49. gr. — 1, 601, 819. 67. gr. — 595, 602. 69. gr. — 595. 70. gr. — 819. 73. gr. — 814, 819, 820. 76. gr. — 816, 819. 80. gr. — 1, 601, 602, 819. 1959,nr. 19, 24. apríl. Lög um sameign í fjölbýlishúsum. 11. gr. — 437. 13. gr. — 92, 437, 438. 1960,mr. 93, 22. apríl. Reglugerð um iðnfræðslu. 30. gr. — 1086. 1960,nr. 180, 13, júlí. Auglýsing um skipulag í Mosfellshrepnpi. — 96. 1960,nr. 125, 15. júlí. Auglýsing um staðfestingu á byggingarsam- bykkt fyrir Mosfellshrepp í Kjósarsýslu. — 96. 1960, nr. 58, 28. júní. Lög um bann við okri, dráttarvesti o. fl. 1. gr. — 1059. 1960, 21. október. Reglugerð fyrir Eftirlaunasjóð Landsbanka Íslands. 3. gr. — 664, 666. 6. gr. — 662, 666. T. gr. — 662, 666. 20. gr. — 663. 1961,nr. 10, 29. mars. Lög um Seðlabanka Íslands. 18. gr. — TOT. 1961,nr. 11, 29. mars. Lög wm Landsbanka Íslands. — 666. 1961, nr. 36, 29. mars. Ábúðarlög. 9. gr. — 447. 30. gr. — 448. 1961,nr. 82, 21. ágúst. Lög um meðferð opinberra mála. 2. gr. — 1097. 21. gr. — öll. KKVIII 6l. 13. 89. 112. 115. 118. 140. 141. 146. 150. 151. 154. 168. 176. 178. 179. 1961,nr. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. „ gr. — 219. gr. — 413, 415. gr. — 686. gr. — 694. gr. — 453, 1126. gr. — 221, 249. gr. — 30, 483, 484. gr. — 322, 874. gr. — 250, 298, 1052. gr. — 322. gr. — 414. gr. — 414, 415. gr. — 413, 414, 415, 416, 434. gr. — 1049. gr. — 844. gr. — 41. gr. — 844. 218, 19. desember. Byggingarsamþykkt fyrir Kjósarsýslu. 1. gr. — 96, 107. 8. gr. — 107. 12. gr. — 107. 20. gr. — 107. 1968,nr. 8, 14. mars. Erfðalög. 1. gr. — 315. 18. gr. — 1017. 38. gr. — 1017. 59. gr. — 1017. 1962, nr. 20, 16. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 10, 29. mars 1961, um Seðlabanka Íslands. — 115. 1962, nr. 30, 4. apríl. Reglugerð fyrir Landsbanka Íslands. — 666. 1962, nr. 55, 28. apríl. Lög wm kjarasamninga opinberra starfsmanna. 1. gr. — 1171. 5. gr. — 477, 480. 24. gr. — 470. 1962,nr. 57, 18. apríl. Lög um Hæstarétt Íslands. 17. gr. — 164. 20. gr. — 1136. 34. gr. — 164. 36. gr. — 823. 39. gr. — 306. 45. gr. — 973, 974. 1962, nr. 70, 28. apríl. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. — 138, 952. 7. gr. — 139. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXXIX 12. gr. — 829. 18. gr. — 829. 1963,nr. 21, 23. apríl. Lög um kirkjugarða. 26. gr. — 156. 1963, nr. 29, 29. apríl. Lög um Láfeyrissjóð starfsmanna ríkisins. 3. gr. — 1171. 1963,nr. 245, 81. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. 9. gr. — 653. 14. gr. — 827, 829, 831, 832. 15. gr. — 136, 138, 139, 140. 21. gr. — 831. 22. gr. — 831. 23. gr. — 831. 24. gr. — 831. 25. gr. — 831. 26. gr. — 825, 826, 827, 828, 831, 832. 27. gr. — 624, 831. 28. gr. — 138, 831. 29. gr. — 831. 30. gr. — 831. 31. gr. — 825, 826, 828, 831. 32. gr. — 831. 33. gr. — 831. 34. gr. — 831. 35. gr. — 624. 36. gr. — 831. 37. gr. — 831. 38. gr. — 156, 831. 39. gr. — 831. 40. gr. — 831. 44, gr. — 828. öl. gr. — 828, 830, 831, 832. 53. gr. — 828, 830, 831, 832. 57. gr. — 826, 828. 83. gr. — 156. 90. gr. — 952. 1963,nr. 66, 31. desember. Siglingalög. — 485. 8. gr. — 5, 10. 239. gr. — 485, 487, 530, 531. 242. gr. — 511. 1963, nr. 67, 31. desember. Sjómannalög. 18. gr. — 901, 902, 903. 1964,nr. 19, 21. maí. Skipulagslög. — 96, 105, 107. 6. gr. — 97. KKK Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1964,nr. 22, 21. maí. Lög um kísilgúrverksmiðju við Mývatn. — 20. 1964,nr. 51, 10. júní. Lög um tekjustofna sveitarfélaga. III. kafli — 650. 8. gr. — Göl. dt. gr. — 1002. 1965, nr. 40, 12. maí. Lög um breyting á umferðarlögum nr. 26, 2. maí 1958. 2. gr. — 819. 1965,nr. 79, 10. ágúst. Tilskipun um reglur til að koma í veg fyrir árekstra á sjó. 16. gr. — 487, 530. 29. gr. — 485, 487, 520. 32. gr. — 485, 487, 531. 1965,nr. 90, ?. október. Lög um tekjuskatt og eignarskatl. 3. gr. — 650, 653. 5. gr. — 650, 654, 656, 659. T. gr. — 136, 137, 138, 139, 140. 11. gr. — 138, 830, 832. 12. gr. — 624, 824, 827, 830, 832. 15. gr. — 138. 18. gr. — 825, 827, 828, 830, 832. 22. gr. — 140. 35. gr. — 621. 37. gr. — 621. 38. gr. — 156, 160, 625, 944, 952. 42. gr. — 154, 155, 158, 657, 945. 46. gr. — 621. 47. gr. — 620, 625. 55. gr. — 826. 1966, nr. 68, 11. maí. Lög um iðnfræðslu. 23. gr. — 1080. 1966, nr. 71, 6. maí. Lög um verðtryggingu fjárskuldbindinga. 1. gr. — 15, 806, 1189, 1190. 1967,nr. 25, 22. apríl. Lög wm landhelgisgæslu. — 521. 1967, nr. 62, 18. maí. Lög um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu. 1. gr. — 921, 929, 937. 4. gr. — 921, 924, 929, 932, 933, 937, 941. 5. gr. — 921, 924, 929, 932, 933, 937, 941. 7. gr. — 921, 924, 929, 932, 937, 941. 8. gr. — 921, 924, 929, 932, 937, 941. 1968, nr. 40, 23. apríl. Umferðarlög. 4. gr. — 31, 32. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KKXI 12. gr. — 1144. 14. gr. — 1144. 19. gr. — 30, 32. 20. gr. — 1144. 25. gr. — 2, 30, 31, 32, 39, 40, 276, 288, 297, 453, 454, 456, 545, 546, 551, 568, 569, 570, 873, 970, 1125, 1126, 1127, 1131. 26. gr. — 276, 1004, 1010, 1131. 27. gr. — 568, 569, 570. 37. gr. — 2, 276, 1004, 1010, 1131. 41. gr. — 2. 46. gr. — 840. 47. gr. — 841, 842. 49. gr. — 840, 841, 1004. 50. gr. — 1010. 52. gr. — 840. 67. gr. — 595, 1010. 68. gr. — 833. 69. gr. — 595, 833, 1004, 1010. 70. gr. — 1004. TA. gr. — 833, 840, 842, 1004, 1010, 1012. 80. gr. — 2, 30, 31, 32, 39, 40, 276, 288, 298, 454, 456, 545, 546, 569, 570, 970, 972, 1004, 1125, 1126, 1127, 1128, 1130. 81. gr. — 1, 2, 3, 32, 41, 276, 279, 298, 453, 454, 456, 545, 546, 551, 568, 569, 570, 970, 972, 1128, 1131, 1132, 1134. 1968,nr. 43, 2. maí. Lög um breyting á lögum um tilbúning og verslun með ópíum o. fl. nr. 14, 30. júní 1928. — 24, 245. 1. gr. — 1019. 4. gr. — 1045. 1968,nr. 4, 2. maí. Lög um vörumerki. 14. gr. — 891, 893, 897. 18. gr. — 579. 1968, nr. 51, 2. maí. Lög um bókhald. — 952. 1969,nr. 1, 2. janúar. Reglugerð um tilkynningar og skráningu vörumerkja o. fl. Fskj. tl. 19. 1969, nr. 21, 10. maí. Lög um breyting á lögum mr. 62, 18. maí 1967, um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu. 1. gr. — 921, 929, 933, 937. 5. gr. — 921, 924, 929, 932, 937, 941. 7. gr. — 921, 925, 929, 932, 937, 941. 1969,nr. 59, 28. maí. Lög um tollheimtu og tollaeftirlit. ll. gr. — 1111. 60. gr. — 1114. XKKII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 61. gr. — 1114. 62. gr. — 1111. T1. gr. — 1111. 1969,nr. 63, 28. maí. Lög um verslun ríkisins með áfengi, tóbak og lyf. 15. gr. — 1114. 1969,nr. 82, 2. júlí. Áfengislög. — 969. 3. gr. — 1114. 24. gr. — 1, 2, 3, 30, 31, 32, 40, 41, 276, 279, 289, 297, 298, 454, 456, 545, 546, 568, 569, 970, 972, 1125, 1126, 1127, 1129, 1131, 1132, 1134. 33. gr. — 1114. 45. gr. — 1, 2, 30, 31, 32, 41, 276, 289, 298, 454, 456, 545, 546, 568, 569, 970, 1125, 1126, 1127, 1130, 1132. 46. gr. — 1111. 1969,nr. 257, 28. nóvember. Reglugerð um ávana- og fíkniefni. — 245, 1045. 1. gr. — 227, 270, 1019, 1020, 1047, 1048, 1049, 1050, 1051, 1052. 1970,nr. 55, 12. maí. Lög um breyting á umferðarlögum nr. 40, 23. apríl 1968. 2. gr. — 1004. 1970,nr. 69, 12. maí. Lög um breyting á lögum nr. 51 frá 10. júní 1964 um tekjustofna sveitarfélaga. 8. gr. — 156. 1970, nr. 76, 25. júní. Lög um laæ- og silungsveiði. 2. gr. — 369, 370. 8. gr. — 370. 94. gr. — 370, 383. 1970, nr. 77, 16. júní. Lög um tilbúning og verslun með ópíum o. fl. — 219, 245, 1018, 1019, 1020, 1045, 1046. 1. gr. — 227, 245, 246, 247, 248, 249, 1026, 1048, 1049. 4. gr. — 227, 244, 1019, 1045, 1050, 1051, 1052. 5. gr. — 220, 227, 245, 246, 247, 248, 249, 1026, 1047, 1048, 1049, 1050, 1051, 1052. 6. gr. — 220, 227, 245, 246, 247, 249, 1026, 1047, 1048, 1049, 1050, 1051, 1052. 1970, nr. 94, 19. nóvember. Lög um ráðstafanir til stöðugs verðlags og atvinnuöryggis. — 1151. 1. gr. — 1150. 2. gr. — 1150. 1971,nr. 31, 10. febrúar. Reglur um málflytjendastörf manna í opinberu starfi. 1. gr. — 956. 2. gr. — 957. 1971,nr. um Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKXKIII 50, 14. apríl. Lög um breyting á lögum mr. 21, 10. maí 1969, breyting á lögum nr. 62, 18. maí 1967, um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu. 1. gr. — 921, 924, 929, 932, 937, 940. 197?1,nr. 72. 1971,nr. 7. 36. 38. 42. 67, 20. apríl. Lög um almannatryggingar. gr. — 1092. 68, 15. júní. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. gr. — 139. gr. — 155. gr. — 156, 160, 944, 952. gr. — 154, 155, 158. 1971,nr. 77, 21. júlí. Bráðabirgðalög um breyting á lögum nr. 94, 19. nóvember 1970, um ráðstafanir til stöðugs verðlags og atvinnu- öryggis. — 1151. 2. gr. — 1150, 1153. 3. gr. — 1150. 1971,nr. 89, 24. desember. Lög um breyting á lögum nr. 81 frá 10. maí 1969 um breyting á lögum nr. 62, 18. maí 1967, um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu. — 921, 924, 929, 932, 937, 940. 1978, nr. um 10. 1978, nr. 27. 33. 63. 1978,nr. 7, 23. mars. Lög um breyting á lögum nr. 68, 15. júní 1971, tekjuskatt og eignarskatt. gr. — 154. 73, 29. maí. Höfundalög. gr. — 355. gr. — 353, 354. gr. — 353. 189, 14. júlí, Reglugerð um fiskveiðilandhelgi Íslands. 1. gr. — 921, 929, 937. 3. gr. — 921, 929, 937. 6. gr. — 921, 925, 929, 932, 937, 941. 1978, nr. 101, 81. desember. Lög um breyting á lögum nr. 62, 18. maí 1967, um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu, sbr. lög nr. 21/1969 og lög nr. 50/1971. — 921, 924, 929, 932, 937, 940. 1973, nr. 52, 13. apríl. Um sérstakan dómara og rannsóknardeild í ávana- og fíkniefnamálum. — 1045. 19783,nr. 73, 21. júní. Lög um meðferð opinberra mála. 28. gr. — 219. 61. gr. — 413, 415. 67. gr. — 163, 529, 813, 943, 960. 13. gr. — 686. TT. gr. — 1131. 108. gr. — 1117. KKKIV 115. 118. 140. 141. 150. 151. 154. 166. 171. 172. 178, 181. 1973, nr. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. gr. — 221. gr. — 30, 494, 566. gr. — 317. gr. — 1118. gr. — 414. gr. — 414, 415. gr. — 413, 414, 415. gr. — 568. gr. — 411. gr. — 162, 528. gr. — 552. gr. — 481. 74, 26. júní. Bráðabirgðalög um breyting á lögum nr. 62, 18. maí 1967, um bann gegn veiðum með botnvörpu og flotvörpu, sbr. lög nr. 21/1969, lög nr. 50/1971, lög nr. 89/1971 og lög nr. 101/1978. — 921, 924, 929, 932, 937, 940. 1973, nr. 13. 17. 20. 21. 22. 23. 28. 34. 36. 45. 61. 1973, nr. 75, 21. júní. Lög um Hæstarétt Íslands. gr. — 411. gr. — 164. gr. — 1136. gr. — 14, 76, 141, 457, 459, 538, 554, 571, 618, 849, 1015, 1054, 1057, 1119. gr. — 330, 457, 808, 810. gr. — 330, 808. gr. — 810. gr. — 164. gr. — 1141. gr. — 588, 973, 974. gr. — 1136. 102, 27. desember. Lög um veiðar með botnvörpu, flotvörpu og dragnót í fiskveiðilandhelginni. 1. 11. 1973,nr. gr. — 920, 928, 936. gr. — 920, 928, 936. 103, 28. desember. Lög um breyting á lögum nr. 20, 16. apríl 1962, um breyting á lögum nr. 10, 29. mars 1961, um Seðlabanka Íslands. — 115. 1974, nr. nr. 64, 21. maí. Lög um breyting á almennum hegningarlögum 19, 12. febrúar 1940. 1. gr. — 1020. 1974, nr. 65, 21. maí. Lög wm ávana- og fíkniefni. — 1018, 1070. 3. gr. — 1020. 5. gr. — 1020, 1021. 6. gr. — 1020. 1974,nr. 74, 21. ágúst. Lög um meðferð opinberra mála. 67. 172. 176. 177. 179. 201. gr gr gr gr gr gr. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. .„ — 942, 959, 1146, 1147. . — 942, 959, 1145. . — 844. . — 844. . — S44. . — 1019. KKXV IV. EFNISSKRÁ TIL YFIRLITS. Bls. Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerð, kyrrsetn- ing, lögbann, lögtak, útburðarmál. Aðför ..........2200 0 668 Aðgerðarleysi. Sjá tómlæti. Aðild ................ 4, 76, 146, 252, 356, 457, 594, 707, 1004, 1067 Aðildareiður. Sjá barnsfaðernismál .............0..0...00.00... 1154 Aðstoð. Aðstöðugjald. Sjá skattar. Aflýsing. Arkitektar. Atvinnulöggjöf. Atvinnuréttindi. Sjá refsingar 1, 30, 275, 287, 452, 544, 567, 969, 1125 Ábúð ......0...000 0000. 446 Ábyrgð. Ábyrgð á seldum hlut. Ábyrgð á verkum annarra. Ábyrgð framleiðanda ............220.00.. 00 nn nn 977 Ábyrgð húseigenda. Sjá fasteignir og skaðabætur. Áfengi. Áfengislög ........ 1, 30, 275, 287, 452, 544, 567, 696, 1110, 1125, 1130 Áfrýjun. 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn 4, 42, 96, 109, 146, 186, 368, 522, 563, 594, 609, 626, 648, TOT, 823, 905, 944, 1000, 1067, 1079, 1148, 1170 b. Áfrýjunarfjárhæð nær eigi kr. 25.000. c. Áfrýjunarfrestur liðinn, Áfrýjunarleyfis eigi aflað. d. Áfrýjunarleyfi Ógilt ..................00. 00... 1136 2. Máli gagnáfrýjað 42, 109, 154, 186, 299, 368, 469, 563, 581, 626, 648, TOT, 814, 905, 944, 962, 977, 1067, 1079, 1136, 1170 Mál gagnkært ..........0.200.00000 00. 457 3. Mál, sem í hafði orðið útivist, áfrýjað af nýju ............ 1141 4. Ýmis atriði .................. 96, 163, 457, 594, 668, 843, 1136 Áfrýjunarfrestur. Sjá áfrýjun. Áfrýjunarleyfi. Sjá áfrýjun. Ákæra 22.00.2002. 30, 69, 219, 481 Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Árás á opinberan starfsmann ............2000000 000. 1110 Árekstur skipa. Efnisskrá til yfirlits KXKVIL Bls. Ávana- og fíkniefni .............000000 s.n 219, 1018 Barnaverndarmál. Barnsfaðernismál .............20000000 nes 1154 Bifreiðir: A. Einkamál ............ 146, 594, 814, 833, 962, 1004, 1141, 1180 B. Opinber mál .... 1, 30, 275, 287, 452, 544, 567, 969, 1125, 1130 Birting laga og stjórnvaldaerinda .....................0...... 1148 Bjarglaun. Sjá björgun. Björgun. Blóðrannsókn .... 1, 30, 275, 287, 452, 544, 567, 969, 1125, 1130, 1154 Botnvörpuveiðar. Sjá fiskveiðibrot. Bókhald. . Brot í opinberu starfi ...............2020000.0 00 n 481 Byggingameistarar. Sjá ábyrgð á mannvirkjagerð. Byggingasamþykktir ...............00.0.0 0. es ss 96 Byggingarsamvinnufélög. Börn ........0000000 0000 356, 678 Dagsektir ............0.202002 000 639 Dánarbú ..............000..0eseeessssss 186 Dánarbætur. Sjá skaðabætur. Dómarar. Sjá og dómstólar, réttarfarsvítur og sératkvæði. 1. Dómarar: Mál dæmd af þremur hæstaréttardómurum 146, 152, 299, 352, 435, 522, 538, 541, 554, 581, 639, 810, 833, 843, 849, 961, 962, 1000, 1015, 1054, 1057, 1061, 1136, 1166, 1176, 1179 Varadómari dæmir í máli fyrir Hæstarétti 1, 4, 13, 42, 69, 76, 96, 109, 135, 154, 163, 219, 368, 543 Samdómendur í héraði 4, 13, 42, 76, 96, 109, 252, 280, 306, 329, 481, 530, 571, 581, 707, 810, 849, 860, 890, 901, 918, 926, 934, 977, 1054, 1067, 1148 Dómenda ekki getið í héraðsdómi 1, 13, 280, 446, 457, 541, 554, 620, 626, 648, 678, 807, 905, 942, 959, 1054, 1125, 1130, 1136, 1176, 1179 2. Sératkvæði: Í Hæstarétti ........ 135, 141, 413, 457, 594, 668, 707, 823, QTT Í héraði ............0.0.0.0 0000 109, 457 Í gerðarðómi .................00.0 000 s nn 1079 3. Ýmis atriði 1, 42, 69, 287, 306, 410, 439, 452, 554, 567, 681, 843, 901, 905, 962, 977, 1054, 1095, 1119, 1130 Dómhæfi kröfu. Dómstólar ............0200000.s sess 1018 Dráttarvélar. Sjá bifreiðir. Eftirlaun ..........2002000002000 rn 660 Eiður. Sjá aðildareiður. Eignardómsmál ...........2020000000 nn 13 Embættismenn. KKKVIII Efnisskrá til yfirlits Endurheimta. Endurrit skjala. Endurupptaka máls. Erfðaábúð. Erðafesta. Erfðir ............2022202 0000 Erfðaskrár. Fangelsi. Farbann. Farmgjald. Sjá og flutningssamningar .........0.000.000.0... Farmsamningar. Sjá flutningssamningar. Farmskírteini. Fasteignasala. Fasteignir ...... 13, 76, 96, 109, 280, 368, 435, 439, 446, 581, 639 Ferðabann. Sjá farbann. Félagsdómur. Félagsréttindi ................2.02020000.0n0eerse Félög. Sjá og byggingarsamvinnufélög, hlutafélög og samvinnu- félög ..........202000000nr sn 163, Firma ..........022000000veeeen Fiskeldi. Sjá skaðabætur og stjórnsýslu. Fiskveiðabrot .............0.20.20.0. eens 918, 926, Fiskverslun. Fíkniefni. Sjá ávana- og fíkniefni. Fjármál hjóna ...........00000000.0s0 ern Fjárnám ............20000 0000. sen sr 152, 973, Fjársvik .........2...222000 020 Fjölbýlishús. Sjá fasteignir og sameign. Flutningssamningar ...........0.020200 0000 eens Foreldravald. Sjá börn. Forkaupsréttur. Fógetagerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerðir, kyrrsetn- ing, lögbann, lögtak og útburðargerðir. Framkrafa. Framsal kröfu. Frávísun: A. Einkamál: 1. Frá héraðsdómi 13, 76, 141, 163, 186, 252, 469, 571, 668, 810, 833, 849, 860, 890, 955, 1057, 2. Frá Hæstarétti .......... 329, 457, 538, 541, 807, 961, B. Opinber mál .........2.00000. 000... 219, 322, 410, Frelsissvipting. Sjá gæsluvarðhald. Frestir ............2.220000.0e eeen 538, 554, Fyrning .........002020000 000 Gagnaöflun. Bls. 1061 163 648 890 934 648 1079 870 1067 1119 1136 843 807 Efnisskrá til yfirlits KXXIX Bls. Gagnfær farmskirteini. Sjá farmskírteini. Gagnsakir 42, 109, 154, 186, 299, 368, 469, 563, 571, 581, 626, 648, TOT, 814, 905, 944, 962, 977, 1067, 1079, 1136, 1170 Geðrannsókn ......0.....0.0ese ss 322, 681 Geðsjúkrahús. Sjá frelsissvipting. Gengi .........2.0.0 0000 ss TOT Gerðardómar ...........000.. sn 163, 707, 1079 Gjafsókn. Gjafvörn 4, 13, 96, 186, 356, 368, 413, 457, 594, 905, 1079, 1154 Gjalddagi ..........2..20.0..0.0 eeen 563 Gjaldþrot. Sjá skiptamál .........000000000 00... ss. 1176 Gæsluvarðhald .............. 162, 219, 528, 681, 812, 942, 959, 1145 Hafning máls .............20.000 eens 1054, 1136 Handtaka. Sjá frelsissvipting .............00000000 0000... 413 Hefð ...............20200 000 e sr 368 Hegningarauki ...............002200 00 0n eðr 870 Heimvísun: A. Einkamál ...........20.00 0200... 554, 1054 B. Opinber mál. Hilming ...........2020000 000. 544 Hjónaband. Sjá hjónaskilnaður og hjónavígsla. Hjónaskilnaður. Sjá skiptamál ............0.2.0200 0... 000... 1015 Hjónavígsla. Hjúskapur. Sjá hjónaskilnaður og hjónavígsla. Hlutafélög .............00.000.. ess 668, 890 Hlutdeild. Húftrygging. Sjá vátryggingar. Húsaleiga. Sjá fasteignir og samningar .........0...00000.00... 1185 Höfundaréttur .............0.00.0... eeen 352 Iðnaður. Iðnnám ............202200. eos see 1079 Innheimtulaun .........0.0.0000.00.0sessr ns 563 Innsetningargerðir ............0000000 0. 0000... 352, 435, 678, 1141 Ítak. Sjá fasteignir. Ítrekun ...........0000.0.00.... 1, 30, 275, 287, 452, 969, 1125, 1130 Kaup og sala. Sjá og forkaupsréttur. 1. Fasteignir ................00200.. ner 109, 581 2. Lausafé ..............2220000.0sen ss 530 Kaupgjald. Sjá vinnulaun. Kaupmálar. Sjá fjármál hjóna. Kjarasamningar. Sjá og vinnulaun ..........2000.00.0.0.00.0.. 901 Kjörbörn. Kröfusamlag ..............2.0000000en nr öt1 Kyrrsetning ............0000000 00 n nes 186, 905 Kærufrestur. Sjá og kærumál ...........0000000 00... 0. 329 XL Efnisskrá til yfirlits Kærumál: A. Einkamál: 1. Frávísun frá héraðsdómi 67, 141, 571, 810, 833, 849, 860, 955, 1057, . Frávísun frá Hæstarétti .............. 329, 538, 807, „ Frestir ................. 00. 538, 554, . Vanhæfi dómara. „ Ýmis kæruatriði ...................... 541, 678, 1015, B. Opinber mál: . Atvinnuréttindi. Ákæra. . Dómssáttir. . Frávísun frá Hæstarétti ...................0..0...... - Gæsluvarðhald ................ 162, 528, 812, 942, 959, „ Húsleit. T. Vanhæfi dómara .................0.0. 0 ns nn Landamerkjamál. Landbúnaður. Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðabrot. Landhelgissjóður ..............0.20000. 0000 n nn 918, 926, Landskipti ................20.0.00 00 n ee Landvist. Launaskattur. Sjá skattar. Lausafjárkaup. Sjá kaup og sala. Lífeyrir ..................00 0000. Líkamsáverkar ..............2....00 0... 5ðð, Loftför. Lóðir, Lóðarleigusamningar. Sjá og fasteignir .............. Læknar. Sjá og mat og skoðun 1, 4, 30, 275, 287, 322, 356, 439, 452, 544, 555, 567, 681, 843, 905, 969, 977, 1095, 1125, 1130, Læknaráð ................2220000 eens Lög. Lögskýring. Lögbann. Löggæslumenn ............0220000 ns .n sn 413, Löghald. Sjá kyrrsetning. Lögheimili. Lögjöfnun ............22.2.200000..s sen Lögmannafélag Íslands ..........0000.0.000. 000. 457, Lögmenn ............0000000 0... 186, 410, 457, 541, 594, Lögreglumenn. Sjá löggæslumenn. Lögræði. Lögsaga ..............2000200 000. en nr Lögtak ............0.2..0 00... 135, 154, 620, 648, 823, Lögveð. Manndráp ..........2020202. 00 0neenð rr | OUR an 2 wm A o mw a > = or S 5 HMM Bls. 1119 961 807 457 1054 322 1145 410 934 280 660 843 639 1154 543 356 955 955 1018 944 Efnisskrá til yfirlits Mat og skoðun: 1. Atvinnutjón .......00000000... 4, 356, 439, 594, 905, 977, 2. Áverkar og heilsutjón ... 4, 356, 439, 555, 843, 905, 977, 3. Blóðrannsókn 1, 30, 275, 287, 452, 544, 567, 969, 1125, 1130, 4. Fiskveiðabrot ..........00000.0 0... 918, 926, 5. Geðrannsókn .........00eessenss ss 322, 6 . Ýmsar mats- og skoðunargerðir eftir tímaröð í dómasafni 76, 109, 219, 329, 368, 481, 530, 581, 849, 977, T. Þóknun matsmanna. 8. Örorka ......00.0r enn 4, 356, 439, 905, 977, 9. Öryggiseftirlit ríkisins ..................000... 905, 977, Matskostnaður. Matsmenn. Málflutningur. Málflytjendur. Sjá og lögmenn .........000000 00... Málshöfðun. Málshöfðunarfrestur. Sjá málshöfðun. Málskostnaður: A. Einkamál ..........2000000. 00... 299, 457, 1079, 1154, B. Opinber mál .........0.000000.0 0... 1, 567, 1018, 1125, Meðsök. Sjá skaðabætur. Merkjadómur. Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar. Miskabætur. Sjá skaðabætur. Náðun ........0.00000 sens 969, Nafnréttur. Nágrenni. Niðurfelling máls. Sjá hafning máls og útivist aðilja. Nytjastuldur. Opinber mál. Sjá atvinnuréttindi, áfengi, áfengislög, áfrýjun, ákæra, árás á opinberan starfsmann, ávana- og fíkniefni, bifreiðir, blóðrannsókn, botnvörpuveiðar, bókhald, brot í opinberu starfi, dómarar, dómstólar, fangelsi, farbann, fisk- veiðabrot, fíkniefni, fjársvik, frávísun, frelsissvipting, fyrn- ing, gagnaöflun, geðrannsókn, geðsjúkrahús, gæsluvarð- hald, handtaka, heimvísun, hilming, hlutdeild, ítrekun, kæru- mál, landhelgisbrot, landhelgissjóður, landráð, líkams- áverkar, loftför, læknar, löggæslumenn, lögsaga, mann- dráp, mat og skoðun, náðun, nágrenni, nytjastuldur, ómerk- ing, ómerking ummæla, óréttmætir verslunarhættir, prent- réttur, rangur framburður fyrir dómi, refsiheimild, refs- ingar, sakaruppgjöf, saksóknarlaun, sáttir, siglingaðómur, siglingalög, skattsvik, skilorðsbundnir dómar, skírlífisbrot, skjalafals, tékkamisferli, tilraun, togveiðar, tolllagabrot, umferðarlög, upptaka eigna, verðlagsbrot, verjandi í opin- beru máli, þjófnaður, ærumeiðingar, ölvun, öryggisgæsla. Bls. 1095 1095 1154 934 6s1 1018 1095 1095 422 1166 1130 1130 XLII Efnisskrá til yfirlits Opinberir starfsmenn .............2.000.0....... 660, 870, 1110, Opinberir styrkir. Ómaksbætur ............020.0 sess 451, Ómerking: A. Einkamál .............. 13, 163, 186, 306, 469, 554, 668, B. Opinber mál. Ómerking ummæla. Sjá lögmenn, refsingar og ærumeiðingar. Óréttmætir verslunarhættir. Prentréttur. Prestar. Sjá og embættismenn ............2.0000 00.00.0000. Rangur framburður fyrir dómi. Refsiheimildir .................20.000000 00... 219, Refsingar 1, 30, 69, 219, 275, 287, 452, 481, 544, 577, 681, 843, 870, 918, 926, 934, 969, Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög: a. Sekt dæmd án vararefsingar. b. Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing 219, 481, 544, 843, 918, 926, 934, c. Skilorðsbundin refsing dæmd ...................... 219, d. Varðhald dæmt ...... 1, 30, 219, 275, 287, 452, 567, 969, e. Fangelsi dæmt ..........0...00...... 69, 219, 681, 870, f. Upptaka eigna dæmd ................ 219, 918, 926, 934, g. Svipting verslunarleyfis dæmd. h. Svipting ökuleyfis dæmd 1, 30, 275, 287, 452, 544, 567, 969, i. Ómerking ummæla. Réttarfar. Sjá aðfarargerðir, aðför, aðgerðarleysi, aðild, aðild- areiður, áfrýjun, áfrýjunarfrestur, áfrýjunarleyfi, ákæra. birting laga og stjórnvaldaerinda, dómarar, dómhæfi kröfu, dómstólar, eignardómsmál, endurrit skjala, endurupptaka máls, félagsdómur, fjárnám, fógetagerðir, frávísun, frestir, fyrning, gagnaöflun, gerðardómur, gjafsókn, gjafvörn, hafning máls, heimvísun, innsetningargerðir, kyrrsetning- ar, kærufrestur, kærumál, lög, lögbann, löggæslumenn, löghald, lögjöfnun, lögmenn, lögsaga, lögskýring, lögtak, málflutningur, málflytjendur, málshöfðun, málshöfðunar- frestur, málskostnaður, náðun, niðurfelling máls, ómaks- bætur, ómerking, réttarfarsvítur, sakarefni skipt, sáttir, segulbönd, sératkvæði, stefnubirting, stefnur, tómlæti, uppboð, úrskurður, útburðargerðir, útivist aðilja, vanreif- un, Varnarþing, venjuréttur, vitni, vörslusvipting, þingsókn, bingvottar. Réttarfarsvítur 1, 42, 69, 186, 287, 306, 410, 439, 452, 530, 541, 544, 567, 594, 681, 707, 843, 901, 905, 962, 977, 1095, 1130, Réttargæsla. Ritfrelsi. Ríkisstarfsmenn. Sjá opinberir starfsmenn. Bls. 1170 553 1054 1154 1018 1018 1018 1018 1125 1018 1018 1125 1154 Efnisskrá til yfirlits KLIII Sakarefni skipt. Sakhæfi. Saksóknarlaun .........0..0200000. 0000 nn 1125, Samaðild .............22000.000. 00 nn 219, 571, Sameign. Samningar. Sjá og verksamningar .........0.000000.00... 626, Samvinnufélög. Sjá og byggingarsamvinnufélög. Sáttir: A. Einkamál. B. Opinber mál .........02000000 000 275, 452, Segulbönd ...........00000. 0... 439, 962, Sératkvæði: 1. Hæstiréttur .................... 135, 141, 457, TOT, 823, 2. Héraðsdómur .........2000.e0sneensen 109, 3. Gerðardómur .......0..0ss.senesss 107, Siglingadðómur ............0.0....eense Siglingalög ............2.2.020000. nes Sjó- og verslunardómur ........ 252, 810, 890, 901, 1054, 1067, Sjóveð. Skaðabætur: A. Innan samninga ........00000.000. 0... 109, 530, 581, B. Utan samninga: 1. Árekstur skipa. 2. Bifreiðaslys ..........2.000 0000... 146, 594, 1004, 3. Ýmis persónuslys ..........0.0000 00... 356, 4. Ýmsar skaðabætur ..........20.00..0.... 42, 96, 413, 5. Vinnuslys ........0020000 000... 4, 439, 905, 97", Skattar: . Aðstöðugjald. Sjá tekjuskattur. . Eignarskattur. Sjá tekjuskattur. . Launaskattur. . Söluskattur. „ Tekjuskattur .................. 135, 154, 620, 648, 823, „Útsvar ........00..022 0... Skattsvik. Sjá skattar. Skilorðsbundnir refsiðómar ............0.000000 000... Skipsleiga. Sjá samningar. Skiptamál ........00.20000. 00. 186, 306, 1015, Skírlífisbrot. Skjalafals. Skólar. Skuldamál .........2...20.0 000 ne nr 252, 609, Spjöll á mannvirkjum. Stefnur. Stefnubirting. Stjórnarskráin .............20020200ne eðr Stjórnsýsla ...........0000.0 eens 42, 3H0at> Bls. 1130 833 to 1125 977 97 457 1079 481 481 1148 1067 1180 843 1119 1095 944 1000 567 1176 626 219 XLIV Efnisskrá til yfirlits Bls. Söluskattur. Sjá skattar. Tekjuskattur. Sjá skattar. Tékkamisferli ..................200.0 000 gl1t Tilraun. Togveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Tollar. Tolllagabrot ...............0200.. 00 1110 Tómlæti ..............2...2.0 0... 163, 280, 581 Traustnám. Umboð. Umferðarlög. Sjá bifreiðir. Umferðarréttur. Umsýsla. Umsýsluþóknun ...........002.00000 000 252 Uppboð ...........2000.0.0 s.s 299, 588 Uppsögn á starfssamningi ..............00.000.00000 nn. 1170 Upptaka eigna .............000000.. 000... 219, 918, 926, 934, 1018 Úrskurðir ...............2.0.00.0 0000 543 Úrburðargerðir ....................0 0. 446, 1061, 1185 Útivist aðilja ................ 451, 553, 660, 821, 822, 957, 958, 1135 Útsvör. Sjá skattar. Vanheimild. Vanreifun ............00000 0000... 252, 469, 810, 849, 890, 1057 Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku. Varnarþing. Vátryggingar ................000...0 vesen 814 Veðréttindi. Sjá og sjóveð. Veðskuldabréf ...................000000 esne 299, 563 Vegir. Veiðiréttindi .......................00.00.0ve ser 368 Veikindadagar. Sjá vinnulaun. Venjuréttur. Verðjöfnunargjald ............20..0.0.00e ens 1148 Verðlagsbrot. Verðstöðvun. Verjandi í opinberu máli. Verkkaup. Sjá vinnulaun. Verksamningar ...............0..0...ees sess TOT Vextir. Viðskiptabréf. Sjá veðskuldabréf. Vinnulaun. Vinnusamningar ...........0..000.00..... 522, 901, 1170 Vinnuslys. Sjá skaðabætur. Vitni ...........0..00200 0000 681 Víxlar. Víxilmál ..............000 0000. 141, 973 Vörslusvipting. Þinglýsing ................20000..sses sess 1119 Þingsókn ...........0.000000 0... r0 er 973 Efnisskrá til yfirlits KLV Bls. Þingvottar. Þjáningar. Sjá skaðabætur. Þjófnaður ..............000.0.eneense es 69 Þrotabú. Sjá skiptamál. Ærumeiðingar. Ölvun. Sjá áfengislög. Örorka .......00.0.0.0 s.n 4, 356, 439, 905 Öryggiseftirlit ríkisins ...................0.......... 905, 977, 1095 Öryggisgæsla ...................0..0..0 ner 322 V. EFNISSKRÁ. Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerð, kyrr- setning, lögbann, lögtak og útburðarmál. Aðför. Talið óheimilt með skírskotun til 3. mgr. 28. gr. laga nr. 19/1887 að gera aðför í ógreiddu hlutafjárloforði ................ Aðgerðarleysi. Sjá tómlæti. Aðild. Maður var ráðinn af afgreiðslufyrirtæki til starfa á skipi einu. Slasaðist hann wið starf sitt. Krafði skipseiganda og skipa- afgreiðsluna óskipt um skaðabætur ...................... Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs stefnt vegna Skipaútgerðar ríkisins til greiðslu skaðabóta vegna vinnuslyss .......... Eftir uppsögu héraðsdóms andaðist aðili máls, og tók dánarbú hans við aðild samkvæmt 2. mgr. 54. gr. laga nr. 85/1936 .. Foreldri höfða mál vegna ófjárráða barns .......... 76, 356, Í bótamáli vegna bifreiðaáreksturs var I stefnt í. h. fyrirtækis, sem ekki var skrásett. Hann var hinsvegar skráður eig- andi bifreiðar (þeirrar, er hlut átti að máli. Lýsti hann því yfir, að hann hefði frá öndverðu samþykkt persónulega að- ild sína að málinu ...............0.0. 0... nn enn Vátryggingarfélagi stefnt við hlið bifreiðaeiganda til heimtu skaðabóta vegna bifreiðaáreksturs ...................... Aðili máls andast meðan á málarekstri stendur og tók dánarbú hans við málinu ..................20... 000 nn Aðili máls verður lögráða meðan á málarekstri stendur og tekur við aðild máls .............2.2000 0000 356, Ábúendur nokkurra ríkisjarða höfða mál um veiðirétt jarða þessara. Talið, að það væri gert með nægu samþykki stjórn- valda, eigenda jarðanna ..................0.00.. 0000 000. Móðir kærir mál fyrir hönd ófjárráða barna ................ Að því var fundið, að vita- og hafnarmálastjóra var stefnt sem aðilja máls við hlið samgönguráðherra, sem er æðra stjórn- vald í sömu stjórngrein ................0.0 00... Áfrýjandi máls varð fjárráða eftir uppsögu héraðsdóms og tók sjálfur við forræði málsins fyrir Hæstarétti ........ 594, Ökumanni, eiganda og vátryggjanda bifreiðar stefnt til greiðslu skaðabóta óskipt ..............00000000 0000 n. nr Bls. 668 76 594 146 146 252 594 368 457 TOT 1004 Efnisskrá XLVII Sameignarfélagið F var aðili máls í héraði. Því var síðar breytt í hlutafélag og tók það við aðild máls með samþykki ann- arra aðilja ...........2.00.0.0.0.ennn nr Aðildareiður. Móður dæmdur fyllingareiður í barnsfaðernismál ............ Aðstoð. Aðstöðugjald. Sjá skattar. Aflýsing. Arkitektar. Atvinnulöggjöf. Atvinnuréttindi. Sjá og refsingar. Bifreiðarstjóri sviptur ökuleyfi ævilangt vegna ölvunar við akstur. Ítrekuð brot ...........0000... 1, 30, 275, 287, 452, Löggæslumaður tók ökuskírteini af manni, er ók bifreið með áhrifum áfengis. Formleg svipting fór aldrei fram. Ákærði fékk ökuskírteini sitt aftur. Honum var dæmd svipting öku- leyfis frá birtingu héraðsdóms .............000000. 0000... Maður, er ók bifreið með áhrifum áfengis, sviptur ökuleyfi í 6 mánuði ..........2....00000. seen 544, Bifreiðarstjóri ók bifreið sinni með áhrifum áfengis. Sviptur Ökuleyfi í 1 ár ...........0.000000 eens sn Ábúð. Eigendur jarðarinnar B gerðu haustið 1971 samning við J um að leigja honum íbúðarhús jarðarinnar og e. t. w. ein- hverja aðstöðu fyrir skepnur í gripahúsum. Þann 7. mars gerðu sömu aðiljar með sér kaupsamning um jörðina. Samningur þessi kom eigi til framkvæmda, en þeir gerðu annan kaupsamning 28. júlí 1972. Var hreppsnefnd H-hrepps boðin forkaupsréttur að jörðinni lögum samkvæmt. Hrepp- urinn ákvað að neyta forkaupsréttar og keypti jörðina. Krafðist hreppurinn síðan þess, að J viki af jörðinni, en fram kom, að hann hafði nytjað nokkurn hluta hennar sumarið 1972. J hafði flutt heimili sitt að B, en stundaði þó atvinnu sína annars staðar og hafði lítinn bústofn að B. Talið, að J hefði með framangreindum samningum einungis stofnað til tímabundins afnotaréttar af húsum á jörðinni, en ekki fengið jörðina til ævilangrar ábúðar samkvæmt 9. gr. laga nr. 36/1961. Eftir að hreppurinn eignaðist jörðina, Bls. 1125 30 567 969 KLVIII Efnisskrá Bls. sinnti J ekki tilmælum um, að hann gengi til samninga við hreppinn um afnot af húsum jarðarinnar og galt ekki leigu. Með hliðsjón af þessu öllu var talið, að ákvæði 30. gr. laga nr. 36/1961 ættu hér ekki við og var útburður því heim- ilaður ..........00000000.0 en 446 Ábyrgð. Ábyrgð á seldum hlut. Ábyrgð á verkum annarra. Ábyrgð framleiðanda. A var starfsstúlka í verslun einni. Er hún stóð við verslunar- borðið, sprakk gosdrykkjaflaska, er þar var, og skemmdi glerbrot auga hennar. A krafði búðareigandann, H, svo og Ö, framleiðanda gosdrykkjarins, um bætur vegna slyss þessa. Í héraði var H sýknaður, og var málinu eigi áfrýjað að því er hann varðaði. Ö hafði selt H vörur þessar á venju- legan hátt. Ö er stór gosdrykkjaframleiðandi, en flytur inn flöskur sínar. Talið, að framleiðsluhættir Ö væru svipaðir og hjá öðrum gosdrykkjagerðum hér á landi. Talið, að engin einhlít skýring hefði komið fram um orsakir þess, að flask- an sprakk, en talið sannað, að í flöskunni hefði verið veikur blettur, sem hefði verið sérstaklega sprunguhætt. Talið, að gera verði ríkar kröfur til þeirra, sem framleiða neyslu- varning til sölu á almennum markaði, um að varningur og umbúðir hans séu svo úr garði gerðar, að við venjulega meðferð varningsins stafi ekki hætta af honum fyrir þá, sem meðhöndla hann eða eru í námunda við hann. Talið, að rétt væri að leggja á framleiðanda áhættuna af því, að varhugaverðar eða hættulegar umbúðir voru til sölu í al- mennri verslun, enda eigi sýnt fram á, að orsök slyssins væri óhæfileg geymsla eða meðferð flöskunnar í verslun H og ekki yrði slysið heldur rakið til hegðunar A. Sam- kvæmt þessu var fébótaskylda lögð á Ö. Við slysið skadd- aðist A á hægra auga, og var varanleg örorka hennar metin 20%. Tryggingarfræðingur taldi, að heildartap Á vegna slyssins, að því er heimilisstörf varðaði, næmi kr. 644.980, en fyrir verslunarstörf kr. T52.805. A fékk greiddar frá Tryggingastofnun ríkisins slysabætur, kr. 111.106.00. Voru A dæmdar bætur fyrir örorku og miska samtals kr. 850.000. Sératkvæði ...........0.02.0000 0200 977 Ábyrgð húseigenda. Sjá fasteignir og skaðabætur. Áfengi. Efnisskrá KXLIX Áfengislög. B ók bifreið með áhrifum áfengis og lenti í árekstri. Í blóði hans fundust efni, er samsvara 1.99%, af vínanda. Var honum dæmd refsing, 10 daga varðhald og sviptur ökuleyfi ævi- langt, en hann hafði nokkru áður hlotið refsingu fyrir akstur með áhrifum áfengis .............2.00 00... 000... H var ákærður fyrir að hafa ekið bifreið 4 sinnum undir áhrif- um áfengis og auk þess hafði bifreið hans verið vanbúin til akstur. Í blóði H fundust efni, er samsvara 1.08%0, 1.19%, 1.00%, og 1.26%0 af vínanda. H var dæmd refsing 30 daga varðhald og sviptur ökuleyfi ævilangt, en hann hafði verið dæmdur fyrir ölvun við akstur með áhrifum áfengis ekki löngu áður ..............0.000...e sess F lenti í bifreiðaárekstri á Akureyri 18. apríl 1972. Var hann grunaður um ölvun. Í blóði hans mældust efni er sam- svara 0.73%, af vínanda. F viðurkenndi, að hann hefði verið að drykkju kvöldið og nóttina áður. Var hann talinn hafa verið með áhrifum áfengis við aksturinn. Var honum dæmd refsing 15 daga varðhald og sviptur ökuleyfi ævi- langt, en hann hafði skömmu áður hlotið refsingu fyrir samskonar brot .........0.0200000.n0n ss É£ var tekinn vegna gruns um aksturs bifreiðar með áhrifum áfengis. Í blóði hans reyndust efni, er samsvara 1.58% af vínanda. Var E dæmd refsing 10 daga varðhald og svipting ökuleyfis ævilangt, en hann hafði áður sætt refsingu fyrir brot á áfengis- og umferðarlögum ............0.00000.... J viðurkenndi að hafa ekið bifreið sinni eftir að hafa neytt nokk- urs áfengis. Í blóði hans fundust efni, er samsvara 0.86% af vínanda. J hafði hinn 19. október 1971 gengist undir sátt í sakadómi Hafnarfjarðar fyrir brot á 2. mgr., sbr. 3. mgr. 25. gr. umferðarlaga. Féllst hann á að greiða nokkra sekt og vera sviptur ökuleyfi í 4 mánuði. Í dómssáttinni var tekið fram, að hún hefði ítrekunaráhrif. Sátt þessi var talin hafa ítrekunaráhrif, og var J því dæmt 10 daga varðhald og sviptur ökuleyfi ævilangt .............00.200 0... nn A var tekinn við stjórn bifreiðar. Í blóði hans fundust efni, er samsvara 1.49%, af vínanda. Var talið sannað, að hann hefði verið að akstri með áhrifum áfengis og dæmd refsing, 25.000 króna sekt og sviptur ökuleyfi í 6 mánuði ................ L var handtekinn við akstur bifreiðar með áhrifum áfengis. Í blóði hans reyndust efni, er samsvara 2.29%, af vínanda. Brot L var af héraðsdómara talið varða við 2. málsgrein, sbr. 4. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr. umferðarlaga nr. 40/ 1968, en eigi við 1. mgr. 24. gr., sbr. 45. gr. áfengislaga nr. 82/1969, sem þó var ákært fyrir. Héraðsdómari dæmdi L refsingu varðhald 10 daga skilorðsbundið og svipti hann Bls. 30 275 281 452 544 L Efnisskrá Bls. Ökuleyfi í 1 ár. Hæstiréttur taldi brot ákærða varða við ákvæði áfengislaga nr. 82/1969. Þá er eigi talin heimild til að skilorðsbinda refsingu L, og var honum dæmt 15 daga varðhald og sviptur ökuleyfi í eitt ár .................... 567 Á ók bifreið sinni frá Hótel Loftleiðum til Hafnarfjarðar. Reyndust efni í blóði hans samsvara 157%, af vínanda. Brot þetta gerðist 27. janúar 1973. Fram kom, að Á hafði hinn 30. júní 1964 verið dæmdur til refsingar vegna brots á umferðar- og áfengislögum. Að ósk hans var varðhalds- refsingu með náðun breytt í 3.500 króna sekt 22. febrúar 1966. Skyldi varðhaldsrefsing samkvæmt dóminum þá vera vararefsing fésektar. Að svo vöxnu máli var talið, að ítrek- unaráhrif dómsins hefðu verið fallin brott þegar Á framdi brotið 1973, og var hann því einungis dæmdur til ökuleyfis- sviptingar í 1 ár ..................000000 00. nn 969 V sótti bróður sinn, er var að koma með skipi einu frá útlönd- um. Í bifreið V fannst verulegt magn af áfengi, er bróðir hans átti. Eigi talið sannað, að V hefði verið kunnugt um, að Í tösku, er J var með, væri ólöglega innflutt áfengi, og var hann því sýknaður af (þessari ákæru ................ 1110 G viðurkenndi að hafa neytt áfengis áður en hann ók bifreið sinni úr Reykjavík í Kópavog. Var hann dæmdur til að sæta 20 daga varðhaldi og sviptur ökuleyfi í 15 mánuði. Fyrir Hæstarétti kom fram, að hinn 10. mars 1970 hafði G undir- gengist dómssátt um að hlíta 4.000 kr. sekt og þriggja mánaða sviptingu ökuleyfis vegna áfengisneyslu við akstur, og var tekið fram, að dómssáttin skuli hafa ítrekunaráhrif á síðari brot. Ítrekunaráhrif sáttarinnar voru ekki fallin niður, er G framdi síðara brotið 20. júlí 1973. Var héraðs- dómur því staðfestur að því er varðar refsingu, en G sviptur ökuleyfi ævilangt frá birtingu héraðsdóms að telja ........ 1125 K ók bifreið sinni með áhrifum áfengis. Mældist vínandamagn í blóði hans 1.17%0. Var hann vegna þessa dæmdur í refs- ingu, varðhald 20 daga og sviptur ökuleyfi 15 mánuði. Er mál þetta kom fyrir Hæstarétt, kom í ljós, að 9. júlí 1968 hafði K verið dæmdur til refsingar og sviptur ökuleyfi vegna ölvunar við akstur. Dómi þessum var með náðun 13. nóvember 1968 breytt í 7.500 kr. sekt. Þrátt fyrir það var dómur þessi talinn hafa ítrekunaráhrif á brot K, sem framið var 19. júní 1973. Var K því sviptur ökuleyfi ævilangt, en refsing staðfest að öðru leyti ................0.0...00..00... 1130 Áfrýjun. 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn 4, 42, 96, 109, 146, 186, 368, 522, Efnisskrá 563, 594, 609, 626, 648, TOT, 823, 905, 944, 1000, 1067, 1079 1148, b. Áfrýjunarfjárhæð nær eigi kr. 25.000.00. c. Áfrýjunarfrestur liðinn. Áfrýjunarleyfis eigi aflað. d. Áfrýjunarleyfi ógilt ..............200.0.0. 0... en 2. Máli gagnáfrýjað 42, 109, 154, 186, 299, 368, 469, 563, 581, 626, 648, TOT, 814, 905, 944, 962, 977, 1067, 1079, 1136, Mál gagnkært .........0.20020.0 000 3. Máli, sem fallið hafði niður vegna útivistar, áfrýjað af nýju samkv. heimild í 36. gr. laga nr. 75/1973 ....0.0.00000... 4. Ýmis atriði: Sveitarsjóði M-hrepps og ríkissjóði var í héraði dæmt að greiða H óskipt bætur vegna ólögmæts brottflutnings húss hans. Sveitarsjóður M-hrepps áfrýjaði einn málinu ............ S krafðist þess í héraði, að máli yrði frávísað vegna þess, að það ætti að leggja fyrir gerðardóm. Frávísunarkröfunni var hrundið. S kærði ekki frávísunarúrskurðinn. Er hann áfrýjaði aðalmálinu, krafðist hann ómerkingu þess, þar sem það heyrði undir gerðardóm. Þar sem þess hafði eigi verið getið í áfrýjunarstefnu, að úrskurðinum væri áfrýjað til Hæstaréttar, sbr. 17. gr. og 34. gr. laga nr. 57/1962, var ómerkingarkröfunni ekki sinnt ...........0.00000. 0000 00.0... Gagnkæra eigi talin komin fram innan lögmælts frests. Gagn- kærunni frávísað .............000000 00 .0000n Áfrýjandi í skaðabótamáli hækkaði kröfur sínar frá því, sem greindi í héraðsdómi, án þess að skilyrðum 45. gr. hæsta- réttarlaga væri fullnægt ..............000000 0000... Í máli einu gerði málsaðili þá kröfu, að mál yrði ómerkt og vísað frá héraðsdómi, þar sem fjárnámsgerðir og uppboð, er það byggðist á, væru ógild vegna þess, að óhæfir menn hefðu framkvæmt dómsathafnir þessar. Þar sem greindum fjárnámsgerðum og nauðungaruppboðum var ekki áfrýjað, voru þessar kröfur eigi taldar koma til greina ............ Héraðsdómur í opinberu máli gekk 26. maí 1972, og var dóm- urinn birtur 23. ágúst s. á. Verjandi ákærða sendi héraðs- dómara hraðbréf 6. september s. á. og óskaði áfrýjunar. Héraðsdómari afgreiddi þó dómsgerðir til saksóknara ríkis- ins 4. október 1972 án þess að geta áfrýjunarbeiðni. Sak- sóknari ákvað 1. nóvember sama ár að áfrýja ekki málinu, enda var honum ókunnugt um, að ákærði hefði óskað áfrýj- unar. Dómsmálaráðuneytið lagði þá fyrir yfirsakadómara að fullnægja dóminum. Hinn 18. október 1973 ritaði verj- andi ákærða saksóknara ríkisins og skýrði honum frá ósk- inni um áfrýjunina. Felldi dómsmálaráðuneytið þá niður fyrirmæli sín um fullnustu dómsins, og var áfrýjunarstefna LI Bls. 1170 1136 1170 457 1141 96 163 457 594 668 LI Efnisskrá gefin út 9. janúar 1974 og birt 23. s. m. Var að því fundið, að héraðsdómari hefði ekki gætt þess, að ákærði hefði óskað áfrýjunar málsins, áður en hann sendi dómsgerðir málsins saksóknara. Leiddi þar til þess, að málinu var ekki áfrýjað af hálfu saksóknara fyrr en löngu eftir að áfrýj- unarfrestur var liðinn. Þetta eigi talið varða því, að málið yrði dæmt í Hæstarétti að kröfu ákærða, en hins vegar var kröfu ákæruvaldsins um þyngingu viðurlaga vísað frá dómi Dómsmálaráðuneyti gaf út áfrýjunarleyfi 10. desember 1973, en dómur hafði verið upp kveðinn 17. mars 1972, Áfrýjunar- leyfi var eigi gilt, þar sem meðmæla Hæstaréttar hafði eigi verið leitað. Áfrýjandi hóf málið, en gagnsök var vísað frá Hæstarétti ..................200000000 00. snn nr Áfrýjunarfrestur. Sjá áfrýjun. Áfrýjunarleyfi. Sjá áfrýjun. Ákæra. Í ákæruskjali var númer bifreiðar ekki rétt greint. Þessi mis- tök ekki talin varða frávísun máls, enda kom fram vörn af hálfu ákærða um þetta atriði ..............0..00000000 0. H framdi þjófnaðarbrot 15., 21. og 22. ágúst 1970. Ákæruskjal var gefið út 11. september 1970, en ákærði kom þó eigi fyrir dóm fyrr en 26. maí 1972 og var honum þá birt ákæru- skjalið. Óskaði hann þá eftir, að honum væri skipaður verj- andi, sem þó var eigi gert fyrr en 3. apríl 1973. Eftir venju- lega vörn var málið dæmt 26. apríl 1973. Hinn 10. júlí 1972 framdi H enn þjófnaðarbrot, og var hann dæmdur í saka- dómi vegna þess brots 17. nóvember 1972 og afplánaði þá þegar þá refsingu. Talið, að sameina hefði átt málin, sem stofnað var til með ákæruskjölum 11. september 1970 og 31. júlí 1972 og dæma í einu lagi. Var að þessu fundið .... Krafa um upptöku fjár eigi talin svo skýrt afmörkuð og sér- greind í ákæruskjali, að það fullnægði ákvæðum laga, og var kröfunni því vísað frá héraðsdómi ....,............2... Í opinberu máli var ákæruskjal gefið út 7. júní 1972. Hinn 20. nóvember 1972 var gefin út framhaldsákæra, þar sem leið- rétt var nokkur missögn í frumákæru. Breyting þessi var heimil samkvæmt 2. tl., 1. mgr., 118. gr. laga nr. 82/1961 .. Álitsgerðir., Sjá mat og skoðun. Árás á opinberan starfsmann. V fór í bifreið sinni að sækja bróður sinn, J, sem kom með skipi frá útlöndum. Er þeir héldu frá skipinu, stöðvaði tollvörður Bls. 843 1136 30 69 219 ág1 Efnisskrá LI Bls. einn bifreiðina og vildi athuga innihald tösku einnar, er þar var. V ók bifreiðinni af stað þrátt fyrir stöðvunarmerki og Þótt tollvörðurinn héldi í stýri bifreiðarinnar. Drógst tollþjónninn nokkurn spöl með henni. Var V dæmd refsing vegna þessa samkvæmt 1. mgr. 106. gr. og 4. mgr. 220. gr. laga nr. 19/1940 .................0000ne rr 1110 Árekstur skipa. Ávana- og fíkniefni. G flutti til Danmerkur 1972. Hann neytti ýmissa ávana- og fíkni- efna, s. s. kannabis og lýsergið (LSD). H, sem neytt hafði slíkra efna, fór til Danmerkur í febrúar 1972 og bjó hjá G. Þeir keyptu nokkurt magn af LSD, og flutti H það til Ís- lands. H seldi síðan meginhluta efnis þessa. J fór til Dan- merkur í febrúar 1972, m. a. í þeim tilgangi að kaupa kanna- bis. Hafði hann fengið fé til þess hjá ýmsum aðiljum hér. J fór tilG og bjó hjá honum. Með aðstoð G keypti J nokkurt magn af kannabis, og var það sent til Íslands í pósti. Síðan fengu þeir G og J nafngreindan mann til farar til Amster- dam til fíkniefnakaupa, og skyldi hann koma efninu til flutnings með háseta á íslensku skipi. Gerði hann það og keypti auk þess nokkuð af töflum, sem hann taldi innihalda efnið meskalín. G, H og J fóru til Íslands og sóttu þar efni sín til Akureyrar til farmannsins. Þeir Ö, S og HG lögðu fram fé til kaupa og fengu sinn hluta af fíkniefnunum og dreifðu því nokkuð til annarra, en neyttu mest sjálfir. Töflur bær, er þeir félagar töldu innihalda meskalín, reynd- ust ekki innihalda það efni og vera hættulausar. Þessir menn voru allir dæmdir til refsingar fyrir kaup, innflutn- ing og dreifingu fíkniefna .................0..00. 000 219 B, sem dvaldi erlendis, keypti ávana- og fíkniefni fyrir menn. Keypti hann verulegt magn af kannabis og fleiri efnum og kom þeim í flutning til Íslands. M sá um flutninginn á fíkni- efnunum til Íslands, en hann var skipsmaður. Hjónin L og S keyptu bæði ávana- og fíkniefni erlendis og fluttu þau til Íslands bæði fyrir sjálf sig og aðra og líka seldu þau eitt- hvað. Við viðskipti þessi aðstoðaði einnig Ó. K fékk nokkurt magn af efnunum, neytti þeirra og afhenti sumt. Allir þessir aðiljar voru ákærðir fyrir brot á lögum nr. T7/1970 og dæmd refsing ..................0.... nn 1018 Barnaverndarmál. Barnsfaðernismál. K, ógift stúlka, ól sveinbarn 18. september 1970. Lýsti hún M LIV Efnisskrá Bls. föður. Taldist hann hafa haft samfarir við hana á getnað- artíma barnsins. Inn í málið var einnig dreginn N, en hann útilokaðist við blóðrannsókn. Talið, að K hefði fært sterkar líkur fyrir skýrslum sínum um samskipti þeirra M. Henni var dæmdur fyllingareiður ............002.000 00.00.0000 1154 Bifreiðir. A. Einkamál. M ók bifreið sinni suður Sóleyjargötu og hugðist sveigja til vinstri inn á Njarðargötu, er hann varð þess var, að bifreið I kom á móti honum og sveigði af Hringbraut inn á Sóleyjargötu. M kvaðst hafa talið, að fjarlægðin milli bifreiðanna væri fullnægjandi til þess, að honum væri hættulaust að sveigja af Sóleyjargötu inn á Njarðargötu. Er hann hafi beygt, hafi hann heyrt hemlahljóð og því aukið hrað- ann, en árekstur orðið. Hemlaför bifreiðar I mældust 14 metrar. Talið, að M ætti alla sök á árekstrinum og hann ætti ekki rétt til bóta vegna skemmda á bifreið sinni úr hendi I ............202000 0. see sn 146 Að næturlagi hinn 1. september 1963 ók A bifreið eftir götu í Ytri-Njarðvík. Með honum í bifreiðinni var eigandi hennar, J. Er A var skammt frá samkomuhúsi einu þar í þorpinu, kom maður skyndilega inn á veginn frá hægri, lenti á bif- reiðinni og hlaut þau meiðsl, að hann andaðist. Opinbert mál var höfðað á hendur A vegna þessa atviks, og var hann hinn 27. september 1963 dæmdur í 3.500 kr. sekt og sviptur ökuleyfi í 10 mánuði. Dómi þessum var ekki áfrýjað. Ekkja hins látna krafði þá A og J um skaðabætur vegna atviks þessa. Talið, að A ætti nokkra sök á slysinu, og samkvæmt 69. gr. laga nr. 40/1968 bæru þeir A og J óskipta fébóta- ábyrgð á tjóni S og barna hennar að því leyti, sem ekki yrði talið, að hinn látni væri meðvaldur að slysinu. Fram kom, að bifreiðinni hafði verið ekið um 1 metra frá vinstri vegarbrún. Hinn látni mun hafa komið mjög skyndilega frá vinstri út á götuna í veg fyrir bifreiðina og lent á vinstra framhorni hennar. Var talið, að hann hefði sýnt verulegt gáleysi í umrætt sinn og væri því meðvaldur að slysinu. Var talið hæfilegt, að hann ætti sjálfur % hluta sakar, þannig að þeim A og J bæri að bæta S og börnum hennar % hluta tjóns þeirra. J hafði keypt venjulega ábyrgðar- tryggingu vegna bifreiðarinnar að fjárhæð kr. 500.000.00. Hinn 28. janúar 1966 greiddi vátryggingarfélagið áfrýj- endum kr. 560.000.00 vegna tjóns þessa og talið var, að kr. 60.000.00 væru vextir og kostnaður. Tryggingastærðfræð- ingur reiknaði með líkindatölum tjón S og barna hennar, Efnisskrá LV Bls. P, D, Þ og E. Taldi hann, að tjón S vegna missis fyrirvinnu næmi miðað við slysdag kr. 1.564.531.00, verðmæti vinnu hennar utan heimilis kr. 56.768.00 og verðmæti mæðralauna og ekkjubóta kr. 22.943.00. Þá taldi hann verðmæti barna- lífeyris P kr. 21.618.00, barnalífeyris D kr. 43.254.00, barna- lífeyris Þ kr. 55.748.00 og barnalífeyris E kr. 103.588.00. Talið, að ef litið væri til gagna um tjón bótakrefjenda, laga- sjónarmiða um ákvörðun dánarbóta, sakarskiptingar þeirr- ar, sem væri í málinu og annars þess, sem hér skipti máli, þá hefðu bótakrefjendur með greiðslunni frá vátryggingar- félaginu fengið að fullu goldið þann hluta tjónsins, sem þau hefðu getað krafið úr hendi A og J þann dag. Var því talið, að bótakrefjendur ættu eigi frekari rétt til bóta úr hendi þeirra. Sératkvæði .............0..00.0 0000. 594 Ó ók bifreið sinni úr bænum. Á Vesturlandsvegi, skammt frá geymslusvæði Rafmagnsveitu Reykjavíkur, missti G vald á bifreiðinni, snérist hún og rann. Voru hemlaför hennar um 40 metra löng. Við þetta lenti hún á bifreið A, og urðu skemmdir á bifreiðinni. Vátryggingarfélag það, er skyldu- tryggði bifreið G, varð að greiða bætur vegna þessa og endurkrafði þær úr hendi G. Fram kom, að ísing hafði myndast þennan dag. Talið ósannað, að G hefði sýnt af sér stórkostlegt gáleysi í skilningi 33. gr. umferðarlaga, og var því sýknaður af endurkröfu vátryggingarfélagsins .. 814 Í máli einu var bifreiðareiganda og vátryggingarfélagi stefnt óskipt til greiðslu skaðabóta þeirrar bifreiðar. Var krafa á hendur bifreiðareiganda byggð á venjulegum ábyrgðar- reglum og greiðsluskylda vátryggingarfélagsins á 1. og 2. mgr. 74. gr. umfl. Hins vegar var varakrafa á hendur vátryggingarfélaginu á því byggð, að starfsmaður þess hefði lofað greiðslu. Héraðsdómur taldi, að þar sem kröfur væru að nokkru leyti byggðar á mismunandi grundvelli, væri kröfugerð andstæð ákvæðum 1. mgr. 47. gr. laga nr. 85/1936, og var málinu því vísað frá dómi. Talið, að eigi leiði það til frávísunar, þótt varakrafa væri að öðrum þræði reist á loforði fyrirsvarsmanna vátryggingarfélags- ins. Var frávísunardómurinn því úr gildi felldur .......... 833 Árekstur varð á milli bifreiða K og G og taldist G eiga sök. K leigði sér bifreið til afnota meðan bifreið hans var til við- gerðar og krafði G um leigugjaldið. Dæmt, að K mundi hafa misst not bifreiðar sinnar í 19 daga vegna umrædds árekstr- ar, og voru hæfilegar bætur til hans ákveðnar kr. 10.000.00 962 Á var með bifreið sína á samkomu einni, en gerðist ölvaður, svo og farþegi hans, G. Fékk Á þá E til að aka bifreiðinni. E ók bifreiðinni út af, og meiddist m. a. G. G stefndi E, Á og vátryggjanda bifreiðarinnar til greiðslu skaðabóta. G LVI Efnisskrá hlaut nokkur meiðsl, og voru honum dæmdar kr. 80.000 í atvinnutjónsbætur og kr. 40.000 í miskabætur ............ 1004 M átti bifreið, sem bar númerið R 2394. Komst hann að því fyrir tilviljun í júnímánuði 1972, að skráningarnúmerið R 188 væri laust til skráningar. Fékk M bifreið sína skráða hjá bifreiðaeftirlitinu með því númeri, en þar sem merkispjöld- in voru léleg, pantaði M ný og greiddi þau. Athugun leiddi íljós, að merkið R 188 hafði verið geymt nokkra daga að ósk manns, er hafði haft það. Bifreiðaeftirlitið afskráði þá bif- reið M af merkinu R 188, og neitaði að afhenda honum merkispjöldin. M krafðist nú innsetningar í merkispjöldin. Krafa þessi var ekki tekin til greina, þar sem eigi var talið, að M hefði með greiðslu sinni öðlast eignarrétt á skrán- ingarmerkjum bifreiðar með einkennisstöfunum R 188 .... 1141 Hinn 5. júlí 1972 var árekstur milli bifreiða I og J á nafnlausum vegi, sem liggur frá Hörgárbraut á Akureyri og vestur að nokkrum húsum þar. Skemmdir urðu á báðum bifreiðunum. I ók norður Hörgárbraut og sveigði síðan vestur nefndan veg, þar sem bifreið hans rakst framan á bifreið J, er skammt var komin inn á veginn. J hafði ekið bifreið sinni austur veginn frá Sunnuhvoli og var ferðinni heitið út á Hörgárbraut, sem er aðalbraut. Áreksturinn varð nærri gatnamótum Hörgárbrautar eða u. þ. b. 9 metra frá þeim og á miðjum vegi. Útsýn til beggja handa var hindrunar- laus. J krafði Í um bætur. Var sök skipt þannig, að J bæri % hluta sakar og I % hluta og tjóni skipt samkvæmt því .. 1180 B. Opinber mál. B ók bifreið með áhrifum áfengis og lenti í smáárekstri. Í blóð- rannsókn fundust efni er samsvara 1.99%, af vínanda. Var honum dæmt 10 daga varðhald og sviptur ökuleyfi ævi- langt, en B hafði nokkru áður verið sviptur ökuleyfi vegna ölvunar við akstur ...........2.2.0200. 00 1 H var ákærður fyrir að hafa ekið bifreið 4 sinnum með áhrif- um áfengis og auk þess hafði bifreið hans verið vanbúin til aksturs, Í blóði H fundust efni, er samsvara 1.08%e, 1.19%, 1.33%, og 1.26% af vínanda. H var dæmd refsing 30 daga varðhald og sviptur ökuleyfi ævilangt, en hann hafði verið dæmdur fyrir ölvun við akstur með áhrifum áfengis ekki löngu áður ...........2202 000 nn 30 F lenti í bifreiðaárekstri á Akureyri 18. apríl 1972. Var hann grunaður um ölvun. Í blóði hans fundust efni, er samsvara 0.73%, af vínanda. F viðurkenndi, að hann hefði verið að drykkju kvöldið og nóttina áður. Var hann talinn hafa verið með áhrifum áfengis við aksturinn. Var honum dæmd refsing 15 daga varðhald og sviptur ökuleyfi ævilangt, en Efnisskrá LVII Bls. hann hafði skömmu áður hlotið refsingu fyrir sams konar brot .......00000. ss 275 E var tekinn vegna gruns um akstur bifreiðar með áhrifum áfengis. Í blóði hans fundust efni, er samsvara 1.58%e af vínanda. Var E dæmt 10 daga varðhald og svipting öku- leyfis ævilangt. Hann hafði áður sætt refsingu fyrir sams- konar brot ........00.000. s.n 287 J viðurkenndi að hafa ekið bifreið sinni eftir að hafa neytt nokkurs áfengis. Blóðsýni sýndi efni í blóði hans, er sam- svara 0.86% af vínanda. J hafði hinn 19. október 1971 geng- ist undir sátt í sakadómi Hafnarfjarðar fyrir brot á 2. mgr., sbr. 3. mgr. 25. gr. umferðarlaga. Féllst hann á að greiða nokkra sekt og vera sviptur ökuleyfi í 4 mánuði. Í dóms- sáttinni var tekið fram, að hún hefði ítrekunaráhrif. Sátt þessi var talin hafa ítrekunaráhrif, og var J því dæmt 10 daga varðhald og sviptur ökuleyfi ævilangt .............. 452 A var tekinn við stjórn bifreiðar. Í blóði hans fundust efni, er samsvara 1.49%, af vínanda. Var talið sannað, að hann hefði verið að akstri með áhrifum áfengis, dæmd sekt og sviptur ökuleyfi í 6 mánuði .......00200200 ene 544 Hinn 25. mars 1973 var L handtekinn við akstur bifreiðar með áhrifum áfengis. Blóðsýni úr L sýni efni, er samsvöruðu 2.29%, af vínanda. Héraðsdómari dæmdi skilorðsbundna varðhaldsrefsingu. Á það var eigi fallist og L dæmd refs- ing, 15 daga varðhald og sviptur ökuleyfi í eitt ár ........ 567 Á ók bifreið sinni frá Hótel Loftleiðum til Hafnarfjarðar. Reyndust efni í blóði hans samsvara 1.57%, af vínanda. Brot þetta gerðist 27. janúar 1973. Fram kom, að Á hafði hinn 30. júní 1964 verið dæmdur til refsingar vegna brota á umferðar- og áfengislögum. Að ósk hans var varðhalds- refsingu með náðun breytt í 3.500.00 króna sekt 22. febrúar 1966. Skyldi varðhaldsrefsing samkvæmt dóminum þá vera vararefsing fésektar. Að svo vöxnu máli var talið, að ítrek- unaráhrif dómsins hefðu verið fallin brott þegar Á fram- kvæmdi þrotið 1973, og var honum því einungis dæmd refsing 10 daga varðhald og ökuleyfissvipting í 1ár ...... 969 G viðurkenndi að hafa neytt áfengis áður en hann ók bifreið sinni úr Reykjavík í Kópavog. Var hann dæmdur til að sæta 20 daga varðhaldi og sviptur ökuleyfi í 15 mánuði. Fyrir Hæstarétti kom fram, að hinn 10. mars 1970 hafði G undirgengist dómssátt um að hlýta 4.000 króna sekt og 3 mánaða skiptingu ökuleyfis vegna áfengisneyslu við akst- ur, og var tekið fram, að dómssáttin skuli hafa ítrekunar- áhrif á síðari brot. Ítrekunaráhrif sáttarinnar voru ekki fallin niður, er G framdi brotið 20. júlí 1973. Var héraðs- dómur því staðfestur að því er varðar refsingu, en G svipt- LVIII Efnisskrá ur ökuleyfi ævilangt frá birtingu dómsins að telja ........ K ók bifreið sinni undir áhrifum áfengis. Mældist vínandamagn í blóði hans 1.17%. Var honum vegna þessa dæmd refsing í héraði, varðhald 20 daga og svipting ökuleyfis 15 mánuði. Er mál þetta kom fyrir Hæstarétt, kom í ljós, að hinn 9. júlí 1968 hafði K verið dæmdur til refsingar og sviptur öku- leyfi vegna ölvunar við akstur. Dómi þessum var með náð- un 13. nóvember 1968 breytt í 7.500 króna sekt. Þrátt fyrir það var dómur (þessi talinn hafa ítrekunaráhrif á brot K, sem framið var 19. júní 1973. Var K því sviptur ökuleyfi ævilangt, en refsing staðfest að öðru leyti .............. Birting laga og stjórnvaldaerinda. Það lagt til grundvallar, að eigi tíðkast að birta almenningi verðlagsákvarðanir að því er varðaði farmgjöld með skipum Bjarglaun. Sjá björgun. Björgun. Blóðrannsókn. Blóðflokkar ................0.00.0 00. Vínandamagn í blóði .. 1, 30, 275, 287, 452, 544, 567, 969, 1125, Botnvörpuveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Bókhald. Brot í opinberu starfi. G var skipherra á varðskipi einu. Hinn 14. desember 1971 var hann staddur út af Vestfjörðum og var þá beðinn að sækja sjúkling til Trékyllisvíkur. Var þegar lagt af stað. Skipið hafði tvær vélar, en einungis stjórnborðsvél var látin ganga, íþar sem nokkur bilun var í bakborðsvél. G valdi siglinga- leiðina milli Selskers á Húnaflóa og lands. Veður var nokk- uð vont, um 7—-9 vindstig, þungur sjór og dimm él. G var sjálfur á stjórnpalli, en stjórn öll var í höndum 3. stýri- manns, sem var nýliði í starfi. Á Selskeri er viti. Þrátt fyrir vitann, sem lýsti og þó ratsjá skipsins sýndi skerið, strand- aði skipið þarna og skemmdist mjög mikið. Var höfðað opinbert mál gegn G vegna framkomu hans í umrætt sinn. Eigi var G lagt til lasts þó hann veldi siglingaleiðina vestan Selskers í umrætt sinn. Talið, að eftirlit með siglingu skips- ins hefði eigi verið nægilegt, einkum eftir að nálgaðist Sel- sker. Hann hefði því brotið skyldu sína um eftirlit með siglingu í umrætt sinn. Hins vegar var talið ósannað, að 1130 1148 1154 1130 Efnisskrá LIX Bls. hraði skipsins hefði verið óhæfilegur. Dæmt, að G hefði gerst brotlegur við ákvæði siglingalaga og honum því dæmd sekt vegna framkomu sinnar, en hann var opinber starfs- maður. Varðaði háttsemi hans við 141. gr. almennra hegn- ingarlaga ...........00.. 0. enst tarna 481 Byggingameistarar. Sjá ábyrgð á mannvirkjagerð. Byggingarsamþykktir. H flutti skúr einn á landspildu, er hann átti í M-hreppi. Eigi fékk hann leyfi byggingarnefndar eða sveitarstjórnar til þessa. Skúrinn var talinn bygging með hliðsjón af 6. gr. skipulagslaga og ákvæðum byggingarsamþykktar hreppsins. Sveitarstjórn skoraði á 'H að fjarlægja skúrinn, en hann sinnti því ekki. Sveitarstjóri fól þá byggingarfulltrúa sínum að flytja skúrinn burtu af land- inu. Var skúrinn fluttur á öskuhauga sveitarinnar. Brotnaði hann í flutningnum og eyðilagðist síðar af eldi, er kviknaði af ástæðum, sem ekki eru kunnar. Talið, að flutningur þessi, án undangengins dómsúrskurðar, hefði verið andstæður lögum, enda yrði ekki séð, að almenningshagsmunir hefðu valdið því, að brottflutningur væri knýjandi. Var því lögð á sveitarstjórn M-hrepps fébótaábyrgð á tjóni H ........ 96 Byggingarsamvinnufélög. Börn. E, sem var 10 ára og T mánaða gamall, gerði sér boga hinn 12. maí 1962. Tók hann bogann inn til sín. Móðir hans, sem sá bogann, bað hann að fara með bogann út og eyðileggja. Kveðst hann þá hafa farið út með bogann. Smákrakkar hafi þá safnast í kringum hann og sagt honum að skjóta. Hafi hann haft ör á streng. Örin hafi hlaupið af strengnum og lent í auga 5 ára gamals drengs, M, sem þarna var. For- eldrar M kröfðu E svo og foreldra hans óskipt um bætur vegna tjóns M. Sannað, að þroski E hafi verið eðlilegur þegar slys þetta varð, og honum átti að vera ljóst, að bogi og ör gætu verið hættulegt leiktæki, en móðir hans hafði bannað honum að hafa bogann undir höndum. Var talið, að slysið hefði orðið að óvilja E, en vegna ógætni hans við meðferð bogans var hann talinn bera fébótaábyrgð á tjóni M. Faðir M var ekki heima umræddan dag og vissi ekki um bogagerðina eða slysið fyrr en síðar. Móðir M fann að bogagerðinni og bað E að eyðileggja bogann. Með hliðsjón af þessu var eigi talið, að þau ættu sök á hvernig fór og LX Efnisskrá Bls. voru sýknuð af kröfum M. M missti sjón á hægra auga af umræddu slysi og var örorka hans metin 20%. Dæmt, að örorkutjón M næmi kr. 530.000.00 og miskatjón hans kr. 60.000.00. Boginn gat eigi talist skaðvænlegur af slíku tæki að vera. Með hliðsjón af aldri E og öllum atvikum var sök hans eigi talin mikil, en E efnalaus og engin trygging keypt vegna hans. Voru því samkvæmt lögjöfnun frá 2. mgr. 21. sr. laga nr. 95/1947 bætur lækkaðar þannig, að E var dæmd- ur til að greiða M samtals kr. 200.000.00 .........500000... 356 Með úrskurði fógetaréttar Þingeyjarsýslu 26. maí 1974 var úr- skurðað, að barn eitt skyldi tekið af föður þess og fengið í hendur móður með beinni fógetagerð. Úrskurðinum var áfrýjað til Hæstaréttar og gagnáfrýjað. Móðirin krafðist þess nú, að henni yrði afhent barnið samkvæmt innsetn- ingargerðinni. Var á það fallist af fógetaréttinum, en sá úrskurður var kærður, Talið varhugavert að afhenda móðurinni barnið með beinni fógetagerð áður en dómur Hæstaréttar hefði gengið um hinn áfrýjaða úrskurð. Slík fullnusta gæti raskað högum barnsins og væri í brýnni andstöðu við meginreglur barnaverndarlaga. Ákvæði 44. gr. laga nr. 19/1887 voru eigi talin binda dómstóla að þessu leyti. Var þvi hinn kærði úrskurður felldur úr gildi og ákveðið, að fógetagerð skyldi eigi fara fram að sinni .... 678 Dagsektir. Manni dæmt skylt að flytja hús burt af lóð að viðlögðum dag- sektum til lóðareiganda ................00.0000 0 639 Dánarbú. J var framkvæmdastjóri fyrirtækis. Hann lést. Vinnuveitandi hans taldi að verulega skorti á, að gerð væri grein fyrir fé því, er J skyldi hafa undir höndum. Lét vinnuveitandinn leggja löghald á eignir dánarbúsins til tryggingar þessari skuld og krafðist síðan staðfestingar löghaldsins. Stefndi hann ekkju J fyrir hönd dánarbús hans svo og skiptaráð- anda í því lögsagnarumdæmi, þar sem búi skyldi skipt. Ekkjan hafði ekki fengið leyfi til setu í óskiptu búi og hún og samerfingjar hennar höfðu ekki fengið leyfi til einka- skipta. Erfingjar höfðu heldur ekki tekið ábyrgð á greiðsiu skulda, sem kynnu að hvíla á dánarbúinu. Var því talið að óheimilt hefði verið að kyrrsetja eignir dánarbúsins, sbr. 34. gr. laga nr. 3/1878, og að vinnuveitandanum bæri að bera fyrir skiptaráðanda þær kröfur, sem hann taldi sig eiga á hendur J, er hann lést, sbr. 33. gr. laga nr. 3/1878, en ekki væri heimilt að stefna skiptaráðanda fyrir hönd dánarbúsins fyrir almenna dómstóla. Þá var ekki rétt að beina máls- Efnisskrá sókninni að ekkjunni vegna dánarbúsins, þar sem hún var ekki að réttu lagi í fyrirsvari fyrir það. Var því kyrrsetn- ingargerðin felld úr gildi og hinn áfrýjaði dómur ómerktur og vísað frá bæjarþinginu ...............0200 0000... 00. Dánarbætur. Sjá skaðabætur. Dómarar. Sjá og dómstólar, réttarfarsvítur og sératkvæði. 1. Dómarar: Mál dæmt af þremur hæstaréttardómurum 146, 152, 299, 352, 435, 522, 538, 541, 554, 581, 639, 810, 833, 843, 849, 961, 962, 1000, 1015, 1054, 1057, 1061, 1136, 1166, 1176, Varadómari dæmir í máli fyrir Hæstarétti 1, 4, 13, 42, 69, 76, 96, 109, 135, 154, 163, 219, 368, Samdómendur í héraði: Aukadómþing .........000000.0..0. en sr 13, Bæjarþing .. 4, 42, 76, 96, 109, 329, 530, 571, 581, TOT, 849, 860, Sakadómur ...............2200 00. 918, 926, Skiptadómur ................200.. 00 ns Siglingadómur ..............2...00. ess Sjó- og verslunarðdómur ........ 252, 810, 890, 901, 1054, 1067, Skiptaráðandi hafði kvatt löglærða samdómendur til að úr- skurða með sér mál um faðerni manns og erfðarétt. Sú dómnefna eigi talin styðjast við næga lagaheimild ........ Að því fundið, að samdómendur voru eigi kvaddir til starfa á dómþingum á sama tíma og sátu eigi nema sum þinghöld. Tekið fram, að kvaðning samdómenda ætti að fara fram á sama tíma ......0......2.....0.ðs sn Dómenda ekki getið í héraðsdómi 1, 13, 280, 446, 457, 541, 554, 620, 626, 648, 678, 307, 905, 942, 959, 1054, 1125, 1130, 1136, 1176, 2. Sératkvæði: Í Hæstarétti ........ 135, 141, 413, 457, 594, 668, TOT, 823, Í héraði ...........0...0.0....... 109, Í gerðarðómi ................0..00 000 3. Ýmis atriði: Að því fundið, að rannsókn opinbers máls væri eigi jafn ræki- leg og skyldi ............200.0000. 0... sne Í bréfi embættismanns eins, sem lagt var fyrir Hæstarétt, var veist að héraðsdómara og nafngreindum embættismanni á óviðeigandi hátt. Þá var í bréfinu skriflegur málflutningur. Að þessu fundið ....................000 000. H framdi þjófnaðarbrot 15., 21. og 22. ágúst 1970. Ákæruskjal var gefið út vegna þessa 11. september 1970, en ákærði kom þó eigi fyrir dóm fyrr en 26. maí 1972 og var honum þá birt LXI Bls. 186 1179 543 280 977 934 306 481 1148 306 530 1179 gt 457 1079 42 LXITI Efnisskrá ákæruskjalið. Óskaði hann þá eftir, að honum yrði skipaður verjandi, sem þó var eigi gert fyrr en 3. apríl 1973. Eftir venjulega vörn var málið dæmt 26. apríl 1973. Hinn 10. júlí 1972 framdi H annað þjófnaðarbrot, og var hann dæmdur í sakaðómi vegna þess brots 17. nóv. s. á. og afplánaði þá þegar þá refsingu. Talið, að sameina hefði átt málin, sem stofnað var til með ákæruskjölum 11. september 1970 og 31. júlí 1972 og dæma í einu lagi. Var að þessu fundið .... E var talinn hafa ekið bifreið með áhrifum áfengis 21. des- ember 1969. Lögreglurannsókn lauk 30. s. m. Ákæra var gefin út 14. apríl 1970, en dómsrannsókn hófst eigi fyrr en 26. nóvember 1971, er ákæra var birt E og hann yfirheyrður fyrir dómi. Síðan var málið ekki tekið fyrir í sakaðómi fyrr en 17. janúar 1973 og dæmt hinn 6. júlí 1973. Var þessi óhæfilegi dráttur víttur harðlega ............00.00.000... Að því fundið, að dómari hafi eigi greint nægilega skilmerki- lega dómkröfur aðilja við munnlegan flutning máls ...... Að því fundið, að skiptaráðandi hafði kvatt tvo löglærða sam- dómendur til þess að úrskurða mál með sér. Talið, að sú dómnefna styddist eigi við næga lagaheimild ............ Í sakadómsmáli einu var þess krafist, að dómari viki sæti vegna vanhæfis. Dómarinn synjaði þessari kröfu. Hinn sakaði kærði úrskurðinn, sem var vísað frá Hæstarétti, þar sem eigi hafði verið fengið leyfi saksóknara til kærunnar, sbr. 1. mgr. 13. gr. laga nr. 75/1973 ........0000000 000... Að því fundið, að skýrslur aðilja og vitna voru eigi skráðar í þingbók, heldur teknar á segulbönd .........0.2.00.0000.. Að því fundið, að framburður sakaðs manns fyrir rannsóknar- lögreglu var eigi skýrlega undir hann borinn á dómþingi .. Að því fundið, að í úrskurði greindi eigi aðilja máls, málsat- vikum var ekki lýst og úrskurður lítt rökstuðdur. Var hann því ómerktur .........0200 0000 en nn Að því fundið, að rannsókn opinbers máls í héraði var eigi svo rækileg sem skyldi. Þá hafði héraðsdómari eigi beitt refsiákvæðum áfengislaga, sem þó var getið í ákæruskjali og engan rökstuðning fært fram fyrir þeirri niðurstöðu. Þá dæmdi hann skilorðsbundna refsivist, án þess að rök- styðja þá niðurstöðu, þótt önnur væri áratuga dómvenja .. Að því fundið, að héraðsdómari hafi látið menn, er gáfu skýrslu fyrir löggæslumönnum, staðfesta skýrslur sínar, án þess að þeir gæfu fyrst sjálfstæðar skýrslur fyrir dómi um atvik máls. Þá var að því fundið, að lögreglumenn hefðu eigi verið samprófaðir innbyrðis og við sakaðan mann. Þá hafði eigi verið gætt að taka skýrslur af aðiljum, er vita áttu um atvik Að því fundið, að héraðsdómari gætti þess eigi, að ákærður í opinberu máli hefðu krafist áfrýjunar dóms og sendi dóms- Bls. 69 281 306 306 410 439 452 554 567 681 Efnisskrá LXTTI gerðir til fullnægju ...............00.00. 00... nes Að því fundið, að verulegur dráttur hafði orðið á máli fyrir héraðsdómi ..................20.. een Að því fundið, að héraðsdómur hafi eigi kveðið á um málflutn- ingslaun skipaðra talsmanna gjafsóknarhafa. Þá var að því fundið, að í héraðsdómi voru ummæli um Hæstarétt, sem voru með öllu óviðkomandi úrlausn málsins og óviður- kvæmileg ............002000.02000 rn Að því fundið, að héraðsdómari hafi tekið skýrslur af aðiljum máls, án þess að skýrslan væri skráð í þingbók, en aðeins tekin á segulband. Þá var aðilja ekki gefinn kostur á að hlýða á skýrslu sína í heild áður en hann vék frá dómi. Síðan virðist munnlegur málflutningur hafa farið fram, án þess að nokkuð væri skráð í þingbók, en ágrip þess, er gerðist, talað inn á segulbönd. Talið, að lög nr. 85/1936 veittu eigi heimild til að það, sem gerist í þinghaldi, sé tekið á segulbönd, þannig að upptaka komi í stað skrán- ingar í þingbók. Lögmenn aðila samþykktu þessa aðferð og vefengdu ekki að efni skýrslu aðilja væri rétt .......... Að (því fundið, að vitnaleiðslur og aðiljaskýrsla voru tekin á segulbönd í bæjarþingi, en eigi skráð í þingbók .......... Héraðsdómari frestaði þinghaldi, sem ákveðið hafði verið og taldi, að hann hefði tilkynnt það lögmönnum málsins sím- leiðis. Lögmaður stefnanda sótti eigi þing á þeim degi, er dómarinn hafði ákveðið, og var málið hafið. Lögmaðurinn mótmælti, að hann hefði fengið tilkynningu um þinghaldið. Þar sem héraðsdómari hafi eigi gætt ákvæða 102. gr. laga nr. 85/1936 var hafningin felld úr gildi .................. Talið rétt, að vinnuslysamál hefði verið dæmt með sérfróðum samdómendum ............2.0.0..0enes sr Á árinu 1969 fór fram nauðungaruppboð á eign einni. Er upp- boðshaldari hugðist gefa út útlagningarafsal til hæstbjóð- anda, kom í ljós, að eftir að uppboð hafði farið fram hinn 8. september 1969, hafði verið þinglýst veðskuldabréfi með tryggingu Í eign þeirri, er selja skyldi. Þrátt fyrir þetta gaf yfirborgarfógeti út afsal til hæstbjóðanda hinn 15. sept- ember 1969 og afmáði fyrrgreint veðskuldabréf úr veðmála- bókum. E, sem taldi sig vera eiganda fyrrgreinds veðskulda- bréfs, höfðaði mál á hendur ríkissjóði til greiðslu skaða- bóta með stefnu 11. mars 1971. Máli þessu var vísað frá héraðsdómi með skírskotan til 34. gr. laga nr. 85/1936. Var sá dómur staðfestur í Hæstarétti ........................ Að því fundið, að héraðsdómari hafði eigi prófað sakaðan mann sjálfstætt um sakarefni ................220.000. 0... 0. Dómhæfi kröfu. Bls. 843 901 905 962 gr 1054 1095 LXIV Efnisskrá Bls. Dómstólar. Opinbert mál vegna neyslu og viðskipta með ávana- og fíkniefni var þingfest í sakadómi Kópavogs 8. desember 1972. Það var nálega full rannsakað, er lög nr. 72/1973 tóku gildi. Í þeim lögum eru eigi ákvæði um, hvaða mál skuli koma undir þann dóm, þeirra, sem til meðferðar væru fyrir saka- dómi þegar þau tóku gildi. Með hliðsjón af almennum rétt- arfarsreglum og sérstaklega með hliðsjón af 201. gr. laga nr. 74/1974 var talið, að sakadómur Kópavogs hefði verið valdbær til meðferðar og dómsálagningar málsins ...... 1018 Dráttarvélar. Sjá bifreiðir. Eftirlaun. J hóf störf í L-banka 4. janúar 1928 og starfaði þar síðan. Hann greiddi iðgjöld í Eftirlaunasjóð starfsmanna L. J varð sjö- tugur 14. ágúst 1968, en að samkomulagi varð, að hann starfaði til ársloka 1968. Hélt han sínum venjulegu launum. Hann krafði nú eftirlaunasjóðinn um eftirlaun samkvæmt reglum sjóðsins, en var synjað af sjóðstjórn og bankaráði. Fram kom, að hjá Lífeyrissjóði ríkisstarfsmanna var sá háttur á hafður, að starfsmaður, er hélt áfram starfi með fullum launum eftir 70 ára aldur, fékk eigi eftirlaun fyrr en hann hætti störfum. Er þetta í samræmi við ákvæði "7. gr. reglugerðar fyrir eftirlaunasjóð starfsmanna L. Með hliðsjón af þessu var ekki talið, að J ætti rétt til eftirlauna fyrr en hann í raun og veru léti af störfum .............. 660 Eiður. Sjá aðildareiður. Eignardómsmál. Eigendur og ábúendur jarða, er lágu að Mývatni, fengu gefna út opinbera stefnu og höfðuðu eignardómsmál. Kröfðust þeir þess, að botn vatnsins ásamt botnsverðmætum öllum yrði talinn hluti landareignar þeirra aðilja, er lönd ættu að vatn- inu, í óskiptri sameign þeirra og engir aðrir en þeir ættu þar eignaraðild. Ríkissjóður, er hafði hafið vinnslu efna á botni vatnsins, lét sækja þing og taldi sig eiga réttindi þessi, utan netlagna. Þá sótti hreppur sá, er vatnið er Í og eigendur jarða í hreppnum, þeirra, er eigi áttu land at vatn- inu, einnig þing og kröfðust dóms fyrir því, að þeir ættu réttindi þarna. Í héraði var nokkrum kröfum í máli þessu vísað frá dómi. Í Hæstarétti var talið, að sóknaraðiljar hefðu ekki aflað leyfis til höfðunar máls þessa, sbr. 220. og 217. gr. laga nr. 85/1936. Þá var einnig talið, að efni máls þessa væri slíkt, að það yrði eigi höfðað né rekið sem Efnisskrá LXV Bls. eignardómsmál skv. 220. gr. laga nr. 85/1936. Var málinu því í heild vísað frá héraðsdómi ...........0000000000.. 13 Eignarréttarfyrirvari. Eignarréttur. Embættismenn. Endurheimta. Endurrit skjala. Endurupptaka máls. Erfðaábúð. Erfðafesta. Erfðir. T andaðist 14. mars 1967. Ekkja hans, L, fékk leyfi til setu í óskiptu búi með tveimur fjárráða börnum þeirra hjóna. Hinn 8. ágúst 1969 krafðist A þess, að búi T yrði skipt opin- berum skiptum, þar sem hann væri barn T og bæri arfur eftir hann. L andaðist 17. mars 1972. Þrátt fyrir það var málinu haldið óbreyttu fyrir skiptadómi. Börn þeirra T og L voru ekki aðiljar að málinu, en þau voru erfingjar í bú- inu. Með hliðsjón af þessu var málsmeðferð öll talin svo gölluð, að úrskurður skiptaráðanda var felldur úr gildi .. 306 Erfðaskrár. Fangelsi. Farbann. Farmgjald. Sjá og flutningssamningar. E flutti vörur fyrir Ú. Hinn 27. janúar 1972 hækkaði E flutn- ingsgjald miðað við gengi sterlingspunds. Ú mótmælti þessu, þar sem hann taldi þessa hækkun óheimila. Bannað hefði verið að hækka verð á vöru og seldri þjónustu frá 1. nóvember 1970 nema með samþykki verðlagsyfirvalda og sérstöku leyfi ríkisstjórnar. Í janúar hafi orðið samkomulag milli E og SH um hækkun farmgjalda frá því í janúar 1972, og hafi verðlagsnefnd fallist á þá hækkun og einnig ríkis- stjórnin. Talið ljóst, að þegar virtur væri aðdragandi að LXVI Efnisskrá Bls. ákvörðun verðlagsnefndar um samkomulagið milli E og SH og staðfestingar ríkisstjórnar á því, væri ljóst, að verðlags- ákvarðanir þær hafi tekið einnig til sams konar flutnings fyrir Ú. Var því ekki talið, að Ú gæti krafið E um endur- greiðslu oftekinna farmgjalda .......................... 1148 Farmskírteini. Sjá flutningssamningar. Fasteignasala. Fasteignir. Eigendur og ábúendur jarða, er lágu að Mývatni, fengu gefna út opinbera stefnu og höfðuðu eignardómsmál. Kröfðust þeir þess í stefnu, að botn vatnsins ásamt botnsverðmætum öllum yrði talinn hluti landareignar þeirra aðilja, er lönd ættu að vatninu, í óskiptri sameign þeirra og engir aðrir en þeir ættu þar eignaraðild. Ríkissjóður, er hafið hafði vinnslu efna á botni vatnsins, lét sækja þing og taldi sig eiga réttindi þessi utan netlagna. Þá sótti hreppur sá, er vatnið er Í og eigendur jarða í hreppnum, þeirra, er eigi áttu land að vatninu, einnig þing og kröfðust dóms fyrir því, að þeir ættu réttindi þarna. Í héraði var nokkrum kröfum í máli þessu vísað frá dómi. Hæstiréttur vísaði málinu í heild frá héraðsdómi. Var það á því byggt, að sóknaraðiljar hefðu ekki aflað leyfis til höfðunar máls þessa, sbr. 220. og 217. gr. laga nr. 85/1936. Þá var einnig talið, að mál þetta væri þess efnis, að það yrði eigi höfðað sem eignardómsmál skv. 220. gr. laga nr. 85/1936 ............... 00 00000 13 Vatnslagnir biluðu í kjallara húss og urðu þar nokkrar skemmd- ir. Lögnin var sameiginleg fyrir allar íbúðir hússins. Kjall- araeigandi krafði aðra eigendur hússins um bætur og þátt- töku í tjóni sínu. Málinu var frávísað í héraði vegna skorts á gögnum, en frávísunarðdómur var úr gildi felldur af Hæstarétti ....................... 0 76 H flutti skúr einn á landspildu, er hann átti í M-hreppi. Eigi fékk hann leyfi byggingarnefndar eða sveitarstjórnar til þessa. Skúrinn var talinn bygging með hliðsjón af 6. gr. skipulagslaga og ákvæðum byggingarsamþykktar hrepps- ins. — Sveitarstjórn skoraði á M að fjarlægja skúr- inn, en hann sinnti því ekki. Sveitarstjóri fól þá byggingarfulltrúa sínum að flytja skúrinn burtu af land- inu. Var skúrinn fluttur á öskuhauga sveitarinnar, og brotn- aði hann í flutningum og eyðilagðist síðar af eldi, er kvikn- aði af ástæðum, sem ekki eru kunnar. Talið, að flutningur þessi án undangengins dómsúrskurðar hefði verið andstæð- ur lögum, enda yrði ekki séð, að almenningshagsmunir Efnisskrá LXVTI hefðu valdið því, að brottflutningur væri knýjandi. Var því lögð á sveitarsjóð M-hrepps fébótaábyrgð á tjóni H.. Með samningi 5. maí 1966 keypti H íbúð í smíðum í fjölbýlis- húsi af A. Í kaupsamningi er tekið fram, að í íbúðinni væri tvöfalt gler í gluggum. H tók við íbúðinni í september 1966 og flutti í hana skömmu fyrir jól þ. á. A gaf út afsal til H hinn 15. júní 1967, og segir í afsalinu, að kaupandi hafi kynnt sér ástand eignar og sætt sig við það. Um áramótin 1966/1967 varð H þess var, að móða kom milli glerja í glugga einum. Kvartaði hann við A, sem lofaði að úr yrði bætt. Tók hann fram, að 10 ára ábyrgð væri á glerinu. Í ljós kom síðar, að sá, er framleitt hafði glerið, var löngu orð- inn gjaldþrota. H taldi sig hafa undirritað afsalið á þeirri forsendu, að A bætti úr göllum. Skriflega var kvartað af hendi H 4. maí 1968. Fyrirsvarsmenn A viðurkenndu, að líklega hefði verið kvartað á árinu 1967, en aldrei svaraði A kvörtunarbréfi H. Talið sannað, að H hefði borið fram kvartanir við A á árinu 1967 og að eins og á stæði hefði hann ekki fyrirgert rétti sínum til bóta. Var A því dæmt að greiða H bætur vegna þessa .......0.0..0..0 0000... Skipti á löndum tveggja jarða fóru fram 16. október 1962 með Við yfirlandskiptum. Fram kom, að við yfirlandskipti höfðu yfirlandskiptamenn úthlutað annarri jörðinni landspildu úr landi jarðar, sem ekki var aðili að landskiptunum. Var grundvöllur landskiptanna því talinn rangur og yfirland- skiptin felld úr gildi. Á það var bent, að í málinu væri uppi ágreiningur um heildarstærð jarðanna og e. t. v. ágrein- ingur um landamerki ............2.000 0000 ee nn vatnið H hagar svo til, að hæð vatnsborðs og stærð þess er mjög breytileg. Fer það eftir því, hvort afrennsli vatns- ins er stíflað eða ekki. Þegar ósinn er stíflaður, liggur vatnið á land jarðarinnar B. Mikil veiði var í vatninu, og töldu eigendur B, að þeir ættu rétt til veiði þar, en því mótmæltu aðrir landeigendur þar og kröfðust þess að dæmt yrði, að jörðinni B fylgdi engin veiðiréttindi í H og ábúendum þar væri óheimil veiði í vatninu. Til vara kröfðust þessir landeigendur þess, að dæmt yrði, að ábú- andi B ætti ekki veiðirétt í H þegar ósinn væri við eðlilegar aðstæður og næði ekki að landi B. Talið, að landeigendur hefðu engin haldbær rök fært fram fyrir því, að ábúanda B væri óheimilt að veiði í því vatni, er lægi á landi hans, er ósinn væri stíflaður, sbr. 2. gr. laga nr. 7T6/1970. Að því er varakröfurnar varðaði, var á það bent, að samkvæmt 94. gr. laga nr. 76/1970 bæri það undir matsmenn að skera úr ágreiningi, meðal annars hvað séu takmörk vatns í merkingu laganna. Sú matsgerð hafi fram farið og niður- Bls. 96 109 280 LXVIII Efnisskrá Bls. staða matsmanna orðið sú, að takmörk H séu í B-landi í um 4 metra hæðarlínu, skv. uppdrætti. Samkvæmt þessu og með hliðsjón af hinum sérkennilegu aðstæðum H, var talið, að B ætti land að H-vatni í merkingu 1. mgr. 8. gr. laga nr. 76/1970 og þar með veiðirétt í vatninu utan net- laga, sbr. 4. gr. laga nr. 15/1923. Hafi og eigi verið sýnt fram á, að veiðiréttur utan netlagna fylgdi ákveðnum jarð- eigendum að fornri venju. Hins vegar var ekki á það fall- ist með ábúanda B, að hann hefði fyrir hefð eða af öðrum ástæðum fengið rétt til að veiða í netlögnum annarra jarða. Var þetta meðal annars á því byggt, að frá gildis- töku laga nr. 15/1923 hefði verið bannað með lögum að veiðiréttur yrði skilinn frá jörð nema fullnægt sé eftir- töldum skilyrðum, og þessi ákvæði ber að skýra þannig, að þau komi í veg fyrir stofnun veiðiítaks fyrir hefð .... 368 B krafðist þess, að honum yrði veittur aðgangur að tveimur geymslum í eignarhluta A í húsi einu, er var í sameign þeirra B og A, til þess, að rafvirkjameistari á vegum B gæti athugað loftdósir fyrir rafleiðslur og kannað hvernig raflögn í húsinu væri háttað. Taldi B sér nauðsyn á að fá aðgang að umræddum geymslum, þar sem hann hugðist tengja raflagnir vegna sameiginlegra ljósa í húsinu við sér- mæli, Talið, að B hefði eigi sannað að nauðsyn bæri til að athuga loftdós þá, er um var fjallað í málinu, til þess að unnt væri að gera tillögur um breytingar á raflögnum, sem notaðar voru sameiginlega af þeim B og A. Var því synjað um framgang innsetningargerðar ...........0.00.0..00.00... 435 O, sem var íþróttakennari að starfi, hafði á hendi íþrótta- kennslu á vegum MH. Kennsla fór fram í svonefndri Íþróttahöll í Laugardal í Reykjavík. Dag einn, að lokinni kennslu, þurfti O að ganga frá áhöldum í áhaldageymslu. Jafnframt hugðist hann finna þar íþróttatæki, sem átti að nota vegna fyrirhugaðrar íþróttakeppni nemenda hans nokkru síðar. O kveikti ljós í geymslunni og gekk inn. Geymslan var ekki fullgerð, hún var ómáluð og þar voru einungis vinnuljós. Inni í geymslunni var komið fyrir ýmiss konar íþróttatækjum, er O telur að hafi verið í gangvegi innan dyra. Er hann hafi verið að bogra yfir dóti þarna inni í geymslunni, hafi hann hrasað og fallið aftur yfir sig á tæki, er bar voru, og hlaut hann af nokkur meiðsl. Krafði O eiganda Íbróttahallarinnar, borgarsjóð Reykja- víkur, um skaðabætur vegna tjóns síns vegna slyss þessa, þar sem hann taldi, að óforsvaranlega væri um geymsluna gengið og munum þar komið fyrir á óforsvaranlegan hátt. Talið, að þar sem O, sem var gjörkunnugur aðstæðum, vissi að áhaldageymslur voru ekki fullgerðar og margir Efnisskrá LXIX Bls. gengu þar um, en hirðusemi um röðun áhalda væri áfátt, hefði hann. eigi fært sönnur á, að slysið hefði orðið með nokkrum þeim atvikum, er fellt gæti fébótaábyrgð á borg- arsjóð, sem því var sýknaður ..........0..00.20000 0000... 439 Eigendur jarðarinnar B gerðu um haustið 1971 samning við J um að leigja honum íbúðarhús jarðarinnar og e. t. v. ein- hverja aðstöðu fyrir skepnur í gripahúsum. Þann 7. mars 1972 gerðu sömu aðiljar með sér kaupsamning um jörðina. Samningur þessi kom eigi til framkvæmda, en þeir gerðu annan kaupsamning 28. júlí 1972. Var hreppsnefnd H- hrepps boðinn forkaupsréttur að jörðinni lögum samkvæmt. Hreppurinn ákvað að neyta forkaupsréttar og keypti jörð- ina. Krafðist hreppurinn síðan, að J viki af jörðinni, en fram var komið, að hann hafði nytjað nokkurn hluta henn- ar sumarið 1972. J hafði flutt heimili sitt að B, en stundaði þó atvinnu sína annars staðar og hafði lítinn bústofn að B. Talið, að J hefði með framangreindum samningum ein- ungis stofnað til tímabundinna afnotaréttinda af húsum á jörðinni, en ekki fengið jörðina til ævilangrar íbúðar sam- kvæmt 9. gr. laga nr. 36/1961. Eftir að hreppurinn eignaðist jörðina, sinnti J ekki tilmælum um, að hann gengi til samninga við hreppinn um afnot af húsum jarðarinnar og galt ekki leigu. Með hliðsjón af þessu öllu var talið, að ákvæði 30. gr. laga nr. 36/1961 ætti við og var útburður því heimilaður .............2.00.0000 0000 446 Með kaupsamningi 21. nóvember 1968 keypti K íbúð af A. K tók við íbúðinni sama dag og fékk afsal 2. desember 1969. Í kaupsamningi segir, að A skuli setja tvöfallt verksmiðju- gler í alla glugga, og hafði það reyndar verið gert, þegar kaupsamningurinn var undirritaður. Gallar komu fram á húsinu, meðal annarrs móða milli glerja í hinum tvöföldu gluggum. Matsmenn, er skoðuðu húsið vorið 1970, fundu galla á tvöföldu gleri í íbúð K og mátu hvað kosta mundi úr að bæta og greiddi A það fé. Vorið 1971 óskaði K enn eftir að dómkvaddir yrðu matsmenn til að meta galla, er komu fram í öðrum gluggum íbúðarinnar. Matsmenn töldu, að móða væri milli glerja í 5 rúðum í gluggum íbúð- arinnar og áætluðu kostnað vegna þessa. Krafði K nú A um greiðslu þessa fjár. Talið, að K hefði samkvæmt ákvæð- um kaupsamningsins mátt treysta því að hið tvöfalda verk- smiðjugler væri ekki haldið þeim annmörkum, sem síðar komu í ljós. Þá yrði við það að miða, að gallar þeir, sem um var deilt, hafi ekki verið komnir í ljós, er íbúð K var skoðuð vorið 1970, en gallanna hefði orðið vart frá þeim tíma og þar til matsmenn skoðuðu húsið 1971. Var því eigi talið, að K hefði firrt sig rétti til að krefja bóta úr hendi LXX Efnisskrá Bls. A með tómlæti. Talið, að A bæri að bæta K tjón það, sem hann hefði beðið af þessum sökum ..........0..000.00.... öð1 Á árinu 1940 fékk I leyfi eigenda jarðarinnar B til að flytja þangað smáhýsi eitt. Notaði I húsið til íbúðar vegna íbúðar- vandræða sinna. Í því sambandi gerðu aðiljar með sér samn- ing, þar sem ákveðin var stærð lóðarinnar, en engin önnur atriði, I fékk leyfi byggingarnefndar hreppsins 1946 til að flytja húsið, og var leyfið veitt með því skilyrði, að það kæmi ekki í bága við framtíðarskipulag vega né bygginga á því svæði, sem húsið væri flutt á. Síðar á sama ári fékk I leyfi til að byggja við húsið. H krafðist þess, að I rýmái húsið af landinu. Talið, að hús það, sem hér um ræðir, væri mjög óvandað. Hin einfalda gerð lóðarleigusamnings- ins benti í þá átt, að til þess hafi verið ætlast, að húsið fengi að standa á lóðinni skamman tíma. Þá hafi land- eigandi um langt skeið tekið fram, að einungis væri um bráðabirgðastöðu hússins að ræða. Heilbrigðisfulltrúi hafði talið, að húsið væri eigi íbúðarhæft. Með hliðsjón af öllu þessu var talið, að I hefði eigi getað vænst þess, að lóðar- leigusamningurinn stæði um lengra tímabil en orðið væri, og var því dæmt, að flytja húsið burt af landinu að viðlögð- um dagsektum .............0000..0..... 639 S byggði hús á árunum 1957 og 1959 og bjó sjálfur á 1. og 2. hæð. Hinn 12. júní 1959 seldi hann H kjallaraíbúð í húsi þessu. Í upphafi var stigaop í eldhúsi S, og var þar stigi niður í kjallara. Stigi þessi var talinn eign 1. hæðar. Hins vegar var stigaopinu lokað, og íbúar kjallarans virðast hafa notað stigann til geymslu. H seldi Þ kjallaraíbúðina og S seldi G. S. seldi HI eignarhluta sinn 1969, og var þar ekki getið um stigaeignina. H seldi F íbúðina 1972 og er þar tekið fram, að stiginn niður í kjallara fylgi með. Úfar risu með mönnum, og krafðist HI þess 1972, að G yrði borinn út úr stigarýminu. Var það tekið til greina í héraði, en út- burði var synjað í Hæstarétti, þar sem talið var, að ýmsar breytingar hefðu verið gerðar á húsnæðinu frá teikningu og eigi ljóst, í hverju þær væru fólgnar. Því lægi eigi ljóst fyrir, hvernig háttað væri eignarafnotum og rétti að um- ræddu geymslurými. ..........00000000. 00 nn 1061 Ferðabann. Sjá farbann. Félagsdómur. Félagsréttindi. P var félagsmaður í atvinnurekendafélaginu R. Í samþykktum félagsins var heimilað að víkja mönnum úr félaginu á fundi, Efnisskrá LXXI Bls. er sæktu félagsmenn, sem færu með að minnsta kosti % hluta atkvæðamagns í félaginu og tillagan um brottvikn- ingu hlyti eigi minna en % hluta atkvæðamagns fundar- manna. Á fundi 29. apríl 1970 var P vikið úr félaginu, og virðist hafa verið boðað löglega til þess fundar og hann verið lögmætur. Brottvikningin var hins vegar á því reist, að P hefði brotið reglur, er settar voru á félagsfundi 24. mars 1970 um tilboð í verk. Samkvæmt fundarsamþykkt þessari skyldi félagsmönnum óheimilt að bjóða í verk nema eftir ákveðnum reglum. Ákvæði þessarar fundarsamþykkt- ar voru ekki talin bindandi fyrir P, þar sem samkvæmt samþykktum félagsins var áskilið, að fundur, er setti bindandi samþykktir um hagsmunamál félagsmanna, væri því aðeins ályktunarfær, að hann sækti félagsmenn, sem færu með % hluta atkvæðamagns í félaginu og tillaga væri samþykkt með % hlutum atkvæðamagns fundar- manna. Fundur sá, er samþykkti umrædda samþykkt 4. mars 1970, var eigi svo fjölsóttur, sem áskilið var og því eigi bær að félagslögum að fjalla um tillöguna, þannig að hún hefði bindandi áhrif fyrir félagsmenn, en P hafði eigi sótt þennan fund. Þar sem brottvikning P úr félaginu var þannig byggð á ólögmætri samþykkt, var brottvikningin eigi talin bindandi fyrir hann og var felld úr gildi. Jafn- framt var tekið fram, að ákvæði reglna um tilboð í verk, sem fyrr getur, væri heldur eigi bindandi fyrir P........ 163 Félög. Sjá og byggingarsamvinnufélög, hlutafélög og samvinnufélög. P var félagsmaður í atvinnurekendafélaginu R. Í samþykktum félagsins var heimilað að víkja mönnum úr félaginu á fundi, er sæktu félagsmenn, sem færu með að minnsta kosti % hluta atkvæðamagns í félaginu og tillaga um brottvikn- ingu hlyti eigi minna en % hluta atkvæðamagns fundar- manna. Á fundi 29. apríl 1970 var P vikið úr félaginu, og virðist hafa verið boðað löglega til þess fundar og hann lögmætur. Brottvikningin var hins vegar á því reist, að P hefði brotið reglur, er settar voru á félagsfundi 24. mars 1970 um tilboð í verk. Samkvæmt fundarsamþykkt þessari skyldi félagsmönnum óheimilt að bjóða í verk nema eftir ákveðnum reglum. Ákvæði þessarar fundarsamþykktar voru eigi talin bindandi fyrir P, þar sem samkvæmt samþykkt- um félagsins var áskilið, að fundur, er setti samþykktir um hagsmunamál félagsmanna, væri því aðeins ályktunarfær, að hann sæktu félagsmenn, sem færu með % hluta at- kvæðamagns í félaginu og tillaga væri samþykkt með %. hlutum atkvæðamagns fundarmanna. Fundur sá, er sam- LXXTI Efnisskrá Bls. þykkti umræddar samþykktir 4. mars 1970, var eigi svo fjölsóttur sem áskilið var og því eigi bær að félagslögum að fjalla um tillöguna þannig, að hún hefði bindandi áhrif fyrir félagsmenn, en P. hafði eigi sótt þennan fund. Þar sem brottvikning P úr félaginu var þannig byggð á ólög- mætum samþykktum, var brottvikningin eigi talin bindandi fyrir hann og var felld úr gildi. Tekið var fram, að ákvæði reglna um tilboð í verk, sem fyrr getur, væri heldur eigi bindandi fyrir P ............02.020000 0000 ne nnnn 163 Talið, að sameignarfélag, er hjón, sem samvistum búa, eiga og reka ein með ótakmarkaðri persónulegri ábyrgð, geti eigi verið sjálfstæður skattþegn ...........0..000000 0000... 648 Firma. Hinn 12. ágúst 1940 var skráð í hlutafélagaskrá Heildverslunin Hekla h/f, og var tilgangur félagsins m. a. inn- og útflutn- ingur og skyld atvinna. Hinn 20. desember 1968 var skráð nafnbreyting félagsins í Hekla h/f. Hinn 29. desember 1962 hafði félag þetta skráð vörumerkið Hekla. Hinn 21. nóv- ember 1969 var skráð hlutafélagið Hekluvikur h/f, og var tilgangur þess að vinna vikur og önnur jarðefni á Íslandi, iðnaður úr þeim efnum og annar skyldur atvinnurekstur. Hekluvikur h/f notaði nafnið Hekla Pumex Ltd. á bréfum sínum til útlanda. Hekla h/f krafðist þess, að Hekluvikri h/f yrði dæmt skylt að láta má nafn þetta úr hlutafélaga- skrá og dæmt óheimilt að nota nafnið Hekla Pumex Ltd. Talið, að nafnið Hekluvikur h/f vekti þá hugmynd, að fyrirtækið kenndi sig við vikur úr fjallinu Heklu. Benti það eigi sérstaklega til Heklu h/f eða vara, sem það fyrirtæki seldi. Firmanöfnin væru ekki svo lík, að ástæða væri til að ætla, að á þeim yrði villst. Var Hekluvikri h/f því dæmt óskylt að afmá firma sitt úr hlutafélagaskrá. Hins vegar var talið, að eigi væri glögg gögn um notkun á nafninu Hekla Pumex Ltd. og málsreifun um það eigi svo ítarleg sem skyldi og var því þeim þætti málsins vísað frá dómi .. 890 Fiskeldi. Sjá skaðabætur og stjórnsýsla. Fiskveiðabrot. Hinn 30. júlí 1973 kom varðskipið A að m/b V þar sem hann var að veiðum með botnvörpu innan fiskveiðimarka, að því er yfirmenn varðskipsins töldu. Könnun leiddi í ljós, að þó lítilsháttar mælingarskekkja væri á ratsjá varðskipsins, þá kæmi hún veiðiskipinu til hagsbóta. Var skipstjóra veiði- skipsins dæmd 500.000 króna sekt til Landhelgissjóðs, en afli og veiðarfæri gerð upptæk ..........0.00000. 00. ðn 0... 918 Efnisskrá LXXTII Bls. Hinn 30. júlí 1973 var varðskipið A á ferð og kom þá að m/b G. Samkvæmt mælingum varðskipsins var skipið að veiðum innan fiskveiðimarkanna. Skipstjóri fiskiskipsins taldi skekkjur í mælitækjum, en könnun leiddi í ljós, að ef um skekkju væri að ræða, væri hún fiskiskipinu heldur í hag. Var skipstjóra fiskiskipsins dæmd sekt til Landhelgissjóðs, kr. 60.000.00, og afli og veiðarfæri gerð upptæk .......... 926 Hinn 30. júlí 1973 var varðskipið A á ferð á Faxaflóa. Var þá komið að fiskiskipi einu, er var þar að veiðum með botn- vörpu. Yfirmenn varðskipsins töldu, að veiðiskipið væri innan fiskveiðimarka. Dómkvaddir menn skoðuðu ratsjár- tæki skipanna og töldu, að þó um skekkju væri að ræða á ratsjá varðskipsins, þá kæmi hún veiðiskipinu í hag. Það var álit skólastjóra Stýrimannaskólans í Reykjavík, að veiðiskipið væri innan fiskveiðimarka. Var skipstjóri veiði- skipsins fundinn sekur um fiskveiðibrot og dæmd sekt, kr. 60.000.00 í Landhelgissjóð, og afli og veiðarfæri gerð upp- tæk til sama sjóðs .........00%020 enn 934 Fiskverslun. Fíkniefni. Sjá ávana- og fíkniefni. Fjármál hjóna. Talið, að sameignarfélag, er hjón, sem samvistum búa, eiga og reka ein með ótakmarkaðri persónulegri ábyrgð, geti eigi verið sjálfstæður skattþegn ...........000..0.. 0000... 648 Fjárnám. P krafðist þess, að fjárnám, sem S hafði látið gera hjá honum, yrði fellt úr gildi vegna galla. Á það var fallist af hendi S. Var fjárnámsgerðin því úr gildi felld .................. 152 Fjárnámsgerð áfrýjað með dómi. Sýknað af dómkröfunni og fjárnámið því fellt Úr gildi .........200.00000. 00.00.0000... 973 Fjárnám hafði verið gert til tryggingar dómkröfu. Dómnum og fjárnáminu var áfrýjað. Hæstiréttur staðfesti héraðs- dóminn að nokkru, og var fjárnámið því einnig staðfest að nokkru leyti .........00000000 00 senn 1079 Fjársvik. J, sem hafði með höndum byggingaframkvæmdir, fékk P og eiginkonu hans til að veita sér heimild til að veðsetja fest- eign þeirra hjóna. Engrar fjárhæðar var getið í veðleyfi þessu. Gaf P veðleyfið til þess að gefa J kost á að nota það í sambandi við bankatryggingu vegna tilboðs í ákveðið verk. J afhenti hins vegar viðskiptabanka sínum veðleyfið til LXXIV Efnisskrá Bls. tryggingar viðskiptum sínum og til aukinnar yfirdráttar- heimildar. Var því talið, að J hefði notað skjal þetta gagn- stætt því sem til var ætlast í upphafi. Hins vegar þótti eigi sannað, að ásetningur hans hefði í öndverðu staðið til að nota skjalið þannig. Var framferði hans talið varða við 157. og 249. gr. almennra hegningarlaga. Bankastjórinn B, sem tekið hafði við fyrrgreindu veðleyfi, var hins vegar sýkn- aður af kröfum ákæruvaldsins í máli þessu, enda engin vísbending framkomin um, að honum hefði verið um það kunnugt, að leyfið var eingöngu veitt til að afla tryggingar vegna verktilboðs J ...............0000 0000... 870 Fjölbýlishús. Sjá fasteignir og sameign. Flutningssamningar. F var fiskmjölsframleiðandi. Fól F fyrirtækinu S að selja fyrir sig loðnumjöl. S seldi nokkurt magn af loðnumjöli til Aust- urríkis. Svo var um samið, að vörurnar skyldi selja cif. Rotterdam, en greiðsla fara fram í London gegn afhend- ingu á skjölum. S var í skjölum talinn seljandi og sendandi varanna. E tók að sér að flytja vörurnar. Vörunum var skipað um borð í maí 1971, og gaf E út farmskírteini fyrir vörunum í tveimur frumritum. Samkvæmt farmskirtein- um var S sendandi vörunnar, en móttakandi handhafi farm- skírteinis. S virðist síðan hafa sent frumfarmskírteinin ásamt vörureikningum til banka í London til innheimtu. Hinn 14. maí 1971 óskaði forstjóri S eftir því við aðal- skrifstofu E í Reykjavík, að loðnumjölið yrði afhent í Rotterdam án farmskíirteina, til þess að losna við kostnað, því helgi fór í hönd. Urðu þessi tilmæli til þess, að E sendi umboðsmanni sínum í Rotterdam símskeyti samdægurs, þar sem óskað var eftir, að loðnumjölið yrði afhent til fram- flutnings, án þess að frumrit farmskírteina væru afhent. Fram kom í málinu, að forstjóri S fékk farmskírteinin fyrst í hendur 17. maí 1971. Afferming loðnumjölsins hófst Í Rotterdam 11. maí. Varan var afhent án þess að frum- farmskírteini kæmu fram. Var varan send til Austurríkis með járnbrautum. Banki sá, er sjá hafi átt um innheimtu greiðslu, fékk aldrei greiðslu, og voru frumfarmskírteinin endursend. F höfðaði síðan mál gegn E og S og krafði þessa aðilja um bætur, er námu verðmæti vörunnar. Í héraði var S sýknaður, en E dæmdur til að greiða bæturnar. E áfrýj- aði málinu og F gagnáfrýjaði, en eigi var málinu áfrýjað er varðaði S. Það var talið sannað, að varan hafði verið í umráðum E hinn 14. maí 1971, er tilmæli forstjóra S komu fram um að afhenda vöruna án afhendingar frumfarmskír- Efnisskrá LXXV Bls. teina. Samkvæmt farmskírteinum var S vörusendandi og eigi sannað, að E hafi um annað vitað. Eigi var talið sannað, að S hefði krafist þess, að sett yrði trygging áður en vör- urnar yrðu afhentar, og eigi voru leiddar í ljós venjur um, að farmflytjandi krefði viðtakanda vöru um tryggingu, þegar svo hagar til, sem hér um ræðir. Með hliðsjón af íþessu var talið, að F gæti ekki krafið E um verðmæti var- anna, og var E sýknaður ..........020000 0000 n ee nn. 1067 Foreldravald. Sjá börn. Forkaupsréttur. Fógetagerðir. Sjá aðför, fjárnám, kyrrsetning, lögbann, lögtak og útburðargerðir. Framkrafa. Framsal kröfu. Frávísun. A. Einkamál. 1. Frá héraðsdómi. Eigendur og ábúendur jarða, er lágu að Mývatni, fengu gefna út opinbera stefnu og höfðuðu eignardómsmál. Kröfðust þeir þess, að botn vatnsins ásamt botnsverðmætum öllum yrðu talinn hluti landeignar þeirra aðilja, er lönd ættu að vatninu, í óskiptri sameign þeirra og engir aðrir en þeir ættu þar eignaraðild. Ríkissjóður, er hafði hafið vinnslu efna úr botni vatnsins, lét sækja þing og taldi sig eiga rétt- indi þessi utan netlagna. Þá sótti hreppur sá, er vatnið er Í og eigendur jarða í hreppnum, þeirra, er eigi áttu land að vatninu, einnig þing og kröfðust dóms fyrir því, að þeir ættu réttindi þarna. Í héraði var nokkrum kröfum í máli íþessu vísað frá dómi. Hæstiréttur vísaði málinu í heild frá héraðsdómi. Var það á því byggt, að sóknaraðiljar hefðu ekki aflað leyfis til höfðunar máls þessa, sbr. 220. og 217. gr. laga nr. 85/1936. Þá var einnig talið, að sakarefnið væri slíkt, að eigi yrði höfðað eignardómsmál skv. 220. gr. laga nr. 85/1936 um réttindi þessi ..........0.0.0000 0000... 13 Héraðsdómari vísaði máli frá dómi vegna skorts á gögnum. Frávísunarkröfu þessari var hrundið í Hæstarétti og talið, að héraðsdómari hefði átt að benda aðiljum á að afla sér- fræðilegra gagna Og UMSAÐNA ....i2c.00000enn nr 76 Víxli einum án útgáfudags og greiðsludags hafi verið stolið, og LXXVI Efnisskrá Bls. hafði sá, er tók, fært á víxilinn útgáfudag og greiðsludðag. Víxillinn komst síðar í hendur aðilja, er stefndi víxilskuld- ara. Héraðsdómari vísaði málinu frá dómi, þar sem skjalið fullnægði ekki skilyrðum 1. gr. víxillaga nr. 93/1933 um form víxils. Hæstiréttur felldi frávísunarðóminn úr gildi og vísaði málinu heim í hérað til löglegrar meðferðar, þar sem skjal það, sem málssóknin var reist á, væri víxill að formi til, og mætti því reka mál til heimtu skuldar samkv. því, skv. 17. kafla laga nr. 85/1936. Sératkvæði ............ 141 S krafðist þess í héraði, að máli yrði frávísað, þar sem það heyrði undir gerðardóm. Frávísunarkröfunni var hrundið. S kærði ekki frávísunarúrskurðinn. Hann áfrýjaði aðalmál- inu og krafðist ómerkingar héraðsdóms vegna þess, að leggja bæri málið fyrir gerðardóm. Þar sem þess var eigi getið í áfrýjunarstefnu, að frávísunarúrskurðinum væri áfrýjað, sbr. 17. gr. og 34. gr. laga nr. 57/1962, var ómerk- ingarkröfunni ekki sinnt ..................0....0.. 000. 163 J var framkvæmdastjóri fyrirtækis. Hann lést. Vinnuveitandi hans taldi að verulega skorti á, að gerð væri grein fyrir fé því, er J skyldi hafa undir höndum. Lét vinnuveitandinn leggja löghald á eignir dánarbúsins til tryggingar fyrir skuld þessari og krafðist síðan staðfestingar löghaldsins. Stefndi hann ekkju J fyrir hönd dánarbús hans svo og skiptaráðanda í því lögsagnarumdæmi, þar sem búi skyldi skipt. Ekkjan hafði ekki fengið leyfi til setu í óskiptu búi og hún og samerfingjar hennar höfðu ekki fengið leyfi til einkaskipta. Erfingjar höfðu heldur ekki tekið ábyrgð á greiðslu skulda, sem kynnu að hvíla á dánarbúinu. Var því talið, að óheimilt hefði verið að kyrrsetja eignir dánarbús- ins, sbr. 34. gr. laga nr. 3/1878, og vinnuveitandanum bæri að bera fyrir skiptaráðanda þær kröfur, sem hann taldi sig eiga á hendur J, er hann lést, sbr. 33. gr. laga nr. 3/ 1878, en ekki var heimilt að stefna skiptaráðanda fyrir hönd dánarbúsins fyrir almenna dómstóla. Þá var ekki rétt að beina málssókninni að ekkjunni vegna dánarbúsins, þar sem hún var ekki að réttu lagi í fyrirsvari fyrir það. Var því kyrrsetningargerðin felld úr gildi og hinn áfrýjaði dómur ómerktur og málinu vísað frá bæjarþinginu ...... 186 Í máli einu var gagnkrafa um skaðabætur. Krafan talin svo vanreifuð, að henni var vísað frá héraðsdómi ............ 252 J, sem um langt skeið hafði verið forstjóri ríkisfyrirtækisins S, krafði fyrirtækið um vangreidd laun fyrir tímabilið frá 1. júlí 1963 til 1. september, er honum var veitt lausn um stundarsakir og auk þess um laun frá 1. september 1968 til 15. janúar 1970. Talið, að gögn málsins um launakjör J væru allsendis ófullnægjandi, m. a. um þau launakjör, sem hann Efnisskrá LXXVII Bls skyldi njóta fyrir 1. júlí 1963, er Kjaradómur skipaði hann í launaflokk innan launakerfis ríkisstarfsmanna. Þá skorti fræðslu um skipti hans og S, varðandi launamál eftir 1. september 1968. Enn hafði launaágreiningur aðilja eigi verið borinn undir Kjaranefnd, sbr. og 2. og 3. tl. 24. gr. laga nr. 55/1962. Málið var því talið svo vanreifað af beggja málsaðilja hendi, að það væri eigi dómhæft, og var því hér- aðsdómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ...... 469 Í máli einu, er A höfðaði gegn S, gagnstefndi S og gerði þar ýmsar kröfur, m. a. á hendur B og C. Héraðsdómari vísaði gagnsök frá dómi, þar sem þær kröfur, er S hefði uppi, væru eigi af sömu rót runnar og kröfur A. Fyrir Hæstarétti var á það fallist, að kröfur S á hendur A væru af sömu rót runnar og kröfur í aðalsök og þær mætti heimta í gagn- sök. Hins vegar var talið, að nokkrar kröfur S væru ekki samrættar kröfum í aðalsök og þeim vísað frá bæjarþing- inu, Kröfum S á hendur B og C, sem ekki voru málsaðiljar Í aðalsök, var vísað frá héraðsdómi, enda væri eigi heimilt fyrir S að sækja þessar kröfur í máli á hendur A ........ öot1 Í máli einu gerði málsaðili þá kröfu, að mál yrði ómerkt og vísað frá héraðsdómi, þar sem fjárnámsgerðir og uppboð, er það byggðist á, væru ógild vegna þess, að óhæfir menn hefðu framkvæmt dómsathafnir þessar. Þar sem greindum fjárnámsgerðum og nauðungaruppboðum var ekki áfrýjað, voru þessar kröfur eigi taldar koma til greina .......... 668 Máli var vísað frá héraðsdómi vegna vanreifunar. Var frá- vísunardómurinn kærður og staðfestur .................. 810 Í máli einu var bifreiðareiganda og vátryggingarfélagi stefnt óskipt til greiðslu skaðabóta vegna bifreiðaárekstrar. Var krafa á hendur bifreiðareiganda byggð á venjulegum ábyrgðarreglum og greiðsluskyldu vátryggingarfélagsins á 1. og 2. mgr. 74. gr. umfl. Hins vegar var varakrafa á hendur vátryggingarfélaginu á því byggð, að starfsmaður þess hefði lofað greiðslu. Héraðsdómur taldi, að þar sem kröfur væru að nokkru leyti byggðar á mismunandi grund- velli, væri kröfugerð andstæð ákvæðum 1. mgr. 47. gr. laga nr. 85/1936, og var því málinu vísað frá dómi. Talið, að eigi leiddi það til frávísunar, bótt varakrafa væri að öðrum bræði reist á loforði fyrirsvarsmanna vátryggingarfélags- ins. Var frávísunardómurinn því úr gildi feildur .......... 833 Máli einu til heimtu bóta vegna galla á húsi var vísað frá hér- aðsdómi vegna vanreifunar og óljóss málabúnaðar. Talið, að málabúnaður væri því eigi til fyrirstöðu að efnisdómur yrði lagður á málið, og var því frávísunardómur felldur Úr gildi ............2.0..002 000. 849 Talið, að málsaðiljar hefðu skuldbundið sig til að fresta mála- LEXXVIII Efnisskrá Bls. ferlum sín á milli og fella þau niður, er efndur hefði verið samningur, sem þeir gerðu um þessi efni. Héraðsdómari vísaði því máli um þetta efni frá dómi, og var sú úrlausn staðfest af Hæstarétti ..............02.0000 0000... 860 Í máli einu var þess krafist, að nafn, er H notaði á erlendum bréfsefnum sínum, yrði honum bannað að nota. Eigi talin glögg gögn um notkun þessa nafns, og var því kröfu um þetta atriði vísað frá héraðsdómi ................0..00...... 890 Ó, sem hefur leyfi til málflutnings í héraði, en er fulltrúi í fjármálaráðuneytinu, hafði flutt fyrir héraðsdómi tvö mál fyrir ríkissjóð. Krafðist hann þess, að stjórn Lögmannafé- lags Íslands úrskurðaði honum hæfilegt endurgjald úr ríkis- sjóði fyrir flutning mála þessara. Stjórn Lögmannafélags- ins vísaði þessu máli frá sér, þar sem Ó væri fastur starfs- maður fjármálaráðuneytis. Úrskurður þessi var staðfestur, þar sem talið var, að stjórnin hefði ekki úrskurðarvald um þóknun fyrir slík störf, sbr. 1. gr. reglugerðar nr. 31/1971, sbr. 8. gr. laga nr. 61/1942 ..............0.0 0... 0... 955 Héraðsdómari taldi gagnsök í máli einu svo vanreifaða, að hann vísaði henni frá dómi. Var sá úrskurður kærður en staðfestur .............2.0000.00 nr sn 1057 Á árinu 1969 fór fram nauðungaruppboð á eign einni. Er upp- boðshaldari hugðist gefa út útlagningarafsal til hæstbjóð- anda, kom í ljós, að eftir að uppboð hafði farið fram hinn 8. september 1969, hafði verið þinglýst veðskuldabréfi með tryggingu í eign þeirri, er selja skyldi. Þrátt fyrir þetta gaf yfirborgarfógeti út afsal til hæstbjóðanda hinn 15. september 1969 og afmáði fyrrgreint veðskuldabréf úr veð- málabókum. E, sem taldi sig vera eiganda fyrrgreinds veð- skuldabréfs, höfðaði mál á hendur ríkissjóði til greiðslu skaðabóta með stefnu 11. mars 1971. Máli þessu var vísað frá héraðsdómi með skírskotan til 34. gr. laga nr. 85/1936. Var sá dómur staðfestur í Hæstarétti .................. 1119 2. Frá Hæstarétti. Frávísunardómur var kveðinn upp í héraði 8. janúar 1974, og voru hvorki aðiljar né umboðsmenn þeirra viðstaddir dóms- uppsögu. Dómsformaður tilkynnti lögmönnum aðilja sam- dægurs um málsúrslitin. Lögmaður sóknaraðilja tjáði þá dómsformanninum munnlega, að hann mundi kæra dóminn til Hæstaréttar. Endurrit dómsins mun hafa borist til lög- mannsins 28. janúar 1974, en kæra sóknaraðilja barst hér- aðsdómara 31. s. m. Er kæra þessi barst, var kærufrestur samkvæmt 22. gr. laga nr. T5/1973 liðinn, en munnleg til- kynning til héraðsdómara er eigi fullnægjandi. Var mál- inu því vísað frá Hæstarétti .................0..0..000... 329 Efnisskrá LXXIX Bls. Gagnkæra í kærumáli eigi talin hafa komið fram innan lög- mælts frests, og var henni því vísað frá Hæstarétti ........ 457 Héraðsdómari synjaði J um frest til yfirheyrslu varnaraðilja og vitna. J kærði úrskurð þennan, sem var vísað frá Hæsta- rétti, þar sem lagaheimild skorti til kæru ................ 538 S krafðist þess hinn 1. apríl 1974, að lagt yrði löghald á eignir K til tryggingar skuld einni. Af hendi K var bent á tvær bifreiðir. Þá var bókað í fógetabók, að sóknaraðili krefðist vörslusviptingar á annarri bifreiðinni. Fógeti lýsti því hins vegar yfir, að hann gerði löghald í framangreindum þbif- reiðum til tryggingar kröfunum, en ekki var tekin afstaða til kröfunnar um vörslusviptingu. Lögmaður S lýsti í kæru sinni kröfum sínum svo, að er gert var löghald í bifreið- unum, hafi honum verið afhentar vörslur annarrar bifreið- arinnar. Hafi hann tekið við bifreiðinni og beðið um, að hún mætti standa fyrir utan skrifstofu dómarans og jafn- framt beðið dómarafulltrúa um að varðveita kveikjulykil og afhenda hann ekki nema samkvæmt leyfi. Skömmu síðar hafi dómarafulltrúinn hringt til hans og tilkynnt, að hann hefði tekið þá ákvörðun að afhenda K bifreiðina og gert það. Kærði S þessa ákvörðun. Málefni það, sem um var fjallað í kærunni eigi talið sæta kæru lögum samkvæmt, og var málinu því vísað frá Hæstarétti .................. 541 Kærður var frestsúrskurður héraðsdómara. Sóknaraðili sendi Hæstarétti hvorki kröfur né greinargerð, og kæra hans var eigi svo úr garði gerð, sem skylt er samkvæmt 22. og 23. gr. laga nr. 75/1973. Málinu því vísað frá Hæstarétti .... 807 Aðili í máli einu krafðist þess, að héraðsdómari leiðrétti alls 17 tiltekin atriði í dómi sínum. Héraðsdómari tilkynnti, að hann væri reiðubúinn að leiðrétta þrjár ritvillur í endur- riti, en að öðru leyti væri honum óheimilt að breyta upp- kveðnum dómi. Aðilinn kærða þessa ákvörðun dómarans. Kærumálinu var vísað frá Hæstarétti, þar sem lagaheimild skorti til kæru ..................0.0. 000 .n 961 Héraðsdómur í máli einu var upp kveðinn 17. mars 1972. Ó áfrýjaði málinu upphaflega með stefnu 21. september 1972 og J með stefnu 18. október s. á. Með dómi Hæstaréttar 5. nóvember 1973 var máli þessu vísað frá Hæstarétti, þar sem áfrýjunarfrestur væri liðinn en málsaðiljar höfðu ekki afl- að áfrýjunarleyfis. Ó áfrýjaði málinu af nýju með stefnu 17. desember 1973 að fengnu áfrýjunarleyfi 10. s. m. og J gagnáfrýjaði 18. s. m. Hinn 4. desember 1974 hóf Ó aðal- sökina. en J hélt sínu máli áfram. Talið, að áfrýjunarleyfi það, sem dómsmálaráðuneytið veitti Ó 11. desember 1973, væri eigi gilt, þar sem meðmæla Hæstaréttar hefði eigi verið leitað til útgáfu þess. J aflaði sér eigi sjálfstæðs LXXX Efnisskrá Bls áfrýjunarleyfis. Gat hann því ekki byggt áfrýjun sína á hinni ógildu áfrýjun Ó. Málinu var því vísað frá Hæsta- Þétti .........0000 00 1136 B. Opinber mál. Krafa um upptöku fjár eigi talin svo skírt afmörkuð og sér- greind í ákæruskjali, að fullnægði ákvæðum laga. Var þeirri kröfu vísað frá dómi ...........00000. 000... nn... 219 Hinn 24. mars 1971 varð V eiginkonu sinni að bana, og var höfðað mál á hendur honum af þeim sökum. Var hann sýkn- aður af refsiákæru en dæmdur til að sæta öryggisgæslu, þar sem fullsannað þótti, að verknaðurinn hefði verið fram- inn í bráðu geðveikikasti. Að kröfu tilsjónarmanns V var kveðinn upp úrskurður í sakadómi 20. desember 1973 þess efnis, að V skyldi látinn laus úr öryggisgæslu að uppfyllt- um nánari skilyrðum. Saksóknari kærði úrskurð þennan til Hæstaréttar. Talið, að skv. 62. gr. laga nr. 19/1940 geti dómsmálaráðherra leitað úrlausnar héraðsdóms, þar sem öryggisgæslustofnun er, hvort öryggisgæslu sé lengur þörf og hið sama geti tilsjónarmaður gert að uppfylltum skil- yrðum. Úrlausn héraðsdóms má skjóta til Hæstaréttar, og skal dómsmálaráðherra beita þessari málskotsheimild en eigi saksóknari. Var málinu því vísað frá Hæstarétti .... 322 Sakaður maður krafðist þess, að héraðsdómari í sakadómsmáli einu viki sæti. Dómarinn synjaði. Hinn sakaði maður kærði úrskurðinn, sem var vísað frá Hæstarétti, þar sem eigi hafði verið fengið leyfi saksóknara ríkisins til kærunnar ........ 410 Héraðsdómur í opinberu máli gekk 26. maí 1972, og var dómur- inn birtur 23. ágúst s. á. Verjandi ákærða sendi héraðs- dómara ábyrgðar hraðbréf 6. september s. á. og óskaði áfrýjunar, Héraðsdómari afgreiddi þó dómsgerðir til sak- sóknara ríkisins 4. október 1972 án þess að geta áfrýjun- arbeiðni. Saksóknari ákvað 1. nóvember sama ár að áfrýja ekki málinu, enda var honum ókunnugt um, að ákærði hefði óskað áfrýjunar. Dómsmálaráðuneytið lagði þá fyrir yfirsakadómara að fullnægja dóminum. Hinn {8. október 1973 ritaði verjandi ákærða saksóknara ríkisins og skýrði honum frá óskinni um áfrýjunina. Felldi dómsmálaráðu- neytið síðan niður fyrirmæli sín um fullnustu dómsins, og var áfrýjunarstefna gefin út 9. janúar 1974 og birt 23. s. m. Var að því fundið, að héraðsdómari hefði ekki gætt þess að ákærði hefði óskað áfrýjunar málsins áður en hann sendi dómsgerðir málsins saksóknara. Leiddi það til þess, að málinu var ekki áfrýjað af hálfu saksóknara fyrr en löngu eftir að áfrýjunarfrestur var liðinn. Þetta eigi talið varða því, að málið yrði dæmt í Hæstarétti að kröfu Efnisskrá LXXXI Bls. ákærða, en hins vegar var kröfu ákæruvalds um þyngingu viðurlaga vísað frá dómi ..........00000000000 0000... 843 Frelsissvipting. Sjá gæsluvarðhald. Frestir. Héraðsdómari synjaði um frest til yfirheyrslu vitna og varnar- aðilja. J kærði úrskurð þennan, en kæru þessari var vísað frá Hæstarétti, þar sem lagaheimild skorti til kæru þessa máls ...........200000nssrnr ss 538 M kærði úrskurð fógetadóms um frest og krafðist þess, að fresti til handa gerðarþola yrði synjað og málið tekið til efnis- meðferðar. Hinn kærði úrskurður var talinn svo gallaður, að hann var ómerktur og málinu vísað heim í hérað ...... 554 Kærður var úrskurður héraðsdómara, þar sem frestur var veittur í máli. Málinu var vísað frá Hæstarétti, þar sem sóknaraðili sendi Hæstarétti hvorki kröfur né greinaargerð, og krafa hans var eigi svo úr garði gerð, sem skylt er sam- kvæmt 22. og 23. gr. laga nr. T5/1973 .........0000.0000... 807 Fyrning. G var gert að greiða útsvar til H-hrepps 1966 og 1967. Lögtak var hafið í Reykjavík til innheimtu útsvarsins 15. apríl 1969, en gerðinni lokið og talið, að hún væri árangurslaus. Bæjarþingsmál var höfðað til heimtu krafna þessara 8. september 1972. Talið, að útsvarskrafa væri þá fyrnd, ug var G því sýknaður ............0020.0. eens 1000 Gagnaöflun. Gagnfær farmskírteini. Sjá farmskírteini. Gagnsakir. Máli gagnáfrýjað 42, 109, 154, 186, 299, 368, 469, 563, 571, 581, 626, 648, 707, 814, 905, 944, 962, 977, 1067, 1079, 1136, 1170 Í máli einu, er A höfðaði gegn S, gagnstefndi S og gerði þar ýmsar kröfur, m. a. á hendur B og C. Héraðsdómari vísaði gagnsök frá dómi, þar sem þær kröfur, er S hafði uppi, væru eigi af sömu rót runnar og kröfur A. Fyrir Hæstarétti var á það fallist, að kröfur S á hendur ÁA væru af sömu rót runnar og kröfur í aðalsök, og þær mætti heimta í gagn- sök, Hins vegar var talið, að nokkrar kröfur S væru ekki samrættar og því frávísað. Kröfum á hendur B og C, sem ekki voru málsaðiljar í aðalsök, var vísað frá héraðsdómi, enda eigi heimilt fyrir S að sækja þessar kröfur í máli á hendur A ...........20.0..0 0. sess 571 Héraðsdómur í máli einu var upp kveðinn 17. mars 1972. Ó LXXKII Efnisskrá Bls. áfrýjaði málinu upphaflega með stefnu 21. september 1972 og J með stefnu 18. október s. á. Með dómi Hæstaréttar 5. nóvember 1973 var máli þessu vísað frá Hæstarétti, þar sem áfrýjunarfrestur var liðinn en málsaðiljar höfðu ekki aflað sér áfrýjunarleyfis. Ó áfrýjaði málinu af nýju með stefnu 17. desember 1973 að fengnu áfrýjunarleyfi 10. s. m. og J gagnáfrýjaði 18. s. m. Hinn 4. desember 1974 hóf Ó aðalsökina, en J hélt sínu máli áfram. Talið, að áfrýj- unarleyfi það, sem dómsmálaráðuneytið veitti Ó 11. des- ember 1973, væri eigi gilt, þar sem meðmæla Hæstaréttar hefði eigi verið leitað til útgáfu þess. J aflaði sér eigi sjálf- stæðs áfrýjunarleyfis og gat því ekki byggt áfrýjun sína á hinni ógildu áfrýjun Ó. Málinu var því vísað frá Hæsta- rétti ........0002..0020.000 1136 Geðrannsókn. Læknar lýsa geðheilsu manna ............0.0.0000000000... 322, 681 Geðsjúkrahús. Sjá frelsissvipting. Gengi. Verksamningur einn var gerður í íslenskum krónum. Deila varð um uppgjör verksamningsins og var málið lagt í erlenda gerð. Gerðardómsmenn úrskurðuðu íslenskum aðilja að greiða verulegt fé í íslenskum krónum og tóku fram, að fjárhæð bæri að breyta samkvæmt hverskyns gengislækk- un á íslenskri krónu gagnvart vestur-þýsku marki, sem verða kynni áður en féð yrði greitt. Gengisákvæði þetta var skýrt þannig, að þar væri einungis átt við þær gengis- breytingar gagnvart vestur-þýsku marki, sem leiddu af breytingum á stofngengi íslensks gjaldmiðils og hliðstæð- um gengisbreytingum ákveðnum af íslenskum stjórnvöld- um. Þar sem krafist hafði verið staðfestingar héraðsdóms, var dæmt, að þó mætti sú fjárhæð aldrei verða hærri en í héraðsdómi greindi ..................2.2..0000... 0... "07 Gerðardómar. S krafðist þess í héraði, að máli yrði frávísað, þar sem það heyrði undir gerðardóm. Frávísunarkröfunni var hrundið, en S kærði ekki úrskurðinn. Er hann áfrýjaði aðalmálinu, krafðist hann þess, að héraðsdómurinn yrði ómerktur, þar sem málið heyrði undir gerðardóm. Þar sem þess var eigi getið í áfrýjunarstefnu, að frávísunarúrskurðinum væri áfrýjað, sbr. 17. gr. og 34. gr. laga nr. 57/1962, var ómerk- ingarkröfunni ekki sinnt ...............000..00. 0... 00... 163 Hinn 7. apríl 1967 tók erlendur og íslenskur aðili, H, að sér að Efnisskrá LKXXXIII byggja fyrir V höfn í Straumsvík samkvæmt útboði. Verð var ákveðið í íslenskum krónum. Í samningnum var ákvæði um, að deilu vegna samningsins skyldi ráðið til lykta af gerðardómi skipuðum samkvæmt reglum Alþjóða Versl- unarráðsins (International Chamber of Commerce). Verkið hófst vorið 1967 og lauk í nóvember 1969. Á verktímanum komu upp margs konar erfiðleikar við framkvæmd verks- ins og önnur aðstaða en gert hafði verið ráð fyrir í útboði. Risu fljótt úfar með V og H vegna þessa. Taldi H, að vegna þessara atriða bæri V að greiða allan kostnað við verkið eftir 17. maí 1968 samkvæmt kostnaðarreikningum, og krafði H skriflega um þetta 19. desember 1969. Bréfi þessu fylgdi yfirlit, er H taldi sýna kostnað af mannvirkjagerð- inni og greiðslur V á tímabilinu 31. maí 1968 til verkloka, 7. nóvember 1969. Í bréfi þessu var tekið fram, að í vörslum H séu fullkomin gögn til sönnunar þessum kostnaði. Sam- komulag náðist ekki og krafðist H þá gerðardóms 6. júlí 1970. Gerðardómsbeiðninni fylgdi kröfugerð, og var þar m. a. krafist aukagreiðslna að fjárhæð rúmlega 10 milljónir vestur-þýskra marka. Kröfur voru nokkuð rökstuddar, en ekki fylgði þeim undirstöðugögn. V svaraði með greinar- gerð 30. október 1970, og var þar að nokkru tekið til and- svara um fyrrgreindðar kröfur. Gerðardómsmenn voru síðan skipaðir, og hittust þeir á formlegum fundi 8. og 9. mars 1971. Hinn 9. mars 1971 var ákveðið, að næsti fundur yrði dagana 4—5. apríl og skyldi þá væntanlega gengið frá svo- nefndri verksviðslýsingu. Annar fundur skyldi hefjast 3. maí 1971 og standa um þriggja vikna skeið. Skyldu þá vitni yfirheyrð og jafnframt var tekið fram, að yrði frekari gagna og vitnaleiðsla þörf, myndi þeirra aflað um haustið 1971. Á fundinum 4. og 5. apríl 1971 náðist samkomulag um drög að verksviðslýsingu. Er hún undirrituð 4. maí 1971. Í verksviðslýsingunni segir, að aðiljum beri að hafa afhent endanlegar greinargerðir ásamt gögnum, sem við sé stuðst, rýmilegum tíma fyrir málflutning. Þá er gert ráð fyrir, að innan. tveggja vikna frá lokum yfirheyrslu geti hvor aðili lagt fram skriflegt ágrip af framburðum og röksemda- færslu sinni máli sínu til stuðnings. Síðan komi gerðarðóms- menn saman til að kveða upp úrskurð. Af hendi H var fyrirsvarsmönnum V afhent greinargerð með fylgiskjölum að kvöldi hins 23. apríl 1971. Meðal gagna var endurrit af vélfærðu bókhaldi H, er skyldi sýna heildarkostnað þeirra af mannvirkjagerðinni eftir 17. maí 1968 til verksloka svo og greiðslur V á þeim tíma, en ekki fylgðu þessu undir- stöðugögn. Lögmenn V fóru þess á leit, að vitnaleiðslu yrði frestað til að kanna gögn þessi. Meiri hluti gerðardóms Bls. LEXXXIV Efnisskrá Bls. ákvað 27. apríl 1971 að halda fast við þá ákvörðun, að þinghöld skyldu hefjast 4. maí 1971. Var þetta á því byggt, að greinargerð og gögn H hefðu komið fram nægilega snemma fyrir það þinghald og nægur tími væri fyrir aðilja og gerðardómsmenn til að búa sig undir þinghöldin. V ritaði síðan greinargerð 30. apríl 1971, og var þar fyrr- greindri kröfu andmælt svo og fylgiskjölum varðandi hana. Í þinghaldi 4. maí 1971 lýsti lögmaður H því, að bókhald H og reikningsgögn væru til reiðu fyrir V til athugunar. Var þá tekið fram, að ef endurskoðunar yrði þörf og V ósk- aði hennar, yrði þegar að hefjast handa um hana. Gerðar- dómurinn taldi ekki rétt að gefá öðrum hvorum aðilja fyrir- mæli um endurskoðun. V gæti komið fram með sérstök and- mæli gegn einstökum liður í bókhaldi H og síðan, ef gerð- ardðómsmenn ákvæðu að slík endurskoðun skyldi fara fram, myndu þeir mæla svo fyrir. Í þinghaldi 16. maí 1971 lýsti lögmaður V því, að hann gæti ekki gagnspurt vitni um bók- halds- og kostnaðaratriði nema með gerðri könnun á reikn- ingum H. Áskyldi hann sér rétt til að gagnspyrja vitni, er slík könnun hefði fram farið. Þennan áskilnað endurtók hann 14. maí 1971. Vitnaleiðslum fyrir gerðardómi lauk 19. maí 1971. Ekki ljóst hvort um það var bókað, að gagna- söfnun væri lokið. Á fundi 19. maí 1971 virðist hafa verið ákveðið, að sókn og vörn skyldu lagðar fram 7. eða 9. júní 1971 og framhaldssókn og framhaldsvörn um það bil viku síðar. Gerðu gerðardómsmenn ráð fyrir að hittast 26. eða 27. júní 1971. Sókn H er dagsett 7. júní 1971 og vörn V 9. s. m. Í vörninni krefst V þess enn, að reikningar séu rann- sakaðir og áskilur sér rétt til að gagnspyrja bókhaldssér- fræðinga H, ef bókhaldsgögn H verði lögð til grundvallar. Framhaldssókn H er dagsett 15. júní 1971 og framhalds- vörn V 18, s. m. Samkvæmt reglum gerðardómsstofnunar Alþjóða Verslunarráðsins skal segja upp gerð innan 60 daga frá undirskrift verksviðslýsingar. Þó má gerðardóms- stofnunin framlengja þann frest ef þörf krefur. Gerð var sögð upp 8. júlí 1971 af tveimur gerðardómsmönnum, en sá þriðji skilaði sératkvæði. V neitaði að greiða samkvæmt ákvörðun gerðardómsins og höfðaði því H mál fyrir bæjar- þingi Reykjavíkur til heimtu greiðslunnar. V taldi, að ýmsir gallar væru á gerðardóminum og málsmeðferð þannig, að ógildingu hans varðaði. Eigi var talið, að sú ástæða, að gerðardómsmenn gengu eigi á vettvang áður en úrskurður var upp kveðinn, væri slík, að ógildingu gerðardómsins varðaði. V taldi, að honum hefði eigi gefist kostur á að láta endurskoða og kanna ýmis bókhaldsgögn H. Talið, að þar sem V hefði átt að vera ljóst 4. maí 1971, að nauðsyn Efnisskrá LXXXV væri að kanna fylgigögn með kröfum H, hefði honum borið að hefjast þá þegar handa, ef hann hugðist hnekkja þeim. Þrátt fyrir þetta lét V eigi hefjast handa um könnun á bók- haldsgögnum H meðan málið var rekið fyrir gerðardómn- um, og þegar ákveðið var að skila sókn og vörn 19. maí 1971, mátti fyrirsvarsmönnum V vera ljóst, að gerðar- dómsmenn hugðust taka málið til úrskurðar að fengnum sóknum og vörnum. Ef V taldi sig þá þurfa aukinn frest til könnunar á bókhaldi og reikningum H, bar honum að óska sérstaks ákveðins frests í því skyni, en frestun mundi hafa leitt til þess, að afla hefði orðið samþykkis gerðar- dómsstofnunar til þessa. Var því talið, að fyrirvarar þeir og áskilnaður af hendi V, sem hér skiptu máli, hefðu ekki verið fullnægjandi eins og á stóð, ef V hugðist síðar bera fyrir sig, að eigi hefði verið veitt fullnægjandi aðstaða til að kanna bókhaldsgögn H. Var talið, að það mat meiri meirihluta gerðardómsmanna, að endurskoðunar væri ekki þörf, væri heimilt. Þá var á það bent, að V hefði ekki eftir að gerðin var uppsögð látið fara fram endurskoðun og könn- un á bókhaldsgögnum H. Talið, að eigi hefði við málsmeð- ferðina verið brotin sú grundvallarregla, að aðiljar máls skuli eiga kost á aðstöðu til að kanna málsskjöl fyrir dómi og hafa tækifæri til að koma fram með rökstudda gagn- rýni á þeim, en samkvæmt íslenskum réttarreglum yrði málsmeðferð í gerðardómi að vera verulega áfátt til þess að valdi ógildingu gerðar. Var því eigi talið, að á gerðinni væru þeir formgallar, að fella bæri hana úr gildi, og var hún því lögð til grundvallar. Sératkvæði ................ Mál dæmt í gerðardómi samkvæmt ákvæðum laga nr. 46/1949 .. Gjafsókn. Gjafvörn. Maður, er krefur um skaðabætur vegna vinnuslyss, fær gjaf- sókn fyrir Hæstarétti ..................0.0.00 0000. Aðiljar að eignardómsmáli fá gjafsókn og gjafvörn í héraði Maður, er krafðist bóta úr hendi sveitarsjóðs og ríkissjóðs vegna ólögmæts brottflutnings húss, veitt gjafsókn í hér- aði og fyrir Hæstarétti „...................000.00.0. 0... Áfrýjandi fær gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti til heimtu skuldamáls ..............02200002.s 00 ss Allir aðiljar í skaðabótamáli fá gjafsókn og gjafvörn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ...............000..000.0.0... Aðiljar veiðiréttarmáls fá gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti Maður, er krefur bætur vegna óheimillar handtöku, fær gjaf- sókn í héraði og fyrir Hæstarétti samkvæmt 3. tl. 154. gr. laga nr. 82/1961 ............2.0 000... enn Bls. TO 1079 13 96 186 356 368 LXXKVI Efnisskrá M, sem fór með mál til heimtu bóta vegna banaslyss eigin- manns H og barna hennar, fékk gjafsókn í héraði og var skipaður talsmaður þeirra. Dómur gekk í héraði og var þar dæmt, að H og börn hennar skyldu fá nokkrar bætur. Þá var dómþola dæmt að greiða nokkurn málskostnað, er renna skyldi í ríkissjóð. Í dóminum voru ákveðin málflutn- ingslaun til M, sem voru ákveðin kr. 175.000.00 svo og út- lagt fé. Dómbþoli greiddi dómskuldina til M. Við uppgjör sitt við H reiknaði hann málflutningsþóknun sína og út- lagt fé kr. 185.439.00 hærra heldur en dæmt hafði verið sem gjafsóknarkostnaður, en það fé hafði hann fengið greitt úr ríkissjóði. Talið, að samkvæmt skýlausum ákvæð- um 11. kafla laga nr. 85/1936, sbr. 2. málsgrein 13. gr. laga nr. 61/1942 og 2. gr. þeirra laga, skuli málflutnings- laun talsmanns gjafsóknar- og gjafvarnarhafa ákveðin með dómi og talsmenn eigi ekki rétt á frekari málflutn- ingslaunum. Var því M dæmt að endurgreiða H hið um- deilda fé. Sératkvæði ...........200000 0000 00 nn Bótakrefjandi í dánarbótamáli fær gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti ..............0200000 0000 Krefjandi skaðabóta vegna vinnuslyss fær gjafsókn fyrir Hæsta- rétti, en hann hafði gjafsókn í héraði .................... Iðnnemi fær gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti ............ Í barnsfaðernismáli fær móðir gjafvarnarleyfi fyrir Hæstarétti Gjalddagi. S var eigandi veðskuldabréfs, er Þ bar að greiða. Gjalddagi bréfsins var 10. janúar 1972, og skyldi þá greiða vexti. Ekki greiddi Þ vextina fyrr en 4. febrúar sama ár, er hann lagði fjárhæðina ásamt dráttarvöxtum í greiðslugeymslu. Kvitt- anir bankans voru sendar lögmanni S 17. febrúar 1972. Lögmaður S krafði þá Þ greiðslu á bankakostnaði og inn- heimtulaunum af vaxtagreiðslunni og áskildi sér jafnframt rétt til að krefjast greiðslu á öllum höfuðstól bréfsins, ef kröfu yrði ekki sinnt. Í kröfubréfi þessu lýsti hann þó því ekki skýrlega, að S teldi alla skuldina í gjalddaga fallna fyrir það eitt, að greiðsludráttur var á vöxtunum, og ekki mótmælti hann þeim hætti Þ, að leggja vaxtagreiðsluna í greiðslugeymslu. Í skuldabréfinu var svo kveðið á, að öll skuldin væri í gjaldaga fallin, ef skuldari stæði ekki í skil- um með greiðslu vaxta og afborgana. Hins vegar var þar ekki sérstaklega kveðið á um það, að skuldareiganda skuli vera heimilt að krefjast endurgreiðslu skuldarinnar fyrir gjaldaga vegna þess, að skuldari greiði ekki umkrafin inn- heimtulaun. Þar sem S sýndi ekki fram á heimild sína til þess að krefja Þ um greiðslu höfuðstóls skuldarinnar gagn- Bls. 457 594 905 1079 1154 Efnisskrá LXXXVII Bls. gert sakir þess, að Þ greiddi ekki hin umdeildu innheimtu- laun, var Þ sýknaður af kröfu S um greiðslu alls bréfsins .. 563 Gjaldþrot. Sjá og skiptamál. Með bréfi 26. febrúar 1973 fór Gjaldheimtan í Reykjavík þess á leit að bú R h/f yrði tekið til gjaldþrotaskipta, en árang- urslaust lögtak fyrir opinberum gjöldum hafði verið gert hjá félaginu 5. október 1972. Með kvaðningu 27. febrúar 1973 og birtri 6. mars sama ár kvaddi skiptaráðandinn í Reykjavík stjórnarformann og annan meðstjórnanda fé- lagsins til að sækja dómbþing skiptaréttar, sem háð yrði 16. mars 1973, en þá yrði beiðni um gjaldþrot tekin fyrir. Með bréfi 9. mars 1973 fór S þess einnig á leit, að bú R yrði tekið til gjaldþrotaskipta, en árangurslaust fjárnám hafði verið gert hjá fyrirtækinu 7. febrúar 1973. Gjaldþrota- skiptamálið var tekið fyrir hjá skiptarétti 16. mars 1973, og var þá sótt þing af hendi Gjaldheimtunnar og S. Fyrir dóminn kom prókúruhafi R, og er skráð í þingbók, að þar sem þessi maður væri hvorki í stjórn félagsins né skráður forsvarsmaður þess á annan hátt, tilkynnti skiptaráðandi honum, að hann yrði ekki tekinn gildur sem forsvarsmaður félagsins fyrir dómi. Var síðan málið tekið til úrskurðar að kröfu gjaldheimtunnar og gjaldþrotaskiptaúrskurður upp- kveðinn 16. maí 1973. Eftir uppsögu úrskurðarins fór fram uppskrift á búi R 20. maí 1973, og næsta dag komu for- maður stjórnar R og annar meðstjórnandi svo og nefndur prókúruhafi fyrir skiptarétt, og var það sammæli þeirra, að R væri algerlega eignalaus, R áfrýjaði gjaldþrotaskipta- úrskurði þessum. "Talið sannað, með árangurslausum lög- taks- og fjárnámsgerðum, skýrslum stjórnarmanna og prókúruhafa R fyrir dómi, að R ætti ekki eignir til greiðslu skulda sinna. Var því rétt að taka búið til gjaldþrota- skipta, sbr. 3. tl. 1. gr. laga nr. 25/1929 ..........000000... 1176 Gæsluvarðhald. Sakadómur úrskurðaði J í gæsluvarðhald allt að 20 dögum vegna gruns um þjófnað. Úrskurðurinn var kærður, en staðfestur af Hæstarétti ...............2.2.0000000.00 0. 162 Gæsluvarðhald sakaðra manna talið til frádráttar refsingu þeirra ..........0.22200 000 219, 681 Sakaður maður var úrskurðaður í gæsluvarðhald allt að 60 dögum grunaður um þjófnað og fleira. Hann kærði gæslu- varðhaldsúrskurðinn, sem var staðfestur .................. 528 Sakaður maður var úrskurðaður í 20 daga gæsluvarðhald, en hann var grunaður um brot gegn 17. og 26. kafla almennra hegningarlaga. Úrskurðurinn var staðfestur í Hæstarétti .. 812 LXXXVITI Efnisskrá Sakaður maður var í héraði dæmdur til að sæta 60 daga gæslu- varðhaldi, og var það staðfest í Hæstarétti .............. Héraðsdómari úrskurðaði sakaðan mann til þess að sæta gæslu- varðhaldi í 60 daga. Í Hæstarétti var gæsluvarðhaldið stytt í allt að 30 daga ..............0.200 0. .n sen Sakaður maður hafði verið úrskurðaður í 45 daga gæsluvarð- hald, en kærði úrskurðinn. Gæsluvarðhaldsúrskurðurinn var staðfestur ............0..2..000.0 0. s.n Hafning máls. Héraðsdómari frestaði þinghaldi, sem ákveðið hafði verið og kvaðst hafa tilkynnt það lögmönnum símleiðis svo og hve- nær næsta þinghald yrði. Er málið var tekið fyrir þann dag, var eigi sótt þing af hendi stefnanda, og hóf þá dóm- arinn málið. Lögmaðurinn mótmælti því, að hann hefði fengið tilkynningu um þinghaldið. Þar sem dómarinn hafði eigi gætt ákvæða 102. gr. laga nr. 85/1936 var hafningin felld úr gildi .................200. 0... es nn Aðaláfrýjandi máls hóf mál sitt, en gagnáfrýjandi hélt gagn- sök áfram ...........2.200.000.ner ns Handtaka. Sjá frelsissvipting. Hinn 21. desember 1968 var S á fundi einum í samkomuhúsi í Reykjavík. Ákveðið hafði verið að fara hópgöngu og blys- för um nafngreindar götur að fundi loknum. Eigi hafði verið fengið leyfi lögregluyfirvalda til hópgöngu þessarar. Yfirstjórn lögreglu taldi sig geta leyft hópgönguna, en eftir annari leið en fundarboðendur höfðu tiltekið. S fór snemma af fundi, og er hann hugðist ganga frá fundarhúsinu, vörnuðu lögreglumenn honum leiðar, og urðu nokkur orða- skipti milli S og eins lögreglumanns. Var S handtekinn og geymdur um stund í lögreglubifreið ásamt öðrum mönnum en síðan ekið að fangageymslu einni og látinn dvelja þar um nokkurn tíma. Að um það bil klukkustund liðinni var S sleppt úr haldi. Ekki var höfðað opinbert mál gegn S vegna þessa atburðar. S krafði ríkissjóð um skaðabætur. Talið samkvæmt gögnum málsins, að lögreglumönnum hefði verið heimilt að handtaka S, sbr. 1. tl. 61. gr. laga nr. 82/1961, og fjarlægja hann af handtökustað, enda vildi hann ekki hlíta lögmætu umferðarbanni lögreglu, þar sem ugg- vænt var um upphlaup. S var haldið í vörslu lögreglunnar í lögreglubifreið og í fangageymslu í um það bil 1 klst. og 20 mínútur. Var talið, að með þessu hefði S eigi verið haldið föngnum svo lengi, að hann af þeim ástæðum ætti rétt til bóta úr ríkissjóði. Var þá ekki talið skipta máli, að S var látinn laus áður en hann hefði verið yfirheyrður um Bls. 942 959 1145 1054 1136 Efnisskrá LXXKIX Bls. sakargiftir, enda var slíkt fullheimilt. Var ríkissjóður því sýknaður af skaðabótakröfu S. Sératkvæði .............. 413 Hefð. Frá gildistöku laga nr. 15/1923 hefur verið bannað að skilja veiðirétt frá jörð nema að fullnægðum ákveðnum skilyrð- um. Þessi ákvæði ber að skýra þannig, að þau banni stofnun veiðlítaks fyrir hefð ...........2..020000 000 rns 368 Hegningarauki. Hinn 23. september 1971 var J dæmdur í fangelsi fyrir brot á 248., 241. og 247. gr. almennra hegningarlaga. Þá var hann hinn 26. júní 1972 dæmdur sekur um brot á umferðarlög- um. Var honum þá dæmdur hegningarauki við fyrra dóm, og var refsing felld niður, en J sviptur ökuleyfi. Hinn 30. nóvember 1970 hafði J misnotað veðleyfi, er hann hafði fengið í hendur. Héraðsdómur í máli því gekk 8. ágúst 1973 og hæstaréttardómur 10. október 1974. Var honum þá dæmdur hegningarauki samkvæmt 78. gr. almennra hegn- ingarlaga, fangelsi 3 mánuði ..........00200 0000... 00... 870 Heimvísun. A. Einkamál. M kærði úrskurð fógetadóms um frest og krafðist þess, að fresti til handa gerðarþola yrði synjað og málið tekið til efnismeðferðar. Hinn kærði úrskurður var talinn svo gall- aður, að hann var ómerktur og málinu vísað heim í hérað 554 D rak mál fyrir sjó- og verslunardómi Keflavíkur. Hinn 21. janúar 1972 lýstu lögmenn aðilja, að gagnasöfnun væri lokið, og var málinu frestað til munnlegs flutnings. Hinn 23. ágúst 1974 ákvað héraðsdómari munnlegan flutning málsins, og var lögmönnum aðilja tilkynnt það með bréfi. Dómarinn frestaði flutningi í eina viku vegna anna og taldi sig hafa tilkynnt lögmönnunum það símleiðis. Ekki var sótt þing af hendi D hinn 10. október 1974, og hóf dómar- inn þá málið. Lögmaður D mótmælti, að hann hefði fengið tilkynningu um það hvenær málið skyldi flutt þegar því var frestað 3. október 1974. Þar sem dómarinn gætti eigi 102. gr. laga nr. 85/1936, var talið óheimilt að hefja málið. Var dómsuppsögn felld úr gildi og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar ............0000.0...0.... 1054 B. Opinber mál. Hilming. A seldi tveimur verslunum vörur, er hann hafði keypt af manni einum fyrir verð, allmiklu lægra en vænta mátti um al- xXC Efnisskrá Bls. mennt markaðsverð. Talið sannað, að A hefði mátt vera ljóst, að varningurinn væri ófrjáls og fenginn með auðg- unarbroti. Var honum því dæmd refsing samkvæmt ákvæð- um 263. gr. alm. hgl. .............000000 00. 544 Hjónaband. Sjá hjónaskilnaður og hjónavígsla. Hjónaskilnaður. Sjá skiptamál. L og M giftust 29. apríl 1950. Móðir M andaðist 20. mars 1961, og fékk eiginmaður hennar, E, leyfi til setu í óskiptu búi. Þau L og M skildu að borði og sæng 5. september 1972. E andaðist 1973. L taldi sig eiga rétt til helmings móður- arfs M, en það bú var til skipta í Hafnarfirði. Fór L fram á það við skiptarétt Reykjavíkur, að bú hennar og M yrði tekið upp til framhaldsskipta af þessu efni. Kröfu þessari var synjað, þar sem móðurarfur M stæði inni í dánarbúi foreldra hans, sem væri til skiptameðferðar í Hafnarfirði, en L ætti ekki til arfs að telja eftir þau. Gæti því skipta- ráðandi í Reykjavík ekki að svo komnu máli úrskurðað um þá kröfu .........0.00.0...200 00 1015 Hjúskapur. Sjá hjónaskilnaður og hjónavígsla. Hlutafélög. G var stofnandi hlutafélags. Eigi hafði hann greitt nema helm- ing lofaðs hlutafjár síns. Gert var fjárnám hjá hlutafélag- inu til tryggingar skuldum, og var þá m. a. gert fjárnám Í ógreiddum en gjaldföllnum eftirstöðvum hlutafjárloforða nokkurra hluthafa, þ. á m. G. Hinar fjárnumdu kröfur voru seldar á nauðungaruppboði í einu lagi 2. september 1969, og keypti Ú þær. Ú krafði G um greiðslu hlutafjárloforðs síns. Talið, að G hefði ekki verið leystur undan skyldu til að greiða lofað hlutafé til hlutafélagsins með þeim hætti, er greinir í 26. gr. hlutafélagalaga. Það var ekki á valdi Ú að gefa út til handa G hlutabréf samkvæmt 22. gr. eða bráða- birgðaskírteini samkvæmt 21. gr. ef hann vildi innheimta hjá honum hið ógreidda hlutafé. Af þessum ástæðum var talið, að Ú gæti ekki sótt G til efnda á hlutafjárloforði hans á grundvelli framangreinds nauðungaruppboðs, enda yrði að telja með skírskotun til 3. mgr. 28. gr. laga nr. 19/1887, að eigi hafi verið heimilt að gera aðför í hinum ógreiðdu hlutafjárloforðum. Var G því sýknaður af kröfu Ú. Sér- atkvæði ................00. 200. 668 Hinn 12. ágúst 1940 var skráð í hlutafélagaskrá Heildverslunin Hekla h/f, og var tilgangur félagsins m. a. inn- og út- flutningur og skyld starfsemi. Hinn 20. desember 1968 var Efnisskrá XCI Bls. skráð nafnbreyting félagsins í Hekla h/f. Hinn 21. nóv- ember 1969 var skráð hlutafélagið Hekluvikur h/f, og var tilgangur þess að vinna vikur og önnur jarðefni á Íslandi, iðnaður úr þeim efnum og annar skyldur atvinnurekstur. Hekluvikur h/f notaði stundum nafnið Hekla Pumex Ltd. á bréfum sínum til útlanda. Hekla h/f krafðist þess, að Hekluvikri h/f yrði dæmt skylt að láta má nafn þetta úr hlutafélagaskrá og dæmt óheimilt að nota nafnið Hekla Pumex Ltd. Talið, að nafnið Hekluvikur h/f vekti þá hug- mynd, að fyrirtækið kenndi sig við vikur úr fjallinu Heklu. Benti það eigi sérstaklega til Heklu h/f eða vöru, sem það fyrirtæki seldi. Firmanöfnin væru ekki svo lík, að ástæða væri til að ætla, að á þeim yrði villst. Var Hekluvikri h/f því dæmt óskylt að afmá firma sitt úr hluthafaskrá. Hins vegar var talið, að eigi væri glögg gögn um notkun á nafn- inu Hekla Pumex Ltd. og málsreifun um það eigi svo Ítar- leg sem skyldi. Var því þeim þætti málsins vísað frá dómi 890 Hlutdeild. Húftrygging. Sjá vátryggingar. Húsaleiga. Sjá fasteignir og samningar. E leigði atvinnuhúsnæði í húsi einu. Var leigusamningur gerður 28. janúar 1965 og skyldi gilda til 10 ára. Leiga var ákveðin kr. 4.000 á mánuði en skyldi hækka miðað við vísitölu framfærslukostnaðar. V varð eigandi húsnæðisins í janúar- mánuði 1973. Allt árið 1973 var leigan 7.600 kr. á mánuði og breyttist ekkert þrátt fyrir breytingar á vísitölu fram- færslukostnaðar. Fyrir árið 1974 krafði V um leigu miðað við framangreinda húsaleigu að viðbættri 25% hækkun. Útburðar var óskað 12. mars 1974, og taldi V þá, að vanskil næmu alls kr. 66.500 vegna vanskila á desemberleigu 1973, fyrirframgreiðslu, sem átti að inna af hendi 2. janúar 1974, og leigugreiðslu janúar, febrúar og mars 1974. Hinn 5. apríl 1974 kom E til geymslu í banka V kr. 66.500. Talið, að í málinu hefðu eigi komið fram gögn um leigugreiðslur aðilja fyrir 1. janúar 1973, og fjárskipti þeirra voru um margt óglögg. Með hliðsjón af þessu og þar sem V sam- kvæmt leigumálanum skyldi verða eigandi að öllum inn- búnaði húsnæðis í lok leigutímans, 1. febrúar 1975, var krafa um útburð eigi tekin tilgreina ..............0....... 1185 Höfundarréttur. Félag eitt hafði fengið B til að skrifa ævisögu manns eins. Lauk B verkinu og var greitt fyrir, en er til átti að taka, XCTI Efnisskrá Bls. vildi félagið eigi gefa verkið út. B krafðist innsetningar í handritið. Í málinu var um það deilt, hvort félagið hefði með samningnum við B öðlast eignarrétt eða aðeins út- gáfurétt að handriti því, sem um ræðir. Voru því ekki talin skilyrði til að beita innsetningargerð .................... 352 Iðnaður. Iðnnám. Með iðnnámssamningi 30. apríl 1966 hóf K nám í vélvirkjun hjá H. Námstími var ákveðinn frá 18. apríl 1966 til 17. apríl 1970. Námssamningurinn var staðfestur af Iðn- fræðsluráði 17. ágúst 1966. Í 3. gr. samningsins segir um kaup nema: Lágmarkskaup er ákveðið 1. ár 30%, 2. ár 40%, 3. ár 50% og 4. ár 60% af sveinskaupi. Þá segir, að H greiði allan kostnað við iðnskólanám svo og sjúkrasamlags- og tryggingargjöld. Þrátt fyrir þessi ákvæði voru K greidd laun sem verkamanni á námstímanum, en eigi reiknað sér- staklega kaup á skólatíma, og eigi voru greidd fyrir hann iðgjöld almannatrygginga, sjúkrasamlagsgjöld né skóla- og námsbókagjöld. K lauk námi og höfðaði síðan mál þetta og taldi, að H bæri að greiða sér skólagjöld, sjúkrasam- lagsgjöld, iðgjald almannatrygginga, kostnað námsbóka og kaup sem nema í þær 9 vikur, er hann stundaði skólanám. Talið var sannað, að laun K hjá H hefðu í heild numið hærri launum ár hvert en gert var ráð fyrir í iðnámssamn- ingnum, miðað við, að K nyti launa samkvæmt samningnum vegna skólavistar. Hefði H því fullnægt ákvæðum 23. gr. laga nr. 46/1949 og gæti K eigi gert frekari kröfur af þessu efni. Hins vegar var talið, að skír ákvæði 17. og 23. gr. laga nr. 46/1949 stæðu til þess, að K ætti rétt á hinum sér- greindu greiðslum úr hendi H, þ. e. tryggingariðgjalds, sjúkrasamlagsgjalda og skólagjalda, þar á meðal kostnað vegna skólabóka. Var H því dæmt að greiða K þetta fé. H krafðist þess, að K yrði dæmdur til að greiða sér mismun þeirra launa, sem K fékk hjá honum, og beirra launa, sem gert var ráð fyrir í iðnámssamningnum. Þar sem greiðslur þessar voru inntar af hendi án nokkurs fyrirvara, var þessi krafa ekki tekin til greina ...............0..0.0.0....000.. 1079 Innheimtulaun. S var eigandi veðskuldabréfs, er Þ bar að greiða. Gjalddagi bréfsins var 10. janúar 1972 og skyldi þá greiða vexti. Ekki greiddi Þ vextina fyrr en 4. febrúar sama ár, er hann lagði fjárhæðina ásamt dráttarvöxtum í greiðslugeymslu. Kvittanir bankans voru sendar lögmanni S 17. febrúar Efnisskrá XCITI Bls. 1972. Lögmaður S krafði þá Þ greiðslu á bankakostnaði og innheimtulaunum af vaxtagreiðslunni og áskildi sér jafn- framt rétt til að krefjast greiðslu á öllum höfuðstól bréfs- ins, ef kröfu yrði ekki sinnt. Í kröfubréfi þessu lýsti hann þó því ekki skýrlega, að S teldi alla skuldina í gjalddaga fallna fyrir það eitt, að greiðsludráttur var á vöxtunum, og ekki mótmælti hann þeim hætti Þ, að leggja vaxta- greiðsluna í greiðslugeymslu. Í skuldabréfinu var svo kveðið á, að öll skuldin væri í gjalddaga fallin, ef skuldari stæði ekki í skilum með greiðslu vaxta og afborgana. Hins vegar var þar ekki sérstaklega kveðið á um það, að skuldar- eiganda skuli vera heimilt að krefjast endurgreiðslu skuld- arinnar fyrir gjalddaga vegna þess, að skuldari greiði ekki umkrafin innheimtulaun. Þar sem S sýndi ekki fram á heim- ild sína til þess að krefja Þ um greiðslu höfuðstóls skuldar- innar gagngert sakir þess, að Þ greiddi ekki hin umdeildu innheimtulaun, var hann sýknaður af kröfu S um greiðslu alls bréfsins ..............0.8%nssssnsr 563 Innsetningargerðir. Félag eitt hafði fengið B til að skrifa ævisögu manns eins. Lauk B verkinu og var greitt fyrir, en er til átti að taka, vildi félagið eigi gefa verkið út. B krafðist innsetningar- gerðar í handritið. Í málinu var um það deilt, hvort félagið hefði með samningnum við B öðlast eignarrétt eða aðeins útgáfurétt að handriti því, sem um ræðir. Voru því ekki talin skilyrði til að beita innsetningu ..........000.0000.... 352 B krafðist þess, að honum yrði veittur aðgangur að tveimur geymslum í eignarhluta A í húsi einu, er var í sameign þeirra B og A, til þess að rafvirkjameistari á vegum B gæti athugað loftdósir fyrir rafleiðslur ag kannað hvernig raflögn í húsinu væri háttað. Taldi B sér nauðsyn á að fá aðgang að umræddum geymslum, þar sem hún hugðist tengja raflagnir vegna sameiginlegra ljósa í húsinu við sérmæli. Talið, að B hefði eigi sannað, að nauðsyn bæri til að athuga loftdós þá, er um væri fjallað í málinu, til þess að unnt væri að gera tillögur um breytingar á raflögnun- um, sem notaðar voru sameiginlega af þeim B og A. Var því synjað um framgang innsetningargerðar ............ 435 Með úrskurði fógetaréttar Þingeyjarsýslu 26. maí 1974 var úr- skurðað, að barn eitt yrði tekið af föður þess og fengið í hendur móður með beinni fógetagerð. Úrskurðinum var áfrýjað til Hæstaréttar og gagnáfrýjað. Móðirin krafðist þess nú, að henni yrði afhent barnið samkvæmt innsetn- ingargerðinni. Var á það fallist af fógetaréttinum, en sá úrskurður var kærður. Talið varhugavert að afhenda móð- KCIV Efnisskrá urinni barnið með beinni fógetagerð áður en dómur Hæsta- réttar hefði gengið um hinn áfrýjaða úrskurð. Slík fulln- usta gæti raskað högum barnsins og væri í brýnni andstöðu við meginreglur barnaverndarlaga. Ákvæði 44. gr. laga nr. 19/1887 voru eigi talin binda dómstóla að þessu leyti. Var því hinn kærði úrskurður felldur úr gildi og ákveðið að fógetagerð skyldi eigi fara fram að sinni .............. M átti bifreið, sem bar númerið R 2394. M komst að því fyrir tilviljun í júnímánuði 1972, að skráningarnúmerið R 188 væri laust til skráningar. Fékk M bifreið sína skráða hjá bifreiðaeftirlitinu með því númeri, en þar sem merkispjöld- in voru léleg, pantaði M ný og greiddi þau. Athugun leiddi í ljós, að merkið R 188 hafði verið geymt nokkra daga að ósk manns, er hafði haft það. Bifreiðaeftirlitið afskráði þá bifreið M af merkinu R 188 og neitaði að afhenda M merki- spjöldin. M krafðist nú innsetningar í merkispjöldin. Krafa þessi var ekki tekin til greina, þar sem eigi var talið, að M hefði með greiðslu sinni öðlast eignarrétt á skráningar- merkjum bifreiðar með einkennisstöfunum R 188 ........ Ítak, Sjá fasteignir. Ítrekun. Ökumanni, sem ekið hafði bifreið með áhrifum áfengis hinn 9. september 1972, dæmd refsing, 10 daga varðhald, og sviptur Öökuleyfi ævilangt, en honum hafði áður verið refsað fyrir akstur með áhrifum áfengis og sviptur ökuleyfi um þriggja ára skeið frá 9. september 1966 að telja ................ Bifreiðarstjóra, sem ók bifreið með áhrifum áfengis, en hafði skömmu áður verið dæmdur fyrir sams konar brot, dæmd refsing vegna ítrekunar .............0.000000... 30, 275, Sátt gerð vegna brots á 2. mgr., sbr. 3. mgr., 25. gr. umferðar- laga talin hafa ítrekunaráhrif ..............2..0020.0... Með dómi 30. júní 1964 var Á dæmd varðhaldsrefsing og sviptur ökuleyfi takmarkaðan tíma vegna brota á umferðar- og áfengislögum. Varðhaldsrefsingunni var að ósk hans með náðun breytt í 3.500 króna sekt hinn 22. febrúar 1966. Skyldi varðhaldsrefsingin vera vararefsing fésektar. Hinn 27. janú- ar 1973 var Á við akstur bifreiðar með áhrifum áfengis. Talið, að ítrekunaráhrif dómsins frá 1964 hefði verið fallin brott, er síðara brotið var framið, og var Á því einungis sviptur ökuleyfi í 1 ár vegna síðara brotsins .............% G var ölvaður að akstri 20. júlí 1973. Hinn 10. mars 1974 hafði hann gengist undir dómssátt um að hlíta sekt og svipt- ingu ökuleyfis vegna ölvunar við akstur, og var bókað, að dómssáttin hefði ítrekunaráhrif á síðari brot. Samkvæmt Bls. 678 1141 287 452 969 Efnisskrá XCV Bls. þessu var G sviptur ökuleyfi ævilangt vegna síðara brotsins 1125 K var ölvaður við akstur 19. júní 1973. Fram kom, að hann hafði hinn 9. júlí 1968 verið dæmdur til refsingar og sviptur öku- leyfi fyrir ölvun við akstur. Dómi þessum hafði 9. nóvem- ber 1968 verið breytt með náðun í sekt. Talið, að þessi dómur hefði ítrekunaráhrif á hið síðara brot Kaup og sala. Sjá og forkaupsréttur. 1. Fasteignir. Með samningi 5. maí 1966 keypti H íbúð í smíðum í fjölbýlis- húsi af A. Í kaupsamningi er tekið fram, að í íbúðinni verði tvöfalt gler í gluggum. H tók við íbúðinni í septem- ber 1966 og flutti í hana skömmu fyrir jól þ. á. A gaf út afsal til H hinn 15. júní 1967, og segir í afsalinu, að kaup- andi hafi kynnt sér ástand eignar og sætt sig við það. Um áramótin 1966/1967 varð H þess var, að móða kom milli glerja í glugga einum. Kvartaði hann við A, sem lofaði að úr yrði bætt. Tók A fram, að 10 ára ábyrgð væri á glerinu. Í ljós kom síðar, að sá, er framleitt hafði glerið, var löngu orðinn gjaldþrota. H taldi sig hafa undirritað afsalið á þeirri forsendu, að A lofaði að bæta úr göllum. Skriflega var kvartað af hendi H 4. maí 1968. Fyrirsvarsmenn A viðurkenndu, að líklega hefði verið kvartað á árinu 1967, en aldrei svaraði A kvörtunarbréfi H. Talið sannað, að H hefði borið fram kvartanir við A á árinu 1967 og eins og á stæði hefði hann ekki fyrirgert rétti sínum til bóta. Var A því dæmt að greiða H bætur vegna þessa ............ 109 Með kaupsamningi 21. nóvember 1968 keypti K íbúð af A. K tók við íbúðinni sama dag og fékk afsal 2. desember 1969. Í kaupsamningi segir, að A skuli setja tvöfalt verksmiðju- gler í alla glugga og hafði það reyndar verið gert, þegar kaupsamningur var undirritaður. Gallar komu fram á húsinu, meðal annars móða milli glerja í hinum tvöföldu gluggum. Matsmenn, er skoðuðu húsið vorið 1970, fundu galla á tvöföldu gleri í íbúð K og mátu hvað kosta mundi úr að bæta, og greiddi A það fé. Vorið 1971 óskaði K enn eftir, að dómkvaddir yrðu matsmenn til að meta galla, er komu fram á öðrum gluggum íbúðarinnar. Matsmenn töldu, að móða væri milli glerja í 5 rúðum í gluggum íbúðarinnar og áætluðu kostnað vegna þessa, og krafði K nú A um greiðslu þessa fjár. Talið, að K hefði samkvæmt ákvæðum kaupsamningsins mátt treysta því, að hið tvöfalda verk- smiðjugler væri ekki haldið þeim annmörkum, er síðar kom í ljós. Þá yrði við það að miða, að gallar þeir, sem um var deilt, hafi ekki verið komnir í ljós, er íbúð K var skoðuð vorið 1970, en gallanna hefði orðið vart frá þeim XCVI Efnisskrá Bls. tíma og þar til matsmenn skoðuðu húsið 1971. Var því eigi talið, að K hefði firrt sig rétti til að krefja bóta úr hendi A vegna tómlætis. Talið, að A bæri að bæta K tjón það, sem hann hefði beðið af þessum sökum .................. 581 2. Lausafé. S vildi kaupa bifreið og var boðin bifreið E. Skoðaði hann bif- reiðina ásamt samstarfsmanni sínum, og var gengið frá kaupum. Nokkrum dögum seinna kom í ljós, að bifreiðin var biluð og var talið, að vélin væri úrbrædd. S krafði seljanda bifreiðarinnar um bætur, bæði kostnað við að end- urbyggja vélina svo og bætur fyrir afnotamissi. Héraðs- dómur, er var skipaður af sérfróðum meðdómsmönnum, taldi eigi sannað, að bifreiðin hefði verið sérstaklega göll- uð fyrir söluna. S aflaði eigi fyrir Hæstarétti gagna um orsök vélarbilunarinnar, þótt hugsanlegt væri að slíkt væri hægt, og var því eigi talið sannað, að vélin hafi verið svo gölluð, sem S vildi vera láta, er hann veitti henni viðtöku. Var seljandinn því sýknaður af skaðabótakröfu hans .... 530 Kaupgjald. Sjá vinnulaun. Kaupmálar. Sjá fjármál hjóna. Kjarasamningar. Sjá og vinnulaun. G var stýrimaður á togara. Hann veiktist og var veikur um rúmlega tveggja mánaða skeið. Útgerðarmaður taldi, að honum bæri laun í tvo mánuði, ákveðna fjárhæð á dag í samræmi við ákvæði kjarasamninga. G taldi hins vegar, að honum bæri aflahlut sem stýrimanns umræddan tveggja mánaða tíma. Talið, að þar sem í kjarasamningi stéttar- félags aðilja væri skýr ákvæði um fjárhæð kaups í veik- indatilvikum, giltu þau ákvæði um lögskipti aðilja og kæmi 18. gr. sjómannalaganna eigi í veg fyrir, að þessu kjarasamningsákvæði yrði beitt .........0.000.0.00000.0.00.. 901 Kjörbörn. Kröfusamlag. Í máli einu, er A höfðaði gegn S, gagnstefndi S og gerði þar ýmsar kröfur, m. a. á hendur B og C. Héraðsdómari vísaði gagnsök frá dómi. þar sem. þær kröfur, er S hafði uppi, væru eigi af sömu rót runnar og kröfur A. Fyrir Hæsta- rétti var á það fallist, að kröfur S á hendur A væru af sömu rót runnar og kröfur í aðalsök, og þær mætti heimta í gangsök. Hins vegar var talið, að nokkrar kröfur S væru ekki samrættar kröfum í aðalsök, og þeim vísað frá Efnisskrá XCVII Bls. bæjarþinginu. Kröfur S á hendur B og C, sem ekki voru málsaðiljar í aðalsök, var vísað frá héraðsdómi, enda væri eigi heimilt fyrir S að sækja þessar kröfur í máli á hend- UP Á 2... 571 Kyrrsetning. J var framkvæmdastjóri fyrirtækis. Hann lést. Vinnuveitandi hans taldi, að verulega skorti á, að gerð væri grein fyrir fé því, er J skyldi hafa undir höndum. Lét vinnuveitandinn leggja löghald á eignir dánarbúsins til tryggingar fyrir skuld, og krafðist síðan staðfestingar löghaldsins. Stefndi hann ekkju J fyrir hönd dánarbús hans svo og skiptaráð- anda í því lögsagnarumdæmi, þar sem búi skyldi skipt. Ekkjan hafði ekki fengið leyfi til setu í óskiptu búi og hún og samerfingjar hennar höfðu ekki fengið leyfi til einka- skipta. Erfingjar höfðu heldur ekki tekið ábyrgð á greiðslu skulda, sem kynnu að hvíla á dánarbúinu. Var því talið, að óheimilt hefði verið að kyrrsetja eignir dánarbúsins. sbr. 34. gr. laga nr. 3/1878, og vinnuveitandanum bæri að bera fyrir skiptaráðanda þær kröfur, sem hann taldi sig eiga á hendur J, er hann lést, sbr. 33. gr. laga nr. 3/1878, en ekki var heimilt að stefna skiptaráðanda fyrir hönd dánarbúsins fyrir almenna dómstóla. Þá var ekki rétt að beina málssókninni að ekkjunni vegna dánarbúsins, þar sem hún var ekki að réttu lagi í fyrirsvari fyrir það. Var því kyrrsetningargerðin felld úr gildi og hinn áfrýjaði dómur ómerktur og málinu vísað frá bæjarþinginu ...... 186 Í máli einu hafði verið gert löghald til tryggingar skaðabóta- kröfu. Fram kom, að eign sú, sem lagt hafði verið löghald á, hafði verið seld á nauðungaruppboði, áður en dómur gekk í Hæstarétti, án þess að nokkurt fé kæmi sem andlag löghalds. Fyrir Hæstarétti voru aðiljar sammála um, að löghaldið væri þar með fallið niður, og gerðu þeir engar kröfur vegna löghaldsgerðarinnar ............020.00.00... 905 Kærufrestur. Sjá og kærumál. Frávísunardómur í máli var kveðinn upp í héraði 8. janúar 1974 og tilkynntur lögmönnum aðilja samstundis. Lögmað- ur annars aðiljans tilkynnti dómaranum munnlega, að hann mundi kæra dóminn til Hæstaréttar. Endurrit mun hafa borist lögmanninum þann 28. janúar 1974, en kæra hans til héraðsdómara barst eigi fyrr en 31. s. m. Kærufrestur samkvæmt 22. gr. laga nr. T5/1973 var því liðinn er kæra var afhent héraðsdómara, en munnleg tilkynning umboðs- manns sóknaraðilja til héraðsdómara er ekki fullnægjandi. Var málinu því sjálfkrafa vísað frá Hæstarétti .......... 329 XCVIII Efnisskrá Bls. Kærumál. A. Einkamál. 1. Frávísun frá héraðsdómi. Héraðsdómari vísaði máli um bætur vegna vatnsskemmda frá dómi vegna gagnaskorts. Var það kært. Talið, að héraðs- dómari hefði eigi bent aðiljum á þörf þess að afla sér- fræðilegra gagna um ýmis atriði og því eigi talin ástæða til að vísa málinu frá dómi. Frávísunarðómur úr gildi felldur .............0...00.000 00 76 Víxli einum, án útgáfu- og greiðsludags, hafði verið stolið, og hafði sá, er tók, skráð á hann útgáfuðag og greiðsludag. Víxillinn komst síðar í hendur aðilja, er stefndi víxilskuld- ara. Héraðsdómari vísaði málinu frá dómi, þar sem skjalið fullnægði ekki skilyrðum 1. gr. víxillaga nr. 93/1933 um form víxils. Hæstiréttur felldi frávísunardóminn úr gildi og vísaði málinu heim í hérað til löglegrar meðferðar, þar sem skjal það, sem málssóknin var reist á, væri víxill að formi til og mætti því reka mál til heimtu skuldar samkv. því í samræmi við ákvæði 17. kafla laga nr. 85/1936. Sér- atkvæði .................00.0 00. 141 Í máli einu, er A höfðaði gegn S, gagnstefndi S og gerði þar Ýmsar kröfur, m. a. á hendur B og C. Héraðsdómari vísaði gagnsök frá dómi, þar sem þær kröfur, er S hefði uppi, væru eigi af sömu rót runnar og kröfur A. Fyrir Hæsta- rétti var á það fallist, að kröfur S á hendur A væru af sömu rót runnar og kröfur í aðalsök og þær mætti heimta í gagnsök. Hins vegar var talið, að nokkrar kröfur S væru ekki samrættar kröfum í aðalsök og þeim vísað frá bæjarþinginu. Kröfum S á hendur B og C, sem ekki voru málsaðiljar í aðalsök, var vísað frá héraðsdómi, enda væri eigi heimilt fyrir S að sækja þessar kröfur í máli á hend- Ur ÁA 0... örl Máli var vísað frá héraðsdómi vegna vanreifunar. Frávísunar- dómur kærður, en staðfestur í Hæstarétti ................ 810 Í máli einu var bifreiðareiganda og vátryggingarfélagi stefnt óskipt til greiðslu. Var krafa á hendur bifreiðareiganda byggð á venjulegum ábyrgðarreglum bifreiðareiganda og greiðsluskylda vátryggingarfélagsins á 1. og 2. málsgr. 74. gr. umfi. Hins vegar var varakrafa á hendur vátryggingar- félaginu á því byggð, að starfsmaður þess hefði lofað greiðslu. Héraðsdómur taldi, að þar sem kröfur væru að nokkru leyti byggðar á mismunandi grundvelli, væri kröfu- gerð andstæð ákvæðum 1. mgr. 47. gr. laga nr. 85/1936, og var málinu því vísað frá dómi. Talið, að eigi leiddi það til frávísunar, þótt varakrafa væri að öðrum þræði reist á lof- orði fyrirsvarsmanna vátryggingarfélagsins. Var frávísun- Efnisskrá KCIX Bls. ardómurinn því úr gildi felldur ...................0.0.... 833 Máli einu til heimtu skaðabóta vegna galla á húsi vísað frá héraðsdómi vegna vanreifunar og óljóss málatilbúnaðar. Talið, að málatilbúnaður væri eigi því til fyrirstöðu, að efnisdómur yrði lagður á málið, og var því frávísunar- dómur felldur úr gildi .................00.. 0... n 849 Talið, að málsaðiljar hefðu skuldbundið sig til að fresta mála- ferlum sín á milli og fella þau niður, er efndur hefði verið samningur, sem þeir gerðu um þessi efni. Héraðsdómari vísaði því máli um þetta efni frá dómi, og var sú úrlausn staðfest af Hæstarétti ...............0..0200020.. 0. 0... 860 Ó, sem hefur leyfi til málflutnings fyrir héraðsdómi, en er full- trúi í fjármálaráðuneytinu, hafði flutt fyrir héraðsdómi tvö mál fyrir ríkissjóð. Krafðist hann þess, að stjórn Lög- mannafélags Íslands úrskurðaði honum hæfilegt endurgjald fyrir flutning mála þessara. Stjórnin vísaði þessu máli frá sér, þar sem Ó væri fastur starfsmaður fjármálaráðuneyt- isins. Úrskurður þessi var staðfestur, þar sem talið var, að stjórnin hefði ekki úrskurðarvald um þóknun fyrir slík störf, sbr. 1. gr. reglugerðar nr. 31/1971, sbr. 8. gr. laga nr. 61/1942 ..........20..0000 ner 955 Gagnsök í máli einu var talin svo vanreifuð, að henni var vísað frá dómi. Staðfest af Hæstarétti ........................ 1057 Á árinu 1969 fór fram nauðungaruppboð á eign einni, Er upp- boðshaldari hugðist gefa út útlagningarafsal til hæstbjóð- anda, kom í ljós, að eftir að uppboð hafði farið fram hinn 8. september 1969, hafði verið þinglýst veðskuldabréfi með tryggingu Í eign þeirri, er selja skyldi. Þrátt fyrir þetta gaf yfirborgarfógeti út afsal til hæstþjóðanda hinn 15. septem- ber 1969 og afmáði fyrrgreint veðskuldabréf úr veðmála- bókum. E, sem taldi sig vera eiganda fyrrgreinds veð- skuldabréfs, höfðaði mál á hendur ríkissjóði til greiðslu skaðabóta með stefnu 11. mars 1971. Máli þessu var vísað frá héraðsdómi með skíirskotan til 34. gr. laga nr. 85/ 1936. Var sá dómur staðfestur í Hæstarétti .............. 1119 2. Frávísun frá Hæstarétti. Frávísunardómur var kveðinn upp í héraði 8. janúar 1974, og voru hvorki aðiljar né umboðsmenn þeirra viðstaddir dóms- uppsögu. Dómsformaður tilkynnti lögmönnum aðilja sam- dægurs um málsúrslitin. Lögmaður sóknaraðilja tjáði þá dómsformanninum munnlega, að hann mundi kæra dóminn til Hæstaréttar. Endurrit dómsins mun hafa borist til lög- mannsins 28. janúar 1974, en kæra sóknaraðilja barst hér- aðsdómara 31. s. m. Er kæra þessi barst, var kærufrestur samkvæmt 22. gr. laga nr. 75/1973 liðinn, en munnleg til- Cc Efnisskrá kynning til héraðsdómara var eigi fullnægjandi. Var málinu vísað frá Hæstarétti ..................0.0.00.0 0... Héraðsdómari synjaði um frest til vitnaleiðslu og aðiljayfir- heyrslu. J kærði úrskurðinn. Kærumálinu vísað frá Hæsta- rétti, þar sem lagaheimild skorti til kæru ................ Kærður var frestsúrskurður héraðsdómara. Sóknaraðili sendi Hæstarétti hvorki kröfur né greinargerð og kæra hans var eigi svo úr garði gerð sem skylt var samkvæmt 22. og 23. gr. laga nr. 75/1973. Var málinu því vísað frá Hæstarétti Aðili í máli einu krafðist þess, að héraðsdómari leiðrétti alls 17 tiltekin atriði í dómi sínum. Héraðsdómari tilkynnti, að hann væri reiðubúinn að leiðrétta þrjár ritvillur í endur- riti, en að öðru leyti væri honum óheimilt að breyta upp- kveðnum dómi. Aðilinn kærði þessa ákvörðun dómarans. Kærumálinu vísað frá Hæstarétti, þar sem lagaheimild skorti til kæru ...........000000 0000... 3. Frestir. Héraðsdómari synjaði um frest til yfirheyrslu vitna og varnar- aðilja. J kærði úrskurð þennan, en kæru þessari var vísað frá Hæstarétti, þar sem lagaheimild skorti til kæru þessa máls ..........02.0202 00 ess M kærði úrskurð fógetadóms um frest og krafðist þess, að fresti til handa gerðarþola yrði synjað og málið tekið til efnismeðferðar. Hinn kærði úrskurður var talinn svo gall- aður, að hann var ómerktur og málinu vísað heim í hérað Kærður var úrskurður héraðsdómara, þar sem frestur var veittur í máli. Málinu var vísað frá Hæstarétti, þar sem sóknaraðili sendi Hæstarétti hvorki kröfur né greinargerð, og krafa hans var eigi svo úr garði gerð, sem skylt er sam- kvæmt 22. og 23. gr. laga nr. TO/1973 .........00.000000... 4. Málskostnaður. M, sem fór með mál til heimtu bóta vegna banaslyss eigin- manns H og barna hennar, fékk gjafsókn í héraði og var skipaður talsmaður þeirra. Dómur gekk í héraði, og var þar dæmt, að H og börn hennar skyldu fá nokkrar bætur. Þá var dómþola dæmt að greiða nokkurn málskostnað, er renna skyldi í ríkissjóð. Þá voru í dóminum ákveðin mál- flutningslaun til M, sem voru ákveðin kr. 175.000.00 svo og útlagt fé. Dómþoli greiddi dómskuldina til M. Við upp- gjör sitt við H reiknaði hann málflutningsþóknun sína og útlagt fé kr. 185.439.00 hærra heldur en dæmt hafði verið sem gjafsóknarkostnaður, en það fé hafði hann fengið greitt úr ríkissjóði. Talið, að samkvæmt skýlausum ákvæðum 11. kafla laga nr. 85/1936, sbr. 2. málsgrein 13. gr. laga nr. 61/ Bls. 329 538 807 961 538 554 807 Efnisskrá CI Bls. 1942 og 2. gr. þeirra laga, skuli málflutningslaun tals- manns gjafsóknar- og gjafvarnarhafa ákveðin með dómi og talsmenn eigi ekki rétt á frekari málflutningslaunum. Var M því dæmt að endurgreiða H hið umdeilda fé. Sér- atkvæði ..............200.2000 0. 457 5. Vanhæfi dómara. 6. Ýmis kæruatriði. S krafðist þess hinn 1. apríl 1974, að lagt yrði löghald á eignir K til tryggingar skuld einni. Af hendi K var bent á tvær bifreiðir. Þá var bókað í fógetabók, að sóknaraðili krefð- ist vörslusviptingar á annari bifreiðinni. Fógeti lýsti því hins vegar yfir, að hann gerði löghald í framangreindum bifreiðum til tryggingar kröfunum, en ekki var tekin af- staða til kröfunnar um vörslusviptingu. Lögmaður S lýsti í kæru kröfum sínum svo, að er gert var löghald í bifreið- unum, hafi honum verið afhentar vörslur annarar bifreið- arinnar. Hafði hann tekið við bifreiðinni og beðið um, að hún mætti standa fyrir utan skrifstofu dómarans og jafn- framt beðið dómarafulltrúa að varðveita kveikjulykil og afhenda hann ekki nema samkvæmt leyfi. Skömmu síðar hafi dómarafulltrúinn hringt til hans og tilkynnt, að hann hefði tekið þá ákvörðun að afhenda K bifreiðina og gert það. Kærði S þessa ákvörðun. Málefni það, sem um var fjallað í kærunni, var eigi talið sæta kæru lögum sam- kvæmt. Var málinu því vísað frá Hæstarétti ............ 541 Með úrskurði fógetaréttar Þingeyjarsýslu 26. maí 1974 var úr- skurðað, að barn eitt yrði tekið af föður þess og fengið í hendur móður með beinni fógetagerð. Úrskurðinum var áfrýjað til Hæstaréttar. Móðirin krafðist þess, að henni yrði afhent barnið samkvæmt innsetningargerðinni. Var á það fallist af fógetaréttinum, en sá úrskurður var kærður. Talið varhugavert að afhenda móðurinni barnið með beinni fógetagerð, áður en dómur Hæstaréttar hefði gengið um hinn áfrýjaða efnisúrskurð. Slík fullnusta gæti raskað hög- um barnsins og væri í brýnni andstöðu við meginreglur barnaverndarlaga. Ákvæði 44, gr. laga nr. 19/1887 voru eigi talin binda dómstóla að þessu leyti. Var því hinn gerði úrskurður felldur úr gildi og ákveðið að fógetagerð skyldi eigi fram fara að sinni ............02.0...0. enn. 678 L og M giftust 29. apríl 1950. Móðir M andaðist 20. mars 1961, og fékk eiginmaður hennar, E, leyfi til setu í óskiptu búi. Þau L og M skildu að borði og sæng 5. september 1972. E andaðist 1973. L taldi sig eiga rétt á helmingi móðurarfs M, en bú E var til skipta í Hafnarfirði. Fór L fram á það við CII Efnisskrá Bls. skiptarétt Reykjavíkur, að bú hennar og M yrði tekið upp til framhaldsskipta af þessu efni. Kröfu þessari var synjað, þar sem móðurarfur M stæði inni í dánarbúi foreldra hans, sem væri til skiptameðferðar í Hafnarfirði og L ætti ekki til arfs að telja eftir þau. Gæti því skiptaráðandi í Reykja- vík ekki, að svo komnu máli, úrskurðað um þá kröfu .... 1015 D rak mál fyrir sjó- og verslunardómi Keflavíkur. Hinn 21. janúar 1972 lýstu lögmenn aðilja, að gagnasöfnun væri lokið, og var málinu frestað til munnlegs flutnings. Hinn 23. ágúst 1974 ákvað héraðsdómari munnlegan flutning málsins, og var lögmönnum aðilja tilkynnt það með bréfi. Dómarinn frestaði flutningi málsins í eina viku vegna anna og taldi sig hafa tilkynnt lögmönnunum það símleiðis. Ekki var sótt þing af hendi D hinn 10. október 1974 og hóf dóm- arinn þá málið. Lögmaður D mótmælti, að hann hefði fengið tilkynningu um það hvenær málið skyldi flutt, þegar því var frestað 3. október 1974. Þar sem héraðsdómari gætti eigi fyrirmæla 102. gr. laga nr. 85/1936 var talið óheimilt að hefja málið og var því dómsathöfnin felld úr gildi og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar ...... 1054 B. Opinber mál. 1. Atvinnuréttindi. 2. Ákæra. 3. Dómssátt. 4. Frávísun frá Hæstarétti. Hinn 24. mars 1971 varð V eiginkonu sinni að bana. Var höfðað refsimál á hendur honum. Var hann sýknaður af refsi- ákærunni, þar sem talið var sannað, að hann hefði unnið verkið í bráðu geðveikiskasti. Að kröfu tilsjónarmanns V var úrskurðað af sakadómi 20. desember 1973, að V skyldi látinn laus úr öryggisgæslu að uppfylltum nánari skilyrð- um. Saksóknari kærði úrskurð þennan til Hæstaréttar. Talið, að skv. 62. gr. laga nr. 19/1940 geti dómsmálaráð- herra leitað úrskurðar héraðsdómara þar sem öryggis- gæslustofnun er, hvort öryggisgæsla sé nauðsynleg og hið sama getur tilsjónarmaður, að uppfylltum ákveðnum skil- yrðum. Úrlausn héraðsdóms má skjóta til Hæstaréttar og skal dómsmálaráðherra beita þeirri málskotsheimild, en ekki saksóknari. Var málinu því vísað frá Hæstarétti .... 322 5. Gæsluvarðhald. J var úrskurðaður í sakadómi í gæsluvarðhald allt að 20 dög- Efnisskrá um. Var úrskurður sá staðfestur í Hæstarétti ............ Sakaður maður úrskurðaður í gæsluvarðhald, en hann var grun- aður um þjófnað og fleira. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem staðfesti hann ...............0...0..0. Sakaður maður var úrskurðaður í 20 daga gæsluvarðhald, en hann var grunaður um brot gegn 17. og 26. kafla alm. hegningarlaga. Úrskurðurinn var staðfestur .............. Sakaður maður var í héraði úrskurðaður til að sæta gæsluvarð- haldi í 60 daga, og var það staðfest í Hæstarétti .......... Héraðsdómari úrskurðar sakaðan mann til þess að sæta gæslu- varðhaldi í 60 daga. Í Hæstarétti var gæsluvarðhaldið stytt í allt að 30 daga .............000200 00 rss ss Sakaður maður hafði verið úrskurðaður í gæsluvarðhald 45 daga, en kærði úrskurðinn. Gæsluvarðhaldsúrskurðurinn var staðfestur .........2...022.2.2000 0. ens 6. Húsleit. T. Vanhæfi dómara. Í sakadómsmáli einu var þess krafist, að héraðsdómari viki sæti, og synjaði hann þeirri kröfu. Hinn sakaði maður kærði úr- skurð þennan, en þar sem ekki hafði verið aflað leyfis sak- sóknara ríkisins, var málinu vísað frá Hæstarétti ........ Landamerkjamál. Landbúnaður. Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðabrot. Landhelgissjóður. Skipstjóra fiskiskips, sem talið var að veiðum innan fiskveiði- markanna, dæmt að greiða sekt í Landhelgissjóð svo og að afli og veiðarfæri skips skyldu upptæk gerð til sjóðs- ÍNS ......0020202 ess 918, 926, Landaskipti. Skipti á löndum tveggja jarða fór fram 16. október 1962 með yfirlandskiptum. Fram kom, að við yfirlandskipti höfðu yf- irlandskiptamenn úthlutað annarri jörðinni landspildu úr landi jarðar, sem ekki var aðili að landskiptunum. Var grundvöllur landskiptanna því talinn rangur og yfirland- skiptin felld úr gildi. Þá var á það bent, að í málinu væri uppi ágreiningur um heildarstærð jarðanna og e. t. v. ágreiningur um landamerki ................00.....0.0.. Landvist. 528 812 942 959 1145 410 934 CIV Efnisskrá Launaskattur. Sjá skattar. Lausafjárkaup. Sjá kaup og sala. Lífeyrir. J hóf störf í L-banka 4. janúar 1928 og starfaði þar síðan. Hann greiddi iðgjöld í Eftirlaunasjóð starfsmanna L. J varð sjötugur 14. ágúst 1968, en að samkomulagi varð, að hann starfaði til ársloka 1968. Hélt hann sínum venjulegu laun- um. Hann krafði nú eftirlaunasjóðinn um eftirlaun sam- kvæmt reglum sjóðsins, en var synjað af sjóðstjórn og bankaráði. Fram kom, að hjá Lífeyrissjóði ríkisstarfsmanna var sá háttur á hafður, að starfsmaður, er hélt áfram starfi með fullum launum eftir 70 ára aldur, fékk eigi eftirlaun fyrr en hann hætti störfum. Er þetta í samræmi við ákvæði 7. gr. reglugerðar fyrir eftirlaunasjóð starfs- manna L. Með hliðsjón af þessu var ekki talið, að J ætti rétt til eftirlauna fyrr en hann í raun og veru léti af störf- UM 2....00sse str Líkamsáverkar. Kona ein var farþegi í bifreið og taldi, að bifreiðarstjórinn hefði dregið hana út úr bifreiðinni og hrint henni á gangstétt, og hún hlotið veruleg meiðsl. Skýrslur konunnar hins vegar voru mjög á reiki, og gat hún ekki gert örugga grein fyrir hvernig hún hefði hlotið meiðslin. Var bifreiðarstjórinn því sýknaður af ákæru í málinu .........0.00000 0000... 00... H, eigandi húsnæðis, sem notað var fyrir kaffistofu verka- Á á manna, lokaði því vegna deilna við leigutaka sína. Tveir verkamannanna þóttust eigi ná tækjum sínum út úr hús- inu, og urðu hnyppingar með mönnum og lögðu þeir hendur á H. Meiddist hann lítið eitt. Mönnum var dæmd refsing samkv. ákvæðum 217. og 231. gr. alm. hegningarlaga .... Loftför. Lóðir. Lóðarleigusamningar. Sjá og fasteignir. rinu 1940 fékk I leyfi eigenda jarðarinnar B til að flytja þangað smáhýsi eitt. Notaði I húsið til íbúðar vegna ibúðar- vandræða sinna. Í því sambandi gerðu aðiljar með sér samning, þar sem ákveðin var stærð lóðarinnar, en engin önnur atriði. I fékk leyfi byggingarnefndar hreppsins 1946 til að flytja húsið, og var leyfið veitt með því skilyrði, að það kæmi ekki í bága við framtíðarskipulag vega eða bygginga á því svæði, sem húsið væri flutt á. Síðar á sama ári fékk I leyfi til að byggja við húsið. H krafðist Bls. 660 öðð 843 Efnisskrá þess, að I rýmdi húsið af landinu. Talið, að hús það, sem hér um ræðir, væri mjög óvandað. Hin einfalda gerð lóðar- leigusamningsins benti í þá átt, að til þess hafi verið ætlast, að húsið fengi að standa á lóðinni um skamman tíma. Þá hafði landeigandi um langt skeið tekið fram, að einungis væri um bráðabirgðastöðu hússins að ræða. Heilbrigðisfull- trúi hafði talið, að húsið væri eigi íbúðarhæft. Með hliðsjón af öllu þessu var talið, að I hefði eigi getað vænst þess, að lóðarleigusamningurinn stæði um lengra tímabil en orðið væri. Var I því dæmt að flytja húsið burt af landinu að viðlögðum dagsektum ........0.0000eeeeee eeen Læknar. Sjá og mat og skoðun. Blóðrannsókn .... 1, 30, 275, 287, 452, 544, 567, 969, 1125, 1130, Geðheilbrigði ...........202000 00... ne sneri 322, Líkamsáverkar .......000000 0... 4, 356, 555, 843, 905, 977, Örorka .........0. 4, 356, 439, 905, 977, Læknaráð. Hæstiréttur leggur fyrir Læknaráð að láta uppi álit sitt á grund- velli læknisfræðilegra gagna, hvort vanheilindi barns verði rakin til þess, að móðirin fékk sjúkdóminn rauða hunda á meðgöngutíma þess ......000000000 000. enn Lög og lögskýring. Lögbann. Löggæslumenn. Hinn 21. desember 1968 var S á fundi einum í samkomuhúsi í Ákveðið hafði verið að fara hópgöngu og blysför um nafn- greindar götur að fundi loknum. Eigi hafði verið fengið leyfi lögregluyfirvalda til hópgöngu þessarar. Yfirstjórn lögreglu taldi sig geta leyft hópgönguna, en eftir annari leið en fundarboðendur höfðu tiltekið. S fór snemma af fundi, og er hann hugðist ganga frá fundarhúsinu, vörn- uðu lögreglumenn honum leiðar. og urðu nokkur orða- skipti milli S og eins lögreglumanns. Var S handtekinn og geymdur um stund í lögreglubifreið ásamt öðrum mönn- um, en síðan ekið að fangageymslu einni og látinn dvelja þar um nokkurn tíma. Að um það bil klukkustund liðinni var S sleppt úr haldi. Ekki var höfðað opinbert mál gegn S vegna þessa. S krafði ríkissjóð um skaðabætur vegna at- burðar þessa. Talið, samkvæmt gögnum málsins, að lög- reglumönnum hefði verið heimilt að handtaka S, sbr. 1. tl. 61. gr. laga nr. 82/1961, og fjarlægja hann af handtöku- CV Bls. 639 1154 681 1095 1095 543 CVI Efnisskrá stað, enda vildi hann ekki hlíta lögmætu umferðarbanni lögreglu, þar sem uggvænt var um upphlaup. S var haldið í vörslu lögreglunnar í lögreglubifreið og í fangageymslu í um það bil 1 klst. og 20 mínútur. Var talið, að með þessu hefði S eigi verið haldið föngnum svo lengi, að hann af þeim ástæðum ætti rétt til bóta úr ríkissjóði. Var það ekki talið skipta máli, að S var látinn laus áður en hann hefði verið yfirheyrður um sakargiftir, enda var slíkt fullheim-. ilt. Var ríkissjóður því sýknaður af skaðabótakröfu S. Sér- atkvæði ..............22.22. 0... sns ns Að því fundið, að lögreglumaður, er kom á vettvang afbrots, hvarf þaðan á brott og skyldi sakaðan mann einan eftir á meðan „.......0000000.0nn nr Löghald. Sjá kyrrsetning. Lögheimili. Lögjöfnun. Með lögjöfnun frá 2. mgr. 21. gr. laga nr. 95/1947 voru lækk- aðar skaðabætur úr hendi barns vegna tjóns, er það or- sakaði öðru barni ...........0..2.000000 00 0r nn Lögmannafélag Íslands. Kærður úrskurður Lögmannafélags um lögmannsþóknun ...... Ó, sem hefur leyfi til málflutnings fyrir héraðsdómi en er fulltrúi í fjármálaráðuneytinu, hafði flutt fyrir héraðsdómi tvö mál fyrir ríkissjóð. Krafðist hann þess, að stjórn Lög- mannafélags Íslands úrskurðaði honum hæfilegt endur- gjald fyrir flutning mála þessara. Stjórnin vísaði þessu máli frá sér, þar sem Ó væri fastur starfsmaður fjármálaráðu- neytisins. Úrskurður þessi var staðfestur, þar sem talið var, að stjórnin hefði ekki úrskurðarvald um þóknun fyrir slík störf, sbr. 1. gr. reglugerðar nr. 31/1971, sbr. 8. gr. laga nr, 61/1942 .........0.0000200.0n0nn rss Lögmenn. Að því fundið, að í ágripi hæstaréttarmáls höfðu verið tekin ýmis reikningsgögn um nauðsyn fram ...............0.... Hæstaréttarlögmaður víttur fyrir löglausa kæru úrskurðar í opinberu máli ............0200200 00 n0nsss ss Úrskurður stjórnar Lögmannafélags Íslands um lögmanns- þóknun kærður til Hæstaréttar ..................00.0.00... Að því fundið, að kæra í máli væri andstæð lögum og tilefnis- laus ........00000 nn Mál var þingfest í héraði 19. desember 1967. Á dómþingi 26. Bls. 413 681 356 457 955 186 410 457 Efnisskrá CvIl Bls. mars 1968 fengu lögmenn aðilja sameiginlegan frest um óá- kveðinn tíma til öflunar gagna. Næst kom málið fyrir á bæjarþingi 21. janúar 1971, og lögðu lögmenn aðilja þá fram nokkur gögn, lýstu gagnasöfnun lokið, og fór svo fram munnlegur málflutningur. Þessi dráttur var víttur ...... 594 Ó, sem hefur leyfi til málflutnings í héraði, en er fulltrúi í fjármálaráðuneytinu, hafði flutt fyrir héraðsdómi tvö mál fyrir ríkissjóð. Krafðist hann þess, að stjórn Lögmannafé- lags Íslands úrskurðaði honum hæfilegt endurgjald fyrir flutning mála þessara. Stjórnin vísaði þessu máli frá sér, þar sem Ó væri fastur starfsmaður fjármálaráðuneytisins. Úrskurður þessi var staðfestur, þar sem talið var, að stjórn- in hefði ekki úrskurðarvald um þóknun fyrir slík störf, sbr. 1. gr. reglugerðar nr. 31/1971, sbr. 8. gr. laga nr. 61/ 1942 .........0000 vers 955 Lögreglumenn. Sjá löggæslumenn. Lögræði. Lögsaga. B keypti ávana- og fíkniefni erlendis og skipulagði flutning þeirra til Íslands. Brot þetta féll undir refsisvið laga nr. 67/1970, og var því talið heimilt að refsa samkvæmt refsi- ákvæðum þeirra laga, þótt brotið væri framið erlendis, án þess að kanna þyrfti, hvort brotin væru refsiverð að lög- gjöf þeirra ríkja, er B dvaldi í, þegar hann kom ávana- og fíkniefnunum til flutnings til Íslands .................... 1018 Lögtak. Á árinu 1968 keypti K ásamt öðrum manni nýsmíðaðan bát af skipasmíðastöð einni. Var verð bátsins kr. 4.463.276.00. Hinn 1. mars 1970 seldi K og sameigandi hans bátinn fyrir kr. 5.000.000.00, og svo veiðarfæri fyrir kr. 500.000.00. Skatta- yfirvöld töldu, að veiðarfæraeign bátsins hefði í árslok 1969 verið talin kr. 250.000.00, en seld síðar á kr. 500.000.00, og væri því söluágóði kr. 250.000.00, sem væri skattskyldur, þar sem ósannað væri, að veiðarfærin hefðu verið Í eigu K og sameiganda hans í 3 ár. Þá hefðu K og sameigandi hans fengið vegna bátsins í fyrningar kr. 7T25.075.00. Bók- fært verð bátsins á söludegi næmi kr. 3.738.231.00, og sölu- ágóði því 1.261.799.00, sem væri að fullu skattskyldur, þar sem eigendur hefðu ekki átt bátinn í 3 ár. Helmingur af ágóða sölu veiðarfæra og báts skyldi færast K til tekna, eða kr. 755.899.00. Var K gert að greiða viðbótarskatta samkvæmt þessu og lögtak gert hjá honum til tryggingar CVIII Efnisskrá Að þeim. Talið, að reikna yrði K til tekna helming af ágóða seldra veiðarfæra, eða kr. 125.000.00. Þá var á það fallist, að telja bæri sem skattskyldan söluágóða mismun sölu- verðs og fyrningarverð bátsins. Að vísu væri hugtakið sölu- ágóði ekki skýrgreint í texta E-liðar 7. gr. laga nr. 90/ 1965, en með hliðsjón af ákvæðum 5. gr. reglugerðar nr. 45/ 1963 gæti sú túlkun og framkvæmd skattstjórnarvalda á þessu atriði staðist. Var því lögtakið leyft til tryggingar fyrrgreindum sköttum. Sératkvæði ...................... lokinni rannsókn rannsóknardeildar ríkisskattstjóra tók ríkisskattanefnd upp skatta H og ákvað honum af nýju tekju- og eignarskatt svo og kirkjugarðsgjald fyrir árið 1965— 1970. Var krafist lögtaks til tryggingar sköttum þess- um. Talið, að frestur sá til breytinga á framtölum skatt- þegna, sem greinir í 38. gr. laga nr. 90/1965, hafi verið liðinn, að því er varðar skattaár 1964 (gjaldárið 1965), þegar ríkisskattanefnd kvað upp úrskurð sinn 13. septem- ber 1971, en við það tímamark bæri að miða lok frests. Var því synjað um framgang lögtaksins, að því er varðaði þá skatta. Ríkisskattanefnd vék í úrskurðum sínum til hliðar framtölum H og áætlaði honum hreinar tekjur að stofni til þau ár. Var úrskurður ríkisskattanefndar einkum á því reistur, að skuldir H væru oftaldar og framtölin tortryggi- leg. Þá væri söluhagnaður af íbúð, er H hefði byggt og selt, grunsamlega lágur, en hann hefði eigi haldið bókhald um þetta atriði og engin gögn lagt fram. Þessi ákvörðun ríkisskattanefndar var felld úr gildi, þar sem nefndin hefði eigi nema að litlu leyti gert rökstudda grein fyrir því, á hverju tekjuaukning hvers árs væri reist. Þá hafi skýr- ingar H ekki verið teknar til rökstuddrar úrlausnar. Sá þáttur, er lýtur að söluhagnaði á íbúð, hefði alls ekki verið skírlega upp borinn fyrir H, en hann var eigi bókhalds- skyldur. Úrskurður ríkisskattanefndar var því reistur á röngum grundvelli og því eigi lögmæt undirstaða undir gjaldhækkanir þær, er lögtakskrafan laut að. Var lögtaks- gerðin því felld úr gildi og synjað lögtaks ................ Á skilaði skattframtali sínu fyrir árið 1968 eftir lok framtals- frests 1969, en áður en skattskrá var lögð fram. Skattstjóri áætlaði honum tekjur á grundvelli skattframtalsins, sem var metið sem kæra, en bætti við hreinar tekjur 15% sem viðurlögum. Á taldi, að eigi bæri að miða viðurlögin við álag á hreinar tekjur, heldur skattgjaldtekjur. Orðalag 37. gr. og 47. gr. laga nr. 90/1965 verður eigi skilið á annan veg en þann, að viðurlög skuli miða við hreinar tekjur. Þá var talið leitt í ljós, að skattlagaframkvæmd hefði verið að undanförnu með þessum hætti. Samkvæmt þessu var lagt Bls. 135 154 Efnisskrá CIX Bls. fyrir fógeta að framkvæma lögtak hjá Á til tryggingar eftirstöðvum skattsins, er stöfuðu af þessum atriðum .. 620 Hinn 10. mars 1969 tilkynntu Á og eiginkona hans, Ó, sem bæði áttu heima í Reykjavík, til firmaskrár Kópavogs, að þau rækju þar sameignarfélag með ótakmarkaðri ábyrgð undir nafninu ÁJ s/f. Þá segir í tilkynningunni, að firmað sé sjálfstæður skattaðili. Sameignarfélag þetta hóf mann- virkjagerð í Kópavogi sem verktaki á árinu 1969 og hélt þeirri starfsemi áfram fram á árið 1971. Hjónin Á og Ó skiluðu sameiginlegu skattframtali til skattstjórans í Reykjavík 1970 og töldu þar fram laun frá sameignarfé- laginu. ÁJ s/f sendi hins vegar á árinu 1970 skattframtal til skattstjórans í Reykjanesumdæmi. Var framtal þetta skráð á skattframtalseyðublað fyrir félög. Skattstjórinn í Reykjanesumdæmi mun hafa litið svo á, að sameignarfé- lagið væri ekki sjálfstæður tekjuskatts- og eignarskatts- greiðandi og sendi því framtal félagsins ásamt fylgiskjöl- um til Reykjavíkur. Hinn 6. október 1970 ritaði skattstjór- inn í Reykjanesumdæmi sameignarfélaginu bréf og lýsti því, að hann teldi félagið aðstöðugjaldsskylt í Kópavogi vegna starfsemi á árinu 1969, og óskaði upplýsinga um að- stöðugjaldsstofn, sem það veitti, og lagði skattstjórinn í Reykjanesumdæmi síðan aðstöðugjald á félagið í samræmi við það. Greiddi félagið gjald þetta 15. desember 1970. Skatt- stjórinn í Reykjavík tilkynnti hjónunum með bréfum 3. mars og 22. mars 1971, að tekjur og eignir sameignarfé- lagsins hefðu verið færðar á framtal þeirra árið 1970 og opinber gjöld hækkuð í samræmi við það. Þá væri þeim gert að greiða aðstöðugjald vegna rekstrarins í Kópavogi. Hjónin neituðu greiðslu skatta þessara og krafðist Gjald- heimtan í Reykjavík þá lögtaks hjá þeim. Talið, að skýra bæri ákvæði C.-liðs 5. gr. laga nr. 90/1965 þannig, að sam- eignarfélag með ótakmarkaðri ábyrgð geti ekki verið sjálf- stæður skattgreiðandi, ef ekki eru í félaginu aðrir félags- menn en hjón, er greiða saman tekjuskatt og eignarskatt. Var því talið, að rétt væri, að því er varðaði þessi gjöld, að telja eignir og tekjur félagsins með eignum og tekjum Þeirra hjóna. Um aðstöðugjald gilti á þessum tíma ákvæði 3. kafla laga nr. 51/1964. ÁJ s/f var skráð til heimilis í Kópavogi og hafði þar atvinnurekstur, og var því um að ræða atvinnustofnun heimilisfasta þar. Skattstjóranum í Reykjanesumdæmi var því heimilt að ákveða aðstöðugjald til Kópavogs vegna þessarar starfsemi og óheimilt að krefja hjónin um aðstöðugjald til Reykjavíkurborgar af sama gjaldstofni. Var því synjað um lögtak vegna aðstöðu- gjaldsins ..............0000200 0. 648 CX Efnisskrá Bls. Á skattframtali sínu 1970 reiknaði S sér til frádráttar tekjum vexti af skuld, að því er varðaði árið 1969, þótt gjalddagi vaxta væri eigi kominn og þeir ógreiddir. Talið, að ákvæði skattalaga stemmdu eigi stigu við. að sá háttur væri hafð- ur á um frádrátt vaxta, sem S hafði notað. Var á það bent, að atvinnurekendum væri leyfð slík framtalsmeðferð, sem S hefði haft. Var honum því talið heimilt að draga vextina frá tekjum, þótt eigi væru í gjalddaga fallnir og eigi greiddir. Sératkvæði ..............2.0.0000..00..0 0... 823 Rannsókn fór fram á skattframtölum S. Samkvæmt úrskurði ríkisskattanefndar voru skattar S teknir til endurskoðunar og honum gert að greiða viðbótarskatta vegna áranna 1965—-1968. Talið sannað, að skattframtöl S umrædd gjaldár hefðu verið tortryggileg og haldin ýmsum þeim annmörk- um, sem ekki hefðu verið gefnar viðhlýtandi skýringar á. Þá var S bókhaldsskyldur, en færði ekki lögmælt bókhald, og kvaðst hafa fargað reikningum og öðrum gögnum, sem hann byggði framtöl sín á. Var ríkisskattanefnd því heim- ilt, að frumkvæði ríkisskattstjóra, að víkja til hliðar fram- tölum gagnáfrýjanda og áætla honum tekjur af nýju. Að því er varðaði skattárið 1964 (gjaldárið 1965), þá kvað ríkisskattanefnd upp úrskurð sinn 28. september 1971, en við það tímatakmark ber að miða rof frests í þessu sam- bandi. Var því eigi heimilt að leggja á S viðbótargjöld vegna skattársins 1964. Með þessum athugasemdum var heimilað lögtak hjá S til tryggingar gjöldum þessum .... 944 Lögveð. Manndráp. S og G voru að drykkju. Undir morgun virðast þeir hafa orðið saupsáttir og G fleygt eða ýtt S út úr húsi því, er þeir dvöldu í Mun S hafa reynt að komast inn í húsið aftur. G þreif þá haglabyssu og skaut að innan á hurðina, og lenti skotið í S, sem lést. S var talinn sekur um mann- dráp og dæmdur til refsingar samkvæmt 211. gr. alm. hegningarlaga. Var honum dæmt fangelsi 9 ár .......... 681 Mat og skoðun. 1. Atvinnutjón: Tryggingastærðfræðingur reiknar tjón manns vegna lík- amsmeiðsla .........00000000000.... 4, 356, 439, 905, 977, 1095 Tryggingastærðfræðingur reiknar tjón ekkju og barna vegna láts eiginmanns ............0000. 0... sn nn 594 2. Áverkar og heilsutjón: Læknar lýsa áverkum og heilsutjóni 4, 356, 439, 555, 843, 905, 977. 1095 Efnisskrá 3. Blóðrannsókn: Bifreiðastjórn .... 1, 30, 275, 287, 452, 544, 567, 969, 1125, Blóðflokkar .............2000 ens 4. Fiskveiðabrot: Dómkvaddir menn skoða ratsjártæki og áttavita varðskips og Veiðiskips ..........00000000.. 0... 918, 926, Skólastjóri Stýrimannaskólans í Reykjavík lætur í té álits- gerð og markar á sjóuppdrátt staði veiðiskipa .. 918, 926, 5. Geðrannsókn: Læknar lýsa geðheilsu manns .........0000.00000... 322, 6. Ýmsar skoðunar- og matsgerðir eftir tímaröð í dómasafni: Dómkvaddir matsmenn skoða skemmdir af vatnsrennsli í húsi og lýsa skemmdum og meta hvað kosta muni úr að bæta ........0.00000eeeeness Dómkvaddir menn skoða galla á tvöföldu rúðugleri og meta hvað kosta muni úr að bæta ...........200000 00.00.0000... Matsmenn skoða brunaskemmdir á húsi og áætla hvað kosta muni úr að bæta .........022000 0000 .n nn Yfirmatsmenn skoða reikninga vegna viðgerðar á húsi eftir eldsvoða og segja til um hvort viðgerðarreikningar samsvari eðlilegri viðgerð á hinu skemmda húsi .......... Matsmenn skoða vatn og frárennsli þess og lýsa því .... Matsmenn samkvæmt 94. gr. laga nr. 76/1970 segja til um hver séu takmörk vatns í merkingu þeirra laga .......... Dómkvaddir menn lýsa skemmdum á skipi af strandi .. Skólastjóri Stýrimannaskólans í Reykjavík gefur álitsgerð um siglinga skips .......0.2000000000. enn. Dómkvaddir menn skoða galla á bifreið og segja til um hvað kosta muni úr að bæta ........2..2.0000.0 00 000... Dómkvaddir menn skoða galla á húsi og meta hvað kosta muni úr að bæta .............e.seeeseensrn 581, Dómkvaddir menn lýsa gerð gosdrykkjaflösku og senni- legum ástæðum fyrir því að hún sprakk í verslun einni .. Rannsóknarstofa efnagreinir ávana- og fíkniefni .... 219, 7. Þóknun matsmanna. 8. Örorka: Læknar meta örorku manns vegna líkamsmeiðsla 4, 356, 439, 905, 977, 9. Öryggiseftirlit ríkisins ........................ 905, 977, Matskostnaður. Sjá mat og skoðun. Matsmenn. Sjá mat og skoðun. Málflutningur. CXI Bls. 1130 1154 934 934 681 76 109 329 329 368 368 á4ð1 481 530 849 gr 1018 1095 1095 CXIlI Efnisskrá Málflytjendur. Sjá og lögmenn. Eiginmaður málsaðilja flytur mál af hennar hendi ............ 422 Málshöfðun. Málshöfðunarfrestur. Sjá málshöfðun. Málskostnaður. A. Einkamál. Í uppboðsmáli einu krafðist áfrýjandi þess, að úrskurður um, að uppboð skyldi fram fara, yrði felldur úr gildi. Uppboðs- beiðandi féllst á þetta, en krafðist þess, að málskostnaður yrði felldur niður. Verðbréf það, er uppboðið byggist á, var eigi talin gild uppboðsheimild, og var synjað um framgang uppboðsins og uppboðsbeiðanda því gert að greiða máls- kostnað bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ................ 299 M, sem fór með mál til heimtu bóta vegna banaslyss eigin- manns H og barna hennar, fékk gjafsókn í héraði og var skipaður talsmaður þeirra. Dómur gekk í héraði, og var þar dæmt, að H og börn hennar skyldu fá nokkrar bætur. Þá var dómþola dæmt að greiða nokkurn málskostnað, er renna skyldi í ríkissjóð. Þá voru í dóminum ákveðin mál- flutningslaun til M, kr. 175.000, svo og útlagt fé. Dómbþoli greiddi dómskuldina til M. Við uppgjör sitt við H reiknaði hann málflutningsþóknun sína og útlagt fé kr. 185.439 hærra heldur en dæmt hafði verið sem gjafsóknarkostnaður, en það fé hafði hann fengið greitt úr ríkissjóði. Talið, að samkvæmt skýlausum ákvæðum 11. kafla laga nr. 85/1936, sbr. 2. málsgrein 13. gr. laga nr. 61/1942 og 2. gr. þeirra laga, skuli málflutningslaun talsmanns gjafsóknar- og gjafvarnarhafa ákveðin með dómi og talsmenn eigi ekki rétt á frekari málflutningslaunum. Var M því dæmt að endurgreiða H hið umdeilda fé. Sératkvæði .............. 457 Í máli einu um iðnnámssamning var meistara dæmt að greiða málskostnað fyrir gerðardómi, héraðsdómi og Hæstarétti 1079 Í barnsfaðernismáli einu var N, sem sýknaður hafði verið í héraði, stefnt fyrir Hæstarétt, og lét hann sækja þing. Felldur var niður málskostnaður að því er hann varðaði .. 1154 Í máli einu um útburð úr húsnæði var í héraði synjað útburðar. Íbúðareigandi áfrýjaði málinu. Leigutaki rýmdi hins vegar húsnæðið og féll þá íbúðareigandi frá áfrýjun málsins, en leigutaki krafðist málskostnaðar. Eins og atvikum var hátt- að, var málskostnaður bæði í héraði og fyrir Hæstarétti látinn niður falla ........00200000000 enn 1166 B. Opinber mál. Ákæruvaldið fellur frá kröfu um áfrýjunarkostnað annan en Efnisskrá CXIII Bls málsvarnarlaun ..................0.. s.s 1 Saksóknari ríkisins lýsir því, að af hálfu ákæruvalds væri eigi krafist málskostnaðar úr hendi ákærða, en hann vildi una héraðsdómi. Var áfrýjunarkostnaður lagður á ríkissjóð .. 567 Málskostnað skipt með ákærðum ............0...00 00... 0... 1018 Ríkissaksóknari fellur frá kröfu um saksóknarlaun til ríkis- sjóðs, þar sem máli var áfrýjað af ákæruvaldsins hendi, en þess hafði eigi verið gætt í héraði, að hinn ákærði hafði áður undirgengist dómssátt, er hafði ítrekunaráhrif 1125, 1130 Meðsök. Sjá skaðabætur. Merkjadómur. Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar. Miskabætur. Sjá skaðabætur. Nafnréttur. Náðun. Með dómi 30. júní 1964 var Á dæmd varðhaldsrefsing og svipt- ur ökuleyfi takmarkaðan tíma vegna brota á umferðar- og áfengislögum. Varðhaldsrefsingunni var að ósk hans breytt með náðun í 3.300 króna sekt hinn 22. febrúar 1966. Skyldi varðhaldsrefsingin vera vararefsing fésektar. Hinn 27. janúar 1973 var Á við akstur bifreiðar með áhrifum áfengis. Talið, að ítrekunaráhrif dómsins frá 1964 hefðu verið fallin brott, er síðara brotið var fram, og var Á því einungis sviptur ökuleyfi í 1 ár vegna síðara brotsins .... 969 K hafði verið dæmdur fyrir ölvun við akstur 9. júlí 1968, en þeirri refsingu hafði 13. nóvember 1968 verið breytt með náðun í sekt. Talið, að dómur þessi hefði samt sem áður ítrekunaráhrif á brot K frá 19. júní 1973 ................ 1130 Nágrenni. Niðurfelling máls. Sjá hafning máls og útivist aðilja. Nytjastuldur. Opinber mál. Sjá atvinnuréttindi, áfengi, áfengislög, áfrýjun, ákæra, árás á opinberan starfsmann, ávana- og fíkniefni, bifreiðir, blóðrannsókn, botnvörpuveiðar, bókhald, brot í opinberu starfi, dómarar, dómstólar, fangelsi, farbann, fisk- veiðabrot, fíkniefni, fjársvik, frávísun, frelsissviptinð, fyrn- CXIV Efnisskrá Bls. ing, gagnaöflun, geðrannsókn, geðsjúkrahús, gæsluvarð- hald, handtaka, heimvísun, hilming, hlutdeild, ítrekun, kærumál, landhelgisbrot, landhelgissjóður, landráð, lík- amsáverkar, loftför, læknar, löggæslumenn, lögsaga, manndráp, mat og skoðun, náðun, nágrenni, nytjastuldur, ómerking, ómerking ummæla, óréttmætir verslunarhættir, prentréttur, rangur framburður fyrir dómi, refsiheimild, refs- ingar, sakaruppgjöf, saksóknarlaun, sáttir, siglingadómur, siglingalög, skattsvik, skilorðsbundnir dómar, skírlífisbrot, skjalafals, tékkamisferli, tilraun, togveiðar, tolllagabro!, umferðarlög, upptaka eigna, verðlagsbrot, verjandi í opin- beru máli, þjófnaður, ærumeiðingar, ölvun, öryggisgæsla. Opinberir starfsmenn. J hóf störf í L-banka 4. janúar 1928 og starfaði þar síðan. Hann greiddi iðgjöld í Eftirlaunasjóð starfsmanna L. Hann varð sjötugur 14. ágúst 1968, en að samkomulagi varð, að hann starfaði til ársloka 1968. Hélt hann sínum venjulegu laun- um. Hann krafði nú eftirlaunasjóðinn um eftirlaun sam- kvæmt reglum sjóðsins, en var synjað af sjóðstjórninni og bankaráði. Fram kom, að hjá Lífeyrissjóði ríkisstarfs- manna var sá háttur á hafður, að starfsmaður, er hélt áfram starfi með fullum launum eftir 70 ára aldur, fékk eigi eftirlaun fyrr en hann hætti störfum. Er þetta í sam- ræmi við ákvæði 7. gr. reglugerðar fyrir eftirlaunasjóðinn. Með hliðsjón af þessu var ekki talið, að J ætti ekki rétt til eftirlauna fyrr en hann í raun og veru léti af störfum .... 660 J, sem hafði með höndum byggingaframkvæmdir, fékk P og eiginkonu hans til að veita sér heimild til að veðsetja Íast- eign þeirra hjóna. Engrar fjárhæðar var getið í veðleyfi þessu. Gaf P veðleyfið til þess að gefa J kost á að nota það í sambandi við bankatryggingu vegna tilboðs í ákveðið verk. J afhenti hins vegar viðskiptabanka sínum veðleyfið til tryggingar viðskiptum sínum og til aukinnar yfirdráttar- heimildar. Var talið, að J hefði notað skjal þetta gagnstætt því, sem til var ætlast. Hins vegar (þótti eigi sannað, að ásetningur hans hefði staðið í öndverðu til að nota skjalið þannig. Var framferði has talið varða við 157. og 249. gr. almennra hegningarlaga. Bankastjórinn B, sem tekið hafði við fyrrgreindu veðleyfi, var hins vegar sýknaður af kröf- um ákæruvaldsins í máli þessu, enda engin vísbending fram komin um það, að honum hefði verið um það kunnugt, að leyfið var eingöngu veitt til að afla tryggingar vegna verktilboðsJ ..........0..0.0ess sr 870 V fór í bifreið sinni að sækja bróður sinn, J, sem kom með skipi frá útlöndum. Er þeir héldu frá skipinu, stöðvaði tollþjónn Efnisskrá CXV Bls. einn bifreiðina. V sinnti ekki stöðvunarmerki enda þótt tollþjónninn héldi í stýri bifreiðarinnar. Tollþjónninn drógst með bifreiðinni nokkurn spöl. Var V dæmd refsing vegna þessa samkvæmt 1. mgr. 106. gr. og 4. mgr. 220. gr. laga nr. 19/1940 .........0000.000eenesssnr 1110 S var ráðinn bryti að Litla-Hrauni 24. október 1966 með samn- ingi dagsettum sama dag. Í samningi þessum var ákveðið, að S væri ráðinn fyrst um sinn til 30. desember 1966 með þeim kjörum, sem í samningnum greindi, en væri ráðningu þá ekki lokið, framlengdðist samningurinn sjálfkrafa og verða þá uppsegjanlegur með þriggja mánaða fyrirvara af beggja hálfu. Hinn 27. september 1968 var S sagt upp starfa með þriggja mánaða fyrirvara frá 30. september að telja. Lét hann af störfum 30. desember 1968 og fékk greidd laun til þess tíma. S taldi uppsögn óheimila og ætti hann rétt á bótum vegna óheimillar uppsagnar, þar sem hann væri ráðinn svonefndri æviráðningu. Eigi var um það deilt, að lög nr. 38/1954 tækju til S sem ráðins starfsmanns. Talið með hliðsjón af 1. gr. laga nr. 55/1962 og a-lið 3. gr. laga nr. 29/1963, að heimilt væri að ráða þá menn, er þau lög taka til, með uppsagnarfresti. Samkvæmt þessum laga- ákvæðum hafi verið heimilt að ákveða uppsagnarfrest í ráðningarsamningi S og heimilt að segja honum upp. Eigi væri sannað, að hann ætti tilkall til lengri uppsagnarfrests en í samningi var ákveðinn. Samkvæmt þessu var ríkis- sjóður sýknaður af öllum kröfum S .......00000000000.. 1170 Opinberir styrkir. Ómaksbætur. Áfrýjanda máls, sem ekki sækir þing, gert að greiða ómaks- bætur ..........0000. 00 sess 451, 553 Ömerking. A. Einkamál. Eigendur og ábúendur jarða, er lágu að Mývatni, fengu gefna út opinbera stefnu og höfðuðu eignardómsmál. Kröfðust þeir þess í stefnu, að botn vatnsins ásamt botnsverðmætum öllum yrðu talin hluti landareignar þeirra aðilja, er lönd ættu að vatninu í óskiptri sameign þeirra og engir aðrir ættu þar eignaraðild. Ríkissjóður, er hafði hafið vinnslu efna á botni vatnsins, lét sækja þing og taldi sig eiga rétt- indi þessi utan netlagna. Þá sótti hreppur sá, er vatn þetta er Í og eigendur jarða í hreppnum, þeirra, er eigi áttu land að vatninu, einnig þing og kröfðust dóms fyrir því, að þeir ættu réttindi þarna. Í héraði var nokkrum kröfum í máli CXVI Efnisskrá Bls. þessu vísað frá dómi. Hæstiréttur vísaði málinu í heild frá héraðsdómi. Var það á því byggt, að sóknaraðiljar hefðu ekki aflað leyfis til höfðunar máls þessa, sbr. 220. og 217. gr. laga nr. 85/1936. Þá var einnig talið, að mál þetta væri þess efnis, að það yrði eigi höfðað og rekið sem eignarðdóms- mál skv. 220. gr. laga nr. 85/1936 .......00000000000.0.. 13 S krafðist þess í héraði, að máli yrði frávísað vegna þess, að það ætti að leggjast fyrir gerðardóm. Frávísunarkröfunni var hrundið. S kærði eigi frávísunarúrskurðinn. Er hann áfrýjaði aðalmálinu, krafðist hann ómerkingar þess, þar sem það skyldi leggja fyrir gerðardóm. Þar sem þess hafi eigi verið getið í áfrýjunarstefnu, að úrskurðinum væri áfrýjað til Hæstaréttar, sbr. 17. og 34. gr. laga nr. 57/1962, var ómerkingarkröfunni ekki sinnt ................0..... 163 J var framkvæmdastjóri fyrirtækis. Hann lést. Vinnuveitandi hans taldi, að verulega skorti á, að gerð væri grein fyrir fé því, er J skyldi hafa undir höndum. Lét vinnuveitandinn leggja löghald á eignir dánarbúsins til tryggingar fyrir skuld og krafðist síðan staðfestingar löghaldsins. Stefndi hann ekkju J fyrir hönd dánarbús hans svo og skiptaráð- anda í því lögsagnarumdæmi, þar sem búi skyldi skipt. Ekkjan hafði ekki fengið leyfi til setu í óskiptu búi og hún og samerfingjar hennar höfðu ekki tekið ábyrgð á greiðslu skulda, sem kynnu að hvíla á dánarbúinu. Var því talið, að óheimilt hefði verið að kyrrsetja eignir dánarbúsins, sbr. 34. gr. laga nr. 3/1878, og vinnuveitandanum bæri að bera fyrir skiptaráðanda þær kröfur, sem hann taldi sig eiga á hendur J, er hann lést, sbr. 33. gr. laga nr. 3/1878, en ekki væri heimilt að stefna skiptaráðanda fyrir hönd dánarbúsins fyrir almenna dómstóla. Þá var ekki rétt að beina málssókninni að ekkjunni vegna dánarbúsins, þar sem hún var ekki í réttu lagi í fyrirsvari fyrir það. Var því kyrrsetningargerðin felld úr gildi, hinn áfrýjaði dóm- ur ómerktur og málinu vísað frá bæjarþinginu .......... 186 T andaðist 14. mars 1967. Ekkja hans, L, fékk leyfi til setu í óskiptu búi 9. september 1967 með tveimur fjárráða börn- um þeirra hjóna. Hinn 8. ágúst 1969 krafðist A þess, að bú T yrði tekið til opinberra skipta, þar sem hann væri barn T og bæri arfur. Þessari kröfu var andmælt vegna dánarbús T. Ekkja T andaðist 17. mars 1972. Þrátt fyrir þetta var málinu haldið óbreyttu áfram fyrir skiptarétti. Börn þeirra T og L voru ekki aðiljar að málinu, en þeir voru erfingjar í búinu. Með hliðsjón til alls þessa var málsmeðferðin talin svo gölluð, að úrskurður skiptaráð- anda var felldur úr gildi .............0200 0000. 0n 0... 306 J, sem um langt skeið hafði verið forstjóri fyrirtækisins S, Efnisskrá CXVII Bls. krafði fyrirtækið um vangreidd laun fyrir tímabilið frá 1. júlí 1963 til 1. september 1968, og auk þess um laun frá 1. september 1968 til 15. janúar 1970. Talið, að gögn málsins um launkjör J væru allsendis ófullnægjandi, m. a. um þau launakjör, sem hann skyldi njóta fyrir 1. júlí 1963, er Kjara- dómur skipaði hann í launaflokk innan launakerfis ríkis- starfsmanna. Þá skorti fræðslu um skipti hans og S um launamál eftir 1. september 1968, Enn hefði launaágrein- ingur eigi verið borinn undir kjaranefnd, sbr. 2. og 3. tl. 24. gr. laga nr. 55/1962. Málið var því talið svo vanreifað af beggja málsaðilja hendi, að það væri eigi dómhæft, og var því héraðsdómur ómerktur og málinu vísað frá héraðs- ÁÓMI ..........0.0.2 002. 469 M kærði úrskurð fógetadóms um frest og krafðist þess, að fresti til handa gerðarþola yrði synjað og málið tekið til efnismeðferðar. Hinn kærði úrskurður var talinn svo gall- aður, að hann var ómerktur og málinu vísað heim í hérað 554 Í máli einu gerði málsaðili þá kröfu, að mál yrði ómerkt og vísað frá héraðsdómi, þar sem fjárnámsgerðir og uppboð, er það byggðist á, væru ógildar vegna þess, að þess hefði eigi verið gætt, að óhæfir menn hefðu framkvæmt þær. Þar sem greindum fjárnámsgerðum og nauðungaruppboð- um var ekki áfrýjað, voru þessar kröfur eigi taldar koma til greina ..............2...0.0. s.s 668 D rak mál fyrir sjó- og verslunarðómi Keflavíkur. Hinn 21. janúar 1972 lýstu lögmenn aðilja, að gagnasöfnun væri lokið og að málinu væri frestað til munnlegs flutnings. Hinn 23. ágúst 1974 ákvað héraðsdómari munnlegan flutn- ing málsins, og var lögmönnum aðilja tilkynnt það með bréfi. Dómarinn frestaði flutningi í eina viku vegna anna og taldi sig hafa tilkynnt lögmönnunum það símleiðis. Ekki var sótt þing af hendi D hinn 10. október 1974, og hóf dóm- arinn þá málið. Lögmaður D mótmælti, að hann hefði fengið tilkynningu um það, hvenær málið skyldi flutt þegar því var frestað 3. október 1974. Þar sem héraðs- dómari gætti eigi fyrirmæla 102. gr. laga nr. 85/1936, var talið óheimilt að hefja málið, og var því dómsathöfnin felld úr gildi og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar ...............20.0000. nn 1054 B. Opinber mál. Prentréttur. Prestar. Sjá embættismenn. Að því fundið, að í prestsþjónustubók var barn skráð barn CXVIII Efnisskrá ákveðins manns eftir einhliða skýrslu móður og að mann- inum fornspurðum ........2.00000 eens Rangur framburður fyrir dómi. Refsiheimildir, Refsiákvæði laga nr. T7/1970 talin sett með stjórnskipulegum hætti og því gildar refsiheimildir .................. 219, Refsingar. Manni dæmt varðhald 10 daga fyrir brot á áfengislögum og umferðarlögum .............2000. 00 0n enn Manni dæmt varðhald 30 daga fyrir brot á áfengislögum og umferðarlögum .........0.20.00.0.0 eeen Manni dæmt fangelsi í tvo mánuði fyrir þjófnað ............ Manni dæmt fangelsi í 6 mánuði og 75.000.00 kr. sekt í ríkis- sjóð fyrir innflutning og dreifingu á ávana- og fíkniefnum Manni dæmt fangelsi í 4 mánuði og 50.000.00 króna sekt í ríkis- sjóð vegna innflutnings og dreifingu á ávana- og fíkni- EFNUM ........0000n ss Manni dæmt fangelsi í 3 mánuði og 50.000.00 króna sekt í ríkis- sjóð fyrir innflutning og dreifingu á ávana- og fíkniefnum Manni dæmt varðhald í 3 mánuði, skilorðsbundið, fyrir dreif- ingu á ávana- og fíkniefnum ..........2000.00 0... 0... Manni dæmt varðhald í 2 mánuði, skilorðsbundið, fyrir dreif- ingu á ávana- og fíkniefnum .........000000 00... 0... Manni dæmt varðhald í 2 mánuði, skilorðsbundið, fyrir dreif- ingu á ávana- og fíkniefnum .........000000 00. 00... Manni dæmt varðhald í 15 daga fyrir brot á áfengis- og um- ferðarlögum ..........0.00.0s eeen Manni dæmt varðhald 10 daga fyrir brot á áfengis- og um- ferðarlögum .........202000 0000 nn nn 287, Manni dæmd kr. 30.000 sekt vegna brota á siglingalögum .... Manni dæmd sekt, kr. 23.000, fyrir hilmingu og brot á áfengis- lögum og umferðarlögum .........000000 0... n0 Manni dæmt 15 daga varðhald og sviptur ökuleyfi í eitt ár fyrir akstur bifreiðar með áhrifum áfengis .............. Manni dæmt fangelsi 9 ár fyrir manndráp .........0.0.0.000... Tveimur mönnum dæmd sekt, kr. 5.000, fyrir líkamsárás .... Maður dæmdur fyrir fjársvik í 3 mánaða fangelsi. Hegningar- AUki ........000 0000 Skipstjóra á fiskiskipi dæmd sekt, kr. 500.000, en til vara 3 mánaða varðhald, vegna fiskveiðabrots ............00.... Skipstjóra á fiskiskipi dæmd 60.000 króna sekt og til vara 20 daga varðhald vegna fiskveiðabrots ................ 926, Bls. 1154 1018 30 69 219 219 219 219 219 452 481 544 öTT 681 843 870 918 934 Efnisskrá CXIX Bls. Ökumanni, sem ekið hafði bifreið sinni með áhrifum áfengis, dæmt 10 daga varðhald og sviptur ökuleyfi í lár ........ 969 Mönnum dæmd refsing fyrir neyslu og viðskipti með ávana- og fíkniefni ..............000 nn 1018 Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög: a. Sekt dæmd án vararefsingar. b. Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing: Fjárhæð sektar kr. 75.000.00. Varðhald 35 dagar .......... 219 Fjárhæð sektar kr. 50.000.00. Varðhald 20 dagar .......... 219 Fjárhæð sektar kr. 50.000.00. Varðhald 20 dagar .......... 219 Fjárhæð sektar kr. 30.000.00. Varðhald 10 dagar .......... 481 Fjárhæð sektar kr. 75.000.00. Varðhald 12 dagar .......... 544 Fjárhæð sektar kr, 5.000.00. Varðhald 3 dagar ............ 843 Fjárhæð sektar kr. 500.000.00. Varðhald 3 mánuðir ........ 918 Fjárhæð sektar kr. 60.000.00. Varðhald 20 dagar .......... 926 Fjárhæð sektar kr. 60.000.00. Varðhald 20 dagar .......... 934 Fjárhæð sektar kr. 50.000.00. Varðhald 20 dagar .......... 1018 c. Skilorðsbundin refsing dæmd ..........00000000.0... 219, 1018 d. Varðhald dæmt ...... 1, 30, 219, 275, 287, 452, 567, 969, 1125 e. Fangelsi dæmt ...........0000000.000.. 69, 219, 681, 870, 1018 f. Upptaka eigna dæmd ................ 219, 918, 926, 934, 1018 g. Svipting verslunarleyfis dæmd. h. Svipting ökuleyfis dæmd 1, 30, 275, 287, 452, 544, 567, 969, 1125 i. Ómerking ummæla. Réttarfar. Sjá aðfarargerðir, aðför, aðgerðarleysi, aðild, aðild- areiður, áfrýjun, áfrýjunarfrestur, áfrýjunarleyfi, ákæra, birting laga og stjórnvaldaerinda, dómarar, dómhæfi kröfu, dómstólar, eignardómsmál, endurrit skjala, endur- upptaka máls, félagsdómur, fjárnám, fógetagerðir, frávís- un, frestir, fyrning, gagnaöflun, gerðardómar, gjafsókn, gjafvörn, hafning máls, heimvísun, innsetningargerðir, kyrrsetningar, kærufrestur, kærumál, lög, lögskýring, lög- bann, löghald, löggæslumenn, lögjöfnun, lögmenn, lögsaga, lögtak, málflytjendur, málflutningur, málshöfðun, máls- höfðunarfrestur, málskostnaður, náðun, niðurfelling máls, ómaksbætur, ómerking, réttarfarsvítur, sakarefni skipt, sáttir, segulbönd, sératkvæði, stefnur, stefnubirting, tóm- læti, uppboð, úrskurðir, útburðargerðir, útivist aðilja, vanreifun, varnarþing, venjuréttur, vitni, vörslusvipting, þingsókn, þingvottar. Réttarfarsvítur. Að því fundið, að rannsókn opinbers máls væri eigi jafn ræki- leg sem skyldi ............2000000 000 1 Í bréfi embættismanns eins, er lagt var fyrir Hæstarétt, var CXK Efnisskrá veist að héraðsdómara á óviðeigandi hátt, svo og nafn- greindum embættismanni. Þá var bréfið talið fela í sér skriflegan málflutning. Var þetta átalið ................ H framdi þjófnaðarbrot 15., 21. og 22. ágúst 1970. Ákæruskjal var gefið út vegna þessa 11. september 1970, en ákærði kom þó eigi fyrir dóm fyrr en 26. maí 1972, og var honum þá birt ákæruskjalið. Óskaði hann eftir því, að honum væri skipaður verjandi, sem þó var eigi gert, fyrr en 3. apríl 1973. Eftir venjulega vörn var málið dæmt 26. apríl 1973. Hinn 10. júlí 1972 framdi H annað þjófnaðarbrot, og var hann dæmdur í sakadómi vegna þess brots 17. nóvember 1972 og afplánaði þá þegar þá refsingu. Talið, að sameina hefði átt málin, sem stofnað var til með ákæruskjölum 11. september 1970 og 31. júlí 1972 og dæma í einu lagi. Var að þessu fundið .................0000.0 00 nv er Að því fundið, að í ágrip hæstaréttarmáls hefðu verið tekin ýmis reikningsgögn um nauðsyn fram .........00.00.... E var talinn hafa ekið bifreið með áhrifum áfengis 21. des- ember 1969. Lögreglurannsókn lauk 30. s. m. Ákæra var gefin út 14. apríl 1970, en dómsrannsókn hófst eigi fyrr en 26. nóvember 1971, er ákæra var birt E og hann yfir- heyrður fyrir dómi. Síðan var málið ekki tekið fyrir í saka- dómi fyrr en 17. janúar 1973 og dæmt hinn 6. maí 1973. Var þessi óhæfilegi dráttur víttur harðlega .............. Að því fundið, að dómari hafði kvatt til tvo löglærða sam- dómendur til að dæma mál með sér. Sú dómnefna studdist ekki við næga lagaheimild ................0200000 0000... Að því fundið, að dómari hafi eigi greint nægilega skilmerki- lega dómkröfur aðilja við munnlegan flutning máls ...... Hæstaréttarlögmaður víttur fyrir löglausa kæru í opinberu MÁ .........002002 0000 Í máli voru skýrslur málsaðilja og vitna eigi skráð í Þingbók heldur aðeins tekin á segulbönd, en síðan vélritað af segul- böndunum. Óstaðfest endurrit, þannig vélritað, var fest í dómsgerðir. Talið, að lög nr. 85/1936 veittu eigi beina heimild til þess að skýrslur aðilja eða vitna væru teknar á segulbönd, þannig að sú upptaka kæmi í stað skráningar í þingbók, svo sem brýnt er boðið um vitnaskýrslur í 3. málsgr. 173. gr. laga nr. 85/1936. Málsaðiljar andmæltu ekki þessari aðferð og vefengdu ekki efni skýrslnanna. Voru þær því lagðar til grundvallar við úrlausn málsins .. Að því fundið, að framburður sakaðs manns fyrir rannsókn- arlögreglu var eigi borinn jafnskírlega sem skyldi undir hann á dómþingi ...............2%.0.. nn nn Að því fundið, að annar samdómenda í máli var kvaddur til setu í dómi hinn 10. júní 1970. Dómsformaður háði Bls. 42 69 186 287 306 306 410 439 452 Efnisskrá CX%KI síðan einn dómfþing, en hinn samdómsmaðurinn var eigi kvaddur til setu í dóminum fyrr en 19. nóvember 1961, er munnlegur málflutningur fór fram. Var að þessu fundið .. Að því fundið, að kæra í máli væri andstæð lögum og tilefnis- las ......0000n ss Að því fundið, að í úrskurði einum voru aðiljar eigi greindir, málsatvikum og málsástæðum ekki lýst. Þá var úrskurður- inn eigi rökstuðdur ............00.000 0. er nn Að því fundið í opinberu máli, að rannsókn þess væri eigi svo rækileg sem skyldi. Þá hafði héraðsdómari eigi talið rétt að beita ákvæðum áfengislaga, sem getið var í ákæruskjali, án þess að rökstyðja þá niðurstöðu. Enn hafði héraðsdómari ákveðið, að refsing skyldi vera skilorðsbundin, en slíkt gekk í berhögg við áratuga dómvenju .........000.00.00.. Mál var þingfest á bæjarþingi 9. desember 1967. Á dómbþingi 26. mars 1968 fengu lögmenn aðilja sameiginlegan frest til öflunar gagna um óákveðinn tíma, og komu málin næst fyrir á bæjarþingi 21. janúar 1971. Lögðu lögmenn aðilja þá fram nokkur gögn, lýstu gagnasöfnun lokið, og fór þá fram munnlegur málflutningur. Var fundið að þessum drætti ..........20.020000 ne Að því fundið, að héraðsdómari hafi látið menn, er gáfu skýrslu fyrir löggæslumönnum, staðfesta skýrslu sína, án þess að þeir gæfu fyrst sjálfstæðar skýrslur í dómi um atvik máls. Þá var að því fundið, að lögreglumenn hefðu eigi verið samprófaðir innbyrðis og við sakaðan mann. Þá hefði þess eigi verið gætt að taka skýrslur af mönnum, er vita áttu um atvik .........202000 00 sn Að því fundið, að lögreglumaður, er kom á vettvang afbrots, hvarf þaðan á brott og skildi sakaðan mann einan eftir á meðan ...........0.0. ss Að því fundið, að vita- og hafnarmálastjóra var stefnt sem að- ilja máls við hlið samgönguráðherra, sem er æðra stjórn- vald í sömu stjórngrein ........2.00000 0000 nn Að því fundið, að í greinargerðum gætti nokkurs skriflegs mál- flutnings ..........00000 0000 Að því fundið, að forsendur gerðar væru eigi svo Ítarlegar sem skyldi og þar skorti rökstuðning .................. Að því fundið, að héraðsdómari gætti þess eigi, að ákærðir í opinberu máli höfðu krafist áfrýjunar dóms, en sendi dómsgerðir til fullnægju .........00.00000 0000... Að því fundið, að mál hefði dregist verulega fyrir héraðsdómi Að því fundið, að héraðsdómari hafði eigi kveðið á um mál- flutningslaun skipaðra talsmanna gjafsóknarhafa í héraði. Þá var að því fundið, að í héraðsdómi væru ummæli, er vörðuðu eldri dóm Hæstaréttar. Væru þau ummæli óvið- Bls. 530 541 554 567 594 681 681 TOT "ot To 843 901 CXXII Efnisskrá komandi úrlausn málsins og óviðurkvæmileg ............ Að því fundið, að héraðsdómari hafði tekið skýrslur af að- iljum máls, án þess að skýrslur væru skráðar í þingbók, en aðeins teknar á segulband. Þá var aðilja ekki gefinn kostur á að hlýða á skýrslu sína í heild áður en hann vék frá dómi. Síðan virtist munnlegur málflutningur hafa farið fram án þess að nokkuð væri skráð í þingbók, en ágrips- lýsing þess, er fram fór, töluð inn á segulbönd. Talið, að lög nr. 85/1936 veittu eigi heimild til að það, sem gerðist í þinghaldi, væri tekið á segulbönd, þannig að upptaka kæmi í stað skráningar í þingbók. Lögmenn aðila samþykktu þessa aðferð og vefengdu ekki að efni skýrslu aðilja væri rétt greint ............02...0..00. ss Að því fundið, að nokkrar vitnaskýrslur og aðilaskýrslur í máli voru teknar á segulbönd, en ekki skráðar í þingbók .. Talið, að rétt hefði verið að dæma mál vegna vinnuslyss með sérfróðum samdómendum ............0.. 0000... Að því fundið, að héraðsdómari hafi eigi prófað sakaðan mann sjálfstætt um sakarefni ..................0000. 0000... Að því fundið, að barn var samkvæmt gögnum máls skráð í prestsþjónustubók sem barn ákveðins manns eftir einhliða skýrslu móður og að manninum fornspurðum ............ Réttargæsla. Ritfrelsi. Ríkisstarfsmenn. Sjá opinberir starfsmenn. Sakarefm skipt. Sakhæfi. Saksóknarlaun. Í máli einu kom fram fyrir Hæstarétti, að eigi hafði í héraði verið gætt eldra dóms, er hafði ítrekunaráhrif. Var því eigi krafist saksóknarlauna af hendi ríkissaksóknara fyrir Hæstarétti .................0.0. 000 1125, Samaðild. Nokkrir menn störfuðu saman að innflutningi, dreifingu og neyslu ávana- og fíkniefna. Talið heimilt að sækja þá til saka í einu máli, sbr. 28. gr. laga nr. 82/1961 ............ Í máli einu, er A höfðaði gegn S, gagnstefndi S og gerði þar ýmsar kröfur, m. a. á hendur B og C. Héraðsdómari vís- aði gagnsök frá dómi, þar sem þær kröfur, er S hafði 962 97 1095 1130 1154 1130 219 Efnisskrá CXXKIII Bls. uppi, væru eigi af sömu rót runnar og kröfur A. Fyrir Hæstarétti var á það fallist, að kröfur S á hendur Á væru af sömu rót runnar og kröfur í aðalsök og þær mætti heimta í gagnsök. Hins vegar var talið að nokkrar kröfur S væru ekki samrættar kröfum í aðalsök og þeim vísað frá bæjarþinginu. Kröfum S á hendur B og C, sem ekki voru málsaðiljar í aðalsök, var vísað frá héraðsdómi, enda var eigi heimilt fyrir S að sækja þessar kröfur Í máli á hendur A .........000000 00 eens 571 Í máli einu var bifreiðareiganda og vátryggingarfélagi stefnt til greiðslu skaðabóta óskipt. Var krafa á hendur bifreið- areiganda byggð á venjulegum ábyrgðarreglum bifreiðar- eigenda og greiðsluskylda vátryggingarfélagsins á 1. og 2. mgr. 74. gr. umíl. Hins vegar var varakrafa á hendur vátryggingarfélaginu á því byggð, að starfsmaður þess hefði lofað greiðslu. Héraðsdómur taldi, að þar sem kröfur væru að nokkru leyti byggðar á mismunandi grundvelli, væri kröfugerð andstæð ákvæðum 1. mgr. 47. gr. laga nr. 85/1936, og var málinu því vísað frá dómi. Talið, að eigi leiði það til frávísunar, þótt varakrafa væri að öðrum þræði reist á loforði fyrirsvarsmanna vátrygg- ingarfélagsins. Var frávísunardómurinn því úr gildi felldur ..........0000.00 00 eens 833 Sameign. Samningar. Sjá og verksamningar. Ferðaskrifstofa ríkisins rak ferðamannaverslun á Keflavíkur- flugvelli innan tollmarka. Með samningi 9. júní 1970 af- henti Ferðaskrifstofan fyrirtækinu Í allan rétt sinn þarna og skuldbatt sig til að hætta öllum viðskiptum. Í samn- ingnum segir, að fyrir þá aðstöðu, sem Í er veitt í samn- ingnum, skuli hann greiða ferðaskrifstofunni gjald af hverjum „transit“ farþega, er nemi kr. 21.00. Deila reis um íþað, hvað skilja bæri við hugtakið „transit“-farþegi. Ferða- skrifstofan taldi, að gjaldið bæri að greiða af hverjum þeim farþega, sem færi um „transit“-svæði flugstöðvar- innar, að fráðregnum þeim farþegum, sem enduðu ferðalag sitt á Íslandi. Í taldi hins vegar, að þetta ætti ekki við um þá farþega, sem væru að fara úr landi og eigi þá, er sætu í flugvélum meðan beðið væri á flugvellinum. Talið, að öll gögn bentu til þess, að ætlunin við samningsgerð hafi verið, að gjaldið skyldi greiðast af öllum þeim farþegum, sem færu um „transit“-svæði flugvallarins, að frádregnum þeim farþegum, sem enduðu ferðalag sitt á Íslandi. Þá hefði Í í upphafi greitt gjald miðað við þessa reglu án þess að CXKIV Efnisskrá Bls. Sera sérstakan fyrirvara fyrr en með bréfi 21. maí 1971. Samkvæmt þessu var Í dæmt að greiða ferðaskrifstofunni gjaldið miðað við þessar reglur .................0000..... 626 Hinn 7. apríl 1967 tók erlendur og íslenskur aðili, H, að sér að byggja höfn í Straumsvík fyrir V samkvæmt útboði. Verð Var ákveðið í íslenskum krónum. Í samningnum var ákvæði um, að deilu vegna samningsins skyldi ráðið til lykta af gerðardómi skipuðum samkvæmt reglum Alþjóða Verslun- arráðsins (International Chamber of Commerce). Þá var svo um samið, að greiðslur skyldu reiknast í íslenskum krónum. Verkið hófst vorið 1967 og lauk í nóvember 1969. Á verktímanum komu upp margs konar erfiðleikar við framkvæmd verksins og önnur aðstaða en gert hafði verið ráð fyrir í útboði. Risu fljótt úfar með V og H vegna þessa. Taldi H, að vegna þessara atriða bæri V að greiða allan kostnað samkvæmt reikningi eftir 17. maí 1968 og krafði skriflega um það 19. desember 1969. Bréfi þessu fylgdi yfir- lit, er H taldi sýna kostnað af mannvirkjagerðinni og greiðslur V á tímabilinu 31. maí 1968 til verkloka 7. nóv- ember 1969. Í bréfi þessu var tekið fram, að í vörslum H væru fullkomin gögn til sönnunar á þessum kostnaði. Sam- komulag náðist ekki og krafðist H þá gerðarðóms 6. júlí 1970. Gerðardómsbeiðninni fylgdi kröfugerð, og var þar m. a. krafist aukagreiðslna að fjárhæð rúmlega 10 milljónir vestur-þýskra marka. Kröfurnar voru nokkuð rökstuddar, en ekki fylgdu þeim undirstöðugögn. V svaraði með grein- argerð 30. október 1970, og var þar að nokkru tekið til and- svara gegn fyrrgreindri kröfu. Gerðardómsmenn voru síðan skipaðir, og hittust þeir á óformlegum fundi 8. og 9. mars 1971. Hinn 9. mars 1971 var ákveðið, að næsti fundur yrði dagana 4.—5. apríl og skyldi þá væntanlega gengið frá svonefndri verksviðslýsingu. Annar fundur skyldi hefjast 3. maí 1971 og standa um þriggja vikna skeið. Skyldu þar vitni yfirheyrð og jafnframt var tekið fram, að yrði frek- ari gagna og vitnaleiðslu þörf, myndi þeirra aflað um haustið 1971. Á fundinum 4. og 5. apríl 1971 náðist sam- komulag um drög að verksviðslýsingu. Er hún undirrituð 4. maí 1971. Í verksviðslýsingunni segir, að aðilum beri að hafa afhent endanlegar greinargerðir ásamt gögnum, sem við sé stuðst, svo fljótt sem krafist yrði rýmilega. Þá er gert ráð fyrir, að innan tveggja vikna frá lokum yfir- heyrslna geti hvor aðili lagt fram skriflegt ágrip af fram- burðum og röksemdafærslu sinni máli sínu til stuðnings. Síðan komi gerðardómsmenn saman til að kveða upp úr- skurði, afráða málavexti og spurningar, sem ákvarða ber. Af hendi H var fyrirsvarsmönnum V afhent greinargerð Efnisskrá CXXV Bls. með fylgiskjölum að kvöldi hins 23. apríl 1971. Meðal gagna var endurrit af vélfærðu bókhaldi H, er skyldi sýna heild- arkostnað þeirra af mannvirkjagerðinni eftir 17. maí 1968 til verksloka svo og greiðslur V á þeim tíma, en ekki fylgdu þessu plaggi undirstöðugögn. Lögmenn V fóru þess á leit, að vitnaleiðslu yrði frestað til að kanna gögn þessi, Meiri hluti gerðardóms ákvað 27. apríl 1971 að halda fast við þá ákvörðun, að þinghöld skyldu hefjast 4. maí 1971. Var þetta á því byggt, að greinargerð og gögn H hefðu komið fram nægilega snemma fyrir það þinghald og nægur tími væri fyrir aðilja og gerðardómsmenn til að búa sig undir þing- höldin. V ritaði síðan greinargerð 30. apríl 1971, og var þar fyrrgreindri kröfu andmælt svo og fylgiskjölum varðandi hana. Í þinghaldi 4. maí 1971 lýsti lögmaður H því, að bók- hald H og reikningsgögn væru til reiðu fyrir V til athug- unar. Var þá tekið fram, að ef endurskoðun yrði talin nauð- synleg og V óskaði hennar, yrði þegar hafist handa um hana. Gerðardómurinn taldi ekki rétt að gefa öðrum hvorum aðilja fyrirmæli um endurskoðun. V gæti komið fram með sérstök andmæli gegn einstökum liðum í bókhaldi gagnáfrýjanda og síðan, ef gerðardómsmenn ákvæðu hvort slík endur- skoðun ætti að fara fram, mundi hann mæla svo fyrir. Var þinghaldinu síðan fram haldið og vitni leidd. Í þing- haldi 16. maí 1971 lýsti lögmaður V því, að hann gæti ekki gagnspurt vitni um bókhalds- og kostnaðaratriði nema með gerðri könnun á reikningum H. Áskildi hann sér rétt til að gagnspyrja vitni, er slík könnun hefði fram farið. Þenn- an áskilnað endurtók hann 14. maí 1971. Vitnaleiðslum fyrir gerðardómi lauk 19. maí 1971. Ekki ljóst hvort um það var bókað, að gagnasöfnun væri lokið. Á fundi 19. maí 1971 virðist hafa verið ákveðið að sókn og vörn skyldu lagðar fram 7. eða 9. júlí 1971 og framhaldssókn og framhaldsvörn um það bil viku síðar. Gerðu gerðardómsmenn ráð fyrir að hittast 26. eða 27. júní 1971. Sókn H er dagsett 7. júní 1971 og vörn V 9. s. m. Í vörninni krefst V þess enn, að reikningar séu rannsakaðir og áskilur sér rétt til að gagn- spyrja bókhaldssérfræðinga H, ef bókhaldsgögn H verði lögð til grundvallar. Framhaldssókn H er dagsett 15. júní 1971 og framhaldsvörn V 18. s. m. Samkvæmt reglum gerðardómsstofnunar Alþjóða Verslunarráðsins skal segja upp gerð innan 60 daga frá undirskrift verksviðslýsingar. Þó má gerðardómsstofnunin framlengja þann frest ef þörf krefur. Gerð var sögð upp 8. júlí 1971 af tveimur gerðar- dómsmönnum, en sá þriðji skilaði sératkvæði. V neitaði að greiða samkvæmt ákvörðun gerðardómsins, og höfðaði H því mál fyrir bæjarþingi Reykjavíkur til heimtu greiðsl- CXXVI Efnisskrá Bls. unnar. V taldi, að ýmsir gallar væru á gerðardómnum og málsmeðferð þannig, að ógildingu hans varðaði. Eigi var talið, að sú ástæða, að gerðardómsmenn gengu eigi á vett- vang áður en úrskurður var upp kveðinn, væri slík, að ógildingu gerðardómsins varðaði. V taldi, að þeim hefði eigi gefist kostur á að láta endurskoða og kanna ýmis bók- haldsgögn H. Talið, að þar sem H hefði mátt vera ljóst 4. maí 1971, að nauðsyn gæti verið til að kanna fylgigögn með kröfum H, hefði þeim borið að hefjast þá handa ef þeir hugðust hnekkja þeim. Þrátt fyrir þetta lét V eigi hefjast handa um könnun á bókhaldsgögnum H meðan málið var rekið fyrir gerðardómnum, og þegar ákveðið var að skila sókn og vörn 19. maí 1971, mátti fyrirsvarsmönnum V vera ljóst, að gerðardómsmenn hugðust taka málið til úrskurðar að fengnum sóknum og vörnum. Ef V taldi sig þá þurfa aukinn frest til könnunar á bókhaldi og reikn- ingum H, bar honum að óska sérstaks ákveðins frests í því skyni, en frestun mundi hafa leitt til þess, að afla hefði orðið samþykkis gerðardómsstofnunar til hans. Var því talið, að fyrirvarar þeir og áskilnaður af hendi V, sem hér skipta máli, hefðu ekki verið fullnægjandi eins og á stóð, ef V hugðist síðar bera fyrir sig, að eigi hefði verið veitt fullnægjandi aðstaða til að kanna bókhaldsgögn H. Var talið, að það mat meiri hluta gerðarðómsmanna, að endur- skoðunar væri ekki þörf, væri heimilt. Þá var á það bent, að V hefði ekki, eftir að gerðin var upp sögð, látið fara fram endurskoðun og könnun á bókhaldsgögnum H. Talið, að eigi hefði við málsmeðferðina verið brotin sú grund- vallarregla, að aðiljar máls skyldu eiga kost á jafnri að- stöðu til að kanna málsskjöl fyrir dómi og hafa tækifæri til að koma fram með rökstudda gagnrýni á þeim, en sam- kvæmt íslenskum réttarreglum yrði málsmeðferð í gerðar- dómi að vera verulega áfátt til þess að valdi ógildingu gerðar. Var því talið, að á gerðinni væru eigi þeir form- gallar, að fella bæri hana úr gildi, og var hún því lögð til grundvallar. Sératkvæði ..........2...00020000 000. 0n TOT Samvinnufélög. Sjá og byggingarsamvinnufélög. Sáttir. A. Einkamál. B. Opinber mál. Dómssátt fyrir brot á áfengis- og umferðarmálum talin hafa ítrekunaráhrif .............00.002 00... 275, 452, 1125 Efnisskrá CKXVII Segulbönd. Í máli voru skýrslur af málsaðilja og vitnum eigi skráðar í þingbók, heldur aðeins teknar á segulbönd en síðan vél- ritaðar af segulböndunum. Staðfest endurrit þannig vél- ritað var fest í dómsgerðir. Talið, að lög nr. 85/1936 veittu eigi beina heimild til þess að skýrslur aðilja eða vitna væru teknar á segulbönd, þannig að sú upptaka komi í stað skráningar skýrslu í þingbók, svo sem brýnt er boðið um vitnaskýrslur í 3. málsgr. 173. gr. laga nr. 85/1936. Málsaðiljar andmæltu ekki þessari aðferð og vefengdu ekki að efni skýrslnanna væri rétt greint, og voru þær því lagðar til grundvallar við úrlausn málsins .........2..0000000... Að því fundið, að héraðsdómari hafi tekið skýrslu af aðilja máls, án þess að skýrslan væri skráð í þingbók, en aðeins tekin á segulband. Þá var aðilja ekki gefinn kostur á að hlýða á skýrslu sína í heild áður en hann vék frá dómi. Síðan virðist munnlegur málflutningur hafa farið fram, án þess að nokkuð væri skráð í þingbók, en ágrip þess, er gerðist, talað inn á segulbönd. Talið, að lög nr. 85/1936 veittu eigi heimild til að það, sem gerist í þinghaldi, sé tekið á segulbönd, þannig að upptaka komi í stað skrán- ingar í þingbók, Lögmenn aðilja samþykktu þessa aðferð og vefengdu ekki að efni skýrslu aðiljans væri rétt greint .. Að því fundið, að nokkrar vitnaskýrslur og aðiljaskýrslur voru teknar á segulbönd, en eigi skráðar í þingbók ............ Sératkvæði. 1. Hæstiréttur. Einn dómenda Hæstaréttar gerir sératkvæði um úrslit skatta- máls ...........000 00. Tveir dómenda Hæstaréttar gera sératkvæði um forsendur ÁÓMSs .......00200. 00 Tveir dómenda Hæstaréttar gera sératkvæði um úrslit máls .. Tveir dómenda Hæstaréttar gera sératkvæði um úrslit máls .. Tveir dómenda Hæstaréttar gera sératkvæði í máli .......... Einn dómenda Hæstaréttar gerir sératkvæði um úrslit máls.. 2. Héraðsdómur. Sérfróður samdómandi í héraði gerir sératkvæði um úrslit máls Stjórnarmaður Lögmannafélags Íslands gerir sératkvæði um lögmannsþóknun ............22000000 00. s.s 3. Gerðardómur. Einn gerðardómsmanna í gerðardómi gerir sératkvæði .. 707, Bls. 439 962 gr 135 141 457 07 823 gt 109 457 1079 CXXVIII Efnisskrá Bls. Siglingadómur. Opinbert mál vegna vangæslu skipherra á varðskipi í starfi við siglingu skips dæmt í Siglingadðómi .................. ás1 Siglingalög. G var skipherra á varðskipi einu. Hinn 14. desember 1971 var hann staddur út af Vestfjörðum og var þá beðinn að sækja sjúkling til Trékyllisvíkur. Var þegar lagt af stað. Skipið hafði tvær vélar, en einungis stjórnborðsvél var látin ganga, þar sem nokkur bilun var í bakborðsvél. G valdi siglingaleiðina vestan Selskers á Húnaflóa. Veður var nokkuð vont, um A 7T—9 vindstig, þungur sjór og dimm él. G var sjálfur á stjórnpalli, en stjórn öll var í höndum 23. stýrimanns, sem var nýliði í starfi. Á Selskeri er viti. Þrátt fyrir vitann, sem lýsti og að ratsjá skipsins sýndi skerið, strandaði skipið þarna og skemmdist mjög mikið. Var höfð- að opinbert mál gegn G vegna framkomu hans í umrætt sinn. Eigi var G lagt til lasta, þó hann veldi siglingaleiðina vestan Selskers í umrætt sinn. Talið, að eftirlit G með sigl- ingu skipsins eftir að það nálgaðist Selsker hefði eigi verið nægilega virkt og að hann hefði brotið skyldur sínar um eftirlit með siglingu í umrætt sinn. Hins vegar væri ósann- að, að hraði skipsins hefði verið óhæfilegur. Var talið, að G hefði gerst brotlegur við ákvæði siglingalaga og honum því dæmd sekt vegna framkomu sinnar, en hann var opin- ber starfsmaður, og háttsemi hans varðaði við 141. gr. al- mennra hegningarlaga ............00000. 000... nn. 481 Sjó- og verslunardómur. Mál dæmd af sjó- og verslunardómi 252, 810, 890, 901, 1054, 1067, 1148 Sjóveð. Skaðabætur. A. Innan samninga. Með samningi 5. maí 1966 keypti H íbúð í smíðum í fjölbýlis- húsi af A. Í kaupsamningi er tekið fram, að í íbúðinni verði tvöfalt gler í gluggum. H tók við íbúðinni í september 1966 og flutti í hana skömmu fyrir jól þ. á. A gaf út afsal til H hinn 15. júní 1967, og segir í afsalinu, að kaupandi hafi kynnt sér ástand eignar og sætti sig við það. Um áramólin 1966/1967 varð H þess var, að móða kom milli glerja í glugga einum. Kvartaði hann við A, sem lofaði að úr yrði bætt. Tók A fram, að 10 ára ábyrgð væri á glerinu. Í ljós kom síðar, að sá, er framleitt hafði glerið, var löngu orðinn gjaldþrota. H taldi sig hafa undirritað afsalið á þeirri Efnisskrá CXKIX Bls. forsendu, að A lofaði að bæta úr göllum. Skriflega var kvartað af hendi H 4. maí 1968. Fyrirsvarsmenn A viður- kenndu, að líklega hefði verið kvartað á árinu 1967, en aldrei svaraði A kvörtunarbréfi H. Talið sannað, að H hefði borið fram kvartanir við A á árinu 1967 og eins og á stæði hefði hann ekki fyrirgert rétti sínum til bóta. Var A því dæmt að greiða H bætur vegna þessa ............0000..... 109 S vildi kaupa bifreið og var boðin bifreið E. Skoðaði hann bif- reiðina ásamt starfsmanni sínum, og Var gengið frá kaup- um. Nokkrum dögum seinna kom í ljós, að bifreiðin var biluð og talið, að vél væri únrbrædd. S krafði seljanda bif- reiðarinnar um bætur, bæði kostnað við að endurbyggja vélina svo og bætur fyrir afnotamissi. Héraðsdómur var skipaður sérfróðum meðdómsmönnum, taldi eigi sannað, að bifreiðin hefði verið sérstaklega gölluð fyrir söluna. S afil- aði eigi fyrir Hæstarétti gagna um orsök vélarbilunarinnar, þótt hugsanlegt væri að slíkt hefði verið hægt. Var eigi talið sannað, að bifreiðin hefði verið svo gölluð sem S vildi vera láta, er hann veitti henni viðtöku, og var seljandinn því sýknaður af skaðabótakröfu hans ..............00000.0.... 530 Með kaupsamningi 21. nóvember 1968 keypti K íbúð af A. K tók við íbúðinni sama dag og fékk afsal 2. desember 1969. Í kaupsamningi segir, að Á skuli setja tvöfalt verksmiðjugler Í alla glugga, og hafði það reyndar verið gert, þegar kaup- samningurinn var undirritaður. Gallar komu fram á hús- inu, meðal annars móða milli glerja. Matsmenn, er skoðuðu húsið vorið 1970, töldu móðu milli glerja í einum glugga í íbúð K og mátu hvað kosta mundi úr að bæta, og greiddi A það fé. Vorið 1971 óskaði K enn eftir, að dómkvaddir yrðu matsmenn til að meta galla, er komu fram í öðrum glugg- um íbúðarinnar. Matsmenn töldu, að móða væri milli glerja í 5 rúðum í gluggum íbúðarinnar og áætluðu kostnað vegna þessa. Krafði K nú A um greiðslu þessa fjár. Talið, að K hefði samkvæmt ákvæðum kaupsamningsins mátt treysta því, að hið tvöfalda verksmiðjugler væri ekki haldið þeim annmörkum, sem síðar komu í ljós, og við það yrði að miða, að gallar þeir, sem um var deilt, hefðu ekki verið komnir í ljós, er íbúð K var skoðuð af matsmönnum vorið 1970, og að gallanna hefði orðið vart frá þeim tíma og þar til matsmenn skoðuðu húsið 1971. Var því eigi talið, að K hefði með tómlæti firrt sig rétti til að krefja bóta úr hendi A. Var því talið, að A bæri að bæta K tjón það, sem hann hafði beðið af þessum sökum ...........00000. 000. 0... 581 F var fiskmjölsframleiðandi. Fól F fyrirtækinu S að selja fyrir sig loðnumjöl. S seldi nokkurt magn af loðnumjöli til Austurríkis. Svo var um samið, að vörurnar skyldi selja CXKX Efnisskrá Bls. til Rotterdam, en greiðsla fara fram í London gegn af- hendingu á skjölum. S var talinn seljandi og sendandi var- anna. E tók að sér að flytja vörurnar. Vörunum var skipað um borð í maí 1971, og gaf E út farmskírteini fyrir vörun- um í tveimur frumritum. Samkvæmt farmskírteinum var S sendandi vörunnar, en móttakandi handhafi farmskírteinis. S virðist síðan hafa sent frumfarmskírteinin ásamt vöru- reikningum til banka í London til innheimtu. Hinn 14. maí 1971 óskaði forstjóri S eftir því við aðalskrifstofu E í Reykjavík, að loðnumjölið yrði afhent í Rotterdam án af- hendingu farmskírteina, til þess að losna við kostnað, en helgi fór í hönd. Urðu þessi tilmæli til þess, að E sendi umboðsmanni sínum í Rotterdam símskeyti samdægurs, þar sem óskað var eftir því, að loðnumjölið yrði afhent til framflutnings, án þess að frumrit farmskírteina væru af- hent. Fram kom í málinu, að forstjóri S fékk farmskírteinin fyrst í hendur 17. maí 1971. Afferming loðnumjölsins hófst í Rotterdam 11. maí. Varan var afhent án þess að frum- farmskirteini kæmu fram. Var varan send til Austurríkis með járnbrautum. Banki sá, er sjá hafði átt um innheimtu greiðslu, fékk aldrei greiðslu, og voru frumfarmskírteinin endursend. F höfðaði síðan mál gegn E og S og krafði þessa aðilja um bætur, er næmi verðmæti vörunnar. Í héraði var S sýknaður, en E dæmdur til að greiða bætur. E áfrýj- aði málinu og F gagnáfrýjaði, en eigi var málinu áfrýjað er varðaði S. Það var talið sannað, að varan hafði verið í umráðum E hinn 14. maí 1971, er tilmæli forstjóra S komu fram um að afhenda vöruna án afhendingar frumfarm- skírteina. Samkvæmt farmskírteinum var S vörusendandi og eigi sannað, að E hafi um annað vitað. Eigi talið sannað, að S hefði krafist þess, að sett yrði trygging áður en vör- urnar yrðu afhentar, og eigi voru leiddar í ljós venjur um, að farmflytjandi krefði viðtakanda vöru tryggingu, þegar svo hagar til, sem hér um ræðir. Með hliðsjón af þessu var talið, að F gæti ekki krafið E um verðmæti varanna, og var E því sýknaður ..........0002000 000 enn. 1067 B. Utan samninga. 1. Árekstur skipa. 2. Bifreiðaslys. M ók bifreið sinni suður Sóleyjargötu og hugðist sveigja til vinstri inn á Njarðargötu, er hann varð þess var, að bifreið I kom á móti honum og var að sveigja af Hringbraut inn á Sól- eyjargötu. M kvaðst hafa ályktað, að fjarlægðin milli bif- Efnisskrá CXKXI Bls. reiðanna væri fullnægjandi til þess, að honum væri hættu- laust að sveigja af Sóleyjargötu inn á Njarðargötu. Er hann hafði tekið beygjuna, hafi hann heyrt hemlahljóð og þá aukið hraðann, en árekstur orðið. Hemlaför bifreiðar I mældust 14 metrar. Talið, að M ætti alla sökina á árekstr- inum og hann ætti ekki rétt til bóta vegna skemmda á bif- reið sinni úr hendi 1 ................2.0000 0000 0n vn ven. 146 Að næturlagi hinn 1. september 1963 ók A bifreið eftir götu í Ytri-Njarðvík. Með honum í bifreiðinni var eigandi hennar, J. Er A var skammt frá samkomuhúsi einu þar í þorpinu, kom maður skyndilega inn á veginn frá hægri, lenti á bif- reiðinni og hlaut þau meiðsl, að hann andaðist. Opinbert mál var höfðað á hendur Á vegna þessa atviks, og var hann hinn 27. september 1963 dæmdur í 3.500 kr. sekt og sviptur Ökuleyfi í 10 mánuði. Dómi þessum var ekki áfrýjað. Ekkja hins látna krafði þá A og J um skaðabætur vegna atviks þessa. Talið, að A ætti nokkra sök á slysinu og samkvæmt 69, gr. laga nr. 40/1968 bæru þeir A og J óskipta fébóta- ábyrgð á tjóni S og barna hennar, að því leyti sem ekki yrði talið, að hinn látni væri meðvaldur að slysinu. Fram kom, að bifreiðinni hefði verið ekið um 1 metra á vinstri vegarbrún. Hinn látni mun hafa komið frá vinstri út á göt- una mjög skyndilega í veg fyrir bifreiðina og lent á vinstra framhorni hennar. Var talið, að hann hefði sýnt verulegt gáleysi í umrætt sinn og væri því meðvaldur að slysinu. Var metið, að hann ætti sjálfur % hluta sakar, þannig að Þeim A og J bæri að bæta S og börnum hennar % hluta tjóns þeirra. J hafði keypt venjulega áyrgðartryggingu vegna bifreiðarinnar að fjárhæð kr. 500.000.00. Hinn 28. jan- úar 1966 greiddi vátryggingarfélagið ekkju og börnum látna kr. 560.000.00 vegna tjóns þessa og var talið, að kr. 60.000.00 væru vextir og kostnaður. Tryggingastærðfræðingur reikn- aði með líkindatölum tjón S og barna hennar, P, D, Þ og E. Taldi hann, að tjón S vegna missis fyrirvinnu næmi miðað við slysdag kr. 1.564.531.00, verðmæti vinnu hennar utan heimilis kr. 56.768.00 og verðmæti mæðralauna kr. 98.387.00 og ekkjubóta kr. 22.943.00. Þá taldi hann verðmæti barnalífeyris P kr. 21.628.00, barnalífeyris D kr. 43.264.00, barnalífeyris Þ kr. 55.748.00 og barnalífeyris E kr. 103.588.00. Talið, að ef litið væri til gagna um tjón Þbótakrefjenda, lagasjónarmiða um ákvörðun dánarbóta, sakarskiptingar þeirrar, sem væri í málinu og annars þess, er hér skiptir máli, þá hefðu bótakrefjendur með greiðslunni frá vátrygg- ingarfélaginu fengið að fullu goldinn þann hluta tjónsins, sem þeir hefðu getað krafið úr hendi A og J þann dag. Var því talið, að bótakrefjendur ættu eigi frekari rétt til bóta CXXXKII Efnisskrá úr þeirra hendi. Sératkvæði .................00....000.. 594 Á var með bifreið sína á samkomu einni, en gerðist ölvaður, svo og farþegi hans, G. Fékk Á þá E til að aka bifreiðinni. E ók bifreiðinni út af, og meiddist m. a. G. G stefndi E, Á og vátryggjanda bifreiðarinnar til greiðslu skaðabóta. G hlaut nokkur meiðsl, og voru honum dæmdar kr. 80.000 Í atvinnutjónsbætur og 40.000 kr. í miskabætur .......... 1004 Hinn 5. júlí 1972 var árekstur milli bifreiða I og J á nafnlaus- um vegi, sem liggur frá Hörgárbraut á Akureyri og vestur að nokkrum húsum þar. Skemmdir urðu á báðum bifreið- unum. I ók norður Hörgárbraut og sveigði síðan vestur nefndan veg, þar sem bifreið hans rakst framan á bifreið J, er skammt var komin inn á veginn. J hafði ekið bifreið sinni austur veginn frá Sunnuhvoli, og var ferðinni heitið út á Hörgárbraut, sem er aðalbraut. Áreksturinn varð nærri gatnamótum Hörgárbrautar, eða u. þ. b. 9 metra frá þeim og á miðjum vegi. Útsýn til beggja handa var hindrunarlaus, J krafði I um bætur. Var sök skipt þannig, að J bæri % hluta sakar og I % hluta og tjóni skipt samkvæmt því .... 1180 3. Ýmis persónuslys. B, sem var 10 ára og 7 mánaða gamall, gerði sér boga hinn 12. maí 1962. Tók hann bogann inn til sín og móðir hans, sem sá bogann, bað B að fara með hann og eyðileggja. Kveðst B þá hafa farið út með bogann. Smákrakkar hafi safnast í kringum hann og sagt honum að skjóta. Hann hafi haft ör á streng. Hafi örin hlaupið af boganum og len tí auka 5 ára gamals drengs, M, sem þarna var. Foreldrar M kröfðu B svo og foreldra hans óskipt um bætur vegna tjóns M. Talið, að þroski B hefði verið eðlilegur þegar slys þetta varð, og honum átti að vera ljóst, að bogi og ör gætu verið hættuleg leiktæki og móðir hans hafði bannað honum að hafa bog- ann undir höndum. Talið, að slysið hefði orðið vegna óvilja B, en vegna ógætni hans í meðferð bogans var hann talinn bera fébótaábyrgð á tjóni M. Faðir M var ekki heima um- ræddan dag og vissi ekki um bogagerðina eða slysið fyrr en síðar. Móðir M fann að bogagerðinni og bað B að eyði- leggja bogann. Með hliðsjón af þessu var eigi talið, að þau ættu sök á hvernig fóru og voru sýknuð af kröfum M. M missti sjón á hægra auga af umræddu slysi, og var örorka hans metin 20%. Dæmt, að örorkutjón M næmi kr. 530.000.00 og miskatjón hans kr. 60.000.00. Með hliðsjón af því, að boginn gat eigi talist skaðvænlegur af slíku tæki að vera og með hliðsjón af aldri B og öllum atvikum, var sök hans eigi talin stórvægileg. E var efnalaus og engin vátrygging keypt vegna hans. Samkvæmt lögjöfnun frá 2. mgr. 21. Efnisskrá CXXXIII Bls. gr. laga nr. 95/1947, væru bætur lækkaðar þannig, að B var dæmdur til að greiða M samtals kr. 200.000.00 ............ 356 Manni, er varð fyrir líkamsárás, dæmdar nokkrar bætur .... 843 4. Ýmsar skaðaætubr. Á árinu 1951 veitti landbúnaðarráðuneytið S leyfi til þess að flytja til landsins regnbogasilungshrogn í þeim tilgangi að rækta þá fisktegund og selja á erlendum markaði. S skuld- batt sig til að sæta fyrirmælum og reglum, sem yrðu sett um þennan atvinnurekstur. Hóf S síðan starfsemi þessa. 1954 tilkynnti landbúnaðarráðuneytið S um ýmsar varúð- arráðstafanir við meðferð og ræktun regnbogasilungs þessa, sérstaklega af heilbrigðisástæðum, og var það tekið fram, að ekki mætti flytja regnbogasilung eða hrogn hans úr fiskræktarstöð S nema með sérstöku leyfi. Á árunum 1955 og 1956 fór fram rannsókn á heilbrigði regnbogasilungs- stofns í eldistöð S. Eigi komu í ljós hættulegir sjúkdómar og taldi veiðimálastjóri líkur innan 1% fyrir því, að ákveð- inn sjúkdómur væri í silungi í stöðinni og yfirdýralæknir kvaðst vera þeirrar skoðunar, að óþarfi væri að hafast frekar að. Í sambandi við rannsókn þessa var S á árinu 1955 bannað að flytja lifandi fiska og hrogn frá stöðinni nema með sérstöku leyfi. Þessu banni var aflétt með bréfi á árinu 1956, en tekið fram, að eigi mætti flytja regnboga- silung frá stöðinni nema með sérstöku leyfi ráðuneytisins hverju sinni. Á árinu 1958 seldi S manni einum nokkuð af regnbogasilungshrognum, að því er ætla verður með leyfi ráðuneytisins. Þá seldi S nokkuð af lifandi regnbogasil- ungum með leyfi ráðuneytisins á árinu 1960. Á árinu 1964 fór S þess á leit við landbúnaðarráðuneytið, að það leyfði honum að flytja úr eldisstöðinni nokkurt magn af regn- bogasilungsseiðum, er hann taldi sig geta selt nafngreind- um aðilja. Veiðimálastjóri lagði gegn því að leyfi þetta væri veitt og taldi sig um það hafa haft samráð við yfir- dýralækni. Eftir nokkurn málarekstur lauk þeim málum þannig, að ráðuneytið taldi sér ekki fært að svo stöddu að verða við beiðni S. Krafði S ríkissjóð um bætur vegna þess, að synjun ráðuneytisins hefði byggst á ómálefnalegum grunni, væri því ólögmæt og hefði valdið sér tjóni. Talið, að ráðuneytið hefði greitt án ástæðulausrar tafar úr um- sókn S um söluleyfið og leitað umsagnar þeirra aðilja, er því bar. Talið eðlilegt með reynslu fyrri ára og með tilliti til fræðilegra viðhorfa, að ráðuneytið teldi, að gjalda bæri varhug við flutning og dreifingu erlendra dýrategunda innanlands, ekki síst vegna smithættu. Hér var um stjórn- arathöfn að ræða, sem hlýddi mati ráðuneytisins og ósann- CXKKIV Efnisskrá Bls. að var, að ákvörðun ráðuneytisins væri byggð á ómálefna- legum grundvelli eða á henni væru nokkrir þeir annmarkar, er legðu á ríkissjóð bótaskyldu. Var ríkissjóður því sýkn- aður af kröfu S ...........0...0.0 00. nn 42 H flutti skúr einn á landspildu, er hann átti í M-hreppi. Eigi fékk hann leyfi byggingarnefndar eða sveitarstjórnar til þessa. Skúrinn var talinn bygging með hliðsjón af 6. gr. skipulagslaga og 6. grein 1A hbyggingarsamþykktar hreppsins. Sveitarstjórn skoraði á H að fjarlægja skúrinn, en hann sinnti því ekki. Sveitarstjóri fól þá byggingarfulltrúa sínum að flytja skúrinn burtu af landinu. Var skúrinn fluttur á öskuhauga sveitarinnar. Brotnaði hann í flutningum og eyðilagðist síðar af eldi, er kviknað: af ástæðum, sem ekki eru kunnar. Talið, að flutn- ingur þessi án undangengins dómsúrskurðar, hefði verið andstæður lögum, enda yrði ekki séð, að almenningshags- munir hefðu valdið því, að brottflutningur væri knýjandi. Var því lögð á sveitarsjóð M-hrepps fébótaábyrgð á tjóni H 96 Hinn 21. desember 1968 var S á fundi einum í samkomuhúsi í Reykjavík. Ákveðið hafði verið að fara hópgöngu og blys- för um nafngreindar götur að fundi loknum. Eigi hafði verið fengið leyfi lögregluyfirvalda til hópgöngu þessarar. Yfirstjórn lögreglu taldi sig geta leyft hópgönguna, en eftir annarri leið en fundarboðendur höfðu tiltekið. S fór snemma af fundi, og ér hann hugðist ganga frá fundar- húsinu, vörnuðu lögreglumenn honum leiðar, og urðu nokkur orðaskipti milli S og eins lögreglumanns. Var S handtekinn óg geymdur um stund í lögreglubifreið ásamt öðrum mönnum, en síðan ekið að fangageymslu einni og látinn dvelja þar um nokkurn tíma. Að um það bil klukku- stund liðinni var S sleppt úr haldi. Ekki var höfðað opin- bert mál gegn S vegna þessa atburðar. S krafði ríkissjóð um skaðabætur vegna þessa. Talið samkvæmt gögnum málsins, að lögreglumönnum hefði verið heimilt að hand- taka S, sbr. 1. tl. 61. gr. laga nr. 82/1961, og fjarlægja hann af handtökustað, enda vildi hann ekki hlýta lögmætu umferðarbanni lögreglu, þar sem uggvænt var um upp- hlaup. S var haldið í vörslu lögreglunnar í lögreglubifreið og í fangageymslu í um það bil 1 klst. og 20 mínútur. Var talið, að með þessu hefði S eigi verið haldið föngnum svo lengi, að hann af þeim ástæðum, ætti rétt til bóta úr ríkis- sjóði. Var það ekki talið skipta máli, að S var látinn laus áður en hann hefði verið yfirheyrður um sakargiftir, enda var slíkt fullheimilt. Var ríkissjóður því sýknaður af skaða- bótakröfu S. Sératkvæði .............00%0000 000... 413 Á árinu 1969 fór fram nauðungaruppboð á eign einni. Er upp- Efnisskrá CXXKV Bls. boðshaldari hugðist gefa út útlagningarafsal til hæstbjóð- anda, kom í ljós, að eftir að uppboð hafði farið fram, hinn 8. september 1969, hafði verið þinglýst veðskuldabréfi með tryggingu í eign þeirri, er selja skyldi. Þrátt fyrir þetta gaf yfirborgarfógeti út afsal til hæstbjóðanda hinn 15. sept- ember 1969, og afmáði fyrrgreint veðskuldabréf úr veð- málabókum. E, sem taldi sig vera eiganda fyrrgreinds veð- skuldabréfs, höfðaði mál á hendur ríkissjóði til greiðslu skaðabóta með stefnu 11. mars 1971. Máli þessu var vísað frá héraðsdómi með skírskotun til 34. gr. laga nr. 85/1936. Var sá dómur staðfestur í Hæstarétti .................. 1119 5. Vinnuslys. Á Akureyri hafði skipaafgreiðsla ein á hendi afgreiðslu skipa Skipaútgerðar ríkisins. Hinn 5. júlí 1968 skyldi afferma leiguskip eitt á vegum Skipaútgerðarinnar. Skipaafgreiðsl- an réði J til starfa um borð í skipinu. J kveðst hafa verið að leggja niður byrðarband, er einn samstarfsmanna hans hafi tekið í það. Kveðst J þá hafa fallið á lestargólfið og meiðst. Samstarfsmaðurinn taldi helst, að J hefði fallið um byrðarbandið. Öll atvik að slysi þessu voru óljós. J hlaut af þessu nokkra varanlega örorku. Krafði hann ríkis- sjóð sem eiganda Skipaútgerðar ríkisins um bætur og óskipt með fyrirtæki því, er hafði á höndum afgreiðslu skipsins á slysstaðnum, en fyrirtæki þetta hafði ráðið J til starfa. Talið, að slysið yrði hvorki rakið til vanbúnaðar skipsins, bilunar á tækjabúnaði þess né yfirsjónum eða vanrækslu starfsmanna, sem skipaeigandi bæri ábyrgð á. Þá var eigi talið, að J hefði sýnt fram á, að skipaafgreiðslan gæti borið ábyrgð á tjóni þessu. Voru því bæði ríkissjóður og skipa- afgreiðslan sýknuð .........02.0.0%5% 0 nn rn 4 Ó, sem var íþróttakennari að starfi, hafði á hendi íþrótta- kennslu á vegum MH. Kennsla fór fram í svonefndri Íþrótta- höll í Laugardal í Reykjavík. Dag einn, að lokinni kennslu, þurfti Ó að ganga frá áhöldum í áhaldageymslu. Jafn- framt hugðist hann finna þar íþróttatæki, sem átti að nota vegna fyrirhugaðrar íþróttakeppni nemenda hans nokkru síðar. Ó kveikti ljós í geymslunni og gekk inn. Geymsla var ekki fullgerð. Hún var ómáluð og þar voru einungis vinnuljós. Inni í geymslunni var komið fyrir ýmisskonar íþróttatækjum, er Ó telur að hafi verið í gangvegi innan dyra. Er hann hafi verið að bogra yfir dóti þarna inni í geymslunni, hafi hann hrasað og fallið aftur yfir sig á tæki, er þar voru, og hlaut hann af nokkur meiðsl. Krafði Ó eiganda Íþróttáhallarinnar, borgarsjóð Reykjavíkur, um skaðabætur vegna tjóns síns vegna slyss þessa, þar sem CXKXVI Efnisskrá Bls. hann taldi, að óforsvaranlega væri um geymsluna gengið og munum þar komið fyrir á óforsvaranlegan hátt. Talið, að þar sem Ó var gjörkunnugur aðstæðum, vissi að áhalda- geymslur voru ekki fullgerðar og margir gengu þar um, en hirðusemi um röðun áhalda var áfátt, hefði hann eigi fært sönnur á, að slysið hefði orðið með nokkrum þeim atvikum, er fellt gæti fébótaábyrgð á borgarsjóð, sem því var sýknaður ..............2...0000 0000 439 Starfsmaðurinn D í verksmiðju ræsti naglagerðarvél og tók um leið í kasthjól vélarinnar til að létta gangsetningu. Spýttist þá nagli úr vélinni og í vinstra auga hans og skemmdi það. D bar ekki hlífðargleraugu eða annan hlífðarbúnað í um- rætt sinn. Starfsmenn í verksmiðjunni töldu, að fyrir gæti komið, að naglar köstuðust þannig. Öryggiseftirlit ríkis- ins taldi ekki galla á umbúnaði vélarinnar. Talið nauðsyn- legt, að verkamenn væru með hlífðargleraugu eða andlits- hlífar, er þeir störfuðu að gangsetningu umræddrar nagla- gerðarvélar. Þá voru það talin óvarleg vinnubrögð að taka í kasthjól vélar um leið og hún var ræst, en það virtist starfs- manninum hafa verið kennt. Var fébótaábyrgð á slysinu því lögð á verksmiðjueigandann. Örorka D vegna slyss þessa var talin 100% fyrstu sex mánuðina, en síðan 20% varanleg örorka. D voru dæmdar bætur, kr. 250.000.00 í örorkubætur og kr. 75.000.00 í miskabætur .............. 905 A var starfsstúlka í verslun einni. Er hún stóð við verslunar- borðið sprakk gosdrykkjaflaska, er þar var, og skemmdi glerbrot auga A. A krafði búðareigandann, H, svo og Ö, framleiðanda gosdrykkjarins, um bætur vegna slyss þessa. Í héraði var H sýknaður, og var málinu eigi áfrýjað að því er hann varðaði. Ö er stór gosdrykkjaframleiðandi, sem hafði selt H vörur þessar. Talið, að framleiðsluhættir hjá Ö væru svipaðir og hjá öðrum gosdrykkjagerðum hér á landi. Engin einhlít skýring hafði komið fram um orsakir þess, að flaskan sprakk, en talið sannað, að í flöskunni hefði verið veikur blettur, sem hefði verið sérstaklega sprunguhætt. Talið, að gera verði ríkar kröfur til þeirra, sem framleiða neysluvarning til sölu á almennum mark- aði, um að varningur og umbúðir um hann séu svo úr garði gerðar, að af venjulegri meðferð varningsins stafi ekki hætta fyrir þá, sem meðhöndla hann eða eru í námunda við hann. Talið, að rétt væri að leggja á framleiðanda áhættuna af því, að varhugaverðar eða hættulegar um- búðir voru til almennrar sölu í verslun, enda eigi sýnt fram á, að orsök slyssins væri óhæfileg geymsla eða meðferð flöskunnar í verslun H og ekki yrði slysið rakið til hegð- unar A. Samkvæmt þessu var fébótaábyrgð lögð á Ö. Við Efnisskrá CXXXVII Bls. slysið skaddaðist A á hægra auga, og var varanleg örorka hennar metin 20%. Tryggingafræðingur taldi, að tekjutap A vegna slyssins, að því er heimilisstörf varðaði, næmi kr. 644.980, en fyrir verslunarstörf kr. 752.805. A fékk greidd- ar frá Tryggingastofnun ríkisins slysabætur, kr. 111.106. Var A dæmdar bætur fyrir örorku og miska samtals kr. 850.000. Sératkvæði ..........0..00000. 0. nes 97 R var starfsstúlka á hæli. Meðal starfa hennar var að skera brauð. Var það gert með rafknúnum brauðhníf. Dag einn varð það slys, að hendi hennar lenti í hnífnum og tók burt fremstu kjúku löngutangar vinstri handar. Var hún talin af þessu hafa hlotið 3% varanlega örorku. R krafði vinnu- veitanda sinn um bætur. Fram kom, að R hafði verið kennd þau vinnubrögð að stöðva brauðhnífinn með því að fella niður öryggishlíf. Öryggiseftirlit ríkisins taldi, að ör- uggara hefði verið að stöðva hnífinn með því að rjúfa raf- straum til hans með rofa, en fram kom, að þótt öryggis- hlíf sé felld niður, stöðvast hnífurinn ekki alveg. R var unglingur, er þetta skeði, og var talið ljóst, að leiðbeiningu og verkstjórn af hendi forráðamanna vinnuveitenda hefði verið áfátt. Með hliðsjón af þessu var vinnuveitandi talinn bera fébótaábyrgð á slysinu að % hlutum. Var dæmt, að hæfilegar bætur til R fyrir örorku, þjáningar og lýti væru kr. 100.000 .......0.000eee nt 1095 Skattar. A. Aðstöðugjald. Sjá tekjuskattur. B. Eignarskattur. Sjá tekjuskattur. C. Launaskattur. D. Söluskattur. E. Tekjuskattur. Á árinu 1968 keypti K ásamt öðrum manni nýsmíðaðan bát af skipasmíðastöð einni. Var verð bátsins kr. 4.463.276.00. Hinn 1. mars 1970 seldi K og sameigandi hans bátinn fyrir kr. 5.000.000.00 og svo veiðarfæri fyrir kr. 500.000.00. Skatta- yfirvöld töldu, að veiðarfæraeign bátsins hefði í árslok 1969 verið talin kr. 250.000.00, og væri því söluágóði, kr. 250.000.00, skattskyldur, en ósannað væri, að veiðarfærin hefðu verið í eigu K og sameiganda hans í 3 ár. Þá hefðu K og sameigandi hans fengið vegna bátsins fyrningar, kr. 725.075.00. Bókfært verð bátsins á söludegi næmi því kr. 3.738.231.00 og söluágóði kr. 1.261.799.00, sem væri að fullu CKXXXVIII Efnisskrá Bls. skattskyldur, þar sem eigendur hefðu ekki átt bátinn í 3 ár. Helmingur af ágóða sölu veiðarfæra og bátsins skyldu færast K til tekna, eða kr. 755.899.00. Var K gert að greiða viðbótarskatta samkvæmt þessu og lögtak gert hjá honum til tryggingar þeim. Talið, að reikna yrði K til tekna helm- ing af ágóða seldra veiðarfæra, eða kr. 125.000.00. Þá var á það fallist, að telja bæri sem skattskyldan söluágóða mismun söluverðs og fyrningarverðs bátsins. Að vísu væri hugtakið söluágóði ekki skírgreint í texta E.liðs 7. gr. laga nr. 90/1965, en með hliðsjón af ákvæðum 5. gr. reglu- gerðar nr. 245/1963 gæti túlkun og framkvæmd skattstjórn- arvalda á þessu atriði staðist. Var því lögtakið leyft til tryggingar fyrrgreindum sköttum. Sératkvæði ............ 135 Að lokinni rannsókn rannsóknardeildar ríkisskattstjóra tók rík- isskattanefnd upp skatta H og ákvað honum af nýju tekju- og eignarskatt svo og kirkjugarðsgjald fyrir árið 1965— 1970. Úrskurður ríkisskattanefndarinnar um þetta efni var dags. 13. september 1971. Var krafist lögtaks til tryggingar sköttum þessum. Talið, að frestur sá til breytinga á fram- tölum skattþegna, sem greinir í 38. gr. laga nr. 90/1965, hefði verið liðinn að því er varðar skattaár 1964 (gjaldárið 1965) þegar ríkisskattanefnd kvað upp úrskurð sinn 13. september 1971, en við það tímamark bæri að miða lok frests. Var því synjað um framgang lögtaksins að því er varðaði þá skatta. Ríkisskattanefnd vék með úrskurðum sínum til hliðar framtölum H og áætlaði honum hreinar tekjur að stofni til þau ár. Var úrskurður ríkisskattanefnd- ar einkum á því reistur, að skuldir H væru oftaldar og framtölin tortryggileg. Þá væri söluhagnaður af íbúð, er H hafði byggt og selt, grunsamlega lágur, en hann hefði eigi haldið bókhald um þetta atriði og engin gögn lagt fram. Þessi ákvörðun ríkisskattanefndar var felld úr gildi, þar sem nefndin hefði eigi nema að litlu leyti gert rök- studda grein fyrir því á hverju tekjuaukning hvers árs væri reist. Þá hafi skýringar H ekki verið teknar til rökstuddrar úrlausnar. Sá þáttur, er lyti að söluhagnaði af íbúðarsölu, hefði alls ekki verið skýrlega borin undir H, en hann væri eigi bókhaldsskyldur. Úrskurður ríkisskattanefndar því tal- inn reistur á röngum grundvelli og því eigi lögmæt undir- staðá undir gjaldhækkanir þær, er lögtakskrafan laut að. Var lögtaksgerðin því felld úr gildi og synjað lögtaks .... 154 Á skilaði skattframtali sínu fyrir árið 1968 eftir lok framtals- frests 1969, en áður en skattskrá var lögð fram. Skattstjóri áætlaði honum tekjur á grundvelli skattframtalsins, sem var metið sem kæra, en bætti við hreinar tekjur 15% sem viðurlögum. Á taldi, að eigi bæri að miða viðurlögin við Efnisskrá CKKXKIX Bls. álag á hreinar tekjur, heldur skattgjaldtekjur. Talið, að orðalag 37. gr. og 47. gr. laga nr. 90/1965 yrði eigi skilið á annan veg en þann, að viðurlög skuli miða við hreinar tekjur og skattlagaframkvæmd hefði verið að undan- förnu með þessum hætti. Samkvæmt þessu var lagt fyrir fógeta að framkvæma lögtak hjá Á til tryggingar eftir- stöðvum skattsins, er stöfuðu af þessum atriðum ........ 620 Hinn 10, mars 1969 tilkynntu Á og eiginkona hans, Ó, sem bæði eiga heima í Reykjavík, til firmaskrár Kópavogs, að þau rækju þar sameiginlega með ótakmarkaðri ábyrgð fyrirtæki undir nafninu ÁJ s/f. Þá segir í tilkynningunni, að firmað sé sjálfstæður skattaðili. Sameignarfélag þetta hóf mann- virkjagerð í Kópavogi sem verktaki á árinu 1969 og hélt þeirri starfsemi áfram fram á árið 1971. Hjónin Á og Ó skiluðu sameiginlega skattframtali til skattstjórans í Reykjavík 1970 og töldu þar fram laun frá sameignarfé- laginu. ÁJ s/f sendi hins vegar á árinu 1970 skattframtal til skattstjórans í Reykjanesumdæmi. Var framtal þetta skráð á skattframtalseyðublað fyrir félög. Skattstjórinn í Reykjanesumdæmi mun hafa litið svo á, að sameignar- félagið væri ekki sjálfstæður tekjuskatts- og eignarskatts- greiðandi og sendi því framtal félagsins ásamt fylgiskjölum til Reykjavíkur. Hinn 6. október 1970 ritaði skattstjórinn í Reykjanesumdæmi sameignarfélaginu bréf og lýsti því, að hann teldi félagið aðstöðugjaldsskylt í Kópavogi vegna starfsemi á árinu 1969 og óskaði upplýsinga um aðstöðu- gjaldsstofn. Var það veitt, og lagði skattstjórinn í Reykja- nesumdæmi síðan aðstöðugjald á félagið í samræmi við það. Greiddi félagið gjald þetta 15. desember 1970. Skatt- stjórinn í Reykjavík tilkynnti hjónunum með bréfum 3. mars og 22. mars 1971 að tekjur og eignir sameignarfé- lagsins hefðu verið færðar á framtal þeirra árið 1970 og opinber gjöld hækkuð í samræmi við það. Þá væri þeim gert að greiða aðstöðugjald vegna rekstrarins í Kópavogi. Hjónin neituðu greiðslu skatta þessara og krafðist Gjald- heimtan í Reykjavík þá lögtaks hjá þeim. Talið, að skýra bæri ákvæði C-liðs 5. gr. laga nr. 90/1965 þannig, að sam- eignarfélag með ótakmarkaðri ábyrgð geti ekki verið sjálf- stæður skattgreiðandi, ef ekki eru í félaginu aðrir félags- menn en hjón, sem greiða saman tekjuskatt og eignarskatt. Væri því rétt, að því er varðaði þessi gjöld, að telja eignir og tekjur félagsins með eignum og tekjum þeirra hjóna. Um aðstöðugjald gilti á þessum tíma ákvæði 3. kafla laga nr. 51/1964. ÁJ s/f var skráð til heimilis í Kópavogi og hafði þar atvinnurekstur, og var því um að ræða atvinnustofnun, heimilisfasta þar. Var skattstjóranum í Reykjanesumdæmi CXL Efnisskrá Bls. heimilt að ákveða aðstöðugjald til Kópavogs vegna þess- arar starfsemi og því óheimilt að krefja hjónin um aðstöðu- gjald til Reykjavíkurborgar af sama gjaldstofni. Var því synjað um lögtak vegna aðstöðugjaldsins ................ 648 Á skattframtali sínu 1970 reiknaði S sér til frádráttar tekjum vexti af skuld, að því er varðaði árið 1969, þótt gjalddagi væri eigi kominn og þeir ógreiddir. Talið, að ákvæði skatta- laga stemmdu stigu við, að sá háttur væri hafður á um frá- drátt vaxta, sem S hafði notað. Var á það bent, að atvinnu- rekendum væri leyfð slík framtalsmeðferð, sem S hefði haft. Var honum því talið heimilt að draga vextina frá tekjum, þótt eigi væru í gjalddaga fallnir og eigi greiddir. Sératkvæði .................200.22. 0. ss 823 Rannsókn fór fram á skattframtölum S. Samkvæmt úrskurði ríkisskattanefndar voru skattar:S teknir til endurskoðunar og honum gert að greiða viðbótarskatta vegna áranna 1965—1968. Talið sannað, að skattframtöl S umrædd gjald- ár hefðu verið tortryggileg og haldin ýmsum þeim ann- mörkum, sem ekki hefðu verið gefnar viðhlýtandi skýring- ar á. Þá var S bókhaldsskyldur, en færði ekki lögmælt bókhald og kvaðst hafa fargað reikningum og öðrum gögn- um, sem hann byggði framtöl sín á. Var ríkisskattanefnd því heimilt að frumkvæði ríkisskattstjóra að víkja til hliðar framtölum S og áætla honum tekjur af nýju. Að því er varðaði skattárið 1964 eða gjaldárið 1965, þá kvað ríkis- skattanefnd upp úrskurð sinn 28. september 1971, en við það tímamark ber að miða rof frests í þessu sambandi. Var því eigi heimilt að leggja á S viðbótargjöld vegna skatt- ársins 1964. Með þessum athugasemdum var heimilað lög- tak hjá S til tryggingar gjöldum ...............0000..... 944 F. Útsvör. G var gert að greiða útsvar til H-hrepps 1966 og 1967. Lögtak var hafið í Reykjavík til innheimtu útsvaranna 15. apríl 1969, en gerðinni lokið og talið, að hún væri árangurslaus í Reykjavík. Bæjarþingsmál var höfðað til heimtu krafna þessara með stefnu 8. september 1972. Talið, að útsvars- krafan væri fyrnd, og var G því sýknaður ................ 1000 Skattsvik. Sjá skattar. Skilorðsbundnir refsidómar. L ók bifreið með áhrifum áfengis. Í blóði hans fundust efni, er samsvara 2.29%, af vínanda. Héraðsdómur dæmdi L til skilorðsbundinnar varðhaldsrefsingar. Hæstiréttur taldi ekki sakfræðileg rök til þess að skilorðsbinda refsinguna, Efnisskrá CXLI Bls. enda gengi slíkt í berhögg við áratuga dómvenju. Var L því dæmd refsing, varðhald óskilorðsbundið .............. 567 Skipaleiga. Sjá samningar. Skiptamál. J var framkvæmdastjóri fyrirtækis. Hann lést. Vinnuveitandi hans taldi, að verulega skorti á að gerð væri grein fyrir fé því, er J skyldi hafa undir höndum. Lét vinnuveitandinn leggja löghald á eignir dánarbúsins til tryggingar fyrir skuld og krafðist síðan staðfestingar löghaldsins. Stefndi hann ekkju J fyrir hönd dánarbús hans svo og skiptaráð- anda í því lögsagnarumdæmi, þar sem búi skyldi skipt. Ekkjan hafði ekki fengið leyfi til setu í óskiptu búi og hún og samerfingjar hennar höfðu ekki fengið leyfi til einka- skipta. Erfingjar höfðu heldur ekki tekið ábyrgð á greiðslu skulda, sem kynnu að hvíla á dánarbúinu. Var því talið, að óheimilt hefði verið að kyrrsetja eignir dánarbúsins, sbr. 34. gr. laga nr. 3/1878, og vinnuveitandanum bar að bera fyrir skiptaráðanda þær kröfur, sem hann taldi sig eiga á hendur J, er hann lést, sbr. 33. gr. laga nr. 3/1878, en ekki var heimilt að stefna skiptaráðanda fyrir hönd dánarbús- ins fyrir almenna dómstóla. Þá var ekki rétt að beina máls- sókninni að ekkjunni vegna dánarbúsins, þar sem hún var ekki að réttu lagi í fyrirsvari fyrir það. Var kyrrsetningar- gerðin því felld úr gildi og hinn áfrýjaði dómur ómerktur og vísað frá bæjarþinginu .............020000000...00.... 186 T andaðist 14. mars 1967. Ekkja hans, L, fékk leyfi til setu í óskiptu búi 9. september 1967 með tveimur fjárráða börn- um þeirra hjóna. Hinn 8. ágúst 1969 krafðist A þess, að bú T yrði tekið til opinberra skipta, þar sem hún væri dóttir T og bæri arfur. Þessari kröfu var andmælt vegna dánar- bús T. Ekkja T andaðist 17. mars 1972. Þrátt fyrir þetta var málinu haldið óbreyttu áfram fyrir skiptarétti. Börn þeirra T og L voru ekki aðiljar að málinu, en þeir voru erfingjar í búin. Með hliðsjón til alls þessa var málsmeð- ferðin talin svo gölluð, að úrskurður skiptaráðanda var felldur úr gildi og málið ómerkt .........0.0000000000.... 306 L og M giftust 29. apríl 1950. Móðir M andaðist 20. mars 1961, og fékk eiginmaður hennar, E, leyfi til setu í óskiptu búi. Þau L og M skildu að borði og sæng 5. september 1972. E andaðist 1973. L taldi sig eiga kröfu til helmings móður- arfs M, en bú E var til skipta í Hafnarfirði. Fór L fram á það fyrir skiptarétti Reykjavíkur, að bú hennar og M yrði tekið upp til framhaldsskipta af þessu efni. Kröfu þessari var synjað, þar sem móðurarfur M stæði inni í dánarbúi CXLII Efnisskrá Bls. foreldra hans, sem væri til skiptameðferðar í Hafnarfirði, og L ætti ekki til arfs að telja eftir þau. Gæti því skipta- ráðandi í Reykjavík ekki að svo komnu máli úrskurðað um þá kröfu ...........0.....220. 00 1015 Með bréfi 26. febrúar 1973 fór Gjaldheimtan í Reykjavík þess á leit, að bú R h/f yrði tekið til gjaldþrotaskipta, en árang- urslaust lögtak fyrir opinberum gjöldum hafði verið gert hjá félaginu 5. október 1972. Með kvaðningu 27. febrúar 1973 og birtri 6. mars sama ár kvaddi skiptaráðandinn í Reykjavík stjórnarformann og annan meðstjórnanda til að sækja dómþing skiptaréttar, sem háð yrði 16. mars 1973, en þá yrði beiðni um gjaldþrotaskipti tekin fyrir, Með bréfi 9. mars 1973 fór S þess einnig á leit, að bú R yrði tekið til gjaldþrotaskipta, en árangurslaust fjárnám hafði verið gert hjá fyrirtækinu 7. febrúar 1973. Gjaldþrotaskiptamálið var tekið fyrir hjá skiptarétti 16. mars 1973, og var þá sótt þing af hendi gjaldheimtunnar og S. Fyrir dóminn kom prókúruhafi R, og er skráð í þingbók, að þar sem þessi maður væri hvorki í stjórn félagsins né skráður forsvars- maður þess á annan hátt, tilkynnti skiptaráðandi honum, að hann gæti ekki tekið hann gildan sem forsvarsmann félagsins fyrir dómi. Var málið síðan tekið til úrskurðar að kröfu Gjaldheimtunnar og gjaldþrotaskiptaúrskurður upp kveðinn 16. maí 1973. Eftir uppsögu úrskurðarins fór fram uppskrift á búi R 20. maí 1973, og næsta dag komu for- maður stjórnar R og annar meðstjórnandi svo og nefndur prókúruhafi fyrir skiptarétt, og var það sammæli þeirra, að R væri algerlega eignalaust. R áfrýjaði gjaldþrotaskipta- úrskurði þessum. Talið sannað með árangurslausum lög- taks- og fjárnámsgerðum og skýrslum stjórnarmanna og prókúruhafa R fyrir dómi, að R ætti ekki eignir til greiðslu skulda sinna, og var því rétt að taka búið til gjaldþrota- skipta, sbr. 3. tl. 1. gr. laga nr. 25/1929 ................ 1176 Skírlífisbrot. Skjalafals. Skólar. Skuldamál. H á G ráku útflutningsverslun. Á árunum 1967 til 1968 seldu þeir H á G nokkurt magn af síldarmjöli til Englands fyrir S. Sá háttur var hafður á, að H á G seldu hinum bresku kaupendum sínum síldarmjölið í eigin nafni, en staðfestu jafnframt söluna skriflega við S, sem samþykkti síðan við- Efnisskrá CKLIII Bls. skiptin með áritun á samninga. Gerðir voru 4 slíkir samn- ingar árið 1967 um síldarmjölsframleiðslu S á því ári og að nokkru á árinu 1968. Skyldi meginhluti magns þessa afhendast á árinu 1967. Þá gerðu aðiljar einn slíkan samn- ing á árinu 1968 um mjölframleiðslu á því ári. Í öllum samningunum var fyrirvari þess efnis, að þeir giltu því aðeins, að mjölið yrði framleitt. Seint á árinu 1967 varð ljóst, að S mundi eigi geta efnt samningana af sinni hendi. Kveðast H £ G þá hafa samið svo um við hina erlendu kaupendur, að afhending mætti dragast fram á árið 1968 og að loðnumjöl mætti að nokkru koma í stað síldarmjöls. Þáverandi framkvæmdastjóri S kveðst hafa fallist á þetta. Engin skrifleg gögn komu fram um þetta samkomulag og margt er óljóst um það. H £ G héldu eftir verulegu fé af greiðslum, er renna skyldu til S. töldu þeir sig halda fénu eftir til að tryggja skaðabætur, er þeir hefðu greitt eða lofað að greiða hinum erlendu kaupendum. S krafði H £ G um greiðslu fjár þess, er eftir hafði verið haldið, og var sú krafa tekin til greina. Hins vegar var skuldajafnaðarkröfu H £ G vísað frá dómi, þar sem engin gögn voru um hinar raun- verulegu skaðabótagreiðslur og kröfur mjög vanreifaðar .. 252 Vélsmiðjan Þ hafði viðskipti við fyrirtækið S. S seldi Þ nokkr- ar vörur, og var eigi tölulegur ágreiningur um verð þeirra. Þ taldi hins vegar, að hann hefði að beiðni S og á hans kostnað unnið að viðgerðum við bát einn og skuldaði S sér fé af þeim sökum. Þessi krafa var eigi tekin til greina, þar sem Þ færði eigi sönnur á, að viðgerð sú á bátnum, sem um getur, hefði verið framkvæmd eftir beiðni S og fyrir hans reikning .............2202000000rsn ss 609 Ferðaskrifstofa ríkisins rak ferðamannaverslun á Keflavíkur- flugvelli innan tollmarka. Með samningi 9. júní 1970 af- henti ferðaskrifstofan fyrirtækinu Í allan rétt sinn þarna og skuldbatt sig til að hætta öllum viðskiptum. Í samn- ingnum segir, að fyrir þá aðstöðu, sem Í sé veitt með samn- ingi þessum, skuli Í greiða ferðaskrifstofunni gjald af hverjum „transit“-farþega, er nemi kr. 21.00. Deila reis um það, hvað skilja bæri við hugtakið „transit“-farþegi. Ferðaskrifstofan taldi, að gjaldið bæri að greiða af hverj- um þeim farþega, sem færi um „transit“-svæði flugstöðv- arinnar, að frádregnum þeim farþegum, sem enda ferða- lag sitt á Íslandi. Í taldi hins vegar, að þetta ætti ekki við þá farþega, sem væru að fara úr landi og eigi þá, er sætu í flugvélum meðan beðið væri á flugvelli. Talið, að öll gögn bentu til þess, að ætlunin við samningsgerð hafi verið, að gjaldið skyldi greiðast af öllum þeim farþegum, sem færu um „transit“-svæði flugvallarins, að frádregnum þeim far- CXLIV Efnisskrá Bls. þegum, sem enduðu ferðalag sitt á Íslandi. þá hefði Í í upphafi greitt gjald miðað við þessa reglu, án þess að gera sérstakan fyrirvara fyrr en með bréfi 21. maí 1971. Sam- kvæmt þessu var Í dæmt að greiða ferðaskrifstofunni gjaldið miðað við þessar reglur ............000.00000.... 626 Spjöll á mannvirkjum. Stefnur. Stefnubirting. Stjórnarskráin. Stjórnskipun. Refsiákvæði laga nr. TT/1970 talin sett með stjórnskipulega gildum hætti og vera því gildar refsiheimildir ............ 219 Stjórnsýsla. Á árinu 1951 veitti landbúnaðarráðuneytið S leyfi til þess að flytja til landsins regnbogasilungshrogn í þeim tilgangi að rækta þá fisktegund og selja á erlendum markaði. S skuldbatt sig til að sæta fyrirmælum og reglum, sem yrðu sett um þennan atvinnurekstur. Hóf S síðan starfsemi þessa. 1954 tilkynnti landbúnaðarráðuneytið S ýmsar varúðarráð- stafanir við meðferð og ræktun regnbogasilungs þessa, sérstaklega af heilbrigðisástæðum, og var það tekið fram, að ekki mætti flytja regnbogasilung eða hrogn hans úr fiskræktarstöð S nema með sérstöku leyfi. Á árunum 1955 og 1956 fór fram rannsókn á heilbrigði regnbogasilungs- stofns í eldisstöð S. Eigi komu í ljós neinir hættulegir sjúk- dómar, og taldi veiðimálastjóri líkur innan 1% fyrir því, að ákveðinn sjúkdómur væri í stöðinni og yfirdýralæknir kvaðst vera þeirrar skoðunar, að óþarfi væri að hafast frekar að. Í sambandi við rannsókn þessa var S á árinu 1955 bannað að flytja lifandi fiska og hrogn frá stöðinni nema með sérstöku leyfi. Þessu banni var aflétt með bréfi á árinu 1956, en tekið fram, að eigi mætti flytja regnboga- silung frá stöðinni nema með sérstöku leyfi ráðuneytisins hverju sinni. Á árinu 1958 seldi S manni einum nokkuð af regnbogasilungshrognum og að því er ætla verður með leyfi ráðuneytisins. Þá seldi S nokkuð af lifandi regnboga- silungum með leyfi ráðuneytisins á árinu 1960. Á árinu 1964 fór S þess á leit við landbúnaðarráðuneytið, að það leyfði honum að flytja úr eldisstöðinni nokkurt magn af regnbogaseiðum, er hann taldi sig geta selt nafngreindum aðilja. Veiðimálastjóri lagði gegn því, að leyfi þetta væri veitt og taldi sig um það hafa haft samráð við yfirdýra- lækni. Eftir nokkurn málarekstur lauk þeim málum þann- ig, að ráðuneytið lýsti því, að það teldi sér ekki fært að Efnisskrá CKXLV Bls. svo stöddu að verða við beiðni S. S krafði ríkissjóð um bætur vegna þess, að synjun ráðuneytisins hefði byggst á ómálefnalegum grunni, væri því ólögmæt og hefði valdið sér tjóni. Talið, að ráðuneytið hefði greitt án ástæðulausrar tafar úr umsókn S um söluleyfið og leitað umsagnar þeirra aðilja, er því bar, en eðlilegt væri vegna reynslu fyrri ára og með tilliti til fræðilegra viðhorfa, að ráðuneytið teldi að gjalda bæri varhug við flutning og dreifingu erlendra dýrategunda innanlands, ekki síst vegna smithættu. Hér var um stjórnarathöfn að ræða, sem hlýddi mati ráðuneytisins og ósannað var, að ákvörðun ráðuneytisins væri byggð á ómálefnalegum grundvelli eða á henni væru neinir þeir annmarkar, er leggðu á ríkissjóð bótaskyldu. Var ríkis- sjóður því sýknaður af kröfu S .........0202000000.0..0.... 42 H flutti skúr einn á landspildu, er hann átti í M-hreppi. Eigi fékk hann leyfi byggingarnefndar eða sveitarstjórnar til þessa. Skúrinn var talinn bygging með hliðsjón af 6. gr. skipulagslaga og 6. gr. 1A byggingarsamþykktar hrepps- ins. Sveitarstjórn skoraði á H að fjarlægja skúr- inn, en hann sinnti því ekki. Sveitarstjóri fól þá byggingarfulltrúa sínum að flytja skúrinn burtu af land- inu. Var skúrinn fluttur á öskuhauga sveitarinnar. Brotn- aði hann í flutningum og eyðilagðist síðar af eldi, er kvikn- aði af ástæðum, sem ekki eru kunnar. Talið, að flutningur þessi án undangengins dómsúrskurðar, hefði verið andstæð- ur lögum, enda ekki séð að almenningshagsmunir hefðu valdið því, að brottflutningurinn væri knýjandi. Var því lögð á sveitarsjóð M-hrepps fébótaábyrgð á tjóni H...... 96 Söluskattur. Sjá skattar. Tekjuskattur, Sjá skattar. Tékkamisferli. Þ var ákærður fyrir að gefa út innistæðulausa tékka. Fram kom, að Þ hafði lagt inn á reikning sinn áður en hann gaf út ávísanir þær, er ákært var út af, en nokkru síðar hafði bankinn, sem hlut átti að máli, látið færa til baka veru- legan hluta innlagna þessara. Eigi var sannað, að Þ vissi um það. Var hann því sýknaður af refsikröfum .......... 317 Tilraun. Togveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Tollar. CXLVI Efnisskrá Tollagabrot. V sótti bróður sinn, er var að koma með skipi einu frá útlönd- um. Í bifreið V fannst verulegt magn af áfengi, er bróðir hans átti. Eigi talið sannað, að V hefði verið kunnugt um, að í tösku þeirri, er J var með, væri ólöglega innflutt áfengi og var hann því sýknaður af ákæru vegna þessa .......... Tómlæti. Manni var vikið úr félagi 29. ágúst 1971. Talið, að hann hefði andmælt brottvikningartillögunni á fundi þeim, þar sem um hana var fjallað og forráðamenn félagsins hafi eigi haft ástæðu til að ætla, að hann sætti sig við brottvikning- una. Var hann því eigi talinn hafa sýnt slíkt tómlæti að girti fyrir vefengingu hans með málssókn .............. Mál til ógildingar yfirlandskiptagerðar var höfðað 23. júlí 1968, en landskiptagerð þessi var framkvæmd 16. október 1962. Talið ljóst, að aðiljar hefðu þegar á árinu 1963 lýst yfir því, að (þeir vildu ekki una landskiptagerðinni og gert kröfur um leiðréttingu á henni. Síðan hafi verið gerðar langvinnar tilraunir til að leysa ágreininginn með samkomu- lagi. Var því ekki talið, að aðiljar hefðu með tómlæti sínu glatað rétti til þess að leita dómstóla um ógildingu á land- skiptagerðinni „................200.00... 00 sens Talið, að við fasteignakaup hefði kaupandi íbúðar eigi sýnt slíkt tómlæti, að svipti hann rétti til að fá bætur vegna galla... Traustnám. Umboð. Umferðarlög. Sjá bifreiðir. Umferðarréttur. Umsýsla. Umsýsluþóknun. H £ G ráku útflutningsverslun. Á árunum 1967 til 1968 seldu þeir nokkurt magn af síldarmjöli til Englands fyrir S. Sá háttur var hafður á, að H £ G seldu hinum bresku kaup- endum sínum síldarmjölið í eigin nafni, en staðfestu jafn- framt söluna skriflega við S, sem samþykkti síðan viðskipt- in með áritun á samninga. Gerðir voru 4 slíkir samningar árið 1967 um síildarmjölsframleiðslu S á því ári og að nokkru á árinu 1968. Skyldi meginhluti magns þessa af- hendast á árinu 1967. Þá gerðu aðiljar einn slíkan samning á árinu 1968 um mjölframleiðslu á því ári. Í öllum samn- ingunum var fyrirvari þess efnis, að þeir giltu því aðeins, að mijölið yrði framleitt. Seint á árinu 1967 varð ljóst, að Bls.. 1110: 163 280 581 Efnisskrá CXLVII Bls. S mundi eigi geta efnt samningana af sinni hendi. Kveðast H ér G þá hafa samið svo um við hina erlendu kaupendur, að afhending mætti dragast fram á árið 1968 og að loðnu- mjöl mætti að nokkru koma í stað síldarmjöls. Þáverandi framkvæmdastjóri S kveðst hafa fallist á þetta. Engin skrifleg gögn komu fram um þetta samkomulag og margt var óljóst um það. H á G héldu eftir verulegu fé af greiðsl- um, er renna skyldu til S. Töldu þeir sig halda þessu fé til að tryggja skaðabætur, er þeir hefðu greitt eða lofað að greiða hinum erlendu kaupendum. S krafði H £ G um greiðslu fjár þess, er eftir hafi verið haldið, og var sú krafa tekin til greina. Hins vegar var skuldajafnaðarkröfu H ér G vísað frá dómi, þar sem engin gögn voru um hinar raunverulegu skaðabótagreiðslur og kröfur mjög vanreif- aðar .........0.... nn 252 Uppboð. Ú krafðist þess, að fasteignin P yrði seld á nauðungaruppboði samkvæmt heimild í tryggingarbréfi. Var af uppboðsrétti ákveðið, að uppboðið skyldi fram fara. P áfrýjaði úrskurð- inum og Ú gagnáfrýjaði. Við munnlegan flutning í Hæsta- rétti féll Ú frá kröfum sínum um framgang uppboðsins, en gerði einungis kröfu um að málskostnaður í héraði og Hæstarétti félli niður. Veðbréf það, sem uppboðið byggðist á, var til tryggingar ótilteknum skuldum við Ú að fjárhæð allt að ein milljón krónur, var eigi lögleg uppboðsheimild samkvæmt 6. lið 1. gr. laga nr. 57/1949 og 3. gr. veðlaga nr, 18/1887. Dæmt, að uppboðið skyldi ekki fara fram og Ú gert að greiða P málskostnað í héraði og fyrir Hæstarétti 299 SR krafðist hinn 21. mars 1972 nauðungaruppboðs á fasteign S samkvæmt heimild í veðskuldabréfi, útgefnu 1. mars 1967. Með uppboðsbeiðni fylgdi ljósrit veðskuldabréfsins, en eigi veðskuldabréfið sjálft. Í greinargerð sinni til uppboðsréttar 11. september 1972 krafðist S þess, að uppboðs yrði synjað, m. a. af þessari ástæðu. SR lagði þó ekki fram veðskulda- bréfið, hvorki á þessu uppboðsþingi né hinu næsta, en á uppboðsþingi 3. október s. á. er skráð í uppboðsbók, að frumrit veðskuldabréfsins sé til staðar í réttinum í vörslu lögmanns stefnda. Veðskuldabréfið var lagt fram í mál- inu við munnlegan málflutning um uppboðskröfuna hinn 12. janúar 1973. Dæmt, að þegar nauðungaruppboðs sé beiðst með heimild í veðskuldabréfi, skuli samkv. 6. gr. laga nr. 57/1949 frumrit veðskuldabréfs fylgja uppboðs- beiðninni. Þar sem þessa var eigi gætt, var krafa SR um uppboðið eigi tekin til greina og hinn áfrýjaði úrskurður felldur Úr gildi .............0..000 0000 een 588 CXLVIII Efnisskrá Uppsögn á starfssamningi. S var ráðinn bryti að Litla-Hrauni 24. október 1966 með samn- ingi dagsettum sama dag. Í samningi þessum var ákveðið, að S væri ráðinn fyrst um sinn til 30. desember 1966 með þeim kjörum, sem í samningnum greindi, en væri ráðn- ingu þá ekki lokið, framlengist samningurinn sjálfkrafa og verða þá uppsegjanlegur með þriggja mánaða fyrir- vara af beggja hálfu. Hinn 27. september 1968 var S sagt upp starfa með þriggja mánaða fyrirvara frá 30. septem- ber 1968 að telja. Lét hann af störfum 30. desember 1968 og fékk greidd laun til þess tíma. S taldi uppsögn óheimila og ætti hann rétt á bótum vegna óheimillar uppsagnar, þar sem hann væri ráðin svonefndri æviráðningu. Eigi var um það. deilt, að lög nr. 38/1954 tækju til S sem ráðins starfsmanns. Talið, með hliðsjón af 1. gr. laga nr. 55/1962 og a-lið 3. gr. laga nr. 29/1963, að heimilt væri að ráða þá menn, er þau lög taka til, með uppsagnarfresti. Sam- kvæmt þessum lagaákvæðum hafi verið heimilt að ákveða uppsagnarfrest í ráðningarsamningi S og heimilt að segja honum upp. Eigi væri sannað, að hann ætti tilkall til lengri uppsagnarfrests en í samningi var ákveðinn, Samkvæmt þessu var ríkissjóður sýknaður af öllum kröfum sS ........ Upptaka eigna. Fíkniefni og tæki til að neyta þeirra gerð upptæk ...... 219, Afli og veiðarfæri fiskiskips, er verið hafði að veiðum innan fiskveiðimarka, gerð upptæk til landhelgissjóðs 918, 926, Úrskurðir. Mál lagt fyrir Læknaráð ...............2.2%020 0. enn een Útburðargerðir. Eigendur jarðarinnar B gerðu um haustið 1971 samning við J um að leigja honum íbúðarhús jarðarinnar og einhverja aðstöðu fyrir skepnur í gripahúsum. Þann 7. mars 1972 gerðu sömu aðiljar með sér kaupsamning um jörðina. Samningur þessi kom eigi til framkvæmda, en þeir gerðu annan kaupsamning 28. júlí 1972. Var hreppsnefnd H- hrepps boðinn forkaupsréttur að jörðinni lögum sam- kvæmt. Hreppurinn ákvað að neyta forkaupsréttar og keypti jörðina. Krafðist hreppurinn síðan, að J viki af jörðinni, en fram kom, að hann hafði nytjað nokkurn hluta hennar sumarið 1972. Fram kom, að J hafði flutt heimili sitt að B, en stundaði þó atvinnu sína annars staðar og hafði lítinn bústofn þar. Talið, að J hefði með framan- greindum samningum einungis stofnað til tímabundins af- Bls. 1170 1018 934 543 Efnisskrá CXLIX Bls. notaréttar af húsum á jörðinni, en ekki fengið jörðina til ævilangrar ábúðar samkvæmt 9, gr. laga nr. 36/1961. Eftir að hreppurinn eignaðist jörðina, sinnti J ekki tilmælum um, að hann gengi til samninga við hreppinn um afnot af hús- um jarðarinnar og galt ekki leigu. Með hliðsjón af þessu öllu var talið, að ákvæði 30. gr. laga nr. 36/1961 ættu hér ekki við, og var útburður því heimilaður ................ 446 S byggði hús á árunum 1957 og 1959 og bjó sjálfur á 1. og 2. hæð. Hinn 12. júní 1959 seldi hann H kjallaraíbúð í húsi þessu. Í upphafi var stigaop í eldhúsi S, og var þar stigi niður í kjallara. Stigi þessi var talinn eign 1. hæðar. Hins vegar var stigaopinu lokað, og íbúar kjallarans virðast hafa notað stigann til geymslu, H seldi P kjallaraíbúðina og Þ seldi G. S seldi HI eignarhluta sinn 1969, og var þar ekki getið um stigaeignina. H seldi F íbúðina 1972, og er þar tekið fram, að stiginn niður í kjallara fylgi með. Úfar risu með íbúum hússins, og krafðist HI þess 1972, að G yrði borinn út úr stigarýminu. Var það tekið til greina í héraði, en útburði var synjað í Hæstarétti, þar sem talið var, að ýmsar breytingar hefðu verið gerðar á húsnæðinu frá teikningu og eigi ljóst í hverju þær væru fólgnar, en eigi lægi ljóst fyrir, hvernig háttað væri eignarafnotum og rétti að umræddu geymslurými ......,..........000..0... 1061 E leigði atvinnuhúsnæði í húsi einu. Var leigusamningur gerður 28. janúar 1965 og skyldi gilda til 10 ára. Leiga var ákveðin kr. 4.000 á mánuði og skyldi hækka miðað við vísitölu fram- færslukostnaðar. V varð eigandi húsnæðisins í janúarmán- uði 1973. Allt árið 1973 var leigan 7.600 kr. á mánuði og breyttist ekkert þrátt fyrir breytingar á vísitölu fram- færslukostnaðar. Fyrir árið 1974 krafði V um leigu miðað við framangreinda húsaleigu að viðbættri 25% hækkun. Út- burðar var óskað 12. mars 1974, og taldi V þá, að vanskil næmu alls kr. 66.500 vegna vanskila á desemberleigu 1973, fyrirframgreiðslu, sem átti að inna af hendi 2. janúar 1974, og leigugreiðslum fyrir janúar, febrúar og mars 1974. Hinn 5. apríl 1974 kom E til geymslu í banka V kr. 66.500. Talið, að í málinu hafi eigi komið fram gögn um leigugreiðslur aðilja fyrir 1. janúar 1973 og fjárskipti þeirra væru um margt óglögg. Með hliðsjón af því og þar sem V samkvæmt leigumálanum skyldi vera eigandi að öllum innbúnaði hús- næðis Í lok leigutímans, 1. febrúar 1975, var krafa um út- burð eigi tekin til greina ................0.0...0..0.00 1185 Útivist aðilja. Áfrýjandi sækir ekki þing. Útvistarðdómar 451, 553, 660, 821, 822, 957, 958, 1135 CL Efnisskrá Útsvör. Sjá skattar. Vanheimild. Vanreifun. Gagnkröfur aðilja í máli einu taldar svo vanreifaðar, að þeim var vísað frá dómi ..........0..0. 000. nn nn Mál til heimtu launa talið vanreifað. Var héraðsdómur ómerkt- ur og málinu vísað frá dómi ...........000000 00... 0... Máli var vísað frá héraðsdómi vegna vanreifunar. Var frávís- unardómurinn kærður og staðfestur ........2.00000000... Máli einu til heimtu bóta vegna galla á húsi vísað frá héraðs- dómi vegna vanreifunar. Á það var eigi fallist og frávís- unardómurinn felldur úr gildi ...............00000..0.0.0.00. Í máli einu var þess krafist, að nafn, er H notaði á erlend bréfs- efni sín, yrði honum bannað. Málið talið vanreifað að þessu leyti og vísað frá héraðsdómi .........0000200. 0000... Gagnsök í máli einu var talin svo vanreifuð, að henni var vísað frá héraðsdómi ...........200.00 ens Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku Varnarþing. Vátryggingar. G ók bifreið sinni úr bænum. Á Vesturlandsvegi, skammt frá geymslusvæði Rafmagnsveitu Reykjavíkur, missti G vald á bifreið sinni. Snérist hún og rann. Voru hemlaför hennar um 40 metra löng. Við þetta lenti hún á bifreið A, og urðu skemmdir á bifreiðinni. Vátryggingarfélag bifreiðar G varð að greiða bætur vegna þessa og endurkrafði þær úr hendi G. Fram kom, að ísing hafði myndast sama dag. Talið, að ósannað væri, að G hefði sýnt af sér stórkostlegt gáleysi í skilningi 33. gr. umferðarlaga og var því sýknaður af end- urkröfu vátryggingarfélagsins ..........00000 00.00.0000... Veðréttindi. Sjá og sjóveð. Veðskuldabréf. Ú krafðist þess,að fasteign P yrði seld á nauðungaruppboði samkvæmt heimild í tryggingarbréfi. Í uppboðsrétti var ákveðið, að uppboðið skyldi fram fara. P áfrýjaði úrskurð- inum og Ú gagnáfrýjaði. Við munnlegan flutning í Hæsta- rétti féll Ú frá kröfum sínum um framgang uppboðsins, en gerði einungis kröfu um, að málskostnaður í héraði og fyrir Hæstarétti félli niður. Veðbréf þetta var til trygg- Bls. 252 469 810 849 814 Efnisskrá ingar ótilteknum skuldum við Ú, að fjárhæð allt að ein milljón króna og því eigi lögleg uppboðsheimild samkvæmt B lið 1. gr. laga nr. 57/1949 og 3. gr. veðlaga nr. 18/1887. Dæmt, að uppboðið skyldi ekki fara fram og Ú gert að greiða P málskostnað í héraði og fyrir Hæstarétti ........ S var eigandi veðskuldabréfs, er Þ bar að greiða. Gjalddagi Við bréfsins var 10. janúar 1972, og skyldi þá greiða vexti. Ekki greiddi Þ vextina fyrr en 4. febrúar sama ár, er hann lagði fjárhæðina ásamt dráttarvöxtum í greiðslugeymslu. Kvitt- anir bankans voru sendar lögmanni S 17. febrúar 1972. Lög- maður S krafði Þ þá greiðslu á bankakostnaði og inn- heimtulaunum af vaxtagreiðslunni og áskildi sér jafnframt rétt til að krefjast greiðslu á öllum höfuðstól bréfsins ef kröfu yrði ekki sinnt. Í kröfubréfi þessu lýsti han því þó ekki skýrlega, að S teldi alla skuldina í gjalddaga fallna fyrir það eitt að greiðsludráttur var á vöxtunum, og ekki mótmælti hann þeim hætti Þ að leggja vaxtagreiðsluna í greiðslugeymslu. Í skuldabréfinu var svo kveðið á, að öll skuldin væri í gjalddaga fallin ef skuldari stæði ekki í skilum með greiðslu vaxta og afborgana. Hins vegar var ekki sérstaklega kveðið á um það, að skuldareiganda skuli vera heimilt ag krefjast endurgreiðslu skuldarinnar fyrir gjalddaga vegna þess, að skuldari greiddi ekki umkrafin inn- heimtulaun. Þar sem S sýndi ekki fram á heimild sína til að krefja Þ um greiðslu höfuðstóls skuldarinnar gagngert sakir þess, að Þ greiddi ekki hin umdeildu innheimtulaun. Var hann sýknaður af kröfu S um greiðslu alls bréfsins .. Vegir. Veiðiréttindi. vatnið H hagar svo til, að hæð vatnsborðs og stærð þess er mjög breytileg. Fer það eftir því, hvort afrennsli úr vatninu er stíflað. Þegar ósinn er stíflaður, liggur vatnið á landi jarðarinnar B. Mikil veiði var í vatninu, og töldu eig- endur B, að þeir ættu rétt til veiði þar, en því mótmæltu aðrir landeigendur og kröfðust þess, að dæmt yrði, að jörð- inni B fylgdi engin veiðiréttur í H og ábúanda þar væri óheimil öll veiði í vatninu. Til vara kröfðust þessir land- eigendur þess, að dæmt yrði að ábúandi B ætti ekki veiði- rétt í H þegar ósinn væri við eðlilegar aðstæður og næði ekki að landi B. Talið, að landeigendur hefðu engin hald- bær rök fært fram fyrir því, að ábúanda B væri óheimilt að veiða í því vatni, er lægi að landi hans, er ósinn væri stífl- aður, sbr. 2. gr. laga nr. 76/1970. Að því er varakröfurnar varðaði, var á það bent, að samkvæmt 94. gr. laga nr. 76/ CLI Bls. 299 563 CLII Efnisskrá Bls. 1970 bæri það undir matsmenn að skera úr ágreiningi, m. a. hvað séu takmörk vatns í merkingu laganna. Sú matsgerð hefði farið fram og niðurstaða matsmanna orðið sú, að tak- mörk H sé í B-landi um 4 metra hæðarlínu skv. uppdrætti. Samkvæmt þessu og með hliðsjón af hinum sérkennilegu aðstæðum H, var talið, að B ætti land að H-vatni í merk- ingu 1. mgr. 8. gr. laga nr. 76/1970 og þar með veiðirétt í vatninu utan netlagna, sbr. 4. gr. laga nr. 15/1923. Hefði og eigi verið sýnt fram á, að veiðiréttur utan netlagna fylgi ákveðnum jarðeignum að fornri venju. Hins vegar var ekki á það fallist með ábúanda B, að hann hefði fyrir hefð eða af öðrum ástæðum rétt til að veiða í netlögnum annarra jarða. Var þetta meðal annars á því byggt, að frá gildis- töku laga nr. 15/1923 hefði verið bannað með lögum að veiðiréttur yrði skilinn frá jörð nema að fullnægðum ákveðnum skilyrðum og þessi ákvæði beri að skýra þannig, að þau banni stofnun veiðiítaks fyrir hefð ................ 368 Veikindadagar. Sjá vinnulaun. Venjuréttur. Verðjöfnunargjald. Verðlagsbrot. Verðstöðuun. E flutti vörur fyrir Ú. Hinn 27. janúar 1972 hækkaði E flutn- ingsgjöld sín miðað við gengi sterlingspunds. Ú mótmælti þessu, þar sem hann taldi þessa hækkun óheimila. Bannað hafði verið að hækka verð á vöru og seldri þjónustu frá 1. nóvember 1970 nema með samþykki verðlagsyfirvalda og sérstöku leyfi ríkisstjórnar. Í janúar hafði orðið sam- komulag milli E og SH um farmgjöld frá því í janúar 1972 og hafði verðlagsráð fallist á þá hækkun og einnig ríkisstjórn. Talið, að þegar virtur væri aðdragandi að ákvörðun verðlagsnefndar um samkomulag E og SH og staðfestingar ríkisstjórnar á því, væri ljóst, að verðlags- ákvarðanir þær hafi einnig tekið til sams konar flutning fyrir Ú. Var því ekki talið, að Ú gæti krafið E um endur- greiðslu oftekinna farmgjalda Verjandi í opinberu máli. Verkkaup. Sjá vinnulaun. Efnisskrá CLIII Bls. Verksamningar. Hinn 7. apríl 1967 tók erlendur og íslenskur aðili, H, að sér að byggja fyrir V höfn í Straumsvík samkvæmt útboði. Verð var ákveðið í íslenskum krónum. Í samningnum var ákvæði um, að deilu vegna samningsins skyldi ráðið til lykta af gerðardómi skipuðum samkvæmt reglum Alþjóða Verslun- arráðsins (International Chamber of Commerce). Verkið hófst vorið 1967 og lauk í nóvember 1969. Á verktímanum komu upp margs konar erfiðleikar við framkvæmd verks- ins og Önnur aðstaða en gert hafði verið ráð fyrir í útboði. Risu fljótt úfar með V og H vegna þessa. Taldi H, að vegna þessara atriða bæri V að greiða allan kostnað við verkið eftir 17. maí 1968 samkvæmt kostnaðarreikningum og krafði H skriflega um þetta 19. desember 1969. Bréfi þessu fylgdi yfirlit, er H taldi sýna kostnað af mannvirkjagerð- inni og greiðslur V á tímabilinu 31. maí 1968 til verkloka, 7. nóvember 1969. Í bréfi þessu var tekið fram, að í vörslum H séu fullkomin gögn til sönnunar á þessum kostnaði. Sam- komulag náðist ekki, og krafðist H þá gerðardóms 6. júlí 1970. Gerðardómsbeiðninni fylgdi kröfugerð, og var þar m. a. krafist aukagreiðslna að fjárhæð rúmlega 10 milljónir vestur-þýskra marka. Kröfur voru nokkuð rökstuddar, en ekki fylgdu þeim undirstöðugögn. V svaraði með greinar- gerð 30. október 1970, og var þar að nokkru tekið til and- svara um fyrrgreindar kröfur. Gerðardómsmenn voru síðan skipaðir, og hittust þeir á óformlegum fundi 8. og 9. mars 1971. Hinn 9. mars 1971 var ákveðið, að næsti fundur yrði dagana 45 apríl og skyldi þá væntanlega gengið frá svo- nefndri verksviðslýsingu. Annar fundur skyldi hefjast 3. maí 1971 og standa um þriggja vikna skeið. Skyldu þá vitni yfirheyrð og jafnframt var tekið fram, að yrði frek- ari gagna og vitnaleiðslu þörf, myndi þeim aflað um haust- ið 1971. Á fundinum 4. og 5. apríl 1971 náðist samkomulag um drög að verksviðslýsingu. Er hún undirrituð 4. maí 1971. Í verksviðslýsingunni segir, að aðiljum beri að hafa afhent endanlegar greinargerðir ásamt gögnum, sem við sé stuðst, rýmilegum tíma fyrir málflutning. Þá er gert ráð fyrir, að innan tveggja vikna frá lokum yfirheyrslu geti hvor aðili lagt fram skriflegt ágrip af framburðum og rök- semdafærslu sinni, máli sínu til stuðnings. Síðan komi gerð- ardómsmenn saman til að kveða upp úrskurð. Af hendi H var fyrirsvarsmönnum V afhent greinargerð með fylgi- skjölum að kvöldi hins 23. apríl 1971. Meðal gagna var endurrit af vélfærðu bókhaldi H, er skyldi sýna heildar- kostnað þeirra af mannvirkjagerðinni eftir 17. maí 1968 til verksloka, svo og greiðslur V á þeim tíma, en ekki fylgdu CLIV Efnisskrá Bls. þessu undirstöðugögn. Lögmenn V fóru þess á leit, að vitnaleiðslu yrði frestað til að kanna gögn þessi. Meiri hluti gerðardóms ákvað 27. apríl 1971 að halda fast við þá ákvörðun, að þinghöld skyldu hefjast 4. maí 1971. Var þetta á því byggt, að greinargerð og gögn H hefðu komið fram nægilega snemma fyrir það þinghald og nægur tími væri fyrir aðilja og gerðardómsmenn til að búa sig undir Þinghöldin. V ritaði síðan greinargerð 30. apríl 1971, og var Þar fyrrgreindri kröfu andmælt svo og Íylgiskjölum varð- andi hana. Í þinghaldi 4. maí 1971 lýsti lögmaður H því, að bókhald H og reikningsgögn væru til reiðu fyrir V til athugunar. Var þá tekið fram, að ef endurskoðunar yrði talið þörf og V óskaði hennar, yrði þegar að hefjast handa um hana. Gerðardómurinn taldi ekki rétt að gefa öðrum hvorum aðilja fyrirmæli um endurskoðun. V gæti komið fram með sérstök andmæli gegn einstökum liðum í bók- haldi H og síðan, ef gerðardómsmenn ákvæðu að slík endurskoðun skyldi fara fram, myndu þeir mæla svo fyrir. Í þinghaldi 16. maí 1971 lýsti lögmaður V því, að hann gæti ekki gagnspurt vitni um bókhalds- og kostnaðaratriði nema með gerðri könnun á reikningum H. Áskildi hann sér rétt til að gagnspyrja vitni, er slík könnun hefði fram farið. Þennan áskilnað endurtók hann 14. maí 1971. Vitnaleiðslum fyrir gerðardómi lauk 19. maí 1971. Ekki er ljóst, hvort um það var bókað, að gagnasöfnun væri lokið. Á fundi 19. maí 1971 virðist hafa verið ákveðið, að sókn og vörn skyldu lagðar fram "7. eða 9. júní 1971 og framhaldssókn og fram- haldsvörn um það bil viku síðar. Gerðu gerðardómsmenn ráð fyrir að hittast 26. eða 27. júní 1971. Sókn H er dagsett 7. júní 1971 og vörn V 9. s. m. Í vörninni krefst V þess enn, að reikningar séu rannsakaðir og áskilur sér rétt til að gagnspyrja bókhaldssérfræðinga H, ef bókhaldsgögn H verði lögð til grundvallar. Framhaldssókn H er dagsett 15. júní 1971 og framhaldsvörn V 18. s. m. Samkvæmt reglum gerðardómsstofnunar Alþjóða Verslunarráðsins skal segja upp gerð innan 60 daga frá undirskrift verksviðslýsingar. Þó má gerðardómsstofnunin framlengja þann frest ef þörf krefur. Gerð var sögð upp 8. júlí 1971 af tveimur gerðar- dómsmönnum, en sá þriðji skilaði sératkvæði. V neitaði að greiða samkvæmt ákvörðun gerðardómsins, og höfðaði H því mál fyrir bæjarþingi Reykjavíkur til heimtu greiðsl- unnar. V taldi, að ýmsir gallar væru á gerðardómnum og málsmeðferð þannig, að ógildingu hans varðaði. Eigi var talið, að sú ástæða, að gerðardómsmenn gengu eigi á vett- vang áður en úrskurður var upp kveðinn, væri slík, að ógild- ingu gerðardómsins varðaði. V taldi, að honum hefði eigi Efnisskrá CLV Bls. gefist kostur á að láta endurskoða og kanna ýmis bókhalds- gögn H. Talið, að þar sem H hefði átt að vera ljóst 4. maí 1971 að nauðsyn væri að kanna fylgigögn með kröfum H, hefði honum borið að hefjast þá þegar handa, ef hann hugðist hnekkja þeim. Þrátt fyrir þetta lét V eigi hefjast handa um könnun á bókhaldsgögnum H meðan málið var rekið fyrir gerðardómnum, og þegar ákveðið var að skila sókn og vörn 19. maí 1971, mátti fyrirsvarsmönnum V vera ljóst, að gerðardómsmenn hugðust taka málið til úr- skurðar að fengnum sóknum og vörnum. Ef V taldi sig þá þurfa aukinn frest til könnunar á bókhaldi og reikningum H, bar honum að óska sérstaks ákveðins frests í því skyni, en frestun mundi hafa leitt til þess, að afla hefði orðið sam- þykkis gerðardómsstofnunar til hennar. Var því talið, að fyrirvarar þeir og áskilnaður af hendi V, sem hér skiptu máli, hefðu ekki verið fullnægjandi eins og á stóð, ef V hugðist síðar bera fyrir sig, að eigi hefði verið veitt full- nægjandi aðstaða til að kanna bókhaldsgögn H. Var talið, að það mat meiri hluta gerðardómsmanna, að endurskoð- unar væri ekki þörf, væri heimil. Þá var á það bent, að V hefði ekki eftir að gerðin var uppsögð, látið fara fram end- urskoðun og könnun á bókhaldðsgögnum H. "Talið, að eigi hefði við málsmeðferðina verið brotin sú grundvallarregla, að aðiljar máls skuli eiga kost á aðstöðu til að kanna máls- skjöl fyrir dómi og hafa tækifæri til að koma fram með rökstudda gagnrýni á þeim, en samkvæmt íslenskum réttar- reglum yrði málsmeðferð í gerðardómi að vera verulega áfátt til þess að valdi ógildingu gerðar. Var því eigi talið, að á gerðinni væru þeir formgallar að fella bæri hana úr gildi, og var hún því lögð til grundvallar. Sératkvæði .... TOT Vextir. Viðskiptabréf. Sjá veðskuldabréf. Vinnulaun. Vinnusamningar. Á árinu 1969 keypti S bifreið eina. Seljandi bifreiðarinnar fór með hana á viðgerðaverkstæði til viðgerðar. Eiginmaður S kom þar og bað um viðgerð á bifreiðinni og fylgdist með viðgerðinni. Eiginmaðurinn tók við bifreiðinni að viðgerð lokinni, en greiddi eigi viðgerðarkostnað og neitaði greiðslu. Viðgerðarverkstæðið krafði S um greiðslu. Talið, að verk- stjóri viðgerðarverkstæðisins hefði mátt treysta því, að við bifreiðina væri gert vegna S, enda hefði honum ekki sér- staklega verið bent á, að annar mundi greiða reikningana. Var S því dæmt að greiða verkstæðinu viðgerðarkostnaðinn 522 CLVI Efnisskrá Bls. G var stýrimaður á togara. Hann veiktist og var veikur um rúm- lega tveggja mánaða skeið. Útgerðarmaðurinn taldi, að honum bæri aflahlut sem stýrimanns umræddan tveggja mánaða tíma. Talið, að þar sem í kjarasamningi stéttar- félags aðilja væri skýrt ákvæði um fjárhæð kaups í veik- indatilvikum, giltu þau ákvæði um lögskipti aðiljanna og kæmi 18. gr. sjómannalaganna eigi í veg fyrir, að þessu kjarasamningsákvæði yrði beitt .............00..0....... 901 S var ráðinn bryti að Litla-Hrauni 24. október með samningi dagsettum sama dag. Í samningi þessum var ákveðið, að S væri ráðinn fyrst um sinn til 30. desember 1966 með þeim kjörum, sem í samningnum greindi. Væri ráðningu þá ekki lokið, skyldi samningurinn framlengjast sjálfkrafa og vera uppsegjanlegur með þriggja mánaða fyrirvara af beggja hálfu. Hinn 27. september 1968 var S sagt upp starfa með Þriggja mánaða fyrirvara frá 30. september 1968 að telja. Lét hann af störfum 30. desember 1968 og fékk greidd laun til þess tíma. S taldi uppsögn óheimila og ætti hann rétt á bótum vegna óheimillar uppsagnar, þar sem hann væri ráðinn svonefndri æviráðningu. Eigi var um það deilt, að lög nr. 38/1954 tækju til S sem ráðins starfsmanns. Talið, með hliðsjón af 1. gr. laga nr. 55/1962 og a-lið 3. gr. laga nr. 29/1963, að heimilt væri að ráða þá menn, er þau lög taka til, með uppsagnarfresti. Samkvæmt Þargreindum lagaákvæðum hafi verið heimilt að setja ákvæði um upp- sagnarfrest í ráðningarsamning S og því heimilt að segja honum upp. Eigi væri sannað, að hann ætti tilkall til lengri uppsagnarfrests en þess, sem í samningi var ákveðinn. Samkvæmt þessu var ríkissjóður sýkaður af öllum kröf- UM S 2... 1170 Vinnuslys. Sjá skaðabætur. Vitni. Eiginkona ákærðs manns færist undan að bera vitni um máls- Atvik 0... 681 Víælar. Víxilmál. Víxli einum án útgáfu- og greiðsludags hafði verið stolið og hafði sá, er tók, ritað á hann útgáfudag og greiðsludag. Víxillinn kom síðar í hendur manns, er stefndi víxilskuld- ara. Héraðsdómari vísaði málinu frá dómi, Þar sem skjalið fullnægði ekki skilyrðum 1. gr. víxillaga nr. 93/1933 um form víxils. Hæstiréttur felldi frávísunardóminn úr gildi og vísaði málinu heim í hérað til löglegrar meðferðar, þar Efnisskrá CLVII Bls. sem skjal það, sem málssóknin var reist á, væri víxill að formi til, mætti reka mál til heimtu skuldar samkv. því samkvæmt 17. kafla laga nr. 85/1936. Sératkvæði ........ 141 S var talinn hafa ritað nafn sitt á víxil, og var honum stefnt til greiðslu víxilfjárhæðar. Stefna var birt fyrir honum sjálf- um, en eigi sótti hann þing, og var því málið dæmt og hann dæmdur greiðsluskyldur. Eftir uppsögu víxildóms þessa kom fram, að nafnritun S á víxilinn var fölsuð. Talið, að 45. gr. laga nr. 75/1973 skjóti eigi loku fyrir að þessi vörn kæmist að í málinu, þrátt fyrir andmæli. Með hliðsjón af þessu var S sýknaður af víxilkröfunni .................. 973 Vörslusvipting. Þinglýsing. Á árinu 1969 fór fram nauðungaruppboð á eign einni. Er upp- boðshaldari hugðist gefa út útlagningarafsal til hæstbjóð- anda, kom í ljós, að eftir að uppboð hafði farið fram, hinn 8. september 1969, hafði verið þinglýst veðskuldabréfi með tryggingu í eign þeirri, er selja skyldi. Þrátt fyrir þetta gaf yfirborgarfógeti út afsal til hæstbjóðanda hinn 15. september 1969 og afmáði fyrrgreint veðskuldabréf úr veð- málabókum. E, sem taldi sig vera eiganda fyrrgreinds veð- skuldabréfs, höfðaði mál á hendur ríkissjóði til greiðslu skaðabóta með stefnu 11. mars 1971. Máli þessu var vísað frá héraðsdómi með skirskotan til 34. gr. laga nr. 85/1936. Var sá dómur staðfestur í Hæstarétti .................... 1119 Þingsókn. S var talinn hafa ritað nafn sitt á víxil, og var honum stefnt til greiðslu víxilfjárhæðar. Stefna var birt fyrir honum sjálfum, en eigi sótti hann þing, og var því málið dæmt og hann dæmdur greiðsluskyldur. Eftir uppsögu víxildóms þessa kom fram, að nafnritun S á víxilinn var fölsuð. Talið, að 45. gr. laga nr. T5/1973 skjóti eigi loku fyrir það, að þessi vörn kæmist að í málinu þrátt fyrir andmæli. Með hliðsjón af þessu var S sýknaður af víxilkröfunni ........ 973 Þingvottar. Þjáningar. Sjá skaðabætur. Þjófnaður. H braust inn í verslanir þrisvar sinnum, ýmist einn eða með öðrum, og stal þar vörum og peningum. Var honum vegna þessa dæmd refsing, fangelsi 3 mánuði .................. 69 CLVIII Efnisskrá Þrotabú. Sjá skiptamál. Ærumeiðingar. Ölvun. Sjá áfengislög. Örorka. Örorkumat framkvæmt af læknum .............. 4, 356, 439, Öryggiseftirlit ríkisins. Öryggiseftirlit ríkisins gefur lýsingu á búnaði naglagerðarvélar Öryggiseftirlit ríkisins lýsir vinnuháttum í gosdrykkjaverk- smiðju og flöskum þar .......0200000000 0. nn Öryggiseftirlit ríkisins skoðar rafknúinn brauðhnif .......... Öryggisgæsla. Hinn 24. mars 1971 varð V eiginkonu sinni að bana, og var höfðað mál á hendur honum af þeim sökum. Var hann sýknaður af refsiákæru, en dæmdur til að sæta öryggis- gæslu, þar sem fullsannað þótti, að verknaðurinn hefði verið framinn í bráðu geðveikikasti. Að kröfu tilsjónar- manns V var kveðinn upp úrskurður í sakadómi 20. des- ember 1973 þess efnis, að V skyldi látinn laus úr öryggis- gæslu að uppfylltum nánari skilyrðum. Saksóknari kærði úrskurð þennan til Hæstaréttar. Talið, að skv. 62. gr. laga nr. 19/1940 geti dómsmálaráðherra leitað úrlausnar héraðs- dóms þar sem öryggisgæslustofnun er, um það, hvort örygg- isgæsla sé lengur nauðsynleg og hið sama geti tilsjónar- maður að uppfylltum skilyrðum. Úrlausn héraðsdóms megi skjóta til Hæstaréttar og skuli dómsmálaráðherra beita þessari málskotsheimild en eigi saksóknari. Var málinu því vísað frá Hæstarétti ...........2..000000. eeen Bls. 905 905 97 1095