HÆSTARÉTTARDÓMAR ÚTGEFANDI HÆSTIRÉTTUR LII. BINDI 1981 REYKJAVÍK FÉLAGSPRENTSMIÐJAN H/F MCMLXXXIII Reglulegir dómarar Hæstaréttar 1981. Björn Sveinbjörnsson. Forseti dómsins. Logi Einarsson. Varaforseti dómsins. Ármann Snævarr. Benedikt Sigurjónsson. Magnús Þ. Torfason. Sigurgeir Jónsson. Þór Vilhjálmsson. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Registur. I. MÁLASKRÁ. . Kristjana Einarsdóttir gegn Þorsteini Jónssyni og Rósu Þorsteinsdóttur. Útivistardómur ............ . Friðrik Sæmundsson gegn Páli Þorgeirssyni og gagnsök. Útivistarðómur ........00.000000...0 00. . Jörmundur Ingi Hansen gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík. Útivistarðómur ......0.0.000000.0.... . Hörður Ólafsson gegn Brynjólfi Kjartanssyni hæstaréttarlögmanni f. h. Lögfræðiskrifstofu Maclay, Murray and Spens. Skuldamál. Áfrýjun. Útivist í héraði .............000ee. ene. , Rannsóknarlögregla ríkisins gegn bæjarfógetanum í Kópavogi. Kærumál. Kæruheimild. Synjun dóm- ara um skipun réttargæslumanns .........0.00... . Halldór Guðmundsson gegn Sandi Dugguvogi s/Í. Skuldamál.. Aðildarskortur. Útivist í héraði ........ . Ríkarður Björgvinsson gegn Jóhannesi Sveinbjörns- syni og Jóni Oddssyni. Kærumál. Frávísunardómi hrundið .........02000.0. eens sssnns , Ákæruvaldið gegn Holberg Mássyni. Ávana- og fíkni- efni. Brot gegn lögum nr. 65/1974. Sératkvæði .... . Eiríkur Sigurjónsson og Guðný Ragnarsdóttir gegn Þorkeli Árnasyni. Uppboð. Skuldabréf. Gjalddagi .. Vöruflutningamiðstöðin h/f gegn Gunnari Ásgeirs- syni h/f. Flutningar. Farmbréf ...........200.... Ákæruvaldið gegn Pálmari Magnússyni. Ómerking. Heimvísun ........000000eeeness sa Ákæruvaldið gegn Hans Anders Þorsteinssyni. Bif- reiðaárekstur. Brot gegn umferðarlögum ........ Ákæruvaldið gegn Ólafi Stefáni Halldórssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ..........0000.0........00.. Páll Halldórsson gegn sóknarnefnd Hallgrímskirkju f. h, safnaðarins. Kaupgjaldsmál. Kjarasamningur Ákæruvaldið gegn Pétri Blöndal Gíslasyni. Kærumál. Gæsluvarðhald .........0000000.00 0. 0000... Meistarafélag húsasmiða gegn Félagi húsgagna- og innréttingaframleiðenda. Heiti félags .............. Ákæruvaldið gegn Jóhannesi Friðrik Vestdal. Bif- reiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. Dómur M A A A 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 2% 2% 2% 2% Bls. 1 1 vt 10 18 35 41 48 52 67 72 VI 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 34. 35. Málaskrá Ítrekun ............0000.. 0000. Friðrik Sigurðsson gegn Birni Jónssyni. Ómerking. Frávísun .................0000 0000 Haraldur Bjarnason gegn Vélsmiðju Hafnarfjarðar h/f. Kaupgjaldsmál .............00000000 00... Byggingavöruverslun Tryggva Hannessonar gegn Nýborg h/f. Útivistarðómur. Ómaksbætur ........ Benedikt Bogason gegn lífeyrissjóði Verkfræðinga- félags Íslands. Útivistardómur. Ómaksbætur ...... Sjólastöðin h/f gegn Ísleifi Haraldssyni. Útivistar- dómur. Ómaksbætur ...........0000.. 000... Sjólastöðin h/f gegn Magnúsi Óskari Ólafssyni. Útivistardómur. Ómaksbætur .................%.. Sjólastöðin h/f gegn Gunnari Sigurðssyni. Útivist- arðómur. Ómaksbætur ..........20.0..8 0. Dánarbú Friðjóns Stephensen og Önnu Oddsdóttur Stephensen gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík. Úti- vistardómur .....i.200002000 essa Björn Pétursson h/f gegn Hákoni Árnasyni hrl. f. h. fyrirtækisins Marc Aurel. Útivistardómur. Ómaksbætur ...........0.0 0000... Ákæruvaldið gegn Jóni Helga Bjarnasyni. Fjársvik. Þjófnaður. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. Ítrekun. Mál nr. 178/1979 .......... Ákæruvaldið gegn Jóni Helga Bjarnasyni. Þjófnað- ur, Fjársvik. Ákæra. Mál nr. 161/1980 ;........... Ófeigur Pálsson gegn Önnu Dóru Fanneyju Theó- dórsdóttur. Óvigð sambúð. Fjárskipti. Sératkvæði Ákæruvaldið gegn Sigvalda Jónssyni. Þjófnaður .. Ákæruvaldið gegn Runólfi Þór Jónssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...................00. 000 Ákæruvaldið gegn Hermanni Bridde, Ákæra fyrir verðlagsbrot. Fyrning. Sýkna ..........00.0.00... - Bæjarsjóður Eskifjarðar gegn Ragnari Sigurmunds- syni. Gatnagerðargjald. Kröfu um uppboð synjað Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Guðmundi Magnússyni. Opinberir starfsmenn. Frávikning úr starfi. Bótakrafa. Sératkvæði .................... Eigendur og ábúendur jarða, er land eiga að Mý- vatni, gegn landbúnaðarráðherra og fjármálaráð- herra f. h. ríkissjóðs, og hreppsnefnd Skútustaða- hrepps f. h. hreppsins til réttargæslu og til réttar- gæslu gegn eigendum jarða í Skútustaðahreppi, sem ekki eiga land að Mývatni . ,, (sjá dóms- atkvæði). Eignarréttur að botni stöðuvatns. Frá- vísun frá héraðsdómi að hluta. Gjafsókn ........ Dómur Bls. % % % % % % 13 13 13 :% 32 88 101 105 106 106 107 107 108 108 118 128 136 140 145 160 166 182 36. 37. 38. 39. 40. dl. 43. 44. 45. 46. 47. 48. Málaskrá Ákæruvaldið gegn Pétri Blöndal Gíslasyni. Kæru- mál. Gæsluvarðhald .........0000 00 ene nn. Guðbjörn Sævar gegn Sigríði Ingibjörgu Emils- dóttur, Erlu Emilsðóttur og Guðrúnu Emilsdóttur og gagnsök, Fasteign. Leigusamningur. Skaðabæt- ur. Áfrýjun .......0000 000 Hreppsnefnd Kolbeinsstaðahrepps Í. h. hreppsins gegn Ágúst Breiðdal. Jarðakaup. Forkaupsréttur. Vextir. Sératkvæði .......00.00i0. 0. Ákæruvaldið gegn Gunnari Sölva Karlssyni og Jó- hanni Maríusi Kjartani Beneðiktssyni. Ólögleg með- ferð fundins fjár. Þjófnaður .......0.0000.000.... Ákæruvaldið gegn Jóhanni Maríusi Kjartani Bene- diktssyni. Brot gegn 231. gr. alm. hegningarlaga. Þjófnaður ......020000000 00 esnressn nr Birgir Guðjónsson gegn nefnd skv. 33. gr. 1. mgr. laga nr. 56, 27. apríl 1973 um heilbrigðisþjónustu, þeim Ólafi Ólafssyni, Guðmundi Jóhannessyni og Þorvaldi Veigari Guðmundssyni, heilbrigðis- og tryggingarmálaráðherra f. h. heilbrigðis- og trygg- ingarmálaráðuneytisins og til réttargæslu Þórði Harðarsyni og nefnd samkvæmt 33. gr. 1. mgr. laga nr. 56, 27. apríl 1973 um heilbrigðisþjónustu, þeir Ólafur Ólafsson, Guðmundur Jóhannesson og Þorvaldur Veigar Guðmundsson, heilbrigðis- og tryggingarmálaráðherra f. h. heilbrigðis- og trygg- ingarmálaráðuneytis og Þórður Harðarson gegn Birgi Guðjónssyni. Stjórnsýsla. Umsögn um stöðu- veitingu. Áfrýjun. Frávísun að hluta ............ . Bjarni Stefánsson gegn Ævari Guðmundssyni. Úti- vistardómur. Ómaksbætur .........00000000. 0... Ákæruvaldið gegn Brandi Jóhanni Skaftasyni. Þjófnaður ........2002000.esusnesssrn Ákæruvaldið gegn Guðbergi Guðnasyni. Opinberir starfsmenn. Líkamsmeiðingar. Skaðabætur. Sér- atkvæði ........22000.enessss san Bæjarstjórn Akraness gegn hreppsnefnd Innri- Akraneshrepps. Kærumál. Þinglýsing. Jarðalög Björn Ólafsson gegn Kristjáni Hermannssyni, Ósk- ari Hermannssyni og Guðrúnu Einarsdóttur. Skuldamál ........00.000 00 Ákæruvaldið gegn Knúti Bruun og Þorfinni Egils- syni. Fjárdráttur. Fjársvik. Sýknað af ákæru fyrir brot gegn 147. gr, alm. hegningarlaga. Sératkvæði Almennar tryggingar h/f gegn Ólafi Heiðari Ólafs: syni. Vátrygging .........00.neesnr enn Dómur 2% 2% 2% 2 A % % % % % VII Bls. 229 233 247 251 261 266 2832 232 237 299 303 310 345 VII 49. 50. öl. 52. 53. 54. öð. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. Málaskrá Ákæruvaldið gegn Atla Steinarssyni. Kærumál. Vitnaskylda,. Kærumálskostnaður. Sératkvæði .... Ákæruvaldið gegn Ómari Valdimarssyni. Kærumál. Vitnaskylda. Kærumálskostnaður. Sératkvæði .... Gísli Brynjólfsson gegn Sveini Pálmasyni. Fjöl- býlishús. Skaðabótamál. Sératkvæði í héraði og Hæstarétti ..................0.00... 00 Reimar Þorleifsson, Dóroþea G. Reimarsdðóttir og Hagtrygging h/f gegn Sigurði K. Björnssyni. Bif- reiðar. Skaðabótamál ................0000000...0.. Bragi Sigurjónsson og Sjóvátryggingarfélag Ís- lands h/f gegn Óskari Sumarliðasyni og gagnsök. Bifreiðaárekstur. Skaðabótamál. Vextir. Sératkvæði Ræktunarsamband Mýramanna gegn fjármálaráð- herra f. h. ríkissjóðs. Skattamál. Lögtak ........ Valdstjórnin gegn Ragnari Ingimundi Ágústssyni. Kærumál. Bráðabirgðaöðkuleyfissvipting úr gildi felld .................0000 00 Dýraspítali Watsons og Erik Ramskov Garbus gegn Páli A. Pálssyni yfirdýralækni. Kærumál. Frá- vísunardómur úr gildi felldur. Sératkvæði ........ Kristján Júlíusson gegn Ívari Sveinbjörnssyni og Daníu Árnadóttur og gagnsök. Fasteignakaup. Gallar. Skaðabætur ...............0....0000. 0000. Ákæruvaldið gegn Matthíasi Hauki Guðmundssyni og Viðari Ásmundssyni Olsen. Opinberir starfs- menn. Ólögleg handtaka. Öflun falsgagna. Rangur framburður fyrir dómi. Sératkvæði .............. Jónas Haraldsson og Guðný Jónasdóttir gegn Landsbanka Íslands og gagnsök. Gjaldeyriskaup. Gengisskráning. Sératkvæði .................... Almennar tryggingar h/f og Stefán Thorarensen h/f gegn Önnu G. Blöndal. Bifreiðar. Öryggisbelti. Skaðabótamál ...............0.00000. see rn en Ákæruvaldið gegn Viggó Emil Bragasyni. Opinberir starfsmenn. Vanræksla í opinberu starfi .......... Ákæruvaldið gegn Halldóri Stefáni Þormar. Brot gegn 106. gr. og 108. gr. almennra hegningarlaga - Guðjón Þorsteinsson gegn Baldri Jónassyni og Birni Sigurðssyni, Baldur Jónasson gegn Birni Sig- urðssyni og Guðjóni Þorsteinssyni og Björn Sig- urðsson gegn Baldri Jónassyni og Guðjóni Þor- steinssyni. Vinnuslys. Skaðabótamál. Frávísun að hluta. Sératkvæði ....................00.0........ . Kristinn Guðmundsson o. fl. gegn félagsmálaráð- herra o. fl. Útivistarðómur „.............0000..... Dómur 1% 1% 1% 1% 1% !% !% 1% 2% ?% 2%% 2% 2% ?% 3% 351 355 359 374 383 395 402 406 416 430 469 473 485 490 496 533 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 7. 78. 79. 80. sl. 82. Málaskrá Lifeyrissjóður sjómanna gegn Benedikt Sveins- syni hrl. f., h. Nichimen Co. Ltd., Jóni Hafdal, Har- aldi Jónssyni og Samtryggingu íslenskra botnvörp- unga. Útivistardómur ............00000.000 0000... Alexander Sigurðsson gegn Hilmari Ingimundar- syni. Víxilmál. Málsástæður. Fjárnámsgerð vísað frá Hæstarétti ............20..2200.000 0... 0... Alexander Sigurðsson gegn Jóni Ingólfssyni. Víxil- Mál .......00000000 eeen Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Einari Matt- híassyni. Krafa um orlofsfé ............0....... Hraðfrystistöð Vestmannaeyja h/f gegn Kristjáni Sigurjónssyni, Kaupgjaldsmál. Sjóveðréttur ...... Úlfar Örn Harðarson og Rúnar Smárason gegn Þresti Þórhallssyni. Varnarþing. Ómerking. Frá- vísun. Fjárnámsgerð úr gildi felld. Útivist stefndu í héraði ...........0.200.000..esen ser Haukur Leósson gegn Diðrik Sigurðssyni. Synjað um frest. Mál fellt niður ..........0...000.00.. 0. Haukur Leósson gegn Diðrik Sigurðssyni. Synjað um frest. Mál fellt niður ..............000.0..... Haukur Leósson gegn Reinhold Kristjánssyni. Synj- að um frest. Mál fellt niður ..............0..00... Ákæruvaldið gegn Gunnari Gunnarssyni Smith. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Líkamsmeið- ÍNSAr ..........00000.e sess Ákæruvaldið gegn Hávarði Emilssyni. Líkamsmeið- ÍNgAr (.........22..0000 ner Pétur Pétursson gegn Jósafat Arngrímssyni. Áfrýj- un. Skuldamál. Útivist stefnda. Málskostnaður .... Betzy Elíasdóttir gegn Húseignum og skipum. Fast- eignaviðskipti, Söluþóknun ...........000000000.. Ágúst Fjeldsted hæstaréttarlögmaður f. h. Baltica Skandinavia gegn Hafskipi h/f og þrotabúi Guð- mundar A. Guðmundssonar h/f, Farmsamningar. Farmskemmdir. Skaðabótamál .................. Véltak h/f gegn Herði Ingólfssyni. Kærumál. Beiðni um greiðslustöðvun synjað ................ Hótel Esja h/f gegn þrotabúi Baldurs E. Bjarna- sonar. Kærumál. Frávísun ...................... Sverrir Ármannsson gegn dánarbúi Karls Smára Magnússonar, Almennum tryggingum h/f, Rögnu Lindberg Marusdóttur og Hagtryggingu h/f. Úti- vistardómur ................20000 0. Jörmundur Ingi Hansen gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík. Útivistarðómur. Ómaksbætur Dómur Bls. %M A “ %“ % A % % % “A % % %A 1% 1% *% % % 534 535 543 ödt 557 566 569 570 ö7T1 581 594 605 610 630 633 638 638 83. S5. 86. St. 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. gt. 98. 99. 100 Málaskrá Dómur Ákæruvaldið gegn Þráni Hleinari Kristjánssyni. Manndráp. Sératkvæði .............00...00000... 4 - Nesco h/f gegn Neytendasamtökunum. Ærumeið- ingar, Ómerking ummæla ...........0.0.00.0...... 4 Jóhann Guðmundsson gegn Hrólfi Ásvaldssyni og Brunabótafélagi Íslands og gagnsök. Bifreiða- árekstur. Skaðabótamál ..............0000000.0... % Þráinn Sigtryggsson, Ása Haraldsdóttir, Haraldur Þráinsson og Stálvinnslan h/f gegn Grími Sigurðs- syni. Kærumál. Frávísunardómur staðfestur ...... 64 Valdstjórnin gegn Svönu Rósamundu Thompson. Kærumál. Barnaverndarmálefni. Úrskurður úr gildi felldur ..........2..200000 00 % Ákæruvaldið gegn Kristjáni Aðalsteinssyni. Kæru- mál. Gæsluvarðhald ................000.000..... 1% Ákæruvaldið gegn Jóni Geiri Eyfjörð Guðlaugssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. Geðheilbrigðisrannsókn 13 Pétur Óskarsson gegn Þorsteini Skúlasyni, bæjar- fógeta í Neskaupstað. Kærumál. Uppboð. Kröfum á hendur héraðsdómara um miskabætur og vítur SyNjað ........0000000.0 ns 1% Ákæruvaldið gegn Ragnari Erni Eiríkssyni. Þjófn- aður, Nytjastuldur. Bifreiðar. Brot gegn umferðar- lögum og áfengislögum ..........0.0.00.0. 0. 1% Ákæruvaldið gegn Þorláki Víkingi Þórðarsyni. Kærumál. Úrskurður um synjun á gæsluvarðhaldi staðfestur ...............02.0 000... a . 19, Ákæruvaldið gegn Þórarni Einarssyni. Manndráp. Brot gegn 1. mgr. 106 gr. almennra hegningarlaga. Sératkvæði ...............0..0000 00... 204 Gestur Janus Ragnarsson gegn bæjarfógetanum í Neskaupstað, Þorsteini Skúlasyni, og fjármálaráð- herra f., h. ríkissjóðs. Mál fellt niður. Málskostn- AÐUP 20.00.0000. 21 Trésmiðjan Hvammur s/f gegn bæjarfógetanum í Neskaupstað, Þorsteini Skúlasyni og fjármálaráð- herra f. h. ríkissjóðs. Uppboð. Sératkvæði .......... 21 Gunnar Gunnarsson gegn Björgvin Hermannssyni. Húsaleiga. Skuldamál. Tómlæti .................. 25, Ákæruvaldið gegn Kristjáni Aðalsteinssyni. Kæru- mál. Gæsluvarðhald .............0.00.0000.. 0... 26, Íslenska umboðssalan h/f gegn Þórði Júlíussyni og gagnsök. Umsýsla ...........00...s 0... 29 Ákæruvaldið gegn Jakob Gísla Ágústssyni. Brot gegn lögum um.lax- og silungsveiði .............. M . Ákæruvaldið gegn Gunnlaugi Eggertssyni. Brot Bls. 639 652 659 675 678 687 689 703 710 742 143 "48 162 768 715 101. 102. 103. 108. 109. 110. 111. 112. 113. 114. 115. 116. Málaskrá gegn lögum um lax- og silungsveiði .............. Hafnarbíó h/f gegn Herði Ólafssyni hæstaréttar- lögmanni f. h. Les Films Corona og gagnsök. Skuldamál ........20000.0nenenr Sigmar Björgvinsson, Ingileif Arnlaugsdóttir, Birgir Eydal, Emil Guðmundsson, Júlíus Sólnes, Þórarinn R. Ólafsson, Geirlaug H. Magnúsdóttir og Heimir Sindrason, gegn Verzlunarbanka Íslands h/f og gagnsök. Veðréttur. Tryggingarbréf. Aðfarar- heimild. Fjárnám ......2..0000.0 00... Bæjarsjóður Hafnarfjarðar gegn Ingvari Björns- syni og gagnsök. Opinberir starfsmenn. Frávikning úr starfi, Bótakrafa. Ómerking ummæla .......... . Ákæruvaldið gegn Valgeiri Magnússyni. Skjala- fals. Fjársvik .........00.0 0000 s.n . Kristján Guðmundsson gegn dánarbúi Guðmundar Þ. Magnússonar, Búskipti. Skuldamál ............ . Ingvar Elíasson gegn Friðrik Gestssyni. Kærumál. Áskorunarmál. Frávísun frá héraðsdómi staðfest . Guðbjörn Guðjónsson gegn Ágústi Fjeldsted hæsta- réttarlögmanni f. h. Metro Shipping ér. Finance Limited. Gerðardómur .........0000 000... M. Bernharðsson skipasmíðastöð h/f gegn bæjar- sjóði Ísafjarðar. Lóðarleigusamningur. Endurgjald fyrir mannvirki. Sératkvæði ................0... Niðursuðuverksmiðjan h/f gegn bæjarsjóði Ísa- fjarðar. Lóðarleigusamningur. Endurgjald fyrir mannvirki ........2.000000ðn0snns sn Ákæruvaldið gegn Ólafi Kristni Pálmasyni. Fjár- svik. Tékkamisferli ..............00000 0... 0... Ákæruvaldið gegn Birni Jónatan Emilssyni. Fjár- svik. Tékkamisferli ..........0000. 000. Ákæruvaldið gegn Bertu Guðbjörgu Hannesdóttur. Bifreiðar. Sýknuð af ákæru fyrir brot gegn um- ferðarlögum og áfengislögum ..........0..000.0.0. Ákæruvaldið gegn Bertu Guðbjörgu Hannesdóttur. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum, Sakarkostn- AÐUP „22.00.0000... Ákæruvaldið gegn Tryggva Bjarna Kristjánssyni. Mál fellt niður. Þóknun sækjanda og verjanda .. Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Gunnari H. Baldurssyni og gagnsök. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi. Sératkvæði ..........0000000........ Jón Valgeirsson og Elísabet Matthíasdóttir gegn Hólmari Víði Gunnarssyni og Guðjóni Ingvarssyni. Vanheimild. Riftun. Frávísun frá héraðsdómi að Dómur % % % % % 1% 1% 2% 2% 22/. 2% 2 ?2% 2% ?2% XI Bls. 780 785 815 834 74 sg1 896 898 910 928 940 960 964 XII Málaskrá Dómur Bls. hluta ......0020000sesesssr rs. M 997 117. Ólafur Jónsson gegn Sigurbirni Eiríkssyni. Kæru- mál. Þinglýsing .........0000000000 0... n nn... 14 1025 118. Sigurbjörn Eiríksson gegn Ólafi Jónssyni. Kæru- mál. Þinglýsing .........20000000 0000. sn... 1 1029 119. Ákæruvaldið gegn Eðvarð Lövdahl og Sigurði Erni Ingólfssyni. Kærumál. Úrskurður dómara um að víkja sæti felldur úr gildi ........................ 2% 1033 120. Ákæruvaldið gegn Herði Júlíussyni. Kærumál. Úr- skurður um gæsluvarðhald og geðheilbrigðisrann- sókn úr gildi felldur ...........0000 00.00.0000... 84 1036 121. Glerísetningar s/f gegn Vendor h.f. Kærumál. Frestur ........0200.00e0ee sess 54 1040 122. Ákæruvaldið gegn Edvard Lövdahl Kærumál. Gæsluvarðhaldsúrskurður ómerktur .............. 54 1046 123. Valdstjórnin gegn Ásgeiri Einarssyni. Kærumál. Bráðabirgðaðkuleyfissvipting úr gildi felld ...... 244 1049 124. Ákæruvaldið gegn Birgi Kristjánssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........000000.00 ns sn 164 1052 125. Guðni Þórðarson gegn Jóni Skaftasyni, skiptaráð- anda í Reykjavík, vegna sjálfs sín og þrotabús Staðals h/f. Kærumál. Gjaldþrotaskipti. Skiptalok 164 1056 126. Ólafur Þórarinsson, eigandi jarðarinnar Háfs, gegn Sigurjóni Sigurðssyni og Kristrúnu Sigurðardóttur, eigendum jarðarinnar Háfshóls, og Halldóru Kristj- ánsdóttur, eiganda jarðarinnar Háfshjáleigu, og Sigurjón Sigurðsson og Kristrún Sigurðardóttir gegn Ólafi Þórarinssyni og Halldóru Kristjánsdótt- ur, Landamerkjamál ........000000.0...00 00... 214 1060 127. Ákæruvaldið gegn Eiríki Stefánssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum ...... 2% 1079 128. Ákæruvaldið gegn Ragnari Ingimundi Ágústssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ökuhraði .. 23% 1082 129. Ákæruvaldið gegn Guðfinni Birki Antonssyni. Þjófnaður, Náðun. Réttaráhrif ítrekunar ........ 24 1086 130. Óli Anton Bieltvedt gegn Uusi Kivípaino Oy og gagnsök. Víxilábyrgð (aval). Sératkvæði ........ 24 1089 131. Ákæruvaldið gegn Sigurði Erni Hjálmtýssyni. Skjalafals. Tékkamisferli. Skaðabætur ............ 2%% 1099 132. Sigurður Jóakimsson gegn fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs. Skaðabótamál. Lögreglumenn. Sér- atkvæði ..........00.eeeeener rss 14, 1113 133. Andri h.f, gegn Guðmundi Péturssyni hrl. f. h. Hans Nordals, útgerðarmanns og eiganda m/s „Lo- anna“, Útivistardómur. Ómaksbætur .............. %, 1126 134. Kristinn Sveinsson gegn Guðjóni Jóhannssyni. Úti- 135. 136. 137. 138. 139. 140. 141. 142. 143. 144. 145. 146. 147. 148. 149. 150. 151. 152. Málaskrá vistardómur. Ómaksbætur ........0.0.0000...0.000.. Björn Einarsson gegn Guðmundi Þórðarsyni. Úti- vistarðómur ...cccccccseenssess ss Sveinn Gústafsson gegn Dana Sales K/S. Úti- vistardðómur .....000..ceeesee sess Róbert Árni Hreiðarsson gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík, Útivistarðómur .......0.00.00000000... Steinborg h/f gegn Póstgíróstofunni. Útivistar- ÁÓMUr 2....000r ss Ákæruvaldið gegn Helga Hóseassyni. Kærumál. Kröfu um gæsluvarðhald synjað. Geðheilbrigðis- rannsókn ......0.0c0cceessssesssr ss Hjörleifur Hallgríms og Guðrún Hjörleifsdóttir gegn Ómari Hallssyni og gagnsök. Mál fellt niður. Málskostnaður ........0000000eessn0 nn. Sjófang h/f gegn Jökli h/f. Aðild. Útivist í héraði Félagsmálaráðherra f. h. félagsmálaráðuneytis gegn Lífeyrissjóði byggingamanna. Kærumál. Skipti. Ríkisábyrgð. Úrskurður úr gildi felldur .... Jónas Halldórsson gegn Lifeyrissjóðönum samein- ingu. Lífeyrissjóðir. Iðgjaldagreiðslur ............ Brynjólfur Helgason gegn Stefáni Reykjalín. Skuldamál ........2000e0seeeees sr Ákæruvaldið gegn Magnúsi Halldórssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. Ítrekun ........cceeeeeesesse rr Ákæruvaldið gegn Arnfinni Bergi Jörgensen. Þjófn- AÐUP 2....00s sess Hörður Valdimarsson gegn samgönguráðherra og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs. Atvinnuleyfi. Leigubifreiðar. Stjórnsýsla ...........0.... .. Ásgeir M. Ásgeirsson gegn Kristjáni Grétari Marteinssyni og Brunabótafélagi Íslands. Bifreið- ar. Skaðabótamál. Sératkvæði .........00000000.. Borgarstjórinn í Reykjavík f. h. borgarsjóðs gegn Reyni Þórðarsyni. Vextir. Fjárnámsgerð úr gildi felld. Sératkvæði .........00000000 00. err Miðbæjarframkvæmdir s/f gegn Magnúsi Björg- vinssyni. Fasteignaviðskipti. Verðtrygging. Fjár- námsgerð úr gildi felld ...........0.00000000..... Þórarinn Þórarinsson gegn Kristjáni Péturssyni og Hauki Guðmundssyni. Ærumeiðingar. Ómerking ummæla. Miskabætur ..........0000000 00.00.0000... Björn Pálsson gegn sýslumanninum í Húnavatns- sýslu Jóni Ísberg. Ómerking uppboðs Búfjárræktar- lÖg 2...0deienrer res XIII Dómur Bls. %0 Ho %0 Ao %0o Ao 9%40 %0o Ao %0o %o 40 140 1%0 1%0 1%0 1%0 1%0o 2%0 1127 1127 1128 1128 1129 1129 1134 1135 1138 1150 1160 1168 1175 1183 1203 1213 1219 1229 1238 XIV Nafnaskrá Dómur 153. Andri h/f gegn Bjerregaard ár Sönner Fiskeeksport A/S. Gerðardómur. Sératkvæði ................. 22% 154. Ákæruvaldið gegn Einari Þór Agnarssyni og Kristjáni Inga Bragasyni. Bifreiðar. Nytjastuldur. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. Ítrekun 2% 155. Ákæruvaldið gegn Kristjáni Inga Bragasyni og Magnúsi Helga Kristjánssyni. Skjalafals. Þjófnaður 2% 156. Ákæruvaldið gegn Soffaníasi Cecilssyni og Birni Kristjáni Ásgeirssyni. Ákæra. Ómerking dóms að hluta og máli að því leyti vísað frá héraðsdómi. Sýknað af ákæru um brot gegn lögum nr. 12/1975. Sératkvæði ............0...00020 0... 2% 157. Guðni Aðalsteinsson gegn Ingu Eyfjörð Sigurðar- dóttur og ríkissaksóknara til réttargæslu. Skaða- 2 bótakröfu í opinberu máli vísað frá héraðsdómi. Málskostnaður ........0.0....20.00 0000 26, 158. Alexander Sigurðsson gegn Landsbanka Íslands. Gildi veðsetningar. Forsendur ................... 26 159. Jórunn Melax gegn Hilmari Ingimundarsyni. Upp- boðsmál. Veðskuldabréf ..............00..0.%0000.. 2% 160. Snævar Ívarsson gegn Brauðgerð Kr. Jónssonar ér Co. Útivistarðómur ........i.0 0... % 161. Guðbjörn Guðjónsson gegn Útveri h/f. Útivistar- ÁÓMUr %..s0.00.0. rðr %, 162. Guðbjörn Guðjónsson gegn Hraðfrystihúsi Eski- fjarðar h/f. Útivistardómur .............00...0... % 163. Guðbjörn Guðjónsson gegn Síldarvinnslunni h/f. Útivistardómur ..........0.00.0. 00 2 164. Ragnar Tómasson gegn Gjaldheimtunni í Reykja- vík. Útivistardómur, Ómaksbætur ..........%...!. %, 165. Ákæruvaldið gegn Guðmundi Gunnari Péturssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Sératkvæði.. 2, 166. Ásmundur Ingimundarson og "Halldór Guðmunds- son gegn Ólafi Erlingssyni. Aðild. Skuldamál .... % 167. Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs og iðnaðarráð- herra f. h. Ráfmagnseftirlits ríkisins gegn Afli s/f, Jóni Guðjónssyni, Einari Gunnarssyni, Ingimar A. Magnússyni og Svavari Kristjónssyni. Húsaleiga. Verðstöðvun. Endurgreiðslukröfu hafnað ........ %, 168. Anna Jónsdóttir gegn Snæbirni H. Kristjánssyni og Samvinnutryggingum g/t. Bifreiðaárekstur. Skaða- bótamál ............220.0%000 00 %, 169. Garðar Björgvinsson gegn Baldri Karlssyni. Skulda- Mál ......220000ran rðr %, 170. Landeigendafélag Ytri-Njarðvíkurhverfis með Vatnsnesi gegn Njarðvíkurkaupstað. Kærumál. Bls. 1243 1264 1289 1300 1307 1323 1338 1344 1344 1345 1345 1346 1346 1353 1357 17. 172. 173. 174. 175. 176. 177. 178. 179. 180. 181. 182. 183. 184. 186. 187. 188. 189. 190. 191. Málaskrá Þinglýsing .......020.000000 önn senn Ákæruvaldið gegn Bjarna Leifi Péturssyni. Líkams- ÁTÁS .....00rss ens eð Örn Svavarsson gegn Magnúsi Ólafssyni. Lausa- fjárkaup. Gallar. Skaðabætur ............000000.. Olíuverslun Íslands h/f og Skúli Pálsson gegn Braga Jónssyni, Jóni V. Jónssyni og Rut Helgadótt- ur. Gildi veðskuldabréfs. Uppboðslög. Sératkvæði .. Ákæruvaldið gegn Halldóri Fannari Ellertssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ..........0.200000..0... Ákæruvaldið gegn Alfreð Gústaf Maríussyni. Áfrýj- un. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengis- lögum. Ítrekun .......1.00020000 00 nan Guðrún Ingimundardóttir gegn Rósu Sigurþórsdðótt- ur, Fasteignakaup. Gallar. Skaðabótamál. Sýkna .. Ákæruvaldið gegn Erni Sigfússyni. Kærumál. Leyfi til kæru, Máli vísað frá Hæstarétti ............... Ákæruvaldið gegn Erni Sigfússyni, Kærumál. Leyfi til kæru. Máli vísað frá Hæstarétti .............. Ákæruvaldið gegn Guðbergi Guðjónssyni. Þjófnað- ur. Skjalafals. Ítrekun ..........0.20.00.0..0.... Ákæruvaldið gegn Steingrími Þorvaldssyni. Ólögleg meðferð á fiskafla ..........000000000 000... Ákæruvaldið gegn Þórarni Magnúsi Eldjárnssyni. Hlutdeild. 254. gr. alm. hegningarlaga. Sératkvæði Hlöðver Ingvarsson gegn Steingrími Þormóðssyni. Stefna. Skuldamál. Útivist í héraði .............. Fínpússning s/f gegn Benedikt Guðjónssyni. Lög- taksmál. Orlof .........000000.s0en sn Ákæruvaldið gegn Birgi Kristjánssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........2.00200000 00... .„ Björn Baldursson gegn Alþýðubrauðgerðinni h/f. Úrskurður um útburð úr gildi felldur. Sératkvæði Ákæruvaldið gegn Þóri Þórissyni. Þjófnaður. Ítrek- un. Tilraun ........202200000ee nr Ákæruvaldið gegn Erni Sigfússyni. Kærumál. Van- hæfi dómara. Máli vísað frá Hæstarétti ........ Ákæruvaldið gegn Erni Sigfússyni. Kærumál. Van- hæfi dómara. Máli vísað frá Hæstarétti .......... Ólafur Róbert Ingibjörnsson gegn Guðmundi Tómassyni. Útivistardðómur ..........0...0000.%... Ákæruvaldið gegn Jóni Steini Elíassyni. Brottnám byggingar. Kröfu um ómerkingu héraðsdóms hrundið. Sératkvæði .............0000000... 00... Friðrik Haraldsson gegn Guðmundi Þórðarsyni. Fjárnámsgerð úr gildi felld ...................... XV Dómur Bls. Mi 1%1 1 1%1 11 1%1 1%1 1%1 I%1 1%1 I%1 1370 1376 1390 1398 1413 1415 1422 1435 1449 1454 1474 1477 1480 1483 1488 1496 1497 1499 1499 1508 192. 193. 194. 195. 196. 197. 198. 199. 200. 201. 202. Málaskrá Emil Pálsson gegn Vélsmiðjunni Faxa h/f. Lausa- fjárkaup. Gallar, Skaðabætur .................... Ákæruvaldið gegn Davíð Ólafssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ....................000.00... Margrét Ólafsdóttir gegn Gísla Hjálmarssyni. Fast- eignakaup. Gallar. Skaðabætur .................. Ákæruvaldið gegn Birgi Kristjánssyni. Fjárdrátt- ur, Skjalafals. .............0..00.0.000. 00... H/f Raftækjaverksmiðjan gegn Sementsverksmiðju ríkisins. Verðtrygging. Tryggingarbréf. Sératkvæði Ákæruvaldið gegn Öllu Lúthersdóttur. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. ...... Óli Þór Ólafsson gegn Landsvirkjun. Vinnusamn- ingur. Uppsögn ..............00000.0 00... Ákæruvaldið gegn Guðmundi Árna Jónssyni. Kæru- mái. Gæsluvarðhald ......................00..0... Eyjólfur Friðgeirsson, Ingimundur Konráðsson, Jakob V. Hafstein og Pétur Rafnsson gegn Fiskeldi h/f og hluthöfum í Fiskeldi h/f, sem ekki voru áskrifendur að hlutafé samkvæmt skrá, er fylgdi stofnsamningi félagsins 17. apríl 1980. Kærumál. Frávísunardómur staðfestur .................... Geir Gunnar Geirsson og Guðbjörn Guðjónsson gegn Einari Matthíasi Einarssyni. Víxilmál. Fjár- NÁM 22.00.0000 Hreppsnefnd Landmannahrepps f. h. hreppsins, hreppsnefnd Holtahrepps f. h. hreppsins, eigendur og ábúendur jarða í Holtahreppi, hreppsnefnd Rangárvallahrepps f. h. hreppsins og eigendur og ábúendur jarðanna Næfurholts og Hóla í Rangár- vallahreppi og hreppsnefnd Skaftártunguhrepps í. h. hreppsins gegn fjármálaráðherra f. h. ríkisins og fjármálaráðherra f. h. ríkisins gegn hrepps- nefnd Landmannahrepps f. h. hreppsins, hrepps- nefnd Holtahrepps f. h. hreppsins, eigendum og ábúendum jarða í Holtahreppi, hreppsnefnd Rang- árvallahrepps f. h. hreppsins, eigendum og ábú- endum jarðanna Næfurholts og Hóla í Rangár- vallahreppi og hreppsnefnd Skaftártunguhrepps f. h. hreppsins og svo Páli S. Pálssyni hæstaréttar- lögmanni og Skúla J. Pálmasyni hæstaréttarlög- manni. Eignardómsmál. Eignarréttur að afrétti. Málskostnaður. Sératkvæði ...................... Dómur Bls. %, 1512 84, 1520 84, 1524 84, 1534 104, 1540 154, 1552 154, 1559 17, 1570 184, 1573 184, 1579 284, 1584 Tí NAFNASKRÁ. A. Einkamál. Bls. Afl S/f 2... 1357 Akraneskaupstaður .........00000000.nnðsnnnnr 299 Alexander Sigurðsson .........0000 000. 0n rn. 535, 543, 1323 Almennar tryggingar h/f ..........200000 00.00.0000... 345, 473, 638 Alþýðubrauðgerðin h/f ..........2020220 0 0000 neee 1483 Andri h/f .......00.000 nes 1126, 1243 Anna G. Blöndal ..........eceeeesseensrnrnrr 473 Anna Jónsdóttir .........0.00000000.eneee enn 182, 1363 Anna Oddsdóttir Stephensen ..........0000000 nn nnnn nn. 107 Anna Dóra Fanney Theodórsdóttir ...........00.000.00. 00... 123 Arnfríður Aðalgeirsdóttir ............00.0000.ene nn 182 Arnljótur Sigurðsson ........0020000ssse nr 184 Auður Ísfeldsdóttir ...........2..0.0.0.. ern 182 Ábúendur jarðanna Næfurholts og Hóla ..............00.... 1584 Ábúendur jarða í Holtahreppi .........000.00. 0000. te... 1584 Ágúst Breiðdal ..........0.000000000 neee 247 Ágúst Fjeldsted hæstaréttarlögmaður .................. 610, 898 Ármann Pétursson .......0.....0..sn sn 183 Árni Gíslason ...........eeeessss nr 185 Árni Halldórsson .......eeceeesssssr rss 182 Ása Haraldsdóttir .............0..0.... s.n 665 Ásgeir M. Ásgeirsson ..........0.00.00 000 enn 1203 Ásmundur Ingimundarson .........00.000. 00 000. 1353 Ásmundur J. Kristinsson ......0..0.0000 0... 185 Ástríður Baldursðóttir ........0....220000 0... 0. 533 Baldur E. Bjarnason, þrotabú ..........00.00.00. 0000... 633 Baldur Jónasson .........eeezeenr near 496 Baldur Karlsson .......0ee.e.eesnn es 1367 Baldur Sigurðsson ...........00.000 0. eens 183 Baldur Þórisson ........0.0000000 nn ne ene 184 Baltica-Skandinavia ...........002000 0000 ns 610 Benedikt Bogason .......000000000s nes 105 Benedikt Guðjónsson ......000.0.0000 sess 1477 Betzý Elíasdóttir ..........0..00000000 0000 605 Birgir Eyðal ...........00000000.n eens ns 815 Birgir Guðjónsson .......000000000s senn 266 Bjarni Stefánsson ........02000000n ess 282 Bjerregaard á Sönner, Fiskeeksport A/S ......000000000.00.. 1243 XVIII Nafnaskrá Dómur Bls. Björg Stefánsdóttir, dánarbú .............220.000. 00... nn... 184 Björgvin Hermannsson ...............22.00 0000 748 Björn Baldursson ..............0.... eens 1483 Björn Einarsson ..............00..ess ern 1127 Björn Jónsson ............2.... s.s. sess as Björn Ólafsson ...........00...0 0... 303 Björn Pálsson ..............0.....neesss sr 1238 Björn Pétursson h/f ............0.00.2 000. sen 108 Björn Sigurðsson ...............0... ss ss 496 Borgarsjóður Reykjavíkur ..............0.00. 000. in se 1213 Borgarstjórinn í Reykjavík ..............5%% 0... nn en 1213 Bóthildur Benediktsdóttir ...............0.0.2....0 000... 181 Bragi Björnsson .............0....0.sssss ss 533 Bragi Jónsson .............0.e.sesssðss sr 1398 Bragi Sigurjónsson .............00.050 00 ss nn 383 Brauðgerð Kr. Jónssonar æt Co. .............0.000 00... 1344 Brunabótafélag Íslands ...........0.0.000000 0000... 659, 1203 Brynjólfur Helgason .........2..20000essssnn ns 1160 Byggingavöruverslun Tryggva Hannessonar ..........00.0... 105 Bæjarfógetinn í Neskaupstað .................... 687, 742, "43 Bæjarsjóður Eskifjarðar ............0.....0.0... 0... 160 Bæjarsjóður Hafnarfjarðar ......................0.. 00... 834 Bæjarsjóður Ísafjarðar ..............20000.00 0000... 910, 928 Bæjarstjórn Akraness ..........2.0.000. 00. enn 299 Böðvar Jónsson ..............000 00. ss nn 184 Dagbjartur Sigurðsson ...........002..0.00 sn 182 Dana Sales K/S .............0.00 00. sn ns 1128 Danía Árnadóttir ................000.0... 00 416 Dánarbú Bjargar Stefánsdóttur ................200..0.0.000.. 184 Dánarbú Friðjóns Stephensen ...............0.0000. 0. 0. 0... 107 Dánarbú Guðmundar Magnússonar ............0...... 00... 884 Dánarbú Guðrúnar Sigtryggsdóttur ..............0.0..0.00... 183 Dánarbú Karls Smára Magnússonar .............0......0... 638 Dánarbú Sigríðar Sigurðardóttur ...............0.0.0......... 185 Dánarbú Þórarins Stefánssonar ............00....000........ 184 Diðrik Sigurðsson ..........200000. 0... 569, 570 Dóroþea G. Reimarsdóttir ...............0..0.0000 000... 374 Dýraspítali Watsons ...........2.0..0.000 ss 406 Eigandi jarðarinnar Háfs ................0...000. 00.00.0000... 1060 Eigandi jarðarinnar Háfshjáleigu ...............0...00..0.0.. 1060 Eigandi m/s Loanna ................sisssenses rr 1126 Eigendur jarða í Skútustaðahreppi, sem ekki eiga land að Mývatni .........20000020000nsnss ins 184 Figendur jarðarinnar Háfshóls ...........0.0.00 00... vv 0... 1060 Eigendur jarða í Holtahreppi ..............03%.0 0 s.n... 1584 Eigendur jarðanna Næfurholts og Hóla .................... 1584 Nafnaskrá XIX Bls. Eigendur og ábúendur jarða, er land eiga að Mývatni ...... 182 Einar Matthías Einarsson .........220000 0000. sn 1579 Einar Gunnarsson ........00.2000000 een 1357 Einar Ísfeldsson ............0.00.0e senn 182 Einar Matthíasson ..........00.0..0eeeeeens 547 Einar G. Þórhallsson ..........000000.e0e nn 183 Eiríkur Sigurjónsson ........0000000 000 esas 26 Elín H. Einarsdóttir .............000000 000. en nn 182 Elísabet Matthíasdóttir .............0..0000% 0... se ens 997 Emil Guðmundsson ........000.0eceenesess 815 Emil Pálsson .......0...00......ses sr 1512 Erik Ramskov Garbus ........00...00ssns sn 406 Erla Einarsdóttir ...........0.0200e0..eeeer nr 533 Erla Emilsdóttir ...............2.0....see nn 233 Erla Jónsdóttir ................0.. eens ss 533 Eskifjarðarkaupstaður ............00002000 0. snernr nn 160 Eyjólfur Friðgeirsson ...........020000 0. seen nn 1573 Eysteinn Ingólfsson ...........0020.00.n0enntnn rn 533 Eysteinn Sigurðsson .......2000000000 eee tr 184 Félag húsgagna- og innréttingaframleiðenda .............. 72 Félagsmálaráðherra .......0.0000000. eens nn 533, 1138 Félagsmálaráðuneyti .........00000000 000. nn 533, 1138 Finnbogi Stefánsson ......0..000.000eeeen ess 183 Fiskeldi h/f .............0000..eennessssn sr 1573 Fínpússning s/f ........002000000eenensns nn 1477 Fjármálaráðherra 166, 184, 395, 547, 742, 743, 965, 1113, 1183, er 1357, 1584 Flosi Ingólfsson ..........0...0..ezeeeeennenr 533 Freydís Sigurðardóttir ..........2.0.000000 000... nn 182 Freysteinn Jónsson ......20.00000enene ner 183 Friðjón Stephensen, dánarbú .........000002 0000 0 nn 107 Friðrik Gestsson ................ seen 896 Friðrik Haraldsson .............e.c.ee. ne senn 1508 Friðrik Sigurðsson .............00.20000 20 nun 38 Friðrik Sæmundsson .........000000.0 ene 1 Garðar Björgvinsson .............0.0..0 eens 1367 Geir Gunnar Geirsson .........0000000 sn 1579 Geirlaug H. Magnúsdóttir ..............020200 0000. nn. 815 Geithellnahreppur ........0200000 0000 en 533 Gestur Jónasson ......0..0.0.00eecenð nr 182 Gestur Janus Ragnarsson .......0.0000.0000 0... 742, "43 Gísli Brynjólfsson ........0000.0ee00ennr nn 359 Gísli Hjálmarsson .........000000 00 nn rr 1524 Gjaldheimtan í Reykjavík ................ 2, 107, 638, 1128, 1346 Glerísetningar s/f ........000..0000sse. sn 1040 Grímur Sigurðsson ......00.0ssssssrsrs 665 XK Nafnaskrá Bls. Guðbjörn Guðjónsson .........00000000..0.. 898, 1344, 1345, 1579 Guðbjörn Sævar ............202000. 0 nes 233 Guðjón Ingvarsson ...........0.00.000 sens 9y7 Guðjón Jóhannsson ..........0.....00..n nn sr 1127 Guðjón Þorsteinsson .............00.000.00 nn 496 Guðmunda Pétursdóttir ................000000000. 0 533 Guðmundur Björnsson ..........e.eeesesenss sr 533 Guðmundur A. Guðmundsson h/f, þrotabú .................. 610 Guðmundur Jóhannesson ................0.svenr 266 Guðmundur Magnússon .........cceeeeseen ss 166 Guðmundur Magnússon, dánarbú ........00..0.00000000.0.. 884 Guðmundur Pétursson hæstaréttarlögmaður ................ 1125 Guðmundur Tómasson ..............0000. sver 1499 Guðmundur Þórðarson ..........0..0.0.000000 00 nn. 1127, 1408 Guðni Aðalsteinsson ...........0000.000. 0... sr 1307 Guðni Þórðarson .............0.0..0 0... sn sn 1056 Guðný Jónasdóttir ...................00..00.00. nn 469 Guðný Ragnarsdóttir ................0.00000 0... 26 Guðrún Einarsdóttir ................000.. 0000. 304 Guðrún Emiisdóttir .................00...000 000. 233 Guðrún Hjörleifsdóttir ....................00000.0 000. 1134 Guðrún Ingimundarðóttir ..............0.0..0.0000000 00... 1422 Guðrún Sigtryggsdóttir, dánarbú ...............00....0.0..... 183 Guðrún Sigurðardóttir ................000.0.. 0000. 183 Gunnar Ásgeirsson h/f ...........000.0..0 00... 35 Gunnar Baldursson ..............00.00 nn 965 Gunnar Guðlaugsson ..........000..0. nes 533 Gunnar Gunnarsson ..........2.0...s s.s 748 Gunnar Sigurðsson ..........0....ss0 ss 107 Gunnar Þorsteinsson .............2...00.00 00 182 Hafnarbíóð h/f ........0...0....00 000. 785 Hafskip h/f ..........00...2.0000 nes 610 Hagtrygging h/f ....................0 000. 374, 638 Halldór Guðmundsson ...........000000 0000 7, 1353 Halldóra Kristjánsdóttir .................0..0.. 00.00.2000 1060 Hallgrímssöfnuður ..............2.000...e sn ss ss 54 Hallgrímur Jónasson ............00000 000... 183 Hallgrímur Þórhallsson .................000. 0 nn 183 Hans Norðal ............000..s0 nes 1125 Haraldur Bjarnason .................20.. 0. nn eens 101 Haraldur Þráinsson ..............00.%. 0. sens 665 Haukur Aðalgeirsson ...............00..00 0. ss 182 Haukur Elísson ..........00000.. 0. senn 533 Haukur Guðmundsson ................0.. esne 1229 Haukur Leósson .........00000.0s sn 569, 570, 57t1 Hákon Árnason hrl. f. h. fyrirtækisins Marc Aurel .......... 108 Nafnaskrá XXII Bls. Heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra ...........0..... 00... 266 Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið .................... 266 Heimir Sindrason ........0..000.00 see ner 815 Helga Axelsdóttir .............200000.000en nr 184 Héðinn Sverrisson .............200000 000 182 Helgi V. Helgason ............0..seseeessns 182 Helgi Jónasson ..........000.00eeerne nes 181 Hilmar Ingimundarson ........0.00.00.0eneveve 535, 1338 Hinrik Sigfússon .........00000000. ene 183 Hjörleifur Hallgríms ..........00.00.000.e0eeeens nr 1134 Hluthafar í Fiskeldi h/f ..............02.000.0. 00... 1573 Hlöðver Ingvarsson .........00000.0e eeen 1474 Holtahreppur ........202000eesseeseser rr 1584 Hólmar Víðir Gunnarsson .........000000.00 000 997 Hótel Esja h/f ...........00.000e.esseeeer ss 633 Hraðfrystihús Eskifjarðar h/f ............0000.0000. 0000... 1345 Hraðfrystihús Vestmannaeyja h/f ..........2000000000000... 557 Hreppsnefnd Holtahrepps ......00000000.e.eeess s.n 1584 Hreppsnefnd Innri-Akraneshrepps .......0.000000 000... 299 Hreppsnefnd Kolbeinsstaðahrepps .........000000000 0000... 247 Hreppsnefnd Landmannahrepps .......2.0.0000 0000... 1584 Hreppsnefnd Rangárvallahrepps .......0.0200000. 0. 0... 1584 Hreppsnefnd Skaftártunguhrepps ........0.0.0000 0000... 1584 Hreppsnefnd Skútustaðahrepps .........0.0000000 0000... 0... 184 Hreppsnefndarmenn í Geithellnahreppi skv. kosningu 10. júní 1979 .......0200000ssesn ss 533 Hrólfur Ásvaldsson ...........0000...00. nn 659 Húseignir og skip .........00000..e ss ses 605 Hörður Ingólfsson ...........e.....ss ess 630 Hörður Ólafsson ............0..e.se rns 2 Hörður Ólafsson hæstaréttarlögmaður ................0..... 785 Hörður Valdimarsson ......000.000eeeese ss 1183 Iðnaðarráðherra ..........0000.000000 senn 184 Illugi Jónsson ...........0000..0eeessen sr 182 Inga Eyfjörð Sigurðardóttir ...............000000.000 000... 1307 Ingileif Arnlaugsdóttir ..............2...0.00 000... 815 Ingimar A. Magnússon ........2.00.0.eeesss ss 1357 Ingimundur Konráðsson ............00200 00 neee ne. 1573 Ingunn Emma Þorsteinsdóttir ...............000000.0.000.0... 182 Ingvar Björnsson ........00.000000eeeenenr nr 834 Ingvar Elíasson .........0ec.e.eceeeene ner 896 Innri-Akraneshreppur ..........2020000 0000 ess 299 Ísafjarðarkaupstaður ............2000.0. 0... 0... 910, 928 Ísleifur Haraldsson ...............0...... ns 106 Íslenska umboðssalan h/f ...........0.00.0... esne 768 Ívar Stefánsson .............000.00 0 182 XXII Nafnaskrá Bls. Ívar Sveinbjörnsson ...........0....0..000 ns 416 Jakob V. Hafstein ...........0......00. 0000 1573 Jódís Jónsdóttir ..............0..000. 00. s en ss 182 Jóhann Guðmundsson ...........000. 000. sess 659 Jóhannes Sveinbjörnsson .............0..5 0... sn nn 10 Jón Aðalsteinsson ................000.. 0. ss ss 183 Jón Guðjónsson ............00..00. ss enn 1357 Jón Valgeir Illugason ...............00%0 0000 ns 183 Jón Ingólfsson ...........220.0.0. sess 543 Jón Ísberg sýslumaður .....................%. 0. 1238 Jón V. Jónsson .........200.00..0. sneri 1398 Jón Kristjánsson ...........00.0.00. nes 183, 184 Jón Oddsson ...........002...00. sen sr 10 Jón Pétursson .............0..00.. s.s 184 Jón Árni Sigfússon ..............0000. 0000. 183 Jón Sigtryggsson .............0... 000. ss 183 Jón B. Sigurðsson ........00000.00.. essi 183 Jón Skaftason, skiptaráðandi í Reykjavík ..............0... 1056 Jón Valgeirsson ..........0.0.00% s.s. nan 997 Jón Þorláksson .........0...00.000 0. sen 183 Jón Elliði Þorsteinsson ..............0...0 0. nn 182 Jón P. Þorsteinsson ............2.% se. sl 183 Jónas Halldórsson ............00% 00. en ls 1150 Jónas Haraldsson ................... 0. s.n 469 Jónas Sigurgeirsson .....c..2...0000. 00 sðs sr 185 Jórunn Jónsdóttir ..............00..0.. 000. ern 182 Jórunn Melax ..........0000. ess 1338 Jósafat Arngrímsson .............000. 00. sn 594 Júlíus Sólnes ....0...0000.000sn ess 815 Jökull h/f ..........20002000 0 sess 1135 Jörmundur Ingi Hansen .........0%.5...00. 00 2, 638 Karl Smári Magnússon, dánarbú ..........0.00.0. en... 638 Karl Sigurgeirsson ........020000000 0000. 533 Katrín Ósk Jónsdóttir ................00. 0... nn 533 Ketill Þórisson ............0000ssess ss 184 Kjartan Sigurðsson ........00ssess ens 182 Kjörstjórnarmenn Geithellnahrepps, Suður-Múlasýslu ...... 533 Kolbeinn Ásmundsson .........0...0.0.n ss 185 Kolbeinsstaðahreppur ..........02..0..20. 0800 247 Kristinn Guðmundsson ............0.0 0000. enn 533 Kristinn Sveinsson ..........00. 00.00.0002. ae 0 1127 Kristín Jónasdóttir ..............000..0.0. ss 183 Kristjana Einarsdóttir ..........2..0..00%. 00... 0n0 rir 1 Kristjana Sigfinnsdóttir .................0.%%%.! 0. ann 182 Kristján Guðmundsson ...........0.0.000 0000 8384 Kristján Hermannsson ........00.02000 000. enn 304 Nafnaskrá XKIIll Bls Kristján Júlíusson .........0000.e00 cr nrnðnrrne rr 416 Kristján Grétar Marteinsson ........0.000 00 .enn tn... 1203 Kristján Pétursson ........00.seeecnssre nr 1229 Kristján Sigurjónsson ........000.000nerennrr renn 557 Kristján Þórhallsson ......0.00c0000.nnnnnnnn nun 182 Kristrún Sigurðarðóttir ..........22.0000000. nn... nn. 1060 Landbúnaðarráðherra ........000000000er snar 184 Landeigendafélag Ytri-Njarðvíkurhverfis með Vatnsnesi .... 1370 Landmannahreppur .....0000000ssegnrrernn rr 1584 Landsbanki Íslands ........20.000.ceer eens 469, 1323 Landsvirkjun ......0..2000000eeesssesssnrr nr 1559 Laufey Helgadóttir ............00.0.e.ssnsesnrrr sa 182 Laufey Sigurðardóttir .........0.200.0e0seennneer igen 183 Les Films Corona .......e..ceeeessss ss 735 Lífeyrissjóður byggingamanna ........00000.00neeennn ir 1138 Lífeyrissjóður Verkfræðingafélags Íslands ......0...00.0...... 105 Lífeyrissjóðurinn Sameining ........0000000.0 00... rið 1150 Lögfræðiskrifstofa Maclay, Murray and Spens .....000.0.... 2 M. Bernharðsson, skipasmíðastöð h/f .........0.00.0.000.0.0.. 910 Magnús Björgvinsson .........00..seer sann 1219 Magnús Ólafsson .........00..0.0.n st tn 1390 Magnús Óskar Ólafsson .........000.0. esne 106 Margrét Ólafsdóttir ..........220020000 een nr 1524 María Þorsteinsdóttir ...........000000.0. 00. snnn ns 183 Mark Aurel .........0..ses sess 108 Meistarafélag húsasmiða ........000.c0.0nsesnneeer 72 Metro Shipping á Finance Limited ............ oo 898 Miðbæjarframkvæmdir s/f ........2000000 00 seen 1219 Nefnd samkvæmt 1. mgr. 33. gr. laga nr. 56/1973 um heil- „ brigðisþjónustu ........200000. ann rn rr 266 Nesco h/f .......00.0000.0 sense 652 Neytendasamtökin .......002000000 000 nr nn 652 Niðursuðuverksmiðjan h/f .........0.0200. 000. cn ða nn 928 Njarðvíkurkaupstaður .........0002000 00 enr nt 1370 Nýborg h/f ........0000.00 000 renn 105 Olíuverslun Íslands h/f ..............000. 0... nn en... 1398 Ófeigur Pálsson .........000000. 0000 n nn 128 Ólafur Erlingsson ..........ee.e.ns renn 1353 Ólafur Stefán Halldórsson ............0000. 0... 52 Ólafur Róbert Ingibjörnsson ..........0...500 nn snar 1499 Ólafur Jónsson ........0.seesssssr sr 1025, 1029 Ólafur Ólafsson ........c.eeesssrer rr 266 Ólafur Heiðar Ólafsson ...........00.0. 0... enn 345 Ólafur Þórarinsson ..........0....sn ns a 1060 Óli Anton Bieltveðt ........000..0. mn 1089 Óli Kristjánsson .....0000000000.0... ik 183 XXIV Nafnaskrá Bls. Óli Þór Ólafsson ...........0..0000000.n rns 1559 Ómar Hallsson ...........000.0000. 000. 1134 Óskar Illugason .............200.000000. rn 183 Óskar Hermannsson ........i0....00000.0. nn 304 Óskar Sumarliðason ............0..00000. nn 383 Páll Halldórsson ............0..000000 vn 54 Páll A. Pálsson ............000000 000. 406 Páll S. Pálsson hæstaréttarlögmaður ...................... 1584 Páll Þorgeirsson ...........0.0.005500 000 1 Pétur Jónasson ...............00.0 0. ens 183 Pétur Óskarsson .......0..0.00..0. 000. 687 Pétur Pétursson ...............0..00..0. es 594 Pétur Gautur Pétursson ..............220000000 000. 184 Pétur Rafnsson ...............00.2 0... sn 1573 Pétur Þórisson ..............0020000000 00 181 Póstgíróstofan ..........0...000200 0000... 2... 1129 Rafmagnseftirlit ríkisins .........................0.00.00... 1357 H/f Raftækjaverksmiðjan Hafnarfirði ...................... 1540 Ragna Lindberg Marusdóttir ........1.........0002..0..0.0.. 638 Ragnar Eiðsson ...........02200...e.ee ss 533 Ragnar Sigfinnsson .............0.0... 000 nv 182 Ragnar Sigurmundsson ..................0.00 sein 160 Ragnar Tómasson ..............200.000 0. 1346 Rangárvallahreppur ...............00.0.0 00. en sn 1584 Reimar Þorleifsson ...............02.000 0000 374 Reinold Kristjánsson ................0....0. 00 .v sn ö71 Reykjavíkurborg .............20.0.0000 0... 1213 Reynir Þórðarson ..................00..... ene 1213 Ríkharður J. Björgvinsson .............00...0.0 000... 10 Ríkissaksóknari ..................200.00..e.ee sv 1307 Ríkissjóður ...... 183, 184, 395, 742, 743, 965, 1113, 1183, 1357, 1584 Róbert Árni Hreiðarsson ............0.00.0..0.0 0... 1128 Rósa Sigurþórsdóttir ..................%...0..0000 1422 Rósa Þorsteinsdóttir .....................0.00.000 00 1 Rut Helgadóttir .....................00.0 0... 1398 Rúnar Smárason ..............eeeeeeenenssn sr 566 Ræktunarsamband Mýramanna ............0.00000000000... 395 Rögnvaldur Karlsson ....................0...nvnen 533 Samgönguráðherra ...............0eð.eeseese sr 1183 Samvinnutryggingar g/t .............0..0.v.0vevsn 1363 Sandur Dugguvogi s/f ..............0..0.00.0vv ves 7 Sementsverksmiðja ríkisins ..................00.00000000... 1540 Sigmar Björgvinsson ..............0.0.0000000 00. sv 815 Sigríður Ósk Beck ............0..e.eeeeen err 533 Sigríður Ingibjörg Emilsdóttir ..................20000000.0.. 233 Sigríður Sigurðardóttir, dánarbú ..............00..00.....0.... 185 Nafnaskrá XXV Bls. Sigrún Benediktsdóttir ..............i5020..ceenrrn rr . 184 Sigurbjörn Eiríksson .............0000.0 0... s.n... 1025, 1029 Sigurður Bárðarson ............020.. 80. ss esne 185 Sigurður K. Björnsson ............0.00000 seven 374 Sigurður Jóakimsson ..........2..i0ssssssss ss 1113 Sigurður Jónsson .............0.0... súr 182 Sigurður Kristjánsson ..............eesssssss nr 185 Sigurður Þórisson ............00ssneeseserr ns 184 Sigurgeir Aðalsteinsson ............0.......snss ss 183 Sigurgeir Jónasson ...........20.0.000 senn 183 Sigurgeir Pétursson ...............00..0. sn een 184 Sigurjón Sigurðsson ..........000000. 00 eens ss 1060 Sigurveig Sigtryggsdóttir .................0000.... 0. 0... 183 Síldarvinnslan h/f .............0.00.000 en enss nr 1345 Sjófang h/f ..........02..000.000neseesss sr 1135 Sjólastöðin h/f .............000.00 0000 enn 106, 107 Sjóvátryggingarfélag Íslands h/f ..............000.000000.. 383 Skaftártunguhreppur ...........00000000 neee nn 1584 Skiptaráðandi í Reykjavík ................00.20..000 0. 000... 1056 Skúli Pálsson ........2.00200000.0 sess 1393 Skúli J. Pálmason hæstaréttarlögmaður .................... 1584 Skútustaðahreppur ..........000220000 0000 181 Snorri Guðlaugsson ............0...ees sess 533 Snæbjörn H. Kristjánsson ..............00.0000 00... s.n. 1363 Snævar Ívarsson ...........00e.seenssse ess 1344 Sóknarnefnd Hallgrímssafnaðar ...............00.00... 0. 0... 54 Staðall h/f, þrotabú ...........00..eeessss sess 1055 Stálvinnslan h/f .........00.000000nseenesser sa 665 Stefán Axelsson ............00..00000 nv senn 184 Stefán Sigfússon ............00.000. 0... sn 183 Stefán Sigurðsson ...................ss ss ss 182 Stefán Reykjalín .............200000000 0. nn. 1160 Stefán Thorarensen h/f ................200.0 000... 473 Stefán Þórarinsson ..........00.000. 00 sess 182 Steinborg h/f .............20.002000 sense 1129 Steingrímur Jóhannesson ...........000000. 0000... oe 182 Steingrímur Kristjánsson ............000...0 0. sn 185 Steingrímur Þormóðsson ...........0.2000.00 00 sn 1474 Svava Sigurðardóttir .................020..... 0. sn 183 Svavar Kristjónsson ...............0.... ess 1357 Svavar Þorbergsson ..............00.20 0. nn sr ss 533 Sveinn Gústafsson ............000.00...n sn sn 1128 Sveinn Helgason ...........00.020.0sssnsssr sr 184 Sveinn Jónsson ........0..00.00.. ss ess 182 Sveinn Pálmason ..............cee..eeesessssss 359 Sverrir Ármannsson .............00.00..nn er 638 XXVI Nafnaskrá Bls Sverrir Tryggvason ........000000000 css 183 Sýslumaður í Húnavatnssýslu ............0..0000. 00... 0... 1238 Úlfar Örn Harðarson ...........0....n se ess 566 Útver h/f .........00.0020.0 sess 1344 Uusi Kivipaino Oy ......2000000eeeeenrensn 1089 Valgerður Sigfúsdóttir ................00.000..e renn 134 Vendor h/f ..........2ee.eseeesssssrssss sr 1040 Verzlunarbanki Íslands h/f ...............000..000 000 815 Vélsmiðja Hafnarfjarðar h/f .................00.0. 0... 0. 0.. 101 Vélsmiðjan Faxi h/f .............20.000 sens sneri 1512 Véltak h/f ..........2.2e.eeessessas sr 630 Vöruflutningamiðstöðin h/f ...............0000.0.. enn 35 Yngvi Kristjánsson ..............0.eessesssðnss 183 Þorfinnur Jóhannsson .........2.02.00nsseess ss 533 Þorgrímur Starri Björgvinsson ............020.00000.. 0. 00... 182 Þorkell Árnason ...........eeeessssssss sr 26 Þorlákur Jónasson .........2.0eeessssssssssr 181 Þorsteinn Aðalsteinsson .........2....000. 00. s.n 182, 183 Þorsteinn Jónsson ..........00.000...sn ss 1 Þorsteinn Skúlason bæjarfógeti .................. 687, 742, 743 Þorsteinn Þorsteinsson ............0000.000s s.s 182 Þorvaldur Veigar Guðmundsson ...........00...50 0... 0... 266 Þórarinn R. Ólafsson ..........ceee.ecseen 815 Þórarinn Stefánsson, dánarbú ..........0...00.0 0 nn 184 Þórarinn Þórarinsson ............0200.. 00... 1229 Þórður Harðarson ................eesesers rs 266 Þórður Júlíusson .........0000e0sesesr ss 768 Þórdís Benediktsdóttir ...............2.00.0 000... 184 Þórhildur Benediktsdóttir ................0000.0. 0... en 184 Þráinn Sigtryggsson ..........00..200000 0. 665 Þráinn Þórólfsson .............2.2.0...essesssr 185 Þrotabú Baldurs E. Bjarnasonar ..............00.0..0.0 0... 633 Þrotabú Guðmundar A. Guðmundssonar ............00..00.. 610 Þrotabú Staðals h/f .................0.e.eneenr sr 1056 Þuríður Sigurðarðóttir ...................2....eer ens 183 Þröstur Þórhallsson .............0...ee sess 566 Ævar Guðmundsson ...............20.. sn sn 282 Örn Friðriksson ...................2000 000 183 Örn Svavarsson ................0rs 1390 B. Opinber mál. Alfreð Gústaf Magnússon ........200000000 00. 1415 Alla Lúthersdóttir ............002.2.0..nr ner 1542 Arnfinnur Bergur Jörgensen ..........2.000.. neee enn 1175 Atli Steinarsson ..........eesseense rs 351 Ásgeir Einarsson ................. sn rr 1049 Nafnaskrá XXKVII Bls. Berta Guðbjörg Hannesdóttir ................00....0... 952, 960 Birgir Kristjánsson ........000000.000 0000... 1052, 1480, 1534 Bjarni Leifur Pétursson ...........000000 00 n0ennn lr 1376 Björn Kristján Ásgeirsson ..........00000.0 senn 1300 Björn Jónatan Emilsson ..........0..0..000 sn sr sr 945 Brandur Jóhann Skaftason .........000.0essesessn sr 282 Bæjarfógetinn í Kópavogi ...........0000%... ess s 5 Davíð Ólafsson ..........0.eessnsnss es 1520 Edvard Lövdahl ............0000000 000. ne enn 1033, 1046 Einar Þór Agnarsson .......0.00020000 eeen 1264 Eiríkur Stefánsson ..........00..000.eee sneri 1079 Guðbergur Guðjónsson .......00.0000000 00 nn. 1435 Guðbergur Guðnason ........0.0000000. res ð nn 287 Guðfinnur Birkir Antonsson .........00000. ens 1086 Guðmundur Árni Jónsson ............000... sn 1570 Guðmundur Gunnar Pétursson ...........000000 0... 0... 1346 Gunnar Sölvi Karlsson ............0.0000 00. s nt 257 Gunnar Sigurðsson Smith ..............0.00.00. 0... nn 572 Gunnlaugur Eggertsson ..... see 780 Hans Anders Þorsteinsson ...........20000..0 0... 48 Halldór Fannar Ellertsson ...............00....0 0. v 0. 1413 Halldór Stefán Þormar .........00..000. sess 490 Hávarður Emilsson .............20.....0 e.s 581 Helgi Hóseasson .............0.0e sens 1129 Hermann Bridde ......................sen sr 145 Holberg Másson .............0.0000 0... ern 18 Hörður Júlíusson ................20.0 0. ss en sn sr 1036 Jakob Gísli Ágústsson ...........000000000 00. 775 Jóhann Maríus Kjartan Benediktsson ....... sr 257, 261 Jóhannes Friðrik Vestdal ................20000000 0000... 82 Jón Helgi Bjarnason ..........0.0.0..00..0. sn 108 Jón Steinar Elíasson ...............0.00. 0. s.n 1499 Jón Geir Eyfjörð Guðlaugsson ............0..0..00 0. 684 Knútur Bruun ..........00.2.00 0000 es ens 310 Kristján Aðalsteinsson ...........00000. 00... 678, 762 Kristján Ingi Bragason ...........0...0000.0 0000 1264, 1289 Magnús Halldórsson ................2.000.0 0 1168 Magnús Helgi Kristjánsson ...............0..0..00 0... 1289 Matthías Haukur Guðmundsson .............00.0...0. 0. 430 Ólafur Kristinn Pálmason ...............0..0000. 0 940 Ómar Valdimarsson ................0.0. 00 355 Pálmar Magnússon ................0.0 sess 41 Pétur Blöndal Gíslason .............000. 0000 67, 229 Ragnar Ingimundur Ágústsson ..........0.0.00.00000.. 402, 1082 Ragnar Örn Eiríksson ............c..0eeeer rs 6gsa Rannsóknarlögregla ríkisins ...............000.00000 0. ......00. 5 XXVIII Nafnaskrá Bls. Runólfur Þór Jónsson ..............zeeeseesssr sr 140 Sigurður Örn Hjálmtýsson ............00% nr ne rr 1099 Sigurður Örn Ingólfsson ..............00.00 00. nn. 1033 Sigvaldi Jónsson ........200000000 0 sn 136 Soffanías Cecilsson ........s000000000r eens 1300 Steingrímur Þorvaldsson .........0..2.00... 0. ss sn 1449 Svana Rósamunda Thompson .........20000.0.. 00... 675 Tryggvi Bjarni Kristjánsson ............0.000.. 000... 00... 964 Valgeir Magnússon .......00.000.000000n sr 874. Viðar Ásmundsson Olsen .............000.... nn 430 Viggó Emil Bragason ...........0..0000... s.n 485 Þorfinnur Egilsson ..............0..00 0. sn ss enn 310 Þorlákur Víkingur Þórðarson ...........0..00.0.0..... 0. 0... 708 Þórarinn Einarsson ............0200000 00 sess 710 Þórarinn Magnús Eldjárnsson .........0...0000... 0... 00... 1454 Þórir Þórisson .......0.0.0000000 00... sðrð ns 1488 Þráinn Hleinar Kristjánsson .............0000000...0 00... 639 Örn Sigfússon ......0.20.0000 000... 1429, 1432, 1496, 1497 II. SKRÁ um lög og reglugerðir, samþykktir o. fl., sem vitnað er til í LII. bindi hæstaréttardóma. Grágás. — 1614, 1616, 1617, 1618, 1623, 1631. — Konungsbók — 196, 224, 226. — 200. kap. — 197. — 240. kap. — 196, 197. —- Staðarhólsbók — 196, 224, 226. — Landbrigðisþáttur, 460. kap. — 537, 208, 215, 216, 222. — Kristinna laga þáttur, 22. kap. — 202, 208, 217. 1971, Járnsíða. — 197, 200, 215, 222, 226, 1616, 1617. 1281, Jónsbók. — 197, 198, 199, 200, 215, 226, 1616, 1617, 1623, 1624. — Landsleigubálkur, kap. 47 — 1631. kap. 52 — 197, 209, 222. kap. 58 — 1634, kap. 59 — 197, 209, 222. — Þjófabálkur 14. gr. — 209, 1224. 1294,2. júlí. Réttarbót Eiríks konungs. 48. gr. — 199. 1687, 15. apríl. Norsku lög Kristjáns V. VI. bók, 14. kap., 6. gr. — 1484. 1786, 20. mars. Rentukammerskrivelse — 1617. 1770, 15. maí. Tilskipun um skiptingu landsins í tvö ömt. — 222. 1775,15. apríl. Tilskipun um landnám og byggingu eyðijarða. — 199. Í76,15. apríl. Tilskipun um fríheit fyrir þá, sem vilja upp taka eyðijarðir eða óbyggt pláz á Íslandi. — 1617, 1619, 1635. 1787, 13. júní. Tilskipun varðandi verslun og siglingar á Íslandi. 9. gr. — 1619. 1849, 20. júní. Tilskipun um veiði á Íslandi. — 1634. 3. gr. — 213. 7. gr. — 1634. 1870, 4. nóvember. Konungsúrskurður um að skipa nefnd til að semja frumvarp til landbúnaðarlaga fyrir Ísland. XKX Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. — 199. 1878, þ. maí. Tilskipun um sveitarstjórn á Íslandi. — 200, 224, 1626. 17. gr. — 224. 18. gr. — 224. 1874,5. janúar. Stjórnarskrá um hin sérstöku málefni Íslands. 50. gr. — 911, 930. 1878,nr. 8, 12. apríl. Lög um skipti á dánarbúum og félagsbúum. — 1146. 23. gr. — 1058. 33. gr. — 821. 84. gr. — 1142, 1144, 1146. 90. gr. — 134, 821, 1058. 1885,nr. 29, 16. desember. Lög um lögtak og fjárnám án undan- farins dóms eða sáttar. — 1479. 15. gr. — 29, 828. 1887,nr. 18, 4. nóvember. Lög um veð. 3. gr. — 29, 34, 828, 1328, 1341. 1887,nr, 19, 4. nóvember. Lög um aðför. — 833. 51. gr. — 1511. 52. gr. — 1511. 1892,nr. 84, 2. júní. Reglugerð fyrir Húnavatnssýslu um fjallskil og meðferð á óskilafénaði. — 1626. 1892,nr. 87, 2. júní. Reglugerð um grenjaleitir og eyðingu refa í Húnavatnssýslu. — 1626. 5. gr. — 1626. 1892, nr. 88, 25. júlí. Reglugerð fyrir Mýrasýslu úm notkun afrétta, fjallskil, réttir og refaveiðar. — 1626. 5. gr. — 1626. 1905,nr. 48, 10. nóvember. Sveitarstjórnarlög. 85. gr. — 223. 1905,nr. 46, 10. nóvember. Lög um hefð. — 1632. 2. gr. — 214. 1907,nr. 61, 22. nóvember. Námulög. — 200, 1619. 1909,nr. 50, 30. júlí. Námulög. 1. gr. — 1609, 1635. 1914, nr. 39, 2. nóvember. Lög um beitutekju. 2. gr. — 213. 1917, nr. 67, 14. nóvember. Lög um bæjarstjórn Ísafjarðar. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKKI — 919, 922, 923, 932, 933, 935, 936. 1. gr. — 922, 932, 935. 15. gr. — 911, 919, 920, 921, 927, 930, 932, 933, 934, 939. 1917,nr. 75, 14. nóvember. Lög um útmælingu lóða í kaupstöðum, löggiltum kauptúnum o. fl. — 921, 934. 1. gr. — 921, 934. 2. gr. — 921, 934. 1919,nr. 171, 5. desember. Samþykkt um leigu fjörulóða á Ísafirði. — 911, 918, 922, 923, 925, 926, 929, 931, 932, 934, 935, 936, 939. 1. gr. — 912, 926 3. gr. — 912. 6. gr. — 911, 929. T. gr. — 912, 916, 917. 8. gr. — 911, 912, 915, 916, 917, 919, 920, 921, 923, 925, 927, 928, 929, 930, 931, 934, 935. 1920,nr. 9, 18. maí. Stjórnarskrá konungsríkisins Íslands. 63. gr. — 193, 227. 1981,nr. 77, 27. júní. Lög um hlutafélög. — 827. 10. gr. — 827. 12. gr. — 827, 14. gr. — 827. 17. gr. — 827. 18. gr. — 827. 19. gr. — 828. 30. gr. — 827. 32. gr. — 826. 47. gr. — 428. 1922,nr. 39, 19. júní. Lög um lausafjárkaup. 42. gr. — 425, 428, 1428, 1512, 1518. 57. gr. — 11. 58. gr. — 11, 1000, 1023. 1923,nr. 15, 20. júní. Vatnalög. — 193, 200, 207, 226, 1619, 1634. 1. gr. — 191, 226. 2. gr. — 191. 4. gr. — 191, 192, 193, 209, 212, 213, 226, 227, 1619. 126. gr. — 191, 208, 225. 133. gr. — 1612. 144. gr. — 1612. 1923,nr. 20, 20. júní. Lög um réttindi og skyldur hjóna. 20. gr. — 1400, 1409, 1411. 1983.nr. 25, 20. júní. Lög um berklaveiki í nautpeningi. 4. gr. — 925, 937. 1929,nr, 25, 14. júní. Lög um gjaldbrotaskipti. XXKXKII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 33. gr. — 822, 1057, 1058. 1932,nr. 2, 27. maí. Norsku víæillögin. — 1089, 1098. 1932,nr. 61, 23. júní. Lög um laæ- og silungsveiði. — 209. 8. gr. — 191. 8. gr. — 225. 1933,mr. 84, 19. júní. Lög um varnir gegn óréttmætum verslunar- háttum. 9. gr. — "7, 81. 1933,nr. 92, 19. júní. Lög um lögreglumenn. 7. gr. — 1125. 1933,nr. 93, 19. júní. Víæillög. 1. gr. — 540, 541, 546, 547, 1582. 8. gr. — 822. 17. gr. — 545. 19. gr. — 1582. 26. gr. — 1582. 31. gr. — 1092, 1093, 1095, 1994. 32. gr. — 1092. 34. gr. — 536, 541. 80. gr. — 1095. 81. gr. — 1090, 1092, 1094, 1095. 1933,nr. 94, 19, júní. Lög um tékka. 73. gr. — 431, 941, 944, 1100, 1102, 1110. 1935,nr. 6, 9. jan. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. — 399. 1936, nr. 7, í. febrúar. Lög um samningsgerð, umboð og ógilda lög- gerninga. III. kafli — 928, 939. 20. gr. — 1410. 29. gr. — 1399, 1410. 30. gr. — 15, 1034, 1035. 32. gr. — 15, 1325, 1399, 1410, 1550. 38. gr. — 602, 1350. 1936,nr. 85, 23. júní. Lög um meðferð einkamála í héraði. — 17. XVII. kafli — 539, 544, 546, 547, 819, 1042, 1044. 1045, 1095, 1328. 5. gr. — 11, 16. 36. gr. — 1434. 37. gr. — 1431, 1434. 45. gr. — 900. 46. gr. — 189, 268, 269. 47. gr. — 1235. 52. gr. — 1000. 54. gr. — 827, 885. 66. 67. 68. 69. 1. 73. 78. 79. 82. 83. 84. 85. 88. 95. 97. 99. 101. 105. 108. 113. 114. 116. 117. 118. 120. 131. 154. 177. 180. 190. 195. 196. 208. 209. 217. 220. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KXXIII — 269, 1198, 1200, 1579. — 268, 269, 416, 1578. — 1578. — 545, 1578. — 1152, 1157. — 896. — 11, 16. — 16. — 896, 897, 1356. — 16, 88. — 16. — 567. — 11, 17, 1578. — 188, 1573, 1578. — 164. — 1414. — 164. — 12. — 674, 899, 1149, 1599. — 11, 565, 1229. — 1242. — 1098. — 539. — 4, 9, 568, 637, TT4, 1137, 1356, 1476, 1583. — 560. — 354, 358. — 541. — 309, 1363. — 17. — 44, "746, 1242. — 1149, 1634. — 833. — 535, 537, 546, 1582. — 1003. — 188, 1599. — 188, 190, 1588, 1591, 1598, 1599, 1600, 1601, 1635. 1938,nr. 47, 11. júní. Lög um fasteignasölu. — 607. 1940,nr. 19, 12. febrúar. Almenn hegningarlög. XVII. kafli — 1415, 1482. XKII. kafli — 5. XXVI. kafli — 1048, 1056, 1415, 1482, 1524. 1. gr. — 156. 2. gr. — 82, 1079, 1086. 19. 20. gr. gr. — 463. — 138, 689, 693, 695, 702, 705, 1039, 1055, 1266, 1292, Cc KKKIV 22. 42. 49. 50. öl. öd. ot. 60. 68. 69. 70. 71. 72. 74. 75. 76. T. 78. sl. 82. 106. 108. 116. 131. 132. 136. 138. 139. 141. 142. 143. 147. 148. 155. 162. 177. 178. 203. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1491, 1494. gr. — 464, 1454, 1455, 1456, 1457, 1472. gr. — 1086. gr. — 25, 1303. gr. — 1303. gr. — 1303. gr. — 432. gr. — 464, 467, 468, 469, 489, 495, 581, 592, 593, 704, TT6, 794, 951, 1176, 1182, 1447, 1448, 1455, 1473. gr. — 111, 432, 941, 1176, 1182, 1286, 1287, 1297. gr. — 344. gr. — 147. gr. — 25, 463, 690. gr. — 111, 119, 137, 139, 283, 875, 1087, 1100, 1415, 1421, 1436, 1489. gr. — 137, 139, 261, 265, 883, 1377, 1436, 1489, 1539. gr. — 460, 463, 651, 711, 951. gr. — 651, 711, 961. gr. — 639, 652, 690, 711, 1496. gr. — 19, 25, 117, 119, 261, 320, 432, 463, 464, 491, 690, 707, 781, 883, 944, 1100, 1112, 1169, 1174, 1176, 1182, 1286, 1287, 1298, 1299, 1447, 1496. gr. — 25, 111, 117, 432, 689, 690, TOT, 883, 1169, 1174, 1286, 1287, 1288, 1289, 1298, 1299, 1389, 1436, 1447, 1539, 1554, 1558. gr. — 146. gr. — 146. gr. — 490, 492, 495, 710, TIl. gr. — 490, 492, 495, 1232, 1233. gr. — 1233. gr. — 433, 434, 444, 461, 462, 464. gr. — 444, 462, 465. gr. — 351, 354. gr. — 289, 296, 433, 434, 435, 461, 462, 464, 467, 843. gr. — 843, 1233. gr. — 485, 486, 489. gr. — 434, 435, 466, 467. gr. — 465. gr. — 310, 318, 320, 322, 467, 469 gr. — 433, 434, 444, 461, 463, 464. gr. — 537, 874. 876, 878, 1055, 1101, 1444, 1454, 1455, 1456, 1457, 1482, 1536, 1538. gr. — 435, 467. gr. — 1130. gr. — 227 gr. — 6, 684, 686, 1039. 209. 211. 217. 218. 219. 220. 231. 238. 241. 244. 246. 247. 248. 249. 253. 254. 255. 257. 259. 261. 262. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KKKXV gr. — 6, 684. gr. — 643, 651, 710, TI, 712, 741. gr. — 289, 296, 581, 583, 584, 591. gr. — 1378, 1388. gr. — 574, 580. gr. — 492, 495. gr. — 261, 263. gr, — 861. gr. — 653, 873, 1202, 1234, 1236. gr. — 52, 53, 109, 110, 111, 112, 116, 117, 119, 121, 122, 137, 138, 139, 257, 259, 263, 283, 689, 693, 694, 695, 696, 697, 698, 699, 700, TOLL 702, 703, 1087, 1088, 1176, 1177, 1182, 1266, 1291, 1292, 1297, 1435, 1437, 1438, 1444, 1445, 1446, 1454, 1455, 1457, 1491, 1492, 1493, 1494, 1495, 1535. gr. — 259. gr. — 109, 111, 112, 114, 117, 119, 311, 314, 315, 318, 321, 342, 874, 1535, 1538. gr. — 19, 119, 123, 127, 138, 343, 344, 430, 432, 874, 941, 942, 944, 945, 948, 1047, 1055, 1100, 1102, 1109, 1111, 1482. gr. — 314, 315, 317, 318, 320, 321, 843. gr. — 1047. gr. — 693, 699, 1454, 1455, 1456, 1472. gr. — 111, 119, 137, 139, 261, 265, 283, 875, 1100, 1438, 1489, 1539. gr. — 52, 1130, 1308. gr. — 690, 693, 705, TOT, 1265, 1266, 1267, 1268, 1269, 1270, 1292. gr. — 945, 946, 948, gr. — 181, 582, 836, 867, 871, 872, 1236. 1940,nr. 50, 12. febrúar. Lög um lögreglumenn. — 1125. 1941,nr. 112, 9. október. Lög um law- og silungsveiði. 5. gr. — 1590, 1595. 8. gr. — 191. 1942,nr. 61, 4. júlí. Lög um málflytjendur. — 896. 25. gr. — 897. 1943,nr. 16, 26. febrúar. Lög um orlof. — 550, 551, 553. 1. gr. — 550. 1943,nr. 64, 16. desember. Lög um birtingu laga og stjórnvalds- erinda. — 156. 1. gr. — 156. XXKVI Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 2. gr. — 156. 3. gr. — 156. T. gr. — 156. 1944,nr. 33, 17. júní. Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. 29. gr. — 915. 33. gr. — 911, 914. 60. gr. — 1148. 65. gr. —- 53, 71, 145, 232, 683, 686, 1482, 1521, 1572. 67. gr. — 227, 719, 917, 919, 924, 925, 930, 935, 936, 1634, 1635. TT. gr. — 165. 1945,nr. 7, 12. janúar. Lög um jarðræktar- og húsagerðarsam- bykktir í sveitum. — 399, 400. 4. gr. — 398. 14. gr. — 398. 26. gr. — 399. 1946,nr. 36, 20. febrúar. Reglugerð um jarðræktarsamþykktir. — 400. 36. gr. — 401. 194?,nr. 95, 5. júní. Lög um lögræði. 39. gr. — 29, 34, 828, 1328. 1947, nr. 124, 22. desember. Lög um dýralækna. 5. gr. — 415. 1948, nr. 40, 5. apríl. Lög um kauprétt að jörðum. — 1627. 1948,nr. 44, 5. apríl. Lög um vísindalega verndun fiskimiða land- grunnsins. — 1303. 1949,nr. 18, 22. mars. Lög um kyrrsetningu og lögbann. 6. gr. — 99. 19. gr. — 1058. 20. gr. — 88. 1949, nr. 57, 25. maí. Lög um nauðungaruppboð. — 29, 1242, 1328, 1341. gr. — 161, 828, 833, 1340. gr. — 1242. gr. — 1242. gr. — 744, 746, 1242. gr. — "45. gr. — 34, 845, 1242. gr. — 688, 745. . gr. — "45. „gr. — 845, 864. . gr. — 843, 865. . gr. — 845, 864. „gr. — 1399, 1400, 1402, 1405, 1407, 1410, 1411. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKKVII 38. gr. — 745. 39. gr. — 845. 40. gr. — 1241, 1242. 41. gr. — "745. 1950,nr. 46, 22. maí. Lög um breytingu á lögum nr. 85/1986 um meðferð einkamála í héraði. 1. gr. — 11, 16. 1951,nr. 27, 5. mars. Lög um meðferð opinberra mála. 2. gr. — 1503, 1504. 1951,nr. 49, 16. mars. Lög um sölu lögveða án undangengins lög- taks. — 160, 161, 164. 1. gr. — 161. 2. gr. — 161. 1952,nr. 23, 1. febrúar. Lög um öryggisráðstafanir á vinnustöðum. 26. gr. — 1123, 1125. 1952,nr. 36, 16. febrúar. Lög um opinbera aðstoð við byggingu íbúðarhúsa í kaupstöðum og kauptúnum. — 974. I. kafli 970. 1954,nr. 20, 8. mars. Lög um vátryggingarsamninga. 3. gr. — 349. 24. gr. — 350. 25. gr. — 618, 623, 624, 625, 627, 629. 45. gr. — 345. 59. gr. — 349. 60. gr. — 349. 1954, nr. 38, 14. apríl. Lög um réttindi og skyldur starfsmanna ríkis- ins. — 550, 551, 851. IV. kafli — 551, 552, 554. 1. gr. — 851. 4. gr. — 847. T. gr. — 167, 168, 177, 179, 181, 843, 847. 8. gr. — 181, 843. 9. gr. — 180. 11. gr. — 168, 181. 32. gr. — 354, 358. 1955,nr. 22, 3. maí. Lög um breytingar á almennum hegningarlög- um nr. 19, 12. febrúar 1940. 4. gr. — 464, 467, 485, 491, 581, 592, 593, TTt6, 951, 1176, 1182, 1473. 7. gr. — 111, 432, 941, 1176. 1955,nr. 55, 20. maí. Lög um húsnæðismálastjórn, veðlán til íbúða- og útrýmingu heilsuspillandi íbúða. — 989. XKXVIII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1955,nr. IM, 80. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignar- skatt. 6. gr. — 399. 1956,nr. 20, í. mars. Lög um breytingu á almennum hegningar- lögum, nr. 19, 12. febrúar 1940. — 05, 1265, 1266, 1267, 1268, 1292. 1956, nr. 23, 10. mars. Lög um varnir gegn útbreiðslu næmra sauð- fjársjúkdóma og útrýmingu þeirra. 13. 14. 23. 1956, nr. 15. 16. 22. gr. — 925, 937. gr. — 925, 937. gr. — 925, 937. 57, 10. apríl. Lög um prentrétt. gr. — 1232, 1235. gr. — 1232, 1235. gr. — 1237. ; 1956,nr. 75, 18. september. Auglýsing um fullgildingu á alþjóða- samþykkt um félagafrelsi landbúnaðarverkafólks. — 1156. 1957,nr. 8, 16. febrúar. Lög um breytingu á lögum nr. 16/1943 um orlof. — 551. 1957,nr. 40, 29. maí. Lög um leigubifreiðar í kaupstöðum og kaup- túnum. — 1200. 1. gr. — 1198, 1200, 1202. 2. gr. — 1199. 1957,nr. 42, 1. júní. Lög um húsnæðismálastofnun, Þuggingarsjóð ríkisins, sparnað til íbúðabygginga, breytingu á I. kafla laga nr. 36/1952 o. fl. — 968, 971, 973, 974, 975, 985, 987, 989, 991, 992. III. kafli — 9'4. 10. 1957, nr. RM — 18. 8. 14. 1957, nr. — 914, 10. 13. gr. — 967, 970. gr. — 967. gr. — 967, 983, 992. gr. — 987. gr. — 993. gr. — 967, 971. gr. — 966, 967, 971, 975, 983, 987, 992. 53, 5. júní. Lög um lax- og silungsveiði. gr. — 191. gr. — 778. 184, 27. nóvember. Reglugerð um skyldusparnað. gr. — 974. gr. — 974. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKXKIK 1958, nr. 16, 9. apríl. Lög um rétt verkafólks til uppsagnarfrests frá störfum og um rétt þess og fastra starfsmanna til launa vegna sjúkdóms- og slysaforfalla. 7. gr. — 1560. 1958,nr. 45, 12. júní. Lög um breytingu á lögum nr. 42, 1. júní 1957 um húsnæðismálastofnun, byggingarsjóð ríkisins, sparnað til íbúðabygginga, breytingu á I. kafla laga nr. 36/1958 o. fl. — 974, 990. 1959,mr. 19, 24. apríl. Lög um sameign fjölbýlishúsa. 13. gr. — 359, 369, 370. 1960,nr. 54, 14. júní. Lög um verðlagsmál. — 158. 3. gr. — 147, 151, 157, 1362. 4. gr. — 147, 157. 6. gr. — 151, 156. 20. gr. — 147. 1960,nr. 58, 28. júní. Lög um bann við okri, dráttarvegti o. fl. — 1218. 1. gr. — 1216. 5. gr. — 1214. 7. gr. — 15, 1399. 1960,nr. 169, 16. september. Reglugerð um holræsi í Reykjavík. 4. gr. — 1532. 5. gr. — 1532. 6. gr. — 1532. 7. gr. — 1532. 11. gr. — 1532. 1961,nr. 10, 29. mars. Lög um Seðlabanka Íslands. 13. gr. — 829, 1214. 18. gr. — 471. 1961,nr. 31, 24. mars. Lög um breytingu á almennum hegningar- lögum nr. 19, 12. febrúar 1940. 6. gr. — 322. 1961, nr. 58, 29. mars. Sveitarstjórnarlög. — 911, 919, 923, 932, 935. 11. gr. — 860. 35. gr. — 860. 47. gr. — 860. 110. gr. — 922, 935. 1962,nr. 20, 16. apríl. Lög um breytingu á lögum nr. 10/1961 um Seðlabanka Íslands. 1. gr. — 471, 1962,nr. 55, 28. apríl. Lög um kjarasamninga opinberra starfs- manna. 5. gr. — 556. 1962,nr. 85, 30. maí. Lögreglusamþykkt fyrir Kópavogskaupstað. XL Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 23. gr. — 520. 1963,nr. 6, ?. janúar. Reglugerð um takmörkun leigubifreiða í Keflavík og um ráðstöfun atvinnuleyfa. — 1187, 1198, 1199, 1200. 3. gr. — 1184, 1187, 1188, 1192, 1199, 1201. 1. gr. — 1184. 8. gr. — 1201. 12. gr. — 1185, 1187, 1189, 1199, 1200, 1201, 1202. 13. gr. — 1192. 15. gr. — 1191. 16. gr. — 1185, 1201. 1963,nr. 56, 20. apríl. Lög um lögreglumenn. 6. gr. — 1125. 1963,nr. 66, 81. desember. Siglingalög. 8. gr. — 623. 41. gr. — 614, 629. 52. gr. — 626. 99. gr. — 37, 615, 623, 626, 627, 629. 205. gr. — 624. 206. gr. — 625, 629. 1963,nr. 67, 31. desember. Sjómannalög. 13. gr. — 563, 564, 565. 33. gr. — 564, 1963,nr. 245, 81. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. 6. gr. — 399. 1964,nr. 18, 23. maí. Lög um breytingu á lögum nr. 42, 1. júní 1957 um húsnæðismálastofnun, byggingarsjóð ríkisins, sparnað til íbúðabygginga, breytingu á I. kafla laga nr. 36/1952 o. fl. — 975, 991. 1. gr. — 966, 971. 1964,nr. 19, 21. maí. Skipulagslög. 5. gr. — 1501, 1505, 1506, 1507. 6. gr. — 1504, 1507. 12. gr. — 1505. 27. gr. — 912, 914, 916, 918, 924. 28. gr. — 936. 29. gr. — 917. 36. gr. — 1504, 1505, 1506, 1507. 1964,nr. 22, 21. maí, Lög um kísilgúrverksmiðju við Mývatn. — 205, 212, 217, 227. 1. gr. — 205. 1964,nr. 34, 21. maí. Lög um loftferðir. 114. gr. — 37. 116. gr. — 37. 119. gr. — 39. 120. gr. — 39. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XLI 1964,nr. 68, 14. desember, Lög um verðtryggingu launa. — 975, 9984, 993. 7. gr. — 975. 1965,nr. 19, 10. maí. Lög um Húsnæðismálastofnun ríkisins. — 968, 971, 975, 979, 984, 985, 990, 992. 1. gr. — 968. 4. gr. — 968. 5. gr. — 976, 984. 7. gr. — 976. 10. gr. — 966, 968, 975, 976, 97, 984. 1965,nr., 254, 81. desember. Reglugerð um veitingu lögreglustarfs, lögregluskóla o. fl. — 1115. 1966,nr. 33, 26. apríl. Lög um fuglaveiðar og fuglafriðun. 5. gr. — 1634. 1966,nr. 53, 13. maí. Lög um vernd barna og ungmenna. 22. gr. — 6TT. 26. gr. — 677. 45. gr. — 677, 1039. 46. gr. — 1039. 1966,nr. ?1, 6. maí. Lög um verðtryggingu fjárskuldbindinga. — 470, 1225. 1. gr. — 1225, 1226, 1227. 1966,nr. 80, 15. ágúst. Lög um kísilgúrverksmiðju við Mývatn. — 205, 217, 227. 3. gr. — 1635. 1966,nr. 108, 16. júní. Auglýsing um hámarkshraða á Reykjanes- braut. — 1083. 1968,nr. 21, 27. apríl. Lög um breytingu á lögum nr. 19, 10. maí 1965 um Húsnæðismálastofnun ríkisins. — 968, 975, 984, 988, 990, 993. 4. gr. — 976. 5. gr. — 966, 976. 1968,nr. 40, 23. apríl. Umferðarlög. — 1169. 2. gr. — 1366. 4. gr. — 477. 5. gr. — 473, 478. 24. gr. — 952, 953, 954. 25. gr. — 42, 47, 83, 110, 112, 117, 689, 690, 693, 952, 954, 959, 1080, 1081, 1170, 1265, 1266, 1267, 1268, 1269, 1270, 1417, 1421, 1555. 26. gr. — 953, 954, 959, 1170. 27. gr. — 690, 693, 705, 959, 960, 961, 962, 963, 1170, 1265, 1266, 1267, 1268, 1269, 1270, 1350, 1417, 1421. XLII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 35. gr. — 42, 47. 36. gr. — 953. 37. gr. — 574, 580, 690, 954, 1267. 41. gr. — 1170. 46. gr. — 50, 51. 48. gr. — 378, 379, 662, 663, 664, 1362, 1366. 49. gr. — 393, 574, 580, 1083. 50. gr. — 1083, 1267. 51. gr. — 387, 388, 392, 393. 52. gr. — 50, 51. 67. gr. — 37, 378, 379, 380, 477, 478, 479, 1204, 1209, 1210, 1211, 1212. 68. gr. — 393. 69. gr. — 378, 379, 380, 393, 473, 474, 4TT, 478, 479, 480, 1209. 70. gr. — 378, 379, 380, 473, 477, 480, 1210. TA. gr. — 37, 378, 477, 480, 1204, 1209, 1364. 78. gr. — 1203, 1211, 1212. 80. gr. — 50, 83, 87, 110, 111, 112, 117, 574, 580, 693, 705, TOT, 952, 953, 954, 960, 961, 962, 1080, 1083, 1170, 1174, 1265, 1266, 1267, 1268, 1269, 1270, 1350, 1417, 1421, 1422, 1555. 81. gr. — 83, 110, 113, 117, 403, 574, 695, 705, 954, 963, 1049, 1050, 1081, 1082, 1083, 1416, 1555, 1557. 1968, nr. 55, 2. maí. Lög um eftirlit og mat á fiskafurðum. — 1450, 1451. 1968,nr. 327, 31. desember. Reglur um öryggisbelti í bifreiðum. — 473. 1969,nr. 42, 12. maí. Lög um afréttamálefni, fjallskil o. fl. — 1618, 1626. II. kafli — 1614. 4. gr. — 1626. 5. gr. — 1626. 7. gr. — 1626. 8. gr. — 1626. 10. gr. — 1626. 1969,nr, 80, 23. júní. Læknalög. 2. gr. — 280. 5. gr. — 280, 281. 4. gr. — 281. 1969,nr. 82, 2. júlí. Áfengislög. 16. gr. — 6. 21. gr. — 1292. 24. gr. — 42, 43, 47, 83, 110, 112, 117, 693, 695, 952, 954, 1080, 1082, 1170, 1175, 1265, 1266, 1267, 1268, 1269, 1270, 1416, 1417, 1421, 1422, 1555, 1557. 33. gr. — 42, 47, 83, ST, 952, 954, 1080, 1170, 1175, 1265, 1266, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KLIII 1267, 1268, 1269, 1270, 1292, 1417, 1421, 1422. 45. gr. — 82, 110, 111, 112, 117, 1079, 1555. 1969,nr. 94, 16. desember. Lög um breytingu á lögum nr. 58, 18. maí 1966 um vernd barna og ungmenna. 1. gr. — 675. 1969,nr. 257, 28. nóvember. Reglugerð um ávana- og fíkniefni. — 19. 1970,nr. 30, 12. maí. Lög um Húsnæðismálastofnun ríkisins. — 968, 971, 976, 984, 986. 4. gr. — 968. 5. gr. — 976. 8. gr. — 976, 1618. 11. gr. — 977, 988. 13. gr. — 966, 967, 969, 972, 981. 1970,nr. 31, 5. maí. Lög um dýralækna. — 406, 411, 413. 1. gr. — 406, 410, 413, 415. 1970,nr. 36, 9. maí. Lög um leigubifreiðar. 2. gr. — 1200. 8. gr. — 1198, 1199, 1202. 12. gr. — 1200. 1970,nr. 39, 19. mars. Reglugerð um veitingu lækningaleyfis og sérfræðiley fa. — 281. 4. gr. — 280. 1970,nr. 55, 20. mars. Reglugerð um eftirlit og mat á ferskum fiski o. fl. 48. gr. — 1450, 1451, 1453. 75. gr. — 1450, 1451. 1970,nr. 76, 25. júní. Lög um laæ- og silungsveiði. — "M. 5. gr. — 1634. 8. gr. — 191, 1618. 14. gr. — 775, TY, 178, 119, 181, 783, 194. 15. gr. — "781, 784. 19. gr. — 775, "tt, 179, "81. 97. gr. — "75, "TI, 119, 181. 98. gr. — 77", 779. 100. gr. — 776, TTT, 780, 782. 1970,nr. 94, 19. nóvember. Lög um ráðstafanir til stöðugs verð- lags og atvinnuöryggis. — 157. 1970,nr. 101, 28. desember. Lög um Úfeyrissjóð bænda. 2. gr. — 1156. T. gr. — 1156. 1971,nr. 2, 12, janúar. Reglugerð um skyldusparnað. KLIV Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 2. gr. — 990. 1971,3. febrúar. Reglugerð fyrir Lífeyrissjóðinn Sameiningu. 9. gr. — 1152, 1159. 3. gr. — 1154. 197?1,nr. #7, 16. amíl. Lög um náttúruvernd. 12. gr. — 1634. 1971,nr. 77, 21. júlí. Bráðabirgðalög um breytingu á lögum nr. 94, 19. nóvember 1970 um ráðstafanir til stöðugs verðlags og at- vinnuöryg gis. — 157. 1971,nr. 68, 15. júní. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. — 398. 5. gr. — 396, 399, 400, 401, 402. 6. gr. — 396, 399, 400, 401. 36. gr. — 400. 37. gr. — 400, 402. 50. gr. — 406. 1971,nr. 79, 13. ágúst. Lög um iðju og iðnað. — 81. I. kafli — 78, 80. II. kafli — 78. 14. gr. — 7". 1971,nr. 87, 24. desember. Lög um orlof. — 548, 551, 552, 553, 555, 556. 1. gr. — 551. 2. gr. — 551, 554, 556. 3. gr. — 555. 5. gr. — 1479. 7. gr. — 548, 551, 552, 554. 8. gr. — 548, 551, 553, 555. 11. gr. — 1479, 1480. 1971,nr. 94, 24. desember. Lög um breytingu á lögum um verð- lagsmál nr. 54 frá 14. júní 1960. — 157. 1971,nr. 200, 19. október. Samþykkt um stjórn bæjarmála Ísafjarð- arkaupstaðar. — 923, 935. 1972,nr. 56, 29. maí. Lög um lögreglumenn. — 1114. 5. gr. — 1114, 1115, 1123, 1125. 9. gr. — 1114. 1972,nr. 72, 1. júná. Lög um breytingu á lögum mr. 30, 12. maí 1970 um Húsnæðismálastofnun ríkisins. — 977, 988, 989, 990. 3. gr. — 1203. 1972,nr. 109, 31. desember. Lög um breytingu á lögum nr. 87/1971 Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XLV um orlof. — 551. 1972,nr. 112, 8. maí. Samþykkt um stjórn bæjarmálefna Kópavogs- kaupstaðar. 24. gr. — 675. 1972,nr. 150, 21. júní. Reglugerð um orlof. 2. gr. — 1479, 1480. 1973,nr. 11, 6. apríl. Lög um framkvæmd eignarnáms. — 918, 931. 1978,nr. 24, 17. apríl, Námulög. 2. gr. — 1635. 1973,nr. 31, 24. apríl. Búfjárræktarlög. 31. gr. — 1241, 1242. 1973,nr. 40, 30. apríl. Bráðabirgðalög um niðurfærslu verðlags o. fl. — 157. 1973,nr. 56, 27. apríl. Lög um heilbrigðis þjónustu. 33. gr. — 266, 267, 270, 271, 272, 276, 277, 279, 281. 1973,nr. 75, 91. júní. Lög um Hæstarétt Íslands. 16. gr. — 35, 470, 965. 20. gr. — 35, 497, 498, 611, 965, 1580, 1585. 21. gr. — 10, 406, 634, 687, 1040, 1056, 1138, 1573. 34. gr. — 536. 36. gr. — 267, 470, 567, 997, 1203, 1219, 1353, 1509. 45. gr. — 3, 543, 618, 899, 1183. 53. gr. -— 1504. 58. gr. — 900, 964, 1000, 1599. 1973, nr. 103, 28. desember. Lög um breytingu á lögum nr. 20/1962 um breytingu á lögum nr. 10/1961 um Seðlabanka Íslands. 1. gr. — 471. 1974,nr. 9, 14. mars. Lög um starfskjör launþega o. fl. — 1154, 1156. 1. gr. — 1560. 2. gr. — 1153, 1154, 1155, 1159. 1974,nr. 31, 28. mars. Lög um ríkisábyrgð. á launum við gjaldþrot. — 1138, 1145, 1149, 2. gr. — 1144, 1146. 4. gr. — 1148. 6. gr. — 1141, 1148, 1149. 7. gr. — 1138, 1147, 1148, 1149. 11. gr. — 1145, 1974,nr. 51, 16. maí. Lög um gatnagerðargjöld. 3. gr. — 160, 162. 4. gr. — 160, 162, 164. 5. gr. — 164. 6. gr. — 163, 164. 7. gr. — 160, 163. XLVI Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1974,nr. 65, 81. maí. Lög um ávana- og fíkniefni. — 18, 71, 145, 233, 683, 767, 1572. 2. gr. — 19, 21, 24. 5. gr. — 19, 21, 24. 6. gr. — 19, 21, 24. 19?h,nr, 74, 21. ágúst. Lög um meðferð opinberra mála. XII. kafli — 42, 354, 358. XXKI. kafli — 403, 1049. 2. 9. 15. 20. 21. 26. 37. 40. dl. 49. 50. 61. 66. 67. 69. 73. 75. 7. Sd. st. 89. 92. 99. 108. 115. 118. 129. 138. 141. 142. 143. 145. 146. 147. 164. gr. — 676, 1501, 1503, 1504, 1508. gr. — 1034. gr. — 1034, 1036, 1431, 1434. gr. — 352, 356. gr. — 288, 352, 356. gr. — 403. gr. — 403. gr. — 258. gr. — 1133. gr. — 403. gr. — 403 gr. — 5. gr. — 1521. gr. — 52, 53, 145, 232, 683, 684, 686, 708, 709, 767, 1039, 1048, 1053, 1055, 1131, 1132, 1133, 1414, 1481, 1482, 1524, 1572. gr. — 1131, 1133. gr. — 6. gr. — 686, 1131, 1132. gr. — 258, 441, 444, 466. gr. — 41, 354, 358. gr. — 964, gr. — 725. gr. — 465. gr. — 354, 358. gr. — 157,.1222. gr. — 159, 445, 1301. gr. — 19, 109, 110, 122, 315, 344, 467; 591, 689, TT5, 944, gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. 952, 953, 954, 1079, 1450, 1454. — 41. — 1034, 1036. — 25, 468, 580, TOT, 951, 1085, 1352, 1389, 1422, 1447. — 431, 468. — 964. — 1107. — 691, 1307. — 691, 1307. gr. — 1046. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XLVII 166. gr. — 676. 170. gr. — 1521. 171. gr. — 1033, 1429, 1432, 1497, 1498. 172. gr. — 5, 6, 52, 67, 140, 229, 351, 355, 675, 678, 684, 708, 762, 1036, 1046, 1052, 1129, 1413, 1481, 1521, 1570. 174. gr. — 675, 1034, 1497, 1498. 175. gr. — "710. 178. gr. — 963. 19794,nr, ?5, 22. ágúst. Lög um tímabundnar ráðstafanir til viðnáms gegn verðbólgu. — 470. 1994,nr. 88, 24. september. Bráðabirgðalög um launajöfnunarbætur. — 147, 156, 157. 11. gr. — 159. 12. gr. — 159. 1974,nr. 108, 81. desember. Lög um Framleiðslueftirlit sjávarafurða. — 1450. 17. gr. — 1450. 19. gr. — 1450. 1974,nr. 390, 19. desember. Reglugerð um sölu og meðferð ávana- og fíkmefna. — 11, 145, 683, 767, 1572. 2. gr. — 19, 21, 24, 257. 10. gr. — 19, 21, 24, 257. 1975,nr. 12, 25. apríl. Lög um samræmda vinnslu sjávarafla og veiðar, sem háðar eru sérstökum leyfum. — 1300, 1303, 1304, 1305. 1. gr. — 1301. 2. gr. — 1301. 4. gr. — 1301. 1975,nr. 13, 23. maí. Lög um launajöfnunarbætur, bætur almanna- trygginga, verðlagsmál o. fl. — 157, 159. 10. gr. — 1360, 1361, 1362. 1975,nr. 31, 23. maí. Lög um breytingu á lögum nr. 51/1974 um gatnagerðargjöld. — 162, 164, 165. 1. gr. — 160. 7. gr. — 1143. 1975,nr. 299, 15. júlí, Reglugerð um fiskveiðilandhelgi Íslands. 1. gr. — 1308. 1975,nr. 802, 1. júlí. Reglugerð um greiðslu á launum úr ríkissjóði við gjaldþrot. 2. gr. — 1139, 1143. 1975, nr. 359, 21. júlí. Reglugerð um stjórn bæjarmálefna Ísafjarðar- kaupstaðar. XLVIII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. — 923, 935. 1975,nr. 430, 15. september. Reglugerð um gatnagerðargjöld í Eski- fjarðarkaupstað. — 160, 162, 165, 232. 5. gr. — 164, 166. 6. gr. — 165, 166. 8. gr. — 165, 166. 10. gr. — 163, 164. 11. gr. — 163. 1975,nr. 548, 19. desember. Auglýsing um staðfestingu á aðalskipu- lagi Akureyrar. — 1505, 1506, 1507. 1976,nr. 16, 21. apríl. Lög wm breytingu á almennum hegningar- lögum mr. 19/1940. 3. gr. — 1086. 1976,nr. 54, 25. maí. Lög um breytingu á umferðarlögum nr. 40 frá 23. apríl 1968. — 42, 47, 50, 83, 110, 111, 112, 574, 580, 693, 705, 952, 953, 954, 960, 961, 962, 1080, 1083, 1169, 1174, 1265, 1266, 1267, 1268, 1269, 1270, 1350, 1352, 1417, 1421, 1422, 1555. 1. gr. — "TOT. 1976,nr. 59, 31. maí. Lög um fjölbýlishús. 12. gr. — 369. 1976,nr. 65, 31. maí. Jarðalög. — 1030. II. kafli — 1032. III. kafli — 248, 254, 303, 1032. 3. gr. — 302. 6. gr. — 300. 7. gr. — 300, 301, 302. 9. gr. — 300, 303. 14. gr. — 253. 21. gr. — 302. 23. gr. — 301, 302. 25. gr. — 248, 249, 251, 252, 256. 1976,nr. 101, 28. desember. Lög um breytingu á almennum hegn- ángarlögum nr. 19/1940. 4. gr. — 1303. 5. gr. — 1303. 6. gr. — 1303. 9. gr. — 1182. 11. gr. — 490. 12. gr. — 434, 435, 466, 467. 1976,mr. 107, 28. desember. Lög um breytingu á lögum um meðferð opinberra mála nr. ?4/1974. — 6, 1132, 1301. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XLIX 9. gr. — 159. 1977,nr. 35, 12. maí. Lög um viðauka við lög nr. 94/1933 um tékka. — 1100, 1102, 1110. 1. gr. — 430, 431, 941, 945, 946. 1978,nr, 6, 5. maí. Gjaldbþrotalög. II. kafli — 632, 633. VI. kafli — 636. T. gr. — 631, 633. 8. gr. — 632. 10. gr. — 631. 32. gr. — 637. 108. gr. — 1142, 1149. 110. gr. — 635, 637, 1143, 1149. 112. gr. — 1147. 120. gr. — 8, 634. 131. gr. — 635. 135. gr. — 637. . 1978,nr. 81, 12. maí. Lög um breytingu á skipulagslögum nr. 19/ 1964. 2. gr. — 1505. 1978,nr. 32, 12. maí. Lög um hlutafélög. 24. gr. — 1578. 28. gr. — 1577. 76. gr. — 1577. 115. gr. — 671. 150. gr. — 1576. 1978, nr. 39, 10. maí. Þinglýsingarlög. 3. gr. — 299, 1026, 1029, 1371, 1372. 7. gr. — 1027, 1374, 1375. 21. gr. — 1033. 22. gr. — 1031. 24. gr. — 303, 1027, 1028, 1032, 1371. 25. gr. — 1028, 1032. 28. gr. — 1027, 1033, 1373. 29. gr. — 1031. 1978, nr. 52, í1. maí. Lög um breytingu á áfengislögum nr. 82/1969. — 42, 47, 83, ST, 1169, 1265, 1266, 1267, 1268, 1269, 1270, 1292, 1417, 1421, 1422. 5. gr. — 82, 1079, 1080. 1978,nr. 57, 20. maí. Lög um heilbrigðis þjónustu. — 270. 31. gr. — 271, 276, 281. 1978,nr. 78, 6. febrúar. Reglugerð um skelfiskveiðar. — 1303, 1304. 1. gr. — 1303. 7. gr. — 1303. L Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1978,nr. 106, 28. desember. Lög um breytingu á lögum mr. 10/1960 um söluskatt með áorðnum breytingum. — 1361. 1978,nr. 112, 80. desember. Lög um sérstakan skatt á skrifstofu- og verslunarhúsnæði. — 1361. 1978,nr. 181, 30. desember. Lög um kjaramál. 7. gr. — 1360, 1362. 1978,nr. 451, 11. desember. Reglugerð um takmörkun leigubifreiða í Keflavík og ráðstöfun atvinnuleyfa. — 1200. 10. gr. — 1201. 13. gr. — 1201, 1202. 1979,nr. 8, 15. mars. Lög um breytingu á lögum nr. 81/1974 um ríkisábyrgð á launum við gjaldþrot. — 1138, 1147. 1. gr. — 1144, 1146. 2. gr. — 1147, 1149. 1979, nr. 23, 21. maí. Lög um breytingu á lögum nr. 8/1978 um skipti á dánarbúum og félagsbúum o. fl. — 1142, 1144, 1146. 1979,nr. 35, 29. maí. Lög um breytt verðgildi íslensks gjaldmiðils. — 1087. 1979,nr. 53, 80. maí. Lög um breytingu á lögum nr. 74/1974 um meðferð opinberra mála. 1. gr. — 6. 1979,nr. 56, 30. maí. Lög um dómvegti, viðauki við lög nr. 85/1936 um meðferð einkamála í héraði. — 417. 1979,63, 81. maí. Lög um skipan gjaldeyris- og viðskiptamála. 7. gr. — 4T1. 1979,nr. 128, 14. mars. Reglugerð um breytingu á reglugerð nr. 302/ 1975 um greiðslu á launum úr ríkissjóði við gjaldþrot. 1. gr. — 1139. 1979,nr, 220, 11. maí. Reglugerð um breytingu á reglugerð nr. 55/1970 um eftirlit og mat á ferskum fiski o. fl. — 1450. 1. gr. — 1450, 1451, 1453. 1980,nr. 51, 9. júní. Lög um Húsnæðisstofnun ríkisins. — 968. VII. kafli — 971. 2. gr. — 968, QT1. 3. gr. — 968, 971. 4. gr. — 968, QT1. 76. gr. — 969. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. LI 1980,nr. 55, 9. júní. Lög um starfskjör launafólks og skyldutrygg- ingu Úfeyrisréttinda. 2. gr. — 1145. 9. gr. — 1146. IV. EFNISSKRÁ TIL YFIRLITS. Bls. Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerðir, kyr- setningargerðir, lögbann, lögtak, útburðarmál. Aðför. Aðild ........ 7, 182, 266, 581, 884, 965, 1135, 1183, 1229, 1323, 1353. Aðildareiður. ; Aðstoð. Aðstöðugjald. Aflýsing. Afréttir. Sjá eignarréttur að afrétti. Afsagnargerðir. Afturvirkni laga. Arkitektar. Atvinnuleyfi. Sjá leigubifreiðar. Atvinnuréttindi. Sjá refsingar og bifreiðar. Aval. Sjá víxlar. Ábúð. Ábyrgð á dýrum. Ábyrgð á seldum hlut. Ábyrgð á verkum annarra. Ábyrgð framleiðanda. Ábyrgð húseiganda. Áfengi. Áfengislög. Sjá bifreiðar 82, 108, 689, 952, 1079, 1168, 1264, 1415, 1552 Áfrýjun. 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn 26, 35, 54, 88, 128, 233, 395, 469, 496, 535, 543, 566, 594, 610, 659, 735, 815, 834, 965, 1060, 1219, 1243, 1307, 1524, 1579, 1584 b. Áfrýjunarupphæð ..........0.200000 000... 0... 35, 470 c. Áfrýjunarfrestur liðinn. Áfrýjunarleyfis eigi aflað .... 496 2. Máli gagnáfrýjað 1, 233, 266, 383, 416, 469, 496, 659, 768, 785, 815, 834, 965, 1060, 1089, 1594 3. Ýmis atriði 3, 5, 118, 266, 566, 634, 652, 689, 993, 1135, 1150, 1203, 1219, 1508, 1553 Áfrýjunarfrestur skv. Tl. gr. laga 85/1936. Áfrýjunarleyfi. Sjá áfrýjun. Áfrýjunarstefna. Áhættutaka. Efnisskrá til yfirlits LITI Bls. Ákæra 108, 118, 310, 581, 689, 940, 945, 952, 1079, 1150, 1300, 1449, 1454 Ákæruvald ............eeeesen ss 287 Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Árás á opinberan starfsmann. Árekstur bifreiða. Sjá bifreiðar. Árekstur skipa. Áskorunarmál ............escnssn ss 896 Ávana- og fíkniefni .........0...00.000. nennu 18 Barnaverndarmál .........00.00.eoeeenessss 675 Barnsfaðerni. Barnsfaðernismál. Barnsmeðlög. Bifreiðar: A. Einkamál ........2002 000... 374, 383, 473, 659, 1203, 1363 B. Opinber mál 48, 82, 108, 402, 572, 689, 952, 960, 1079, 1168, 1264, 1346, 1415, 1552 Birting dóms. Birting stjórnvaldserinda. Björgun. Blóðrannsókn. Blóðflokkar .. 41, 82, 108, 689, 1079, 1168, 1264, 1415 Botnvörpuveiðar. Bókhald. Sjá ómerking. Bráðabirgðaðkuleyfissvipting .........0.0000000 00. 0... n 0. 402 Brot gegn valdstjórninni. Sjá valdstjórnin .................. 499 Brottnám byggingar ..........2000000 000. nn 1499 Brot í opinberu starfi. Búfjárræktarlög .........22000000.0n0n nn 1238 Búskipti. Sjá skiptamál ...........0.00200 0000 0 enn 834 Byggingameistarar. Byggingarsamvinnufélög. Byggingarsamþykktir. Bæjarstjórnarkosningar. Börn. Sjá barnaverndarmál. Dagsektir. Dánarbú. Sjá skipti. Dánarbætur. Dómarar. Sjá og dómstólar, réttarfar, réttarfarsvítur, sér- atkvæði. 1. Dómarar í Hæstarétti: Þrír hæstaréttardómarar dæma mál 1, 2, 5, 7, 10, 41, 48, 52, 54, 67, 82, 105, 106, 107, 108, 140, 229, 282, 299, 304, 402, 533, 534, 566, 569, 570, 571, 605, 630, 633, 638, 665, 675, 678, 684, 687, 708, 742, "ET, 896, 964, 1025, 1029, 1033, 1036, 1040, 1046, 1049, 1052, 1056, 1079, 1082, 1126, 1127, 1128, 1129, 1134, 1138, 1168, 1219, 1307, 1344, 1345, 1346, LIV Efnisskrá til yfirlits Bls. 1353, 1363, 1367, 1390, 1413, 1415, 1422, 1429, 1432, 1449, 1474, 1477, 1480, 1496, 1497, 1499, 1508, 1512, 1520, 1524, 1552, 1570, 1573 Varadómari dæmir í máli fyrir Hæstarétti 182, 496, 610, 1113 2. Samdómendur í héraði 145, 182, 232, 345, 359, 416, 473, 496, 557, 610, 665, 710, 768, 785, 898, 965, 997, 1004, 1060, 1135, 1243, 1390, 1422, 1512, 1524, 1540, 1584 3. Dómstólar: Sjó- og verslunardómur 345, 557, 610, 768, 785, 898, 1135, 1243 Uppboðsréttur .................. 26, 160, 287, 743, 1238, 1333 Skiptaréttur ...........0.000000. 0. 0... 630, 633, 1056, 1138 Fógetaréttur 233, 395, 535, 566, 815, 1213, 1219, 1477, 1483, 1503, 1579 Landamerkjaðómur .............200.00 00. ns 1060 Merkjaðómur. Siglingadómur. Félagsdómur. Sakadómur í ávana- og fíkniefnum 18, 67, 140, 229, 678, 762, 1429, 1432, 1496, 1497, 1570 Verðlagsdómur ..............00..0 0... rr 145 4. Setudómari dæmir mál í héraði .............. 182, 287, 430 5. Dómara ekki getið í héraðsdómi. 6. Sératkvæði: Í Hæstarétti 18, 128, 166, 247, 287, 310, 351, 355, 359, 383, 406, 430, 469, 496, 639, 710, 743, 910, 965, 1089, 1113, 1203, 1213, 1243, 1300, 1346, 1398, 1454, 1483, 1499, 1540, 1584 Í héraði ............0200..0.. eeen 359, 1584 7. Vanhæfi dómara ......220000.0000..... 1429, 1432, 1496, 1497 Dómhætfi kröfu. Sjá dómkröfur. Dómkröfur .........0.000000 000 sen 834, 1183, 1573 Dómkvaðning. Dómsrannsókn. Dómstólar. Sjá dómarar. Dómsvald skiptaréttar. Dráttarvélar. Dýravernd. Eftirlaun. Eiður. Eignardómsmál ...........0.220000 0. senn 1584 Eignardómsstefna ..............0.00...s. ns 182 Eignarnám ..........2020000.een ss 910 Eignarréttarfyrirvari. Eignarréttur ..............0200..s ns ss 182, 1584 Eignarspjöll. Eignauppger. Sjá óvigð sambúð. Eignaupptaka. Efnisskrá til yfirlits LV Einkarefsimál. Embættismenn. Endurgjald, mannvirki ........000000000 0... ene... 910, 928 Endurgreiðsla ........0.00000000.esnnnrneer rr 1357 Endurheimta. Endurrit skjala. Endurupptaka máls. Erfðaábúð. Erfðafesta. Erfðir. Erfðaskrá. Erlend lög. Falsgögn ........000000000 00 ns ann 430 Fangelsi. Farbann. Farmbréf. Farmflutningar .........002000 eeen eens 610 Farmgjald. Farmskirteini. Sjá farmflutningar. Farmskírteinisfyrirvarar. Fasteignakaup .......0.0.0000 0000 n nn. 416, 1219, 1422, 1524 Fasteignasala ........00000000. sn rsssnensr rr 605 Fasteignaskattar. Sjá skattar. Fasteignir. Félagsdómur. Félagsheimili. Félagsréttindi. Félög. Sjá heiti félags. Fiskafli. Sjá ólögleg meðferð á fiskafla ...............0.... 1449 Fiskveiðibrot ........0..eeeeneeens ens 1300 Fjárðráttur .......0..00....... þes 108, 310, 1534 Fjármál hjóna. Fjárnám ........000..... 233, 535, 566, 815, 1213, 1219, 1508, 1579 Fjárskipti. Sjá óvígð sambúð ..........0000000 000. 0... 0..0.0.. 128 Fjársvik ........0.000 00. 118, 136, 310, 874, 940, 945 Fjölbýlishús .........0.000000 00 senn nnnn ner 359 Flugrekstur. Flutningasamningar .......0..0000snrnn seen 35 Foreldraráð. Forkaupsréttur að jörð ..........0.00000 ss se0nrner rr 247 Fóstureyðingar. Framfærslueyrir. Frávikning úr starfi. Sjá opinberir starfsmenn. Frávísun: A. Einkamál: 1. Frá héraðsdómi 10, 88, 266, 406, 566, 665, 896, 965, 997, 1573 LVI Efnisskrá til yfirlits Bls. 2. Frá Hæstarétti ..............0.0.000.000..00.. 496, 535, 633 B. Opinber mál: 1. Frá héraðsdómi ................0.0.0.... 0... 1300, 1307 2. Frá Hæstarétti .............. 5, 1129, 1429, 1432, 1496, 1497 Frestir „................0..000 00 569, 570, 571, 1040 Friðhelgi einkalífs ................2.20000 0000 261 Fundið fé. Sjá ólögmæt meðferð fundins fjár. Fyrning sakar ...........000..0000.00.nnesessss sr 145 Gagnaöflun. Gagnsakir. Sjá áfrýjun. Galli ..........0..000. 0 416, 1390, 1422, 1512, 1524 Gatnagerðargjald ...................220000.0.0 seven 160 Geðrannsókn ..........0.2200000 00. 639, 684, 1036, 1129 Gengi ...........00..2.0. 00. rns 469 Gerðardómssamningur ................00000.0 000... 898, 1243 Gjafsókn ...........0..200000.00. 0. 182, 247, 963, 1113, 1584 Gjaldeyriskaup .............2.00..0000s ss ss 469 Gjaldskrár. Gjaldþrotaskipti. Sjá skipti ............0..0.00.00000. 00... 1056, 1353 Greiðslustöðvun ................0220000 00 ss ss 630 Gæsluvarðhald 52, 67, 140, 229, 678, 684, 708, 762, 1036, 1046, 1052, 1129, 1413, 1480, 1520, 1570 Hafnargjöld. Hafning máls. Sjá niðurfelling máls. Hald á munum. Handtaka .................20.02.0...enassse 430 Hefð. Heimvísun. Sjá ómerking ...............0... seen enn 41 Heiti félags .................2..0...e ses 72 Hjón. Sjá skipti. Hjúskapur. Hlunnindi. Hlutafélög ................20000.00. ens 665, 815 Hlutdeild ...................00000.0 00 1454 Húftrygging. Húsaleiga ..............2000.0.0 00 sess 748, 1357 Höfundalög. Iðnlöggjöf ..................200.. 00 eeen 72 Innsetningargerð. Ítrekun ............ 82, 108, 1088, 1099, 1168, 1264, 1415, 1435, 1488 Jafnlaunaráð. Jarðalög. Sjá forkaupsréttur .............000000... 247, 299, 1029 Kaupgjald. Sjá vinnusamningar. Kaupmáli. Kiaranefnd. Kjarasamningar. Sjá vinnulaun. Efnisskrá til yfirlits LVITI Bla. Kjörskrá. Sjá kosningaréttur. Kosningaréttur. Kröfugerð. Sjá dómkröfur, frávísun. Kærufrestir. Sjá kærumál. Kæruheimild ..............00.200.000s senn 5, 687 Kærumál: A. Einkamál: 1. Frávísun frá héraðsdómi .......... 10, 406, 665, 896, 1573 2. Frávísun frá Hæstarétti ..............0.0.00000.0... 633 3. Frestir ..............002.2 2... 1040 4. Skiptamál ..........00000000 0... 630, 1056, 1138 5. Uppboð ........000000.sð ss 687 6. Þinglýsing .............0.2.020.. 0. 0000. 299, 1025, 1370 B. Opinber mál: 1. Ákæra. 2. Dómsátt. 3. Bráðabirgðaökuleyfissvipting .................. 402, 1049 4. Frávísun frá Hæstarétti .......... 1429, 1432, 1496, 1497 5. Geðheilbrigðisrannsókn .................. 684, 1036, 1129 6. Gæsluvarðhald 52, 67, 140, 229, 678, 684, 708, 762, 1036, 1046, 1052, 1129, 1413, 1480, 1520, 1570 T. Kæruheimild ................2....000 00. 5 8. Vanhæfi dómara ...........00000. 000. s.n... 1496, 1497 9. Ýmislegt .........0.0000000 000. 351, 355, 1033 Kærumálskostnaður ..............2.0.0.0ns ns 351, 355 Landamerkjamál ...........2.220000 ess sess 1060 Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðabrot. Landskipti. Lausafjárkaup. Sjá skaðabætur. Lax- og silungsveiði ................22.0.0.00 0... 0... 775, 780 Leigubifreiðar ................0e.sseees ss 1183 Leigusamningar .............0200. 0000... 233, 910, 923 Lífeyrissjóðir ..................00000. seen 1150 Líkamsáverkar ............2.2.00.. sess 287, 581 Læknar. Sjá og mat og skoðun: Blóðrannsókn ............ 41, 82, 108, 689, 1079, 1168, 1264, 1415 Geðheilbrigði .............00200.0000e0 nn 639, 710 Líkamsáverkar ................ 374, 473, 496, 581, 710, 1113, 1203 Örorka .......200000. nr 374, 473, 496, 1113, 1203 Læknaráð „.............0.022000 000 ess 710 Lögfræðiaðstoð ..................2.020 0... nes 287, 581 Löghald ............20.0.000 000. 535 Lögheimili. Lögmannafélag Íslands. Lögmenn -..........220000 00 se sn 1183 Lögreglumenn ...............0.ssssss ss 1113 LVITII Efnisskrá til yfirlits Bls. Lögtak ..........2002000 enn 395, 1477 Lögveð. Manndráp ..............2..essesssess ss 639, 710 Mannvirki, endurgjald fyrir ............0...0.00..000.0.. 910, 928 Mat og skoðun: 1. Atvinnutjón og örorkutjón .......... 374, 473, 496, 1113, 1203 2. Áverkar og heilsutjón .. 374, 473, 496, 581, 710, 1113, 1203, 1378 3. Blóðrannsókn .......... 41, 82, 108, 689, 1079, 1168, 1264, 1415 4. Geðheilbrigði ............0200000 000. sv ner 639, 719 5. Örorka ......0..0c.0.e err 375, 473, 496, 1113, 1203 6. Ýmsar skoðunar- og matsgerðir ........ 496, 1422, 1514, 1520 Matsmenn. Matsnefnd eignarnámsbóta ..........020000000. 000... 910, 928 Málasamlag. Málflutningslaun. Sjá ómaksbætur. Málsástæður. Sjá og áfrýjun .................... 3, 535, 543, 898 Málskostnaður ................ 351, 355, 742, 960, 964, 1307, 1584 Meðdómendur. Sjá dómarar. Meðlag. Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar. Miskabætur. Sjá og skaðabætur ..........0...00.... 687, 834, 1229 Náðun ..........0200000 00 nes 1086 Niðurfelling máls í Hæstarétti ........ 569, 570, 571, 742, 964, 1134 Nytjastuldur ...........000000..0sessssss sr 689, 1264 Opinber starfræksla. Opinberir starfsmenn ............0000. 0... 166, 287, 430, 485 Orlof ......022.0000n 00 sess 547, 1477 Ófjárhagslegt tjón. Ólögleg handtaka ..............0.l.eenssnrlr ss 430 Ólögleg meðferð á fiskafla ..............0200000.0. 0... 00... 1449 Ólögmæt meðferð fundins fjár ...........0.0..00.00.00. 000... 257 Ólögmætir verslunarhættir .............000000.. 0... vn... 72 Ómaksbætur ........ 105, 106, 107, 108, 282, 638, 1126, 1127, 1346 Ómerking: A. Einkamál ............20020 00... .n 83, 965, 1238 B. Opinber mál ...........002000 0000. 41, 1300, 1499 Ómerking ummæla. Sjá ærumeiðingar. Óréttmætir veérslunarhættir. Óvígð sambúð .........0200..0enees err 128 Prentréttur. Raforkugjald. Rangar sakargiftir. Rangur framburður ..........0.200000. 00 nn nn 430 Refsingar og önnur viðurlög. Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög: a. Ákvörðun refsingar frestað með skilorði ................ 485 Efnisskrá til yfirlits LIX Bls. b. Fangeisisrefsing 108, 136, 257, 261, 282, 310, 430, 638, 689, 710, 874, 940, 1086, 1099, 1168, 1264, 1289, 1376, 1435, 1488, 1534 Varðhaldsrefsing ........0...0.000eeeesnnnr nr. 82 . Fangelsisrefsing og sekt ........0.000000 00... 18 a e. Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing 48, 572, TT5, 780, 1079, 1082, 1346, 1415, 1552 f. Sekt dæmd og fangelsi sem vararefsing ................ 18 g. Skilorðsbundnir dómar .. 282, 490, 581, 775, 780, 945, 1175, 1451 h. Svipting málflutningsréttinda ............0.00000..0.00.0.. 310 i. Svipting ökuleyfis .... 82, 108, 572, 1079, 1168, 1264, 1415, 1552 i. Eignaupptaka. k. Ómerking ummæla ........000eeceeeeeer 652, 1229 1. Refsing ekki dæmd ..........0000000 0000 960 m.Refsing felld niður ...........00000000 00. 1449 Réttarfar ........2.20000eesenssn nr 1229 Réttarfarsannmarkar og vítur. Sjá og dómarar 41, 108, 145, 233, 257, 287, 630, 675, 687, 834, 1175, 1183, 1584 Réttarfarssekt. Réttargæsla ...........0.0000 0... 0... 182, 469, 496, 1113, 1307 Réttargæslumaður ........2.000000e.eeennsss ss 5 Réttarneitun ..........20.20...eeeesenss er 687 Réttarverkun dóma. Res judicata. Riftun ........220.0000000ne ns 997 Ríkisábyrgð ........2.000000000 seen 1138 Röng skýrslugerð ..........0000200 eeen 310 Ríkisstarfsmenn. Sjá opinberir starfsmenn. Sakarefni skipt .........0..0.e0eeenenes sn 1150 Sakarkostnaður ........00.0.00.0.0 ens 960, 964 Saksóknarlaun. Samaðild. Sjá aðild. Sambúð. Sjá óvígð sambúð, Sameignarslit. Samningar. Sjá og leigusamningar ................ 304, 785, 1398 Samvinnufélög. Sáttir, Segulbönd. Setudómari í héraði. Sjá dómarar. Sératkvæði. Sjá dómarar. Siglingadómur. Siglingalög. Sjó- og verslunardómur. Sjá dómstólar. Siómannalög. Sjóveð:......20.000000sese sr 557 Skaðabætur: A. Innan samninga 166, 233, 416, 610, 768, 834, 997, 1390, 1422, 1512, 1524 LX Efnisskrá til yfirlits Bls. B. Utan samninga: 1. Bifreiðaslys ................ 374, 383, 473, 659, 1203, 1363 2. Ýmis tilvik ..........0..00000. 0... enn 359 3. Vinnuslys ......0..0000.0..sveens 496, 1113 4. Opinber mál 108, 118, 136, 287, 298, 581, 689, 874, 940, 1086, 1099, 1264, 1289, 1307, 1435, 1488 Skattar: . Aðstöðugjald. - Eignarskattur. Sjá og tekjuskattur. . Fasteignaskattur. . Hlunnindaskattur. Sjá fasteignaskattur. . Launaskattur. . Söluskattur. . Tekjuskattur .......2..2000.0. sess 395 „ Útsvör. Sjá tekjuskattur. Skattsvik. Sjá ómerking. Skilorðsdómar. Sjá refsingar. 01 RN Skipaleiga. Skiptamál .........0000000000 00. 633, 884, 1056, 1138 Skiptaréttur. Skirlíifisbrot. Skjalafals ........0000.0000000... 874, 1099, 1289, 1435, 1454, 1534 Skólar. Skuldajöfnuður. Sjá vinnusamningar ...........2.00000...... 834 Skuldamál .......... 3, 7, 304, 748, 785, 884, 1160, 1353, 1367, 1474 Slysatrygging sjómanna. Stefnur, stefnubirting ............000000000 0... nn 1474, 1573 Stjórnarskrá, stjórnskipun. Stjórnsýsla ........0.0..00..essse ss 266, 1183 Stöðuvatn. Sjá eignarréttur. Svik ......0200000 sess 1554 Söluskattur. Söluþóknun .........0.0000eessessress sr 605 Sönnun. Tekjuskattur. Sjá skattar. Tékkamisferli. Sjá skjalafals. Tilboð. Tilraun ...........200.00 0000 nn 1488 Togveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Tolllagabrot. Tómlæti ..............200 00 .n neee 748 Traustnám. Tryggingabréf ..............0200000.0 ner nn 815, 1540 Umboð. Umferðarlög. Sjá bifreiðar. Efnisskrá til yfirlits LXT Bls. Umgengnisréttur. Ummæli. Sjá ómerking ummæla. Umsýsla .......20.2..eeeessseðss rs 7683 Uppboð ......00000000. 00... 26, 106, 687, 743, 1238, 1338, 1398 Uppsögn á starfssamningi. Sjá vinnusamningar. Upptaka eigna ........20.000.00.e.e nes 715, "80 Úrskurðir í Hæstarétti ................00..0... 569, 570, 571, 964 Útburðargerðir ..............0000. 0. 1483 Útivist aðilja: 1. Í Hæstarétti 1, 2, 7, 105, 106, 107, 108, 282, 533, 534, 566, 594, 638, 1126, 1127, 1128, 1129, 1135, 1344, 1345, 1346, 1474, 1499 2. Í héraði ............. 2, 7, 566, 633, 768, 1135, 1353, 1476, 1579 Útsvör. Sjá skattar. Valdstjórnin .........2202000.000 neee 490, "10 Vanheimild. Vanhæfi dómara. Sjá dómarar. Vanreifun. Sjá ómerking. Vanræksla í opinberu starfi .........000.00000 0000... 485 Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku. Varnarþing ........0.0.2.00..eceeeenr 566, 896 Vatn. Sjá eignarréttur. Vátrygging .........0.00.00000 rðr 345 Veðréttindi ..........0.0..00.0.0.e err 1323 Veðskuldabréf ............0.200.00.0 00 nn 26, 1338, 1398 Vegir. Veiðiréttindi. Venjuréttur. Verðlagsbrot ..........20..0.0sese rr 145 Verðstöðvun ..............2.000000 0... 1357 Verðtrygging ..........2000000.00.. sen 1219 Verjandi í opinberum málum. Verkkaup. Sjá vinnulaun. Verksamningar ................c..enen rr 1160 Verktaki. Vettvangsmál. Vextir ..........00..... 166, 274, 374, 383, 496, 785, 898, 1089, 1213 Viðtökudráttur. Sjá veðskuldabréf. Vinnusamningar ........0..00200000 0000 0..... 54, 101, 257, 83 Vinnuslys. Sjá skaðabætur. Vitni ..........2000000sses sess 351, 355 Vítur. Sjá og réttarfarsvítur. Víxlar. Víxilmál .........00000000.0..... 535, 543, 896, 1089, 1579 Vörslusvipting. Þingbækur. Þinghöld. LXII Efnisskrá til yfirlits Þinglýsing. Sjá kærumál. Þingsókn í héraði. Sjá og áfrýjun og útivist 566, 1135, 1353, 1474, 1540, Þjófnaður ........ 108, 118, 136, 257, 261, 282, 689, 1086, 1289, Þrotabú. Sjá skiptamál. Ærumeiðingar .........000.0.0eesese nr 658, 834, Ökuhraði ..........0...0.0.eess ss Ökuleyfissvipting .............. 82, 108, 572, 1079, 1264, 1415, Ölvun. Sjá áfengislög, umferðarlög. Örorka metin .........000000 0000. 374, 473, 496, 1113, Örorkubætur. Sjá skaðabætur. Öryggisbelti. Sjá bifreiðar. Öryggiseftirlit ríkisins. Sjá skaðabótamál. Öryggisgæsla. Bls. 1579 1435 1229 1082 1552 1203 V. EFNISSKRÁ. Bls. Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerð, kyrr- setning, lögbann, lögtak og útburðarmál. Aðför. Aðgerðarleysi. Aðild. A sótti B um greiðslu skuldar. B sótti ekki þing í héraði. Var málið því dæmt skv. 118. gr. laga nr. 85/1936 eftir fram- lögðum skjölum og skilríkjum, og B dæmdur til að greiða A skuldina. B áfrýjaði málinu til Hæstaréttar og krafð- ist sýknu, vegna þess að hann væri ekki aðili máls, heldur hlutafélag eitt. Talið var, að áfrýjandi hefði ekki bakað sér persónulega ábyrgð á fjárkröfum þeim, sem máls- sóknin laut að, og var hann því sýknaður. Áfrýjandi hafði verið stjórnarformaður í samnefndu hlutafélagi ........ 7 Í svonefndu Mývatnsmáli var Skútustaðahreppi og eigendum býla í Skútustaðahreppi, sem ekki áttu lönd að Mývatni, stefnt til réttargæslu fyrir Hæstarétti. Þeir settu fram efniskröfur í málinu. Þar sem þeim var eingöngu stefnt til réttargæslu, var ekki fjallað sérstaklega um kröfur þeirra og málsástæður í dómi Hæstaréttar að öðru leyti en um málskostnað og gjafvarnarkostnað .............. 182 Eigendur og ábúendur jarða við Mývatn höfðuðu mál á hend- ur ríkissjóði og kröfðust þess, að viðurkennt yrði, að botn og botnsverðmæti Mývatns væru eign þeirra jarða, sem land eiga að Mývatni. Ríkissjóður krafðist þess, að ríkinu yrði dæmdur eignarréttur að botni vatnsins utan netlaga einstakra jarða. Ábúendur tveggja jarða í Skútustaða- hreppi, Skútustaða I og Skútustaða III voru aðilar máls þessa. Jarðir þessar eru eign ríkissjóðs. Í dómi Hæsta- réttar sagði, að ábúendur þessara jarða beindu kröfum sínum að ríkinu, sem að því leyti, sem hér skipti máli, teldist vera eigandi þeirra. Sem varnaraðili mótmælti rík- ið eignarréttartilkalli því, sem ábúendur höfðu uppi vegna ábýlisjarða sinna. Það var talið andstætt meginreglum réttarfars um aðild í dómsmálum, að hafðar væru uppi með þessum hætti kröfur af hendi ríkisins gegn því sjálfu, sem mótmælti sem varnaraðili, að kröfur þess næðu fram LXIV Efnisskrá Bls. að ganga. Héraðsdómur, sem ekki hafði hreyft athuga- semdum við þessari aðild, var ómerktur að því er varð- aði Skútustaði I og Skútustaði III, og var málinu vísað frá héraðsdómi, að því er varðaði kröfugerð af hendi ábúenda þessara jarða. Tekið var fram, að ekki væri talið rétt að skýra ákvæði 46. gr. eml. svo fortakslaust, að rík- ið, sem ekki vildi fallast á eignarréttarkröfur jarðeig- endanna, hefði sem eigandi Skútustaða I og III getað girt fyrir það, að réttarágreiningur þessi yrði borinn und- ir dómstóla með því einu að gerast ekki sækjandi máls við hlið annarra jarðeigenda. Samkvæmt þessu þótti frá- vísun málsins frá héraðsdómi, að því er tók til Skútu- staða I og III, ekki eiga að leiða til þess, að vísa bæri málinu í heild sinni frá dómi ..............00.00..0.... 182 Nefnd, sem starfaði eftir 33. gr. laga nr. 56/1973, var skipuð þrem mönnum. Þeim var persónulega stefnt í máli einu. Þeir kröfðust þess, að málinu yrði vísað frá héraðsdómi. Studdu þeir kröfu sína þeim rökum, að borgarstjórn Reykjavíkur og stjórn sjúkrastofnana Reykjavíkurborgar ættu óskipta sakaraðild í málinu, en þessum aðilum hefði ekki verið stefnt til varna í málinu. Ekki var á það fallist, að ákvæði 46. gr. eml. leiddu til þess, að frávísa bæri mál- inu af þessum sökum ...........20.0000 00 nn. nn 266 Aðili máls lést, meðan málsókn stóð, og tók dánarbú hans við aðild málsins ........20.20.0.00.0..0 senn 581, 884 G höfðaði mál á hendur fjármálaráðherra f, h. ríkissjóðs til heimtu vangoldinna vaxta og verðbóta af innstæðu sinni á sparimerkjareikningi hjá innlánsdeild 'byggingarsjóðs ríkisins. Hér var um að ræða svonefnt skyldusparnaðarfé. Fjármálaráðherra taldi sig réttan varnaraðila í málinu. Hæstiréttur taldi, að húsnæðismálastjórn ríkisins, en stjórn byggingarsjóðs ríkisins heyrði undir hana, væri sá aðili, sem til þess væri bær að lögum að vera í fyrir- svari fyrir byggingarsjóð ríkisins í hvers konar lögskipt- um og í dómsmáli þessu. Héraðsdómur, sem var efnis- dómur, var því ómerktur og málinu vísað frá héraðs- dómi. Sjá frávísun og ómerking ..........0000000. 0... 965 J h/f höfðaði mál gegn S h/f til greiðslu skuldar, er hann taldi til komna vegna þess að S hefði fengið lánuð veiðar- færi hjá J, en ekki skilað þeim, svo og hefði J greitt ýmsan kostnað fyrir S, sem ekki hefði fengist greiddur. S sótti ekki þing í héraði, og var S dæmt til að greiða skuldina. Fyrir Hæstarétti kom fram, að skuld þessi væri til orðin vegna útgerðar vélbáts, sem S átti ekki, og var ekki sannað, að S væri ábyrgt fyrir útgerð vélbátsins á þeim tíma, sem skuldin varð til. Var S því sýknað vegna Efnisskrá LXV aðildarskorts ..........00.0.0e.e sn 1135 Leigubifreiðastjóri, H, höfðaði mál gegn samgönguráðherra og fjármálaráðherra í. h. ríkissjóðs og gerði þar þær dóm- kröfur, að viðurkennt yrði með dómi, að hann ætti rétt til að aka leigubifreið sjálfur á móti öðrum manni á sama bíl. Fyrir Hæstarétti gerði hann einnig kröfu um, að til- tekinn úrskurður samgönguráðuneytisins yrði dæmdur ógildur, Talið, að ekki hefði verið ástæða til þess fyrir H að beina kröfum sínum að fjármálaráðherra f. h. ríkis- sjóðs eins og mál þetta var vaxið ...........0.00000.... 1183 Málsaðili ekki talinn réttur aðili að varakröfu, er hann gerði Í Máli .......202220000000nes sr 1323 H og K höfðuðu meiðyrðamál gegn Þ, ritstjóra dagblaðs, vegna greinar, sem birst hafði í blaðinu, þar sem þeir töldu sig vera borna móðgandi ummælum og aðdróttun- um. Þeir kröfðust einnig miskabóta. Talið var, að 1. mgr. 47. gr. eml. stæði því ekki í vegi, að þeim væri heimilt að höfða mál þetta í félagi, þótt ummælunum væri ekki alfarið beint jafnt gegn þeim báðum ...........00..00... 1229 Ó stefndi Á og H persónulega til greiðslu skuldar. Þeir sóttu ekki þing í héraði og voru dæmdir óskipt til að greiða skuldina ásamt vöxtum og málskostnaði. Þeir áfrýjuðu dóminum. Fram kom fyrir Hæstarétti, að H var ekki aðili að málinu persónulega, heldur hlutafélagið H. Var H því sýknaður, en héraðsdómur staðfestur að því er varðaði Á. Bú Á var undir gjaldþrotaskiptum, en talið var, að hann hefði lögmætra hagsmuna að gæta og væri því bær um að áfrýja málinu í eigin nafni, þótt bú hans væri undir gjaldþrotaskiptum án þess að kanna viðhorf búsins til árýjunarinnar. Var hann því talinn réttur aðili málsins fyrir Hæstarétti ..................00....0 0000... 1353 Aðildareiður. Aðstoð. Aðstöðugjald. Sjá skattar. Aflýsing. Afréttur. Sjá eignarréttur að afrétti. Afturvirkni laga. Afsagnargerðir. LXVI Efnisskrá Bls. Arkitektar. Atvinnuleyfi. Sjá leigubifreiðar. Atvinnulöggijöf. Atvinnuréttindi. Sjá refsingar og bifreiðar. Aval. Sjá víxlar. Ábúð. Ábyrgð á dýrum. Ábyrgð á seldum hlut. Ábyrgð á verkum annarra. Sjá skaðabætur. Ábyrgð húseigenda. Sjá fasteignir og skaðabætur. Áfengislög. Maður dæmdur fyrir ölvun við akstur. Sjá bifreiðar 82, 689, 1079, 1168, 1264, 1415, 1552 Maður var grunaður um ölvun við akstur. Sýkna. Sjá bif- reiðar ........0.00.ss sess 952 Áfrýjun. 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn 26, 35, 54, 88, 128, 233, 395, 469, 496, 535, 543, 566, 594, 610, 659, 785, 815, 834, 965, 1060, 1219, 1243, 1307, 1524, 1579, 1584 b. Áfrýjunarfjárhæð ...........2.0.00..0.. 00... 35, 470 c. Áfrýjunarleyfis ekki aflað ...........000000.000.00... 498 d. Áfrýjunarleyfi ógilt 2. Gagnáfrýjun 1, 233, 266, 383, 416, 469, 496, 659, 768, 785, 815, 834, 965, 1060, 1089, 1584 3. Áfrýjað tveim dómum og dæmt í einum dómi í Hæsta- rétti ..........002.00.00 enn 118, 689, 1150 4. Máli áfrýjað að nýju samkvæmt heimild í 36. gr. laga nr. T5/1973 ...... 266, 566, 652, 997, 1135, 1203, 1219, 1353, 1508 5. Ýmis atriði: A krafði B um greiðslu skuldar. B sótti þing, er málið var þingfest, en í næsta þinghaldi var ekki sótt þing af hans Efnisskrá LXVITI hálfu. Var málið dæmt eftir framlögðum skjölum og skil- ríkjum skv. 118. gr. laga nr. 85/1935 og B dæmdur til að greiða A skuldina. B áfrýjaði málinu til Hæstaréttar. Þar sem sótt hafði verið þing af hálfu B í héraði, þegar málið var þingfest, án þess að höfð væru uppi andmæli við kröfum A, en þingsókn féll síðan niður af hálfu B, án þess að forföll væru sönnuð, þótti B ekki hafa fullnægt skilyrðum 45. gr. laga nr. 75/1973, til að málsástæður hans kæmu til álita fyrir Hæstarétti. Var hinn áfrýjaði dómur staðfestur ............00.000..e.. vere Eftir kröfu dómhafa var gert fjárnám í eignum dómþola til tryggingar dómskuld. Síðan áfrýjaði dómþoli dóminum og fjárnáminu. Dómhafi gagnáfrýjaði og krafðist hærri fjárhæðar úr hendi dómþola en dæmt hafði verið í héraði. Í dómi Hæstaréttar sagði, að þar sem dómhafi hefði ekki gert fyrirvara um áfrýjun af sinni hálfu við fjárnámið, hefði hann firrt sig rétti til heimtu hærri bótafjárhæðar en héraðsdómur dæmdi. Þó þótti mega taka til greina kröfu hans um hækkun vaxta til samræmis við hækkaða innlánsvexti ..............0200000.0 neee Þ áfrýjaði máli. Honum hafði verið stefnt til réttargæslu í héraði, en ekki til varnaraðildar. Honum var því ekki talið heimilt að áfrýja málinu og var áfrýjun hans vísað frá Hæstarétti ...................2.00000 0. ..n. en Stefndu í máli einu höfðu uppi frávísunarkröfu, sem var hrundið með úrskurði. Stefndu áfrýjuðu síðar efnisdómi í málinu, en áfrýjuðu um leið úrskurðinum um synjun frávísunarkröfunnar. Þar sem frávísunarkrafan var byggð á ástæðum, sem sjálfkrafa hefðu leitt til frávísun- ar, ef réttar hefðu verið, komu þær til álita fyrir Hæsta- rétti, þótt úrskurðinum hefði ekki verið áfrýjað sérstak- lega um leið og efnisdómi í málinu ..............00.... Héraðsdómi í opinberu máli vegna ölvunaraksturs o. fl. áfrýj- að af hálfu ákæruvalds til styttingar á tíma ökuleyfis- sviptingar ........000..000000 00 nn rn Ákæra. Í ákæruskjali hafði misritast ártalið 1974 í stað 1975. Í öðru ákæruskjali á hendur sama manni í sama máli hafði mis- ritast húsnúmer, 3 í stað 13. Málið var flutt með hliðsjón af þessu, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. T4/1974 og dæmt að efni til ..............2..200.00 0. essi Í ákæruskjali var J ákærður fyrir að hafa stolið 10 þúsund krónum. J kvað eiganda fjárins hafa afhent sér það og beðið sig að kaupa tiltekin tæki fyrir sig. Hann kvaðst hafa tekið þetta að sér en eytt peningunum síðan í áfengi Bls. 233 266 266 1415 108 LXVIII Efnisskrá o. fl. Þar sem verknaðarlýsing ákæru var ekki rétt sam- kvæmt þessu, og ekki þótti sannað, að J hefði gerst sekur um þjófnað, var hann sýknaður. Ákvæði 118. gr. laga nr. 74/1974 stóðu því í vegi, að J yrði dæmdur fyrir fjárdrátt, þótt það brot væri viðurkennt ..........20000000000000.. Héraðsdómari sakfelldi ákærðan mann fyrir atferli, sem ekki var getið í ákæru. Hæstiréttur taldi, að ekki kæmi til álita, hvort ákærði hefði gerst sekur um þann verknað ........ Annmarki á ákæruskjali var ekki talinn nægur, til þess að það skyti loku fyrir, að ákærði yrði dæmdur fyrir þær sakargiftir, sem honum voru gefnar að sök og reifaðar höfðu verið í málflutningi .............2.000. 00.00.0000. Í ákæru vegna líkamsmeiðinga var aðeins getið um nokkuð af þeim áverkum, sem maður hafði orðið fyrir, og í mál- flutningi fyrir Hæstarétti var ákæruefni einskorðað við þá áverka, sem í ákæru greindi ...........2....0.000. 00. Í ákæruskjali var getið húss nr. 4 við Óðinsgötu í Reykja- vík í stað húss nr. 4 við Urðarstig. Þetta ranghermi var leiðrétt í málflutningi fyrir Hæstarétti og kom fram full- komin vörn eftir þá leiðréttingu. Var þessi skekkja ekki talin því til fyrirstöðu, að hægt væri að leggja dóm á ákæruefnið, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974 ........ Í dómi í opinberu máli var brot manns heimfært undir refsi: ákvæði, sem ekki var getið í ákæru, en málið hafði verið sótt og varið með hliðsjón af því, sbr. 118. gr. laga um meðferð opinberra mála ............0000... 0... 940, Mál var höfðað á hendur B m. a. fyrir brot á 2. mgr. 25. gr. sbr. 80. gr. umfi. og 1. mgr. 24. gr. sbr. 45. gr. áfengis- laga. Í héraðsdómi var B sýknuð af ákæru um brot á ákvæðum áfengislaga og 25. gr. umferðarlaga. Hins veg- ar var talið sannað með vættum vitna og öðrum gögn- um, að ástand hennar á umræddum tíma hefði verið slíkt, að hún hefði ekki getað stjórnað ökutæki á tryggilegan hátt. Var sú háttsemi hennar talin varða við 24. gr. umfi. Var sú heimfærsla talin heimil, þar sem skipuðum verj- anda hennar hefði verið veittur kostur á að reifa málið, að því er lagaákvæði þetta varðaði, sbr. 118. gr. laga um meðferð opinberra mála. Í dómi Hæstaréttar sagði, að í ákæruskjali væri B borin þeim sökum að aka bifreið undir áhrifum áfengis. Var því talið, að ákæran væri einskorðuð við akstur bifreiðarinnar undir áhrifum áfengis, og virt- ist rannsókn málsins hafa verið hagað í. samræmi við það. Var ekki talið rétt skv. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/ 1974 að telja 24. gr. umfi. koma til álita í málinu. Sjá bifreiðar ..........2.020200000eeen sen Í ákæruskjali var ranghermt númer bifreiðar, sem maður var Bls. 118 310 310 ög1 689 945 952 Efnisskrá LXIX ákærður fyrir að hafa ekið ölvaður. Allt um það þótti unnt að leggja dóm á ákæruefnið, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974 .........2202.000n nn Lagaákvæði það, sem ákærði var talinn hafa brotið gegn, var ekki talið geta átt við verknaðarlýsingu þá, sem honum var gefin að sök. Var hann því sýknaður af ákærunni .... Tveir menn voru ákærðir. Ekki var greint í ákæru, hvert væri andlag brots þess, sem öðrum þeirra var gefið að sök, og óljóst komist að orði um það í hverju brot það, sem hinum væri gefið að sök, væri fólgið. Þótti lýsing á brot- um ákærðu eigi fullnægja kröfum 2. mgr. 115. gr. laga nr. 14/1974, sbr. 19. gr. laga nr. 107/1976. Var hinn áfrýjaði dómur því ómerktur og ákæruatriði þessu vísað frá hér- aðsdómi. Sératkvæði ..............02000.00.0 000... Nokkrir gallar þóttu á ákæru, en við flutning málsins fyrir Hæstarétti var málið reifað af hálfu ákæruvalds og ákærða í samræmi við það. Þar sem ekki lék vafi á því fyrir hvaða verknaði var ákært, þótti því í samræmi við niðurlagsákvæði 3. mgr. 118. gr. laga um meðferð opin- berra mála mega leggja dóm á málið þrátt fyrir þessa galla ......00.0022000000e nes Maður var ákærður fyrir brot á 1. mgr. 155. gr. og 248. gr. hgl. sbr. 22. gr. sömu laga. Í héraði og fyrir Hæstarétti var málið skv. 3. mgr. 118. gr. laga um meðferð opin- berra mála flutt á þeim grundvelli, að brot þau, sem ákærða voru gefin að sök í ákæru, gætu varðað við 1. mgr. 155. gr., sbr. 4. mgr. 22. gr. og 254. gr., sbr. 248. gr. hgl. ........22..020 Ákæruvald. Dyravörður einn hafði gerst offari í starfi. Það þótti athuga- vert, að ákæruvaldið hafði ekki borið málið undir dóms- málaráðuneytið, áður en saksókn var ráðin, en þar sem dómsmálaráðuneytið lét uppi bréflega það álit, að eðlilegt væri að dómsrannsókn færi fram á sakarefni þessu, þótti mega leggja efnisdóm á málið ..............0...0.0...0.. Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Árekstur skipa. Áskorunarmál. I höfðaði áskorunarmál á hendur F til greiðslu víxils. Málinu var vísað frá héraðsdómi, vegna þess, að það hefði verið höfðað á röngu varnarþingi. Frávísunaráritunin var kærð til Hæstaréttar, sem staðfesti hana, þar sem ekki væri Bls. 1300 1300 1449 1454 281 LXXK Efnisskrá Bls. víst, að stefnubirting hefði verið fullnægjandi, Sjá kæru- mál og víxilmál .........2.02000000..0 ens 896 Ávana- og fíkmiefni. Um jólaleytið 1974 flutti H hingað til lands 10 gr af marihuana, sem hann gaf að mestu. Í mars 1975 keypti hann í New York tæp 2 kg af marihuana, flutti það hingað til lands og afhenti, gaf og seldi hluta af því. Fyrra brot- ið var talið varða við 2. gr., sbr. 5. og 6. gr. laga nr. 65/ 1974, sbr. 1. gr. reglugerðar nr. 257/1969, sbr. og 2. gr. og 10. gr. reglugerðar nr. 390/1974. Síðara brotið var talið varða við 2. gr., sbr. 5. gr. og 6. gr. laga nr. 65/1974 og 2. gr., sbr. 10. gr. reglugerðar nr. 390/1974. Refsing H ákveðin með hliðsjón af TT. gr. hgl, 5 mánaða fangelsi og 5000 króna sekt. Tveir dómarar Hæstaréttar töldu, að staðfesta ætti refsiákvörðun héraðsdóms, sem var 7 mán- aða fangelsi og 5000 króna sekt ..........00000000. 00... 18 Barnaverndarmál. Eftir kröfu félagsmálastofnunar Kópavogskaupstaðar var kveðinn upp í sakadómi Kópavogs úrskurður þess efnis, að barnaverndaryfirvöldum í kaupstaðnum væri heimilt að taka barn með valdi af heimili móður sinnar þar í bæ. Var úrskurðurinn á því byggður, að aðbúnaði barnsins væri mjög ábótavant og öryggi barnsins talin stafa hætta af frekari dvöl á heimilinu. Móðir barnsins kærði úrskurð- inn til Hæstaréttar. Í dómi Hæstaréttar sagði, að gögn máls væru um margt óglögg og ófullnægjandi, og ekki yrði séð, að héraðsdómari hefði kvatt móðurina fyrir dóm eða veitt henni kost á að tjá sig um sakarefnið. Svo sem mál þetta lá fyrir héraðsdómi, hefði ekki verið viðhlít- andi lagagrundvöllur til þess að taka til greina kröfu fé- lagsmálaráðs Kópavogskaupstaðar. Úrskurðurinn var því felldur úr gildi ..............02200.000 00 nur 675 Barnsfaðernismál. Barnsmeðlög. Bifreiðar. A. Einkamál. Hinn 4. maí 1974 varð slys á Skíðabraut austan við samkomu- húsið Víkurröst á Dalvík. Tildrög slyssins voru þau, að T ók bifhjóli, sem var hans eign, suður Skíðabraut. S var farþegi á bifhjólinu. Veður var gott og þurrt og gatan vel upplýst. Vestan götunnar voru bílastæði. Þegar bifhjólinu Um Efnisskrá LXXI var ekið suður götuna, var bifreið ekið af bílastæðinu þvert út á götuna. Varð þarna árekstur á milli bifreiðar- innar og bifhjólsins. Við áreksturinn köstuðust stjórn- andi bifhjólsins og farþeginn af hjólinu og meiddust báð- ir, einkum þó farþeginn S. Hann krafðist skaðabóta óskipt úr hendi eiganda bifreiðarinnar R., ökumanns hennar, D, og tryggingarfélags þess, er hún var ábyrgðartryggð hjá, H. Talið var skv. 5. mgr. 48. gr. umfl., að D hefði með akstursmáta sínum alla vega átt sök á árekstrinum. Að fenginni þeirri niðurstöðu, þótti ekki þurfa að taka af- stöðu til þess, að hve miklu leyti stjórnandi bifhjólsins hefði átt sök á árekstrinum, þar sem S var rétt að hafa uppi allar kröfur sínar á hendur hverjum þeim, sem ein- hverja sök átti, þar sem þeir báru allir óskipta ábyrgð á tjóni hans. Eigandi bifreiðarinnar, ökumaður hennar og tryggingarfélag voru dæmd til að greiða S óskipt tjón hans, sem var talið nema rúmum 4 milljónum g króna .. kl. 1700 15. desember 1977 varð árekstur í Ártúnsbrekku á Vesturlandsvegi milli bifreiðanna Y og R. Áreksturinn varð með þeim hætti, að bifreiðinni Y var ekið aftan á R bifreiðina, sem var kyrrstæð og mannlaus, en með tendruð ljós. Vegurinn er steyptur. Rigningarúði mun hafa verið og krapaél. Rúðuþurrkublað hafði dottið af, og ökumaðurinn farið út til að leita að því. Rétt þótti að skipta sök þannig, að eigandi R bifreiðarinnar fengi bætta 2/3 hluta tjóns síns úr hendi eiganda Y bifreiðar- innar. Bæturnar voru miðaðar við verðmæti bifreiðarinn- ar, áður en áreksturinn varð, að frádregnu verðmæti hennar eftir áreksturinn. Þá fékk eigandi R bifreiðarinn- ar bætur fyrir afnotamissi. Sératkvæði ................ X starfaði í verslun í Austurstræti. Verslunarstjórinn ók henni heim í fólksbifreið, sem var eign eiganda verslunarinnar og ábyrgðartryggð hjá tryggingafélaginu A. X sat í aftur- sæti. Þegar hún fór út úr bifreiðinni fyrir utan heimili sitt, féll hún, þar sem hægri fótur hennar var fastur Í öryggis- belti bifreiðarinnar. Hún brotnaði á öklalið og hlaut varan- lega örorku. Slysið virtist hafa orðið með þeim hætti, að X hefði krækt hægra fæti í lykkju beltisins, er lafði nið- ur, þegar hún opnaði dyr bifreiðarinnar og hugðist fara út úr henni. Í dóminum sagði, að öryggisbeltið væri bún- aður, sem skylt væri að hafa í bifreiðum af þeirri gerð, sem þarna var um að ræða. Við það yrði að miða, að ör- yggisbeltið hefði verið af venjulegri gerð og svo frá því gengið, sem ætlast væri til og siður væri. Varð ekki séð, að um vanbúnað væri að ræða af hendi eiganda eða öku- manns bifreiðarinnar. Þegar svo stóð á sem í þessu til- Bls. 374 383 LXXII Efnisskrá Bls. felli, var ekki talið, að um fébótaskyldu væri að ræða, skv. ákvæðum 3. mgr. 69. gr. umferðarlaga og var eigandi bifreiðarinnar og tryggingarfélagið sýknað af kröfum í málinu .........0..200000 00. 0eser sn 473 Bifreiðaárekstur varð á mótum Hafnarfjarðarvegar og Sæ- bólsvegar við Nesti í Fossvogi. Ökumenn ætluðu báðir að aka inn á Hafnarfjarðarveg. Annar kom sunnan Sæ- bólsveg, og var hann talinn hafa haft biðskyldu vegna biðskyldumerkis, er var við Hafnarfjarðarveginn. Hinn ökumaðurinn kom frá Nesti, og var talið, að honum hefði einnig verið skylt að víkja, þar sem hann kom af einka- vegi. Var ekki talið, að öðrum hefði fremur en hinum borið að víkja við þessar aðstæður. Voru þeir taldir bera jafna sök á árekstrinum og tjóninu skipt að jöfnu ...... 659 Á var farþegi gegn gjaldi í leigubifreið. Bifreiðin nam staðar fyrir utan heimili hans, og hann fór út úr bifreiðinni. Hann veitti því þá athygli, að hann hafði gleymt poka í aftursæti bifreiðarinnar. Ætlaði hann að teygja sig eft- ir pokanum og studdi í því skyni hendi á dyrastaf bif- reiðarinnar. Skall þá hurð hennar aftur með þeim afleið- ingum, að hægri hönd Á varð á milli hurðar og stafs. Þumalfingur og vísifingur klemmdust, og hlaut hann af þessu meiðsli og tímabundna og 7T% varanlega örorku. Hann krafðist bóta. Talið, að við það yrði að miða, að afturhurð bifreiðarinnar hefði skollið á Á, er hann var að taka farangur sinn úr bifreiðinni í lok ökuferðar. Þótti það vera slíkur þáttur í notkun bifreiðarinnar sem öku- tækis í umferð, að hin hlutlæga skaðabótaregla 1. mgr. sbr. 2. mgr. 67. gr. umfl. ætti við um tjón hans. Ósannað þótti, að Á ætti nokkra sök á tjóninu. Voru því eigandi bifreiðarinnar, sem var ökumaður, og viðkomandi trygg- ingafélag dæmt til að greiða Á bætur, sem þóttu hæfi- lega ákveðnar 8.000,00 krónur, en skv. útreikningi trygg- ingastærðfræðings var höfuðstólsandvirði vinnutekjutaps Á á slysdegi talið nema 13.420,00 krónum. Sératkvæði .... 1203 Bifreiðaárekstur varð á móts við húsasundið milli húsanna nr. 8 og 10 við Suðurlandsbraut 10. janúar 1979. Þarna eru 2 akbrautir milli húsanna og Suðurlandsbrautar. Bif- reiðinni G var ekið austur nyrðri akbrautina. Bifreiðinni R var ekið af syðri akbrautinni inn á nyrðri akbrautina gegnum skarð, sem er á umferðareyju milli akbrautanna. Þá varð áreksturinn. Fram kom af gögnum, að svæði það, sem merkt er syðri akbraut, er allt á einkalóðum, og þar hafa lóðarhafarnir gert bifreiðastæði eftir fyrirsögn borg- aryfirvalda. Þar sem bifreiðinni R var ekið af skipulögðu bifreiðastæði á einkalóðum út á umferðargötu, þóttu Efnisskrá LXXIII Bls. ákvæði 5. mgr. 48. gr. umferðarlaga gilða um það, hvor bifreiðin væri í sök. Var talið, að ökumanni R bifreiðar- innar hefði borið að víkja fyrir umferð um nyrðri ak- brautina, Voru eigandi hennar og tryggingarfélag dæmd til að greiða eiganda G bifreiðarinnar bætur fyrir tjón hans ..........200200000.essssss 1363 B. Opinber mál. A var ákærður fyrir að hafa, er hann ók bifreiðinni R eftir hægri akrein norður Kleppsveg í Reykjavík án nægjan- legrar aðgæslu, af skyndingu og án þess að gefa stefnu- merki, beygt í veg fyrir bifreiðina X, sem ekið var í sömu átt eftir vinstri akrein á móts við afleggjarann að Klepps- spítalanum, þannig að árekstur varð. Var þetta talið varða við 1. mgr. 46. gr.,, 2. mgr. 52. gr., sbr. 80. gr. umfl. nr. 40/1968, sbr. lög nr. 54/1976. A taldi sig hafa verið á vinstri akrein, og hefði ökumaður bifreiðarinnar X reynt að troðast fram með sér vinstra megin. Tvö vitni voru í bifreiðinni X, og bar þeim báðum saman um, að bifreið- inni X hefði verið ekið eftir vinstri akrein, en bhifreiðinni R samhliða henni hægra megin og síðan beygt í veg fyrir hana, án þess að stefnumerki væri gefið, enda kvaðst A ekki hafa gefið stefnumerki. Við skýrslu hjá lögreglu taldi Á sig ekki hafa verið alveg yfir á vinstri vegarhelm- ingi. A var talinn hafa gerst brotlegur við þau ákvæði, sem í ákæru greindi, og var hann dæmdur til að greiða 250 króna sekt til ríkissjóðs .............0020000.0. 0... 48 Þrír lögreglumenn hittu fyrir ökumanninn J, þar sem hann stóð við bifreið sína. Þeir töldu hann greinilega undir áhrifum áfengis, og viðurkenndi hann fyrir lögreglu- mönnunum að hafa ekið bifreiðinni, en hætt akstrinum, er hann gerði sér ljóst, að hann væri ekki fær um að stjórna bifreið vegna ölvunarástands síns. Vél bifreiðar- innar var volg. J var tekið blóð, og reyndist það við rann- sókn innihalda 1,54%0 alkóhóls. Fyrir dómi neitaði hann, að hann hefði fundið til áfengisáhrifa við aksturinn, en kvaðst hafa drukkið áfengi, eftir að hann stöðvaði bif- reiðina. Aðeins örstuttur tími hafði liðið frá því, að lög- reglunni var tilkynnt um aksturinn, og þar til hún kom á staðinn. J hafði við yfirheyrslu hjá varðstjóra á lög- reglustöðinni eftir handtökuna ítrekað, að hann hefði fundið til áfengisáhrifa við aksturinn. Samkvæmt því og með hliðsjón af öðrum sakargögnum þótti verða að byggja á þeim framburði hans, að hann hefði fundið til áfengis- áhrifa við aksturinn, og var ekki tekið mark á síðari afturköllun hans. Var hann því talinn hafa gerst sekur LXKIV Efnisskrá Bls. um ölvun við akstur, dæmdur til að greiða 150 þúsund króna sekt til ríkissjóðs og sviptur ökuleyfi ævilangt, þar sem um ítrekað brot var að ræða. Í dómi Hæstaréttar var tekið fram, að við ákvörðun refsingar bæri að leggja til grundvallar viðurlög þau, er greinir í 45. gr. áfengislaga nr. 82/1969, sem í gildi voru þegar ákærði framdi brot sitt, en viðurlögum 5. gr. laga nr. 52/1978 yrði ekki beitt, sbr. 2. gr. hgl. nr. 19/1940 .........2202000n een 82 H ók bifreið ofurölvi, Hann var sviptur ökuleyfi ævilangt, en um ítrekað brot var að ræða .........0...00.000.0.00.0... 108 Hinn 7. desember 1980 stöðvaði lögreglan bifreið fyrir of hraðan akstur. Taldi lögreglan, að bifreiðinni hefði ver- ið ekið með allt að 125 km hraða miðað við klst. Öku- maðurinn, R, taldi sig ekki hafa ekið hraðar en 90 km á klst. 10. febrúar 1981 svipti lögreglustjórinn í Reykja- vík R ökuleyfi sínu til bráðabirgða. Var sú ákvörðun birt honum 26. s. m. Hann sneri sér til sakadóms og krafðist þess, að bráðabirgðasviptingin yrði felld úr gildi. Með úrskurði sakadóms 11. mars 1981 var ákvörðun lögreglu- stjóra staðfest. R kærði úrskurðinn til Hæstaréttar. Þegar varnaraðili var sviptur ökuleyfi sínu til bráða- birgða voru liðnir u. þ. b. tveir og hálfur mánuður frá því að hann var talinn hafa gerst sekur um hinn of hraða akstur, Þar sem svo langur tími var liðinn, án þess að lögreglustjóri teldi sér skylt að svipta R ökuleyfi, varð ekki séð með hliðsjón af verknaðinum, sem honum var gefinn að sök, hver nauðsyn var á ökuleyfissviptingu til bráðabirgða. Varð að telja, að ákvörðun um ökuleyfis- sviptingu hefði mátt bíða dómsúrlausnar í máli varnar- aðila, úr því sem komið var. Var úrskurðurinn því felldur úr gildi svo og bráðabirgðaðkuleyfissviptingin .......... 402 Hinn 14. júlí 1978 rétt fyrir kl. 16.50 ók G fólksbifreið suður Stakkahlíð. Skammt fyrir sunnan Drápuhlíð gegnt barna- leikvelli, sem er austan við Stakkahlíðina, varð 5 ára telpa fyrir bifreiðinni. Hún hafði verið á leið vestur yfir Stakkahlíð frá leikvellinum að húsinu nr. 44 við Drápu- hlíð. Telpan hafði lent á vinstra framhorni bifreiðarinnar, og að sögn G hafði hún kastast frá bifreiðinni við höggið, lent í götunni og runnið nokkurn spöl eftir henni. Telpan var flutt á sjúkrahús. Hún hafði hlotið verulega áverka, varanlega lömun í ganglimum og minnkaða tilfinningu neðan við geirvörtur. Á slysstað skýrði G svo frá fyrir lögreglu, að hann hefði ekki veitt ferðum telpunnar at- hygli, fyrr en rétt áður en slysið varð, og hefði hann þá séð hana koma hlaupandi vestur yfir götuna. Um leið og hann hefði orðið hennar var, hefði hann snögghemlað, en Efnisskrá LXXV Bls. hún runnið til á blautu malbikinu. Hefði hann ekkert getað gert til að koma í veg fyrir slysið. Rigning var, þegar slys- ið varð. Eftir slysið var vélarlok bifreiðarinnar og vinstra frambretti dældað. Einnig hafði vinstra framhöggvara- horn gengið aftur að aurbrettinu, rispað það og dældað. G taldi sig hafa ekið á um 40 km hraða. Drengur, 6 ára gamall, var með telpunni. Hann taldi, að hún hefði hlaup- ið, þegar hún fór út á götuna og varð fyrir bifreiðinni. Eitt vitni hafði séð börnin tvö standa á götunni við kyrr- stæða fólksbifreið. Þau hefðu haldist í hendur, en annað þeirra síðan tekið á rás yfir götuna og leitt hitt á eftir sér. Hefði þetta gerst, þegar bifreiðin var að koma að börn- unum. Vitnið taldi, að bifreiðastjórinn hefði átt að sjá börnin og þau hann. Þetta vitni fullyrti, að börnin hefðu ekki komið snögglega út á götuna, en vildi ekki fullyrða, hvort bifreiðin hefði hemlað, áður en telpan varð fyrir henni eða í sömu andrá. Fyrir dómi kvaðst G ekki hafa séð barnið, fyrr en það skall á bifreiðinni, en nauðhemlað þá samstundis. Hemlaför mældust 17—18 metra löng. Opinbert mál var höfðað gegn G. Talið var, að G hefði ekið of hratt miðað við aðstæður og eigi sýnt næga ár- vekni í umrætt sinn, en honum var kunnugt um barna- leikvöllinn austan Stakkahlíðar. Með þessari háttsemi var hann talinn hafa gerst brotlegur við 219. gr. hgl. og 2. málsgrein 37. gr., 1. 2. og a, c, f og lliði 3. mgr. 49. gr. umfl. Var refsing hans ákveðin 200.000,00 króna sekt til ríkissjóðs ...........22.000.0 0... 572 Með dómi sakadóms Reykjavíkur 14. maí 1979 var R dæmad- ur í fjögurra mánaða fangelsi fyrir fjölda þjófnaða, til- raunir til þjófnaða, nytjastuld og ölvun við akstur. Hér var um hegningarauka að ræða, þar sem hann hafði tvívegis 1978 verið dæmdur í skilorðsbundið fangelsi fyr- ir þjófnað. Með dómi sakadóms Reykjavíkur 22. maí s. á. var honum dæmdur hegningarauki, 30 daga fangelsi, fyrir nytjastuld á tveimur bifreiðum og akstur án öku- réttinda. Í báðum dómunum var R dæmdur til greiðslu skaðabóta. Dómum þessum var báðum áfrýjað til Hæsta- réttar og málin sameinuð. Eftir uppsögu héraðsdómanna hafði R verið dæmdur þrívegis fyrir þjófnað og tilraun til þjófnaðar, nytjastuld og umferðarlagabrot og verið svipt- ur rétti til ökuleyfis ævilangt. Í dómi Hæstaréttar sagði, að ákærða yrði ekki dæmd ökuleyfissvipting í málinu, þar sem-hann hefði verið sviptur ökuleyfi ævilangt 19. október 1979, þótt hann hefði unnið til ökuleyfissviptingar vegna þeirrar háttsemi, sem hann var sakfelldur fyrir í hinum áfrýjaða dómi. Refsing hans var ákveðin 7 mánaða fang- LXXVI Efnisskrá ElSi .........000. sess 689 Kvöld eitt í desember 1976 tilkynnti maður nokkur lögregl- unni í Reykjavík símleiðis, að bifreið hefði verið ekið utan í grindverk við hús hans. Ökumaðurinn, kona á miðjum aldri, hefði gengið brott. Hann taldi, að hún mundi hafa verið undir áhrifum áfengis. Konan, B, kom á lögreglu- stöðina daginn eftir og sótti bifreiðina. Hún neitaði því, að hún hefði fundið til áfengisáhrifa, en kvaðst hafa verið mjög þreytt þennan dag. Hún var ákærð fyrir að hafa ekið óvarlega og undir áhrifum áfengis og því gerst brotleg við 2. mgr. 25. gr., 1. mgr. 26. gr. og 37. gr. sbr. 80. gr. umfi. og 24. gr. sbr. 45. gr. áfl. Í héraðsdómi var hún sýknuð af ákæru um brot á áfl. og 2. mgr. 25. gr. umfl., en talin hafa gerst brotleg við 24. gr. 26. gr. og 37. gr. umfl. Hæstiréttur staðfesti sýknu af ákæru um brot á 2. mgr. 25. gr. umfl., en taldi ákæruna einskorðaða við akstur bifreiðar undir áhrifum áfengis og taldi verkn- aðarlýsingu ákæruskjals þannig, að eigi væri rétt skv. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974 að telja 24. gr. umfi. koma til álita í máli þessu. Var B því ekki dæmd refsing skv. því ákvæði. Þá var talið ósannað, að B hefði gerst sek um slíkan varúðarskort í umrætt skipti, að það varð- aði hana refsingu skv. 26. og 37. gr. umfl. Var B því sýkn- uð af öllum kröfum ákæruvalds í málinu. Sjá ákæra .... 952 Með dómi í júlí 1978 hafði B verið svipt ökuleyfi fyrir brot á 25. gr. umfi. 21. september s. á. stöðvuðu lögreglu- Þjónar hana, þar sem hún var að aka bifreið. Henni hafði ekki verið formlega birtur dómurinn þá, en lögmanni hennar hafði verið birtur hann, og taldi hann sig hafa verið búinn að skýra B frá niðurstöðu hans. Hann var einnig búinn að lýsa yfir ósk um áfrýjun dómsins. B taldi sig ekki svipta ökuleyfi, þar sem dóminum hefði verið áfrýjað til Hæstaréttar. Þegar dómur gekk í Hæstarétti í máli þessu, hafði B verið sýknuð þar í fyrra málinu. Talið var, að B hefði verið skylt að virða ákvæði héraðs- dómsins, uns honum yrði hnekkt. Hefði B því gerst sek við 1. mgr. 27. gr. sbr. 80. gr. umfi. með akstri sínum, en með hliðsjón af 75. gr. hgl. var B ekki gerð refsing í málinu ..........0.0.0e0r nn 960 Nótt eina í mars 1980 ók R bifreið sinni vestur Reykjanes- braut um Vogastapa. Hann taldi sig hafa ekið á um 80— 100 km hraða, en lögregluþjónar, sem eltu hann og stöðv- uðu hann, töldu hann hafa ekið á 130 km hraða. Lög- reglustjórinn í Reykjavík svipti R ökuréttindum til bráða- birgða, og sú ákvörðun var birt honum 9. maí. R var boð- ið að ljúka málinu með dómssátt, sektargreiðslu og Efnisskrá LXXVII Bls. tveggja mánaða ökuleyfissviptingu, en hann hafnaði því. Þá var bráðabirgðasviptingin felld úr gildi. Opinbert mál var höfðað á hendur R. Sagði í dóminum, að sannað þætti, að hann hefði ekið talsvert hraðar en lögleyft var. Hins vegar (þótti varhugavert að slá því föstu, hversu hratt hann hefði ekið. Hann var dæmdur í 60.000 gkr. sekt, en ekki sviptur Ökuleyfi .........02002000 0000. nð 1082 E ók bifreið undir áhrifum áfengis. Magn alkóhóls í blóði hans mældist 1,97%0.. E var dæmdur til að greiða 200.000 gkr. sekt til ríkissjóðs og var sviptur ökuleyfi í 1 ár. Vararefsing var ákveðin 15 daga varðhald. Dóminum var áfrýjað til Hæstaréttar, sem ákvarðaði refsinguna 3.000 nýkr. sekt, en vararefsingu 10 daga varðhald. Ákvæði héraðsdóms um ökuleyfissviptingu var staðfest ........ 1079 M hafði verið sviptur ökuleyfi ævilangt. Hinn 24. mars 1980 ók hann bifreið, og 30. s. m. ók hann bifreið ölvaður. Reyndist magn alkóhóls í blóði hans vera 2,15%. Við ákvörðun refsingar var höfð hliðsjón af "7. gr. hgi., og þar sem brot þau, sem M hafði gerst sekur um, voru fram- in 24. og 30. mars, en héraðsdómur í öðru refsimáli hafði verið kveðinn upp 15. apríl s. á. var honum dæmdur hegn- ingarauki við þann dóm með hliðsjón af 78. gr. hgl. Refs- ing M var ákveðin fangelsi í 2 mánuði. Ekki var kveðið sérstaklega á um ökuleyfissviptingu M í dóminum ...... 1168 Opinbert mál var höfðað gegn E fyrir að hafa þrem sinnum tekið bifreiðar í heimildarleysi í félagi með öðrum manni og ekið einni þeirra án ökuleyfis og undir áhrifum áfengis. E var talinn sannur að sök. Hann hafði áður gerst sekur um hegningarlagabrot og umferðarlagabrot og verið svipt- ur rétti til að öðlast ökuréttindi í 3 ár, frá maí 1980. Refs- ing hans var ákveðin með hliðsjón af 77. og 78. gr. hgl. fangelsi í 3 mánuði, en ekki talin ástæða til að ákveða hon- um frekari sviptingu ökuleyfis. Í sama máli var K ákærður fyrir að taka þrisvar sinnum bifreið í heimildarleysi í fé- lagi við annan mann og aka tveimur þeirra undir áhrif- um áfengis og án ökuréttinda, svo og fyrir að taka létt bifhjól án heimildar og í félagi við tvo aðra menn og aka því sviptur ökuréttindum og undir áhrifum áfengis. K var talinn sannur að sök og var refsing hans með vísan til TT. og 78. gr. hgl. ákveðin fangelsi í 5 mánuði. Hann hafði árið 1980 verið sviptur ökuréttindum í 4 mánuði og var með dóminum sviptur rétti til að öðlast ökuleyfi í 18 mánuði. K hafði áður gerst sekur um ýmis brot m. a. hegningarlagabrot. Mál þetta var höfðað gegn fjórum mönnum í héraði, en dóminum var aðeins áfrýjað til Hæstaréttar að því er varðaði E og K .................. 1264 LXXVIII Efnisskrá Bls. Tveir lögregluþjónar báru, að þeir hefðu séð G stíga út úr bif- reið, eftir að hafa ekið henni, en G var ökuréttindalaus. Þeir handtóku G, eftir að hann var kominn nokkra metra frá bifreiðinni. G neitaði, að hann hefði ekið bifreiðinni og kvaðst hafa verið að koma frá kunningja sínum. Tal- ið var sannað, að G hefði ekið bifreiðinni og brot hans varðaði við 1. mgr. 27. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga. Einn hæstaréttardómari greiddi sératkvæði og taldi, að sýkna bæri G .......0000000000 nn 1346 A ók bifreið ölvaður og sviptur ökuleyfi 17. maí 1980. Hann missti stjórn á bifreiðinni, svo að hún valt. Brot hans tal- ið varða við 2. sbr. 4. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr. sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, sbr. lög 54/1976 og 1. mgr. 24. gr. sbr. 33. gr. áfengislaga nr. 82/1969 sbr. lög nr. 52/1978. Hann hafði sætt sekt og verið sviptur öku- réttindum í 12 mánuði fyrir ölvun við akstur með dóms- sátt 5. mars 1980, en hann var ekki fullra 18 ára, er hann framdi það brot. Það hafði því ekki ítrekunaráhrif á síðara brotið, sbr. 1. mgr. Ti. gr. hgl. Refsing A var ákveðin 4.000,00 króna sekt til ríkissjóðs og hann sviptur ökuréttindum í 18 mánuði til viðbótar þeim 12 mánuðum, er hann hafði áður verið sviptur þeim .................. 1415 Nótt eina í júlímánuði 1977 komu lögreglumenn að bifreið á þjóðveginum í Lundarreykjadal. Fyrir utan bifreiðina stóðu tveir piltar, en stúlka lá í aftursætinu og virtist sof- andi. Piltarnir virtust ölvaðir og tjáðu lögreglunni, að ökumaðurinn hefði farið að sækja bensín. Lögreglumenn- irnir yfirgáfu þá bifreiðina. Nokkru síðar urðu þeir henn- ar varir, þar sem hún var á ferð. Var hún þá stöðvuð skyndilega og ökumaðurinn færði sig í aftursætið. Nokk- urt ósamræmi var í frásögnum piltanna um það, hver hefði ekið, en endanlega urðu þeir sammála um, að stúlk- an hefði ekið bifreiðinni af stað frá samkomuhúsi í Lund- arreykjadal nokkra vegalengd, en síðan hefði annar þeirra tekið við akstri. Stúlkan, A, neitaði því, að hún hefði ekið bifreiðinni. Kvaðst hún hafa fengið far með henni. Sannað þótti með framburði piltanna, að A hefði ekið bifreiðinni, en upplýst þótti og viðurkennt var af hennar hálfu, að hún hefði verið með áhrifum áfengis. Áður en dómur gekk í Hæstarétti í máli þessu, hafði A gengist undir dómsátt, þar sem hún samþykkti að greiða sekt til ríkissjóðs vegna ölvunaraksturs og vera svipt öku- leyfi í 1 ár. Var refsing hennar fyrir brot það, sem lýst er að framan, ákveðið með hliðsjón af 78. gr. hgl. 900 króna sekt og hún svipt ökuleyfi 4 mánuði .............. 1552 Efnisskrá LXXIX Bls. Birting. dóms. Birting laga og stjórnvaldafyrirmæla. Birting stefnu. Bjarglaun. Björgun. Blóðrannsókn. Blóð tekið úr manni til ákvörðunar vínandamagns 41, 82, 108, 689, 1079, 1168, 1264, 1415 Botn stöðuvatns. Sjá eignarréttur. Botnvörpuveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Bráðabirgðaðkuleyfissvipting. Sjá bifreiðar .............2.200000. 0. senn 402, 1049 Sjá valdstjórnin ............2.000..0se sess 490 Brot í opinberu starfi. Brottnám byggingar. Árið 1950 fékk maður einn á Akureyri lóð á leigu til 10 ára undir skúrbyggingu, sem hann hafði reist. Skúrbygging þessi gekk síðan kaupum og sölum um nokkurt skeið, og einnig var byggt við hána. Lóðarréttindi fengust fram- lengd tímabundið, fyrst til 5 ára 1961, og síðan til 10 ára 1963. Loks fékkst í desember 1973 bráðabirgðaleyfi til að skúrinn fengi að standa á lóðinni í 2 ár, Í nóvember 1975 sótti R, sem þá var orðinn eigandi skúrsins, um stöðu- leyfi fyrir honum til 5 ára. Þessari beiðni var synjað af byggingarnefnd og sú synjun staðfest af bæjarstjórn á fundi 25. nóvember 1975. Í nóvember 1976 eignaðist J skúr þennan. Hófst hann handa um endurbyggingu á honum í því skyni að reka þar fisksölu. Í janúar 1977 áréttaði bæjarstjórn afstöðu sína um að synja um lóðarréttindi fyrir skúrinn og einnig 8. febrúar. Byggingarnefnd Akur- eyrar hafði einnig áréttað sína afstöðu, m. a. í júní 1976. Í júlí 1976 var eiganda skúrbyggingarinnar tjáð, að geng- ið yrði eftir því, að byggingin yrði fjarlægð og þá á LXXXK Efnisskrá Bls. hans kostnað. Ekkert var aðhafst í málinu, og með bréfi 28. nóvember 1977 kærði bæjarlögmaðurinn á Akureyri fí. h. bæjarstjórnar óleyfilega stöðu skúrbyggingarinnar. Með ákæru á hendur J dagsettri 14. mars 1980 var þess krafist, að skúrbyggingin yrði fjarlægð. Var í ákæru talið, að staða skúrbyggingarinnar varðaði við auglýsingu fé- lagsmálaráðuneytisins um staðfestingu á aðalskipulagi Akureyrar og 5. sbr. 36. gr. skipulagslaga. Var J með dómi sakadóms dæmdur til að fjarlægja skúrbygginguna. Mál- inu var áfrýjað til Hæstaréttar, og krafðist J þess, að héraðsdómur yrði ómerktur og ákæru vísað frá héraðs- dómi, með því að málið hefði verið rekið sem opinbert mál andstætt lögum. Talið var, að við hefði tekið ólög- mætt ástand í merkingu 11. tl. 2. gr. laga um meðferð opinberra mála, eftir að leyfi bæjarstjórnar til þess að skúrinn fengi að standa á tilgreindri lóð rann út síðla árs 1975. Hefði réttur fyrirsvarsmaður almenningshags- muna krafist brottnáms skúrbyggingarinnar. Sætti því málið réttilega meðferð opinberra mála. Var ómerkingar- kröfu hrundið. Samkvæmt (þeim gögnum, sem fyrir lágu í málinu um aðalskipulag kaupstaðarins, stóð skúrbygg- ingin á svæði, sem ætlað var til leikvallar, og leyfi það, sem bæjarstjórn hafði veitt til að láta skúrbygginguna standa á lóðinni, sem var eign bæjarsjóðs, var útrunnið. Skúrbyggingin var því lóðarréttindalaus og fór í bága við ákvæði 1. mgr. 5. gr. skipulagslaga. Var því krafan um, að skúrbyggingin skyldi fjarlægð, tekin til greina. Einn dómara Hæstaréttar greiddi sératkvæði og taldi, að sýkna bæri J af kröfum ákæruvalds ..............0000000.00.0... 1499 Búfjárræktarlög. Sýslumaður seldi stóðhesta á uppboði. Uppboðið var ómerkt. Sjá uppboð .........0..20000 00 ss 1238 Búskipti. Sjá og skiptamál. R andaðist 1974. Eiginmaður hennar, G, sat í óskiptu búi eftir hana án búsetuleyfis. Skipti eftir R drógust nokkuð vegna ósamkomulags erfingja, en þeir voru auk G 5 börn þeirra hjóna. Í maí 1978 stofnaði G sparisjóðsreikning í banka með tveggja miljón króna innstæðu. Var þessi innstæða stofnuð til að greiða fyrir lánveitingu bankans til K, eins af erfingjunum.:K fékk í hendur sparisjóðsbókina og í júlí s. á. náðist samkomulag um skipti á eignum R. Var samn- ingur um það undirritaður af lögmönnum aðila 18. júlí. Varð samkomulag um, að: börnin fengju greiddar 11 miljón krónur í arf eftir móður sína eða 2.200.000,00 krón- Efnisskrá LXXKI Bis. ur hvert. Skyldi G greiða þeim þá fjárhæð í peningum. Gengið var frá erfðafjárskýrslu og erfðafjárskattur greiddur samkvæmt þessu. Þá samþykkti G, að hvað sem liði fyrri aðstoð við börn sín, þá skyldu þau nú teljast skuldlaus við hann. K taldi, að hann hefði fengið til eign- ar áðurnefndar 2.000.000,00 krónur, en systkini hans töldu, að þær væru enn eign G og ættu að ganga upp Í arf- inn. Hann ætti því aðeins að fá 200.000,00 krónur til við- bótar. K höfðaði nú mál á hendur G og krafðist þess að fá greiddar þær 2.000.000,00 krónur, sem hann taldi sig eiga ógreiddar af arfshluta sínum. Niðurstaða þess máls varð sú, að K þótti ekki hafa sannað, að G hefði með af- hendingu sinni til hans á sparisjóðsbókinni, sem áfram var skráð á nafn G, yfirfært eignarrétt að sparisjóðsinn- stæðunni til K. Var G því sýknaður af kröfu K .......... 884 Byggingameæistarar. Byggingarsamþykkt Reykjavíkur. Börn. Sjá barnaverndarmál. Dagsektir. Dánarbú. Sjá skiptamál. Dánarbætur. Sjá skaðabætur. Dómarar, Sjá og dómstólar, réttarfarsvítur og sératkvæði. 1. Dómarar í Hæstarétti: a. Mál dæmt af þremur hæstaréttardómurum: 1, 2, 5, 7, 10, 41, 48, 52, 54, 67, 82, 105, 106, 107, 108, 140, 229, 282, 299, 304, 402, 533, 534, 566, 569, 570, 571, 605, 630, 633, 638, 665, 675, 678, 684, 687, 708, 742, 762, 896, 964, 1025, 1029, 1033, 1036, 1040, 1046, 1049, 1052, 1056, 1079, 1082, 1126, 1127, 1128, 1129, 1134, 1138, 1168, 1219, 1307, 1344, 1345, 1346, 1353, 1363, 1367, 1390, 1413, 1415, 1422, 1429, 1432, 1449, 1474, 1477, 1480, 1496, 1497, 1499, 1508, 1512, 1520, 1524, 1552, 1570, 1573 b. Varadómari dæmir mál í Hæstarétti: .... 182, 496, 610, 1113 c. Sératkvæði: 18, 128, 166, 247, 287, 310, 351, 355, 359, 383, 406, 430, 469, 496, 639, T10, 743, 910, 965, 1089, 1113, 1203, 1213, 1243, 1300, 1346, 1398, 1454, 1483, 1499, 1540, 1584 2. Dómarar í héraði: a. Samdómendur í héraði: Á aukadómþingi ................ 182, 665, 1390, 1422, 1584 f LXXXII Efnisskrá Á bæjarþingi 232, 359, 416, 473, 496, 965, 997, 1004, 1512, 1524, Í Félagsdómi Í landamerkjaðómi ..........0...0.0..00. s.n Í stjórn Lögmannafélags Íslands Í merkjadómi Í sakaðómi ...........0..000. senn Í siglingaðdómi Í sjó- og verslunarðdómi 345, 557, 610, 768, 785, 898, 1135, Í verðlagsðómi .............22.0..0. s.n b. Dómara ekki getið í héraðsdómi 3, 7, 18, 88, 160, 395, 775, 7830, 1036, 1049, 1079, 1160, 1300, c. Setudómari í héraði ...............0.0000...: 182, 287, d. Sératkvæði í héraði ............0..0.00.0 nn. 359, e. Vanhæfi dómara ...........000...... 1429, 1432, 1496, 3. Ýmis atriði. Héraðsdómari gætti eigi ákvæða XII. kafla laga nr. 74/1974, er maður einn kom fyrir dóm í opinberu máli, en hann var ekki áminntur um sannsögli, og óvíst var um tengsl hans við hinn ákærða. Þótti þetta athugavert .......... Sagt var í dómi Hæstaréttar í opinberu máli, að höndum hefði verið kastað til rannsóknar máls og vítaverður dráttur orðið á rannsókn þess ......00.0000.00n 00 Héraðsdómari víttur fyrir óhæfilegan drátt á málsmeðferð, sem leiddi til þess, að sök fyrntist ..............0...20... Tveir menn voru ákærðir fyrir þjófnað o. fl. Þeir komu fyrir dóm við þingfestingu máls, en ekki í önnur skipti. Voru þeir þá yfirheyrðir saman í dóminum. Þetta var talið andstætt 4. mgr. 77. gr. sbr. 4. mgr. 40. gr. laga nr. 74/ 1974 .........020000 00 rns Varnaraðili var ekki nafngreindur í úrskurði sakadóms. Þetta var talið brjóta í bága við 2. mgr. 166. gr. laga nr. 74/19'4. Ekki orkaði þó tvímælis, hver varnaraðili var. Málsgögn- um var hvorki lýst sem skyldi né þau tekin til röksam- legrar úrlausnar. Þetta þótti athugavert ................ Yfirsakadómarinn í Reykjavík fól einum sakadómaranna dómsmeðferð á tilteknu máli. Sakadómarinn taldi sér of- viða að fjalla um málið vegna anna við úrlausn annarra sakamála, sem hann hefði með höndum, og kvað upp úr- skurð um, að hann viki sæti í málinu ex officio. Ríkis- saksóknari kærði úrskurð þennan til Hæstaréttar. Hæsti- réttur taldi með hliðsjón af 9. gr. laga um meðferð opin- berra mála, að dómara, sem færðist undan að fjalla um dómsmál, bæri fyrst að leita til forstöðumanns dómstóls, í þessu tilviki yfirsakadómara, með ósk um að verða leystur undan meðferð dómsmálsins. Ekki væri í lögum Bls. 1540 1060 710 1243 145 1552 430 1584 1497 41 108 145 257 675 Efnisskrá LXXKKITI Bls. gert ráð fyrir þeim úrkosti, að dómari gæti úrskurðað, að hann viki sæti í máli, með því að vinnuálag hans yrði of mikið að öðrum kosti. Af þessum sökum var hinn kærði úrskurður felldur úr gildi ............00000 0... 00... 1033 Fundið að því að óþarfa dráttur hafði orðið á rekstri opin- bers máls í héraði ..........0000000 000 enn 1175 Dómkröfur. Ónákvæmni í kröfugerð þótti ekki slík, að ekki mætti dæma málið í því horfi, sem málsreifun gaf tilefni til ........ 815 I höfðaði mál á hendur bæjarsjóði til greiðslu bóta vegna upp- sagnar úr starfi. Hann krafðist þess, að dæmt yrði, að útsvar og aðstöðugjald hans vegna tiltekinna ára skyldu teljast hafa verið greidd af fébótum þeim, sem hann sótti bæjarsjóð um, þannig að fjárhæð gjaldanna kæmi til frá- dráttar þeim fébótum, sem honum yrðu dæmdar. "Talið: var, að dómkröfur I varðandi útsvars- og aðstöðugjalds- skuldir hefðu ýmist fyrst komið fram undir rekstri máls- ins í héraði og án framhaldsstefnu eða sem nýjar kröf- ur fyrir Hæstarétti. Þegar af þeirri ástæðu voru ekki talin efni til að leggja dóm á þann þátt kröfugerðarinnar gegn mótmælum bæjarsjóðs .........000.00000 0000 834 Áfrýjandi máls hafði uppi dómkröfu fyrir Hæstarétti, sem eigi hafði verið höfð uppi í héraði. Skilyrðum 45. gr. hæstaréttarlaga til að koma henni að þótti ekki fullnægt, og var henni sjálfkrafa vísað frá Hæstarétti ............ 1183 Talið, að dómkrafa í máli lyti að ákvæðum, sem hluthafa- fundur í félagi gæti tekið ákvörðun um í framtíðinni. Hér væri um sakarefni að ræða, sem samkvæmt eðli sínu sætti ekki lögsögu dómstóla, og var þessum kröfulið því skv. 66. gr. eml. vísað frá héraðsdómi. Sjá frávísun ...... 1573 Dómkvaðning matsmanna. Dómstólar. 1. Héraðsdómstólar. a. Aukadómþing 182, 247, 665, 1150, 1390, 1422, 1474, 1579, 1584 b. Bæjarþing 2, 7, 10, 35, 54, 72, 88, 102, 128, 166, 233, 266, 304, 359, 374, 383, 406, 416, 469, 473, 496, 535, 543, 547, 566, 594, 605, 652, 659, 748, 815, 834, 834, 896, 910, 928, 965, 997, 1040, 1090, 1113, 1160, 1183, 1203, 1219, 1229, 1323, 1353, 1357, 1363, 1367, 1398, 1415, 1512, 1524, 1540, 1560, 1573 c. Félagsdómur. d. Fógetaréttur 233, 395, 535, 566, 815, 1213, 1219, 1477, 1483, 1508, 1579 LXKKIV Efnisskrá Landamerkjaðómur ...............000. 00. senn 1060 Sakadómur 41, 48, 52, 82, 108, 118, 136, 257, 261, 282, 287, 310, 351, 355, 401, 430, 485, 490, 572, 581, 639, 675, 684, 689, 710, 775, 780, 874, 940, 945, 952, 960, 964, 1033, 1036, 1046, 1049, 1052, 1079, 1082, 1086, 1130, 1168, 1175, 1264, 1289, 1300, 1308, 1346, 1376, 1413, 1435, 1454, 1480, 1488, 1499, 1520, 1552 g. Sakadómur í ávana- og fíkniefnamálum 18, 67, 140, 229, 678, 762, 1429, 1432, 1496, 1497, 1570 ht 0 h. Siglingadómur. i. Sjó- og verslunarðómur 345, 557, 610, 768, 785, 898, 1136, 1243 ij. Skiptaréttur ..............000. 00... 630, 633, 1056, 1138 k. Stjórn LMFÍ, 1. Uppboðsréttur ................ 26, 160, 287, 743, 1238, 1333 m. Verðlagsðómur ...........00.000.. 00 ens 145 n. Þinglýsingadðómur .................... 299, 1025, 1029, 1370 2. Ýmis atriði. Dýravernd. Eftirlaun. Eiður. Eignardómsmál. Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs höfðaði mál til viðurkenn- ingar á eignarrétti að landsvæðum á Landmannaafrétti með eignardómsstefnu skv. 220. gr. eml. Sjá eignarréttur að afrétti ............2...20200000 0. 1584 Eignardómsstefna. Eigendur og ábúendur jarða, sem land áttu að Mývatni, fengu útgefna eignardómsstefnu með vísan til heimildar í 220. gr. 217. gr. og 2. mgr. 95. gr. eml., þar sem þeir töldu nauðsynlegt að gefa hverjum og einum, sem kynni að gera réttarkall til botns Mývatns, kost á að sækja þing í dómsmáli, sem höfðað hafði verið út af ágreiningi þar um og bera fram kröfur sínar og mótmæli, Þeir féllu síð- ar frá tilvitnun í 220. og 217. gr. eml., og var þar með fallið frá því að telja stefnu þessa eignardómsstefnu. Þeg- ar af þeirri ástæðu kom ekki til álita í dómi, hvort laga- skilyrði hefðu verið fyrir hendi til höfðunar eignardóms- máls, eins og hér stóð á ............000.00. 00... 182 Eignarnám. Eign tekin eignarnámi og metin af matsnefnd eignarnáms- bóta. Sjá lóðarleigusamningur ............0...00.00... 910, 923 Efnisskrá LXXKV Bla. Eignarréttur. Árið 1974 höfðuðu eigendur og ábúendur jarða, sem land eiga að Mývatni í Mývatnssveit, mál gegn landbúnaðarráð- herra, iðnaðarráðherra og fjármálaráðherra f. h. ríkis- sjóðs, R, og kröfðust þess, að viðurkennt yrði, að botn og botnsverðmæti Mývatns þ. á m. kísilgúrsandur utan netlaga yrðu í eign þeirra jarða, sem land eiga að Mý- vatni og tilkall til veiðinytja þar af ströndum fram. Land- eigendur þessir stefndu og til réttargæslu hrepps- nefnd Skútustaðahrepps f. h. hreppsins og eigendum jarða í Skútustaðahreppi, sem ekki ættu land að Mý- vatni, L. Af hálfu R voru gerðar þær dómkröfur, að rík- inu yrði dæmdur eignarréttur að botni Mývatns utan net- laga einstakra jarða ásamt öllum námum og hvers kyns verðmætum á, í og undir vatnsbotninum. Dómkröfur af hálfu réttargæslustefndu, L, voru þær, að viðurkennt yrði með dómi, að jarðir þeirra ættu í óskiptri sameign með öðrum jörðum í Skútustaðahreppi botnverðmæti Mývatns utan netlaga. Réttargæslustefndi, Skútustaðahreppur, gerði þær dómkröfur aðallega, að botn og botnsverðmæti Mývatns, þar á meðal kísilgúrsandur utan netlaga, yrði eign þeirra jarða, sem land eiga að Mývatni og tilkall til veiðinytja þar með ströndum fram, en til vara, að hreppsnefnd Skútustaðahrepps yrði dæmdur eignarréttur að botni Mývatns utan netlaga, þar með talinn óskoraður eignarréttur af öllum verðmætum á, í og undir vatns- botninum. Þar sem Skútustaðahreppi og eigendum lögbýla í hreppnum, sem ekki eiga lönd að Mývatni, var aðeins stefnt til réttargæslu fyrir Hæstarétti, var ekki fjallað sér- staklega um kröfur þeirra og málsástæður nema um máls- kostnað. Héraðsdómur taldi, að hvorki aðalstefnendur né réttargæsluaðilar ættu botn Mývatns utan netlaga ein- stakra jarða, heldur viðurkenndi dómurinn, að íslenska ríkið væri eigandi að vatnsbotninum utan netlaga ein- stakra jarða ásamt öllum námum og hvers kyns verð- mætum á, í og undir vatnsborðinu, svo sem lög nr. 80 1966 um kísilgúrverksmiðju við Mývatn byggðu á. Í dómi Hæstaréttar var m. a. nokkuð rakin forsaga vatnalag- anna. Síðan segir m. a., að skv. 1. tl. 4. gr. þeirra fylgi vatnsbotn landareign, sem liggi að stöðuvatni 115 metra út í vatn (netlög), eins og síðar sé nánar skýrt í 2—-8. tl. sömu greinar. Eigi verði dregin önnur ályktun af um- ræddum ákvæðum 5. gr. en sú, að landareignum fylgi ekki eignarréttur að landi utan netlaga, hvorki sem afmark- aður eignarréttur né sem sameign þeirra. Áfrýjendur hafi ekki sýnt fram á, að fyrr eða síðar hafi stofnast eignar- LXXKXVI Efnisskrá Bls. réttur yfir botni Mývatns utan netlaga þeim til handa, sem girt hafi fyrir, að almenni löggjafinn mætti, óbund- inn gagnvart þeim af ákvæði 63. gr. stjórnarskrár nr. 9/1920, mæla fyrir um eignarrétt landeigenda yfir vatns- botnum stöðuvatna með þeim hætti, sem gert er í 4. gr. vatnalaga. Beri að sýkna stefndu, fjármálaráðherra, land- búnaðarráðherra og iðnaðarráðherra f. h. ríkisins af kröfu landeigenda. Að því er varðar kröfu ríkissjóðs á hendur landeigendum sagði, að eigi væri því lýst í 4. gr. eða öðrum ákvæðum vatnalaga, að ríkið skuli eitt vera eigandi að botni stöðuvatna utan netlaga. Eigi hefði ríkis- sjóður heldur sýnt fram á aðrar réttarheimildir, er rennt gætu stoðum undir eignarrétt í skilningi einkaréttar að botni Mývatns utan netlaga eða botnverðmætum þar. Hins vegar yrði að telja, að handhafar ríkisvalds, sem til þess væru bærir, gætu í skjóli valdheimildar sinnar ráðið meðferð á nýtingu botns Mývatns og 'botnsverðmæta utan netlaga, en um það yrði ekki nánar fjallað, eins og mál þetta væri úr garði gert. Sjá ennfremur aðild, frá- vísun, eignardómsstefna, gjafsókn .............00.00...... 182 Eignarréttur að afrétti. Með eignardómsstefnu, sem sýslumaður Rangárvallasýslu gaf út 12. mars 1975 að beiðni fjármálaráðherra f. h. ríkis- sjóðs og birtist í Lögbirtingablaði, gerði fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs kröfu til viðurkenningar á beinum eignar- rétti ríkissjóðs að svokölluðum Landmannaafrétti. Land- svæði þau, sem um var að ræða, voru nánar tilgreind í stefnunni. Af hálfu hreppsnefnda Landmannahrepps, Holtahrepps, Rangárvallahrepps og Skaftártunguhrepps f. h. hreppanna, eigenda og ábúenda jarðanna Næfurholts og Hóla og ennfremur eigenda og ábúenda jarða í Holta- hreppi var þess krafist, að kröfu fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs yrði synjað. Fallist var á, að heimilt hefði ver- ið að leita viðurkenningardóms í máli þessu, eins og gert var, sbr. 220. gr. eml. Talið var, að ekki hefðu verið af rík- isins hálfu settar fram fullnægjandi röksemdir fyrir því, að ríkið hefði eignast landsvæði þetta þegar við stofnun allsherjarríkis á Íslandi. Lög þjóðveldisaldar veittu þeirri skoðun ekki stoð eða önnur gögn frá því réttarsögutíma- bili. Gögn fyrir því, að ríkið hefði öðlast eignarrétt á þessu landsvæði fyrir eignarhefð, voru eigi talin haldbær, sérstaklega þegar virt var það, sem í ljós var leitt um nýt- ingu þessa afréttarsvæðis og lögskil af því. Skráðar rétt- arreglur um eignarréttarlega stöðu afrétta eru af skorn- um skammti og hið almenna eignatilkall í skilningi Efnisskrá LXKXVII Bls. eignarréttar, sem ríkið hafði uppi í máli þessu, þótti ekki styðjast við slíkar reglur. Einstök lagaákvæði, sem fjár- málaráðherra Í. h. ríkisins bar fyrir sig í málinu, svo sem námulög, vatnalög og eldri lög um nýbýli, þóttu ekki veita slíkri almennri reglu stoð, og hún þótti eigi heldur, svo að óyggjandi væri, verða reist á almennum lagarökum og lagaviðhorfum. Hins vegar þótti verða að telja, að hand- hafar ríkisvalds, sem til þess væru bærir, gætu í skjóli valdheimilda sinna sett reglur um meðferð og nýtingu landsvæðis þess, sem hér var um að ræða, en líta bæri til þess, að fyrirsvarsmenn ríkisins hefðu viðurkennt „rétt byggðarmanna til upprekstrar og annarra afréttarnota, sem lög og venjur eru fyrir“. Samkvæmt þessu var krafa fjármálaráðherra í. h. ríkisins um viðurkenningu á eignar- rétti til handa ríkinu á landsvæði því, sem í málinu greindi, ekki tekin til greina. Tveir dómarar Hæstaréttar töldu, að viðurkenna bæri eignarrétt ríkisins að landsvæð- inu og greiddu sératkvæði ............0.2000... 0... 0... 1584 Endurgjald fyrir mannvirki. Í lóðarleigusamningi var kveðið svo á, að fengist samningur- inn ekki framlengdur að leigutíma liðnum, skyldi leigu- sali kaupa af leigutaka umbætur á lóð og mannvirki fyr- ir 2/3 sannvirðis eftir eignarnámsmati, nema Öðruvísi semdist. Ágreiningur reis um gildi þessa ákvæðis. Sjá lóðarleigusamningur .........020000 0000 0n nn. 910, 928 Endurgreiðslukrafa. R taldi sig hafa ofgreitt H húsaleigu og krafðist endurgreiðslu. Sjá húsaleiga og verðstöðvun ..........0000000.. 00... 1357 Endurheimta. Endurrit skjala. Endurupptaka máls. Erfðaábúð. Erfðafesta. Erfðaskrá. Erfðir. Erlend lög. LEXXVIII Efnisskrá Falsgögn. H var rannsóknarlögreglumaður við embætti bæjarfógetans í Keflavík og sýslumannsins í Gullbringusýslu. Hann und- irbjó og stjórnaði ólögmætri handtöku á K og G, þar sem þeir voru staddir í bíl G í Vogum á Vatnsleysuströnd síð- degis dag einn í desember 1976. Áður hafði H fengið kon- ur tvær til að koma fyrir á laun í farangursgeymslu bíls- ins ferðatösku, sem í voru 2 ótollaðar áfengisflöskur og kassi af áfengum bjór. Þetta gerðu þær í Reykjavík og lokkuðu síðan K og G undir fölsku yfirskyni til að aka þeim til Grindavíkur með viðkomu í Vogum. Þar yfirgáfu þær bifreiðina samkvæmt fyrirfram gerðri áætlun H sam- tímis því, sem hann sendi lögreglumenn á vettvang, er gerðu leit í bifreiðinni, fundu áfengið og bjórinn og hand- tóku K og G. Var H talinn hafa gerst brotlegur við 131. gr. og 1. mgr. 148. gr., sbr. 138. gr. hgl. Ó, fulltrúa bæjar- fógetans í Keflavík, var í sama máli gefið að sök að hafa gerst sekur um rangan framburð fyrir rétti við rannsókn máls þessa. Var hann talinn hafa gerst brotlegur við 142. gr. hgl., sbr. 12. gr. laga nr. 101/1976. Refsing H var ákvörðuð með hliðsjón af TT. og 78. gr. hgl. fangelsi í 7 mánuði, en refsing Ó var ákveðin fangelsi í 3 mánuði. Sératkvæði ........02....202000.veer ner Fangelsi. Farbann. Farmbréf. Heildverslunin G sendi hinn 16. ágúst 1966 pakka til Siglu- fjarðar með vöruflutningafélaginu V í Reykjavík. Pakki þessi týndist. Andvirði hans var 16.894 krónur, og krafð- ist G þess, að V greiddi sér þá upphæð. V neitaði greiðslu og taldi sig ekki bera ábyrgð á hvarfi pakkans. Benti m. a. á, að á fylgibréfum, sem V afhenti sendendum varn- ings, sé prentað, að V beri ekki ábyrgð á vörum, sem liggja á vörugeymslum þess, eða séu í flutningum á þess vegum. G hafði notað sín eigin fylgibréf, þar sem enginn slíkur fyrirvari var prentaður. Var það látið óátalið af hálfu V. Talið var, að ekkert væri fram komið um, að V hefði sérstaklega áskilið sér gagnvart G, er það veitti sendingunni viðtöku til flutnings, að um ábyrgð þess færi eftir þeim fyrirvara, sem prentaður var á farmbréfs- eyðublað þess. V hefði þó verið þetta í lófa lagið, ef það vildi halda fyrirvaranum til streitu. Samkvæmt þessu, og þar sem V hafði sérstaka ástæðu til að ætla, svo sem Efnisskrá LEXKIRK farmbréfið frá G var úr garði gert, að G vildi ekki hlíta greindum skildaga, var ekki talið, að skildagi þessi hefði gilt í þeim lögskiptum, sem um var fjallað í málinu. Þar sem ennfremur var með öllu óupplýst með hverjum atvik- um sendingin glataðist, eftir að V tók við henni, var V dæmt til að greiða G andvirði vörunnar ásamt vöxtum og kostnaði ........2.202000000 ene Sjá skaðabætur .........0.0200000 0... nn str Sjá skaðabætur ..........02.0000.. nn Fasteign. Sjá leigusamningur, brottnám. Eigendur húsnæðis kröfðust skaðabóta, m. a. fyrir skemmdir, sem orðið hefðu á húsnæði, sem þau höfðu leigt. Sjá skaðabætur ...........0.2000 00. seen Fasteignakaump. Með samningi 14. janúar 1976 seldi Ö þeim Í og D kjallara- íbúð í húsi einu í Reykjavík, 55 ára gömlu. R kom fram sem seljandi af hálfu Ö og tók persónulega ábyrgð á göll- um, sem fram kynnu að koma í íbúðinni. R hafði átt þessa íbúð um skeið, gert á henni einhverjar endurbætur og síðan gefið Ö hana. Eftir að D og Í höfðu flust í íbúðina, kom í ljós, að þar var rottugangur og við athugun kom ennfremur í ljós, að íbúðin var haldin ýmsum þeim göll- um, sem þau töldu, að þau hefðu verið leynd. Þau fengu dómkvaðda matsmenn til þess að skoða íbúðina, láta í ljós álit sitt á göllunum og meta viðgerðarkostnað. Matsmenn töldu íbúðina haldna ýmsum göllum og mátu kostnað við viðgerð. Talið var, að kaupendum hefði mátt vera það ljóst, að þau voru að kaupa íbúð í húsi, sem reist var 1921, og ekki var samþykkt sem íbúðarhúsnæði af yfirvöldum. Hins vegar var talið, að ýmsir þeir gallar hefðu verið á íbúðinni, sem ekki hefði verið að vænta, þótt í svona gömlu húsi væri, og að R hefði ekki fullnægt upplýsinga- skyldu seljanda varðandi gallana, sem hann hefði vitað. um. Voru þau D og Í því talin eiga rétt á skaðabótum, sem voru taldar hæfilega ákveðnar 275.000 krónur ...... Í nóvember 1973 keypti MB íbúð í smíðum af M. Í samningn- um um kaupin sagði, að verð íbúðarinnar væri háð breyt- ingum vísitölu byggingarkostnaðar til hækkunar eða lækk- unar á byggingartímanum. Viðmiðunargrunntala vísitölu væri 853 stig. MB taldi, að ákvæði þetta bryti í bága við Bls. 610 610 416 XC Efnisskrá 1. gr. laga nr. 71/1966 um verðtryggingu fjárskuldbind- inga. Krafðist hann endurgreiðslu á fé, er hann hafði greitt M vegna hækkunar byggingarkostnaðar á bygg- ingartímanum. Héraðsdómur tók endurgreiðslukröfuna til greina. M áfrýjaði málinu og krafðist sýknu. Fyrir Hæsta- rétti samþykkti MB sýknukröfuna og var M sýknuð af kröfum MB. Áfrýjuð fjárnámsgerð var jafnframt felld úr gildi ..........2000000 sense Í mars 1974 keypti G hús á Selfossi af R og fluttist í húsið í júlí 1974. Hinn 18. mars 1975 fékk hann afsal fyrir hús- inu. Það var þannig byggt, að veggir þess voru hlaðnir úr vikurholsteini, en múrhúðað utan á þá. Í nóvember 1974 fór að koma fram leki á nokkrum stöðum innanhúss, og jafnframt tók múrhúðin á austur-, vestur- og suður- hlið að flagna af. G krafðist skaðabóta úr hendi R, vegna þess að húsið hefði verið haldið leyndum göllum. Í ljós þótti leitt, að R hefði verið gert ljóst, að klæða þyrfti húsið að utan fyrr eða síðar, eins og önnur hús, sem byggð væru á þennan hátt. Þá hafði G tekið fram í matsbeiðni, þegar hún bað um mat á göllunum, að henni hefði verið sagt, er hún spurðist fyrir um raka í húsinu, að austur- hlið þess þyrfti fljótlega viðgerðar við að utan. Þá hafði G borið, að húsið hefði verið ljótt að utan og hún hefði séð sprungu utan á því. Með hliðsjón af framburði G sjálfrar svo og vitna, þótti í ljós leitt, að henni hefði ver- ið kunnugt um gallana á húsinu, þegar hún keypti það, og að seljandi hefði gert henni nægilega grein fyrir þeim. Var R því sýknuð af kröfum G ........0000000 00.00.0000. Með kaupsamningi 14. desember 1971 keypti G kjallaraíbúð af M. Í kaupsamningi var tekið fram, að heilbrigðisnefnd hefði bannað, að íbúðin væri tekin í notkun vegna raka í henni og ófullnægjandi salernis. Þá var tekið fram, að seljandi hefði látið lagfæra vatnsfrárennsli umhverfis hús- ið, sem íbúðin var í. Veturinn 1976—1977 tók að flæða vatn inn í svefnherbergi í kjallaraíbúðinni. Hinn 10. ágúst 1977 fékk G dómkvadda matsmenn til að skoða og meta vatnsfrárennslið umhverfis húsið, en það reyndist algjör- lega ófullnægjandi. Talið var, að kaupandi hefði mátt treysta því, að vatnsfrárennslið hefði verið lagfært, og við lagfæringuna hefði verið farið eftir settum reglum og venjum. Eigi var sannað, að svo hefði verið. Þá var ekki talið, að kaupandi hefði sýnt tómlæti við að halda uppi kröfum sínum á hendur stefndu. Var M því dæmd til að bæta G tjón hans vegna lagfæringar, sem hann hafði orð- ið að framkvæma, vegna þess að eignina skorti þá eigin- leika, sem telja varð, að áskildir hefðu verið við kaupin .. Bls. 1219 1422 1524 Efnisskrá XCI Bls. Fasteignaviðskipti. Fasteignasalan H krafði B um sölulaun vegna sölu á húsi B. Önnur fasteignasala hafði séð um söluna, en H taldi, að faðir B hefði fyrir hennar hönd falið H að selja húsið. Sannað þótti, að faðir B hefði fengið sölumanni, sem starfaði hjá H, í hendur lykil að húsinu og teikningar af því. H hafði auglýst húsið í dagblaði, og upplýst var, að maður sá, sem keypt hafði húsið, hafði í fyrstu samband við H á grundvelli auglýsingar frá H. Eins og mál þetta horfði við H, var fasteignasölunni talið rétt að líta svo á, að hún hefði fengið umboð hjá föður B til að selja húsið. Þegar það var ennfremur virt, að samband komst á milli kaupanda hússins og föður B fyrir tilstuðlan H og haft í huga starf H að öðru leyti vegna sölunnar, þótti sölu- þóknun til H hæfilega ákveðin 1% af söluverðinu, þ. e. hálf sölulaun ..........02..00eeeensese 605 Félag. Sjá heiti félags. Fiskafli. Sjá ólögleg meðferð á fiskafla ............0.0000.00.. 00... 1449 Fiskveiðibrot. S, útgerðarmaður vélbáts, og K, skipstjóri á bátnum, voru ákærðir fyrir brot á reglugerð um skelfiskveiðar og á lög- um nr. 12/1975. Málið var höfðað gegn þeim báðum vegna 5 veiðiferða bátsins til skelfiskveiða innan fiskveiðiland- helgi án tilskilins vinnsluleyfis. Lýsing á brotinu að því er varðaði veiðarnar þótti ekki fullnægja kröfum 2. mgr. 115. gr. laga nr. 74/1974 og var héraðsdómur ómerktur, að því er það ákæruatriði varðaði og því vísað frá héraðs- dómi. Lagaákvæði það, sem S var talinn hafa gerst brot- legur við, var ekki talið geta átt við verknað þann, sem honum var gefinn að sök skv. verknaðarlýsingu ákæru- skjals. Var hann því sýknaður af þeim lið ákæruskjals. Sératkvæði. Sjá og ákæra ...........0000000...0.. 0... 1300 Fíkniefni. Sjá ávana- og fíkniefni. Fjárdráttur. J var ákærður fyrir að hafa í janúar 1966 slegið eign sinni á 5 bækur á heimili manns nokkurs, fyrir að stela vasa- reiknivél frá manni í febrúar 1974 og fyrir að slá eign sinni á allt að 17 hljómplötur í maí 1976. J viðurkenndi þessa verknaði, sem taldir voru varða við 244. gr. hgl. Hann var ennfremur ákærður fyrir að hafa selt 10 bæk- xXCIl Efnisskrá Bls. ur, er hann hafði fengið að láni hjá manni, og hagnýtt sér andvirði þeirra. Hann viðurkenndi það, og var það brot talið varða við 247. gr. hgl. Loks hafði J gerst sekur um ölvun við akstur og mældist alkóhólmagn í blóði hans 2,37%0. J hafði með dómi 19. apríl 1975 verið dæmdur í Þriggja mánaða fangelsi fyrir þjófnað framinn 15. sept- ember 1973 og fyrir að aka bifreið 13. maí 1974 undir áhrifum áfengis. Var sú refsing skilorðsbundin í 3 ár frá uppsögu dómsins að telja. Með brotum þeim, sem rakin eru hér áður, hafði J rofið skilorðið. Var honum því dæmd refsing í einu lagi fyrir brot þau, sem dómurinn frá 19. apríl 1975 fjallaði um, svo og brot þau, sem honum voru gefin að sök í þessu máli, sbr. 60. gr. hgl., sbr. 7. gr. laga nr. 22/1955. Eitt af brotum þeim, sem að framan greinir, var framið áður en framangreindur dómur var kveðinn upp. Refsing J var ákveðin fangelsi í T mánuði. Þá var J sviptur ökuleyfi ævilangt. Í héraðsdómi hafði J verið dæmdur til að greiða V 2.000,00 krónur. Krafa þessi hafði ekki verið borin undir J fyrir dómi, og hennar var ekki getið í ákæru, Var héraðsdómur því ómerktur að því leyti, og ekki dæmt um þessa kröfu í málinu .................. 108 Á árinu 1974 keypti íslenskt fyrirtæki, S, sanddæluskip frá félagi í Noregi, L. K lögmaður annaðist kaupin af hálfu S. Þ lögmaður taldi sig hafa starfað sem umboðsmann seljanda við kaupin og komið á sambandi hans og kaup- anda fyrir milligöngu norsks skipamiðlara. Kaupverð skipsins var í kaupsamningi talið 2.800.000,00 norskar krónur. Af fjárhæð þessari fékk Þ greiddar 300.000,00 krónur norskar, en K 100.000,00 krónur. Þ og K voru ákærðir fyrir fjárdrátt skv. 247. gr. hgl., en til vara um- boðssvik skv, 249. gr. sömu laga. Þá var K gefin að sök röng skýrslugerð til stjórnvalda, er varðaði við 147. gr. hgl. Málið var sótt og varið fyrir héraðsdómi og Hæsta- rétti, svo sem brot ákærðu gætu varðað við 248. gr. hgl. K taldi, að þær 100.000,00 krónur norskar, sem hann fékk í sinn hlut persónulega, hefðu verið umboðslaun eða af- sláttur af kaupverði skipsins. Ekki gerði hann stjórnar- mönnum S grein fyrir greiðslu þessari til sín. Hann stað- hæfði, að hann hefði eytt rúmum 50.000,00 krónum norsk- um af þessari fjárhæð í kostnað vegna skipsins. Var mið- að við, að þetta væri rétt. Hins vegar stóð hann S ekki skil á mismuninum, tæpum 50.000,00 norskum krónum, og gerði heldur ekki skil fyrir því, hvernig fé þessu hefði ver- ið varið. Þótti hann með því hafa gerst brotlegur við 247. gr. hgl. Hann var hins vegar sýknaður af ákæru um brot á 147. gr. hgl. Þ taldi sig hafa verið umboðsmann Efnisskrá XCIlII Bls. seljanda og komið á sambandi milli hans og kaupenda fyrir milligöngu norsks skipamiðlara. Af rannsókn máls- ins og samningaviðræðum þeim, sem fram fóru um sölu skipsins og verð þess, þótti þó ekki verða annað ráðið en að Þ hefði verið milligöngumaður kaupanda og miðlara seljanda, og átt hlut í samningum af kaupanda hálfu um verðið. Hann viðurkenndi að hafa áskilið sér og mót- tekið 300.000,00 krónur norskar af þeim 2.800.000,00 krón- um, er í kaupsamningi voru skráðar söluverð skipsins. Með þessu var talið, að hið raunverulega kaupverð skips- ins hefði hækkað um þessa fjárhæð. Talið var, að Þ hefði leynt kaupanda skipsins þessu, og kaupandi hefði mátt byggja á því, að af kaupverðinu samkvæmt samningi greiddi seljandi hæfileg umboðslaun til miðlara, svo sem hann raunar gerði. Talið var, að Þ hefði hagnýtt sér hina röngu hugmynd kaupanda um raunverulegt verð skips- ins og hagnast þannig um 300.000,00 norskar krónur. Þótti hann með því hafa gerst brotlegur við 248. gr. hgl. Í upp- hafi ákæru var Þ sagður hafa komið fram af hálfu selj- anda skipsins. Þetta þótti þó ekki geta breytt niðurstöð- um málsins, þar sem síðar í ákæru var nánar lýst þeirri háttsemi, sem Þ var gefin að sök. K og Þ voru báðir svipt- ir málflutningsréttindum sínum í 3 ár. Refsing Þ var ákveðin fangelsi í 5 mánuði, en refsing K fangelsi í 3 mánuði. Sératkvæði ................2...00. 0... 310 B tók að sér að framkvæma viðgerð á húsi I, Hann tók við úr hendi hennar '700.000 krónum sem fyrirframgreiðslu vegna verks þessa. Hann framkvæmdi aldrei verkið, en eyddi fénu. Var þetta brot hans talið varða við 247. gr. hgi. Í júní 1979 opnaði hann ávísanareikning á sparisjóð og gaf þá upp nafnið Á. Hann ritaði nafnið Á undir umsókn um opnun reikningsins svo og undir innleggs- nótu að fjárhæð 30.000 krónur. Síðan gaf hann út 11 tékka og undirritaði þá með nafni Á, Innstæða var fyrir öllum tékkunum. Brot B var talið varða við 1. mgr. 155. gr. hgl., en haft var í huga, að hann sveik ekki fé út með tékkum þeim, sem hann notaði, og ósannað þótti, að hann hefði haft fjárvinning í huga. Refsing B var hegningarauki skv. 18. gr. og ákvörðuð með hliðsjón af 72. og 225. gr. hgl. fangelsi í 4 mánuði, en B var vanaafbrotamaður ........ 1534 Fjármál hjóna. B gaf út veðskuldabréf að fjárhæð 6 miljón krónur, tryggt með veði í húseign sinni og konu sinnar, R. Skuldabréfið gekk til greiðslu á skuld J, föður B, við O. B, J og R kröfðust ógildingar veðskuldabréfsins. Kröfu sína studdu XCIV Efnisskrá Bls. þau þeim rökum, að B hefði verið óheimilt að veðsetja húseignina án leyfis R, en þess leyfis hafði ekki verið aflað. Þá hefði veðskuldabréfið verið óskuldbindandi skv. 29. og 32. gr. laga nr. 7/1936. Loks hefði O þegar verið búin að fá fulla greiðslu á skuld sinni með kaupum á hús- eign J á nauðungaruppboði, sbr. 3. og 4. mgr. 32. gr. upp- boðslaga. Ekki þótti hald í neinni af þessum málsástæð- um þeirra og var O sýknuð. Sératkvæði. Sjá uppboð .... 1398 Fjárnám. Eftir kröfu dómhafa var gert fjárnám í eignum dómbþola til tryggingar dómskuld. Síðan áfrýjaði dómþoli dóminum og fjárnáminu. Dómhafi gagnáfrýjaði og krafðist hærri fjárhæðar úr hendi dómþola en dæmt hafði verið í héraði. Í dómi Hæstaréttar sagði, að þar sem dómhafi hefði ekki gert fyrirvara um áfrýjun af sinni hálfu við fjárnámið, hefði hann firrt sig rétti til heimtu hærri bótafjárhæðar en héraðsdómur dæmdi. Þó þótti mega taka til greina kröfu hans um hækkun vaxta til samræmis við hækkaða innlánsvexti ........2.2.2.00eneneenðns sr 233 Fjárnámsgerð vísað frá Hæstarétti. Sjá frávísun frá Hæsta- rétti .........0000 ns 535 Í máli einu varð ágreiningur út af verki, sem Þ vann fyrir R og Ú með traktorsgröfu í Njarðvíkurkaupstað. Þ átti heima í Garðakaupstað, en R og Ú í Reykjavík. Þ höfðaði mál á hendur R og Ú fyrir bæjarþingi Njarðvíkur og Keflavíkur vegna ágreinings þessa. R og Ú sóttu ekki þing. Aðilar höfðu ekki samið um, að málið yrði rekið fyr- ir bæjarþingi Njarðvíkur og Keflavíkur og ekki var talið, að Þ hefði haft heimild skv, 85. gr. eml. eða öðrum ákvæð- um þeirra laga til að höfða málið þar. Af þessum sökum var héraðsdómur ómerktur og málinu vísað frá héraðs- dómi. Fjárnámsgerð, sem áfrýjað var, var felld úr gildi .. 566 Fjárnám gert skv. heimild í tryggingarbréfi með víxli, en gildi þess var vefengt. Sjá veðréttur ..........0.000.000000... 815 Með dómi bæjarþings Reykjavíkur var B dæmdur til að greiða R 3.500,00 krónur með tilteknum ársvöxtum frá gjalddaga til greiðsludags. B greiddi skulðina miðað við það, að vextir væru reiknaðir af sama höfuðstól allan tímann. R undi þessu ekki og krafðist þess, að B greiddi skuld- ina með vaxtavöxtum, þannig að vöxtum væri árlega bætt við höfuðstól og vextir síðan reiknaðir árlega af hin- um nýja höfuðstól. Hann krafðist fjárnáms fyrir mis- muninum, og úrskurðaði fógeti, að krafa R skyldi tekin til greina. Úrskurðinum var áfrýjað til Hæstaréttar, sem taldi, að ákvæðin í dómi bæjarþingsins um vexti af þeirri Efnisskrá XCV Bls. fjárhæð, sem R voru dæmdir úr hendi B, gætu ekki eftir orðum sínum verið grundvöllur þess vaxtareiknings, sem R studdi fjárnámskröfu sína við. Var fógetaréttarúr- skurðurinn því felldur úr gildi og synjað um framgang fjárnáms. Tveir hæstaréttardómarar töldu, að staðfesta bæri hinn áfrýjaða úrskurð ..............0.0000.00000.. 1213 Fjárnámsgerð var áfrýjað til Hæstaréttar ásamt héraðsdómi þeim, er var grundvöllur hennar. Gerðarþoli var sýknaður og fjárnámsgerðin felld úr gildi ........................ 1213 F skuldbatt sig með dómsátt til að greiða G tiltekna fjárhæð. F greiddi ekki skuldina á gjalddaga og 27. apríl 1979 lét G framkvæma fjárnám í bifreiðunum A og B, sem hann taldi eign F. Fjárnámsgerð þessari lét hann þinglýsa, og var henni þinglýst athugasemdalaust 2. maí s. á. Í júlí s. á. tók G bifreiðina A úr vörslu F. Kom þá í ljós, að bifreið þessi hafði verið skráð hjá Bifreiðaeftirliti ríkis- ins á nafn eiginkonu F skv. sölutilkynningu 28. apríl. Hin bifreiðin var sama dag skráð á nafn manns í Hafnar- firði, Sölutilkynning um hana var dagsett 8. janúar 1979. Þegar G komst að því, að F mundi bera það fyrir sig, að bifreiðin A væri eign konu hans, afhenti hann bifreiðina aftur. Hinn 28. september 1979 var tekin fyrir í fógeta- rétti Reykjavíkur krafa G um nýtt fjárnám fyrir skuld- inni. Bæði F og G sóttu þing, og kvaðst F ekki geta greitt. Var síðan bókað í þingbók, að bent væri á tiltekna fast- eign Í Bessastaðahreppi til fjárnáms að kröfu gerðarbeið- anda. Sííðan var gerðinni lokið, en sama dag krafðist G þess með bréfi til sýslumanns Kjósarsýslu, að gert yrði fjárnám í áðurgreindri fasteign til tryggingar skuldinni. Þann dag var fjárnámið tekið fyrir, og lýsti fógeti yfir fjárnámi í fasteigninni. F áfrýjaði þessari fjárnámsgerð og krafðist þess, að hún yrði felld úr gildi. Í dómi Hæsta- réttar sagði, að F hefði verið skráður eigandi beggja bif- reiðanna, þegar fjárnámið var gert 27. apríl 1979. Hann hefði enn verið skráður eigandi þeirra, þegar endurrit fjárnámsgerðar var afhent til þinglýsingar 2. maí. Gildi þessarar fjárnámsgerðar hefði ekki verið véfengt, og henni hafði ekki verið aflétt með lausnargerð eða á annan hátt. Ekki hafði G heldur látið reyna á það, hvort fjárnám þetta væri gild uppboðsheimild gagnvart kaupendum bif- reiðanna, né staðreynt með virðingu eða uppboði, að verð- mæti bifreiðanna hrykki ekki til að greiða kröfuna. Var því talið, að ekki hefði mátt taka fjárnámið upp að nýju og halda því áfram, eins og gert var 28. september 1979. Var hin áfrýjaða fjárnámsgerð því felld úr gildi ...... 1508 E höfðaði mál á hendur G og X til greiðslu víxils að fjárhæð XCVI Efnisskrá Bls. 2 miljónir króna. Eigi var sótt þing í héraði af hálfu G og X, og voru þeir dæmdir til að greiða E skuldina. Síðan lét E gera fjárnám hjá X til tryggingar henni. G og X áfrýjuðu héraðsdómi og fjárnámi og kröfðust sýknu, og X krafðist þess, að fjárnámsgerðin yrði felld úr gildi. Þeir lögðu fyrir Hæstarétt yfirlýsingu undirritaða af málsað- ilum, þar sem sagði, að E afhenti þeim G og X trygg- ingarvíxil, sem hann hefði í vörslu sinni. Í yfirlýsing- unni hafði upphaflega staðið 1 miljón, þar sem upphæð víxilsins var tilgreind, en ofan í töluna 1 hafði verið hand- skrifaður tölustafurinn 2, og fyrir ofan orðið ein miljón hafði verið handskrifað orðið tvær, án þess að strikað væri yfir orðin ein miljón. Ekki var talið hægt að ráða það með neinni vissu af yfirlýsingu þessari, að víxill sá, sem málið fjallaði um, væri sami víxillinn og E skyldi af- henda G og X samkvæmt yfirlýsingunni. Var héraðsdóm- ur því staðfestur, svo og hin áfrýjaða fjárnámsgerð, sem eigi var haldin neinum þeim göllum, sem gátu leitt til þess, að hún yrði felld úr gildi ........0.000000.0.. 000... 1579 Fjárskipti. M og K höfðu búið saman um skeið í óvígðri sambúð. Þau slitu samvistir og kom þá upp deila um fjárskipti milli þeirra. Sjá óvigð sambúð .......0000000..0 00... 0... 128 Fjársvik. Í októbermánuði 1979 stal J nokkrum bókum frá konu einni í íbúð hennar og seldi þær. Hann var einnig ákærður fyrir að hafa í sama mánuði stolið 10.000 krónum úr hanskahólfi bifreiðar. Hann kvað ökumann bifreiðarinnar hafa fengið sér þessa peninga til að kaupa fyrir sig tæki í bílinn. Það kvaðst hann hafa tekið að sér að gera, en eytt peningunum í eigin þarfir. Ekki þótti sannað gegn framburði J, að hann hefði tekið peningana að ófrjálsu úr bifreiðinni, og var hann því sýknaður af ákæru um þjófnað á þeim, enda þótti 118. gr. laga nr. 74/1974 ekki veita heimild til að dæma hann fyrir fjárdrátt þann, sem hafði játað á sig. Þá var J gefið að sök að hafa í júní 1978 svikið út 17 bækur og 2 áspilaðar kasettur hjá bókafor- lagi einu í Reykjavík, að verðmæti 60.300 krónur, svo og fyrir að svíkja út vörur að fjárhæð 17.590 krónur hjá sölu- turni einum. J viðurkenndi þetta. Dómur vegna þjófnaðar- ákærunnar var kveðinn upp í sakadómi Reykjavíkur, en dómur vegna svikaákærunnar í sakadómi Hafnarfjarðar. Málin voru sameinuð í Hæstarétti og var J dæmdur í 4 mánaða fangelsi. Um var að ræða ítrekað brot. Þá var J Efnisskrá XCVII dæmdur til greiðslu skaðabóta ...........002000. 0. ...5000. 118 S stal seðlaveski með 12.000 krónum í og bankabók úr íbúð í Reykjavík. Síðan tók hann 332.000 krónur heimildar- laust út úr bókinni daginn eftir og reyndi að taka út úr henni 560.000 krónur nokkru síðar. Hann var ákærður fyr- ir brot á 244. og 248. gr. hgl. Talið var, að úttekt á inn- stæðu úr bankabók þeirri, sem hann hafði stolið, væri ekki sjálfstætt brot, og var hann því ekki dæmdur fyrir brot á 248. gr. hgl. Hann hafði á árunum áður margoft gerst sekur um auðgunarbrot. Refsing hans var ákveðin 8 mánaða fangelsi með hliðsjón af 255. gr., sbr. 71. og "72. gr. hgl. Hann var ennfremur dæmdur til greiðslu skaða- bóta .......000000 00 136 Á árinu 1974 keypti íslenskt fyrirtæki, S, sanddæluskip frá félagi í Noregi, L. K lögmaður annaðist kaupin af hálfu S. Þ lögmaður taldi sig hafa starfað sem umboðsmann seljanda við kaupin og komið á sambandi hans og kaup- anda fyrir milligöngu norsks skipamiðlara. Kaupverð skipsins var í kaupsamningi talið 2.800.000,00 norskar krónur. Af fjárhæð þessari fékk Þ greiddar 300.000,00 krónur norskar, en K 100.000,00 krónur. Þ og K voru ákærðir fyrir fjárdrátt skv. 247. gr. hgl., en til vara um- boðssvik skv. 249. gr. sömu laga. Þá var K gefin að sök röng skýrslugerð til stjórnvalda, er varðaði við 147. gr. hgl. Málið var sótt og varið fyrir héraðsdómi og Hæsta- rétti, svo sem brot ákærðu gætu varðað við 248. gr. hgl. K taldi, að þær 100.000,00 krónur norskar, sem hann fékk í sinn hlut persónulega, hefðu verið umboðslaun eða af- sláttur af kaupverði skipsins. Ekki gerði hann stjórnar- mönnum S grein fyrir greiðslu þessari til sín. Hann stað- hæfði, að hann hefði eytt rúmum 50.000,00. krónum norsk- um af þessari fjárhæð í kostnað vegna skipsins. Var mið- að við, að þetta væri rétt. Hins vegar stóð hann S ekki skil á mismuninum, tæpum 50.000,00 norskum krónum, og gerði heldur ekki skil fyrir því, hvernig fé þessu hefði ver- ið varið. Þótti hann með því hafa gerst brotlegur við 247. gr. hgl. Hann var hins vegar sýlknaður af ákæru um brot á 147. gr. hgl. Þ taldi sig hafa verið umboðsmann seljanda og komið á sambandi milli hans og kaupanda fyrir milligöngu norsks skipamiðlara, Af rannsókn máls- ins og samningaviðræðum þeim, sem fram fóru um sölu skipsins og verð þess, þótti þó ekki verða annað ráðið, en að Þ hefði verið milligöngumaður kaupanda og miðl- ara seljanda, og átt hlut í samningum af kaupanda hálfu um verðið. Hann viðurkenndi að hafa áskilið sér og mót- tekið 300.000,00 krónur norskar af þeim 2.800.000,00 krón- - XCVvI Efnisskrá Bls. um, er í kaupsamningi voru skráðar söluverð skipsins. Með þessu var talið, að hið raunverulega kaupverð skips- ins hefði hækkað um þessa fjárhæð. Talið var, að Þ hefði leynt kaupanda skipsins þessu, og kaupandi hefði mátt byggja á því, að af kaupverðinu samkvæmt samningi greiddi seljandi hæfileg umboðslaun til miðlara, svo sem hann raunar gerði. Talið var, að Þ hefði hagnýtt sér hina röngu hugmynd kaupanda um raunverulegt verð skipsins og hagnast þannig um 300.000,00 norskar krónur. Þótti hann með því hafa gerst brotlegur við 248. gr. hgl. Í upp- hafi ákæru var Þ sagður hafa komið fram af hálfu selj- anda skipsins. Þetta þótti þó ekki geta breytt niðurstöðum málsins, þar sem síðar í ákæru var nánar lýst þeirri hátt- semi, sem Þ var gefin að sök. K og Þ voru báðir sviptir málflutningsréttindum sínum í 3 ár. Refsing Þ var ákveð- in fangelsi í 5 mánuði, en refsing K fangelsi í 3 mánuði. Sératkvæði ............00..0.. eens 319 V stóð ásamt öðrum manni að fölsun og notkun tveggja tékka og einn að fölsun og notkun þess þriðja. Tékkarnir báru allir falsaðar nafnritanir. Notkun V á þeim var talin varða hann refsingu skv. 155. gr. hgl. Þá falsaði V 15 tékka og notaði þá í lögskiptum. Ýmist ritaði hann nafn sitt undir þá eða nafn annarra. Voru sum brotin talin varða við 155. en sum við 248. gr. hgl. Refsing V var ákveðin sem hegningarauki, sbr. 78. gr. hgl., fangelsi í 7 mánuði, Við ákvörðun refsingar var gætt ákvæða "1. gr. og 255. gr. hgl. að því er varðaði brot gegn 248. gr. hgl. Þá var og höfð hliðsjón af TT. og 72. gr. hgl. Loks var V dæmdur til greiðslu skaðabóta .........020000000.....00. 874 Ó var ákærður fyrir að hafa gerst sekur um brot á 248. gr. hgl. með því að gefa út þrjá tékka á reikning sinn í Al- býðubankanum og 8 tékka á reikning sinn í Sparisjóði vélstjóra, án þess að innstæður væru fyrir hendi og nota síðan tékkana í staðgreiðsluviðskiptum. Ó játaði brot sín. Einn tékkinn var notaður til greiðslu skuldar og þótti það atferli ekki varða við 248. gr. hgl. Handhafi þess tékka hafði krafist refsingar, og þótti brotið varða refsingu skv. 713. gr. tékkalaga, sbr 1. gr. laga nr. 35/1977. Var talið heimilt að beita því ákvæði með hliðsjón af 118. gr. laga um meðferð opinberra mála, þótt ákvæðið væri ekki nefnt í ákæru. Að öðru leyti vörðuðu brot Ó við 248. gr. hgl. Ó hafði áður fengið skilorðsbundinn dóm í 3 ár fyrir skjala- fals og svik. Hann hafði með þessum brotum rofið skil- orðið og var refsing ákveðin í einu lagi fyrir bæði brotin fangelsi í 9 mánuði ............0000000 ene snar 940 B hafði notað 7 tékka á sparisjóðsávísanareikninga sína í við- Efnisskrá XCIX Bla. skiptum, án þess að innstæða væri fyrir þeim. Fimm þeirra voru notaðir til staðgreiðslu, og varðaði sú hátt- semi B við 248. gr. hgl. Sjötti tékkinn var notaður til greiðslu á skuld. Varðaði það brot hans við 261. gr. hgl., er B gaf tékkana út, en við 1. gr, laga nr. 35/1977, er dóm- ur var kveðinn upp. Sjöundi tékkinn var gefinn út til greiðslu á skuld, en B hafði fengið loforð um lán, og var búist við, að andvirði lánsins yrði lagt inn á viðskipta- reikning hans dagana 3. til 5. maí 1975. Í trausti þess gaf B út tékkann. Hann var bókaður í bankanum 9. maí, en lánsandvirðið var ekki fært inn á reikninginn fyrr en 12. maí, þar sem afgreiðsla þess tafðist um nokkra daga, en um það var B ókunnugt. Að svo vöxnu þótti hugrænum skilyrðum ekki fullnægt til að refsa B fyrir útgáfu þessa tékka skv. 261. gr. hgl. og ekki heldur skv. lögum nr. 35/1977. Var hann því sýknaður af þessum lið í ákæru. B var dæmdur til að sæta fangelsi 30 daga skilorðs- bundið ............20200.0.eeslessnsr 945 Fjölbýlishús. S var eigandi kjallaraíbúðar í fjölbýlishúsi. Í maí 1976 kom í ljós, að vatnsrör fyrir heitt vatn til íbúðar á 2. hæð húss- ins hafði sprungið og hafði heita vatnið streymt undir gólfplötu kjallaraíbúðarinnar. Urðu verulegar skemmdir á íbúðinni af raka af þessum sökum. Þurfti m. a. að brjóta upp gólf, endurnýja leiðslur o. fl. S lét framkvæma við- gerð og taldi hana hafa kostað 1.000.000 króna. Hann gerði kröfu til, að G, sem var eigandi annarar hæðar, greiddi kostnað þennan. G taldi, að kostnaðarreikningur- inn væri of hár og véfengdi einstaka kostnaðarliði, er hann taldi málinu óviðkomandi. Ennfremur taldi hann sig aðeins eiga að bera kostnaðinn miðað við hlutfall eignar- hluta síns í húsinu, en það var 30%. Hann taldi, að lek- inn hefði að einhverju leyti getað myndast af öðrum orsökum en leka frá heitavatnsrörinu, Talið var upplýst, að tjón það, sem S varð fyrir, hefði stafað frá leiðslu að íbúð G, og að sú leiðsla væri sérleiðsla í merkingu 13. gr. laga nr. 19/1959, sem í gildi voru, er tjónið varð. Þótti S eiga aðgang að G um bætur fyrir allt það tjón, er hlaust af biluninni í leiðslunni. Bætur þóttu hæfilega ákveðnar í héraðsdómi, sem skipaður var sérfróðum meðdómend- um, 436.656 krónur. Sératkvæði ..............0000000.0.... 359 Flutningar. Heildverslunin G sendi hinn 16. ágúst 1966 pakka til Siglufjarð- 2 ar með vörubílaflutningafélaginu V í Reykjavík, Pakki Cc Efnisskrá Bls. þessi týndist. Andvirði hans var 16.894 krónur, og krafð- ist G þess, að V greiddi sér þá upphæð. V neitaði greiðslu og taldi sig ekki bera ábyrgð á hvarfi pakkans. Benti m. a. á, að á fylgibréfum, sem V afhenti sendendum varnings, sé prentað, að V beri ekki ábyrgð á vörum, sem liggja á vörugeymslum þess, eða séu í flutningum á þess vegum. G hafði notað sín eigin fylgibréf, þar sem enginn slíkur fyrirvari var prentaður. Var það látið óátalið af hálfu V. Talið var, að ekkert væri fram komið um, að V hefði sérstaklega áskilið sér gagnvart G, er það veitti send- ingunni viðtöku til flutnings, að um ábyrgð þess færi eftir þeim fyrirvara, sem prentaður var á farmbréfseyðu- blað þess. V hefði þó verið þetta í lófa lagið, ef það vildi halda fyrirvaranum til streitu. Samkvæmt þessu, og þar sem V hafði sérstaka ástæðu til að ætla, svo sem farm- bréfið frá G var úr garði gert, að G vildi ekki hlíta greind- um skildaga, var ekki talið, að skildagi þessi hefði gilt í þeim lögskiptum, sem um var fjallað í málinu. Þar sem ennfremur var með öllu óupplýst með hverjum atvikum sendingin glataðist, eftir að V tók við henni, var V dæmt til að greiða G andvirði vörunnar ásamt vöxtum og kostnaði ............20.000.0.eseseestsr rr 35 Forkaupsréttur. Á var eigandi 1/8 hluta í jörð, sem hann bjó ekki á. Jörðin var í K hreppi í S sýslu. Eigandi hins hluta jarðarinnar, G, gerði Á tilboð í mars 1977 í jarðarhluta hans. Á sinnti ekki þessu tilboði. Jarðanefnd sýslunnar mælti með því, að G leysti til sín jarðarhlutann samkvæmt 14. gr. jarða- laga. Hreppsnefnd K hrepps og landnámsstjórn mæltu einnig með því. Hinn 24. maí 1977 var gerður kaupsamn- ingur milli Á og erfingja J, þar sem Á lofaði að selja þeim jarðarhluta sinn fyrir 1.500.000 krónur, auk þess sem sá hluti álags, sem félli á framangreindan jarðarhluta, kæmi til hækkunar á kaupverði. Hreppsnefndin ákvað 2. júní að neyta forkaupsréttar og óska eftir mati skv. 25. gr. jarðalága, og sama dag var sýslumaður beðinn að dómkveðja matsmenn. 3. júní veitti jarðanefnd sýslunnar heimild til mats skv. 25. gr. 7. júní fór fram dómkvaðning matsmanna. 20. júní var Á tilkynnt, að hreppsnefndin hefði ákveðið að neyta forkaupsréttar og óska eftir mati. Mat var framkvæmt 27. júní, Var niðurstaða matsins sú, að andvirði áttunda hluta jarðarinnar væri 380.000 krón- ur miðað við staðgreiðslu. Krafðist hreppsnefndin þess síðan, að Á gæfi út afsal sér til handa fyrir jarðarhlut- anum gegn greiðslu á þessari fjárhæð. Síðar kom í ljós, Efnisskrá að matið var byggt á röngum forsendum, og fór fram framhaldsmat 5. júní 1978. Niðurstaða þess mats var sú, að eignarhluti Á væri að verðmæti 993.000 krónur. Krafð- ist hreppsnefndin þá afsals gegn igreiðslu á þeirri fjár- hæð. Á krafðist þess, að hreppsnefndin greiddi 1.750.390 krónur ásamt vöxtum, en þar var um að ræða kaupverð- ið samkvæmt kaupsamningi við erfingja J 1.500.000 krón- ur og hluta álags skv. úttektargerð 250.390 krónur. Í dómi Hæstaréttar sagði, að áfrýjandi ætti forkaupsrétt skv. III. kafla laga nr. 75/1976 að eignarhluta Á í jörðinni í tilefni kaupsamningsins frá 24. maí 1977. Var aðeins deilt um, hvaða verð skyldi koma fyrir jarðarhlutann. Talið var, að matsgerð hefði verið lokið innan þess frests, sem til- tekinn er í 25. gr. jarðalaga og yrði að lögskýra ákvæði greinarinnar þannig, að matsmenn hefðu þriggja vikna frest til að ljúka mati. Tekið var fram, að villa sú, sem var í matsbeiðni, hefði stafað af því, að í kaupsamningn- um. hefði jarðarpartur Á verið tilgreindur með óljósum og villandi hætti og eftir honum hefði hreppsnefndin far- ið, þegar hún beiddist matsins. Hin nýja matsgerð hefði farið fram án ástæðulausrar tafar, eftir að mistökin komu í ljós. Að svo vöxnu máli var talið, að Á gæti ekki borið fyrir sig, að hin leiðrétta matsgerð, sem hreppsnefnd varð að láta framkvæma, hefði verið of síðbúin skv. 25. gr. jarðalaga. Talið var, að matsgerðin veitti að vísu líkur fyrir því, að verðið á jarðarpartinum hefði verið ákveð- ið all hátt í kaupsamningnum. Hins vegar var ekki í ljós leitt, eftir hvaða sjónarmiðum matsmenn hefðu farið við mat sitt, og ekki var heldur í ljós leitt, að kaupverðið hefði verið ákveðið svo hátt sem gert var, gagngert í því skyni að halda hreppsnefndinni frá því að neyta forkaupsréttar síns. Var því ekki talið, að skilyrðum 25. gr. væri fullnægt til þess, að hreppurinn gæti krafist kaupa á jarðarpart- inum fyrir annað og lægra verð en í kaupsamningnum greindi. Ákvæði kaupsamningsins um hækkun umfram þær 1500 þúsund krónur, sem þar voru greindar, var talið órökrétt og óskýrt. Var kaupverðið því miðað við 1.500.000 krónur (15 þús. nýkr.) auk vaxta, Tveir dómenda Hæsta- réttar greiddu sératkvæði. Annar um vexti, en hinn taldi, að mat það, sem fram fór í júní 1978, yrði ekki lagt til grundvallar í málinu, þar sem þá hefðu verið liðnir frest- ir þeir, sem um ræðir í 2. mgr. 25. gr. laga nr. 65/1966 .. Ágreiningur um þinglýsingu afsals fyrir jörð. Sjá kærumál, þinglýsing ..............20..00000 enn Frávikning úr starfi. CI Bls. 247 CIl Efnisskrá Sjá opinberir starfsmenn ................2..00 000 ens Frávísun. A. Einkamál. 1. Frá héraðsdómi. Aðili máls krafðist þess, að því yrði vísað frá héraðsdómi, vegna þess að það hafði verið til umfjöllunar hjá stjórn Lögmannafélags Íslands. Ekki var fallist á þessa kröfu .. R höfðaði mál á hendur J og S lögmanni, og krafðist þess, að ógiltur yrði kaupsamningur um tiltekna íbúð. Héraðsdóm- ari taldi, að stefnandi hefði brotið svo meginreglur laga nr. 85/1936 um skýran og ljósan málatilbúnað, að vísa bæri málinu frá héraðsdómi. Hæstiréttur taldi málatil- búnaðinn að vísu eigi svo vandaðan sem skyldi, en taldi þó ekki næga ástæðu til að vísa málinu frá dómi. Var frá- vísunardómurinn felldur úr gildi ...................... B á Djúpavogi seldi F á Akranesi jarðýtu 1975, F stóð ekki í skilum, og í júní eða júlí 1976 komst B að því, að F hafði selt Dalvíkurkaupstað jarðýtuna. Í desember 1976 var í fógetarétti Dalvíkur lagt löghald á jarðýtuna að beiðni B til tryggingar eftirstöðvum kaupverðsins. B höfðaði síðan mál fyrir bæjarþingi Dalvíkur á hendur F og Dalvíkur- kaupstað, D. Krafðist hann þess, að F yrði gert að greiða eftirstöðvar kaupverðsins ásamt vöxtum og kostnaði og jafnframt gerði hann þær dómkröfur, að bæði F og D yrði gert að þola staðfestingu á löghaldi því, sem lagt hafði verið á jarðýtuna. Að öðru leyti var D stefnt til réttar- gæslu, og kröfur ekki gerðar á hendur kaupstaðnum að öðru leyti. Í héraði var af hálfu F höfð uppi frávísunar- krafa, en héraðsdómur synjaði frávísunarkröfunni. Var F dæmdur til að greiða B dómkröfurnar, en synjað um stað- festingu löghalds. F áfrýjaði málinu og krafðist þess, að því yrði vísað frá héraðsdómi, en til vara sýknu að svo stöddu. Talið var, að varnarþingsregla 1. mgr. 20. gr. laga nr, 18/1949 ætti við um mál þetta. Hefði B ekki getað sótt heimild í 83. gr. emil. til að reka það á bæjarþingi Dal- víkur. Var héraðsdómur því ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ..............20..02000 se s0 ss Eigendur og ábúendur jarða við Mývatn höfðuðu mál á hend- ur ríkissjóði og kröfðust þess, að viðurkennt yrði, að botn og botnsverðmæti Mývatns væru eign þeirra jarða, sem land eiga að Mývatni. Ríkissjóður krafðist þess, að ríkinu yrði dæmdur eignarréttur að botni vatnsins utan netlaga einstakra jarða. Ábúendur tveggja jarða í Skútustaða- hreppi, Skútustaða I og Skútustaða III voru aðilar máls þessa. Jarðir þessar eru eign ríkissjóðs. Í dómi Hæsta- 19 10 Efnisskrá Crli Bls. réttar sagði, að ábúendur þessara jarða beindu kröfum sínum að ríkinu, sem að því leyti, sem hér skipti máli, teldist vera eigandi þeirra. Sem varnaraðili mótmælti rík- ið eignarréttartilkalli því, sem ábúendur höfðu uppi vegna ábýlisjarða sinna. Það var talið andstætt meginreglum réttarfars um aðild í dómsmálum, að hafðar væru uppi með þessum hætti kröfur af hendi ríkisins gegn því sjálfu, sem mótmælti sem varnaraðili, að kröfur þess næðu fram að ganga. Héraðsdómur, sem ekki hafði hreyft athuga- semdum við þessari aðild, var ómerktur að því er varðaði Skútustaði I og Skútustaði Ill og var málinu vísað frá héraðsdómi, að því er varðaði kröfugerð af hendi ábú- enda þessara jarða. Tekið var fram, að ekki væri talið rétt að skýra ákvæði 46. gr. eml. svo fortakslaust, að ríkið sem ekki vildi fallast á eignarréttarkröfur jarðeigendanna, hefði sem eigandi Skútustaða I og III getað girt fyrir það, að réttarágreiningur þessi yrði borinn undir dómstóla með því einu að gerast ekki sækjandi máls við hlið annarra jarðeigenda. Samkvæmt þessu þótti frávísun málsins frá héraðsdómi, að því er tók til Skútustaða I og III, ekki eiga að leiða til þess, að vísa bæri málinu í heild sinni frá ÖÓMI ........0.0 uss 182 Nefnd, sem starfaði eftir 33. gr. laga nr. 56/1973, var skipuð þrem mönnum. Þeim var persónulega stefnt í máli fyrir Hæstarétti. Þeir höfðu uppi kröfu um frávísun frá héraðs- dómi og studdu hana þeim rökum, að álitsgerð lögskip- aðrar nefndar, sem hefði það hlutverk að meta hæfni um- sækjenda um ýmsar læknisstöður, væri sérfræðileg álits- gerð, sem ekki væri á færi manna án svipaðrar þekking- ar að dæma um. Yrði krafa um að hrófla við þeirri álits- gerð ekki borin undir dómstóla. Ennfremur töldu þeir málatilbúnað stefnanda með þeim hætti, að andstætt væri 67. gr. eml., þar sem Í raun væri verið að leita álits dóm- stóla á því lögfræðilega atriði, hvort nefndin hefði farið að lögum, án þess að það væri tengt ákveðinni dómkröfu um rétt stefnanda til handa. Loks reistu stefndu frávís- unarkröfu sína á því, að borgarstjórn Reykjavíkur og stjórn sjúkrastofnana Reykjavíkurborgar ættu óskipta sakaraðild í málinu með nefndarmönnum. Þar sem þess- um aðilum hefði ekki verið stefnt í málinu, bæri að vísa því frá dómi skv. ákvæðum 46. gr. eml, Stefndu höfðu haft uppi frávísunarkröfu, byggða á sömu forsendum fyrir hér- aðsdómi, en þeirri kröfu hafði verið hrundið með úrskurði héraðsdóms. Stefndu höfðu ekki áfrýjað þeim úrskurði, þegar þeir gagnáfrýjuðu hinum áfrýjaða efnisdómi. Ómerkingar og frávísunarkrafa þeirra var samkvæmt (því, CIV Efnisskrá Bls. sem að framan segir, reist á ástæðum, sem sjálfkrafa leiddu til frávísunar, ef réttar hefðu verið, og taldi Hæsti- réttur, að þær kæmu því engu að síður til álita fyrir Hæstarétti, þótt úrskurðinum hefði ekki verið áfrýjað sérstaklega um leið og efnisdómi. Hæstiréttur taldi, að það væri að vísu ekki á valdi dómstóla að hnekkja hinni sérfræðilegu álitsgerð. Það skyti þó ekki loku fyrir, að dómstólar gætu dæmt um, hvort stefndu hefðu farið að lögum í dómnefndarstarfi sínu. Leiddi 66. gr. eml. því ekki til ómerkingar héraðsdóms og frávísunar málsins frá dómstólum. Talið var, að ráða mætti af málflutningi og kröfugerð stefnanda, að hann leitaði úrlausnar dómstóla um lagaatriði, sem vörðuðu starfsgengi tiltekins læknis í tiltekna stöðu. Allt um það þóttu kröfur aðaláfrýjanda ekki með því marki brenndar, að vísa bæri þeim í heild frá dómi vegna ákvæðis 67. gr. eml, Loks var ekki fallist á það með gagnáfrýjendum, að 46. gr. eml. ætti við í máli þessu. Frávísunarkrafan var því ekki tekin til greina .... 268 Árið 1977 var stofnað sjálfseignarfélagið Dýraspítali Watsons. Danskur dýralæknir, G, sótti um lækningaleyfi við spítala þennan. Landbúnaðarráðherra leitaði umsagnar yfirdýra- læknis. Í umsögn sinni lýsti yfirdýralæknir yfir því, að hann treysti sér ekki til að mæla með því, að G yrði veitt leyfi til að stunda dýralækningar hér á landi. Að fenginni þessari umsögn taldi landbúnaðarráðuneytið sig ekki geta orðið við beiðni um lækningaleyfi til handa G. Dýraspítalinn og G höfðuðu þá mál á hendur P yfirdýra- lækni og kröfðust þess, að ógilt yrði með dómi synjun hans um meðmæli með því, að G yrði veitt leyfi til að stunda dýralækningar við dýraspítalann. Einnig, að viður- kennt yrði með dómi, að þessi synjun yfirdýralæknis væri ólögmæt. Héraðsdómari taldi, að dómkrafa stefnanda fæli ekki í sér kröfu um úrlausn ákveðins réttarágreinings, sem stefnendur hefðu sýnt fram á, að þeir hefðu lögvarða hagsmuni af að fá skorið úr. Dómkrafa þeirra fæli í sér kröfu um lögfræðilega álitsgerð. Með vísan til 47. gr. eml. yrði að telja kröfugerð, sem fæli í sér kröfu um slíka almenna könnun lagaskilyrða án sýnilegra réttarhags- muna, ódómhæfa. Vísaði hann því málinu frá dómi, Hæsti- réttur taldi, að sóknaraðilar ættu lögvarða hagsmuni af því, að fá úr því leyst af dómstólum, hvort synjun yfir- dýralæknis væri gild. Þar sem kröfum sóknaraðila væri réttilega að yfirdýralækni beint, bæri að fella hinn kærða dóm úr gildi og vísa málinu heim í hérað til efnismeðferð- ar og dómsálagningar að nýju. Sératkvæði .............. 406 Í máli einu varð ágreiningur út af verki, sem Þ vann fyrir R Efnisskrá CV Bls. og Ú með traktorsgröfu í Njarðvíkurkaupstað. Þ átti heima í Garðakaupstað, en R og Ú í Reykjavík. Þ höfð- aði mál á hendur R og Ú fyrir bæjarþingi Njarðvíkur og Keflavíkur vegna ágreinings þessa. R og Ú sóttu ekki þing. Aðilar höfðu ekki samið um, að málið yrði rekið fyrir bæjarþingi Njarðvíkur og Keflavíkur og ekki var talið, að Þ hefði haft heimild skv. 85. gr. eml. eða öðrum ákvæðum þeirra laga til að höfða málið þar. Af þessum sökum var héraðsdómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi, Fjárnámsgerð, sem áfrýjað var, var felld úr Bildi ..........0..002020 00 re ss 566 Stjórn hlutafélagsins S höfðaði mál á hendur G og krafðist þess, að viðurkennt yrði, að rift væri samningum máls- aðilja um sölu S á 8 hlutabréfum í félaginu til E gegn greiðslu á tiltekinni fjárhæð. Til vara krafðist S þess, að hlutabréfin yrðu talin eign S sem forkaupsréttarhafa gegn tiltekinni greiðslu. Aðalfundur í S hafði verið hald- inn í desember 1979. Talið var, að slíkir annmarkar hefðu verið á boðun til aðalfundarins, að hann væri ekki lög- mætur aðalfundur. Þótti því ljóst, að kosning sú, sem stjórnarmenn S, þeir, sem að málssókninni stóðu, byggðu umboð sitt á, veitti þeim ekki vald til að binda S. Var málinu því vísað frá héraðsdómi. Áður hafði verið kveð- inn upp í málinu úrskurður, þar sem frávísunarkröfu G var hafnað. Héraðsdómurinn var ekki talinn bundinn af þeim úrskurði um frávísunarkröfur G, sbr. 3. málsgrein 108. gr. eml. ..............000 s.s 665 Í höfðaði áskorunarmál á hendur F til greiðslu víxils. Mál- inu var vísað frá héraðsdómi, vegna þess að það hefði ver- ið höfðað á röngu varnarþingi. Frávísunaráritunin var kærð til Hæstaréttar, sem staðfesti hana, þar sem ekki væri víst, að stefnubirting hefði verið fullnægjandi Sjá kærumál og víxilmál ...............0.0..00.. 0 896 G höfðaði mál á hendur fjármálaráðherra f. h. ríkisins til heimtu vangoldinna vaxta og verðbóta af innstæðu sinni á sparimerkjareikningi hjá innlánsdeild Byggingarsjóðs ríkisins. Hér var um að ræða fé, sem greitt hafði verið vegna hans inn á reikninginn á tilteknu tímabili sem svo- nefnt skyldusparnaðarfé. Húsnæðisstofnun ríkisins, er sjálfstæð stofnun, sem lýtur sérstakri stjórn, húsnæðis- málastjórn, og heyrir undir félagsmálaráðuneyti. Innláns- deild byggingarsjóðsins lýtur og þeirri stjórn. Af hálfu fjármálaráðherra var því ekki mótmælt, að G beindi kröf- um sínum gegn honum, en lýst því viðhorfi, að eigi hefði verið rétt að beina málssókninni að Byggingarsjóði ríkis- ins, þar sem einungis þær B-hluta ríkisstofnanir, sem Efnisskrá standa sjálfar undir kostnaði af starfsemi sinni með sölu og þjónustu af einhverju tagi og yrðu þannig ekki háðar framlögum á fjárlögum, geti verið sjálfstæðir aðilar dómsmála. Í dómi Hæstaréttar sagði, að stjórn Byggingar- sjóðs ríkisins hefði frá öndverðu verið falin sérstakri stjórn, að mestu leyti þingkjörinni, sem stjórnarfarslega heyrði undir félagsmálaráðherra. Sú stjórn, húsnæðis- málastjórn, væri sá aðili, sem til þess væri bær að lögum að vera í fyrirsvari fyrir byggingarsjóð í hvers konar lögskiptum og í dómsmáli sem þessu, þegar G krefði um vangoldna innstæðu sína í sjóðnum. Yrði ekki á það fall- ist, að það ætti einhverju að breyta í þessu efni, að bygg- ingarsjóður ríkisins væri stofnun á B-hluta fjárlaga, sem ekki standi „undir kostnaði af starfsemi sinni með sölu á vöru eða þjónustu“. Var ekki talið, að reikningsleg sund- urliðun á fjárlögum gæti leitt til þess að raskað yrði þeirri verkaskiptingu á sviði stjórnsýslu, sem lög mæltu gagn- gert fyrir um. Ekki væri í lögum ákvæði um, að þeir, sem fjárkröfur ættu á Byggingarsjóð ríkisins, gætu krafist þess að fá þær greiddar beint úr ríkissjóði. Ekki var tal- ið, að bent hefði verið á sérstaka lagaheimild fyrir fjár- málaráðherra til að greiða beint úr ríkissjóði vexti og verðbætur af fé, sem ávaxtað væri í innlánsðeild bygg- ingarsjóðsins sem skyldusparnaðarfé. Af málsreifun aðila kæmi fram, að mál þetta væri ekki aðeins lagt fyrir dóm- stóla til að afla G dóms fyrir kröfu sinni, heldur eigi síð- ur til þess, að skýrt fordæmi fengist til eftirbreytni fyrir innlánsdeild byggingarsjóðs í lögskiptum sínum við aðra eigendur skyldusparnaðarfjár. Að þessu athuguðu var héraðsdómur, sem var efnisdómur í málinu, ómerktur, svo og málsmeðferð, og málinu vísað sjálfkrafa frá héraðs- dómi. Tveir hæstaréttardómarar töldu, að ekki væri ástæða til að ómerkja héraðsdóm og vísa málinu frá hér- aðsdómi, heldur mætti leggja efnisdóm á málið, þar sem fjármálaráðherra hefði viðurkennt aðild sína að málinu og skuldbundið ríkissjóð til að greiða skuld samkvæmt dóminum, ef til kæmi. Skipti ekki máli eftir réttarfars- reglum, þótt skuldbindingin væri tengd ákveðnum skýr- ÍNÐUM .0...000een rns E og F kröfðust riftunar á kaupsamningi um vélbát, sem Cc og D höfðu selt þeim. Riftunarkrafan var tekin til greina. E og F kröfðust þess einnig, að C og D skiluðu aftur verð- mætum, sem þeir höfðu látið þeim í té vegna kaupanna, þar á meðal nokkrum víxlum. Um suma þessara víxla var upplýst, að C og D væru hvorki eigendur þeirra né dóm- krafna samkvæmt þeim, og var málinu að því leyti vísað Bls. 965 Efnisskrá frá héraðsdómi .............000000eee0se sn Fjórir menn höfðuðu mál á hendur hlutafélaginu F og „hlut- höfum í F h/f, sem ekki voru áskrifendur að hlutafé samkvæmt skrá, sem fylgdi stofnsamningi félagsins hinn 17. apríl 1981“, Stefnendur gerðu m. a. þá kröfu, að hluta- fjáraukning, sem ákveðin kynni að verða af tilteknum aðalfundi, yrði boðin hluthöfum í hlutfalli við hlutafjár- eign, sem nú væri fyrir hendi. Héraðsdómsstefna í mál- inu var birt í Lögbirtingablaði. Sótt var þing af hálfu F, en ekki af hendi annarra stefndu. Talið var, að sóknar- aðilar hefðu ekki sýnt fram á, að fyrir hendi væru skil- yrði skv. 2. mgr. 95. gr. emil. til að birta mætti varnaraðil- um, hluthöfum í F, stefnu með þeim hætti, sem gert var með birtingu í Lögbirtingablaði. Var kröfum stefnenda á hendur hluthöfum í F því vísað frá héraðsdómi, Þá var talið, að framangreind dómkrafa lyti að ákvæðum, sem hluthafafundur félagsins gæti tekið í framtíðinni, og dóm- urinn gæti því ekki eðli máls samkvæmt tekið þessa ákvörðun um málefni félagsins fyrir hluthafafund. Hér væri því um sakarefni að ræða, sem samkvæmt eðli sínu sætti ekki lögsögu dómsins, og var þessum kröfuliði því skv. 66. gr. eml. vísað frá héraðsdómi .................. 2. Frá Hæstarétti. Þ áfrýjaði máli. Honum hafði verið stefnt til réttargæslu í héraði, en ekki til varnaraðildar. Honum var því ekki tal- ið heimilt að áfrýja málinu og var áfrýjun hans vísað frá Hæstarétti ..................00000. 00. se Áfrýjunarfrestur samkvæmt 1. mgr. 20. gr. laga nr. 75/1973 var liðinn, er áfrýjandi áfrýjaði máli. Var áfrýjun hans því vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti ...................... Í áfrýjunarstefnu var ekki greint, í hvaða skyni fjárnámsgerð var áfrýjað, né hverjar væru dómkröfur áfrýjanda, að því er hana varðaði, Var þetta talið andstætt brýnu boði 3. tl. 2. mgr. 34. gr. laga nr. 75/1973 og kröfum áfrýjanda um niðurfellingu fjárnámsgerðarinnar sjálfkrafa vísað frá Hæstarétti ................22222.. 00. Bú B var tekið til gjaldþrotaskipta. Hótel E krafðist greiðslu á lýstri kröfu sinni í búið með skuldajöfnuði. Úrskurður skiptaréttar féll á þá leið, að kröfu E var hafnað. E kærði Þennan úrskurð til Hæstaréttar, sem taldi lagaheimild skorta til kæru úrskurðarins, sbr. 1. mgr. 2. tl. b. 21. gr. laga nr. 75/1973. Var málinu því vísað frá Hæstarétti .... B. Opinber mál. 1. Frá héraðsdómi. 1573 266 496 633 CVIlI Efnisskrá Rannsóknarlögregla ríkisins krafðist þess, að yfirlæknum Kleppsspítalans yrði með úrskurði lýst rétt og skylt f. h. spítalans að annast geðheilbrigði H og vistun hans á spítalanum, meðan á rannsókn stæði. Þessari kröfu var vísað frá dómi ..........00000 00 senn Tveir menn voru ákærðir. Ekki var greint í ákæru, hvert væri andlag brots þess, sem öðrum þeirra var gefið að sök, og óljóst komist að orði um það í hverju brot það, sem hin- um væri gefið að sök, væri fólgið. Þótti lýsing á brot- um ákærðu eigi fullnægja kröfum 2. mgr. 115. gr. laga nr. 74/1974, sbr. 19. gr. laga nr. 107/1976. Var hinn áfrýj- aði dómur því ómerktur og ákæruatriði þessu vísað frá héraðsdómi. Sératkvæði ...........000.00000 0... 0... Opinbert mál var höfðað á hendur I fyrir brot á 257. gr. hgl. G gerði skaðabótakröfu á hendur I í máli þessu. Í var sýknuð af kröfum ákæruvalds, svo og af skaðabótakröf- unni. G áfrýjaði dóminum, að því er varðaði skaðabóta- kröfuna, sbr. 2. mgr. 147. gr. laga nr. 74/1974 og krafðist þess, að henni yrði vísað frá héraðsdómi. Var sú krafa tekin til greina, sbr. 3. mgr. 146. gr. nefndra laga ...... 2. Frá Hæstarétti. Rannsóknarlögreglustjóri ríkisins krafðist þess, að bæjar- fógetinn í Kópavogi skipaði handteknum manni réttar- gæslumann. Bæjarfógetinn synjaði þessari kröfu. Rann- sóknarlögreglustjóri kærði þessa synjun til Hæstaréttar. Talið, að kæruheimild af hálfu almenningsvalds sé í hönd- um ríkissaksóknara, nema lög segi annað. Kæruheimild vegna framangreindrar synjunar væri því í höndum ríkis- saksóknara, en ekki rannsóknarlögreglustjóra ríkisins. Var málinu því vísað frá Hæstarétti .............002.2.. Ákærður maður krafðist þess, að dómari í opinberu máli viki sæti, vegna þess að hann væri vanhæfur. Dómarinn kvað upp úrskurð, þar sem hann hafnaði kröfu ákærða. Ákærði kærði úrskurð þennan til Hæstaréttar. Hann aflaði ekki leyfis ríkissaksóknara til að kæra úrskurðinn skv. 1. tl. 171. gr. laga um meðferð opinberra mála. Var málinu því vísað frá Hæstarétti .............020000 0... nn Sama sakarefni ............000000. 00 sn Ö krafðist þess, að dómari í opinberu máli viki sæti. Dóm- arinn hratt kröfu þessari með úrskurði. Ö kærði úrskurð- inn til Hæstaréttar, en þar sem hann hafði ekki leitað leyfis ríkissaksóknara til kærunnar í tæka tíð, skv. 1. tl. 171. gr., sbr. 2. og 3. mgr. 174, gr. laga um meðferð opinberra mála, var málinu vísað frá Hæstarétti ...... Sama sakarefni .............0.0000.n eens Bls. 1129 1300 1307 ot 1429 1432 Efnisskrá Frestir. Er mál kom fyrir í Hæstarétti 1. apríl 1981, synjaði stefndi um frest, og krafðist þess, að málinu yrði vísað frá Hæstarétti. Af hálfu áfrýjanda höfðu ekki verið færðar fram neinar ástæður fyrir frestbeiðni hans. Að svo vöxnu máli þótti því ekki fært að fresta málinu lengur gegn andmælum stefnda. Var það fellt niður og áfrýjandi dæmdur til að greiða stefnda málskostnað fyrir Hæsta- rétti ........00000.0000 ens 569, 570, Stefndi í máli einu krafðist þess að fá frest til gagnaöflunar. Stefnandi neitaði um frestinn. Dómari kvað upp úrskurði og veitti frestinn, m. a. af því, að hann taldi, að málið yrði ekki rekið samkvæmt ákvæðum XVII. kafla eml. Stefn- andi kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem staðfesti hann ........00000000nes nes Friðhelgi einkalífs. A ruddist í heimildarleysi inn í íbúð, hafðist þar við hluta dags og stal þaðan skartgripum. Hann var dæmdur til refsing- ar fyrir brot á 231. og 244. gr. hgl. ÁA var vanaafbrota- maður og refsing hans var ákveðin fangelsi í 6 mánuði .. Fundið fé. Sjá ólögmæt meðferð fundins fjár. Fyrning sakar. H bakarameistari var kærður fyrir verðlagsbrot 12. desember 1974 með kæru verðlagsstjóra til verðlagsdóms Reykjavík- ur. Málið var tekið til rannsóknar 18. s. m. Ákæra var gef- in út 18. apríl 1975 og birt H 7. maí s. á. Vitnaleiðsla fór fram í verðlagsdóminum 18. júní 1975. Síðan gerðist ekkert í málinu, uns það var tekið fyrir tvisvar sinnum í dómi í maí 1977 til að leggja fram skjöl, en sum þessara skjala höfðu borist dóminum löngu fyrr. Síðan leið tæp- lega eitt og hálft ár uns málið var tekið fyrir að nýju, án þess að séð yrði, að neitt hefði verið unnið að rannsókn þess þann tíma. Hin löngu hlé, sem urðu á dómprófun málsins bæði fyrir og eftir dómþingin í maí 1977, áttu ekki rót að rekja til þess, að sakborningur kæmi sér undan rannsókn. Þegar þessi rannsóknarferill var virtur, var talið, að sök væri fyrnd skv. 1. tl. 81. gr. og 2. mgr. 82. gr. hgl. Var H því sýknaður af kröfum ákæruvalds í málinu. Héraðsdómari var víttur fyrir þessa óhæfilegu meðferð málsins. Í héraði hafði H verið dæmdur til greiðslu sektar ..........020.20000 0... Gagnfær farmskírteini. CIX Bls. 571 1040 261 CX Efnisskrá Gagnsakir, Sjá áfrýjun. Gallar. M keypti notaðan bíl af Ö. Vélin reyndist gölluð. M var dæmd- ur til að greiða Ö skaðabætur. Sjá lausafjárkaup og skaðabætur .........00200000 00 renn G keypti hús af R. Það reyndist gallað og krafði G R um skaðabætur. R var sýknaður. Sjá fasteignakaup og skaða- bætur .........000000.eses sr V keypti notaðan bíl af E. Hann reyndist gallaður og var E dæmdur til að greiða V skaðabætur ........0200000000.. X keypti kjallaraíbúð af Y. Gallar komu í ljós í íbúðinni og var Y dæmdur til að greiða X skaðabætur. Sjá fasteigna- kaup .....0000000n es 416, Gatnagerðargjald. Með lögum nr. 51/1974 var sveitarstjórnum heimilað að ákveða með samþykkt, sem ráðherra staðfesti, að inn- heimta sérstakt gjald, sem varið skyldi til framkvæmda við að setja bundið slitlag á götur í sveitarfélaginu og til lagningar gangstétta. Gjald þetta var nefnt gatnagerðar- gjald. Samkvæmt 7. gr. laganna fylgir gatnagerðargjaldi, sem lagt er á með stoð í 3. gr. laganna, lögveð í viðkom- andi fasteign. 1975 var sett reglugerð um gatnagerðar- gjöld í Eskifjarðarkaupstað, og sama ár var lagt gatna- gerðargjald á húseign R á grundvelli þeirrar reglugerðar og framangreindra laga. R greiddi fyrstu greiðslu, en neit- aði frekari greiðslu, þar sem hann kvað lögin um gatna- gerðargjöld vera andstæð stjórnarskránni, og reglugerð- ina mun víðtækari en lögin heimiluðu. Bæjarsjóður Eski- fjarðar lét ekki gera lögtak í húseign R til tryggingar gatnagerðargjaldinu, en valdi þá leið til heimtu gjaldsins að óska eftir uppboði á fasteign R á grundvelli laga nr. 49/1951 um sölu lögveða án undangengins lögtaks. Í 1. gr. þeirra laga segir, að áður en eign sú, sem lögveð er mælt í, sé seld, skuli birta með mánaðar fyrirvara almenna áskorun um greiðslu gjaldanna í dagblaði eða á annan venjulegan hátt og tilkynna skrásettum eiganda lögveðs- ins með ábyrgðarbréfi, sem borið sé út, að óskað verði uppboðs á veðinu, verði skuldin eigi greidd innan 30 daga frá dagsetningu tilkynningarinnar. Í málinu var leitt í ljós, að hvorki var birt almenn áskorun um greiðslu framangreindra gjalda, sem lögð voru á R af hálfu kaup- staðarins, né honum tilkynnt með þeim hætti, sem 6. gr. laganna áskilur, að óskað væri uppboðs á veðinu. Þar sem hér var talið vera um ófrávíkjanleg skilyrði að ræða, og Bls. 1399 1422 1512 1524 Efnisskrá CXI Bls. kaupstaðurinn gætti þeirra eigi, og ennfremur að lögtak hafði ekki heldur verið gert fyrir gjöldunum, var synjað um framgang uppboðsins ..............0000. nr. 00. 160 Geðheilbrigðirannsókn. Maður, sem hafði orðið mannsbani, var látinn sæta geðrann- SÓKN .......02000000 s.s 639 Karlmaður, 45 ára að aldri, var sakaður um að hafa haft kynmök við 11 ára gamlan dreng. Hann var úrskurðaður til að sæta gæsluvarðhaldi í 40 daga og til að sæta geð- rannsókn, meðan á varðhaldinu stæði. Hann kærði úr- skurðinn til Hæstaréttar, sem taldi gæsluvarðhaldstím- ann hæfilega ákveðinn allt að 4 vikum, en ekki efni til að mæla svo fyrir á þessu stigi málsins, að varnaraðili sætti geðheilbrigðirannsókn .................0... 00... 684 H, rúmlega þrítugur karlmaður, var grunaður um að hafa haft kynferðisleg mök við 14 ára dreng. Honum var með úrskurði gert að sæta gæsluvarðhaldi í 2 vikur og gang- ast undir geðrannsókn á gæsluvarðhaldstímanum. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem taldi hvorki rann- sóknarnauðsynjar né aðrar lagaástæður leiða til þess, að hann þyrfti á þessu stigi rannsóknar að sæta gæsluvarð- haldi. Þá var og tekið fram, að hann hefði samþykkt að gangast undir geðrannsókn. Úrskurðurinn var því felld- ur Úr gildi ............0...00..0000. se 1036 H var handtekinn af lögreglu, þar sem hann var að sletta einhverjum vökva, sennilega tjöru, á Stjórnarráðshúsið. Rannsóknarlögregla ríkisins gerði kröfu um, að H yrði með úrskurði gert að sæta gæsluvarðhaldi og geðrann- sókn vegna gruns um brot gegn 177. og 2. mgr. 257. gr. hgl. Yrðu skilyrði til gæsluvarðhalds ekki talin vera fyr- ir hendi, var þess krafist, að H yrði úrskurðaður til geymslu á Kleppsspítalanum í Reykjavík, og yfirlæknum Kleppsspítalans yrði með úrskurði lýst rétt og skylt fyr- ir hönd sjúkrahússins að annast geðheilbrigðirannsókn á H og vistun hans á Kleppsspítalanum meðan á þeirri rannsókn stæði. H hafði samtals 5 sinnum verið kærður fyrir sambærilegan verknað á árunum 1972 til 1976. Kraf- an um geðheilbrigðirannsókn var tekin til greina, en kröfu um gæsluvarðhald og geymslu á Kleppsspítala var synjað. Kröfunni um skyldu yfirlækna Kleppsspítalans fyrir hönd spítalans til að annast geðheilbrigðirannsókn á H var vísað frá dómi ..............00...0... 0... 1129 Sjá gjaldeyriskaup ............0...00000vs ss 4C9 CXII Efnisskrá Bls. Gerðardómsmál. Með farmsamningi 14. mars 1972 tókst félagið M, skrásett í Panama, á hendur að flytja saltfarm með skipi á hafn- ir á svæðinu frá Vestmannaeyjum til Breiðafjarðar. Í 16. gr. farmsamningsins voru ákvæði þess efnis, að hvers- konar deilum út af honum, er upp kynnu að koma milli samningsaðila, skyldi vísa til gerðardóms tveggja manna í Glasgow, þó ekki lögfræðinga. Olía komst í saltfarminn. Af þessu reis deila milli M, móttakanda saltfarmsins, og G, út af greiðslu farmgjalds, aukabiðdögum, skoðunar- kostnaði og skaðabótum vegna skemmda á farmi og fleira. Þessari deilu var vísað til gerðarðdómsins. Hinn 12. maí 1975 kvað hann upp dóm sinn og var G gert að greiða M alls 8.342,60 sterlingspund. Var þar í innifalinn kostnaður svo og 8,5% ársvextir til gerðardðómsdags. G vildi ekki hlíta gerðarðómi þessum, sem hann taldi ekki gildan, Höfðaði M því mál á hendur G fyrir sjó- og versl- unardómi og krafði hann um fjárhæð þá, sem gerðardóm- urinn hafði dæmt. Héraðsdómur tók kröfu hans til greina og dæmdi G til að greiða M framangreinda fjárhæð ásamt 13% ársvöxtum frá uppkvaðningu gerðardóms til greiðslu- dags. Dómi þessum áfrýjaði G til Hæstaréttar og krafð- ist ómerkingar héraðsdóms, en til vara sýknu og lækkunar vaxta. Byggði hann kröfu sína um ómerkingu á því, að gerðardómsmálið fyrir gerðardóminum Í Glasgow svo og dómsmálið fyrir sjó- og verslunardóminum hefði í raun réttri verið rekið af enskri lögfræðiskrifstofu, en ósannað væri, að skrifstofa þessi væri rétthafi þeirra hagsmuna, sem um var deilt í málinu. Sýknukröfuna reisti hann á því, að gerðarmenn hefðu ekki báðir verið búsettir í Glasgow, eins og átt hefði að vera samkvæmt gerðardóms- ákvæði samningsins. Þeir hefðu og farið rangt að, er þeir við meðferð gerðardómsmálsins beittu skoskum lögum, og loks hefði úrskurður þeirra eigi verið rökstuddur, eins og skylt væri að íslenskum lögum. Í héraði hafði G uppi fleiri málsástæður en fallið var frá þeim fyrir Hæstarétti. Ekkert þótti fram komið í málinu, er styddi fullyrðingu þá, sem ómerkingarkrafa G byggðist á. Þessi krafa hafði heldur ekki verið höfð uppi í héraði og var hún því ekki tekin til greina. Að því er sýknukröfuna varðaði, sagði í dómi Hæstaréttar, að í gerðardómssamningnum segði einungis, að gerðardómurinn skyldi starfa í Glasgow, en ekki, að gerðarðómsmenn skyldu vera búsettir þar í borg. Þá sagði, að stefndi hefði samið sig undir gerðardóms- meðferð í máli þessu í Glasgow. Þar af leiddi, að í mál- inu ætti að beita skoskum lögum. Þá var ekki fallist á, Efnisskrá CXTlI Bls. að niðurstöður gerðardómsins væru óskýrar, og þar sem það var ekki skilyrði samkvæmt skosku gerðardómslög- unum, að gerðardómar væru rökstuddir, var þeirri máls- ástæðu G hrundið. Um vexti sagði, að ekki væru fram komnar nægar ástæður fyrir því, að M ætti að fá hærri dráttarvexti eftir 12. maí 1975 en fyrir þann tíma. Voru dráttarvextir því ákveðnir 8,5% á ári. Var héraðsdómur- inn staðfestur með þeirri breytingu ............000.0..... 898 Íslenskt félag, A, skuldbatt sig til að selja dönsku félagi, B, íslenskt lúðumél. Var mélið um 1900 sekkir, samtals 95.000 kg. Í ljós kom, er mélið var komið til Danmerkur, að það var gallað. Í samningi aðila var ákvæði um, að ágreining- ur, sem upp kæmi milli þeirra, yrði útkljáður af gerðar- dómi í Lundúnum, er starfaði á vegum The Grain and Feed Trade Association, GAFTA. Er skemmdirnar komu í ljós, krafðist B skaðabóta úr hendi A. Þegar A sinnti ekki bótakröfunni, vísaði B ágreiningnum til gerðardóms GAFTA. B tilkynnti A um þetta. A tilnefndi ekki mann í gerðardóminn og lét ekki sækja þing af sinni hálfu. Úr- skurður gerðardómsins gekk A í vil. Þá skaut B málinu til áfrýjunargerðardóms GAFTA. A sótti ekki þing fyrir gerðardóminum. Niðurstaða hans varð sú, að A skyldi greiða B tiltekna fjárhæð í skaðabætur. A greiddi ekki skaðabæturnar. Höfðaði B þá mál á hendur Á til heimtu þeirra. A krafðist sýknu og byggði þá kröfu sína eingöngu á því, að gerðin væri ógild, þar sem A hefðu ekki verið afhentar kröfur og gögn, sem B hefði lagt fyrir gerðar- dóminn. Á þetta var ekki fallist og m. a. tekið fram, að við það yrði að miða, að B hefði afhent gerðardóminum eintök, sem A gat kynnt sér, af þeim skjölum, sem vörð- uðu málatilbúnað B fyrir gerðardóminum. Þá hafði því ekki verið haldið fram, að framlagning skjala af hálfu B fyrir gerðardóminum hefði verið ófullnægjandi skv. enskum réttarfarsreglum, og ekki var heldur talið, að með framlagningu skjalanna hefði verið brotið gegn grund- vallarreglum íslensks réttar með þeim hætti, að gerðar- dómsúrlausnin yrði af þeirri ástæðu ekki lögð til grund- vallar aðfararhæfum dómi hér á landi. Ekki var talið, að B hefði fortakslaust verið skylt að senda eintök þeirra skjala, sem um var deilt, beint til A og ekki varð séð, að A hefði haft uppi nein tilmæli við B um, að hann af- henti honum skjölin. Var A dæmt til að greiða B þá fjár- hæð, sem gerðardómurinn hafði ákveðið. Einn hæstaréttar- dómari greiddi sératkvæði og taldi, að meðferð málsins fyrir gerðardóminum hefði verið svo áfátt, að lagagrund- völl skorti til að veita gerðardómsúrlausninni aðfararhæfi CXIV Efnisskrá hér á landi ............2.eeeesesessesrr Gjafsókn. Gjafvörn .......0lr0ð 182, 247, 965, 1113, 1584 Sjá veðskuldabréf ..........0.0.20000000.eennnernerr err Gjaldeyriskaup. Hjónin J og G fóru til Lundúna 27. ágúst 1974. Daginn áður keyptu þau 305 sterlingspund af Landsbanka Íslands. Hinn 21. ágúst hafði Seðlabanki Íslands gefið út tilkynningu um, að gengisskráning yrði felld niður frá 21. ágúst að telja, en meðan þannig stæði, mundu gjaldeyrisviðskipta- bankarnir, þegar nauðsyn krefði, selja gjaldeyri með því skilyrði, að viðskipti, sem þannig færu fram, yrðu endan- lega gerð upp á fyrsta opinberu gengi, sem skráð yrði, eft- ir að regluleg gjaldeyrisviðskipti yrðu tekin upp að nýju. Mundu gjaldeyrisbankarnir taka vegna slíkra viðskipta 25% tryggingarfé umfram síðasta gengi, sem skráð var. J og G var gert að greiða gjaldeyrinn með þessum kjör- um. J og G kröfðust þess, að Landsbankinn endurgreiddi þeim tryggingarféð. Í héraði var Landsbankinn dæmdur til að endurgreiða J og G 3.771 krónu, en það var sú fjár- hæð, sem eftir stóð, þegar búið var að gera upp gjaldeyris- kaupin á hinu nýja gengi. J og G áfrýjuðu dóminum til Hæstaréttar. Í dómi hans sagði, að á þeim tíma, sem hér skipti máli, hafi ekki verið nein ákvæði í lögum, sem gagngert heimiluðu Seðlabankanum að fella niður með öllu hina daglegu gengisskráningu að því leyti, sem henni mátti við koma. Eigi var þó talið, að Landsbankanum hefði verið skylt að selja J og G gjaldeyri á því gengi, sem síðar hafði verið skráð, eftir að Seðlabankinn hafði fellt niður gengisskráningu frá og með 21. ágúst, heldur hafi bankanum verið heimilt, úr því að hann afhenti aðal- áfrýjendum ferðagjaldeyri, að áskilja sér, að hann yrði greiddur á því gengi, sem skráð yrði, þegar gengisskrán- ing hæfist að nýju. Tekið var fram, að enginn ágreining- ur væri með aðiljum um að Landsbankanum bæri að end- urgreiða þær 3.771 krónu, sem í héraðsdómi greindi, en þar sem J og G hefðu hvorki gert varakröfu fyrir héraðs- dómi um endurgreiðslu þess fjár, né heldur hefðu þau gert varakröfu fyrir Hæstarétti um staðfestingu héraðs- dómsins að því leyti, yrði að skilja málflutning þeirra svo, að eigi væri krafist dóms um þessa fjárhæð sérstak- lega. Var Landsbankinn því sýknaður af kröfum aðal- áfrýjenda í málinu. Sératkvæði ...........000.0.0.0.. 00. Efnisskrá CXV Bls. Gjaldþrotaskipti. Sjá og skipti. Hinn 20. janúar 1978 kom fram krafa um, að bú hlutafélags- ins S yrði tekið til gjaldþrotaskipta. Fylgdi beiðni þessari endurrit árangurslausrar lögtaksgerðar. Skiptaréttur var haldinn 3. okt. 1978 til að skrifa upp eignir. Kom þá fyr- ir réttinn JR, sem sagður var stjórnarmaður í félaginu. Kvað hann félagið alveg eignalaust. Hinn 31. júlí 1980 var tekið fyrir í skiptarétti að ljúka skiptameðferð þrotabús S. Voru þá lögð fram ljósrit skattaframtala 1977 og 1978. Í þeim báðum sagði, að eignir félagsins væru varasjóður, rúmlega 100.000 krónur. Bókað var, að lýstar kröfur næmu rúmum 860.000 krónum. Síðan var bókað: „Þar sem engar eignir fundust í búinu verður að ljúka skiptunum skv, 33. gr. 1. 25/1929, án þess að nokkuð fáist upp í lýstar kröf- ur,“ Skiptameðferð búsins var þar með lokið. Þann 14. maí 1981 krafðist G þess, að skipti yrðu tekin upp að nýju. Ekki hafði hann neytt réttar síns til að kæra ákvörðun skiptaráðandans um að ljúka gjaldþrotaskiptunum. Beiðn- in var byggð á því, að þær forsendur, sem skiptalokin byggðust á, að búið væri eignalaust „hefðu ekki við rök að styðjast. Var á það bent, að löghald hafi verið gert í tilteknum eignum félagsins 1973 og það löghald hafi ver- ið staðfest með bæjarþingsdómi 1977. Skiptaráðandi hafnaði með úrskurði beiðni G um endurupptöku skipta- meðferðarinnar. G kærði þann úrskurð til Hæstaréttar, sem taldi, að rétt hefði verið skv. 23. gr., sbr, 90. gr. skiptalaga, að boða skiptafund í búinu, áður en skiptum var lokið, eftir 33. gr. laga nr. 25/1929. Settra lagareglna nyti að vísu ekki við um heimild til endurupptöku skipta almennt, en telja yrði, að reglur um þetta atriði, byggðar á fordæmum og almennum viðhorfum heimili endurupp- töku, ef nánari skilyrði eru uppfyllt. Nokkrar líkur væru komnar fram fyrir því, að eignir hefðu verið meiri, en vitað var um áður, og var hinn kærði úrskurður því felld- ur Úr gildi ............0..02. 000 1058 Ó stefndi Á og H persónulega til greiðslu skuldar. Þeir sóttu ekki þing í héraði og voru dæmdir óskipt til að greiða skuldina: ásamt vöxtum og málskostnaði. Þeir áfrýjuðu dóminum. Fram kom fyrir Hæstarétti, að H var ekki aðili að málinu persónulega, heldur hlutafélagið H. Var H því sýknaður, en héraðsdómur staðfestur að því er varðaði Á. Bú Á var undir gjaldþrotaskiptum, en talið var, að hann hefði lögmætra hagsmuna að gæta og væri því bær um að áfrýja málinu í eigin nafni, þótt bú hans væri und- ir gjaldþrotaskiptum, án þess að kanna viðhörf búsins til áfrýjunarinnar, Var hann því talinn réttur aðili málsins CXVI Efnisskrá fyrir Hæstarétti ............00.020000 0000 Greiðslufall. Greiðslustöðuun. H fór þess á leit við skiptaráðandann í Hafnarfirði, að hann heimilaði sér greiðslustöðvun í þrjá mánuði skv. II. kafla gjaldþrotaskiptalaga. Hann taldi eignir sínar nema um 790.000,00 krónum, en skuldir um 265.000,00 krónum. Skiptaréttur heimilaði með úrskurði greiðslustöðvun í allt að þrjá mánuði. Einn skuldheimtumanna H kærði úr- skurðinn til Hæstaréttar. Samkvæmt gögnum, sem lögð voru fyrir Hæstarétt, voru eignir H um 117.520,00 krón- um hærri en sagði í greiðslustöðvunarbeiðninni, og skuld- irnar 72.364 krónum hærri. Ástæðan fyrir beiðninni virt- ist hafa verið sú ein, að selja átti bifreið með lyftikrana, sem H átti, á nauðungaruppboði til lúkningar fjárnáms- kröfu. Talið var, að varnaraðili hefði ekki fært rök að því, að hann ætti í verulegum fjárhagsörðugleikum, sbr, 7. gr. laga nr. 6/1978. Var hinn kærði úrskurður því felldur úr gildi ...........200200 ones Gæsluvarðhald. Sakaður maður kærði gæsluvarðhaldsúrskurð Hæstaréttar. Úrskurðurinn var staðfestur 52, 67, 140, 229, 678, 762, 1052, 1413, 1480, 1520, Karlmaður, 45 ára að aldri, var sakaður um að hafa haft kyn- mök við 11 ára gamlan dreng. Hann var úrskurðaður til að sæta gæsluvarðhaldi í 40 daga og til að sæta geðrann- sókn, meðan á varðhaldinu stæði. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem taldi gæsluvarðhaldstímann hæfi- lega ákveðinn allt að 4 vikum, en ekki efni til að mæla svo fyrir á þessu stigi málsins, að varnaraðili sætti geð- heilbrigðisrannsókn .............02002000 0000. Rannsóknarlögregla ríkisins gerði kröfu til, að gæsluvarðhald manns, sem sakaður var um líkamsárás, yrði framlengt. Í greinargerð fyrir kröfunum sagði, að geðrannsókn væri nýhafin. Sakadómur hafnaði kröfunni. Úrskurðurinn var kærður til Hæstaréttar, sem staðfesti hann ............ H, rúmlega þrítugur karlmaður, var grunaður um að hafa haft kynferðisleg mök við 14 ára dreng. Honum var með úr- skurði gert að sæta gæsluvarðhaldi í 2 vikur og gangast undir geðrannsókn á gæsluvarðhaldstímanum. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem taldi hvorki rannsóknar- nauðsynjar né aðrar lagaástæður leiða til þess, að hann þyrfti á þessu stigi rannsóknar að sæta gæsluvarðhaldi. 630 1570 684 708 Efnisskrá CXVII Bls. Þá var og tekið fram, að hann hefði samþykkt að gang- ast undir geðrannsókn. Úrskurðurinn var því felldur úr gildi .........00000000 000 1036 Með úrskurði sakaðóms var sakaður maður úrskurðaður til að sæta gæsluvarðhaldi í 13 daga. Hann kærði úrskurð- inn til Hæstaréttar. Í dómi Hæstaréttar sagði, að greinar- gerð rannsóknarlögreglu ríkisins með kröfu hennar um, að varnaraðili skyldi sæta gæsluvarðhaldi, væri orðrétt tekin upp í hinn kærða úrskurð, Að öðru leyti væri engin grein gerð fyrir málavöxtum og ekki sérstaklega að ein- stökum kæruatriðum vikið af hálfu héraðsdómara. Þá hefði héraðsdómari ekki heldur greint að neinu leyti frá framburði varnaraðila. Hinn kærði úrskurður var talinn brjóta svo í bága við fyrirmæli 164. gr. laga um meðferð opinberra mála, að hann var ómerktur .........0.000.... 1046 H var handtekinn af lögreglu, þar sem hann var að sletta einhverjum vökva, sennilega tjöru, á Stjórnarráðshúsið. Rannsóknarlögregla ríkisins gerði kröfu um, að H yrði með úrskurði gert að sæta gæsluvarðhaldi og geðrann- sókn vegna gruns um brot gegn 177. og 2. mgr. 257. gr. hgl. Yrðu skilyrði til gæsluvarðhalds ekki talin vera fyrir hendi, var þess krafist, að H yrði úrskurðaður til geymslu á Kleppsspítalanum í Reykjavík, og yfirlæknum Klepps- spítalans yrði með úrskurði lýst rétt og skylt fyrir hönd sjúkrahússins að annast geðheilbrigðirannsókn á H og vistun hans á Kleppsspítalanum, meðan á þeirri rannsókn stæði. H hafði samtals 5 sinnum verið kærður fyrir sam- bærilegan verknað á árunum 1972 til 1976. Krafan um geðheilbrigðirannsókn var tekin til greina, en kröfu um gæsluvarðhald og geymslu á Kleppsspítala var synjað. Kröfunni um skyldu yfirlækna Kleppsspítalans fyrir hönd spítalans til að annast geðheilbrigðirannsókn á H var vísað frá dómi ............0202..000 enn 1129 Hafning máls. Sjá niðurfelling máls. Handtaka. Sjá ólögleg handtaka Hefð. Heimvísun. Sjá ómerking. Heiti félags. Hinn 20. janúar 1975 ritaði formaður F, Félags húsgagna- og innréttingaframleiðenda, boðsbréf, þar sem sagði, að á CXVIII Efnisskrá Bls. síðasta aðalfundi Húsgagnameistarafélags Reykjavíkur hefði verið einróma samþykkt að breyta nafni félagsins - í Félag húsgagna- og innréttingaframleiðenda. Félagið væri landsfélag. Ástæðan fyrir nafnbreytingunni væri fyrst og fremst sú að sameina alla húsgagna- og inn- réttingaframleiðendur á landinu í eitt félag. Meistarafélag húsasmiða í Reykjavík, M, höfðaði mál á hendur F og krafðist þess, að félagið yrði skyldað til að fella niður úr nafni sínu heitið „innréttinga“. Taldi M, að notkun stefnda á heitinu „innréttingar“ í nafni sínu væri brot á einkarétti M og villandi og því brot á lögum um órétt- mæta verslunarhætti svo og lögum um iðju og iðnað. M hélt því fram, að þrátt fyrir breytingu á nafni F, virðist félaginu eftir sem áður ætlað að vera stéttarfélag hús- gagnasmíðameistara, en því sé ætlað rýmra starfssvið en talið hafi verið samrýmast starfi stéttarfélaga, Að því leyti sem kröfugerð M var byggð á því, að F væri óheim- ilt að starfa sem meistarafélag með aðild fyrirtækja, var talið að M hefði ekki sýnt fram á, að sú starfsemi raskaði hagsmunum M þannig, að það ætti kröfu til, að nafni F yrði breytt. Þá var talið, að ekki hefði verið sýnt fram á það af hálfu M, að félagsmenn þess ættu að lögum einka- rétt á smíði hvers konar innréttinga úr tré. Þótti ekki í ljós leitt, að við breytingu þá, sem gerð var á nafni F, hefðu félagar þess gengið inn á svið innréttingasmíði, sem félagsmenn M kynnu að eiga rétt til einir. Var F því sýkn- að af kröfum M ............00.200 5000 ner 72 Hilming. Hjón. Sjá skipti. Hjúalög. Hjúskapur. Hlutafélög. Stjórn hlutafélagsins S höfðaði mál á hendur G og krafðist þess, að viðurkennt yrði, að rift væri samningum máls- aðilja um sölu S á 8 hlutabréfum í félaginu til E gegn greiðslu á tiltekinni fjárhæð. Til vara krafðist S þess, að hlutabréfin yrðu talin eign S sem forkaupsréttarhafa gegn tiltekinni greiðslu. Aðalfundur í S hafði verið haldinn í desember 1979. Talið var, að slíkir annmarkar hefðu ver- ið á boðun til aðalfundarins, að hann væri ekki lögmæt- ur aðalfundur. Þótti því ljóst, að kosning sú, sem stjórnar- Efnisskrá CKIX Bls. menn S, þeir sem að málssókninni stóðu, byggðu umboð sitt á, veitti þeim ekki vald til að binda S. Var málinu því vísað frá héraðsdómi. Áður hafði verið kveðinn upp í mál- inu úrskurður, þar sem frávísunarkröfu G var hafnað. Héraðsdómurinn var ekki talinn bundinn af þeim úrskurði um frávísunarkröfu G sbr. 3. málsgrein 108. gr. eml. .... 665 Ekki hafði verið farið eftir ýmsum ákvæðum hlutafélagalaga við stofnun hlutafélagsins T og í starfi þess. Þessir ann- markar voru þó ekki taldir leiða til þess, að ráðstafanir, sem gerðar höfðu verið í nafni félagsins, væru óskuld- bindandi. Sjá veðréttur ............0200000. 000... 0... 815 Hlutdeild. Brot gegn 254. gr., sbr. 248. gr. hgl. Sjá svik .........0...... 1454 Húsaleiga. Árið 1971 tók kaupmaðurinn G húsnæði á leigu hjá B í versl- unarhúsnæði hans í Reykjavík, Í leigusamningnum sagði m. a., að leigutíminn væri frá 1. september 1971 til 31. desember 1976, en framlengdist um tvö ár í senn, væri honum ekki sagt upp skriflega með 6 mánaða fyrirvara. Leigutaki skyldi auk þess hafa forgangsrétt til áfram- haldandi leigu við lok leigutímans, svo framarlega sem semdist um leigugjald. Umsamin húsaleiga var 40.000,00 kr. á mánuði. Leigan skyldi greidd fyrirfram fyrir hvern mánuð fyrsta virkan dag hvers mánaðar. Í júní 1978 höfð- aði G mál gegn B til greiðslu á kröfu að fjárhæð 623.747,00 krónur. Krafa þessi var m. a. vegna úttektar B á vörum og peningum úr verslun G. B höfðaði gagnsök á hendur G til greiðslu vangoldinnar húsaleigu, vatnsskatts o. Íl. Húsaleiguskuldina taldi H tilkomna vegna þess, að sér hefði verið heimilt að hækka húsaleiguna frá því, sem var í upphaflega samningnum. Í gagnsök urðu lyktir þær, að B, sem ekki mótmælti kröfunni tölulega, en taldi hana greidda, var ekki talinn hafa sannað greiðsluna og var dæmdur til að greiða skuldina. Að því er húsaleigukröf- una varðaði, var aðeins deilt um það, hversu háa leigu G hefði átt að greiða á mánuði frá 1. janúar 1977 til 30. júní 1978, og hversu há fjárhæð væri ógreidd. B hafði ekki sagt upp leigusamningnum með 6 mánaða fyrirvara, áður en hann skyldi renna út í árslok 1976. Var því litið svo á, að samningurinn hefði framlengst um 2 ár til ársloka 1978. B tók athugasemdalaust við leigugreiðslum frá G, 40.000,00 kr. á mánuði, fyrstu 10 mánuði ársins 1977, og það var ekki fyrr en með bréfi 13. október 1977, að hann óskaði viðræðna : við G um leigugjaldið fyrir tímabilið CXX Efnisskrá Bls. eftir 1. janúar 1977 til þess tíma, sem G rýmdi húsnæðið, en það var 30. júní 1978. Þegar af þessum ástæðum þótti verða að líta svo á, að B væri bundinn af ákvæðum samn- ingsins um leigufjárhæð fyrir tímabilið 1. janúar 1977 til 30. júní 1978. Leiga fyrir tímabilið til 1. nóvember 1977 til 30. júní 1978, 320.000,00 krónur, hefði verið send B með gíróseðlum, sem hann hafði ekki innleyst. Var G dæmd- ur til að greiða stefnda þessa fjárhæð án vaxta ........ 748 A leigði Rafmagnseftirliti ríkisins húsnæði með samningi 2. mars 1976. Leigan skyldi breytast með hliðsjón af vísi- tölu húsnæðiskostnaðar atvinnuhúsnæðis, sem þá var 334 stig. Leigan skyldi greiðast fyrirfram. Vísitalan var í raun 335 stig, þegar samningurinn var gerður. Leigutíminn hófst 1. september 1976. Á tímabilinu frá 1. september 1976 til 1. janúar 1979 taldi Rafmagnseftirlitið sig hafa ofgreitt rúmlega 1,5 milljón krónur. Hefði verið óheimilt að hækka endurgjald fyrir afnot af fasteign á þessu tíma- bili, nema að fengnu samþykki réttra yfirvalda. Höfðuðu fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs og iðnaðarráðherra f. h. Rafmagnseftirlits ríkisins mál gegn H til endurgreiðslu á þessari fjárhæð. Óumdeilt var, að Rafmagnseftirlitið hefði greitt hærri húsaleigu en verðlagsnefnd hefði samþykkt. Talið var, að leigutaki hefði mátt vita, hvaða hækkanir á húsaleigu hefðu verið leyfilegar. Þar sem hann hefði ekki hreyft mótmælum gegn hækkununum og greitt þær án alls fyrirvara, þóttu ekki efni til að taka endurgreiðslu- kröfuna til greina ..............202.22 00.00.0000 1357 Iðgjaldagreiðslur. Sjá lífeyrissjóðir. Iðnlöggjöf. Hinn 20. janúar 1975 ritaði formaður F, Félags húsgagna- og innréttingaframleiðenda, boðsbréf, þar sem sagði, að á síðasta aðalfundi Húsgagnameistarafélags Reykjavíkur hefði verið einróma samþykkt að breyta nafni félags- ins í Félag húsgagna- og innréttingaframleiðenda. Félag- ið væri landsfélag. Ástæðan fyrir nafnbreytingunni væri fyrst og fremst sú að sameina alla húsgagna- og innrétt- ingaframleiðendur á landinu í eitt félag. Meistarafélag húsasmiða í Reykjavík, M, höfðaði mál á hendur F og krafðist þess, að félagið yrði skyldað til að fella niður úr nafni sínu heitið „innréttinga“. Taldi M að notkun stefnda á heitinu „innréttingar“ í nafni sínu væri brot á einkarétti M og villandi og því brot á lögum um órétt- mæta verslunarhætti svo og lögum um iðju og iðnað. M hélt því fram, að þrátt fyrir breytingu á nafni F, virðist Efnisskrá CXXI félaginu eftir sem áður ætlað að vera stéttarfélag hús- gagnasmíðameistara, en því sé ætlað rýmra starfssvið en talið hafi verið samrýmast starfi stéttarfélaga. Að því leyti sem kröfugerð M var byggð á því, að F væri óheim- ilt að starfa sem meistarafélag með aðild fyrirtækja, var talið, að M hefði ekki sýnt fram á, að sú starfsemi raskaði hagsmunum M þannig, að það ætti kröfu til, að nafni F yrði breytt. Þá var talið, að ekki hefði verið sýnt fram á það af hálfu M, að félagsmenn þess ættu að lögum einka- rétt á smíði hvers konar innréttinga úr tré. Þótti ekki í ljós leitt, að við breytingu þá, sem gerð var á nafni F, hefðu félagar þess gengið inn á svið innréttingasmíði, sem félagsmenn M kynnu að eiga rétt til einir, Var F því sýknað af kröfum M ..........00.00 00 .eeensnen Ítrekun. J gerðist sekur um ölvun við akstur, og var refsing hans ákveðin 15 daga varðhald. Hann var sviptur ökuleyfi ævi- langt, þar sem um ítrekað brot var að ræða ............ J gerðist sekur um ölvun við akstur. Hann var sviptur öku- leyfi ævilangt, þar sem um ítrekað brot var að ræða. Hann hafði auk þess gerst sekur um þjófnað ................ G var náðaður skilorðsbundið af fangelsisrefsingu 27. septem- ber 1974. Skilorðstími var 3 ár og G stóðst skilorð náðun- ar. Hinn 23. apríl 1980 gerðist G sekur um þjófnað. Með því að G hafði staðist skilorð náðunar, þótti refsingu full- nægt á því tímamarki, er hann hlaut náðun. Voru réttar- áhrif ítrekunar vegna refsidóma þeirra, er náðunin laut að, því fallin brott, er hann framdi brot sitt ............ S var dæmdur fyrir skjalafals og tékkamisferli á árunum 1977 og 1978. Hann átti þá óafplánaðan 15 mánaða fangelsis- dóm uppkveðnn 1973. Hafði sá dómur því ítrekunaráhrif í sambandi við ákvörðun refsingar ..................0... Maður dæmdur fyrir ítrekaðan ölvunarakstur. Sjá bifreiðar .. Opinbert mál var höfðað gegn E fyrir að hafa þrem sinnum tekið bifreiðar í heimildarleysi í félagi með öðrum manni og ekið einni þeirra án ökuleyfis og undir áhrifum áfeng- is. E var talinn sannur að sök. Hann hafði áður gerst sek- ur um hegningarlagabrot og umferðarlagabrot og verið sviptur rétti til að öðlast ökuréttindi í 3 ár, frá maí 1980. Refsing hans var ákveðin með hliðsjón af TT. og 78. gr. hgl. fangelsi í 3 mánuði, en ekki var talin ástæða til að ákveða honum frekari sviptingu ökuleyfis. Í sama máli var K ákærður fyrir að taka þrisvar sinnum bifreið í heimildarleysi í félagi við annan mann og aka tveimur þeirra undir áhrifum áfengis og án ökuréttinda, svo og Bls. 72 82 108 1086 1099 1168 CXKII Efnisskrá Bls, fyrir að taka létt bifhjól án heimildar og í félagi við tvo aðra menn og aka því sviptur ökuréttindum og undir áhrifum áfengis. K var talinn sannur að sök og var refs- ing hans með vísan til 77. og 78. gr. hgl. ákveðin fangelsi í 5 mánuði. Hann hafði árið 1980 verið sviptur ökuréttind- um í 4 mánuði og var með dóminum sviptur rétti til að öðlast ökuleyfi í 18 mánuði. K hafði áður gerst sekur um ýmis brot m. a. hegningarlagabrot. Mál þetta var höfðað gegn fjórum mönnum í héraði, en dóminum var aðeins áfrýjað til Hæstaréttar, að því er varðaði E Og K........ 1264 A ók bifreið ölvaður og sviptur ökuleyfi 17, maí 1980. Hann missti stjórn á bifreiðinni, svo að hún valt. Brot hans tal- ið varða við 2., sbr. 4. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, og 1. mgr. 24. gr., sbr. 33. gr. áfengislaga nr. 82/1969, sbr. lög nr. 52/1978. Hann hafði sætt sekt og verið sviptur ökuréttindum í 12 mán- uði fyrir ölvun við akstur með dómssátt 5. mars 1980, en hann var ekki fullra 18 ára, er hann framdi það brot. Það hafði því ekki ítrekunaráhrif á síðara brotið, sbr. 1. mgr. T1. gr. hgl, Refsing A var ákveðin 4.000,00 króna sekt til ríkissjóðs og hann sviptur ökuréttindum í 18 mánuði til viðbótar þeim 12 mánuðum, er hann hafði áður verið sviptur þeim ........0..2000.eenseeesss 1415 G var ákærður fyrir að hafa þrívegis gerst sekur um þjófnað, þar af tvívegis í félagi við annan. Þá var honum gefið að sök að hafa í eitt skiptið stolið tékkhefti og gefið út 10 tékka úr því, sem hann notaði í viðskiptum. Upplýst var, að 1 af tékkunum hafði að öllu leyti verið fylltur út af eiganda tékkheftisins. Að öðru leyti var G talinn sann- ur að sök um brot á 248. og 155. gr. hgl. Um var að ræða ítrekað brot, auk þess sem G hafði fengið dóma, eftir að hann framdi brotin, og var refsing hans því hegningar- auki, sbr. 78. gr. hgl., og refsingin ákveðin skv. 77. gr. hgl. með hliðsjón af 255. gr., sbr. 71. og 72. gr. sömu laga, og ákveðin 8 mánaða fangelsi. Þá var G dæmdur til að greiða skaðabætur til þeirra, er orðið höfðu fyrir tjóni af völdum hans í sambandi við þjófnaðinn og tékkamis- ferlið ......2...00000nssr sn 1435 Þ var ákærður fyrir 13 þjófnaði og 2 tilraunir til þjófnaðar. Brot hans voru öll nema eitt sönnuð með viðurkenningu hans. Um var að ræða ítrekuð brot. Refsing Þ var ákveð- in fangelsi í 10 mánuði, sbr. 71., 72., 77. og 255. gr. hgl. Þ var og dæmdur til greiðslu skaðabóta ...............: 1488 Jarðakaup. Ágreiningur um forkaupsrétt. að jarðarhluta. Sjá forkaups- Efnisskrá CXXTII Bls réttur .......0000000 rss 247 Jarðalög. Ágreiningur um þinglýsingu afsals fyrir jörð. Sjá kærumál, þinglýsing .............000000000vnese ner 299, 1029 Kaupgjald. Sjá vinnusamningar. Kjaranefnd. Kjarasamningar. Sjá vinnusamningar. Kjörskrá. Kosningarréttur. Kröfugerð. Sjá dómkröfur, frávísun. Kærufrestur. Sjá kærumál. Kæruheimild. Sjá og kærumál, frávísun. Rannsóknarlögreglustjóri ríkisins ekki talinn hafa heimild til að kæra synjun dómara til Hæstaréttar. Sjá kærumál, réttarneitun ............022.0000s sess 5 Uppboðshaldari synjaði um frestun á uppboði, en kvað ekki upp formlegan úrskurð. Talið heimilt að kæra synjun þessa skv. niðurlagsákvæði 21. gr. hæstaréttarlaga. Sjá uppboð, kærumál ............000.000.. sn ess 687 Kærumál. A. Einkamál. 1. Frávísun frá héraðsdómi. R höfðaði mál á hendur J og S lögmanni, og krafðist þess, að ógiltur yrði kaupsamningur um tiltekna íbúð. Héraðsdóm- ari taldi, að stefnandi hefði brotið svo meginreglur laga nr. 85/1936 um skýran og ljósan málatilbúnað, að vísa bæri málinu frá héraðsdómi. Hæstiréttur taldi málatil- búnaðinn að vísu eigi svo vandaðan sem skyldi, en taldi þó ekki næga ástæðu til að vísa málinu frá dómi. Var frá- vísunardómurinn felldur úr gildi ........................ 10 Árið 1977 var stofnað sjálfseignarfélagið Dýraspítali Watsons. Danskur dýralæknir, G, sótti um lækningaleyfi við spítala Þennan. Landbúnaðarráðherra leitaði umsagnar yfirdýra- læknis. Í umsögn sinni lýsti yfirdýralæknir yfir því, að hann treysti sér ekki til að mæla með því, að G yrði veitt CXKIV Efnisskrá Bls. læknisleyfi til að stunda dýralækningar hér á landi. Að fenginni þessari umsögn taldi landbúnaðarráðuneytið sig ekki geta orðið við beiðni um lækningaleyfi til handa G. Dýraspítalinn og G höfðuðu þá mál á hendur P yfirdýra- lækni og kröfðust þess, að ógilt yrði með dómi synjun hans um meðmæli með því, að G yrði veitt leyfi til að stunda dýralækningar við dýraspítalann. Einnig, að viður- kennt yrði með dómi, að þessi synjun yfirdýralæknis væri ólögmæt. Héraðsdómari taldi, að dómkrafa stefnanda fæli ekki í sér kröfu um úrlausn ákveðins réttarágreinings, sem stefnendur hefðu sýnt fram á, að þeir hefðu lögvarða hagsmuni af að fá skorið úr. Dómkrafa þeirra fæli í sér kröfu um lögfræðilega álitsgerð. Með vísan til 47. gr. eml. yrði að telja kröfugerð, sem fæli í sér kröfu um slíka al- menna könnun lagaskilyrða án sýnilegra réttarhagsmuna, ódómhæfa. Vísaði hann því málinu frá dómi. Hæstiréttur taldi, að sóknaraðilar ættu lögvarða hagsmuni af því, að fá úr því leyst af dómstólum, hvort synjun yfirdýralæknis væri gild. Þar sem kröfum sóknaraðila væri réttilega að! yfirdýralækni beint, bæri að fella hinn kærða dóm úr gildi og vísa málinu heim í hérað til efnismeðferðar og dóms- álagningar að nýju. Sératkvæði ...........00000000.0... 406 Stjórn hlutafélagsins S höfðaði mál á hendur G og krafðist þess, að viðurkennt yrði, að rift væri samningum máls- aðilja um sölu S á 8 hlutabréfum í félaginu til E gegn greiðslu á tiltekinni fjárhæð. Til vara krafðist S þess, að hlutabréfin yrðu talin eign S sem forkaupsréttarhafa gegn tiltekinni greiðslu. Aðalfundur í S hafði verið haldinn í desember 1979. Talið var, að slíkir annmarkar hefðu ver- ið á boðun til aðalfundarins, að hann væri ekki lögmæt- ur aðalfundur. Þótti því ljóst, að kosning sú, sem stjórnar- menn S, þeir sem að málssókninni stóðu, byggðu umboð sitt á, veitti þeim ekki vald til að binda S. Var málinu því vísað frá héraðsdómi. Áður hafði verið kveðinn upp í mál- inu úrskurður, þar sem frávísunarkröfu G var hafnað. Héraðsdómurinn var ekki talinn bundinn af þeim úrskurði um frávísunarkröfu G, sbr. 3. málsgr. 108. gr. eml. ...... 665 Héraðsdómari ritaði á áskorunarstefnu, að máli væri ex officio vísað frá héraðsdómi. Stefnandi kærði frávísunar- áritunina til Hæstaréttar, sem staðfesti hana. Sjá frá- VÍSUN .......0.0000 sr 895 Fjórir menn höfðuðu mál á hendur hlutafélaginu F og „hlut- höfum í F h/f, sem ekki voru áskrifendur að hlutafé sam- kvæmt skrá, sem fylgdi stofnsamningi félagsins hinn 17. apríl 1981“. Stefnendur gerðu m. a. þá kröfu, að hluta- fjáraukning, sem ákveðin kynni að verða af tilteknum Efnisskrá CKKV aðalfundi, yrði boðin hluthöfum í hlutfalli við hlutafjár- eign, sem nú væri fyrir hendi. Héraðsdómsstefna í mál- inu var birt í Lögbirtingablaði. Sótt var þing af hálfu F, en ekki af hendi annarra stefndu. Talið var, að sóknar- aðilar hefðu ekki sýnt fram á, að fyrir hendi væru skilyrði skv. 2. mgr. 95. gr. eml. til að birta mætti varnaraðilum, hluthöfum í F, stefnu með þeim hætti, sem gert var með birtingu í Lögbirtingablaði. Var kröfum stefnenda. á hend- ur hluthöfum í F því vísað frá héraðsdómi. Þá var talið, að framangreind dómkrafa lyti að ákvörðun, sem hlut- hafafundur félagsins gæti tekið í framtíðinni, og dómur- inn gæti því ekki eðli máls samkvæmt tekið þessa ákvörð- un um málefni félagsins fyrir hluthafafund. Hér væri því um sakarefni að ræða, sem samkvæmt eðli sínu sætti ekki lögsögu dómsins, og var þessum kröfulið því skv. 66. gr. eml. vísað frá héraðsdómi ................2000...0.. 2. Frávísun frá Hæstarétti. Bú B var tekið til gjaldþrotaskipta. Hótel E krafðist greiðslu á lýstri kröfu sinni í búið með skuldajöfnuði. Úrskurður skiptaréttar féll á þá leið, að kröfu E var hafnað. E kærði Þennan úrskurð til Hæstaréttar, sem taldi lagaheimild skorta til kæru úrskurðarins, sbr. 1. mgr. 2. tl. b. 21. gr. laga nr. 7T5/1973. Var málinu því vísað frá Hæstarétti .... 3. Frestir. Stefndi í máli einu krafðist þess að fá frest til gagnaöflunar. Stefnandi neitaði um frestinn. Dómari kvað upp úrskurð og veitti frestinn m. a. af því, að hann taldi, að málið yrði ekki rekið samkvæmt ákvæðum XVII. kafla eml. Stefn- andi kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem staðfesti hann ..............20000 0. 4. Skiptamál. H fór fram á, að skiptaráðandi heimilaði sér greiðslustöðvun í þrjá mánuði skv. II. kafla gjaldþrotaskiptalaga. Skipta- ráðandi féllst á beiðni H með úrskurði. Einn skuldheimtu- manna H kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem felldi hann úr gildi. Sjá greiðslustöðvun ...................... Úrskurður skiptaréttar um, að hafnað væri beiðni um endur- upptöku skiptameðferðar kærður til Hæstaréttar. Sjá gjaldþrotaskipti ....................0.20 000... Úrskurður skiptaréttar vegna kröfu um greiðslu úr ríkis- sjóði á grundvelli laga nr. 31/1974 kærður til Hæstaréttar. Sjá skipti ..............2....0000 000 Bls. 1573 633 1040 630 1056 CKXXVI Efnisskrá Bls. 5. Uppboð. Uppboðshaldari auglýsti uppboð á húseign Þ. Uppboðshaldari tók málið nokkrum sinnum fyrir í uppboðsrétti og veitti uppboðsþola frest. Uppboðsþoli krafðist þess, að uppboðið færi ekki fram og taldi annmarka á því, hvernig það hefði verið auglýst. Uppboðshaldari synjaði þessari kröfu, en kvað ekki upp rökstuðddan úrskurð. Uppboðsþoli skaut ákvörðun uppboðshaldara til Hæstaréttar og krafðist þess, að uppboðið færi ekki fram, og að uppboðshaldari sætti vítum. Uppboðsþoli krafðist einnig miskabóta og málskostnaðar úr hendi uppboðshaldara. Kæruheimild var talin felast í lokaákvæði 21. gr. hæstaréttarlaga. Rök þau, sem uppboðsþoli færði fyrir kröfu sinni um, að uppboðið færi ekki fram, þóttu ekki haldbær. Aðrar kröfur uppboðs- þola þótti skorta lagastoð. Voru því kröfur hans ekki teknar til greina .......2..00000000c eee nnnnrn rr 687 6. Þinglýsing. Þinglýsingadómara barst afsal frá X til A til þinglýsingar fyrir jörð í I hreppi. Hreppsnefnd Í hrepps hafði ekki lýst yfir, að hún hafnaði forkaupsrétti að jörðinni. Af hálfu kaupanda var því haldið fram, að hreppsnefndin hefði firrt sig rétti til að neyta forkaupsréttarins. Eins og málið lá fyrir þinglýsingardómara, var honum ekki talið heimilt að þinglýsa framangreindu afsali vegna ákvæða 9. gr. laga nr. 65/1976, en ekki var skorið úr um efnisatriði, er vörðuðu skipti málsaðilja, og forkaupsrétt að öðru leyti í þinglýsingarmáli þessu .........00000...- 299 S gaf út yfirlýsingu í febrúar 1981 varðandi jörð eina, þar sem hann lýsti yfir því, að hann hefði eignast jörðina með kaupsamningi og afsali 1975. Vildi hann því mótmæla öll- um yfirlýsingum, veðsetningum og hvers konar gerning- um af hálfu hins þinglýsta eiganda Ó, sem færu í bága við rétt sinn. Skjal þetta var innfært í þinglýsingabók við- komandi sýslumannsembættis. Ó mótmælti þinglýsingu skjals þessa og krafðist þess, að það yrði afmáð úr þing- lýsingabók. Talið, að þinglýsingarðómara hefði borið að synja um þinglýsingu á skjali þessu, og að Ó ætti kröfu á, að það yrði afmáð úr þinglýsingabók ..........0...0... 1025 S sendi þinglýsingardómara afsal fyrir jörð einni frá Ó. Fram kom, að Ó véfengði gildi afsals þessa. ' Hreppsnefnd hreppsins og jarðanefnd sýslunnar hafði verið sent afsal- ið til umfjöllunar um forkaupsrétt í samræmi við ákvæði jarðalaga. Hreppsnefndin vísaði forkaupsréttarmálinu frá, þar sem fyrir lægi, að ágreiningur væri milli aðila um gildi samningsins, og í bókun jarðanefndar sagði, að vegna Efnisskrá CXXVIL Bls. ágreinings, sem upp hefði komið um afsalið og væri til meðferðar hjá dómstólum, teldi jarðanefnd sýslunnar ekki tímabært að taka endanlega afstöðu til samningsins. Ó hafði lýst yfir því, að afsal þetta hefði verið pro forma og hafði höfðað mál til ógildingar og riftunar á því. Héraðsdómari synjaði beiðni S um þinglýsingu. S kærði þennan úrskurð til Hæstaréttar, sem taldi, að bæði hreppsnefnd og jarðanefnd hefðu fengið viðhlítandi gögn fyrir sölu jarðarinnar og hefðu átt að taka afstöðu innan lögskilins frests á grundvelli þeirra gagna til þess, hvort salan yrði samþykkt eða ekki. Þá sagði, að í afsalinu áskildi Ó sér ábúðarrétt á jörðinni ævilangt, en þetta ákvæði girti ekki fyrir þinglýsingu skv. 21. gr. þinglýs- ingarlaga. Tekið var fram, að Ó væri fært að fara þá leið, sem í 28. gr. laganna segði í sambandi við dómsmál, sem hann hefði höfðað til ógildingar og riftunar afsalinu. Skv. þessu var talið, að S ætti kröfu á, að afsalið yrði fært í þinglýsingabók sýslunnar ............0..00.0.000 000. 1029 Land í Njarðvíkurkaupstað er í einkaeign. K hefur á leigu 4 hektara af landinu með leigusamningi til 50 ára, er rennur út 1999. 1981 framleigði K Njarðvíkurkaupstað, N, lóðar- réttindi sín yfir 1,2 hekturum af leigulandi sínu. N skipu- lagði land þetta sem byggingalóðir. Með yfirlýsingu 17. september 1981 veitti N tilteknum mönnum, sem fengið höfðu leyfi til að byggja íbúðarhús á þessu landi, leyfi til að veðsetja leigurétt bæjarins hverjum á sínum hluta landsins allt að vissum hundraðshluta hverjum. Land- eigendur mótmæltu því, að þessari yfirlýsingu yrði þing- lýst. Þinglýsingardómari ákvað að þinglýsa yfirlýsingunni. Í dómi Hæstaréttar segir, að veðsetningarheimild sam- kvæmt yfirlýsingunni sé eftir orðum hennar ætlað að ná til nánar tiltekins hundraðshluta af leiguréttindum yfir þeim 1,2 hekturum af leigulandi K, sem N telji sig hafa fengið með samningi sínum við K. Sé það nánar greint svo í yfirlýsingunni, að hverjum þeirra aðilja, sem í henni eru taldir, sé veitt heimild til að veðsetja sinn tiltekna hundraðshluta af leigurétti kaupstaðarins ásamt þeim mannvirkjum, sem á hans hluta lóðarinnar verði reist. Eftir þessu sé það svo óljóst, hverja veðsetningarheimild Íramangreindri yfirlýsingu sé ætlað að veita, að skjalið verði ekki talið fullnægja ákvæðum 2. mer. 6. gr. og 2. mgr. 7. gr. þinglýsingarlaga nr. 39/1978. Hafi þinglýs- ingardómara þegar af þeirri ástæðu borið að vísa því frá Þinglýsingu. Bæri honum að afmá þinglýsingu á skjal- ÍNU 2... 1379 CXKVIII Efnisskrá B. Opinber mál. 1. Ákæra. 2. Dómsátt. 3. Barnaverndarmál. Eftir kröfu félagsmálastofnunar Kópavogskaupstaðar var kveðinn upp í sakadómi Kópavogs úrskurður þess efnis, að barnaverndaryfirvöldum í kaupstaðnum væri heimilt að taka barn með valdi af heimili móður sinnar þar í bæ. Var úrskurðurinn á því byggður, að aðbúnaði barnsins væri mjög ábótavant, og öryggi barnsins talin stafa hætta af frekari dvöl á heimilinu. Móðir barnsins kærði úrskurð- inn til Hæstaréttar. Í dómi Hæstaréttar sagði, að gögn máls væru um margt óglögg og ófullnægjandi, og ekki yrði séð, að héraðsdómari hefði kvatt móðurina fyrir dóm eða veitt henni kost á að tjá sig um sakarefnið. Svo sem mál þetta lá fyrir héraðsdómi, hefði ekki verið viðhlítandi lagagrundvöllur til þess að taka til greina kröfu félags- málaráðs Kópavogskaupstaðar Úrskurðurinn var því felld- ur Úr $ildi .......00000000 00 nn anne 4. Bráðabirgðaökuleyfissvipting. Með úrskurði sakadóms var staðfest ákvörðun lögreglustjóra um að svipta mann öÖkuleyfi til bráðabirgða. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem felldi hann úr gildi. Sjá bifreiðar ...........0.00 000 402, 5. Frávísun frá Hæstarétti. Ákærður maður krafðist þess, að dómari í opinberu máli viki sæti, vegna þess að hann væri vanhæfur. Dómarinn kvað upp úrskurð, þar sem hann hafnaði kröfu ákærða. Ákærði kærði úrskurð þennan til Hæstaréttar. Hann aflaði ekki leyfis ríkissaksóknara til að kæra úrskurðinn skv. 1. tl. 171. gr. laga um meðferð opinberra mála. Var málinu því vísað frá Hæstarétti ..........00.0000.. 0... nn. Sama sakarefni ..........000000 00. s en Ö krafðist þess, að dómari í opinberu máli viki sæti. Dómar- inn hratt kröfu þessari með úrskurði. Ö kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, en þar sem hann hafði ekki leitað leyfis ríkissaksóknara til kærunnar í tæka tíð, skv. 1. tl. 171. gr., sbr. 2. og 3. mgr. 174. gr. laga um meðferð opinberra mála, var málinu vísað frá Hæstarétti .................. Sama sakarefni ............00000 s.s 6. Geðheilbrigðirannsókn. Karlmaður, 45 ára að aldri, var sakaður um að hafa haft kyn- Bls. 1049 1429 1432 1495 1497 Efnisskrá CXXIX Bls. mök við 11 ára gamlan dreng. Hann var úrskurðaður til að sæta gæsluvarðhaldi í 40 daga og til að sæta geðrann- sókn, meðan á varðhaldinu stæði. Hann kærði úrskurð- inn til Hæstaréttar, sem taldi gæsluvarðhaldstímann hæfi- lega ákveðinn allt að 4 vikum, en ekki efni til að mæla svo fyrir á þessu stigi málsins, að varnaraðili sætti geð- heilbrigðirannsókn ...............220.00 000. nn 684 Manni var með úrskurði gert að sæta geðheilbrigðirannsókn. Sjá gæsluvarðhald ................2.00.. 00... 1036, 1129 T. Gæsluvarðhald. Sakaður maður kærði gæsluvarðhaldsúrskurð til Hæstaréttar, sem staðfesti úrskurðinn 52, 678, 684, 762, 1052, 1413, 1480, 1520, 1570 Maður var sakaður um brot á lögum um ávana- og fíkniefni. Hann var úrskurðaður til að sæta gæsluvarðhaldi. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem staðfesti hann .........200200000 ns 67, 140, 229 Rannsóknarlögregla ríkisins gerði kröfu til, að gæsluvarð- hald manns, sem sakaður var um líkamsárás, yrði fram- lengt. Í greinargerð fyrir kröfunum sagði, að geðrann- sókn væri nýhafin. Sakadómur hafnaði kröfunni. Úrskurð- urinn var kærður til Hæstaréttar, sem staðfesti hann .... TO8 H, rúmlega þrítugur karlmaður, var grunaður um að hafa haft kynferðisleg mök við 14 ára dreng. Honum var með úrskurði gert að sæta gæsluvarðhaldi í 2 vikur og gang- ast undir geðrannsókn á gæsluvarðhaldstímanum. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem felldi hann úr gildi. Sjá gæsluvarðhald ................0....0. 000... 1026 Gæsluvarðhaldsúrskurður ómerktur. Sjá gæsluvarðhald ...... 1046 H var úrskurðaður til að sæta geðheilbrigðirannsókn, en kröfu um gæsluvarðhald var synjað svo og kröfu um skyldu til- tekinna lækna til að framkvæma geðheilbrigðirannsókn- ina. Sjá gæsluvarðhald ................000.0. 000... 1129 8. Kæruheimild. Kæruheimild ekki talin vera í höndum rannsóknarlögreglu- stjóra ríkisins heldur ríkissaksóknara. Sjá frávísun ...... 5 9. Vanhæfi dómara. Sjá frávísun frá Hæstarétti .......................... 1496, 1497 10. Ýmislegt. Í sakadómi var blaðamaður úrskurðaður til að bera vitni. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem felldi hann úr gildi .................000.0..0s sn 351, 355 1 CXXK Efnisskrá Bls. Yfirsakadómarinn Í Reykjavík fól einum sakadómaranna dómsmeðferð á tilteknu máli. Sakadómarinn taldi sér of- viða að fjalla um málið vegna anna við úrlausn annarra sakamála, sem hann hefði með höndum og kvað upp úr- skurð um, að hann viki sæti í málinu ex officio. Ríkis- saksóknari kærði úrskurð þennan til Hæstaréttar. Hæsti- réttur taldi með hliðsjón af 9. gr. laga um meðferð opin- berra mála, að dómara, sem færðist undan að fjalla um dómsmál, bæri fyrst að leita til forstöðumanns dómstóls, í þessu tilviki yfirsakadómara, með ósk um að verða leyst- ur undan meðferð dómsmálsins. Ekki væri í lögum gert ráð fyrir þeim úrkosti, að dómari gæti úrskurðað, að hann viki sæti í máli, með því að vinnuálag hans yrði of mikið að öðrum kosti. Af þessum sökum var hinn kærði úrskurð- ur felldur úr gildi .............000000 eee era 1033 Kærumálskostnaður. Einn dómara Hæstaréttar greiðir sératkvæði um kærumáls- kostnað ........00.0.00. 351, 35 ul Landamerkjamál. Ágreiningur reis um landamerki milli jarðanna A, B og C. Land jarða þessara hafði verið óskipt, en landskipti fóru fram 1929 á beitilandi og engjum. Voru þá ákveðin merki. Ágreiningur varð um merkin. Úr þeim ágreiningi var skorið með sátt, sem komst á 20. janúar 1932. Þessi sáttar- gerð var 27. júní 1933 fyrirfram innrituð í afsals- og veðmálabækur viðkomandi sýslu til þinglýsingar á næsta manntalsþingi, og þinglýsing fór fram á manntalsþingi í viðkomandi hreppi 14. júní 1934. Hins vegar láðist að geta sáttargerðarinnar í fasteignaregistri. Ágreiningurinn um landamerkin var í aðalatriðum í því fólginn, að eig- endur jarðanna A og B töldu, að landskiptagerðin frá 1929 væri í gildi, Eigendur jarðarinnar C töldu hins vegar, að breyting hefði orðið á merkjum með sáttargerðinni frá 1932, og hún væri gild. Eigendur A og B töldu, að sáttar- gerðin hefði verið haldin ýmsum annmörkum, auk þess sem hún hefði ekki verið færð í fasteignaregistrið. Talið var, að eigandi C hefði tryggt nægilega rétt sinn skv. réttarreglum um þinglýsingar með því að láta innrita sáttargerðina fyrirfram í afsals- og veðmálabækur, og að hann bæri ekki áhættu á þeim mistökum, sem fólgin voru í því, að það láðist að geta sáttargerðarinnar Í fast- eignaregistri. Var sáttargerðin lögð til grundvallar við ákvörðun merkja ........0000000 00 sn sn ss 1060 Efnisskrá CKXKI Bls. Landbúnaður. Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðabrot. Landskipti. Landvist. Launaskattur. Sjá skattar. Lausafjárkaup. Sjá skaðabætur. Lax- og silungsveiði. Hinn 17. júlí 1978 lagði J þrjú silunganet í sjó fyrir landi jarðar sinnar, Veiðiverðir komu að eftir miðaftan þennan dag, og voru netin dregin upp. Þeir kváðu einn lax hafa verið Í netunum, en hann hefði sloppið, er þau voru dreg- in. J þótti hafa gerst brotlegur við 1. mgr. 19. gr., sbr. 4. mgr. 14. gr. og c lið 1. mgr. 97, gr. laga nr. 76/1970. Var hann dæmdur í 1.000,00 króna sekt skilorðsbundið. Net- in voru gerð upptæk til ríkissjóðs ..........0200000.0... 775 Mánudaginn 6. ágúst 1979 komu veiðiverðir að bæ einum og sáu bóndann þar, G, vera að koma frá skeri í sjónum skammt frá landi. Frá skerinu lá net og viðurkenndi G, að hann hefði verið að leggja það. Netið var dregið í land, og var þá einn lax í því. Netið var 398 metra frá árósi. G var talinn hafa gerst brotlegur við 1. mgr. 14. gr. laga nr. 76/1970 og brotið talið fullframið. Ennfremur taldist hann hafa orðið brotlegur við 2. mgr. 15. gr. sömu laga, en 1. mgr. 19. gr. laganna varð ekki beitt. Refsing G sam- kvæmt 97. gr, laganna með vísan til 77. gr. hgl. var ákveð- in 1.000,00 króna sekt skilorðsbundin. Net og afli var gert upptækt til ríkissjóðs ..........0..ee...esss vs 780 Leigubifreiðar. Ágreiningur um atvinnuleyfi leigubílstjóra. Sjá stjórnsýsla .. 1183 Leigusamningur. Sjá og lóðarleigusamningar. Árið 1962 seldu systurnar E Þ á leigu kjallarahúsnæði ásamt bílskúr. Húsnæðið hafði áður verið notað sem trésmíða- verkstæði, en Þ ætlaði að setja þar á stofn hárgreiðslu- stofu. Í leigusamningnum var tekið fram, að húsnæðið væri leigt í því ástandi, sem leigutaki hefði kynnt sér, leigutaka væri heimilt að setja upp skilrúm og gera allar nauðsynlegar breytingar á innréttingum húsnæðisins, sem hentuðu fyrirætlaðri notkun þess. Breytingarnar skyldi CXKKII Efnisskrá Bls. leigutaki gera á sinn kostnað, og mátti hann nema inn- réttingarnar brott að leigutíma loknum, ef leigusali ósk- aði ekki að leysa þær til sín fyrir matsverð. Þá skyldi leigutaki, ef hann næmi innréttingarnar á brott að leigu- tíma liðnum, skila húsnæðinu í góðu og leigufæru ástandi. Þ breytti hitavatnslögn í húsnæðinu og lagði viðarklæðn- ingu ofan á trégólf, sem fyrir var, Þ fór úr húsnæðinu 1967 og bauð E að kaupa af sér innréttingar, en E höfnuðu því boði. Þ rýmdi þá húsnæðið og skyldi viðarklæðninguna eftir. Síðan leigðu E nýjum leigutökum, en Þ seldi leigu- tökunum hárgreiðslustofuna ásamt öllu, sem fylgdi henni. Nýju leigutakarnir voru H og M. 1970 hættu H og M rekstri hárgreiðslustofunnar, en G keypti af þeim inn- réttingarnar og fékk síðan nýjan leigusamning hjá E. G skilaði af sér húsnæðinu í lok leigutímans í desember 1975. Töldu E viðskilnaðinn með þeim hætti, að eigi yrði við unað. Hefði G m. a. rifið upp viðarklæðninguna og flutt hana á brott. E töldu sig hafa verið orðnar eigendur að klæðningunni. E fengu dómkvadda matsmenn til að skoða og lýsa ástandi húsnæðisins og meta, hvað gera byrfti til að koma húsnæðinu í leigufært ástand. Ennfremur til að meta kostnað við að leggja viðarklæðningu o. fl. Niður- staða matsmanna var sú, að kostnaðurinn við fyrra atrið- ið væri 144.500 kr. Héraðsdómur taldi, að G hefði haft heimild til að fjarlægja viðarklæðninguna, og yrði hann því ekki dæmdur til að greiða kostnað vegna hennar. Að öðru leyti féllst héraðsdómur á niðurstöðu matsmanna og var G dæmdur til að greiða E 144.500 krónur. Í dómi Hæstaréttar sagði, að E hefðu ekki fært sönnur að því, að þær hefðu orðið eigendur að viðarklæðningunni. Yrði G því ekki krafinn bóta fyrir brottnám hennar. Ljóst væri, að viðskilnaður G við húsnæðið hefði ekki verið slíkur, sem krefjast yrði af leigutökum og bæri honum að greiða bætur vegna þessa. Var niðurstaða héraðsdóms staðfest að öðru leyti en því, að vextir voru hækkaðir til samræmis við útlánsvexti eftir kröfu E, sem höfðu gagnáfrýjað mál- inu, Staðfest var fjárnám, sem gert hafði verið í eignum G til tryggingar kröfunni samkv. héraðsdómi. Sjá fjár- nám og áfrýjun ...........20000.0000 nn 233 Lífeyrissjóðir. J rak umfangsmikinn atvinnurekstur á jörðinni S á félags- svæði Verkalýðsfélagsins Einingar. Verkalýðsfélagið var aðili Lífeyrissjóðsins Sameiningar, L. Atvinnurekstur J var fólginn í eggjaframleiðslu, útungun á eggjum, upp- eldi og slátrun alifugla. Mest af starfsfólkinu var ófag- Efnisskrá CXXXKTII Bls. lært, og sumt af því bændur á lögbýlum, sem greiddu sem slíkir iðgjald til Lífeyrissjóðs bænda. J hafði ekki sem vinnuveitandi sótt um að taka starfsmenn sína í tölu sjóðfélaga þar, L krafðist þess, að J greiddi iðgjöld til sjóðsins af launum þeirra launþega sinna, sem tækju laun skv. kjarasamningum Einingar. Þegar J neitaði því, höfð- aði L mál á hendur honum og krafðist greiðslu á tiltek- inni fjárhæð lífeyrissjóðsiðgjalda, en til vara annarri lægri. Samkomulag náðist um, að sakarefni yrði skipt, og í fyrra málinu yrði aðeins dæmt um skyldu J til greiðslu iðgjalda. Niðurstaða héraðsdóms varð sú, að L mætti krefja stefnda um greiðslu lifeyrissjóðsiðgjalda af laun- um starfsfólks hans frá þeim tíma, sem lög nr. 9/1974 tóku gildi. Síðan gekk einnig dómur um kröfufjárhæð. Dómunum var báðum áfrýjað, og málið dæmt í einu lagi í Hæstarétti. Var tekið fram, að ágreiningslaust væri, að að krafa L væri takmörkuð við iðgjöld vegna launa þeirra starfsmanna áfrýjanda, sem ekki greiddu í annan lífeyris- sjóð en Lífeyrissjóðinn Sameiningu, og ekki væru inni- falin í kröfunni iðgjöld vegna launa eiginkvenna bænda, er væru sjóðfélagar í Lífeyrissjóði bænda. Sætti hin dæmda fjárhæð engum andmælum af hálfu áfrýjanda og voru hinir áfrýjuðu héraðsdómar staðfestir ............ 1150 Líákamsárásir. G var dyravörður á dansleik. H var meðal samkomugesta á dansleik þessum. Er dansleiknum lauk, vildi H ekki fara út úr samkomuhúsinu, og varð G að beita valdi til að koma honum út þaðan. H komst inn í samkomuhúsið aft- ur og G beitti hann valdi að nýju til að koma honum út úr húsinu. Eftir að G hafði komið H út í seinna skiptið, veitti hann honum líkamsáverka, Segir G sjálfur svo frá, að ekki hafi verið um annað að gera fyrir sig en að svæfa H með rothöggi, svo sem hann gerði. Sat hann þá að eig- in sögn klofvega á H, sem lá á bakinu. Greiddi hann H högg með hægri hendi á kjálka vinstra megin og segist síðan hafa slegið H laust með hnúanum fram og aftur til að athuga, hvort sér væri óhætt að sleppa honum. H var með verulega áverka á andliti eftir viðureign þeirra. H taldi, að G hefði einnig veitt sér líkamsáverka, er G var að koma honum út úr samkomuhúsinu í fyrra skiptið. Talið var sannað, að G hefði valdið H meðvitundarleysi með hnefahöggum og hefði ennfremur orðið þess vald- andi, að hann hlaut þær líkamlegu ákomur, sem hann hafði eftir átökin og lýst var í áverkavottorðum læknis. Ekki var talið sannað, að G hefði gerst offari í aðgerðum CXXKIV Efnisskrá Bls. sínum gegn H inni í samkomuhúsinu. Hitt þótti fullsann- að, að aðgerðir G gegn H utan hússins hefðu verið óhóf- lega harkalegar, og farið út fyrir mörk valdbeitingar, sem löggæslureglur heimila. Var G talinn hafa gerst brotlegur við 1. mgr. 217. gr., sbr. 138. gr. hgl. Við mat refsingar var höfð hliðsjón af því, að H réðst til inngöngu í samkomu- húsið, eftir að G hafði löglega flutt hann út úr því. Var refsing G ákveðin varðhald í 60 daga skilorðsbundinn í 2 ár. H krafðist skaðabóta úr hendi G. Héraðsdómur féllst á þá kröfu, en taldi H eiga að bera 1/4 hluta tjónsins sjálfan. Í skaðabótakröfunni voru innifaldar 100.000,00 krónur fyrir lögfræðilega aðstoð. Hæstiréttur féllst ekki á, að G bæri að greiða bætur fyrir lögfræðilega aðstoð og taldi rétt, að H bæri helming tjónsins sjálfur. Sér- atkvæði ..........2..0000 0. ss 287 Sunnudagskvöldið 13. júní 1976 var dansleikur í veitingahúsi í Hafnarfirði. Meðal samkomugesta var G. Þegar sam- komunni lauk um kl. 01,00 um nóttina, vildi annar af dyravörðum veitingahússins, H, vísa G út úr húsinu, en þá munu flestir gestir hafa verið farnir. G var nokkuð undir áhrifum áfengis. Kom þá til átaka milli G og H, og féll G á gólfið. H fékk annan dyravörð til að aðstoða sig við að koma G út úr húsinu, og skildu þeir hann síðan eftir liggjandi á götunni. Daginn eftir kom í ljós, að G hafði hlotið talsverða áverka, m. a. höfðu brotnað í hon- um tennur. Reyndist nauðsynlegt að draga úr G allar efrigómstennur og smíða í hann gervitennur í staðinn. Talið var sannað með framburði G og vitna, að H hefði átt sök á meiðslum þeim, er G hlaut. Var hann með því talinn hafa gerst sekur við 217. gr. hgl. og refsing hans ákveðin 20 daga varðhald skilorðsbundið. G krafðist bóta að fjárhæð 262.300,00 gkr. og var sú krafa tekin til greina. Í þeirri fjárhæð var innifalin greiðsla fyrir lögfræðiaðstoð. G var látinn, áður en dómur féll í málinu, en dánarbú hans kom í stað hans sem kröfuhafi ..............020... 581 B var ákærður fyrir að hafa hinn 3. maí 1979, er hann var staddur við húsið nr. 6 við Vesturgötu í Reykjavík, fengið 2 ónafngreinda menn til þess að halda J föstum, og hafa þá sparkað þrisvar sinnum á milli fóta honum án nokkurs tilefnis af hálfu J, þannig að hluti af hægra eista hans rifnaði frá og eistað varð ónýtt að mestu. B viðurkenndi við lögregluyfirheyrslu 3. júní s. á., að hann hefði verið á gangi skammt vestan við veitingahúsið Naust með tveim kunningjum sínum fyrir nokkru síðan. Hefðu þeir mætt þar manni, sem hann hefði lent í áflogum við og sparkað í, Gæti verið, að eitt sparkið hefði lent á milli fóta hon- Efnisskrá CXKXKV Bls. um. Þennan framburð ítrekaði B fyrir dómi sama dag. Síðar dró B framburð sinn til baka og taldi sig ekki muna eftir, að atburður þessi hefði gerst. J kom á veitingahús eitt sama kvöldið og hann fékk áverkann og taldi sig þekkja þar mann þann, er hefði sparkað í sig. Hefði stúlka, sem þar var, I, sagt, að maður þessi væri B. Ann- ars taldi hann sig ekki þekkja piltana aftur, sem. stóðu að árásinni, Talið var sannað með fyrsta framburði B fyrir rannsóknarlögreglu og dómi svo og frásögn J og 1, að B hefði valdið J þeim áverkum, sem greint er að framan, en ósannað þótti, að spörkin hefðu verið fleiri en eitt. Brot B var talið varða við 218. gr. hgl. og refsing hans ákveðin 6 mánaða fangelsi með hliðsjón af 72. og 78. gr. hgl. .......00000 nn 1376 Lóðarleigusamningar. Hlutafélagið M hafði um fjölda ára rekið skipasmíðastöð og dráttarbraut á lóð, sem félagið hafði á leigu frá Ísafjarð- arkaupstað samkvæmt lóðarleigusamningum frá 23. des- ember 1922 og 30. júní 1925, svo og samkvæmt samþykkt hafnarnefndar Ísafjarðar frá 3. ágúst 1945 og 26. ágúst 1946. Leigutíminn samkvæmt lóðarleigusamningunum var 50 ár. Ekki var gerður sérstakur samningur um viðbótar- lóðirnar, sem M fékk 1945 og 1946. Í lóðarleigusamningun- um tveimur var tekið fram, að leigusali og leigutaki skyldu báðir hlíta samþykkt um leigu fjörulóða á Ísafirði frá 1919, Í samþykkt þessari segir, að fáist leigusamning- urinn ekki framlengdur að leigutíma liðnum, skuli leigu- sali kaupa af leigutaka umbætur á lóðum og öll mann- virki fyrir 2/3 sannvirðis eftir eignarnámsmati, nema öðruvísi semjist. Þegar samningstímanum var lokið, fékk leigusamninginn ekki framlengdan, þar sem bæjarsjóð- ur taldi sig þurfa á landinu að halda m. a. vegna bygging- ar menntaskóla. Fékk bæjarstjórnin heimild félagsmála- ráðuneytisins til að taka fasteignir og önnur mannvirki M á lóðunum eignarnámi. Matsnefnd eignarnámsbóta mat eignirnar 8. mars 1978 án tillits til skerðingarákvæðis þess, sem að framan greindi. Voru hús og mannvirki, þar með talin dráttarbraut og fleira, samtals metin á 28.800.000,00 gkr. Bæjarsjóður galt síðan 2/3 hluta þessarar fjárhæðar, en neitaði að greiða 1/3 hluta, 9.600.000,00 gkr. M vildi ekki una þessu og taldi skerðingarákvæði samþykktarinn- ar og samningsins ógilt. Höfðaði hann mál á hendur bæj- arsjóði til greiðslu þeirrar fjárhæðar, er hann taldi van- greidda. Í héraðsdómi sagði, að líta yrði svo á, að skerð- ingarákvæði samþykktarinnar væri hluti af samningum CXKKVI Efnisskrá Bls. þeim einkaréttarlegs eðlis, sem aðilar gerðu með sér um leigu á lóðinni. Ekki væri sýnt fram á, að þessir samning- ar væru, að því leyti sem hér skipti máli, haldnir neinum þeim annmörkum, að ákvæði III. kafla laga nr. 7/1936 eða aðrar reglur samningaréttarins um ógilda löggerninga leiddu til þess, að þeir væru ekki bindandi fyrir leigutak- ann. Var bæjarstjórn sýknuð af öllum kröfum M. Hæsti- réttur taldi, að skerðingarákvæði áðurnefndrar fjörulóðar- samþykktar hefði fullnægjandi stoð í 15. gr. laga nr. 67/ 1917 um bæjarstjórn á Ísafirði. Það færi ekki í bága við 67. gr. (áður 50. gr.) stjórnarskrárinnar eða ákvæði al- mennra laga. Ekki skipti heldur máli, þó að bæjarsjóður hefði 1976 fengið leyfi félagsmálaráðuneytisins til að taka eignarnámi mannvirki áfrýjanda samkvæmt 27. gr, skipu- lagslaga. Var fallist á þá úrlausn héraðsdóms, að M ætti ekki kröfu á greiðslu nema 2/3 verðmætis mannvirkja á lóðum, sem leigusamningar voru gerðir um 1922 og 1925. Á lóð, sem M fékk til umráða 1945, var bogaskemma að verðmæti 40.000,00 nýkr., sem M hafði reist. Hluti þessarar lóðar var fjörulóð. Þar sem ekki hafði verið gerður sér- stakur skriflegur samningur um leigu lóðarinnar, var ákvæði fjörulóðasamþykktarinnar frá 1919 talið gilda um lóðina alla. Var litið svo á, að lóðin væri seld á leigu til 50 ára. Þar sem leigusamningurinn var samkvæmt því ekki enn útrunninn, var talið, að M ætti rétt á að fá greitt fullt verð fyrir skemmuna. Þriðjungur verðmætis hennar var 13.333,35 nýkr., og var bæjarsjóður dæmdur til að greiða M þá fjárhæð ásamt vöxtum. Tveir hæstaréttar- dómarar greiddu sératkvæði. Taldi annar, að staðfesta bæri héraðsdóm að niðurstöðu til. Hinn taldi, að M ætti að fá fullar bætur fyrir öll mannvirki sín á öllum lóðunum .. 910 Félagið N hafði um langa hríð rekið niðursuðuverksmiðju á lóð, sem það hafði á leigu í Ísafjarðarkaupstað samkvæmt lóðarleigusamningi, sem upphaflega var gerður 27. júlí 1923. Leigutíminn samkvæmt samningum var 50 ár. Lóð- in var fjörulóð og leigð með sömu skilyrðum og greinir í lóðarleigusamningunum um lóðirnar í næsta máli á undan. N og Ísafjarðarkaupstaður gerðu með sér samkomulag í september 1973 um, að matsnefnd eignarnámsbóta skyldi falið að meta til peningaverðs eign N á lóðinni. Ísafjarðar- kaupstaður áskildi sér að bera fyrir sig ákvæði samþykkt- arinnar frá 1919 um leigu fjörulóða á Ísafirði, þannig að honum bæri aðeins að greiða 2/3 hluta bóta. Stefnandi áskildi sér rétt til að krefja um eftirstöðvarnar, 1/3, í sér- stöku dómsmáli. Talið var, að líta yrði svo á, að í máli þessu deildu aðilar eingöngu um það, hvort ákvæði sam- Efnisskrá CKKKVII þykktarinnar um, að bæjarsjóði bæri aðeins að greiða 2/3 hluta af verðmæti eigna á lóðinni, þegar samningurinn rynni út, hefði orðið gildur hluti að lóðarleigusamningn- um frá 27. júlí 1923. Var talið, að áðurgreind samþykkt hefði fullnægjandi stoð í 15. gr. laga nr. 67/1917 um bæjar- stjórn á Ísafirði og að skerðingarákvæði samþykktarinnar hefði ekki farið í bága við 50. grein þágildandi stjórnar- skrár. Var kaupstaðurinn sýknaður af kröfu N ........ Læknar. Sjá og mat og skoðun. Blóðrannsókn .............. 41, 82, 108, 689, 1079, 1168, 1264, Geðheilbrigði ...................2.0... seen 639, Líkamsáverkar ................ 374, 473 496, 581, 710, 1113, Læknaráð ...................eeessr Örorka ......0.00. 0 374, 473, 496, 1113, Læknaráð. Mál sent Læknaráði til umsagnar ................00...0.. 00. Lögfræðiaðstoð. Ekki talið, að maður ætti rétt á að fá greiddan kostnað vegna lögfræðilegrar aðstoðar við gerð skaðabótakröfu í opin- beru máli ..............2..00..0 0. ns ss Maður, sem "gerst hafði sekur um brot á 217. gr. hgl., var dæmdur í opinberu máli til að greiða þeim, sem orðið hafði fyrir meiðslum, skaðabætur, þar á meðal greiðslu fyrir lögfræðiaðstoð ..................0000000 0... Löghald. Löghaldsgerð til tryggingar víxilkröfu staðfest. Sjá víxil- Mál .......000002020n rn Lögmenn. 2 Lögmaður víttur fyrir ósæmileg ummæli í greinargerð ...... Lögreglumenn. Lögreglumaður slasaðist á handboltaæfingu, sem fram fór fyr- ir leikfimitíma í lögregluskólanum. Hann krafðist skaða- bóta úr ríkissjóði. Sjá skaðabætur ...................... Lögtak. Staðfestur úrskurður fógetaréttar um, að lögtak skyldi fram fara fyrir álögðum opinberum gjöldum. Sjá skattamál .. Sameignarfélagið F tók að sér að mala raflausnarefni fyrir Ísal í Straumsvík. Verkefni þetta var unnið í ákvæðis- vinnu af 2-3 mönnum skv. munnlegum ákvæðisvinnu- Bls. 928 1415 710 1203 639 1203 710 287 ög1 535 1183 1113 CKKKVIII Efnisskrá Bls. samningi. Átti hver mannanna að fá greidda ákveðna upphæð fyrir hvert tonn, sem malað var eða hreinsað. B var einn þessara manna og vann hjá F frá ársbyrjun 1977 fram Í júlí 1978. Hluta vinnu sinnar vann hann við þessa ákvæðisvinnu, en að öðru leyti var um tímavinnu að ræða. Ofan á tímavinnukaupið fékk B greitt orlof, en ekki á ákvæðisvinnukaupið. B krafði síðan F um greiðslu orlofs af ákvæðisvinnukaupinu, rúmar 3.800 krónur, og var ekki deilt um fjárhæð. Hins vegar hélt F því fram, að B hefði verið undirverktaki hjá sér og því hefði allt verið innifalið í þeirri upphæð, sem F greiddi B, svo sem orlof, veikinda- dagar o. s. frv. Ekki var um það deilt, að B ætti rétt á orlofsfé af ákvæðisvinnunni. Gegn andmælum B var ósannað af hálfu F, að svo hefði verið samið um, að orlofsfé væri innifalið í greiðslum þeim, sem F hefði innt af hendi og miðuðust við unnið verk og tímalengd. Ekki var heldur talið, að B hefði svipt sig rétti til kröfu um orlofsfé með drætti á því að hefjast handa um heimtu þess. B hafði krafist lögtaks fyrir hinu ógreidda orlofsfé, og skv. 5. gr. laga nr. 87/1971, sbr. lög nr. 29/1885, má taka vangreitt orlofsfé lögtaki. Krafan var því lögtaks- krafa og talin nægilega skýr. Urðu því úrslit þau, að lög- tak mætti fram fara hjá F til tryggingar kröfunni ...... 1477 Manndráp. Sunnudaginn 1. apríl 1979 um kl. 10 síðdegis var lögreglunni í Reykjavík tilkynnt, að maður að nafni Þ hefði orðið manni að bana þá um daginn í húsi einu í borginni. Lög- reglumenn fóru á staðinn og fundu Þ, þar sem hann var staddur í íbúð sinni á 3. hæð í húsinu ásamt tveim konum. Í annarri íbúð á sömu hæð fundu lögregluþjónar mann, S, sem lá þar örendur í blóði sínu. Á líki hans voru stór- felldir áverkar. Hann hafði verið stunginn með hnífi í síðu, maga og brjóst og hlotið tvo skurði á hálsi. Þ skýrði svo frá, að hann hefði síðdegis þennan sama dag setið að drykkju með S í íbúð hans og sambýliskonu hans, L. Þeir hefðu báðir verið ölvaðir. Þá hefði komið til orðaskipta í reiði milli S og sambýliskonu hans. S hefði síðan farið fram í eldhús, komið þaðan aftur og spurt sig, hvort hann hefði kjark til að drepa sig. Kvaðst Þ muna það næst eft- ir sér, að hann stóð fyrir framan S í eldhúsinu og hafði hníf í hendi sér. Kvaðst hann hafa lagt hnífnum í kvið S og rist upp úr. Síðan hefði hann lotið niður að S og skor- ið hann á háls. L skýrði á svipaðan hátt frá atvikum um það, að S hafi ögrað Þ til að drepa sig. L var ekki áhorf- andi að því, er Þ réð S bana. Þ gekkst undir geðrannsókn Efnisskrá CXKKIRK Bls. og taldist sakhæfur, Hann var talinn hafa gerst brotlegur við 211. gr. hgl., og var refsing hans ákveðin fangelsi í 16 ár, Einn hæstaréttardómara greiddi sératkvæði og taldi refsingu hans hæfilega ákveðna 14 ára fangelsi .......... 639 Pilturinn Þ 19 ára og stúlkan A á líkum aldri hittust í Hnífs- dal í byrjun september 1978. Þau urðu samferða til Flat- eyrar, þar sem Þ vann í frystihúsi, og gistu í herbergi Þ í verbúð þar. Þ og A höfðu kynnst í september 1975 og síðan búið öðru hverju saman þar til í lok júnímánaðar 1978. Samskipti þeirra höfðu verið rysjótt. Sumarið 1978 hafði A farið til Vestfjarða til vinnu. Þ hafði farið á eftir henni til að reyna sættir. Hún dvaldist á herbergi hans nætur- langt af fúsum og frjálsum vilja og fór vel á með þeim. Segir Þ, að um morguninn hafi A fallist á að taka upp samvistir við hann að nýju, en í því sambandi látið orð falla um fyrri kynmök sín við annað fólk, karla og konur. Þetta hafi valdið því, að hann hafi gersamlega misst stjórn á skapi sínu. Átök hefðu orðið, hún tekið flökunar- hníf, hann náð honum af henni og kastað brott, en viður- eign þeirra hefði lokið með því, að hann, viti sínu fjær af bræði, hefði brugðið snæri um háls hennar og hert að. Þetta hefði orðið henni að bana. Þ gerði hreppstjóra á staðnum aðvart um, hvað gerst hafði. Líkskoðun leiddií í ljós, að dánarorsök stúlkunnar hafði verið köfnun. Hvorki Á né Þ virðast hafa verið undir áhrifum áfengis, er atburðurinn átti sér stað. Eigi var talið sannað, að Þ hefði tekið fyrirfram ákvörðun um að svipta stúlkuna lífi, Það atferli hans að bregða snæri um háls hennar og herða að var stórháskalegt og var talið, að honum hefði ekki getað dulist, að langlíklegast væri, að af því hlyti hún liftjón. Var atferli hans talið varða hann refsingu skv. 211. gr. hgl. Er Þ var í gæsluvarðhaldi í mars 1979, veittist hann að fangaverði, sem var við skyldustarf, sló hann og hótaði honum ofbeldi. Þetta brot hans var talið varða við 106. gr. hgl. Refsing Þ var ákveðin fangelsi í 8 ár. Tveir dómarar Hæstaréttar greiddu sératkvæði og töldu, að refs- ing Þ ætti að vera fangelsi í T ár .............000000... 710 Mannvirki. Endurgjald fyrir mannvirki. Sjá lóðarleigusamningur .... 910, 928 Mat og skoðun. 1. Atvinnutjón: Tryggingastærðfræðingur reiknar út tjón manns vegna lík- amsmeiðsla og örorku ............0.... 374, 473, 496, 1113, 1203 2. Áverkar og heilsutjón: CXL Efnisskrá Læknar lýsa áverkum og heilsutjóni 374, 473, 496, 581, 710, 1113, 1203, 3. Blóðrannsókn: Bifreiðarstjórar .......... 41, 82, 108, 689, 1079, 1168, 1264, 4. Geðheilbrigði ............200000000 0. enn 639, 5. Örorka: Læknar meta örorku ........00.0.0..0.... 375, 473, 496, 1113, 6. Ýmsar skoðunar- og matsgerðir: Dómkvaddir matsmenn meta viðgerðarkostnað 1422, 1514, Verkfræðingur lætur í té álitsgerð ............0202.000..... Matsnefnd eignarnámsbóta. Matsnefnd eignarnámsbóta metur eignir. Sjá lóðarleigusamn- ÍNÐUF ......0.000000nen ss 910, Málflytjendur. Sjá lögmenn. Málsástæður. Skilyrðum 45. gr. laga nr. 75/1973 til að hafa uppi nýjar máls- ástæður fyrir Hæstarétti ekki fullnægt. Sjá áfrýjun .... Áfrýjandi víxilsmáls hélt því fram, að víxill hefði verið gef- inn út í júlímánuði 1976, en ekki 1. apríl 1978, eins og greindi á víxlinum. Víxillinn skyldi greiðast við sýningu. Hann var sýndur til greiðslu 1978, og afsagður sama dag vegna greiðslufalls. Talið, að sú varnarástæða áfrýjanda, að ritaður hefði verið annar útgáfudagur á víxilinn en heimilt hefði verið gagnvart honum, kæmist ekki að í mál- inu gegn andmælum stefnda, sbr. 208. gr. eml., og þar sem afsögn víxilsins fór með réttu fram innan árs frá til- greindum útgáfudegi, var áfrýjandi dæmdur til að greiða víxilfjárhæðina. Jafnframt var staðfest löghaldsgerð, sem víxilhafi hafði látið framkvæma til tryggingar víxilkröf- UNNI 22.02.0000 sess Fyrir Hæstarétti hafði áfrýjandi uppi málsástæður, sem ekki var hreyft í héraði. Var talið, að skilyrðum 45. gr. hæsta- réttarlaga væri eigi fullnægt til að hafa þær uppi ...... Áfrýjandi máls hafði uppi fyrir Hæstarétti málsástæður bæði um form og efnishlið máls, sem hann hafði ekki hreyft í héraði. Þær voru ekki teknar til greina með skírskotun til 45. gr. hæstaréttarlaga ..........0.00000 000 en0 nn... Málskostnaður. Kærumálskostnaður dæmdur .........000000000. 0... 351, Máli áfrýjað til staðfestingar héraðsdómi að öðru leyti en því, að krafist var málskostnaðar úr hendi stefnda í héraði. Héraðsdómur staðfestur og málskostnaður látinn niður falla fyrir Hæstarétti .............0...0..00 0... 0... Bls. 1376 1415 710 1203 1520 496 923 535 543 898 Efnisskrá CXLI Þegar mál var tekið fyrir til munnlegs flutnings, óskuðu lög- menn aðila þess, að það yrði fellt niður, Af hálfu áfrýj- anda var krafist málskostnaðar fyrir Hæstarétti, en af hálfu stefndu var þess krafist, að málskostnaður fyrir Hæstarétti félli niður. Málið var fellt niður og málskostn- aður EINNIÐ ............2.2000.sn str Héraðsdómur, þar sem manni var ekki dæmd refsing, staðfest- ur, en sakarkostnaður felldur á ríkissjóð .............. Máli var áfrýjað að ósk ákærða og einnig til þyngingar af hálfu ákæruvalds. Er málið var tekið fyrir í Hæstarétti, var lýst yfir því af hálfu ákærða, að fallið væri frá áfrýj- un málsins, og var það samþykkt af hálfu ákæruvalds. Bæði verjandi og ríkissaksóknari kröfðust þóknunar úr hendi ákærða fyrir störf sín. Málið var fellt niður með úr- skurði og ákærða úrskurðað að greiða þóknun fyrir störf sækjanda og verjanda til ríkissjóðs .................... Þegar mál var tekið fyrir í Hæstarétti, óskuðu aðaláfrýjendur, að það yrði fellt niður. Gagnáfrýjandi samþykkti það, en krafðist málskostnaðar. Málið var því fellt niður, en aðal- áfrýjendur voru dæmdir til að greiða gagnáfrýjendum málskostnað fyrir Hæstarétti .......................... G áfrýjaði dómi í opinberu máli, að því er varðaði ákvæði dómsins um sýknu af skaðabótakröfu, og krafðist máls- kostnaðar úr ríkissjóði. Ekki var dæmt um málskostnaðar- kröfuna, enda var fyrirsvarsmönnum ríkissjóðs ekki stefnt í málinu ..........0..22..000 000 ð ne Lögmönnum, sem fluttu mál fyrir gjafvarnarhafa í héraði, stefnt persónulega fyrir Hæstarétt til að þola lækkun á talsmannslaunum þeirra. Krafan var ekki tekin til greina ...........0.0000 00 ns Meðdómendur í héraði. Sjá dómarar. Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar. Merkjadómur. Miskabætur. Uppboðsþoli krafðist þess, að uppboð færi ekki fram. Uppboðs- haldari synjaði kröfunni. Uppboðsþoli kærði synjunina til Hæstaréttar og krafðist miskabóta. Sú krafa var ekki talin hafa lagastoð. Sjá kærumál og uppboð ............ Opinber starfsmaður krafðist miskabóta vegna frávikningar úr starfi. Sjá opinberir starfsmenn ..................0.... H og K höfðuðu mál gegn ritstjóra dagblaðs og kröfðust miskabóta vegna ummæla, sem voru talin fela í sér móðg- Bls. TA2 960 954 1584 687 834 CKLII Efnisskrá Bls. anir og aðdróttanir í þeirra garð. Krafan var tekin til STEINA ........00000 nn 1229 Nafnréttur. Náðun. G var náðaður skilorðsbundið af fangelsisrefsingu 27. septem- ber 1974. Skilorðstími var 3 ár og G stóðst skilorð náðun- ar. Hinn 23. apríl 1980 gerðist G sekur um þjófnað. Með því að G hafði staðist skilorð náðunar, þótti refsingu full- nægt á því tímamarki, er hann hlaut náðun. Voru réttar- áhrif ítrekunar vegna refsiðóma þeirra, er náðunin laut að, því fallin brott, er hann framdi brot sitt ............ 1085 Nágrenni. Niðurfelling máls. Mál fellt niður ........00000000.0.... 569, 570, 571, 742, 964, 1134 Nytjastuldur. Maður dæmdur fyrir nytjastuld á bifreið. Sjá bifreiðar .. 689, 1264 Opinberir starfsmenn. G var aðalbókari hjá Innkaupastofnun ríkisins, Í. Á árunum 1969 og 1970 tók G út vörur fyrir sjálfan sig hjá stofnun- inni, en greiddi þær ekki og færði þær ekki til skuldar á reikningi sínum. Ríkisendurskoðunin komst að þessu mis- ferli í júlímánuði 1971 og greiddi G þá skuld sína. Í bréfi ríkisendurskoðunar 15. desember 1971 segir, að máli G hafi verið vísað til meðferðar fjármálaráðuneytisins. G hélt áfram starfi sínu. Forstjóri I kveðst hafa tilkynnt honum, að misferli hans mundi leiða til þess, að hann yrði að hætta störfum. Hinn 8. september 1972 var honum svo sagt upp starfi frá þeim degi að telja. Hann mótmælti uppsögninni 11. september og krafðist dagvinnulauna og eftirvinnulauna 6 mánuði svo og orlofs og bóta fyrir rösk- un á stöðu og högum. Samtals námu kröfur hans 2.457.000.00 krónum. Í dómi Hæstaréttar sagði, að upp hefði komist um ávirðingar G í júlí 1971, en hann hefði greitt fé það, sem athugasemdir ríkisendurskoðunarinnar lutu að, þegar í þeim mánuði og því umsvifalaust, þegar eftir var gengið. Fjárhæð reikninga þeirra, sem athuga- semdir voru gerðar við, hefði numið tæplega mánaðar- launum hans. I hefði ekki neytt þeirrar heimildar, er greinir í 3. mgr. 7. gr. laga nr. 38/1954, að víkja G frá um stundarsakir. Hann hefði haldið starfi sínu alveg Efnisskrá CXLIII Bls. óbreyttu óslitið til 8. september 1972, er honum var vikið frá störfum, Ósannað þótti, að forstjóri I hefði skýrt hon- um frá því í árslok 1971, að honum yrði vikið frá störf- um vegna ávirðinga sinna. Var staðfest niðurstaða héraðs- dóms um að greiða G 225.000,00 krónur vegna launamissis. Kröfu hans um bætur vegna röskunar á stöðu og högum, sbr. 264. gr. hgl., var eigi sinnt, þar sem skilyrðum grein- arinnar var ekki fullnægt. Tveir dómarar Hæstaréttar greiddu sératkvæði og töldu að sýkna bæri ríkissjóð af kröfum G .......000000.00nen er 166 G var löggæslumaður á dansleik. Hann var talinn hafa beitt einn samkomugesta harkalegum aðgerðum, sem farið hefðu út fyrir mörk valdbeitingar, sem löggæslureglur heimila, Sjá líkamsárás .............00000000 00... 0... 287 H var rannsóknarlögreglumaður við embætti bæjarfógetans í Keflavík og sýslumannsins í Gullbringusýslu. Hann und- irbjó og stjórnaði ólögmætri handtöku á K og G. Sjá ólög- leg handtaka ............eeeessessssss ss 430 V, yfirsímritari hjá ritsímanum í Reykjavík, falsaði símskeyti á norsku- og sænskublendingi til dagblaðsins D í Reykja- vík þess efnis, að tiltekinn stjórnmálaflokkur hefði þegið styrk frá sænskum og finnskum aðilum. Hann falsaði undir skeytið tilbúið nafn og sendi það milli fjarritatækja í ritsímastöðinni, en lét síðan hjá líða að eyðileggja skeyt- ið, sem borið var út næsta fimmtudag og varð tilefni for- síðufréttar D daginn eftir. Upplýst var, að V hafði gert ráðstafanir til þess, að skeytið yrði ekki borið út, og falið tilteknum manni að eyðileggja það, en sá hafði brugðist loforðum sínum að gera það. Hins vegar þótti það óhæfa af V að nota tæknibúnað ritsímans til þess að hafa í frammi spéskap. Var atferli hans talið varða við 141. gr. hgl. Ákvörðun um refsingu V var frestað .............. 485 Orlofsfé. E hafði verið fastur starfsmaður lóranstöðvarinnar á Hellis- sandi. Hann var ríkisstarfsmaður. Laun hans voru þrí- þætt. Föst laun, vaktaálag og yfirvinna. Hann krafði ríkissjóð um greiðslu á orlofsfé vegna yfirvinnukaups og vaktaálaga, sem hann fékk greitt úr ríkissjóði fyrir tíma- bilið 1. janúar 1942 til 31, desember 1975. Talið, að í orlofs- lögunum væri ekki að finna neitt ákvæði, sem tryggði E rétt til orlofsfjár, eins og hann krefðist. Samkvæmt því var ríkissjóður sýknaður af kröfu hans ................ 547 Sameignarfélagið F tók að sér að mala raflausnarefni fyrir Ísal í Straumsvík, Verkefni þetta var unnið í ákvæðis- vinnu af 2-3 mönnum skv. munnlegum ákvæðisvinnu- CXLIV Efnisskrá Bls. samningi. Átti hver mannanna að fá greidda ákveðna upphæð fyrir hvert tonn, sem malað var eða hreinsað. B var einn þessara manna og vann hjá F frá ársbyrjun 1977 fram í júlí 1978. Hluta vinnu sinnar vann hann við þessa ákvæðisvinnu, en að öðru leyti var um tímavinnu að ræða, Ofan á tímavinnukaupið fékk B greitt orlof, en ekki á ákvæðisvinnukaupið. B krafði síðan F um greiðslu orlofs af ákvæðisvinnukaupinu, rúmar 3.800 krónur, og var ekki deilt um fjárhæð. Hins vegar hélt F því fram, að B hefði verið undirverktaki hjá sér og því hefði allt verið innifalið í þeirri upphæð, sem F greiddi B, svo sem orlof, veikindadagar o. s. frv. Ekki var um það deilt, að B ætti rétt á orlofsfé af ákvæðisvinnunni, Gegn andmæl- um B var ósannað af hálfu F, að svo hefði verið samið um, að orlofsfé væri innifalið í greiðslum þeim, sem F hafði innt af hendi og miðuðust við unnið verk og tíma- lengd. Ekki var heldur talið, að B hefði svipt sig rétti til kröfu um orlofsfé með drætti á því að hefjast handa um heimtu þess. B hafði krafist lögtaks fyrir hinu ógreiðda orlofsfé, og skv. 5. gr. laga nr. 87/1971, sbr. lög nr. 29/ 1885, má taka vangreitt orlofsfé lögtaki. Krafan var því lögtakskrafa og talin nægilega skýr. Var því úrskurðað, að lögtak mætti fram fara hjá F til tryggingar kröf- UNNI ....00..200n ns 14TT Ólögleg handtaka. H var rannsóknarlögreglumaður við embætti bæjarfógetans í Keflavík og sýslumannsins í Gullbringusýslu. Hann undir- bjó og stjórnaði ólögmætri handtöku á K og G, þar sem þeir voru staddir í bíl G í Vogum á Vatnsleysuströnd síð- degis dag einn í desember 1976. Áður hafði H fengið kon- ur tvær til að koma fyrir á laun í farangursgeymslu bíls- ins ferðatösku, sem í voru 2 ótollaðar áfengisflöskur og kassi af áfengum bjór. Þetta gerðu þær í Reykjavík og lokkuðu síðan K og G undir fölsku yfirskyni til að aka þeim til Grindavíkur með viðkomu í Vogum. Þar yfirgáfu þær bifreiðina samkvæmt fyrirfram gerðri áætlun H sam- tímis því, sem hann sendi lögreglumenn á vettvang, er gerðu leit í bifreiðinni, fundu áfengið og bjórinn og hand- tóku K og G. Var H talinn hafa gerst brotlegur við 131. gr. og 1. mgr. 148. gr., sbr. 138. gr. hgl. Ó, fulltrúa bæjar- fógetans í Keflavík, var í sama máli gefið að sök að hafa gerst sekur um rangan framburð fyrir rétti við rannsókn máls þessa. Var hann talinn hafa gerst brotlegur við 142. gr. hgl., sbr. 12. gr. laga nr. 101/1976. Refsing H var ákvörðuð með hliðsjón af 77. og 78. gr. hgl. fangelsi í 7 Efnisskrá CXLV Bls. mánuði, en refsing Ó var ákveðin fangelsi í 3 mánuði. Sér- atkvæði .............020.00000000 sn 430 Ólögleg meðferð á fiskafla. S skipstjóri var ákærður fyrir að hafa sem skipstjóri á skut- togara haft 4.480 kg af lausísuðum fiski á millidekki skips, er hann kom úr veiðiferð til Reykjavíkur. Í héraðsdómi var S talinn hafa gerst brotlegur við tilteknar greinar tiltekinna reglugerða, en refsing hans var felld niður. Í dómi Hæstaréttar sagði, að nokkrir gallar væru á ákæru, en þar sem málið hefði verið reifað af hálfu ákæruvalds og ákærða með þessa galla í huga, og ekki léki vafi á, fyr- ir hvaða verknað væri ákært, þætti skv. 3. mgr. 118, gr. laga um meðferð opinberra mála mega leggja dóm á mál- ið. Var héraðsdómur staðfestur, þó þannig, að brot ákærða var heimfært til tiltekinna lagaákvæða auk reglugerðar- ákvæða sem í héraðsdómi greindi ...................... 1449 Ólögmæt meðferð fundins fjár. A og B fóru inn í mannlausa íbúð og stálu þaðan áfengi, magnara, peningum, vasatölvu, leðurjakka og skólatösku. Þeir brutust ennfremur inn í apótek og stálu þar miklu magni af lyfjum, snyrtivarningi o. fl., samtals að sölu- verðmæti rúmlega ein milljón krónur. A hafði auk þess farið inn í verslun og stolið þar útvarpstæki. Hann hafði ennfremur slegið eign sinni á fatnað, er hann fann ein- hvers staðar í miðbænum í Reykjavík, Var það brot A talið varða við 246. gr, hgl.,, en að öðru leyti varðaði brot A og B við 244. gr. Þeir voru hvor um sig dæmdir í 8 mán- aða fangelsi með hliðsjón af 72., TT. og 255. gr. hgl....... 257 Ólögmætir verslunarhættir. Sjá iðnlöggjöf ..............202..00 000 72 Ómaksbætur. Áfrýjandi máls, sem ekki sótti þing fyrir Hæstarétti, dæmdur til að greiða ómaksbætur 105, 106, 107, 108, 282, 638, 1126, 1127, 1346 Ómerking. A. Einkamál. B á Djúpavogi seldi F á Akranesi jarðýtu 1975, F stóð ekki í skilum, og í júní eða júlí 1976 komst B að því, að F hafði selt Dalvíkurkaupstað jarðýtuna. Í desember 1976 var í fógetarétti Dalvíkur lagt löghald á jarðýtuna að beiðni B til tryggingar eftirstöðvum kaupverðsins. B höfðaði síðan mál fyrir bæjarþingi Dalvíkur á hendur F og Dal- víkurkaupstað, D. Krafðist hann þess, að F yrði gert að CXLVI Efnisskrá Bls. greiða eftirstöðvar kaupverðsins ásamt vöxtum og kostn- aði og jafnframt gerði hann þær dómkröfur, að bæði F og D yrði gert að þola staðfestingu á löghaldi því, sem lagt hafði verið á jarðýtuna. Að öðru leyti var D stefnt til réttargæslu, og kröfur ekki gerðar á hendur kaupstaðn- um að öðru leyti. Í héraði var af hálfu F höfð uppi frá- vísunarkrafa, en héraðsdómur synjaði frávísunarkröfunni. Var F dæmdur til að greiða B dómkröfurnar, en synjað um staðfestingu löghalds. F áfrýjaði málinu og krafðist þess, að því yrði vísað frá héraðsdómi, en til vara sýknu að svo stöddu. Talið var, að varnarþingsregla 1. mgr. 20. gr. laga nr. 18/1949 ætti við um mál þetta. Hefði B ekki getað sótt heimild í 83. gr. eml. til að reka það á bæjar- þingi Dalvíkur. Var héraðsdómur því ómerktur og mál- inu vísað frá héraðsdómi .........0.00..0.00 nn... 38 Héraðsdómur ómerktur að hluta og máli vísað frá héraðs- dómi að hluta vegna aðildarskorts. Sjá frávísun og aðild ...........0.00 eeen „ 182 Í máli einu varð ágreiningur út af verki, sem Þ vann fyrir R og Ú með traktorsgröfu í Njarðvíkurkaupstað. Þ átti heima í Garðakaupstað, en R og Ú í Reykjavík. Þ höfðaði mál á hendur R og Ú fyrir bæjarþingi Njarðvíkur og Keflavíkur vegna ágreinings þessa. R og Ú sóttu ekki þing. Aðilar höfðu ekki samið um, að málið yrði rekið fyrir bæjarþingi Njarðvíkur og Keflavíkur og ekki var talið, að Þ hefði haft heimild skv. 85. gr. eml. eða öðrum ákvæðum þeirra laga til að höfða málið þar. Af þessum sökum var héraðsdómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi. Fjárnámsgerð, sem áfrýjað var, var felld úr Bildi .........00000000 nn neee 566 G höfðaði mál á hendur fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs til heimtu vangoldinna vaxta og verðbóta af innstæðu sinni á sparimerkjareikningi hjá innlánsdeild byggingarsjóðs ríkisins. Hér var um að ræða svonefnt skyldusparnaðar- fé. Fjármálaráðherra taldi sig réttan varnaraðila í málinu. Hæstiréttur taldi, að Húsnæðismálastjórn ríkisins, en stjórn byggingarsjóðs ríkisins heyrði undir hana, væri sá aðili, sem til þess væri bær að lögum að vera Í fyrirsvari fyrir byggingarsjóð ríkisins í hvers konar lögskiptum og í dómsmáli þessu. Héraðsdómur, sem var efnisdómur, var því ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ...... 965 Slíkir gallar þóttu vera á uppboði, að það var ómerkt. Sjá upp- boð ....c..0cre ves 1238 B. Opinber mál. P var ákærður fyrir að hafa ekið bifreið undir áhrifum áfeng- Efnisskrá CXLVTI Bls. is. Samkvæmt ósk hans var tiltekinn héraðsdómslögmaður skipaður verjandi hans. Lögmaðurinn fékk frest til að skila vörn, en skilaði henni ekki, þrátt fyrir ítrekaða eftir- gangsmuni héraðsdómara. Fór svo, að dómarinn kvað upp dóm í málinu, án þess að vörn kæmi fram. Í dómi Hæsta- réttar sagði, að vegna vanrækslu skipaðs verjanda á að skila málsvörn, hefði héraðsdómara skv. 2. mgr. 84. gr. laga nr. 74/1974 borið að skipa ákærða annan verjanda og dómtaka eigi málið, fyrr en vörn hafði borist. Að svo vöxnu máli varð ekki hjá því komist að ómerkja héraðs- dóm og vísa málinu heim í hérað til dómsuppsögu að NÝJU ..22.0020000r ner 41 Með úrskurði sakadóms var sakaður maður úrskurðaður til að sæta gæsluvarðhaldi í 13 daga. Hann kærði úrskurð- inn til Hæstaréttar. Í dómi Hæstaréttar sagði, að greinar- gerð rannsóknarlögreglu ríkisins með kröfu hennar um, að varnaraðili skyldi sæta gæsluvarðhaldi, væri orðrétt tekin upp í hinn kærða úrskurð. Að öðru leyti væri engin grein gerð fyrir málavöxtum og ekki sérstaklega að ein- stökum kæruatriðum vikið af hálfu héraðsdómara. Þá hefði héraðsdómari ekki heldur greint að neinu leyti frá framburði varnaraðila. Hinn kærði úrskurður var talinn brjóta svo í bága við fyrirmæli 164. gr. laga um meðferð opinberra mála, að hann var ómerktur ................ 1046 Tveir menn voru ákærðir. Ekki var greint í ákæru, hvert væri andlag brots þess, sem öðrum þeirra var gefið að sök, og óljóst komist að orði um það í hverju brot það, sem hin- um væri gefið að sök, væri fólgið. Þótti lýsing á brotum ákærðu eigi fullnægja kröfum :2. mgr. 115. gr. laga nr. 74/1974, sbr. 19. gr. laga nr. 107/1976. Var hinn áfrýjaði dómur því ómerktur og ákæruatriði þessu vísað frá hér- aðsdómi. Sératkvæði ..............00.0000. 0000... 1300 Kröfu um ómerkingu héraðsdóms hrundið. Sjá brottnám byggingar .............22..00 0. eens 1499 Ómerking ummæla. Sjá ærumeiðingar. Óvígð sambúð. M og K stofnuðu til festa haustið 1970. Hófu þau þá sambúð, sem stóð þar til í apríl 1973, er þau slitu samvistum. Á sambúðartímanum eignuðust þau ýmsa hluti til heimilis- ins. Sumarið 1972 fékk M lóð og hóf að reisa þar hús. M og K töldu fram til skatts hvort í sínu lagi. Húsið og lóð- in voru talin eign M á skattframtölum. Samkvæmt hús- byggingarskýrslu M var hann búinn að leggja í bygging- una samtals 366.216,00 krónur, þar með talda eigin vinnu, CKLVIII Efnisskrá Bls. er sambúð lauk, og hann hafði stofnað til skulda að fjár- hæð 180.988,00 krónur, K taldi húsið vera að verðmæti eina og hálfa miljón krónur. Við sambúðarslitin virðast M og K hafa skipt húsmunum á milli sín með samkomulagi. Af hálfu K var því haldið fram, að allar eignir, sem voru í búi þeirra við sambúðarslitin, hefðu verið í óskiptri sameign þeirra, og ættu þau tilkall til þeirra að jöfnu. Þar sem M hefði haldið eignunum, gerði K kröfu til greiðslu úr hendi M, sem næmi áætluðu verðmæti helmings þeirra, eða 750.000,00 krónum. Taldi hún heimilt að byggja slíka skiptingu á grundvelli 90. gr. skiptalaganna. Til vara var krafan á því byggð, að K ætti rétt á endurgjaldi fyrir vinnu og framlög í þágu sameiginlegs heimilishalds máls- aðila og til eignamyndunar á sambúðartímanum. K taldi sig hafa lagt fram bæði peninga og vinnu til húsbygg- ingarinnar. Því var mótmælt af hálfu M. Í héraðsdómi sagði, að ekki væri unnt að fallast á það með K, að stofn- ast hefði félagsbú með henni og M og að hún hefði við samvistarslitin átt kröfu til að eignir þeirra kæmu til skipta milli þeirra skv. 90. gr. skiptalaganna. Gegn and- mælum M var talið ósannað, að K hefði lagt fram fé í þágu M eða vinnu til byggingaframkvæmdanna. Hins veg- ar þótti mega líta svo á, að K hefði við sameiginlegt heim- ilishald lagt til vinnuframlag í þágu M og við þær að- stæður, sem sköpuðust við sambúðarslitin, ætti K rétt á endurgjaldi fyrir það vinnuframlag. Þótti það hæfilega ákveðið 80.000,00 krónur. Í dómi Hæstaréttar sagði, að ágreiningslaust væri, að í lánsumsókn til húsnæðismála- stjórnar hefði þess verið getið, að M og K væru í sambúð og hjúskapur væri fyrirhugaður. Líkur þóttu að því færð- ar, að K hefði innt af hendi nokkurt fé vegna húsbygg- ingarinnar og unnið eitthvað við hana. Þótti henni bera nokkur fjárgreiðsla vegna hlutdeildar sinnar í eign þess- ari, sem M ráðstafaði eftir sambúðarslitin, Þótti fjárhæð sú, sem í héraðsdómi greinir, hæfileg. Tveir dómarar Hæstaréttar töldu, að staðfesta bæri hinn áfrýjaða dóm með vísan til forsendna hans og greiddu sératkvæði .... 128 Prentréttur. Rangur framburður. H var rannsóknarlögreglumaður við embætti bæjarfógetans í Keflavík og sýslumannsins í Gullbringusýslu. Hann undir- bjó og stjórnaði ólögmætri handtöku á K og G, þar sem þeir voru staddir í bíl G í Vogum á Vatnsleysuströnd síð- degis dag einn í desember 1976. Áður hafði H fengið kon- Efnisskrá CKLIX ur tvær til að koma fyrir á laun í farangursgeymslu bils- ins ferðatösku, sem í voru 2 ótollaðar áfengisflöskur og kassi af áfengum bjór. Þetta gerðu þær í Reykjavík og lokkuðu síðan K og G undir fölsku yfirskyni til að aka þeim til Grindavíkur með viðkomu í Vogum. Þar yfirgáfu þær bifreiðina samkvæmt fyrirfram gerðri áætlun H samtímis því, sem hann sendi lögreglumenn á vettvang, er gerðu leit í bifreiðinni, fundu áfengið og bjórinn og handtóku K og G. Var H talinn hafa gerst brotlegur við 131. gr. og 1. mgr. 148. gr., sbr. 138. gr. hgl. Ó, fulltrúa bæjarfógetans í Keflavík, var í sama máli gefið að sök að hafa gerst sekur um rangan framburð fyrir rétti við rannsókn máls þessa. Var hann talinn hafa gerst brot- legur við 142. gr. hgl., sbr. 12. gr. laga nr. 101/1976. Refs- ing H var ákvörðuð með hliðsjón af 77. og 78. gr. hgl. fangelsi í T mánuði, en refsing. Ó var ákveðin fangelsi Í 3 mánuði. Sératkvæði ............20000000... ee... Refsingar og önnur viðurlög. Maður dæmdur fyrir ávana- og fíkniefnabrot. Refsing 5 mán- aða fangelsi og 5.00000 króna sekt í ríkissjóð. Vararefs- ing sektar 50 daga fangelsi .............00000000.0.00.0.. Maður dæmdur í 250,00 króna sekt til ríkissjóðs, vararefsing 2 daga varðhald, fyrir brot á umferðarlögum ............ Maður dæmdur í 15 daga varðhald fyrir ölvun við akstur og sviptur ökuleyfi ævilangt. Ítrekað brot .........0........ Maður dæmdur fyrir þjófnað, fjárdrátt og ölvun við akstur í 7 mánaða fangelsi og sviptur ökuleyfi ævilangt. Ítrekað brot ......00000000000ss sens Maður var dæmdur í 4 mánaða fangelsi fyrir fjársvik og þjófnað ............2.202000000n0 nr Maður var dæmdur í 8 mánaða fangelsi fyrir þjófnað ........ Maður var dæmdur í 8 mánaða fangelsi fyrir þjófnað ........ Maður var dæmdur í 8 mánaða fangelsi fyrir þjófnað og ólög- lega meðferð fundins fjár .............200000 000... 00... Maður var dæmdur í 6 mánaða fangelsi fyrir þjófnað og brot gegn 131. gr. hgl. ...........0.000000 sess esrs Maður dæmdur í 4 mánaða fangelsi fyrir þjófnað ............ Opinber starfsmaður var dæmdur í 60 daga varðhald skilorðs- bundið fyrir líkamsmeiðingar .............2.00.00... 0... Lögmaður var dæmdur í 3 mánaða fangelsi fyrir fjárdrátt og sviptur málflutningsleyfi í 3 ár. Í sama máli var annar lögmaður dæmdur í 5 mánaða fangelsi fyrir fjársvik og sviptur málflutningsleyfií3 ár ..........10..0000000000... Lögreglumaður var dæmdur í T mánaða fangelsi fyrir ólög- lega handtöku og öflun falsgagna. Í sama máli var full- Bls. 430 18 48 82 108 118 126 251 257 261 232 282 310 CL Efnisskrá Bls. trúi héraðsdómara dæmdur í 3 mánaða fangelsi fyrir rangan framburð fyrir dómi ...........000000000000 0020. 430 Maður var ákærður fyrir brot á 141. gr. hgl. Ákvörðun um refsingu hans var frestað skilorðsbundið ................ 485 Maður var dæmdur í 15 daga varðhald skilorðsbundið fyrir brot gegn 106. og 108. gr. hgl. ....0.......000 000... 490 Maður dæmdur fyrir brot á umferðarlögum og 219. gr. hgl. í 2.000,00 króna sekt. Vararefsing varðhald í 20 daga. Sviptur ökuréttindum í 1 ár ........000000000.0. 00... 572 Maður dæmdur í 20 daga varðhald skilorðsbundið fyrir brot á 217. gr, hgl. og til greiðslu skaðabóta ................ 581 Maður dæmdur í 16 ára fangelsi fyrir manndráp .......... 638 Maður dæmdur í T mánaða fangelsi fyrir þjófnað, nytjastuld og ölvun við akstur. Ekki dæmt um ökuleyfissviptingu, þar sem hann var áður sviptur ökuleyfi ævilangt ...... 689 Maður dæmdur í 8 ára fangelsi fyrir manndráp ............ 719 Maður dæmdur í 1.000,00 króna sekt skilorðsbundið fyrir brot á lögum um lax- og silungsveiði ...................... 175 Maður dæmdur í 1.000,00 króna sekt skilorðsbundið fyrir brot á lax- og silungsveiðilögum ............0000.......00.0.. 780 Maður dæmdur í 7 mánaða fangelsi sem hegningarauka fyrir skjalafals og fjársvik ...........0...0000.0 000... 0... 874 Maður dæmdur í 9 mánaða fangelsi fyrir fjársvik og tékka- misferli ............000000eeeeenenr 940 Maður dæmdur í 30 daga fangelsi skilorðsbundið fyrir fjár- svik og tékkamisferli ..............0200000000 00... 945 Maður var ákærður fyrir að aka bifreið sviptur ökuleyfi. Öku- leyfissviptingin var felld niður í Hæstarétti. Refsing ekki dæmd .......2..00.ssssessrr rr 960 Maður dæmdur í 3.000,00 króna sekt og sviptur ökuleyfi 1 ár fyrir ölvun við akstur. Vararefsing 10 daga varðhald .... 1079 Maður dæmdur í 600,00 króna sekt fyrir of hraðan akstur. Vararefsing 3 daga varðhald ...........2..0000000...0..0.. 1082 Maður dæmdur í 3 mánaða fangelsi fyrir þjófnað .......... 1085 Maður dæmdur í 6 mánaða fangelsi fyrir skjalafals og tékka- misferli ........2.2.2.2000ceenðss ss 1099 Maður, sem sviptur hafði verið ökuleyfi ævilangt, dæmdur í 2 mánaða fangelsi fyrir ölvun við akstur og fleiri brot á umferðarlögum ..........2.000000e0e ens 1168 Maður dæmdur í 5 mánaða fangelsi skilorðsbundið fyrir þjófnað ...........200.0000.eeeenleeenn 1175 Tveir menn voru dæmdir fyrir nytjastuld og ölvun við akstur og fleiri umferðarlagabrot, annar í 3 mánaða fangelsi og sviptur rétti til að öðlast ökuleyfi í 13 mánuði, hinn í 5 mánaða fangelsi .....0.....20200.000000. eið 1264 Maður dæmdur í 5 mánaða fangelsi fyrir þjófnað og skjala- Efnisskrá CLI Bls, fals ........000s0eese ess 128) Maður dæmdur í 4 mánaða fangelsi fyrir þjófnað .......... 1283 Maður dæmdur til að greiða 3.000,00 króna sekt fyrir að aka bifreið sviptur ökuréttindum. Vararefsing 15 daga varð- hald ..........200 000 ser 1346 Maður dæmdur í 6 mánaða fangelsi fyrir líkamsárás ........ 1376 Maður dæmdur til að greiða 4.000,00 króna sekt, vararefsing 12 daga varðhald, og sviptur ökuleyfi 18 mánuði fyrir ölvun við akstur ........000000000000n nn 1415 Maður dæmdur í 8 mánaða fangelsi sem hegningarauka fyrir þjófnað og skjalafals ............0002000.0 0... nn... 1435 Maður ákærður fyrir ólöglega meðferð á fiskafla, Refsing felld niður ........0.2.0000.0ee sens 1449 Maður dæmdur í 4 mánaða fangelsi skilorðsbundið fyrir hlut- deild í broti á 254. gr. hgl. ........200.00000 000... 1454 Maður dæmdur í 10 mánaða fangelsi fyrir þjófnað og tilraun til þjófnaðar ...........200.0..eee eens 1488 Maður dæmdur í 4 mánaða fangelsi sem hegningarauka fyrir fjárdrátt og skjalafals ............0002.00 000... 0... 1534 Maður dæmdur í 900,00 króna sekt, vararefsing 10 daga varð- hald, og sviptur ökuleyfi í 4 mánuði fyrir ölvun við akstur .......2.0000e00e sens 1552 Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög: a. Ákvörðun refsingar frestað með skilorði .............. 485 b. Fangelsi: 108, 136, 257, 261, 2832, 310, 430, 638, 689, 710, 874, 940, 1086, 1099, 1168, 1264, 1289, 1376, 1435, 1488, 1534 c. Fangelsi og sekt ..........2000000 00 ds 18 d. Ómerking ummæla .........00.00..00 0... een 652, 1229 e. Refsing ekki dæmd .............0000.0. iðn sess 960 f. Refsing felld niður ...........2..0.0..c0ens senn 1449 g. ISekt án vararefsingar. h. Sekt. Fangelsi sem vararefsing: Fjárhæð sektar 5.000,00 krónur. Fangelsi 50 dagar ...... 18 i. Sekt. Varðhald sem vararefsing: Fjárhæð sektar #250,00 krónur, Varðhald 2 dagar .... 418 — — 2.000,00 — Varðhald:20 dagar .... 572 — — 1.000,00 — Varðhald "T dagar .... "75 — — 1.00000 — Varðhald "7 dagar .... "789 — —- 3.000,00 — Varðhald 10 dagar .... 1079 — — 600,00 —- Varðhald 3 dagar .... 1082 — — 3.000,00 —- Varðhald 15 dagar .... 1345 — — 4.000,00 —- Varðhald 12 dagar .... 1415 — — 900,00 — Varðhald 6 dagar .... 1552 ij. Skilorðsbundin refsing: Fangelsi .........00.0%.000 lr 945, 1175, 1434 Sekt 00.00.0000 sneri Tt5, "780 CLII Efnisskrá Varðhald ...............2.0200.0 0... 282, 490, k. Svipting málflutningsréttinda ..............0200000....0. 1. Svipting ökuréttinda 82, 108, 572, 1079, 1168, 1264, 1415, m. Upptaka eigna n. Varðhald ..............000.000 0. nn senn Réttarfar. Krafa um ómerkingu tiltekinna ummæla var fyrst borin fram við munnlegan flutning málsins í héraði. Eigi þótti full- nægt réttarfarsskilyrðum til að taka þá kröfu til greina, sbr. 113. gr. eml. ............000.0ssee sr Réttarfarsvítur. Héraðsdómslögmaður víttur fyrir að vanrækja að skila vörn fyrir skjólstæðing sinn í opinberu Máli .............0.... Sagt var í dómi Hæstaréttar í opinberu máli, að höndum hefði verið kastað til rannsóknar málsins og vítaverður dráttur orðið á rannsókn þess ...............0..ees s.s. Héraðsdómari víttur fyrir óhæfilegan drátt á málsmeðferð, sem leiddi til þess, að sök fyrntist .............0..0..... Athugavert þótti, að gerð ágrips var áfátt .................. Tveir menn voru ákærðir fyrir þjófnað o. fl. Þeir komu fyrir dóm við þingfestingu máls, en ekki í önnur skipti. Voru þeir þá yfirheyrðir saman í dóminum. Þetta var talið and- stætt 4. mgr. TT. gr., sbr. 4. mgr. 40. gr. laga nr. 74/1974 .. Dyravörður einn hafði gerst offari í starfi. Það þótti athuga- vert, að ákæruvaldið hafði ekki borið málið undir dóms- málaráðuneytið, áður en saksókn var ráðin, en þar sem dómsmálaráðuneytið lét uppi bréflega það álit, að eðli- legt væri að dómsrannsókn færi fram á sakarefni þessu, þótti mega leggja efnisdóm á málið .................. Ámælisvert þótti, að í beiðni lögmanns, sem bað um greiðslu- stöðvun eftir gjaldþrotaskiptalögum, gætti verulegrar ónákvæmni um framtal eigna og skulda ................ Varnaraðili var ekki nafngreindur í úrskurði sakadóms. Þetta var talið brjóta í bága við 2. mgr. 166. gr. laga nr. 74/1974. Ekki orkaði þó tvímælis, hver varnaraðili var, Málsgögn- um var hvorki lýst sem skyldi né þau tekin til röksam- legrar úrlausnar. Þetta þótti athugavert ................ Uppboðsþoli krafðist þess, að uppboðshaldari yrði víttur. Sú krafa var ekki talin hafa lagastoð og var ekki tekin til STEINA .......0....000 2000. Lögmaður einn viðhafði ærumeiðandi ummæli um andstæð- ing sinn í greinargerð í héraði Ummæli þessi voru átalin og dæmd ómerk skv. 1. mgr. 241. gr. hgl. ................ Bls. 581 310 1552 1229 41 108 145 233 687 834 Efnisskrá CLIII Bls. Fundið að því að óþarfa dráttur hafði orðið á rekstri opin- bers máls í héraði ..............02...00... sess 1175 Lögmaður vittur fyrir ósæmileg ummæli í greinargerð ...... 1183 Fundið að því, að ágripsgerð var ábótavant í máli og m. a. skorti heildarregistur um efni dómskjala ................ 1584 Réttargæsla. Aðila stefnt til réttargæslu .............. 182, 469, 496, 1113, 1307 Réttargæslumaður. Rannsóknarlögreglustjóri ríkisins krafðist þess, að bæjar- fógetinn í Kópavogi skipaði handteknum manni réttar- gæslumann. Bæjarfógetinn synjaði þessari kröfu. Rann- sóknarlögreglustjóri kærði þessa synjun til Hæstaréttar. Talið, að kæruheimild af hálfu almenningsvalds sé í hönd- um ríkissaksóknara, nema lög segi annað. Kæruheimild vegna framangreindrar synjunar væri því í höndum ríkis- saksóknara, en ekki rannsóknarlögreglustjóra ríkisins. Var málinu því vísað frá Hæstarétti ........................ 5 Réttarneitun. Uppboðshaldari auglýsti uppboð á húseign Þ, Uppboðshaldari tók málið nokkrum sinnum fyrir í uppboðsrétti og veitti uppboðsþola frest. Uppboðsþoli krafðist þess, að uppboðið færi ekki fram og taldi annmarka á því, hvernig það hefði verið auglýst. Uppboðshaldari synjaði þessari kröfu, en kvað ekki upp rökstuddan úrskurð. Uppboðsþoli skaut ákvörðun uppboðshaldara til Hæstaréttar og krafðist þess, að uppboðið færi ekki fram, og að uppboðshaldari sætti vítum. Uppboðsþoli krafðist einnig miskabóta og málskostnaðar úr hendi uppboðshaldara. Kæruheimild var talin felast í lokaákvæði 21. gr. hæstaréttarlaga. Rök þau, sem uppboðsþoli færði fyrir kröfu sinni um, að uppboðið færi ekki fram, þóttu ekki haldbær. Aðrar kröfur uppboðs- þola þótti skorta lagastoð. Voru því kröfur hans ekki teknar til greina ....................0000e sn re 687 Riftun. Tekið fram, að það sé fordæmisregla í íslenskum rétti, að unnt sé að heimila riftun, þó að sá, sem kröfu gerir, bjóði ekki jafnframt tiltekin skil af sinni hálfu .................... 10 Árið 1973 seldu A og B þeim C og D vélbát. Kaupverðið var greitt með peningum, yfirtöku veðskulda og veðskulda- bréfi tryggðu með veði í vélbátnum. Ekki var afsali né kaupsamningi þinglýst. C og D gerðu bátinn út til veiða um skeið. Útgerðin gekk illa, og í nóvember sama ár seldu CLIV Efnisskrá B!s. þau E og F vélbátinn. Kaupverðið var að hluta greitt í peningum, að hluta með víxlum, að hluta með yfirtöku áhvílandi veðskulda og að hluta með veðskuldabréfi, er kaupendur gáfu út, tryggðu með veði í vélbátnum. E og F fóru í fyrstu sjóferð 25. janúar 1974. Í þeirri ferð fórst báturinn, en mannbjörg varð. Vátryggingarverð bátsins fór til greiðslu áhvílandi veðskulda. E og F kröfð- ust þess, að kaupunum á vélbátnum yrði rift og töldu, að þeir hefðu ekki vitað um, að seljendur hefðu ekki þing- lýsta eignarheimild fyrir vélbátnum. Þá hefði þeim að ýmsu leyti ekki verið skýrt rétt frá áhvílandi veðskuldum, og að þær væru í vanskilum. Þessar veðskuldir voru sum- ar gengistryggðar og sumar í erlendri mynt. Þá kröfðust E og F endurgreiðslu á þeim fjármunum, sem þeir höfðu greitt C og D. Ósannað þótti, að E og F hefði verið kynnt veðbókarvottorð um vélbátinn og gerð grein fyrir því, hverjir væru skráðir eigendur bátsins. Einnig þótti á hafa skort um það, að þeim hefði verið gerð nægilega glögg grein fyrir áhvílandi veðskuldum, Var þetta talin næg ástæða til að heimila riftun. Kröfur þær, sem E og F höfðu uppi á hendur C og D til skila á verðmætum vegna riftunarinnar, vörðuðu verðmæti, sem þau höfðu afhent seljendum eða bar að afhenda þeim. Þar var í fyrsta lagi um að ræða endurgreiðslu fjár, sem E og F höfðu greitt. Í öðru lagi kröfu um skil á víxlum, sem E og F höfðu af- hent seljendum upp í kaupverðið, en ekki greitt, og Í þriðja lagi kröfu um, að E og F yrði dæmt óskylt að gefa út skuldabréf fyrir þeim hluta kaupverðs, sem kaupsamn- ingurinn kvað á um. Fallist var á, að C og D skyldu endur- greiða E og F greitt fé, og þeim var dæmt óskylt að gefa út skuldabréf. E og F höfðu afhent seljendum 18 víxla. Sumir þessara víxla voru taldir glataðir. Seljendur höfðu þó ekki fengið víxlana ógilta með dómi, og þótti fullyrð- ing þeirra um, að þeir væru glataðir, engum sérstökum gögnum studd, og að svo vöxnu ekki standa því í vegi, að krafa E og F um skil á þessum víxlum yrði tekin til greina. E og F höfðu með dómi verið dæmdir til að greiða suma víxlana. Mál þessi höfðu verið höfðuð í nafni C og D, og þau voru talin eigendur krafnanna samkvæmt víxl- um þessum. Þau höfðu ekki andmælt kröfum um skil á víxlum þessum, ef fallist yrði á riftunarkröfuna. Var krafa um skil á þeim því tekin til greina. Sumir víxlarnir höfðu verið lagðir fram í málinu, og var fallist á kröfu E og F um skil á þeim. Þá höfðu verið höfðuð víxilmál á hend- ur E og F út af sumum víxlunum, en þeir sýknaðir í þeim málum. Kröfu um afhendingu á þeim víxlum var vísað Efnisskrá frá héraðsdómi, þar sem talið var, að C og D hefðu ekki eignarráð yfir þeim. Í máli þessu höfðu E og F uppi bóta- kröfu á hendur C og D fyrir vinnutap, kostnað o. fl. Sú krafa var ekki tekin til greina ........................ Ríkisábyrgð á launum við gjaldþrot. Ágreiningur um, hvort krafa nyti ríkisábyrgðar á grundvelli laga nr. 31/1974, sbr. lög nr. 8/1979, borinn undir skipta- rétt. Sjá kærumál og skipti ..........00.000000.000 0... Röng skýrslugerð. Sakaður maður sýknaður af ákæru um brot á 147. gr. hgl. Sjá fjárdráttur, fjársvik ..................... 000 Sakadómur í ávana- og fíkniefnamálum. Sjá dómstólar. Sakarefni skipt. Sjá skipting sakarefnis. Sakarkostnaður, Dómur í opinberu máli um að refsing skuli niður falla stað- festur, en sakarkostnaður lagður á ríkissjóð ............ Fyrir Hæstarétti lýsti ákærði yfir ósk um að fallið yrði frá áfrýjun. Það var samþykkt. Ákærða gert að greiða sakar- kostnað ;............0.00000 08. Sakhæfi. Samaðild. Sjá aðild. Sambúð. Sjá óvígð sambúð. Samningar. Sjá og leigusamningar, skuldamál. K, Ó og H keyptu hluta af húseign í smíðum af bygginga- félaginu B. Samkvæmt kaupsamningi skyldu útihurðir vera af tiltekinni viðartegund. BÓ byggingameistari hafði tekið að sér að smíða hurðirnar fyrir B. Síðar samd- ist svo um með þeim K, Ó og H og BÓ, að hurðirnar skyldu vera úr tekkviði, sem var dýrari. B samþykkti þessa breytingu, B varð gjaldþrota, og fékk því BÓ ekki greiðslu hjá því fyrir hurðirnar. Krafði hann þá K, Ó og H um greiðslu fyrir þann verðmismun, sem varð á hurð- unum vegna þess, að þær voru úr tekkviði, þar sem hann taldi, að samningar hefðu komist á um að þeir greiddu honum verðmismuninn. Í kaupsamningi milli B og K, Ó og H var svohljóðandi ákvæði: „Óski kaupandi breytinga frá framlögðum teikningum eða verklýsingum, ef hún CLV Bls. 997 1138 210 960 364 CLVI Efnisskrá Bls. liggur fyrir, lofar seljandi að framkvæma slíkar breyt- ingar, en þó svo, að skaðlaus greiðsla komi fyrir, ef um aukinn kostnað er að ræða.“ Ekki var ágreiningur um það, að við samningsgerð milli málsaðila, hefðu þeir lagt þann skilning í samninginn, að B ætti að standa BÓ skil á verð- mismuninum gegn endurgreiðslu úr hendi K, Ó og H. Var þetta og talið vera í samræmi við framangreint samnings- ákvæði. Samkvæmt þessum skilningi gerði BÓ B reikn- ing fyrir verðmismuninum, en B synjaði um greiðslu. Þessi synjun og gjaldþrot B síðar voru ekki talin breyta þessari samningsstöðu. Voru K, Ó og H því sýknaðir af kröfum BÓ .........02000000 sess 304 Árið 1973 komust á bréfaskipti milli frakknesks félags, L, og Íslensks kvikmyndahúss, H, um sýningarétt á sjö kvik- myndum. Er talið, að stofnast hafi bindandi samningur með þessum aðilum um, að H fengi sýningarrétt kvik- myndanna fyrir 13.700 dollara. Auk þess skyldi H fá notað eintak af hverri kvikmynd endurgjaldslaust, sem setja mætti á íslenskan texta. Þá samþykkti H að greiða L til- tekna fjárhæð fyrir auglýsingaefni o. fl. L krafði H einnig um greiðslu fyrir aukaeintök af kvikmyndum þessum, er það hafði látið gera. H taldi sér ekki skylt að greiða fyr- ir þessi aukaeintök. Ekki varð séð, að H hefði óskað eftir öðrum eintökum af kvikmyndunum en því eintaki, sem átti að fylgja endurgjaldslaust, og ekki var talið, að samn- ingurinn hefði veitt L rétt til að láta búa til eftirgerðir af kvikmyndunum án samþykkis H, Ef L vildi láta gera eftirmyndir á kostnað H, bar L með ótvíræðum orðum að gera H grein fyrir þeim breytingum, sem það óskaði eftir að gera á samningi aðila, en það var ekki gert. Var L því talið óheimilt að láta gera eftirgerðir af kvikmyndunum á kostnað H og var það ekki talið geta krafið H um kostn- að við það. Samkvæmt því var L aðeins talið eiga kröfu til upphaflegu fjárhæðarinnar 13.700 bandaríkjadala og auglýsingakostnaðar. Af þessari fjárhæð var H talið skulda 5.860,93 bandaríkjadali, sem það var dæmt til að greiða ásamt vöxtum í samræmi við auglýsingu Seðla- banka Íslands um vexti af erlendum skuldum ............ 785 B gaf út veðskuldabréf að fjárhæð 6 miljón krónur, tryggt með veði í húseign sinni og konu sinnar, R. Skuldabréfið gekk til greiðslu á skuld J, föður B, við O. B, J og R kröfðust ógildingar veðskuldabréfsins. Kröfu sína studdu þau þeim rökum, að B hefði verið óheimilt að veðsetja húseignina án leyfis R, en þess leyfis hafði ekki verið afl- að. Þá hefði veðskuldabréfið verið óskuldbindandi skv. 29. og 32. gr. laga nr. 7/1936. Loks hefði O þegar verið búin Efnisskrá CLVII að fá fulla greiðslu á skuld sinni með kaupum á húseign J á nauðungaruppboði, sbr. 3. og 4. mgr. 32. gr. uppboðs- laga. Ekki þótti hald í neinni af þessum málsástæðum þeirra og var O sýknuð. Sératkvæði. Sjá uppboð ........ Sáttir. Mál var höfðað til ógildingar á kaupsamningi um íbúð. Stefndi krafðist þess, að málinu yrði vísað frá héraðsdómi, þar sem það hefði ekki verið lagt fyrir sáttanefnd Talið var, að heimilt hefði verið að ganga fram hjá sáttanefnd og leggja ágreining aðila beint fyrir bæjarþing, samkv. 5. tl. 3. mgr. 5. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 1. gr. laga nr. 46/1950, svo og 78. gr. fyrrnefndu laganna .........0.0000000000.. Setudómari. Setudómari í héraði ................000.0 000... 182, 287 Sératkvæði, 1. Hæstiréttur. Einn dómara Hæstaréttar greiðir sératkvæði um formhlið Máls .......0000020000 ens Tveir dómarar Hæstaréttar greiða sératkvæði um formhlið Máls .....0..00000000 nn 406, 965, Einn dómara Hæstaréttar greiðir sératkvæði um efni máls 247, 287, 310, 383, 430, 496, 639, 1089, 1113, 1203, 1243, 1346, 1398, 1483, 1499, Tveir dómarar Hæstaréttar greiða sératkvæði um úrslit máls 18, 128, 166, 359, 469, 710, 910, 1213, 1454, 1540, Einn dómara Hæstaréttar greiðir sératkvæði um kærumáls- kostnað .............0..20.000 nes 3ö1, 2. Héraðsdómur. Einn héraðsdómenda greiðir sératkvæði um úrslit máls .. 359, Siglingadómur, Sjá dómstólar. Siglingalög. Sjó- og verslunardómur. Sjá dómstólar. Sjómannalög. Viðurkenndur sjóveðréttur í skipi fyrir dæmdri kröfu. Sjá kaupgjaldsmál ...............020200. 000. ss sð Sjóveðréttur. Skaðabætur. I. Einkamál. Bls. 1398 10 430 743 1300 1540 1584 3öð 1584 CLVIII Efnisskrá A. Innan samninga. Opinberum starfsmanni var vikið úr starfi. Hann krafðist bóta vegna launamissis og miska. Sjá opinberir starfs- MENN .....0000000esesseð rss Eigendur húsnæðis kröfðust skaðabóta m. a. fyrir skemmdir, sem þeir töldu, að orðið hefðu á húsnæði, sem þeir höfðu leigt út. Sjá leigusamningar ..................0..00.0..... Ö seldi þeim I og D kjallaraíbúð í gömlu húsi. Gallar komu fram, sem talið var, að I og D hefðu ekki mátt búast við. Ö var dæmdur til að greiða þeim skaðabætur. Sjá fast- eignakaup .......0000000000 sess Heildverslunin G flutti inn fóðurvörur frá félaginu K í Dan- mörku. Skipafélagið H sá um flutninga á þessum fóður- vörum. Fóru þeir almennt með skipum H, en í þessu til- felli notaði H skipið Í, sem hlutafélagið X átti og gerði út. Um fóðurkornið, sem flutt var með skipinu Í, voru gef- in út mörg farmskírteini rituð á svonefnd Conlinebill- eyðublöð. Öll höfðu þau að geyma svonefndan Paramount- skildaga, og var enginn ágreiningur um, að um fébóta- ábyrgð vegna farmskemmda, sem verða kynnu, ætti að fara eftir Haagreglunum. Farmurinn var vátryggður hjá danska vátryggingarfélaginu B. Hann átti að fara til Vopnafjarðar og fleiri hafna austan lands, svo og til Reykjavíkur og Breiðafjarðarhafna. Í tók fyrst höfn á Vopnafirði 27. nóvember 1973. Við affermingu þar og sið- ar í Reykjavík reyndist hluti farmsins skemmdur af sjó- bleytu. Ágreiningslaust var, að allt það korn, sem hafði skemmst, væri eign heildverslunar G. Skemmdir á korn- inu höfðu orðið með þeim hætti, að sjór komst í farm- inn, annars Vegar gegnum lestarop og hins vegar gegnum keðjukassa. Voru aðilar sammála um, að helmingur tjóns- ins stafaði frá sjónum, sem kom um lestaropið, en hinn helmingurinn frá sjónum, sem kom gegnum keðjukass- ann. Ekki voru tilkvaddir sérstakir skoðunarmenn, er lestarop voru opnuð á Vopnafirði. Af hálfu H var því haldið fram, að skemmdirnar stöfuðu af því, að umbún- aður við lestaropin hafði raskast við það, að skipið fékk á sig brotsjó í vondu veðri til Íslands. Ekki þótti þetta sannað. Í ljós kom við skoðun, að hlífðarsegl voru heil en gegnblaut og stállúguhlerar yfir lestaropum ekki það þéttir, að þeir verðu farminn, ef seglin yrðu gegnblaut. Þótti því ekki hafa verið sýnt fram á það af hálfu H eða eigenda Í, að sú vandvirkni hefði verið viðhöfð um um- búnað lestaropa, sem nauðsynleg var vegna þeirra veðra og ágjafa, sem viðbúið var, að skipið, sem var 615 rúm- lestir að stærð, fengi á sig á siglingunni til Íslands á þess- Bls. 233 416 Efnisskrá CLIX um tíma árs. Var því farmflytjandi talinn bera ábyrgð á farmskemmdunum, sem stöfuðu af því, að sjór komst í farminn um lestarop. Að því er varðaði keðjukassann, þótti ekki hafa verið sýnt fram á það af hálfu H og G, að athugað hefði verið af tilhlýðilegri vandvirkni, áður en látið var úr höfn, hvort festingar á keðjukassahlera væru tryggilega hertar. Samkvæmt því var talið, að farmeig- andi ætti rétt til bóta fyrir tjón á farmi, sem hlaust af hinum ófullnægjandi frágangi á keðjukassahleranum við upphaf ferðarinnar, H byggði einnig sýknukröfu sína á því, að í umræddri ferð hefði hlutafélagið G, eigandi skips- ins Í, verið farmflytjandi og borið einn ábyrgð á farm- skemmdunum, en G var orðið gjaldþrota. Talið var, að H hefði að vísu mátt flytja vörurnar með skipum annarra, en sú heimild virtist alfarið hafa verið í þágu H sjálfs, ef það skorti farmrými með eigin skipum. G réð því ekki, hvaða skip voru notuð til flutninganna. Heimildin gat því orðið G sem farmeiganda til réttarspjalla, bæði fjártjóns og óhagræðis. Af hendi H var skírskotað til ákvæðis 17. gr. í hinum almennu skilmálum farmskírteinanna, sem gefin voru út um flutninginn, eða svonefnds „Identity of Carrier“ skildaga. Ákvæði þetta horfir að því eftir orðum sínum að létta af H þeirri flutningsábyrgð, sem það ella hefði borið samkvæmt hinum almenna samningi um vöru- flutninga. Talið var, að H gæti ekki borið þetta ákvæði fyrir sig, eins og hér stæði á. G hafði fengið tjón sitt greitt frá hinu danska tryggingarfélagi, B, með 83.580,45 dönskum krónum, en það var matsfjárhæð tjónsins, sem ekki hafði sætt andmælum tölulega. B krafðist þess, að H greiddi sér nefnda fjárhæð. Mótmæli gegn því, að krafa áfrýjanda væri gerð í dönskum krónum voru fyrst höfð uppi fyrir Hæstarétti, og þóttu ekki skilyrði til að sinna þeim mótmælum samkv. 45. gr, hæstaréttarlaga. Ákvæði 25. gr. laga nr. 20/1954 um lækkun fébóta þóttu ekki eiga við um kröfur B. H var því dæmt til að greiða B framan- greinda fjárhæð ásamt vöxtum og málskostnaði ........ Í var talinn hafa bakað sér skaðabótaskyldu gagnvart Þ í um- sýslustarfi fyrir hann. Sjá umsýsla .........0.0.000000... Opinberum starfsmanni dæmdar skaðabætur vegna frávikn- ingar úr starfi. Sjá opinberir starfsmenn ................ Kaupum á vélbáti var rift að kröfu kaupenda. Þeir kröfðust skaðabóta úr hendi seljenda vegna vinnutaps o. fl. Sú krafa var ekki tekin til greina. Sjá riftun .............. Í júní 1977 keypti M notaða bifreið á bifreiðasölu. Bifreiðin var auðkennd þannig, að hún væri með nýrri vél, sem M skildi Þannig, að vélin væri nýupptekin eða skiptivél. Ö var eig- Bls. CLX Efnisskrá Bls. andi bifreiðarinnar, Þegar M fór að aka bifreiðinni, kom í ljós, að vélin smurði sig illa. Hann lét skoða vélina á bifreiðaverkstæði um haustið og kom þá í ljós, að hún var „algerlega útkeyrð“. Þá upplýstist, að viðgerð hafði verið framkvæmd á vélinni, áður en hún var seld, en sú viðgerð var svo ófullkomin, að engin trygging var fyrir því, að hún dygði til langframa. Var talið, að vélin hefði verið stórgölluð við söluna miðað við þá eiginleika, sem af hálfu seljanda var ábyrgst, að hún hefði. Bilun sú, sem fram kom í vélinni, var talin eðlileg afleiðing af þessu ástandi hennar. Var seljandi talinn vera bótaskyldur gagnvart kaupanda vegna tjóns hans. Tjónið var metið að álitum af héraðsdómi miðað við framlagða viðgerðarreikninga, en þeir þóttu ekki svo traust sönnunargögn sem vera bæri. Var Ö dæmdur til að bæta M tjónið .............. 1390 G keypti hús af R. Húsið reyndist haldið göllum, sem R bæri skaðabótaábyrgð á. Sjá fasteignakaup ......0..0.00000... 1422 V keypti notaða fólksbifreið af E., Skömmu eftir kaupin komu í ljós alvarlegar skemmdir á undirvagni bifreiðarinnar. Voru báðir grindarbitar að framan gegnryðgaðir og brotn- ir. Dómkvaddir matsmenn skoðuðu bifreiðina. Annar þeirra taldi, að venjulegur maður án nokkurar sérþekk- ingar á bifreiðum hefði ekki getað gert sér grein fyrir skemmdunum á grindinni og bitunum við venjulega skoð- un, eins og tíðkast við kaup. Hinn matsmaðurinn taldi, að venjulegur maður hefði getað séð umræddar skemmd- ir, ef hann hefði beygt sig niður og litið undir bifreiðina, en kvað það álit sitt, að menn skoðuðu almennt ekki þannig undir bifreiðar á bifreiðasölum, er þeir væru að kaupa fólksbifreið. Hann sagði, að bifreiðin hefði verið óvenjulega illa farin af ryði miðað við aldur. Talið var, að að grind bifreiðarinnar hefði verið í mun lakara ásig- komulagi en ætla mátti eftir gerð bifreiðarinnar og aldri. Ennfremur var á það fallist, að þess hefði ekki verið að vænta, að kaupandinn kæmi auga á skemmdirnar á grind- inni við skoðun. Var því talið, að 47. gr. kaupalaganna skyti ekki loku fyrir, að kaupandi bæri skemmdirnar Íyr- ir sig. Var E því dæmdur tilað greiða V skaðabætur .... 1512 G keypti kjallaraíbúð af M. Gallar komu í ljós. M var dæmd- ur til að greiða G skaðabætur. Sjá fasteignakaup ........ 1524 B. Utan samninga. 1. Árekstur skipa. 2. Fjölbýlishús. Vatnsleiðsla bilaði í fjölbýlishúsi og hlaust tjón af. Ágrein- Efnisskrá CLXI ingur reis um bótaskyldu. Sjá fjölbýlishús .............. 3. Bifreiðaslys. Árekstur varð á milli bifhjóls og bifreiðar. Farþegi á bifhjól- inu slasaðist. Eigandi bifreiðarinnar og tryggingarfélagið dæmd in solidum til að greiða honum tjón hans. Sjá bif- reiðar ........0..002.00000 snert Bifreið rakst á kyrrstæða bifreið á fjölförnum þjóðvegi. Sak- arskipting. Sjá bifreiðar ................00..00. 00... X festi fót í öryggisbelti bifreiðar, er hún var að fara út úr henni, og slasaðist. Eigandi og tryggingarfélag sýknuð af skaðabótakröfu X. Sjá bifreiðar ..................00.... Bifreiðaárekstur varð á mótum Hafnarfjarðarvegar og Sæ- bólsvegar í Fossvogi. Báðir voru taldir bera jafna ábyrgð á tjóni, sem varð. Sjá bifreiðar ..............000.0.00.0.. A var farþegi í leigubifreið. Er hann var kominn út úr bifreið- inni studdi hann hendi á dyrastaf hennar. Skall þá hurðin á hönd honum og varð A fyrir meiðslum. A dæmdar bæt- ur, Sjá bifreiðar ...............000000 s.s Árekstur varð á Suðurlandsbraut á móts við húsasundið milli húsanna nr. 8 og 10. Talið, að annarri bifreiðinni hefði verið ekið af skipulögðu bílastæði út á umferðargötu. Ökumaður hennar talinn eiga sök á tjóninu. Sjá bif- reiðar ................20000. nn 4. Vinnuslys. Sumarið 1971 réðst BJ til starfa hjá Byggingamiðstöðinni h.f. í Kópavogi, BK, sem verkamaður við byggingu háhýsis. Húsasmíðameistari var BS, en stjórnandi á byggingarstað var GÞ. Hinn 13. janúar 1972 var BJ við störf ásamt GÞ við að setja upp vinnupalla á norðurgafl byggingarinnar á 4. hæð. Voru þeir GÞ komnir út á pallinn, er festing losnaði, og þeir féllu niður af pallinum um 12 metra. Slösuðust þeir mikið, einkum þó BJ, sem hlaut 45% varan- lega örorku af slysinu, BJ höfðaði skaðabótamál á hendur BS og GÞ krafðist bóta vegna örorkutjóns og miska. BK var þá undir gjaldþrotaskiptum. Vinnupallar þeir, sem not- aðir voru við húsið, voru bornir uppi með. járnvinklum, sem hver um sig var festur í útvegg með einum skrúfbolta steyptum í vegginn. Einn skrúfboltanna sprengdi sig út úr steypunni, og var það talin orsök þess, að pallarnir féllu. Bolti þessi var of stuttur, hafði enga festingu í járnabindingunni, og kom í steypuna mjög nálægt glugga- opi. Til þessa vanbúnaðar eða aðgæsluskorts við uppsetn- ingu járnvinklanna og mistaka við festingu skrúfboltans, sem. bilaði, mátti rekja hrun vinnupallsins. GÞ hafði á 374 383 473 659 1263 1363 CLXII Efnisskrá Bla. hendi alla verkstjórn smiða og verkamanna á vinnustað. Hann var talinn hafa sýnt aðgæsluleysi við uppsetningu vinnupallanna, og hann hafði ekki gert ráðstafanir, sem að gagni máttu koma, til að prófa, hvort óhætt væri að treysta á hinn skakka bolta, þó að hann hefði veitt skekkjunni eftirtekt. Var honum metið þetta til vangæslu og hann talinn bera fébótaábyrgð gagnvart BJ á þeim meiðslum, er hann hlaut. Ekki þóttu efni til að skipta sök. BS hafði tekið að sér þá yfirumsjón með smíði hússins, sem áskilin er í byggingasamþykkt Kópavogs. Var hon- um af þeim ástæðum eigi aðeins talið skylt að gæta þess á sinu verksviði gagnvart byggingayfirvöldum, að verkið væri unnið eins og áskilið var í byggingarsamþykktinni, heldur einnig að sjá um, að ekki væri stofnað í hættu við framkvæmdirnar öryggi manna, sem við húsið unnu. Var talið, að nægileg árvekni hans og aðgæsla hefði getað komið í veg fyrir slysið. BS var því talinn skaðabótaskyld- ur gagnvart BJ og ekki talin ástæða til sakarskiptingar. Heildarkröfur BJ voru 90.000,00 nýkrónur vegna tíma- bundinnar og varanlegrar örorku að frádregnum 25.456,00 nýkrónum, er hann hafði fengið greiddar frá tryggingar- félagi og Tryggingastofnun ríkisins, eða 64.543,00 ný- krónur. Samkvæmt útreikningi tryggingastærðfræðings nam tímabundin og varanleg örorka BJ 115.580,00 krón- um. Miskabótakrafa nam 15.000,00 nýkrónum. Útlagður kostnaður nam rúmum 575,00 krónum. Örorkubætur voru dæmdar 24.000,00 nýkrónur, þegar gætt var þess, sem BJ hafði fengið greitt, og miskabætur 10.000,00 nýkrónur, Út- lagður kostnaður var tekinn til greina með 330,00 nýkrón- um. Var GÞ dæmdur til að greiða BJ þá fjárhæð alls 34.330.00 nýkrónur ásamt nánar tilgreindum ársvöxtum frá 20. júní 1973 og dómvöxtum frá 15. júní 1979, en BJ hafði gagnáfrýjað málinu, að því er GÞ varðaði. Héraðs- dómur hafði dæmt BS:og GÞ til að greiða BJ 31.300,00 ný- krónur og voru þeir BS og GÞ dæmdir til að greiða BJ þá fjárhæð óskipt. Þar sem BJ hafði ekki áfrýjað dóminum gagnvart BS, var BJ ekki talinn geta komið að kröfu á hendur BS um hærri vexti fyrir Hæstarétti en í héraði. Sératkvæði ...........220.20000eðner sn 496 S hóf störf sem lögreglumaður í desember 1973. Hann var í lögregluskólanum haustið 1975. Hinn 30. október 1974 varð hann fyrir slysi í skólanum á handboltaæfingu, sem fór fram fyrir leikfimitíma. Lögreglumönnunum mun vera skylt að stunda nám í lögregluskólanum, og er það þáttur í námi þeirra sem lögreglumanna. Þeir halda fullum laun- um, meðan þeir eru þar við nám. Slysið er talið hafa orðið Efnisskrá CLXIII með þeim hætti, að annar nemandi hafi rekið höndina í auga hans. Augað eyðilagðist og hlaut S 20% varanlega örorku. S hélt áfram starfi sem lögregluþjónn, þegar hann hafði náð sér, og hélt óskertum launum, meðan hann var frá starfi, S krafðist bóta úr ríkissjóði fyrir tekjutjón, þjáningar, miska og röskun á stöðu og högum. Byggði hann kröfu sína á því, að hann hefði verið að gegna skyldustörfum, er slysið varð, þar sem nám hans í lög- regluskólanum hefði verið þáttur í löggæslustörfum hans. Bæri ríkissjóður óskoraða bótaábyrgð á tjóni, sem lög- reglumenn verða fyrir í starfi sínu skv. 2. mgr. 5. gr. laga nr. 56/1972. Í öðru lagi byggði S á því, að sá, sem veitti honum áverkann, hefði verið lögreglumaður í ríkislögregl- unni, er atburðurinn gerðist, og bæri ríkissjóður ábyrgð á skaðaverkum starfsmanns síns, er hann vinni við fram- kvæmd starfans. Ekki var fallist á, að nám S í lögreglu- skólanum hefði verið þáttur í löggæslustörfum hans. Þegar litið var til aðdragandans að setningu fyrrnefnds ákvæðis í 2. mgr. 5. gr. laga nr. 56/1972, og þegar það var skoðað í samhengi við 1. mgr. greinarinnar, þótti hin hlutlæga ábyrgð, sem í því felst, ekki ná yfir slys, sem hlýst af íþróttaæfingum lögreglumanna innbyrðis. Ekki var talið, að iðkun handbolta hefði verið hluti af fram- kvæmd þess lögregluþjóns, er áverkann veitti, á starfs- skyldum hans. Ekkert var fram komið um ólögmæta eða saknæma háttsemi hans, og ekki var á því byggt, að meiðslin hefðu hlotist af vangæslu neins þess, sem ríkis- sjóður bæri ábyrgð á. Þótti slysið: ekki verða rakið til annars en hreinnar óhappatilviljunar. Var ríkissjóður sýknaður af kröfu S. Tveir hæstaréttardómarar greiðdu sératkvæði og töldu, að S ætti bótarétt á hendur ríkissjóði vegna tjóns síns af völdum slyssins ............0.0...... II. Opinber mál. Skaðabótakrafa höfð uppi í opinberu máli 108, 118, 136, 287, Bls. 298, 581, 689, 874, 940, 1086, 1099, 1264, 1289, 1307, 1435, 1488 Í héraðsdómi í opinberu máli var hinn dómfelldi, J, dæmdur til að greiða V skaðabætur. Krafa þessi hafði ekki verið borin undir J fyrir dómi, og hennar var ekki getið í ákæru- skiali. Héraðsdómur var því ómerktur að þessu leyti og ekki dæmt um kröfuna ...........00..00.000 00... Maður. sem gerst hafði sekur um brot á 217. gr. hgl.,, var dæmdur í opinberu máli til að greiða þeim, sem orðið hafði fyrir meiðslum, skaðabætur, þar á meðal greiðslu fyrir lögfræðiaðstoð .............0...0..0.0.00 00. Opinbert mál var höfðað á hendur I fyrir brot á 257. gr. hgl. CLXIV Efnisskrá Bls. G gerði skaðabótakröfu á hendur I í máli þessu. I var sýknuð af kröfum ákæruvalds, svo og af skaðabótakröf- unni. G áfrýjaði dóminum, að því er varðaði skaðabóta- kröfuna, sbr. 2. mgr. 147. gr. laga nr. 74/1974 og krafðist þess, að henni yrði vísað frá héraðsdómi. Var sú krafa tekin til greina, sbr. 3. mgr. 146. gr. nefndra laga ........ 1307 Skattamál. R, ræktunarsamband M, hafði með höndum umfangsmikla starfsemi og framkvæmdir í þágu utanfélagsmanna. Það annaðist einnig verulega starfsemi í þágu félagsmanna sinna með tækjum sínum og vinnuvélum. R taldi ekki fram til skatts. Rannsóknardeild ríkisskattstjóra óskaði eftir því 1977, að R sendi deildinni ársreikninga rekstrar- áranna 1973—1976. R sinnti þeim tilmælum ekki, þar sem það taldi, að ræktunarsambönd væru ekki skattskyld. Ríkisskattstjóri áætlaði R þá tekjuskatt og eignarskatt fyrir þessi ár. R kærði þessa álagningu til ríkisskattstjóra, sem staðfesti hana. Síðan kærði R úrskurðinn til ríkis- skattanefndar. Nefndin tók efnislega afstöðu til skatt- skyldu R og staðfesti hana, en vísaði málinu frá tölulega vegna vanreifunar. R neitaði og að láta skattayfirvöld- um í té skattframtal fyrir árið 1977, og voru gjöld þess árs einnig álögð samkvæmt áætlun, Þá áætlun kærði R til skattstjóra, en kærunni var vísað frá, sem of seint fram kominni. Sá frávísunarúrskurður var síðan staðfest- ur af ríkisskattanefnd. Í fógetarétti var kveðinn upp úr- skurður um, að lögtak skyldi fram fara fyrir álögðum gjöldum. Úrskurðinum var áfrýjað til Hæstaréttar. Var talið, að áfrýjandi hefði haft með höndum atvinnurekstur. Engin ákvæði 5. eða 6. gr. laga nr. 68/1971 leystu hann undan skattskyldu eins og hér stæði á. Þar sem R taldi ekki fram til skatts og sinnti ekki áskorunum skattayfir- valda um að gera grein fyrir atvinnurekstri sínum, hefði vérið heimilt að áætla því tekjur og eignir og það var ekki talið hafa fært nein rök að því, að áætlanirnar væru óhæfilegar eða byggðar á röngum sjónarmiðum. Var dæmt, að lögtak skyldi fara fram fyrir hinum álögðu gjöldum ..........00000 0. senn 395 Skilorð. J var ákærður fyrir þjófnaðarbrot o. fl. Hann hafði rofið skil- orð skv. fyrra dómi, og var honum dæmd refsing fyrir öll brotin í einu lagi ..............0%.0 0000 0 ns 108 Skilorðsbundin refsing. Sjá refsingar. Efnisskrá CLXV Skiptamál. Sjá og gjaldþrotaskipti. Bú B var tekið til gjaldþrotaskipta. Hótel E krafðist greiðslu á lýstri kröfu sinni í búið með skuldajöfnuði. Úrskurður skiptaréttar féll á þá leið, að kröfu E var hafnað. E kærði þennan úrskurð til Hæstaréttar, sem taldi lagaheim- ildð skorta til kæru úrskurðarins, sbr. 1. mgr. 2. tl. b. 21. gr. laga nr. 75/1973. Var málinu því vísað frá Hæsta- rétti ...........000002 00 Ágreiningur reis með erfingjum G um það, hvort tiltekin fjár- Bú hæð, sem G hafði afhent syni sínum, skyldi teljast til eigna dánarbúsins. Sjá skuldamál ............0.00.00.... hlutafélags var tekið til gjaldþrotaskipta. Skiptum var síðan lokið án þess að eignir hefðu fundist, Krafa kom fram um endurupptöku á skiptunum, og var hún tekin til greina, þar sem nokkrar líkur þóttu fram komnar fyrir því, að eignir hefðu verið í búinu. Sjá gjaldþrotaskipti .. Með úrskurði skiptaréttar Reykjavíkur 23. febrúar 1981 var bú S h/f í Reykjavík tekið til gjaldþrotaskipta. Lífeyris- sjóður byggingamanna, L, lýsti kröfu lífeyrissjóðsins í Þrotabúið vegna iðgjalda til sjóðsins, sem S hefði ekki staðið skil á vegna starfsmanna sinna. Þrotabúið reynd- ist eignalaust. L krafðist þá greiðslu úr ríkissjóði á grundvelli laga nr. 31/1974 um ríkisábyrgð á launum við gjaldþrot, sbr. 2. gr. laga nr. 8/1979. Félagsmálaráðuneyt- ið taldi, að ríkisábyrgðin tæki ekki til greiðslu þeirrar, sem L krafði um, og af hendi ráðuneytisins var óskað eftir því, að skiptaráðandi úrskurðaði um þetta álitaefni skv. 2. mgr. 7. gr. laga nr. 31/1974, sbr. 2. gr. laga nr. 8/1979. Skiptaréttur tók málið til úrskurðar, en taldi að hafna bæri kröfum félagsmálaráðherra. Í dómi Hæsta- réttar sagði, að framangreint ákvæði samrýmdist illa meginreglum um réttarfar, Engu að síður veitti ákvæðið eftir ótvíræðum orðum sínum félagsmálaráðuneytinu rétt til að fá úrskurð skiptaréttar um tiltekið efni. Var hinn kærði úrskurður felldur úr gildi og lagt fyrir skipta- ráðanda að taka málið til úrlausnar að nýju ............ Skipting sakarefnis. Sakarefni var skipt í héraði skv. heimild í 5. mgr. 71. gr. einkamálalaga. Gekk fyrst dómur um skyldu stefnda til greiðslu og síðan gekk dómur um fjárhæð kröfu. Báðum dómunum var áfrýjað og málið dæmt í einu lagi í Hæsta- rétti ...........0000 00. sn Skjalafals. V stóð ásamt öðrum manni að fölsun og notkun tveggja tékka Bls. 633 1056 1150 CLXVI Efnisskrá Bls. og einn að fölsun og notkun þess þriðja. Tékkarnir báru allir falsaðar nafnritanir. Notkun V á þeim var talin varða hann refsingu skv. 155. gr. hgl. Þá falsaði V 15 tékka og notaði þá í lögskiptum. Ýmist ritaði hann nafn sitt undir þá eða nafn annarra. Voru sum brotin talin varða við 155., en sum við 248., gr. hgl. Refsing V var ákveðin sem hegningarauki, sbr. 78. gr. hgl., fangelsi í 7 mánuði. Við ákvörðun refsingar var gætt ákvæða 1. gr. og 255. gr. hgl. að því er varðaði brot gegn 248. gr, hgl. Þá var og höfð hliðsjón af TT. og 72. gr. hgl. Loks var V dæmdur til greiðslu skaðabóta ........20.00.0000000000.0.. 874 S falsaði nafn Ó á 3 víxla og fénýtti sér þá. Hann var tal- inn hafa gerst sekur við 1. mgr. 155. gr. hgl. S gaf enn- fremur út 2 tékka án þess að innstæða væri fyrir þeim og fékk fyrir þá peninga frá 2 tilteknum mönnum. Verkn- aður þessi var talinn varða við 248. gr. hgl. Loks gaf S út innstæðulausan tékka, en ekki var upplýst, hvaða við- skiptum sú útgáfa var tengd. Var S talinn eiga að njóta þess vafa, sem á því léki, hvaða viðskipti lægju að baki og sýknaður af ákæru fyrir brot á 248. gr. hgl., en atferli hans talið varða við 73. gr. tékkalaga, sbr. lög nr. 35/1977. Refsing S var ákveðin fangelsi í 6 mánuði, en um ítrekað brot var að ræða. Þá var S dæmdur til greiðslu skaða- bóta .......000000 sn 1099 K stal í félagi við tvo aðra menn seðlaveski með tékkhefti og 500 krónum í íbúð í Reykjavík. Fölsuðu þeir félagar síðan og seldu úr heftinu 3 tékka. Brot þetta varðaði við 244. og 1. mgr. 155. gr. hgl. K braust inn í búð og stal úr pen- ingakassa 1400 krónum, ennfremur útvarpstæki, Þá át hann matvæli af birgðum verslunarinnar. Hann braust ennfremur inn í kjallaraíbúð og stal þar 175.000 krónum í peningum, ljósmyndavél og útvarpstæki. Brot þessi vörð- uðu við 244. gr. hgl. M fór með öðrum manni inn í íbúð í Reykjavík og stal þaðan 34.300 krónum í peningum og 2 vindlingapökkum. Þá braust hann inn í verslun og stal þaðan 20 vindlingapökkum. Brot þessi vörðuðu við 244. gr. hgl., en héraðsdómi var aðeins áfrýjað, að því er varð- ar M og K. Í héraði var mál þetta höfðað á hendur M og K ásamt 3 mönnum öðrum. Báðir höfðu M og K gerst sekir um ýmis hegningarlagabrot áður. Refsing M var ákveðin 4 mánaða fangelsi, en refsing K 5 mánaða fang- ElSi .........20.n res 1289 G var ákærður fyrir að hafa þrívegis gerst sekur um þjófnað, þar af tvívegis í félagi við annan. Þá var honum gefið að sök að hafa í eitt skiptið stólið tékkhefti og gefið út 10 tékka úr því, sem hann notaði í viðskiptum. Upplýst Efnisskrá CLXVTI Bls. var, að 1 af tékkunum hafði að öllu leyti verið fylltur út af eiganda tékkheftisins. Að öðru leyti var G talinn sann- ur að sök:um brot á 248. og 155. gr. hgl. Um var að ræða ítrekað brot, og var refsing hans hegningarauki, sbr. 78. gr. hgl, og refsingin ákveðin skv. TT. gr. hgl. með hliðsjón af 255. gr., sbr. 71. og 72. gr. sömu laga og ákveðin 8 mánaða fangelsi. Þá var G dæmdur til að greiða skaðabætur til þeirra, er orðið höfðu fyrir tjóni af völd- um hans í sambandi við þjófnaðinn og tékkamisferlið .. 1435 J gaf út tékka að fjárhæð 3.550.000 krónur fyrir hönd hluta- félagsins Ó á reikning félagsins í A banka og falsaði nafn- ið S, sem framseljanda á tékkann. J var kunnugt um, er hann gaf út tékkann, að engin innstæða var fyrir honum. Hann seldi síðan tékkann í bankaútibúi, þar sem Þ gjald- keri tók við honum og greiddi hann. Þeir Þ og J þekktust. Þ var ákærður fyrir að kaupa tékkann fyrir bankann, þó að honum væri kunnugt um nafnfölsun á honum og inn- stæðuleysi á reikningi útgefanda. Verknaður Þ var í ákæru talinn varða við 155. og 248. gr. hgl., sbr. 22. gr. sömu laga. Gegn neitun Þ þóttu hvorki fram komnar full- nægjandi sannanir fyrir því, að honum hefði verið ljóst, þegar hann veitti tékkanum viðtöku, að nafnritunin S var fölsuð, né að honum hefði verið ljóst þá, að innstæða var ekki til fyrir tékkafjárhæðinni. Þá þótti gegn neitun hans varhugavert að telja alveg fullnægjandi sannað, að hann hefði vitað, að nafnritun S var fölsuð aftan á tékkann fyrr en í þinghaldi í sambandi við rannsókn málsins. Hann var því sýknaður af broti gegn 1. mgr. 155. gr., sbr. 4. mgr. 22. gr. hgl. Hins vegar þótti sannað, að Þ hefði, dag- inn eftir að hann tók við tékkanum, verið ljóst, að inn- stæða var ekki fyrir tékkafjárhæðinni án þess að láta yfirboðara sína hjá bankanum vita um það, heldur villa um fyrir starfsmönnum bankans með því að tjá þeim, að hann kannaðist við framseljanda tékkans, S, og hann hefði áður keypt af honum tékka. Var því talið, að hann hefði með þessari háttsemi veitt J liðsinni til að halda við ólögmætu ástandi, sem skapast hafði við brot hans. Var sú háttsemi talin varða við 254., sbr. 248., gr. hgl. Ákvörðun um refsingu Þ var frestað skilorðsbundið í 3 ár. Tveir dómarar töldu að sýkna bæri Þ og greiddu sér- atkvæði ...........0.2.000002000 sess 1104 B tók að sér að framkvæma viðgerð á húsi I. Hann tók við úr hendi hennar "700.000 krónum sem fyrirframgreiðslu vegna verks þessa. Hann framkvæmdi aldrei verkið, en eyddi fénu. Var þetta brot hans talið varða við 247. gr. hgl. Í júní 1979 opnaði hann ávísanareikning á sparisjóð CLXVIII Efnisskrá Bls. og gaf þá upp nafnið Á. Hann ritaði nafnið Á undir um- sókn um opnun reikningsins svo og undir innleggsnótu að fjárhæð 30.000 krónur. Síðan gaf hann út 11 tékka og undirritaði þá með nafni Á. Innstæða var fyrir öllum tékkunum. Brot B var talið varða við 1. mgr. 155. gr. hgl., en haft var í huga, að hann sveik ekki fé út með tékkum þeim, sem hann notaði, og ósannað þótti, að hann hefði haft fjárvinning í huga. Refsing B var hegningarauki skv. 78. gr. og ákvörðuð með hliðsjón af 72. og 225. gr. hgl. fangelsi í 4 mánuði, en B var vanaafbrotamaður ........ 1534 Skuldabréf. Sjá veðskuldabréf. Skuldajöfnuður. I höfðaði mál á hendur bæjarsjóði H til greiðslu bóta vegna uppsagnar úr starfi. Hann krafðist þess, að dæmt yrði, að útsvar og aðstöðugjald hans vegna tiltekinna ára skyldu teljast hafa verið greidd af fébótum þeim, sem hann sótti bæjarsjóð um, þannig að fjárhæð gjalðanna kæmi til frá- dráttar þeim fébótum, sem honum yrðu dæmdar. Talið var, að dómkröfur I um útsvars- og aðstöðugjaldsskuldir hefðu ýmist fyrst komið fram undir rekstri málsins í hér- aði og án framhaldsstefnu eða sem nýjar kröfur fyrir Hæstarétti. Þegar af þeirri ástæðu voru ekki talin efni til að leggja dóm á þann þátt kröfugerðarinnar gegn mót- mælum bæjarsjóðs ...........00000. 000 n nn. 834 Skuldamál. A krafði B um greiðslu skuldar. B sótti þing, er málið var þingfest, en í næsta þinghaldi var ekki sótt þing af hans hálfu. Var málið dæmt eftir framlögðum skjölum og skil- ríkjum skv. 118. gr. laga nr. 85/1936 og B dæmdur til að greiða A skuldina. B áfrýjaði málinu til Hæstaréttar. Þar sem sótt hafði verið þing af hálfu B í héraði, þegar mál- ið var þingfest, án þess að höfð væru uppi andmæli við kröfum A, en þingsókn féll síðan niður af hálfu B, án þess að forföll væru sönnuð, þótti B ekki hafa fullnægt skilyrðum 45. gr. laga nr. 75/1973, til að málsástæður hans kæmu til álita fyrir Hæstarétti. Var hinn áfrýjaði dómur staðfestur .........220000 000. sn nn. 3 A sótti B um greiðslu skuldar. B sótti ekki þing í héraði. Var málið því dæmt skv. 118. gr. laga nr. 85/1936 eftir fram- lögðum skjölum og skilríkjum, og B dæmdur til að greiða A skuldina. B áfrýjaði málinu til Hæstaréttar og krafðist sýknu, vegna þess að hann væri ekki aðili máls, heldur hlutafélag eitt. Talið var, að áfrýjandi hefði ekki bakað Efnisskrá CLXIX Bls. sér persónulega ábyrgð á fjárkröfum þeim, sem máls- sóknin laut að, og var hann því sýknaður. Áfrýjandi hafði verið stjórnarformaður í samnefndu hlutafélagi ........ 7 Byggingafélagið B pantaði hurðir hjá byggingameistaranum BÓ. B varð gjaldþrota. K, Ó og H höfðu keypt íbúðir af B og óskað eftir dýrari hurðum en um var samið milli B og BÓ. Afhenti BÓ slíkar hurðir. Hann krafði K, Ó og H um verðmismuninn, en þeir voru sýknaðir, þar sem talið var svo um samið, að B hefði átt að greiða hann. Sjá samningar ........2.000.000ðrr ss 304 J gaf út veðskuldabréf, að fjárhæð 4 milljónir króna. Hann afhenti JS bréf þetta og óskaði eftir, að hann seldi það. JS hafði samband við P og bauð honum veðskuldabréfið. til kaups. P var til viðræðu um kaupin, en óskaði eftir því, að veðskuldabréfin yrðu 8, hvert að upphæð 500.000 krón- ur. J lét gera bréf þessi og afhenti JS þau. JS seldi P síðan bréf þessi og tók við andvirðinu, Ekki er fyllilega ljóst, hversu há fjárhæð sú var, sem P lét JS fá fyrir bréfin. JS virðist ekki hafa skilað J andvirði bréfanna, en þeir höfðu átt mikil viðskipti. JS varð síðan gjaldþrota. J hafði látið JS í té yfirlýsingar um, að JS væri eigandi fjögurra milljóna króna veðskuldabréfsins, og jafnframt yfirlýs- ingu um, að hann ætti engar kröfur á hendur P. J höfð- aði mál á hendur P og krafðist þess fyrst, að hann afhenti sér veðbréfin 8, en endanlegar dómkröfur hans voru þær, að P yrði dæmdur til að greiða sér 3.660.000 krónur auk vaxta. Kröfu sína byggði J á því, að ráðstöfun JS á veð- skuldabréfunum hefði verið ógildur löggerningur og P hefði vitað, að JS mætti ekki ráðstafa bréfunum á þann hátt, sem hann gerði. Talið var, að sú yfirlýsing J, að JS væri eigandi veðskuldabréfsins, hefði gefið P ástæðu til að telja, að hann væri að semja við JS sem eiganda veð- skuldabréfanna. Var P sýknaður af kröfum J í málinu. J sótti ekki þing, er málið var flutt fyrir Hæstarétti ...... 594 G krafði B um verslunarskuld. B mótmælti kröfunni ekki tölu- lega, en taldi hana greidda. Það þótti hann ekki hafa sannað og var því dæmdur til að greiða skuldina. Sjá húsaleiga ...........0.00.200000ns0 ns 748 Frakkneskt félag krafði kvikmyndahús um greiðslu fyrir aukaeintök af kvikmyndum, er það hafði látið kvikmynda- húsið fá til sýningar. Sjá samningar ............00000... 785 K fékk í hendur sparisjóðsbók með 2 milljón króna innstæðu frá G föður sínum. Síðan fóru fram skipti eftir konu G, móður K, Við skiptin hélt K því fram, að hann hefði feng- ið bókina og innstæðuna til eignar. Hann var ekki talinn hafa fært sönnur á það. Sjá búskipti .................... 884 CLXX Efnisskrá Bls. Með samningi 25. október 1973 tók S að sér að byggja íbúð í húsi á Akureyri fyrir B. Samningur þessi var nefndur verksamningur. Skyldi B greiða S 1.300.000,00 kr. fyrir verkið miðað við verðlag 1. janúar 1973, að viðbættri hækkun á hbyggingarkostnaði til 1. apríl 1974. Íbúðin skyldi afhendast á tímabilinu 15. febrúar til 1. maí 1974 og voru aðilar sammála um, að hún hefði verið afhent í maí 1974. Ágreiningur reis með aðilum um það, hversu mikilli fjárhæð hækkunin ætti að nema. S taldi hana nema 498.160,00 krónum auk 3.100,00 króna, sem ekki var ágreiningur um, og hefði heildarverð hennar þá verið 1.801.260,00 krónur. Af þeirri. upphæð hafði B greitt 1.417.448,00 krónur, þannig að eftirstöðvar námu 383.812,00 krónum, sem S sótti B um í dómsmáli. Við úrlausn ágrein- ingsins þótti rétt að hafa hliðsjón af hækkun byggingar- vísitölu á tímabilinu frá 1. janúar 1973 til 1. apríl 1974. Aðilar voru sammála um, að 65% verksins við íbúðina hefði verið lokið fyrir 1. apríl 1974, en 35% hefði verið lokið eftir þann tíma. Þá voru aðilar sammála um, að leggja bæri til grundvallar, að byggingarvísitalan hefði hækkað um 53,4% á þessu, tímabili. Var talið að miða ætti hækkun á þeim hluta verksins, sem lokið var fyrir 1. apríl 1974, við meðalhækkun á vísitölu framangreinds tímabils, en við fulla vísitöluhækkun, 54,4%, á þeim, sem ólokið var 1. apríl 1974. Samkvæmt því reiknaðist 26,7% hækkun á 845.000,00 krónur, en 54,4% hækkun á 455.000,00 krónur. Nam sú hækkun samtals 468.585,00 gkr., að viðbættum þeim 3.100,00 gkr., sem ekki var ágreining- ur um. Þannig reiknað var verð íbúðarinnar 1.771.685,00 gkr., og var B dæmdur til að greiða S hinn ógreidda mis- mun 354.237,00 gkr. auk vaxta og málskostnaðar ........ 1160 Ó stefndi Á og H persónulega til greiðslu skuldar. Þeir sóttu ekki þing í héraði og voru dæmdir óskipt til að greiða skuldina ásamt vöxtum og málskostnaði. Þeir áfrýjuðu dóminum. Fram kom fyrir Hæstarétti, að H var ekki aðili að málinu persónulega, heldur hlutafélagið H. Var H því sýknaður, en héraðsdómur staðfestur að 'því er varðaði Á. Bú Á var undir gjaldþrotaskiptum, en talið var, að hann hefði lögmætra hagsmuna að gæta og væri því bær um að áfrýja málinu í eigin nafni, þótt bú hans væri undir gjald- þrotaskiptum án þess að kanna viðhorf búsins til áfrýj- unarinnar. Var hann því talinn réttur aðili málsins fyrir Hæstarétti .............020000000nne ss 1353 Í maí 1974 keypti G vélbát af B. Eftir kaupin kom í ljós, að ógreidd voru tryggingariðgjöld af bátnum fyrir tímabilið frá 1. janúar 1973 til 1. júní 1974. Krafðist G þess, að B Efnisskrá CLXXKI Bls. greiddi þessa fjárhæð. Ágreiningur hafði komið upp með aðilum um fleira og 14. júlí 1975 var gerð í fógetarétti Húsavíkur sátt varðandi skuldaskipti þeirra og uppgjör varðandi kaup og sölu á bátnum. Þar sagði, að gerðar- beiðandi, G, ætti engar frekari kröfur á hendur gerðar- þola, B, út af kaupum á bátnum, og ennfremur, að gerðar- þoli ætti ekki frekari kröfur á gerðarbeiðanda samkvæmt tilteknum víxli. Talið var, að orðalag sáttarinnar væri ótvírætt um það, að gerðarbeiðandi ætti engar frekari kröfur á hendur gerðarþola út af kaupunum. Var B því sýknaður af kröfum G ...........00..ee nes en 1367 S höfðaði mál á hendur H til greiðslu skuldar. H sótti ekki þing í héraði og var málið því dæmt eftir framlögðum skjölum og skilríkjum skv. 2. mgr. 118. gr. eml. Var H dæmdur til að greiða skuldina. H áfrýjaði málinu. Fyrir Hæstarétti hafði hann uppi þær málsástæður, að gögn þau, sem lágu fyrir héraðsdómi, hefðu að réttu lagi átt að leiða til sýknu hans. Í héraðsdómsstefnu væri H kall- aður Ingason, en hann sé Ingvarsson. Þá hefði sá ágalli verið á stefnunni, að málavöxtum hefði ekki verið lýst með öðrum hætti en þeim, að krafist væri greiðslu á launakröfu vegna vinnu E í þágu H í tilteknum mánuði tiltekið ár. Væri þetta ónákvæmt. Loks hefði sá ágalli verið á stefnunni, að stefnufrestur hefði verið sagður 1 dagur, þótt hann ætti að vera 1 sólarhringur hið skemmsta eftir 99. gr. eml. Talið var, að H væri nægilega skýrt nefndur í stefnu til þess að honum mætti vera ljóst, að honum væri stefnt. Ágallar voru á málavaxtalýsingu í stefnu, en tilgreining stefnufrests, sem var ekki fullskýr, var samt talin fullnægjandi, þar sem stefna var birt áfrýj- anda sjálfum 22. febrúar, en þingfesting skyldi ekki fara fram fyrr en 28. febrúar. Var því ekki tekið mark á þess- um málsástæðum H. Þar sem H hafði heldur ekki með fullnægjandi rökum andmælt kröfum S efnislega, var héraðsdómur staðfestur að niðurstöðu til, að öðru leyti en um málskostnað, sem var ákveðinn í einu lagi í héraði og fyrir Hæstarétti ..................00..000 000. 1474 Stefna. Ágallar voru á málavaxtalýsingu í stefnu og tilgreining stefnufrests ekki fullskýr, en þó talin fullnægjandi. Þótti mega leggja efnisdóm á málið þrátt fyrir þetta ........ 1474 Stefnubirting. Sjá og varnarþing. Fjórir menn höfðuðu mál á hendur hlutafélaginu F og „hlut- höfum í F. h/f, sem ekki voru áskrifendur að hlutafé sam- CLXXII Efnisskrá Bls. kvæmt skrá, sem fylgdi stofnsamningi félagsins hinn 17. apríl 1981“. Stefnendur gerðu m. a. þá kröfu, að hlutafjár- aukning, sem ákveðin kynni að verða af tilteknum aðal- fundi, yrði boðin hluthöfum í hlutfalli við hlutafjáreign, sem nú væri fyrir hendi. Héraðsdómsstefna í málinu var birt í Lögbirtingablaði. Sótt var þing af hálfu F, en ekki af hendi annarra stefndu. Talið var, að sóknaraðilar hefðu ekki sýnt fram á, að fyrir hendi væru skilyrði skv. 2. mgr. 95. gr. eml. til að birta mætti varnaraðilum, hluthöfum í F, stefnu með þeim hætti, sem gert var með birtingu í Lögbirtingablaði. Var kröfum stefnenda á hendur hlut- höfum í F því vísað frá héraðsdómi. Þá var talið, að framangreind dómkrafa lyti að ákvæðum, sem hluthafa- fundur félagsins gæti tekið í framtíðinni, og dómurinn gæti því ekki eðli máls samkvæmt tekið þessa ákvörðun um málefni félagsins fyrir hluthafafund. Hér væri því um sakarefni að ræða, sem samkvæmt eðli sínu sætti ekki lögsögu dómsins, og var þessum kröfulið því skv. 66. gr. eml. vísað frá héraðsdómi ...........0.00.000 0... 0... 1573 Stjórnsýsla. Samkvæmt 33. gr. laga nr. 56/1973 skipar heilbrigðisráðherra þrjá lækna í nefnd, er metur hæfni umsækjenda um ýms- ar læknisstöður. Árið 1976 auglýsti stjórn sjúkrastofnana Reykjavíkurborgar stöðu yfirlæknis við lyflækningadeild Borgarspítala lausa til umsóknar. Í auglýsingunni sagði m. a.: „Umsækjendur skulu vera sérfræðingar í lyflækn- ingum.“ Sex læknar sóttu um stöðu þessa, og var B einn þeirra. Stöðunefnd skv. fyrrgreindu lagaákvæði fékk um- sóknirnar til umsagnar og skilaði álitsgerð. Þar sagði m. a., að allir væru læknarnir viðurkenndir sérfræðingar í lyflækningum ásamt einni undirgrein, og teldust þeir all- ir hæfir til að gegna umræddri stöðu. Umsækjendum var síðan raðað í töluröð og var B raðað í 5. sæti. Á grund- velli þessarar umsagnar stöðunefndar var Þ, sem hafði verið raðað í efsta sæti, ráðinn til starfans. Síðar leiðrétti nefndin umsögn sína og sagði, að rétt væri, að fimm um- sækjendanna væru sérfræðingar í almennum lyflækning- um og einni undirgrein, en sá sjötti, Þ, væri sérfræðingur í lyflækningum þ. e. hjartasjúkdómum, en hann hefði ekki hlotið sérfræðiviðurkenningu í almennum lyflækn- ingum. Tekið var fram, að stöðunefnd hefði verið full- ljóst, þegar hún raðaði umsækjendum, hvaða sérfræðivið- urkenningu þeir höfðu. Með bréfi 9. maí 1977 gerði B kröfu til heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra og krafð- ist þess, að ráðuneytið felldi úr gildi með formlegum úr- Efnisskrá CLXXIII Bls. skurði framangreint álit stöðunefndar, og að nýrri nefnd yrði falið að fjalla um hæfi umsækjenda, svo og, að ráðning Þ yrði felld úr gildi. Hann krafðist þess og gagn- vart borgarstjórn Reykjavíkur, að ráðning Þ yrði felld úr gildi, Báðir aðilar höfnuðu kröfunni. B höfðaði þá mál á hendur stöðunefndinni svo og heilbrigðis- og trygginga- málaráðherra f, h. heilbrigðis- og tryggingamálaráðu- neytisins og Þ til réttargæslu. Krafðist hann þess, að dæmt yrði, að framangreint álit stöðunefndar yrði fellt úr gildi, að röðun stöðunefndar á umsækjendum yrði dæmd ómerk og að dæmt yrði, að fullyrðing stöðunefndar um, að Þ væri sérfræðingur í lyflækningum væri röng. Talið var, að stöðunefnd hefði þegar leiðrétt missögn þá, sem um var að ræða, eins og fram hefði komið í umsagnarbréfi hennar 10. desember 1976. Var því eigi talið, að B ætti lögvarða kröfu til að fá hin umstefndu ummæli úr gildi felld með dómi. Þá var talið, að stöðunefnd hefði verið heimilt að raða umsækjendum svo sem hún hafði gert samkvæmt 33. gr. laga nr. 56/1973. Loks var talið, að sam- kvæmt 4. gr. reglugerðar nr. 39/1970, X. lið, megi veita sérfræðileyfi í almennum lyflækningum og í hliðargrein- um lyflæknisfræði svo sem í hjartalækningum, svo raun- hæft dæmi sé tekið. Þ sé því viðurkenndur sérfræðingur í lyflækningum, þ. e, a. s. hjartalækningum. Var stöðu- nefnd því einnig sýknuð af kröfum B að þessu leyti .... 266 Hinn 4. janúar 1964 gáfu úthlutunarmenn atvinnuleyfa í Keflavík skv. 2. mgr. 7. gr. reglugerðar nr. 6/1963 um tak- mörkun leigubifreiða í Keflavík o. fl. út svonefnt atvinnu- leyfi til H leigubifreiðarstjóra til að hafa eina leigubifreið til mannflutninga í afgreiðslu hjá fólksflutningabifreiða- stöð í Keflavík. Leyfið var nr. 49. Sama dag gáfu úthlut- unarmennirnir út svonefnt útgerðarleyfi til H, þar sem honum var heimilað að hagnýta leyfi nr. 49 skv, 3. mgr. 3. gr. reglugerðarinnar. Af hálfu úthlutunarmanna var því haldið fram, að H hefði auk þess haft annað leyfi, en verið sviptur því. Því neitaði H. Í febrúar 1978 tilkynntu úthlutunarmennirnir H, að atvinnuleyfi hans til aksturs leigubifreiðar til: mannflutninga væri afturkallað. H kærði þessa ákvörðun til samgönguráðuneytisins. Með bréfi 6. mars 1978 lagði ráðuneytið fyrir úthlutunarmennina að afhenda H atvinnuleyfi hans aftur, þannig að sama ástand yrði á atvinnuréttindum hans og upphaflega. Hinn 8. mars 1978 tilkynntu úthlutunarmenn H, að þeir afturkölluðu fyrri ákvörðun sína, en málið yrði lagt í úrskurð ráðu- neytisins. Það kvað upp úrskurð 28. apríl 1978. Segir. þar m. a. að næg rök þyki fyrir því að staðfesta afturköllun CLXXKIV Efnisskrá Bls. úthlutunarmanna á atvinnuleyfi H þannig, að hann „eigi rétt að útgerðarleyfi sínu, er ekki hinu venjulega atvinnu- leyfi, sem honum var úthlutað 4. jan. 1964 jafnhliða út- gerðarleyfinu.“ H höfðaði mál gegn samgönguráðherra og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs og krafðist þess, að viðurkennt yrði með dómi, að hann ætti rétt til að aka leigubifreið sjálfur á móti öðrum manni á sama bíl. Fyr- ir Hæstarétti gerði hann ennfremur þá kröfu, að úrskurð- ur samgönguráðuneytisins 28. apríl yrði dæmdur ógildur. Þeirri kröfu var sjálfkrafa vísað frá Hæstarétti, þar sem þar var um nýja kröfu að ræða, og skilyrðum 45. gr. hæstaréttarlaga ekki fullnægt til að koma henni að. Í dómi Hæstaréttar sagði að líta yrði svo á, að atvinnuleyfi H nr. 49 ásamt útgerðarleyfinu, sem því var tengt, bæri að virða sameiginlega sem eitt atvinnuleyfi skv. 1. mgr. 3. gr. reglugerðar nr. 6/1963. H: hefði sem leyfishafi sjálfs atvinnuleyfisins nr, 49 verið heimilt að láta annan mann aka bifreið sinni skv. leyfinu. Hins vegar var ekki talið, að útgerðarleyfið rýmkaði rétt H skv. atvinnuleyfi nr. 49, að því er tók til 12. gr. reglugerðarinnar um bann við vaktaskiptum á bifreiðum. Voru slík vaktaskipti því að- eins talin heimil, að H hefði fengið útgefin tvö atvinnu- leyfi skv, 1. og 2. mgr. 3. gr. reglugerðarinnar, en þar sem H hafði eindregið synjað fyrir að hafa fengið annað at- vinnuleyfi en leyfi nr. 49, og dómkröfur hans vörðuðu að- eins það leyfi, voru þær ekki teknar til greina .......... 1183 Stöðuvatn. Sjá eignaréttur ............02020.00.. sense 182 Sjá stjórnsýsla .........2.00.0000.0ensösssss sr 266 Svik. J gaf út tékka að fjárhæð 3.550.000 krónur fyrir hönd hluta- félagsins Ó á reikning félagsins í A banka og falsaði nafnið S, sem framseljanda á tékkann. J var kunnugt um, er hann gaf út tékkann, að engin innstæða var fyrir hon- um. Hann seldi síðan tékkann í bankaútibúi, þar sem Þ gjaldkeri tók við honum og greiddi hann. Þeir Þ og J þekktust. Þ var ákærður fyrir að kaupa tékkann fyrir bankann, þó að honum væri kunnugt um nafnfölsun á honum og innstæðuleysi á reikningi útgefanda. Verknað- ur Þ var í ákæru talinn varða við 155. og 248. gr, hgl., sbr. 22. gr. sömu laga. Gegn neitun Þ þóttu hvorki fram komnar fullnægjandi sannanir fyrir því, að honum hefði Efnisskrá CLXXV Bls. verið ljóst, þegar hann veitti tékkanum viðtöku, að nafn: ritunin S var fölsuð, né að honum hefði verið ljóst þá, að innstæða var ekki til fyrir tékkafjárhæðinni. Þá þótti gegn neitun hans varhugavert að telja alveg fullnægjandi sannað, að hann hefði vitað, að nafnritun S var fölsuð aftan á tékkann, fyrr en í þinghaldi í sambandi við rann- sókn málsins. Hann var því sýknaður af broti gegn 1. mgr. 155. gr., sbr. 4, mgr. 22. gr. hgl. Hins vegar þótti sannað, að Þ hefði, daginn eftir að hann tók við tékkan- um, verið ljóst, að innstæða var ekki fyrir tékkafjárhæð- inni, án þess að láta yfirboðara sína hjá bankanum vita um það, heldur villa um fyrir starfsmönnum bankans með því að tjá þeim, að hann kannaðist við framseljanda tékk- ans, S, og hann hefði áður keypt af honum tékka. Var því talið, að hann hefði með þessari háttsemi veitt J liðsinni til að halda við ólögmætu ástandi, sem skapast hafði við brot hans. Var sú háttsemi talin varða við 254. sbr. 248. gr. hgl. Ákvörðun um refsingu Þ var frestað skilorðsbund- ið í 3 ár. Tveir dómarar töldu að sýkna bæri Þ og greiddu sératkvæði ................200000. 00... le 1454 Söluþóknun. Fasteignasalan H krafði B um söluþóknun vegna sölu á húsi B. Sjá fasteignaviðskipti .........2.....0.0000000 0... 605 Tékkamisferli. Sjá fjársvik og skjalafals. Tilraun. Þ var ákærður fyrir 13 þjófnaði og 2 tilraunir til þjófnaðar. Brot hans voru öll nema eitt sönnuð með viðurkenningu hans. Um var að ræða ítrekuð brot. Refsing Þ var ákveð- in fangelsi í 10 mánuði, sbr. 71., 72., TT. og 255. gr. hgl. Þ var og dæmdur til greiðslu skaðabóta ................ 1488 Tilboð. Togveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Tolllagabrot. Tómlæti. B krafðist þess að fá hækkaða húsaleigu fyrir húsnæði, er hann leigði G. Þeirri kröfu var hafnað. Sjá húsaleiga .... 748 Tryggingarbréf. Árið 1969 var stofnað hlutafélagið T á Seltjarnarnesi. Félag- CLXXVI Efnisskrá Bls. ið eignaðist þar fjölbýlishúsalóðir og hóf byggingarstarf- semi. V banki veitti félaginu fyrirgreiðslu í formi víxil- lána. Árið 1972 gaf T út tryggingarbréf til tryggingar skuldum við bankann að fjárhæð allt að þrem miljónum króna. Með tryggingarbréfi þessu setti félagið bankanum að veði lóðina nr. 8 við Tjarnarból með 2. veðrétti og upp- færslurétti með hvers konar endurbótum og viðbótum. Bréfið var innfært til þinglýsingar 1. september 1972 og bann dag fékk T víxillán í bankanum að fjárhæð 3.000.000,00 krónur. Víxillinn var síðan framlengdur nokkrum sinnum, uns J, framkvæmdastjóri félagsins, gaf út 1. febrúar 1974 f. h. 'T eigin víxil sömu fjárhæðar með gjalddaga 1. maí 1974. T reisti 7 íbúða sambýlishús á lóð- inni nr. 8 við Tjarnarból, og voru íbúðirnar seldar með kaupsamningum, undirrituðum af J, á tímabilinu 16. októ- ber til 10. mars 1973. Hinn 17. október 1973 var T úrskurð- að gjaldþrota. Bankinn lýsti kröfu sinni skv. framan- greindum víxli í þrotabúið. Hinn 22. mars 1976 gaf skipta- ráðandi út afsal til kaupenda íbúðanna. 9. júní 1976 krafðist bankinn þess, að skiptaráðandi kvæði upp úrskurð um réttmæti og viðurkenningu á skuld þrotabúsins við bankann samkvæmt framangreindum víxli, sem væri tryggður með veði í Tjarnarbóli 8 samkvæmt áðurgreindu tryggingarbréfi. Þá krafðist bankinn staðfestingar á veð- rétti bankans skv. tryggingarbréfinu í Tjarnarbóli 8. Nið- urstaða skiptaréttarins var sú, að taka bæri kröfur bank- ans til greina við úthlutun úr búinu sem almenna kröfu. Hins vegar var krafa bankans um staðfestingu á veðrétti ekki tekin til greina. Árið 1977 var kveðinn upp dómur í máli bankans á hendur J persónulega til greiðslu á framangreindum víxli. Var J sýknaður, þar sem hann hefði haft umboð til að gefa víxilinn út í nafni T., Bank- inn höfðaði nú bæjarþingsmál á hendur eigendum íbúð- anna að Tjarnarbóli 8, og krafðist þess, að viðurkennd yrði með dómi krafa bankans skv. áðurgreindum víxli, að fjárhæð kr. 3.000.000,00 auk vaxta. Auk þess krafðist bankinn staðfestingar á 2. veðrétti sínum skv. tryggingar- bréfi því, sem áður er greint í Tjarnarbóli 8. Eigendur íbúðanna kröfðust sýknu, þar sem framkvæmdastjórar T hefðu ekki verið bærir til að binda T við veðsetningu, þar sem til þess hefði þurft atbeina allra stjórnarmanna skv. samþýkktum hlutafélagsins. en svo hefði ekki verið. Þá hefðu eigendurnir ekki tekið á sig persónulegar skuld- bindingar á skuld þeirri, sem tryggingarbréfið hefði átt að tryggja, og engin lagaákvæði legðu á þá slíka skuld- bindingu. Fram hafði komið í máli þessu, að ýmsir ánn- Efnisskrá CLXXVII Bls. markar höfðu verið á skráningu og meðferð hlutafélags- ins T. M. a. hafði einn stjórnarmanna gengið úr félaginu og enginn verið kosinn í stjórn í hans stað. Engin vara- stjórn hafði verið til. Félagið hafði þó verið tilkynnt til hlutafélagaskrár. Ljóst þótti, að ekki hefði verið farið eft- ir ýmsum ákvæðum hlutafélagalaga við stofnun T og í starfi þess, en ekki var talið, að þessir annmarkar ættu þó að leiða til þess, að ráðstafanir, sem gerðar höfðu verið í nafni félagsins, yrðu af þeim sökum taldar óskuldbind- andi fyrir það. Sjá mátti, að J hafði í reynd starfað sem framkvæmdastjóri félagsins, þegar hann gaf út áður- greindan víxil, og það hafði hann gert með samþykki með- stjórnarmanns síns Ö, en þeir voru þá tveir einir í stjórn félagsins. Ljóst þótti, að lánsféð hafði runnið til félags- ins. Málalok urðu þau, að viðurkenndur var 2. veðréttur bankans í öllu húsinu Tjarnarbóli 8. Eigendur voru hins- vegar sýknaðir af kröfu um greiðslu á skuldinni persónu- lega. Bankinn krafðist þessu næst, að fjárnám yrði látið fram fara í Tjarnarbóli 8, til tryggingar framangreindri skuld á grundvelli viðurkenningardómsins um veðrétt. Féllst fógeti á þá kröfu með úrskurði. Framangreindum dómi svo og úrskurði fógetaréttar var áfrýjað til Hæsta- réttar, sem staðfesti bæði dóminn og úrskurðinn. Tekið var fram, að engin efni væru til að dæma stefndu per- sónulega til að greiða víxilskuldina .................... 815 Hlutafélagið B var um árabil starfandi byggingafyrirtæki og mjög umsvifamikið. Hafði félagið mikil viðskipti við Sementsverksmiðju ríkisins, S, um sementskaup. Hinn 10. nóvember 1976 gaf það út tryggingarbréf, þar sem það veðsetti S 600 m? verslunarhúsnæði á 1. hæð tiltekins húss til tryggingar skuldum, sem félagið þá eða síðar kynni að standa í við S, alls að fjárhæð 42,5 miljónir króna. Hinn 11. febrúar 1977 gaf það út annað trygg- ingarbréf til tryggingar greiðslu á skuldum alls að upp- hæð 8,5 miljónir króna með veði í sömu eign, Hinn 5. júlí 1977 seldi B hlutafélaginu R húsnæði það, er það hafði veðsett S. Afsal var gefið út 7. júlí og því þinglýst 8. júlí s. á. Tekið var fram, að á eigninni hvíldu tilteknar skuld- ir, þ. á m. framangreind skuld við S að fjárhæð 51 miljón króna, en skuldina lofaði B að greiða. B greiddi ekki skuldina, en í nóvember s. á. greiddi R S rúmar 20 miljón- ir króna upp í skuld B við S. Hinn 18. nóvember s. á. rit- aði R S bréf, þar sem tekið var fram, að B hefði selt R umrædda eign 7. júlí. Var S bent á, að B væri með öllu óheimilt að nota eign þessa sem tryggingu í viðskiptum við S eftir það. Af hálfu R var því haldið fram, að S CLXXVIII Efnisskrá Bls. hefði verið kunnugt um söluna, þegar afsal var gefið út hinn 7. júlí. Í júní 1978 höfðaði S mál á hendur B til greiðslu á skuld að fjárhæð rúmar 30 miljónir króna skv. 8 víxlum, sem gefnir voru út á tímabilinu frá 8. nóvem- ber til 3. mars 1978 af S og samþykktir af B. Jafnframt gerði S þær kröfur á hendur R að staðfest yrði, að kraf- an væri veðtryggð í eign þeirri, sem R hafði keypt af B. Af hálfu B var ekki haldið uppi vörnum í málinu og ekki sótt þing. Var B dæmt til að greiða kröfuna. R krafðist sýknu. Af hálfu S var því haldið fram, að kröfurnar samkvæmt víxlunum væru veðtryggðar í eignarhluta R í framangreindri húseign í skjóli tryggingarbréfsins frá 10. nóvember 1976, en tryggingarbréfinu frá 11, febrúar 1977 hafði þá verið aflýst. Við það þótti mega miða, að víxlarnir ættu rót sína að rekja til sölu S á sementi til B á tímabilinu 3. október 1977 til 27. febrúar 1978. Víxl- arnir voru því taldir stafa sjálfstætt frá viðskiptum S við B, eftir að B hafði afsalað hinum veðsetta eignarhluta til R 7. júlí 1977. Óljóst þótti, hvenær fyrirsvarsmönnum S varð kunnugt um afsalið til R, en samkvæmt málflutn- ingi fyrir Hæstarétti var við það miðað, að bréf R til S 18. nóvember 1977 hefði borist S sama dag og það var rit- að. Talið var, að sönnunarbyrði um það, að forráðamenn S hefðu vitað um afsalið fyrir 18. nóvember, hvíldi á R, en eðlilegt hefði verið að ætlast til þess af R, að það til- kynnti S sem tryggingarbréfshafa um afsalið. Ekki var talið, að R hefði fullnast sönnur um það, að S hefði ver- ið kunnugt um afsalið fyrr en 18. nóvember 1977. Sam- kvæmt því var talið, að einungis þær kröfur, sem stöf- uðu af skiptum S og B fram til 18. nóvember 1977, væru veðtryggðar á grundvelli tryggingarbréfsins 10. nóvem- ber 1976. Þær fjárhæðir námu rúmum 14 miljónum gkr. og var S dæmdur veðréttur í umræddri eign fyrir þeirri fjárhæð. Tvö sératkvæði komu fram. Tveir hæstaréttar- dómarar töldu, að við móttöku bréfsins 18. nóvember hefði forráðamönnum S örugglega orðið kunnugt um sölu hinnar veðsettu eignar til R, og að R vildi ekki sætta sig við, að frekari veðbönd legðust á eignina.Hefði S því ekki mátt treysta því, að skuldir, sem stofnuðust vegna við- skipta B eftir þann dag, nytu veðtryggingar í umræddri eign. Einn hæstaréttardómara taldi, að sýkna bæri R .... 1540 Umboð. Umferðarlög. Sjá bifreiðar. Efnisskrá CLXXIX Bls. Ummæli. Sjá ómerking ummæla. Umgengnisréttur. Umsýsla. Í flutti út íslenskar sjávarafurðir sem umsýsluaðili. Þ var rækjuútgerðarmaður, Í maí 1977 seldi Í talsvert magn af frystri rækju fyrir Þ til G í Kaupmannahöfn, og flutti það þangað með flugvél. Rækju þessa fékk G afhenta hjá um- boðsmanni farmflytjandans í Kaupmannahöfn án þess að greiða kaupverð rækjunnar eða kostnað. G varð síðan gjaldþrota. Þ höfðaði mál á hendur Í og krafðist þess aðallega, að Í yrði dæmd til þess að greiða sér andvirði rækjusendingarinnar, 49.470,00 danskar krónur í íslenskum krónum eftir kaupgengi á greiðsludegi ásamt vöxtum. Til vara krafðist hann þess, að Í yrði dæmd til að greiða sér 14.247,40 krónur ásamt vöxtum. Í krafðist sýknu og taldi, að í útflutningsleyfi fyrir rækjunni hefði verið áskilið, aði tiltekinn banki fengi útflutningsskjölin til innheimtu. Hefði farmflytjandinn eða umboðsmaður hans því ekki mátt krefja kaupandann um greiðslu á andvirði vörunnar, er hann fékk honum hana í hendur. Viðurkennt var af hálfu Í, að tök hefðu verið á að varðveita rækjuna í kæli- geymslu, uns hún var afhent. Þess átti að vera kostur að gera flugfarmbréf þannig úr garði, að tryggt væri, að farmflytjandinn mætti ekki afhenda kaupanda rækjuna, meðan andvirði hennar væri enn ógreitt. Í hafði ekki sannað, að hún hefði búið svo um hnútana, að tryggt væri, að varan yrði ekki afhent kaupanda, fyrr en hann hefði greitt andvirði hennar, og var þetta metið henni til mistaka í umsýslu sinni fyrir Þ, Þótti Í því bera ábyrgð á því gagnvart Þ, að rækjan var afhent, án þess að hún væri greidd. Það var hins vegar ekki komið fram, að Í hefði tekist á hendur ábyrgð á því, að kaupandinn stæði við skuldbindingar sínar. Var því litið svo á, að Þ krefði Í um skaðabætur vegna mistaka í umsýslustarfi. Þær skaðabætur þótti eiga að tiltaka í íslenskum krónum. Tjónið var talið nema þeirri fjárhæð, sem Í hefði borið að greiða Þ, ef kaupandinn hefði greitt kaupverðið við móttöku. Þegar sú fjárhæð var ákveðin, var ekki talið rétt að reikna með öðru og hærra kaupgengi danskrar krónu, en Þ reiknaði með í varakröfu sinni. Tjón hans þannig reiknað, að frádregnum kostnaði og umsýslu- launum, nam 13.776,25 krónum, sem Í var dæmd til að greiða Þ ásamt vöxtum og málskostnaði ................ 768 CLXXX Efnisskrá Uppboð. Handhafi veðskuldabréfs krafðist þess, að hin veðsetta fast- eign yrði seld á uppboði til lúkningar veðskuldinni, sem hann taldi gjaldfallna vegna vanskila. Sú krafa var ekki tekin til greina. Sjá veðskuldabréf .................0.... Bæjarsjóður E krafðist uppboðs á húseign til lúkningar gatna- gerðargjaldi. Uppboðið hafði ekki verið tilkynnt upp- boðsþola með þeim hætti, sem tilskilið var í lögum og lögtak hafði ekki verið gert fyrir gjaldinu. Uppboðskröfu synjað. Sjá gatnagerðargjald .............000..00.0.02... Uppboðshaldari auglýsti uppboð á húseign Þ. Uppboðshaldari tók málið nokkrum sinnum fyrir í uppboðsrétti og veitti uppboðsþola frest. Uppboðsþoli krafðist þess, að uppboð- ið færi ekki fram og taldi annmarka á því, hvernig það hefði verið auglýst. Uppboðshaldari synjaði þessari kröfu, en kvað ekki upp rökstuddan úrskurð. Uppboðsþoli skaut ákvörðun uppboðshaldara til Hæstaréttar og krafðist þess, að uppboðið færi ekki fram, og að uppboðshaldari sætti vítum. Uppboðsþoli krafðist einnig miskabóta og máls- kostnaðar úr hendi uppboðshaldara. Kæruheimild var tal- in felast í lokaákvæði 21. gr. hæstaréttarlaga. Rök þau, sem uppboðsþoli færði fyrir kröfu sinni um, að uppboðið færi ekki fram, þóttu ekki haldbær. Aðrar kröfur uppboðs- þola þótti skorta lagastoð. Voru því kröfur hans ekki teknar til greina ...........000000 0000. Hinn 5. október 1979 gerði bæjarfógetinn í Neskaupstað lögtak í nánar tilgreindum lausafjármunum sameignarfélagsins T fyrir opinberum gjöldum. Nauðungaruppboð var síðan auglýst í blaði. Skyldi uppboðið fara fram 11. desember 1979, og fór það fram þann dag. Uppboðsþoli áfrýjaði upp- boðsgerðinni til Hæstaréttar og krafðist þess, að hún yrði felld úr gildi, vegna þess að uppboðshaldari hefði ekki gætt leiðbeiningarskyldu sinnar gagnvart fyrirsvarsmanni T, sem væri ólöglærður, og ekki kveðið upp formlegan úr- skurð um þá kröfu hans að fresta uppboðinu. Þá væru bókanir í uppboðsbók ekki réttar og uppboðsandlag hefði verið „undir eldra uppboði“, Ekki þótti fram komið, aði þeir annmarkar væru á undirbúningi uppboðs þessa eða framkvæmd þess, að fella bæri það úr gildi og var það staðfest. Einn hæstaréttardómari greiddi sératkvæði og taldi að ómerkja bæri uppboðið .........00000000...00.. Hinn 2. júní 1979 voru handsamaðir 2 stóðhestar, sem bónd- inn B átti, og gengu lausir í heimahögum. Sýslumaður seldi hesta þessa síðar á uppboði. B taldi, að uppboðið hefði verið ólöglegt og áfrýjaði því til Hæstaréttar. Tal- ið var, að B hefði verið óheimilt að láta stóðhestana ganga Bls. 26 160 687 743 Efnisskrá CLEXXXI Bls. lausa, og hefði verið heimilt að handsama þá og flytja til hreppstjóra. Þar sem hreppsstjórinn skoraðist undan að taka við þeim, mátti sýslumaður geyma hestana, þar sem hann ákvað, svo sem hann gerði. Uppboðið var tal- ið vera nauðungaruppboð og talið, að reglur uppboðslaga giltu um það. Þá var talið, að sýslumanni hefði verið heimilt að halda uppboðið sjálfur, þar sem aðalreglan væri sú, að sýslumaður héldi lausafjáruppboð. Ekki var það talið varða ómerkingu uppboðsins, þó að það hefði ekki verið auglýst með viku fyrirvara. Hins vegar var ekki lagt fram á uppboðsþinginu frumrit eða afrit auglýsing- ar um uppboðið, og hún var ekki meðal gagna málsins, svo að ekki var hægt að sjá, hvað í henni stóð. Þá kom fram af bókun í uppboðsbók, að B hafði lagt fram á upp- boðsþinginu, áður en gengið var til uppboðs, mótmæli gegn því, að það yrði haldið, en uppboðshaldari hafði ekki sinnt því í neinu. Þar sem uppboðshaldara mátti vera ljóst, að mótmæli þessi kynnu að snerta uppboðsheimild- ina, var talið, að honum hefði borið að leiðbeina B, sem var ólöglærður, um mótmælin og taka síðan afstöðu til þeirra í úrskurðarformi, en þeim úrskurði hefði B síðan getað áfrýjað til Hæstaréttar. Skv. þessu þóttu vera slík- ir annmarkar á framkvæmd hins áfrýjaða uppboðs, að það var ómerkt ............20.000... s.s 1238 Lögmaður bað um uppboð á íbúð á grundvelli handhafaveð- skuldabréfs. Eigandi bréfsins var þinglýstur eigandi veðs- ins. Uppboðskröfu synjað. Sjá veðskuldabréf ............ 1338 Í mars 1976 lét O gera fjárnám í tveim fasteignum J til trygg- ingar skuld hans að fjárhæð um 6.5 miljónir króna. Önn- ur fasteignin var seld á uppboði og varð O hæstbjóðandi á 24,1 miljónir króna. Skv. frumvarpi að úthlutunargerð greiddust rúmar 19 miljónir króna af uppboðsverðinu upp í kröfur I-banka, sem voru að fjárhæð rúmar 28.5 miljón- ir króna. Krafa O var fyrir aftan kröfu I. O bað þá um uppboð á hinni fjárnumdu húseigninni til lúkningar skuld- inni, en samkomulag varð um, að O félli frá þeirri upp- boðsbeiðni, en B, sonur J, gæfi út veðskuldabréf að fjár- hæð 6 miljónir króna til O upp í skuldina með veði í húsi sínu og konu sinnar, R. Skuldin skv. veðskuldabréfinu var ekki greidd á gjalddaga, og bað O þá um uppboð á hús- eign B og R. J, B og R mótmæltu uppboðinu. Þau höfð- uðu síðan mál gegn O og kröfðust þess, að veðskulda- bréfið yrði dæmt ógilt og afhent þeim, en til vara, að O yrði dæmt til að greiða þeim 6 miljón krónur auk vaxta. Stefnendur studdu kröfur sínar þeim rökum, að B hefði veðsett húseign þeirra hjóna án samþykkis konunnar, sbr. CLXXXKII Efnisskrá Bls. 20. gr. laga nr. 20/1923. Væri veðsetningin því ógild. Þá héldu þau því fram í öðru lagi, að veðskuldabréfið hefði verið óskuldbindandi skv. 29. og 32. gr. laga nr. 7/1936. Stefnendur fengu dómkvadda matsmenn til að meta hús- eign þá, sem O keypti á uppboðinu, og var álit þeirra, að sannvirði hennar á uppboðsdegi hefði verið 375 miljónir króna miðað við, að 1/4 kaupverðs yrði greiddur innan hálfs mánaðar frá uppboðsdegi, en afgangurinn eftir 2 mánuði. Töldu stefnendur því í þriðja lagi, að O hefði fengið skuld sína að fullu greidda og meira en það, en það leiddi af 3. og 4. mgr. 32. gr. uppboðslaga, að O ætti ekki rétt á frekari greiðslum úr hendi þeirra. Því hefði O ekki átt rétt á að fá veðskuldabréfið sem greiðslu til viðbótar, þar sem skuldin hefði þegar fengist greidd með verði hús- eignarinnar, sem O keypti á uppboðinu. Í ljós var leitt, að 6 mánaða frestur sá, sem greinir í 20. gr. laga nr. 20/1923, var liðinn, þegar málið var höfðað, enda hefði það ákvæði einungis eftir efni sínu getað leitt til að veð- setningunni yrði hnekkt, en ekki til ógildingar persónu- legri skuldbindingu B. Þá þóttu stefnendur ekki hafa fært nein rök að 'því, að veðskuldabréfið bæri að meta óskuld- bindandi skv. 29. og 32. gr. laga nr. 7T/1936 eða "7. gr. laga nr. 58/1960. Loks var talið, að ákvæði 3. og 4. mgr. 32. gr. uppboðslaga bæri að skýra svo, að þau tækju ekki til þess, er veðhafi eða aðfararhafi hefur gerst hæstbjóðandi að eign á nauðungaruppboði, en boð hans nægir þó ekki til að neitt komi upp í kröfu hans. Uppboðskaup O á áður- greindri húseign leiddu því ekki til þess, að krafa O yrði færð niður með heimild í nefndum ákvæðum uppboðslaga. Var því ekki talið, að veðskuldabréf það, sem B gaf út, hefði verið óskuldbindandi vegna þess. að skuldin væri Þegar greidd. O var því sýknað af kröfum stefnenda. Sér- atkvæði .......0.....000.00 0 1398 Uppsögn á starfssamningi. Sjá vinnusamningar. Upptaka eigna. J hafði lagt net í sjó og var lax í netinu, J var talinn hafa gerst brotlegur við tiltekin ákvæði laga nr. 76/1970. Net- ið var gert upptækt til ríkissjóðs ..........0..0000.0.00... 715 G hafði lagt net í sjó og var lax í netinu. G var talinn hafa gerst brotlegur við tiltekin ákvæði laga nr. 76/1970 og var afli og net gert upptækt til ríkissjóðs .................. 780 Úrskurður í Hæstarétti, Er mál kom fyrir í Hæstarétti 1. apríl 1981, synjaði stefndi Efnisskrá CLXXXKI(I Bls. um frest, og krafðist þess, að málinu yrði vísað frá Hæstarétti. Af hálfu áfrýjanda höfðu ekki verið færðar fram neinar ástæður fyrir frestbeiðni hans. Að svo vöxnu máli þótti því ekki fært að fresta málinu lengur gegn and- mælum stefnda. Var það fellt niður og áfrýjandi dæmdur til að greiða stefnda málskostnað fyrir Hæstarétti 569, 570, öT1 Mál fellt niður í Hæstarétti og þóknun sækjanda og verjanda ákveðin með úrskurði Hæstaréttar ...............0..0.... 964 Útburðargerð. Á árinu 1978 komust á umræður á milli A, sem var eigandi húseignar, og B um, að A seldi B húseignina. B gerði kauptilboð í eignina í júlí það ár. Ekki varð þó af samn- ingum á grundvelli þessa tilboðs, en síðar munu aðilar hafa orðið ásáttir um, að kaupverð skyldi vera 15 miljón- ir króna og greiðast með tilteknum hætti. Ennfremur virðist svo, sem afhending húseignarinnar hafi átt að fara fram annað hvort 1. september eða 1, október 1978, og í nóvember það ár mun B hafa flust í húsið með starf- rækslu sína. Kaupsamningsuppkastið var aldrei undirritað, og B greiddi aðeins 500.000 krónur af kaupverðinu. Auk þess lét hann framkvæma meiriháttar viðgerðir á rafkerfi hússins og lagði fram gögn fyrir kostnaði við það, er nam u, þ. b. einni miljón króna. 16. nóvember 1971 krafðist A útburðar á B úr húsnæðinu. Byggði hann útburðarkröf- una á stórfelldum vanefndum B, sem hefði ekki borgað annað en nefndar 500.000 krónur af fyrirhuguðu kaup- verði, þrátt fyrir áminningar í þá átt. Í fógetarétti var útburðarkrafan tekin til greina. B skaut málinu til Hæsta- réttar. Í dómi hans sagði, að áfrýjandi hefði goldið stefnda í reiðufé hluta af kaupverði hinnar seldu eignar, sem A fékk honum í hendur, þó að eigi næmi sú greiðsla miklu. Hann hefði ennfremur kostað fé til viðhalds og lagfæringar á eigninni, eftir að hann fékk umráð hennar. A, sem teldi sig eiga rétt á að rifta samningi aðila, hefði ekki boðið fram endurgreiðslu á neinu af því fé, sem hann veitti viðtöku upp í kaupverðið eða lúkningu viðskipta með öðrum hætti. Hann hefði ekki heldur boðið fram tryggingu fyrir því, að hann innti af hendi þær greiðslur til áfrýjanda, sem hann kynni að eiga rétt á, ef útburðar- krafan næði fram að ganga. Að svo vöxnu máli þótti ekki rétt að heimila útburð á B af eigninni. Sératkvæði ...... 1483 Útivist í Hæstarétti. Áfrýjandi sótti ekki þing. Útivistardðómur 1, 2, 7, 105, 106, 107, CLEXXKIV Efnisskrá Bls. 108, 282, 533, 534, 566, 594, 638, 1126, 1127, 1128, 1129, 1135, 1344, 1345, 1346, 1474, 1499 Útivist í héraði. Stefndi sótti ekki þing í héraði 2, 7, 566, 633, 768, 1135, 1353, 1476, 1579 Valdstjórnin. Í febrúar 1979 var fulltrúi yfirborgarfógeta í Reykjavík stadd- ur á Hlemmtorgi í því skyni að svipta H vörslu bifreið- ar á grundvelli fjárnáms í henni. H ók bifreið sinni á brott af staðnum, þótt fógeti hefði skýrt honum frá ákvörðun sinni um vörsluskiptingu, en ákvörðun þessari var hon- um skylt að hlíta. H hindraði þannig fógeta með ofbeldi í að sinna skyldustarfi sínu og var sú háttsemi talin varða H refsingu skv. 106. gr. hgl. H hafði í frammi móðgandi ummæli við fógeta. Það varðaði refsingu skv. 108. gr. hgl. H ók bifreið sinni af stað og nam ekki staðar, þótt fógeti færi fram fyrir bifreiðina. Ekki þótti fyllilega sann- að, að þetta atferli varðaði við 4. mgr. 220. gr. hgl. Refs- ing H var ákveðin 15 daga varðhald skilorðsbundið ...... 490 Maður, sem sakaður var um manndráp, sat í gæsluvarðhaldi. Hann veittist að fangaverði, sem var við skyldustörf, sló hnn og hótaði honum ofbeldi, Brot þetta var talið varða við 106. gr. hgl. Sjá manndráp ............00.00.......0.. 710 Vanheimild. Vanhæfi dómara. Sjá dómarar. Vanreifun. Vanræksla í opinberu starfi. Sjá opinberir starfsmenn .............00.00.ss ess 485 Varnarþing. Mál hafði verið höfðað á röngu varnarþingi. Héraðsdómur var því ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi. Sjá frá- vísun, ómerking ..............0.0..essssssn ss Í máli einu varð ágreiningur út af verki, sem Þ vann fyrir R og Ú með traktorskröfu í Njarðvíkurkaupstað. Þ átti heima í Garðakaupstað, en R og Ú í Reykjavík. Þ höfð- aði mál á hendur R og Ú fyrir bæjarþingi Njarðvíkur og Keflavíkur vegna ágreinings þessa. R og Ú sóttu ekki þing. Aðilar höfðu ekki samið um, að málið yrði rekið fyrir bæjarþingi Njarðvíkur og Keflavíkur og ekki var Efnisskrá CLEXKV Bls. talið, að Þ hefði haft heimild skv. 85. gr. eml. eða öðrum ákvæðum þeirra laga til að höfða málið þar. Af þessum sökum var héraðsdómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi. Fjárnámsgerð, sem áfrýjað var, var felld úr gildi ..............0000000n0 sens 566 I höfðaði áskorunarmál á hendur F til greiðslu víxils. Mál- inu var vísað frá héraðsdómi, vegna þess að það hefði verið höfðað á röngu varnarþingi. Frávísunaráritunin var kærð til Hæstaréttar, sem staðfesti hana, þar sem ekki væri víst, að stefnubirting hefði verið fullnægjandi. Sjá kærumál og víxilmál ..............022000. 00. enn. 896 Vatn. Sjá eignarréttur. Vátrygging. Ó í Reykjavík átti trillubátinn Sleipni, 5 tonna trébát með dieselvél. Vorið 1977 leigði hann manni á Tálknafirði bát- inn. Bátnum skyldi skilað á Reykjavíkurhöfn um haustið. Leigutaki skilaði bátnum ekki á réttum tíma. Vél hans bilaði 27. september. Tók vélbátur bátinn í drátt í höfn á Tálknafirði, og var ætlunin að draga hann til Njarð- víkur. Á leiðinni sökk Sleipnir. Báturinn var vátryggður hjá tryggingarfélaginu A fyrir 4.000.000 krónur. Trygg- ingarskírteinið var gefið út 2. september 1977. Trygg- ingarskilmálar voru „Total loss, björgun og bruni“. Ó krafðist útborgunar tryggingarfjárins, en tryggingar- félagið neitaði greiðslu og vitnaði til þess, að um vátrygg- inguna hefðu gilt tryggingarskilmálar „Institute Standard T. L. O. Clause“. Í þessum tryggingarskilmálum segir svo: „Skipinu er þá ekki heimilt að þiggja dráttaraðstoð, nema þar sem það er venja ellegar þegar þess gerist þörf og þá til næstu öruggu hafnar.“ Tryggingarfélagið taldi, að Ó hefði verið kunnugt um þessa tryggingarskilmála. Hann hefði látið draga bátinn úr öruggri höfn langan veg frá Vestfjörðum til Njarðvíkur að hausti til, þegar allra veðra væri von. Hefði tryggingin því ekki verið í gildi. Ó neit- aði því, að hann hefði vitað um þessa tryggingarskilmála. Þeir höfðu ekki verið afhentir Ó ásamt vátryggingarskír- teini. Var því talið, að tryggingarfélagið gæti ekki með stoð í 3. mgr. 45. gr. laga nr. 20/1954 synjað Ó um vá- tryggingarbætur með skírskotun til framangreinds ákvæð- is í vátryggingarskilmálunum. Ekki var heldur talið, að óforsvaranlegt hefði verið, eins og veðri og veðurútliti var háttað, að ráðast í að draga bátinn þá leið, sem hann fór, og ekkert hefði komið fram annað, en að það hefði verið CLXXKVI Efnisskrá Bls. óhappatilviljun, að báturinn sökk, Upphafstími vaxta var ákveðinn skv. 24, gr. laga nr. 20/1954 ..........0.00..... 345 Veðréttindi. Gildi tryggingarbréfs með víxli vefengt. Sjá tryggingarbréf .. 815 Hlutafélagið S átti í fjárhagserfiðleikum. Það fékk lán í banka, L, og gaf út skuldabréf fyrir því láni, að fjárhæð 11.420.000 krónur, Skuldin var tryggð með veði í íbúðum og húseignum fjögurra einstaklinga. Meðal þeirra var A, framkvæmdastjóri S. Hann setti fasteign sína að veði fyrir allt að 1.200.000 krónum af skuldinni. Lánsféð gekk allt til að greiða gjaldfallnar skuldir S í L. S varð síðan gjaldþrota. L vildi þá ganga að veðunum til tryggingar greiðslu á skuldinni skv, veðskuldabréfinu. Veðsalarnir höfðuðu mál á hendur L og gerðu þær dómkröfur, að veðsetningar á fasteignum þeirra yrðu ógiltar. Stuðdu þeir kröfur sínar þeim rökum, að ráðstöfun á lánsfénu til þess að greiða gjaldfallnar skuldir S í L hefði verið brot á öllu því, sem um hefði verið samið varðandi ráðstöfun láns- fjárins. Ætlun veðsalanna hefði verið, að lánsféð rynni beint til reksturs S, en ekki til að greiða skuldir S í L. Veðsalan hefði því verið ógild vegna brostinna forsendna. Þá væru þeir formgallar á veðskuldabréfinu, að það væri einungis undirritað af einum stjórnarmanni S, en sam: kvæmt samþykktum S hefði þurft undirskrift tveggja stjórnarmanna til að skuldbinda félagið. Í héraði var L sýknaður af kröfum stefnenda. Einn þeirra, A, áfrýjaði dóminum, að því er hann varðaði. Í dómi Hæstaréttar sagði m. a., að lán það, sem í málinu greindi, hefði runn- ið til S, sem hefði hagnýtt sér það. Skipti í því sambandi ekki máli, hvort það hefði verið notað til að greiða gjald- fallnar skuldir félagsins eða runnið til þess sem rekstrar- fé, Af hálfu félagsins hefðu engar brigður verið á það bornar, að það væri skuldbundið L um endurgreiðslu láns- fjárins. Var A ekki talinn geta borið fyrir sig, að veð- setningin væri óskuldbindandi fyrir hann, vegna þess að S hefði ekki orðið skuldbundið gagnvart L sem lántaki. Þá var tekið fram, að aldrei hefði af hálfu S verið hreyft at- hugasemdum við. því, hvernig L ráðstafaði lánsfénu, er til útborgunar þess kom. Var talið ósannað, að forráða- mönnum L hefði mátt vera ljóst, að sú væri forsenda A fyrir veðsetningu á húsinu, að allt lánið yrði greitt S í reiðufé eða inn á viðskiptareikning S til ráðstöfunar án tillits til þess, hvort hlutafélagið í orði eða verki féllist á ráðstöfun lánsfjárins með öðrum hætti. Ekki var talið, að veðsetningin hefði verið óskuldbindandi fyrir A vegna Efnisskrá CLXXXVII Bla. ákvæða 32. gr. laga T/1936 eða vegna rangra forsendna hans annars. Fyrir Hæstarétti gerði A varakröfu um, að heildarveðsetningin næði aðeins til tæplega þriggja miljón gkr. höfuðstóls. Samkvæmt veðskuldabréfinu var veðtrygging í húsi ÁA takmörkuð við 1.200.000 gkr. Að því leyti, sem sú fjárhæð, sem A miðaði varakröfur sínar við, fór fram úr þessu hámarki, var hún talin varða veðtrygg- ingu Í eignum annarra manna en hans sjálfs, og var hann því ekki talinn vera réttur málsaðili að varakröfunni að því marki ............0200000 00. eeser rr 1323 Veðskuldabréf. Hinn 12. júlí 1977 gáfu hjónin E og G út veðskuldabréf til handhafa, að fjárhæð 2.850.000 krónur, Skuldin skv. bréf- inu skyldi greiðast með nítján jöfnum afborgunum, 150.000 krónur í hvert sinn, auk 10% ársvaxta af höfuð- stóli skuldarinnar. Gjalddagar vaxta og afborgana skyldu vera 1. maí og 1. nóvember ár hvert, í fyrsta sinn 1. nóv- ember 1977. Skuldin var tryggð með 4, veðrétti í fast- eign þeirra hjóna. Hinn 6. eða 7. nóvember 1977 fengu þau kröfu frá bankaútibúi um greiðslu afborgana og vaxta af skuldabréfinu. Eiginkonan kvaðst hafa farið í útibúið 11. eða 12. s. m. í því skyni að greiða hina áföllnu skuld, en þá hefði henni verið tilkynnt, að skuldabréfið væri ekki lengur í útibúinu. Hinn 16. nóvember 1977 ritaði lögmað- ur einn þeim hjónum bréf og tilkynnti, að uppboðs yrði krafist, ef skuldin yrði ekki greidd innan 8 daga. Auk höfuðstóls, vaxta og kostnaðar krafði hann um greiðslu á tiltekinni skuld, sem eigandi veðskuldabréfsins taldi sig eiga á hendur hjónunum. Eiginkonan hélt því fram, að hún hefði boðið bæði eiganda bréfsins og lögmanninum að greiða gjaldfallna afborgun og vexti af veðskuldabréf- inu, og viðurkenndi eigandi bréfsins þetta, en lýsti yfir því, að hann hefði ekki viljað taka við slíkri greiðslu, nema hann fengi jafnframt greidda skuld þá, sem áður greinir, Lögmaðurinn sagðist hins vegar ekki hafa fengið slíkt greiðslutilboð fyrr en 9, desember. Hinn 23. desember 1977 greiddu hjónin hinar gjaldföllnu greiðslur afborgunar og vaxta á geymslureikning í Landsbanka Íslands. Hinn 17. janúar 1978 krafðist eigandi bréfsins uppboðs á hinni veðsettu eign til lúkningar skuldinni skv. veðskuldabréf- inu. Hjónin neituðu greiðslu, og var kveðinn upp úrskurð- ur í uppboðsrétti á þá leið, að uppboðið skyldi fram fara. Hjónin áfrýjuðu þessum úrskurði til Hæstaréttar, sem taldi, að hinn 16. nóvember 1977 hefði ekki verið heimilt að krefjast greiðslu alls höfuðstóls veðskuldabréfsins, og CLXXXVIII Efnisskrá Bls. hvorki þá né síðar hefði verið heimilt að tengja greiðslu annarrar kröfu, greiðslu afborgunar og vaxta af veð- skuldabréfinu með þeim hætti, sem kröfuhafi gerði, en hvort sem hjónin máttu eða máttu ekki, eftir að þeim hafði borist bréf lögmannsins 16. nóvember, bíða frekari innheimtuaðgerða, yrði að telja, að óumdeilt boð eigin- konunnar, sem hún gerði eiganda bréfsins í nóvember 1977, en hann hafnaði, hefði leitt til þess, að viðtöku- dráttur varð hjá kröfuhafa. Hefði svo staðið, allt þar til hinar gjaldföllnu greiðslur voru lagðar á geymslureikning í Landsbankanum. Samkvæmt þessu var ekki talið fram komið, að þau vanskil hefðu orðið á greiðslum skv. veð- skuldabréfinu, að heimilt hefði verið að krefjast greiðslu alls höfuðstóls þess. Þá var upplýst, að engin uppboðssala hefði farið fram á hinni veðsettu eign, þannig að leitað hefði verið fullnustu í eigninni til lúkningar öðrum kröf- um. Hinn áfrýjaði úrskurður uppboðsréttar var því felld- ur úr gildi og synjað um uppboðið ........000000000.0.0.0.. 26 Byggingarsamvinnufélagið A var þinglýstur eigandi að íbúð í fjölbýlishúsi. Það gaf út veðskuldabréf að fjárhæð 696.464,00 krónur tryggt með 4. veðrétti í íbúðinni. Í febrúar 1979 bað lögmaðurinn H um uppboð á íbúðinni til lúkningar skuld skv. framangreindu veðbréfi, og upplýsti hann, að J mundi vera eigandi íbúðarinnar, en eiginmað- ur hennar hefði verið byggingaraðili að íbúðinni. Hefði J yfirtekið íbúðina við skilnað þeirra hjóna. J mótmælti uppboðinu, þar sem A væri eigandi veðskuldabréfsins. Handhöfn lögmannsins á bréfinu væri til málamynda, þar sem hann væri lögfræðingur A. Í uppboðsrétti urðu úrslit málsins þau, að veðskuldabréfið væri formlega óaðfinnan- leg uppboðsheimild. Ekki væru fram komin fullnægjandi gögn um, að H væri ekki réttmætur handhafi bréfsins, og var krafa H um uppboð tekin til greina. Frekari gögn voru lögð fyrir Hæstarétt, og kom þá fram, að A væri eigandi veðskuldabréfsins. Sagði í dómi Hæstaréttar, að þar sem líta yrði svo á, að það væri A, sem skoða bæri sem kröfuhafa að þeirri veðtryggðu kröfu, sem það sjálft skuldaði eftir hljóðan veðskuldabréfsins, væru þegar af þeirri ástæðu ekki skilyrði til að leyfa framgang hins umbeðna uppboðs. Var því synjað um framgang þess .... 1338 B gaf út veðskuldabréf að fjárhæð 6 miljón krónur, tryggt með veði í húseign sinni og konu sinnar, R. Skuldabréfið gekk til greiðslu á skuld J, föður B, við O. B, J og R kröfðust ógildingar veðskuldabréfsins. Kröfu sína stuðdu þau þeim rökum, að B hefði verið óheimilt að veðsetja húseignina án leyfis R, en þess leyfis hafði ekki verið afl- Efnisskrá CLXXKIX Bls. að. Þá hefði veðskuldabréfið verið óskuldbindandi skv. 29. og 32. gr. laga nr. 7/1936. Loks hefði O þegar verið búið að fá fulla greiðslu á skuld sinni með kaupum á húseign J á nauðungaruppboði, sbr. 3. og 4. mgr. 32. gr. uppboðs- laga. Ekki þótti hald í neinni af þessum málsástæðum þeirra og var O sýknuð. Sératkvæði. Sjá uppboð ........ 1398 Vegir. Veiðiréttindi. Venjuréttur, Verðlagsbrot. H bakarameistari var kærður fyrir verðlagsbrot með kæru verðlagsstjóra til verðlagsdóms Reykjavíkur 12. desember 1974. Rannsókn málsins dróst það lengi, að sök var talin fyrnd samkvæmt 1. tl. 81. gr. og 2. mgr. 82. gr. hgl. Var H því sýknaður af kröfu ákæruvalds í málinu. Sjá fyrningu sakar ..........2020000.e0neesrs sr 115 Verðstöðuun. A leigði Rafmagnseftirliti ríkisins húsnæði með samningi 2. mars 1976. Leigan skyldi breytast með hliðsjón af vísitölu húsnæðiskostnaðar atvinnuhúsnæðis, sem þá var 334 stig. Leigan skyldi greiðast fyrirfram. Vísitalan var í raun 335 stig, þegar samningurinn var gerður, Leigutíminn hófst 1. september 1976. Á tímabilinu frá 1. september 1976 til 1. janúar 1979 taldi Rafmagnseftirlitið sig hafa ofgreitt rúmlega 1,5 miljón krónur. Hefði verið óheimilt að hækka endurgjald fyrir afnot af fasteign á þessu tíma- bili, nema að fengnu samþykki réttra yfirvalda. Höfðuðu fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs og iðnaðarráðherra f. h. Rafmagnseftirlits ríkisins mál gegn H til endurgreiðslu á þessari fjárhæð. Óumdeilt var, að Rafmagnsettirlitið hefði greitt hærri húsaleigu en verðlagsnefnd hefði samþykkt. Talið var, að leigutaki hefði mátt vita, hvaða hækkanir á húsaleigu hefðu verið leyfilegar. Þar sem hann hefði ekki hreyft mótmælum gegn hækkununum og greitt þær án alls fyrirvara, þóttu ekki efni til að taka endurgreiðslu- kröfuna til greina .............2..02..0 00 sen 1357 Verðtrygging. Í nóvember 1973 keypti MB íbúð í smiðum af M. Í samningn- um um kaupin sagði, að verð íbúðarinnar væri háð breyt- ingum vísitölu byggingarkostnaðar til hækkunar eða lækk- CXC Efnisskrá Bls. unar á byggingartímanum. Viðmiðunargrunntala vísitölu væri 858 stig. MB taldi, að ákvæði þetta bryti í bága við 1. gr. laga nr. T1/1966 um verðtryggingu fjárskuldbind- inga. Krafðist hann endurgreiðslu á fé, er hann hafði greitt M vegna hækkunar byggingarkostnaðar á bygg- ingartímanum. Héraðsdómur tók endurgreiðslukröfuna til greina. M áfrýjaði málinu og krafðist sýknu. Fyrir Hæsta- rétti samþykkti MB sýknukröfuna og var M sýknuð af kröfum MB. Áfrýjuð fjárnámsgerð var jafnframt felld úr gildi ...........000000 00 sess 1219 Verksamningur. Með samningi 25. október 1973 tók S að sér að byggja íbúð í húsi á Akureyri fyrir B. Samningur þessi var nefndur verksamningur. Skyldi B greiða S 1.300.000,00 kr. fyrir verkið miðað við verðlag 1. janúar 1973, að viðbættri hækkun á byggingarkostnaði til 1. apríl 1974. Íbúðin skyldi afhendast á tímabilinu 15. febrúar til 1. maí 1974 og voru aðilar sammála um, að hún hefði verið afhent í maí 1974. Ágreiningur reis með aðilum um það, hversu mikilli fjár- hæð hækkunin ætti að nema. S taldi hana nema 498.160,00 krónum, auk 3.100,00 króna, sem ekki var ágreiningur um, og hefði heildarverð hennar þá verið 1.801.260,00 krónur. Af þeirri upphæð hafði B greitt 1.417.448,00 krónur, þannig að eftirstöðvar námu 383.812,00 krónum, sem S sótti B um í dómsmáli. Við úrlausn ágreiningsins þótti rétt að hafa hliðsjón af hækkun byggingarvísitölu á tímabilinu frá 1. janúar 1973 til 1. apríl 1974. Aðilar voru sammála um, að 65% verksins við íbúðina hefði verið lokið fyrir 1. apríl 1974, en 35% hefði verið lokið eftir þann tíma. Þá voru aðilar sammála um, að leggja bæri til grundvall, ar, að byggingarvísitalan hefði hækkað um 53,4% á þessu tímabili. Var talið að miða ætti hækkun á þeim hluta verksins, sem lokið var fyrir 1. apríl 1974, við meðalhækk- un á vísitölu framangreinds tímabils, en við fulla vísi- töluhækkun, 54,4%, á þeim, sem ólokið var 1. apríl 1974. Samkvæmt því reiknaðist 26,7% hækkun á 845.000,00 krónur, en 54,4% hækkun á 455.000,00 krónur, Nam sú hækkun samtals 468:585,00 gkr., að viðbættum þeim 3.100,00 gkr., sem ekki var ágreiningur um. Þannig reikn- að var verð íbúðarinnar 1.771.685,00 gkr., og var B dæmd- ur til að greiða S hinn ógreidda mismun 354.237,00 gkr. auk vaxta og málskostnaðar ..........0220000 0... 0... 1160 Vextir. Stefndi í Hæstarétti, sem ekki hafði gagnáfrýjað máli, krafð- Efnisskrá CXCI Bls. ist þess, að vextir yrðu hækkaðir til samræmis við hækk- un innlánsvaxta. Krafan var ekki tekin til greina .... 166, 247 Einn dómari Hæstaréttar greiddi sératkvæði um vexti. Hann taldi lagasamræmis- og réttlætissjónarmið leiða til þess, að stefnda fyrir Hæstarétti, er una vildi áfrýjuðum dómi, skuli vera heimilt með sama hætti og áfrýjanda að koma að fyrir Hæstarétti, án áfrýjunar af sinni hendi, kröfu um hærri vexti en héraðsdómur dæmdi, að því leyti sem sú kröfugerð væri sprottin af almennum vaxtahækkunum .. 247 Upphafstími vaxta ákveðinn samkvæmt 24, gr. laga nr. 20/1954 .......0200000000esnr 374 Ekki talin ástæða til að leyfa áfrýjanda máls að hækka vaxtakröfu vegna vaxtabreytinga, sem tekið hefðu gildi fyrir áfrýjun máls ...........0.000..e.ee snar 383 BJ sótti BS og GÞ um greiðslu skaðabóta. Voru þeir í héraði dæmdir til að greiða BJ tiltekna fjárhæð óskipt. BS og GÞ áfrýjuðu málinu og kröfðust sýknu. BJ gagnáfrýjaði, en áfrýjun hans gagnvart BS var vísað frá Hæstarétti. BJ var talinn geta komið að kröfu um hærri vexti en gerð var fyrir héraðsdómi gagnvart GÞ vegna gagnáfrýjunar- innar, en ekki gagnvart BS .............200000000 000... 496 Vextir af erlendri skuld ákveðnir skv. auglýsingu Seðlabanka Íslands um vexti af erlendum skuldum ................ 785 Vextir af erlendri kröfu. Sjá gerðardómsmál ................ 898 Vanskilavextir af víxilskuld við norskan aðila dæmdir hinir sömu og í Noregi, eða 6% ársvextir ............0........ 1089 Með dómi bæjarþings Reykjavíkur var B dæmdur til að greiða R 3.500,00 krónur með tilteknum ársvöxtum frá gjalddaga til greiðsludags. B greiddi skuldina miðað við það, að vextir væru reiknaðir af sama höfuðstóli allan tímann. R undi þessu ekki og krafðist þess, að B greiddi skuldina með vaxtavöxtum, þannig að vöxtum væri árlega bætt við höfuðstól og vextir síðan reiknaðir árlega af hinum nýja höfuðstól. Hann krafðist fjárnáms fyrir mis- muninum, og úrskurðaði fógeti, að krafa F skyldi tekin til greina. Úrskurðinum var áfrýjað til Hæstaréttar, sem taldi, að ákvæðin í dómi bæjarþingsins um vexti af þeirri fjárhæð, sem R voru dæmdir úr hendi B, gætu ekki eftir orðum sínum verið grundvöllur þess vaxtareiknings, sem R studdi fjárnámskröfu sína við. Var fógetaréttarúrskurð- urinn því felldur úr gildi og synjað um framgang fjár- náms. Tveir hæstaréttardómarar töldu, að staðfesta bæri hinn áfrýjaða úrskurð ............0002...000 0000 1213 Viðtökudráttur. Sjá veðskuldabréf .................0.000000. 0... 26 CXCII Efnisskrá Bls. Vinnusamningar. P var organleikari við kirkju í Reykjavík. Hann var félags- maður Í Félagi íslenskra organleikara, F. Í nóvember 1970 var gert samkomulag um kaup og kjör organleikara í prófastsdæminu. Því fylgdi skýring á skiptingu organ- leikara í a, b og c flokka. P hélt því fram, að hann ætti að fá greidd laun samkvæmt a flokki, en hann fékk greidd lægri laun. Auk þess taldi hann sig ekki hafa fengið greidda orlofsuppbót á laun sín á vissu tímabili. P höfð- aði mál á hendur sóknarnefndinni f. h. safnaðarins til greiðslu á hinu vangoldna kaupi og orlofsfé. F hafði ein- hliða skipað P í a flokk. Talið var, að P hefði ekki sannað, að hann fullnægði skilyrðum þeim, sem í samkomulag- inu greindi, til þess að eiga rétt á launum samkvæmt a flokki. Ekki var talið sannað, að sú flokkun, sem F gerði, hefði átt að vera sú sama og gilti í samkomulaginu. Sóknarnefndin var því sýknuð af kröfu P, að því er laun varðaði. Hins vegar var á það fallist, að hann ætti inni orlofsfé, og var sóknarnefndinni dæmt að greiða honum það ......000000000 00 nn 54 H vann sem sveinn í járnsmíði í vélsmiðju, V. Honum var greidd 30% yfirborgun á laun sín, Hann fór á námskeið, sem veitti starfsmönnum rétt til svonefnds námskeiðs- álags. Þrátt fyrir þetta hækkaði V ekki kaupið til H. H höfðaði mál á hendur V og krafðist þess að fá greitt álagið. Fyrir Hæstarétti samþykkti V kröfu H og var dæmd til að greiða hana ásamt vöxtum og kostnaði .... 10l K var ráðinn 1. vélstjóri á vélbát í eigu H í Vestmannaeyj- um, og lögskráður á bátinn 19. janúar 1977 til óákveðins tíma. Honum var sagt upp störfum með símskeyti 7. mars 1977 „vegna margvíslegrar vanrækslu við gæslu vélar- innar.“ K krafðist bóta úr hendi H vegna tekjumissis til loka vetrarvertíðar. H tókst ekki að sanna, að K hefði sýnt af sér slíka vanrækslu við gæslu vélarinnar, að rétt- lætt gæti uppsögn, án þess hann nyti réttar samkv. 2. mgr. 13. gr. laga nr. 67/1963. Var talið, að K ætti rétt til launa, eins og hann hefði verið 1. vélstjóri alla vertíðina. Óumdeilt var, að heildartekjur 1. vélstjóra á vertíðinni hefðu numið 884.173 krónum. Upp í þetta hafði K fengið greiddar 257.928 krónur. H var dæmt til að greiða hon- um mismuninn, 626.245 krónur. Viðurkenndur var sjóveð- réttur K í vélbátnum fyrir hinum dæmdu kröfum ........ 307 Á fundi bæjarstjórnar Hafnarfjarðar 15. maí 1973 var I kjör- inn bæjarlögmaður til fjögurra ára, og var tekið fram, að honum væri óheimilt að stunda almenn lögfræðistörf sam- hliða starfi sínu hjá bænum. Hinn 5. nóvember 1979 fór Efnisskrá CXCIII Bls. fram uppboð á húseign einni eftir kröfu ýmissa veðhafa, þar á meðal Hafnarfjarðarbæjar, og sótti I þing fyrir bæ- inn. Gerði hann boð í eignina fyrir sjálfan sig og varð hæstbjóðandi með 2.500.000,00 króna boð. Boð þetta var hærra en nam áhvílandi veðskuldum, að því er séð verð- ur. Verðmæti hússins var talið nema 10—12 miljónum króna. Daginn eftir var I boðaður á fund bæjarráðs og lýsti hann þar yfir, að hann hefði orðið hæstbjóðandi í eignina sjálfur. Á fundi bæjarstjórnar 11. nóvember 1975 var I veitt lausn úr stöðu bæjarlögmanns þegar í stað með vísan til 7. gr. laga nr. 38/1954, sbr. hliðstætt ákvæði í reglum um réttindi og skyldur starfsmanna Hafnar- fjarðarbæjar. Þessi ákvörðun var tilkynnt I daginn eftir. Opinber rannsókn fór fram í tilefni af máli þessu, og var höfðað opinbert mál á hendur I, en hann var með dómi sýknaður af öllum kröfum ákæruvalds í málinu. Boð I í framangreinda húseign var ekki samþykkt, I höfðaði mál á hendur Hafnarfjarðarbæ og krafðist bóta fyrir fjár- tjón og miska vegna ólögmætrar brottvikningar úr starfi. Í dómi Hæstaréttar sagði, að ljóst væri, að verðmæti hús- eignarinnar hefði verið miklu meira en nam boði I á nauðungaruppboðinu. Hann hafði lýst yfir því, að tilgang- ur hans hefði verið sá að afla sjálfum sér fjárhagslegs ávinnings. Boð hans á söluþinginu hefði verið ótilhlýði- legt og ósamrýmanlegt starfi hans sem bæjarlögmanns. Kaup hans sjálfs í ávinningsskyni á eignum, sem hann í bæjarlögmannsstarfi sínu hafi knúið fram nauðungarsölu á til fullnustu á kröfum bæjarsjóðs, þóttu til þess fallin að vekja tortryggni bæjarbúa um, að hann léti eigin hags- muni sitja í fyrirrúmi í störfum sínum. Þótti framkoma hans ekki geta samrýmst ákvæðum 3. málsgr. 7. gr. og 31. gr. reglna frá 1971 um réttindi og skyldur starfsmanna Hafnarfjarðarkaupstaðar. Hæstiréttur taldi hins vegar, að fyrirvaralaus frávikning I hefði verið óheimil, og taldi fébætur til hans hæfilega ákveðnar 8.000,00 nýkrónur. Ekki voru talin skilyrði til að sinna miskabótakröfu hans skv. 1. mgr. 264. gr. hgl. Tiltekin ummæli í greinargerð í héraði voru átalin og dæmd dauð og ómerk ........0.... 834 Ó hóf störf hjá Landsvirkjun, L, í mars 1977. Hann átti við áfengisvandamál að stríða og fékk aðvaranir vegna þess hjá yfirmönnum sínum. Í tilefni þess fékk hann leyfi til að fara til dvalar.á Vífilsstaðahæli, og var hann þar frá því 23. október til 23. nóvember þetta ár, Þá varð sam- komulag um það milli Ó og yfirmanna hans, að neytti hann áfengis í vinnutíma, eftir að hann kæmi af hælinu, mætti.líta svo á, að hann væri hættur störfum. Hinn 9. CXCIV Efnisskrá Bls. janúar 1978 var honum sagt upp starfi fyrirvaralaust, þar sem hann hefði ekki staðið við samkomulagið og komið ölvaður til vinnu, eftir að hann hefði verið við drykkju á vinnustað um nóttina. Talið var sannað, að Ó hefði ekki komið til vinnu vegna ölvunar tiltekinn morgun. Ó taldi sig eiga rétt á eins mánaðar uppsagnarfresti miðað við næstu mánaðamót eftir uppsagnarðag og gerði kröfu til launa fyrir þann tíma. Talið var, að samningur sá, sem Ó hafði gert við yfirboðara sína, væri gildur, og að heimilt hefði verið að gera slíkan samning þrátt fyrir ákvæði 7. gr. laga nr. 16/1958 og 1. gr. laga nr. 9/1974, þár sem telja yrði, að samningurinn í heild hefði ekki rýrt rétt hans .. 1559 Vinnuslys. Maður slasaðist, er vinnupallar, sem hann stóð á við háhýsi í smíðum, hrundu, Sjá skaðabótamál .........0.000000000.. 496 Vitnaskylda. Í blaði einu birtist fregn um, að kona ein hefði játað fyrir forstöðumanni trúarsafnaðar, að hún hefði ráðið eigin- manni sínum bana. Forstöðumaður trúarsafnaðarins krafðist þess, að rannsókn færi fram á því, hvernig frétt þessi, sem snerti trúnaðarsamband sitt við safnaðarbarn sitt, væri til komin, Blaðamaður sá, er samið hafði frétt- ina, neitaði að gefa upp heimildarmenn sína. Sakadómur kvað upp úrskurð, þar sem blaðamaðurinn var skyldaður til að bera vitni um þetta efni. Blaðamaðurinn kærði úr- skurðinn til Hæstaréttar og krafðist þess, að hann yrði felldur úr gildi. Fyrir Hæstarétti lagði ríkissaksóknari fram greinargerð, þar sem hann taldi eigi efni til þess að krefjast staðfestingar á hinum kærða úrskurði. Þegar þessi kröfugerð ríkissaksóknara var virt og staða hans að lögum, þótti þegar hennar vegna verða að fella hinn kærða úrskurð úr gildi ............00202000 000... 0... 351 Sama sakarefni ...........20..0e.neeeesenr nn 355 Vísilmál. Áfrýjandi víxilsmáls hélt því fram, að víxill hefði verið gef- inn út í júlímánuði 1976, en ekki 1. apríl 1978, eins og greindi á víxlinum. Víxillinn skyldi greiðast við sýningu. Hann var sýndur til greiðslu 1978, og afsagður sama dag vegna greiðslufalls. Talið, að sú varnarástæða áfrýjanda, að ritaður hefði verið annar útgáfudagur á víxilinn en heimilt hefði verið gagnvart honum, kæmist ekki að í mál- inu gegn andmælum stefnda, sbr. 208. gr. eml., og þar sem afsögn víxilsins fór með réttu fram innan árs frá Efnisskrá CXCV Bls. tilgreindum útgáfudegi, var áfrýjandi dæmdur til að greiða víxilfjárhæðina. Jafnframt var staðfest löghalds gerð, sem víxilhafi hafði látið framkvæma til tryggingar víxilkröfunni ..........0..2.202 0000 n0 ner 535 J lögmaður höfðaði mál á hendur A til greiðslu víxilskuldar. Víxillinn var útgefinn af A og framseldur af honum. Hann var með gjalddaga 21. september 1971 og afsagð- ur 25. september s. á. A hafði uppi þær varnir, að J væri ekki eigandi víxilsins heldur K. Krafðist hann þess, að málinu yrði vísað frá héraðsdómi af þeim sökum. Til vara krafðist hann sýknu, vegna þess að J hefði afhent til- teknum manni víxilinn til tryggingar því, að hann biði ekki tjón af því að hafa veðsett íbúð sína fyrir skuldum þriðja aðila. Þar sem uppboðssala hefði ekki farið fram á íbúð þessari, væri ekki grundvöllur til að taka kröfuna til greina, og yrði því að sýkna sig, a. m. k. að svo stöddu. Talið var, að handhöfn J á víxli þessum væri til komin fyrir eyðuframsal til innheimtu. Var honum því talið rétt að innheimta víxilinn í sjálfs síns nafni. En þar sem aðild- arskortur í dómsmálum leiddi til sýknu, en ekki frávís- unar, bæri þegar af þeirri ástæðu að synja kröfu J um frávísun málsins af þessum sökum. Fram var komið, að banki hefði beðið um uppboð á hinni veðsettu íbúð vegna veðleyfis þess, sem S veitti vegna lántöku þriðja aðila, og þegar þetta var virt, var ekki talið, að J hefði sýnt fram á, að lögsókn á hendur honum skv. víxlinum væri andstæð 17. gr. laga nr. 93/1933. Þar sem skjalið fullnægði öllum formskilyrðum 1. gr. víxillaga, og víxillinn hafði verið réttilega afsagður, var J dæmdur til að greiða víxilfjár- hæðina ...........220202000eesee nr 543 I höfðaði mál gegn F til greiðslu á skuld skv. fimm víxlum. Áskorunarstefna var birt að Barmahlið 6 á Akureyri, þar sem 1 var talinn eiga heima. Þegar málið var þingfest á bæjarþingi Hafnarfjarðar, sótti F ekki þing. Ritaði hér- aðsdómari þá á stefnuna, að framlagðir víxlar bæru með sér, að vistunarstaður þeirra væri í Reykjavík. Málið væri því höfðað á röngu varnarþingi. Vísaði hann því málinu frá dómi ex officio. I kærði frávísunaráritun þessa til Hæstaréttar, Þar var lögð fram yfirlýsing um, að vistun víxlanna hefði verið breytt án samráðs og vitundar sam- þykkjanda og útgefanda. Taldi Hæstiréttur því, að málið hefði mátt höfða á hinum rétta greiðslustað víxlanna í Hafnarfirði. Einnig var lagt fyrir Hæstarétt vottorð frá Hagstofu Íslands um, að skráð aðsetur F hefði verið að Nönnustíg 6 í Hafnarfirði. Vegna framlagningar þessa vottorðs var ekki talið fullvíst, að stefnuna hefði mátt CXCVI Efnisskrá Bls. birta að Barmahlíð 6 á Akureyri, svo sem gert var, fyrir öðrum en honum sjálfum, en það var ekki gert. Var frá- vísunaráritunin því staðfest ...........0..00000..0..0.0.. 895 Finnskt félag, U, gaf út víxil 10. apríl 1978 og framseldi hann til K í Finnlandi, er framseldi hann til innheimtu í banka í Oslo. Þar var greiðslustaður víxilsins. Norskt fyrirtæki, I, samþykkti víxilinn til greiðslu á gjalddaga 8. október 1978, Íslendingur, Ó, ritaði á framhlið víxilsins: „Under- tegnede gir herved avalgaranti“, Undir þessa yfirlýsingu ritaði hann dagsetningu og nafn sitt. Víxillinn var ekki greiddur á gjalddaga, og var upplýst, að samþykkjand- inn væri ógjaldfær. U höfðaði mál á hendur Ó til greiðslu víxilsins. Studdi hann kröfu sína þeim rökum, að með framangreindri yfirlýsingu hefði Ó ábyrgst gagnvart út- gefanda víxilsins greiðsluskuldbindingu samþykkjandans I. Sýknukröfu sína byggði Ó á því, að skv. 4. mgr. 31. gr. víxillaga skuli í víxilábyrgð greina fyrir hvern hún sé tekin. Sé það ekki gert, teljist hún tekin fyrir útgefanda. Ákvæði norskra víxillaga séu sama efnis og íslensku víxil- lögin, hvað þetta varði. Af ábyrgðaryfirlýsingunni verði ekki séð, fyrir hvern hún sé tekin, og af því leiði, að stefn- andi, Ú, eigi ekki víxilrétt á hendur Ó. Talið var, að það væri andstætt eðli og grundvallarrökum víxillaga að túlka ákvæði 4. mgr. 31. gr. bókstafstúlkun, ef sönnun kæmi fram um hið gagnstæða. Voru taldar fram komnar sterk- ar líkur fyrir því í málinu, að Ó hefði í raun tekið víxil- ábyrgðina fyrir U. Var það meðal annars byggt á því, að Ó var einn af aðaleigendum I, hann hafði haft veruleg fjármálaafskipti af I, og loks hafði hann gert lögmanni U ákveðið greiðslutilboð, er hafist var handa um innheimtu skuldarinnar. Þá hafði Ó ekki sinnt áskorun um að koma fyrir dóm til skýrslugerðar. Þótti með þessu nægilega í ljós leitt, að Ó hefði með framangreindri ábyrgðaryfir- lýsingu sinni á vixlinum gengið í ábyrgð fyrir I, og var Ó dæmdur til að greiða U víxilfjárhæðina. Dráttarvextir voru ákveðnir 6% á ári eða hinir sömu og þeir voru af víxilskuldum í Noregi. Einn dómari greiddi sératkvæði og taldi, að hinum skýlausu fyrirmælum 31. gr. víxillaga um Þetta efni yrði ekki vikið til hliðar í víxilmáli. Bæri því að sýkna Ó af kröfum U .............! lr 1089 ÆE höfðaði mál á hendur G og X til greiðslu víxils að fjárhæð 2 miljónir króna. Eigi var sótt þing í héraði af hálfu G og X, og voru þeir dæmdir til að greiða E skuldina. Síðan lét E gera fjárnám hjá X til tryggingar henni. G og X áfrýjuðu héraðsdómi og fjárnámi og kröfðust sýknu, og X krafðist þess, að fjárnámsgerðin yrði felld úr gildi. Þeir Efnisskrá CXCVII Bls. lögðu fyrir Hæstarétt yfirlýsingu undirritaða af máls- aðilum, þar sem sagði, að E afhenti þeim G og X trygg- ingarvíxil, sem hann hefði í vörslu sinni, Í yfirlýsingunni hafði upphaflega staðið 1 miljón, þar sem upphæð víxils- ins var tilgreind, en ofan í töluna 1 hafði verið hand- skrifaður tölustafurinn 2, og fyrir ofan orðið ein miljón hafði verið handskrifað orðið tvær, án þess að strikað væri yfir orðin ein miljón. Ekki var talið hægt að ráða það með neinni vissu af yfirlýsingu þessari, að víxill sá, sem málið fjallaði um, væri sami víxillinn og E skyldi afhenda G og X samkvæmt yfirlýsingunni. Var héraðs- dómur því staðfestur, svo og hin áfrýjaða fjárnámsgerð, sem eigi var haldin neinum þeim göllum, sem gátu leitt til þess, að hún yrði felld úr gildi ...................... 1579 Vörslusvipting. Yfirvaldsúrskurðir. Þinglýsing. Sjá kærumál. Þingsókn í héraði. Sjá og áfrýjun, aðild, útivist. Í máli einu varð ágreiningur út af verki, sem Þ vann fyrir R og Ú með traktorsgröfu í Njarðvíkurkaupstað. Þ átti heima í Garðakaupstað, en R og Ú í Reykjavík. Þ höfðaði mál á hendur R og Ú fyrir bæjarþingi Njarðvíkur og Keflavíkur vegna ágreinings þessa. R og Ú sóttu ekki þing. Aðilar höfðu ekki samið um, að málið yrði rekið fyrir bæjarþingi Njarðvíkur og Keflavíkur og ekki var talið, að Þ hefði haft heimild skv. 85. gr. eml, eða öðrum ákvæðum þeirra laga til að höfða málið þar. Af þessum sökum var héraðsdómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi. Fjárnámsgerð, sem áfrýjað var, var felld úr BIldi .......0.00000020200nas ess 566 Mál dæmt eftir framlögðum skjölum og skilríkjum í skipta- rétti skv. 118. gr. eml., sbr, 135. gr. gjaldþrotalaga ...... 633 J h/f höfðaði mál gegn S h/f til greiðslu skuldar, er hann taldi til komna, vegna þess að S hefði fengið lánuð veið- arfæri hjá J, en ekki skilað þeim, svo og hefði J greitt ýmsan kostnað fyrir S, sem ekki hefði fengist greiddur. S sótti ekki þing í héraði, og var S dæmt til að greiða skuldina. Fyrir Hæstarétti kom fram, að skuld þessi væri til orðin vegna útgerðar vélbáts, sem S átti ekki, og var ekki sannað, að S væri ábyrgt fyrir útgerð vélbátsins á þeim tíma, sem skuldin varð til. Var S því sýknað vegna aðildarskorts ...............22.02. 0. 1135 CXCVIII Efnisskrá Stefndu sóttu ekki þing, er mál var þingfest í héraði, og var málið því dæmt skv. 118. gr. einkamálalaga eftir fram- lögðum skjölum og skilríkjum ..........0000.000 0000... Mál dæmt í héraði eftir framlögðum skjölum og skilríkjum skv. 2. mgr. 118. gr. einkamálalaga, þar sem stefndi sótti ekki þing ..........0020000. 0000 ss 1474, 1540, Þjófnaður. J var ákærður fyrir að hafa í janúar 1966 slegið eign sinni á 5 bækur á heimili manns nokkurs, fyrir að stela vasa- reiknivél frá manni í febrúar 1974 og fyrir að slá eign sinni á allt að 17 hljómplötur í maí 1976. J viðurkenndi þessa verknaði, sem taldir voru varða við 244. gr. hgl. Hann var ennfremur ákærður fyrir að hafa selt 10 bæk- ur, er hann hafði fengið að láni hjá manni, og hagnýtt sér andvirði þeirra. Hann viðurkenndi það, og var það brot talið varða við 247. gr. hgl. Loks hafði J gerst sekur um ölvun við akstur og mældist alkóhólmagn í blóði hans 237%0. J hafði með dómi 19. april 1975 verið dæmdur í Þriggja mánaða fangelsi fyrir þjófnað framinn 15. sept- ember 1973 og fyrir að aka bifreið 13. maí 1974 undir áhrifum áfengis. Var sú refsing skilorðsbundin í 3 ár frá uppsögu dómsins að telja. Með brotum þeim, sem rakin eru hér áður, hafði J rofið skilorðið. Var honum því dæmd refsing í einu lagi fyrir brot þau, sem dómurinn frá 19. apríl 1975 fjallaði um, svo og brot þau, sem honum voru gefin að sök í þessu máli, sbr. 60. gr. hgl., sbr. 7, gr. laga nr. 22/1955. Eitt af brotum þeim, sem að framan greinir, var framið áður en framángreindur dómur var kveðinn upp. Refsing J var ákveðin fangelsi í T mánuði. Þá var J sviptur ökuleyfi ævilangt. Í héraðsdómi hafði J verið dæmdur til að greiða V 2.000,00 krónur. Krafa þessi hafði ekki verið borin undir J fyrir dómi, og hennar var ekki getið í ákæru, Var héraðsdómur því ómerktur að því leyti, og ekki dæmt um þessa kröfu í málinu ............ Í októbermánuði 1979 stal J nokkrum bókum frá konu einni í íbúð hennar og seldi þær. Hann var einnig ákærður fyr- ir að hafa í sama mánuði stolið 10.000 krónum úr hanska- hólfi bifreiðar. Hann kvað ökumann bifreiðarinnar hafa fengið sér þessa peninga til að kaupa fyrir sig tæki í bíl- inn. Það kvaðst hann hafa tekið að sér að gera, en eytt peningunum í eigin þarfir. Ekki þótti sannað gegn fram- burði J, að hann hefði tekið peningana að ófrjálsu úr bif- reiðinni, og var hann því sýknaður af ákæru um þjófnað á Þeim, enda þótti 118. gr. laga nr. 74/1974 ekki veita heimild til að dæma hann fyrir fjárdrátt þann, sem hann Bls. 1353 1579 108 Efnisskrá CXCIX Bls. hafði játað á sig. Þá var J gefið að sök að hafa í júní 1978 svikið út 17 bækur og 2 áspilaðar kasettur hjá bóka- forlagi einu í Reykjavík, að verðmæti 60.300 krónur, svo og fyrir að svíkja út vörur að fjárhæð 17.590 kr. hjá sölu- turni einum. J viðurkenndi þetta. Dómur vegna þjófnaðar- ákærunnar var kveðinn upp í sakadómi Reykjavíkur, en dómur vegna svikaákærunnar í sakaðómi Hafnarfjarðar. Málin voru sameinuð í Hæstarétti og var J dæmdur í 4 mánaða fangelsi. Um var að ræða ítrekað brot. Þá var J dæmdur til greiðslu skaðabóta ............0000000. 0. 0... 113 S stal seðlaveski með 12.000 krónum í og bankabók úr íbúð í Reykjavík. Síðan tók hann 332.000 krónur heimildarlaust út úr bókinni daginn eftir og reyndi að taka út úr henni 560.000 krónur nokkru síðar. Hann var ákærður fyrir brot á 244. og 248. gr. hgl. Talið var, að úttekt á innstæðu úr bankabók þeirri, sem hann hafði stolið, væri ekki sjálf- stætt brot, og var hann því ekki dæmdur fyrir brot á 248. gr. hgl. Hann hafði á árunum áður margoft gerst sekur um auðgunarbrot. Refsing hans var ákveðin 8 mánaða fangelsi með hliðsjón af 255. gr., sbr. T1. og 72. gr. hgl. Hann var ennfremur dæmdur til greiðslu skaðabóta ...... 136 A og B fóru inn í mannlausa íbúð og stálu þaðan áfengi, magnara, peningum, vasatölvu, leðurjakka og skóla- tösku. Þeir brutust ennfremur inn í apótek og stálu þar miklu magni af lyfjum, snyrtivarningi o. fl, samtals að söluverðmæti rúmlega ein miljón krónur. Á hafði auk þess farið inn í verslun og stolið þar útvarpstæki. Hann hafði ennfremur slegið eign sinni á fatnað, er hann fann einhvers staðar í miðbænum í Reykjavík. Var það brot A talið varða við 246. gr. hgl., en að öðru leyti varðaði brot A og B við 244. gr. Þeir voru hvor um sig dæmdir í 8 mán- aða fangelsi með hliðsjón af 72., 77. og 255. gr. hgl. ...... 257 A ruddist í heimildarleysi. inn í íbúð, hafðist þar við hluta dags og stal þaðan skartgripum. Hann var dæmdur til refsingar fyrir brot á 231. og 244. gr. hgl. ÁA var vana- afbrotamaður og refsing hans var ákveðin fangelsi í 6 mánuði ...........0.0s sr 261 B fór inn í verslun í Reykjavík og stal þaðan peningum og ávísunum. Hann var dæmdur í fjögurra mánaða fangelsi. Um var að ræða ítrekað brot ........0000000 0000... 282 Með dómi sakadóms Reykjavíkur 14. maí 1979 var R dæmd- ur í fjögurra mánaða fangelsi fyrir fjölda þjófnaða, til- raunir til þjófnaða, nytjastuld og ölvun við akstur. Hér var um hegningarauka að ræða, þar sem hann hafði tví- vegis 1978 verið dæmdur í skilorðsbundið fangelsi fyrir þjófnað. Með dómi sakadóms Reykjavíkur 22. maí s. á. CC Efnisskrá var honum dæmdur hegningarauki, 30 daga fangelsi, fyr- ir nytjastuld á tveimur bifreiðum og akstur án ökurétt- inda. Í báðum dómunum var R dæmdur til greiðslu skaðabóta Dómum þessum var báðum áfrýjað til Hæsta- réttar og málin sameinuð. Eftir uppsögu héraðsdómanna hafði R verið dæmdur þrívegis fyrir þjófnað og tilraun til þjófnaðar, nytjastuld og umferðarlagabrot og verið sviptur rétti til öÖkuleyfis ævilangt. Í dómi Hæstaréttar sagði, að ákærða yrði ekki dæmd ökuleyfissvipting í mál- inu, þar sem hann hefði verið sviptur ökuleyfi ævilangt 19. október 1979, þótt hann hefði unnið til ökuleyfissvipt- ingar vegna þeirrar háttsemi, sem hann var sakfelldur fyrir í hinum áfrýjaða dómi. Refsing hans var ákveðin T mánaða fangelsi ...................e.e.es nes G fór inn í herbergi manns eins og stal þaðan 300.000 krón- um úr skúffu. Skúffan var ólæst. G hafði áður gerst sek- ur um auðgunarbrot, en ítrekunaráhrif þeirra brota voru niður fallin. Hann var dæmdur til að sæta fangelsi 3 Mánuði ........2.0200000 sr Í mars 1976 tók A að ófrjálsu jarðýtutönn á sorphaugunum við Hafnarfjörð og fór með heim til sín. Hann taldi sig hafa haft leyfi manns nokkurs til þess að taka tönnina, en sú staðhæfing hafði hvorki stoð í framburði þess manns né annarra. Var A talinn hafa gerst sekur um þjófnað. Með broti þessu hafði hann rofið skilorð dóms frá 15. nóvember 1974 og var honum dæmd refsing í einu lagi fyrir framangreind brot og brot þau, sem skilorðs- bundni dómurinn fjallaði um. Refsing var ákveðin með hliðsjón af "7. gr. hgl. fangelsi í 5 mánuði skilorðs- bundið ............0.0202000000ne sn K stal í félagi við tvo aðra menn seðlaveski með tékkhefti og 500 krónum í íbúð í Reykjavík. Fölsuðu þeir félagar síðan og seldu úr heftinu 3 tékka. Brot þetta varðaði við 244. og 1. mgr. 155. gr. hgl. K braust inn í búð og stal úr peningakassa 1.400 krónum, ennfremur útvarpstæki. Þá át hann matvæli af birgðum verslunarinnar. Hann braust ennfremur inn í kjallaraíbúð og stal þar 175.000 krón- um í peningum, ljósmyndavél og útvarpstæki. Brot þessi vörðuðu við 244, gr. hgl. M fór með öðrum manni inn í íbúð í Reykjavík og stal þaðan 34.300 krónum í peningum og 2 vindlingapökkum. Þá braust hann inn í verslun og stal þaðan 20 vindlingapökkum. Brot þessi vörðuðu við 244. gr, hgl., en héraðsdómi var aðeins áfrýjað, að því er varðar M og K. Í héraði var mál þetta höfðað á hend- ur M og K ásamt 3 mönnum öðrum. Báðir höfðu M og K gerst sekir um ýmis hegningarlagabrot áður. Refsing M Bls. 689 1086 1175 Efnisskrá CCI Bls. var ákveðin 4 mánaða fangelsi, en refsing K 5 mánaða fangelsi .................2200.. en esne 1289 G var ákærður fyrir að hafa þrívegis gerst sekur um þjófnað, bar af tvívegis í félagi við annan. Þá var honum gefið að sök að hafa í eitt skiptið stolið tékkhefti og gefið út 10 tékka úr því, sem hann notaði í viðskiptum. Upplýst var, að 1 af tékkunum hafði að öllu leyti verið fylltur út af eiganda tékkheftisins. Að öðru leyti var G talinn sannur að sök um brot á 248. og 155. gr. hgl. Um var að ræða ítrekað brot, auk þess sem G hafði fengið dóma, eftir að hann framdi brotin, og var refsing hans því hegningar- auki, sbr. 78. gr. hgl., og refsingin ákveðin skv. TT. gr. hgl. með hliðsjón af 255. gr., sbr. 71. og 72. gr. sömu laga, og ákveðin 8 mánaða fangelsi. Þá var G dæmdur til að greiða skaðabætur til þeirra, er orðið höfðu fyrir tjóni af völdum hans í sambandi við þjófnaðinn og tékkamisferlið 1435 Þ var ákærður fyrir 13 þjófnaði og 2 tilraunir til þjófnaðar. Brot hans voru öll nema eitt sönnuð með viðurkenningu hans. Um var að ræða ítrekuð brot. Refsing Þ var ákveð- in fangelsi í 10 mánuði, sbr. T1., 72., TT. og 255. gr. hgl. Þ var og dæmdur til greiðslu skaðabóta ................ 1488 Ærumeiðingar, Í október 1977 birtist í dagblöðum fréttatilkynning frá Neyt- endasamtökunum, S, vegna auglýsingar frá einum inn- flytjanda litasjónvarpstækja, N. Var sagt, að auglýsingin væri villandi og að þar væri farið frjálslega með stað- reyndir. N höfðaði mál á hendur S og krafðist þess, að fréttatilkynningin, sem N taldi ranga, yrði dæmd dauð og ómerk, en til vara, að tilteknar setningar yrðu dæmd- ar dauðar og ómerkar. Ekki var gerð refsikrafa. Þar sem mál þetta var meiðyrðamál, var talið, að N mætti byggja kröfu um ómerkingu ummæla á 241. gr. hgl., þó að krafa væri ekki gerð um refsingu eða skaðabætur. Þá var talið heimilt að beina ómerkingarkröfunni að félaginu eins og gert var, Talið var, að fráttatilkynningin væri í megin- atriðum rétt og var aðalkrafa N því ekki tekin til greina. Hins vegar þótti of sterkt til orða tekið í tilkynningunni og tiltekin ummæli talin óviðurkvæmileg. Voru þau dæmd dauð og ómerk ..............0..000000 ss 658 Lögmaður einn viðhafði ærumeiðandi ummæli um andstæðing sinn Í greinargerð í héraði. Ummæli þessi voru átalin og dæmd ómerk skv. 1. mgr. 241. gr. hgl. .................. 834 Hinn 14. apríl 1976 birtist í dagblaði í Reykjavík grein, sem bar yfirskriftina „Dýrlingur og James Bond Íslands“. Í grein þessari kom fram hörð gagnrýni á hendur K deild- CCIl Efnisskrá Bls. arstjóra í tollgæslunni á Keflavíkurflugvelli og H rann- sóknarlögreglumanni í Keflavík. Voru þeir bornir ýmsum ávirðingum. Greinin var auðkennd upphafsstöfunum SP. H og K höfðuðu meiðyrðamál á hendur Þ, ritstjóra og ábyrgðarmanni dagblaðsins, og kröfðust þess, að tiltekin ummæli í greininni yrðu ómerkt. Þá kröfðust þeir skaða- og miskabóta. Þ var talinn bera ábyrgð á efni blaðagrein- arinnar, þar sem hún var ekki auðkennd með nafni, þótt upplýsingar kæmu fram um, hverjir væru höfundar henn- ar. Þ tókst ekki að færa fram sönnunargögn fyrir sann- leiksgildi hinna umstefndu ummæla og var talið ósannað, að þau væru sönn. Ummælin voru talin fela í sér grófar aðdróttanir ýmist í garð H og K beggja eða K eins. Voru ummælin því ómerkt. Þ var dæmdur til að greiða HogK miskabætur skv. 264. gr. hgl. Þá var Þ skyldaður til að birta tiltekinn kafla dómsins í 1. og 2. tbl. blaðsins, sem út kæmi eftir lögbirtingu dómsins. Í héraðsdómi var fyrir- sögn greinarinnar „Dýrlingur og James Bond Íslands“ ómerkt, en þar sem krafa um ómerkingu fyrirsagnarinnar hafði ekki komið fram, fyrr en við munnlegan málflutn- ing, taldi Hæstiréttur ekki fullnægt réttarfarsskilyrðum til að ómerkja hana, sbr. 113. gr. emil. Talið var, að H og K hefði verið heimilt skv. 1. mgr. 47. gr. eml. að höfða málið saman, þótt ummælunum væri ekki alfarið beint gegn þeim báðum jafnt ........2200000 00 err renn. 1229 Ökuhraði. Nótt eina í mars 1980 ók R Þifreið sinni vestur Reykjanes- braut um Vogastapa. Hann taldi sig hafa ekið á um 80—- 100 km hraða, en lögregluþjónar, sem eltu hann og stöðv- uðu hann, töldu hann hafa ekið á 130 km hraða. Lögreglu- stjórinn í Reykjavík svipti R ökuréttindum til bráða- birgða, og sú ákvörðun var birt honum 9. maí. R var boðið að ljúka málinu með dómssátt, sektargreiðslu og tveggja mánaða ökuleyfissviptingu, en hann hafnaði því. Þá var bráðabirgðasviptingin felld úr gildi. Opinbert mál var höfðað á hendur R. Sagði í dóminum, að sannað þætti, að hann hefði ekið talsvert hraðar en löglegt var. Hins vegar þótti varhugavert að slá því föstu, hversu hratt hann hefði ekið. Hann var dæmdur í 60.000 gkr. sekt, en ekki sviptur Ökuleyfi ........2.0220000 ene. nn enn... 1082 Ökuleyfissvipting. Svipting öÖkuleyfis fyrir ölvun við akstur 82, 108, 572, 1079, 1264, 1415, 1552 Efnisskrá CCITI Bls. Ökuleyfissvipting til bráðabirgða. Sjá og bifreiðar. Með úrskurði sakaðóms var staðfest ákvörðun lögreglustjóra um að svipta mann ökuleyfi til bráðabirgða. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem felldi hann úr gildi. Sjá bifreiðar ............0...020000 0000 402, 1049 Örorka metin ...........0.0.0.0 0... 374, 473, 496, 1113, 1203 Sjá bifreiðar ......................essss ss 473 VI. YFIRLIT. A. Áfrýjunarmál: Einkamál sl Opinber mál 47 128 B. Kærumál: Einkamál 15 Opinber mál 27 42 C. Hafin einkamál 4 Hafin opinber mál 1 Útivistardómar 27 32 Alls 202 Mál dæmd af fimm hæstaréttardómurum 103 Mál dæmd af þremur hæstaréttardómurum 99 Alls 202 Mál dæmd með varadómara 4