HÆSTARÉTTARDÓMAR ÚTGEFANDI HÆSTIRÉTTUR LIV. BINDI 1983 REYKJAVÍK FÉLAGSPRENTSMIÐJAN H/F MCMLXXXV Reglulegir dómarar Hæstaréttar 1983. Þór Vilhjálmsson. Forseti dómsins. Magnús Þ. Torfason. Varaforseti dómsins. Ármann Snævarr. Björn Sveinbjörnsson. Guðmundur Jónsson. Skipaður 1. janúar 1983. Halldór Þorbjörnsson. Magnús Thoroddsen. Sigurgeir Jónsson. Gaukur Jörundsson. Settur frá 1. janúar 1983 til 1. júlí 1983. Guðmundur Skaftason. Settur frá 15. sept. 1982 til 1. júlí 1983. Guðrún Erlendsdóttir. Sett frá 15. sept. 1982 til í. júlí 1983. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Registur. I. MÁLASKRÁ. 1. BINDI. . Halldór Júlíusson gegn Stefáni Þorvaldssyni. Úti- vistarðómur ...........200. 0... ss . Erna Mathiassen og Sigurður Örn Hjálmtýsson gegn Einari Matthíassyni. Útivistardómur. Ómaks- bætur ..........20200000000nsne rr „ Björn Thoroddsen gegn Þórunni Christiansen, Úti- vistarðómur., Ómaksbætur ........0.000000000 0. . Jón Bjarnason gegn Ólafi Baldurssyni. Útivistar- dómur. Ómaksbætur ...........00000000 ene . Rannveig Þórðardóttir gegn Þorkeli Valdimarssyni. Útivistardómur ..........0.0000000 00 . Ákæruvaldið gegn Daníel Halldórssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ökuhraði ............ . Ákæruvaldið gegn Jóni Hauki Ólafssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ................2000.. 000... . Ákæruvaldið gegn Karvel Gránz. Ávana- og fíkni- efni. Brot gegn lögum nr. 65/1974. Eignarupptaka.. . Búnaðarbanki Íslands gegn Herbert Ólasyni. Kæru- mál. Úrskurður um greiðslustöðvun úr gildi felldur Hildigunnur Gunnarsdóttir gegn borgarstjóranum í Reykjavík f. h. borgarsjóðs Reykjavíkur. Skaða- bótamál. Sjúkrahús. Ábyrgð vegna læknismeðferð- ar. Sýkna ........000000000.0 vn Ákæruvaldið gegn Jónasi Kristjánssyni. Ærumeið- ingar, Brot gegn 108. gr. alm. hegningarlaga. Birt- ing dóms, Sératkvæði ................20000..00.... Ómar Egilsson gegn Katrínu Valentinusðóttur. Kærumál. Búskipti. Frávísunardómur staðfestur .. Jón E. Jakobsson gegn Jónasi Gústafssyni, borgar- fógeta, uppboðshaldara í Reykjavík. Kærumál. Upp- boð. Útlagning ............0..00000 een Ákæruvaldið gegn Sigurði Magnússyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun .............. Ákæruvaldið gegn Sigurbirni Matthiassyni. Bifreið- Dómur A A “ A A A A TA A 4 1% 20 Bls. 10 43 44 €3 69 "1 vi 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 3l. 32. Málaskrá ar. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun ............. Helgi Steinar Karlsson gegn hreppsnefnd Grímsnes- hrepps. Fasteignaskattur. Lögtak ...........0.... Sigrún Jónsdóttir gegn Stefáni Jóhannssyni. Fjár- skipti hjóna við lögskilnað. Umboð. Krafa um ógildingu fjárskipta ........000000e0.00 en... Einar Flygenring og Sigurður Flygenring gegn Óla Matthíasi Einarssyni. Stefnubirting. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi ..........00.0.000...0.. María Ástmarsdóttir gegn hugsanlegum rétthöfum að fasteigninni Einarsnesi 28, Reykjavík. Kærumál. Frávísunardómur úr gildi felldur, Eignardómsmál. Óskipt bú. Aðild ..........200000000 000... Ákæruvaldið gegn Sigurði Þór Sigurðssyni. Kæru- mál. Gæsluvarðhaldsúrskurður úr gildi felldur. Málsvarnarlaun .......20200000ssn0s0s sn... Ákæruvaldið gegn Jóhannesi Ólafssyni. Þjófnaður. Skjalafals., Ítrekun ........00.00.. 0000... Úlfar Natanaelsson gegn Ársæli Ársælssyni. Úti- vistardómur. Ómaksbætur .........000000.00........ Guðmundur Halldórsson gegn eigendum Borga. Úti- vistardómur .......00000000 eeen Ákæruvaldið gegn Kristjáni Gunnari Hálfdánar- syni. Líkamsmeiðingar. Skilorð ...........00000.. Ólafur Hjaltalín Torfason, eigandi Selja, gegn Bjarna Jónssyni, Hildibrandi Bjarnasyni og Jóni Bjarnasyni, eigendum Kothrauns. Kærumál. Synjað um þinglýsingu .........000000.0.s sönn nn. Ákæruvaldið gegn Aðalsteini Hallgrímssyni. Bif- reiðar. Ákæra fyrir brot gegn umferðarlögum. Of hraður akstur, Sýkna ........000000. 000... 0... Ákæruvaldið gegn Friðbergi Leóssyni, Vélsleði (beltabifhjól). Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun.. Louis H. Higgins gegn utanríkisráðherra og fjár- málaráðherra f. h. ríkissjóðs. Skaðabótaskylda. Varnarsamningur Íslands og Bandaríkjanna. Ábyrgð ríkissjóðs. Sýkna ........00000.0.0....... Ákæruvaldið gegn Ottó Sigurðssyni. Kærumál. Læknisskoðun ..........000.0.0 eeen Ákæruvaldið gegn Ottó Sigurðssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald .............2.0000 0000... 0... Ákæruvaldið gegn Ágústi Símonarsyni. Ómerking. Heimvísun ......0000000nneess sn... Ósgerði s.f. gegn jarðeignaðeild landbúnaðar- ráðuneytisins. Veiðiréttur. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi ........0200000 0000 Dómur Bls. 2 % 74 2 % 85 2 % sg 2 % 97 2 84 104 2 % 106 2 % 109 % 123 % 124 %Y 124 % 132 % 135 % 140 % 145 %% 168 % 170 1 y 173 180 33. 34. 35. 36. 37. 38. 40. 41. 42. 43. 44. 45. Málaskrá Ákæruvaldið gegn Daníel Péturssyni og Þorsteini Geirssyni. Tolllagabrot. Ólöglegur innflutningur. Eignarupptaka, Skilorð ......000000000 00... 0... Tryggingastofnun ríkisins gegn Guðnýju Valtýs- dóttur. Mæðralaun. Endurgreiðslukrafa. Óvigð sambúð. Fjárnámsgerð staðfest ............ 220... Sigurður Stefánsson og Stefán Einar Stefánsson gegn Sigríði Sigurðardóttur og Ragnari Halldóri Hall skiptaráðanda í Reykjavík f. h. dánarbús Stefáns Stefánssonar. Skipti. Dánarbú, Kaupmáli.. Jón Vilhjálmsson gegn Svanþór Þorbjörnssyni. Vinnulaun. Kaupgjaldsmál ............020000000.... Jón Vilhjálmsson gegn Helga Jónssyni. Vinnulaun. Kaupgjaldsmál ...........2.000000 0... nes. Sverrir h.f. Grindavík gegn Enni h.f. Ólafsvík. Kærumál. Þinglýsing ............2000.0.0.0..0..... . Friðrik Ásmundsson gegn Björgvin Sigurðssyni hrl. f. h. Sun House A/S Ltd. Gerðardómur. Aðild. Áfrýjun. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi .... Guðni Pálsson gegn Björgvin Sigurðssyni hrl. f. h. Sun House A/S Ltd. Gerðardómur. Aðild. Áfrýjun. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi ............ Ákæruvaldið gegn Kristni Snæfeld Haukdal Styrm- issyni. Kærumál. Gæsluvarðhald .................. Benedikt Bogason gegn Lifeyrissjóði verkfræðinga- félags Íslands. Iðgjöld til lífeyrissjóðs. Vextir, Sér- atkvæði ...........0.000000. 00 .n nn Hrafnhildur Helgadóttir persónulega og vegna dán- arbús Lúðvíks Karlssonar gegn Almennum Trygg= ingum hf. og Almennar Tryggingar hf, gegn Hrafnhildi Helgadóttur persónulega og vegna dán- arbús Lúðvíks Karlssonar og Guðríði Friðriksdótt- ur persónulega og vegna dánarbús Kristjáns Helga- sonar og Sólveigu Kristjánsdóttur persónulega og Sigrúnu Jóhannsdóttur f. h. Jóhanns Kristjánsson- ar. Vátrygging. Húftrygging þyrlu. Vextir. Sér- atkvæði .............000000.0000 seen Valdstjórnin gegn X. Lögræði. Sjálfræðissvipting felld niður. Sératkvæði .............02000000.0... Haukur Leósson gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík, Lifeyrissjóði starfsmanna ríkisins, Framkvæmda- stofnun ríkisins, Landsbanka Íslands, Hirti Torfa- syni, Útvegsbanka Íslands, Sparisjóði vélstjóra, Jóni Magnússyni, Þórarni Árnasyni, Boga Ingi- marssyni, Guðmundi Jónssyni, Magnúsi Fr. Árna- syni, Ara Ísberg, Hallgrími B. Geirssyni, Jóni G. Dómur 1% 1% 1% 292 15 15 1% 1% A 1%% 1% VIL Bls. 188 224 233 240 247 254 260 281 304 306 316 364 VIII 46. 47. 48. 49. 50. 32. Málaskrá Briem, Þorvaldi Lúðvíkssyni, Reinhold Kristjáns- syni Jóni Ingólfssyni, Kristni Sigurjónssyni, Grét- ari Haraldssyni, Sigurði H. Guðjónssyni, Ólafi Axelssyni og Jónasi Gústafssyni borgarfógeta. Frá- VÍSUN .......00000000 00 Rithöfundasamband Íslands gegn Sjöfn Mörtu Har- aldsdóttur, Eygló Ólöfu Haraldsdóttur, Petru J. Aradóttur, Ragnheiði Aradóttur, Guðrúnu Araðótt- ur, Stefáni Benkovic Mikaelssyni, landbúnaðarráð- herra f. h. Skógræktar ríkisins og skiptaráðandan- um í Reykjavík f. h. dánarbús Önnu Aradóttur. Arf- leiðsluskrá. Skipti. Sératkvæði .................. Fiskmiðlun Suðurnesja h.f. gegn Ólafi Gíslasyni. Skipstjórnarmenn. Uppsögn. Sjóveðréttur, Fyrning. Sératkvæði ..............0.2.00.00. sn. Jón Ólafsson gegn Ingólfi Guðnasyni v/byggingar- nefndar fyrir íbúðir aldraðra á Hvammstanga. Kærumál. Þinglýsing ...............000. 000... Ákæruvaldið gegn Óla Guðmundi Jónssyni. Bifreið- ar. Ákæra fyrir brot gegn umferðarlögum. Sýkna.. Háskólabíó og Laugarásbíó gegn Þóroddi Stefáns- syni persónulega og f. h. vídeóleigunnar. Kærumál. Stefnubirting. Frávísunardómur staðfestur ...... - Ragnhildur Þórólfsdóttir gegn Þórönnu Hafdísi Þórólfsdóttur og Boga Nilssyni skiptaráðanda í Suður-Múlasýslu. Erfðamál. Skipti. Óskilgetin börn ........000200000n en Hilmar Fr. Guðjónsson gegn Ásu Jóhannsdóttur, Magnúsi Eiríkssyni, Hönnu Guðmundsdóttur, Dag- björtu Halldórsdóttur, Laufeyju Armalds, Ólafi Björnssyni, Byggingarfélaginu Ósi h.f, Jónínu Jónsdóttur, Þóreyju Ólafsdóttur, Kjartani Jónssyni, dánarbúi Björns Gíslasonar og Ásu Jóhannsdóttur, Laufeyju Arnalds og Magnúsi Eiríkssyni sem stjórn Rörsteypunnar h.f. Hlutafélög. Forkaupsréttur. yrirsvar. Kröfu að hluta vísað frá héraðsdómi .. . Ákæruvaldið gegn Herluf Benny Gruber Clausen. Ákæra. Tolllagabrot. Sýknaður af ákæru fyrir auðgunarbrot. Fyrning sakar ...........0000000... „ Guðbergur Davíð Daviðsson og Samvinnutrygging- ar g.t. gegn Guðnýju Indriðadóttur og gagnsök. Bifreiðar. Skaðabætur. Fyrning ...........0.000.. . Ákæruvaldið gegn Ríkharði Erni Jónssyni. Líkams- árás. Skaðabótakröfu vísað frá héraðsdómi ...... - Fjármálaráðherra og ríkissaksóknari f. h. ríkis- sjóðs gegn Einari Gunnari Bollasyni og Ingvari Dómur 24, ?% 2) 23 2 23 % % 4 % 371 412 415 421 451 466 ot. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. Málaskrá Björnssyni héraðsdómslögmanni og Einar Gunnar Bollason gegn fjármálaráðherra og ríkissaksóknara f. h, ríkissjóðs. Gæsluvarðhald. Skaðabótamál, Lög- mannslaun. Sératkvæði ..........0000000.... 00... Fjármálaráðherra og ríkissaksóknari f. h. ríkissjóðs gegn Valdimar Olsen og Jóni Gunnari Zoðga hér- aðsdómslögmanni og Valdimar Olsen gegn fÍjár- málaráðherra og ríkissaksóknara f. h. ríkissjóðs. Gæsluvarðhald. Skaðabótamál. Lögmannsþóknun. Sératkvæði ..........0020000.00 nn „ Fjármálaráðherra og ríkissaksóknari f. h. ríkis- sjóðs gegn Sigurbirni Eiríkssyni og Jóni Ólafssyni hæstaréttarlögmanni og gagnsök. Gæsluvarðhald. Skaðabótamál. Lögmannslaun. Sératkvæði ........ Fjármálaráðherra og ríkissaksóknari f. h. ríkis- sjóðs gegn Magnúsi Leópoldssyni og Hafsteini Baldvinssyni hæstaréttarlögmanni og Magnús Leópoldsson gegn fjármálaráðherra og ríkissak- sóknara f. h. ríkissjóðs. Gæsluvarðhald. Skaðabóta- mál. Lögmannslaun. Sératkvæði .............0.2... Borgarstjórinn í Reykjavík f. h. borgarsjóðs Reykjavíkur vegna Strætisvagna Reykjavíkur gegn Verðlagsstofnun. Kærumál. Lögbannstrygging. Frá- VÍSUN ........00000 ss Douglas Kintzinger gegn Knattspyrnufélaginu Fram. Kærumál. Málskostnaðartrygging ......... Guðni Þórðarson gegn Kjartani Reyni Ólafssyni hrl. f. h. Perlus Cruises Company Ltd. Hlutafélag. Skuldabréf. Umboð. Sératkvæði .........0.0.00... Ákæruvaldið gegn Guðmundi Sigurðssyni. Kæru- mál. Vitnaskylda .........00000000 0... s.n... Ákæruvaldið gegn Gunnari Þór Geirssyni. Bifhjól. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun .............. Guðjón Ómar Hauksson gegn Jóni Gunnari Zoðga. Frestur .........020000 0000 Sjávarútvegsráðherra vegna Rannsóknastofnunar fiskiðnaðarins og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Jóni S. Ögmundssyni. Opinberir starfsmenn. Vinnusamningar .........200000 0000. nn nn Ákæruvaldið gegn Björgu Benjamínsdóttur. Mann- dráp. Brenna, Erfðarétti fyrirgert ................ Svava Þórðardóttir, Sigurður Vilhjálmsson, Hilmir Vilhjálmsson og Steinar Vilhjálmsson gegn fjár- málaráðherra f. h. ríkissjóðs og dómsmálaráð- herra til réttargæslu. Stjórnsýsla. Yfirfjárráð. Skaðabótakröfu hafnað. Sératkvæði ............. IX Dómur Bls. 3 % % 9 3 % % % 1% 1% 1% 1% 1% 1% 474 509 523 541 546 549 558 564 573 574 582 621 69. 70. 1. 72. 13. 74. 75. 76. T. 79. 80. gl. 82. 83. gd. Málaskrá Kristinn Sveinsson gegn Guðjóni Jóhannssyni. Vinnusamningur. Veikindadagar. Sýkna .......... Björn Pétursson £ Co. h.f. gegn Hákoni Árnasyni hæstaréttarlögmanni f. h. Marc Aurel. Lausafjár- kaup. Vextir af kröfu í erlendri mynt. Verslunar- tíska. Fjárnámsgerð staðfest. Sératkvæði ........ Ákæruvaldið gegn Sigurgeir Gunnarssyni. Skila- svik. Gjaldþrot ..............00.00 0... Fjármálaráðherra f. h, ríkissjóðs vegna Orkustofn- unar gegn Málmtækni s.f. Lögmenn. Innheimtu- laun. Vextir. Sératkvæði ..............0.0.0000.0... Ákæruvaldið gegn Eiríki Erni Stefánssyni. Ávana- og fíkniefni. Brot gegn lögum nr. 65/1974 ........ Jóhannes Arason gegn Ferðamiðstöðinni h.f. Far- gjald. Flutningur á mönnum, Fyrning ............ Ákæruvaldið gegn Lárusi Guðmundi Valdimarssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekunar- áhrif. Áfrýjun. Sakarkostnaður .................. Svanhvít Smith gegn Adolf Smith og 'gagnsök. Kröfu um uppboð á fasteign til sameignarslita synjað ........0...000.0.s sess Benedikt Valgeirsson gegn Ólöfu Magnúsdóttur og Sigríði Skúladóttur og gagnsök. Uppboð. Gjald- felling handhafa veðskuldabréfs. Sératkvæði . Ákæruvaldið gegn Jóhanni Þór Bjarnasyni. Ávana- og fíkniefni. Brot gegn lögum nr. 65/1974. Eignar- upptaka ..........02000 0. ens Eggert Ó. Sigurðsson gegn Ingibjörgu Eggertsðótt- ur og Böðvari Bragasyni skiptaráðanda í Rangár- vallasýslu. Skiptamál. Búskipti. Sératkvæði ...... Gríma Guðmundsdóttir gegn Danielle Sommers Jónsson og Ólafi Rafni Jónssyni. Fjölbýlishús. Ná- býlisréttur. Eiganda dæmt skylt að flytjast úr eigin ÍbÚð ........0.20000000 0220 Sauðárkrókskaupstaður gegn Ólafi Lárussyni eig- anda Skarðs og Skarðshreppi og gagnsök. Landa- merkjamál. Stjórnsýslumörk. Ómerking og máli að hluta vísað frá héraðsdómi. Málskostnaður ...... Borgarstjórinn í Reykjavík f. h. borgarsjóðs gegn dánarbúi Valdimars Þórðarsonar og Þorkeli Valdi- marssyni og sagnsök. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi ..........%.......20. rr Ákæruvaldið gegn Snæbimi Björnssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Sönnun .............. Brauðgerð Kr. Jónssonar ér Co. gegn Snævari Ívars- syni og gagnsök, Vinnuslys. 'Skaðabótamál. Sér- Dómur 1% 1% 1% 198 19 2% ?% 2% 2% 2% 25 2% 2% 2% 1% 635 643 661 667 673 680 684 691 698 701 715 710 85. 86. ST. as. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95 96. 97. 98. 100. Málaskrá atkvæði ..........000000 000 Jón Konráðsson gegn Sigurgeir Jónatanssyni. Ábúð. Leigupeningur. Leigur .........0000000 0... 0000... Jón Konráðsson gegn Hafdísi Sigurgeirsdóttur. Leigupeningur. Leigur .........0..00000 00.00.0000. Sigurbjörn Björnsson gegn Hrönn Ágústsdóttur og gagnsök, Óvígð sambúð. Kaupkrafa. Endurgreiðslu- krafa. Sératkvæði ...........020020 000... Ákæruvaldið gegn Irmgard Steindórsson. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum .......00.00000..0.0.0. Ævari Lúðvíkssyni. Bifreiðar. Skaðabótamál. Sér- atkvæði .........0.2.202 0000 Erlingur Magnússon gegn fjármálaráðherra og ríkissaksóknara f. h. ríkissjóðs. Handtaka. Skaða- bótamál. Sératkvæði ..........000000 000... Hákon M. Magnússon gegn fjármálaráðherra og ríkissaksóknara f. h. ríkissjóðs og gagnsök. Gæslu- varðhald. Skaðabótamál. Sératkvæði ............. Júðóðeild Ármanns gegn Lofti Hilmari Jónssyni. Kærumál. Synjað um framlagningu skjala ........ Margrét Magnúsdóttir gegn Helga Heiðari Georgs- svni og Helgi Heiðar Georgsson gegn Margréti Magnúsdóttur og Gunnari Alfreðssyni. Kaupgjalds- mál. Sjóveðréttur. Útivist stefnda fyrir Hæsta- rétti .........02.20n0 00 se Margrét Masnúsdóttir gegn Páli Arnari Georgssyni og Páll Arnar Georgsson gegn Margréti Masnús- dóttur og Gunnari Alfreðssyni. Kaupgjaldsmál. Sjó- veðréttur. Útivist stefnda fyrir Hæstarétti ........ . Ákæruvaldið gesn Agli Ragnars Guðjohnsen. Bifreiðar. Sýknað af ákæru fyrir brot gegn um- ferðarlðösum ..........02.000 0000 Ómar Haffiörð Harðarson "gegn Páli Breiðdal Samúelssyni og Einari Ingimundarsyni bæjarfógeta í Garðakaupstað. Upnboð. Veðskuldabréf ........ Gunnlaugur Traustason persónulega og f. h. G.T. húsgagna gegn Skeifunni h.f. Útivistardómur .... Gunnar Viðar Geirsson gegn Jökli h.f. og Almenn- um Tryggingum g.t. til réttargæslu. Útivistar- ÁÓMUr ........00000 00 0n nr . Ákæruvaldið gegn Kolbeini Gauta Ármasyni. Bif- reiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun ........ 2. BINDI. Magnús Þorleifsson. gegn innheimtumanni ríkisins 20) 29 Jensína Sigurgeirsdóttir og Hagtrygging h.f. gegn ea ES 25), 2% 24 2 2) 23 29 2 >. 3 5 XI Bls. 834 851 861 865 ST 887 898 923 936 947 963 gt XII 101. 102. 103. 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113. Málaskrá í Garðakaupstað. Skattamál. Lögtak .............. Magnús Þorleifsson gegn innheimtumanni ríkisins í Garðakaupstað. Söluskattur. Lögtak ............ Ákæruvaldið gegn Herði Sigurjóni Mýrdal Þórðar- syni, Eggert Gunnþóri Gunnarssyni, Gylfa Kristni Sigurðssyni, Andrési Magnússyni. Þjófnaður. Brot í opinberu starfi. Fjarskipti. Sýkna af ákæru fyrir tolllagabrot. Eignarupptaka., Sératkvæði .......... Ákæruvaldið gegn Bóasi Dagbjarti Bergsteinssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ..............0.0.00...... Ákæruvaldið gegn Pétri Blöndal Gíslasyni. Kæru- mál. Gæsluvarðhald .................0.000000000... Hagtrygging h.f. og ríkissjóður Íslands gegn Sam- vinnutryggingum g.t. Bifreiðar. Skaðabótamál. Réttarfar. Sératkvæði .............0...0.0...00.... Ákæruvaldið gegn Grétari Magnússyni. Þjófnaður. Nytjastuldur. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlög- UM 2000 Ákæruvaldið gegn Ragnheiði Valgarðsdóttur. Ávana- og fýkniefni. Brot gegn lögum nr. 65/1974. Eignarupptaka ...........000.0000 0... Eiríkur Pálsson, Þorvaldur Björnsson og Þorvarður Júlíusson gegn Veiðifélagi Miðfirðinga og land- búnaðarráðherra f. h. ríkissjóðs. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi. Kröfugerð. Sératkvæði .... Guðbjörn Breiðfjörð, Hjálmar Pálmason, Gylfi Pálmason, Gunnlaugur Eggertsson, Heimir Ágústs- son, Eggert Jónsson, Jón Guðmundsson, Ólafur Þórhallsson, Tryggvi Eggertsson, Örn Gíslason, Stefán Steinar Benediktsson, Ástvaldur Benedikts- son, Ingólfur Sveinsson, Sveinn Daníelsson og Jakob Ágústsson gegn Veiðifélagi Miðfirðinga og landbúnaðarráðherra f. h. ríkissjóðs. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi. Kröfugerð ............ Ingólfur Guðbrandsson, eigandi Ferðaskrifstofunn- ar Útsýnar, gegn Gísla Gestssyni. Synjað um inn- setningargerð. Réttarfar .............000..00000.. Ákæruvaldið gegn Sigurði Inga Svavarssyni. Sýkn- að af ákæru fyrir brot í opinberu starfi. 139. gr. alm, hegningarlaga ...............0.00.0 00... Ákæruvaldið gegn Erlu Bolladóttur. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun .................... Ákæruvaldið gegn Trausta Tómassyni. Sýknað af ákæru um fjársvik. Brot gegn áfengislögum. Sakar- kostnaður, Skaðabótakröfum visað frá héraðsdómi. Sératkvæði ......,0.0,,000.000n sn. Dómur % % 4 % % % % % % % 1% 1% Bls. 977 1002 1021 1031 1034 1036 1044 1048 1055 1063 1071 1074 1092 1096 114. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. 126. 127. 128. 129. 130. 131. 132. Málaskrá Anna Þorbjörg Kristjánsdóttir gegn K. J. Stein- grímssyni s/f. Fasteignakaup. Gallar ............ Sjólastöðin h.f. gegn Ísleifi Haraldssyni. Vinnu- samningur. Sjómannalög. Sýknað af skaðabóta- kröfum .........0.22.000.0ne er Sjólastöðin h.f. gegn Magnúsi Óskari Ólafssyni. Vinnusamningur. Sjómannalög. Skaðabætur ...... Sjólastöðin h.f. gegn Gunnari Sigurðssyni. Vinnu- samningur. Sjómannalög. Sýknað af skaðabóta- kröfu ......2.00000.. ses Ákæruvaldið gegn Erni Sigfússyni. Ávana- og fíkni- efni. Brot gegn lögum nr. 65/1974. Eignarupp- taka ......02020000.0ssses Gunnar Ólafsson ér Co. hf. gegn Vestmannaeyja- kaupstað. Lóðarleiga ..........2.000000.0..... Landeigendafélag Laxár og Mývatns gegn Páli Magnússyni og gagnsök, Þóknun fyrir gerðardóms- störf. Sératkvæði ...........00000000 000... M gegn K. Barnsfaðernismál. Fyllingareiður. Frá- VÍSUN .....00200000 sense Ákæruvaldið gegn Ernu Geirlaugu Mathiesen. Bif- reiðar. Brot gegn umferðarlögum ................ María Magnúsdóttir gegn Elínbjörgu Eggertsdótt- ur, Heimi Jenssyni, Árna Jenssyni, Þóroddi Skafta- syni og John W. Sewell. Kærumál. Frávísunardóm- ur staðfestur .........20000000 00... Félagsmálaráðherra gegn Einari Jónassyni. Kæru- mál. Skipti. Ríkisábyrgð .........0.002000000. 0... Ákæruvaldið gegn Lárusi Svavarssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........20000000. 00... Ákæruvaldið gegn Gesti Guðjóni Sigurbjörnssyni. Manndráp. Þjófnaður ...........0000000 000... Ákæruvaldið gegn Sigurði Jónssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum .........0..00000 0... 0... Ákæruvaldið gegn Helgu Gísladóttur. Ávana- og fíkniefni. Brot gegn lögum nr. 65/1974. Eignarupp- taka ........220.000ees sess Kristján Pétursson gegn Vélsmiðjunni Loga h.f. Útivistardómur ..........2220200 0... nv Geir Viðar Vilhjálmsson gegn Alþýðubankanum h.f., Landsbanka Íslands, Póst- og símamálastofn- un og Rafmagnsveitum ríkisins. Útivistardómur. Ómaksbætur ..........000000.00n nn Guðný Jónsdóttir gegn Carli J. Eiríkssyni. Úti- vistarðómur ........2.02000000 eens Guðmundur Davíðsson gegn Guðna Hans Bjarna- Dómur 1% 1% 1% 1% 1% 2% 2) ?% ?% ?% 3% 3% 3% % % % XIII Bls. 1110 1129 1142 1156 1168 1179 1196 1204 1212 1220 1226 1232 1234 1245 1257 1276 XIV 134. 135. 136. 137. 138. 139. 140. 141. 142. 143. 144. 146. 147. 148. Málaskrá syni. Skuldamál. Verksáfiningur .......00.000.00.... .M gegn K og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs og dómsmálaráðherra f. h. dómsmálaráðuneytisins. Stjórnsýsla, Barnalög. Synjað um endurgreiðslu meðlags .....0.0000000s sanns Sigurjón Ari Sigurjónsson gegn Ragnari Halldóri Hall skiptaráðanda í Reykjavík f. h. þrotabús Þryms h.f. Gjaldþrotaskipti. Frávísun. Sératkvæði . Valur Vilhjálmsson gegn Ragnari Halldóri Hall, skiptaráðanda í Reykjavík, f. h. þrotabús Þryms h.f, Gjaldþrotaskipti. Frávísun. Sératkvæði ........ Póst- og símamálastofnunin gegn Arnþóri Þórólfs- syni. Opinberir starfsmenn. Sýknað af skaðabóta- kröfu vegna fjárvörslu. Löghaldsgerð úr gildi felld ........0.0000r00sens sess Kjartan Einarsson og Katrín Ingólfsdóttir gegn Bjarna Má Ragnarssyni. Frestur ..........00.000.. Bjarni Már Ragnarsson gegn Kjartani Einarssyni og Katrínu Ingólfsdóttur. Frestur ........00.00... Bjarni Már Ragnarsson gegn Pétri Gunnlaugssyni. Frestur .......20000000 sess. Bergur Haraldsson gegn Áka Jónssyni og Sjóvá- tryggingafélagi Íslands h.f. Bifreiðar. Skaðabóta- Mál 2... Ákæruvaldið gegn Matthíasi Garðarssyni. Bann gegn hundahaldi. Sératkvæði .........0.000000.... Ákæruvaldið gegn Regínu Stefnisdóttur, Bann við hundahaldi. Sératkvæði ..........0000.0.0.0....00.0.. Saltsalan h.f. gegn Landssambandi vörubifreiða- stjóra vegna Félags vörubílaeigenda, Hafnarfirði, og Vörubilstjórafélagsins Þróttar og gagnsök. At- vinnuréttindi vörubifreiðastjóra. Lögbannsgerð úr gildi felld. Sératkvæði ........c.0.000....0 0... B.J.G. h.f. og Norðurverk h.f. gegn Vörubílstjóra- félagi Suður-Þingeyjarsýslu og gagnsök. Atvinnu- réttindi vörubifreiðastjóra. Lögbannsgerð úr gildi felld. Sératkvæði .........000000.00 00... . Ákæruvaldið gegn Antoni Ófeigi Antonssyni. Skjalafals. Tékkar. Fjársvik. Fyrning sakaratriðis. Eigi dæmt um skaðabótakröfur. Sératkvæði ...... Höfn h.f. gegn Sveinbirni Árnasyni h.f. Skip. Þing- lýsing. Úthlutun uppboðsandvirðis .........2.000.. Ákæruvaldið gegn Guðmundi Elmari Vestmann Guðmundssyni. Ómerking. Heimvísun, Sératkvæði Ægir Ómar Hraundal gegn Magnúsi Fr. Árnasyni og gagnsök. Líkamsmeiðingar. Skaðabótamál. Lög- % % % % % % % % % % % % % % % 1% Dómur Bls. 1277 1288 1293 1297 1307 1308 1309 1310 1318 1322 1327 1342 1350 1374 1390 Málaskrá XV Dómur Bls. haldsgerð staðfest. Sératkvæði .................. 23. 1399 149. Magnús Magnússon og Hagtrygging h.f. gegn Jóni Emilssyni og gagnsök. Bifreiðar. Skaðabótamál. Sératkvæði ...........0.220000 0... e.s... 23. 1423 150. Hafnarbió h.f. gegn Páli S. Pálssyni hrl. f. h. Film- verkuurkantoor De DAM B.V. og gagnsök. Skulda- mál. Vextir, Sératkvæði ............000000..0...0.0.. 23. 1447 151. Hekla h.f. gegn Húsbyggingarsjóði Framsóknarfé- laganna í Reykjavik og Hótel Heklu. Vörumerki. Firma. Sératkvæði ............0.0000.... 0... 24, 1458 152. Ákæruvaldið gegn Má Kjartanssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........20...eseessesser 24, 1464 153. Valdstjórnin gegn. Guðmundi Þór Guðmundssyni. Kærumál. Bráðabirgðaðkuleyfissvipting felld nið- UP 0000 2% 1467 154. Steypustöðin h.f. gegn Jóni Sigvaldasyni. Lausa- fjárkaup. Gallar. Kvörtun. Fyrning. Sératkvæði .. 27% 1469 155. Haukur Leósson gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík, Framkvæmdasjóði Íslands, Landsbanka Íslands, Út- vegsbanka Íslands, Sparisjóði vélstjóra, Jóni Magnússyni, Boga Ingimarssyni, Guðmundi Jóns- syni, Magnúsi Fr. Árnasyni, Ara Ísberg, Olíufélag- inu Skeljungi hf., Huxley Ólafssyni, Diðrik Sigurðs- syni, Reinholt Kristjánssyni, Jóni Ingólfssyni, Hirti Torfasyni, Einari Bergmann, Pétri Valdimarssyni, Grétari Haraldssyni, Iðnaðarbanka Íslands h.f. Hörpu h.f., Ölgerðinni Agli Skallagrímssyni h.f. Gunnari Sæmundssyni, Sveini Finnssyni f, h. dán- arbús Baldvins K. Sveinbjörnssonar, Einari Sigurðs- syni, Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins, Þórarni Árnasyni, Tómasi Zoöga og Jónasi Gústafssyni borgarfógeta. Uppboðsgerð staðfest. Sératkvæði .. 29 1497 156. Guðmundur Einarsson gegn Herdísi Tryggvadóttur og gagnsök. Fasteignakaup. Gallar. Skaðabætur .. 2% 1508 157. Vegagerð ríkisins gegn eigendum Neðra Dals I og II, Ingólfi Ingvarssyni, Guðrúnu Auðunsdóttur, Ólafi Helga Auðunssyni, Hafsteini Auðunssyni, Ingigerði Önnu Auðunsdóttur, Hálfdáni Auðuns-, syni, Jónatan Jakobssyni, Konráði Óskari Auðuns- syni, Valdimar Auðunssyni, Kristjönu Kristófers- dóttur, dánarbúi Vigdísar Kristófersdóttur, Guðrúnu Geirsdóttur, Láru Leifsdóttur, Hrönn Leifsdóttur og Auðunni Leifssyni og gagnsök. Eignarnámsbætur. Vegalög ........2020000 sess 29 158. Lífeyrissjóður verslunarmanna gegn veðdeild Landsbanka Íslands f. h. Húsnæðisstofnunar ríkis- 1538 öN XVI Málaskrá Dómur Bls. ins vegna Byggingarsjóðs ríkisins. Uppboðsmál. Gildi veðréttar .........20.000000 000... 2%, 1559 159. Ákæruvaldið gegn Úlfari Þormóðssyni. Kærumál. Hald á munum. Sératkvæði ........2.0.0.00000.... 254 1568 160. Ákæruvaldið gegn Lee Reyni Freer. Kærumál. Gæsluvarðhald ..........000000000 00... 0... 264 1572 161. Danielle Somers Jónsson og Ólafur Rafn Jónsson gegn Grímu Guðmundsdóttur. Kærumál. Réttarfar. Ómerking ......0200000en ner ser % 1573 162. Ákæruvaldið gegn Hallgrími Thorsteinsson. Kæru- mál. Dómissátt úr gildi felld ............00...000... 2% 1576 163. Ákæruvaldið gegn Símoni Wiium. Kærumál. Gæsluvarðhald .........20.00000000 0000... 304 1578 164. Ákæruvaldið gegn Jóni Helga Bjarnasyni. Þjófn- aður, Reynslulausn. Skilorðsrof ........0.0.0000... 164 1581 165. Valdstjórnin gegn A. Lögræði. Sýknað af kröfu um sviptingu sjálfræðis. Sératkvæði ...........22.0... 20) lóð4 166. Örn S. Agnarsson gegn Sigurði Ó. Jónssyni og gagnsök. Skuldamál. Áfrýjun. Gagnsök vísað frá Hæstarétti ..........00000 000. 2% 1591 167. Pétur Ingólfsson f. h. Venslunarinnar Viktoríu gegn Páli Arnóri Pálssyni hrl. f. h. SAR.L. ELGI. Lausa- fjárkaup. Vextir .........000000000nnnrnn 0... 27 1599 168. Haukur Leósson gegn Tómasi Zoðga, Kærumál. Út- gáfa uppboðsafsals. Frávísun .........00000000... 284 1605 169. Ákæruvaldið gegn Hallgrími Inga Hallgrímssyni. Sýknað af ákæru um tilraun til manndráps. Líkamsárás samkvæmt 2. mgr. 218. gr. alm. hegn- ingarlaga. Tilraun til nauðgunar. Brot gegn 1. mgr. 220. gr. alm. hegningarlaga. Þjófnaður ............ 29 1608 170. Ríkissaksóknari gegn yfirsakadómaranum í Reykjavík og Eggert Bjarna Arnórssyni. Kærumál. Frávísunardómur úr gildi felldur. Ákæra .......... 304 1644 171. Auður R. Torfadóttir gegn Hafsteini Hjaltasyni. Útivistardómur ........000000000 00 3, 1652 172. Hörður Ólafsson gegn Erlu Bjarnadóttur og Jóni Skaftasyni, skiptaráðanda í Reykjavík. Útivistar- ÁÓMUr .....000000 0. 34, 1653 173. Ólafur Baldursson gegn Þorsteini Sigurðssyni. Úti- vistardómur .......200.00 0000 %, 1653 174. Jón Konráðsson gegn Hafdísi Sigurgeirsdóttur. Úti- vistardómur ........00000 sn ens 34, 1654 175. Jón Konráðsson gegn Sigurgeir Jónatanssyni. Úti- vistarðómur ........00000 000 34, 1654 176. Aðalgeir Sigurgeirsson gegn fjármálaráðherra Í. h. ríkissjóðs. Útivistardómur .........0.0000.0000. 0... 3, 1655 179. 180. 181. 182. 183. 184. 185. 186. 187. 188. 189. 190. 191. 192. 193. 194. 195. Málaskrá , Daníel Ágústinusson gegn félagsmálaráðherra og forseta bæjarstjórnar Akraness f. h. bæjarstjórnar- innar, Stjórnsýsla. Tómlæti ......00.0.0000.0.00.0... „ Tollstjórinn í Reykjavik gegn hafnarstjóranum Í Reykjavík í. h. hafnarsjóðs og gagnsök. Lóðarleiga. Sératkvæði ........0000eeesssssssss Haukur Magnússon gegn Halldóri Sigurgeirssyni, fulltrúa yfirborgarfógetans í Reykjavík, Kærumál. Kæra á hendur dómara samkvæmt niðurlagsákvæði 21. gr. laga nr. 75/1973 ....0ccccc0.ecnen. 00... Ákæruvaldið gegn Kristbirni Árnasyni. Fjárdrátt- UP ooo Baldur Baldursson og Sigurjón H. Sigurjónsson gegn Jóhannesi Pálssyni og Rúnari Hartmannssyni. Lausafjárkaup. Riftun .....0..000000.0..0.0.0.0.0.00... Ákæruvaldið gegn Júlíusi Einarssyni. Brot gegn áfengislögum .....00cccecessenssennn nn... Bæjarútgerð Reykjavíkur gegn Hlöðver Aðalsteins- syni. Vinnusamningur. Sjómannalög. Sératkvæði ... Ákæruvaldið gegn Jóni Sigurðssyni. Verðlagsbrot.. Dælubílar sf. gegn Agli Stefánssyni. Vinnuslys. Skaðabótamál .......0c0c.000sssnsensn sn... Þorgeir Gunnlaugsson og Hagtrygging hí. gegn Jóni Kristni Höskuldssyni. Bifreiðar. Skaðabóta- mál. Sératkvæði ..........0000000 00... 00... Ákæruvaldið gegn Sigrúnu Jónu Eyjólfsdóttur. Ávana og fíkniefni. Brot gegn lögum nr. 65/1974. Eignarupptaka ....ccce0ceseeessseennnn Nonni h.f, gegn Fiskverkun Bessa B. Gíslasonar h.f. og gagnsök. Umsýsla .....0.0.0000000...0...... Erlingur B. Thoroddsen gegn Ragnari Halldóri Hall borgarfógeta f. h. þrotabús Sælgætisgerðarinnar Víkings h.f. Gjaldþrotaskipti. Forgangsröð kröfu .. Jón Oddsson gegn Ingólfínu Eggertsdóttur. Lög- mannsþóknun .......000000000sesss ss Ragnar Guðmundsson gegn Ruth Einarsdóttur Birgi Harðarsyni og Kristínu Kristjánsdóttur, Ómerking. Heimvísun ........0000000 0000... Orkuvirki h.f. gegn Lífeyrissjóði rafiðnaðarmanna. Orlofssjóðsiðgjald. Synjað lögtaks .......00.0..0... Sigurgeir Jónsson og Sjóvátryggingafélag Íslands h.f. gegn Sigurði Karlssyni. Bifreiðar. Skaðabóta- Mál ......000000eoe sens Ákæruvaldið gegn Antony Lee Bellere. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........200000 0000 e 0. e Flugleiðir h.f. gegn Radíóstofu Vilbergs og Þor- XVI Dómur Bls. 40 %o %A0o Ao Ao Ao Ao !%0 %0 !Ao 1%0 *0 ?%0 ?%0 ?%0 ?%0 ?%0 ?%0 1655 1664 1677 1679 1683 1698 1707 1714 1718 1730 1736 1740 1766 1775 1779 1785 XVIII Málaskrá 196. 197. 198. 199. 200. 201. 202. 203. 204. 206. 207. 208. 209. 210. steins. Flugfarmbréf ............0.000 0000... Gústav Sigvaldason gegn Jóhanni Má Jóhannssyni og Þóreyju Jónsdóttur fyrir eigin hönd og ófjárráða barna þeirra, Jóns Axels Jóhannssonar og Stellu Hrannar Jóhannsdóttur, og gagnsök, Ábúðarlög. Skaðabótamál .............000000.. 0... en. Ákæruvaldið gegn Kristjáni Erni Kristjánssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...............0000000... Ákæruvaldið gegn Guðbjörgu Lindu Kjærnested. Bifreiðar. Manndráp að gáleysi. Brot gegn umferð- arlögum .........20000020 00 sver Ákæruvaldið gegn Natan Þór Harðarsyni og Herði Gunnari Ingólfssyni. Ávana- og fíkniefni. Brot gegn lögum nr. 65/1974 ..............0.0.0 0 enn Ragnar Kristinsson og Eimskipafélag Íslands h.f. gegn Úlfari Guðmundssyni og gagnsakir. Vinnu- slys. Skaðabótamál. Vextir. Sératkvæði ........... Ákæruvaldið gegn Ólafi Kalmanni Hafsteinssyni. Þjófnaður. Hylming. Ávana- og fíkniefni. Brot gegn lögum nr. 65/1974. Bifreiðar. Brot gegn umferðar- lögum .......20020000 0000 Jón Oddsson gegn Ríkharði J. Björgvinssyni og Ríkharð J. Björgvinsson gegn Jóhannesi Svein- björnssyni og Jóni Oddssyni. Fasteignasala. Um- boð. Krafa um ógildingu kaupsamnings. Skaða- bætur .......20.02000 0000 00ee nn Time, Incorporated, gegn Frjálsu framtaki h.f. Vörumerki. Sératkvæði ..........20..00000....0.... Jóna Hjaltadóttir og Samvinnutryggingar g.t. gegn Agnari Eggert Jónssyni og Guðrúnu Unni Rafns- dóttur. Bifreiðar. Skaðabótamál ..........0.000... - Vonin h.f. gegn Birgi Guðmundssyni, Guðmundi R. Guðmundssyni, Halldóri Guðmundssyni og Ríkharði Mássyni sýslumanni. Kærumál. Frávísun. Leið- rétting ..........020000000 neee Ákæruvaldið gegn Kristjáni Aðalsteinssyni. Kæru- mál, Gæsluvarðhald ...............0000.0 0... 00... Ingibjörg Pálsdóttir gegn Trésmiðjunni h.f. Skulda- Mál 22.20.0000. 00 err Ríkisútvarpið gegn Hreiðari Jónssyni. Kærumál. Frávísunardómur úr gildi felldur. Heimvísun ...... Guðmundur B. Guðmundsson gegn Jóhanni P. Andersen. Fasteignakaup. Vísitölutryggð veðskuld. Sératkvæði ...........200200000 00... Ákæruvaldið gegn Níels Adolf Ársælssyni. Ákæra fyrir fiskveiðibrot. Réttarfar. Frávísun .......... Dómur 3%0 240 340 1 %1 1 %1 "Mi %1 %1 1 Mi Mi Mi %1 %1 Bls. 1787 1802 1807 1811 1818 1826 1847 1867 1894 1905 1913 1915 1918 1935 1938 1948 211. 212. 213. 214. 215. 216. 217. 218. 219. 220. 222. 223. 224. 225. 226. 227. 228. Málaskrá Ákæruvaldið gegn Tryggva Bjarna Kristjánssyni. Skjalafals. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ítnekun. Reynslulausn. Skilorð. Sératkvæði ........ Guðmundur Sigurðsson gegn Jóni Steinari Gunn- laugssyni. Tékkamál. Vextir ........0200000000.0.... Ragnheiður Stefánsdóttir gegn Bjarna Helgasyni og gagnsök. Hjón. Búskipti við skilnað, Sér- atkvæði ........0000000 00 ee Ríkisútvarpið gegn Svölu Hannesdóttur. Höfundar- lög. Leikstjórn á kvikmynd ........000000.00.....0.. Ákæruvaldið gegn Sigurbirni Bjarnasyni, Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun ........0.0..0... Ákæruvaldið gegn Sigurði Þór Sigurðssyni. Ávana- og fíkniefni. Brot gegn lögum nr. 65/1974 og 173. gr. a almennra hegningarlaga. Eignarupptaka. Sér- atkvæði ...........20000000.see nn Ákæruvaldið gegn Pétri Blöndal Gíslasyni. Ávana- og fíkniefni. Brot gegn lögum nr. 65/1974. Eignar- upptaka ......2200000000eeses ens Ákæruvaldið gegn Eggert Bjarna Armórssyni. Ávana- og fíkniefni. Brot gegn lögum nr. 65/1974 og 173. gr. a. almennra hegningarlaga. Eignarupp- taka ........00000.0000 sens r Valdís Bjarnadóttir gegn Arkitektastofunni s.f. Vinnusamningur. Kröfu um fæðingarorlof hafnað... Friðgeir S. Haraldsson og Oddur Jónsson gegn Ásgeiri Björnssyni. Hefð. Sératkvæði ............ . Ákæruvaldið gegn Steingrími Þórissyni, Umboðs- svik, Skjalafals. Skilorð .......0.2000000000 0... 0... Ákæruvaldið gegn Einari Geirdal Guðmundssyni. Skjalafals. Skilorð .......0.00200000000 0... Guðmundur Tómasson gegn Ólafi Róbert Ingi- bjartssyni og gagnsök. Skuldamál. Bílaleiga. Húf- trygging .........2.2000 00 0n sn Herjólfur h.f. gegn Eðvarð Jónssyni og gagnsök. Verksamningur. Sjómannalög. Sératkvæði ........ Þórður Þórðarson gegn Hafdísi Magnúsdóttur. Kærumál. Krafa um ógildingu hjúskapar. Frávís- unardómur staðfestur ..............02.0000.0.00.000... K gegn M. Hjón. Búskipti. Kaupmáli .............. Ragnhildur Helgadóttir vegna dánarbús Samúels Jónssonar gegn Hirti Kristjánssyni. Fasteignakaup. Afsláttur að tiltölu. Matsgerð. Sératkvæði ........ Ákæruvaldið gegn Pálmari Magnússyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ákæra ...........0.... Dómur %1 %1 '%1 %1 21 ?%1 *%1 21 341 “2 42 Aa Aa A2 9%2 %2 %A2 %.2 KIKX Bls. 1958 1963 1967 1974 1988 1997 2026 2035 2076 2088 2093 2099 2111 2130 2131 2148 2166 229. 230. 231. 232. 233. 254. 235. 2536. 231. 239. 240. 241. 242. 243. 244. 245. Málaskrá Vinnustofan Klöpp h.f. gegn Volta h.f. Fasteign. Hönnun. Gallar. Skaðabætur ...........00000...0.. Orlofsheimilasjóður múrara gegn sýsluvegasjóði Árnessýslu. Vegaskattur. Lögtak ................. Jón Ólafsson gegn sýsluvegasjóði Árnessýslu. Vega- skattur. Synjað um lögtak .........00..0.0...0..... Múrarafélag Reykjavíkur gegn sýsluvegasjóði Árnessýslu. Vegaskattur. Lögtak ................. Theódóra h.f. gegn Gústaf Þór Tryggvasyni hdl. f. h. Topcoat Ltd. og gagnsök, Lausafjárkaup. Samningar ...........2200..000.0.sss Verslunarfélag Austurlands S.V.F. gegn Garðari Rúnari Sigurgeirssyni vegna Borgarkjörs. Kæru- mál. Frávísunardómur staðfestur ................. Ákæruvaldið gegn Kristjáni Erni Kristjánssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........0000..0...00... Ákæruvaldið gegn Birgi Björnssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum ...........000000.s 0... Friðrik Friðriksson og Sigurður B. Karlsson gegn Guðmundi Rósmundssyni, Benedikt Guðmundssyni, Páli Guðmundssyni og Hólmsteini Guðmundssyni og gagnsök. Lausafjárkaup. Gallar. Skaðabætur .. - Gunnar H. Pálsson, Sigrún S. Pálsdóttir, Brynjólfur Ámundason, Guðrún Ámundadóttir, Sigmundur Ámundason og Ingimar Ámundason gegn Jóni Skaftasyni skiptaráðanda í Reykjavík. Kærumál. Erfðamál. Opinber skipti .......0.0000000..00........ Petra J. Aradóttir, Ragnheiður Aradóttir, Guðrún Aradóttir, Sjöfn Marta Haraldsdóttir og Eygló Haraldsdóttir gegn skiptaráðandanum í Reykjavík. Kærumál. Skipti. Mat lausafjármuna. Erfðafjár- skattur, Sératkvæði .......... 22.00.0000... Ágúst G. Breiðdal gegn Kristni Sigurðssyni. Vextir. Málskostnaður. Löghald ...........0.00....0...... Bílafell h.f. gegn Jóni Haraldssyni. Þóknun fyrir arkitektastörf, Sératkvæði ................0000.... Friðrik Þórðarson gegn Jóni Sigursteinssyni. Gagnaðflun .........00000.00 ss eens Sigurður Þorvaldsson og Hagtrygging h.f. gegn Guðmundi Jónassyni h.f. Bifreiðar. Skaðabóta- Mál ......00200 00 esssess sr Grima Guðmundsdóttir gegn Danielle Somerns Jóns- son og Ólafi Rafni Jónssyni. Aðför, Útburðargerð. Sératkvæði ............22000.00 0... ne. Ákæruvaldið gegn Kristjáni Aðalsteinssyni. Kæru- Dómur %2 1%2 %2 1%2 "2 "Aa %A2 %2 'A2 "Aa "A2 242 22 ?2 22 22 Bls 2174 2183 2187 2191 2194 2200 2202 2205 2211 2219 2225 2231 2237 2246 2247 2252 Málaskrá XXI Dómur Bls. mál. Gæsluvarðhald .............000000.. 0... 274, 2260 246. Ákæruvaldið gegn Gunnari Lunddal Friðrikssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...............000000... 274, 2264 II. NAFNASKRÁ. A, Einkamál. Adolf Smith se 684 Aðalgeir Sigurgeirsson ................2.00000 00. 1655 Agnar Eggert Jónsson ..................0 0000 1905 Almennar Tryggingar hf. ............00.000000 00... 316, 971 Alþýðubankinn h.f. .............020..00.. 0000... 1276 Andersen, Jóhann P. ..........0..0....0. enn 1938 Anna Aradóttir, dánarbú ...............0.0.000 000. 381 Anna Þorbjörg Kristjánsdóttir ................0.0.......0.0.. 1119 Ari Ísberg ............... 0000. 371, 1497 Arkitektastofan s.f. ................2..00.0 0. nn 2059 Arnalds, Laufey ...............2.020 00... n es 421 Arnþór Þórólfsson ...............200....0 sn 1297 Auðunn Leifsson ...............0..0. 00... 1538 Auður R. Torfadóttir .................000.... 00. 1652 Ásúst G. Breiðdal ..............0......000. 00 2231 Áki JÓNSSON .........02..00.0 0. 1310 Árni Jensson ..........200 0000. 1220 Ársæll Ársælsson sr 123 Ása Jóhannsdóttir ..........2.000.00.20 0000 421 Ásgeir Björnsson ................ 00. 2076 Ástvaldur Benediktsson ............20.20.0 000 1063 BJG. hf. ..........2000000 rss 1342 Baldur Baldursson ............2..20000 nes 1683 Baldvin K. Sveinbjörnsson, dánarbú ..........00000.00. 00... 1497 Benedikt Bogason ..........002000..sse sn 306 Benedikt Guðmundsson ............0.000... sess sn 2211 Benedikt Valgeirsson ............2.2... 0... se sr 691 Bergmann Einar ................00.00 0. sess 1497 Bergur Haraldsson ..............2.0000. 0. sr ss 1310 Birgir Guðmundsson ..............00% s.s sn 1913 Birgir Harðarson ..............0.0.0.. s.s 1766 Bilafell hf, ..............20.22 000. ner 2237 Bjarni Helgason ..............2... 000. sn ens 1967 Bjarni Jónsson ...........0000..ss nr 132 Bjarni Már Ragnarsson ............000.0 s.n 1308, 1309 Björgvin Sigurðsson hæstaréttarlögmaður .............. 260, 281 Björn Gíslason, dánarbú ............00.0.ee ss nr nr 421 Björn Pétursson £ Co. h.f. ........0000.00 0 ss 643 Nafnaskrá XKIIl Bls. Björn Thoroddsen ...........2.0...e...nns 2 Bogi Ingimarsson ........0...0000. sens ss 371, 1497 Bogi Nilsson, skiptaráðandi í Suður-Múlasýslu .............. 415 Borgarstjórinn í Reykjavík, f. h. borgarsjóðs ........ 44, 541, 787 Brauðgerð Kr. Jónssonar £ Co. ......0.000000 00. 834 Breiðdal, Ágúst G. .............0..000 00. 2231 Breiðfjörð, Guðbjörn ..........0..0..00.000 sense 1063 Briem, Jón G. ..........0000.0 sess 371 Brynjólfur Ámundason .............0000 00... .n 2219 Búnaðarbanki Íslands .............00000. 0... nn enn 43 Byggingarfélagið Ós h.f. ................022 000... 421 Byggingarnefnd fyrir íbúðir aldraðra á Hvammstanga ........ 403 Byggingarsjóður ríkisins .................22.0.0 0. 0... 1539 Bæjarútgerð Reykjavíkur ................00.0. 0. nn 1707 Böðvar Bragason, skiptaráðandi í Rangárvallasýslu .......... 701 Carl J. Eiríksson ............2.0...0...s ss 1277 Christiansen, Þórunn ............2000.00.s vesen 2 Dagbjört Halldórsdóttir ..................00.00...0 vn. 421 Danielle Somers Jónsson ............0000 000... 115, 1573, 2252 Daníel Ágústínusson ............00.0020 000... 1655 Dánarbú Baldvins K. Sveinbjörnssonar .............00.00..0.. 1497 Dánarbú Björns Gíslasonar .............00..00.. 0000. 421 Dánarbú Kristjáns Helgasonar ..............000...0000...000.. 318 Dánarbú Lúðvíks Karlssonar .............00000000 000... 316 Dánarbú Samúels Jónssonar .............000000.0 000... 2148 Dánarbú Stefáns Stefánssonar ............0000000.000 0. 233 Dánarbú Valdimars Þórðarsonar ............00.000000 0000... "S" Dánarbú Vigdisar Kristófersðdóttur ............0..000000..... 1538 Dánarbú Önnu Araðóttur ...........00000.00. 000 3g1 Diðrik Sigurðsson ..............000000. s.s 1497 Douglas Kintzinger ..............000.000..0e ss 546 Dómsmálaráðherra ...............0.0000.0.00 ss 621 Dómsmálaráðherra f. h. dómsmálaráðuneytisins ............ 1280 Dælubílar sf. ................20000 000... 1718 Eðvarð Jónsson ................2.0000.. 00 2111 Eggert Jónsson ................0..000sse err 1063 Eggert Ó. Sigurðsson .............0..0.0.0 rr 701 Egill Stefánsson ................2000000 00 1718 Eigandi Selja ....................0000 000 132 Eigandi Skarðs ...............00000. 020... 770 Eigendur Borga ............0.0......n0 rs 124 Eigendur Kothrauns ................0000 00... 0 nn 132 Eigendur Neðra Dals I og IT .................00.00000000.02.. 1538 Eimskipafélag Íslands h.f. ................0..0...000 0... 1826 Einar Bergmann ..........0....2..000 0. s ens 1497 Einar Flygenring ...,...,.. senn sernnnnnnsnsrsrnrrrrrir XXIV Nafnaskrá Bls. Einar Gunnar Bollason ...........0.0.0. 0... s ne 474 Einar Ingimundarson, bæjarfógeti í Garðakaupstað .......... 963 Einar Jónasson .........0.2000 00. 0 rs 1226 Einar Mathiesen ..............00..0 00 .e nn 1 Einar Sigurðsson ............2.0.000 0. 1497 Eiríkur Pálsson ............0.0000 0... 1055 Elínbiðrg Eggertsdóttir .................0000200 0... 1229 Enni h.f, ..........0000. ss 254 Erla Bjarnadóttir .................0.00.0 nes 1653 Erlingur B. Thoroddsen .............2000 0... 0 enn 1751 Erlingur Magnússon .............0000 een sss 898 Erna Mathiassen ..............0000. 0. snð ns 1 Eygló Haraldsdóttir ................0000..0n sn 2225 Eveló Ólöf Haraldsdóttir ...............0.000000000. 0... 3s1 Ferðamiðstöðin hf. ..............00.00.0 000. n en 673 Ferðaskrifstofan Útsýn ..............00.0.00.0 000... 0... 1071 Félag vörubílaeigenda ..............0000000 0... nn... 1327 Félagsmálaráðherra ............2000.0 000. 1226, 1655 FH víðeóleigan ............2.02.20 0000 snen rr 412 Filmverkuurkantoor De DAM BV. ........02000 000... 00... 1447 Fiskmiðlun Suðurnesja h.f. ...........000000 0... 0. 0... 392 Fiskverkun Bessa B. Gíslasonar ...........0000.00. 00... 1740 Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs 145, 474, 495. 509, 523, 574, oe 621, 661, 898, 906, 1280, 1655 Flugleiðir h.f. ............002.0.. 00. en sr 1787 Flygenring, Einar ...............000000 0. ses. 97 Flygenring, Sigurður „...........0.0200000 00. ens ee 97 Forseti bæjarstjórnar Akraness f. h. bæjarstjórnarinnar ...... 1655 Framkvæmdasjóður Íslands ...............00.0 0000... n 000... 1497 Framkvæmdastofnun ríkisins .............0000000. 0. .0.0..0.. 371 Friðoeir S. Haraldsson ..............00.00 0. sn sn 2076 Friðrik Ásmundsson ..........000.000 000 260 Friðrik Friðriksson ..........2..2000.. 000. sen. 2211 Friðrik Þórðarson ...........00000. 00... nn 2246 Friálst Framtak h/f ...............220..0 0. senn 1894 G.T. húsgögn ..........20002000 0. nn gt1 Garðar Rúnar Sigurgeirgson ............00000.00 0... 0... 2200 Geir Viðar Vilhjálmsson ...............20. 0. sn en... 127 Gísli Gestsson ..........2000. 000. 1071 Gialdheimtan í Reykjavík .............2..0.0 0000... 371, 1497 Grétar Haraldsson .................2.20. 00... 371, 1497 Gríma Guðmundsdóttir .............000000 0000... 115, 2252 Guðbergur Davíð Davíðsson ................0000.0 00... . 0... 451 Guðbiðörn Breiðfjörð ................2..20000 0 nn 1063 Guðjón Jóhannsson .............000. 00 sn 635 Guðjón Ómar Hauksson „...,....0.00000 0000 573 Nafnaskrá XKV Bls. Guðmundur B. Guðmundsson ......0.0000000 nennir... 1938 Guðmundur Davíðsson ........0.000ns nn 1277 Guðmundur Einarsson ......0.0e00ne esne 1508 Guðmundur Halldórsson ........0000000 000... 124 Guðmundur Jónsson ......00000n0 ene 371, 1497 Guðmundur R. Guðmundsson .......2.0200 neðra 1913 Guðmundur Rósmundsson ........00000 00 sn sr 2211 Guðmundur Sigurðsson .........0022 0. enn 1963 Guðmundur Tómasson ........00000 000 2099 Guðni Hans Bjarnason .........000000.0 en tn erna 1277 Guðni Pálsson ........ecen.cne nr 281 Guðni Þórðarson .......0.0.s0 ns 549 Guðný Indriðadóttir ...........002..00. 0000 nn unnur 451 Guðný Jónsdóttir ...........00.000 00 nn er nr nn 127 Guðný Valtýsdóttir ............000022000n en rðr. 224 Guðríður Friðriksdóttir ...............2020.0 000 nn nn... 316 Guðrún Aradóttir ............00000.00 000... 381, 2225 Guðrún Auðunsdóttir .........2.000000 00 senn 1538 Guðrún Ámundadóttir .............000000.. 00 2219 Guðrún Geinsdóttir ............0.200.0 000... 1538 Guðrún Unnur Rafnsdóttir ...........000000 00 srun nn nn. 1905 Gunnar Alfreðsson ........ecssses ner 923, 936 Gunnar H. Pálsson .......0200ee.eer nes 2219 Gunnar Ólafsson ér Co. hf. .........000000 0000 nn 1179 Gunnar Sigurðsson ........0000000n0rnrr rr 1156 Gunnar Sæmundsson .......02000000 nr nn. 1497 Gunnar Viðar Geirsson .......0.0000.en senn 971 Gunnlaugur Eggertsson .........200000 0000 nn nr. 1063 Gunnlaugur Traustason .......00000000 00 ennr nn 971 Gústaf Þór Tryggvason héraðsdómslögmaður ................ 2194 Gústav Sigvaldason .........020000.. sess ss 1802 Gylfi Pálmason ........0000000 00 sens rn 1063 Hafdís Magnúsdóttir ...........00200000.eeensnrrnn 2130 Hafdís Sigurgeirsdóttir ...........0000000.00.eneeeen rr. 861, 1654 Hafnarbíð hf. ..........200000nn se 1447 Hafnarstjórinn í Reykjavík .........00000000 00 nn. nr... 1664 Hafsteinn Auðunsson ............e0see ns 1538 Hafsteinn Baldvinsson, hæstaréttarlögmaður ............0... 523 Hafsteinn Hjaltason ...........000000 0000 nn ss nn enn 1652 Hagtrygging h.f. ...........00.0.00000.. 887, 1036, 1423, 1730, 2247 Halldór Guðmundsson ........0.00e00 nes sess 1913 Halldór Júlíusson ........00000esssesssns 1 Halldór Sigurgeirsson, fulltrúi yfirborgarfógetans ............ 1677 Hallgrímur B. Geirsson .........0000000s eeen 371 Hanna Guðmundsdóttir ...........0200.0000 00. nn 421 Harpa hf. .......0..20022.eeeeeeeerensn enn 1497 KKVI Nafnaskrá Bls. Haukur Leósson ..........00000 0000. 371, 1497, 1605 Haukur Magnússon ...............00000... 000. 1677 Hákon Árnason, hæstaréttarlögmaður ................0..... 643 Hákon M. Magnússon ..............200.00..0. 000 906 Hálfdán Auðunsson .............0000000. 000. 1538 Háskólabíó ...............00...0000000 se 412 Heimir Ágústsson .................000.... 1063 Heimir Jensson ...............000000 00. 1220 Hekla h.f. .............0....0000. 000. 1458 Helgi Heiðar Georgsson ........,.......000.0.0 0 923 Helgi Jónsson ................0.000 0000. n rn 247 Helgi Steinar Karlsson ................).0000. 00. 85 Herbert Ólason ............020.20.000 0 43 Herdís Tryggvadóttir ................00.0.0... 0... 1508 Herjólfur h.f, ..................... 2000 2111 Higgins, Louis H. ....................... 0... 145 Hildibrandur Bjarmason ................0....00. 000 132 Hildigunnur Gunnarsdóttir .............0..0.0.00..0.000000 000. 44 Hilmar Fr. Guðjónsson .............0....200 0... 421 Hilmir Vilhjálmsson ................... 0... 621 Hjálmar Pálmason .................000. 0. 1063 Hiöðrtur Kristjánsson ...................00000.. 0. 2148 Hiðrtur Torfason ...........0..000000 00 371, 1497 Hlöðver Aðalsteinsson ...............0...0.0.0.0... 000 1707 Hólmsteinn Guðmundsson ...............000.... 0 2211 Hótel Hekla ..................00.000.0 00. 1458 Hrafnhildur Helgadóttir ................0...0.00.0000. 00 316 Hraundal. Ægir Ómar ...............0.00000.0 0 „202. 1399 Hreiðar Jónsson ................000.0000.. 00 1935 Hrenosnefnd Grímsneshrepps .............0....0. 00. 85 Hrönn Ágústsdóttir .............0..0..0.000..... 0. 865 Hrönn Leifsdóttir ...................00.0.000..0 00. 1538 Hugsanlegir rétthafar að fasteigninni Einarsnesi 28 .......... 104 Huxley Ólafsson .................00 0. 1497 Húsbyggingasjóður Framsóknarfélaganna í Reykjavík ........ 1458 Húsnæðisstofnun ríkisins .................0....0000000.00 0. 1559 Höfn hf. ................. 1374 Hörður Ólafsson .........0.0.....0.00 0 1653 Iðnaðarbanki Íslands h.f. ...................0..0000000.000. 1497 Ingibjörg Eggertsdóttir ..................0.0.0..0.0... 701 Ingibjörg Pálsdóttir ..................0.0.00... 000. 1918 Ingigerður Anna Auðunsðóttir ...............00.00...0..000... 1538 Ingimar Ámundason .........0.00.20.00.0.. 0 2219 Ingólfína Eggertsdóttir ..........................000. 1754 Ingólfur Guðbrandsson ......,10,., 0000 sn 1071 Nafnaskrá XXVII Bls. Ingólfur Guðnason ..........000.00r nr nn 2... 403 Ingólfur Ingvarsson ........0.0eeneernenner ner 1538 Ingólfur Sveinsson ........0.000..sssnssnnrr nr 1063 Ingvar Björnsson, héraðsdómslögmaður ............2022.0.... 474 Innheimtumaður ríkisins í Garðakaupstað .............. g7t, 1002 Ísberg, Ari .........000000 en. ennn err 371, 1497 Ísleifur Haraldsson ............e..e.ssven rr 1129 Jakob Ágústsson ........00.0000.0..n enn 1063 Jarðeignadeild Landbúnaðarráðuneytisins ............00..0..- 180 Jensína Sigurgeirsdóttir ............0..0000000 000. n 0... 887 John W. Sewell .........00000.0 00 nn 1220 Jóhann Kristjánsson ...........000%20. 0. snes sn 316 Jóhann Már Jóhannsson ..........0000. 000. enn 1802 Jóhann P. Andersen .............eeeesses ss 1938 Jóhannes Arason ........00..sssss nr 673 Jóhannes Pálsson .........000e00.en nn 1683 Jóhannes Sveinbjörnsson .........002200 0. nes n enn 1867 Jón Axel Jóhannsson .......0.000000 000 n nes 1802 Jón Bjarnason .......00.00000 00 ess 132 Jón Bjarnason .......0..0000.00n enn 2 Jón E. Jakobsson ........00ssnsesn 69 Jón G. Briem ........00.0s0s sr 371 Jón Guðmundsson .........000... 00 ss 1063 Jón Gunnar Zoéga, héraðsdómslögmaður ................ 495, 573 Jón Haraldsson ..........0.sss sess 2237 Jón Ingólfsson ........02000.0nnee nr 371, 1497 Jón Konráðsson ......20..0.eceesnen sr 851, 861, 1654 Jón Kristinn Höskuldsson ..........000..0. 0... en en... 1730 Jón Magnússon .........00000000 00 ss nn nn 371, 1497 Jón Oddsson .......0..000.seð rr 1754, 1867 Jón Ólafsson ..............e sess 2187 Jón Ólafsson ..........000.. nn 403 Jón Ólafsson, hæstaréttarlögmaður ..........0000.0. 0000... 509 Jón S. Ögmundsson ..........eeeeesresse rr 574 Jón Sigursteinsson ........0.00.0000 00 2246 Jón Sigvaldason ........000.00000. vs sver 1469 Jón Skaftason, skiptaráðandi í Reykjavík .............. 1653, 2219 Jón Steinar Gunnlaugsson ........0000000 00 err senn... 1963 Jón Vilhjálmsson ..........0000000 000. sn 240, 247 Jóna Hjaltadóttir .............020000.0.0 neee 1905 Jónas Gústafsson, borgarfógeti ...............00.0..... 69, 371, 1497 Jónatan Jakobsson ........00s.essess nr 1538 Jónína Jónsdóttir ...........2000000nss rns 421. Júdódeild Ármanns ............0.e.e.eeeer ser 921 Jökull hf. .......00.0200000 00 enn gt1 KXVIN Nafnaskrá Bls. K. J. Steingrímsson sf. ...............0..020.. 00. 1110 Katrín Ingólfsdóttir ................00000...00.0.0 0. 1307, 1308 Katrín Valentinusdóttir ..............0.00.0.0..0...0. 0 63 Kintzinger, Douglas ...............000.....000 0 546 Kjartan Einarsson ................000.. 000... 1307, 1308 Kjartan Jónsson ...............2.0..0.0..n nn 421 Kjartan Reynir Ólafsson, hæstaréttarlögmaður .............. 549 Knattspyrnufélagið Fram .....................0..0 00. 546 Konráð Óskar Auðunsson ..................0.0... 0. 1538 Kothraun, eigendur ...................000.....0 0 132 Kristinn Sigurðsson .................0..0..00.0 0 2231 Kristinn Sigurjónsson .............00..0.0. 000 371 Kristinn Sveinsson ..................00000 0. 635 Kristín Kristjánsdóttir ..............0.0.0.0.000.000. 0... 1766 Kristjana Kristófersdóttir .................0.0..00000000 1538 Kristján Helgason, dánarbú ................0.0.....000000000. 316 Kristján Pétursson ..................00000. 0... 1276 Landbúnaðarráðherra ...............00.00..00. 381, 1055, 1063 Landeigendafélag Laxár og Mývatns ................0.0..... 1196 Landssamband vörubifreiðastjóra ..............0...0.00.0000... 1327 Landsbanki Íslands ............00..0.0..000000... 371, 1276, 1497 Laufey Arnalds ............0....0..000. 0 421 Laugarásbíó „..............0.0.0..00.0 00 412 Lára Leifsdóttir ..............00.0.0.0.0.0 0. 1538 Lífeyrissjóður rafiðnaðarmanna .................000..000... 1775 Lifeyrissióður starfsmanna ríkisins .................... 371, 1497 Lífeyrissjóður Verkfræðingafélags Íslands .................. 306 Lífeyrissjóður verslunarmanna ...............0.0.000.0000 00. 1559 Loftur Hilmar Jónsson ..............0.0..0..000. 0. 921 Louis H. Higgins ...................0....0...000. 0 145 Lúðvík Karlsson, dánarbú ....................000..000000 316 Magnús Eiríksson ...............0.0000.0000 0. 421 Magnús Fr. Árnason ................00.000000 0. 371, 1399, 1497 Magnús Leópoldsson ..............22.000.0 00. 523 Magnús Magnússon .....................0..0 00 1423 Magnús Óskar Ólafsson ...............0.00..... 1142 Magnús Þorleifsson ................0....0.00 0. 977, 1002 Marc Aurel ................0.0.0000.. 0000 643 Margrét Magnúsdóttir .............0.......0.00.0 0... 923, 936 María Ástmarsðóttir ......................0.. 0 104 María Magnúsdóttir ..............0......0.00..... 0 1220 Mathiassen, Erna ...............2.00.000..0 000 1 Málmtækni sf. ..............000.000 0000 661 Múrarafélag Reykjavíkur ................0000.000 000... 2191 Neðri Dalur I og II, eigendur .............0000000.. 0... 1538 Nafnaskrá KXIX Bls. Nonni hf. ..........220000.0 0. sess 1740 Norðurverk h.f. ..........02...0000 00. 1342 Oddur Jónsson ..........00000. 000 ns 2076 Olíufélagið Skeljungur h.f. ............22..00000 0... enn. 1497 Olsen, Valdimar ..........e..eesessss ss 495 Orkustofnun ........2..0.0000000 ves nss 661 Orkuvirki h.f. ............2.2000.0 eens 1775 Orlofsheimilasjóður múrara .............00.00 0000... 2183 Ólafur Axelsson ..............0sses enn 371 Ólafur Baldursson ........20000.. 0... nn 2, 1653 Ólafur Björnsson ...........0000 0... sn 421 Ólafur Gíslason ............0...ses senn 392 Ólafur Helgi Auðunsson .............0..0.. 0. sun 1538 Ólafur Hjaltalín Torfason ........0..0..000... 0. 132 Ólafur Lárusson ..........00.00.. 0... enn 779 Ólafur Rafn Jónsson ........0.00000000 00. 115, 1573, 2252 Ólafur Róbert Ingibjartsson .............00..00. 000... 2099 Ólafur Þórhallsson ..............0..000n eðr 1063 Óli Matthías Einarsson .............2.00.00.. ne. 97 Ólöf Magnúsdóttir ..................0...0 ða 691 Ómar Egilsson ..............0...0. nn 63 Ómar Haffjörð Harðarson ..............0...00000 nn. 963 Ósgerði sf. ..........0...000 00. 180 Páll Arnar Georgsson .........0200000. esne 936 Páll Arnór Pálsson, hæstaréttarlögmaður .............. 1447, 1599 Páll Breiðdal Samúelsson ...........0000...0 0... 963 Páll Guðmundsson ............20.0...ss senn 221 Páll Magnússon ................seeee ss 1196 Perlus Cruises Company Ltd. ..........0...000. 0000 0000... 549 Petra J, Aradóttir .„...........2...0.000 0... 381, 2225 Pétur Gunnlaugsson .........0..0.0ee ner 1309 Pétur Ingólfsson ................02.0...e ss 1599 Pétur Valdimarsson ..............0.000.. sn ns 1497 Póst- og símamálastofnunin ..............0.0..00....0.. 1276, 1287 Radíóstofa Vilbergs og Þorsteins .............0..0.000. 0... 1787 Rafmagnsveitur ríkisins ............000.000...e. ss 1276 Ragnar Guðmundsson ............00.00 0... nn 1766 Ragnar Halldór Hall, borgarfógeti ............0.00.000....0.. 1751 Ragnar Halldór Hall, skiptaráðandi í Reykjavík .... 233, 1288, 1293 Ragnar Kristinsson ..........0.0.....sess 1826 Ragnheiður Aradóttir ............20.0.0000. 0... nn. 381, 2225 Ragnheiður Stefánsdóttir ...................0200000. 00... 0... 1967 Ragnhildur Helgadóttir ..............2..00..00 00. venus 2148 Ragnhildur Þórólfsdóttir ...............00..... 00... 415 Rannsóknarstofnun fiskiðnaðarins ................200....0.0.. 574 KKK Nafnaskrá Bls. Rannveig Þórðardóttir ...............00.000 00... senn 3 Reinhold Kristjánsson ..........002000000 00... 371, 1497 Rithöfundasamband Íslands .............0... 00... vn... 381 Ríkharður J. Björgvinsson ........0200000 0... .e ve 1867 Ríkharður Másson, sýslumaður ........00.0.00000.0.. 0... 1913 Ríkissaksóknari f. h. ríkissjóðs ........ 474, 495, 509, 523, 898, 906 Ríkissjóður Íslands 523, 574, 621, 661, 898, 906, 1036, 1055, 1063, sr 1280, 1655 Rikisútvarpið ............000.000 00... 1935, 1974 Ruth Einarsdóttir ................2.200000 00... 1766 Rúnar Hartmannsson ............00000 2... nn nn 1683 SARL. ELGI ............2.02000ee nes 1599 Saltsalan h.f. ............0000000..ee nn 1327 Samúel Jónsson, dánarbú ..........2200000 0. 0n nv nn. 2148 Samvinnutryggingar gt. ..........020000 0000... 451, 1036, 1905 Sauðárkrókskaupstaður ..............020.000. e.s enn. TO Sel, eigandi ...............0..0.0 s.s nn 132 Sewell, John W. .........000000 0000 seen 1220 Sigmundur Ámundason ..........0....0. ss ss sn 2219 Sigriður Sigurðarðóttir ..............0..00.0... 0... 233 Sigríður Skúladóttir .................0.20200 00... sn 691 Sigrún Jóhannsdóttir .............2.2.0200 000. 0 nn 316 Sigrún Jónsdóttir .............0...00..0.. enn 89 Sigrún S. Pálsdóttir .............2...0.00.. en. enn. 2219 Sigurbjörn Björnsson .............2000 000... 865 Sigurbjörn Eiríksson ............00000.0.er0 nr 509 Sigurður B. Karlsson ............202..0000 0... 2211 Sigurður Flygenring .............2000. 000. 00nn nn 97 Sigurður H. Guðjónsson ...........000...0n nn 311 Sigurður Karlsson ..........202000000 0 enn 1779 Sigurður Ó. Jónsson ........0.0.0.0.. nn 1591 Sigurður Stefánsson ...........2.00.0 0. sn 233 Sigurður Vilhjálmsson ...........000000 000. sn 621 Sigurður Þorvaldsson ............20..0... sn 2247 Sigurður Örn Hjálmtýsson .............%....n nn 1 Sigurgeir Jónatansson ............002.0 0000... ne... 851, 1654 Sigurgeir Jónsson .............000.. 0. sen 1779 Sigurjón Ari Sigurjónsson ...........2.20.00 0... s.s 1288 Sigurjón H. Sigurjónsson .............0.20000 0... ess. 1683 Sjávarútvegsráðherra .............00000000.. 0. 574 Sjólastöðin hf. ...............2.00%00 00... en... 1129, 1142, 1156 Sjóvátryggingafélag Íslands hf. ...........00.00..0.0.0.00. 1310, 1779 Sjöfn Marta Haraldsdóttir .................200... 00... 381, 2225 Skarð, eigandi ...........20.0.000. sr 710 Skarðshreppur ........20000s.s sess 770 Nafnaskrá XXKI Bls. Skeifan hf. ...........2.00...0 0. ens 971 Skiptaráðandinn í Reykjavík .............0.00.0...0..0.. 381, 2225 Smith, Adolf ...........2..0.... 0. 684 Smith, Svanhvít ..............2.02.0 0... sen 634 Snævar Ívarsson ..........22.0000... rss 834 Somers, Danielle Jónsson ..........000.0. 0. 0ðð 0... 115, 1573, 2252 Sólveig Kristjánsdóttir .................220...0 0... san 316 Sparisjóður vélstjóra ..........0...0.0.2.000 0... 371, 1497 Stefán Benkovic Mikaelsson .............2.0. 0... 00 3s1 Stefán Einar Stefánsson ...........0..000. 0... nn 233 Stefán Jóhannsson ...........000.000. ss ss 89 Stefán Stefánsson, dánarbú ...........000000 00... 0 ns 233 Stefán Steinar Benediktsson ..............0...n en 1063 Stefán Þorvaldsson ..... se 1 Steinar Vilhjálmsson .............000... ss 621 Stella Hrönn Jóhannsdóttir ...............2020000. 0... 1802 Steypustöðin h.f. ................0200. 0000. senn 1469 Stjórn Rörsteypunnar h.f. .............002.0000 00. nn 421 Strætisvagnar Reykjavíkur ................0000.0 0... 0... öd1 Sun House A/S Ltd. ............2.0.. 0... n nn 260, 281 Svala Hannesdóttir .................20...0 neee 1974 Svanhvít Smith ............00.000. ns se ss 684 Svanþór Þorbjörnsson ............2.00... ess 240 Svava Þórðardóttir ................0.....s ns 621 Sveinbjörn Árnason h.f, ............0.00..0.0... 1374 Sveinn Daníelsson .................ss enn 1063 Sveinn Finnsson ...........2....ssn sess 1497 Sverrir hf. ............20.0.00. ess 254 Sýsluvegasjóður Árnessýslu ...........000.0.0000.. 2183, 2187, 2191 Theódóra hf. ...............2..00...sn ss 2194 Thoroddsen, Björn .................0000 0... 2 Thoroddsen, Erlingur B. ................. 0000... nn 1751 Time, Incorporated ................... 0... 1894 Tollstjórinn í Reykjavík ...............220...0. 0... s.n 1664 Topcoat Ltd, ..............000.. enn 2194 Tómas Zoðga ..........20.0..00 ns 1497, 1605 Trésmiðjan h.f. ................0.2... 00... 1918 Tryggingastofnun ríkisins ...............0..0.0 000... 224 Tryggvi Eggertsson ............200.0 00... 1063 Utanríkisráðherra f. h. ríkissjóðs ..............20000..0.... 145 Úlfar Guðmundsson ..........0...000.0 0. 1826 Úlfar Natanaelsson ........2.........0.0 000. 123 Útvegsbanki Íslands ...............0.0.0.0000.. 00... 371, 1497 Valdimar Auðunsson .................. nn 1538 Valdimar Olsen ...............eeeees ss 495 XXXII Nafnaskrá is. Valdimar Þórðarson, dánarbú .........0.0000 0000... 0... 781 Valdís Bjarnadóttir .........00000000.. sn senn 2059 Valur Vilhjálmsson ......2.0000000 ss sess 1293 Veðdeild Landsbanki Íslands ................0... 0... nn... 1559 Vegagerð ríkisins ..........02000.0.0.0nn eð senn... 1538 Veiðifélag Miðfirðinga ..........0..00000.000 0... 1055, 1063 Verðlagsstofnun ........0000000nnesssnssnns rr 541 Verslunarfélag Austurlands S.V.F. .......0000000 0000... 0... 2200 Verslunin Viktoría ......0.....eeeeecvenssen 1599 Vestmannaeyjakaupstaður ...........000000 000... 0... 1179 Vélsmiðjan Logi h.f. .........000000 ne sessa 1276 Vigdís Kristófersdóttir, dánarbú ..........00000 000... 0. 0... 1538 Vinnustofan Klöpp hf. ......2000000esnesenn sr... 2174 Volti hf. .......20000e sess sess... 2174 Vonin hf. ........0.00e..esesssss sr 1913 Vörubílstjórafélagið Þróttur .......0000000000 00. enn... 1327 Vörubílstjórafélag Suður-Þingeyjarsýslu ............000000... 1342 Zoéga, Jón Gunnar héraðsdómslögmaður .............2... 495, 573 Zoðga, Tómas .......00000000 000 1497, 1605 Þorgeir Gunnlaugsson ........0.000eesens nr 1730 Þorkell Valdimarsson ........22.e0eeseseeenr 3, 781 Þorsteinn Sigurðsson ........0000000 00 nn 1653 Þorvaldur Björnsson ........2000000 00 esne 1055 Þorvaldur Lúðvíksson .........20.000000 00 0n nn... 311 Þorvarður Júlíusson .......0...ee.creeerseen ns 1055 Þóranna Hafdís Þórólfsdóttir .............02000000...... 0... 415 Þórarinn Árnason .......0.cceesessss sr 371, 1497 Þórður Þórðarson ........000.cesseee ns 2130 Þórey Jónsdóttir ..........0002000.000 00 0nen nn 1802 Þórey Ólafsdóttir .............000000.. 000. nr 421 Þóroddur Skaftason .......0.20000000e ene... 1220 Þóroddur Stefánsson ........2000000000nvn 412 Þórunn Christiansen .......200..00000e0sn srun... 2 Þrotabú Þryms hf. ........2000000 0000 eeen. 1288, 1293 Þrotabú Sælgætisgerðarinnar Víkings hf. ..............2... 1751 Þrymur h.f.,, þrotabú .......02000000 0000 ns sr 1288, 1293 Ægir Ómar Hraundal ...............eeeeeeennn rn 1399 Ævar Lúðvíksson .......200eeseesseesss 887 Ölgerðin Egill Skallagrímsson h.f. .........0.0.000. 00... 1497 Örn Gíslason .........0.0..0.0 1063 Örn S. Agnarsson ...........0eses rss 1591 B. Opinber mál. Aðalsteinn Hallgrímsson .........020000000 esne ns nn 135 Andrés Magnússon ........000000000 00 ss 1021 Nafnaskrá XKXKIII Bls. Anton Ófeigur Antonsson ........00..00.00 ens 1350 Antony Lee Bellere ..........0000000 000. 1785 Ágúst Símonarson .........eseeeneð ett 173 Bellere, Antony Lee ......0000000000e snar 1785 Birgir Björnsson ........00.0000000.0en enn 2205 Björg Benjamínsdóttir ..........000.00000 00. nn 582 Blöndal, Pétur Gíslason ......200000. 00 nn senn. 1034, 2026 Bóas Dagbjartur Bergsteinsson ..........0000000 000... 1031 Clausen, Herluf Benny Gruber .......000000 000. ee nn... 442 Daníel Halldórsson ........0..e.0eeeessenessss 3 Daniel Pétursson .........00eec.eee sess 188 Eggert Bjarni Arnórsson ......00000000000 sn... 1644, 2035 Eggert Gunnþór Gunnarsson ........0000000 00 nn nn... 1021 Egill Ragnars Guðjohnsen ........0000000 0. nes senn... 947 Einar Geirdal Guðmundsson ......00000000senssrs 2093 Eiríkur Örn Stefánsson .........ceeessss ss 667 Erla Bollaðóttir ..........e.eeeeessssssenssnn rr 1092 Erna Geirlaug Mathiesen „.......0..000000 00 sese scn... 1212 Freer, Lee Reynir .......00000000esssssssss sans 1572 Friðbergur Leósson ..... sess 140 Geirdal, Einar Guðmundsson ......00000000. 000... 2093 Gestur Guðjón Sigurbjörnsson .....cc0000000.. 0... 1234 Gránz, Karvel .......... ss „10 Grétar Magnússon ....00..0eeeeeesessssssssss 1044 Guðbjörg Linda Kjærnested .........2.0000000. 0... a... 1811 Guðjohnsen, Egill Ragnars ......0000000000. 0000 sn... 947 Guðmundur Elmar Vestmann Guðmundsson ........0.0..0.00. 1390 Guðmundur Þór Guðmundsson .......00000000 0000... 0... 1467 Guðmundur Sigurðsson .......2.0000000ven nn 558 Gunnar Lunddal Friðriksson .......0000000.00 000... 0... 2264 Gunnar Þór Geinsson ......000000000 eens 564 Gylfi Kristinn Sigurðsson .......00000.ensnen en. 1021 Hallgrimur Ingi Hallgrímsson .........000.0000 000... 0... 1608 Hallgrímur Thorsteinsson ........0000000.0 nes 1576 Haukdal, Kristinn Snæfeld Styrmisson ...........00000...... 304 Helga Gísladóttir .............0.00...s ens 1257 Herluf Benny Gruber Clausen ........0020200 00. 0... 0. 0... 442 Hörður Gunnar Ingólfsson .......0..000.000. 00... 1818 Hörður Sigurjón Mýrdal Þórðarson .........000000 00... ..0..0... 1021 Irmgard Steindórsson .........00.00.00e.eeeee ns. „7 Jóhann Þór Bjarnason ........000000000 nn nun 698 Jóhannes Ólafsson ........0.0....snse sn 109 Jón Helgi Bjarnason .........00000000 ne nes 1581 Jón Haukur Ólafsson ...........ee.cer sess s Jón Sigurðsson ........00.s..see err 1714 SKI Nafnaskrá Bis. Jónas Kristjánsson .............202000 0... vsnn sen se 56 Júlíus Einarsson ..........00...sseesnssnss ss 1698 Kalmann, Ólafur Hafsteinsson so se 1847 Karvel Gránz ........00.0.... sn . 10 Kjærnested, Guðbjörg Linda ........ vn. ve sr 1811 Kolbeinn Gauti Árnason ...... se en 972 Kristbjörn Árnason ..........0.0000e ene 1679 Kristinn Snæfeld Haukdal Styrmisson .......0.0.0000000.0.... 304 Kristján Aðalsteinsson ...................0... sn... 1915, 2260 Kristján Gunnar Hálfdánarson .............0...e..v en... 124 Kristján Örn Kristjánsson ..........00.0000 000... 1807, 2202 Lárus Guðmundur Valdimarsson ...........0.....esnv 680 Lárus Svavarsson .........0....eseeesnssns ss 1232 Lee Reynir Freer ............00... 0. sess s.s 1572 Lunddal, Gunnar Friðriksson ........0..2000..0e.seven 2261 Mathiesen, Erna Geirlaug .......0.....00...0..v.e ss 1212 Matthías Garðarsson ................eevneeesss 1318 Már Kjartansson ...............2.0......ss er 1464 Mýrdal, Hörður Sigurjón Þórðarson ..........0000.0........ 1021 Natan Þór Harðarson ...............eeeöneseesse 1813 Níels Adolf Ársælsson ..........2.00000..0. 0 1948 Ottó Sigurðsson ..........00000... 0... 168, 170 Ólafur Kalmann Hafsteinsson ............0.00000.00. 1847 Öli Guðmundur Jónsson .............eeneensens 406 Pálmar Magnússon .........0....0..eesssses 2166 Pétur Gíslason Blöndal ............0000. 00... e.s nn 1034, 2026 Ragnheiður Valgarðsdóttir .................0.0.0..00.0 00... 1048 Regína Stefnisdóttir .............0..0000..0.0evne 1322 Rikharður Örn Jónsson ........000000.00n ner 466 Ríkissaksóknari ................2.00.000..0...ve sv 1644 Sigrún Jóna Eyjólfsdóttir ...............0000.. 00. 1736 Sigurbjörn Bjarnason ................0..ð 00. esv 1988 Sigurbjörn Matthíasson ..............00.eeese ss 74 Sigurður Jónsson ...........0.0..0.vsees 1245 Sigurður Magnússon ..............0.0....v.. "1 Sigurður Þór Sigurðsson ............0.......vnv ss 106 Sigurður Ingi Svavarsson ..............eesenes 1074 Sigurður Þór Sveinsson ..............0..0.v s.s 1997 Sigurgeir Gunnarsson .............00..0..e ens 654 Símon Wiium ................0.0.0eessss sr 1578 Snæbjörn Björnsson ...........0000...nenss 825 Snæfeld, Kristinn Haukdal Styrmisson ........0.000000..0... 304 Steingrímur Þórisson ...........0..0.000nsss ss 2088 Thorsteinsson, Hallgrímur .........00.0.000 0 se 1576 Trausti Tómasson ...................ssens 1096 Nafnaskrá KXKV Bls Tryggvi Bjarni Kristjánsson ..........000.000 00 sn... 1958 Úlfar Þormóðsson ..........0...esses ss 1568 Vestmann, Guðmundur Elmar Guðmundsson ............2.... 1390 Wiium, Símon ......000000000 00 ess 1578 Yfirsakadómarinn í Reykjavík ..........020000000 000. 0... 1644 Þorsteinn Geirsson ..........00000s0 sn ss 188 Örn Sigfússon ............00.00..0r ss 1168 II. SKRÁ um lög og reglugerðir, samþykktir o. fl., sem vitnað er til í LIV. bindi hæstaréttardóma. 1281, Jónsbók. Kaupabálkur. 14. kap. — 1099. 20. kap. — 688, 689. Mannhelgisbálkur, 13. kap. — 1414, 1843. 1792, 14. september. Tilskipun um aðför eftir dómum, er leggja fyrir fyllingar- eða synjunareið. — 1205. 1849, 20, júní. Tilskipun um veiði á Íslandi. — 1066. 1878, nr. 3, 12. apríl. Lög um skipti á dánarbúum og félagsbúum o. fl. lög. — 1229, 2223. VII. kafli — 2219. 4. gr. — 2223. 10. gr. — 238. 12. gr. — 1230. 15. gr. — 705, 2228. 16. gr. — 2228. 32. gr. — 2229. 35. gr. — 705, 712, 2229. 40. gr. — 2229. 41. gr. — 2229. 46. gr. — 12. 47. gr, — TOT, 712. 59. gr. — TOT. Tl. gr. — 2219. 82. gr. — 1753. 83. gr. — 1753. 84. gr. — 1230, 1751, 1753. 85. gr. — 1753. 1885, nr. 29, 16. desember. Lög um lögtak og fjárnám án undanfarins dóms eða sáttar. — 177, 1778. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KXXVII 1. gr. — 1777. 7. gr. — 1018. 15. gr. — 695, 1563. 1886, nr. 5, 19. febrúar. Lög um friðun á lati. — 1058, 1066. 1887, nr. 18, 4. nóvember. Lög um veð. 3. gr. — 1563. 1887, nr. 19, 4. nóvember. Lög um aðför. 4. gr. — 1575. T. gr. — 2254, 2256. 12. gr. — 2253, 2259, 2260. 41. gr. — 1574, 1887, nr. 25, 10. nóvember. Lög um vegi. — 1555. 1891,nr. 3, 13. mars. Lög um að fá útmældar lóðir í kaupstöðum og löggiltum kauptúnum o. fl. — 1193. 2. gr. — 1193. 1895,nr. 19, 2. október. Lög um stefnu til æðri dóms í skiptamálum. — 1289, 1294. 1. gr. — 1289, 1293. 1903,nr. 42, 18. nóvember. Lög um verslanaskrá, firmu og prókúru- umboð. 9. gr. — 556, 1461. 10. gr. — 1459, 1460, 1462. 16. gr. — 1461, 18. gr. — 1461. 28. gr. — 556. 33. gr. — 1461. 1905, nr. 14, 20. október. Lög um fyrningu skulda og annarra kröfu- réttinda. — 1471, 1491, 1492, 1495. 1. gr. — 679. 3. gr. — 465, 673, 679, 1286, 1491, 1495. 4. gr. — 1471, 1491, 1495. 5. gr. — 673, 679, 1495. 11. gr. — 402, 679. 1905,nr. 46, 10. nóvember. Lög um hefð. — 2085. 2. gr. — 105, 2077, 2078, 2085, 2087. 3. gr. — 105, 2086. 6. gr. — 105, 2077. 1917,nr. 61, 14. nóvember. Lög um framkvæmd eignarnáms, — 1187, 1191, XKKXKVIII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. f1. 1917,nr. 75, 14. nóvember. Lög um útmælingar lóða í kaupstöðum, löggiltum kauptúnum o. fl. 2. gr. — 1179, 1183, 1188, 1191, 1192, 1193, 1194. 1919,nr. 41, 28. nóvember. Lög um landamerki o. fl. — 134. 1921,nr. 30, 27. júní. Lög um erfðafjárskatt. — 2223, 2228, 2229. 11. gr. — 2228. 12. gr. — 2225, 2228, 2229. 1921,nr. 77, 27. júní. Lög um hlutafélög. 32. gr. — 430. 38. gr. — 437. 1922,nr. 39, 19. júní. Lög um lausafjárkaump. — 1470, 1471, 1490, 1599, 1604, 1607. 1. gr. — 1603. 5. gr. — 1763, 1930. 14. gr. — 1607. 27. gr. — 1603. 28. gr. — 646. 38. gr. — 2195. 42. gr. — 1696, 2150, 2151, 2165, 2217. 43. gr. — 1469, 1490, 1496. 47. gr. — 1696. 52. gr. — 1490, 1603, 1696, 2217. 54. gr. — 1469, 1470, 1471, 1490, 1491, 1495. 1923,nr. 15, 20. júní. Vatnalög. 3. gr. — 775. 1923,nr. 20, 20. júní. Um fjármál hjóna. — 1973, 2133. 18. gr. — 1968, 1971, 1972, 1973. 23. gr. — 238, 239. 29. gr. — 2147. 30. gr. — 2143. 38. gr. — 2135. 49. gr. — 1973. 1924,nr. 8, 4. júní, Lög um heimild fyrir bæjarstjórnir og hrepps- nefndir til að takmarka eða banna hundahald í kaupstöðum og kauptúnum. — 1321, 1326. 1. gr. — 1325. 1924,nr. 61, 12. september, Reglugerð um hundahald í Reykjavík. — 1326. 1928,nr. 30, ?. maí. Lög um þinglýsing skjala og aflýsing. 3. gr. — 1388. 4. gr. — 1386, 1388. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KKKIK 1929,nr. 25, 14. júní. Lög um gjaldþrotaskipti. 5. gr. — 1229. 1930,nr. 2, 7. janúar. Lögreglusamþykkt fyrir Reykjavík. 65. gr. — 1320, 1321, 1324, 1326. 97. gr. — 1320, 1324, 1326. 1932,nr. 61, 23. júní, Lög um laæ- og silungsveiði. — 1058, 1066. 13. gr. — 1066. 14. gr. — 1066. 1933,nr. 84, 19. júní. Lög um varnir gegn óréttmætum verslunar- háttum. 9. gr. — 1460, 1462, 1897, 1899, 1902. 1933,nr. 93, 19. júní. Víæillög. 1. gr. — 1772, 1773. 38. gr. — 2235. 41. gr. — 279, 302. 1933,nr. 94, 19. júní. Lög um tékka. 1. gr. — 1966. 29. gr. — 1966. 32. gr. — 1965, 1966. 36. gr. — 279, 302. 40. gr. — 1966. 1936,nr. 7, 1. febrúar. Lög um samningsgerð, umboð og ógilda lög- gerninga. — 2144. III. kafli — 2143, 2144, 2145. 10. gr. — 1892. 11. gr. — 1892. 30. gr. — 1889. 1890, 2142, 2145. 31. gr. — 556, 2147. 32. gr. — 89, 1454, 1889, 1890, 2142, 2147. 40. gr. — 2143, 2144, 2145. 1936, nr. 85, 23. júní. Lög um meðferð einkamála. í héraði. — 1141, 1155, 1167, 1508, 1510. VIII. kafli — 1225. XVII. kafli — 1766, 1937. 1966, 1967. XIX. kafli — 1225, 1226. 5. gr. — 575. 36. gr. — 1380, 2152. 41. gr. — 279, 302. 45. gr. — 357, 802, 1059, 1067, 1068, 1984. 46. gr. — 182. 47. gr. — 1892, 49. gr. — 278, 279, 301, 302. 66. gr. — 68. XL Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 67. gr. — 1059, 1936, 1937, 1949. 69. gr. — 1125, 1936, 1937. T1. gr. — 1017, 1018, 1020. 88. gr. — 68, 1018, 2163, 2200, 2201. 89. gr. — 1575, 2254, 2255, 2258. 92. gr. — 2256, 2258, 2259. 95. gr. — 98, 412, 414, 415. 96. gr. — 98. 105. gr. — 2163. 108. gr. — 1229. 113. gr. — 1018, 1020, 1194, 2147, 2201. 118. gr. — 105, 556, 889, 1279, 1291, 1295, 1507, 1753, 1772, 1937, 2201. 120. gr. — 2246. 127. gr. — 2085. 139. gr. — 1882, 2163. 140. gr. — 1882, 2163, 2164. 153. gr. — 1303, 2033. 158. gr. — 1303. 165. gr. — 1205. 167. gr. — 1205. 175. gr. — 1195. 178. gr. — 55, 1331, 1868, 1939, 2129. 183. gr. — 547, 548. 185. gr. — 1935. 188. gr. — 2235. 190. gr. — 542, 546, 922, 1071. 191. gr. — 173. 193. gr. — "720, 1459. 194. gr. — 105, 1575, 2254, 2256. 195. gr. — 1036, 1037, 1041, 1043, 1914. 207. gr. — 1937. 213. gr. — 1211, 215. gr. — 1211, 220. gr. — 105, 2077, 2078. 223. gr. — 1507, 1914. 1938,nr. 80, 11. júní. Lög um stéttarfélög og vinnudeilur. 1. gr. — 1776. 1940,nr. 19, 12. febrúar. Almenn hegningarlög. XIV. kafli — 1029. XKVI. kafli — 1024, 1580, 1787. XKVII. kafli — 1787. 2. gr. — 131, 213, 219, 483, 503, 517, 531, 698, 1048, 1168, 1820, 1848, 2034. 5. gr. — 669, 672, 1170, 1178, 1272, 1274, 2000, 2003, 2023, 2028, 10. 20. 22. 42. 49. 50. 37. ðt. 59. 60. 69. 70. 11. 12. 74. 75. 76. 78. 8 á 106. 108. 123. 125. 138. 139. 143. 148. 155. 164. 173. 194. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XLI 2034, 2057. gr. — 1320, 1324, 1326. gr. — 1099, 1608, 1610, 1612, 1643, 2057. gr. — 121, 2036, 2056, 2057. gr. — 1581, 1583, 1820, 1959, 1962. gr. — 11, 42, 672, 700, 1049, 1053, 1739, 1825, 2024, 2034, 2036. gr. — 1739, 1825, 2024, 2034, 2036. gr. — 131, 179, 189, 220, 221, 222, 472, 473, 660, 1029, 1091, 1411, 1680, 1682, 2089, 2094. a gr. — 125, 131, 1023, 1030, 1110, 2090, 2093. gr. — 655. gr. — 125, 131, 655, 660, 1820, 1848, 1959, 1962. gr. — 1570, 2004, 2025, 2039. gr. — 450, 672, 1049, 1178, 1258, 1274, 1275, 1825, 2000, 2034, 2036, 2057, 2098. gr. — 11, 84, 109, 566, 572, 833, 976, 1095, 1350, 1372, 1576, 1577, 1996. er. — 1035, 1865, 1959. gr. — 141, 144, 620, 1235, 1244. gr. — 583, 620, 1235. gr. — 11, 42, 583, 620, 1029, 1047, 1178, 1235, 1244, 1275, 1610, 1739, 1825, 2024, 2034, 2057. gr. — 11, 41, 62, 75, 84, 109, 121, 125, 131, 444, 660, 672, 681, 683, 962, 1023, 1029, 1047, 1053, 1097, 1178, 1212, 1244, 1258, 1275, 1350, 1372, 1610, 1643, 1820, 1849, 1865, 1959, 1962, 1988, 1996, 2024, 2034, 2057, 2092, 2094. gr. — 11, 42, 121, 698, 1049, 1053, 1258, 1275, 1820, 1825, 1849, 1865, 2034, 2057, 2166. gr. — 41, 188, 219, 450, 1358. gr. — 11, 188, 220, 444, 451, 1358. gr. — 1645. gr. — 58, 59, 60, 62. gr. — 1414. gr. — 1569, 1570. gr. — 62, 1022, 1024, 1025, 1029. gr. — 1074, 1075. gr. — 1959. gr. — 62, 482, 502, 503, 516, 517, 130, 531. gr. — 109, 112, 119, 305, 660, 1352, 1353, 1365, 1372, 1820, 1850, 1852, 1853, 1855, 1859, 1863, 1939, 1960, 1962. 2091, 2092, 2094. gr. — 583, 585, 620. a gr. — 2000, 2003, 2023, 2039, 2056, 2057. gr. — 1608, 1610, 1612, 1643. XLII 195. 202. 210. 211. 215. 217. 218. 220. 231. 232. 243. 244. 245. 247. 248. 249. 250. 254. ' 255. 257. 259. 261. 264. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. gr. — 901, 910. gr. — 1608, 1643. gr. — 1569, 1570. gr. — 502, 517, 531, 583, 585, 620, 1236, 1244, 1608, 1610, 1612, 1643. gr. — 1392, 1398, 1812. gr. — 124, 126, 131, 1243. gr. — 174, 466, 467, 471, 1608, 1610, 1612, 1643. gr. — 1608, 1610, 1612, 1643. gr. — 1414, gr. — "16, gr. — 1024. gr. — 109, 111, 119, 121, 305, 443, 445, 449, 1022, 1024, 1025, 1028, 1045, 1233, 1236, 1244, 1582, 1608, 1610, 1612, 1643, 1848, 1850, 1851, 1853, 1854, 1855, 1863. gr. — 443, 445, 449. gr. — 1679, 1680, 1682, 1851. gr. — 121, 1099, 1100, 1109, 1326, 1352, 1353, 1354, 1363, 1368, 1372, 1851. gr. — 2091, 2092. gr. — 443, 654, 655, 656, 660. gr. — 1848, gr. — 109, 1350. gr. — 1852, 1859. gr. — 1045. gr. — 1099, 1100, 1109. gr. — 1413. 1941,nr. 30, 27. júní. Lög um fjarskipti. 2. gr. — 1022, 1026, 1029. 27. gr. — 1022, 1026, 1029. 1941,nr. 112, 9. október. Lög um lax- og silungsveiði. — 1066. 1942,nr. 61, 4. júlí. Lög um málflytjendur. 2. gr. — 1763. 5. gr. — 423. 7. gr. — 1763. 8. gr. — 1763. 1943,nr. 86, 16, desember. Lög um ákvörðun leigumála og söluverð lóða og landa Reykjavíkurkaupstaðar. — 1188. 1. gr. — 1671, 1674. 2. gr. — 1674, 5. gr. — 1665, 1671, 1674, 1676. 1944,nr, 33, 17. júní. Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. 40. gr. — 2186, 2192. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XLIII 65. gr. — 9, 172, 1033, 1466, 1580, 1787, 1917, 2204, 2263. 67. gr. — 1058, 1060, 1061, 1067, 1069, 1070, 1547, 1554, 2184, 2191, 2265. 72. gr. — 1568, 1569. 76. gr. — 1661, 78. gr. — 2193. 1947,nr. 34, 22. apríl. Vegalög. IV. kafli — 1539. 24. gr. — 1539. 1947,nr. 87, 5. júmí. Lög um afstöðu foreldra til óskilgetinna barna. 3. gr. — 416, 419, 420, 1281, 1287. 194?,nr. 95, 5. júní, Lög um lögræði. 5. gr. — 365, 366, 369, 370, 1585, 1586, 1591. 6. gr. — 369, 370. T. gr. — 1586. 12. gr. — 365, 367, 370. 13. gr. — 1591. 15. gr. — 365, 370, 1586, 1591. 27. gr. — 624. 30. gr. — 624. 32. gr. — 624. 33. gr. — 624. 36. gr. — 624. 39. gr. — 1563. 1947,nr, 110, 19. september. Auglýsing um inngöngu Íslands í Bernarsambandið. Fylgiskjal 1. 4. gr. — 414. 14. gr. — 414. 1948,nr. 44, 5. apríl. Lög um vísindalega vernd fiskimiða landgrunns- ins. — 1950. 1949,nr. 18, 22. mars. Lög um kyrrsetningu og lögbann. III. kafli — 545. 18. gr. — 1386. 20. gr. — 857, 863. 26. gr. — 545. 1949,nr. 57. 25, maí. Lög um nauðungaruppboð. — 1563, 1566. 1. gr. — 695. 4. gr. — 1507. 6. gr. — 1503. 8. gr. — 379. 13. gr. — 2224. 14. gr. — 1503. 22. gr. — 1503, 1504. XLIV Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 27. gr. — "0. 29. gr. — 1504. 32. gr. — "70. 33. gr. — 1606. 34. gr. — 1388. 1951,nr. 110, 19. desember. Lög um lagagildi varnarsamnings milli Íslands og Bandaríkjanna og um réttarstöðu liðs Bandaríkij- anna og eignir þess. — 164. 1. gr. — 146, 165, 166. 12. gr. — 146, 163, 164, 165, 166, 167, 1039. 1953,nr. ?, 8. febrúar. Lög um hundahald og varmir gegn sullaveiki. — 1321, 1326. 1. gr. — 1321, 1324, 1326. 1. gr. — 1320, 1323, 1324, 1326. 1953,nr. 23, 27. apríl, Lög um leigubifreiðar í kaupstöðum. — 1329, 1330, 1343, 1344. 1954,nr. 20, 8. mars. Lög um vátryggingarsamninga. — 323, 359. 6. gr. — 353, 356, 357, 359, 361. 7. gr. — 353, 356. 18. gr. — 323, 326, 350, 356, 363. 20. gr. — 326. 25. gr. — 1039, 1040, 1043. 45. gr. — 356. 51. gr. — 356. ö4. gr. — 351, 355, 357, 358. ot. gr. — 357. 1954,nr. 38, í4. april. Lög um réttindi og skyldur starfsmanna ríkis- ins. — 579. 1. gr. — 574, 575, 577, 578, 581. 17. gr. — 489. 20. gr. — 574, 575, 576, 577, 578, 579, 580, 581. 1955,nr. 22, 3. maí. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19, 12. febrúar 1940. — 1682. 4. gr. — 125, 131, 189, 220, 221, 222, 472, 473, 660, 1023, 1029, 1030, 1411, 1679, 2089, 2090, 2093, 2094. 6. gr. — 655. T. gr. — 655, 660, 1848, 1959, 1962. 1955,nr. 25, ?. maí. Lög um breyting á lögum nr. 23, 16. febrúar 1958 um leigubifreiðar í kaupstöðum. — 1329, 1343. 1956,nr. 57, 10. apríl. Lög um prentrétt. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XLV — 1570. 3. gr. — 1569. 10. gr. — 1569. 15. gr. — 62, 1569. 22. gr. — 56, 57, 60, 62, 63. 29. gr. — 1570. 30. gr. — 1569. 1957,nr. 24, 23. apríl. Lög um breyting á lögum mr. 25/1955 um breyt- ing á lögum nr. 23/1953 um leigubifreiðar í kaupstöðum. — 1329, 1343. 1957,nr. 40, 29. maí. Lög um leigubifreiðar í kaupstöðum og kaup- túnum (sbr. breytingar, nr. 52/1965). — 1329, 1330, 1343, 1344. 1957, nr. 53, 5. júní. Lög um lax- og silungsveiði. 15. gr. — 1055, 1057, 1058. 1958, nr. 16, 9. april, Lög um rétt verkafólks til uppsagnarfrests frá störfum og um réilt þess og fastra starfsmanna til launa vegna sjúkdóms- og slysaforfalla. — 640, 641, 642. 4. gr. — 641. 5. gr. — 636, 641, 642. 7. gr. — 643. 1960, nr. 10, 22. mars. Lög um söluskatt. 13. gr. — 2201. 16. gr. — 1016, 1019. 21. gr. — 1016, 1018, 1019, 1020. 25. gr. — 994, 1016. 1960,nr. 22, 10. maí. Lög um heimild handa ríkisstjórninna til að selja Vestmannaeyjakaupstað land allt í Vestmannaeyjum, sem nú er í eigu tíkisins, og um eignarnámsheimild á lóðar- og erfðafesturéttindum. — 1179, 1184, 1186. 1. gr. — 1186, 1187. 2. gr. — 1189, 1190, 1191, 1194. 1960,nr. 30, 25. maí. Lög um skipan innflutnings- og gjaldeyris- mála o. fl. 8. gr. — 1749. 1960, nr. 95, 81. maí. Reglugerð um sölu og útflutning á vörum. — 1149. 1960,nr. 4, 11. júní. Lög um tollvörugeymslur o. fl. 15. gr. — 1022. 1960,nr. 54, 14. júní. Lög um verðlagsmál. 3. gr. — 1717. 1960,nr. 58, 28. júní. Lög um bann við okri, dráttarvegti o. fl. 5. gr. — 306, 307, 1457, 1600, 1846. XLVI Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 7. gr. — 89, 92, 1454, 1889, 1890, 1892, 2142, 214". 1961,nr, 11, 14, janúar. Byggingarsam þykkt fyrir Garðahrepp. — 1491. 1961,nr. 10, 29. mars. Lög um Seðlabanka Íslands. 13. gr. — 306, 1457, 1600, 1846. 1961,nr. 36, 29. mars. Ábúðarlög. 9. gr. — 1803, 1805. 1961,nr. 58, 29. mars. Sveitarstjórnarlög. 1. gr. — 1661. 29. gr. — 1661, 1662, 1663. 1961,nr. 102, 28. desember. Lög um heimild fyrir ríkisstjórnina til að staðfesta fyrir Íslands hönd Parísarsamþykktina um vernd eignarréttinda á sviði iðnaðar. 6. gr. — 1897, 1901. 8. gr. — 1462. 10. gr. — 1897, 1899. 1962,nr. 8, 14. mars. Erfðalög. II. kafli — 711. 1. gr. — 416, 419, 420. 10. gr. — 105. 11. gr. 105, 14. gr. — 703, 705, 712. 15. gr. — 234, 703. 23. gr. — 583, 585, 621. 38. gr. — 390, 391. 58 59 . gr. — 416. . gr. — "05. 1962,nr. 69, 28. apríl. Lög um tekjustofna sveitarfélaga. 6. gr. — 86. 1963,nr. 28, 29. apríl. Lög um fasteignamat og fasteignaskráningu. — 1672. 1. gr. — 1672. 1963,nr. 29, 29. apríl. Lög um Láfeyrissjóð starfsmanna ríkisins. 3. gr. — 571, 579. 1963,nr. 30, 29. apríl. Lyfsölulög. 47. gr. — 1255. 1963,nr., 66, 31. desember. Siglingalög. 3. gr. — 1386. 216. gr. — 402, 935, 946, 1713, 2129. 232. gr. — 400, 402. 239. gr. — 560. 1963,nr. 67, 81. desember, Sjómannalög. — 1707, 1708. II. kafli — 933, 945. 2. gr. — 1131. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XLVII 3. gr. — 1131, 1138, 1141, 5. gr. — 401. 9. gr. — 2127. 11. gr. — 1711, 2126, 2128. 12. gr. — 2126. 13. gr. — 400, 401, 1144, 1152, 1157, 1164, 2125, 2126, 2128. 14. gr. — 2126. 18. gr. — 1140, 1154, 1166, 1710, 2127. 33. gr. — 400, 1140, 1154, 1166. 34. gr. — 1143, 1144, 1155, 1157, 1164, 1167. 1963, nr. 71, 30. desember. Vegalög. X. kafli — 1539. 59. gr. — 1539, 1542, 1547, 1549, 1551, 1555, 1557. 63. gr. — 1545, 1555, 1963,nr. 245, 31. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignaskatt. 83. gr. — 997, 1001. 1964,nr. 19, 21. maí. Skipulagslög. 10. gr. — 794, 803. 11. gr. — 794, 823. 12. gr. — 794, 803. 13. gr. — 803. 19. gr. — 788, 794, 25. gr. — 788, 794. 29. gr. — 788, 794, 824, 34. gr. — "794. 1964,nr. 34, 21. maí. Lög wm loftferðir. — 1789, 1799, 1800, 1801. 36. gr. — 361. 82. gr. — 332. 114. gr. — 1799, 115. gr. — 1799. 118. gr. — 1789, 1798, 1799, 1801. 120. gr. — 1789, 1798, 1800. 111, gr. — 324. 1964,nr. 51, 10. júní, Lög um tekjustofna sveitarfélaga. 6. gr. — 86. 1965,nr. 19, 10. maí. Lög um Húsnæðismálastofnun ríkisins. — 1559. 1965,nr. 52, 18. maí. Lög um breyting á lögum nr. 40 frá 29. maí 1957 um leigubifreiðar í kaupstöðum og kauptúnum. — 1329, 1343. 1965,nr. 60, 20. maí. Lög um Laxárvirkjun. — 1200. 1965, nr, IV. 64, 21. maí. Lög wm rannsóknir í þágu atvinnuveganna. kafli — 581. XLVIN Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1965,mr, 71, 22. mdí. Lög um breyting á lögum nr. 58, 28. júní 1960 um bann við okri, dráttarvesti o. fl. 1. gr. — 1600. 1965,nr. 97, 22. desember. Lög um breyting á lögum nr. 19, 10. maí 1965, um Húsnæðismálastofnun ríkisins. — 1559, 1565. 1966,nr. 1, 31. janúar. Lög um leigubifreiðar. — 1329, 1330, 1343, 1344. 1966,nr. 71, 6. maí. Lög um verðtryggingu fjárskuldbindinga. — 1665. 1966,nr, 83, 15. ágúst. Lög wm skipulag á fólksflutningum með bifreiðum. — 1334. 1966,nr. 217, 25. október. Reglugerð um gerð skipulagsáætlana. 8. gr. — 803. 10. gr. — 803. 1967,nr. 22, 22. apríl. Lög wm breyting á lögum nr. 1, 31. janúar 1966, um leigubifreiðar. — 1329, 1343. 1967,nr, 78, 28. apríl. Reglugerð um íbúðabyggingar ríkisins og Reykjavíkurborgar. — 1559, 1564, 1565, 1566. 1967, nr. 75, 19. desember. Lög wm breyting á lögræði nr. 95, 5. júní 194. — 703. 1968,nr. 8, 8. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 19, 10. maí 1965, um Húsnæðismálastofnun ríkisins. — 1559, 1567. 1968, nr. 122, 23. apríl. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 78/1967 um íbúðabyggingar ríkisins og Reykjavíkurborgar. — 1559, 1564, 1565, 1566. 1. gr. — 1562. 1968,nr. 40, 23. apríl. Umferðarlög. — 140, 1255, 1853. 2. gr. — 140, 144, 1329, 1331, 1343, 1344, 1962, 1995. 17. gr. — 1392, 1398. 25. gr. — 72, 73, 75, 80, 84, 140, 142, 144, 408, 410, 566, 567, 572, 682, 826, 827, 878, 886, 949, 950, 961, 973, 1045, 1093, 1212, 1213, 1246, 1247, 1256, 1576, 1577, 1820, 1852. 1853, 1860, 1960, 1962, 1988, 1989, 1995, 2166, 2167, 2206. 27. gr. — 826, 827, 972, 1045, 1852, 1860, 1960, 1962, 1989, 1994. 35. gr. — 2166, 2167. 37. gr. — 949, 950, 962, 1212, 1213, 1392, 1812, 1989, 1995. 38. gr. — 682, 1852, 1860. 41. 45. 46. 47. 49. 67. 70. 74. 78. sl. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XLIX gr. — 1212, 1213, 1989, 1995. gr. — 1316, 1317, 1731, 1734, 1735, 1909, 1911. gr. — 1310, 1316, 1317, 1735. gr. — 1734, 1735, 1906, 1909, 1910, 1911. gr. — 887, 888, 893, 895, 1039, 1040, 1317, 1735, 1910, 1911. gr. — 4, 572, 892, 893, 896, 1040, 1311, 1316, 1392, 1734, 1812, 1906, 1909, 1911. „gr. — 3, 4, 136, 139, 565, 566, 572, 1311, 1316, 1468, 1812. gr. — 146, 163, 165, 893, 1424, 1428, 1443, 1444. . gr. — 887, 892, 893, 1039, 1042, 1311, 1909. . gr. — 146, 163, 165, 166, 1039, 1311, 1424, 1428, 1443, 1444, 1909. gr. — 893, 894, 1039, 1443, 1909. gr. — 893, 894, 1039, 1311, 1424, 1428, 1444, 1909. gr. — 462, 463, 464. gr. — 3, 4, 72, 73, 75, 76, 80, 84, 136, 139, 140, 142, 144, 408, 566, 567, 572, 682, 826, 827, 878, 386, 949, 950, 962, 973, 976, 1093, 1095, 1212, 1213, 1219, 1246, 1247, 1256, 1392, 1398, 1577, 1812, 1852, 1853, 1860, 1960, 1962, 1988, 1989, 1996, 2166, 2167, 2206. gr. — 5, 74, 75, 76, 84, 141, 142, 409, 411, 567, 681, 682, 683, 826, 827, 950, 973, 1093, 1212, 1213, 1219, 1220, 1247, 1257, 1391, 1392, 1467, 1468, 1576, 1577, 1812, 1853, 1866, 1989, 1996, 2168, 2206, 2210. 1968, nr. 47, 2. maí. Lög um vörumerki. — 1462, 1463, 1897, 1898. 1. gr. — 1895. 3. gr. — 1899. 4. gr. — 1459, 1462, 1895, 1898. 6. gr. — 1462, 1897, 1898, 1902. 7. gr. — 1462. 10. gr. — 1898. 14. gr. — 1462, 1898, 37. gr. — 1895. 1968,nr. 51, 2. maí. Lög um bókhald. — 981, 983, 996, 999, 1007, 1009, 1019. 2. gr. — 1000. 4. gr. — 1000, 1019. 5. gr. — 1018. 7. gr. — 1018. 1968,nr. 85, 31. desember. Lög um eiturefni og hættuleg efni. — 1255. 2. gr. — 1255. 1969, nr. 1, 2. janúar. Reglugerð um tilkynningar og skráningu vöru- merkja o. fl. d L Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fi. 3. gr. — 1458, 1459, 1462. 1969,nr. 52, 19. maí. Þjóðminjalög. IV. kafli — 821. 35. gr. — 788, 795. 1969, nr. 59, 28. maí. Um tollheimtu og tolleftirlit. — 443, 1022. 6. gr. — 220, 60. gr. — 188, 192, 213, 214, 215, 216, 217, 218, 444, 445, 450, 698, 1024. 61. gr. — 188, 192, 213, 214, 215, 216, 217, 218, 444, 445, 450, 1024. 66. gr. — 1021, 1025, 1026, 1028, 1029. 69. gr. — 192, 213. 70. gr. — 192, 213, 214, 215, 449, 450. TL. gr. — 188, 192, 213, 214, 215, 216, 217, 218. 72. gr. — 192, 221. 75. gr. — 213, 214, 216, 217, 218. 1969,nr. 82, 2. júlí. Áfengislög. — 74, 565, 681, 1245, 2166, 2205. 18. gr. — 1699, 1706. 21. gr. — 1096, 1100, 1101, 1102, 1414. 24. gr. — 13, 76, 80, 84, 406, 408, 409, 410, 411, 567, 572, 682, 683, 826, 827, STT, 886, 1247, 1576, 1852, 1860, 2167, 2168, 2206, 2210. 33. gr. — 73, 76, 80, 84, 406, 408, 567, 572, 682, 698, 826, 827, 877, 886, 1096, 1100, 1109, 1247, 1706, 1852, 1860, 1869, 2167, 2206. 34. gr. — 698. 1969,nr. 301, 10. desember, Reglugerð um fasteignamat og fasteigna- skráningu. — 1672. 1970,nr. 23, 16. apríl. Vegalög. 59. gr. — 1549, 1551. 1970,nr. 30, 12. maí. Lög um Húsnæðismálastofnun ríkisins. — 1559, 1560, 1564, 1566. 26. gr. — 1564, 1565, 1567. 33. gr. — 1567. 1970, nr. 86, 9. maí. Lög um leigubifreiðar. — 1329, 1334, 1343, 1348. 5. gr. — 1329, 1330, 1331, 1333, 1334, 1337, 1338, 1342, 1343, 1344. 6. gr. — 1343, 1347. 10. gr. — 1333. 1970,nr. 52, 12. maí. Lög um eftirlit með skipum. — 1693. 21. gr. — 1696. 1970, nr. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. LI 58, 12. maí. Lög um skráningu skipa. 5. gr. — 1387. 1970, nr. 76, 25. júní. Lög um lax- og silungsveiði. — 1058. 14. 15. 19. 1970, nr. IV. 22. 1970, nr. gr. — 1068, 1069, 1070. gr. — 1055, 1057, 1058, 1060. gr. — 1061, 1068, 1069, 1070. 169, 21. ágúst. Reglugerð um söluskatt. kafli — 981, 983, 1007, 1009, 1019. gr. — 987, 1011, 1019. 24h, 3. nóvember. Reglugerð um hámarksfjölda leigubifreiða til vöruflutninga á félagssvæði Vörubílstjórafélagsins Þróttar. — 1331. 1970, nr. 106, 22. desember. Lög um sölu á íbúðum, sem byggðar eru af framkvæmdanefnd byggingaráætlunar í Reykjavík eða til útrýmingar heilsuspillandi húsnæði. — 1559, 1560, 1566. 1971, nr. 6. 14. 15. 52. ö7T. 58. 1971, nr. 36. 31. 38. 40. 41. 42. 43. 47. 48. ðð. 1971,nr, 67, 20. apríl. Lög um almannatryggingar. gr. — 230. gr. — 228, 230. gr. — 225, 228, 230. gr. — 225, 229, 230, 231. gr. — 225. gr. — 229, 230. 68, 15. júní. Lög um tekjuskatt og eignaskatt. gr. — 979, 997, 1004, gr. — 977, 986, 996, 997, 998, 999, 1000, 1017. gr. — 996, 997. gr. — 999. gr. — 999, 1000. gr. — 985, 1000, 1005, 1019. gr. — 1002. gr. — 996, 999, 1001. gr. — 993, 994, 1015, 1016. gr. — 997. 242, 3. desember. Reglugerð um hámarksfjölda leigubifreiða til vöruflutninga á félagssvæði Félags vörubílaeigenda í Hafn- arfirði. — 1329, 1331, 1337. 3. gr. — 1333, 1334, 1339, 1340. 1971, nr. 3. 7. 13. 1971,nr. 87, 24. desember. Lög um orlof. gr. — 2074, gr. — 1138. gr. — 2074. 264, 31. desember. Reglugerð um raforkuvirki. LIL Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. — 2150. 1978,nr. 7, 23. mars. Lög um breyting á lögum nr. 68, 15. júní 1971 um tekjuskatt og eignaskatt. 16. gr. — 985, 1000. 18. gr. — 1015. 1978,nr. 8, 22. mars. Lög um tekjustofna sveitarfélaga. — 87. 3. gr. — 87. 5. gr. — 86, 87, 88. 24. gr. — 994, 1016. 1978,nr. 41, 24. maí. Lög um breyting á lögum nr. 19/1964 skipu- lagslögum. — "794. 1972, nr, 50, 26. maí. Lög um breyting á lögum nr. 90/1921 um erfða- fjárskatt. — 2228, 2230. 6. gr. — 2225, 2228, 2229. 1972, nr. 60, 29. maí. Lög um stofnun og slit hjúskapar. II. kafli — 2133. 25. gr. — 2131, 2133, 2145. 27. gr. — 1971, 1972. 28. gr. — 2145, 31. gr. — 2133. 32. gr. — 2133. 39. gr. — 2133. 54. gr. — 89, 92. 57. gr. — 1968, 1972, 1973, 1974. 73. gr. — 2133. 1978,nr. 71, 31. maí. Lög um breyting á lögum um ferðamál. 18. gr. — 993. 1978,nr. 78, 29. maí. Höfundalög. 1. gr. — 1073, 1897, 1899, 1901. 2. gr. — 414. 3. gr. — 414, 1897, 1899. 8. gr. — 414. 27. gr. — 414, 1984. 41. gr. — 1975, 1982, 1983, 1984, 1986. 51. gr. — 414. 54. gr. — 414. 56. gr. — 414. 63. gr. — 1975. 1978, nr. 204, 20. júlí. Reglugerð um vinnuaðstæður og öryggisútbún- að á vinnustöðum. — 1722. 4. gr. — 1721. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. LIII gr. — 1721, 1728. gr. — 1728. gr. — 1721, 1728. gr. — 1721, 1728. „ gr. — 1721, 1728. „gr. — 1721, 1728. 1972,nr., 21h, 28. júlí, Reglugerð um takmörkun leigubifreiða Í Reykjavík og ráðstöfun atvinnuleyfa. — 1334. 1978,nr. 91, 20. mars. Reglugerð um fyrirtæki, er starfa að loft- flutningum. 1. gr. — 357. 19. gr. — 357. 1978,nr. 11, 6. apríl. Lög um framkvæmd eignarnáms. 2. gr. — 1191, 1548, 1553, 1557. 10. gr. — 1549. 11. gr. — 1553. 17. gr. — 1555. 1978,nr. 13, 18. apríl. Lög um Happdrætti Háskóla Íslands. 4. gr. — 1001. 1973,nr. 46, 25. apríl. Lög um kjarasamninga opinberra starfsmanna. 3. gr. — 579. 1973,nr. 60, 30. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 68, 15. júní 1971 um tekju- og eignaskatt og lögum nr. 7, 23. mars 1978 um breyting á þeim lögum. T. gr. — ST". 1973,nr. 68, 30. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 15/1971, um stofnlánadeild landbúnaðarins, landnám, ræktun og byggingar í sveitum. á. gr. — 2190. 1973,nr. 75, 21. júní, Lög um Hæstarétt Íslands. 16. gr. — 2187, 2191. 19. gr. — 1307, 1308, 1309. 20. 21. 22. 27. 3l. 34. 36. 39. 40. 41. 45. gr. — 44, 381, 622, 787, 1055, 1063, 1277, 1280, 1538. 1559. gr. — 63, 69, 104, 412, 541, 546, 921, 1220, 1227, 1574, 1605, 1677, 1678, 1913, 2130, 2200, 2219. gr. — 403. r. — 922. gr. — 2219. gr. — 1592. gr. — 45, 306, 635, 644, 1129, 1142, 1423, 1499, 2099, 2231. gr. — 1196. gr. — 2219, 2232. gr. — 1307, 1308. gr. — 45, 622, 646, 1401, 2184, 2191. LIV 1978, 1973, 1974, 1974, 1974, 1974, 1974, 1974 1974, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 53. gr. — 2226. 58. gr. — 1949, 2246. nr. 80, 10. júlí, Vegalög. — 1549, 1551. mr. 230 25. júlí. Reglugerð fyrir Rafveitu Ísafjarðarkaupstaðar. — 2150. nr. 9, 14. mars. Lög um starfskjör launþega o. fl. 3. gr. — 1776. nr. 10. 22. mars. Lög um skattkerfisbreytingu. — 1016. 11. gr. — 1019. 13. gr. — 1019 1020. 14. gr. — 994, 1016. nr. 13, 28. febrúar. Lög um heimild fyrir ríkisstjórnina að veita sjálfskuldarábyrgð á lánum til kaupa á 10 fiskiskipum yfir 300 lestir og til kaupa á 2 ferjuskipum. 59. gr. — 1715. nr. 81. 28 mars. Lög um ríkisábyrgð á launum við gjaldþrot. — 1227, 1228. 1229. 2. gr. — 1229. 1231. 7. gr. — 1227, 1228, 1229. 1231. nr. 46, 18. maí. Lög um breuting á lögum nr. 44/1948, um vís- indalena verndun fiskimiða landgrunnsins. — 1950. nr. 64. 21. maí Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19, 12. febrúar 1940. — 2003, 2039. 2056. 1. gr. — 2000. 2023, 2057. nr. 65. 21. maí. Lög um ávanar og fíkniefni. — 9. 170. 172 667. 672. 1023 1035. 1272, 1466, 1810, 1820, 1916, 2000. 2023 2053. 2204. 2263. 2265. 2 gr. — 14. 37 38. 39 40. 41. 667. 672. 699. 700. 1050. 1053, 1170. 1178 1274, 1737, 1739, 1822, 1825, 2028, 2033, 2056. 3. gr. — 1853 2056. 4.-gr. — 1261, 1274. 5. gr. — 11. 14. 37. 38. 39. 40 41 42. 667. 672. 699 700. 1049, 1050 1053. 1054. 1170 1178. 1261. 1274 1737. 1738 1739, 1822 1825, 1848, 1853, 2004, 2025, 2028, 2033, 2034, 2039, 2058. 6. gr. — 14, 37, 38. 39. 40, 41, 667, 672, 699, 700. 1050, 1053, 1054, 1170, 1178, 1261, 1274, 1737, 1739, 1822, 1824, 1825, 1848, 2000, 2023, 2028, 2033, 2057. 1974,nr.'?4, 81. ágúst. Lög um meðferð opinberra mála. — 414, 1652. VI. kafli — 1571. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. LV VII. kafli — 1571. XII. kafli — 2023. XVIII. kafli — 475, 478, 483 486. 498. 503, 507, 512, 517, 521, 526, 531, 539, 904, 905, 918. XKI. kafli — 1467. 2. 21. 32. 35. 40. 43. 54. 61. 67. 73. 74. 75. 7. 78. gt. - gr. — 563, 564, 1589. 91. 94. 108. 110. 112. 115. 118. 121. 122. 125. 134. 136. 140. 141. 142. 145. 146. 147. „ gr. — 475, 496, 510, 524, 907, 917, 919, 920. gr. — 583, 1586. gr. — 1571, 1586. gr. — 450, 1652. gr. — 905. gr. — 948. gr. — 1568, 1569, 1571, 1572. gr. — 168, 169, 170. gr. — 905, 948. gr. — 9, 107, 108, 172, 305, 486. 535. 919, 961, 1033. 1035. 1233, 1467, 1573, 1580, 1787, 1810, 1917, 2204, 2263, 2265. gr. — 450. gr. — 450. gr. — 1645, 1652. gr. — 189, 444, 559, 563, 655, 732, 1577. gr. — 1390, 1391. gr. — 1390, 1391. gr. — 563, 564. gr. — 1590. gr. — 135. 449, 949, 1097, 1642. gr. — 2083. gr. — 1576, 1577. gr. — 1075, 1169, 1645, 1652. gr. — 57, 135, 138, 443, 449, 450, 565, 1024, 1076, 1212, 1273, 1848, 1958, 2056. gr. — 1391, 1645. gr. — 1999. gr. — 1391, 1950. gr. — 1999. gr. — 173. gr. — 1098. gr. — ', 42, 63, 74, 84, 131, 139, 621, 672, 976, 1054, 1091, 1095, 1098, 1110, 1178, 1275, 1327, 1399, 1739, 1817, 1825, 2025, 2034, 2058. gr. — 1825. gr. — 466, 473. gr. — 1098. gr. — 1351. LVI Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 151. gr. — 899, 904, 905, 906. 152. gr. — 475, 496, 510, 524, 917. 154. gr. — 476, 496, 510, 524, 898, 899, 908, 920. 155. gr. — 475, 496, 510, 524. 157. gr. — 919. 165. gr. — 173. 171. gr. — 1644. 172. gr. — 8, 106, 168, 171, 304, 1031, 1034, 1569, 1571, 1572, 1785, 1807, 1915, 2202, 2260, 2264. 174. gr. — 1464. 175. gr. — 582, 680, 1234, 1608, 1949, 178. gr. — 1220, 1257, 1591. 185. gr. — 1392. 1974,nr. 370, 17. desember. Reglugerð um innflutning og gjaldeyris- leyfi. 1. gr. — 214. 3. gr. — 214, 1974,nr. 390, 19. desember. Reglugerð um sölu og meðferð ávana- og fíkniefna. — 9, 170, 172, 672, 1033, 1035, 1737, 1810, 1916, 2023, 2053. 1. gr. — 1848, 1853. 2. gr. — 37, 38, 39, 40, 41, 669, 672, 699, 700, 1170, 1178, 1261, 1274, 1466, 1739, 1822, 1825, 2000, 2028, 2034, 2057, 2204, 2263, 2265. 10. gr. — 14, 38, 39, 40, 41, 669, 672, 699, 700, 1050, 1053, 1170, 1178, 1261, 1274, 1737, 1738, 1739, 1822, 1825, 1853, 2000, 2028, 2034, 2057. 1974,nr. 395, 20. desember. Reglugerð um hafnarmál. 15. gr. — 1668, 1671, 1674. 1974,nr. 425, 27. desember. Auglýsing um bann við vörslu og með- ferð ávana- og fíkniefna. 2000, 2023. 1974, mr. 97, 81. desember. Lög um eftirlit með ráðningu starfsmanna og húsnæðismálum ríkisstofnana. 3. gr. — 579. 1975,nr. 7, 26. febrúar. Lög um heimild fyrir ríkisstjórnina til þess að staðfesta fyrir Íslands hönd samþykkt um albjóðareglur til að koma í veg fyrir árekstra á sjó, 1972. — 560. 1975, nr. 11, 28. apríl. Lög um ráðstafanir í efnahagsmálum og fjár- málum til þess að stuðla að jafnvægi í þjóðarbúskapnum og treysta undirstöðu atvinnu og lífskjara. — 1673. 1975,nr. 30, 23. maí. Lög um breyting á lögum nr. 8/19728 um tekju- stofna sveitarfélaga. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. LVII — 88. 1975, nr. 66, 14. júlí. Vegalög. — 1549, 1551. 1975, nr. 299, 15. júlí. Reglugerð um fiskveiðilandhelgi Íslands. 1. gr. — 1950. 1976,nr. 16, 21. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 19/1940, almenn- um hegningarlögum. 3. gr. — 1581, 1959, 1962. 1976, nr. 54, 25. maí. Lög um breyting á umferðarlögum nr. 40 frá 28. apríl 1968. — 12, 73, 15, 76, 80, 84, 136, 139, 142, 144, 408, 567, 572, 682, 826, 827, 878, 886, 949, 950, 962, 973, 1045, 1093, 1095, 1213, 1247, 1257, 1392, 1812, 1852, 1853, 1860, 1958, 1960, 1988, 1989, 1996, 2167, 2206. 1. gr. — 4, 140, 566, 976, 1212, 1246, 1398, 2166. 1976, nr. 59, 31. maí. Lög um fjölbýlishús. — 685. IV. kafli — 738, 741. 13. gr. — "746. 17. gr. — 719, 720, 722, 7124, 138, 740, 746, TAT, 748, 149, "767, 7683, 769. 1976,nr. 62, 31. maí. Lög um breyting á umferðarlögum nr. 40, 23. apríl 1968. 1. gr. — 140, 144. 1976, nr. 64, 31. maí. Ábúðalög. 5. gr. — 1803, 1805. 9. gr. — 1803, 1805. 36. gr. — 1188. 1976,nr. 65, 81. maí. Jarðalög. 8. gr. — 855. 1976, nr. ?1, 81. maí. Lög um breyting á lögum nr. 59/1969 um toll- heimtu og tollaeftirlit. — 450. 1. gr. — 450. 2. gr. — 444. Tl. gr. — 444. 1976, nr. 81, 31. maí. Lög um veiðar í fiskveiðilandhelgi Íslands. 2. gr. — 1949, 1950. 3. gr. — 1949, 1950. 17. gr. — 1950. 21. gr. — 1950. 1976,nr. 85, 25. maí. Lög wm breyting á lyfsölulögum nr. 30, 29. apríl 1963. 2. gr. — 1255. 1976,nr, 94, 20. maí. Lög um skráningu og mat fasteigna. LVTITI Skrá um lög, reglugerðir, sambykktir o. fl. — 1673. 2. gr. — 2189. 26. gr. — 2230. 1976,nr. 98, 6. september. Bráðabirgðalög um kaup og kjör sjó- manna. — 1131, 1144, 1157. 1976, nr. 280, 25. júní. Reglugerð um samþykktir fyrir húsfélög. 14. gr. — 724, 740, T41, TAT, 749, 769. 17. gr. — "741. 1976, nr. 101, 28. desember, Lög um breyting á almennum hegningar- lögum nr. 19/1940. 4. gr. — 700, 1049, 1053, 1739, 1825, 2024, 2034, 2036. 5. gr. — 2024, 2036. 9. gr. — 660, 2089. 15. gr. — 483, 503, 517, 531. 1976,nr. 107, 28. desember. Lög um breyting á lögum um meðferð opinberra mála nr. ?4/1974. 5. gr. — 450. 11. gr. — 450. 12. gr. — 450. 19. gr. — 1645. 23. gr. — 1645. 24. gr. — 1999. 1976, nr. 115, 31. desember. Lög um breyting á lögum um tekjustofna sveitarfélaga nr. 8, 22. mars 1972. 2. gr. — 1669. 1976, nr. 120, 81. desember. Lög um tollskrá o. fl. — 1334. 1977, nr. 6, 25. mars. Vegalög. 21. gr. — 2185, 2189. 23. gr. — 2184, 2185, 2186, 2188, 2189, 2190, 2192. 24. gr. — 2185, 2186, 2191, 2192, 2193. 1977,nr. 16, 5. maí. Lög um breyting á umferðarlögum nr. 40, 23. apríl 1968. 1. gr. — 3, 139, 565, 566, 1311. 1977, nr. 818, 25. ágúst. Samþykkt um breytingu á lögreglusam þykkt fyrir Reykjavík nr. 2/1980. — 1812. 46. gr, — 139. 1978,nr. 102, 9. febrúar. Reglugerð um breytingu á reglugerð um gerð skipulagsáætlana nr. 217, 25. október 1966. — 803. 1978, mr. 6, 5. maí. Gjaldþrotalög. — 1230, 1289, 1294. 11. kafli — 375, 552, 553, 1230, 1501. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. LIX VIII. kafli — 1230. XVII. kafli — 67. 1. gr. — 1230. 7. gr. — 43, 552. 8. gr. — 553. 10. gr. — 43. 24. gr. — 1230. 78. gr. — 1751, 1753. 86. gr. — 1289, 1293. 90. gr. — 1289, 1293. 91. gr. — 1289. 108. gr. — 1227, 1228, 1291, 1295. 110. gr. — 1227. 1978,nr. 26, 12. maí. Lög um breyting á lögum nr. 10/1960 um sölu- skatt. 1. gr. — 1020. 1978,nr. 32, 12. maí. Lög um hlutafélög. 19. gr. — 437. 1978, nr. 39, 10. maí. Þinglýsingarlög. 2. gr. — 134, 405. 3. gr. — 132, 254, 403. ". gr. — 133, 134. 19. gr. — 1388. 20. gr. — 1388. 21. gr. — 255, 256, 257, 258, 405. 39. gr. — 405. 1978, nr. 40, 18. maí. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. — 1679. 1978, nr. 49, 16. maí. Lyfjalög. — 1255. 1978,nr. 52, 11. maí. Lög um breyting á áfengislögum nr. 82/1969. — 73, 76, 80, 84, 406, 408, 565, 567, 572, 681, 682, 826, 827, 8717, 886, 1100. 1245, 1247, 1852, 1860, 2166, 2167, 2205, 2206. 5. gr. — 1096, 1699. 1978, nr. 54, 18. maí. Byggingarlög. — 805. 9. gr. — 821. 1978,nr. 56, 16. maí. Lög um verðlag, samkeppnishömlur og órétt- mæta viðskiptahætti. — 1658, 1707. 2. gr. — 543, 545. 8. gr. — 544, 1714, 1715, 1717. 12. gr. — 1714, 1716, 1717. 30. gr. — 1460, 1897, 1899, 1902. 52. gr. — 1715, 1717. LX Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1978,nr, 230, 31. maí. Reglugerð um stjórn bæjarmálefna Akranes- kaupstaðar. II. kafli — 1662. 4. gr. — 1660, 1661. 6. gr. — 1660, 1661. 11. gr. — 1660. 1978,nr. 269, 8. júní. Reglugerð um gerð skipulagsáætlana. — 685. 1978, nr. 293, 1. ágúst. Auglýsing um takmarkanir á ávísunum lækna á amfetamín og nokkur fleiri lyf. — 14. 1978, nr. 102, 15. nóvember. Lög um breyting á lögum nr. 56/1978, um verðlag, samkeppnishömlur og óréttmæta viðskiptahætti. — 1897. 1978,nr. 269, 8. júní. Reglugerð um brunavarnir og brunamál. — 685, 690. 1979,nr. 8, 15. mars. Lög um breyting á lögum nr. 31/1974 um ríkis- ábyrgð á launum við gjaldþrot. — 1227, 1229, 1231. 1. gr. — 1229, 1231. 2. gr. — 1227, 1229, 1231. 1979,nr. 13, 10. apríl. Lög um stjórn efnahagsmála o. fl. TII. kafli — 543. VI. kafli — 1446. VII. kafli — 1446, 2201. 1. gr. — 545, 2. gr. — 545, 5. gr. — 545, 33. gr. — 2201. 40. gr. — 1446, 59, gr. — 543, 1714, 1717. 60. gr. — 543, 1714, 1717. 1979,nr. 19, 1. mdí. Lög um rétt verkafólks til uppsagnarfrests frá störfum og til launa vegna sjúkdóms- og slysaforfalla. — 641. 8. gr. — 641. 1979,nr. 292, 16. maí. Byggingarreglugerð. V. kafli — 690. VI. kafli — 690. 4. gr, — 685. 1979,nr. 21, 21. maí. Lög um breyting á lögum nr. 29/1885 um lögtak og fjárnám án undanfarins dóms eða sáttar. — 177, 1778. 1979,nr. 22, 18. maí. Lög um ráðstafanir vegna ákvörðunar Seðla- banka Íslands um breytingu á gengi íslenskrar krónu. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. LXI — 1919. 1979,nr. 23, 21. maí. Lög um breytingu á lögum nr. 3/1878 um skipti á dánarbúum og félagsbúum o. fl. — 1229, 1230, 1753. 1. gr. — 1751. 1979,nr. 35, 29. maí. Lög um breytt verðgildi íslensks gjaldmiðils. — 666, 1676, 1697, 1712, 1934, 1986. 1. gr. — 1676. 4. gr. — 1195, 1676, 1697, 1712. 8. gr. — 666. 1979,nr. 56, 30. maí. Lög um dómvegti, viðauki við lög nr. 85, 23. júná 1936 um meðferð einkamála í héraði. — 45, 145, 225, 622, 626, 889, 934, 946, 1112, 1131, 1141, 1144, 1155, 1157, 1167, 1508, 1510, 1664, 1667, 1841, 1842, 1843, 1846, 1919, 2129, 2150, 2242. 1. gr. — 508, 522, 540, 838, 397, 920, 1421, 1423, 1429, 1430, 1508, 1510, 1846. 1979,nr. 68, 81. maí. Lög um skipan gjaldeyris- og viðskiptamála. 13. gr. — 1749. 1979,nr. 388, 5. október. Reglugerð um tollfrjálsan farangur ferða- manna og farmanna við komu frá útlöndum o. fl. — 1022. 1980,nr. 102, 30. janúar. Reglugerð um tollfrjálsan farangur ferða- manna við komu frá útlöndum o. fl. 2. gr. — 1022 6. gr. — 1022. 1980,nr. 253, 13. maí. Reglugerð um gjaldmiðilsbreytingu. — 1934. 6. gr. — 1676, 1697. 1980,nr. 36, 19. maí. Lög um breyting á lögum nr. 67/1971 um al mannatryggingar. — 1337. 1980,nr. 55, 9. júní. Lög um starfskjör launafólks og skyldutrygg- ingu lífeyrisréttinda. — 308, 1776. 2. gr. — 1778. 6. gr. — 1776, 1778. 7. gr. — 308. 1980, nr. 60, 3. júní. Lög um breyting á lögum nr. 65/1974 um ávana- og fíkniefni. — 669, 672, 699, 700, 1048, 1053, 1170, 1178, 1258, 1261, 1274, 1737, 1739, 1822, 1824, 1853, 2028, 2033, 2034. 1980, nr. 78, 26. nóvember. Lög um tekjustofna sveitarfélaga. — 1679. 1981,nr. 9, 15. apríl. Barnalög. LXII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 10. gr. — 1281. 1981,nr. 10, 18. apríl. Lög um ráðstafanir til viðnáms gegn verðbólgu. 2. gr. — 2201. 3. gr. — 2201. 1981,nr. 12, 30. apríl. Lög um verðlagsaðild, lækkun vörugjalds og bindiskyldu innlánsstofnana. 2. gr. — 543, 544, 545. 1981,nr. 20, 18. maí. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19/1940, sbr. lög nr. 22/1955. — 131, 219, 450, 466. 1. gr. — 655, 1848. 11. gr. — 1610, 1612, 1643. 1981,nr. 28, 26. maí. Lög um breyting á lögum nr. 85/1936 um með- ferð einkamála í héraði. — 2255. 22. gr. — 68, 2200. 40. gr. — 546, 922, 1071. 41. gr. — "720, 1459. 42. gr. — 2211. 1981,nr. 50, 29. maí. Lög um hollustuhætti og heilbrigðiseftirlit. — 1319, 1321, 1322, 1326. 22. gr. — 1320, 1321, 1324, 1326. 32. gr. — 1320, 1324. 1982,nr. 14, 28. febrúar. Tilkynning verðlagsstofnunar um hámarks- verð á nýjum fiski. — 1716, 1717. 1982,nr. ?9, 5. mars. Reglugerð um hámarksfjölda leigubifreiða til vörubifreiðaaksturs á félagssvæði Vörubílstjórafélags Suður- Þingeyjarsýslu. — 1343, 1344, 1347. 3. gr. — 1347. 1982, nr. 52, 11. maí. Lög um breyting á lögum nr. 56/1978 um verð- lag, samkeppnishömlur og óréttmæta viðskiptahætti. 4. gr. — 543, 544, 1714. 1982, nr. 75, 13. maí. Lög um breyting á lögum nr. 19/1940, almennum hegningarlögum, og um breyting á sektarmörkum nokkurra laga. — 1048, 1320, 1324, 1327, 2034. 1. gr. — 1739, 1825, 2024, 2034. 9. gr. — 698, 699, 700, 1053, 1737, 1739, 1820, 1825, 1848, 2033. 10. gr. — 1320, 1323. 1983,nr. 2, 3. janúar. Reglugerð um takmarkanir á þorskveiðum tog- skipa árið 1983. 1. gr. — 1954. IV. EFNISSKRÁ TIL YFIRLITS. Bls. Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerðir, kyrr- setningargerð, lögbann, lögtak, útburðarmál. Aðför ............2.20000nenese sess 2252 Aðild ..............02200 0000 ess 104, 260, 281 Aðildareiður. Aðstoð. Aðstöðugjald. Aflýsing. Afréttir., Sjá eignarréttur að afrétti. Afsagnargerðir. Afsláttur ...........22202000000eseneee ser 2148 Afturvirkni laga. Arkitektar .................0..000000 00 0e nn 2059, 2237 Atvinnuleyfi. Sjá leigubifreiðar. Atvinnuréttindi. Sjá refsingar og bifreiðar. Ával. Sjá víxlar. ÁDÚð ....... rr 851, 1802 Ábyrgð á dýrum. Ábyrgð á seldum hlut. Ábyrgð á verkum annarra. Ábyrgð framleiðanda. Ábyrgð húseiganda. Áfengi. Áfengislög Áfrýjun. 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn 44, 145, 173, 316, 381, 421, 621, 635, 691, 977, 1002, 1055, 1063, 1204, 1277, 1280, 1374, 1458, 1508, 1559, 1655, 1707, 1766, 1775, 1826, 1974, 2059, 2111, 2134, 2231 b. Áfrýjunarupphæð ..............0...... 85, 2183, 2187, 2191 c. Áfrýjunarfrestur liðinn. Áfrýjunarleyfis eigi aflað. 2. Máli gagnáfrýjað: 316, 451, 474, 495, 509, 523, 684, 691, 770, 781, 834, 865, 906, 1196, 1327, 1342, 1399, 1423, 1508, 1664, 1740, 1802, 1826, 1867, 1967, 2099, 2111, 2194, 2211 3. Ýmis atriði: ...............0.00.0.2 00... 680 Áfrýjunarfrestir skv. 71. gr. laga nr. 85/1936. Áfrýjunarleyfi. Sjá áfrýjun. Áfrýjunarstefna ..............000..00 0. 260, 281, 1591 LXIV Efnisskrá til yfirlits Áhættutaka, Ákæra 20... 442, 1074, 1644, 1948, Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Árás á opinberan starfsmann. Árekstur bifreiða. Sjá bifreiðar. Árekstur skipa. Áskorunarmál. Atvinnuréttindi „....................000000 enn 1327, Ávana- og fíkniefni 8, 10, 667, 698, 1031, 1034, 1048, 1168, 1257, 1736, 1807, 1818, 1847, 1915, 1997, 2026, 2035, 2202, 2260, Bann við hundahaldi ....................0.....v...... 1318, Barnaverndarmál. Barnsfaðerni Se... Barnameðlög Bifhjól .................000000 00. Bifreiðar: A. Einkamál 451, 887, 1036, 1310, 1423, 1730, 1779, 1905, 2099, B. Opinber mál 3, 71, 74, 135, 406, 680, 825, 877, 47, 972, 1044, 1092, 1212, 1245, 1811, 1847, 1958, 1988, 2166, Bílaleiga ..................00000 000. se ses Birting dóms ...........0..00000 00. ns. Birting stjórnvaldserinda, Björgun. Blóðrannsókn. Blóðflokkar, Botnvörpuveiðar. Bókhald. Sjá ómerking. Bráðabirgðaökuleyfissvipting Brenna ...............2200000s ene es sr Brot gegn valdstjórninni. Sjá valdstjórnin. Brottnám byggingar. Brot í opinberu starfi ............0...0.00..00 000. 1021, Búfjárræktarlög. Búskipti. Sjá skiptamál ........ 63, 89, 233, 381, 415, 701, 1967, Byggingameistarar. Byggingarsamvinnufélög. Byggingarsamþykktir. Bæjarstjórnarkosningar. Börn. Sjá barnaverndarmál. Dagsektir. Dánarbú. Sjá skipti .........0.0.00..000 000. ne en Dánarbætur. Dómarar. Sjá og dómstólar, réttarfar, réttarfarsvítur, 'sér- atkvæði. Bls. 2166 406 1342 2264 1322 1280 1204 1280 564 2247 2205 2099 56 1467 582 1075 2134 Efnisskrá til yfirlits LXV Bls. 1. Dómarar í Hæstarétti: Þrír hæstaréttardómarar dæma mál 3, 8, 43, 63, 69, 1, 74, 97, 104, 106, 124, 132, 135, 140, 188, 240, 247, 254, 403, 541, 546, 558, 564, 635, 654, 667, 673, 680, 698, 825, 877, 921, 947, 972, 1031, 1034, 1044, 1048, 1092, 1096, 1212, 1220, 1226, 1232, 1310, 1464, 1467, 1568, 1572, 1573, 1576, 1578, 1581, 1599, 1605, 1644, 1677, 1698, 1730, 1736, 1751, 1754, 1766, 1779, 1785, 1802, 1807, 1818, 1905, 1913, 1915, 1918, 1935, 1963, 1988, 2026, 2059, 2130, 2166, 2183, 2187, 2191, 2194, 2200, 2202, 2205, 2225, 2231, 2246, 2247, 2260, 2264 Varadómari dæmir í máli fyrir Hæstarétti 1655, 1664, 1679, 1683, 1707, 1740, 1775, 1787, 1826, 1847, 1867, 1894, 1938, 1948, 2211, 2237 2. Samdómendur í héraði 44, 180, 316, 549, 643, 787, 834, 923, 936, 1129, 1142, 1156, 1458, 1469, 1508, 1538, 1599, 1683, 1707, 1718, 1740, 1787, 1894, 2111, 2148, 2174, 2194, 2211 3. Dómistólar: Sjó- og verslunardómur 392, 549, 643, 923, 936, 1129, 1142, 1156, 1458, 1599, 1707, 1740, 1787, 1894, 2111, 2194 Uppboðsréttur .................. 69, 684, 963, 1374, 1499, 1605 Skiptaréttur 43, 89, 235, 381, 415, 691, 701, 1226, 1288, 1293, 1751, 2134, 2219, 2225 Fógetaréttur 85, 541, 977, 1002, 1071, 1327, 1342, 1559, 1573, 1775, 2183, 2187, 2191, 2231, 2252 Landamerkjaðómur ..............0000000 00... 770 Merkjadómur. Siglingadðómur ............0.20000 000... 558 Félagsdómur. Sakadómur í ávana- og fíkniefnum 10, 106, 168, 170, 667, 698, 1031, 1034, 1048, 1168, 1257, 1464, 1736, 1807, 1818, 1997, 2026, 2035, 2202, 2260, 2264. Verðlagsdómur. 4. Setudómari dæmir mál í héraði .............. 1196, 1374, 1655 5. Dómara ekki getið í héraðsdómi 466, 684, 825, 834, 851, 861, 887, 963, 1055, 1063, 1204, 1573, 1577, 1802 6. Sératkvæði: Í Hæstarétti 56, 306, 316, 364, 381, 392, 474, 495, 509, 523, 549, 621, 643, 661, 691, TO1, 834, 865, 387, 898, 906, 1021, 1036, 1055, 1196, 1288, 1293, 1318, 1322, 1327, 1342, 1350, 1390, 1399, 1423, 1447, 1458, 1469, 1497, 1568, 1584, 1664, 1707, 1730, 1826, 1894, 1938, 1958, 1967, 1997, 2076, 2111, 2148, 2225, 2237, 2252 Í héraði ...........0000..0sssenr 549, 1707 7. Vanhæfi dómara. Dómhæfi kröfu. Sjá dómkröfur. LXVI Bfnisskrá til yfirlits Bis. Dómkröfur „.......0.0..00000 000... se 180, 2200 Dómkvaðning. Dómsrannsókn. Dómssátt ...... ve... sl vessa vn 1576 Dómstólar, Sjá dómarar. Dómsvald skiptaréttar ..............2.0000. 0. 0... ser 2219 Dráttarvélar, Dýravernd. Eftirlaun, Eiður .....2....2000000 00 00nnn rr 1204 Eignardómsmál ...............2000.0.. sess 104 Eignardómsstefna ..............200.0... sess 104 Eignarnámsbætur ................00.00 s.s 1538 Eignarréttarfyrirvari. Eignarréttur .........0....22200.iss ess ee. TS Eignarspjöll. Eignauppgjör. Sjá óvigð sambúð. signaupptaka 10, 188, 698, 1021, 1048, 1168, 1257, 1736, 1997, 2026, 2035 Einkarefsimál, Embættismenn. Eridurgjald, mannvirki. Endurgreiðsla ............0..00.0..eev sess 224, 865 Endurheimta. Endurrit skjala. Endurupptaka máls. Erfðaábúð. Erfðafesta. Erfðir .........00...2....00 0000 415, 2219 Erfðafjárskattur .....,..............0000.. 0. senn 2225 Erfðarétti fyrirgert .........................e. 0 ö82 Erfðaskrá ..............2.0.0.00 2... 381, 2219 Erlend lög. Falsgögn. Fangelsi. Farbann, Fargjald ..............0...2.0.. seven 673 Farmbréf. Farmflutningar. Farmgjald, Farmskirteini. Sjá farmflutningar. Farmskírteinisfyrirvarar. Fasteignakaup ............20000. 00... 00... 1110, 1508, 1938, 2148 Fasteignasala ............2..00000000 ene 1867 Fasteignaskattar. Sjá skattar. Efnísskrá til yfirlits LXVITI Bls. Fasteignir ..........0200000000 sess 684, 715, 2174 Félagsdómur, Félagsheimili. Félagsréttindi. Félög. Sjá heiti félags. Firma ......0002000000n sess 1458 Fiskafli. Sjá ólögleg meðferð á fiskafla. Fiskveiðibrot .........0.000..... s.s 1948 Fjárdráttur ..........0.00..000 sens 1679 Fjármál hjóna. Fjárnám........0.20.0200 0000 224, 643 Fjarskipti ............000000000 snert 1021 Fjárskipti. Sjá óvigð sambúð. Fjársvik .........20000000002 00 1096, 1350 Fjölbýlishús ..........02002000200000nn enn 15 Flugfarmbréf .............0.2.000. neee 1787 Flugrekstur. Flutningasamningar ............20..0... sess ess 673 Foreldraráð. Forgangsröð kröfu ...........2.0..00.0 ss nes 1751 Forkaupsréttur ..............2.2.0.0.e ess 421 Fóstureyðingar. Framfærslueyrir. Frávikning úr starfi. Sjá opinberir starfsmenn. Frávísun. A. Einkamál: 1. Frá héraðsdómi 97, 180, 260, 281, 412, 421, TTO, 787, 1055, 1063, 1220, 1935, 2130, 2200 2. Frá Hæstarétti ... 372, 541, 1204, 1288, 1293, 1605, 1913, 1948 B. Opinber mál: 1. Frá héraðsdómi ............20..0.. 0... en. 466, 1096 2. Frá Hæstarétti. Frestir ................00..00 0. 573, 1307, 1308, 1309 Friðhelgi einkalífs. Fundið fé. Sjá ólögmæt meðferð fundins fjár. Fyrirsvar ...............2..2 0000... 421 Fyrning ..............00000 ene 392, 451, 673, 1469 Fyrning sakar .................0..0 00 se eeen 442, 1350 Fæðingarorlof ..............2...00. 00 2059 Gagnaöflun ................2.0.. 000 r nr 2246 Gagnsakir. Sjá áfrýjun. Galli ............... 0000 1110, 1469, 1508, 2174, 2211 Gatnagerðargjald. Geðrannsókn, Gengi. LXVÍÚI Éfnisskrá til yfirlits Bls. Gerðardómur ..........00.0n s.s 260, 281, 1196 Gjafsókn .......00.0000 0000. 44, 621, 701, 834, 1802, 1826 Gjaldeyriskaup. Gjaldfelling handhafaveðskuldabréfs ........0.0.000000000.0.. 691 Gjaldskrár ...........0000.0es sess 2237 Gjaldþrotaskipti. Sjá skipti .................. 654, 1288, 1293, 1751 Greiðslustöðvun ...........200000 0000 .0 ens 43 Gæsluvarðhald 8, 106, 170, 304, 474, 495, 509, 523, 906, 1031, 1034, 1232, 1464, 1572, 1578, 1785, 1807, 1915, 2202, 2260, 2264 Hafnargjöld. Hafning máls. Sjá niðurfelling máls. Hald á munum .......0000eeeeseerssssses rr 1568 Handtaka ............22.20.0.esesseeesese 898 Hefð ............0000000neessessssrs sr 2076 Heimvísun. Sjá ómerking .........0..000000 0000 0.0.n nn. 173 Heiti félags. Hjón ..........0000000eessssss sr 1967, 2134 Hjúskapur ..........00000e0.svessvssss 2130 Hlunnindi. Hlutafélög .........0.200020.0000.eer senn 421, 549 Hlutdeild. Húftrygging .........22020000 0000 00 nn 316, 2099 Húsaleiga. Hylming ..........200000. 000 eens 1847 Höfundalög ............0.02.0.eeeessveess 1974 Hönnun ..........00000eesesssesssss sr 2174 Iönlöggjöf. Innheimtulaun .........0200000eeeeeessssss 661 Innsetningargerð ..........000220000 0000 nenna 1071 Jafnlaunaráð. Jarðalög. Sjá forkaupsréttur. Ítrekun .........0.000..... T1, 74, 109, 140, 680, 972, 1092, 1958, 1988 Kaupgjald ............2.0000.ssss sess 240, 247 Kaupkrafa ..........200000000sesnssss ss 865 Kaupmáli .........0.2000000 00 one snsess ss 233, 2134 Kaupsamningur .......0000000000 ns ens. 1867 Kjaranefnd. Kjarasamningar. Sjá vinnulaun. Kjörskrá. Sjá kosningaréttur. Kosningaréttur, Krafa á hendur dómara ..........0.0..eeeðesssnsess 1677 Kröfugerð. Sjá dómkröfur, frávísun. Kvikmynd .........000000.nen ss 1974 Kvörtun .........0.0000s0 ss 1469 Kærufrestir. Sjá kærumál. Efnisskrá til yfirlits LXIX Kæruheimild...............20.eeeseesssssr 541, Kærumál: A. Einkamál: 1. Frávísun frá héraðsdómi 63, 104, 412, 1055, 1063, 1220, 1935, 2130, 2. Frávísun frá Hæstarétti .............000000.......... 3. Frestir. 4. Skiptamál ...........000000 00... 43, 63, 1226, 2219, 5. Uppboð .........000000eseessss ss 6 2. 3. Bráðabirgðaðkuleyfissvipting ...........0.0.00000.0.... 3, 4. Frávísun frá Hæstarétti, 5. Geðheilbrigðisrannsókn. 6. Gæsluvarðhald 8, 106, 170, 304, 1031, 1034, 1232, 1464, 1572, 1578, 1785, 1807, 1915, 2202, 2260, 7. Kæruheimild, 8. Vanhæfi dómara. 9. Ýmislegt ............20..0000 00... 168, Kærumálskostnaður. Landamerkjamál ..................0.0.. sess Landhelgisbrot, Sjá fiskveiðibrot. Landskipti. Lausafjárkaup ..........0000...... 643, 1469, 1599, 1683, 2194, Lax- og silungsveiði ...............00..0....0.. 1055, Leigubifreiðar .................0000002..0 enn 1329, Læigur ................00000 00 nes 851, Leigupeningur .............00....00.00.00 rr 851, Leigusamningar. Leikstjórn ..................00000..sss ns Lífeyrissjóðir .....................0000000000.v.vv ven Likamsárás .............0..000.. 00... 466, Líkamsáverkar .................020..0.0nes.e ee Likamsmeiðingar ................0.000.0 0... ens Lóðarleiga ................200...eessvss ss 1179, Læknar, Sjá og mat og skoðun: Blóðrannsókn 71, 74, 406, 564, 680, 877, 947, 972, 1092, 1212, 1234, 1245, 1280, 1576, 1613, 1847, 1958, 2166, Geðheilbrigði og sakhæfi .............. 364, 582, 1234, 1584, Líkamsáverkar 44, 124, 145, 173, 451, 466, 582, 834, 1234, 1399, 1423, 1608, 1718, 1811, Likskoðun „.......00.0..000000000 0... 582, 1234, 1390, Þvagrannsókn ..... sense 1234, Bls. 1913 2205 541 2225 1605 403 1644 1576 1467 2264 710 2211 1063 1342 861 861 1974 306 1608 124 1399 1664 2205 1608 1826 1811 1608 LXX Efnisskrá til yfirlits Bls. Örorka ll... 44, 145, 451, 834, 1399, 1423, 1718, 1826 Örorkumat .......... 44, 145, 173, 451, 834, 1399, 1423, 1718, 1826 Læknaráð. Læknisskoðun ..........00.00.0 00. ss 168 Lögbann ...........20000000.0enenr rss 1327, 1342 Lögbannstrygging ...........000000.0 00 n0 eeen ödl Lögfræðiaðstoð. Löghald ...........0...eeeennes rss 1297, 1399, 2231 Lögheimili. Lögmannafélag Íslands. Lögmannslaun .........20.000.0 0... 474, 495, 509, 523, 1754 Lögmenn ........2200.02000sse rns 661 Lögreglumenn. Lögræði ..............0.22.0020 000. eseess 364, 1584 Lögtak ...........00.0000 0... 85, 977, 1002, 1775, 2183, 2187, 2191 Lögveð. Manndráp ...........2..eeseessersr 582, 1234, 1811 Mannvirki, endurgjald fyrir. Mat og skoðun: 1. Atvinnutjón: Ttryggingastærðfræðingur reiknar tjón manns vegna örorku ............ 44, 145, 173, 451, 834, 1399, 1423, 1718, 1826 2. Áverkar og heilsutjón: Læknar lýsa áverkum og heilsutjóni 124, 173, 466, 582, 1234, 1608, 1811 3. Læknar meta örorku manns af slysi: 44, 145, 173, 451, 834, 1399, 1423, 1718, 1826 4. Blóðrannsókn o. fl.: Vínandamagn í blóði 71, 74, 406, 564, 680, 877, 947, 972, 1092, 1212, 1234, 1245, 1280, 1576, 1613, 1847, 1958, 2166, 2205 Vínandamagn í þvagi ...........000000. 0... 0... 1234, 1608 5. Blóðflokkar .............22020000 0. en ss. 1280 6. Læknar lýsa geðheilsu sakaðra manna og meta sakhæfi þeirra ...........000002 0020 582, 1234, 1608 7. Læknar lýsa geðheilsu manna í sjálfræðissviptingar- málum ......000000000nn rr 364, 1584 8. Ýmsar skoðunar- og matsgerðir: Tveir sérfróðir menn meta almenna hættu vegna íkveikju ............200000000ðss ns 582 Tveir dómkvaddir menn meta verðmæti íbúðar .......... 621 Tveir dómkvaddir menn skila mati um það hvort sumar- bústaður sé skiptanlegur .............0.0000 000... 0... 694 Tveir dómkvaddir menn meta leigu fyrir íbúð svo og kostnað við tilteknar breytingar á húseigninni .......... 1110 Dómkvaddir menn skila matsgerð út af steypugöllum .... 1469 Efnisskrá til yfirlits LxXXI Bls. Skýrsla um steypugalla unnin á vegum Rannsóknarstofn- unar byggingariðnaðarins ...............020000.......... 1469 Skýrsla um steypugalla samin í erlendri rannsóknar- stofnun ........02.0002.00000srn ess 1469 Tveir dómkvaddir menn skoða og meta galla á einbýlis- húsi svo og kostnað við lagfæringu gallanna ............ 1508 Dómkvaddir matsmenn meta til fjár bætur fyrir grjót og malartöku úr landi jarðar ..............00..e. 0... 0... 1538 Dómkvaddir matsmenn skoða hús og lýsa göllum á því og gera áætun um hvað kosta muni úr að bæta .......... 2148 Dómkvaddir matsmenn skoða hönnunargalla á þaki verk- smiðjuhúss og meta kostnað við úrbætur ................ 2174 Dómkvaddir matsmenn skoða bát og meta kostnað við úr- bætur ..............0020200..esss sr 2211 Matsgerð .............2..2.0000..vs sess 2148 Matsmenn. Matsnefnd eignarnámsbóta ....................0.0000 00... 1538 Málasamlag. Málflutningslaun. Sjá ómaksbætur. Málsástæður, Sjá og áfrýjun. Málskostnaðartrygging .................2.0. 000... 546 Málskostnaður ...............0..0.0eeees.s rr 770, 2231 Meðdómendur. Sjá dómarar. Meðlag ...................2....nes ess 1280 Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar, Miskabætur. Sjá skaðabætur. Mæðralaun ..................00... 00. 224 Náðun. Niðurfelling máls í Hæstarétti. Nytjastuldur ...............00000000 2. 1044 Opinber starfræksla. Opinberir starfsmenn ...........0..000... 0... 574, 1297 Orlof Orlofssjóðsiðgjald .....................0000%5 0 .vvnn rn 175 Ófjárhagslegt tjón. Ólögleg handtaka. Ólögleg meðferð á fiskafla. Ólögmæt meðferð fundins fjár. Ólögmætir verslunarhættir. Ómaksbætur .........00.00000 00... 1, 2, 123, 1276 Ómerking: A. Einkamál 97, 104, 180, 260, 281, TTO, 787, 1055, 1063, 1573, 1766, 1935 B. Opinber mál ............00000.0 sn 173, 1390, 1644 Ómerking ummæla. Sjá ærumeiðingar. LXXTI Efnisskrá til yfirlits Óréttmætir verslunarhættir. Óskipt bú .........0.20..0.0. ens Óvígð sambúð ...........0.00.00..0 00 224, Prentréttur ............000.20000. sn sess Raforkugjald. Rangar sakargiftir. Rangur framburður, Refsingar og önnur viðurlög. Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög: a. Ákvörðun refsingar frestað með skilyrði. b. Fangelsisrefsing 109, 466, 1044, 1234, 1257, 1350, 1581, 1608, 1736, 1818, 1847, 1958, 1997, 2026, 2035, c. Varðhaldsrefsing ...... T1, 74, 564, 667, 698, 972, 1092, d. Fangelsisrefsing og sekt .........0.00000000... 10, 1048, e. Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing 3, 140, 667, 825, 871, 1212, 1245, 1257, 1698, 1811, 1997, 2166, Í. Sekt dæmd og fangelsi sem vararefsing .. 10, 1997, 2026, g. Skilorðsbundnir dómar .. 124, 188, 1350, 1679, 1958, 2088, h. Svipting málflutningsréttinda. i. Svipting ökuleyfis T1, 74, 140, 564, 680, 825, 877, 972, 1092, 1212, 1245, 1847, 1958, 1988, 2166, i. Eignaupptaka 10, 188, 698, 1048, 1168, 1257, 1736, 1997, 2026, k. Ómerking ummæla. 1. Refsing ekki dæmd. m. Refsing felld niður. Réttarfar ...........0.000. 0000... 1036, 1071, 1573, 1766, Réttarfarsannmarkar og vítur. Sjá dómarar. Réttarfarssekt. Réttargæsla. Réttargæslumaður. Réttarneitun. Réttarverkun dóms. Res juðicata ............0..000..0.. 00... Reynslulausn ...............0000.... es sn 1581, Riftun ............00000000 020. Ríkisábyrgð ............00..0.2.00neess er 145, Röng skýrslugerð. Ríkisstarfsmenn. Sjá opinberir starfsmenn, Sakarefni skipt. Sakarkostnaður ..........0.00000.....v ene Saksóknarlaun. Samaðild. Sjá aðild. Sambúð. Sjá óvígð sambúð. Sameignarslit ............00022020.00.0rseesen ss Samningar .........000.0000s sess sens ..... ..... Bls. 865 56 2038 1988 1168 2205 2035 2093 2205 2035 1948 1036 1958 1683 1226 Efnisskrá til yfirlits LXXIII Bls. Samvinnufélög. Sáttir. Segulbönd. Setuðdómari í héraði. Sjá dómarar, Sératkvæði. Sjá dómarar. Siglingaðómur ........200000000 00 nn enn 558 Siglingalög .........000.0000.0........ 392, 558, 923, 936, 1129, 1142 Sjálfræði .............0022000000 00 364, 1584 Sjó- og verslunardómur. Sjá dómstólar. Sjómannalög ............ 392, 923, 936, 1129, 1142, 1156, 1707, 2111 Sjóveð ..........000 000 392, 923 Sjúkrahús ..........0.02000..nnn eens 44 Skaðabætur: A. Innan samninga ........ 643, 1469, 1508, 1802, 1867, 2174, 2211 B. Utan samninga: 1. Bifreiðaslys 145, 451, 887, 1036, 1310, 1423, 1730, 1779, 1905, 2247 2. Ýmis tilvik ...........20000. 0... een. 44, 898, 1399 3. Vinnuslys ........2.2.000.00.0 000... , 8324, 1718, 1826 4. Opinber mál ...........0000.0 0000... 109, 466, 1044 5. Gæsluvarðhald að ósekju ............ 474, 495, 509, 523, 906 Skattar: 1. Aðstöðugjald. 2. Eignarskattur. Sjá og tekjuskattur. 3. Fasteignaskattur ...........0.0000 0000... 85 4. Hlunnindaskattur. Sjá fasteignaskattur. 5. Launaskattur. 6. Söluskattur ..........00.0000000 00. s.s 1002 7. Tekjuskattur .........2..02.0000.0 0. 97" 8. Útsvör. Sjá tekjuskattur. 9. Vegaskattur ...........020000 00... 0... 2183, 2187, 2191 Skattsvik. Skilasvik .............02.20%0 0. sver 654 Skilorðsdómar. Sjá refsingar. Skilorðsrof ............2200.0.0 0. ns 1581 Skip ......000.00. s.s 1374 Skipstjórnarmenn ........00..000 00 sssr ss 392 Skiptamál .............0.... 89, 233, 381, 415, TOL, 1967, 2219, 2225 Skiptaréttur ...........200000 00 .e eens 43 Skírlífisbrot. Skjalafals ..........0000000 000... 109, 1350, 2088, 2093 Skólar. Skuldabréf ..........020000..e venner 549 Skuldajöfnuður. Sjá vinnusamningar. Skuiðamál .........0002000.. 0... 1277, 1447, 1591, 1918, 2099 LXXIV Efnisskrá til yfirlits Slysatrygging sjómanna. Stefnur, stefnubirting ........................0 0... 97, Steypugalli ..............0000.20.000.0 000 Stjórnarskrá, stjórnskipun .............0....200.0 000. Stjórnsýsla ..............000000. 0. 621, 1280, Stjórnsýslumörk ............22.00.00 0000 Stöðuvatn. Sjá eignarréttur. Svik. Synjað um þinglýsingu ..................0000. 0... Synjað um framlagningu skjala ...............00.00.00.00... Söluskattur .............0...000.0 000. Söluþóknun. Sönnun ...........00.000 00 seen 825, Tekjuskattur. Sjá skattar. Tékkamál ...............0000 0000. Tilboð. Tilraun ..........000.0..0000 0 Togveiðar. Sjá fiskveiðibrot. Tolllagabrot ............2.0.00.0000 00. 188, Tómlæti ...........0..0..... 0. Traustnám. Tryggingabréf. Umboð. ...........020000 000 549, Umboðssvik ...............0...0...2 0. Umferðarlög. Sjá bifreiðar. Umgengnisréttur. Ummæli. Sjá ómerking ummæla. Umsýsla ................0000 0000 Uppboð .......0..000 00 69, 89, 684, 691, 963, 1497, Uppsögn á starfssamningi. Sjá vinnusamningar. Upptaka eigna. Úrskurðir í Hæstarétti Útburðargerðir Útivist aðilja: 1. Í Hæstarétti 1, 2, 3, 123, 124, 923, 936, YT1, 1276, 1277, 1652, 1653, 1654, 2. Í héraði. Útlagning ...........0....00.00.00 rn . Útsvör. Sjá skattar. Valdstjórnin. Vanheimild. Vanhæfi dómara. Sjá dómarar. Vanræksla í opinberu starfi. BIs. 412 1469 1655 710 132 921 1002 947 1963 1608 442 1655 1867 2083 1740 1559 2246 2252 1605 1374 1655 69 Efnisskrá til yfirlits LXXV Bls. Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku ............ 145 Varnarþing. Vatn. Sjá eignarréttur. Vátrygging ............0.000 0020. nun 316 Veðréttindi ...............00.0000... sr 1559 Veðskuldabréf ..............2.0.0.. een 963, 1938 Vegalög ........0000000 nr 1538 Veiðiréttindi ................2...2...0 sen. 180 Veikindadagar ................0.0.. 00 nes 635 Vélsleði ...............0000000en nr 140 Venjuréttur. Verðlagsbrot ........000.0020000 000 1714 Verðstöðvun. Verðtrygging. Veriandi í opinberum málum. Verkkaup. Sjá vinnulaun. Verksamningar ........20...0..00.. 0. nn 1277, 2111 Verktaki. Verslunartíska .............200.0. 00... ne ne 643 Vettvangsmál ..............00..0.. sess 180 Vextir .... 306, 316, 643, 661, 1447, 1599, 1826, 1963, 2194, 2200, 2231 Viðtökudráttur. Sjá veðskuldabrét. Vinnusamningar 240, 247, 392, 574, 635, 923, 936, 1129, 1142, 1156, 1707, 2059, 2237 Vinnuslys. Sjá skaðabætur. Vísitölutrygging .................0. 000 n enn 1938 Vitnaskylda ..........0.....0.00.ee eeen 558 Vitni. Vítur. Sjá og réttarfarsvítur. Víxlar. Víxilmál. Vörumerki ................0 00... 1458, 1894 Vörslusvipting. Yfirfjárráð ....................20.0 00... nennt 621 Þingbækur. Þinghöld. Þinglýsing. Sjá kærumál ............000.00. 0000... 254, 403, 1374 Þingsókn í héraði. Sjá og áfrýjun og útivist. Þjófnaður ..............00000000.0.. 109, 1021, 1044, 1234, 1608, 1847 Þóknun fyrir gerðardómsstörf ..............0.0.00.000000 20... 1196 Þrotabú. Sjá skiptamál. Þyrla ............22020 0000 316 Ærumeiðingar ................2.0 0... 56 Ökuhraði .............000.00 ns 3, 135 Ökuleyfissvipting 71, 74, 140, 564, 680, 825, 877, 972, 1092, 1212, 1245, 1845, 1958, 1988, 2166, 2205 LXXVI Efnisskrá til yfirlits Bla. Ölvun. Sjá áfengislög, umferðarlög. Örorka metin .............. 44, 145, 451, 834, 1399, 1423, 1718, 1826 Örorkubætur. Sjá skaðabætur. Öryggisbelti. Sjá bifreiðar. Öryggiseftirlit ríkisins. Sjá skaðabótamál. Öryggisgæsla. V. EFNISSKRÁ. Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerð, kyrrsetning, lögbann, lögtak, útburður og vörslusvipting. Aðflutningsgjöld. Sjá tollar. Aðför. Með dómi Hæstaréttar, uppkveðnum 25. mars 1983, voru ibúðareigendurnir D og Ó dæmdir til að flytjast úr eigin íbúð innan þriggja mánaða frá dómsbirtingu. D og Ó flutt- ust eigi úr íbúðinni að þeim fresti liðnum, og krafðist dóm- hafinn, G, þess þá, að fógeti bæri þau út. Með úrskurði, uppkveðnum 15. ágúst 1983, hafnaði fógeti útburðarkröfu G. Úrskurðinum var áfrýjað til Hæstaréttar af hálfu G. Hæstiréttur felldi úrskurðinn úr gildi og lagði fyrir fógeta að framkvæma útburðinn, enda væri það eigi skilyrði út- burðar samkvæmt 12. gr. aðfararlaga nr. 19/1887, að G ætti rétt á innsetningu í íbúðina. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi staðfesta hinn áfrýjaða úrskurð, þar eð hæstaréttardómurinn frá 25. mars 1983 hefði eigi verið birtur fyrir þeim D og Ó með lögformlegum hætti og því væri fullnægingarfrestur hans ekki liðinn ........ 2252 Aðgerðarleysi. Sjá tómlæti, Aðild. M höfðaði mál með opinberri stefnu, birtri 15. júlí 1982, í því skyni að fá sér tildæmdan eignarrétt að tiltekinni fast- eign, sem eiginmaður hennar, er lést árið 1973, hafði fest kaup á árið 1944, en eigi öðlast athugasemdalausa eignar- heimild fyrir. Enginn sótti þing í héraði til að andmæla eignardómskröfu M. Héraðsdómari taldi málið ekki rétti- lega höfðað af hendi M og vísaði því frá ex officio. Hæstiréttur felldi frávísunardóminn úr gildi og lagði fyr- ir héraðsdómara að kveða upp efnisdóm í málinu um kröfu M, sem ætti málsaðild varðandi eignir í hinu óskipta búi, sbr. 10. gr. og 11. gr. laga nr. 8/1962, en M hafði fengið leyfi til setu í óskiptu búi árið 1973 ...........00000 0000... 104 Árið 1974 samdi F við norska fyrirtækið S, að það seldi og reisti einbýlishús fyrir F, innflutt frá Noregi. Skyldi F greiða fyrir í norskum krónum. Ágreiningur reis með aðilj- LXXVITI Efnisskrá Bis. um út af verði hússins, frágangi o. fl. Samkvæmt samn- ingi aðilja var þeim ágreiningi vísað til úrlausnar gerðar- dóms, er kvað upp dóm í júní 1977. F vildi eigi gera upp í samræmi við gerðardóminn., Höfðaði S því mál fyrir bæj- arþingi gegn F til að fá aðfararhæfan dóm í samræmi við dómsorð gerðardómsins. Dómur bæjarþings gekk í málinu i ágúst 1979, þar sem dómsorð gerðardóms var staðfest. F áfrýjaði til Hæstaréttar, Lögmaður S skrifaði á áfrýj- unarstefnu, að hún væri „löglega og nægilega birt“ fyrir S. Fyrir Hæstarétti var aflað ýmissa nýrra gagna, er sýndu ekki aðeins, að S var ekki lengur til við uppsögn héraðs- dóms, heldur bentu þau og eindregið til þess, að við félags- slitin hafi S ekki talið sig eiga neinar kröfur á F. Í mál- flutningi synjaði lögmaður S fyrir það, að hann hefði eign- ast nokkrar kröfur á F fyrir framsal frá S. Hins vegar hreyfði hann því, að annað hlutafélag í Osló hefði eign- ast kröfur S á F við félagsslitin. Þær staðhæfingar voru þó órökstuddar og það félag hafði aldrei gerst aðili máls- ins sem réttartaki S. Var hinn áfrýjaði dómur því ómerkt- ur og málinu vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi ............ 260 Árið 1974 samdi G við norska fyrirtækið S, að það seldi og reisti einbýlishús fyrir G, innflutt frá Noregi. Skyldi G greiða fyrir í norskum krónum. Ágreiningur reis með aðilj- um út af verði hússins, frágangi o. fl. Samkvæmt samningi aðilja var þeim ágreiningi vísað til úrlausnar gerðardóms, er kvað upp dóm í júní 1977. G vildi eigi gera upp Í sam- ræmi við gerðardóminn, Höfðaði S því mál fyrir bæjarþingi gegn G til að fá aðfararhæfan dóm í samræmi við dóms- orð gerðardómsins. Dómur bæjarþings gekk í málinu í ágúst 1979, þar sem dómsorð gerðardóms var staðfest. G áfrýjaði til Hæstaréttar. Lögmaður S skrifaði á áfrýjunar- stefnu, að hún væri „löglega og nægilega“ birt fyrir S. Fyr- ir Hæstarétti var aflað ýmissa nýrra gagna, er sýndu ekki aðeins, að S var ekki lengur til við uppsögn héraðsdóms, heldur bentu þau og eindregið til þess, að við félagsslitin hafi S ekki talið sig eiga neinar kröfur á G. Í málflutningi synjaði lögmaður S fyrir það, að hann hefði eignast nokkr- ar kröfur á G fyrir framsal frá S. Hins vegar hreyfði hann því, að annað hlutafélag í Osló hefði eignast kröfur S á G við félagsslitin. Þær staðhæfingar voru þó órökstuddar og það félag hafði aldrei gerst aðili málsins sem réttar- taki S. Var hinn áfrýjaði dómur því ómerktur og málinu vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi ...........00000000.0.0.. 281 Aðildareiður. Efnisskrá LXXIK Bls. Aðstoð við nauðstadda. Aðstoð við skip. Aðstöðugjald. Sjá skattar. Aflýsing. Hinn 26. ágúst 1981 gaf J út veðskuldabréf til B að fjárhæð 150.000,00 krónur tryggt með 13. veðrétti í fasteign J. Skjali þessu var þinglýst 27. s. m. og fært inn í fasteignabók, en því var aflýst 12. nóvember s. á., án þess að rétthafi hefði áritað frumrit þess og heimilað aflýsingu. Þing- lýsingardómari kvaddi J fyrir sig og skoraði á hann að sýna sér frumrit bréfsins, svo unnt væri að ganga úr skugga um það, að bréfinu hefði verið aflýst með lögmæt- um hætti, en J færðist undan því. Hinn 23. september 1982 krafðist rétthafi veðskuldabréfsins að aflýsingin yrði leið- rétt og fyrri þinglýsing látin standa óbreytt. Felldi þing- lýsingardómarinn hinn 26. október 1982 úr gildi aflýsing- una frá 12. nóvember 1981. J kærði þessa ákvörðun þing- lýsingardómarans til Hæstaréttar, sem staðfesti úrlausn hans með vísan til 1. mgr. 27. gr. og 2. mgr. 39. gr. laga nr. 39/1978 ........0...0.00000 00 ens 403 Afréttir. Afsagnargerðir, Afsláttur að tiltölu. Með kaupsamningi, dags. 14. júní 1975, festi H kaup á tvílyftu timburhúsi á Ísafirði af S. Húsið mun hafa verið byggt árið 1922. Kaupverð hússins var gkr. 7.000.000. H tók við afnotum þess 30. júní 1975. Hinn 7. júlí 1975 ritaði Raf- magnsveita Ísafjarðar H bréf, þar sem honum var gert að framkvæma umfangsmikla viðgerð á raflögn hússins, er reyndist brjóta í bága við reglur um raforkuvirki. H taldi sig hafa orðið vara við ýmsa aðra galla á húsinu, svo sem á pípulögnum, miðstöðvarkerfi og skemmdum vegna leka. Að beiðni H voru dómkvaddir þrír sérfróðir menn til að skoða og meta til fjár galla þessa. Matsgerð hinna dómkvöddu manna varð eigi lögð til grundvallar dómi í málinu, þar eð þeim hafði láðst að gefa S eða umboðs- manni hans, kost á að vera viðstöddum, þegar skoðun fór fram. H lagði einnig fram reikninga yfir viðgerðirnar. Í dómi Hæstaréttar er bent á það, að húsið hafi verið Lo Efnisskrá Bls. rösklega hálfrar aldar gamalt, er H festi kaup á því. Gat H því búist við því, að leiðslur og lagnir væru teknar að láta sig. Allt að einu var þó talið, að H hefði ekki mátt ætla, að rafmagnsleiðslur væru orðnar svo lélegar, að af þeim stafaði hætta, svo sem síðar kom í ljós. Af þeim sök- um, þótti H eiga kröfu til nokkurs afsláttar af kaupverði hússins, er þótti hæfilega ákveðinn 2.500,00 nýkrónur. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma S til að greiða H skaðabætur vegna galla á raflögn og vatnslögn að fjárhæð 3.500,00 nýkrónur, svo sem héraðs- dómur hafði gem ...........0002000r senn sr 2148 Afturvirkni laga. Almannahætta. B réð eiginmanni sínum bana með því að hella yfir hann bensíni, þar sem hann svaf ölvunarsvefni í hjónarúmi í svefnherbergi ibúðar þeirra á 3ju hæð í fjölbýlishúsi, og eftir það að kasta að honum logandi eldspýtum, svo að eldur blossaði þegar upp. B var ákærð fyrir brot á 211. gr. og 2. mgr. 164. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þá var þess og krafist, að B teldist samkvæmt 1. mgr. 23. gr. erfðalaga nr. 8/1962 hafa fyrirgert sjálfri sér til handa rétti til arfs eft- ir hinn látna eiginmann sinn. B var sakfelld samkvæmt ákæru og dæmd í 14 ára fangelsi, en gæsluvarðhaldsvist hennar í 238 daga kom refsingu til frádráttar .......... 582 Arfleiðsluskrá. Ár 1950 gerðu hjónin A og S sameiginlega og gagnkvæma erfðaskrá. S andaðist árið 1966. A gerði erfðaskrá árið 1972, en afturkallaði hana með erfðaskrá árið 1976. A lést árið 1978. Lífserfingjar voru ekki í búinu. Með arfleiðslu- skránni frá 1976 ráðstafaði A eignum búsins langt um- fram sinn búshelming. Var því erfðaskránni frá 1976 synj- að "gildis sem skiptagrundvelli í búinu, nema varðandi þrjár arfleiðsluráðstafanir A, sem eigi töldust brjóta í bága við ákvæði hinnar sameiginlegu og gagnkvæmu erfða- skrár A og S frá 1950. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði varðandi túlkun á ákvæðum erfðaskrár A frá 1976 og vildu taka hana til greina í heldur ríkari mæli en meirihluti dómara ........00000000 nn even. 381 Arkitektastörf. Arkitektinn J tók að sér að teikna frumskissur að iðnaðar- byggingu fyrir hlutafélagið B að beiðni stjórnarformanns þess, M. J útbjó spurningarlista til hluthafa, er þeir út- Efnisskrá LXXKI fylltu. Þá sendi J teikningar til byggingarmefndar í fyrir- spurnarformi. Hvorki byggingarnefnd né skipulagsnefnd hafði nokkuð við teikningarnar að athuga. Ágreiningur reis um það, hvort M hefði haft umboð til að ráða J til starfs- ins, þannig að bindandi væri fyrir B, og ennfremur um Þóknunina til J. Talið var, að forráðamenn B hefðu bakað félaginu greiðsluskyldu fyrir arkitektastörf J að bygging- unni og var B dæmt til að greiða J þóknun samkvæmt gjaldskrá Arkitektafélags Íslands. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði, þar eð hann taldi, að þóknun J ætti að Vera mun lægri en skv. ofangreindri gjaldskrá. .......... Atvinnulöggjöf. Atvinnuréttindi. Sjá og refsingar. Bifreiðarstjóri sviptur ökuleyfi ævilangt vegna ölvunar við akstur, en um ítrekað brot var að ræða .. 71, 74, 564, 972, Bifreiðarstjóri sviptur ökuréttindum í 8 mánuði vegna ölvunar við akstur .............02002000. esne Bifreiðarstjóri sviptur ökuleyfi í 12 mánuði vegna ölvunar við Akstur ........000000000 en. 8TT, 1245, 1811, 2166, Bifreiðarstjóri sviptur ökuréttindum í 15 mánuði vegna ölvunar við akstur ............02.20.000 000 ns Bifreiðarstjóri sviptur ævilangt rétti til að fá ökuleyfi vegna ölvunaraksturs og hafa ekið án ökuréttinda ............ Bifreiðarstjóri sviptur ökuleyfi til bráðabirgða vegna of hraðs aksturs ..........02000000000 nn Bifreiðarstjóri var sviptur ökuleyfi í 10 mánuði vegna ölvunar við akstur ............020000000. ess Bifreiðarstjóri sviptur ævilangt rétti til að fá ökuleyfi vegna ölvunaraksturs og hafa ekið án ökuréttinda .............. Atvinnuréttindi vörubifreiðastjóra. Hinn 5. maí 1982 kom skip til Hafnarfjarðar með saltfarm í eigu S. Að undangengnu útboði 3. maí 1982 gerði S hinn 5. s. m. verksamning við F og H um flutning á farminum í vörugeymslur S í Kópavogi. F og H voru í Félagi vinnu- vélaeigenda en ekki innan vébanda vörubifreiðastjóra. F og H notuðu til flutninganna eigin flutningatæki, sem voru dráttarbifreiðar, palllausar, en með festingar á stól, og höfðu 23 tonna burðargetu. Landssamband vörubifreiða- stjóra f. h. Félags vörubilaeigenda, Hafnarfirði, og Vöru- bílstjórafélagsins Þróttar taldi flutninga þessa brjóta í bága við einkarétt Félags vörubílaeigenda, Hafnarfirði, til vöruflutninga á þessu svæði sbr. 2. mgr. 5. gr. laga nr. 36/1970 og reglugerð nr. 242/1971 og gegni hinu sama um Bls 2237 1092 1212 2205 680 1988 1847 1958 LXXKTI Efnisskrá Bis. Vörubílstjórafélagið Þrótt í Reykjavík, sbr. reglugerð nr. 244/1970. Að kröfu Landssambandsins f. h. nefndra vöru- bilstjórafélaga var, hinn 7. maí 1982, lagt lögbann í fógeta- rétti Hafnarfjarðar við flutningum F og H á saltinu. Meirihluti Hæstaréttar taldi, að hinar vélknúnu dráttar- bifreiðar og vagnarmir, sem við þær skyldi tengja, verði ekki talin til vörubifreiða samkvæmt lögum nr. 36/1970 og reglugerð nr. 242/1971. Þess beri og að gæta, að tæki þessi, sem vissulega megi nota til flutninga, er framkvæma megi með vörubifreiðum, séu tækninýjung, sem væri til þess fallin að breyta í verulegum atriðum vöruflutningum á vegum. Þau megi einnig nota til að flytja varning, sem ekki er unnt að flytja á vörubifreiðum vegna stærðar og þunga einstakra stykkja. Lögbannið var því úr gildi fellt og S sýknaður. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sér- atkvæði og vildu staðfesta lögbannið, þar eð þeir töldu flutningatæki F og H bifreiðar í merkingu 2. mgr. 5. gr. laga nr. 36/1970, sbr. og 2. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, er skyldi nota til vöruflutninga ..........000000..0.0 0... 0... 1327 Hinn 7. apríl 1982 var gerður verksamningur milli Rafmagns- veitna ríkisins annars vegar og Norðurverks h/f og BJG h/f hins vegar um flutning á 300 tonnum af sementi og 435 tonnum af fóðurpíipum frá Húsavík til Kröfluvirkjun- ar. Flytjendur hugðust flytja á stórvirkum flutningatækj- um þ. e. dráttarbílum, er draga flutningasleða, er geta borið allt að 25 tonnum og eru helmingi lengri en venju- legir vörubílspallar. Er flutningar á sementinu skyldu hefj- ast, 26. apíl 1982, fékk Vörubilstjórafélag Suður-Þingeyjar- sýslu lagt lögbann við þeim, þar eð það taldi flutninga þessa brjóta í bága við einkarétt sinn til flutnings af þessu tagi, á sínu félagssvæði, sbr. 2. mgr. 5. gr. laga nr. 36/1970 og reglugerð nr. 7T9/1982 um hámarksfjölda leigubifreiða til vörubifreiðaaksturs á félagssvæði V.S.Þ. Í staðfestingar- málinu krafðist félagið jafnframt viðurkenningar á einka- rétti sínum til að annast flutninga þessa. Meirihluti Hæsta- réttar taldi, að hinar vélknúnu dráttarbifreiðar og vagn- arnir, sem við þær skyldi tengja, verði ekki talin til vöru- bifreiða skv. lögum nr. 36/1970. Þess beri að gæta, að tæki þessi, sem vissulega megi nota til flutninga, sem framkvæma megi með vörubifreiðum, séu tækninýjung, sem væri til þess fallin að breyta í verulegum atriðum vöruflutningum á vegum. Þau megi einnig nota til að flytja varning, sem ekki sé unnt að flytja á vörubifreiðum vegna stærðar og þunga einstakra stykkja. Sýknukrafa Ílutningsaðiljanna var því tekin til greina og lögbannið Efnisskrá LXXXIII Bis. fellt úr gildi. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og töldu flutningatæki þessi vera bifreiðar í merkingu 2. mgr. 5. gr. laga nr. 36/1970, sbr. 2. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, og skyldi nota þau til vöruflutninga. Allt að einu vildu þessir hæstaréttardómarar fella lögbannið úr gildi, þar sem V.S.Þ. hafði aðeins óskað eftir að taka að sér sementsflutningana. Úr því að málið horfði svo við, átti V.S.Þ, ekki lögvarið tilkall til að lögbanni yrði beitt ...... 1342 Ábúð. Með samningi, dags. 29. júní 1973, tók J jörðina Skeggjastaði i Fremri-Torfustaðahreppi, eign S, á leigu til fimm ára að undanskildu vatnasvæði. Í leigu átti J að greiða 27 kinda fóður fyrsta árið, 35 kinda fóður næsta árið og svo 40 kinda fóður hin árin þrjú. Þá leigði S J 20 ær og átti J að greiða leiguna með umsjón með hrossum S í Giljalandi, sem er eyðibýli fyrir framan Skeggjastaði, en S átti að leggja til fóður. Deilur urðu með aðiljum út af ábúðinni og uppgjör umsamins eftirgjalds dróst á langinn og kenndi hvor öðrum um. Gert var ráð fyrir því, að ábúð J lyki á fardögum 1978. Hinn 6. maí 1978 gerðu aðiljar með sér samkomulag að Barkarstöðum um fjölda þess fjár, er J skyldi greiða S í leigu eftir jörðina, skv. leigusamningi Þeirra frá 29. júní 1973. Hinn 29. október 1978 sömdu aðilj- ar um það, að J fengi að sitja jörðina til 1. júní 1979. Er J fór af jörðinni taldi S hann ekki hafa staðið sér skil á því fé, er honum bæri skv. Barkarstaðasamkomulaginu, en J taldi hið gagnstæða. Fékk J dómkvadda matsmenn til þess að meta hæfilegt eftirgjald eftir jörðina. Mats- gerðin er dagsett 3. september 1980. Samkvæmt henni taldist eðlilegt eftirgjald eftir jörðina Skeggjastaði án laxveiðihlunninda hafa verið fyrir árin 1972—1979, 12 lambsverð hvert ár. J var allt að einu talinn bundinn af leigusamningnum og Barkarstaðasamkomulaginu og gert að greiða S andvirði þess fjár, er honum tókst ekki að sanna, að hann væri búinn að afhenda S. Þá var J og gert að greiða S álag, skv. yfirúttektargerð, vegna viðskilnaðar hans á jörðinni. ................00.....enee se 8S5l Vorið 1973 fluttist J á jörðina Hrafnabjörg, Svínavatnshreppi, sem leiguliði. Jarðareigandi, G, sagði J upp ábúðinni, þar eð hann þyrfti jörðina til eigin búskapar. J fluttist af jörðinni 10. júní 1976 og hóf búskap á jörð í Hegranesi, Skagafirði. Hvorki fluttist G á jörðina, Hrafnabjörg, né af- henti hana neinum af þeim skyld- eða venslamönnum, sem upp eru taldir í 2. mgr. 9. gr. ábúðarlaga nr. 36/1961. Upp- LXXKIV Efnisskrá Bls. sögn G á jarðarafnotum J var því talin hafa verið „af yfirskinsástæðum“ í skilningi 4. mgr. 9. gr. nefndra laga. Af þessum sökum átti J skaðabótarétt á hendur G, sbr. niðurlagsákvæði lagagreinarinnar, Var sá skaðabótaréttur ekki bundinn því skilyrði, að J flyttist aftur á jörðina og hvorki fallinn niður fyrir tómlæti eða fyrningu, svo sem G hélt fram. G var dæmdur til að greiða J og fjölskyldu hans bætur vegna afurðatjóns, auk flutningskostnaðar á hina nýju jörð. Hins vegar var krafa J um vinnuframlag í þágu jarðarinnar eigi tekin til greina gegn andmælum G, Þar eð hún þótti eigi nægilega rökstudd. J hafði gjafsókn og gjafvörn í héraði og fyrir Hæstarétti ................ 1802 Ábyrgð. Ábyrgð á seldum hlut. Ábyrgð framleiðanda. Áfengislög. Með ákæruskjali 1. júní 1980 var T ákærður fyrir að vera tvisvar í aprílmánuði 1980 ölvaður og til óþæginda á al- mannafæri, þ. e. 7. april á Kaldárselsvegi, þar sem fólk varð Íyrir áreitni hans. T var handtekinn af lögreglu og sparkaði hann þá utan í lögreglubifreiðina og braut í henni hliðarrúðu, og einnig hinn 24. apríl á sömu slóðum, en þá grýtti T bifreið og olli skemmdum á afturhurð henn- ar. Þetta atferli T þótti varða við 21. gr. sbr. 33. gr. áfengislaga nr. 82/1969, sbr. lög nr. 52/1978, 5. gr., og var hann dæmdur í 1.000,00 króna sekt, en tveggja daga varð- hald til vara. Tveim skaðabótakröfum á hendur T var vís- að frá héraðsdómi vegna vanreifunar. Með öðru ákæru- skjali, dags. 16. júní 1981, en dæmt var um bæði ákæru- efnin í sama máli, var T ákærður fyrir að hafa 15. mars 1981 með sviksamlegum hætti gengið inn í kaup á þremur hestum, sem S hafði þá fyrr um daginn, að T viðstöddum, samið um kaup á af H, með því að fara um kvöldið á fund H og talið honum ranglega trú um, að S hafi í raun eigi verið að kaupa hestana sjálfur, heldur fyrir T og þannig fengið H til að undirrita afsal til T fyrir hestun- um, jafnframt því sem T greiddi umsamið söluverð hest- anna. T tók síðan hestana í sínar vörslur og hafði selt einn þeirra, þegar rannsókn málsins hófst og lögreglan hugðist taka hestana í sínar vörslur. Í ákæru var þessi háttsemi T talin varða við 248. gr. alm. hgl. nr. 19/1940, en Efnisskrá LXXXV Bls. til vara við 248. gr., sbr. 261. gr. sömu laga. Ekki taldist sannað, að T hefði beitt H vísvitandi blekkingum í því skyni að fá hann til að afsala sér hrossunum og var T því sýknaður af þessum ákæruþætti. S hafði gert skaðabóta- kröfu á hendur T, en henni var vísað frá héraðsdómi, sbr. 146. gr. 2. mgr. laga nr. 74/1974. 'T var dæmdur til að greiða briðjung kostnaðar af rekstri málsins í héraði og fyrir Hæstarétti. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi sakfella T fyrir tilraun til svika með því atferli, sem greinir í ákæruskjalinu frá 16. júní 1981 ................ 1096 J leigubílstjóri taldist sannur að því að hafa, laugardagsnótt- ina 2. ágúst 1980, selt Ó eina brennivínsflösku fyrir gkr. 20.000 í leigubifreið sinni, Taldist brot J varða við 18. gr., sbr. 33. gr. áfengislaga nr. 82/1969, sbr. 5. gr. laga nr. 52/1978. J var dæmdur í 2.000,00 króna sekt til ríkissjóðs og fjögurra daga varðhald til vara, ef sektin yrði ekki greidd innan fjögurra vikna frá dómsbirtingu .......... 1698 Áfrýjun. Árið 1974 samdi F við norska fyrirtækið S, að það seldi og reisti einbýlishús fyrir F, innflutt frá Noregi. Skyldi F greiða fyrir í norskum krónum. Ágreiningur reis með aðilj- um út af verði hússins. frágangi o. fl. Samkvæmt samningi aðilja var þeim ágreiningi vísað til úrlausnar gerðardóms, er kvað upp dóm í júní 1977. F vildi eigi gera upp í sam- ræmi við gerðardóminn. Höfðaði S því mál fyrir bæiar- bingi gegn F til að fá aðfararhæfan dóm í samræmi við dómsorð gerðardómsins. Dómur bæiarþings gekk í málinu í ágúst 1979. þar sem dómsorð gerðardóms var staðfest. F áfrýjaði til Hæstaréttar. Lörmaður S skrifaði á áfrýiun- arstefnu, að hún væri „löglega og nægilega birt“ fyrir S. Fyrir Hæstarétti var aflað ýmissa nýrra gagna, er sýndu ekki aðeins, að S var ekki lengur til við upnsösn héraðs- dóms, heldur bentu þau og eindregið til þess, að við félaos- slitin hafi S ekki talið sig eisa neinar kröfur á F. Í mál- flutningi syniaði lögmaður S fyrir það. að hann hefði eign- ast nokkrar kröfur á F fyrir framsal frá S. Hins vegar hreyfði hann því. að annað hlutafélag í Osló hefði eien- ast kröfur S á F við félagsslitin, Þær staðhæfingar voru þó órökstuddar og það félas hafði aldrei werst aðili máls- ins sem réttartaki S. Var hinn áfrýiaði dómur því ómerkt- ur og málinu vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi .......... 260 Árið 1974 samdi G við norska fyrirtækið S að það seldi og reisti einbýlishús fyrir G, innflutt frá Noregi. Skyldi G greiða fyrir í norskum krónum. Ágreiningur reis með aðilj- LXXXVI Efnisskrá Bs. um út af verði hússins, frágangi o. fl. Samkvæmt samningi aðilia var þeim ágreiningi vísað til úrlausnar gerðardóms, er kvað upp dóm í júní 1977. G vildi eigi gera upp í sam- ræmi við gerðardóminn. Höfðaði S því mál fyrir bæjar- þingi gegn G til að fá aðfararhæfan dóm í samræmi við dómsorð gerðardómsins. Dómur bæjarþings gekk í mál- inu í ágúst 1979. þar sem dómsorð gerðardóms var stað- fest. G áfrýiaði til Hæstaréttar. Lögmaður S skrifaði á áfrýiunarstefnu. að hún væri „löslesa og nægilega birt“ fyrir S. Fyrir Hæstarétti var aflað ýmissa nýrra gagna, er sýndu ekíki aðeins, að S var ekki lengur til við uppsögn héraðsdóms. heldur bentu þau og eindregið til þess. að við félamsslitin hafi S ekki talið sig eiga neinar kröfur á G. Í málflutningi svniaði lösmaður S fvrir það. að hann hefði eionast nokkrar kröfur á G fvrir framsal frá S. Hins vegar hrevfði hann bví. að annað hlutafélas í Osló hefði eignast kröfur S á G við félaosslitin. Þær staðhæfinsar voru þó órökstuddar as bað félas hafði aldrei gerst aðili málsins sem réttartaki S. Var hinn áfrýiaði dómur því ómerktur og málinu vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi .............. 281 L var talinn sannur að sök að hafa, hinn 7. og 27. desember 1980 ekið bifreið undir áhrifum áfengis. Í fyrra sinnið mældist alkóhólmagsn í blóði L 0.67%, en 183%e í síðara skiptið. L var ákærður fyrir bæði brotin í einu lagi. Héraðs- dómari taldi ranglega. að fyrra brotið hefði ítrekunaráhrif á hið síðara og svipti L ökuleyfi æfilangt og dæmdi L í 3.50000 króna sekt. Ríkissaksóknari áfrýjaði málinu og krafðist þess, að ökuleyfissviptingartími yrði styttur, en héraðsdómur staðfestur að öðru leyti, og kostnaður við áfrýjun málsins greiddur úr ríkissjóði að undanskildum málsvarnarlaunum. Hæstiréttur stytti ökuleyfissviptingu L i 15 mánuði frá 10. júlí 1981 að telja, þar eð fyrra brotið hefði ekki ítrekunaráhrif á hið síðara, sbr. 1. mgr. TT. gr. alm. hgl. Kostnaður af áfrýjun sakarinnar, þar með máls- varnarlaun skipaðs verjanda L, var lagður á ríkissjóð .... 680 Í október 1976 ákváðu þeir B, S og Ö að hefja rekstur á vöru- bifreið, er þeir þá keyptu. Lagði S fram gkr. 1.500.000 til kaupanna. Bifreiðin var skráð á nafn Ö. Formlegur rekstrarsamningur var ekki gerður, en þeir B og S munu hafa gert bílinn út. Í apríl 1977 tók Ö bílinn í sínar vörsl- ur og seldi hann 14. september 1977. Eigi galt Ö S fram- lag hans til kaupanna, enda taldi Ö, að svo hefði verið um samið, að S tæki greiðslu þess af rekstrarhagnaði bifreiðar- innar. S höfðaði mál á hendur Ö til greiðslu á fyrrgreindu framlagi auk ýmissa reikninga vegna rekstrar og endur- Efnisskrá LEXXVIT Blz. bóta á bílnum, svo og fyrir eigin vinnu. Samtals nam stefnufjárhæðin gkr. 2.113.436. Í héraði var Ö dæmdur til að greiða S framlag hans til kaupanna, en aðrar kröfur S voru ekki teknar til greina. Ö áfrýjaði dóminum og S gagn- áfrýjaði. Í gagnstefnu var þess hvorki getið í hvaða skyni gagnáfrýjað var né hverjar dómkröfur gagnáfrýjandi gerði. Gagnáfrýjunarstefnan fullnægði því ekki ákvæðum 3. tl. 2. mgr. 34. gr. laga nr. T5/1973 og bar því að vísa gagnsök sjálfkrafa frá Hæstarétti. Héraðsdómur var stað- festur, þó þannig, að vextir voru aðeins dæmdir frá birt- ingu héraðsdómsstefnu, 23. júní 1980 .......000000.000... 1591 Áfrýjunarfrestur. Sjá áfrýjun. Áfrýjunarleyfi. Sjá áfrýjun. Ákæra. Lögreglumenn óku vestur Vesturlandsveg á Ártúnshöfða í Reykjavik og mældu með ratsjá hraða bifreiða, sem ekið var til austurs. Samkvæmt framburði lögreglumanna mældist hraði bifreiðar A 89 km miðað við klukkustund móts við gömlu kartöflugeymslurnar. Lögreglubifreiðinni var nú snúið við og bifreið A stöðvuð við Rauðavatn. A var síðan ákærður fyrir of hraðan akstur. Lögreglumenn þeir, er stöðvuðu bifreið A, komu á móti bifreiðinni, er þeir framkvæmdu hraðamælingu. Þeir þurftu að snúa bifreið sinni við til þess að veita bifreið A eftirför, en svigrúm til bess var takmarkað vegna umferðarinnar. Rofnaði því eftirförin og eins og landslagi er háttað á þessum slóðum misstu lögreglumennirnir sjónar af bifreið A. Ekki þóttu nægar sannanir fram komnar fyrir sekt A og var hann sýknaður. Í ákæruskjali var tilgreint rangt götuheiti, en bað var ekki talið girða fyrir að efnisdómur yrði lagður á málið ..............0000.0.0.0 sn 135 H var ákærður fyrir að hafa þrívegis í desember 1977, er hann var að sækja vörur í vöruskemmur Eimskipafélags Íslands h/f, sem H hafði flutt inn og greitt í banka og tolli, tekið þar í heimildarleysi samtals 10 litsjónvarpstæki, sem hann hafði flutt inn, en hvorki greitt í banka né greitt af þeim aðflutnings- og farmgjöld, en skilið eftir í vöruskemm- unni jafnmörg stykki af vöru þeirri, sem hann var að sækja í hvert sinn og hann tók af sjónvarpstækjum. H seldi síðan sjónvarpstækin og hagnýtti sér andvirði þeirra. Í ákæru taldist brot H varða við 244. gr., en til vara 245. gr. alm. hgl. nr. 19/1940, og við 1. mgr. 60. gr, sbr. 61. LKXXVIII Efnisskrá Bls. gr. laga nr. 59/1969 um tollheimtu og tolleftirlit. Við flutn- ing málsins fyrir Hæstarétti krafðist ríkissaksóknari þess til vara, að H yrði sakfelldur fyrir brot gegn 2. tl. 1. mgr. 250. gr. alm. hgl. H bar fyrir rétti, að hann hefði talað við starfsmenn vöruskemmunnar og fengið þá til að lána sér sjónvarpstækin til að hafa þau til sýnis og hafi hann lof- ast til að skila þeim aftur, en eigi gert það. H var sýknað- ur af ákæru fyrir brot gegn 244. gr. og 245. gr. alm. hgl., en þar sem verknaðarlýsing í ákæru tók ekki til brots þess, er greinir í 2, tl. 1. mgr. 250. gr. sömu laga kom varakrafa ríkissaksóknara eigi til álita. Sannað þótti, að H hefði veitt viðtöku 9 sjónvarpstækjum, enda þótt hann vissi, að þau væru ógreidd og ótollafgreidd, en varhugavert þótti að telja sannað, að hinu sama gegndi um eitt þeirra tækja, er ákæran tók til. Var H sakfelldur fyrir brot gegn 60. gr. 1. mgr., sbr. 61. gr. 1. mgr. laga nr. 59/1969, er tæmir sök, sbr. og 2. mgr. Tl. gr. og 2. gr. laga nr. 71/1976. Refsing H var með vísan til 77. gr. alm. hgl. ákveðin 30.000,00 króna sekt, en 50 daga varðhald til vara ...................... 442 G var ákærður fyrir að aka bifhjóli undir áhrifum áfengis 19. júlí 1981 á allt að 100 km hraða miðað við klukkustund um Austurveg á Selfossi, þar sem hámarkshraði er 50 km. G var tekið blóðsýni. Mældist alkóhólmagn í því 1,22%. G sagði lögreglumönnum fyrst, að hann hefði neytt áfengis síðast kl. 01:00 til 01:30 nóttina áður. Síðar bar G, að áfengisneyslu hefði hann lokið nóttina áður kl. 02:00. G breytti síðar enn framburði sínum og kvaðst þá hafa neytt áfengis eftir aksturinn, en áður en lögreglan handtók hann. Í ákæruskjali hafði fallið niður að færa hinn hraða akstur G til refsijákvæða. Það þótti þó ekki standa því í vegi, að dómur yrði lagður á það ákæruatriði, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974, enda hafði komið fram um það vörn bæði Í héraði og fyrir Hæstarétti. Sannað þótti, þrátt fyrir hinn breytta framburð G, að hann hefði ekið bifhjóli sínu undir áhrifum áfengis á ólöglegum hraða, svo sem í ákæru- skjali greindi. Hann var dæmdur í 15 daga varðhald og sviptur ökuréttindum ævilangt, en hér var um ítrekun að TÆða ......0000.0.2000000er er 564 E var ákærður fyrir líkamsárás á opinberan starfsmann. Í ákæru taldist brot þetta varða við 1. mgr. 106. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Héraðsdómari taldi, að frumrannsókn málsins, sem undanfari ákæru, sbr. 32. gr. laga nr. 74/1974 og 5. gr. laga nr. 107/1976, hefði verið ólokið, er ákæra var gefin út á hendur E. Af þessum sökum vísaði héraðs- dómari ákæru frá dómi. Ríkissaksóknari kærði frávísunar- Efnisskrá LEXKIR Bls. 2 dóminn. Hæstiréttur taldi enga þá annmarka á ákæru, er verða mætti til þess, að héraðsdómari synjaði að birta hana og þingfesta málið, svo sem fyrir er mælt í 3. mgr. 115. gr. og 121. gr. laga nr. 74/1974, sbr. 19. gr. og 23. gr. laga nr. 107/1976. Frávísunardómurinn var því úr gildi felldur og lagt fyrir héraðsdómara að birta E ákæruna og taka málið til dómsmeðferðar ...........0000000...0.... 1644 P taldist sannur að því að hafa, aðfaranótt 25. nóvember 1978, ekið bifreið um götur Vestmannaeyja undir áhrifum áfeng- is. Í blóðsýni. sem tekið var úr P, mældist alkóhól 1,91%0. P var sakfelldur fyrir brot á 2., sbr. 4. mgr. 25. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, sbr. 1. gr. laga nr. 54/1976. Í ákæru var gerð krafa um, að P yrði refsað samkvæmt 6. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 35. gr. umferðarlaga. Í ákæruskjall var ekki verknaðarlýsing, er svaraði ótvírætt til þessara ákvæða og varð P því ekki refsað að því leyti. Refsing P var, með vísan til 78. gr. alm. hgl., ákveðin 8.000,00 króna sekt, en 10 daga varðhald til vara. P var sviptur ökuleyfi í eitt ár ............20.0000 00 esne 2166 Ákæra fyrir fiskveiðibrot. N, skipstióri á togaranum Einari Benediktssyni BA 377, var ákærður fyrir meint brot gegn ákvæðum laga um veiðar í fiskveiðilandhelgi. Sakfelling valt á því, hvort aðalvél togarans væri 1000 bremsuhestöfl eða stærri. Héraðsdóm- ur taldi það ósannað og sýknaði N. Ríkissaksóknari áfrýj- aði dóminum, en við flutning málsins fyrir Hæstarétti krafðist hann þess að dómurinn yrði staðfestur, og áfrýj- unarkostnaður lagður á ríkissjóð. Í þessu þótti felast ósk um álitsgerð Hæstaréttar um ákæruefnið. Áfrýjun máls- ins á beim grundvelli samrýmdist ekki almennum réttar- farsreglum, sbr. meginregluna í 67. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 58. gr. laga nr. 75/1973. Málinu var því vísað frá Hæstarétti „..................0202 0050 1948 Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Árekstur skipa. Áskorunarmál. Ávana- og fíkniefni. K var dæmdur sekur um að hafa, árið 1976, flutt til landsins mikið magn af ávana- og fíkniefnum og ýmist dreift þeim eða neytt sjálfur. Starfsemi þessi var rekin í ágóðaskynl. xXC Efnisskrá K var dæmd refsing 10 mánaða fangelsi, og auk þess 9.000,00 króna sekt, en til vara 15 daga fangelsi. Þá var honum dæmt að sæta eignaupptöku á 2,5 kg af hassi ...... E var talinn sannur að því að hafa um sumarið 1980 keypt og selt hassefni og í september s. á. keypt marihuana í Banda- ríkjunum, flutt það til Íslands og selt það. E var dæmdur í þriggja mánaða varðhald og 6.000,00 króna sekt, en vara- refsing fésektar var ákveðin 10 daga varðhald .......... J taldist sannur að sök um að hafa síðari hluta maí 1982 keypt 240 gr. af hassi í Kaupmannahöfn fyrir 8.000.00 danskar krónur og flutt megnið af því hingað til lands 29. s. m. Við komu J til Keflavíkurflugvallar fundust á honum um 225 gr. af hassinu, er lagt var hald á. Refsing J var, með vísan til 78. gr. alm. hgl., ákveðin 30 dasa varðhald og gert upp- tækt hass það, er J hafði flutt til landsins .............. R var fundin sek um að hafa, í janúar 1980 ásamt I, keypt alt að 500 grömmum af hassi á Spáni og flutt það hinsað til lands 19. s. m., og síðan selt verulegan hluta af efninu á allt að gkr. 10.000 hvert gramm. Refsing R var ákvörðuð með hliðsjón af 2. mgr. 70. gr. og 78. gr. alm. hl. nr. 19/140 og hún dæmd í 60 daga fangelsi og 10.000.00 króna sekt, svo og til að þola eignarupptöku á gkr. 289.500, er var andvirði ólögmætrar sölu fíkniefna .................. E var dæmdur sekur um að hafa keynt á Spáni í júlí 1980 1 kg. af hassi og flutt bað hingað til lands. Hann gróf 500 grömm Í jörð á Egilsstöðum, en flutti strax 500 grömm til Reykjavíkur og átti G hlut í því efnismagsni með E. E sótti seinna efnið til Egilsstaða. E seldi ýmsum af efninu of af efninu frá Egilsstöðum seldi hann 100 grömm, en 400 grömmum ráðstafaði hann skömmu fyrir handtöku í sept- ember 1980, en ekki upplýstist hvert þau lentu. E var dæmdur í fjögurra mánaða fangelsi og 20.000.00 króna sekt, en vararefsing 30 daga fangelsi, Gæsluvarðhaldsvist ákærða, 42 dagar, komu refsingu til frádráttar. E var gert að sæta upptöku á 144.00 bandaríkjadölum til ríkissióðs og 26.8 grömmum af hassi og hassleifum til eyðingar. Um ítrekun var að ræða ..................0.0 0000 ven. H var talin sönn að því að hafa á árinu 1980 gerst sek um um- fangsmikil fikniefnamisferli, bæði með innflutningi. sölu og neyslu slíkra efna. H var dæmd í 8 mánaða fangelsi og 30.000.00 króna sekt, en 45 daga fangelsi til vara. Gæslu- varðhald H í 29 daga kom refsivist hennar til frádráttar. Þá var H gert að sæta eignarupptöku á fíkniefnum og munum til neyslu þeirra, er lögreglan fann á heimili H og lagði hald á. Um var að ræða ítrekuð brot hjá H........ Bls. 10 667 698 1048 Efnisskrá XCI Bls. S var talin sönn að því að hafa, hinn 3. september 1982, flutt hingað til lands frá Kaupmannahöfn 980 gr. af hassi, er S hugðist selja hér í ágóðaskyni, en við komuna til Kefla- víkurflugvallar fann tollgæslan hassið í fórum hennar og lagði hald á það. S var dæmd í 75 daga fangelsi. Til frá- dráttar refsingu kom gæsluvarðhaldstími S, 13 dagar. Þá var S gert að sæta eignarupptöku til eyðingar á þeim 980 gr., er lagt hafði verið hald á .............0.0.00000.00.. 1736 N og H töldust sannir að því að hafa sameiginlega keypt 460 g af kannabis eftir miðjan júlí 1981 í Amsterðam og Rotterdam og 22. s. m. sent það í flugfrakt frá Rotterdam til Reykjavíkur, merkt tilteknum manni í Reykjavík. N og H áttu að fá 200 g hvor af efninu, en F 60 g, er komið væri til Íslands. Hins vegar komu aðeins 14 g í hlut N og H, þar eð þriðji aðili hafði áður komist í pakkann í vöru- skemmu flugfélags þess, er flutti efnið til Íslands. og tek- ið megnið af því. N og H var báðum refsað. N hafði ver- ið veitt reynslulausn 15. janúar 1981 skv. þrem dómum og átti eftir að afplána 150 daga fangelsi. Var refsing N nú ákveðin í einu lagi 6 mánaða fangelsi. H hafði verið dæmd- ur í 6 mánaða fangelsi, skilorðsbundið, með dómi 17. des- ember 1981. Refsing H var nú einnig ákveðin í einu lagi T mánaða fangelsi ................00000 0000... ne... 1818 Ó taldist sannur að því að hafa aðfaranótt 5. júní 1981 brotist inn í tvo báta í Njarðvíkurhöfn og stolið ýmsum fémæt- um munum, þar á meðal sex glösum af morfíni og nokkr- um sprautum úr lyfjakassa annars skipsins. Fyrir þetta var Ó sakfelldur fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., og brot gegn 2. mgr., sbr. 1. mgr. 3. gr. laga nr. 65/1974, sbr. 2. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 390/1974, fylgiskjal B. Þá tald- ist sannað. að Ó hafði tekið þátt í sölu myndsegulbands- tækis, er hann vissi, að var fengið með þjófnaðarbroti. Ó var ákærður fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., en sakfelldur fyrir brot á 254. gr. alm. hgl., enda hafði málið verið reif- að á þeim grundvelli. sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974. Ó var einnig sannur að því að hafa aðfararnótt 7. júní 1981 ekið bifreið frá Höfnum til Reykjavíkur og þaðan til Hafna undir áhrifum áfengis. Ó var dæmdur í þriggja mánaða fangelsi og sviptur ökuleyfi í 10 mánuði frá birt- ingu héraðsdóms ...........02000. eens 1847 S var ákærður í 8 liðum fyrir meint brot á fikniefnalöggjöfinni, talin framin frá miðjum júlí 1978 fram til 3. mars 1979, er S var handtekinn í Kaupmannahöfn, með því margsinnis að hafa aflað sér fíkniefna í Hollandi og Danmörku og síðan selt efnin, að undanskilinni eigin neyslu, einkum í XCTI Efnisskrá Bls. Svíþjóð og Danmörku, til margra manna gegn verulegu gjaldi, og haft af því fjárhagslegan ávinning. S var sýkn- aður af ákæruliðum nr. 3-—6, þar eð hann hafði neitað sök og þeir menn, sem borið höfðu á hann sakir, höfðu ekki verið kvaddir fyrir dóm hér á landi, þrátt fyrir kröfu verj- anda S þar um. Að öðru leyti var S sakfelldur skv. ákæru- liðum og dæmdur í fangelsi í 2 ár og 6 mánuði, og 20.000,00 króna sekt. Til frádráttar fangelsisrefsingu kom gæslu- varðhaldsvist S í Danmörku í 178 daga. Þá voru fíkniefni og peningar fyrir fíkniefnasölu gerð upptæk. Tveir hæsta- réttardómarar skiluðu sératkvæðum varðandi refsingu S, vildi annar dæma S í tveggja ára fangelsi, en hinn vildi láta S sæta fangelsi í þrjú ár ....................00000... 1997 P taldist sannur að kaupum og sölu á 70 grömmum af hass- olíu í desember 1979 og kaupum á allt að 3 kg. af hassi í Hollandi í félagi við þrjá aðra menn í júlí 1980 og flutning á því til Kaupmannahafnar, þar sem drjúgur hluti efnis- ins var seldur, en síðan í félagi við B fengið S til að flytja 1 kg. til Íslands, þar sem það var selt að hluta. P var dæmdur í 4 mánaða fangelsi og 20.000.00 króna sekt, en 30 daga fangelsi til vara. Til frádráttar fangelsisrefsingu S kom gæsluvarðhaldsvist hans í 50 daga. S var gert að sæta eignarupptöku á fíkniefnum, er lagt hafði verið hald á ................0.. 0. 2026 E var talinn sannur að því að hafa. á tímabilinu frá apríl 1979 til janúar 1980. margsinnis staðið að innflutningi hassefna hingað til lands og dreift þeim til margra manna í ávinn- ingsskyni. E var dæmdur í 9 mánaða fangelsi om 20.000.00 króna sekt, en til vara 20 daga fangelsi, Til frádráttar fangelsisrefsinnu E kom gæsluvarðhaldsvist hans í 48 daga. E var gert að sæta eignarupptöku á hassefnum, er lagt hafði verið hald á, svo og á peningum, er E hafði aflað með sölu fíkniefna ...................0000000. 0... 2035 Banaslys. L ók bifreið hinn 22. október 1982, um kl. 19.00, norður Reykja- nesbraut með allt að 70 km hraða á klst. J, roskin kona, er átti leið yfir Reykianesbrautina við Álfabakka, varð fyrir bifreiðinni. J höfuðkúpubrotnaði og hlaut heilaskaða, er leiddi hana fliótlega til dauða. Hemlaför eftir bifreið- ina mældust 33,30 m. L var talin sönn að því að hafa ekið án nægilegrar aðgæslu í umrætt sinn og með því orðið meðvöld að því, að J varð fyrir bifreiðinni og hlaut þau lemstur, er leiddu hana til dauða. L var sakfelld fyrir brot á 215. gr. alm. hgl. nr. 19/1940, 1. mgr. 37. gr., 1., 2. og á Efnisskrá KCIIl Bls. b lið 3. mgr. 49, gr., 1 mgr. 50. gr, sbr. 80. gr. umferðar- laga nr. 40/1968, sbr. lög nr. 54/1976, sbr. samþykkt nr. 318/1977 um breytingu á lögreglusamþykkt fyrir Reykja- vík nr. 2/1930. L var dæmd í 12.000,00 króna sekt og 20 daga varðhald til vara. Samkvæmt 81. gr. umferðarlaga var L svipt ökuleyfi í eitt ár frá uppsögu héraðsdóms .... 1811 Bann við hundahaldi. M hélt hund í Reykjavík, þar sem hundahald er bannað. Hinn 9. júní 1980 þurftu lögreglumenn að sinna kvörtun út af hundahaldi M. M var ákærður og fundinn sekur um að hafa brotið gegn 65. gr. lögreglusamþykktar fyrir Reykja- vík nr, 2/1930 með áorðnum breytingum, sbr. 1. gr. laga nr. 7/1953 um hundahald og varnir gegn sullaveiki. M var refsað samkvæmt 97. gr. lögreglusamþykktar fyrir Reykja- vík og 7. gr. laga nr. 7/1953, sbr. 10. gr. laga nr. 75/1982 um breytingu á alm. hgl. nr. 19/1940, sbr. lög nr. 34/1980 um breytingu á sektarmörkum nokkurra laga. M var dæmdur í 5.000,00 króna sekt, en 8 daga varðhald til vara. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi hafa refsinguna helmingi lægri .............0..000.0. 0. 000... 1318 R var ákærð fyrir að hafa frá því í ágúst 1978 haldið hund í Reykjavík andstætt banni um hundahald. R var talin hafa brotið gegn 65. gr., sbr. 97. gr. lögreglusamþykktar fyrir Reykjavík nr. 2/1930 með áorðnum breytingum, sbr. 1. og 7. gr. laga um hundahald og varnir gegn sullaveiki nr. 1/1953, sbr. 10. gr. laga um breytingu á alm. hgl. nr. 19/ 1940, sbr. lög nr. 34/1980 og um breytingu á sektarmörk- um nokkurra laga nr. 75/1982. Refsing R var ákveðin 5.000,00 króna sekt, en 8 daga varðhald til vara. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi hafa refs- ingu helmingi lægri ..................00.0.000 000 1322 Barnalög. K ól barn 29, maí 1966. M viðurkenndi fyrir sýslumanni að Vera faðir barnsins. M var með meðlagsúrskurði, birtum 4. október 1966, skyldaður til að greiða meðlög með barn- inu frá fæðingu til fullnaðs 16 ára alduns, svo og fæðingar- styrk og tryggingariðgjald barnsmóður fyrir árið 1966. Með bréfi, dags. 20. mars 1979, fór lögmaður M þess á leit við yfirsakadómarann í Reykjavík, að fram færi rannsókn á faðerni barnsins, þar eð M véfengdi að vera faðir þess. Tekin voru blóðsýni úr K, M og barninu og þau rannsökuð á Rannsóknastofu háskólans. Í álitsgerð sérfræðings, dags. 10. maí 1979, sagði að samkvæmt niðurstöðu rannsóknar- innar gæti M ekki verið faðir barnsins. Rannsóknin var KCIV Efnisskrá Bls. endurtekin sama ár og gaf sömu niðurstöðu. Hinn 30. maí 1979 kvað sýslumaður upp úrskurð, þar sem úrskurðurinn frá 4. október 1966 var úr gildi felldur og féllu þá niður frekari meðlagsgreiðslur frá M. M höfðaði hinn 26. október 1979 mál á hendur K, dómsmálaráðherra og fjármálaráð- herra Í. h. ríkissjóðs in solidum til endurgreiðslu á með- lögum þeim, er M hafði innt af hendi með barninu, svo og til greiðslu miskabóta. M hafði viðurkennt að vera faðir barnsins. Hann hafði ekki fengið þeirri faðernisviðurkenn- ingu hnekkt með dómi, sbr. nú 10. gr. barnalaga nr. 9/1981. Taldist M því faðir barnsins, sbr. 1. mgr. 3. gr. laga nr. 87/1947, sbr. nú 1. mgr. 8. gr. laga nr, 9/1981. Ósannað var, að K hefði haft í frammi vísvitandi blekkingu, er hún lýsti M föður að barni sínu, eða sýnt af sér vítavert athæfi þannig, að hún þyrfti að endurgreiða meðlagið, sem myndi auk þess koma þungt niður á K, sem hefði tekið við með- lögunum í þeirri trú, að um endanlega greiðslu væri að ræða. Miskabótakrafa M hafði við engin rök að styðjast. Krafa M á hendur ríkinu var eingöngu byggð á því, að sýslumaðurinn hefði ekki gætt leiðbeiningarskyldu sinnar. En þar sem engin gögn lágu fyrir um það, að sýslumaður- inn hefði ekki gætt réttra starfsaðferða, var ríkið jafnt og K sýknað af öllum kröfum M. K hafði gjafavörn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti .............20.200000 00... 1280 Barnaverndarmál. Barnsfaðernismál. K var dæmdur fyllingareiður í barnsfaðernismáli á hendur M. K lét birta M dóminn 24. júlí 1980. Samtímis lét hún birta M eiðstefnu, útgefna 23. júlí 1980, til eiðvinningar sam- kvæmt dómsorðinu á bæjarþingi Akraness „fimmtudaginn 14. ágúst.“ M, sem sjálfum var birt stefnan, hélt því ekki fram, að honum hafi dulist, að þar væri átt við 14 ágúst 1980. K mætti á dómþinginu á téðum degi og vann þar fyll- ingareið, en af hálfu M var ekki sótt þing og eigi hoðuð forföll, Þar sem M lét eiðvinninguna ekki til sín taka né áfrýjaði sjálfum eiðsdóminum, leiddi það af 167. gr. laga nr. 85/1936 og tilskipun 14. september 1792, að M hafði fyrirgert rétti sínum til að áfrýja eiðsdóminum, eftir að eiður samkvæmt honum hafði verið löglega unninn. Var áfrýjun M, með stefnu 24. október 1980, því vísað sjálf- krafa frá Hæstarétti Bifhjól. G var ákærður fyrir að aka bifhjóli undir áhrifum áfengis 19. Efnisskrá XCV Bls. júlí 1981 á allt að 100 km hraða miðað við klukkustund um Austurveg á Selfossi, þar sem hámarkshraði er 50 km. G var tekið blóðsýni. Mældist alkóhólmagn í því 1,22%0. G sagði lögreglumönnum fyrst að hann hefði neytt áfeng- is síðast kl. 01:00 til 01:30 nóttina áður. Síðar bar G, að áfengisneyslu hefði hann lokið nóttina áður kl. 02.00. G breytti síðar enn framburði sínum og kvaðst þá hafa neytt áfengis eftir aksturinn, en áður en lögreglan handtók hann. Í ákæruskjali hafði fallið niður að færa hinn hraða akstur G til refsijákvæða. Það þótti þó ekki standa því í vegi, að dómur yrði lagður á það ákæruatriði, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974, enda hafði komið fram um það vörn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti. Sannað þótti, þrátt fyrir hinn breytta framburð G, að hann hefði ekið bifhjóli sínu undir áhrifum áfengis á ólöglegum hraða, svo sem í ákæruskjali greindi. Hann var dæmdur í 15 daga varðhald og sviptur ökuréttindum ævilangt, en hér var um ítrekun að ræða .... 564 Bifreiðir. A. Einkamál. Hinn 10. mars 1974 ók D bifreið sinni undir áhrifum áfengis á röngum vegarhelmingi á bifreið, er G ók. Hlaut G bein- brot á hægri handlegg og skaddaðist á barkakýli og hægra raddbandi, þannig að raddbreytingu og talþreytu olli. Sam- kvæmt læknisfræðilegu mati, dags. 11. nóvember 1976, var G metin 5% varanleg örorka af völdum slyssins. Af hálfu D og tryggingarfélags hans, var viðurkennd óskoruð bóta- ábyrgð, en kröfu G var andmælt aðallega sem fyrndri, en til vara sem allt of hárri. Samkvæmt 78. gr. umferðarlaga nr. 40/1968 er upphaf fyrningarfrests miðað við lok þess almanaksárs, er kröfuhafi fær vitneskju um kröfu sína og á þess fyrst kost að leita fullnustu hennar. Örorkumat lá ekki fyrir fyrr en 11. nóvember 1976. Upphaf fyrningar- frests miðaðist því við 1. janúar 1977. Stefnubirting í máli G fór fram 14. október 1980. Krafa G taldist því ekki fyrnd, nema áfallnir vextir fyrir 14. október 1976. G voru dæmd- ar skaðabætur í einu lagi fyrir fjártjón og miska, samtals 15.000,00 krónur ...........0002000..0 enn 451 Æ ók bifreið sinni norður Hverfisgötu í Hafnarfirði hinn 3. apríl 1980 um kl. 12:30. Á sama tíma ók J bifreið sinni, sem tryggð var hjá tryggingarfélaginu H, eftir Urðarstíg að Hverfisgötu. Hverfisgata er aðalbraut og biðskyldumerki við Urðarstig gagnvart umferð um Hverfisgötu. J stöðvaði bifreið sína við Hverfisgötu, en ók síðan inn á gatnamótin án þess að veita bifreið Æ athygli, fyrr en um seinan. Æ XCVI Efnisskrá Bls. sveigði bifreið sinni til vinstri til þess að reyna að koma í veg fyrir árekstur, en án árangurs, því að framendi bif- reiðar J og hægra afturbretti bifreiðar Æ rákust saman, en síðan rakst bifreið Æ utan í hús við Hverfisgötu og skemmdist enn meir, J taldist hafa með akstri sínum brot- ið gegn 3. mgr. 48. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Ósannað var, að Æ hefði ekið of hratt eða andstætt umferðarregl- um að öðru leyti. Það hafi ekki verið óeðlileg viðbrögð hjá Æ að sveigja bifreið sinni til vinstri eins og á stóð. Var ekki talið, að Æ hefðu orðið á slík mistök, að rétt væri, að hann bæri hluta tjóns síns sjálfur, sbr. 68. gr. umferðar- laga. J og H voru því dæmd in soliðum til að bæta Æ allt tjón, er varð á bifreið hans. Tveir hæstaréttardómarar skil- uðu sératkvæði og vildu leggja 1/3 hluta sakar á Æ...... 887 Hinn 23. desember 1978 varð árekstur á milli bifreiðanna R- 1977, í eigu B, og JO-7495, í eigu varnarliðsmannsins C, með þeim hætti, að JO-7495 var ekið inn á Kringlumýrar- braut gegnt biðskyldu í veg fyrir R-1977, er ekið var suð- ur Kringlumýrarbraut og naut aðalbrautarréttar. Bifreiðin JO-7495 var ábyrgðartryggð hjá Hagtryggingu h/f, en R-197T var ábyrgðar- og húftryggð hjá Samvinnutrygging- um g/t, með gkr. 200.000 eigin áhættu. B höfðaði skaða- bótamál á hendur Hagtryggingu h/f og ríkissjóði Íslands vegna árekstursins til greiðslu á gkr. 120.000 vegna af- notamissis og gkr. 200.000 vegna eigin áhættu í húftrygg- ingu. Dómur gekk í málinu 16. nóvember 1979 og fór á þann veg, að B var látinn bera 1/3 hluta sakar vegna þess, að bifreið hans var á sumarhjólbörðum og því vanbúin til aksturs á þessum árstíma í hálku og snjó. Þessum dómi var ekki áfrýjað og greiddi Hagtrygging h/f B dómskuld- ina 4. febrúar 1980. Þegar Samvinnutryggingar g/t leituðu eftir endurgreiðslu úr hendi Hagtryggingar h/f á húftrygg- ingarbótum, er þær höfðu greitt B í samræmi við sakar- skiptingu í dóminum frá 16. nóvember 1979, synjaði Hag- trygging h/f að endurgreiða, þar eð hún gæti eigi sætt sig við sakarskiptinguna í dóminum. Höfðuðu Samvinnutrygg- ingar g/t þá mál á hendur Hagtryggingu h/f og ríkissjóði Íslands til endurgreiðslu á hluta húftryggingarbótanna. Talið var, að Hagtrygging h/f og ríkissjóður væru, skv. 1. mgr. 195. gr. laga nr. 85/1936, bundin af dóminum frá 16. nóvember 1979 að því er varðaði sakarskiptinguna. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og töldu fyrri dóminn ekki bindandi um sakarskiptingu, þar eð stefn- endur í héraði hefðu ekki verið þeir sömu í báðum málun- um, og kröfurnar heldur ekki .........0.0000000.0 00... 1036 Efnisskrá XCVI Bis. Bifreiðinni Y var ekið út af bifreiðastæðinu framan við Hótel Esju og síðan austur Suðurlandsbraut. Við gatnamót Hallarmúla ákvað ökumaður, Y, að taka svokallaða U- beygju. Varð af því árekstur við bifreiðina R, sem ekið var austur Suðurlandsbraut. Rakst bifreiðin R með hægri framhlutann vinstra megin aftan til á bifreiðina Y. Sam- kvæmt 4. mgr. 46. gr. umferðarlaga nr. 40/1968 er því aðeins heimilt að taka U-beygju, að unnt sé að gera það án áhættu eða óþæginda fyrir aðra umferð. Ökumaður, sem tekur slíka beygju, verður að meta það hverju sinni, hvort það er óhætt og bera sjálfur áhættu og ábyrgð á röngu mati í því efni. Ökumaður Y þótti eiga höfuðsök á árekstrinum og var hann látinn bera 2/3 hluta sakar, en ökumaður R þótti hafa ekið of hratt og var lagður á hann 1/3 hluti sakar, Við ákvörðun á dagpeningum fyrir afnota- missi bifreiðarinnar Y, var tekið tillit til þess, að eigandi hennar notaði hana við starf sitt ...........00.00000... 1310 Aðfaranótt 17. desember 1978 varð gangandi vegfarandi, J, fyr- ir bifreið, er M átti, og ók austur Vesturgötu í Keflavík. J var með fleira fóllki í umrætt sinn, M var búinn að veita fólki þessu eftirtekt nokkru fyrir slysið og kvaðst hafa séð, að það var ölvað. Miðað við það og aðstæður til aksturs að öðru leyti, bar M að gæta sérstakrar varúðar, er hann ók í átt að fólkinu. Það þótti M eigi hafa gert. Eigi var með vissu ráðið, hvar J var á götunni, er hann varð fyrir bifreiðinni, og ekki þótti í ljós leitt að orsakasamband hafi verið milli ölvunar J og slyssins. Samkvæmt því var bóta- ábyrgð lögð óskipt á M og tryggingarfélag bifreiðar hans. J var fluttur á sjúkrahús eftir slysið. Þar kom í ljós, að beinagrind andlitsins hafði brotnað frá höfuðkúpunni og færst nokkuð til, nefið var einnig mölbrotið og liðbönd á vinstra hné slitin. J var metin 10% varanleg örorka af völdum slyssins. Tryggingafræðingar reiknuðu út tíma- bundið og varanlegt örorkutjón J. Á grundvelli þeirra út- reikninga krafðist J 90.070,00 króna í örorkubætur og 15.000,00 króna í miskabætur. Kröfur J voru teknar til greina að frádregnum greiðslum, er J hafði fengið úr sjúkra- og orlofssjóði, 1.180,00 krónur. J gerði sérstaka kröfu um vaxtavexti fyrir Hæstarétti. Sú krafa kom þó ekki til álita í Hæstarétti, þar eð J þótti ekki hafa gert slíka efniskröfu í héraði. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma J 74.000,00 krónur í örorkubætur og vaxtavexti, enda hefði J krafist dómvaxta í héraði, sbr. lög nr. 56/1979 um dómvexti, en í slíkri kröfu felist krafa um vaxtavexti samkvæmt vaxtaákvörðunum Seðlabanka KCVII Efnisskrá Bis. Íslands ........0..00. 00 enst 1423 Hinn 19. desember 1980 ók H bifreið austur Kjarrhólma í Kópa- vogi. Gata þessi er blindgata og hallar töluvert til austurs og nær sá halli austur fyrir hús nr. 10. Á móts við það hús er bifreiðastæði. J ók bifreið sinni út af því stæði. J sá þá, að H ók bifreið sinni austur og niður Kjarrhólma og hafi sú bifreið verið á vinstra vegarhelmingi. J stöðvaði þá sína bifreið. H kvað J í umrætt sinn hafa skyndilega ekið af stæðinu inn á götuna. H gaf hljóðmerki og kvað HJ þá hafa numið staðar. H kvaðst hafa hemlað, en eigi tekist að stöðva bifreiðina vegna mikillar hálku. H kvaðst held- ur ekki hafa haft svigrúm til að sveigja til hægri vegna kyrrstæðrar bifreiðar, er þar hafi verið. Rakst bifreið H því á bifreið J og urðu skemmdir á báðum bílunum. Sök á árekstrinum var skipt þannig að H var talinn bera 1/3 hluta sakar, en J 2/3 hluta. Einn hæstaréttardómari skil- aði sératkvæði, og taldi H eiga alla sök á árekstrinum .... 1730 Hinn 13. júlí 1978 varð árekstur á milli bifreiðanna R og X, sem var skyldutryggð hjá S. Viðurkennt var, að X hefði átt alla sök á árekstrinum. Starfsmenn S ráðstöfuðu R til viðgerð- ar hjá bílasmiðju K. Þrívegis þurfti að fara með bifreiðina til K til endurbóta á viðgerðinni, síðast 23. október 1978. Samtals tók viðgerðin 48 daga. S greiddi allan viðgerðar- kostnaðinn, en neitaði að greiða afnotamissi lengur en 23 daga, er matsmenn höfðu metið eðlilegan viðgerðartíma. S og eiganda X var dæmt að greiða bætur fyrir hinn raun- verulega afnotamissi, enda höfðu starfsmenn S ráðstafað R til viðgerðar hjá K. Þá voru S og eigandi X dæmdir til að bæta galla, er fram komu á lakki R eftir viðgerðina og afnotamissi Í 3 daga vegna þeirrar lagfæringar, svo og fyr- ir viðgerð á vatnsleka í farangursrými R. Hins vegar voru þeir sýknaðir af kröfu eiganda R, sem var leigubifreiðar- stjóri, um sérstakar skaðabætur, skv. mati, vegna óhóflega langs viðgerðartíma .........0..0000. sess sssnnn 1779 Hinn 5. júlí 1980 var bifreiðinni Ö ekið suður Hafnarfjarðarveg á hægri akrein á eftir annarri bifreið. Á sama tíma var bifreiðinni Y ekið eftir tengivegi frá Kringlumýrarbraut að Hafnarfjarðarvegi, þar sem ökumaður hennar nam staðar og gætti að umferð eftir Hafnarfjarðarvegi. Öku- maður Y veitti bifreiðinni Ö athygli, þar sem henni var ekið á hægri vegarhelmingi suður Hafnarfjarðarveg, en engin umferð var norður veginn. Ók ökumaður Y því inn á Hafnarfjarðarveg og sveigði til norðurs. Í sama mund var bifreiðinni Ö beygt yfir á vinstri kant til að aka fram úr bifreið þeirri, er ekið var á undan. Er ökumaður Y sá Efnisskrá KCIX Bls. Ö koma á móti sér á röngum vegarhelmingi, sveigði hann til hægri og stöðvaði bifreiðina. Ökumanni Ö tókst ekki að afstýra árekstri og kastaðist afturendi bifreiðarinnar utan í Y af slíkum krafti, að Y var ekki talin viðgerðarhæf eftir áreksturinn. Ökumaður Ö taldist eiga alla sök á árekstrin- um, með því að aka fram úr við gatnamót. Eiganda Ý var bætt tjón hans auk afnotamissis. Ökukona Y var barns- hafandi. Hún hlaut áverka og andlegt áfall. Henni voru dæmdar miskabætur ..........0000000.0...... 0... 1905 Hinn 16. desember 1980 varð árekstur á Reykjanesbraut milli bifreiðarinnar Y, sem tryggð var hjá H, og áætlunarbíls- ins R. H viðurkenndi óskoraða skaðabótaábyrgð og greiddi viðgerðina, er tók 20 daga. Hins vegar neitaði H að greiða fyrir afnotamissi af bifreiðinni þann tíma, sem viðgerðin tók. Fram kom í málinu, að hér var um óvenju stóra áætl- unarbifreið að ræða, er notuð hafði verið til að flytja far- Þega að og frá Keflavíkurflugvelli. Þá var og upplýst, að vátryggingafélög hefðu um árabil fallist á að miða afnota- missi hópferðabifreiða við 1/4 hluta svonefnds daggjalds slíkra bifreiða, eins og það væri hverju sinni. Voru H og eigandi bifreiðarinnar Y dæmdir til að greiða eiganda R óskipt 7.000,00 krónur í afnotamissi .........0.0000..... 2241 B. Opinber mál. D ók bifreið sinni suður Hafnarfjarðarveg að næturlagi með 110 km. hraða miðað við klst. samkvæmt mælingu lög- reglu. D var talinn hafa gerst sekur um brot á reglum um hámarkshraða og dæmd 2.500,00 króna sekt í ríkissjóð vegna þessa. Vararefsing var 4 daga varðhald. D var svipt- ur ökuleyfi til bráðabirgða frá 8. apríl til 4. ágúst 1981 .... 3 S ók bifreið sinni 13. október 1980 frá Reykjavík áleiðis til Grindavíkur. Á leiðinni var hann stöðvaður af lögreglu, sem hafði tal af honum. Lögreglumaðurinn fann, að áfeng- isþef lagði frá vitum S og færði hann á lögreglustöð. Þar viðurkenndi S að hafa neytt áfengis fyrir aksturinn, en kvaðst eigi hafa fundið til áfengisáhrifa. S var tekið blóð- sýni og mældist magn alkóhóls í blóði hans 0,93%. Var S talinn sannur að sök um að hafa ekið undir áhrifum áfeng- is og var dæmt að sæta 15 daga varðhaldi og sviptur öku- leyfi ævilangt, en um ítrekunarbrot var að ræða ........ tl S ók bifreið um götur Akureyrar 28. febrúar 1981. Lögreglu- menn stöðvuðu akstur hans og fundu af honum áfengis- þef. S var færður á lögreglustöð. Honum var tekið blóð- sýni. Mældist alkóhólmagn í því 1,36%0. Hinn 29. júní 1981 var Senn stöðvaður af lögreglu við akstur um götur Akur- Cc Efnisskrá eyrar. Var S færður á lögreglustöð. Honum var tekið: blóð- sýni. Mældist alkóhólmagn í því 1,30%0. Var S talinn sann- ur að sök um að hafa ekið bifreið í ofangreind skipti undir áhrifum áfengis og dæmt að sæta 25 daga varðhaldi og sviptur ökuleyfi ævilangt, en um ítrekun var að ræða .. Lögreglumenn óku vestur Vesturlandsveg á Ártúnshöfða í Reykjavík og mældu með ratsjá hraða bifreiða, sem ekið var til austurs. Samkvæmt framburði lögreglumanna mældist. hraði bifreiðar A 89 km miðað við klukkustund móts við gömlu kartöflugeymslurnar. Lögreglubifreiðinni var nú snúið við og bifreið A stöðvuð við Rauðavatn. A var síðan ákærður fyrir of hraðan akstur. Lögreglumenn þeir, er stöðvuðu bifreið A, komu á móti bifreiðinni, er þeir framkvæmdu hraðamælingu. Þeir þurftu að snúa bifreið sinni við til þess að veita bifreið A eftirför, en svig- rúm til þess var takmarkað vegna umferðarinnar. Rofnaði því eftirförin og eins og landslagi er háttað á þessum slóð- um misstu lögreglumennirnir sjónar af bifreið A. Ekki þóttu nægar sannanir fram komnar fyrir sekt ÁA og var hann sýknaður. Í ákæruskjali var tilgreint rangt götuheiti, en það var ekki talið girða fyrir að efnisdómur yrði lagð- ur á Málið ........00000ne esne Lögreglumenn stöðvuðu bifreið Ó, sem þeir töldu aka undir áhrifum áfengis. Þeir fundu áfengisþef leggja frá vitum hans. Var Ó færður á lögreglustöð og síðan til læknis, sem tók honum blóð. Magn alkóhóls í blóðsýni þessu mældist 0,58%a. Ó viðurkenndi að hafa neytt áfengis kvöldið áður, en hætt áfengisneyslu um kl. 00:30. Ó neytti einskis matar eftir þetta, þar til blóðsýnið var tekið kl. 12:15. Ó var ákærður fyrir ölvunarakstur. Þar sem talið er, að vikmörk við mælingu alkóhóls í blóði geti numið plús eða mínus 0,10%, þótti ekki öruggt að alkóhól í blóðsýni því, sem Ó var tekið, hafi náð 0,50%e. Ó var því sýknaður .......... L var talinn sannur að sök að hafa, hinn 7. og 27. desember 1980, ekið bifreið undir áhrifum áfengis. Í fyrra sinnið mældist alkóhólmagn í blóði L 0,67%e, en 1,83%0 í síðara skiptið. L var ákærður fyrir bæði brotin í einu lagi. Hér- aðsdómari taldi ranglega, að fyrra brotið hefði ítrekunar- áhrif á hið síðara og svipti L ökuleyfi æfilangt og dæmdi L í 3.500,00 króna sekt. Ríkissaksóknari áfrýjaði málinu og krafðist þess, að ökuleyfissviptingartími yrði settur, en héraðsdómur staðfestur að öðru leyti og kostnaður við áfrýjun málsins greiddur úr ríkissjóði að undanskildum málsvarnarlaunum. Hæstiréttur stytti ökuleyfissviptingu L í 15 mánuði frá 10. júlí 1981 að telja, þar.eð fyrra brotið Efnisskrá Cl Bls. hefði ekki ítrekunaráhrif á hið síðara, sbr. 1. mgr. TT. gr. alm. hgl. Kostnaður af áfrýjun sakarinnar, þar með máls- varnarlaun skipaðs verjanda L, var lagður á ríkissjóð .... 680 S var ákærður fyrir að hafa ekið bifreið, undir áhrifum áfeng- is og sviptur ökuleyfi, kvöldið 10. nóvember 1980, svo og um nóttina. S neitaði fyrir dómi, að hann hefði verið und- ir áhrifum áfengis, en viðurkenndi að hafa ekið. Tvö vitni báru hið sama. S hafði ekki verið tekið blóðsýni til alkóhól- ákvörðunar. Engar upplýsingar voru í gögnum málsins um bað, hvenær eða hvar S var handtekinn. S var því sýknað- ur af því ákæruatriði að hafa ekið undir áhrifum áfengis, en dæmdur í 6.000,00 króna sekt, en til vara í 10 daga varð- hald, fyrir að hafa ekið bifreið sviptur ökuleyfi .......... 825 2 I drakk erlendan bjór um borð í skipi í Reykjavíkurhöfn á tímabilinu frá kl. um 11:30 til rúmlega 17:00 og ók síðan heim til sín. Lögreglumenn komu heim til I að akstri lokn- um og höfðu ta! af henni. Þeim fannst hún áberandi ölvuð og færðu hana á lögreglustöð. I var tekið blóðsýni. Mældist alkóhólmagn í blóðinu 2,50%e. Þremur vitnum, er sáu I ganga frá skipinu til bifreiðar sinnar, fannst hún drukkin. I viðurkenndi að hafa ekið bifreiðinni, en kvaðst ekki hafa fundið til áfengisáhrifa, þar eð hún hafi aðeins drukkið tvö glös af bjór með mat um borð í skipinu. I kvaðst hafa drukkið einn koníaksfleyg eftir aksturinn. Frásögn I um drykkju hennar var talin ósennileg og með vísan til fram- burða vitnanna þriggja, svo og alkóhólmagns í blóði henn- ar, var talið sannað, að hún hefði ekið bifreið undir áhrif- um áfengis í umrætt sinn. I var dæmd í 6.000.00 króna sekt, en 10 daga varðhald til vara, og svipt ökuleyfi í eittár .... 877 A var ákærður fyrir að aka að kvöldi 15. júlí 1981 undir áhrif- um áfengis bifreið frá Birkigrund í Kópavogi áleiðis á Laugardalsvöll og aka svo óvarlega á Bústaðavegi, að bif- reiðin lenti upp á moldarbing og síðan út af vegi. A var handtekinn síðar um kvöldið or morguninn eftir gekkst hann við því að hafa verið „eitthvað undir áhrifum áfeng- is“ við akstur bifreiðarinnar kvöldið áður. Í skýrslum fyrir rannsóknarlögreglu, 12. janúar 1982, og sakadómi Reykja- víkur, 16. mars s. á., hvarf A frá játningu sinni. Í hinum breytta framburði sínum kvaðst hann ekki hafa neytt áfengis fyrr en eftir að hann lauk akstri. Skýrði hann frá áfengisneyslu sinni á Laugardalsvelli um kvöldið og kvað áfengisáhrifin stafa eingöngu frá þeirri drykkju. Hinn breytti framburður fékk stoð í vætti tveggja vitna. Blóð- sýni, sem tekið var úr blóði A eftir dvöl hans á Laugar- dalsvelli, gat ekki verið úrslitagagn í málinu. Því þóttu Cl Efnisskrá Bls. ekki fram komnar alveg fullnægjandi sannanir fyrir ölv- unarakstri A og var hann því sýknaður af þeim lið ákær- unnar. ÁA var einnig sýknaður af þeim ákærulið að hafa ekið „svo óvarlega á Bústaðavegi, að bifreiðin lenti upp á moldarbing og síðan út af vegi“, þar sem rannsókn máls- ins um þau ákæruefni hefði ekki verið fullnægjandi ...... 47 Hinn 1. sentember 1982 stöðvuðu lögreglumenn ökumanninn K kl. 01:02 í Reykjavík. Þeir fundu áfengisþef af K og færðu hann á lögreglustöð. K viðurkenndi að hafa fyrir miðnætti drukkið öl af tesundinni „Tuborg grön“. en kvaðst ekki finna til áfengisáhrifa. Honum var tekið blóðsýni. Mældist alkóhól í því 1.17%0. K var dæmdur í 15 daga varðhald fyr- ir ölvun við akstur og sviptur ökuleyfi ævilangt, enda var um ítrekun að ræða ............00.0... 0. senn 972 G taldist sannur að því að hafa. hinn 3. iúní 1982. tekið bifreið í heimildarleysi og haft hana í umráðum sínum í u. þ. b. tvo daga og ekið henni undir áhrifum áfengis sviptur öku- leyfi ævilangt, og m. a. ekið til Selfoss. þar sem hann braust inn í verslun og stal fiórum hliómflutningstækjum. G var sakfelldur fyrir brot á 244. gr. og 1. mer. 259. gr. alm. hel. nr. 19/1940. 2. mer. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr.. sbr. 80. gr. umferðarlaoa nr. 40/1968. sbr. lög nr. 54/1976. G var með vísan til 77. gr. alm. hel. dæmdur í 7 mánaða fang- elsi en um ítrekun var að ræða. G sat 5 daga í gæsluvarð- haldi. Var sá tími dreginn frá refsingunni. skv. 76. gr. alm. hgl. G var og dæmdur til að greiða verslun þeirri, er hann braust inn í, skaðabætur ...........0..000 0000 ens 1044 Aðfaranótt 30. sentember 1981 stöðvuðu lögreglumenn bifreið, er E ók, í Revkiavík. Lösreglumenn fundu lítils háttar áfensisbef af vitum E. E viðurkenndi að hafa nevtt áfeng- is á skemmtistað. er hún var að koma af í umrætt sinn, en kvaðst ekki hafa fundið til áfensisáhrifa. E var tekið blóðsýni og mældist alkóhól í því 0.79%0. E var dæmd í 15 dara varðhald og svipt ökuleyfi ævilangt, enda var um ítrekun að ræða ............00..0 0... 1092 Hinn 16. april 1980 ók E bifreið frá vinnustað sinum í Reykja- vík að áfengisútsölunni við Lindargötu, þar sem E ók á aðra bifreið. E sinnti engu um áreksturinn. heldur ók rak- leiðis heim til sín. Nokkrum mínútum eftir heimkomu E komu lögreglumenn á vettvang. Þeir fundu brennivíns- flösku í íbúð E, sem búið var að drekka úr niður í axlir. Lögreglumenn töldu E undir áhrifum áfengis og færðu hann á lögreglustöð. E var tekið blóðsýni, er í mældist 1,96% alkóhól. E skýrði svo frá, að hún hefði eingöngu neytt áfengis eftir að hún kom heim til sín og kvaðst hafa Efnisskrá CIN Bls. gert það vegna þess, að hún hefði orðið miður sín út af árekstrinum. Það þótti með ólíkindum, að E hefði drukk- ið svo mikið magn alkóhóls og mældist í blóði hennar á jafnskömmum tíma, sem hér var um að tefla. En vegna þess, að sannað þótti, að E hafði neytt áfengis eftir akstur- inn, var hún einungis talin hafa brotið gegn 2. mgr. 25. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, en ekki gegn 4. mgr. sömu grein- ar. E var og talin hafa brotið gegn 1. mgr. 37. gr. og 2. mgr. 41. gr. sömu laga. E var dæmd til að greiða '7.500,00 krón- ur Í sekt, en 12 daga varðhald til vara. E var svipt öku- leyfi í 8 mánuði ..............0020000 00 ven 1212 S var ákærður fyrir að aka 3. ágúst 1979 undir áhrifum áfeng- is bifreið frá Höfn í Hornafirði áleiðis til Egilsstaða og neyta áfengis við aksturinn. þar til lögreglumenn stöðvuðu akstur S, er hann ók inn í Búðir í Fáskrúðsfirði. Lögreglu- mennirnir fundu áfengisþef af andardrætti S, öndunar- prufa frá S sýndi IV. stig. S var tekið blóðsýni og mæld- ist alkóhólmagn í því 1,68%0. S neitaði að hafa drukkið áfengi við aksturinn og kvaðst ekki hafa verið undir áhrif- um áfengis í umrætt sinn. S taldi, að mistök hlytu að hafa átt sér stað varðandi meðferð blóðsýnis síns. Með fram- burði vitna, öndunarsýni og alkóhólmagni í blóði S tald- ist sannað. að hann hefði verið undir áhrifum áfengis, er lögreglumenn stöðvuðu akstur hans. enda ekki fram kom- in rökstudd ástæða til að ætla, að mistök hafi orðið við töku blóðsýnis úr S. sendingu þess til rannsóknarstofu eða meðferð þess þar. S var dæmdur í 7.00000 króna sekt, en til vara 10 daga varðhald. S var sviptur ökuleyfi í eitt ár .. 1245 Með úrskurði sakadóms Reykjavíkur, uppkveðnum 15. júní 1983. var staðfest ákvörðun lögreglustiðóra að svinta G ökuleyfi til bráðabirgða hinn 19. anríl 1983 fvrir að hafa ekið bifreið með 129 km/klst hraða „á mældum veoar- kafla austur Miklubraut hinn 25. mars 1983. Hæstirétt- ur taldi, að rannsóknarsögn fælu eigi í sér könnun á því, hversu traust sú aðferð væri, er lögreslumenn beittu til að mæla ökuhraða G, bæði almennt og svo sem hér stóð á. Bráðabirgðaökuleyfissvipting G var því úr gildi felld .... 1467 L ók bifreið hinn 22. október 1982, um kl. 19.00, norður Revkja- nesbraut með allt að 70 km hraða á klst. J, roskin kona, er átti leið yfir Reykjanesbrautina við Álfabakka, varð fyr- ir bifreiðinni. J höfuðkúpubrotnaði og hlaut heilaskaða. er leiddi hana fljótlega til dauða. Hemlaför eftir bifreiðina mældust 33,30 m. L var talin sönn að því að hafa ekið án nægilegrar aðgæslu í umrætt sinn og með því orðið með- völd að því að J varð fyrir bifreiðinni og hlaut þau lemst- CIV Efnisskrá Bls. ur, er leiddu hana til dauða. L var sakfelld fyrir brot á 215. gr. alm. hgl. nr. 19/1940, 1. mgr. 37. gt., 1., 2. og a og b lið 3. mgr. 49. gr., 1. mgr. 50. gr., sbr. 80. gr. umferðar- laga nr. 40/1968, sbr. lög nr. 54/1976, sbr. samþykkt nr. 318/1977 um breytingu á lögreglusamþykikkt fyrir Reykja- vík nr. 2/1930. L var dæmd í 12.000,00 króna sekt og 20 daga varðhald til vara. Samkvæmt 81. gr. umferðarlaga var L svipt ökuleyfi í eitt ár frá uppsögu héraðsdóms .... 1811 Ó taldist sannur að því að hafa aðfaranótt 5. júní 1981 brot- ist inn í tvo báta í Njarðvikurhöfn og stolið ýmsum fémæt- um munum, þar á meðal sex glösum af morfíni og nokkr- um sprautum úr lyfjakassa annars skipsins. Fyrir þetta var Ó sakfelldur fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., og brot gegn 2. mgr. sbr. 1. mgr. 3. gr. laga nr. 65/1974, sbr. 2. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 390/1974, fylgiskjal B. Þá tald- ist sannað, að Ó hafði tekið þátt í sölu myndsegulbands- tækis, er hann vissi, að var fengið með þjófnaðarbroti. Ó var ákærður fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., en sakfelldur fyrir brot á 254. gr. alm. hgl., enda hafði málið verið reifað á þeim gnundvelli, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974. Ó var einnig sannur að því að hafa aðfaranótt 7. júní 1981 ekið bifreið frá Höfnum til Reykjavíkur og þaðan til Hafna undir áhrifum áfengis. Ó var dæmdur í þriggja mánaða fangelsi og sviptur ökuleyfi í 10 mánuði frá birtingu hér- aðsðóms ............2...00. 0. 1847 T taldist sannur að því að hafa, hinn 28. apríl 1983, ekið bifreið undir áhrifum áfengis og sviptur ökuleyfi ævilangt. Í blóð- sýni, er tekið var úr T, mældist alkóhól 1,38%0. Þetta brot T varðaði við 2. mgr. sbr. 4. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Er T var yfir- heyrður hjá varðstjóra út af framangreindu broti falsaði hann nafn annars manns undir varðstjóraskýrsluna. Þetta atferli T taldist varða við 1. mgr. 155. gr. alm. hgl. nr. 19/ 1940. Þegar T framdi þessi brot, hafði hann hlotið reynslu- lausn í 2 ár á eftirstöðvum refsingar, 320 dögum. Með téð. um brotum hafði T rofið skilorð það, er honum hafði ver- ið ákvarðað í reynslulausninni og var refsing T því ákvörð- uð í einu lagi og honum gert að sæta fangelsi í 12 mánuði, og sviptur rétti til að öðlast ökuleyfi ævilangt. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma T í 15 mán- aða fangelsi ...................00...0.000 nn 1958 S taldist sannur að því að hafa, hinn 15. maí 1982, ekið. undir áhrifum áfengis og sviptur ökuleyfi ævilangt, bifreið óvar- lega aftur á bak á bifreiðastæði við heimili sitt, þannig, að bifreiðin rakst á aðra bifreið, sem var kyrrstæð og mann- Efnisskrá CV Bls. laus, og síðan ekið brott af vettvangi, án þess að gera við- eigandi ráðstafanir, að húsi í Hólahverfi í Breiðholti og til baka. Brot S taldist varða við 2. mgr. 25. gr. umferðar- laga nr. 40/1968, sbr. og 3. mgr. sömu greinar, 1. mgr. 27. gr., 1. mgr. 37. gr., og 1. og 2. mgr. 41. gr. sömu laga: S var dæmdur í 40 daga varðhald og sviptur ævilangt rétti til að öðlast ökuleyfi á Ný ...........020000. 0000 nn 1988 P taldist sannur að því að hafa aðfaranótt 25. nóvember 1978 ekið bifreið um götur Vestmannaeyja undir áhrifum áfeng- is. Í blóðsýni, sem tekið var úr P, mældist alkóhól 1,91%. P var sakfelldur fyrir brot á 2., sbr. 4. mgr. 25. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, sbr. 1. gr. laga nr. 54/1976. Í ákæru var gerð krafa um, að P yrði refsað samkvæmt 6. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 35. gr. umferðarlaga. Í ákæru- skjali var ekki verknaðarlýsing, er svaraði ótvírætt til þess- ara ákvæða, og varð P því ekki refsað að því leyti. Refs- ing P var, með vísan til 78. gr. alm. hgl., ákveðin 8.000.00 króna sekt, en 10 daga varðhald til vara. P var sviptur öÖkuleyfi í eitt ár ..................00000 0000 nr. 2166 B taldist sannur að því að hafa, sunnudaginn 21. mars 1982, ekið bifreið sinni undir áhrifum áfengis frá Kveldúlfsgötu 24 að Borgarbraut 58, Borgarnesi. Taldðist brot B varða við 2. mgr.,isbr. 4. mgr. 25. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, sbr. lög nr. 54/1976. B var dæmd 8.000.00 króna sekt. en 10 daga varðhald til vara. Þá var B sviptur öku- leyfi í eitt ár ...................00 0... .s err 2205 Birting laga og stjórnvaldaerinda. Björgunarlaun. Bls. Bílaleiga. Með leinusamningi, dags. 8. júní 1977, tók Ó Þifreið á leigu hjá bílaleigu G. Leigutími var til 14. júní 1977. Í 5. tölulið leigu- skilmála sagði m. a.: „Bifreiðin er húftryggð (kaskó) að frádregnum fyrstu kr. 40.000, sem leigutaki greiðir einnig.“ Um kl. 5 að morgni 10. júní 1977, ók Ó bifreiðinni út af Evrarhlíð við Ísafjarðarkaupstað. Lenti bifreiðin ofan í fiöru og eyðilagðist. Grunur lék á, að Ó hefði verið undir áhrifum áfengis við aksturinn. Ó var eigi tekið blóðsýni eftir slysið, og var því ekki talið, að svo örugg vitneskja væri fram komin, um ástand Ó, er slysið varð, að sannað mætti telja, gegn eindreginni neitun Ó, að hann hefði ver- ið ölvaður við akstur bifreiðarinnar, er slysið vrað. Ó var því sýknaður af kröfu bílaleigu G um greiðslu á andvirði CVI Efnisskrá Bis. bifreiðarinnar auk leigugjaldðs (afnotamissis) í 180 daga. Hins vegar var Ó dæmdur til að greiða G gkr. 37.500 í leigugjald og gkr. 40.000 í eigin áhættu skv. 5. tölulið leigu- skilmála, en að frádregnu innborguðu geymslufé, gkr. 20.000, eða samtals gkr. 57.500 .......0.000000 0... 0... 2099 Brenna. B réð eiginmanni sínum bana með því að hella yfir hann bensíni, þar sem hann svaf ölvunarsvefni í hjónarúmi í svefnherbergi íbúðar þeirra á 3ju hæð í fjölbýlishúsi, og eftir það að kasta að honum logandi eldspýtum svo að eld- ur blossaði þegar upp. B var ákærð fyrir brot á 211. gr. og 2. mgr. 164. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þá var þess krafist, að B teldist samkvæmt 1. mgr. 23. gr. erfðalaga nr. 8/1962 hafa fyrirgent sjálfri sér til handa rétti til arfs eftir hinn látna eiginmann sinn. B var sakfelld samkvæmt ákæru og dæmd í 14 ára fangelsi, en gæsluvarðhaldsvist hennar í 238 daga kom refsingu til frádráttar ...............00..0..... 582 Brot í opinberu starfi. H, E, G og A voru allir starfsmenn í Fríhöfninni á Keflavíkur- flugvelli. H komst yfir lykil að bakdyrum að birgðageymslu Fríhafnarinnar, sem einungis tollgæslumenn áttu að hafa lyklavöld að. Í október/nóvember 1979 fóru þeir H, E og G í heimildarleysi um dyr þessar inn á lagerinn og tóku 36 1. flöskur af vodka og 4 fleyga af koníaki, sem E flutti í bifreið sinni út af flugvallarsvæðinu og á heimili sitt. Þeir H, E og G skiptu með sér áfenginu þannig, að hver þeirra fékk 12 flöskur af vodka og E auk þess koníakið. Í júlí 1980 fóru þeir H og E aftur í heimildarleysi ásamt A inn á lager Fríhafnarinnar og tóku þar talsvert magn af áfengi og fluttu það út af vallarsvæðinu og skiptu því með sér. Þeir voru ekki sammála um magn áfengisins. Þeir H, E, G og A voru allir ákærðir fyrir brot á 244. gr. alm. hgl. nr. 19/1940 og 2. mgr. 66. gr. laga um tollheimtu og tolleftirlit nr. 59/1969, sbr. 138. gr. alm. hel. Þá var H einn ákærður fyrir að hafa haustið 1978 í heimildarleysi flutt hingað til lands talstöð og notað hana í báti sínum, þar til 13. október 1980, er lögreglan lagði hald á talstöðina. Enn- fremur var H einn ákærður fyrir að hafa haustið 1979 keypt talstöð af Bandaríkjamanni á Keflavíkurflugvelli og í heimildarleysi flutt hana út af vallarsvæðinu og um borð i bát sinn í Njarðvíkurhöfn og síðar á verkstæði í Kefla- vík, en lögreglan lagði hald á stöðina 13. október 1980. Til grundvallar dómi í málinu var lögð sú fullyrðing af hálfu Efnisskrá CVII Bls. ákærðu. að þeir hafi greitt í sjóð Fríhafnarinnar fjárhæð, er svarar til þess verðs, sem það er selt á til ferðamanna og áhafna flugvéla skv. sérstökum reglum, sem eigi giltu um ákærðu. Allt að einu voru þeir taldir hafa tekið áfeng- ið í auðgunarskyni og voru dæmdir fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., sem tæmir sök gegn lögum nr. 59/1969. Refsing ákærðu, sem allir voru opinberir starfsmenn, var ákveðin með hliðsjón af 138. gr. alm. hgl., þannig að H var dæmd- ur Í 4 mánaða fangelsi, E í 3ja mánaða fangelsi, gæslu- varðhaldsvist þeirra H og E skyldi draga frá refsingu þeirra. Þeir A og G voru dæmdir skilorðsbundið í 45 daga fangelsi hvor. H var ennfremur gert að sæta eignarupp- töku á talstöðvunum, þar sem hann taldist hafa brotið, Varðandi þann þátt ákæru, gegn 2., sbr. 27. gr. laga nr. 30/1941 um fjarskipti. Einn hæstaréttardómari skilaði sér- atkvæði og vildi sýkna ákærðu af broti á 244. gr. alm. hgl., en dæma þá fyrir brot á 60. gr. og 61. gr. laga nr. 59/1969, sbr. 138. gr. alm. hgl, ............0000. 0... sn. 1021 Búskipti. M og K fenou leyfi til skilnaðar að borði og sæng 17. maí 1974 og til lösskilnaðar 16. sentember 1975. Vegna skilnaðarins gerðu aðiliar með sér samning um skilnaðarkiðr og fjár- skinti. Hinn 21. desember 1979 dæmdi Hæstiréttur að samningurinn væri eigi skuldbindandi fyrir M að bví er varðaði skipti á búinu. Að gengnum þessum dómi Hæsta- réttar krafðist þrotabú M. bar sem bú M var þá undir gialdþrotaskiptum. þess, að skiptaréttur tæki bú aðilja til opinberra skipta. Hinn 25. júní 1981 gerðu aðiljar með sér samkomnlas um skipti á búinu. Í niðurlagi samkomulass- ins áskildi M sér þó rétt til að halda kröfu um húsaleisu upn á K. Hinn 3. júní höfðaði M mál á hendur K fyrir bæj- arbingi til heimtu húsaleigunnar. Málinu var vísað frá bæiarbinginu, þar sem ekki verði séð að skiptum væri lok- ið. Beri því að leysa úr ágreiningsefninu í skiptarétti .... 63 I var fædd árið 1947, dóttir hiónanna E og A. Móðir I, A, lést árið 1949. Hinn 17. júlí 1979 íkrafðist I opinberra skipta á dánarbúi móður sinnar A. Samkvæmt dómi Hæstarétt- ar 24. mars 1980 skvidu skiptin fara fram eins og E hefði setið í óskiptu búi eftir A. Miða skyldi búskiptin við þær eignir, sem til voru í búinu, þegar uppskrift lauk 30. ágúst 1980, en þá var liðið meira en ár frá því, að skiptakrafan kom fram. Á þeim tíma voru meðal eigna búsins fólks- bifreið og íbúð, sem E hafði með samningi 13. september 1979 veitt fyrrverandi sambýliskonu sinni endurgjaldslaus CVIII Efnisskrá Bls. lífstíðarafnot af. Hinn 2. júní 1980 hafði E selt hlutabréf. I hafði ekki látið á það rey,a, hvort sú ráðstöfun væri riftanleg, en skiptaréttur var ekki bær að fjalla um slíka kröfu. Því voru hlutabréfin ekki talin til eigna búsins. Leggja bar til grundvallar við skiptin verðmæti eignanna, eins og það yrði við skiptalok. E hafði gert kaupkröfu í bú- ið. Henni var hafnað, þar sem E taldist hafa setið í óskiptu búi. Ennfremur var, að svo stöddu, hafnað tilboði E um yfirtöku á eignum búsins gegn greiðslu skulda þess. Máls- kostnaður var felldur niður bæði í héraði og Hæstarétti. Bæði E og I höfðu gjafsókn og gjafvörn fyrir Hæstarétti. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði í skiptaréttar- máli þessu ........2.2.000.00.0 000 ens To1 M og K gengu í hjúskap 1. ágúst 1980, en áður höfðu þau búið í óvígðri sambúð frá 24. apríl s. á. Hinn 27. maí 1981 hvarf K af heimilinu og tókst á hendur heimilisstörf annars stað- ar, þar eð hún kvaðst hafa verið orðin þreytt á einveru, en M var vélstjóri að atvinnu og oft fjarvistum frá heimilinu. K fluttist á ný á heimili aðilja einhvern tíma sumars 1981, en hvarf þaðan að fullu 15. október s. á. K beiddist síðan skilnaðar. Ekki tókst samkomulag um lífeyrisgreiðslur eða um skiptingu eigna. Kröfðust M og K því opinberra skipta á búi sínu. Krafðist K þess, að búinu yrði skipt helminga- skiptum, skv. 2. mgr. 18. gr. laga nr. 20/1923 um réttindi og skyldur hjóna. M krafðist þess, að búskiptum yrði hag- að að hætti 57. gr. laga nr. 60/1972 þannig, að hvor aðili héldi þeim hjúskapareignum, er hann færði í búið. Við hjú- skaparstofnunina hafði M fært í búið langverðmætustu eign þess, íbúð, er var svo til skuldlaus. Á hinum skamma sambúðartíma aflaði M langtum meiri tekna en K. Hjóna- bandið var barnlaust og heimilishaldið í léttara lagi. Við hjúskaparslit voru eigur búsins að langmestu leyti eignir, sem aðiljar fluttu í búið við hjúskaparstofnunina, og þá einkanlega M. Ekki var talið, að í hinum skammvinna hjú- skap hafi myndast veruleg fjárhagsleg samstaða með að- iljum. Þegar allt þetta var virt, var það talið bersýnilega ósanngjarnt, ef búi aðilja yrði skipt eftir helmingaskipta- reglunni. Var því fallist á það með M, að búskipti færu fram eftir ákvæðum 57. gr., sbr. 27. gr. laga nr. 60/1972, Þannig, að M tæki fyrst 3/4 af verðmæti þeirra eigna, sem hann flutti í búið sem hjúskapareign sína, en afganginum yrði síðan skipt að jöfnu milli aðilja í samræmi við fyrir- mæli 2. mgr. 18. gr. laga nr. 20/1923. Tveir hæstaréttar-! dómarar skiluðu sératkvæði og vildu að búinu yrði skipt milli aðilja að öllu leyti eftir helmingaskiptareglu 2, mgr. Efnisskrá CIxX 18. gr., sbr. VII. kafla laga nr. 20/1923 ..... se 1967 M og K gengu í hjúskap 21. desember 1974. Hinn 21. janúar 1975 festu þau kaup á tveggja herbergja kjallaraíbúð í Reykjavík. Hinn 2. apríl 1979 undirrituðu þau M og K kaup- mála þess efnis, að íbúðin, ásamt hlutdeild í sameign og leigulóðarréttindum, var gerð að séreign K, en að öðru leyti færi um fjármál þeirra að lögum. Hinn 10. ágúst 1979 krafðist K skilnaðar að borði og sæng frá M, en hann mót- mælti skilnaðarkröfunni. Með bréfi til skiptaréttar, dags. T. september s. á., krafðist K opinberra skipta. Við upp- skrift félagsbús þeirra benti M á áðurgreinda íbúð sem eign búsins. K mótmælti því á grundvelli kaupmála þeirra, er kvað svo á, að íbúðin væri séreign K. M hélt því fram, að K hefði blekkt hann til að gera kaupmálann, þar eð M hefði ekki haft þekkingu á lögfylgjum kaupmála. Eigi var talið sannað, að K hefði fengið M til að gera kaupmálann með svikum eða misneytingu. Þá var heldur ekki talið óheiðarlegt af K að bera fyrir sig kaupmálann. Eigi þótti það girða fyrir, að kaupmálinn yrði lagður til grundvallar skiptum, þótt M kynni að hafa haft rangan skilning á laga- gildi þess löggernings. Íbúðin var því talin séreign K. K hafði gjafsókn fyrir Hæstarétti og var málskostnaður henn- ar lagður á ríkissjóð .............0.00.... en 2134 Dagsektir. Dánarbú. Sjá skipti. S og Þ voru í hjúskap og áttu saman tvo syni, fædda 1925 og 1931. Þ andaðist 1932. Eigi varð séð, að dánarbú þeirra hjóna hafi sætt formlegri skiptameðferð. Árið 1937 kvænt- ist S konunni K. Árið 1962 gerðu þau með sér kaupmála, þar sem tiltekin íbúð í Reykjavík var gerð séreign K. Kaup- málinn var færður í kaupmálabók og veðmálabækur. S andaðist árið 1973. K tilkynnti borgarfógeta andlátið og það með, að S hefði verið eignalaus. Árið 1978 krafðist annar sona S þess, að dánarbú S og félagsbú S og K yrði tekið til opinberra skipta. Hinn sonur S gerðist og aðili að skiptamálinu. Var krafa sona S sú, að kaupmáli þeirra S og K frá árinu 1962 yrði úrskurðaður ógildur. Ekki lá fyrir glöggt yfirlit um eignir og skuldir dánar- og félagsbús S og Þ. Þ andaðist árið 1932. Engar sérgreindar eignir voru lengur til úr því búi og ólíklegt talið, að einhverjar eignir úr dánarbúi Þ hafi runnið til kaupa á íbúð þeirri, er gerð var að séreign K með kaupmálanum frá 1962. Þá var held- ur eigi unnt að líta fram hjá tómlæti sona S um að setja fram kröfu um móðurarf sinn og ógildingu kaupmálans. CX Efnisskrá Bls. Samkvæmt þessu og með hliðsjón af ákvæðum 15. gr. 2. mgr. laga nr. 8/1962, er setur erfingjum þriggja ára af- afdráttarlausan frest frá afhendingu gjafar úr óskiptu búi til höfðunar riftunarmáls, verði að telja kröfu sona S um ógildingu kaupmálans of seint fram komna. Kröfunni var því hafnað ........000..000000000essns san 233 Dánarbætur. Sjá skaðabætur. Dánargjafir. Dómarar. Sjá og dómstólar, réttarfar, réttarfarsvítur, sératkvæði. 1. Dómarar í Hæstarétti: Þrír hæstaréttardómarar dæma mál 3, 8, 43, 63, 69, Ti, "74, 97, 104, 106, 124, 132, 135, 140, 188, 240, 247, 254, 403, 541, 546, 558, 564, 635, 654, 667, 673, 680, 698, 825, 877, 921, MT, #12, 1031, 1034, 1044, 1048, 1092, 1096, 1212, 1220, 1226, 1232, 1310, 1464, 1467, 1568, 1572, 1573, 1576, 1578, 1581, 1599, 1605, 1644, 1677, 1698, 1730, 1736, 1751, 1754, 1766, 1779, 1785, 1802, 1807, 1818, 1905, 1913, 1915, 1918, 1935, 1963, 1988, 2026, 2059, 2130, 2166, 2183, 2187, 2191, 2194, 2200, 2202, 2205, 2225, 2231, 2246, 2247, 2260, 2264 Varadómari dæmir í máli fyrir Hæstarétti 1655, 1664, 1679, 1683, 1707, 1740, 1775, 1787, 1826, 1847, 1867, 1894, 1938, 1948, 2211, 2237 2. Samdómendur í héraði 44, 180, 316, 549, 643, 787, 834, 923, 936, 1129, 1142, 1156, 1458, 1469, 1508, 1538, 1599, 1683, 1707, 1718, 1740, 1787, 1894, 2111, 2148, 2174, 2194, 2211 3. Dómstólar: Sjó- og verslunardómur 392, 549, 643, 923, 936, 1129, 1142, 1156, 1458, 1599, 1707, 1740, 1787, 1894, 2111, 2194 Uppboðsréttur ..........000000.... 69, 684, 963, 1374, 1499, 1605 Skiptaréttur 43, 89, 235, 381, 415, 691, 701, 1226, 1288, 1293, 1751, 2134, 2219, 2225 Fógetaréttur 85, 541, 977, 1002, 1071, 1327, 1342, 1559, 1573, 1775, 2183, 2187, 2191, 2231, 2252 Landamerkjaðómur .........0.000000. 000. sn en 770 Merkjadómur. Siglingadómur ..........000.000000 00 senn 558 Félagsdómur. Sakadómur í ávana- og fíkniefnum 10, 106, 168, 170, 667, 698, 1031, 1034, 1048, 1168, 1257, 1464, 1736, 1807, 1818, 1997, 2026, 2035, 2202, 2260, 2264 Verðlagsdómur. 4. Setuðdómari dæmir mál í héraði .............. 1196, 1374, 1655 Efnisskrá 5. Dómara ekki getið í héraðsdómi 466, 684, 825, 834, 851, 861, CXI Bls. 887, 963, 1055, 1063, 1204, 1573, 1577, 1802 6. Sératkvæði: Í Hæstarétti 56, 306, 316, 364, 381, 392, 474, 495, 509, 523, 549, 621, 643, 661, 691, 701, 834, 865, 887, 898, 906, 1021, 1036, 1055, 1196, 1288, 1293, 1318, 1322, 1327, 1342, 1350, 1390, 1399, 1423, 1447, 1458, 1469, 1497, 1568, 1584, 1664, 1707, 1730, 1826, 1894, 1938, 1958, 1967, 1997, 2076, 2111, 2148, 2225, 2237, Íhéraði.........0...0.00000 0000 eene ner 549, 7". Vanhæfi dómara. Dómhæfi kröfu. Sjá dómkröfur. Dómkröfur ........0..000000sessssssss 180, Dómkvaðning. Dómsrannsókn. Dómsátt .........00.002000s0sessss sas Dómstólar. Sjá dómarar. Kæra á hendur dómara, skv. niðurlagsákvæði 21. gr. laga nr. 75/1973. Hinn 17. maí 1983 var gert árangurslaust lögtak hjá H vegna vangoldinna opinberra gjalda, svo og dráttarvaxta, samtals að fjárhæð 168,00 krónur. H taldi, að fógeti hefði ekki far- ið að réttum lögum við framkvæmd hinnar árangurs- lausu lögtaksgerðar. Neytti H kæruheimildar lokaákvæðis 21. gr. laga nr. 75/1973 og krafðist þess að fógeta yrðu gerð viðurlög vegna málsmeðferðarinnar. Ekki þóttu slíkir annmarkar á athöfnum fógeta, að efni væru til að líta svo á, að hann hafi gert á hlut H þannig, að áminningu eða sektum varðaði eftir niðurlagsákvæði 21. gr. laga nr. 75/ 1973. Krafa H var því ekki tekin til greina .............. Dómsátt, Dómssátt felld úr gildi. Hinn 16. mars 1983 gekkst H undir dómssátt í Sakadómi Reykjavíkur vegna ölvunar við akstur 21. febrúar s. á., en blóðsýni, er H var þá tekið, sýndi 0,830%. Í sakavottorði H, dags. 2. mars 1983, er lá frammi í sakadómi, þegar H undirgekkst sáttina, hafði þess ekki verið getið, að 25. ágúst 1980 hefði H gengist undir dómssátt fyrir ölvunarakstur. Hafði sú dómssátt, vegna mistaka, ekki verið færð á saka- skrá fyrr en 30. júní 1983. Ríkissaksóknari kærði dómssátt- ina frá 16. mars 1983 og krafðist þess, að hún yrði felld úr gildi. Hæstiréttur felldi dómssáttina úr gildi ......... sr 2252 1707 2200 1677 CXII ÆEfnisskrá Bls. Dráttarvélar. Sjá bifreiðir. Eiður. Sjá aðildareiður. Eignardómsmál. M höfðaði mál með opinberri stefnu, birtri 15. júlí 1982, í því skyni að fá sér tildæmdan eignarrétt að tiltekinni fasteign, sem eiginmaður hennar, er lést árið 1973, hafði fest kaup á árið 1944, en eigi öðlast athugasemdalausa eignarheimild fyrir, Enginn sótti þing í héraði til að andmæla eignar- dómskröfu M. Héraðsdómari taldi málið ekki réttilega höfðað af hendi M og vísaði því frá ex officio. Hæstiréttur felldi frávísunardóminn úr gildi og lagði fyrir héraðsdóm- ara að kveða upp efnisdóm í málinu um kröfu M, sem ætti málsaðild varðandi eignir í hinu óskipta búi, sbr. 10. gr. og 11. gr. laga nr. 8/1962, en M hafði fengið leyfi til setu í óskiptu búi árið 1973 ...........22000000. 00. nn nn 104 Eignarnám. Eignarnámsbætur. Frá árinu 1949 hefur Vegagerð ríkisins tekið grjót úr landi jarðarinnar Neðra-Dals, Vestur-Eyjafjallahreppi, til að styrkja varnargarða við Markarfljót og frá árinu 1959 tekið efni úr landi sömu jarðar til ofaníburðar í Suður- landsveg. Landeigendur kváðu Vegagerðina hafa hafið efnistökuna án samþykkis og samráðs við þá. Árið 1964 settu landeigendur fram kröfu um bætur vegna efnistöku úr Fagrafelli (ofaniburður) og ári síðar fyrir grjóttöku úr Stampagili. Vegagerðin hafnaði kröfunum. Vegna þessa voru matsmenn dómkvaddir, er skiluðu mati 28. des- ember 1966. Ekki vildu aðiljar una þessu mati og skutu því til yfirmats, er lá fyrir 5. júlí 1968. Vegagerðin vildi ekki una yfirmatinu og höfðuðu landeigendur þá mál á grund- velli þess með stefnu, útg. 18. nóvember 1969. Dómur gekk í héraði 13. desember 1971. Með dómi Hæstaréttar 12. nóv- ember 1973 var héraðsdómurinn ómerktur og málinu vísað heim í hérað á ný, og landeigendum gefinn kostur á að láta meta að nýju bætur fyrir efnistökuna samkvæmt ákvæðum laga nr. 11/1973 um framkvæmd eignarnáms. Matsnefnd skv. 2. gr. nefndra laga skilaði mati 1. maí 1976. Landeigendur gerðu síðan bótakröfu að fjárhæð 21.435,00 krónur (gkr. 2.143.000) og var það hærri bótafjárhæð en skv. nefndri matsgjörð. Landeigendur töldust eiga rétt til bóta vegna efnistökunnar. Ákvörðun eignarnámsbóta beri að miða við staðgreiðslu og almennt við það tímamark, er Efnisskrá CXTII Bls. eignarnámsmati lýkur. Eigi þótti viðmiðun matsnefndar eignarnámsbóta fá staðist. Þótti því rétt, eins og hér stóð sérstaklega á, að miða tímamark í þessu efni við uppsögn héraðsdóms 21. mars 1980. Landeigendum voru dæmdar 18.000,00 nýkrónur í eignarnámsbætur ásamt 27% árs- vöxtum frá 21. mars 1980 til greiðsludags, en krafa land- eigenda um hærri vexti kom eigi til álita í Hæstarétti, þar sem um hana hafði eigi verið gerður áskilnaður í áfrýjunarstefnu ............0200..00sesss ss 1538 Eignarréttur. Eignarréttarfyrirvari. Eignaupptaka. K var dæmdur sekur um að hafa árið 1976 flutt til landsins mikið magn af ávana- og fíkniefnum og ýmist dreift þeim eða neytt sjálfur. Starfsemi þessi var rekin í ágóðaskyni. K var dæmd refsing 10 mánaða fangelsi, og auk þess 9.000,00 króna sekt, en til vara 15 daga fangelsi. Þá var honum dæmt að sæta eignaupptöku á 2,5 kg af hassi ...... 10 D og Þ voru, ásamt 26 öðrum mönnum, ákærðir 11. mars 1977 fyrir sameiginlegt smygl á 29 litasjónvarpstækjum, er flutt voru til landsins í vörugámi utan farmskrár með m/s Dettifossi, er kom til Reykjavíkur 14. febrúar 1976 frá Hamborg. Dómur gekk í héraði hinn 3. desember 1981. Sakir ákærðu voru ekki taldar fyrndar og var þeim öllum dæmd skilorðsbundin refsing og eignarupptaka á hinum smygluðu sjónvarpstækjum. Málinu var aðeins áfrýjað að því er varðaði D og Þ. Hæstiréttur taldi sakir þeirra eigi fyrndar skv. 1. tl. 81. gr. og 2. mgr. 82. gr. laga nr. 19/1940, en frestaði ákvörðun um refsingu þeirra og skyldi hún Íalla niður að liðnu einu ári frá birtingu dómsins. D og Þ var gert að sæta eignarupptöku á hinum smygluðu sjón- varpstækjum .........00000.0.ssss sn 138 J taldist sannur að sök um að hafa síðari hluta maí 1982, keypt 240 gr af hassi í Kaupmannahöfn fyrir 8.000,00 danskar kr. og flutt megnið af því hingað til lands 29. s. m. Við komu J til Keflavíkurflugvallar fundust á honum um 225 gr. af hassinu, er lagt var hald á. Refsing J var, með vísan til 78. gr. alm. hgl., ákveðin 30 daga varðhald og gert upp- tækt hass það, er J hafði flutt til landsins .............. 698 H, E, G og A voru allir starfsmenn í Fríhöfninni á Keflavíkur- flugvelli. H komst yfir lykil að bakdyrum að birgða- geymslu Frihafnarinnar, sem einungis tollgæslumenn áttu að hafa lyklavöld að. Í október/nóvember 1979 fóru þeir CXIV Efnisskrá Bls. H, E og G í heimildarleysi um dyr þessar inn á lagerinn og tóku 36 1. flöskur af vodka og 4 fleyga af koníaki, sem E flutti í bifreið sinni út af flugvallarsvæðinu og á heimili sitt. Þeir H, E og G skiptu með sér áfenginu þannig, að hver þeirra fékk 12 flöskur af vodka og E auk þess koníak- ið. Í júlí 1980 fóru þeir H og E aftur í heimildarleysi ásamt A inn á lager Fríhafnarinnar og tóku þar talsvert magn af áfengi og fluttu það út af vallarsvæðinu og skiptu því með sér. Þeir voru ekki sammála um magn áfengisins. Þeir H, E, G og A voru allir ákærðir fyrir brot á 244. gr. alm. hgl. nr. 19/1940 og 2. mgr. 66. gr. laga um tollheimtu og tolleftirlit nr. 59/1969, sbr. 138. gr. alm. hgl. Þá var H einn ákærður fyrir að hafa haustið 1978 í heimildarleysi flutt hingað til lands talstöð og notað hana í báti sínum, þar til 13. október 1980, er lögreglan lagði hald á talstöð- ina. Ennfremur var H einn ákærður fyrir að hafa haustið 1979 keypt talstöð af Bandaríkjamanni á Keflavíkurflug- velli og í heimildarleysi flutt hafa út af vallarsvæðinu og um borð í bát sinn í Njarðvíkurhöfn og síðar á verkstæði í Keflavík, en lögreglan lagði hald á stöðina 13. október 1980. Til grundvallar dómi í málinu var lögð sú fullyrðing af hálfu ákærðu, að þeir hafi greitt í sjóð Fríhafnarinnar fjárhæð, er svarar til þess verðs, sem það er selt á til ferðamanna og áhafna flugvéla skv. sérstökum reglum, sem eigi giltu um ákærðu. Allt að einu vöru þeir taldir hafa tekið áfengið í auðgunarskyni og voru dæmdir fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., sem tæmir sök gegn lögum nr. 59/1969. Refsing ákærðu, sem allir voru opinberir starfs- menn, var ákveðin með hliðsjón af 138. gr. alm. hgl., Þannig að H var dæmdur í 4 mánaða fangelsi, E í 3ja mán- aða fangelsi, gæsluvarðhaldsvist þeirra H og E skyldi draga frá refsingu þeirra. Þeir A og G voru dæmdir skilorðsbund- ið í 45 daga fangelsi hvor. H var ennfremur gert að sæta eignarupptöku á talstöðvunum, þar sem hann taldist hafa brotið, varðandi þann þátt ákæru, gegn 2., sbr. 27. gr. laga nr. 30/1941 um fjarskipti. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi sýkna ákærðu af broti á 244. gr. alm. hgl., en dæma þá fyrir brot á 60. gr. og 61. gr. laga nr. 59/1969, sbr. 138. gr. alm. hgl. .......0000000000 0. 0... 1021 R var fundin sek um að hafa, í janúar 1980, ásamt I, keypt allt að 500 grömmum af hassi á Spáni og flutt það hingað til lands 19. s. m., og síðan selt verulegan hluta af efninu á allt að gkr. 10.000 hvert gramm. Refsing R var ákvörðuð með hliðsjón af 2. mgr. 70. gr. og 78. gr. alm. hgl. nr. 19/ 1940 og hún dæmd í 60 daga fangelsi og 10.000,00 króna sekt, svo og til að þola eignarupptöku á gkr. 289.500, er Efnisskrá CXV Bls. var andvirði ólögmætrar sölu fíkniefna ..... en eee.. 1048 E var dæmdur sekur um að hafa keypt á Spáni í júlí 1980 1 kg af hassi og flutt það hingað til lands. Hann gróf 500 grömm í jörð á Egilsstöðum, en flutti strax 500 grömm til Reykjavíkur og átti G hlut í því efnismagni með E. E sótti seinna efnið til Egilsstaða. E seldi ýmsum af efninu og af efninu frá Egilsstöðum seldi hann 100 grömm, en 400 grömmum ráðstafaði hann skömmu fyrir handtöku í sept- ember 1980, en ekki upplýstist hvert þau lentu. E var dæmdur í fjögurra mánaða fangelsi og 20.000,00 króna sekt, en vararefsing 30 daga fangelsi. Gæsluvarðhaldsvist ákærða, 42 dagar, komu refsingu til frádráttar. E var gert að sæta upptöku á 144,00 bandaríkjadölum til ríkissjóðs og 26,8 grömmum af hassi og hassleyfum til eyðingar. Um ítrekun var að ræða ..........00000..0.ss nn 1168 H var talin sönn að því að hafa á árinu 1980 gerst sek um um- fangsmikið fíkniefnamisferli, bæði með innflutningi, sölu og neyslu slíkra efna. H var dæmd í 8 mánaða fangelsi og 30.000,00 króna sekt, en 45 daga fangelsi til vara. Gæslu- varðhald H í 29 daga kom refsivist hennar til frádráttar. Þá var H gert að sæta eignarupptöku á fíkniefnum og munum til neyslu þeirra, er lögreglan fann á heimili H og lagði hald á. Um var að ræða ítrekuð brot hjá H........ 1257 S var talin sönn að því að hafa, hinn 3. september 1982, flutt hingað til lands frá Kaupmannahöfn 980 gr. af hassi, er S hugðist selja hér í ágóðaskyni, en við komuna til Kefla- víkurflugvallar fann tollgæslan hassið í fórum hennar og lagði hald á það. S var dæmd í 75 daga fangelsi. Til frá- dráttar refsingu kom gæsluvarðhaldstími S, 13 dagar. Þá var S gert að sæta eignarupptöku til eyðingar á þeim 980 gr., er lagt hafði verið hald á .............00..00.....0.. 1736 S var ákærður í 8 liðum fyrir meint brot á fíkniefnalöggjöfinni, talin framin frá miðjum júlí 1978 fram til 3. mars 1979, er S var handtekinn í Kaupmannahöfn, með því margsinnis að hafa aflað sér fíkniefna í Hollandi og Danmörku og síðan selt efnin, að undanskilinni eigin neyslu, einkum í Sviþjóð og Danmörku, til margra manna gegn verulegu gjaldi og haft af því fjárhagslegan ávinning. S var sýkn- aður af ákæruliðum nr. 3—6, þar eð hann hafði neitað sök og þeir menn, sem borið höfðu á hann sakir, höfðu ekki verið kvaddir fyrir dóm hér á landi, þrátt fyrir kröfu verj- anda S þar um. Að öðru leyti var S sakfelldur skv. ákæru- liðum og dæmdur í fangelsi í 2 ár og 6 mánuði, og 20.000,00 króna sekt. Til frádráttar fangelsisrefsingu kom gæslu- varðhaldsvist S í Danmörku í 178 daga. Þá voru fíkniefni og peningar fyrir fíkniefnasölu gerð upptæk, Tveir hæsta- CXVI Efnisskrá Bls. réttardómarar skiluðu sératkvæðum varðandi refsingu S, vildi annar dæma S í tveggja ára fangelsi, en hinn vildi láta S sæta fangelsi í þrjú ár ........0000000000.0000... 1997 P taldist sannur að kaupum og sölu á 70 grömmum af hassoliu í desember 1979 og kaupum á allt að 3 kg af hassi í Hollandi í félagi við þrjá aðra menn í júlí 1980 og flutn- ing á því til Kaupmannahafnar, þar sem drjúgur hluti efnisins var seldur, en síðan í félagi við B fengið S til að flytja 1 kg til Íslands, þar sem það var selt að hluta. P var dæmdur í 4 mánaða fangelsi og 20.000,00 íkróna sekt, en 30 daga fangelsi til vara. Til frádráttar fangelsisrefsingu S kom. gæsluvarðhaldsvist hans í 50 daga. S var gert að sæta eignarupptöku á fíkniefnum, er lagt hafði verið hald á ........0000eessseess ss 2026 E var talinn sannur að. því að hafa, á tímabilinu frá apríl 1979 til janúar 1980, margsinnis staðið að innflutningi hassefna hingað til lands og dreift þeim til margra manna í ávinn- ingsskyni. E var dæmdur í 9 mánaða fangelsi og 20.000,00 króna sekt, en til vara 20 daga fangelsi. Til frádráttar fangelsisrefsingu E kom gæsluvarðhaldsvist hans í 48 daga. E var gert að sæta eignarupptöku á hassefnum, er lagt hafði verið hald á, svo og á peningum, er E hafði afl- að með sölu fíkniefna ..........000000n nn vn nn... 2035 Endurgreiðsla. G missti eiginmann sinn 25. febrúar 1975. Þau hjónin höfðu eignast tvö börn, fædd 9. desember 1965, og 2. apríl 1971. Dvöldust þau bæði hjá G. Eftir lát eiginmanns síns öðlað- ist G rétt til greiðslu barnalífeyris og mæðralauna frá Tryggingastofnun ríkisins. Á árinu 1977 keypti G húseign með manninum P og fluttust þau í húsið 1. ágúst 1977 ásamt börnum G og tóku upp sambúð. Í nóvembermánuði 1978 tilkynnti umboðsmaður Tryggingastofnunar ríkisins G að mæðralaun til hennar hefðu verið felld niður frá og með 1. ágúst 1977, þar eð réttur hennar til mæðralauna hefði fallið niður um leið og hún tók upp sambúð við P. Jafnframt tilkynnti umboðsmaðurinn G að haldið yrði eftir barnalífeyri til hennar, er næmi ofgreiddri fjárhæð mæðralauna hennar á tímabilinu 1. ágúst 1977 til 31. októ- ber 1978. Tryggingarráð staðfesti þessa ákvörðun umboðs- mannsins. G höfðaði þá mál á hendur Tryggingastofnun ríkisins til greiðslu vangoldinna mæðralauna og barna- lífeyris með tveim börnum. Talið var, að G hefði, sam- kvæmt lögum um almannatryggingar, borið réttur til mæðralauna, uns hún og P öðluðust sama rétt og hjón samkvæmt nefndum lögum. Var Tryggingastofnun ríkis- Efnisskrá CXVTI Bls. ins því dæmd til að endurgreiða G umstefnda fjárhæð ásamt vöxtum og málskostnaði. Þá var og staðfest fjár- námsgerð, er fram hafði farið eftir uppkvaðningu héraðs- dóms, í húseign Tryggingastofnunarinnar til tryggingar til- dæmdri fjárhæð ...........02000000 0... nr nn. 224 M og K voru í sambúð nokkurn hluta ársins 1977 og fram til 1. desember 1978. Þau unnu bæði utan heimilis meðan á sambúðartímanum stóð. Hluta af sambúðartímanum var M til sjós, en veturinn 1977/78 við nám. Þau bjuggu endur- gjaldslaust í íbúð, sem foreldrar konunnar áttu, eða þar til um miðjan apríl 1978, er þau fluttust í íbúð, sem maður- inn hafði fest kaup á. Málsaðiljar opinberuðu trúlofun sína á öndverðum sambúðartímanum. Eftir sambúðarslit höfð- aði K mál á hendur M og gerði tilkall til launa vegna starfa á sameiginlegu heimili þeirra, meðan á sambúð þeirra stóð annars vegar, og hins vegar laut krafa K að fé, sem hún taldi sig hafa „lagt út fyrir M á sambúðartímanum.“ K þótti eiga rétt á greiðslu úr hendi M fyrir vinnuframlag sitt í þágu M á heimili þeirra á sambúðartímanum. Þá þótti og nægilega fram komið, að K hefði á hluta sam- búðartímans lagt meira til sameiginlegs heimilishalds þeirra en M, Átti hún af þeirri ástæðu einnig rétt á greiðslu úr hans hendi, er ákvaðst samtals 14.000 00 krónur. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði. Vildu þeir sýkna M af fyrri þætti kröfu K, en vísa síðari þættinum frá hér- aðsdómi vegna vanreifunar ............0000000.0. 0... 865 K ól barn 29. maí 1966. M viðurkenndi fyrir sýslumanni að vera faðir barnsins. M var með meðlagsúrskurði, birtum 4. október 1966, skyldaður til að greiða meðlög með barn- inu frá fæðingu þess til fullnaðs 16 ára aldurs, svo og fæð- ingarstyrk og tryggingariðgjald barnsmóður fyrir árið 1966. Með bréfi, dags. 20. mars 1979, fór lögmaður M þess á leit við yfirsakadómarann í Reykjavík, að fram færi rannsókn á faðerni barnsins, þar eð M véfengdi að vera faðir þess. Tekin voru blóðsýni úr K. M og barninu og þau rannsökuð í Rannsóknastofu háskólans. Í álitsgerð sér- fræðings, dags. 10. maí 1979, sagði að samkvæmt niður- stöðu rannsóknarinnar gæti M ekki verið faðir barnsins. Rannsóknin var endurtekin sama ár og gaf sömu niður- stöðu. Hinn 30. maí 1979 kvað sýslumaður upp úrskurð, þar sem úrskurðurinn frá 4. október 1966 var úr gildi felld- ur og féllu þá niður frekari meðlagsgreiðslur frá M. M höfðaði hinn 26. október 1979 mál á hendur K, dómsmála- ráðherra og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs in soliðum til endurgreiðslu á meðlögum þeim, er M hafði innt af hendi með barninu, svo og til greiðslu miskabóta. M hafði CXVITI Efnisskrá Bls. viðurkennt að vera faðir barnsins. Hann hafði ekki fengið þeirri faðernisviðurkenningu hnekkt með dómi, sbr. nú 10. gr. barnalaga nr. 9/1981. Taldist M því faðir barnsins, sbr. 1. mgr. 3. gr. laga nr. 87/1947, sbr. nú 1. mgr. 8. gr. laga nr. 9/1981. Ósannað var, að K hefði haft í frammi vísvit- andi blekkingu, er hún lýsti M föður að barni sínu, eða sýnt af sér vítavert athæfi þannig, að hún þyrfti að endur- greiða meðlagið, sem myndi auk þess koma þungt niður á K. sem hefði tekið við meðlögunum í þeirri trú, að um endanlega greiðslu væri að ræða. Miskabótakrafa M hafði við engin rök að styðjast. Krafa M á hendur ríkinu var eingöngu byggð á því, að sýslumaðurinn hefði ekki gætt leiðbeiningarskyldu sinnar. En þar sem engin gögn lágu fyrir um það. að sýslumaðurinn hefði ekki gætt réttra starfsaðferða, var ríkið jafnt og K sýknað af öllum kröf- um M. K hafði gjafvörn bæði í héraði og fyrir Hæsta- rétti ..........0020..0020nnes nr 1280 Endurheimta. Endurupptaka. Erfðaábúð. Erfðafesta. Erfðafjárskattur. Hinn 25. ágúst 1978 var dánarbú hiónanna A og S tekið til opin- berra skipta. Virðingarmenn mátu innbú. bækur og höf- undaréttindi tilheyrandi dánarbúinu. Upp kom ágreiningur um arftökurétt milli erfinsia og var rekið sérstakt skipta- réttarmál um þann ágreining. Þann tíma, sem rekstur málsins stóð yfir, lá skiptameðferð dánarbúsins niðri. Með bréfi. dags. 5. maí 1983. tilkynnti skiptaráðandi erfingjum, að hann hefði ákveðið að „framreikna matsverð innbús og bóka með vísitölu vöru og þiónustu.“ Á skiptafundi 27. maí s. á. komu fram mótmæli við þessari ákvörðun skiptaráð- anda og krafist var úrskurðar skiptaréttarins um hana. Með úrskurði skiptaréttarins 10. nóvember 1983 voru mót- mæli þessi að engu höfð. Úrskurðurinn var kærður til Hæstaréttar, er felldi hann úr gildi, þar eð lagastoð þótti bresta til að umreikna eftir vísitölu verðmæti lausafjár í í dánarbúinu. Einn hæstaráttarðómari skilaði sératkvæði og vildi vísa kærumálinu sjálfkrafa frá Hæstarétti, en þar sem hann var í minnihluta um þá skoðun, greiddi hann at- kvæði um efni málsins, sbr. 1. mgr. 53. gr. laga nr. 75/1973, Efnisskrá CXTX Bls. og staðfesti dómsorð meirihlutans um ómerkingu hins kærða úrskurðar ...........20000000000nne nn 2225 Erfðamál/Erfðaskrár. Þ andaðist árið 1981. Bú hans var tekið til opinberra skipta. R, sem fædd er 1956, gerði erfðatilkall í búið með því að hún taldi sig óskilgetna dóttur Þ. H, dóttir Þ, fædd 1941, andmælti erfðatilkalli R og krafðist þess, að sér yrði af- hent dánarbú Þ til einkaskipta. Faðernisjátning Þ lá ekki fyrir í málinu. Samkvæmt 1. gr., sbr. 58. gr. erfðalaga nr. 8/1962, sem vö áttu um arf eftir Þ, erfir óskilgetið barn föður, „ef það er feðrað með beim hætti, sem segir í lög- gjöf um óskilgetin börn.“ Í málinu naut eigi við gagna um, að Þ hefði gengist lögformlega við faðerni R og hvorki hafði gengið dómur um faðernið né var sambúð til að dreifa, er jafngilt gæti faðernisviðurkenningu, sbr. 3. gr. laga nr. 87/1947. Með vísan til þessa og ótvíræðs orðalags 1. gr. erfðalaga nr. 8/1962 var synjað viðurkenningar á erfðarétti R eftir Þ ................00000 00... ne... 415 Hinn 2. febrúar 1933 gerðu hjónin J og Þ með sér sameiginlega og gagnkvæma erfðaskrá. Samkvæmt henni átti hið lang- lífara þeirra að erfa hið skammilífara að öllum eignum, en að því langlífara látnu skyldi búinu skipt „eins og það er þá, að jöfnu milli lögerfingja okkar beggja eftir lögunum, eins og engin erfðaskrá hefði verið gerð.“ J andaðist 6. apríl 1962. Hinn 5. október 1964 gerði Þ erfðaskrá, þar sem hann arfleiddi fósturdóttur sína A að innbúi sínu og íbúð, en þau G og S að annarri íbúð. Að öðru leyti áttu skipti búsins að fara að lögum. Hinn 3. janúar 1979 gerði Þ enn erfðaskrá og samkvæmt henni átti fósturdóttir hans, A, að erfa allar eigur Þ. Hinn 15. ágúst 1980 andaðiist Þ. A fékk leyfi til einkaskipta á dánarbúi Þ 12. febrúar 1982. Samkvæmt erfðafjárskýrslu, dags. 22. september 1982, eru einu eignir búsins tvær íbúðir og A talin einkaerfingi í bú- inu. A greiddi erfðafjárskatt 23. september 1982. Með bréfi til skiptaráðandans í Reykjavík, dags. 19. apríl 1983, ósk- uðu lögerfingjar J þess, að dánarbú hennar yrði tekið til opinberra skipta. Skiptaráðandi tjáði þeim í bréfi, dags. 30. júní 1983, að eigi væri unnt að verða við þessari kröfu, þar eð eignum búsins hefði þegar verið skipt með skipt- um á dánarbúi Þ hinn 22. september 1982. Hinn 5. ágúst 1983 kröfðust lögerfingjar J þess, að skiptaréttur kvæði upp úrskurð um það, hvort opinber skipti ættu fram að fara á dánarbúi J eða ekki. Skiptaréttur úrskurðaði á þann veg, hinn 15. september 1983, að opinber skipti á dán- arbúi J ættu ekki að fara fram. Þessi úrskurður var kærð- CXK Efnisskrá Bls. ur til Hæstaréttar, er felldi hann úr gildi og lagði fyrir skiptaráðanda að taka málið til úrlausnar að nýju, þar sem líkur væru til, að lögerfingjar J hafi, er Þ lést, átt rétt til að krefjast hluta eigna Þ, en þörf sé á frekari könnun málsins ...........00.2.00..00s sn 2219 Erfðaréttur. Erfðarétti fyrirgert. B réð eiginmanni sínum bana með því að hella yfir hann bens- íni, þar sem hann svaf ölvunarsvefni í hjónarúmi í svefn- herbergi íbúðar þeirra á 3ju hæð í fjölbýlishúsi, og eftir það að kasta að honum logandi eldspýtum svo að eldur blossaði þegar upp. B var ákærð fyrir brot á 211. gr. og 2. mgr. 164. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þá var þess og krafist, að B teldist samkvæmt 1. mgr. 23. gr. erfðalaga nr. 8/1962 hafa fyrirgert sjáflri sér til handa rétti til arfs eftir hinn látna eiginmann sinn. B var sakfelld samkvæmt ákæru og dæmd í 14 ára fangelsi, en gæsluvarðhaldsvist hennar í 238 daga kom refsingu til frádráttar .................... 582 Erlendir dómar. Erlend lög. Fangelsi. Farbann. Fargjald. Ferðaskrifstofan, F, krafði J um greiðslu á flugfarseðlum með héraðsdómsstefnu, birtri 22. nóvember 1979. Talið var, að farseðlarnir hafi orðið gjaldkræfir við útgáfu þeirra. Nokkrir seðlanna voru gefnir út 3. og 11. júlí 1975. Fjár- kröfur vegna farseðlanna fyrnast á 4 árum, skv. 1. tl. 3. gr. laga nr. 14/1905. og voru því fyrndar, er héraðsdóms- stefnan var birt. Hins vegar var J dæmdur til að greiða F fyrir farseðla, útg. 5. desember 1975, enda tókst honum eigi, gegn andmælum af hálfu F, að sanna að hann væri búinn að borga þá, svo sem hann hélt fram. Gegn neitun J taldist ósannað, að hann hefði verið krafinn um greiðslu á skuldinni fyrr en með bréfi lögmanns F, dags. 17. íktóber 1979. Voru vextir af skuldinni því ekki dæmdir nema frá þeim tíma ...........0020000. s.s 673 Farmsamningur. Efnisskrá CXKI Bls. Flugfarmbréf. Hinn 24. nóvember 1978 sendi fyrirtækið V og Þ litasjónvarps- tæki með Flugleiðum h/f til K í Vestmannaeyjum. Lita- sjónvarpið kom aldrei fram og krafði V og Þ Flugleiðir h/f um bætur, þ. e. heildarsöluverð tækisins auk söluskatts, samtals gkr. 390.360. Hinn 25. maí 1979 sendu Flugleiðir h/f V og Þ tékka að fjárhæð gkr. 179.800 sem fullnaðar- greiðslu. V og Þ höfðuðu bótamál á hendur Flugleiðum h/f og voru dæmdar gkr. 390.360 í héraði. Flugleiðir h/f áfrýjuðu dóminum. Fyrir Hæstarétti hækkuðu V og Þ bóta- kröfu sína og miðuðu hana aðallega við núvirði sams kon- ar litasjónvarpstækis. Aðiljar voru sammála um að lög um loftferðir nr. 34/1964 giltu í samskiptum þeirra. Samkvæmt 118. gr. þeirra laga er ábyrgð flytjanda takmörkuð og mið- uð við gullgildi íslensks gjaldeyris, nema verðmætisyfir- lýsing komi fram af hálfu farmsendanda, enda greiði hann þá aukafarmgjald. V og Þ höfðu hvorugt gert, enda eigi viðhlítandi í því sambandi þótt þess væri getið í flug- farmbréfi, að hér væri um litasjónvarp að ræða. V og Þ voru því dæmdar bætur eftir meginreglu 118. gr. laga nr. 34/1964. Voru Flugeliðir h/f dæmdar til að greiða þeim stefnukröfuna í héraði, enda óheimilt að hækka hana fyrir Hæstarétti gegn andmælum Flugleiða h/f. V og Þ taldist rétt að hafa synjað viðtöku framangreinds tékka, þar eð greiðsla skv. honum var skilyrt og auk þess ranglega út- reiknuð ............20020000000 ess 1787 Farmskírteini. Fasteign. D og G áttu saman fjölbýlishús á Akureyri. D átti neðri hæð hússins ásamt hluta í kjallara og 1/4 hluta af viðbyggingu við húsið, alls 42,85% af allri fasteigninni. G átti hinn hluta fasteignarinnar, svo og bílskúr á lóð hússins. G leigði K herbergi í kjallara. G bjó á efri hæð hússins, en D á þeirri neðri ásamt eiginmanni sínum Ó og börnum þeirra. Miklir sambýlisörðugleikar komu upp milli G og K annars vegar og D og Ó hins vegar, er eigi tókst að jafna. Í nóvember 1979 höfðaði G mál á hendur D og Ó og krafðist þess, að þeim yrði skylt að flytja úr íbúð sinni, en D og Ó gagn- stefndu. D og Ó voru talin sönn að því, að hafa valdið G og leigjanda hennar K, slíkum óþægindum með hávaða og spellvirkjum, sem a. m. k. öðrum þræði hafði verið unnin í því skyni að valda þeim ama og vandræðum, að þau hefðu gerst sek um stórkostleg og ítrekuð brot á skyldum sinum gagnvart G. Samkvæmt því, og með vísan til 17. gr. laga CXXKII Efnisskrá Bls. nr. 59/1976, var þeim D og Ó gert skylt að flytjast úr íbúð sinni, en með vísan til 193. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 41. gr. laga nr. 28/1981, var þeim settur þriggja mánaða frestur frá birtingu dóms Hæstaréttar í því skyni .............. 715 Fasteignakaup. Fasteignasala. Með kaupsamningi 18. febrúar 1967 keypti H einbýlishús í byggingu af G, sem var byggingafróður maður. Fljótlega eftir að H flutti í húsið í ágústlok 1967 kom fram leki nið- ur við gólfplötu og galli á þakefni. Við afsal 14. septem- ber 1968 skuldbatt G sig til að lagfæra galla þessa H að kostnaðarlausu, G tókst þetta eigi og óx raki og slagi í húsinu og skemmdi út frá sér. H krafðist mats dómkvaddra manna á orsökum gallanna og hvað kosta myndi að bæta úr þeim. Fyrst voru dómkvaddir undirmatsmenn, er skiluðu matsgjörð 19. mars 1973, síðan yfirmatsmenn, er luku mati 31. janúar 1974, og að síðustu tveir endurmatsmenn, er luku endurmatsgerð 3. mars 1978. H byggði kröfur sínar á hend- ur G á endurmatsgerðinni að viðbættri hækkun á vísitölu byggingarkostnaðar. Í júnímánuði 1974 vottaði heilbrigðis- fulltrúi, að húsið væri óibúðarhæft og fluttist H úr því með börn sín í júlí 1976 og seldi það 13. júlí 1978 svo komið. Tal- ið var, að frágangur útveggja við gólfplötu, er hélt áfram út fyrir veggina í sömu hæð og myndaði pall í kringum húsið, 50—60 cm á breidd, væri ekki viðhlítandi, þar sem vatn af pallinum komst auðveldlega að járni, er tengdi saman útveggjaeiningar við gólfplötu og annað hvort yfir eða undir járnið, ef uppistaða myndaðist á pallinum. Þetta taldist hönnunargalli á húsinu, sem krafðist verulegs eftir- lits og viðhalds, ef koma ætti í veg fyrir skemmdir. H, sem ekki var byggingafróð, var ekki talin hafa gert sér grein fyrir því, að húsið þyrfti viðhald og eftirlit umfram venju- leg steinsteypt hús. G hafði ekki sýnt fram á, að hann hefði kynnt H þetta. G var því talinn skaðabótaskyldur gagnvart H vegna gallanna og þeirra skemmda, er orðið höfðu af raka í húsinu á t. d. teppum, gólfefnum, málningu og raflögnum, svo og vegna tæringar á neysluvatnslögn. G var og dæmdur til að greiða H bætur vegna afnotamissis af íbúðinni. Bótafjárhæðir voru miðaðar við verðlag 3. mars 1978, er endurmatsmenn luku matsgerð sinni, en án verð- hækkana, er orðið höfðu á vísitölu byggingarkostnaðar eft- ir það .............2.000000..eeestns rr 1508 Með kaupsamningi, dags. 27. október 1977, keypti R fimm her- bergja íbúð í fjölbýlishúsi í Reykjavík af Þ á gkr. 12.000.000. Efnisskrá CKXXTITI Bls. R stóð ekki í skilum með greiðslu kaupverðsins. Hinn 20. október 1978 ritaði lögmaður Þ R riftunarbréf vegna stór- kostlegra vanefnda R. Af þessu tilefni leitaði R til lög- mannsins J, er átti viðræður við Þ, og fékk hann til að falla frá riftunarkröfunni gegn því að R stæði Þ full skil skv. kaupsamningi. Þegar á átti að herða, gat R ekki greitt skuldirnar og vildi fremur riftun. Hinn 30. nóvember 1978 ritar J bréf til R, þar sem hann ræður R frá riftun, og bið- ur R hugleiða málið, því að sennilega sé nú hægt að selja íbúðina á „rúmar 15 milliónir.“ Hinn 29. desember 1978 veitti R J fullt og ótakmarkað umboð til að selia íbúðina og ganga frá uppgiðri vegna íbúðakaupanna við Þ, Sama dag seldi J S íbúðina fyrir gkr. 12.000.000 og gekk jafn- framt frá uppgiðri við Þ. Hinn 31. janúar 1979 afturkallaði R umboð sitt til J og réði sér nýjan lögmann. Sá lögmaður reyndi að fá fram riftun á kaupsamningum frá 29. desem- ber 1978, en án árangurs. Að beiðni R voru dómkvaddir tveir kunnáttumenn til að meta hæfilegt og líklegt sölu- verð eionarinnar miðað við gansverð á söludegi. Í mats- gerð. dass. 31. maí 1979. telia þeir verðið hæfilega metið á gkr. 16 000 000. R höfðaði nú mál á hendur þeim 7 og S og krafðist aðallega riftunar á kaupsamninsnum frá 29. des- emher 1978. en til vara skaðabóta að fjárhæð gkr. 4.000.000, aðalega in soliðum gegn þeim báðum, en til vara gegn J einum. S var sýknaður bæði af riftunar- og skaðabótakröfu R en J var dæmdur til að greiða R 20.000.00 nýkrónur í skaðabætur, þar eð J hafi ekki verið rétt að ganga út frá því. að honum væri heimilt að selja íbúðina á bví verði, sem hann gerði, nema að leita til þess sambykkis R. Ósann- að bótti. að R hefði veitt slíkt samþykki. Við ákvörðun bót- anna var það haft í huga, að vegna greiðsluörðugleika R og bröngra tímamarka, hafi verið lítið svigrúm til að ná hagstæðu söluverði ................2.000 0... 00 1867 Með kaupsamningi, dags. 19. maí 1980. kevnti G húseign af J. Kauoverð eignarinnar var gkr. 57.000000 og skyldi G greiða bað með því m. a. „að greiða eftirtaldar est. áhvíl- andi veðsk.: Á 1. veðr.: Upnhl. kr. 1.700.000 vísit. tr. skv. 3 veðbréfum dass. 17.9. "75. 1.6. "76 og 5.10. "76, est. án vísit. ca. 1.630.000.“ Afsal skvidi gefa út 5. febrúar 1981. Hafði þá verið reiknað út vísitölválag á ofangreind lán og reynd- ist það nema 23.725,00 krónum. Ágreiningur kom upp um það milli G og J hvor þeirra ætti að bera álag þetta, en þess var ekki setið berum orðum, hvorki í kauptilboði né kaupsamningi. Ekki hafði það heldur verið rætt við samn- ingsgerð. J gerði þá kröfu, að G greiddi þessa fjárhæð með því að gefa út veðskuldabréf með sömu kjörum og veð- CXKIV Efnisskrá skuldabréf það, er G átti að gefa út við afsal til greiðslu á eftirstöðvum kaupverðsins. G neitaði og taldi, að J ætti að bera vísitöluálagið. Dæmt var, að G væri óskylt að gefa út framangreint skuldabréf, þar sem söluverð hússins hafi verið gkr. 57.000.000, og verði að leggja þá fjárhæð til grundvallar sem heildarsöluverð eignarinnar, enda hafi J ekki tekist að sanna, hvorki með ákvæðum í kauptilboði eða kaupsamningi né á annan hátt, að samið hafi verið um annað söluverð. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma G til þess að gefa skuldabréfið út til J .... 1948 Með kaupsamningi, dags. 14. júní 1975, festi H kaup á tvílyftu timburhúsi á Ísafirði af S. Húsið mun hafa verið byggt ár- ið 1922. Kaupverð hússins var gkr. 7.000.000. H tók við af- notkun þess 30. júní 1975. Hinn "7. júlí 1975 ritaði Raf- magnsveita Ísafjarðar H bréf, þar sem honum var gert að framkvæma umfangsmikla viðgerð á raflögn hússins, er reyndist brjóta í bága við reglur um raforkuvirki. H taldi sig hafa orðið vara við ýmsa aðra galla á húsinu, svo sem á pípulögnum, miðstöðvarkerfi og skemmdum vegna leka. Að beiðni H voru dómkvaddir þrir sérfróðir menn til að skoða og meta til fjár galla þessa. Matsgerð hinna dóm- kvöddu manna varð eigi lögð til grundvallar dómi í mál- inu, þar eð þeim hafði láðst að gefa S eða umboðsmanni hans, kost á að vera viðstöddum, þegar skoðun fór fram. H lagði einnig fram reikninga yfir viðgerðirnar. Í dómi Hæstaréttar er bent á það. að húsið hafi verið rösklega hálfrar aldar gamalt, er H festi kaup á því. Gat H því bú- ist við því, að leiðslur og lagnir væru teknar að láta sig. Allt að einu var þó talið, að H hefði ekki mátt ætla, að raf- magnsleiðslur væru orðnar svo lélegar, að af þeim stafaði hætta, svo sem síðar kom í ljós. Af þeim sökum þótti H eiga kröfu til nokkurs afsláttar af kaupverði hússins, er þótti hæfilega ákveðinn 2.500.00 nýkrónur. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma S til að greiða H skaðabætur vegna galla á raflögn og vatnslögn að fjárhæð 3.500,00 nýkrónur, svo sem héraðsdómur hafði BETt .....00.00000 senn 2148 Með kaupsamningi 14. apríl 1977 keypti A þriggja herbergja íbúð í smíðum í fjöibýlishúsi af K. Íbúðin var seld tilbúin undir tréverk og málningu, og sameign í húsinu í því ástandi, er í kaupsamningi var tiltekið. Kaupverð hins selda var alls gkr. 8.900.000 og skyldi greiða það á ákveðn- um gjalddögum. Samkvæmt 'kaupsamningnum átti að af- henda A íbúðina tilbúna undir tréverk og málningu í nóv.—dðes. 1977, en sameign 8—10 mánuðum síðar. A stóð ekki í skilum með greiðslur skv. kaupsamningi og höfðaði Efnisskrá CXXV Bls. K mál á hendur A til heimtu þess sem í vanskilum var auk víxilvaxta af hverri greiðslu frá afhendingardegi íbúð- arinnar til greiðsludags, svo sem samið hafði verið um í kaupsamningi. A var dæmd til að greiða K þetta fé og ennfremur sannanlegan verðmun á innbrenndu áli, er sett hafði verið á þak hússins í stað bárujárns, er ráðgert hafði verið í kaupsamningi, en samkomulag orðið um að breyta. Þá var A einnig dæmd til að greiða K lántökugjald vegna veðdeildarláns í samræmi við ákvæði kaupsamningsins. Á höfðaði gagnsök gegn K til greiðslu skaðabóta, samtals að fjárhæð gkr. 2.919.800, er A sundurliðaði þannig: 1. Skaðabætur fyrir afnotamissi íbúðarinnar í 4 mánuði vegna afhendingardráttar gkr. 564.800. 2. Skaðabætur vegna þess að K hafi ráðstafað undan sameign úligeymslu gkr. 1.405.000. 3. Skaðabætur vegna þess að K hafi lagt af dyr úr for- stofu út í bakgarð og sett glugga í staðinn gkr. 950.000. Póstar þessir voru allir skv. mati dómkvaddra manna. Upplýst var, að A hafði fengið íbúðina afhenta í byrjun mars 1978. K kvað afhendingardráttinn hafa stafað af umfangsmiklum breytingum á íbúð A frá teikningu, breyt- ingum, er K framkvæmdi, ÁA að kostnaðarlausu. K var dæmdur til að greiða A gkr. 100.000 í bætur fyrir afhend- ingardrátt á íbúðinni, sem taldist hafa verið tveir mánuð- ir, úr því að afhendingartíminn hafði ekki verið fram- lengdur vegna breytinganna á íbúð A. A fékk hins vegar engar bætur vegna útigeymslunnar, þar sem hennar hafi ekki verið getið sem eignarhluta Á í sameign hússins, svo sem honum var lýst í kaupsamningi, og A hafi ekki mátt gera ráð fyrir því, án skýrra ákvæða í kaupsamningi, að eignast hlutdeild í geymslunni. Ekki var bótakrafa A vegna breytinga á forstofu heldur tekin til greina, þar eð eigi hafði verið sýnt fram á tjón A vegna þessara breytinga ... 1110 K gerði útboðs- og verklýsingu og teikningar að byggingu V í Reykjavík. Byggingarfélagið, R, bauð í byggingu hússins og hinn 31. október 1978 var gerður verksamningur milli þess og V um byggingu hússins að fokheldu byggingar- stigi. V tók þó einangrun og frágang þaksins að innan að öðru leyti út úr verkinu og lét vinna það á eigin vegum. Forsjármaður Byggingarfélagsins R var G og var hann skrifaður byggingameistari að byggingunni. Í desember 1979 var lokið við einangrun og frágang þaksins að innan. Í janúar 1980 tók að bera á leka úr þakinu, er stafaði af því, að láðst hafði að loftræsa það með þeim afleiðingum m. a., að raki, sem myndaðist í þakinu, þéttist og lak nið- ur í dropatali. V höfðaði bótamál á hendur K og Bygginga- CXKVI Efnísskrá Bís. félaginu R vegna þessa galla á þakinu. Viðurkennt var af hálfu K, að sérteikningar höfðu ekki verið gerðar af loft- ræsingu þaksins og gleymst hafi að gera ráð fyrir henni við gerð annarra teikninga og útreikninga á burðarþoli þaksins. K þótti því bera höfuðábyrgð á því, hvernig til tókst vegna mistaka starfsmanna sinna. Byggingafélagið, R, var einnig dæmt til að bera hluta af tjóni V vegna þak- gallans, þar eð forsvarsmenn þess hreyfðu hvorki athuga- semdum né leituðu skýringa eftirlitsmanns á því, hvernig skyldi framkvæma loftræsinguna, enda þótt teikningar væru óljósar um það atriði. Var einnig til þess litið, að G hafði ekki látið skrá sig að verkinu sem meistari, svo sem honum bar skv. þágildandi byggingasamþykkt, er verk- þætti R við bygginguna lauk. Dæmt var, að K skyldi bæta V viðgerð á þakgallanum að 5/6 hlutum, en R að 1/6 hluta. Málskostnað, verkfræði- og matskostnað skyldu K og R bera í sömu hlutföllum, enda taldist sá kostnaður nauðsyn- legur til að V gæti náð rétti sínum ............00.00000... 2174 Fasteignaskattur. Múrarafélag og Múrarameistarafélag Reykjavíkur keyptu jörðina Öndverðarnes í Grímsneshreppi 1. maí 1968. Hafa félögin látið skipuleggja orlofshúsahverfi á jörðinni, 122 lóðir, sem hver er 5.000 m? að stærð. Stjórn orlofslandsins úthlutar lóðum til félagsmanna og gerir við þá leigusamn- inga. Þeir félagsmenn, sem fengið hafa lóðir á leigu, reisa sumarhús sín þar fyrir eigin reikning. Einn þeirra var múrarinn H. Grímsneshreppur lagði fasteignaskatt á sum- arhús H skv. 3. gr. laga nr. 8/1972. H neitaði að greiða skattinn, þar sem hann taldi að skýra bæri undanþágu- ákvæði 5. gr. laganna svo rúmt, að það tæki til sumarhúss hans, en í því ákvæði segir m. a., að „orlofsheimili laun- begasamtaka“ séu undanþegin fasteignaskatti. Samkvæmt orðanna hljóðan var undanþágan ekki talin ná til sumar- húss H, og athugun á málsmeðferð á Alþingi benti ekki til, að sá hafi verið tilgangur löggjafans. Var því heimilað, að lögtak færi fram til heimtu fasteignaskattsins ............ 85 Félagsdómur. Félagsréttindi. Félög. A. Hlutafélög. B. Sameignarfélög. Firma. Hinn 21. ágúst 1975 fékk Hekla h/f skráð í vörumerkjaskrá Efnisskrá CXXVII Bls. vörumerkið Hekla nr. 293/1975 fyrir allar vörur í 1--42. flokki vörumerkjaskrár samkvæmt 3. gr. reglugerðar nr. 1/1969. Hinn 6. apríl 1977 var skráð í firmaskrá Reykja- víkur með ótakmarkaðri ábyrgð finmað Hótel Hekla og eigandi firmans sagður Húsbyggingarsjóður Framsóknar- félaganna í Reykjavík. Hinn 24. október 1977 höfðaði Hekla h/f mál á hendur síðarnefndu félagi og krafðist þess, að því yrði dæmt óheimilt að nota nafnið Hótel Hekla í firma sínu og skylt að láta afmá nafnið úr verslanaskrá Reykja- víkur að viðlögðum dagsektum til Heklu h/f. Skráning Heklu h/f á vörumerkinu Hekla, í vörumerkjaskrá fyrir allar vörur og þjónustu í 142. flokki 21. ágúst 1975 var, samkvæmt 4. gr. laga nr. 47/1968, talin veita Heklu h/f vernd gegn því, að aðrir noti heimildarlaust í atvinnu- skyni vörumerki, sem villst verði á og hinu skráða merki. Taki vernd þessi og til hótelrekstrar, enda þótt Hekla h/f hafi ekki neytt réttar síns að því leyti. Verði því að telja, að notkun Húsbyggingarsjóðs Framsóknarfélaganna á nafninu Hótel Hekla í atvinnurekstri og skráning þess í firmaskrá 6. apríl 1977 hafi verið óheimil. Bar samkvæmt þessu, og með lögjöfnun frá 10. gr. laga nr. 42/1903, að taka kröfur Heklu h/f til greina og var Húsbyggingar- sjóður Framsóknarfélaganna dæmdur til að láta afmá nafnið Hótel Hekla úr verslanaskrá Reykjavíkur að við- lögðum 300,00 króna dagsektum til Heklu h/f væri það eigi gert innan 15 daga frá birtingu dómsins. Tveir hæsta- réttardómarar skiluðu sératkvæði og vildu sýkna stefnda, þar eð ekki væri ætlandi, að villst yrði á vörumerki Heklu h/f og hinu skráða firma ..........00.000.0. 000... 1458 Fíiskveiðibrot. Fíkniefni. Sjá Ávana- og fíkniefni. Fjarskipti. H, E, G og A voru allir starfsmenn í Fríhöfninni á Keflavíkur- flugvelli. H komst yfir lykil að bakdyrum að birgðageymslu Fríhafnarinnar, sem einungis tollgæslumenn áttu að hafa lyklavöld að. Í október/nóvember 1979 fóru þeir H, E og G í heimildarleysi um dyr þessar inn á lagerinn. og tóku 36 1. flöskur af vodka og 4 fleyga af koníaki, sem E flutti í bifreið sinni út af flugvallarsvæðinu og á heimili sitt. Þeir H, E og G skiptu með sér áfenginu þannig, að hver þeirra fékk 12 flöskur af vodka og E auk þess koníakið. Í júlí 1980 fóru þeir H og E aftur í heimildarleysi ásamt A inn á lager Fríhafnarinnar og tóku þar talsvert magn CXXVIII Efnisskrá Bls. af áfengi og fluttu það út af vallansvæðinu og skiptu því með sér. Þeir voru ekki sammála um magn áfengisins. Þeir H, E, G og A voru allir ákærðir fyrir brot á 244. gr. alm. hgi. nr. 19/1940 og 2. mgr. 66. gr. laga um tollheimtu og tolleftirlit nr. 59/1969, sbr. 138. gr. alm. hgl. Þá var H einn ákærður fyrir að hafa haustið 1978 í heimildar- leysi flutt hingað til lands talstöð og notað hana í báti sínum, þar til 13. október 1980, er lögreglan lagði hald á talstöðina. Ennfremur var H einn ákærður fyrir að hafa haustið 1979 keypt talstöð af Bandaríkjamanni á Kefla- vikurflugvelli og í heimildarleysi flutt hana út af vallar- svæðinu og um borð í bát sinn í Njarðvíkurhöfn og síðar á verkstæði í Keflavík, en lögreglan lagði hald á stöðina 13. október 1980. Til grundvallar dómi í málinu var lögð sú fullyrðing af hálfu ákærðu, að þeir hafi greitt í sjóð Fríhafnarinnar fjárhæð, er svarar til þess verðs, sem það er selt á til ferðamanna og áhafna flugvéla skv. sérstök- um reglum, sem eigi giltu um ákærðu. Allt að einu voru þeir taldir hafa tekið áfengið í auðgunarskyni og voru dæmdir fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., sem tæmir sök gegn lögum nr. 59/1969. Refsing ákærðu, sem allir voru opin- berir starfsmenn, var ákveðin með hliðsjón af 138. 'gr. alm. hgl., þannig að H var dæmdur í 4 mánaða fangelsi, E í 3ja mánaða fangelsi, gæsluvarðhaldsvist þeirra H og E skyldi draga frá refsingu þeirra. Þeir A og G voru dæmd- ir skilorðsbundið í 45 daga fangelsi hvor. H var ennfrem- ur gert að sæta eignarupptöku á talstöðvunum, þar sem hann taldist hafa brotið, varðandi þann þátt ákæru, gegn 2. sbr. 27. gr. laga nr. 30/1941 um fjarskipti. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og vildi sýkna ákærðu af broti á 244. gr. alm. hgl., en dæma þá fyrir brot á 60. gr. og 61. gr. laga nr. 59/1969, sbr. 138. gr. alm. hgl. .......... 1021 Fjárdráttur. K var framkvæmdastjóri og prókúruhafi fyrirtækisins L. Ó var starfsmaður í fyrirtækinu. Hinn 23. júní 1981 hélt K eftir 2.712,56 krónum af launum Ó til greiðslu opinberra galda. K vanrækti að standa Gjaldheimtunni skil á fénu. K var sakfelldur fyrir brot á 247. gr. alm. hgl. nr. 19/1940 og dæmdur í 45 daga fangelsi, skilorðsbundið í tvö ár skv. 57. gr. alm. hgl. .......00002.000000n0nn 1679 Fjárnám. Fjárnámsgerð. G missti eiginmann sinn 25. febrúar 1975. Þau hjónin höfðu Efnisskrá CXKIK Bls. eignast tvö börm, fædd 9. desember 1965, og 2. apríl 1971. Dvöldust þau bæði hjá G. Eftir lát eiginmanns síns öðlaðist G rétt til greiðslu barnalífeyris og mæðralauna frá Trygg- ingastofnun ríkisins. Á árinu 1977 keypti G húseign með manninum P og fluttust þau í húsið 1. ágúst 1977 ásamt börnum G og tóku upp sambúð. Í nóvembermánuði 1978 tilkynnti umboðsmaður Tryggingastofnunar ríkisins G að mæðralaun til hennar hefðu verið felld niður frá og með 1. ágúst 1977, þar eð réttur hennar til mæðralauna hefði fallið niður um leið og hún tók upp sambúð við P. Jafn- framt tilkynnti umboðsmaðurinn G að haldið yrði eftir barnalífeyri til hennar, er næmi ofgreiddri fjárhæð mæðra- launa hennar á tímabilinu 1. ágúst 1977 til 31. október 1978. Tryggingaráð staðfesti þessa ákvörðun umboðsmannsins. G höfðaði þá mál á hendur Tryggingastofnun ríkisins til greiðslu vangoldinna mæðralauna og barnalífeyris með tveim börnum. Talið var, að G hefði, samkvæmt lögum um almannatryggingar, borið réttur til mæðralauna, uns hún og P öðluðust sama rétt og hjón samkvæmt nefndum lög- um. Var Tryggingastofnun ríkisins því dæmd til að endur- greiða G umstefnda fjárhæð ásamt vöxtum og málskostn- aði. Þá var og staðfest fjárnámsgerð, er fram hafði farið eftir uppkvaðningu héraðsdóms í húseign Tryggingastofn- unarinnar til tryggingar tildæmdri fjárhæð .............. 224 G pantaði fyrri hluta árs 1978 tískuvörur frá erlenda fyrir- tækinu M í gegnum umboðsmann þess B. G kvað B hafa lofað sér einkasölurétti á varningi frá M. G varð síðar var við, að sams konar vörur frá M voru til sölu í öðrum verslunum hér á landi. G kvartaði undan þessu við M með skeyti 19. maí 1978 og kvaðst af þessum sökum ekki vilja veita vörum frá M móttöku. G ítrekaði kvörtun sína með skeyti 10. ágúst s. á. og enn með bréfi 28. s. m. Hinn 31. s. m. ritaði M innheimtubréf til G og höfðaði síðar mál á hendur G til greiðslu á varningnum. Gegn andmælum af hálfu M og umboðsmannsins B taldist G ekki hafa sann- að, að honum hefði verið veitt áðurgreint einkasöluleyfi. Þá var heldur ekki talin sönnuð viðskiptavenja í þessu efni, er G gæti reist slíkan rétt á. G var því dæmdur til að greiða M fyrir vöruna, og staðfest var fjárnám, er gert hafði verið í fasteign G til tryggingar dæmdum fjárhæð- um. Tvö sératkvæði komu fram í Hæstarétti varðandi vexti af tildæmdri fjárhæð, sem var í þýskum mörkum .... 643 Fjársvik. A var ákærður fyrir margháttuð skjalafals- og fjársvikabrot. A var fundinn sekur um alla ákæruþætti, nema einn fyrir CKXK Efnisskrá Bls. skjalafals, þar eð rúmlega sjö ár liðu frá því að A framdi brotið, þar til hann kom í fyrsta skipti fyrir sakadóm. Þetta brot A var því talið fyrnt. A var dæmdur fyrir öll hin afbrot sin og gert að sæta T mánaða fangelsi, en frestað að fullnustu 5 mánaða af refsingunni og féll sá hluti henn- ar niður eftir 3 ár frá dómsuppsögn ef A héldi almennt skilorð laga nr. 19/1940, sbr. 4. gr. laga nr. 22/1955. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði varðandi skaða- bótakröfur á hendur A .....0000e0esseensesnnr sag 1350 Fjárvarsla. A var ráðinn stöðvarstjóri Pósts og síma á Reyðarfirði árið 1967. Hinn 8. september 1975 var A veitt lausn frá starfi um stundarsakir vegna ætlaðrar óreiðu á sjóði stöðvar- innar og þess jafnframt getið, að óskað yrði eftir opin- berri rannsókn á máli hans. Hinn 2. desember 1975 til- kynnti póst- og símamálastjórnin A, að dómsrannsóknin hefði hefði leitt í ljós ýmsar yfirsjónir og vanrækslu í starfi, þess eðlis, að ekki væri rétt, að A gegndi áfram starfinu og var honum endanlega sagt upp frá téðum degi. Hinn 8. nóvember 1977 var lagt löghald á fasteign Á á Reyðarfirði til tryggingar fjárkröfum, er Póst- og síma- málastofnunin taldi sig eiga á hendur A, sem voru vegna ætlaðrar sjóðsvöntunar gkr. 806.923 og umframsímtöl á heimasíma A gkr. 35.071. Af gögnum málsins þótti ljóst, að óregla hafði verið í fjármálum póst- og símastöðvar- innar á Reyðarfirði í tíð A. Hins vegar var ekki talið sann- að, að Póst- og símamálastofnunin hafi beðið fjárhagslegt tjón af þeim sökum, en gögn þau, er færð voru fram tjóni til sönnunar, þóttu um margt ófullkomin. A var því sýkn- aður og löghaldið fellt úr gildi. A hafði höfðað gagnsök og gert fjárkröfu í 6 liðum, aðallega um miskabætur og fyrir margvíslega yfirvinnu. Póst- og símamálastofnunin var sýknuð af miskabótakröfunni, þar eð A hafði ekki tek- ist að sanna þá staðhæfingu sína, að stofnunin hafi verið borin fyrir því opinberlega, að A hafi valdið sjóðþurrð. Póst- og símamálastofnunin var einnig sýknuð af öðrum kröfuliðum A, þar eð hann hafði eigi, gegn andmælum stofnunarinnar, stutt kröfur þessar með fullnægjandi gögn- um. A gagnáfrýjaði ekki þannig, að gagnsökin í héraði kom ekki til úrlausnar í Hæstarétti .........0.20000.... 1297 Fjölbýlishús. D og G áttu saman fjölbýlishús á Akureyri. D átti neðri hæð hússins ásamt hluta í kjallara og 1/4 hluta af viðbyggingu við húsið, alls 42,85% af allri fasteigninni. G átti hinn Efnisskrá CXXXI Bls. hluta fasteignarinnar, svo og bílskúr á lóð hússins. G leigði K herbergi í kjallara. G bjó á efri hæð hússins, en D á þeirri neðri ásamt eiginmanni sínum Ó og börnum þeirra. Miklir sambylisörðugleikar komu upp milli G og K annars vegar og D og Ó hins vegar, er eigi tókst að jafna. Í nóv- ember 1979 höfðaði G mál á hendur D og Ó og krafðist þess, að þeim yrði skylt að flytja úr íbúð sinni, en D og Ó gagnstefndu. D og Ó voru talin sönn að því, að hafa valdið G og leigjanda hennar K slíkum óþægindum með hávaða og spellvirkjum, sem a. m. k., öðrum þræði hafði verið unnin í því skyni að valda þeim ama og vandræð- um, að þau hefðu gerst sek um stórkostleg og ítrekuð brot á skyldum sínum gagnvart G. Samkvæmt því, og með vís- an til 17. gr. laga nr. 59/1976 var þeim D og Ó gert skylt að flytjast úr íbúð sinni, en með vísan til 193. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 41. gr. laga nr. 28/1981, var þeim settur þriggja mánaða frestur frá birtingu dóms Hæstaréttar í því skyni ........000000000 00 0neðsnsn T15 Flutningur á mönnum. Ferðaskrifstofan, F, krafði J um greiðslu á flugfarseðlum með héraðsdómsstefnu, birtri 22. nóvember 1979. Talið var, að farseðlarnir hafi orðið gjaldkræfir við útgáfu þeirra. Nokkrir seðlanna voru gefnir út 3. og 11. júlí 1975. Fjár- kröfur vegna farseðlanna fyrnast á 4 árum, skv. 1. tl. 3. gr. laga nr. 14/1905, og voru því fyrndar, er héraðsdóms- stefnan var birt. Hins vegar var J dæmdur til að greiða F fyrir farseðla, útg. 5. desember 1975, enda tókst honum eigi, gegn andmælum af hálfu F, að sanna, að hann væri búinn að borga þá, svo sem hann hélt fram. Gegn neitun J taldist ósannað, að hann hefði verið krafinn um greiðslu á skuldinni fyrr en með bréfi lögmanns F, dags. 17. október 1979. Voru vextir af skuldinni því ekki dæmdir nema frá þeim tíma ......00000000000.0ness se 673 Foreldravald. Forgangsröð. E starfaði við bókhaldsvinnu fyrir fyrirtækið V. Hinn 11. sept- ember 1981 var V tekið til gjaldþrotaskipta. E lýsti launa- kröfu í þrotabúið og krafðist þess, að hún teldist forgangs- krafa, samkvæmt 1. tl. 84. gr. skiptalaga nr. 3/1978, sbr. 1. gr. laga nr. 23/1979, sbr. 78. gr. gjaldþrotalaga nr. 6/1978. Ekki hafði verið gerður ráðningarsamningur milli E og V og ekkert samið um launakjör hans. E var í aðalstarfi hjá öðrum vinnuveitanda og vann starf sitt að mestu eða CXKKI Efnisskrá Bls. öllu leyti heima hjá sér og utan venjulegs vinnutíma. Þar hafði E í sínum vörslum bókhaldsgögn V. E réð sjálfur, hvernig hann hagaði starfi sínu. Þegar þetta var virt, var ekki talið, að krafa E væri krafa fyrir laun eða annað end- urgjald fyrir vinnu í þjónustu V. Forgangskröfu E var því hafnað ........0..oeseeneess sr 1751 Forkaupsréttur. Árið 1962 var stofnsett hlutafélagið Rörsteypan h/f. Stofnend- ur voru sex. Samkvæmt 4. gr. samþykktar félagsins hafði félagið fonkaupsrétt að fölum hlutabréfum, en að því frá- gengnu einstakir hluthafar í hlutfalli við hlutafjáreign. Á aðalfundi félagsins 21. apríl 1979 var mætt af hálfu allra hluthafa. Þar var lagt fram tilboð frá Ó o. fl. um kaup á öllum hlutabréfum í Rörsteypunni h/f. Í tilboði þessu kom fram, að það miðaðist við að tilboðsgjafar fengju keypt a. m.k, 75% af öllu hlutafé Rörsteypunnar h/f. Samþykkt var að gera .tilboðsgjöfum gagntilboð með fresti til 30. apríl s. á. Á hluthafafundi, sem haldinn var 1. maí s. á., var því lýst yfir af hálfu hluthafans H, að hann aftur- kallaði samþykki sitt fyrir gagntilboðinu til Ó o. fl., og að H vildi sjálfur neyta forkaupsréttar að hlutabréfum þriggja hluthafa, þeirra D, M og L, er samtals áttu u. þ. b. 35% hlutafjár í Rörsteypunni h/f. Var samþykkt á fundinum, gegn mótatkvæði H, að þessi bréf, ein sér, væru ekki til sölu. H fékk síðan umhugsunarfrest til 15. maí s. á. til að táka afstöðu til kaupa á u. þ. b. 83% hlutabréfa (sem var allt hlutafé Rörsteypunnar h/f fyrir utan hans eigið) í Rörsteypunni h/f miðað við gagntilboðskjörin til Ó o. fl. frá 21. apríl 1979. Hinn 14. maí s. á. hafnaði H því að kaupa öll hlutabréf annarra hluthafa, u. þ. b. 83%, en ítrekaði kröfu sína um að fá keypt hlutabréf þeirra D, M og L, u. þ. b. 35% hlutafjárins. Þeirri kröfu H var hafnað og hinn 28. maí s. á. seldu hluthafarnir Ó o. fl. hlutabréf sín, u. þ. b. 83% hlutafjárins. Með ábyrgðarbréfi, dags. 1. júní 1979, var H boðaður til hluthafafundar í Rörsteypunni h/f hinn 8. s. m. þar sem boðuð var kosning nýrrar stjórnar vegna aðilaskipta á hlutabréfum félagsins. H sótti eigi fundinn, en ofangreindan dag voru hinir nýju hluthafar kosnir í stjórn Rörsteypunnar h/f. Nýju hluthafarnir gerðu H tilboð um að kaupa hlutabréf hans á sambærilegum kjörum og þeir höfðu keypt af hinum hluthöfunum. Því boði hafnaði H og höfðaði mál með stefnu, birtri 20. og 22. júní 1979, á hendur gömlu stjórn félagsins f. h. félagsins, svo og gegn gömlu og nýju hluthöfunum og krafðist rift- unar á samningnum um sölu hlutabréfanna frá 28. maí Efnisskrá CKKXIIL Bls. 1979 og að stjórn félagsins yrði dæmt skylt að bjóða H forkaupsrétt að hlutafjáreign hvers einstaks hluthafa, en til vara, að viðurkenndur verði réttur H til þess að fá fram- seld hlutabréf þeirra D, M og L með sömu greiðsluskilmál- um og í kaupsamningnum frá 28. maí 1979 greinir. Kröf- um H á hendur gömlu stjórninni f. h. félagsins var vísað frá héraðsdómi ex. officio, þar sem H hafi vitað, er hann stefndi, að búið var að skipta um stjórn. Ekki var fallist á það með H, að hann hafi samkvæmt stofnsamningi, samþykktum eða almennum reglum átt kröfu á að ganga inn í kaupin að því er varðaði hlutabréf einstakra hlut- hafa aðeins. Hafi forkaupsrétti H verið fullnægt, er hon- um hafi, á hluthafafundi 1. maí 1979, verið gefinn kostur á að ganga inn í hlutabréfakaupin í heild. Hinir stefndu hluthafar voru því sýknaðir af öllum kröfum H .......... 421 Framlagning skjala. Með dómi bæjarþings Reykjavíkur, uppkveðnum 14. júlí 1980, var J dæmdur til að greiða H gkr. 230.753,00. J vildi eigi una þeim dómi og áfrýjaði til Hæstaréttar, er hinn 2. nóv- ember 1982 ómerkti meðferð málsins í héraði frá og með munnlegum málflutningi í þinghaldi 31. mars 1980. Er héraðsdómari tók málið til munnlegs flutnings að nýju, 15. mars 1983, krafðist lögmaður J þess að leggja fram tvö skjöl „vegna gagnkröfu í málinu“, Lögmaður H andmælti á þeirri forsendu að engin gagnkrafa væri í málinu. Hér- aðsdómari synjaði framlagningarkröfunni með úrskurði uppkveðnum 16. s. m. J kærði þann úrskurð. Hinn 26. mars 1980 höfðu lögmenn aðilja lýst yfir því, að gagnaöflun væri lokið í málinu og hafði þá engin gagnkrafa komið fram af hálfu J. Hann átti því ekki rétt á því nú, þremur árum síð- ar, gegn andmælum H, að setja fram slíka kröfu, er flytja átti málið öðru sinni. Hæstiréttur staðfesti því hinn kærða úrskurð .............00.000 00. 921 Frávísun. a) Frá héraðsdómi: 69, 97, 180, 260, 281, 412, 421. b) Frá Hæstarétti: 372, 541. c) Frávísunarðómur felldur úr gildi: 104. A. Einkamál. 1. Frá héraðsdómi. M og K fengu leyfi til skilnaðar að borði og sæng 17. maí 1974 og til lögskilnaðar 16. september 1975. Vegna skilnaðarins gerðu aðiljar með sér samning um skilnaðarkjör og fjár- skipti. Hinn 21. desember 1979 dæmdi Hæstiréttur að samn- CXKKIV Efnisskrá Bls. ingurinn væri eigi skuldbindandi fyrir M að því er varðaði skipti á búinu. Að gengnum þessum dómi Hæstaréttar krafðist þrotabú M, þar sem bú M var þá undir gjaldþrota- skiptum. þess, að skiptaréttur tæki bú aðilja til opinberra skipta. Hinn 25. júní 1981 gerðu aðiljar með sér samkomu- lag um skipti á búinu. Í niðurlagi samkomulagsins áskildi M sér þó rétt til að halda kröfu um húsaleigu upp á K. Hinn 3. júní 1982 höfðaði M mál á hendur K fyrir bæjar- þingi til heimtu húsaleigunnar. Málinu var vísað frá bæjar- þinginu, þar sem ekki verði séð að skiptum væri lokið. Beri því að leysa úr ágreiningsefninu í skiptarétti ............ 63 Ó höfðaði mál fyrir bæjarþingi Reykjavíkur á hendur E per- sónulega og f. h. ófjárráða sonar hans, S. Héraðsdóms- stefna í málinu var birt að Barónsstíg 23, Reykjavík, hinn 4. mars 1980. Samkvæmt vottorði frá Manntalsskrifstofu Reykjavikur var E þá skráður til heimilis að Hringbraut T1. Reykiavík, eða frá 1. mars 1980 til 3. júlí 1981, en þar áður hafði hann verið skráður á Gaukshólum 2 í Reykja- vík. Þar sem E var skv. ofangreindu vottorði skráður til heimilis að Hringbraut 71, þegar héraðsdómsstefnan var birt og ósannað var, að hann hefði búið á Barónsstíg 23 á þeim tíma, var birting stefnu á hendur honum þar ekki fullnægjandi að lögum, sbr. 95. og 96. gr. laga nr. 85/1936. Var því ómerktur hinn áfrýjaði dómur og málsmeðferð og málinu vísað frá héraðsdómi ...........2.02000000..00.0... 97 Í máli. sem rekið var fyrir áreiðar- og vettvangsdómi Árnes- sýslu út af veiðirétti í Ölfusá á tilteknu svæði, voru slíkir annmarkar á málatilbúnaði stefnanda í héraði, svo og málsmeðferðinni. að hinn áfrýjaði dómur var ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ............0000000..0... 180 Árið 1974 samdi F við norska fyrirtækið S. að það seldi og reisti einbýlishús fyrir F, innflutt frá Noregi. Skyldi F greiða fyrir í norskum krónum. Ágreiningur reis með að- iljum út af verði hússins, frágangi o. fl. Samkvæmt samn- ingi aðilja var þeim ágreiningi vísað til úrlausnar gerðar- dóms, er kvað upp dóm í júní 1977. F vildi eigi gera upp Í samræmi við gerðardóminn. Höfðaði S því mál fyrir bæj- arþingi gegn F til að fá aðfararhæfan dóm í samræmi við dómsorð serðardómsins. Dómur bæjarþings gekk í málinu i ávúst 1979, þar sem dómsorð gerðardóms var staðfest. F áfrýjaði til Hæstaréttar. Lögmaður S skrifaði á áfrýjunar- stefnu, að hún væri „löglega og nægilega birt“ fyrir S. Fyrir Hæstarétti var aflað ýmissa nýrra gagna, er sýndu ekki aðeins, að S var ekki lengur til við uppsögn héraðs- dóms, heldur bentu þau og eindregið til þess, að við félags- slitin hafi S ekki talið sig eiga neinar kröfur á F. Í mál- Efnisskrá CXXKXV Bls. flutningi synjaði lögmaður S fyrir það, að hann hefði eign- ast nokkrar kröfur á F fyrir framsal frá S. Hins vegar hreyfði hann því, að annað hlutafélag í Osló hefði eignast kröfur S á F við félagsslitin. Þær staðhæfingar voru þó órökstuddar og það félag hafði aldrei gerst aðili málsins sem réttartaki S. Var hinn áfrýjaði dómur því ómerktur og málinu vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi .............. 260 Árið 1974 samdi G við norska fyrirtækið S að það seldi og reisti einbýlishús fyrir G, innflutt frá Noregi. Skyldi G greiða fyrir í norskum krónum. Ágreiningur reis með að- iljum út af verði hússins, frágangi o. fl. Samkvæmt samn- ingi aðilja var þeim ágreiningi vísað til úrlausnar gerðar- dóms, er kvað upp dóm í júní 1977. G vildi eigi gera upp Í samræmi við gerðarðóminn. Höfðaði S því mál fyrir bæj- arþingi gegn G til að fá aðfararhæfan dóm í samræmi við dómsorð gerðardómsins. Dómur bæjarþings gekk í málinu í ágúst 1979, þar sem dómsorð gerðardóms var staðfest. G áfrýjaði til Hæstaréttar. Lögmaður S skrifaði á áfrýjun- arstefnu, að hún væri „löglega og nægilega birt“ fyrir S. Fyrir Hæstarétti var aflað ýmissa nýrra gagna, er sýndu ekki aðeins að S var ekki lengur til við uppsögn háraðs- dóms, heldur bentu þau og eindregið til þess. að við félags- slitin hafi S ekki talið sie eiga neinar kröfur á G. Í mál- flutningi synjaði lögmaður S fyrir bað. að hann hefði eign- ast nokkrar kröfur á G fyrir framsal frá S. Hins vegar hreyfði hann því, að annað hlutafélag í Osló hefði eignast kröfur S á G við félagsslitin. Þær staðhæfingar voru þó órökstuddar og það félag hafði aldrei gerst aðili málsins sem réttartaki S. Var hinn áfrýiaði dómur því ómerktur og málinu vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi .............. 281 Tvö kvikmyndahús í Reykjavík höfðuðu mál gegn Þ persónu- lega og f. h. Videoleigunnar, einkafyrirtækis hans, Lauga- vegi 176, Rvík, vegna meintrar ólöglegrar útleigu á mynd- böndum með kvikmyndum, sem háð voru höfundarrétti tiltekinna erlendra kvikmyndafélaga, er kvikmyndahúsin tvö voru umboðsaðiljar fyrir. Stefna í málinu var birt fyrir LK. „í fyrirtæki stefnda og vinnustað hennar Hafnar- stræti 20 hér í borg...“ Ekki kom fram í stefnubirtingar- vottorðinu, hvaða fyrirtæki Þ var talinn reka að Hafnar- stræti 20 og eigi var það heldur upplýst með öðrum hætti. Því var á það fallist með héraðsdómara, að ekki væri í ljós leitt, að stefnubirting hefði farið fram samkvæmt ákvæð- um 1. mgr. 95. gr. laga nr. 85/1936. Frávísunardómur hér- aðsdóms var því staðfestur .............0.00.0000.000.... 412 Ó, eigandi og ábúandi Skarðs í Skarðshreppi, höfðaði mál fyr- ir landamerkjadómi gegn Sauðárkrókskaupstað og krafð. CKKXVI Efnisskrá Bls. ist þess, aðallega, að landamerki milli jarðarinnar og kaupstaðarins yrðu ákveðin í samræmi við merkjalínur, er hann hefði látið draga milli tiltekinna punkta á upp- drætti. Sauðárkrókskaupstaður krafðist þess, aðallega, að Gönguskarðsá réði merkjum eftir tiltekinni línu milli ákveðinna punkta. Landamerkjaskrám Skarðs og Sauðár bar saman um það, að Gönguskarðsá réði merkjum á þrætusvæðinu. Var það lagt til grundvallar í málinu. Hins vegar var það upplýst, að Sauðárkrókskaupstaður hafði látið breyta farvegi árinnar 1948 á sitt eindæmi og án sam- ráðs við Ó. Eigi var fyllilega í ljós leitt, hversu umfangs- mikil breyting þessi var, en hún náði frá ósnum, sem flutt- ur var sunnar, og eitthvað upp eftir árfarveginum. Vegna þess, að kaupstaðurinn hafði staðið fyrir þessum breyt- ingum án samráðs við Ó, var kaupstaðurinn látinn bera halla af vafa, er lék á í þessu efni. Var því lagt til grund- vallar, að farvegi Gönguskarðsár hefði verið breytt (færð- ur til suðurs) frá tilteknum steini til sjávar, og landa- merkjalínan ákveðin í samræmi við það, enda hafði kaup- staðurinn ekki unnið eignarhefð á þessu landi. Skarðs- hrenpur hafði gerst meðalgönguaðili í málinu og tekið undir kröfur Ó. en krafist þess til vara, ef kröfur Ó yrðu ekiki teknar til greina. að kröfulina hans yrði samt mörk milli Skarðshrenps og Sauðárkrólkskaupstaðar. Hæstirétt- ur vísaði varakröfu Skarðshrenps frá landamerkjaðdómin- um. þar sem hér væri um stjórnsýslumörk milli sveitar- félaga að ræða, en slíkan ágreining bæri ekki sjálfstætt undir landamerkjadóm ..............0000... ene... 770 Fyrirtækið Silli £ Valdi átti fasteignina nr. 8 við Aðalstræti í Reykiavik. Er eignum fyrirtækisins var skipt milli eigenda 31. ágúst 1977, kom nefnd fasteign í hlut V. Hinn 11. októ- ber 1977 afhenti V syni sínum Þ eignina sem fyrirfram greiddan arf. Með frumstefnu, birtri 27. júní 1979, og fram- haldsstefnu, birtri 19. maí 1980, höfðuðu þeir V og Þ dóms- mál á hendur Reykjavíkurborgar til greiðslu skaðabóta fyrir að hafa komið í veg fyrir eðlilega nýtingu lóðar- innar Aðalstræti 8. með því að láta ekki gera séruppdrátt af byggingarsvæði, er lóðin telst till Hafi eigendum því eigi verið unnt að reisa nýtt og stærra hús í stað þess, er þar stendur nú. Ennfremur hafi stjórnvöld Reykjavíkur- borgar frá ársbyrjun 1978 látið að því liggja, að þau vilii, að hið gamla hús verði friðað. Þau hafi þó enga ákvörð- un tekið um það enn sem komið er, en |þó eigi fengist til að veita Þ leyfi til að rífa húsið. Þeir V og Þ töldu sig af greindum ástæðum hafa orðið fyrir tjóni og um lagagrund- völl fébótaréttar síns vitnuðu þeir til almennra skaðabóta- Efnisskrá CKKXKXVII Bls. reglna og meiginreglna í 19. gr. 25. gr. og 29. gr. skipulags- laga nr. 19/1964, svo og til 35. gr. þjóðminjalaga nr. 52/1969 að því er sérstaklega varðar synjun til niðurrifs hússins. V og Þ sundurliðuðu tjón það, er þeir kröfðust að bætt yrði og töldu það fólgið í tekjutapi þeirra vegna missis arðs af fasteigninni, of háum skattgreiðslum af henni, vaxtatapi vegna greiddra skatta og tapi vegna hækkunar á byggingarkostnaði húss, sem reist kynni að verða á lóð- inni, Var um þetta í meginatriðum miðað við tímabilið frá 1. janúar 1970 til 30. júní 1980. Héraðsdómur sýknaði Reykjavikurborg af kröfum V, en dæmdi hana til að greiða Þ 8 milljón krónur í skaðabætur. Hæstiréttur ómerkti héraðsdóminn og vísaði málinu frá vegna van- reifunar ..........0.2000000 00. "gt Áfrýjendur, E. Þ og J voru allir veiðiréttareigendur. Hinn 21. júni 1978 höfðuðu þeir mál á hendur Veiðifélagi Miðfirð- inga og landbúnaðarráðherra f. h. ríkissjóðs og gerðu þær dómkröfur „að ógild verði metin gagnvart þeim ákvæði 2. tl. 15. gr. laga nr. 76/1970 um lax- og silungsveiði að svo miklu leyti, sem ákvæðin ganga lengra til skerðingar á rétti þeirra til að leggja net og hafa ádrátt í sjó en ákvæði 2. tl. 15. gr. laga nr. 53/1957.“ Hæstiréttur vísaði máli þessu frá héraðsdómi með þessum rökstuðningi: „Áfrýjendur sækja allir mál sitt saman. Þeir hafa ekki markað dóm- kröfur sínar skýrlega um það, hverjar séu takmarkanir á veiðirétti samkvæmt 2. tl. 15. gr. laga nr. 76/1970, er þeir krefjast, að sér verði dæmt óskylt að hlíta. Þegar af þessari ástæðu og með skírskotun til 67. gr. laga nr. 85/1936 ber að ómerkja héraðsdóminn og vísa málinu sjálfkrafa frá héraðsdómi.“ Áfrýjendur og Veiðifélag Miðfirðinga höfðu glafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti í máli þessu. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi ekki vísa málinu frá, heldur dæma að efni til ................ 1055 Ellefu ábúendur/eigendur jarða í Kirkjuhvammshreppi höfðuðu mál á hendur Veiðifélagi Miðfirðinga og landbúnaðarráð- herra f. h. ríkissjóðs og kröfðust þess, að viðurkenndur yrði réttur þeirra „til að stunda veiðar, aðrar en laxveiðar í netlögum jarðanna alla daga vikunnar.“ Hæstiréttur vís- aði máli þessu frá héraðsdómi með eftirfarandi röksemd- um: „Ef dómkrafa áfrýjenda yrði til greina tekin, hlytu Þeir dómgildingu á rétti eigenda og/eða ábúenda þeirra jarða, sem í stefnu málsins greinir, til hvers konar veiða fugla, dýra og fiska, annarra en lax, í netlögum jarðanna á hvaða tíma, sem er án tillits til sérhverra tak- markana á veiðirétti, sem mælt er fyrir um í lögum, þar á meðal í friðunarlögum. Hina víðtæku kröfu sína hafa EXKXVIII Efnisskrá Blg. áfrýjendur og uppi sameiginlega vegna alls 15 jarða án til- lits til staðhátta, er þýðingu kynnu að hafa samkvæmt einstökum lagaákvæðum, er mæla fyrir um takmarkanir á veiðirétti. Samkvæmt þessu eru dómkröfur áfrýjenda svo almennar og óafmarkaðar, að þær eru ekki dómhæfar. Ber þegar af þeirri ástæðu og með hliðsjón af 67. gr. laga nr. 85/1936 að ómerkja héraðsdóminn og vísa málinu sjálf- krafa frá héraðsdómi.“ Áfrýjendur allir og Veiðifélag Mið- firðinga höfðu gjafsókn og gjafvörn í máli þessu bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ...............000000 00... 1063 Með kaupsamningi 1. október 1980 seldi M þeim E, H og Á fast- eignina Veltusund 3 B í Reykjavík fyrir gkr. 110.000.000, er greiða skyldi á ákveðnum gjalddögum árin 1981—-1984. Kaupendur munu ekki hafa staðið í skilum við M, nema hvað varðar greiðslu við undirritun kaupsamnings, að fjár- hæð gkr. 10.000.000. Hinn 20. nóvember 1980 seldu þau E, H og Á nefnda fasteign þeim J og Þ fyrir gkr. 120.000.000. Í október 1982 höfðaði M bæjarþingsmál á hendur þeim E, H og Á, svo og gegn þeim J og Þ, og gerði þær dómkröf- ur, að staðfestur yrði eignarréttur hennar að ofangreindri fasteign. Héraðsdómur vísaði málinu frá vegna vanreifun- ar. Hæstiréttur segir í rökstuðningi síum, að þótt M hafi höfðað mál þetta til staðfestingar á eignarrétti sínum að téðri fasteign, þá virðist krafa hennar í raun fyrst og fremst vera um lögmæti riftunar hennar á kaupsamningn- um frá 1. október 1980. Í málinu skorti á, að af hálfu M hafi verið tekin skýr afstaða til veigamikilla atriða, sem varði heimild hennar til riftunar umrædds samnings. Því var frávísunardómurinn staðfestur ..........2000.00..00.. 1220 Ríkisútvarpið (R) höfðaði mál á hendur H til greiðslu auglýs- inga í hljóðvarpi á tímabilinu apríl til maí 1983. R krafð- ist vaxta af málskostnaði aðallega frá dómsuppsögudegi, til vara frá lokum aðfararfrests, til þrautavara frá dóms- birtingardegi, og til þrautaþrautavara, ef ekki yrði fallist á neina af framangreindum kröfum, krafðist R viðurkenn- ingar á því, að gjalddagi tildæmds málskostnaðar teldist í fyrsta lagi frá dómsuppsögn, til vara frá lokum aðfarar- frests og til þrautavara frá dómsbirtingardegi. Héraðs- dómari vísaði öllum vaxtakröfum R af málskostnaði frá dómi ex officio. R kærði frávísunardóminn til Hæstaréttar, sem felldi hann úr gildi og vísaði málinu heim í hérað til dómsálagningar að nýju ........0000000 00.00.0000... 1935 Hinn 7. nóvember 1982 gaf allsherjargoði Ásatrúarmanna á Ís- landi þau H og Þ saman í hjónaband á Austurvelli í Reykjavík. H og Þ voru bæði undir áhrifum áfengis í um- rætt sinn og kváðust hafa álitið að hér væri um mark- Efnisskrá CKXKIK Bls. lausa athöfn að ræða, enda hvorugt beirra í Ásatrúarsöfn- uðinum. Hinn 16. nóvember 1982 hringdi H á Hagstofu Ís- lands og var þá tjáð, að hún væri löglega gift. Með stefnu, birtri 20. maí 1983, höfðaði H mál á hendur Þ fyrir bæjar- þingi Reykjavíkur til ógildingar á hjúskap þeirra. Var þá liðinn 6 mánaða fresturinn í 25. gr. laga nr. 60/1972 til að höfða mál til ógildingar á hjúskapnum, enda varð frestur- inn ekki talinn frá síðari tíma en 16. nóvember 1982, er H var gerð grein fyrir því, að hjúskaparstofnunin hefði ver- ið skráð i Þjóðskrá. Málinu var því vísað frá bæjarþinginu ex officio. Frávísunardómurinn var kærður til Hæstaréttar, er staðfesti hann .............00.0000. even 2130 V krafði G um greiðslu fjögurra víxla „auk dráttarvaxta af vixlum þessum frá gjalddaga þeirra til greiðsludags.“ án þess að marka kröfuna nánar með því að tilgreina ákveð- inn vaxtafót eða með öðrum ótvíræðum hætti. Þessi kröfu- gerð þótti ekki fullnægja skilyrðum C.-liðar 88. gr. laga nr. 85/1936. sbr. 22. gr. laga nr. 28/1981 og var vaxtakröfunni því visað frá dómi ex officio, enda gat V ekki bætt úr hinni gölluðu kröfugerð með nánari útlistun í greinargerð. G hafði ekki sótt þing ............0..0.0 00... en 2200 2. Frá Hæstarétti. Nauðungaruppboð fór fram á fasteign. Uppboðsþoli áfrýjaði uppboðinu, en láðist að stefna nokkrum mönnum, sem ver- ið höfðu uppboðsbeiðendur og því aðiljar að uppboðsmál- inu í héraði, sbr. 3. tl. 8. gr. laga nr. 57/1949. Efnisdómur í Hæstarétti um uppboðið myndi og binda þá. Þar sem þessum aðiljum hafði ekki verið stefnt fyrir Hæstarétt, var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti .............. 372 Með úrskurði fógetaréttar Reykjavíkur 19. janúar 1983 var tek- in til greina krafa Verðlagsstofnunar um, að lögbann skyldi lagt við hækkun á fargjöldum Strætisvagna Reykjavíkur, sem borgarstjórn hafði ákveðið og taka átti gildi 7. janúar 1983. Í úrskurðinum sagði, að lögbannið skyldi ná fram að ganga á ábyrgði gerðarbeiðanda gegn 10.000.000,00 króna tryggingu. Í þinghaldi í fógetaréttinum hinn 20. janúar lagði lögmaður Verðlagsstofnunar fram yfirlýsingu fjár- málaráðherra um, að ríkissjóður ábyrgðist að fullu greiðslu tryggingarinnar, Fógeti tók yfirlýsinguna gilda og bókaði ákvörðun sína um lögbann. Gerðarþoli kærði ákvörðun þessa til Hæstaréttar og krafðist þess að ákvörðun fógeta um að taka fyrrgreinda yfirlýsingu gilda sem tryggingu yrði hrundið. Ákvörðun fógeta um að taka yfirlýsingu fjár- málaráðherra gilda sem tryggingu var talin hluti af lög- bannsgerðinni. Lögbannsgerð verði ekki kærð til Hæsta- CXL Efnisskrá Bls. réttar, sbr. 3. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973. Eigi var heldur unnt að taka kröfur Reykjavíkurborgar til meðferðar sam- kvæmt lokaákvæði 21. gr. laganna, sem vitnað var til sem kæruheimildar, en ákvæði þetta lýtur að rétti þess til að kæra, sem telur dómara hafa gert á hluta sinn í dómara- starfi. Kærumálinu var því vísað frá Hæstarétti ........ 541 K var dæmdur fyllingareiður í barnsfaðernismáli á hendur M. K lét birta M dóminn 24. júlí 1980. Samtímis lét hún birta M eiðstefnu, útgefna 23. júlí 1980, til eiðvinningar sam- kvæmt dómsorðinu á bæjarþingi Akraness „fimmtudaginn 14. ágúst.“ M, sem sjálfum var birt stefnan, hélt því ekki fram, að honum hafi dulist, að þar væri átt við 14. ágúst 1980. K mætti á dómþinginu á téðum degi og vann þar fyll- ingareið, en af hálfu M var ekki sótt þing og eigi boðuð forföll. Þar sem M lét eiðvinninguna ekki til sín taka né áfrýjaði sjálfum eiðsdóminum, leiddi það af 167. gr. laga nr. 85/1936 og tilskipun 14. september 1792, að M hafði fyringert rétti sínum til að áfrýja eiðsdóminum, eftir að eiður samkvæmt honum hafði verið löglega unninn. Var áfrýjun M með stefnu 24. október 1980, því vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti ................200200.0 0... en. 1204 Héraðsdómslögmaðurinn E var ráðinn bústjóri til bráðabirgða, sbr. 86. gr. gjaldbrotalaga nr. 6/1978, í þrotabúi Þ. Lög- maðurinn var síðan kosinn skiptastióri, sbr. 1. mgr. 90. gr. nefndra laga. Samkvæmt 1. mgr. 91. gr. sömu laga skal skiptastjóri vera umboðsmaður búsins fyrir dómstólum. Bar því að stefna honum fyrir Hæstarétt f. h. þrotabús- ins. en ekki skiptaráðanda einum skv. 1. gr. laga nr. 19/ 1895. Þar sem það var ekki gert var málinu vísað frá Hæstarétti ex officio. Einn hæstaréttardómari skilaði sér- atkvæði og vildi lúka efnisdómi á málið, þar eð nægilegt hafi verið að stefna 'skiptaráðanda einum f. h. bús- ÍNS .........2000ss ss 1288 og 1293 Í október 1976 ákváðu beir B, S og Ö að hefja rekstur á vöru- bifreið, er þeir keyptu. Lagði S fram kr. 1.500.000 til kaupanna. Bifreiðin var skráð á nafn Ö. Formlegur rekstr- arsamningur var ekki gerður, en þeir B og S munu hafa gert bílinn út. Í apríl 1977 tók Ö bílinn í síar vörslur og seldi hann 14. september 1977. Eigi galt Ö S framlag hans til kaupanna, enda taldi Ö, að svo hefði verið um samið, að S tæki greiðslu þess af rekstrarhagnaði bifreiðarinnar. S höfðaði mál á hendur Ö til greiðslu á fyrrgreindu fram- lagi auk ýmissa reikninga vegna rekstrar og endurbóta á bílnum, svo og fyrir eigin vinnu. Samtals nam stefnufjár- hæðin igkr. 2.113.436. Í héraði var Ö dæmdur til að greiða S framlag hans til kaupanna, en aðrar kröfur S voru ekki Efnisskrá CXLI Bls. teknar til greina. Ö áfrýjaði dóminum og S gagnáfrýjaði. Í gagnstefnu var þess hvorki getið í hvaða skyni gagn- áfrýjað var né hverjar dómkröfur gagnáfrýjandi gerði. Gagnáfrýjunarstefnan fullnægði því ekki ákvæðum 3. tl. 2. mgr. 34. gr. laga nr. T5/1973 og bar því að vísa gagnsök sjálfkrafa frá Hæstarétti. Héraðsdómur var staðfestur, þó Þannig, að vextir voru aðeins dæmdir frá birtingu héraðs- dómsstefnu, 23. júní 1980 ..........0000.0... 0... 0... 1591 Hinn 23. mars 1982 var fasteign H seld á nauðungaruppboði. Hæstbjóðandi framseldi T boð sitt. Er T bauð fram eftir- stöðvar kaupverðsins 7. júní 1982 og krafðist útgáfu afsals, hafði H áfrýjað uppboðinu. Mátti því ekki að svo búnu gefa út afsal, sbr. 33. gr. 2. mgr. laga nr. 57/1949. Fór þá engin greiðsla fram af hálfu T. Með dómi Hæstaréttar, upp- kveðnum 29. júní 1983, var uppboðið staðfest. Hinn 7. júlí s. á. greiddi T eftirstöðvar boðsins og krafðist afsals. H mótmælti útgáfu afsals, aðallega að svo stöddu, en til vara, að afsal yrði gefið út til T gegn greiðslu vaxta af upp- boðsverðinu. Uppboðsréttur úrskurðaði, að uppboðsafsal skyldi gefið út til T, þar eð hann hefði efnt uppboðsskil- mála með greiðslu á uppboðsverðinu. H kærði úrskurðinn. Hæstiréttur vísaði málinu sjálfkrafa frá, þar eð lagaheim- ild hafi brostið til að bera málið undir Hæstarétt með kæru, sbr. e. lið 4. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973 .... 1605 Í úrskurðarorði fógetaréttar hafði ekki verið getið ákvæðis um málskostnað og aðfararhæfi. Fógeti kvaddi lögmenn máls- aðilja fyrir sig og leiðrétti þetta með skírskotun til 195. gr. 2. mgr. laga nr. 85/1936. Annar málsaðilja kærði ákvörðun fógeta til Hæstaréttar og krafðist þess, að hún yrði felld úr gildi. Málinu var vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti, þar eð lagaheimild skorti til að kæra þessa athöfn fógeta ...... 1913 B. Opinber mál. E var ákærður fyrir líkamsárás á opinberan starfsmann. Í ákæru taldist brot þetta varða við 1. mgr. 106. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Héraðsdómari taldi, að frumrannsókn málsins sem undanfari ákæru, sbr. 32. gr. laga nr. 7T4/1974 og 5. gr. laga nr. 107/1976, hefði verið ólokið, er ákæra var gefin út á hendur E. Af þessum sökum vísaði héraðs- dómari ákæru frá dómi. Ríkissaksóknari kærði frávísunar- dóminn. Hæstiréttur taldi enga þá annmarka á ákæru, er verða mætti til þess, að héraðsdómari synjaði að birta hana og þingfesta málið, svo sem fyrir er mælt í 3. mgr. 115. gr. og 121. gr. laga nr. 74/1974, sbr. 19. gr. og 23. gr. laga nr. 107/1976. Frávísunardómurinn var því úr gildi felldur og lagt fyrir héraðsdómara að birta E ákæruna og CXLII Efnisskrá taka málið til dómsmeðferðar ........0.000000. 000... 1644 N, skipstjóri á togaranum Einari Benediktssyni BA 377, var ákærður fyrir meint brot gegn ákvæðum laga um veiðar í fiskveiðilandhelgi. Sakfelling valt á því, hvort aðalvél togarans væri 1000 bremsuhestöfl eða stærri. Héraðsdóm- ur taldi það ósannað og sýknaði N. Ríkissaksóknari áfrýj- aði dóminum, en við flutning málsins fyrir Hæstarétti krafðist hann þess að dómurinn yrði staðfestur. og áfrýj- unarkostnaður lagður á ríkissjóð. Í þessu þótti felast ósk um álitsgerð Hæstaréttar um ákæruefnið. Áfrýjun máls- ins á þeim grundvelli samrýmdist ekki almennum réttar- farsreglum, sbr. meginregluna í 67. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 58. gr. laga nr. 75/1973. Málinu var því vísað frá Hæstarétti ..........02.00000eeeeasnsnsssssr nr 1948 Frestir. G skaut máli til Hæstaréttar með stefnu 5. október 1982. Áfrýj- að var úrskurði uppboðsréttar 10. september 1982. Málið var þingfest í Hæstarétti 1. nóvember 1982 og þá frestað í fjóra mánuði til 2. mars 1983. Krafðist G þá frekari frests til framlagningar ágrips. Stefndi mótmælti og krafðist þess, að málið yrði fellt niður, svo og málskostnaðar úr hendi G. Eftir atvikum þótti rétt að veita G frest til 11. apríl 1983. Málskostnaðarkrafa stefnda var ekki tekin til greina .... 573 Hinn 2. febrúar 1983 var málið K og K gegn B þingfest í Hæsta- rétti og frestað til 1, júní s. á. B gagnáfrýjaði og var mál hans þingfest í Hæstarétti 2. maí 1983 og frestað til 1. júní s. á. eins og aðalsök. Ekki varð þó af sameiningu málanna á því dómþingi, þar sem ágreiningur um frestun aðalsakar var tekinn til úrskurðar, áður en gagnsökin var tekin fyr- ir á dómþinginu. Þar sem héraðsdómi hafði verið áfrýjað af hendi beggja aðilja, en hvorugur lagt dómsgerðir fyrir Hæstarétt, eða látið gera ágrip dómskjala, sbr. 41. gr. laga nr. 7T5/1973, og aðalsök og gagnsök höfðu enn eigi verið sameinaðar, sbr. 1. mgr. 19. gr. sömu laga, þótti rétt að veita þeim K og K frest til 3. október 1983, svo sem þau höfðu krafist ........0...0...eeeeen renn 1307 Hinn 2. maí 1983 var málið B gegn K og K þingfest í Hæsta- rétti sem gagnsök í málinu nr. 245/1982 og frestað til 1. júní s. á., eins og aðalsök. Ekki varð þó af sameiningu mál- anna á því dómþingi, þar sem ágreiningur aðilja um frest- un aðalsakar var tekinn til úrskurðar, áður en gagnsökin var tekin fyrir á dómþinginu. Þar sem héraðsdómi hafði verið áfrýjað af hendi beggja aðilja, en hvorugur þeirra lagt dómsgerðir fyrir Hæstarétt, eða látið gera ágrip dóm- skjala, sbr. 41. gr. laga nr. T5/1973, og aðalsök og gagnsök Efnisskrá CKLITI Bls. höfðu ekki vérið sameinaðar, sbr. 1. mgr. 19. gr. sömu laga, þá þótti rétt að veita K og K frest til 3. október 1983, svo sem þau höfðu krafist, en B hafði krafist þess, að málinu yrði frestað til flutnings ................200..0.00 000... 1308 Er málið B gegn P kom fyrir á dómbþingi 1. júní 1983 lagði B fram dómsgerðir, ágrip og greinargerð og krafðist þess, að málinu yrði frestað til flutnings. P krafðist hins vegar frests til októbermánaðar 1983. Mál þetta var gagnsök í hæstaréttarmálinu nr. 74/1983. Bæði málin voru þingfest 2. maí 1983 og með samkomulagi aðilja var aðalsökinni frestað til októbermánaðar, en gagnsökinni til 1. júní. Þar sem B hafði samþykkt frestun aðalsakarinnar til október- mánaðar og aðalsök og gagnsök höfðu ekki verið samein- aðar, sbr. 1. mgr. 19. gr. laga nr. T5/1973, þótti rétt að fresta málinu til októbermánaðar ............000000...... 1309 Fyllingareiður. K var dæmdur fyllingareiður í barnsfaðernismáli á hendur M. K lét birta M dóminn 24. júlí 1980. Samtímis lét hún birta M eiðstefnu, útgefna 23. júlí 1980, til eiðvinningar sam- kvæmt dómsorðinu á bæjarþingi Akraness „fimmtudag- inn 14. ágúst.“ M, sem sjálfum var birt stefnan, hélt því ekki fram, að honum hafi dulist, að þar væri átt við 14. ágúst 1980. K mætti á dómþinginu á téðum degi og vann þar fyllingareið, en af hálfu M var ekki sótt þing og eigi boðuð forföll. Þar sem M lét eiðvinninguna ekki til sín taka né áfrýjaði sjálfum eiðsdóminum, leiddi það af 167. gr. laga nr. 85/1936 og tilskipun 14. september 1792, að M hafði fyrirgert rétti sínum til að áfrýja eiðsdóminum, eft- ir að eiður samkvæmt honum hafði verið löglega unninn. Var áfrýjun M, með stefnu 24. október 1980, því vísað sjálf- krafa frá Hæstarétti ..................00000 00... 1204 Fyrirsvar, Árið 1962 var stofnsett hlutafélagið Rörsteypan h/f. Stofn- endur voru sex. Samkvæmt 4. gr. samþykktar félagsins hafði félagið forkaupsrétt að fölum hlutabréfum, en að því frágengnu, einstakir hluthafar í hlutfalli við hluta- fjáreign. Á aðalfundi félagsins 21. apríl 1979 var mætt af hálfu allra hluthafa. Þar var lagt fram tilboð frá Ó o. fl. um kaup á öllum hlutabréfum í Rörsteypunni h/f. Í tilboði þessu kom fram, að það miðaðist við að tilboðsgjafar fengju keypt a. m. k. T5% af öllu hlutafé Rörsteypunnar h/f. Samþykkt var að gera tilboðsgjöfum gagntilboð með fresti til 30. apríl s. á. Á hluthafafundi, sem haldinn var 1 maí s. á., var því lýst yfir af hálfu hluthafans H að hann CXLIV Efnisskrá Bls. afturkallaði samþykki sitt fyrir gagntilboðinu til Ó o. fl, og að H vildi sjálfur neyta forkaupsréttar að hlutabréf- um þriggja hluthafa, þeirra D, M og L, er samtals áttu u. þ. b. 35% hlutafjár í Rörsteypunni h/f. Var samþykkt á fundinum, gegn mótatkvæði H, að þessi bréf, ein sér, væru ekki til sölu. H fékk síðan umhugsunarfrest til 15. maí s. á. til að taka afstöðu til kaupa á u. þ. b. 83% hluta- bréfa (sem var allt hlutafé Rörsteypunnar h/f fyrir utan hans eigið) í Rörsteypunni h/f miðað við gagntilboðskjör- in til Ó o. fl. frá 21. apríl 1979. Hinn 14. maí s. á. hafnaði H því að kaupa öll hlutabréf annarra hluthafa, u. þ. b. 83%, en ítrekaði kröfu sína um að fá keypt hlutabréf þeirra D, M og L, u. þ. b. 35% hlutafjárins. Þeirri kröfu H var hafnað og hinn 28. maí s. á. seldu hluthafarnir Ó o. fl. hlutabréf sin, u. þ. b. 83% hlutafjárins. Með ábyrgðarbréfi, dags. 1. júní 1979, var H boðaður til hluthafafundar í Rör- steypunni h/f hinn 8. s. m., þar sem boðuð var kosning nýrra stjórnar vegna aðilaskipta á hlutabréfum félagsins. H sótti eigi fundinn, en ofangreindan dag voru hinir nýju hluthafar kosnir í stjórn Rörsteypunnar h/f. Nýju hlut- hafarmir gerðu H tilboð um að kaupa hlutabréf hans á sam- bærilegum kjörum og þeir höfðu keypt af hinum hluthöf- unum. Því boði hafnaði H og höfðaði mál með stefnu, birtri 20. og 22. júní 1979, á hendur gömlu stjórn félags- ins f. h. félagsins, svo og gegn gömlu og nýju hluthöfun- um, og krafðist riftunar á samningnum um sölu hlutabréf- anna frá 28. maí 1979 og að stjórn félagsins yrði dæmt skylt að bjóða H forkaupsrétt að hlutafjáreign hvers ein- staks hluthafa, en til vara, að viðurkenndur verði réttur H til þess að fá framseld hlutabréf þeirra D, M og L með sömu greiðsluskilmálum og í kaupsamningnum frá 28. mai 1979 greinir. Kröfum H á hendur gömlu stjórninni f. h. félagsins var vísað frá héraðsdómi ex. officio, þar sem H hafi vitað, er hann stefndi, að búið var að skipta um stjórn. Ekki var fallist á það með H, að hann hafi sam- kvæmt stofnsamningi, samþykktum eða almennum reglum átt kröfu á að ganga inn í kaupin að því er varðaði hluta- bréf einstakra hluthafa aðeins. Hafi forkaupsrétti H verið fullnægt, er honum hafi, á hluthafafundi 1. maí 1979, verið gefinn kostur á að ganga inn í hlutabréfakaupin í heild. Hinir stefndu hluthafar voru því sýknaðir af öllum kröf- um H..........000 00 sess 421 Fyrning. A. Einkamál. Ó var yfirmaður á skipi í eign F. Hinn 25. janúar 1979 fór Ó Efnisskrá CXLV Bls. sem skipstjóri með skipið í veiðiferð, er stóð til 5. febrúar s. á. Í þeirri veiðiferð klemmdist hásetinn B á fingri við störf á þilfari. Ó veitti B aðhlynningu, en neitaði að gefa honum sterk lyf, svo sem B krafðist, en B neytti sterkra taugalyfja um borð og var það á vitorði skipverja. Vegna þessarar neitunar Ó kom til orðasennu milli hans og B, sem leiddi til þess að Ó fór upp í brú og fyrirskipaði að trollið yrði hift inn og haldið til hafnar með B. Stuttu síðar kom B upp í brú, þar sem sló í brýnu milli hans og Ó, sem lyktaði með því að Ó sló B ítrekað þannig að hann hlaut nokkra áverka. Í næstu veiðiferð, er stóð frá 6.—18. febrúar 1979 var Ó í leyfi, en 19. febrúar s. á. ritaði útgerðin Ó upp- sagnarbréf vegna framangreinds atburðar. Taldi útgerðin sér eigi skylt að greiða Ó uppsagnarfrest. Ó höfðaði því mál með stefnu, birtri 12. febrúar 1980, gegn útgerð skips- ins, krafðist þriggja mánaða launa og miskabóta vegna ólögmætrar uppsagnar. Þetta mál var hafið, en nýtt mál höfðað með stefnu, birtri 3. mars s. á. Ó voru dæmd þriggja mánaða laun, en miskabótakrafan var ekki tekin til greina. Viðurkenndur var sjóveðréttur í skipinu fyrir tildæmdum kröfum, enda var sjóveðréttur ekki fyrndur, þar sem stefnt hafði verið í málinu innan árs, sbr. 1. mgr. 6. tl. 232. gr. laga nr. 66/1963, enda höfðaði Ó seinni málsóknina innan þess frests, er 11. gr. laga nr. 14/1905 mælir fyrir um. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og vildu sýkna út- gerð af launakröfu skipstjóra, þar eð þeir töldu hann hafa gerst offara við hásetann..............2200.000.... 392 Hinn 10. mars 1974 ók D bifreið sinni undir áhrifum áfengis á röngum vegarhelmingi á bifreið, er G ók, Hlaut G bein- brot á hægri handlegg og skaddaðist á barkakýli og hægra raddbandi, þannig að raddbreytingu og talþreytu olli. Sam- kvæmt læknisfræðilegu mati, dags. 11. nóvember 1976, var G metin 5% varanleg örorka af völdum slyssins. Af hálfu D og tryggingarfélags hans, var viðurkennd óskoruð bóta- ábyrgð, en kröfu G var andmælt aðallega sem fyrndri, en til vara sem allt of hárri. Samkvæmt 78. gr. umferðarlaga nr. 40/1968 er upphaf fyrningarfrests miðað við lok þess almanaksárs, er kröfuhafi fær vitneskju um kröfu sína og á þess fyrst kost að leita fullnustu hennar, Örorkumat lá ekki fyrir fyrr en 11. nóvember 1976. Upphaf fyrningar- frests miðaðist því við 1. janúar 1977. Stefnubirting í máli G fór fram 14. október 1980. Krafa G taldist því ekki fyrnd, nema áfallnir vextir fyrir 14. október 1976. G voru dæmdar skaðabætur í einu lagi fyrir fjártjón og miska, samtals 15.000,00 krónur .............00.... 0... 451 Ferðaskrifstofan F krafði J um greiðslu á flugfarseðlum með CXLVI Efnisskrá Bls. héraðsdómsstefnu, birtri 22. nóvember 1979. Talið var, að farseðlarnir hafi orðið gjaldkræfir við útgáfu þeirra. Nokkrir seðlanna voru gefnir út 3. og 11. júlí 1975. Fjár- kröfur vegna farseðlanna fyrnast á 4 árum, skv. 1. tl. 3. gr. laga nr. 14/1905, og voru því fyrndar, er héraðsdóms- stefnan var birt. Hins vegar var J dæmdur til að greiða F fyrir farseðla, útg. 5. desember 1975, enda tókst honum eigi, gegn andmælum af hálfu F, að sanna að hann væri búinn að borga þá, svo sem hann hélt fram. Gegn neitun J taldist ósannað, að hann hefði verið krafinn um greiðslu á skuldinni fyrr en með bréfi lögmanns F, dags. 17. október 1979, Voru vextir af skuldinni því ekki dæmdir nema frá þeim tíma ......000.0eecoeeseense sn 673 J reisti sér einbýlishús á einni hæð á áruum 1961-62. Steypu í húsið keypti hann hjá Steypustöðinni S og fékk hana afhenta á byggingarstað sumurin 1961 og 1962. Húsið var múrhúðað að utan og málað veturinn og vorið 1963. J mál- aði húsið aftur að utan 1968 og næst þar á eftir 1973. Er J ætlaði að mála húsið sumarið 1976, hafði hann fundið lausa fleti í múrhúðuninni. J fékk múrarameistara til að lagfæra múrhúðunina áður en hann málaði. Þegar byrjað var á viðgerðinni komu í ljós stórfelldir gallar í steypu í útveggjum. Umfangsmiklar rannsóknir fóru síðan fram á steypukjörnum úr veggjum hússins m. a. á vegum Rann- sóknarstofnunar byggingariðnaðarins. Í niðurstöðum þeirr- ar stofnunar, dags. 29. júní 1976, segir m. a., að styrkleiki steypunnar sé svo lítill sökum lélegrar sementefju, að vafa- samt sé að brjóta eldri pússninguna af húsinu og pússa á ný, því að miklar líkur væru á því, að slík viðgerð yrði ekki varanleg. J kvartaði þegar við S út af göllunum, sem mun hafa boðist til að láta J fá nýja steypu í stað hinnar ónýtu og að lána J loftpressu til að brjóta niður veggina. En þrátt fyrir samningaumleitanir náðist ekki samkomu- lag milli J og S. Rannsóknum á steypukjörnum úr húsi J var haldið áfram hjá bandarískri rannsóknarstofnun. Voru J sendar niðurstöður þeirrar rannsóknar með! bréfi, dags. 27. apríl 1978. Þar segir m. a. svo: „Höfuðástæða skemmd- anna virðist stafa af áhrifum margendurtekins frosts og þýðu á steypu, sem hefur hátt vatns- og sementshlutfall og er ekki loftblönduð.“ Að beiðni J voru dómkvaddir tveir sérfræðingar til að meta tjón hans. Mat þeirra er dags. 20. nóvember 1978. Frekari steypugallar komu í ljós og bað J Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins um rannsókn á þeim. Hún lá fyrir 12. nóvember 1979. J beiddist nú fram- haldsmats hjá hinum dómkvöddu mönnum. Það lá fyrir 19. apríl 1980. Heildarniðurstöður matsmanna á tjóni J Efnisskrá CKLVII Bls. námu gkr. 9.925.000. J höfðaði skaðabótamál á hendur S með stefnu, birtri 25. júní 1979 og framhaldssök 14. október 1980. Talið var, að skemmdir á útveggjum í húsi J hafi mátt rekja til þess, að steinsteypunni, er S seldi J, hafi verið áfátt að gæðum, er hún var lögð í steypumótin. Rétt þótti að miða við það, að J hefði ekki orðið var við, að steinsteypunni var áfátt, fyrr en skemmdir komu í ljós í útveggjum hússins síðari hluta júnímánaðar 1976. Þá hafi hins vegar fyrir löngu verið fallinn niður réttur J til skaða- bóta úr hendi S, þar sem nær fjórtán ár voru þá liðin frá því að J veitti steypunni viðtöku, og því úti sá ársfrestur, sem 54, gr. laga um lausafjárkaup nr. 39/1922 setji kaup- anda til að bera fyrir sig, að söluhlut hafi verið ábótavant, en téð fyrningarákvæði var talið taka til hinnar seldu stein- steypu, og S hefði ekki, með framkomu sinni, firrt sig rétti til að bera það fyrir sig. S var því sýknaður. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og taldi eins árs fyrningar- frestinn skv. 54. gr. laga nr. 39/1922 ekki eiga við um sölu á steinsteypu, heldur 10 ára fyrningarfrestinn skv. 4. gr. 2. mgr. laga nr. 14/1905. Allt að einu sýknaði þessi dómari S, þar eð liðin voru meira en 10 ár frá því að steypan var afhent, þar tilJ kvartaði ..............000.. 00... 1469 B. Opinbert mál. A var ákærður fyrir margháttuð skjalafals- og fjársvikabrot. A var fundinn sekur um alla ákæruþætti, nema einn fyrir skjalafals, þar eð rúmlega sjö ár liðu frá því að A framdi brotið, þar til hann kom í fyrsta skipti fyrir sakadóm. Þetta brot A var því talið fyrnt. A var dæmdur fyrir öll hin af- brot sin og gert að sæta 7 mánaða fangelsi, en frestað að fullnustu 5 mánaða af refsingunni og féll sá hluti hennar niður eftir 3 ár frá dómsuppsögn, ef A héldi almennt skil- orð 57. gr. laga nr. 19/1940, sbr. 4. gr. laga nr. 22/1955. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði varðandi skaðabóta- kröfur á hendur A ............0.0.....ssneees 1350 Fæðingarorlof. Í janúar 1975 réðist arkitektinn V til starfa hjá Arkitektastof- unni s/f (A). Ráðningarsamningur var munnlegur þess efnis, að launakjör V skyldu vera sambærileg við launa- kjör verkfræðinga, sem störfuðu hjá ráðgjafarverkfræð- ingum, enda voru á þessum tíma ekki til neinir heildar- samningar milli arkitekta í þjónustu annarra og sjálfstætt starfandi arkitekta. Í október 1977 lét V af störfum hjá A vegna barnsburðar. Samkvæmt þágildandi kjarasamn- ingi ráðgjafarverkfræðinga átti verkfræðingur, sem ól CXLVIII Efnisskrá barn rétt á því að vera fjarverandi á föstum launum í 90 daga. Í samræmi við þetta krafðist V fæðingarorlofs í 3 mánuði úr hendi A, A greiddi V laun í einn mánuð Í sam- ræmi við venjur á arkitektastofunni, en neitaði frekari greiðslum, þar eð kjarasamningur verkfræðinga gilti að- eins um beinar launagreiðslur til V, en ekki um önnur kjaraatriði. Gegn andmælum af hálfu Á taldist V ekki hafa sannað, að samið hafi verið um það, að V skyldi eiga rétt á fæðingarorlofi skv. ákvæðum nefnds kjarasamnings. Hins vegar var A dæmdur til að greiða V orlofsfé fyrir tímabilið 1. maí — 30. nóvember 1977 .........0000000.0.. 2059 Gagnaöflun. Í máli út af galla á bílvél var aðiljum, með vísan til 120. gr. laga nr, 85/1936, sbr. 58. gr. laga nr. 75/1973, veittur kost- ur á að afla álitsgerðar dómkvaddra manna um það, hvort tiltekin meðferð á vél bifreiðarinnar gæti hafa orsakað skemmdir á henni, og ef svo væri, þá hverjar ............ 2246 Gagnsakir. Gallar. J reisti sér einbýlishús á einni hæð á áruum 1961-62. Steypu í húsið keypti hann hjá Steypustöðinni S og fékk hana af- henta á byggingarstað sumurin 1961 og 1962. Húsið var múrhúðað að utan og málað veturinn og vorið 1963. J mál- aði húsið aftur að utan 1968 og næst þar á eftir 1973. Er J ætlaði að mála húsið sumarið 1976, hafði hann fundið lausa fleti í múrhúðuninni. J fékk nú múrhúðunarmeistara til að lagfæra múrhúðunina áður en hann málaði. Þegar byrjað var á viðgerðinni komu í ljós stórfelldir gallar í steypu í útvegggjum. Umfangsmiklar rannsóknir fóru síð- an fram á steypukjörnum úr veggjum hússins m. a. á veg- um Rannsóknarstofnunar byggingariðnaðarins. Í niður- stöðum þeirrar stofnunar, dags. 29. júní 1976, segir m. a, að styrkleiki steypunnar sé svo lítill sökum lélegrar sem- entefju, að vafasamt sé að brjóta eldri pússninguna af húsinu og pússa á ný, því að miklar líkur væru á því, að slík viðgerð yrði ekki varanleg. J kvartaði þegar við S út af göllunum, sem mun hafa boðist til að láta J fá nýja steypu Í stað hinnar ónýtu og að lána J loftpressu til að brjóta niður veggina, En þrátt fyrir samningaumleitanir náðist ekki samkomulag milli J og S. Rannsóknum á steypukjörnum úr húsi J var haldið áfram hjá bandarískri rannsóknarstofnun. Voru J sendar niðurstöður þeirrar rann- sóknar með bréfi, dags. 27. apríl 1978. Þar segir m. a. svo: Efnisskrá CKLIX Bls. „Höfuðástæða skemmdanna virðist stafa af áhrifum marg- endurtekins frosts og þýðu á steypu, sem hefur hátt vatns- og sementshlutfall og er ekki loftblönduð.“ Að beiðni J voru dómkvaddir tveir sérfræðingar til að meta tjón hans. Mat þeirra er dags. 20. nóvember 1978. Frekari steypugall- ar komu í ljós og bað J Rannsóknarstofnun byggingar- iðnaðarins um rannsókn á þeim. Hún lá fyrir 12. nóvember 1979. J beiddist nú framhaldsmats hjá honum dómkvöðdu mönnum. Það lá fyrir 19. apríl 1980. Heildarniðurstöður matsmanna á tjóni J námu gkr. 9.925.000. J höfðaði skaða- bótamál á hendur S með stefnu, birtri 25. júní 1979, og framhaldssök 14. október 1980. Talið var, að skemmdir á útveggjum í húsi J hafi mátt rekja til þess, að steinsteyp- unni, er S seldi J, hafi verið áfátt að gæðum, er hún var lögð í steypumótin. Rétt þótti að miða við það. að J hefði ekki orðið var við, að steinsteypunni var áfátt, fyrr en skemmdir komu í ljós í útveggjum hússins síðari hluta júnímánaðar 1976. Þá hafi hins vegar fyrir löngu verið fallinn niður réttur J til skaðabóta úr hendi S, þar sem nær fjórtán ár voru liðin frá því að J veitti steypunni við- töku, og því úti sá ársfrestur, sem 54. gr. laga um lausa- fjárkaup nr. 39/1922 setji kaupanda til að bera fyrir 'sig, að söluhlut hafi verið ábótavant, en téð fyrningarákvæði var talið taka til hinnar seldu steinsteypu, og S hefði ekki, með framkomu sinni, firrt sig rétti til að bera það fyrir sig. S var því sýknaður. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og taldi eins árs fyrningarfrestinn skv. 54. gr. laga nr. 39/1922 ekki eiga við um sölu á steinsteypu, held- ur 10 ára fyrningarfrestinn skv. 4. gr. 2. mgr. laga nr. 14/ 1905. Allt að einu sýknaði þessi dómari S, bar eð liðin voru meira en 10 ár frá því að steypan var afhent, þar til J kvartaði ................0000. 0 ess 1469 Með kaupsamningi 18. febrúar 1967 keypti H einbýlishús í bygg- ingu af G, sem var byggingafróður maður. Fljótlega eft- ir að H flutti í húsið í ágústlok 1967 kom fram leki niður við gólfplötu og galli á þakefni. Við afsal 14. september 1968 skuldbatt G sig til að lagfæra galla þessa H að kostn- aðarlausu. G tókst þetta eigi og óx raki og slagi í húsinu og skemmdi út frá sér. H krafðist mats dómkvaddra manna á orsökum gallanna og hvað kosta myndi að bæta úr þeim. Fyrst voru dómkvaddir undirmatsmenn, er skil- uðu matsgjörð 19. mars 1973, síðan yfirmatsmenn, er luku mati 31. janúar 1974, og að síðustu tveir endurmatsmenn, er luku endurmatsgerð 3. mars 1978. H byggði kröfur sín- ar á hendur G á endurmatsgerðinni að viðbættri hækkun á vísitölu byggingarkostnaðar. Í júnímánuði 1974 vottaði CL Efnisskrá Bls. heilbrigðisfulltrúi að húsið væri óíbúðarhæft og fluttist H úr því með börn sín í iúlí 1976 og seldi það 13. júlí 1978 svo komið. Talið var, að frágangur útveggja við sgólfnlötu, er hélt áfram út fyrir vegginn í sömu hæð og myndaði pall í kringum húsið. 50—60 cm á breidd. væri ekki viðhlítandi, bar sem vatn af pallinum komst auðveldlesa að járni. er tenmdi saman útveggiaeiningar við gólfplötu og annað hvort vfir eða undir járnið. ef uppistaða myndaðist á pall- inum. Þetta taldist hönnunargalli á húsinu, sem krafðist vermlegs eftirlits og viðhalds. ef koma ætti í veg fyrir skemmdir. H. sem ekki var byggingafróð, var ekki talin hafa sert sér grein fvrir bví. að húsið bvrfti viðhald og eftirlit umfram veninleo steinstevnt hús. G hafði ekki sýnt fram á. að hann hefði kvnnt H betta. G var því talinn skaðabótaskyldur gaonvart H veona gallanna og beirra srammda er orðið höfðu af raka í húsinu á t. d. tennum, gólfefnum. málninsu os raflögnum. svo og vegna tæring- ar á nevsluvatnslögn. G var oo dæmdur til að greiða H bætur vegna afnotamissis af íbúðinni. Bótafjárhæðir voru miðaðar við verðlag 3. mars 1978, er endurmatsmenn luku matsserð sinni. en án verðhækkana, er orðið höfðu á vísi- töhi bvegingarkostnaðar eftir það ..............0..0.... 1568 K gerði útboðs- og verklýsinsu og teikningar að bvgginsu V í Reykiavík. Bvæginsarfélasið R bauð í byggingu hússins og hinn 31. október 1978 var gerður verksamningur milli þess og V um byggingu hússins að fokheldu byggingar- stigi. V tók þó einangrun og frágang þaksins að innan að öðru leyti út úr verkinu og lét vinna það á eigin vegum. Fonsjármaður Byggingarfélagsins R var G og var hann skrifaður byggingameistari að byggingunni. Í desember 1979 var lokið við einangrun og frágang þaksins að innan. Í janúar 1980 tók að bera á leka úr þakinu, er stafaði af því, að láðst hafði að loftræsa það með þeim afleiðingum m. a., að raki, sem myndaðist í þakinu, þéttist og lak nið- ur í dropatali. V höfðaði bótamál á hendur K og byggingar- félaginu R vegna þessa galla á þakinu. Viðurkennt var af hálfu K, að sérteikningar höfðu ekki verið gerðar af loft- ræstingu þaksins og gleymst hafi að gera ráð fyrir henni við gerð annarra teikninga og útreikninga á burðarþoli þaksins. K þótti því bera höfuðábyrgð á því, hvernig til tókst vegna mistaka starfsmanna sinna. Byggingafélagið R var einnig dæmt til að bera hluta af tjóni V vegna þak- gallans, þar eð forsvarsmenn þess hreyfðu hvorki athuga- semdum né leituðu skýringa eftirlitsmanns á því, hvernig skyldi framkvæma loftræstinguna, enda þótt teikningar væru óljósar um það atriði. Var einnig til þess litið, að G Efnisskrá CLI Bls. hafði ekki látið skrá sig af verkinu sem meistari, svo sem honum bar skv. þágildandi byggingasamþykkt, er verk- þætti R við bygginguna lauk. Dæmt var, að K skyldi bæta V viðgerð á þakgallanum að 5/6 hlutum, en R að 1/6 hluta. Málskostnað, verkfræði- og matskostnað skyldu K og R bera í sömu hlutföllum, enda taldist sá kostnaður nauð- synlegur til að V gæti náð rétti sínum ..............0... 2174 Með afsali, dags. 27. desember 1978, seldu þeir F og S vélbát- inn Rósu HU 294 í hendur þeim G, B, H og P. Báturinn var smiðaður árið 1977. Kaupverð bátsins var gkr. 95.000.000. Í afsalinu var m. a. tekið fram, að báturinn skyldi full- nægja öllum þeim kröfum, er Siglingamálastofnun ríkis- ins geri til báts og búnaðar, kaupendum að kostnaðar- lausu. Báturinn var afhentur kaupendum 15. október 1978, en áður (12. s. m.) hafði farið fram skoðun á bol hans á vegum Skipaeftirlits ríkisins á Siglufirði og heimiluð út- gáfa haffærnisskírteinis, er gilda átti í eitt ár. Um vetur- inn munu kaupendur hafa stundað netaveiðar á bátnum. Hinn 9. júni 1979 var báturinn skoðaður af skipaskoðunar- mönnum og kom þá í ljós, að tveir tilteknir plankar voru rifnir og þverbrotnir. Sumarið 1979 gerðu kaupendur bát- inn út á trollveiðar og urðu þeir þá varir við, að loftræsti- búnaður í vélarrúmi var gallaður. Þeir kvörtuðu um gall- ana samsumars við seljendur. Kaupendur fengu dóm- kvaðdda matsmenn og síðan yfirmatsmenn til þess að meta viðgerðarkostnað á göllum þessum. Samkvæmt yfirmats- gerð, dags. 19. janúar 1981, nam viðgerðarkostnaðurinn samtals gkr. 5.842.064, þar af slippkostnaður gkr. 486.300. Kaupendur höfðuðu mál á hendur seljendum til greiðslu matsfjárhæðarinnar. Talið var, að hér hafi verið um leynda galla að ræða, er báturinn hafi verið haldinn, þeg- ar kaupin voru gerð. Seljendur báru því fébótaábyrgð á göllum þessum, enda hafði verið kvartað yfir þeim í tæka tíð. Voru seljendur dæmdir til að greiða 56.000,00 nýkrón- ur í skaðabætur, þar eð sanngjarnt þótti að lækka nokkuð liðinn um slippkostnað .............000000 00. s0 s.n 2211 Gatnagerðargjald. Geðheilbrigði. Gengi. Gerðardómur. Árið 1974 samdi F við norska fyrirtækið S, að það seldi og reisti einbýlishús fyrir F, innflutt frá Noregi. Skyldi F CLII Efnisskrá Bls. greiða fyrir í norskum krónum. Ágreiningur reis með að- iljum út af verði hússins. frágangi o. fl. Samkvæmt samn- inoi aðilia var þeim ágreiningi vísað til úrlausnar gerðar- dóms. er kvað upp dóm í júní 1977. F vildi eigi gera upp í samræmi við gerðardóminn. Höfðaði S því mál fyrir bæiarþingi gegn F til að fá aðfararhæfan dóm í samræmi við dómsorð gerðardómsins. Dómur bæiarþings gekk í mál- inu í ápúst 1979, þar sem dómsorð gerðardóms var stað- fest. F áfrýiaði til Hæstaréttar, Lögmaður S skrifaði á áfrýiunarstefnu. að hún væri „löglega og nægilega birt“ fyrir S. Fyrir Hæstarétti var aflað ýmissa nýrra gagna, er sýndu ekki aðeins. að S var ekki lengur til við uppsögn héraðsdóms. heldur bentu bau og eindregið til þess. að við félaossslitin hafi S ekki talið sis eiga neinar kröfur á F. Í málflutningi svniaði lögmaður S fyrir bað. að hann hefði eisnast nokkrar kröfur á F fyrir framsal frá S. Hins ves- ar hrevfði hann því. að annað hlutafélag í Osló hefði eignast kröfur S á F við félaosslitin. Þær staðhæfinsar vor bó órökstuddar og bað félas hafði aldrei serst aðili málsins sem réttartaki S. Var hinn áfrýiaði dómur því ómerktur og málinu vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi .... 260 Árið 1974 samdi G við norska fyrirtækið S. að það seldi og reisti einbýlishús fyrir G. innflutt frá Noregi. Skvldi G greiða fyrir í norskum krónum. Ágreiningur reis með að- inum út af verði hússins. frásansi o. fl. Samkvæmt samn- inoi aðilia var beim ágreiningi vísað til úrlausnar gerðar- dóms. er kvað upp dóm í júní 1977. G vildi eigi gera upp í samræmi við gerðardóminn. Höfðaði S bví mál fvrir bæiarbinsi seon G til að fá aðfararhæfan dóm í samræmi við dómsorð serðardómsins. Dómur bæiarbings gekk í mál- inu í ágúst 1979. þar sem dómsorð serðardóms var stað- fest. G áfrýjaði til Hæstaréttar. Lösmaður S skrifaði á áfrýinnarstefnu. að hún væri „löslesa og nægilega birt“ fvrir S. Fyrir Hæstarétti var aflað úmissa nýrra gagna, er sýndu ekki aðeins. að S var ekki lengur til við uposögn háraðsdóms. heldur bentu bau og eindregið til bess, að við félaosslitin hafi S ekki talið si eisa neinar kröfur á G. Í málflutninsi syniaði lösmaður S fvrir það. að hann hefði eienast nokkrar kröfur á G fvrir framsal frá S. Hins veg- ar hrevfði hann bví. að annað hhitafélag í Osló hefði eign- ast kröfur S á G við félaosslitin. Þær staðhæfingar voru Þó órökstuddar os hað félas hafði aldrei gerst aðili máls- ins sem réttartaki S. Var hinn áfrýiaði dómur því ómerkt- ur og málinu vísað siálfkrafa frá héraðsdómi ............ 281 P löofræðingur starfaði á árunum 1969—1971 fyrir landeigend- ur í Laxárdal og við Mývatn vegna deilna út af fyrirhug- Efnisskrá CLIITI aðri virkjun í Laxá, svokallaðri Gljúfurversvirkjun. Hinn 15. júlí 1971 sendi P Landeigendafélagi Laxár og Mývatns reikning fyrir störf sín í þágu félagsins að fjárhæð gkr. 305.486. Landeigendafélagið hafði greitt P upp í þá fjár- hæð gkr. 10.000 4. desember 1969 og síðar 5. desember 1973 gkr. 173.292. Landeigendafélagið mótmælti síðar frekari greiðslum til P, þar eð eigi hafi verið búið að stofna félag- ið á þeim tíma, er hér skiptir máli. Með téðum greiðslum til P taldist Lanðeigendafélagið hafa skuldbundið sig til að greiða P reikningsfjárhæðina að fullu og skipti því ekki máli, hvort það félag hafi upphaflega óskað aðstoðar P í Laxárdeilunni eða ekki. Hins vegar var kröfu P um verð- bólgubætur ofan á reikningsfjárhæðina hafnað. Hinn 18. maí 1973 var gerður samningur milli Laxárvirkjunar, Landeigendafélags Laxár og Mývatns og Ríkisstjórnar Ís- lands. Í 3. gr. þess samnings segir, að gerðardómur skuli skera úr skaðabótakröfum landeigenda við Laxá og Mý- vatn á hendur Laxárvirkjun. P tók sæti í gerðardómi þess- um samkvæmt tilnefningu Landðeigendafélagsins hinn 23. júli 1974. P krafði Landðeigendafélagið um gkr. 500.000 fyr- ir útlögðum kostnaði, dagpeningum og vinnu við gerðar- dómsmálið. Krafa P þótti lítt rökstudd eða sundurliðuð og var lækkuð niður í gkr. 200.000. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og vildu taka reikning P fyrir gerðar- dómsstarfann til greina að fullu ...........000000.0.0... Gjafabréf. Gjafsókn. Gjafvörn. Bótakrefjandi í máli út af rangri læknismeðferð fær gjaf- sókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti .................. Aðiljar máls, þar sem deilt var um starfsháttu dómsmálaráðu- neytisins vegna yfirfjárráða, fá gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ................220200 000... n. nn. Aðili í skiptamáli fær gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæsta- rétti ...........0..000 00 ses Starfsmaður fær gjafsókn í Hæstarétti til heimtu skaðabóta vegna vinnuslyss ............0..sees sess Krefjendur skaðabóta vegna frelsisskerðingar fá gjafsókn lög- um samkvæmt .......000 0. 474, 495, 509, 523, 898, Ábúandi fær gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti í máli út af uppsögn ábúðar ...............0... 0. sen Bótakrefiandi í skaðabótamáli vegna vinnuslyss fær gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ........................ Gjaldfelling handhafaveðskuldabréfs. Hinn 30. október 1978 gaf E út veðskuldabréf til handhafa, Bls. 1196 44 621 701 906 1802 1826 CLIV Efnisskrá Bls. tryggt með 5. veðrétti í íbúð E. Bréfið skyldi endurgreiða með jöfnum árlegum afborgunum á næstu 8 árum í gjald- daga 15. maí ár hvert, í fyrsta sinn 15. maí 1979. Bréfið geymdi ákvæði um það, að öll skuldin væri, án fyrirvara, fallin í gjalddaga, ef vanskil yrðu, og væri veðhafa þá heimilt að taka hina veðsettu fasteign fjárnámi eða selja hana á uppboði án dóms. sáttar eða aðfarar. Hinn 13. des- ember 1978 afsalaði E Ó hinni veðsettu eign, og var því afsali þinglýst 18. s. m. Hinn 28. október 1980 afsalaði Ó eigninni til S, og var því afsali þinglýst 2. janúar 1981. Eigandi veðskuldabréfsins, B, fól Búnaðarbankanum að innheimta afborganir og vexti þá, er áttu að falla 15. maí 1980. Hinn 2. júní 1980 ritaði bankinn E greiðsluáskorun. E lét Ó vita um áskorunina. Þetta bar ekki árangur og var veðskuldabréfið tekið úr bankanum. Hinn 8. júlí 1980 reit lösmaður B E bréf og krafði hana um allar eftirstöðvar bréfsins auk vaxta og innheimtulauna. Í bréfi þessu sagði, að samrit þess hefði verið sent Ó og K. eiginmanni S. Hinn 15. júlí 1980 var krafist uppboðs á íbúðinni. Hinn 24. s. m. deponeraði S greiðslu vegna veðskuldarinnar. Hinn 30. s. m. var deponeringunni vísað á bug af B og kvittun fyr- ir denoneringu endursend. Meirihluti Hæstaréttar synjaði uppboðs. þar eð leggia verði þá skyldu á eiganda hand- hafaveðskuldabréfs að tilkynna eigi aðeins útgefanda þess eða fyrri skuldara samkvæmt því um greiðslustað. heldur einnig eiganda veðsins, sem tekið hafi að sér greiðslu veð- skuldar og látið þinglýsa kaunsamningi eða afsali, sem greini frá því. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sérat- kvæði og vildu heimila framgang nauðungaruppboðs vegna vanskila á handhafaveðskuldabréfinu .................... 691 Gjaldþrot. Hinn 9. ágúst 1978 var bú S tekið til gjaldþrotaskipta. Hinn 29. s. m. kom S fyrir skiptarétt og var spurður um eignir og skuldir. S gaf þá ekki upp að hann ætti tiltekna bifreið, er hann hafði þó eignast með afsali 19. júní s. á. Hinn 30. mars 1979 seldi S bifreiðina án vitundar skiptaréttarins og hagnýtti sér söluandvirðið. Með þessu atferli taldist S hafa gerst sekur um brot á 250. gr., 4. tölulið 1. mgr. alm. hgl. 19/1940. Var S dæmdur í tveggja mánaða fangelsi. S hafði sætt skilorðsbundinni refsingu með dómi saka- dóms, uppkveðnum 3. nóvember 1977. Réttarrannsókn út af ofangreindu 'skilasvikabroti S taldist ekki hafa hafist fyrr en í sakadómi Reykjavíkur 14. janúar 1982. Var þá hin skilorðsbundna refsing S frá 3. nóvember 1977 fallin NÍÐUr „......0.00000000 0. ss 654 Efnisskrá CLV Ble. Gjaldþrotaskipti. Héraðsdómslögmaðurinn E var ráðinn bústióri til bráðabireða, sbr. 86. gr. gialdbrotalaga nr. 6/1978. í þrotabúi Þ. Lög- maðurinn var síðan kosinn skiptastióri, sbr. 1. mgr. 90. gr. nefndra laga. Samkvæmt 1. mgr. 91. gr. sömu laga skal skintastjóri vera umboðsmaður búsins fyrir dómstólum. Bar því að stefna honum fyrir Hæstarétt f. h. þrotabúsins, en ekki skiptaráðanda einum skv. 1. gr. laga nr. 19/1895. Þar sem það var ekki gert var málinu vísað frá Hæsta- rétti ex officio. Finn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi lúka efnisdómi á málið, þar eð nægilegt hafi verið að stefna skintaráðanda einum f. h. búsins ...... 1288 og 1293 FE starfaði við bókhaldsvinnu fyrir fyrirtækið V. Hinn 11. sept- embher 1981 var V tekið til gialdbrotaskinta. E lýsti launa- kröfu í brotabúið og krafðist þess að hún teldist foroanss- krafa, samkvæmt 1. tl. 84. gr. skiptalaga nr. 3/1878. sbr. 78. sr. gialdbrotalasa nr. 6/1978. Ekki hafði verið serð- ur ráðningarsamningur milli E og V og ekkert samið um launakjör hans. E var í aðalstarfi hjá öðrum vinnuveit- anda og vann starf sitt að mestu eða öllu leyti heima hjá sér og utan veniuless vinnutíma. Þar hafði E í sínum vörsl- um Þbókhaldsgösn V. E réð sjálfur. hvernig hann hagaði starfi sínu. Þegar hetta var virt. var ekki talið, að krafa E væri fvrir laun eða annað endurgiald fyrir vinnu í þjón- ustu V. Forgangskröfu E var því hafnað ................ 1751 Greiðslustöðvun. Hinn 10. desember 1982 óskaði H levfis til greiðslustöðvunar skv. 7. gr. laga nr. 6/1978. Skiptaréttur veitti honum með úrskurði s. d. heimild til greiðslustöðvunar í allt að 3 mán- uði frá ofangreindum degi að telja. Einn af lánadrottnum H kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er felldi hann úr gildi, þar sem ekki væri unnt að gera sér grein fyrir fjárhags- stöðu H eða meta það eftir framlögðum gögnum, hvort hann ætti í slíkum fjárhagsörðugleikum að heimila bæri honum greiðslustöðvun skv. 7. gr. laga nr. 6/1978 ........ 43 Gæsluvarðhald. Gæsnvarðhaldsvist komi til fráðráttar dæmdri fangelsisrefs- ingu .... 10, 109, 582. 1021. 1168. 1234. 1257, 1608. 1736. 1997 2026 J var grunaður um fíkniefnamisferli. Var hann í sambandi við rannsókn málsins úrskurðaður í gæsluvarðhald allt að 15 daga. Úrnskurðurinn var kærður en staðfestur í Hæstarétti ......................0 0 g Hinn 17. desember 1982 var S dæmdur til að sæta fangelsi í 3, ár auk 20.000,00 króna sektar, og eignarupptöku, allt CLVI Efnisskrá BIs. vegna fíkniefnabrota. Eigi tókst að birta S dóminn fyrr en 17. janúar 1983. Sama dag krafðist ríkissaksóknari þess, að S yrði gert að „sæta gæsluvarðhaldi í allt að 6 mánuðum, eða þar til dómur Hæstaréttar gengur í mál- inu, verði því áfrýjað, en ella til þess dags, að hann lýsi yfir því, að hann uni dómi.“ Hinn 19. janúar var S úr- skurðaður í sakadómi í ávana- og fíkniefnamálum til að sæta gæsluvarðhaldi í allt að fjórum mánuðum. Hæstirétt- ur felldi hinn kærða úrskurð úr gildi, þar eð rannsóknar- nauðsynjar byðu eigi, að S værri hnepptur í gæsluvarð- hald .....,......0..22000.0n0. sess 106 Sakadómur í ávana- og fikniefnamálum úrskurðaði JS til að sæta gæsluvarðhaldi í allt að 7 dögum vegna meints fíkniefnamisferlis. Úrskurðurinn var kærður til Hæsta- réttar. Þar kom í ljós að JS var eigi réttur varnaraðili heldur tvíburabróðir hans OS. Var því varnaraðilinn OS látinn sæta gæsluvarðhaldi ...............0.02000.....0... 170 K var grunaður um þjófnað og skjalafals. Hann var úrskurð- aður í allt að 11 daga gæsluvarðhald vegna rannsóknar þess máls. Var úrskurðurinn kærður, en staðfestur í Hæsta- TÉtti ..............000 rr 304 Hinn 26. janúar 1976 var E hnepptur í gæsluvarðhald vegna gruns um manndráp. E sat í gæsluvarðhaldi þar til 9. maí s. á, Þá varð E að sæta takmörkunum á ferðafrelsi til 1. júlí 1976. Húsakynni þau, sem E var vistaður í, voru ekki forsvaranleg til svo langrar vistunar og tók sig þar upp sjúkdómur, sem áður hafði orðið vart. Sakleysi E sannaðist síðar og honum voru dæmdar skaðabætur vegna gæslu- varðhalds að ósekju á grundvelli KVIII. kafla laga nr. TA/19TA, sbr. 150., 152. og 155. gr., en bótaábyrgð var viður- kennd af hálfu ríkissjóðs, en deilt um fjárhæð bóta. E voru dæmdar 220.000,00 krónur í miskabætur auk vaxta frá 10. maí 1976 til greiðsluðags. Þá taldist sannað, að E hafði einnig orðið fyrir fjárhagslegu tjóni vegna gæsluvarðr- haldsins. Var það tjón samtals metið á 16.500,00 krónur auk vaxta svo sem um miskann getur. Tveir hæstaréttar- dómarar skiluðu sératkvæði varðandi miskann og vildu dæma E 270.000,00 krónur í miskabætur. Voru vextir þá innifaldir í þeirri bótafjárhæð til uppsögu dóms Hæsta- réttar ............0200.00200s sess 474 Hinn 26. janúar 1976 var V hnepptur í gæsluvarðhald vegna gruns um manndráp. V sat í gæsluvarðhaldi þar til 9. maí s. á. Þá varð V að sæta takmörkunum á ferðafrelsi til 1. júlí 1976. Húsakynni þau, er V var vistaður í, voru ekki forsvaranleg til svo langrar vistunar. Sakleysi V sannaðist síðar og voru honum ákvarðaðar skaðabætur vegna gæslu- Efnisskrá CLVI Bls. varðhalds að ósekju á grundvelli XVIII. kafla laga nr. 14/1974, sbr, 150., 152. og 155. gr., en bótaábyrgð var viður- kennd af hálfu ríkissjóðs, en deilt um fjárhæð bóta. V voru dæmdar 220.000,00 krónur í miskabætur auk vaxta frá 10. maí til greiðsludags. Tveir hæstaréttardómarar skil- uðu sératkvæði varðandi miskann og vildu dæma V 270.000,00 krónur í miskabætur. Voru vextir þá innifaldir í þeirri bótafjárhæð til uppsögu dóms Hæstaréttar ...... 495 Hinn 11. febrúar 1976 var S hnepptur í gæsluvarðhald vegna gruns um manndráp. Sat í gæsluvarðhaldi til 9. maí s. á. Þá varð S að sæta takmörkunum á ferðafrelsi til 1. júlí 1976. Húsakynni þau, sem S var vistaður í voru ekki for- svaranleg til svo langrar vistunar, Sakleysi S sannaðist síðar. Viðurkennd var bótaábyrgð af hálfu ríkissjóðs, en deilt um fjárhæð bóta. S voru ákvarðaðar skaðabætur Íyr- ir gæsluvarðhald að ósekju á grundvelli XVIII. kafla laga nr, 74/1974, sbr. 150., 152. og 155. gr. S voru dæmdar 190.000,00 krónur í miskabætur auk vaxta frá 10. maí 1976 til greiðsludags. Krafa S um bætur fyrir fjárhagstjón var eigi studd nægum rökum og var því ekki tekin til greina. Ekki þóttu heldur lagarök til að dæma verjanda S vexti af talsmannslaunum. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sér- atkvæði varðandi miskann og vildu dæma S 230.000,00 krón- ur í miskabætur. Voru þá vextir innifaldir í þeirri bóta- fjárhæð til uppsögu dóms Hæstaréttar .................. 509 Hinn 26. janúar 1976 var M hnepptur í gæsluvarðhald vegna gruns um manndráp. M sat í gæsluvarðhaldi til 9. maí s. á. Þá varð M að sæta takmörkunum á ferðafrelsi til 1. júlí 1976. Húsakynni þau, sem M var vistaður í, voru ekki forsvaranleg til svo langrar vistunar. Sakleysi M sannaðist síðar. Viðurkennd var bótaábyrgð af hálfu ríkissjóðs, en deilt um fjárhæð bóta. M voru ákvarðaðar skaðabætur fyr- ir gæsluvarðhald að ósekju á grundvelli XVIII. kafla laga nr. T4/1974, sbr. 150., 152. og 155. gr., og honum dæmdar 220.000,00 krónur í miskabætur auk vaxta frá 10. maí 1976 til greiðsluðags. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sér- atkvæði varðandi miskann og vildu dæma M 270.000,00 krónur í miskabætur, Voru þá vextir innifaldir í “þeirri bótafjárhæð til uppsögu dóms Hæstaréttar .............. 52 Hinn 29. október 1978 hófst hjá rannsóknarlögreglunni rann- sókn vegna kæru frá konunni S, sem er daufdumb, um að sér hefði verið nauðgað að loknum dansleik í Glæsibæ nótt- ina áður. Konan mundi lítið, hvað gerst hafði um nóttina og taldi jafnvel, að sér hefði verið nauðgað tvívegis þessa nótt, fyrst af tveimur mönnum og síðar af einum. S bar töluverða áverka. Hinn 3. nóvember 1978 viðurkenndi K að cs CLVII Efnisskrá hafa aðfaranótt 29. okt. 1978 tekið mikið drukkna konu upp í bifreið sína og haft þar við hana samfarir án þess þó að beita hana líkamlegu ofbeldi, en notað sér ölvunar- ástand konunnar. K var síðan refsað fyrir brot á 195. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þrátt fyrir þessa játningu K var rannsókn málsins haldið áfram og fjöldi manns yfirheyrð- ur, Hinn 28. nóvember 1978 var H handtekinn á Bolungar- vík og fluttur til Ísafjarðar til yfirheyrslu vegna máls þessa. Hinn 29. s. m. var H úrskurðaður í 10 daga gæslu- varðhald í sakadómi Ísafjarðar. Sama dag var H fluttur í almennu farþegaflugi, undir eftirliti lögreglu, til Reykja- víkur og látinn í fangageymsluna í Síðumúla. Þar var hann hafður í gæsluvarðhaldi til 8. desember 1978. H höfðaði skaðabótamál á hendur ríkissjóði vegna gæsluvarðhalds að ósekju, sbr. 150. gr. og 152. gr. laga nr. 74/1974. Fram- burður H um ferðir sínar og gerðir aðfaranótt 29. október 1978 hafði verið reikull og ruglingslegur. Allt að einu var ekki talið, að H hefði með vísvitandi ósannindum eða stór- vægilega gáleysislegu ólögmætu framferði í skilningi 1. mgr. 1. tl. 150. gr. laga nr. 74/1974 valdið þeim aðgerðum, er hann reisti kröfur sínar á.. H átti því rétt á bótum vegna gæsluvarðhalds að ósekju, enda mátti fremur telja hann líklegan til að vera sýknan en sekan af háttsemi þeirri, er leiddi til gæsluvarðhaldsins, sbr. 1. mgr. 2. tl. 150. gr. laga nr. 74/1974. Þegar litið var til hinna alvarlegu sakargifta, svo og til lengdar gæsluvarðhaldsins og ann- arra atvika málsins, þóttu bætur til H fyrir fjártjón og miska hæfilega ákveðnar 20.000,00 krónur auk vaxta frá S. des. 1978. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og vildu dæma H 30.000,00 krónur í bætur, en í þeirri fjár- hæð voru innifaldir vextir til uppsögudags dóms Hæsta- réttar ......2.0000.000 sons B var grunaður um að vera með ávana- og fíkniefni. Hann var úrskurðaður í allt að 14 daga gæsluvarðhald. Úrskurðurinn var kærður, en staðfestur í Hæstarétti .................. P var úrskurðaður til að sæta gæsluvarðhaldi í allt að 14 daga vegna ætlaðs fíkniefnamisferlis. Var úrskurðurinn kærður, en staðfestur í Hæstarétti ..................0.0.000000.... L var grunaður um þjófnað og úrskurðaður í allt að 10 daga gæsluvarðhald. Úrskurðurinn var kærður, en staðfestur af Hæstarétti ..............22..2....0.0 0... Við komu hingað til lands, 8. júní 1983, var M handtekinn grun- aður um fíkniefnamisferli. Við leit á M fannst hassmoli og tvær hasspipur, svo og hylki, er innihélt leifar af hvítu dufti, er gaf svörun sem kókaín. M var grunaður um að hafa fólgin fikniefni innvortis og var úrskurðaður í allt að Bls. 906 1031 1034 1232 Efnisskrá CLIR 7 daga gæsluvarðhald frá 10. júní 1983 að telja. M kærði úrskurðinn samdægurs til Hæstaréttar. Hinn 12. s. m., áður en skjöl kærumálsins höfðu verið send Hæstarétti, var M látinn laus úr gæsluvarðhaldi. M var því óþarft að halda kærumálinu áfram til að fá bundinn enda á gæsluvarð- haldsvist sína, og þar eð tilefni hafði verið til gæsluvarð- halds M var krafa hans um, að úrskurðurinn yrði úr gildi felldur, ekki tekin til greina ........200000000..0. 0. 0... L játaði á sig þjófnað og innbrot. L var síbrotamaður grunaður um frekari innbrot. Að kröfu Rannsóknarlögreglu ríkisins og með vísan til 5. tl. 1. mgr. 67. gr. laga nr. 74/1974 var L gert að sæta allt að 10 daga gæsluvarðhaldi. L kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem staðfesti hann .......... S, sem var grunaður um auðgunarbrot í viðskiptum sínum við Þ, var úrskurðaður í allt að 13 daga gæsluvarðhald, þar eð hann gæti torveldað rannsókn málsins, ef hann héldi óskertu frelsi. Var úrskurðurinn kærður, en staðfestur í Hæstarétti ................2200000 000 Hinn 20. september 1983 var ÁA dæmdur í 6 mánaða skilorðs- bundið fangelsi. A játaði við yfirheyrslur hjá Rannsóknar- lögreglu ríkisins og fyrir dómi að hafa á tímabilinu 8. til 24. október 1983 framið mörg innbrot og þjófnaði. A tald- ist síbrotamaður og var því hætta á, að hann héldi áfram brotum, ef hann yrði látinn laus meðan málum hans var eigi lokið. A var því með vísan til 5. tl. 1. mgr. 67. gr. laga nr. 74/1974 úrskurðaður í gæsluvarðhald frá 25. október til 21. desember 1983. A kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er staðfesti hann með skírskotun til fonsendna .......... K var grunaður um þátttöku í umfangsmiklum innflutningi á fíkniefnum hingað til lands. K var úrskurðaður í gæslu- varðhald í allt að 45 dögum. K kærði úrskurðinn, en Hæsti- réttur staðfesti hann ..................00.00 0... 0... K var úrskurðaður í allt að 45 daga gæsluvarðhald vegna gruns um aðild að stórfelldum innflutningi fíkniefna hing- að til lands. K kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem stað- festi hann með skírskotun til forsendna ................ K sat í gæsluvarðhaldi vegna gruns um aðild að umfangsmiklu fíkniefnabroti. Með úrskurði sakadóms, uppkveðnum 10. desember 1983, var gæsluvarðhaldsvist K framlengd um 1 mánuð. K kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er staðfesti hann ...........000020 00 .00e sess K sat í gæsluvarðhaldi vegna gruns um aðild að stórfelldum fíkniefnainnflutningi frá Hollandi. Með úrskurði sakadóms uppkveðnum 21. desember 1983, var gæsluvarðhaldsvist K framlengd til 15. janúar 1984. K kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er staðfesti hann ..................0....... Bls. 1464 1572 1578 1785 1807 1915 2202 CLX Efnisskrá Bls. G var úrskurðaður í gæsluvarðhald í allt að 21 degi vegna gruns um sölu á fíkniefnum, Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er staðfesti hann ............0...0.0000..0.. 2261 Hafning. Hald á munum. Ú gaf út og dreifði, dagana 27. til 30. maí 1983, tímaritunum „Spegillinn“, 2. tbl. 43. árg., og hinn 3. júní 1983 „Sam- viska þjóðarinnar“, 1. tbl, 1. árg. Lögregla lagði hald á blöð þessi að ósk ríkissaksóknara. Alls var lagt hald á 4445 eintök af fyrrnefnda blaðinu, en 174 eintök af hinu síðar- nefnda. Lagt var hald á blöðin án undangengins dómsúr- skurðar. Hinn 16. júni 1983 krafðist lögmaður Ú þess, að Sakadómur Reykjavíkur felldi úr gildi þá ákvörðun lög- reglunnar í Reykjavík að leggja hald á 2. tbl. „Spegilsins“, þar eð hún hefði ekki haft dómsúnskurð til aðgerðanna. Með úrskurði sakadóms, uppkveðnum 14. júlí 1983, var kröfu lögmanns Ú hafnað, en haldlagning tímaritanna staðfest með skírskotun til 43. gr. laga nr. 74/1974. Ú kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er staðfesti niðurstöðu hans. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði um forsendur, að þvi leyti, að hann taldi, að lögregluvöldum bæri að leita úrskurðar dómara, áður en þau legðu hald á útgefið rit eftir heimild í 43. gr. laga nr. 74/1974. Hann var hins veg- ar sammála niðurstöðu meirihluta dómara .............. 1568 Handtaka. Hinn 29. október 1978 hófst hjá rannsóknarlögreglu ríkisins rannsókn vegna kæru frá konunni S, sem er daufdumb, um að sér hefði verið nauðgað að loknum dansleik í Glæsi- bæ nóttina áður. Konan mundi lítið, hvað gerst hafði um nóttina og taldi jafnvel, að sér hefði verið nauðgað tví- vegis þessa nótt, fyrst af tveimur mönnum og síðar af ein- um. S bar töluverða áverka. Hinn 3. nóvember 1978 viður- kenndi K að hafa aðfaranótt 29. okt. 1978 tekið mikið drukkna konu upp í bifreið sína og haft þar við hana sam- farir án þess þó að beita hana líkamlegu ofbeldi, en notað sér ölvunarástand konunnar. K var siðan refsað fyrir brot á 195. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þrátt fyrir þessa játningu K var rannsókn málsins haldið áfram og fjöldi manns yfirheyrður, þar á meðal E, sem var handtekinn hinn 28. nóvember 1978, kl. 16:50, á vinnustað sínum í Reykjavík og færður til yfirheyrslu hjá rannsóknarlögreglunni, Að lokinni yfirheyrslu í tveim lotum var E settur í fangaklefa í Siðumúlafangelsi, kl. 18:36, „meðan frekari yfirheyrslur Efnisskrá CLXI Bls. fara fram í máli þessu“, svo sem bókað er í lögregluskýrsl- unni, en á þessum tíma var einnig verið að yfirheyra á Ísafirði H, bróður E, o. fl. vitni. Klukkan 22:00 um kvöld- ið var E látinn laus og hafði þá áður verið yfirheyrður lítillega og hófst sú yfirheyrsla kl. 21:43, E höfðaði skaða- bótamál á hendur ríkissjóði vegna handtökunnar og frelsis- sviptingarinnar, er hafði verið algerlega tilefnislaus og móðgandi. Til áréttingar skaðabótakröfu sinni vísaði E til XVIII. kafla laga nr. 74/1974. Talið var, að lögreglumönn- unum hafi verið rétt og skylt að kveðja E til yfirheyrslu, skv. 35. gr. laga nr. 74/1974, sbr. 1. tl. 151. gr. sömu laga. Ósamræmið í framburðum E og bróður hans H hafi verið nægilegt tilefni fyrir rannsóknarlögreglumenn til þess að hafa E í haldi í nokkra klukkutíma, á meðan frekari yfir- heyrslur hafi farið fram, skv. 4. tl. 61. gr. laga nr. 74/1974. Á þeim tíma, sem E var hafður í haldi, voru bræður hans, H og L, yfirheyrðir, svo og vitnið R, og reynt að ná til vitnisins H, og verði því ekki talið, að E hafi verið haldið föngnum lengur en nauðsyn krafði. Og þar sem ekkert var fram komið um að handtaka E hafi verið framkvæmd með óþarflega hættulegum, særandi eða móðgandi hætti, sbr. 2. tl. 151. gr. laga nr. 74/1974, var ríkissjóður sýknaður af skaðabótakröfu E. Einn hæstaréttardómari skilaði sér- atkvæði og vildi dæma E bætur ............0000000 00... 898 Hefð. Á gerði kröfu til þess, að sér yrði dæmdur eignarréttur að til- tekinni landspildu, er hann kvaðst hafa keypt af O árið 1953, en vantaði heimildarbréf fyrir. Til vara krafðist Á þess, að sér yrði dæmdur eignarréttur að spildunni fyrir hefð. O andmælti kröfum Á, þar eð hann hefði eingöngu leigt Á spilduna til skógræktar, en ekki selt honum hana. Ósannað þótti, að Á hefði öðlast eignarrétt með kaup- samningi yfir landspildunni. Hins vegar var ljóst, að sum- arið 1953 fékk Á umráð spildunnar með samningi við O. Á hafði umráð hennar í fullan hefðartíma. Ósannað taldist, að til umráða þessara hefði verið stofnað á þann hátt, að Á mætti ekki eignast landið fyrir hefð, sbr. 2. gr. 3. mgr. laga um hefð nr. 46/1905. Var því tekin til greina krafa Á um viðurkenningu á eignarrétti yfir spildunni fyrir hefð. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og taldi, að skilyrðum hefðar væri ekki fullnægt að því, er tímann varðaði ............00.2200.00.sessss 2076 Hegningarauki. 11, 42, 121, 698, 1049, 1053, 1258, 1275, 1820, 1825, 1849, 1865, 2034, 2057, 2166 k CLXTI Efnisskrá Bls. Heimnvísun. Nær fjórir mánuðir liðu frá munnlegum málflutningi í opin- beru máli og þar til dómur var upp kveðinn. Aðrir gallar voru og á meðferð málsins í héraði. Hinn áfrýjaði dómur var því ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsálagningar að nýju ............0...... 173 Hinn 16. september 1979 fór bifreið út af veginum yfir Fjarðar- heiði og valt. Tveir menn af sex, er í bifreiðinni voru, biðu bana vegna meiðsla, er þeir urðu fyrir. Ökumaður bifreið- arinnar G var ákærður til refsingar og ökuleyfissviptingar vegna slyssins. G var skipaður verjandi og barst héraðs- dómara vörn hans 14. september 1982. Málið var næst tek- ið fyrir 9. desember s. á. Auk varnarinnar lagði héraðs- dómari fram vettvangsuppdrátt, myndir af vettvangi og ljósmyndir af bifreiðinni, eins og hún var eftir slysið. Þá var einn lögregluþjónn yfirheyrður sem vitni. Málið var síðan dómtekið 15. desember s. á. og dómur kveðinn upp 28. s. m. Ekki varð séð að G eða verjanda hans hafi verið tilkynnt um þinghaldið 9. desember né heldur, að verjand- anum hafi verið send hin nýju gögn og honum veitt færi á að skila framhaldsvörn, sbr. 2. mgr. 125. gr. laga nr. 74/ 1974, áður en málið var dómtekið. Þetta þóttu slik brot á meginreglum opinbers réttarfars, að óhjákvæmilegt var að ómerkja héraðsdóminn og vísa málinu heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsálagningar að nýju. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og taldi unnt að dæma málið að efni til þrátt fyrir þessa réttarfarsann- marka ........0.000.eee sn 1390 G höfðaði mál á hendur R til greiðslu fjögurra víxla, sem R hafði samþykkt, samtals að fjárhæð gkr. 1.000.000. Til tryggingar greiðslu víxlanna hafði R gefið út tvö „veð- tryggingarbréf“ tryggð með 9. veðrétti í fasteign, er R þá átti. R seldi B og K fasteignina ári síðar. G stefndi því einnig B og K, í málinu gegn R, til að þola sem þinglýstir eigendur fasteignarinnar, viðurkenningu á framangreind- um veðrétti. R sótti hvorki þing í héraði né í Hæstarétti, en B og K mættu og héldu uppi vörnum. Í héraði var R dæmd til að greiða víxlana með vísan til 2. mgr. 118. gr. laga nr. 85/1936, en B og K voru sýknaðir af viðurkenn- ingarkröfunni. G áfrýjaði. Hæstiréttur taldi, að fleiri menn yrðu því aðeins sóttir saman í máli, að sömu málsmeðferð sé beitt um kröfur sækjenda á hendur þeim öllum. Verði þvi að líta svo á, að G hafi fallið frá því, svo sem hann bjó mál sitt úr garði og rak það fyrir dómstólum, að sækja kröfur á hendur R, eftir sérreglum XVII. kafla laga nr. 85/1936. Mátti R því koma að öllum þeim vörnum, sem Efnisskrá CLXTII Bls hafa mátti uppi í einkamálum almennt. Héraðsdómari dæmdi hins vegar um kröfur G á hendur R á grundvelli XVII. kafla laga nr. 85/1936, en eigi eftir hinum almennu réglum, svo sem rétt hefði verið. Var héraðsdómur því ómerktur og málinu vísað heim í hérað til uppsögu dóms að NÝJU .......00000r sr 1766 Ríkisútvarpið (R) höfðaði mál á hendur H til greiðslu auglýs- inga í hljóðvarpi á tímabilinu apríl til maí 1983. R krafð- iist vaxta af málskostnaði aðallega frá dómsuppsögudegi, til vara frá lokum aðfararfrests, til þrautavara frá dóms- birtingardegi, og til þrautaþrautavara, ef ekki yrði fallist á neina af framangreindum kröfum, krafðist R viðurkenn- ingar á þvi, að gjalddagi tildæmds málskostnaðar teldist í fyrsta lagi frá dómsuppsögn, til vara frá lokum aðfarar- frests og til þrautavara frá dómsbirtingardegi. Héraðs- dómari vísaði öllum vaxtakröfum R af málskostnaði frá dómi ex officio. R kærði frávísunardóminn til Hæstarétt- ar, sem felldi hann úr gildi og vísaði málinu heim í hérað til dómsálagningar að nýju .......00.000000 000... 1935 Hjónaband. Hjónaskilnaður. K og M gengu í hjónaband 31. desember 1972. Hinn 6. júlí 1977 óskuðu þau bæði eftir leyfi til skilnaðar að borði og sæng. Lýstu þau því þá yfir, að samkomulag væri um skiptingu eigna og eignaskiptum væri lokið. Sama dag var þeim K og M veitt leyfi til skilnaðar að borði og sæng. Hinn 3. júlí 1978 ritaði lögmaður K skiptaráðanda bréf, þar sem hann óskar eftir því, að félagsbú hjónanna fyrrverandi verði tekið til opinberra skipta, þar sem K telji að mjög hafi verið á sig hallað við skiptin. Málið var tekið fyrir í skiptarétti 5. júlí 1978. Mætti þá lögmaður K svo og M, er gaf skýrslu um fjármál félagsbús þeirra K og M. Hinn T. júlí 1978 krafðist M lögskilnaðar og lýsti þá yfir því, að samkomulag væri um eignaskipti. Hinn 14. s. m. mætti lögmaður K fyrir hennar hönd í skilnaðarmálinu. Var þá bókað eftir honum, að hann samþykkti skilnaðarkröfu M með þeim skilmálum, er fælust í kröfum hans. Sama dag var gefið út lögskilnaðarleyfi. Hinn 12. desember 1978 höfðaði K mál fyrir bæjarþingi á hendur M og krafðist þess, að skilnaðarskilmálar, sem taldir væru hafa komist á varðandi búskiptin við lögskilnað, yrðu ógiltir. Máls- ástæður K voru í fyrsta lagi, að lögmaður sá, er annaðist samningsgerðina af hálfu K hafi ekki haft umboð. Í öðru lagi bar K fyrir sig ógildingarástæður 32. gr. laga nr. 7/ CLXIV Efnisskrá Bls. 1936 og 7. gr. laga nr. 58/1960 og í þriðja lagi byggði K á 54, gr. laga nr. 60/1972, þar sem samningurinn hafi verið bersýnilega ósanngjarn gagnvart K. M mótmælti öllum málsástæðum K og staðhæfði, að samkomulagið hefði á engan hátt verið K í óhag, þegar eignir og skuldir félags- búsins hefðu verið virtar. Talið var, að K hefði sýnt það með eftirfarandi athöfnum sínum, að hún hefði álitið, að samkomulag um fjárskipti hefði komist á, þar eð hún hefði tekið athugasemdalaust við greiðslu á 1 milljón gkr. samkvæmt samkomulaginu og falið lögmanni sínum að krefjast greiðslu á þeim eftirstöðvum, sem í gjalddaga voru fallnar. Samkomulagið væri því bindandi fyrir K. Þá var talið ósannað, að samningurinn hafi verið bersýni- lega ósanngjarn, sbr. 54. gr. laga nr. 60/1972, er til hans var stofnað. Einnig var talið ósannað, að ógildingarástæð- ur 32. gr. laga nr. 7/1936 og 7. gr. laga nr. 58/1960 ættu hér við. M var því sýknaður af kröfum K og dæmdur máls- kostnaður úr hendi K fyrir Hæstarétti. K hafði gjafsókn fyrir Hæstarétti og var allur gjafsóknarkostnaður hennar greiddur úr ríkissjóði ........00.00000000.0 0. s.n. 89 M og K gengu í hjúskap 1. ágúst 1980, en áður höfðu þau búið í óvígðri sambúð frá 24. apríl s. á. Hinn 27. maí 1981 hvarf K af heimilinu og tókst á hendur heimilisstörf annars stað- ar, þar eð hún kvaðst hafa verið orðin þreytt á einveru, en M var vélstjóri að atvinnu og oft fjarvistum frá heim- ilinu. K fluttist á ný á heimili aðilja einhvern tíma sumars 1981, en hvarf þaðan að fullu 15. október s. á. K beiddist síðan skilnaðar. Ekki tókst samkomulag um lifeyrisgreiðsl- ur eða um skiptingu eigna. Kröfðust M og K því opinberra skipta á búi sínu. Krafðist K þess, að búinu yrði skipt helmingaskiptum, skv. 2. mgr. 18. gr. laga nr. 20/1923 um réttindi og skyldur hjóna. M krafðist þess, að búskiptum yrði hagað að hætti 57. gr. laga nr. 60/1972 þannig, að hvor aðili héldi þeim hjúskapareignum, er hann færði í búið. Við hjúskaparstofnunina hafði M fært í búið langverðmæt- ustu eign þess, íbúð, er var svo til skuldlaus. Á hinum skamma sambúðartíma aflaði M langtum meiri tekna en K. Hjónabandið var barnlaust og heimilishaldið í léttara lagi. Við hjúskaparslit voru eignir búsins að langmestu leyti eignir, sem aðiljar fluttu í búið við hjúskaparstofnun- ina, og þá einkanlega M. Ekki var talið, að í hinum skamm- vinna hjúskap hafi myndast veruleg fjárhagsleg samstaða með aðiljum. Þegar allt þetta var virt, var það talið ber- sýnilega ósanngjarnt, ef búi aðilja yrði skipt eftir helm- ingaskiptareglunni. Var því fallist á það með M, að bú- skipti færu fram eftir ákvæðum 57. gr., sbr. 27. gr. laga Efnisskrá CLXV Bls. nr. 60/1972, þannig, að M tæki fyrst 3/4 af verðmæti þeirra eigna, sem hann flutti í búið sem hjúskapareign sína, en afganginum yrði síðan skipt að jöfnu milli aðilja í sam- ræmi við fyrirmæli 2. mgr. 18. gr. laga nr. 20/1923. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og vildu að búinu yrði skipt milli aðilja að öllu leyti eftir helmingaskipta- reglu 2. mgr. 18. gr., sbr. VII. kafla laga nr. 20/1923 ...... 1967 M og K gengu í hjúskap 21. desember 1974. Hinn 21. janúar 1975 festu þau kaup á tveggja herbergja kjallaraíbúð í Reykjavík. Hinn 2. apríl 1979 undirrituðu þau M og K kaupmála þess efnis, að íbúðin, ásamt hlutdeild í sameign og leigulóðarréttindum, var gerð að séreign K, en að öðru leyti færi um fjármál þeirra að lögum. Hinn 10. ágúst 1979 krafðist K skilnaðar að borði og sæng frá M, en hann mót- mælti skilnaðarkröfunni. Með bréfi til skiptaréttar, dags. 7. september s. á., krafðist K opinberra skipta. Við upp- skrift félagsbús þeirrra benti M á áðurgreinda íbúð sem eign búsins. K mótmælti því á grundvelli kaupmála þeirra, er kvað svo á, að íbúðin væri séreign K. M hélt því fram, að K hefði blekkt hann til að gera kaupmálann, þar eð M hefði ekki haft þekkingu á lögfylgjum kaupmála. Eigi var talið sannað, að K hefði fengið M til að gera kaupmálann með svikum eða misneytingu. Þá var heldur ekki talið óheiðarlegt af K að bera fyrir sig kaupmálann. Eigi þótti það girða fyrir, að kaupmálinn yrði lagður til grundvallar skiptum, þótt M kynni að hafa haft rangan skilning á laga- gildi þess löggernings. Íbúðin var því talin séreign K. K hafði gjafsókn fyrir Hæstarétti og var málskostnaður hennar lagður á ríkissjóð ...........000000..... 0... 2134 Hlutafélag. Árið 1962 var stofnsett hlutafélagið Rörsteypan h/f. Stofn- endur voru sex, Samkvæmt 4. gr. samþykktar félagsins hafði félagið forkaupsrétt að fölum hlutabréfum, en að því frágengnu, einstakir hluthafar í hlutfalli við hluta- fjáreign. Á aðalfundi félagsins 21. apríl 1979 var mætt af hálfu allra hluthafa. Þar var lagt fram tilboð frá Ó o. fl. um kaup á öllum hlutabréfum í Rörsteypunni h/f. Í til- boði þessu kom fram, að það miðaðist við að tilboðsgjaf- ar fengju keypt a. m. k. 735% af öllu hlutafé Rörsteypunnar h/f. Samþykkt var að gera tilboðsgjöfum gagntilboð með fresti til 30, apríl s. á. Á hluthafafundi, sem haldinn var 1. maí s. á., var þvi lýst yfir af hálfu hluthafans H, að hann afturkallaði samþykki sitt fyrir gagntilboðinu til Ó o. fl., og að H vildi sjálfur neyta forkaupsréttar að hluta- bréfum þriggja hluthafa, þeirra D, M og L, er samtals CLXVI Efnisskrá Bls. áttu u. þ. b. 35% hlutafjár í Rörsteypunni h/f. Var sam- þykkt á fundinum, gegn mótatkvæði H, að þessi bréf. ein sér, væru ekki til sölu, H fékk síðan umhugsunarfrest til 15. maí s. á. til að taka afstöðu til kaupa á u. þ. b. 83% hlutabréfa (sem var allt hlutafé Rörsteypunnar h/f fyrir utan hans eigið) í Rörsteypunni h/f miðað við gagntilboðs- kjörin til Ó o. fl. frá 21. apríl 1979. Hinn 14. maí s. á. hafn- aði H því að kaupa öll hlutabréf annarra hluthafa, u. þ. b. 83%, en ítrekaði kröfu sína um að fá keypt hlutabréf þeirra D, M og L, u. þ. b. 35% hlutafjárins. Þeirri kröfu H var hafnað og hinn 28. maí s. á. seldu hluthafarnir Ó o. fil. hlutabréf sín, u. þ. b. 83% hlutafjárins. Með ábyrgðar- bréfi, dags. 1. júní 1979, var H boðaður til hluthafafundar í Rörsteypunni h/f hinn 8. s. m., þar sem boðuð var kosn- ing nýrrar stjórnar vegna aðilaskipta á hlutabréfum fé- lagsins. H sótti eigi fundinn, en ofangreindan dag voru hin- ir nýju hluthafar kosnir í stjórn Rörsteypunnar h/f. Nýju hluthafarnir gerðu H tilboð um að kaupa hlutabréf hans á sambærilegum kjörum og þeir höfðu keypt af hinum hlut- höfunum. Því boði hafnaði H og höfðaði mál með stefnu, birtri 20. og 22. júní 1979, á hendur gömlu stjórn félagsins, svo og gegn gömlu og nýju hluthöfunum, og krafðist rift- unar á samningnum um sölu hlutabréfanna frá 28. maí 1979 og að stjórn félagsins yrði dæmt skylt að bjóða H for- kaupsrétt að hlutafjáreign hvers einstaks hluthafa, en til vara, að viðurkenndur verði réttur H til þess að fá fram- seld hlutabréf þeirra D, M og L með sömu greiðsluskilmál- um og í kaupsamningnum frá 28. maí 1979 greinir. Kröf- um H á hendur gömlu stjórninni f. h. félagsins var vísað frá héraðsdómi ex officio, þar sem H hafi vitað, er hann stefndi, að búið var að skipta um stjórn. Ekki var fallist á það með H, að hann hafi samkvæmt stofnsamningi, sam- bþykktum eða almennum reglum átt kröfu á að ganga inn í kaupin að því er varðaði hlutabréf einstakra hluthafa aðeins. Hafi forkaupsrétti H verið fullnægt, er honum hafi, á hluthafafundi 1. maí 1979, verið gefinn kostur á að ganga inn í hlutabréfakaupin í heild. Hinir stefndu hluthafar voru því sýknaðir af öllum kröfum H .........0000.00 0000... 421 Hinn 23. ágúst 1977 var í Grikklandi gerður samningur á milli skipafélagsins P og „Sunna Travel Bureau“ þess efnis að „Sunna Travel Bureau“ gerðist aðalumboðsmaður (The General Agent) fyrir P. Af hálfu „Sunna Travel Bureau“ undirritaði „Mr. Guðni Thordarson, Director.“ Samkvæmt samningnum skyldi aðalumboðsmaðurinn fá 25% umboðs- laun af seldum farseðlum með skipi P. Eftir gerð þessa umboðssamnings voru á vegum aðalumboðsmanns seldir Efnisskrá CLXVII Bls. farseðlar með skipi P, en honum voru eigi staðin skil á hans hluta af andvirði miðanna, samtals $62.739,00 að við- bættum hafnargjöldum. Höfðaði P því mál til heimtu téðrar skuldar fyrir sjó- og verslunardómi, aðallega gegn Guðna Þórðarsyni og Ferðaskrifstofunni Sunnu h/f in solidum, en til vara gegn Guðna einum og til þrautavara gegn Ferðaskrifstofunni Sunnu h/f einni. Meirihluti Hæstaréttar taldi, að samkvæmt umboðssamningnum, sem P hafði sjálfur ritað og lagt fyrir Guðna Þórðarson til und- irskriftar, hafi P mátt ætla, að viðsemjandi hans væri Sunna Travel Bureau, en ekki Guðni Þórðarson í eigin nafni, þótt hann hafi hagað nafnritun sinni undir samn- inginn með þeim hætti, sem hann gerði. Það sjáist og af öðrum gögnum málsins, að P hafi talið, eftir að samningur- inn kom til framkvæmda, að umboðsaðili hans væri sá, er greindur hafi verið í upphafi samningsins. Fyrirsvarsmenn P hafi ekki gefið aðiljaskýrslur í málinu og engin gögn séu komin fram um það sérstaklega, að þeir hafi litið svo á, að Guðni Þórðarson ræki á eigin ábyrgð fyrirtæki það, sem samningurinn segði hann semja fyrir, eða að hann bæri annars persónulega ábyrgð á skuldbindingum þess. Guðni Þórðarson var því sýknaður af kröfum P. Ferða- skrifstofan Sunna h/f hafði verið sýknuð í héraði og mál- inu ekki verið áfrýjað að því er tók til hennar. Kom hér- aðsdómurinn því ekki til endurskoðunar að því er hana varðaði. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og vildu staðfesta héraðsdóminn, sem hafði dæmt Guðna Þórðarson til greiðslu hinnar umstefndu skuldar ........ 549 Hlutdeild. Hótanir. Húftrygging. Sjá vátrygging. Húsaleiga. Húsleit. Hylming. Ó taldist sannur að því að hafa aðfaranótt 5. júní 1981 brotist inn í tvo báta í Njarðvíkurhöfn og stolið ýmsum fémætum munum, þar á meðal sex glösum af morfíni og nokkrum sprautum úr lyfjakassa annars skipsins. Fyrir þetta var Ó sakfelldur fyrir brot á 244. gr. alm. hgl. og brot gegn 2. mgr. sbr. 1. mgr. 3. gr. laga nr. 65/1974, sbr. 2. mgn. CLXVIII Efnisskrá Bls. 1. gr. reglugerðar nr. 390/1974, fylgiskjal B. Þá taldist sannað, að Ó hafði tekið þátt í sölu myndsegulbandstækis, er hann vissi, að var fengið með þjófnaðarbroti. Ó var ákærður fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., en sakfelldur fyrir brot á 254. gr. alm. hgl., enda hafði málið verið reifað á þeim grundvelli, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974. Ó var einnig sannur að því að hafa aðfaranótt 7. júní 1981 ekið bifreið frá Höfnum til Reykjavíkur og þaðan til Hafna undir áhrifum áfengis. Ó var dæmdur í þriggja mánaða fangelsi og sviptur ökuleyfi í 10 mánuði frá birtingu hér- aðsdðóms ........000.0.00.0 sr 1847 Höfundaréttur. S samdi látbragðsleik, er nefndur var „Hálsfestin“. Árið 1952 gerði Ó kvikmynd byggða á látbragðsleiknum og hlaut hún nafnið „Ágirnd“. S lék í kvikmyndinni og var auk þess leikstjóri hennar. Engir skriflegir samningar voru gerðir milli S og Ó um þóknun til S fyrir framlag hennar til kvikmyndarinnar. Mydin var frumsýnd í Reykjavík 5. desember 1952, en fékk lélega dóma og dræma aðsókn og féllu þá sýningar á henni niður, S krafði Ó um þóknun fyr- ir framlag hennar til myndarinnar, en Ó neitaði greiðslu, þar sem hann taldi að greiðslur hefðu verið háðar því skilyrði, að gróði hefði orðið á myndinni, en því hafi farið víðs fjarri. Árið 1954 höfðaði S mál á hendur Ó og krafði hann um greiðslu á gkr. 3.000 fyrir leik og leikstjórn í myndinni. Dómur var uppkveðinn 6. nóvember 1956 og var krafa S tekin til greina. Ó seldi Ríkisútvarpinu löngu síðar sýningarrétt að kvikmyndinni fyrir gkr. 250.000. Hinn 20. febrúar 1979 sýndi Sjónvarpið kvikmyndina án samnings við S. S taldi að sér bæri höfundarréttarþóknun úr hendi Ríkisútvarpsins vegna flutnings myndarinnar án síns sam- þykkis og höfðaði mál á hendur því. S sundurliðaði kröfur sínar þannig: a) Fyrir leikstjórn ......00.000000 00... gkr. 372.080 b) Fyrir höfundarrétt að hinu aðlagaða verki og hlutdeild í kvikmyndahandriti ......... gkr. 171.433 c) Fyrir leik ........00000 eeen gkr. 100.000 gkr. 643.513 Í héraði var einungis krafa S fyrir leikstjórn tekin til greina, þar eð S taldist vera búin að fá greitt fyrir leik sinn Í myndinni með dóminum frá 6. nóvember 1956, og ósann- að væri, að S væri meðhöfundur að kvikmyndahandritinu. Ríkisútvarpið áfrýjaði dóminum, en S gagnáfrýjaði ekki. Efnisskrá CLEXIRX Bls. Í dómi Hæstaréttar segir m. a., að S hafi verið kynnt sem leikstjóri myndarinnar í dagskrá sjónvarpsins 20. febrúar 1979. Þetta framlag S við gerð kvikmyndarinnar njóti verndar skv. 2. mgr. 41. gr. höfundarlaga nr. 73/1972, sbr. 63. gr. laganna. Ósannað sé, að S hafi framselt þennan rétt sinn. Ríkisútvarpinu hafi því verið óheimilt að sýna kvikmyndina án þess að afla sér samþykkis S. Átti S því rétt á greiðslu úr hendi R fyrir leikstjórn og var fjárhæð héraðsdóms staðfest. S hafði gjafsókn og gjafvörn í héraði og fyrir Hæstarétti ............00.2000000 enn 1974 Hönnun. K gerði útboðs- og verklýsingu og teikningar að byggingu V í Reykjavík. Byggingarfélagið R bauð í byggingu hússins og hinn 31, október 1978 var gerður verksamningur milli þess og V um byggingu hússins að fokheldu byggingarstigi. V tók þó einangrun og frágang þaksins að innan að öðru leyti út úr verkinu og lét vinna það á eigin vegum. For- sjármaður Byggingafélagsins R var G og var hann skrif- aður byggingameistari að byggingunni. Í desember 1979 var lokið við einangrun og frágang þaksins að innan. Í janúar 1980 tók að bera á leka úr þakinu, er stafaði af því, að láðst hafði að loftræsa það með þeim afleiðingum m. a., að raki, sem myndaðist í þakinu, þéttist og lak niður í dropatali. V höfðaði bótamál á hendur K og Byggingafé- laginu R vegna þessa galla á þakinu. Viðurkennt var af hálfu K að sérteikningar höfðu ekki verið gerðar af loft- ræstingu þaksins og gleymst hafi að gera ráð fyrir henni við gerð annarra teikninga og útreikninga á burðarþoli þaksins. K þótti því bera höfuðábyrgð á því, hvernig til tókst vegna mistaka starfsmanna sinna. Byggingafélagið R var einnig dæmt til að bera hluta af tjóni V vegna þak- gallans, þar eð forsvarsmenn þess hreyfðu hvorki athuga- semdum né leituðu skýringa eftirlitsmanns á því, hvernig skyldi framkvæma loftræstinguna, enda þótt teikningar væru óljósar um það atriði. Var einnig til þess litið, að G hafði ekki látið skrá sig af verkinu sem meistari, svo sem honum bar skv. þágildandi byggingasamþykkt, er verk- þætti R við bygginguna lauk. Dæmt var, að K skyldi bæta V viðgerð á þakgallanum að 5/6 hlutum, en R að 1/6 hluta. Málskostnað, verkfræði- og matskostnað skyldu K og R bera í sömu hlutföllum, enda taldist sá kostnaður nauðsyn- legur til að V gæti náð rétti sínum ........0.00000..00000.. 2174 Iögjöld. B var félagi í Lifeyrissjóði Verkfræðingafélags Íslands. Hinn CLXX Efnisskrá Bls. 31. júlí 1978 sagði B sig úr sjóðnum. Skuldaði hann þá ið- gjöld til sjóðsins fyrir tímabilið 1. janúar 1974 til 31. júlí 1978, samtals 864.803,00 krónur og var það viðurkennt af B. Hins vegar var ágreiningur um það milli B og lífeyris- sjóðsins, hvernig reikna bæri vexti af skuldinni. Krafðist lífeyrissjóðurinn tiltekinna mánaðarvaxta af höfuðstól ið- gjaldsskuldarinnar á tímabilinu 1. janúar 1974 til 31. júlí 1978, er námu samtals 468.376,00 krónum, og síðan hærri mánaðarvaxta til greiðsludags. B taldi að sér bæri ekki skylda til að greiða mánaðarlega dráttarvexti, heldur til- tekna ársvexti, er voru mun lægri. Héraðsdómari tók vaxta- kröfur lifeyrissjóðsins til greina og byggði það á aðal- fundarsamþykkt sjóðsins frá 29. maí 1969, er B væri bund- inn af. Meirihluti Hæstaréttar taldi lífeyrissjóðnum eigi heimilt að reikna dráttarvexti eins og hann hefði gert, fyrr en frá og með 17. júní 1980, er lög nr, 55/1980 um starfs- kjör launafólks og skyldutryggingu lífeyrisréttinda tóku gildi. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði um vexti og vildu staðfesta niðurstöðu héraðsdómara ........ 306 Iðnaður. Iðnnám. Innheimtulaun. Fyrirtækið M tók að sér ýmis verk fyrir Orkustofnun, einkum framkvæmdir við Kröflu og Bjarnarflag. Síðari hluta árs- ins 1977 lenti Orkustofnun í verulegum greiðsluerfiðleik- um, fyrst og fremst vegna framkvæmda sinna við Kröflu. Lenti Orkustofnun í vanskilum við M og nam skuldin u. þ. b. 20 milljónum króna fyrri hluta árs 1978. Af hálfu M voru gerðar ítrekaðar innheimtutilraunir, en þær báru ekki árangur. Eftir tæplega fjögurra mánaða árangurs- lausar innheimtutilraunir fól M lögmanni sínum að inn- heimta kröfuna. Hinn 6. apríl 1978 ritaði lögmaðurinn kröfubréf og krafðist greiðslu fyrir 10. s. m., ella yrði krafan innheimt með málsókn. Til þess kom þó ekki, því að síðar, í apríl og maí 1978, greiddi Orkustofnun M höfuð- stól kröfunnar og vexti, en neitaði, skv. fyrirmælum lög- manns fjármálaráðuneytisins, að greiða innheimtukostnað lögmanns M, Höfðaði M þá mál gegn fjármálaráðherra í. h. ríkissjóðs vegna Orkustofnunar, sem dæmt var að greiða M innheimtukostnað, þar sem honum hafi verið rétt að leita sér aðstoðar lögmanns við innheimtu skuldarinnar. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði varðandi ákvörðun vaxta ......0..00000.0.0ne ss 661 Efnisskrá CLXXI BIs. Innsetningargerð. Ferðaskrifstofan Ú taldi sig eiganda að tilteknum auglýsinga- kvikmyndum í vörslum kvikmyndagerðarmannsins G og krafðist þess að fá þær afhentar. G neitaði að afhenda myndirnar, nema gegn greiðslu, enda taldi hann sig eiga höfundarrétt að myndunum. Ú krafðist þess þá að fá um- ráð myndanna með innsetningargerð. Kröfu Ú var hafnað, þar eð hún þótti eigi nógu skýrt skilgreind og mikill ágrein- ingur var með aðiljum um staðreyndir, þar á meðal um hvers konar rétt hvor þeirra ætti til þeirra verðmæta, er innsetningargerðin beindist að. Slíkan ágreining ber ekki undir fógetarétt. Brast því réttarfarsskilyrði fyrir beinni fógetaaðgerð í málinu, enda önnur réttarfarsúrræði til- tæk... 1071 Íkveikja. Sjá brenna. Ítak. Sjá fasteignir. Ítrekun. S ók bifreið sinni 13. október 1980 frá Reykjavík áleiðis til Grindavíkur. Á leiðinni var hann stöðvaður af lögreglu, sem hafði tal af honum. Lögreglumaðurinn fann að áfegis- þef lagði frá vitum S og færði hann á lögreglustöð. Þar viðurkenndi S að hafa neytt áfengis fyrir aksturinn, en kvaðst eigi hafa fundið til áfengisáhrifa. S var tekið blóð- sýni og mældist magn alkóhóls í blóði hans 0,93%e. Var S talinn sannur að sök um að hafa ekið undir áhrifum áfeng- is og var dæmt að sæta 15 daga varðhaldi og sviptur öku- leyfi ævilangt, en um ítrekunarbrot var að ræða ........ 71 S ók bifreið um götur Akureyrar 28. febrúar 1981. Lögreglu- menn stöðvuðu akstur hans og fundu af honum áfengis- þef. S var færður á lögreglustöð. Honum var tekið blóð- sýni. Mældist alkóhólmagn í því 1,36%0. Hinn 29. júní 1981 var S enn stöðvaður af lögreglu við akstur um götur Akur- eyrar. Var S færður á lögreglustöð. Honum var tekið blóð- sýni. Mældist alkóhólmagn í því 1,30%0. Var S talinn sann- ur að sök um að hafa ekið bifreið í ofangreind skipti undir áhrifum áfengis og dæmt að sæta 25 daga varðhaldi og sviptur ökuleyfi ævilangt, en um ítrekun var að ræða .... "Tá J var ákærður fyrir að hafa brotist inn í hús og stolið þar pen- ingaveski með peningum, ýmsum öðrum verðmætum, svo og tékkhefti. Var þetta talið varða við 244. gr. alm. hgl. Þá var J ákærður fyrir að falsa tékka úr hinu stolna hefti. Var þetta talið varða við 155. gr. alm. hgl. Hér var um ítrekuð brot að ræða hjá J. Refsing hans var, með hlið- CLXXII Efnisskrá Bls. sjón af 255. gr. og Tl. gr. alm. hgl., sbr. 77. gr. sömu laga, ákveðin 6 mánaða fangelsi. Þá var J og gert að greiða skaðabætur ............20200000. 000 ss ss 109 F var ákærður fyrir að aka óskráðu beltabifhjóli (vélsleða) 1. janúar 1981 undir áhrifum áfengis um götur Þórshafnar. F viðurkenndi, að hann hefði verið undir áhrifum áfengis við aksturinn, en kvaðst hafa álitið það löglegt, þar sem hér hafi verið um vélsleða en ekki bifreið að ræða. Ekki var fallist á, að hér hefði verið um lögvillu hjá F að ræða, enda hefðu lög nr. 62/1976, er kváðu á um, að vélsleði væri ökutæki, verið birt 11. júní 1976, og því verið í gildi rösk- lega 4% ár, er F framdi brot sitt. F var dæmdur í 6.000,.00 króna sekt, en 10 daga varðhald til vara. Þá var F sviptur ökuréttindum ævilangt, enda um ítrekunarbrot að ræða .. 140 G var ákærður fyrir að aka bifhjóli undir áhrifum áfengis 19. júlí 1981 á allt að 100 km hraða miðað við klukkustund um Austurveg á Selfossi, þar sem hámarkshraði er 50 km. G var tekið blóðsýni. Mældist alkóhólmagn í því 1,22%. G sagði lögreglumönnum fyrst að hann hefði neytt áfengis síðast kl. 01:00 til 01:30 nóttina áður. Síðar bar G, að áfengisneyslu hefði hann lokið nóttina áður kl. 02:00. G breytti síðar enn framburði sínum og kvaðst þá hafa neytt áfengis eftir aksturinn, en áður en lögreglan handtók hann. Í ákæruskjali hafði fallið niður að færa hinn hraða akst- ur G til refsiákvæða. Það þótti þó ekki standa því í vegi, að dómur yrði lagður á það ákæruatriði, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974, enda hafði komið fram um það vörn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti. Sannað þótti, þrátt fyrir hinn breytta framburð G, að hann hefði ekið bifhjóli sínu undir áhrifum áfengis á ólöglegum hraða, svo sem í ákæru- skjali greindi. Hann var dæmdur í 15 daga varðhald og sviptur ökuréttindum ævilangt, en hér var um ítrekun að ræða ........2000000.0. sess 564 L var talinn sannur að sök að hafa, hinn 7. og 27. desember 1980, ekið bifreið undir áhrifum áfengis. Í fyrra sinnið mældist alkóhólmagn í blóði L 0,67%0, en 1,83%e í síðara skiptið. L var ákærður fyrir bæði brotin í einu lagi. Héraðs- dómari taldi ranglega, að fyrra brotið hefði ítrekunaráhrif á hið síðara og svipti L ökuleyfi ævilangt og dæmdi L í 3.500,00 króna sekt. Ríkissaksóknari áfrýjaði málinu og krafðist þess, að ökuleyfissviptingartími yrði styttur, en héraðsdómur staðfestur að öðru leyti og kostnaður við áfrýjun málsins greiddur úr ríkissjóði að undanskildum málsvarnarlaunum. Hæstiréttur stytti ökuleyfissviptingu L í 15 mánuði frá 10. júlí 1981 að telja, þar eð fyrra brotið hefði ekki ítrekunaráhrif á hið síðara, sbr. 1. mgr. 77. gr. Efnisskrá CLXXIII Bls. alm. hgl. Kostnaður af áfrýjun sakarinnar, þar með máls- varnarlaun skipaðs verjanda L, var lagður á ríkissjóð .... 680 Hinn 1. september 1982 stöðvuðu lögreglumenn ökumanninn K kl. 01:02 í Reykjavík. Þeir fundu áfengisþef af K og færðu hann á lögreglustöð. K viðurkenndi að hafa fyrir miðnætti drukkið öl af tegundinni „Tuborg grön“, en kvaðst ekki finna til áfengisáhrifa. Honum var tekið blóð- sýni. Mældist alkóhól í því 1,17%0. K var dæmdur í 15 daga varðhald fyrir ölvun við akstur og sviptur ökuleyfi ævi- langt, enda var um ítrekun að ræða .........0000000.0.. 972 Aðfaranótt 30. september 1981 stöðvuðu lögreglumenn bifreið, er E ók í Reykjavík. Lögreglumenn fundu lítils háttar áfengisþef af vitum E. E viðurkenndi að hafa neytt áfeng- is á skemmtistað, er hún var að koma af í umrætt sinn, en kvaðst ekki hafa fundið til áfengisáhrifa. E var tekið blóðsýni og mældist alkóhól í því 0,79%0. E var dæmd í 15 daga varðhald og svipt ökuleyfi ævilangt, enda var um ítrekun að ræða .........0..0000.0.. sense 1092 T taldist sannur að því að hafa, hinn 28. apríl 1983, ekið bifreið undir áhrifum áfengis og sviptur ökuleyfi ævilangt. Í blóð- sýni, er tekið var úr T, mældist alkóhól 1,38%0. Þetta brot T varðaði við 2. mgr., sbr. 4. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Er T var yfirheyrður hjá varðstjóra út af framangreindu broti falsaði hann nafn annars manns undir varðstjóraskýrsluna. Þetta at- ferli T taldist varða við 1. mgr. 155. gr. alm. hgl. nr. 19/ 1940. Þegar T framdi þessi brot, hafði hann hlotið reynslu- lausn í 2 ár á eftirstöðvum refsingar, 320 dögum. Með téð- um brotum hafði T rofið skilorð það, er honum hafði verið ákvarðað í reynslulausninni og var refsing T því ákvörðuð í einu lagi og honum gert að sæta fangelsi í 12 mánuði, og sviptur rétti til að öðlast ökuleyfi ævilangt. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma T í 15 mán- aða fangelsi ........2..0..ee.eesssessss ss 1958 S taldist sannur að því að hafa, hinn 15. maí 1982, ekið, undir áhrifum áfengis og sviptur ökuleyfi ævilangt, bifreið óvar- lega aftur á bak á bifreiðastæði við heimili sitt, þannig, að bifreiðin rakst á aðra bifreið, sem var kyrrstæð og mannlaus, og síðan ekið brott af vettvangi, án þess að gera viðeigandi ráðstafanir, að húsi í Hólahverfi í Breið- holti og til baka. Brot S taldist varða við 2. mgr. 25. gr. um- ferðarlaga nr. 40/1968, sbr. og 3. mgr. sömu greinar, 1. mgr. 27. gr., 1. mgr. 37. gr. og 1. og 2. mgr. 41. gr. sömu laga. S var dæmdur í 40 daga varðhald og sviptur ævilangt rétti til að öðlast Ökuleyfið á NÝ ......2000.0000.....0 0... 1988 CLXXIV Efnisskrá Bls. Jafnrétti. Kaup og sala. A. Fasteignir. Með kaupsamningi 18. febrúar 1967 keypti H einbýlishús í byggingu af G, sem var byggingafróður maður. Fljótlega eftir að H flutti í húsið í ágústlok 1967 kom fram leki nið- ur við gólfplötu og galli á þakefni. Við afsal 14. september 1968 skuldbatt G sig til að lagfæra galla þessa H að kostn- aðarlausu. G tókst þetta eigi og óx raki og slagi í húsinu og skemmdi út frá sér. H krafðist mats dómkvaddra manna á orsökum gallanna og hvað kosta myndi að bæta úr þeim. Fyrst voru dómkvaddir undirmatsmenn, er skil- uðu matsgjörð 19. mars 1973, síðan yfirmatsmenn, er luku mati 31. janúar 1974, og að síðustu tveir endurmatsmenn, er luku endurmatsgerð 3. mars 1978. H byggði kröfur sín- ar á hendur G á endurmatsgerðinni að viðbættri hækkun á vísitölu byggingarkostnaðar. Í júnímánuði 1974 vottaði heilbrigðisfulltrúi, að húsið væri óíbúðarhæft og fluttist H úr því með börn sín í júlí 1976 og seldi það 13. júlí 1978 svo komið. Talið var, að frágangur útveggja við gólfplötu, er hélt áfram út fyrir veggina í sömu hæð og myndaði pall í kringum húsið, 50—-60 cm á breidd, væri ekki viðhlítandi, þar sem vatn af pallinum komst auðveldlega að járni, er tengdi saman útveggjaeiningar við gólfplötu, og annað hvort yfir eða undir járnið, ef uppistaða myndaðist á pall- inum. Þetta taldist hönnunargalli á húsinu, sem krafðist verulegs eftirlits og viðhalds, ef koma ætti í veg fyrir skemmdir. H, sem ekki var byggingafróð, var ekki talin hafa gert sér grein fyrir því, að húsið þyrfti viðhald og eftirlit umfram venjuleg steinsteypt hús. G hafði ekki sýnt fram á, að hann hefði kynnt H þetta. G var því talinn skaðabótaskyldur gagnvart H vegna gallanna og þeirra skemmda, er orðið höfðu af raka í húsinu á t. d. teppum, gólfefnum, málningu og raflögnum, svo og vegna tæringar á neysluvatnslögn. G var og dæmdur til að greiða H bæt- ur vegna afnotamissis af íbúðinni. Bótafjárhæðir voru mið- aðar við verðlag 3. mars 1978, er endurmatsmenn luku matsgerð sinni, en án verðhækkana, er orðið höfðu á vísi- tölu byggingarkostnaðar eftir það ........0000.000000... 1508 Með kaupsamningi, dags. 27. október 1977, keypti R fimm her- bergja íbúð i fjölbýlishúsi í Reykjavík af Þ á gkr. 12.000.000. R stóð ekki í skilum með greiðslu kaupverðsins. Hinn 20. október 1978 ritaði lögmaður Þ R riftunarbréf vegna stórkostlegra vanefnda R. Af þessu tilefni leitaði R til lögmannsins J, er átti viðræður við Þ, og fékk hann Efnisskrá CLXXV Bls. til að falla frá riftunarkröfunni gegn því að R stæði Þ full skil skv. kaupsamningi. Þegar á átti að herða, gat R ekki greitt skuldirnar og vildi fremur riftun. Hinn 30. nóvember 1978 ritar J bréf til R, þar sem hann ræður R frá riftun, og biður R að hugleiða málið, því að sennilega sé nú hægt að selja íbúðina á „rúmar 15 milljónir.““ Hinn 29. desember 1978 veitti R J fullt og ótakmarkað umboð til að selja íbúð- ina og ganga frá uppgjöri vegna íbúðakaupanna við Þ. Sama dag seldi J S íbúðina fyrir gkr. 12.000.000 og gekk jafnframt frá uppgjöri við Þ. Hinn 31. janúar 1979 aftur- kallaði R umboð sitt til J og réði sér nýjan lögmann. Sá lögmaður reyndi að fá fram riftun á kaupsamningum frá 29. desember 1978, en án árangurs. Að beiðni R voru dóm- kvaddir tveir kunnáttumenn til að meta hæfilegt og líklegt söluverð eignarinnar miðað við gangverð á söludegi. Í matsgerð, dags. 31. maí 1979, telja þeir verðið hæfilega metið á gkr. 16.000.000. R höfðaði nú mál á hendur þeim J og S og krafðist aðallega riftunar á kaupsamningnum frá 29. desember 1978, en til vara skaðabóta að fjárhæð gkr. 4.000.000, aðallega in solidum gegn þeim báðum, en til vara gegn J einum. S var sýknaður bæði af riftunar- og skaðabótakröfu R, en J var dæmdur til að greiða R 20.000.00 nýkrónur í skaðabætur, þar eð J hafi ekki verið rétt að ganga út frá því, að honum væri heimilt að selja íbúðina á því verði, sem hann gerði, nema að leita til þess samþykkis R. Ósannað þótti, að R hefði veitt slíkt sam- þykki. Við ákvörðun bótanna var það haft í huga að vegna greiðsluörðugleika R og þröngra tímamarka, hafi verið lít- ið svigrúm til að ná hagstæðu söluverði ................ 1867 Með kaupsamningi, dags. 19. maí 1980, keypti G húseign af J. Kaupverð eignarinnar var gkr. 57.000.000, og skyldi G greiða það með því m. a. „að greiða eftirtaldar est. áhvíl- andi veðsk.: Á 1. veðr.: Upphl. kr. 1.700.000 vísit. tr. skv. 3. veðbréfum dags. 17.9. "75, 1.6. "76 og 5.10. *76, est. án vísit. ca. 1.630.000.“ Afsal skyldi gefa út 5. febrúar 1981. Hafði þá verið reiknað út vísitöluálag á ofangreind lán og reyndist það nema 23.725,00 krónum. Ágreiningur kom upp um það milli G og J hvor þeirra ætti að bera álag þetta, en þess var ekki getið berum orðum, hvorki í kauptilboði né kaupsamningi. Ekki hafði það heldur verið rætt við samningsgerð. J gerði þá kröfu, að G greiddi þessa fjár- hæð með því að gefa út veðskuldabréf með sömu kjörum og veðskuldabréf það, er G átti að gefa út við afsal til greiðslu á eftirstöðvum kaupverðsins. G neitaði og taldi að J ætti að bera vísitöluálagið. Dæmt var, að G væri óskylt að gefa út framangreint skuldabréf, þar sem söluverð húss- CLXXVI Efnisskrá Bls. ins hafi verið gkr. 57.000.000, og verði að leggja þá fjár- hæð til grundvallar sem heildarsöluverð eignarinnar, enda hafi J ekki tekist að sanna, hvorki með ákvæðum í kaup- tilboði eða kaupsamningi né á annan hátt, að samið hafi verið um annað söluverð. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma G til þess að gefa skuldabréfið út tilJ .........022000eseessses es 1948 Með kaupsamningi, dags. 14. júní 1975, festi H kaup á tvílyftu timburhúsi á Ísafirði af S. Húsið mun hafa verið byggt ár- ið 1922. Kaupverð hússins var gkr. 7.000.000. H tók við af- notkun þess 30. júní 1975. Hinn "7. júlí 1975 ritaði Raf- magnsveita Ísafjarðar H bréf, þar sem honum var gert að framkvæma umfangsmikla viðgerð á raflögn hússins, er reyndist brjóta í bága við reglur um raforkuvirki. H taldi sig hafa orðið varan við ýmsa aðra galla á húsinu, svo sem á pípulögnum, miðstöðvarkerfi og skemmdum vegna leka. Að beiðni H voru dómkvaddir þrir sérfróðir menn til að skoða og meta til fjár galla þessa. Matsgerð hinna dóm- kvöddu manna varð eigi lögð til grundvallar dómi í mál- inu, þar eð þeim hafði láðst að gefa S eða umboðsmanni hans kost á að vera viðstöddum, þegar skoðun fór fram. H lagði einnig fram reikninga yfir viðgerðirnar. Í dómi Hæstaréttar er bent á það, að húsið hafi verið rösklega hálfrar aldar gamalt, er H festi kaup á því. Gat H því búist við því, að leiðslur og lagnir væru teknar að láta sig. Allt að einu var þó talið, að H hefði ekki mátt ætla, að raf- magnsleiðslur væru orðnar svo lélegar, að af þeim stafaði hætta, svo sem síðar kom í ljós. Af þeim sökum þótti H eiga kröfu til nokkurs afsláttar af kaupverði hússins, er þótti hæfilega ákveðinn 2.500,00 nýkrónur. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma S til að greiða H skaðabætur vegna galla á raflögn og vatnslögn að fjárhæð 3.500,00 nýkrónur, svo sem héraðsdómur hafði BEIt ....0.000s0eeenssðsssssssr 2148 B. Lausafé. G pantaði fyrri hluta árs 1978 tískuvörur frá erlenda fyrirtæk- inu M í gegnum umboðsmann þess B. G kvað B hafa lofað sér einkasðlurétti á varningi frá M. G varð síðar var við, að sams konar vörur frá M voru til sölu í öðrum verslunum hér á landi. G kvartaði undan þessu við M með skeyti 19. maí 1978 og kvaðst af þessum sökum ekki vilja veita vör- um frá M móttöku. G ítrekaði kvörtun sína með skeyti 10. ágúst s. á. og enn með bréfi 28. s. m. Hinn 31. s. m. ritaði M innheimtubréf til G og höfðaði síðar mál á hendur G til greiðslu á varningnum. Gegn andmælum af hálfu M og um- Efnisskrá CLXKVII Bls. boðsmannsins B taldist G ekki hafa sannað, að honum hefði verið veitt áðurgreint einkasöluleyfi. Þá var heldur ekki talin sönnuð viðskiptavenja í þessu efni, er G gæti reist slíkan rétt á. G var því dæmdur til að greiða M fyr- ir vöruna, og staðfest var fjárnám, er gert hafði verið í fasteign G til tryggingar dæmdum fjárhæðum. Tvö sér- atkvæði komu fram í Hæstarétti varðandi vexti af til- dæmdri fjárhæð, sem var í þýskum mörkum ............ 643 J reisti sér einbýlishús á einni hæð á árunum 1961-62. Steypu í húsið keypti hann hjá Steypustöðinni S og fékk hana af- henta á byggingarstað sumurin 1961 og 1962. Húsið var múrhúðað að utan og málað veturinn og vorið 1963. J mál- aði húsið aftur að utan 1968 og næst þar á eftir 1973. Er J ætlaði að mála húsið sumarið 1976, hafði hann fundið lausa fleti í múrhúðuninni. J fékk nú múrarameistara til að lagfæra múrhúðunina áður en hann málaði. Þegar byrj- að var á viðgerðinni komu í ljós stórfelldir gallar í steypu í útveggjum. Umfangsmiklar rannsóknir fóru síðan fram á steypukjörnum úr veggjum hússins m. a. á vegum Rann- sóknarstofnunar byggingariðnaðarins. Í niðurstöðum þeirr- ar stofnunar, dags. 29. júní 1976, segir m. a., að styrkleiki steypunnar sé svo lítill sökum lélegrar sementefju, að vafa- samt sé að brjóta eldri pússninguna af húsinu og pússa á ný, því að miklar líkur væru á því, að slík viðgerð yrði ekki varanleg J kvartaði þegar við S út af göllunum, sem mun hafa boðist til að láta J fá nýja steypu í stað hinnar ónýtu og að lána J loftpressu til að brjóta niður veggina. En þrátt fyrir samningaumleitanir náðist ekki samkomulag milli J og S. Rannsóknum á steypukjörnum úr húsi J var hald- ið áfram hjá bandarískri rannsóknarstofnun. Voru J send- ar niðurstöður þeirrar rannsóknar með bréfi, dags. 27. apríl 1978. Þar segir m. a. svo: „Höfuðástæða skemmdanna virð- ist stafa af áhrifum margendurtekins frosts og þýðu á steypu, sem hefur hátt vatns- og sementshlutfall og er ekki loftblönduð.“ Að beiðni J voru dómkvaddir tveir sérfræð- ingar til að meta tjón hans. Mat þeirra er dags. 20. nóvem- ber 1978. Frekari steypugallar komu í ljós og bað J Rann- sóknarstofnun byggingariðnaðarins um rannsókn á þeim. Hún lá fyrir 12. nóvember 1979. J beiddist nú framhalds- mats hjá hinum dómkvöddu mönnum. Það lá fyrir 19. apríl 1980. Heildarniðurstöður matsmanna á tjóni J námu gkr. 9.925.000. J höfðaði skaðabótamál á hendur S með stefnu, birtri 25. júní 1979 og framhaldssök 14. október 1980, Talið var, að skemmdir á útveggjum í húsi J hafi mátt rekja til þess, að steinsteypunni, er S seldi J, hafi verið áfátt að gæðum, er hún var lögð í steypumótin. Rétt CLEXVIII Efnisskrá Is. þótti að miða við það, að J hefði ekki orðið var við, að steinsteypunni var áfátt, fyrr en skemmdir komu í ljós í útveggjum hússins síðari hluta júnímánaðar 1976. Þá hafi hins vegar fyrir löngu verið fallinn niður réttur J til skaða- bóta úr hendi S, þar sem nær fjórtán ár voru þá liðin frá því að J veitti steypunni viðtöku, og því úti sá ársfrestur, sem 54. gr. laga um lausafjárkaup nr. 39/1922 setji kaup- anda til að bera fyrir sig, að söluhlut hafi verið ábótavant, en téð fyrningarákvæði var talið taka til hinnar seldu stein- steypu, og S hefði ekki, með framkomu sinni, firrt sig rétti til að bera það fyrir sig. S var því sýknaður. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og taldi eins árs fyrningar- Írestinn skv. 54. gr. laga nr. 39/1922 ekki eiga við um sölu á steinsteypu, heldur 10 ára fyrningarfrestinn skv. 4. gr. 2. mgr. laga nr. 14/1905. Allt að einu sýknaði þessi dómari S, þar eð liðin voru meira en 10 ár frá því að steypan var afhent, þar til J kvartaði ...........0.0.00.0.. 0. 1468 Hinn 25. október 1977 pantaði forsvarsmaður V ýmis konar vetrar- og sumarfatnað hjá franska fyrirtækinu E. Vör- urnar voru sendar í 5 pökkum í flugfrakt og komu hingað til lands í byrjun febrúar 1978. Einn reikningur var yfir vörusendingu þessa, dags. 30. janúar 1978, að fjárhæð franskir frankar 31.114.00. V þurfti að leysa vöruna út í einu lagi, en var það fjárhagslega um megn. V kvaðst því hafa haft símasamband við E og beðið um að sendingunni yrði skipt. Gegn andmælum E taldist þessi staðhæfing ósönnuð. V kvaðst og hafa leitað eftir því við tollyfirvöld hér á landi, að fá að leysa út vöruna í hlutum, en það reyndist ekki unnt. Hinn 12. mars 1979 ritaði V bréf til E og kvaðst ekki geta tekið við sendingunni, en bauðst til að greiða sendingar- og endursendingarkostnað vörunnar. Í bréfi E, dags. 6. apríl 1979, var þessu hafnað, enda væri varan nú óseljanleg eftir hinn langa tíma, sem liðinn var frá því V pantaði hana. Þar sem hér var um verslunar- kaup að ræða, taldist V hafa kvartað allt of seint og var í héraði dæmdur til að greiða E vörusendinguna auk 16% ársvaxta frá 1. febrúar 1978 til greiðsludags. V áfrýjaði dóminum, sem var staðfestur að öðru leyti en því, að vext- ir eftir 1. janúar 1981 voru lækkaðir nokkuð til samræmis við vaxtaákvarðanir Seðlabanka Íslands ................ 1599 Með kaupsamningi, dags. 29. ágúst 1977, keyptu þeir J og R vélbát af þeim B og S. Kaupverð bátsins með fylgifé var gkr. 4.500.000. Báturinn var afhentur 30. ágúst s. á., í því ástandi, eins og sagði í kaupsamningi, „sem hann nú er í, með skoðunar- og haffærisskírteini, sem kaupendur hafa kynnt sér ásamt ástandi bátsins.“ Afsal var gefið út 31. Efnisskrá CLXXIX Bls. ágúst 1977. J og R gerðu síðan út bátinn þar til í október s. á., að þeir réðu honum til hlunns. Í mars 1978 byrjuðu J og R að gera bátinn kláran á handfæri. Rifu þeir úr honum plittin, sem voru föst, og kom þá í ljós brotið borð og ýmsar aðrar skemmdir. Tveir skipaskoðunarmenn skoðuðu bátinn og í vottorði þeirra, dags. 29. mars 1978, eru taldir upp í 6 liðum ýmsir gallar og klykkt út með því, að bátur- inn sé ekki viðgerðarhæfur. Er þetta lá fyrir kvörtuðu þeir J og R við seljendur bátsins og kröfðust riftunar. Því var neitað. J og R höfðuðu þá mál á hendur B og S til rift- unar og endurgreiðslu á kaupverðinu. J og R seldu aðalvél og dýptarmæli bátsins undir rekstri málsins fyrir héraðs- dómi, en áður höfðu þeir selt björgunarbát og 5 rafknúðar færavindur með tilheyrandi rafgeymum. Var samkomulag með aðiljum að leggja til grundvallar, að verðmæti muna þessara hefði verið gkr. 1.950.000. Fyrir Hæstarétti var það viðurkennt af hálfu B og S, að fyrir hendi hefðu verið skil- yrði til riftunar. Var málsvörn þeirra fyrir Hæstarétti ein- göngu byggð á því, að með því að selja aðalvél bátsins og greindan fylgibúnað án þess að gera þeim áður viðvart, hafi þeir J og R brotið í bága við fyrirmæli 55. gr., sbr. 34. gr. laga nr. 39/1922 um lausafjárkaup og með því glat- að rétti til riftunar. Eigi var fallist á þessa málsástæðu, þar eð aðiljar hefðu komið sér saman um verðmæti hinna seldu muna og það verið dregið frá endurgreiðslukröfu J og R. Var því fullnægt hagsmunum B og S, er nutu verndar tilvitnaðra lagagreina. Riftunarkrafa J og R var því tekin til greina. Hins vegar voru B og S sýknaðir af kröfu þeirra um skaðabætur fyrir tapaðar vinnutekjur í einn mánuð og kaup á efnii til að standsetja bátinn í mars 1978, þar eð tjón J og R af þeim sökum taldist ósannað .............. 1683 Hinn 4. júní 1979 pantaði T fatnað hjá enska fyrirtækinu C. Eigi undirritaði T pöntunarseðil. Vörurnar voru afgreiddar til T í þrennu lagi og afhentar til flutnings 1. ágúst, 30. ágúst og 19. september 1979. T leysti út fyrstu vörusend- inguna, en neitaði að taka við tveim síðari sendingunum, þar sem hún hefði aldrei pantað þá vöru. C stefndi því T til greiðslu sendinganna. Talið var, að eins og hér hagaði til, hefði T hlotið að vera ljóst, að einnig síðari sendingarn- ar tvær hafi af hendi C verið ætlaðar til efnda á vörupönt- uninni frá 4. júní 1979. Hafi T því borið að tilkynna C án tafar, ef T vildi synja vörunum viðtöku vegna þess, að þær væru umfram pöntunina eða Í ósamræmi við hana að gæð- um. Ósannað var, að T hefði sent slíka tilkynningu í tæka tíð. Var T því dæmd til greiðslu vörunnar auk vaxta frá afhendingardegi, sbr. 1. mgr. 38. gr. laga um lausafjár- CLXXX Efnisskrá kaup nr. 39/1922 .....0..000.0eveessens ss 2194 Með afsali, dags. 27. desember 1978, seldu þeir F og S vélbát- inn Rósu HU 294 í hendur þeim G, B, H og P. Báturinn var smíðaður árið 1977. Kaupverð bátsins var gkr. 95.000.000. Í afsalinu var m. a. tekið fram, að báturinn skyldi fullnægja öllum þeim kröfum, er Siglingamálastofn- un ríkisins geri til báts og búnaðar, kaupendum að kostn- aðarlausu. Báturinn var afhentur kaupendum 15. október 1978, en áður (12. s. m.) hafði farið fram skoðun á bol hans á vegum Skipaeftirlits ríkisins á Siglufirði og heimiluð út- gáfa haffærnisskirteinis, er gilda átti í eitt ár. Um vetur- inn munu kaupendur hafa stundað netaveiðar á bátnum. Hinn 9. júní 1979 var báturinn skoðaður af skipaskoðunar- mönnum og kom þá í ljós, að tveir tilteknir plankar voru rifnir og þverbrotnir, Sumarið 1979 gerðu kaupendur bát- inn út á trollveiðar og urðu þeir þá varir við, að loftræsti- búnaður í vélarrúmi var gallaður. Þeir kvörtuðu um gall- ana samsumars Við seljendur. Kaupendur fengu dómkvadda matsmenn og síðan yfirmatsmenn til þess að meta við- gerðarkostnað á göllum þessum. Samkvæmt yfirmatsgerð, dags. 19. janúar 1981, nam viðgerðarkostnaðurinn samtals gkr. 5.842.064, þar af slippkostnaður gkr. 486.800. Kaup- endur höfðuðu mál á hendur seljendum til greiðslu mats- fjárhæðarinnar. Talið var, að hér hafi verið um leynda galla að ræða, er báturinn hafi verið haldinn, þegar kaupin voru gerð. Seljendur báru því fébótaábyrgð á göllum þess- um, enda hafði verið kvartað yfir þeim í tæka tíð. Voru seljendur dæmdir til að greiða 56.000,00 nýkrónur í skaða- bætur, þar eð sanngjarnt þótti að lækka nokkuð liðinn um slippkostnað ........00002.00000. ve senn ss 2211 Kaupgjaldsmál. S var nemandi á þriðja ári í málaraiðn hjá J málarameistara. J tók að sér ákveðið verk samkvæmt tilboðsverði og vann S að því verki. Ágreiningur kom upp milli J og S um það, hvernig reikna bæri vinnulaun S. Aðiljar voru sammála um að miða bæri útreikning launa S við prósentutöluna 75. S hélt því fram að leggja bæri uppmælingartaxta málara- sveina til grundvallar, en J staðhæfði að samist hefði svo um að miða útreikning þennan við tilboðsverð J í verkið að frádregnum efniskostnaði, leigu fyrir körfubíl og 40% meistaraálagi. J, sem hélt í þessu efni fram fráviki frá kjarasamningi, hafði ekki sannað, gegn andmælum S, að svo hefði um samist sem hann staðhæfði. Var krafa S því tekin til greina ........000000.000 0 sssn ess 240 H var nemandi á þriðja ári í málaraiðn hjá J málarameistara. Efnisskrá CLXXKI Bls. J tók að sér ákveðið verk samkvæmt tilboðsverði og vann H að því verki. Ágreiningur kom upp milli J og H um það, hvernig reikna bæri vinnulaun H. Aðiljar voru sammála um að miða bæri útreikning launa H við prósentutöluna "75. H hélt því fram að leggja bæri uppmælingartaxta málara- sveina til grundvallar, en J staðhæfði að samist hefði svo um að miða útreikning þennan við tilboðsverð J í verkið að frádregnum efniskostnaði, leigu fyrir körfubíl og 40% meistaraálagi. J, sem hélt í þessu efni fram fráviki frá kjarasamningi, hafði ekki sannað, gegn andmælum H, að svo hefði um samist sem hann staðhæfði. Var krafa H því tekin til greina .........0...000.esees ess 247 M og G áttu bátinn Þóri. Seinni hluta maí 1979 réðist H sem 1. stýrimaður á bátinn. S faðir H var prókúruhafi fyrir útgerðina og annaðist bókhald og reikningsuppgjör við skipverja. Hinn 30. júní 1979 ræddi S. við skipstjórann á bátnum, í viðurvist sona sinna, H og P, sem var 1. vélstjóri á bátnum, um fyrirhugaða eignaraðild þeirra feðga að bátnum. Ekki tókst samkomulag þar um og hætti H við hin fyrirhuguðu kaup sama dag. Seinna þennan dag fór H um borð í bátinn og fjarlægði úr honum allflesta persónu- lega muni sína. Hinn 2. júlí 1979 lét skipstjórinn afskrá H af bátnum frá 30. júní s. á., þar eð hann leit svo á, að H hefði hlaupist fyrirvaralaust úr skiprúmi. Skipstjórinn kall- aði H ekki til skips eftir þetta. H höfðaði mál á hendur eigendum skipsins þeim M og G, í fyrsta lagi til greiðslu kauptryggingar fyrir tímabilið 22. maí til 30. júní 1979 og í öðru lagi til greiðslu á tímavinnu tiltekna daga í maí og júní 1979. Eigi þótti nægilega sýnt fram á, að H hefði með yfirlýsingum eða framkomu sinni á annan hátt, gefið full- gilda ástæðu til að ætla, að hann hefði ákveðið að ganga úr skiprúmi. Bar H því kaup til 30. júní 1979. Hins vegar var reikningur H fyrir tímavinnu lækkaður nokkuð, þar eð hann var ekki staðfestur af skipstjóra. Viðurkenndur var sjóveðréttur í bátnum fyrir tildæmdum fjárhæðum ...... 923 M og G áttu bátinn Þóri. Seinni hluta maí 1979 réðist P sem 1. vélstjóri á bátinn. S faðir P var prókúruhafi fyrir út- gerðina og annaðist bókhald og reikningsuppgjör við skip- verja. Hinn 30. júní 1979 ræddi S við skipstjórann á bátn- um, í viðurvist sona sinna, P og H, sem var 1. stýrimaður á bátnum, um fyrirhugaða eignaraðild þeirra feðga að bátnum. Ekki tókst samkomulag þar um og hætti P við hin fyrirhuguðu kaup. Seinna þennan dag fór P um borð í bát- inn og fjarlægði úr honum allflesta persónulega muni sína. Hinn 2. júlí 1979 lét skipstjórinn afskrá P af bátnum frá 2 2 30. júní s. á., þar eð hann leit svo á, að P hefði hlaupist CLXXXII Efnisskrá Bls. fyrirvaralaust úr skiprúmi. Skipstjórinn kallaði P ekki til skips eftir þetta. P höfðaði mál á hendur eigendum skips- ins þeim M og G, í fyrsta lagi til greiðslu kauptryggingar fyrir tímabilið 22. maí til 30. júní 1979 og í öðru lagi til greiðslu á tímavinnu tiltekna daga í maí og júní 1979. Eigi þótti nægilega sýnt fram á, að P hefði með yfirlýsingum eða framkomu sinni á annan hátt gefið fullgilda ástæðu til að ætla, að hann hefði ákveðið að ganga úr skiprúmi. Bar P því kaup til 30. júní 1979. Hins vegar var reikningur P fyrir tímavinnu lækkaður nokkuð, þar eð hann var ekki staðfestur af skipstjóra. Viðurkenndur var sjóveðréttur í bátnum fyrir tildæmdum fjárhæðum ..............0.0... 936 Kaupmáli. M og K gengu í hjúskap 21. desember 1974. Hinn 21. janúar 1975 festu þau kaup á tveggja herbergja kjallaraíbúð í Reykjavík, Hinn 2. apríl 1979 undirrituðu þau M og K kaup- mála þess efnis, að íbúðin, ásamt hlutdeild í sameign og ieigulóðarréttindum, var gerð að séreign K, en að öðru leyti færi um fjármál þeirra að lögum. Hinn 10. ágúst 1979 krafðist K skilnaðar að borði og sæng frá M, en hann mótmælti skilnaðarkröfunni. Með bréfi til skiptaréttar, dags. 7. september s. á., krafðist K opinberra skipta. Við uppskrift félagsbús þeirra benti M á áðurgreinda íbúð sem eign búsins. K mótmælti því á grundvelli kaupmála þeirra, er kvað svo á. að íbúðin væri séreign K. M hélt því fram, að K hefði blekkt hann til að gera kaupmálann, þar eð M hefði ekki haft þekkingu á lögfylgjum kaupmála. Eigi var talið sannað, að K hefði fengið M til að gera kaupmál- ann með svikum eða misneytingu. Þá var heldur ekki tal- ið óheiðarlegt af K að bera fyrir sig kaupmálann. Eigi þótti það girða fyrir, að kaupmálinn yrði lagður til grundvallar skiptum, þótt M kynni að hafa haft rangan skilning á laga- gildi þess löggernings. Íbúðin var því talin séreign K. K hafði gjafsókn fyrir Hæstarétti og var málskostnaður hennar lagður á ríkissjóð ..........000000000 0000... 2134 S og Þ voru í hjúskap og áttu saman tvo syni, fædda 1925 og 1931. Þ andaðist 1932. Eigi varð séð, að dánarbú þeirra hjóna hafi sætt formlegri skiptameðferð. Árið 1937 kvænt- ist S konunni K. Árið 1962 gerðu þau með sér kaupmála, þar sem tiltekin íbúð í Reykjavík var gerð séreign K. Kaup- málinn var færður í kaupmálabók og veðmálabækur. S andaðist árið 1973. K tilkynnti borgarfógeta andlátið og það með, að S hefði verið eignalaus. Árið 1978 krafðist annar sonur S þess, að dánarbú S og félagsbú S og K yrði tekið til opinberra skipta. Hinn sonur S gerðist og aðili að Efnisskrá CLXXKITIIT Bls. skiptamálinu. Var krafa sona S sú, að kaupmáli þeirra S og K frá árinu 1962 yrði úrskurðaður ógildur. Ekki lá fyr- ir glöggt yfirlit um eignir og skuldir dánar- og félagsbús S og Þ. Þ andaðist árið 1932. Engar sérgreindar eignir voru lengur til úr því búi og ólíklegt talið, að einhverjar eignir úr dánarbúi Þ hafi runnið til kaupa á íbúð þeirri, er gerð var að séreign K með kaupmálanum frá 1962. Þá var heldur eigi unnt að líta fram hjá tómlæti sona S um að setja fram kröfu um móðurarf sinn og ógildingu kaupmál- ans. Samkvæmt þessu og með hliðsjón af ákvæðum 15. gr. 2. mgr. laga nr. 8/1962, er setur erfingjum þriggja ára af- dráttarlausan frest frá afhendingu gjafar úr óskiptu búi til höfðunar riftunarmáls, verði að telja kröfu sona S um ógildingu kaupmálans of seint fram komna. Kröfunni var því hafnað ............2000000.0sssss ss 233 Kaupkrafa. M og K voru í sambúð nokkurn hluta ársins 1977 og fram til 1. desember 1978. Þau unnu bæði utan heimilis meðan á sam- búðartímanum stóð. Hluta af sambúðartímanum var M til sjós, en veturinn 1977/78 við nám. Þau bjuggu endurgjalds- laust í íbúð, sem foreldrar konunnar áttu, eða þar til um miðjan apríl 1978, er þau fluttust í íbúð, sem maðurinn hafði fest kaup á. Málsaðiljar opinberuðu trúlofun sína á öndverðum sambúðartímanum. Eftir sambúðarslit höfðaði K mál á hendur M og gerði tilkall til launa vegna starfa á sameiginlegu heimili þeirra, meðan á sambúð þeirra stóð annars vegar, og hins vegar laut krafa K að fé, sem hún taldi sig hafa „lagt út fyrir M á sambúðartímanum.“ K þótti eiga rétt á greiðslu úr hendi M fyrir vinnuframlag sitt í þágu M á heimili þeirra á sambúðartímanum. Þá þótti og nægilega fram komið, að K hefði á hluta sambúðartímans lagt meira til sameiginlegs heimilishalds þeirra en M. Átti hún af þeirri ástæðu einnig rétt á greiðslu úr hans hendi, er ákvaðst samtals 14.000,00 krónur. Tveir hæstaréttardóm- arar skiluðu sératkvæði. Vildu þeir sýkna M af fyrri þætti kröfu K, en vísa síðari þættinum frá héraðsdómi vegna vanreifunar ..........0..200000.eensssss ss 865 Kaupsamningar. Með kaupsamningi, dags. 27. október 1977, keypti R fimm her- bergja íbúð í fjölbýlishúsi í Reykjavík af Þ á gkr. 12.000.000. R stóð ekki í skilum með greiðslu kaupverðs- ins. Hinn 20. október 1978 ritaði lögmaður Þ R riftunarbréf vegna stórkostlegra vanefnda R. Af þessu tilefni leitaði R til lögmannsins J, er átti viðræður við Þ, og fékk hann til CLXXXIV Efnisskrá Bls. að falla frá riftunarkröfunni gegn því, að R stæði Þ full skil skv. kaupsamningi. Þegar á átti að herða, gat R ekki greitt skuldirnar og vildi fremur riftun. Hinn 30. nóvember 1978 ritar J bréf til R, þar sem hann ræður R frá riftun, og biður R að hugleiða málið, því að sennilega sé nú hægt að selja íbúðina á „rúmar 15 milljónir.“ Hinn 29. desember 1978 veitti R J fullt og ótakmarkað umboð til að selja íbúð- ina og ganga frá uppgjöri vegna íbúðarkaupanna við Þ. Sama dag seldi J S íbúðina fyrir gkr. 12.000.000 og gekk jafnframt frá uppgjöri við Þ. Hinn 31. janúar 1979 aftur- kallaði R umboð sitt til J og réði sér nýjan lögmann. Sá lögmaður reyndi að fá fram riftun á kaupsamningi frá 29. desember 1978, en án árangurs. Að beiðni R voru dóm- kvaddir tveir kunnáttumenn til að meta hæfilegt og lík- legt söluverð eignarinnar miðað við gangverð á söludegi. Í matsgerð, dags. 31. maí 1979, telja þeir verðið hæfilega metið á gkr. 16.000.000. R höfðaði nú mál á hendur þeim J og S og krafðist aðallega riftunar á kaupsamningnum frá 29. desember 1978, en til vara skaðabóta að fjárhæð gkr. 4.000.000, aðallega in soliðum gegn þeim báðum, en til vara gegn J einum. S var sýknaður bæði af riftunar- og skaðabótakröfu R, en J var dæmdur til að greiða R 20.000,00 nýkrónur í skaðabætur, þar eð J hafi ekki verið rétt að ganga út frá því, að honum væri heimilt að selja íbúðina á því verði, sem hann gerði, nema að leita til þess samþykkis R. Ósannað þótti, að R hefði veitt slíkt sam- þykki. Við ákvörðun bótanna var það haft í huga að vegna greiðsluðrðugleika R og þröngra tímamarka, hafi verið líit- ið svigrúm til að ná hagstæðu söluverði ..........00000... 1867 Kjarasamningur. Kjörbörn. Kjörskrá. Sjá kosningar. Kosningar. Kröfugerð. Ellefu ábúendur/eigendur jarða í Kirkjuhvammshreppi höfðuðu mál á hendur Veiðifélags Miðfirðinga og landbúnaðarráð- herra f. h. ríkissjóðs og kröfðust þess, að viðurkenndur yrði réttur þeirra „til að stunda veiðar, aðrar en laxveiðar í netlögum jarðanna alla daga vikunnar.“ Hæstiréttur vís- aði máli þessu frá héraðsdómi með eftirfarandi röksemd- um: „Ef dómkrafa áfrýjenda yrði til greina tekin, hlytu Efnisskrá CLEKXV Bls. þeir dómgildingu á rétti eigenda og/eða ábúenda þeirra jarða, sem í stefnu málsins greinir, til hvers konar veiða íugla, dýra og fiska, annarra en lax, í netlögum jarðanna á hvaða tíma, sem er án tillits til sérhverra takmarkana á veiðirétti, sem mælt er fyrir um í lögum, þar á meðal í friðunarlögum. Hina víðtæku kröfu sína hafa áfrýjendur og uppi sameiginlega vegna alls 15 jarða án tillits til stað- hátta, er þýðingu kynnu að hafa samkvæmt einstökum lagaákvæðum, er mæla fyrir um takmarkanir á veiðirétti. Samkvæmt þessu eru dómkröfur áfrýjenda svo almennar og óafmarkaðar, að þær eru ekki dómhæfar. Ber þegar af þeirri ástæðu og með hliðsjón af 67. gr. laga nr. 85/1936 að ómerkja héraðsdóminn og vísa málinu sjálfkrafa frá hér- aðsdómi.“ Áfrýjendur allir og Veiðifélag Miðfirðinga höfðu gjafsókn og gjafvörn í máli þessu bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ..............2.022.00 eeen 1063 Áfrýjendur, E, Þ og J voru allir veiðiréttareigendur. Hinn 21. júni 1978 höfðuðu þeir mál á hendur Veiðifélagi Miðfirð- inga og landbúnaðarráðherra f. h. ríkissjóðs og gerðu þær dómkröfur „að ógild verði metin gagnvart þeim ákvæði 2. tl. 15. gr. laga nr. T6/1970 um lax- og silungs- veiði að svo miklu leyti, sem ákvæðin ganga lengra til skerðingar á rétti þeirra til að leggja net og hafa ádrátt í sjó en ákvæði 2. tl. 15. gr. laga nr. 53/1957.“ Hæstiréttur vísaði máli þessu frá héraðsdómi með þessum rökstuðningi: „Áfrýjendur sækja allir mál sitt saman. Þeir hafa ekki markað dómkröfur sínar skýrlega um það, hverjar séu takmarkanir á veiðirétti samkvæmt 2. tl. 15. gr. laga nr. T6/1970, er þeir krefjast, að sér verði dæmt óskylt að hlíta. Þegar af þessari ástæðu og með skírskotun til 67. gr. laga nr, 85/1936 ber að ómerkja héraðsdóminn og vísa málinu sjálfkrafa frá héraðsdómi.“ Áfrýjendur og Veiðifélag Mið- firðinga höfðu gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti í máli þessu. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi ekki vísa málinu frá, heldur dæma að efni til .... 1055 Kvörtun. J reisti sér einbýlishús á einni hæð á árunum 1961-62. Steypu í húsið keypti hann hjá Steypustöðinni S og fékk hana af- henta á byggingarstað sumurin 1961 og 1962. Húsið var múrhúðað að utan og málað veturinn og vorið 1963. J mál- aði húsið aftur að utan 1968 og næst þar á eftir 1973. Er J ætlaði að mála húsið sumarið 1976, hafði hann fundið lausa fleti í múrhúðuninni. J fékk nú múrarameistara til að lagfæra múrhúðunina áður en hann málaði. Þegar byrj- að var á viðgerðinni komu í ljós stórfelldir gallar í steypu CLXXXVI Efnisskrá Bls. í útveggjum. Umfangsmiklar rannsóknir fóru síðan fram á steypukjörnum úr veggjum hússins m. a. á vegum Rann- sóknarstofnunar byggingariðnaðarins. Í niðurstöðum þeirr- ar stofnunar, dags. 29. júní 1976, segir m. a., að styrkleiki steypunnar sé svo lítill sökum lélegrar sementefju, að vafa- samt sé að brjóta eldri pússninguna af húsinu og pússa á ný, því að miklar líkur væru á því, að slík viðgerð yrði ekki varanleg. J kvartaði þegar við S út af göllunum, sem mun hafa boðist til að láta J fá nýja steypu í stað hinnar ónýtu og að lána J loftpressu til að brjóta niður veggina. En þrátt fyrir samningaumleitanir náðist ekki samkomu- lag milli J og S. Rannsóknum á steypukjörnum úr húsi J var haldið áfram hjá bandarískri rannsóknarstofnun. Voru J sendar niðurstöður þeirrar rannsóknar með bréfi, dags. 27. apríl 1978. Þar segir m. a. svo: „Höfuðástæða skemmd- anna virðist stafa af áhrifum margendurtekins frosts og þýðu á steypu, sem hefur hátt vatns- og sementshlutfall og er ekki loftblönduð. Að beiðni J voru dómkvaddir tveir sérfræðingar til að meta tjón hans. Mat þeirra er dags. 20. nóvember 1978. Frekari steypugallar komu í ljós og bað J Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins um rannsókn á þeim. Hún lá fyrir 12. nóvember 1979. J beiddist nú fram- haldsmats hjá hinum dómkvöddu mönnum. Það lá fyrir 19. apríl 1980. Heildarniðurstöður matsmanna á tjóni J námu gkr. 9.925.000. J höfðaði skaðabótamál á hendur S með stefnu, birtri 25. júní 1979 og framhaldssök 14. október 1980. Talið var, að skemmdir á útveggjum í húsi J hafi mátt rekja til þess, að steinsteypunni, er S seldi J, hafi verið áfátt að gæðum, er hún var lögð í steypumótin. Rétt þótti að miða við það, að J hefði ekki orðið var við, að steinsteypunni var áfátt, fyrr en skemmdir komu í ljós í útveggjum hússins síðari hluta júnímánaðar 1976. Þá hafi hins vegar fyrir löngu verið fallinn niður réttur J til skaða- bóta úr hendi S, þar sem nær fjórtán ár voru þá liðin frá því að J veitti steypunni viðtöku, og því úti sá ársfrestur, sem 54. gr. laga um lausafjárkaup nr. 39/1922 setji kaup- anda til að bera fyrir sig, að söluhlut hafi verið ábótavant, en téð fyrningarákvæði var talið taka til hinnar seldu stein- steypu, og S hefði ekki, með framkomu sinni, firrt sig rétti til að bera það fyrir sig. S var því sýknaður. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og taldi eins árs fyrningar- frestinn skv. 54. gr. laga nr. 39/1922 ekki eiga við um sölu á steinsteypu, heldur 10 ára fyrningarfrestinn skv. 4. gr. 2. mgr. laga nr. 14/1905. Allt að einu sýknaði þessi dómari S, þar eð liðin voru meira en 10 ár frá því að steypan var afhent, þar tilJ kvartaði ..............00000000. 0... 1469 Efnisskrá CLXXXVII Bls. Kyrrsetning. Kærufrestur. Kærumál. A. Einkamál. 1. Greiðslustöðvun. Hinn 10. desember 1982 óskaði H leyfis til greiðslustöðvunar skv. 7. gr. laga nr. 6/1978. Skiptaréttur veitti honum með úrskurði s. d. heimild til greiðslustöðvunar í allt að 3 mán- uði frá ofangreindum degi að telja. Einn af lánardrottnum H kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er felldi hann úr gildi, þar sem ekki væri unnt að gera sér grein fyrir fjárhags- stöðu H eða meta það eftir framlögðum gögnum, hvort hann ætti í slíkum fjárhagsörðugleikum að heimila bæri honum greiðslustöðvun skv. 7. gr. laga nr. 6/1978. Var því hinn kærði úrskurður felldur úr gildi ................0... 43 2. Frávísun frá héraðsdómi. M og K fengu leyfi til skilnaðar að borði og sæng 17. maí 1974 og til lögskilnaðar 16. september 1975. Vegna skilnaðarins gerðu aðiljar með sér samning um skilnaðarkjör og Íjár- skipti. Hinn 21. desember 1979 dæmdi Hæstiréttur að samn- ingurinn væri eigi skuldbindandi fyrir M að því er varð- aði skipti á búinu. Að gengnum þessum dómi Hæstaréttar krafðist þrotabú M, þar sem bú M var þá undir gjaldþrota- skiptum, þess, að skiptaréttur tæki bú aðilja til opinberra skipta. Hinn 25. júní 1981 gerðu aðiljar með sér samkomu- lag um skipti á búinu. Í niðurlagi samkomulagsins áskildi M sér þó rétt, til að halda kröfu um húsaleigu upp á K. Hinn 3. júní 1982 höfðaði M mál á hendur K fyrir bæjar- þingi til heimtu húsaleigunnar. Málinu var vísað frá bæjar- þinginu, þar sem ekki verði séð að skiptum væri lokið. Beri því að leysa úr ágreiningsefninu í skiptarétti ...... 63 M höfðaði mál með opinberri stefnu, birtri 15. júlí 1982, í því skyni að fá sér tildæmdan eignarrétt að tiltekinni fasteign, sem eiginmaður hennar, er lést árið 1973, hafði fest kaup á árið 1944, en eigi öðlast athugasemdalaust eignarheimild fyrir. Enginn sótti þing í héraði til að andmæla eignar- dómskröfu M. Héraðsdómari taldi málið ekki réttilega höfðað af hendi M og vísaði því frá ex officio. Hæstiréttur felldi frávísunardóminn úr gildi og lagði fyrir héraðs- dómara að kveða upp efnisdóm í málinu um kröfu M, sem ætti málsaðild varðandi eignir í hinu óskipta búi, sbr. 10. gr. og 11. gr. laga nr. 8/1962, en M hafði fengið leyfi til setu Í óskiptu búi árið 1973 .......2.000000 0000... 000... 104 CLXXXVIII Efnisskrá Bls. Tvö kvikmyndahús í Reykjavík höfðuðu mál gegn Þ persónu- lega og f. h. Videoleigunnar, einkafyrirtækis hans, Lauga- vegi 176, Rvík, vegna meintrar ólöglegrar útleigu á mynd- böndum með kvikmyndum, sem háð voru höfundarrétti tiltekinna erlendra kvikmyndafélaga, er kvikmyndahúsin tvö voru umboðsaðiljar fyrir. Stefna í málinu var birt fyr- ir LK. „í fyrirtæki stefnda og vinnustað hennar Hafnar- stræti 20 hér í borg ...“ Ekki kom fram í stefnubirtingar- vottorðinu, hvaða fyrirtæki Þ var talinn reka að Hafnar- stræti 20 og eigi var það heldur upplýst með öðrum hætti. Því var á það fallist með héraðsdómara, að ekki væri í ljós leitt, að stefnubirting hefði farið fram samkvæmt ákvæðum 1. mgr. 95. gr. laga nr. 85/1936. Frávísunardómur héraðs- dóms var því staðfestur ................2.2.0.0.. 0... 412 Með kaupsamningi 1. október 1980 seldi M þeim E, H og Á fast- eignina Veltusund 3 B í Reykjavík fyrir gkr. 110.000.000, er greiða skyldi á ákveðnum gjalddögum árin 1981— 1984. Kaupendur munu ekki hafa staðið í skilum við M, nema hvað varðar greiðslu við undirritun kaupsamnings, að fjár- hæð gkr. 10.000.000. Hinn 20. nóvember 1980 seldu þau E, H og Á nefnda fasteign þeim J og Þ fyrir gkr. 120.000.000. Í október 1982 höfðaði M bæjarþingsmál á hendur þeim E, H og Á, svo og gegn þeim J og Þ, og gerði þær dómkröfur að staðfestur verði eignarréttur hennar að ofangreindri fasteign. Héraðsdómur vísaði málinu frá vegna vanreifun- ar, Hæstiréttur segir í rökstuðningi sínum, að þótt M hafi höfðað mál þetta til staðfestingar á eignarrétti sínum að téðri fasteign, þá virðist krafa hennar í raun fyrst og fremst vera um lögmæti riftunar hennar á kaupsamningn- um frá 1. október 1980. Í málinu skorti á, að af hálfu M hafi verið tekin skýr afstaða til veigamikilla atriða, sem varði heimild hennar til riftunar umrædds samnings. Því var frávísunardómurinn staðfestur ...................... 1220 Ríkisútvarpið (R) höfðaði mál á hendur H til greiðslu auglýs- inga í hljóðvarpi á tímabilinu apríl til maí 1983. R krafðist vaxta af málskostnaði aðallega frá dómsuppsögudegi, til vara frá lokum aðfararfrests, til þrautavara frá dóms- birtingardegi, og til þrautaþrautavara, ef ekki yrði fallist á neina af framangreindum kröfum, krafðist R viðurkenn- ingar á því, að gjalddagi tildæmds málskostnaðar teldist í fyrsta lagi frá dómsuppsögn, til vara frá lokum aðfarar- frests og til þrautavara frá dómsbirtingardegi. Héraðsdóm- ari vísaði öllum vaxtakröfum R af málskostnaði frá dómi ex officio. R kærði frávísunardóminn til Hæstaréttar, sem felldi hann úr gildi og vísaði málinu heim í hérað til dóms- álagningar að nýju .........2.00s0esseesssss 1935 Efnisskrá CLRXXXIX Bls. Hinn 7. nóvember 1982 gaf allsherjargoði Ásatrúarmanna á Ís- landi þau H og Þ saman í hjónaband á Austurvelli í Reykjavík. H og Þ voru bæði undir áhrifum áfengis Í um- rætt sinn og kváðust hafa álitið að hér væri um marklausa athöfn að ræða, enda hvorugt þeirra í Ásatrúarsöfnuðin- um. Hinn 16. nóvember 1982 hringdi H á Hagstofu Íslands og var þá tjáð, að hún væri löglega gift. Með stefnu, birtri 20. maí 1983, höfðaði H mál á hendur Þ fyrir bæjarþingi Reykjavíkur til ógildingar á hjúskap þeirra. Var þá liðinn 6 mánaða fresturinn í 25. gr. laga nr. 60/1972 til að höfða mál til ógildingar á hjúskapnum, enda varð fresturinn ekki talinn frá síðari tíma en 16. nóvember 1982, er H var gerð grein fyrir því, að hjúskaparstofnunin hefði verið skráð í Þjóðskrá. Málinu var því vísað frá bæjarþinginu ex officio. Frávísunardómurinn var kærður til Hæstaréttar, er stað- festi hann ........00000eeensessss ss 2130 V krafði G um greiðslu fjögurra víxla „auk dráttarvaxta af víxlum þessum frá gjalddaga þeirra til greiðsluðags.“ án þess að marka kröfuna nánar með því að tilgreina ákveð- inn vaxtafót eða með öðrum ótvíræðum hætti. Þessi kröfu- gerð þótti ekki fullnægja skilyrðum C-liðar 88. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 22. gr. laga nr. 28/1981, og var vaxtakröfunni því vísað frá dómi ex officio, enda gat V ekki bætt úr hinni gölluðu kröfugerð með nánari útlistun í greinargerð. G hafði ekki sótt þing ........00.000000 0000 nn 2200 3. Frávísun frá Hæstarétti. Með úrskurði fógetaréttar Reykjavíkur 19. janúar 1983 var tek- in til greina krafa Verðlagsstofnunar um, að lögbann skyldi lagt við hækkun á forgjöldum Strætisvagna Reykjavíkur, sem borgarstjórn hafði ákveðið, og taka átti gildi 7. janúar 1983. Í úrskurðinum sagði, að llögbannið skyldi ná fram að ganga á ábyrgð gerðarbeiðanda gegn 10.000.000,00 króna tryggingu. Í þinghaldi í fógetaréttinum hinn 20. janúar lagði lögmaður Verðlagsstofnunar fram yfirlýsingu fjár- málaráðherra um, að ríkissjóður ábyrgðist að fullu greiðslu tryggingarinnar., Fógeti tók yfirlýsinguna gilda og bókaði ákvörðun sína um lögbann. Gerðarþoli kærði ákvörðun þessa til Hæstaréttar og krafðist þess að ákvörðun fógeta um að taka fyrrgreinda yfirlýsingu gilda sem tryggingu yrði hrundið. Ákvörðun fógeta um að taka yfirlýsingu fjár- málaráðherra gilda sem tryggingu var talin hluti af lög- bannsgerðinni. Lögbannsgerð verði ekki kærð til Hæsta- réttar, sbr. 3. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973. Eigi var heldur unnt að taka kröfur Reykjavíkurborgar til meðferðar sam- kvæmt lokaákvæði 21. gr. laganna, sem vitnað var til sem CXC Efnisskrá Bls. kæruheimildar, en ákvæði þetta lýtur að rétti þess til að kæra, sem telur dómara hafa gert á hluta sinn í dómara- starfi. Kærumálinu var því vísað frá Hæstarétti .......... öd1 Hinn 23. mars 1982 var fasteign H seld á nauðungaruppboði. Hæstbjóðandi framseldi T boð sitt. Er T bauð fram eftir- stöðvar kaupverðsins 7. júní 1982 og krafðist útgáfu afsals, hafði H áfrýjað uppboðinu. Mátti því ekki að svo búnu gefa út afsal, sbr. 33. gr. 2. mgr. laga nr. 57/1949. Fór þá engin greiðsla fram af hálfu T. Með dómi Hæstaréttar, uppkveðnum 29. júní 1983, var uppboðið staðfest. Hinn "7. júlí s. á. greiddi T eftirstöðvar boðsins og krafðist afsals. H mótmælti útgáfu afsals, aðallega að svo stöddu, en til vara, að afsal yrði gefið út til T gegn greiðslu vaxta af uppboðsverðinu. Uppboðsréttur úrskurðaði, að uppboðsafsal skyldi gefið út til T, þar eð hann hefði efnt uppboðsskil- mála með greiðslu á uppboðsverðinu. H kærði úrskurðinn. Hæstiréttur vísaði málinu sjálfkrafa frá, þar eð lagaheim- ilð hafi brostið til að bera málið undir Hæstarétt með kæru, sbr. e. lið 4. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. T5/1973 ............ 1605 Í úrskurðarorði fógetaréttar hafði ekki verið getið ákvæðis um málskostnað og aðfararhæfi. Fógeti kvaddi lögmenn máls- aðilja fyrir sig og leiðrétti þetta með skírskotun til 195. gr. 2. mgr. laga nr. 85/1936. Annar málsaðilja kærði þessa ákvörðun fógeta til Hæstaréttar og krafðist þess, að hún yrði felld úr gildi. Málinu var vísað sjálfkrafa frá Hæsta- rétti, þar eð lagaheimild skorti til að kæra þessa athöfn fógeta ................000 nn 1913 Hinn 17, maí 1983 var gert árangurslaust lögtak hjá H vegna vangoldinna opinberra gjalda, svo og dráttarvaxta samtals að fjárhæð 168,00 krónur. H taldi, að fógeti hefði ekki far- ið að réttum lögum við framkvæmd hinnar árangurslausu lögtaksgerðar. Neytti H kæruheimildar lokaákvæðis 21. gr. laga nr. 75/1973 og krafðist þess að fógeta yrðu gerð viður- lög vegna málsmeðferðarinnar. Ekki þóttu slíkir annmark- ar á athöfnum fógeta, að efni væru til að líta svo á, að hann hafi gert á hlut H, þannig að áminningu eða sektum varðaði eftir niðurlagsákvæði 21. gr. laga nr. T5/1973. Krafa H var því ekki tekin til greina ...........00.0.0.0...00... 1677 4. Framlagning skjala. Með dómi bæjarþings Reykjavíkur, uppkveðnum 14. júlí 1980, var J dæmdur til að greiða H gkr. 230.753,00. J vildi eigi una þeim dómi og áfrýjaði til Hæstaréttar, er hinn 2, nóv- ember 1982 ómerkti meðferð málsins í héraði frá og með munnlegum málflutningi í þinghaldi 31. mars 1980. Er hér- aðsdómari tók málið til munnlegs flutnings að nýju, 15. Efnisskrá CXCI Bls. mars 1983, krafðist lögmaður J þess að leggja fram tvö skjöl „vegna gagnkröfu í málinu“. Lögmaður H andmælti á þeirri forsendu að engin gagnkrafa væri í málinu. Hér- aðsdómari synjaði framlagningarkröfunni með úrskurði uppkveðnum 16. s. m. J kærði þann úrskurð. Hinn 26. mars 1980 höfðu lögmenn aðilja lýst yfir því, að gagnaöflun væri lokið í málinu og hafði þá engin gagnkrafa komið fram af hálfu J. Hann átti því ekki rétt á því nú, þremur árum síð- ar, gegn andmælum H, að setja fram slíka kröfu, er flytja átti málið öðru sinni. Hæstiréttur staðfesti því hinn kærða Úrskurð ..........0.00000.. eeen sess 921 5. Málskostnaðartrygging. Bandarískur þegn, D, var ráðinn til þjálfarastarfa hjá Fram keppnistímabilið 20. ágúst 1982 til 27. mars 1983. Um miðj- an október 1982 sagði Fram D upp störfum. Í framhaldi af því réðist D til þjálfunarstarfa í Grindavík og tók sér þar búsetu. D taldi uppsögn sína úr starfi ólögmæta og höfð- aði skaðabótamál gegn Fram. Að kröfu Fram var D gert að setja 25.000,00 króna málskostnaðartryggingu í héraði. D kærði úrskurð héraðsdóms um málskostnaðartrygging- una til Hæstaréttar. Þar sem D var búsettur í Grindavík og Fram hafði ekki sýnt fram á það með órækum hætti, að brottför D af landinu væri yfirvofandi, var D ekki talinn erlendis búsettur maður í skilningi 1. mgr. 183. gr. laga nr. 85/1936. Úrskurður héraðsdóms um málskostnaðartrygg- ingu var því felldur úr gildi ...............00000000..... 546 6. Skiptamál. Hinn 21. júlí 1982 barst skiptarétti Reykjavíkur krafa um að bú B yrði tekið til gjaldþrotaskipta. Gjaldþrotaúrskurður var kveðinn upp 20. október 1982. Innköllun var gefin út og lauk kröfulýsingarfresti 5. janúar 1983. Innkölluninni fylgdi auglýsing þar sem boðað var til skiptafundar 27. janúar 1983. Í auglýsingunni sagði jafnframt, að ef athugasemdir við afstöðu skiptaráðanda til lýstra krafna hefðu ekki kom- ið fram í síðasta lagi á skiptafundinum, megi viðkomandi aðiljar búast við að þær komist ekki að við skiptin. Í kröfu- skránni, sem lögð var fram á fundinum, var viðurkennd fÍorgangskrafa E vegna vinnulauna, er féllu í gjalddaga 12. Íebrúar 1981. Engar athugasemdir komu fram við kröfu- skrána og bókaði skiptaráðandi að hún yrði „því óbreytt lögð til grundvallar endanlegri skiptagerð, þegar úthlutað verður úr búinu.“ Að loknum skiptafundinum kom E kröfu sinni á framfæri við félagsmálaráðuneytið og óskaði eftir því, að hún yrði greidd úr ríkissjóði. Hinn 28. janúar 1983 CXCII Efnisskrá Bls. óskaði félagsmálaráðuneytið, með vísan til 2. mgr. 7. gr. laga nr. 31/1974, eftir úrskurði skiptaréttar um það, hvort vinnulaunakrafa E félli innan ríkisábyrgðar, Talið var, að sú ákvörðun skiptafundarins 27. janúar 1983 að taka launa- kröfu E til greina sem forgangskröfu í þrotabú B, að und- angenginni þeirri málsmeðferð, sem greinir í 108. gr. og 110. gr. gjaldþrotalaga nr. 6/1978, hafi verið endanleg fyrir Þrotabúið. Krafa E félli því innan ríkisábyrgðar ........ 1226 Hinn 25. ágúst 1978 var dánarbú hjónanna A og S tekið til opinberra skipta. Virðingarmenn mátu innbú, bækur og höfundarréttindi tilheyrandi dánarbúinu. Upp kom ágrein- ingur um arftökurétt milli erfingja og var rekið sérstakt skiptaréttarmál um þann ágreining. Þann tíma, sem rekst- ur málsins stóð yfir, lá skiptameðferð dánarbúsins niðri. Með bréfi, dags. 5. maí 1983, tilkynnti skiptaráðandi erf- ingjum, að hann hefði ákveðið að „framreikna matsverð innbús og bóka með vísitölu vöru og þjónustu.“ Á skipta- fundi 27. maí s. á. komu fram mótmæli við þessari ákvörð- un skiptaráðanda og krafist var úrskurðar skiptaréttarins um hana. Með úrskurði skiptaréttarins 10. nóvember 1983 voru mótmæli þessi að engu höfð. Úrskurðurinn var kærð- ur til Hæstaréttar, er felldi hann úr gildi, þar eð lagastoð þótti bresta til að umreikna eftir vísitölu verðmæti lausa- fjár í dánarbúinu. Einn hæstaréttardómari skilaði sérat- kvæði og vildi vísa kærumálinu sjálfkrafa frá Hæstarétti, en þar sem hann var í minnihluta um þá skoðun, greiddi hann atkvæði um efni málsins, sbr. 1. mgr. 53. gr. laga nr. 15/1973, og staðfesti dómsorð meirihlutans um ómerkingu hins kærða úrskurðar ..............0.....n.. een 2225 Hinn 2. febrúar 1933 gerðu hjónin J og Þ með sér sameiginlega og gagnkvæma erfðaskrá. Samkvæmt henni átti hið lang- lífara þeirra að erfa hið skammlífara að ölllum eignum, en að því langlífara látnu skyldi búinu skipt „eins og það er þá, að jöfnu milli lögerfingja okkar beggja eftir lögunum, eins og engin erfðaskrá hefði verið gerð.“ J andaðist 6. apríl 1962. Hinn 5. október 1964 gerði Þ erfðaskrá, þar sem hann arfleiddi fósturdóttur sína A, að innbúi sínu og íbúð, en þau G og S að annarri íbúð. Að öðru leyti áttu skipti búsins að fara að lögum. Hinn 3. janúar 1979 gerði Þ enn erfðaskrá og samkvæmt henni átti fósturdóttir hans, A, að erfa allar eigur Þ. Hinn 15. ágúst 1980 andaðist Þ. A fékk leyfi til einkaskipta á dánarbúi Þ 12. febrúar 1982. Samkvæmt erfðafjárskýrslu, dags. 22. september 1982, eru einu eignir búsins tvær íbúðir og Á talin einkaerfingi í bú- inu. Á greiddi erfðafjárskatt 23. september 1982. Með bréfi til skiptaráðandans í Reykjavík, dags. 19. apríl 1983, ósk- Efnisskrá CXCTII BIs. uðu lögerfingjar J þess, að dánarbú hennar yrði tekið til opinberra skipta. Skiptaráðandi tjáði þeim í bréfi, dags. 30. júní 1983, að eigi væri unnt að verða við þessari kröfu, þar eð eignum búsins hefði þegar verið skipt með skiptum á dánarbúi Þ hinn 22. september 1982. Hinn 5. ágúst 1983 kröfðust lögerfingjar J þess, að skiptaréttur kvæði upp úr- skurð um það, hvort opinber skipti ættu fram að fara á dánarbúi J eða ekki. Skiptaréttur úrskurðaði á þann veg, hinn 15. september 1983, að opinber skipti á dánarbúi J ættu ekki að fara fram. Þessi úrskurður var kærður til Hæstaréttar, er felldi hann úr gildi og lagði fyrir skipta- ráðanda að taka málið til úrlausnar að nýju, þar sem líkur væru til, að lögerfingjar J hafi, er Þ lést, átt rétt til að krefjast hluta eigna Þ, en þörf sé á frekari könnun máls- ÍNS 2..00.00000nserr sr 2219 7. Úrskurðarvald fógetaréttar. Dómþolarnir D og Ó héldu því fram í fógetarétti, er framfylgja átti dómi á hendur þeim, að hann hefði ekki enn verið lög- lega birtur og kröfðust þess, að tilteknir menn yrðu kvadd- ir fyrir fógetaréttinn til skýrslugjafar þar um. Fógeti taldi, að véfenging stefnubirtingarvottorðs ætti ekki undir fógetadóm og úrskurðaði, að gerðinni skyldi fram haldið. Hæstiréttur hratt úrskurði fógeta, þar eð ágreiningur um það, hvort dómur, sem sé grundvöllur aðfarar, hafi verið löglega birtur, heyri undir fógetarétt. Beri fógeta að skera úr slíkum ágreiningi, ef krafist sé, sbr. 41. gr. aðfararlaga nr, 19/1887. Lagt var því fyrir fógeta að taka málið til lög- legrar meðferðar og úrskurða um kröfuna .......0.0..0... 1573 8. Útlagning. Á nauðungaruppboði, er fram fór á eignarhluta í fasteign, komu fram 15 boð, það hæsta 710.000,00 krónur, er gert var af lögmanni f. h. 1. veðréttarhafans J. Uppboðshaldari skoraði síðan þrisvar á viðstadda að bjóða betur, en án árangurs. Lét hann síðan hamarinn falla til marks um, að sölutilraun væri lokið. Uppboðshaldari las fyrir bókun um að fleiri boð hefðu ekki komið í eignina og hann tæki sér frest til að taka ákvörðun um fram komin boð. Er uppboðs- haldari kvaðst ætla að lesa upp bókunina, krafðist lög- maður J útlagningar og var sú krafa bókuð. Daginn eftir tilkynnti uppboðshaldari lögmanni J símleiðis að hann gæti ekki fallist á útlagningarkröfuna. Krafðist lögmaður J þá formlegs úrskurðar um þessa ákvörðun uppboðshaldara. Í úrskurði uppboðshaldara, sem staðfestur var af Hæsta- rétti, kemur fram, að ekki sé nægilegt að krafa um út- CXCIV Efnisskrá lagningu komi fram eftir að sölutilraunum sé hætt, en áð- ur en rétti er slitið, enda séu ákvæði 32. gr. laga nr. 57/ 1949 skýr og ótvíræð um þetta efni og hafi verið fylgt í framkvæmd í uppboðsrétti Reykjavíkur. Uppboðshaldari féllst heldur ekki á það, að honum hefði borið skylda til að inna bjóðendur eftir því sérstaklega, hvort þeir krefðust útlagningar eða gerðu aðrar athugasemdir. Ekki taldi upp- boðshaldari heldur að sér hefði borið að leiðbeina 1. veð- réttarhafa J eða lögmanni hans, sem báðir voru löglærðir. Útlagningarkrafan var því eigi tekin til greina .......... 69 9. Þinglýsing. Með bréfi til þinglýsingardómara í S. og H.-sýslu, dags. 8. september 1982, óskaði eigandi jarðarinnar Selja þess, að þinglýst yrði „matsgerð, dags. 6. september 1967, varðandi mörk stærstu flæðar, þar sem sjór fellur hæst í Hrauns- læk við Berserkjahraun á mörkum jarðanna Kothrauns og Selju í Helgafellssveit.“ Eigendur Kothrauns mótmæltu, að þinglýsing færi fram. Með úrskurði, uppkveðnum 23. nóv- ember 1982, synjaði þinglýsingarðómari þinglýsingar. Hæstiréttur staðfesti úrskurðinn með þeim röksemdum, að matsgerðin væri ekki landamerkjaskrá í skilningi laga nr. 41/1919 og verði krafa um þinglýsingu eigi reist á þeim lögum. Þá sé yfirlýsingin ekki tæk til þinglýsingar skv. grundvallarreglum 2. mgr. 7. gr. laga nr. 39/1978 ........ 132 Hinn 25. ágúst 1979 gerði S samning við skipasmíðastöð B um smíði skips. Í bréfi S til B, dags. 1. júní 1982, er skipasmíða- samningnum rift og bæjarþingsmál höfðað 4. s. m. því til staðfestingar. Hinn 23. s. m. höfðaði B gagnsök til riftunar skipasmíðasamningnum. Hinn 5. maí 1982 hafði B gefið út skipasmíðaskiírteini og samþykkt, að E yrði skráður eigandi skipsins, og var svo gert. Hinn 9. júní 1982 var þing- lýst fjórum veðskuldabréfum, sem tryggð voru með veði í skipinu. Hinn 9. júlí 1982 ritaði S hlutaðeigandi þinglýs- ingardómara mótmælaskjal og krafðist þess, að eignar- heimild E og veðsetningar yrðu þegar afmáðar úr skipa- bók. Byggði S kröfur sínar á því, að eigandi skipsins væri ranglega tilgreindur í skipasmíðaskírteini og vísaði í því efni til skipasmíðasamningsins frá 25. ágúst 1979. Þing- lýsingardómari móttók mótmælaskjalið frá S 16. júlí 1982 og þinglýsti því 20. s. m. E krafðist þess að mótmælaskjal- ið yrði afmáð úr þinglýsingabók. Stefna S og gagnstefna B í framangreindu bæjarþingsmáli, svo og aðrar yfirlýs- ingar þeirra varðandi skipasmíiðasamninginn frá 25. ágúst 1979 báru með sér, að þeir höfðu rift samningnum, og væri því ágreiningur þeirra einskorðaður við kröfur um endur- Efnisskrá CXCV Bls. greiðslu og skaðabætur vegna riftunar. Eins og málið horfði nú við, skorti efnislegan lagagrundvöll undir kröfu S um þinglýsingu á mótmælaskjalinu. Þegar af þessari ástæðu var krafa E tekin til greina .........00.0.00..0.0.0.. 254 Hinn 26. ágúst 1981 gaf J út veðskuldabréf til B að fjárhæð 150.000,00 krónur tryggt með 13. veðrétti í fasteign J. Skjali þessu var þinglýst 27. s. m. og Íært inn í fasteigna- bók, en því var aflýst 12. nóvember s. á., án þess að rétt- hafi bréfsins hefði áritað frumrit þess og heimilað aflýs- ingu. Þinglýsingardómari kvaddi J fyrir sig og skoraði á hann að sýna sér frumrit bréfsins, svo unnt væri að ganga úr skugga um það, að bréfinu hefði verið aflýst með lög- mætum hætti, en J færðist undan því. Hinn 23. september 1982 krafðist rétthafi veðskuldabréfsins að aflýsingin yrði leiðrétt og fyrri þinglýsing látin standa óbreytt. Felldi þinglýsingardómarinn hinn 26. október 1982 úr gildi aflýs- inguna frá 12. nóvember 1981. J kærði þessa ákvörðun þing- lýsingardómarans til Hæstaréttar, sem staðfesti úrlausn hans með vísan til 1. mgr. 27. gr. og 2. mgr. 39. gr. laga nr. 39/1978 .......0020000 nn 403 B. Opinber mál. 1. Frávísun frá héraðsdómi. E var ákærður fyrir líkamsárás á opinberan starfsmann. Í ákæru taldist brot þetta varða við 1. mgr. 106. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Héraðsdómari taldi, að frumrannsókn máls- ins, sem undanfari ákæru, sbr. 32. gr. laga nr. 74/1974 og 5. gr. laga nr. 107/1976, hefði verið ólokið, er ákæra var gefin út á hendur E. Af þessum sökum vísaði héraðsdómari ákæru frá dómi. Ríkissaksóknari kærði frávísunardóminn. Hæstiréttur taldi enga þá annmarka á ákæru, er verða mætti til þess, að héraðsdómari synjaði að birta hana og þingfesta málið, svo sem fyrir er mælt í 3. mgr. 115. gr. og 121. gr. laga nr. 74/1974, sbr. 19. gr. og 23. gr. laga nr. 107/ 1976. Frávísunardómurinn var því úr gildi felldur og lagt fyrir héraðsdómara að birta E ákæruna og taka málið til dómsmeðferðar ...........0.0.0.ensn sess 1644 2. Bráðabirgðaökuleyfissvipting. Með úrskurði sakadóms Reykjavíkur, uppkveðnum 15. júní 1983, var staðfest ákvörðun lögreglustjóra að svipta G öku- leyfi til bráðabirgða hinn 19. apríl 1983 fyrir að hafa ekið bifreið með 129 km/klst hraða „á mældum vegarkafla aust- ur Miklubraut“ hinn 25. mars 1983. Hæstiréttur taldi, að rannsóknargögn fælu eigi í sér könnun á því, hversu traust sú aðferð væri, er lögreglumenn beittu til að mæla CXCVI Efnisskrá ökuhraða G, bæði almennt og svo sem hér stóð á. Bráða- birgðaðkuleyfissvipting G var því úr gildi felld .......... 3. Gæsluvarðhald. J var grunaður um fíkniefnamisferli. Var hann í sambandi við rannsókn málsins úrskurðaður í gæsluvarðhald allt að 15 daga. Úrskurðurinn var kærður, en staðfestur í Hæsta- rétti .........200000 sess Hinn 17. desember 1982 var S dæmdur til að sæta fangelsi í 3% ár auk 20.000,00 króna sektar, og eignarupptöku, allt vegna fiíkniefnabrota. Eigi tókst að birta S dóminn fyrr en 17. janúar 1983. Sama dag krafðist ríkissaksóknari þess, að S yrði gert að „sæta gæsluvarðhaldi í allt að 6 mánuð- um, eða þar til dómur Hæstaréttar gengur í málinu, verði því áfrýjað, en ella til þess dags, að hann lýsi yfir því, að hann uni dómi.“ Hinn 19. janúar var S úrskurðaður í saka- dómi í ávana- og fíkniefnamálum til að sæta gæsluvarð- haldi í allt að fjórum máuðum. Hæstiréttur felldi hinn kærða úrskurð úr gildi, þar eð rannsóknarnauðsynjar byðu eigi, að S væri hnepptur í gæsluvarðhald ................ Með úrskurði sakadóms í ávana- og fíkniefnum var JS, með vísan til 54. gr. laga nr. 74/1974, gert að sæta viðeigandi læknisskoðun í því skyni að ganga úr skugga um, hvort JS hefði fólgin fíkniefni innvortis. Úrskurðurinn var kærð- ur til Hæstaréttar. Þar kom fram að JS var ekki réttur varnaraðili, heldur tvíburabróðir hans OS, sem hafði þeg- ar sjálfviljugur sætt hinni úrskurðuðu læknisskoðun. Hinn kærði úrskurður var því staðfestur með ofangreindri leið- réttingu á nafni varnaraðilja ..........00000...... 00... Sakadómur í ávana- og fíkniefnamálum úrskurðaði JS til að sæta gæsluvarðhaldi í allt að T dögum vegna meints fíkni- efnamisferlis. Úrskurðurinn var kærður til Hæstaréttar. Þar kom í ljós að JS var eigi réttur varnaraðili heldur tví- burabróðir hans OS. Var því varnaraðilinn OS látinn sæta gæsluvarðhaldi .............200000 000 senn K var grunaður um þjófnað og skjalafals. Hann var úrskurðað- ur í allt 11 daga gæsluvarðhald vegna rannsóknar þess máls. Var úrskurðurinn kærður, en staðfestur í Hæsta- rétti ........00000.s sess B var grunaður um að versla með ávana- og fíkniefni. Hann var úrskurðaður í allt að 14 daga gæsluvarðhald. Úrskurð- urinn var kærður, en staðfestur í Hæstarétti ............ P var úrskurðaður til að sæta gæsluvarðhaldi í allt að 14 daga vegna ætlaðs fíkniefnamisferlis. Var úrskurðurinn kærð- ur, en staðfestur í Hæstarétti .........0.000000000.0.0..0.. L var grunaður um þjófnað og úrskurðaður í allt að 10 daga Bls. 1467 106 168 170 304 1031 1031 Efnisskrá CXCVII gæsluvarðhald. Úrskurðurinn var kærður, en staðfestur af Hæstarétti ..........2.0000e0eee en Við komu hingað til lands, 8. júní 1983, var M handtekinn grun- aður um fíkniefnamisferli, Við leit á M fannst hassmoli og tvær hasspípur, svo og hylki, er innihélt leifar af hvítu dufti, er gaf svörun sem kókaín. M var grunaður um að hafa fólgin fíkniefni innvortis og var úrskurðaður í allt að 7 daga gæsluvarðhald frá 10. júní 1983 að telja. M kærði úrskurðinn samdægurs til Hæstaréttar. Hinn 12. s. m., áð- ur en skjöl kærumálsins höfðu verið send Hæstarétti, var M látinn laus úr gæsluvarðhaldi. M var því óþarft að halda kærumálinu áfram til að fá bundinn enda á gæsluvarð- haldsvist sína, og þar eð tilefni hafði verið til gæsluvarð- halds M var krafa hans um að úrskurðurinn yrði úr gildi felldur, ekki tekin til greina .........0.000000 000. ..0.00. L játaði á sig þjófnað og innbrot. L var síbrotamaður, grunað- ur um frekari innbrot. Að kröfu Rannsóknarlögreglu ríkis- ins og með vísan til 5, tl. 1. mgr. 67. gr. laga nr. 74/1974 var L gert að sæta allt að 10 daga gæsluvarðhaldi. L kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem staðfesti hann .......... S var grunaður um auðgunarbrot í viðskiptum sínum við Þ. S var úrskurðaður í allt að 13 daga gæsluvarðhald, þar eð hann gæti torveldað rannsókn málsins, ef hann héldi óskertu frelsi. Var úrskurðurinn kærður, en staðfestur Í Hæstarétti ................200002.00..een nr Hinn 20. september 1983 var A dæmdur í 6 mánaða skilorðs- bundið fangelsi. A játaði við yfirheyrslur hjá rannsóknar- lögreglu ríkisins og fyrir dómi að hafa á tímabilinu 8. til 24. október 1983 framið mörg innbrot og þjófnaði. A taldist síbrotamaður og var því hætta á, að hann héldi áfram brotum, ef hann yrði látinn laus meðan málum hans var eigi lokið. A var því með vísan til o. tl. 1. mgr. 67. gr. laga nr. 74/1974 úrskurðaður í gæsluvarðhald frá 25. október til 21. desember 1983. A kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er staðfesti hann með skírskotun til forsendna .......... K var grunaður um þátttöku í umfangsmiklum innflutningi á fíkniefnum hingað til lands. K var úrskurðaður í gæslu- varðhald í allt að 45 dögum. K kærði úrskurðinn, en Hæsti- réttur staðfesti hann ............02000.. eeen ene. K var úrskurðaður í allt að 45 daga gæsluvarðhald vegna gruns um aðild að stórfelldum innflutningi fíkniefna hingað til lands. K kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem staðfesti hann með skírskotun til forsendna ........0.0000000.0..0. K sat í gæsluvarðhaldi vegna gruns um aðild að umfangs- miklu fíkniefnabroti. Með úrskurði sakadóms, uppkveðn- um 10. desember 1983, var gæsluvarðhaldsvist K framlengd Bls. 1464 1572 1578 1785 1807 1915 CXCVIN Efnisskrá Bls. um 1 mánuð. K kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er stað- festi hann ...........eessssss ss 2202 K sat í gæsluvarðhaldi vegna gruns um aðild að stórfelldum fikniefnainnflutningi frá Hollandi. Með úrskurði sakadóms, uppkveðnum 21. desember 1983, var gæsluvarðhaldsvist K framlengd til 15. janúar 1984. K kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er staðfesti hann .........00000000.. 0... 2260 G var úrskurðaður í gæsluvarðhald í allt að 21 degi vegna gruns um sölu á fíkniefnum. Hann kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er staðfesti hann .......2.000000 00... 0. .000. 2264 4. Hald á munum. Ú gaf út og dreifði, dagana 27. til 30. maí 1983, tímaritunum „Spegillinn, 2. tbl. 43. árg., og hinn 3. júní 1983 „Samviska þjóðarinnar“, 1. tbl. 1. árg. Lögregla lagði hald á blöð þessi að ósk ríkissaksóknara. Alls var lagt hald á 4445 eintök af fyrrnefnda blaðinu, en 174 eintök af hinu síðarnefnda. Lagt var hald á blöðin án undangengins dómsúrskurðar. Hinn 16. júní 1983 krafðist lögmaður Ú þess, að Sakadóm- ur Reykjavíkur felldi úr gildi þá ákvörðun lögreglunnar Í Reykjavík að leggja hald á 2. tbl. „Spegilsins“, þar eð hún hefði ekki haft dómsúrskurð til aðgerðanna. Með úrskurði sakadóms, uppkveðnum 14. júlí 1983, var kröfu lögmanns Ú hafnað, en haldlagning tímaritanna staðfest með skír- skotun til 43. gr. laga nr. 74/1974. Ú kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, er staðfesti niðurstöðu hans. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði um forsendur, að því leyti, að hann taldi að lögregluyfirvöldum bæri að leita úrskurð- ar dómara, áður en þau leggðu hald á útgefið rit eftir heimild í 43. gr. laga nr. 74/1974. Hann var hins vegar sam- mála niðurstöðu meirihluta dómara .......0.0000 00 .0.0.... 1568 5. Sátt. Hinn 16. mars 1983 gekkst H undir dómssátt í Sakadómi Reykjavíkur vegna ölvunar við akstur 21. febrúar s. á., en blóðsýni, er H var þá tekið, sýndi 0,80%. Í sakavottorði H, dags. 2. mars 1983, er lá frammi í sakadómi, þegar H undir- gekkst sáttina, hafði þess ekki verið getið, að 25. ágúst 1980 hefði H gengist undir dómssátt fyrir ölvunarakstur. Hafði sú dómssátt, vegna mistaka, ekki verið færð á saka- skrá fyrr en 30. júní 1983. Ríkissaksóknari kærði dómssátt- ina frá 16. mars 1983 og krafðist þess, að hún yrði felld úr gildi. Hæstiréttur felldi dómssáttina úr gildi ............ 1576 6. Vitnaskylda. Hinn 19. júlí 1981 varð árekstur milli íslenska skipsins B og Efnisskrá CXCIX Bls. 2 dansks skips, C, við Nova-Scotia. Skipstjórinn á B var ákærður fyrir að hafa valdið árekstrinum með stórfelldum yfirsjónum og vanrækslu. Við yfirheyrslur fyrir Siglinga- dómi í máli skipstjórans, hinn 23. febrúar 1983, skoraðist stýrimaðurinn á B undan að bera vitni. Samkvæmt yfir- lýsingu vararíkissaksóknara í téðu réttarhaldi, var stýri- maður þessi grunaður um að hafa gerst sekur um rangan framburð fyrir dómi, er hann gaf skýrslu í sjó- og versl- unardómi 28. júlí 1981, en endanleg ákvörðun um saksókn á hendur honum út af árekstrinum hafi ekki verið tekin. Með úrskurði Siglingadóms, uppkveðnum 1. mars 1983, var stýrimanninum dæmt óskylt að gefa vitnaskýrslu í málinu. Ríkissaksóknari skaut úrskurðinum til Hæstaréttar, sem staðfesti úrskurðinn. Í rökstuðningi Hæstaréttar segir, að stýrimaðurinn sé sakaður um refsivert atferli. Því sé hon- um óskylt að svara spurningum um það sakarefni sam- kvæmt 2. mgr. TT. gr. laga nr. 74/1974. Hann verði því ekki kvaddur fyrir dóm sem vitni í máli ákæruvaldsins gegn skipstjóranum, sem lýtur að sama sakarefni ............ 558 Landabréf. Landamerkjamál. Ó, eigandi og ábúandi Skarðs í Skarðshreppi, höfðaði mál fyrir landamerkjadómi gegn Sauðárkrókskaupstað og krafðist þess, aðallega, að landamerki milli jarðarinnar og kaup- staðarins yrðu ákveðin í samræmi við merkjalínur, er hann hafði látið draga milli tiltekinna punkta á uppdrætti. Sauðárkrókskaupstaður krafðist þess, aðallega, að Göngu- skarðsá réði merkjum eftir tiltekinni línu milli ákveðinna punkta. Landamerkjaskrám Skarðs og Sauðár bar saman um það, að Gönguskarðsá réði merkjum á þrætusvæðinu. Var það lagt til grundvallar í málinu. Hins vegar var það upplýst, að Sauðárkrókskaupstaður hafði látið breyta far- vegi árinnar 1948 á sitt eindæmi og án samráðs við Ó. Eigi var fyllilega í ljós leitt, hversu umfangsmikil breyting þessi var, en hún náði frá ósnum, sem fluttur var sunnar, og eitt- hvað upp eftir árfarveginum. Vegna þess, að kaupstaður- inn hafði staðið fyrir þessum breytingum án samráðs við Ó var kaupstaðurinn látinn bera halla af vafa, er lék á Í þessu efni. Var því lagt til grundvallar, að farvegi Göngu- skarðsár hefði verið breytt (færður til suðurs) frá tiltekn- um steini til sjávar, og landamerkjalínan ákveðin í sam- ræmi við það, enda hafði kaupstaðurinn ekki unnið eignar- hefð á þessu landi. Skarðshreppur hafði gerst meðalgöngu- aðili í málinu og tekið undir kröfur Ó, en krafist þess til CC Efnisskrá vara, ef kröfur Ó yrðu ekki teknar til greina, að kröfulína hans yrði samt mörk milli Skarðshrepps og Sauðárkróks- kaupstaðar. Hæstiréttur vísaði varakröfu Skarðshrepps frá landamerkjadóminum, þar sem hér væri stjórnsýslumörk milli sveitarfélaga um að ræða, en slíkan ágreining bæri ekki sjálfstætt undir landamerkjadóm ............00..... Landhelgisbrot. Landskipti. Lausafjárkaup. G pantaði fyrri hluta árs 1978 tískuvörur frá erlenda fyrirtæk- inu M í gegnum umboðsmann þess B. G kvað B hafa lofað sér einkasölurétti á varningi frá M, G varð síðar var við, að sams konar vörur frá M voru til sölu í öðrum verslun- um hér á landi. G kvartaði undan þessu við M með skeyti 19. maí 1978 og kvaðst af þessum sökum ekki vilja veita vörum frá M móttöku. G ítrekaði kvörtun sína með skeyti 10. ágúst s. á. og enn með bréfi 28, s. m. Hinn 31. s. m. rit- aði M innheimtubréf til G og höfðaði síðar mál á hendur G til greiðslu á varningnum. Gegn andmælum af hálfu M og umboðsmannsins B taldist G ekki hafa sannað, að honum hefði verið veitt áðurgreint einkasöluleyfi. Þá var heldur ekki talin sönnuð viðskiptavenja í þessu efni, er G gæti reist slíkan rétt á. G var því dæmdur til að greiða M fyrir vöruna, og staðfest var fjárnám, er gert hafði verið í fast- eign G til tryggingar dæmdum fjárhæðum. Tvö sératkvæði komu fram í Hæstarétti varðandi vexti af tildæmdri fjár- hæð, sem var í þýskum mörkum .........0020000.0. 00... J reisti sér einbýlishús á einni hæð á árunum 1961-62. Steypu í húsið keypti hann hjá Steypustöðinni S og fékk hana af- henta á byggingarstað sumurin 1961 og 1962. Húsið var múrhúðað að utan og málað veturinn og vorið 1963. J mál- aði húsið aftur að utan 1968 og næst þar á eftir 1973. Er J ætlaði að mála húsið sumarið 1976, hafði hann fundið lausa fleti í múrhúðuninni. J fékk nú múrarameistara til að lagfæra múrhúðunina áður en hann málaði. Þegar byrj- að var á viðgerðinni komu í ljós stórfelldir gallar í steypu í útveggjum. Umfangsmiklar rannsóknir fóru síðan fram á steypukjörnum úr veggjum hússins m. a. á vegum Rann- sóknarstofnunar byggingariðnaðarins. Í niðurstöðum þeirr- ar stofnunar, dags. 29. júní 1976, segir m. a., að styrkleiki steypunnar sé svo lítill sökum lélegrar sementefju, að vafa- samt sé að brjóta eldri pússninguna af húsinu og pússa á ný, því að miklar líkur væru á því, að slík viðgerð yrði ekki varanleg. J kvartaði þegar við S út af göllunum, sem mun Bls. 770 643 Efnisskrá CCI Bls. hafa boðist til að láta J fá nýja steypu í stað hinnar ónýtu og að lána J loftpressu til að brjóta niður veggina. En þrátt fyrir samningaumleitanir náðist ekki samkomulag milli J og S. Rannsóknum á steypukjörnum úr húsi J var haldið áfram hjá bandarískri rannsóknarstofnun. Voru J sendar niðurstöður þeirrar rannsóknar með bréfi, dags. 27. apríl 1978. Þar segir m. a. svo: „Höfuðástæða skemmdanna virð- ist stafa af áhrifum margendurtekins frosts og þýðu á steypu, sem hefur hátt vatns- og sementshlutfall og er ekki loftblönduð.“ Að beiðni J voru dómkvaddir tveir sér- fræðingar til að meta tjón hans. Mat þeirra er dags. 20. nóvember 1978. Frekari steypugallar komu í ljós og bað J Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins um rannsókn á þeim. Hún lá fyrir 12. nóvember 1979. J beiddist nú fram- haldsmats hjá hinum dómkvöddu mönnum. Það lá fyrir 19. apríl 1980. Heildarniðurstöður matsmanna á tjóni J námu gkr. 9.925.000. J höfðaði skaðabótamál á hendur S með stefnu, birtri 25. júní 1979 og framhaldssök 14. október 1980. Talið var, að skemmdir á útveggjum í húsi J hafi mátt rekja til þess, að steinsteypunni, er S seldi J, hafi ver- ið áfátt að gæðum, er hún var lögð í steypumótin. Rétt þótti að miða við það, að J hefði ekki orðið var við, að steinsteypunni var áfátt, fyrr en skemmdir komu í ljós í útveggjum hússins síðari hluta júnímánaðar 1976. Þá hafi hins vegar fyrir löngu verið fallinn niður réttur J til skaða- bóta úr hendi S, þar sem nær fjórtán ár voru þá liðin frá því að J veitti steypunni viðtöku, og því úti sá ársfrestur, s sem 54. gr. laga um lausafjárkaup nr. 39/1922 setji kaup- anda til að bera fyrir sig, að söluhlut hafi verið ábótavant, en téð fyrningarákvæði var talið taka til hinnar seldu stein- steypu, og S hefði ekki, með framkomu sinni, firrt sig rétti til að bera það fyrir sig. S var því sýknaður. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og taldi eins árs fyrningar- frestinn skv. 54. gr. laga nr. 39/1922 ekki eiga við um sölu á steinsteypu, heldur 10 ára fyrningarfrestinn skv. 4. gr. 2. mgr. laga nr. 14/1905. Allt að einu sýknaði þessi dómari S, þar eð liðin voru meira en 10 ár frá því að steypan var afhent, þartil J kvartaði ...........0200000000 0000... 1469 Hinn 25. október 1977 pantaði forsvarsmaður V ýmis konar vetrar- og sumarfatnað hjá franska fyrirtækinu E. Vörurn- ar Voru sendar í 5 pökkum í flugfragt og komu hingað til lands í byrjun febrúar 1978. Einn reikningur var yfir vöru- sendingu þessa, dags. 30. janúar 1978, að fjárhæð franskir frankar 31.114,00. V þurfti að leysa vöruna út í einu lagi, en var það fjárhagslega um megn. V kvaðst því hafa haft símasamband við E og beðið um að sendingunni yrði skipt. CCTI Efnisskrá Bls. Gegn andmælum E taldist þessi staðhæfing ósönnuð. V kvaðst og hafa leitað eftir því við tollyfirvöld hér á landi, að fá að leysa út vöruna í hlutum, en það reyndist ekki unnt. Hinn 12. mars 1979 ritaði V bréf til E og kvaðst ekki geta tekið við sendingunni, en bauðst til að greiða send- ingar- og endursendingarkostnað vörunnar. Í bréfi E, dags. 6. apríl 1979, var þessu hafnað, enda væri varan nú óseljan- leg eftir hinn langa tíma, sem liðinn var frá því V pantaði hana. Þar sem hér var um verslunarkaup að ræða, taldist V hafa kvartað allt of seint og var í héraði dæmdur til að greiða E vörusendinguna auk 16% ársvaxta frá 1. febrúar 1978 til greiðsludags. V áfrýjaði dóminum, sem var stað- festur að öðru leyti en því, að vextir eftir 1. janúar 1981 voru lækkaðir nokkuð til samræmis við vaxtaákvarðanir Seðlabanka Íslands ...............0....0 0... nn 1599 Með kaupsamningi, dags. 29. ágúst 1977, keyptu þeir J og R vélbát af þeim B og S. Kaupverð bátsins með fylgifé var gkr, 4.500.000. Báturinn var afhentur 30. ágúst s. á. í því ástandi, eins og sagði í kaupsamningi, „sem hann nú er í, með skoðunar- og haffærisskirteini, sem kaupendur hafa kynnt sér ásamt ástandi bátsins.“ Afsal var gefið út 31. ágúst 1977. J og R gerðu síðan út bátinn þar til í október s. á., að þeir réðu honum til hlunns. Í mars 1978 byrjuðu J og R að gera bátinn kláran á handfæri. Rifu þeir úr hon- um plittin, sem voru föst, og kom þá í ljós brotið borð og Ýmsar aðrar skemmdir. Tveir skipaskoðunarmenn skoðuðu bátinn og í vottorði þeirra, dags. 29. mars 1978, eru taldir upp Í 6 liðum ýmsir gallar og klykkt út með því, að bátur- inn sé ekki viðgerðarhæfur. Er þetta lá fyrir kvörtuðu þeir J og R við seljendur bátsins og kröfðust riftunar. Því var neitað. J og R höfðuðu þá mál á hendur B og S til riftunar og endurgreiðslu á kaupverðinu. J og R seldu aðalvél og dýptarmæli bátsins undir rekstri málsins fyrir héraðsdómi, en áður höfðu þeir selt björgunarbát og 5 rafknúðar færa- vindur með tilheyrandi rafgeymum. Var samkomulag með aðiljum að leggja til grundvallar, að verðmæti muna þess- ara hefði verið gkr. 1.950.000. Fyrir Hæstarétti var það við- urkennt af hálfu B og S, að fyrir hendi hefðu verið skilyrði til riftunar. Var málsvörn þeirra fyrir Hæstarétti eingöngu byggð á því, að með því að selja aðalvél bátsins og greind- an fylgibúnað án þess að gera þeim áður viðvart, hafi þeir J og R brotið í bága við fyrirmæli 55. gr., sbr. 34. gr. laga nr. 39/1922 um lausafjárkaup og með því glatað rétti til riftunar. Eigi var fallist á þessa málsástæðu, þar eð aðiljar hefðu komið sér saman um verðmæti hinna seldu muna og það verið dregið frá endurgreiðslukröfu J og R. Var því Efnisskrá CCIil Bls. fullnægt hagsmunum B og S, er nutu verndar tilvitnaðra lagagreina. Riftunarkrafa J og R var því tekin til greina. Hins vegar voru B og S sýknaðir af kröfu þeirra um skaða- bætur fyrir tapaðar vinnutekjur í einn mánuð og kaup á efni til að standsetja bátinn í mars 1978, þar eð tjón J og R af þeim sökum taldist ósannað ........0.0.000..00..0.. 1683 Hinn 4. júní 1979 pantaði T fatnað hjá enska fyrirtækinu C. Eigi undirritaði T pöntunarseðil. Vörurnar voru afgreiddar til T í þrennu lagi og afhentar til flutnings 1. ágúst, 30. ágúst og 19. september 1979. T leysti út fyrstu vörusend- inguna, en neitaði að taka við tveim síðari sendingunum, þar sem hún hefði aldrei pantað þá vöru. C stefndi því T til greiðslu sendinganna. Talið var, að eins og hér hagaði til, hefði T hlotið að vera ljóst, að einnig síðari sending- arnar tvær hafi af hendi C verið ætlaðar til efnda á vöru- pöntuninni frá 4. júní 1979. Hafi T því borið að tilkynna C án tafar, ef T vildi synja vörunum viðtöku vegna þess, að þær væru umfram pöntunina eða í ósamræmi við hana að gæðum. Ósannað var, að T hefði sent slíka tilkynningu í tæka tið. Var T því dæmd til greiðslu vörunnar auk vaxta frá afhendingarðegi, sbr. sbr. 1. mgr. 38. gr. laga um lausa- fjárkaup nr. 39/1922 ......0000000 0 ner 2191 Með afsali, dags. 27. desember 1978, seldu þeir F og S vélbát- inn Rósu HU 294 í hendur þeim G, B, H og P. Báturinn var smíðaður árið 1977. Kaupverð bátsins var gkr. 95.000.000. Í afsalinu var m. a. tekið fram, að báturinn skyldi fullnægja öllum þeim kröfum, er Siglingamála- stofnun ríkisins geri til báts og búnaðar, kaupendum að kostnaðarlausu. Báturinn var afhentur kaupendum 15. október 1978, en áður (12. s. m.) hafði farið fram skoðun á bol hans á vegum Skipaeftirlits ríkisins á Siglufirði og heimiluð útgáfa haffærnisskírteinis, er gilda átti í eitt ár. Um veturinn munu kaupendur hafa stundað netaveiðar á bátnum. Hinn 9. júní 1979 var báturinn skoðaður af skipa- skoðunarmönnum og kom þá í ljós, að tveir tilteknir plank- ar voru rifnir og þverbrotnir. Sumarið 1979 gerðu kaup- endur bátinn út á trollveiðar og urðu þeir þá varir við, að loftræstibúnaður í vélarrúmi var gallaður. Þeir kvörtuðu um gallana samsumars við seljendur. Kaupendur fengu dómkvadda matsmenn og síðan yfirmatsmenn til þess að meta viðgerðarkostnað á göllum þessum. Samkvæmt yfir- matsgerð, dags. 19. janúar 1981, nam viðgerðarkostnaður- inn samtals gkr. 5.842.064, þar af slippkostnaður gkr. 486.300. Kaupendur höfðuðu mál á hendur seljendum til greiðslu matsfjárhæðarinnar, Talið var, að hér hafi verið um leynda galla að ræða, er báturinn hafi verið haldinn, CCIV Efnisskrá Bls. þegar kaupin voru gerð. Seljendur báru því fébótaábyrgð á göllum þessum, enda hafði verið kvartað yfir þeim í tæka tíð. Voru seljendur dæmdir til að greiða 56.000,00 ný- krónur í skaðabætur, þar eð sanngjarnt þótti að lækka nokkuð liðinn um slippkostnað .........000000 0000. 00..... 2211 Leiðrétting. Í úrskurðarorði fógetaréttar hafði ekki verið getið ákvæðis um málskostnað og aðfararhæfi. Fógeti kvaddi lögmenn málsaðilja fyrir sig og leiðrétti þetta með skírskotun til 195. gr. 2. mgr. laga nr. 85/1936. Annar málsaðilja kærði þessa ákvörðun fógeta til Hæstaréttar og krafðist þess, að hún yrði felld úr gildi. Málinu var vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti, þar eð lagaheimild skorti til að kæra þessa athöfn fógeta ........0...0.0e0 ses 1913 Leigupeningur. Með samningi, dags 29. júní 1973, tók J jörðina Skeggjastaði í Fremri-Torfustaðahreppi, eign S, á leigu til fimm ára frá fardögum 1973 að telja. Er J tók við jörðinni fékk hann m. a. afhentar 16 ær, sem voru í eign H, dóttur S. Er J fór af jörðinni stóð hann H ekki skil á umræddum ám. Höfðaði H þá mál á hendur J til greiðslu andvirðis þeirra. J var ekki talið rétt að ganga út frá því, að hann fengi afnot ánna endurgjaldslaust, þótt ekki hafi verið samið um leigu eftir þær. Ósannað var, að ærnar hefðu ekki verið leigufær- ar. Var J dæmdur til að greiða H leigu, sem reiknuð var sem innlánsvextir af verðmæti 16 áa miðað við skattmat og vexti hverju sinni ........0.0.000000 00... n 861 Með samningi, dags. 29. júní 1973, tók J jörðina Skeggjastaði í Fremri-Torfustaðahreppi, eign S, á leigu til fimm ára að undanskildu vatnasvæði. Í leigu átti J að greiða 27 kinda fóður fyrsta árið, 35 kinda fóður næsta árið og svo 40 kinda fóður hin árin þrjú. Þá leigði S J 20 ær og átti J að greiða leiguna með umsjón með hrossum S í Giljalandi, sem er eyðibýli fyrir framan Skeggjastaði, en S átti að leggja til fóður. Deilur urðu með aðiljum út af ábúðinni, og upp- gjör umsamins eftirgjalds dróst á langinn og kenndi hvor öðrum um. Gert var ráð fyrir því, að ábúð J lyki í fardög- um 1978. Hinn 6. maí 1978 gerðu aðiljar með sér samkomu- lag að Barkarstöðum um fjölda þess fjár, er J skyldi greiða S í leigu eftir jörðina, skv. leigusamningi þeirra frá 29. júní 1973. Hinn 29. október 1978 sömdu aðiljar um það, að J fengi að sitja jörðina til 1. júní 1979. Er J fór af jörðinni taldi S hann ekki hafa staðið sér skil á því fé, er honum bæri skv. Barkarstaðasamkomulaginu, en J taldi hið gagn- Efnisskrá CCV Bls. stæða. Fékk J dómkvaddða matsmenn til þess að meta hæfi- legt eftirgjald eftir jörðina. Matsgerðin er dagsett 3. sept- ember 1980. Samkvæmt henni taldist eðlilegt eftirgjald eftir jörðina Skeggjastaði án laxveiðihlunninda hafa verið fyrir árin 1972—1979 12 lambsverð hvert ár. J var allt að einu talinn bundinn af leigusamningnum og Barkarstaða- samkomulaginu og gert að greiða S andvirði þess fjár, er honum tókst ekki að sanna, að hann væri búinn að afhenda S. Þá var J og gert að greiða S álag, skv. yfirúttektargerð, vegna viðskilnaðar hans á jörðinni ...........0..000000... 851 Leigur. Með samningi, dags. 29. júní 1973, tók J jörðina Skeggjastaði í Fremri-Torfustaðahreppi, eign S, á leigu til fimm ára að undanskildu vatnasvæði. Í leigu átti J að greiða 27 kinda fóður fyrsta árið, 35 kinda fóður næsta árið og svo 40 kinda fóður hin árin þrjú. Þá leigði S J 20 ær og átti J að greiða leiguna með umsjón með hrossum S í Giljalandi, sem er eyðibýli fyrir framan Skeggjastaði, en S átti að leggja til fóður. Deilur urðu með aðiljum út af ábúðinni, og uppgjör umsamins eftirgjalds dróst á langinn og kenndi hvor öðr- um um. Gert var ráð fyrir því, að ábúð J lyki í fardögum 1978. Hinn 6. maí 1978 gerðu aðiljar með sér samkomulag að Barkarstöðum um fjölda þess fjár, er J skyldi greiða S í leigu eftir jörðina, skv. leigusamningi þeirra frá 29. júní 1973. Hinn 29. október 1978 sömdu aðiljar um það, að J fengi að sitja jörðina til 1. júní 1979. Er J fór af jörðinni taldi S hann ekki hafa staðið sér skil á því fé, er honum bæri skv. Barkarstaðasamkomulaginu, en J taldi hið gagn- stæða. Fékk J dómkvadda matsmenn til þess að meta hæfi- legt eftirgjald eftir jörðina. Matsgerðin er dagsett 3. sept- ember 1980. Samkvæmt henni taldist eðlilegt eftirgjald eft- ir jörðina Skeggjastaði án laxveiðihlunninda hafa verið fyrir árin 1972— 1979 12 lambsverð hvert ár. J var allt að einu talinn bundinn af leigusamningnum og Barkarstaða- samkomulaginu og gert að greiða S andvirði þess fjár, er honum tókst ekki að sanna, að hann væri búinn að afhenda S. Þá var J og gert að greiða S álag, skv. yfirúttektargerð, vegna viðskilnaðar hans á jörðinni .........00000...0.0.. 851 Með samningi, dags. 29. júní 1973, tók J jörðina Skeggjastaði í Fremri-Torfustaðahreppi, eign S, á leigu til fimm ára frá fardögum 1973 að telja. Er J tók við jörðinni fékk hann m. a. afhentar 16 ær, sem voru Í eign H, dóttur S. Er J fór af jörðinni stóð hann H ekki skil á umræddum ám. Höfð- aði H þá mál á hendur J til greiðslu andvirðis þeirra. J var ekki talið rétt að ganga út frá því, að hann fengi afnot CCVI Efnisskrá Bls. ánna endurgjaldslaust, þótt ekki hafi verið samið um leigu eftir þær. Ósannað var, að ærnar hefðu ekki verið leigufær- ar. Var J dæmdur til að greiða H leigu, sem reiknuð var sem innlánsvextir af verðmæti 16 áa miðað við skattmat og vexti hverju sinni ...........0000.00..esnnnsn nn 861 Leikstjórn. S samdi látbragðsleik, er nefndur var „Hálsfestin“., Árið 1952 gerði Ó kvikmynd byggða á látbragðsleiknum og hlaut hún nafnið „Ágirnd“. S lék í kvikmyndinni og var auk þess leikstjóri hennar. Engir skriflegir samningar voru gerðir milli S og Ó um þóknun til S fyrir framlag hennar til kvik- myndarinnar, Myndin var frumsýnd í Reykjavík 5. desem- ber 1952, en fékk lélega dóma og dræma aðsókn og féllu þá sýningar á henni niður. S krafði Ó um þóknun fyrir fram- lag hennar til myndarinnar, en Ó neitaði greiðslu, þar sem hann taldi að greiðslur hefðu verið háðar því skilyrði að gróði hefði orðið á myndinni, en því hafi farið víðs fjarri. Árið 1954 höfðaði S mál á hendur Ó og krafði hann um greiðslu á gkr. 3.000 fyrir leik og leikstjórn í myndinni. Dómur var uppkveðinn 6. nóvember 1956 og var krafa S tekin til greina. Ó seldi Ríkisútvarpinu löngu síðar sýning- arrétt að kvikmyndinni fyrir gkr. 250.000. Hinn 20. febrúar 1979 sýndi Sjónvarpið kvikmyndina án samninga við S. S taldi að sér bæri höfundarréttarþóknun úr hendi Ríkis- útvarpsins vegna flutnings myndarinnar án síns samþykk- is og höfðaði mál á hendur því. S sundurliðaði kröfur sin- ar þannig: a) Fyrir leikstjórn ........00000.0.0. 00... gkr. 372.080 b) Fyrir höfundarrétt að hinu aðlagaða verki og hlutdeild í kvikmyndahandriti ........ gkr. 171.433 c) Fyrir leik .........00000 0000... gkr. 100.000 gkr. 643.513 Í héraði var einungis krafa S fyrir leikstjórn tekin til greina, þar eð S taldist vera búin að fá greitt fyrir leik sinn í myndinni með dóminum frá 6. nóvember 1956, og ósannað væri, að S væri meðhöfundur að kvikmyndahand- ritinu, Ríkisútvarpið áfrýjaði dóminum, en S gagnáfrýjaði ekki. Í dómi Hæstaréttar segir m. a., að S hafi verið kynnt sem leikstjóri myndarinnar í dagskrá sjónvarpsins 20. febrúar 1979. Þetta framlag S við gerð kvikmyndarinnar njóti verndar skv. 2. mgr. 41. gr. höfundarlaga nr. 73/1972, sbr. 63. gr. laganna. Ósannað sé, að S hafi framselt þennan rétt sinn. Ríkisútvarpinu hafi því verið óheimilt að sýna Efnisskrá CCVITI Bls. kvikmyndina án þess að afla sér samþykkis S. Átti S því rétt á greiðslu úr hendi R fyrir leikstjórn og var fjárhæð héraðsdóms staðfest. S hafði gjafsókn og gjafvörn í héraði og fyrir Hæstarétti ............0000000 0000 vn... 1974 Lífeyrir, Lífeyrissjóðir. B var félagi í Lifeyrissjóði verkfræðingafélags Íslands. Hinn 31. júlí 1978 sagði B sig úr sjóðnum. Skuldaði hann þá ið- gjöld til sjóðsins fyrir tímabilið 1. janúar 1974 til 31. júlí 1978, samtals 864.803.00 krónur og var það viðurkennt af B. Hins vegar var ágreiningur um það milli B og lífeyrissjóðs- ins, hvernig reikna bæri vexti af skuldinni. Krafðist líf- eyrissjóðurinn tiltekinna mánaðarvaxta af höfuðstól ið- gjaldsskuldarinnar á tímabilinu 1. janúar 1974 til 31. júlí 1978, er námu samtals 468.376,00 krónum, og síðan hærri mánaðarvaxta til greiðsludags. B taldi, að sér bæri ekki skylda til að greiða mánaðarlega dráttarvexti, heldur til- tekna ársvexti, er voru mun lægri. Héraðsdómari tók vaxta- kröfur lifeyrissjóðsins til greina og byggði það á aðal- fundarsamþykkt sjóðsins frá 29. maí 1969, er B væri bund- inn af, Meirihluti Hæstaréttar taldi lífeyrissjóðnum eigi heimilt að reikna dráttarvexti, eins og hann hefði gert, fyrr en frá og með 17. júní 1980, er lög nr. 55/1980 um starfs- kjör launafólks og skyldutryggingu lífeyrisréttinda tóku gildi. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði um vexti og vildu staðfesta niðurstöðu héraðsdómara ........ 306 Lákamsárás. Hinn 5. nóvember 1978, er R var staddur á dansleik, sló hann K margsinnis hnefahögg í andlitið, fyrst inni í samkomu- húsinu, en síðar utan þess með þeim afleiðingum, að K hlaut brot á neðri kjálka báðum megin, sem lagfæra þurfti með aðgerð, þar sem brotin voru sett saman Í réttar skorð- ur og kjálkar að því búnu víraðir saman. Upplýst var, að R hafði orðið fyrir nokkurri áreitni af hálfu K á dansleikn- um, en það réttlætti engan veginn hina hörðu og ítrekuðu árás R. Brot R varðaði við 218. gr. alm. hgl. og var hann dæmdur Í tveggja mánaða fangelsi. Bótakröfu K var vísað frá héraðsdómi, þar eð hún hafði ekki verið borin undir R, svo sem boðið er í 145. gr. laga nr. 74/1974 .............. 466 H var sannur að sök um hrottafengna og stórfellda líkamsárás og misþyrmingu á stúlkunni A, sem þá var aðeins 15 ára. Árásin hafði afdrifaríkar og sumpart varanlegar afleiðing- ar á heilsu stúlkunnar. Varhugavert þótti að telja sannað, CCVIII Efnisskrá Bls. að það hafi verið ásetningur H að bana stúlkunni. H var því sýknaður af ákæru fyrir brot á 211. gr., sbr. 20. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Hann var hins vegar sakfelldur fyrir brot gegn 218. gr. 2. mgr. alm. hgl., sbr. lög nr. 20/1981, 11. gr., svo og fyrir brot gegn 220. gr. 1. mgr. alm. hgl., þar eð hann skildi stúlkuna eftir á afviknum stað á vetrar- kvöldi, klæðlitla, mjög særða og rænulausa. Þá taldist og sannað, að H hefði gert tilraun til að nauðga stúlkunni og var honum því refsað fyrir brot á 194. gr., sbr. 20. gr. alm. hgl. Þá var og sannað, að H hafði gerst sekur um brot á 244. gr. alm. hgl. vegna innbrots og þjófnaðar á hljómflutn- ingstækjum, útvarpi og peningakassa. Við ákvörðun refs- ingar var litið til þess, að H hafði gerst sekur um stór- fellda og stórháskalega líkamsárás, þar sem hann beitti hættulegu verkfæri gegn viðkvæmum líkamshlutum og greiddi stúlkunni auk þess höfuðhögg með grjóti. Við refsi- ákvörðun var tekið tillit til sakaferils H, sem var bæði lang- ur og ljótur. H var dæmdur í 10 ára fangelsi, en gæsluvarð- haldsvist hans kom refsingu til frádráttar .............. 1608 Likamsmeiðingar. M kom inn á afgreiðslu bifreiðastöðvarinnar S aðfaranótt 1. janúar 1978 og falaðist eftir leigubifreið. M var að koma úr veislu og var undir áhrifum áfengis. Enga bifreið var þá að fá á stöðinni og tjáði H stöðvarafgreiðslumaður M það. En M sótti það fast að fá bil og bað H að kalla upp lausa bíla í talstöð. Til orðahnippinga kom á milli M og H, sem lauk með því að H réðist á M og lét hann út úr af- greiðslunni og á planinu fyrir utan stöðina rak H tvö hnefahögg með hægri hendi á vinstri vanga M, sem féll við það til jarðar, og lá á planinu, er lögreglan kom á vettvang. M var fluttur á sjúkrahús og við rannsókn þar kom í ljós að hann hafði hlotið brot á vinstri efri kjálka og vinstra kinnbeini og var talsverð skekkja á brotstöðunum. Einnig var neðri kjálkinn brotinn vinstra megin, nokkru neðan við kjálkaliðinn. Ennfremur hafði M hlotið nefbrot og glóðarauga á bæði augun. Gera þurfti skurðaðgerð á M til að koma brotunum í réttar skorður, M var metin 10% var- anleg örorka vegna áverkanna og afleiðinga þeirra. Dæmt var, að H bæri óskoraða skaðabótaábyrgð á tjóni M, bæði fjártjóni og miska. Tryggingafræðingur reiknaði út tjón M vegna tímabundinnar og varanlegrar örorku. M voru ekki dæmdar bætur vegna tímabundinnar örorku, þar eð M hafði haldið fullum launum þennan tíma. M hækkaði kröf- ur sínar fyrir Hæstarétti í samræmi við nýjan útreikning tryggingafræðings. Ekki þótti efni til að leyfa þá hækk- Efnisskrá CCIX Bls. un skv. 45. gr. laga nr. T5/1973. M voru dæmdar 70.000,00 krónur í bætur vegna varanlegrar örorku og 6.000,00 í miskabætur, Þá var H og dæmdur til að bæta M gleraugu og viðgerð á tönnum. Til frádráttar kröfu M kom inn- greiðsla á tjónið umreiknuð miðað við verðlagsbreytingar. Staðfest var löghald, er gert var í íbúð H til tryggingar tildæmdum kröfum. Einn hæstaréttardómari skilaði sér- atkvæði og vildi ómerkja hinn áfrýjaða dóm og vísa mál- inu frá héraðsdómi vegna vanreifunar .................. 1399 K var ákærður fyrir það að hafa, af ásettu ráði, á veitinga- húsi einu rekið höfuðið framan í mann með þeim afleið- ingum að framtönn í efri gómi losnaði og kvarnaðist úr annarri. Þetta taldist varða við 217. gr. alm. hgl. K var dæmdur í 45 daga varðhald skilorðsbundið í tvö ár. K hafði áður hlotið skilorðsbundinn refsidóm fyrir brot á 217. gr. alm. hgl., þá 17 ára að aldri. Var honum nú dæmd refsing í einu lagi fyrir bæði brotin og höfð hliðsjón af 60. gr. og 71. gr. alm. hgl. við ákvörðun refsingar ............000.... 124 Lákamsskoðun. Með úrskurði sakadóms í ávana- og fíkniefnum var JS, með vísan til 54. gr. laga nr. 74/1974, gert að sæta viðeigandi læknisskoðun í því skyni að ganga úr skugga um, hvort JS hefði fólgin fíkniefni innvortis. Úrskurðurinn var kærð- ur til Hæstaréttar, Þar kom fram, að JS var ekki réttur varnaraðili, heldur tvíburabróðir hans OS, sem hafði þegar sjálfviljugur sætt hinni úrskurðuðu læknisskoðun. Hinn kærði úrskurður var því staðfestur með ofangreindri leið- réttingu á nafni varnaraðilja .............0.00..00...0..... 168 Lóðarleiga. Með dremur óuppsegjanlegum erfðafestusamningum frá árun- um 1910, 1911, og 1924, sbr. breytingarsamning frá árinu 1939, fékk firmað G svonefnda Tangalóð í Vestmannaeyj- um að erfðafestu. Samkvæmt erfðafestusamningunum var landið afhent til verslunar, fiskverkunar, útvegs eða ann- ars iðnrekstrar og skyldi verslun rekin þar að jafnaði. Eig- andi lands þessa var ríkissjóður. Með lögum nr. 22/1960 var ríkisstjórninni heimilað að selja Vestmannaeyjakaupstað allt land í Vestmannaeyjum í eigu ríkisins. Í samræmi við þessa lagaheimild afsalaði ríkið landi sínu í Vestmannaeyj- um í hendur kaupstaðarins með afsalsgerningi, dags. 23. ágúst 1960. Hinn 26. september 1969 beiddist Vestmanna- eyjakaupstaður þess, að bæjarfógetinn þar dómkveddi tvo menn til þess að meta, hvað væri hæfilegt afgjald á ári af framangreindri lóð firmans G (Tangalóðin). Í mats- CCX Efnisskrá Bls. beiðni kom það m. a. fram, að leigugjaldið fyrir lóðina hefði um margra áratuga skeið verið óbreytt 175,00 krónur á ári (þ. e. gkr.). Matsmenn skiluðu matsgerð 22. nóvember 1969. Í henni taldist stærð lóðarinnar 5976,2 m?* og hæfileg ársleiga 10,00 kr. (þ. e. gkr.) fyrir hvern fermetra lóðarinn- ar, Firmað G taldi sér ekki skylt að þola hækkun á leigu- gjaldinu og neitaði að greiða. Vestmannaeyjakaupstaður höfðaði þá mál á hendur G til heimtu leigunnar skv. mati hinna dómkvöddu manna. Kaupstaðnum var, skv. megin- reglu 2. mgr. 2. gr. laga nr. 75/1917, talið sem eiganda heimilt að krefjast mats á leigugjaldi eftir lóðina, en leigu- samningar hafi átt að gilda um óákveðinn tíma og verið óuppsegjanlegir. Lög nr. 22/1960 og ákvæði afsals til Vest- mannaeyjakaupstaðar á grundvelli þeirra laga þóttu eigi verða skýrð svo, að með þeim hafi þessi réttur lóðareig- anda verið skertur. Var því viðurkenndur réttur kaupstað- arins til að hækka leigugjaldið frá og með 1971, svo sem krafist hafði verið .............20000000.00 00 nn 1179 Með samningi, dags. 17. janúar 1967, seldi Hafnarsjóður Reykjavíkur Tollstjóranum í Reykjavík á leigu lóð norðan Tryggvagötu, milli Naustanna og Pósthússtrætis, 4846 m? að stærð. Í 3. gr. lóðarleigusamningsins sagði að hafnar- stjórn ákvæði ársleigu lóðarinnar til fimm ára í senn, þó í fyrsta skipti fyrir tímabilið 1. janúar 1967 til 31. desember 1969. Fyrir það tímabil var leigan ákveðin 75,00 krónur pr. m?. Leigan var síðan ákveðin 80,00 kr. pr. m? fyrir tíma- bilið 1. janúar 1970 til 31. desember 1974. Hinn 18. nóvem- ber 1974 ákvað hafnarstjórn að innheimta leigu af lóðum hafnarinnar miðað við 4% af fasteignamati þeirra. Ákvörð- un þessi var tilkynnt tollstjóra með bréfi, dags. 21. mars 1975. Tollstjóri greiddi siðan leigu miðað við 4% af fast- eignamati lóðarinnar árin 1975 og 1976, en 1,12% af nýju fasteignamati fyrir árin 1977 og 1978. Með reikningi, dags. 2. janúar 1979, krafði hafnarsjóður tollstjóra um lóðar- leigu miðaða við 2% af fasteignamati. Í bréfi, dags. 23. janúar 1979, vakti tollstjóri athygli hafnarstjórnar á því, að skv. lóðarleigusamningnum væri leigan ekki laus til ákvörðunar fyrr en í lok ársins 1979. Neitaði tollstjóri að greiða leigu eftir lóðina fyrir árið 1979 þannig ákvarðaða. Hinn 4. febrúar 1980 óskaði hafnarsjóður eftir því, að gert yrði lögtak í tollstöðvarbyggingunni til tryggingar greiðslu lóðarleigunnar. Tollstjóri mótmælti framgangi gerðarinnar og með úrskurði, uppkveðnum í fógetarétti Reykjavíkur 10. júní 1980, var synjað lögtaks. Hafnarsjóður höfðaði þá einkamál á hendur tollstjóra og krafðist lóðarleigu aðal- lega miðaða við 2% af fasteignamati, en til vara miðaða Efnisskrá CCXI við 1,12%. Tollstjóri höfðaði gagnsök til endurgreiðslu á of- greiddri lóðarleigu árin 1976, 1977 og 1978. Talið var, að með því að greiða fyrirvaralaust og án athugasemda reikninga fyrir lóðarleiguna árin 1975—1978 hafi tollstjóri fallist á þann skilning hafnarstjórnar á lóðarleigusamn- ingnum, að miða mætti leiguna við fasteignamat. Gat toll- stjóri ekki borið það fyrir sig, að hann hafi ekki vitað, hvernig lóðarleigan var ákvörðuð, þar sem reikningarnir báru það með sér. Hins vegar var hafnarsjóði talið óheim- ilt, vegna ákvæða lóðarleigusamningsins, að hækka pró- sentu lóðarleigunnar miðað við fasteignamat innan hvers fimm ára timabils, og var hann því bundinn við prósentu- töluna 1,12% fyrir tímabilið 1. janúar 1975 til 31. desember 1979, sbr. varakröfu hans. Endurgreiðslukrafa tollstjóra var ekki tekin til greina. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og taldi óheimilt að hækka leiguna innan hvers 5 ára tímabils og að skylt hafi verið að tiltaka leiguna með fastri fjárhæð, er héldist óbreytt öll fimm árin, en færi ekki hækkandi ár frá ári í samræmi við fasteignamat ........ Læknar. Sjá mat og skoðun. Blóðrannsókn 71, 74, 406, 564, 680, 877, 947, 972, 1092, 1212, 1234, 1245, 1280, 1576, 1613, 1847, 1958, 2166, Geðheilbrigði og sakhæfi ................ 364, 582, 1234, 1584, Líkamsáverkar 44, 124, 145, 173, 451, 466, 582, 834, 1234, 1399, 1423, 1608, 1718, 1811, Líkskoðun ..........2.220000 00... 582, 1234, 1390, Þvagrannsókn ..........20.000.se senn ss sn 1234, Örorkumat ............ 44, 145, 173, 451, 834, 1399, 1423, 1718, Lögbann. Hinn 5. maí 1982 kom skip til Hafnarfjarðar með saltfarm í eigu S. Að undangengnu útboði 3. maí 1982 gerði S hinn 5. s. m. Vverksamning við F og H um flutning á farminum Í vörugeymslur S í Kópavogi. F og H voru í Félagi vinnu- vélaeigenda, en ekki innan vébanda vörubifreiðastjóra. F og H notuðu til flutninganna eigin flutningatæki, sem voru dráttarbifreiðar, palllausar, en með festingar á stól, og höfðu 23 tonna burðargetu. Landssamband vörubifreiða- stjóra f. h. Félags vörubílaeigenda, Hafnarfirði, og Vöru- bílstjórafélagsins Þróttar taldi flutninga þessa brjóta í bága við einkarétt Félags vörubílaeigenda, Hafnarfirði, til vöruflutninga á þessu svæði, sbr. 2. mgr. 5. gr. laga nr. 36/1970 og reglugerð nr. 242/1971, og gegni hinu sama um Vörubilstjórafélagið Þrótt í Reykjavík, sbr. reglugerð nr. 244/1970. Að kröfu Landssambandsins f. h. nefndra vöru- Bls. 1664 2205 1608 1826 1811 1608 1826 CCXII Efnisskrá Bls. bílstjórafélaga var, hinn 7. maí 1982, lagt lögbann í fógeta- rétti Hafnarfjarðar við flutningum F og H á saltinu. Meiri- hluti Hæstaréttar taldi, að hinar vélknúnu dráttarbifreiðar og vagnarnir, sem við þær skyldi tengja, verði ekki talin til vörubifreiða samkvæmt lögum nr. 36/1970 og reglugerð nr. 242/1971. Þess beri og að gæta, að tæki þessi, sem vissu- lega megi nota til flutninga, er framkvæma megi með vöru- bifreiðum, séu tækninýjung, sem væri til þess fallin að breyta í verulegum atriðum vöruflutningum á vegum. Þau megi einnig nota til að flytja varning, sem ekki er unnt að flytja á vörubifreiðum vegna stærðar og þunga einstakra stykkja, Lögbannið var því úr gildi fellt og S sýknaður. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og vildu stað- festa lögbannið, þar eð þeir töldu flutningatæki F og H bifreiðar í merkingu 2. mgr. 5. gr. laga nr. 36/1970, sbr. og 2. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, er skyldi nota til vöru- flutninga .......0000.00esesessss 1327 Hinn 7. apríl 1982 var gerður verksamningur milli Rafmagns- veitna ríkisins annars vegar og Norðurverks h/f og BJG h/f hins vegar um flutning á 300 tonnum af sementi og 435 tonnum af fóðurpípum frá Húsavík til Kröfluvirkjun- ar. Flytjendur hugðust flytja á stórvirkum flutningatækj- um þ. e. dráttarbílum, er draga flutningasleða, er geta bor- ið allt að 25 tonnum og eru helmingi lengri en venjulegir vörubilspallar. Er flutningar á sementinu skyldu hefjast, 26. april 1982, fékk Vörubilstjórafélag Suður-Þingeyjarsýslu lagt á lögbann við þeim, þar eð það taldi flutninga þessa brjóta í bága við einkarétt sinn til flutnings af þessu tagi á sinu félagssvæði, sbr. 2. mgr. 5. gr. laga nr. 36/1970 og reglugerð nr. 79/1982 um hámarksfjölda leigubifreiða til vörubifreiðaaksturs á félagssvæði V.S.Þ. Í staðfestingar- málinu krafðist félagið jafnframt viðurkenningar á einka- rétti sínum til að annast flutninga þessa. Meirihluti Hæsta- réttar taldi, að hinar vélknúnu dráttarbifreiðar og vagn- arnir, sem við þær skyldi tengja, verði ekki talin til vöru- bifreiða skv. lögum nr. 36/1970. Þess beri að gæta, að tæki þessi, sem vissulega megi nota til flutninga, sem fram- kvæma megi með vörubifreiðum, séu tækninýjung, sem væru til þess fallin að breyta í verulegum atriðum vöru- flutningum á vegum. Þau megi einnig nota til að flytja varning, sem ekki sé unnt að flytja á vörubifreiðum vegna stærðar og þunga einstakra stykkja. Sýknukrafa flutnings- aðiljanna var því tekin til greina og lögbannið fellt úr gildi. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og töldu flutningatæki þessi vera bifreiðar í merkingu 2. mgr. >. gr. laga nr. 36/1970, sbr. 2. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, Efnisskrá CCXTII Bls. og skyldi nota þau til vöruflutninga. Allt að einu vildu þess- ir hæstaréttarðdómarar fella lögbannið úr gildi, þar sem V.S.Þ. hafði aðeins óskað eftir að taka að sér sements- flutningana. Úr því að málið horfði svo við, átti V.S.Þ. ekki lögvarið tilkall til að lögbanni yrði beitt ............ 1342 Lögbannstrygging. Með úrskurði fógetaréttar Reykjavíkur 19. janúar 1983 var tek- in til greina krafa Verðlagsstofnunar um, að lögbann skyldi lagt við hækkun á fargjöldum Strætisvagna Reykja- víkur, sem borgarstjórn hafði ákveðið og taka átti gildi 7. janúar 1983. Í úrskurðinum sagði, að lögbannið skyldi ná fram að ganga á ábyrgð gerðarbeiðanda gegn 10.000.000.00 króna tryggingu. Í þinghaldi í fógetaréttin- um hinn 20. janúar lagði lögmaður Verðlagsstofnunar fram yfirlýsingu fjármálaráðherra um, að ríkissjóður ábyrgðist að fullu greiðslu tryggingarinnar. Fógeti tók yfirlýsinguna gilda og bókaði ákvörðun sína um lögbann. Gerðarþoli kærði ákvörðun þessa til Hæstaréttar og krafðist þess að ákvörðun fógeta um að taka fyrrgreinda yfirlýsingu gilda sem tryggingu yrði hrundið. Ákvörðun fógeta um að taka yfirlýsingu fjármálaráðherra gilda sem tryggingu var tal- in hluti af lögbannsgerðinni. Lögbannsgerð verði ekki kærð til Hæstaréttar, sbr. 3. mgr. 21. gr. laga nr. 15/1973. Eigi var heldur unnt að taka kröfur Reykjavíkurborgar til með- ferðar samkvæmt lokaákvæði 21. gr. laganna, sem vitnað var til sem kæruheimildar, en ákvæði þetta lýtur að rétti þess til að kæra, sem telur dómara hafa gert á hluta sinn í dómarastarfi. Kærumálinu var því vísað frá Hæstarétti .. öfl Löggjöf. Löghald. A var ráðinn stöðvarstjóri Pósts og síma á Reyðarfirði árið 1967. Hinn 8. september 1975 var A veitt lausn frá starfi um stundarsakir vegna ætlaðrar óreiðu á sjóði stöðvar- innar og þess jafnframt getið, að óskað yrði eftir opin- berri rannsókn á máli hans. Hinn 2. desember 1975 tilkynnti póst- og símamálastjórnin A að dómsrannsókn hefði leitt í ljós ýmsar yfirsjónir og vanrækslu í starfi, þess eðlis að ekki væri rétt, að A gegndi áfram starfinu og var honum endanlega sagt upp frá téðum degi. Hinn 8. nóvember 1977 var lagt löghald á fasteign A á Reyðarfirði til tryggingar fjárkröfum, er Póst- og símamálastofnun taldi sig eiga á hendur A, sem voru vegna ætlaðrar sjóðsvöntunar gkr. 806.923 og umframsímtöl á heimasíma A gkr. 35.071. Af CCXIV Efnisskrá Bls. gögnum málsins þótti ljóst, að óregla hafði verið á fjár- málum póst- og símstöðvarinnar á Reyðarfirði í tíð A. Hins vegar var ekki talið sannað að Póst- og simamálastofnun- in hafi beðið fjárhagslegt tjón af þeim sökum, en gögn þau, er færð voru fram tjóni til sönnunar, þóttu um margt ófull- komin. A var því sýknaður og löghaldið fellt úr gildi. A hafði höfðað gagnsök og gert fjárkröfu í 6 liðum, aðal- lega um miskabætur og fyrir margvíslega yfirvinnu. Póst- og símamálastofnunin var sýknuð af miskabótakröfunnni, þar eð A hafði ekki tekist að sanna þá staðhæfingu sína, að stofnunin hafi verið borin fyrir því opinberlega, að A hafi valdið sjóðþurrð. Póst- og símamálastofnunin var einnig sýknuð af öðrum kröfuliðum A, þar eð hann hafði eigi, gegn andmælum stofnunarinnar, stutt kröfur þessar með fullnægjandi gögnum. A gagnáfrýjaði ekki, þannig að gagnsökin í héraði kom ekki til úrlausnar í Hæsta- rétti ........200000000 sess 1297 M kom inn á afgreiðslu bifreiðastöðvarinnar S aðfaranótt ". janúar 1978 og falaðist eftir leigubifreið. M var að koma úr veislu og var undir áhrifum áfengis. Enga bifreið var að fá á stöðinni og tjáði H stöðvarafgreiðslumaður M það. En M sótti það fast að fá bíl og bað H að kalla upp lausa bíla í talstöð. Til orðahnippinga kom á milli M og H, sem lauk með því að H réðist á M og lét hann út úr afgreiðsl- unni og á planinu fyrir utan stöðina rak H tvö hnefahögg með hægri hendi á vinstri vanga M, sem féll við það til jarðar, og lá á planinu, er lögreglan kom á vettvang. M var fluttur á sjúkrahús og við rannsókn þar kom í ljós að hann hafði hlotið brot á vinstri efri kjálka og vinstra kinnbeini og var talsverð skekkja á brotstöðunum. Einnig var neðri kjálkinn brotinn vinstra megin, nokkru neðan við kjálka- liðinn. Ennfremur hafði M hlotið nefbrot og glóðarauga á bæði augun. Gera þurfti skurðaðgerð á M til að koma brot- unum Í réttar skorður. M var metin 10% varanleg örorka vegna áverkanna og afleiðinga þeirra. Dæmt var að H bæri óskoraða skaðabótaábyrgð á tjóni M, bæði fjártjóni og miska. Tryggingafræðingur reiknaði út tjón M vegna tímabundinnar og varanlegrar örorku. M voru ekki dæmd- ar bætur vegna tímabundinnar örorku, þar eð M hafði haldið fullum launum þennan tíma. M hækkaði kröfur sín- ar fyrir Hæstarétti í samræmi við nýjan útreikning trygg- ingafræðings. Ekki þótti efni til að leyfa þá hækkun skv. 45. gr. laga nr. 75/1973. M voru dæmdar 70.000,00 krónur í bætur vegna varanlegrar örorku og 6.000,00 í miskabæt- ur. Þá var H og dæmdur til að bæta M gleraugu og við- gerð á tönnum. Til frádráttar kröfu M kom inngreiðsla Efnisskrá CCXV Bls. á tjónið umreiknuð miðað við verðlagsbreytingar. Staðfest var löghald, er gert var í íbúð H, til tryggingar tillæmdum kröfum. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi ómerkja hinn áfrýjaða dóm og vísa málinu frá hér- aðsdómi vegna vanreifunar ..........0.00.e. senn... 1399 K var í héraði dæmdur til að greiða Á víxilskuld að fjárhæð 2.376,50 krónur „með dráttarvöxtum af kr. 2.000,00 frá 15. október 1980 til 15. júní 1981, en með 4,5% dráttarvöxtum frá þeim degi til greiðsluðags.“ Staðfest var löghald, er gert hafði verið í jörð K, til tryggingar greiðslu skuldar- innar. Málskostnaður var felldur niður í héraði. Á áfrýjaði dóminum, að fengnu áfrýjunarleyfi, til breytinga á ákvæð- um héraðsdóms um vexti og málskostnað, en að öðru leyti til staðfestingar. Af hálfu K var sótt þing í Hæstarétti við fyrstu tvær fyrirtektir þess, en síðan féll þingsókn niður af hans hálfu. Málið var dæmt samkvæmt 40. gr. laga nr. 15/1973, þar eð kröfur bárust eigi frá K. Héraðsdómurinn var staðfestur að öðru leyti en því að vaxtakröfur Á voru í meginatriðum teknar til greina og K dæmdur til að greiða Á 3.000,00 krónur í málskostnað í héraði. Hins veg- ar var málskostnaður felldur niður fyrir Hæstarétti ...... 2231 Lögheimili. Lögmannafélag Íslands. Konan I leitaði lögfræðilegrar aðstoðar hæstaréttarlögmannsins J í sambandi við hjónaskilnaðarmál árið 1978. Ágreining- ur kom upp milli I og J út af þóknun þeirri, er J áskildi sér fyrir lögfræðiaðstoðina. I sendi Lögmannafélagi Íslands reikning J til umsagnar. Eftir að I og J höfðu skilað stjórn Lögmannafélags Íslands greinargerðum ákvað stjórnin hinn 20. júlí 1979 að hæfileg þóknun tilJ væri gkr. 164.000,00 auk útlagðs kostnaðar, sem ekki var ágreiningur um að numið hafi gkr. 16.925,00. I höfðaði síðan mál á hendur J til endurgreiðslu á mismuni þessara fjárhæða og gkr. 500.000,00, sem J hafði haldið eftir, Var J dæmdur til að greiða Í mismuninn ........2.0000..0eser sera 1754 Lögmannsþóknun. Konan I leitaði lögfræðiaðstoðar hæstaréttarlögmannsins J í sambandi við hjónaskilnaðarmál árið 1978. J átti fimm fundi með I og samdi skilnaðarskilmála, er hjónin undirrit- uðu 19. apríl 1978. Samkvæmt þeim skilmálum átti maður- inn m. a. að greiða I gkr. 500.000 í peningum. Hinn 24. apríl s. á. var gefið út leyfi til skilnaðar að borði og sæng. Um svipað leyti greiddi maðurinn J nefndar gkr. 500.000, CCXVI Efnisskrá Bls. sem J síðan hélt. J sendi I síðar reikning, dags. 14. nóv- ember 1978, yfir útlagðan kostnað og lögfræðiaðstoð, sam- tals að fjárhæð gkr. 501.725. I þótti reikningur J of hár og óskaði sundurliðunar á honum, er J lét í té. I sendi síðan Lögmannafélagi Íslands reikninginn til umsagnar. Eftir að I og J höfðu skilað stjórn L.M.F.Í, greinargerðum ákvað stjórnin hinn 20. júní 1979 að hæfileg þóknun til J væri gkr. 164.000, auk útlagðs kostnaðar, sem ekki var ágrein- ingur um að næmi gkr, 16.925. I höfðaði mál á hendur J til endurgreiðslu á mismuni þessara fjárhæða og þess, sem J hafði haldið eftir. Var J dæmdur til að greiða I mis- MUNINN ....2...02000200sss sn 1754 Lögmenn. Fyrirtækið M tók að sér ýmis verk fyrir Orkustofnun, einkum framkvæmdir við Kröflu og Bjarnarflag. Síðari hluta árs- ins 1977 lenti Orkustofnun í verulegum greiðsluerfiðleikum, fyrst og fremst vegna framkvæmda sinna við Kröflu. Lenti Orkustofnun í vanskilum við M og nam skuldin u. þ. b. 20 milljónum króna fyrri hluta árs 1978. Af hálfu M voru gerðar ítrekaðar innheimtutilraunir, en þær báru ekki árangur. Eftir tæplega fjögurra mánaða árangurslausar innheimtutilraunir fól M lögmanni sínum að innheimta kröfuna. Hinn 6. apríl 1978 ritaði lögmaðurinn kröfubréf og krafðist greiðslu fyrir 10. s. m., ella yrði krafan inn- heimt með málssókn. Til þess kom þó ekki því að síðar í april og maí 1978 greiddi Orkustofnun M höfuðstól kröf- unnar og vexti, en neitaði, skv. fyrirmælum lögmanns fjár- málaráðuneytisins, að greiða innheimtukostnað lögmanns M. Höfðaði M þá mál gegn fjármálaráðherra f. h. ríkis- sjóðs vegna Orkustofnunar, sem dæmt var að greiða M innheimtukostnað, þar sem honum hafi verið rétt að leita sér aðstoðar lögmanns við innheimtu skuldarinnar. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði varðandi ákvörð- UN Vaxta 22.20.0000 ones 661 Lögræði. Hinn 12. júní 1980 var X svipt sjálfræði með dómi sakadóms að beiðni móður hennar A. Hinn 12. janúar 1982 ritaði A bréf, þar sem hún kveðst falla frá beiðni sinni um sjálf- ræðissviptingu X. Ríkissaksóknari sendi sakadómi bréf þetta 18. mars s. á. Þar var málið rannsakað, og kom m. a. X fyrir dóminn 8. júní 1982 og óskaði eftir að fá sjálfræði á ný. Héraðsdómari taldi ástæður þær, er leiddu til sjálf- ræðissviptingar X enn fyrir hendi og synjaði beiðni um niðurfellingu sjálfræðissviptingarinnar. Að beiðni lögráða- Efnisskrá CCXVII Bls. manns X var úrskurði sakadóms skotið til Hæstaréttar, sem felldi sjálfræðissviptinguna úr gildi. Einn hæstaréttar- dómari skilar sératkvæði, þar sem hann vill staðfesta úr- skurð héraðsdóms um sjálfræðissviptingu ...........00... 364 Hinn 21. desember 1982 höfðaði ríkissaksóknari f. h. valdstjórn- arinnar mál gegn A til sviptingu sjálfræðis af ástæðum, sem greindar eru í 1. t1.5. gr. laga nr. 95/1947 um lögræði. A andmælti sjálfræðissviptingarkröfunni. Héraðsdómur taldi sannað af læknisvottorðum, að A væri haldinn geð- klofasýki á svo háu stigi, að hann væri af þeim sökum ekki fær um að ráða persónulegum högum sínum og svipti A sjálfræði með dómi 25. mars 1983. Að ósk A var málinu skotið til Hæstaréttar, sem taldi ósannað, að A hefði sök- um geðveiki verið ófær um að ráða persónulegum högum sínum, er hinn áfrýjaði dómur var kveðinn upp, sbr. 1. tl. 5. gr. lögræðislaga. A var því sýknaður af öllum kröfum valdstjórnarinnar, Einn hæstaréttardómari skilaði sérat- kvæði og vildi staðfesta héraðsdóm ...........000000000.. 1584 Lögtak. Múrarafélag og Múrarameistarafélag Reykjavíkur keyptu jörðina Öndverðarnes í Grímsneshreppi 1. maí 1968. Hafa félögin látið skipuleggja orlofshúsahverfi á jörðinni, 122 lóðir, sem hver er 5.000 m? að stærð. Stjórn orlofslandsins úthlutar lóðum til félagsmanna og gerir við þá leigusamn- inga. Þeir félagsmenn, sem fengið hafa lóðir á leigu, reisa sumarhús sín þar fyrir eigin reikning. Einn þeirra var múrarinn H. Grímsneshreppur lagði fasteignaskatt á sum- arhús H skv. 3. gr. laga nr. 8/1972. H neitaði að greiða skattinn, þar sem hann taldi að skýra bæri undanþágu- ákvæði 5. gr. laganna svo rúmt, að það tæki til sumarhúss hans, en í því ákvæði segir m. a. að „orlofsheimili laun- Þþegasamtaka“ séu undanþegin fasteignaskatti. Samkvæmt orðanna hljóðan var undanþágan ekki talin ná til sumar- húss H, og athugun á málsmeðferð á Alþingi benti ekki til, að sá hafi verið tilgangur löggjafans. Var því heimilað, að lögtak færi fram til heimtu fasteignaskattsins .......... 85 M rak bókaverslun og var auk þess umboðsmaður fyrir tvö happdrætti. Hann gegndi fullu starfi sem framkvæmda- stjóri hjá tilteknum landssamtökum. M var bókhalds- skyldur. Rannsóknardeild ríkisskattstjóra gerði athugun á skattframtölum M gjaldárin 1975 og 1976 og bókhaldi hans rekstrarárin 1974 og 1975, svo og söluskattskýrslum sömu rekstrarár, og samdi skýrslu um þá athugun 27. desember 1976. Ríkisskattstjóri sendi M skýrslu þessa með bréfi, dags. 10. janúar 1977, og tók fram, að athugunin hafi CCXVIII Efnisskrá Bls. leitt í ljós mikla annmarka á framtölum M, bókhaldi og söluskattskilum. Af þessum sökum kvaðst ríkisskattstjóri hafa í hyggju að hækka áður álögð opinber gjöld M gjald- árin 1975 og 1976 í samræmi við þá áætlun, svo og sölu- skattsskylda veltu hans fyrir rekstrarárin 1974 og 1975 og ákvarða söluskatt í samræmi við það. Var M gefinn kost- ur á að koma að skriflegum gögnum og skýringum, er hann notfærði sér siðar. Með úrskurði, uppkveðnum 25. júlí 1977, taldi ríkisskattstjóri framtöl M, fyrir gjaldárin 1975 og 1976, hafa verið ýmsum annmörkum háð, t. d. hafi í þeim verið vantalin vörukaup og skuldir, svo og eignir og vaxtatekjur. Einnig hafi lífeyrir M, er hafði fyrir fimm manna fjölskyldu að sjá, verið tortryggilega lágur. Af þess- um sökum taldi ríkisskattstjóri framtöl M ofangreind ár ekki lögmætan grundvöll fyrir ákvörðun hreinna tekna M árin 1974 og 1975, og áætlaði honum tekjur í nefnd ár, skv. 37. gr. laga nr. 68/1971 um tekju- og eignarskatt, er voru langtum hærri en M hafði gefið upp sjálfur. Með bréfi, dags. 12. ágúst 1977, kærði M úrskurð þennan til ríkisskatt- stjóra, er kvað upp úrskurð 31. mars 1978. Í þessum síðari úrskurði lækkaði ríkisskattstjóri verulega tekjuáætlun sína á M frá árinu á undan, og baðst jafnframt afsökunar á því, að alvarleg mistök hefðu orðið við endanlega ákvörð- un hreinna tekna M í úrskurðinum frá 25. júlí 1977. Hinn 12. apríl 1978 kærði M úrskurð ríkisskattstjóra til ríkis- skattanefndar, sem í úrskurði, uppkveðnum 19. mars 1979, lækkaði tekjuáætlun ríkisskattstjóra enn verulega, eða nið- ur í 1.930.015 gkr. Innheimtumaður ríkissjóðs krafðist þess, að lögtak yrði framkvæmt hjá M til tryggingar á greiðslu téðrar fjárhæðar auk dráttarvaxta og kostnaðar. Lögtakið var heimilað fyrir 1.775.015 gkr., þar eð láðst hafði að draga frá í lögtaksbeiðni skyldusparnað M fyrir árið 1976, 155.000 gkr., Þá var M gert að greiða dráttarvexti af téðri fjárhæð frá 30. apríl 1978, þar eð kæra hans til ríkisskatta- nefndar hafi eigi frestað eindaga álagðra gjalda hans, sbr. 43. gr. laga nr. 68/1971 um tekju- og eignaskatt ...... 978 M rak bókaverslun og var auk þess umboðsmaður fyrir tvö happdrætti. Hann gegndi og fullu starfi sem framkvæmda- stjóri hjá tilteknum landssamtökum. M var bókhaldsskyld- ur. Rannsóknardeild ríkisskattstjóra gerði athugun á skatt- framölum M gjaldárin 1975 og 1976 og bókhaldi hans rekstrarárin 1974 og 1975, svo og söluskattskýrslum sömu rekstrarár, og samdi skýrslu um þá athugun 27. desember 1976. Ríkisskattstjóri sendi M skýrslu þessa með bréfi, dags. 10. janúar 1977, og tók fram, að athugunin hafi leitt í ljós mikla annmarka á framtölum M, bókhaldi og sölu- Efnisskrá CCXIX Bls. skattskilum. Af þessum sökum kvaðst ríkisskattstjóri hafa í hyggju að hækka áður álögð opinber gjöld M gjaldárin 1975 og 1976 í samræmi við þá áætlun, svo og söluskatts- skylda veltu hans fyrir rekstrarárin 1974 og 1975 og ákvarða söluskatt Í samræmi við það. Var M gefinn kost- ur á að koma að skriflegum gögnum og skýringum, er M notfærði sér síðar. Í úrskurði, uppkveðnum 25. júlí 1977, taldi ríkisskattstjóri, að rekstrarreikningar 1974 og 1975 gæfu ekki rétta mynd af hreinum tekjum verslunar M. Heildarvörukaup skv. rekstrarreikningunum hafi verið verulega vantalin. Sé þó engin vissa fyrir því, að fyrir liggi gögn um öll vörukaup verslunarinnar. Ætla verði, að sala sé vantalin til tekna, a. m. k. hlutfallslega miðað við vörukaup. Í úrskurðinum var síðan ákveðið að hækka sölu- skatt M fyrir árið 1974 um 594.000 gkr. og lögð á viðurlög til 16. júlí 1977, 353.205 gkr., en fyrir árið 1975 var sölu- skatturinn hækkaður um 892.500 gkr. og lögð á viðurlög til 16. júlí 1977 389.906 gkr. Samtals námu þessar fjárhæðir 2.229.611 gkr. Með bréfi, dags. 12. ágúst 1977, kærði M úr- skurðinni til ríkisskattstjóra, er kvað upp úrskurð 31. mars 1978. Með þeim úrskurði voru viðbótarsöluskattur á M og viðurlög samtals lækkuð um 1.236.491 gkr. frá fyrri úr- skurðinum. Hinn 12. apríl 1978 kærði M úrskurð ríkisskatt- stjóra til ríkisskattanefndar, er kvað upp sinn úrskurð 19. mars 1979. Í honum segir m. a. „að vörukaup kæranda hafi verið vantalin um kr. 1.087.008 á árinu 1974 og kr. 1.726.293 á árinu 1975. Þegar litið er til þessa og þeirra vörukaupa, sem fram koma umrædd ár, er ljóst, að rekstrarreikningar kæranda eru ekki marktækir.“ Ríkisskattanefnd staðfesti því úrskurð ríkisskattstjóra um viðbótarsöluskatt og viður- lög. Innheimtumaður ríkissjóðs krafðist lögtaks til trygg- ingar greiðslu þessara gjalda. Í úrskurði fógetaréttar, er staðfestur var í Hæstarétti, sagði m. a. svo, að M hefði ekki gert grein fyrir því, hver hefði verið raunveruleg sölu- skattsskyld velta í verslun hans umrædd ár, né hvernig sú velta hafi skipst á söluskattstímabil. Af hálfu M hafi ver- ið viðurkennd verulega vanframtalin vörukaup og ótil- greindur sannanlega vangoldinn söluskattur. Þótti áætlun skattayfirvalda í hóf stillt, þegar virt voru vantalin vöru- kaup, áætluð álagning og sennilegast söluverðmæti í versl- un M. Lögtakið náði þvi fram að ganga ..........0...... 1002 Lifeyrissjóður rafiðnaðarmanna krafðist lögtaks fyrir iðgjöld- um, er hann taldi Orkuvirki h/f (0) skylt að greiða til orlofssjóðs Landssambands íslenskra rafverktaka (L.ÍR.) fyrir tímabilið 1. október 1978 til 1. október 1980. Fógeta- réttur úrskurðaði, að lögtak færi fram. L.ÍR. er samband CCXK Efnisskrá Bls. atvinnurekenda og O átti, sem atvinnurekandi, ekki aðild að þeim samtökum. Talið var að tilgangur laga nr. 9/1974 um starfskjör launþega o. fl. og síðar laga nr. 55/1980 um starfskjör launafólks og skyldutryggingu lífeyrisréttinda væri augljóslega sá að tryggja réttindi launþega gagnvart atvinnurekendum. Var því eigi á það fallist, að ákvæði lag- anna leggi samsvarandi skyldu á atvinnurekendur til að greiða iðgjöld í orlofssjóði atvinnurekendasamtaka, sem þeir eru eigi aðiljar að. Var talið, að orðið „stéttarfélaga“ í 3. gr. laga nr. 9/1974 og 1. mgr. 6. gr. laga nr. 55/1980 tæki einungis til félaga launþega, sbr. 1. gr. laga nr. 80/ 1938. Brast því heimild til að heimta af O iðgjöld í orlofs- sjóð L.ÍLR. Var lögtaksúrskurður fógetaréttar því felldur úr Bildi ..........00000000.2e0ne ner 1775 Orlofsheimilasjóður múrara átti orlofshús í landi Öndverðar- ness í Grímsneshreppi. Árið 1979 var lagður vegaskattur á húsið til Sýsluvegasjóðs Árnessýslu skv. 23. gr. vegalaga nr, 6/1977. Orlofsheimilasjóður mótmælti álagningunni, þar sem hér væri um félagsheimili að ræða, er undan- þegið væri vegaskatti samkvæmt 24. gr. sömu laga. Hús þetta var orlofshús, sem leigt var félagsmönnum í Múrara- félagi Reykjavíkur til vikudvalar í senn. Slíkt hús varð eigi talið félagsheimili, er undanþegið væri vegaskatti sam- kvæmt 24. gr. vegalaganna. Var því heimilað lögtak í hús- inu fyrir vegaskattinum ...........202000 0000. n ner. 2183 Árið 1979 var lagður vegaskattur samkvæmt 23. gr. vegalaga nr, 6/1977 á lóð nr. 56 í Öndverðarneslandi, Grímsneshreppi, er J hafði á leigu. J mótmælti skattlagningunni, en með úrskurði fógetaréttar Árnessýslu, uppkveðnum 27. mars 1981, var gert lögtak í lóðinni fyrir skattinum. J áfrýjaði úrskurðinum til Hæstaréttar. Samkvæmt gíró-seðli, er J var sendur, hafði hann verið krafinn um vegaskatt af fast- eign, sem auðkennd var: „Fasteign nr. 9600-0560 Öndverð- arnes I. Nr. 56 Grímsneshreppur.“ Þar var fasteignamat lands skráð 524 þúsund krónur, en húss 3.870 þúsund krón- ur, Samkvæmt fyrrgreindri skrá var Grímsneshreppur skráður eigandi lands þessa, en J skráður eigandi hússins. Gögn málsins sýndu, að J hafði á leigu landspildu frá fé- lögum múrara og múrarameistara í Reykjavík í landi Önd- verðarness I. J hafði hins vegar ekki neina landsspildu á leigu frá Grímsneshreppi og hafði ekkert hús reist þar. Því var ljóst, að álagning vegaskattsins var byggð á röngum grundvelli. Hinn áfrýjaði úrskurður var því úr gildi felld- ur og synjað um framkvæmd lögtaksins ........0.0.0.... 2187 Árið 1979 var lagður vegaskattur skv. 23. gr. vegalaga nr. 6/ 1977 á sundlaugarmannvirki í Öndverðarneslandi I í Gríms- Efnisskrá CCXXI Bls. neshreppi, eign Múrarafélags Reykjavíkur. Múrarafélagið mótmælti skattlagningunni, þar sem mannvirki þetta væri félagsheimili í skilningi 24. gr. vegalaga og því undanþegið skatti þessum. Bygging þessi var sundlaug ásamt búnings- klefum. Ekki var á það fallist, að slík bygging væri félags- heimili í merkingu þess orðs í fyrrgreindu lagaákvæði. Var því heimilað lögtak í byggingunni fyrir vegaskattinum .. 2161 Lögveð. Manndráp. B réð eiginmanni sínum bana með því að hella yfir hann bens- íni, þar sem hann svaf ölvunarsvefni í hjónarúmi í svefn- herbergi íbúðar þeirra á 3ju hæð í fjölbýlishúsi, og eftir það að kasta að honum logandi eldspýtum svo að eldur blossaði þegar upp. B var ákærð fyrir brot á 211. gr. og 2. mgr. 164. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þá var þess og krafist að B teldist samkvæmt 1. mgr. 23. gr. erfðalaga nr. 8/1962 hafa fyrirgert sjálfri sér til handa rétti til arfs eftir hinn látna eiginmann sinn. B var sakfelld samkvæmt ákæru og dæmd í 14 ára fangelsi, en gæsluvarðhaldsvist hennar Í 238 daga kom refsingu til frádráttar ..........0.200000... 582 Hinn 17. september 1981 réð maðurinn G manninn W af dög- um með því að veita honum mörg stungusár í brjóst, kviðarhol og höfuð með skærum og hnífi. Taldist verknað- ur G varða við 211, gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þá tók G og sló eign sinni á og hafði á brott með sér úr íbúð W kr. 200,00 í peningum, kvikmyndatökuvél ásamt óáteknum filmum svo og segulbandstæki. Þetta atferli G varðaði við 244. gr. alm. hgl. G var dæmdur í 8 ára fangelsi, en gæslu- varðhaldsvist hans frá 19. september 1981 kom refsivist hans til frádráttar. Við ákvörðun refsingar var m. a. höfð hliðsjón af því, að G hafði orðið fyrir alvarlegu kynferðis- broti af hálfu W ..........0.0000000.0 neee essn 1234 L ók bifreið hinn 22. október 1982, um kl. 19.00, norður Reykja- nesbraut með allt að TO km hraða á klst. J, roskin kona, er átti leið yfir Reykjanesbrautina við Álfabakka, varð fyrir bifreiðinni. J höfuðkúpubrotnaði og hlaut heilaskaða, er leiddu hana fljótlega til dauða. Hemlaför eftir bifreið- ina mældust 33,30 m. L var talin sönn að því að hafa ekið án nægilegrar aðgæslu í umrætt sinn og með því orðið meðvöld að því að J varð fyrir bifreiðinni og hlaut þau lemstur, er leiddu hana til dauða. L var sakfelld fyrir brot á 215. gr. alm. hgl. nr. 19/1940, 1. mgr. 37. gr., 1., 2. og a og b lið 3. mgr. 49. gr., 1. mgr. 50. gr., sbr. 80. gr. umferðar- laga nr. 40/1968, sbr. lög nr. 54/1976, sbr. samþykkt nr. 318/ CCXXTI Efnisskrá Bls. 1977 um breytingu á lögreglusamþykkt fyrir Reykjavík nr. 2/1930. L var dæmd í 12.000,00 króna sekt og 20 daga varðhald til vara. Samkvæmt 81. gr. umferðarlaga var L svipt ökuleyfi í eitt ár frá uppsögu héraðsdóms .......... 1811 Mat og skoðun. 1. Atvinnutjón: Tryggingastærðfræðingur reiknar tjón manns vegna ör- Orku „2... 44, 145, 173, 451, 834, 1399, 1423, 1718, 1826 2. Áverkar og heilsutjón: Læknar lýsa áverkum og heilsutjóni 124, 173, 466, 582, 1234, 1608, 1811 3. Læknar meta örorku manns af slysi: 44, 145, 173, 451, 834, 1399, 1423, 1718, 1826 4. Blóðrannsókn o. fl.: Vínandamagn í blóði 71, 74, 406, 564, 680, 877, 947, 972, 1092, 1212, 1234, 1245, 1280, 1576, 1613, 1847, 1958, 2166, 2205 Vínandamagn í þvagi ..........00200000 00... 0... 1234, 1608 5. Blóðflokkar .........20...eeeeesssssr 1280 6. Læknar lýsa geðheilsu sakaðra manna og meta sakhæfi þeirra ........0.202000.0 00 ner 582, 1234, 1608 T. Læknar lýsa geðheilsu manna í sjálfræðissviptingarmál- UM 2000 364, 1584 8. Ýmsar skoðunar- og matsgerðir: Tveir sérfróðir menn meta almenna hættu vegna íkveikju .......20000000 000... 582 Tveir dómkvaddir menn meta verðmæti íbúðar .......... 621 Tveir dómkvaddir menn skila mati um það hvort sumar- bústaður sé skiptanlegur ........200000000 00... 684 Tveir dómkvaddir menn meta leigu fyrir íbúð svo og kostn- að við tilteknar breytingar á húseigninni ................ 1110 Dómkvaddir menn skila matsgerð út af steypugöllum .... 1469 Skýrsla um steypugalla unnin á vegum Rannsóknarstofn- unar byggingariðnaðarins ..........2.0000000. 00.00.0000... 1469 Skýrsla um steypugalla samin í erlendri rannsóknar- stofnun .......02000000ee sess 1469 Tveir dómkvaddir menn skoða og meta galla á einbýlis- húsi svo og kostnað við lagfæringu gallanna ............ 1508 Dómkvaddir matsmenn meta til fjár bætur fyrir grjót og malartöku úr landi jarðar ...........0000000 00.00.0000... 1538 Dómkvaddir matsmenn skoða hús og lýsa göllum á því og gera áætlun um hvað kosta muni úr að bæta ............ 2148 Dómkvaddir matsmenn skoða hönnunargalla á þaki verk- smiðjuhúss og meta kostnað við úrbætur ................ 2174 Dómkvaddir matsmenn skoða bát og meta kostnað við úrbætur ........20220000 sess 2211 Efnisskrá CCXKTII Bls. Matsgerð. Með kaupsamningi, dags. 14. júní 1975, festi H kaup á tvílyftu timburhúsi á Ísafirði af S. Húsið mun hafa verið byggt ár- ið 1922. Kaupverð hússins var gkr. 7.000.000. H tók við af- notkun þess 30. júní 1975. Hinn 7. júlí ritaði Rafmagns- veita Ísafjarðar H bréf, þar sem honum var gert að fram- kvæma umfangsmikla viðgerð á raflögn hússins, er reynd- ist brjóta í bága við reglur um raforkuvirki. H taldi sig hafa orðið vara við ýmsa aðra galla á húsinu, svo sem á pipulögnum, miðstöðvarkerfi og skemmdum vegna leka. Að beiðni H voru dómkvaddir þrír sérfróðir menn til að skoða og meta til fjár galla þessa. Matsgerð hinna dómkvöddu manna varð eigi lögð til grundvallar dómi í málinu, þar eð þeim hafði láðst að gefa S eða umboðsmanni hans kost á að vera viðstöddum, þegar skoðun fór fram. H lagði einn- ig fram reikninga yfir viðgerðirnar. Í dómi Hæstaréttar er bent á það, að húsið hafi verið rösklega hálfrar aldar gamalt, er H festi kaup á því. Gat H því búist við því, að leiðslur og lagnir væru teknar að láta sig. Allt að einu var þó talið, að H hefði ekki mátt ætla, að rafmagnsleiðslur væru orðnar svo lélegar, að af þeim stafaði hætta, svo sem síðar kom í ljós. Af þeim sökum þótti H eiga kröfu til nokkurs afsláttar af kaupverði hússins, er þótti hæfilega ákveðinn 2.500,00 nýkrónur. Einn hæstaréttardómari skil- aði sératkvæði og vildi dæma S til að greiða H skaðabæt- ur vegna galla á raflögn og vatnslögn að fjárhæð 3.500,00 nýkrónur, svo sem héraðsdómur hafði gert .............. 2148 Mat lausafjármuna. Hinn 25. ágúst 1978 var dánarbú hjónanna A og S tekið til opin- berra skipta. Virðingarmenn mátu innbú, bækur og höf- undarréttindi tilheyrandi dánarbúinu. Upp kom ágrein- ingur um arftökurétt milli erfingja og var rekið sérstakt skiptaréttarmál um þann ágreining. Þann tíma, sem rekst- ur málsins stóð yfir, lá skiptameðferð dánarbúsins niðri. Með bréfi, dags. 5. maí 1983, tilkynnti skiptaráðandi erf- ingjum, að hann hefði ákveðið að „framreikna matsverð innbús og bóka með vísitölu vöru og þjónustu.“ Á skipta- fundi 27. maí s. á. komu fram mótmæli við þessari ákvörð- un skiptaráðanda og krafist var úrskurðar skiptaréttarins um hana. Með úrskurði skiptaréttarins 10. nóvember 1983 voru mótmæli þessi að engu höfð. Úrskurðurinn var kærð- ur til Hæstaréttar, er felldi hann úr gildi, þar eð lagastoð þótti bresta til að umreikna eftir vísitölu verðmæti lausa- fjár í dánarbúinu. Einn hæstaréttardómari skilaði sérat- kvæði og vildi vísa kærumálinu sjálfkrafa frá Hæstarétti, CCKXIV Efnisskrá Bls. en þar sem hann var í minnihluta um þá skoðun, greiddi hann atkvæði um efni málsins, sbr. 1. mgr. 53. gr. laga nr. 15/1973, og staðfesti dómsorð meirihlutans um ómerkingu hins kærða úrskurðar ............0000..e..e.ss ve... 2225 Málflutningur. Málsástæður. Málskostnaður. K var í héraði dæmdur til að greiða Á víxilskuld að fjárhæð 2.376,50 krónur „með dráttarvöxtum af kr. 2.000,00 frá 15. október 1980 til 15. júní 1981, en með 4,5% dráttarvöxtum frá þeim degi til greiðsluðags.“ Staðfest var löghald, er gert hafði verið í jörð K til tryggingar greiðslu skuldar- innar. Málskostnaður var felldur niður í héraði. Á áfrýjaði dóminum, að fengnu áfrýjunarleyfi, til breytinga á ákvæð- um héraðsdóms um vexti og málskostnað, en að öðru leyti til staðfestingar. Af hálfu K var sótt þing í Hæstarétti við fyrstu tvær fyrirtektir þess, en síðan féll þingsókn niður af hans hálfu. Málið var dæmt samkvæmt 40. gr. laga nr. t5/1973, þar eð kröfur bárust eigi frá K. Héraðsdómurinn var staðfestur að öðru leyti en því að vaxtakröfur Á voru Í meginatriðum teknar til greina og K dæmdur til að greiða Á 3.000,00 krónur í málskostnað í héraði. Hins vegar var málskostnaður felldur niður fyrir Hæstarétti ............ 2231 Málskostnaðartrygging. Bandarískur þegn, D, var ráðinn til þjálfarastarfa hjá Fram keppnistímabilið 20. ágúst 1982 til 27. mars 1983. Um miðj- an október 1982 sagði Fram D upp störfum. Í framhaldi af því réðist D til þjálfarastarfa í Grindavík og tók sér þar búsetu. D taldi uppsögn sína úr starfi ólögmæta og höfð- aði skaðabótamál gegn Fram. Að kröfu Fram var D gert að setja 25.000,00 króna málskostnaðartryggingu í héraði. D kærði úrskurð héraðsdóms um málskostnaðartrygging- una til Hæstaréttar. Þar sem D var búsettur í Grindavík og Fram hafði ekki sýnt fram á það með órækum hætti, að brottför D af landinu væri yfirvofandi, var D ekki tal- inn erlendis búsettur maður Í skilningi 1. mgr. 183. gr. laga nr. 85/1936. Úrskurður héraðsdóms um málskostnaðar- tryggingu var því felldur úr gildi ...................... 546 Meðlag. K ól barn 29. maí 1966. M viðurkenndi fyrir sýslumanni að vera faðir barnsins. M var með meðlagsúrskurði, birtum Efnisskrá CCRXKV Bls. 4. október 1966, skyldaður til að greiða meðlög með barn- inu frá fæðingu þess til fullnaðs 16 ára aldurs, svo og fæð- ingarstyrk og tryggingariðgjald barnsmóður fyrir árið 1966. Með bréfi, dags. 20. mars 1979, fór lögmaður M þess á leit við yfirsakadómarann í Reykjavík, að fram færi rannsókn á faðerni barnsins, þar eð M véfengdi að vera faðir þess. Tekin voru blóðsýni úr K, M og barninu og þau rannsökuð í Rannsóknarstofu háskólans. Í álitsgerð sér- Íræðings, dags. 10. maí 1979, sagði að samkvæmt niður- stöðu rannsóknarinnar gæti M ekki verið faðir barnsins. Rannsóknin var endurtekin sama ár og gaf sömu niður- stöðu, Hinn 30. maí 1979 kvað sýslumaður upp úrskurð, þar sem úrskurðurinn frá 4. október 1966 var úr gildi felldur og féllu þá niður frekari meðlagsgreiðslur frá M. M höfðaði hinn 26. ogtóber 1979 mál á hendur K, dómsmálaráðherra og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs in solidðum til endur- greiðslu á meðlögum þeim, er M hafði innt að hendi með barninu, svo og til greiðslu miskabóta. M hafði viðurkennt að vera faðir barnsins. Hann hafði ekki fengið þeirri fað- ernisviðurkennigu hnekkt með dómi, sbr. nú 10. gr. barna- laga nr. 9/1981. Taldist M því faðir barnsins, sbr. 1. mgr. 3. gr. laga nr. 87/1947, sbr. nú 1. mgr. 8. gr. laga nr. 9/1981. Ósannað var, að K hefði haft í frammi vísvitandi blekk- ingu, er hún lýsti M föður að barni sínu, eða sýnt af sér vítavert athæfi þannig, að hún þyrfti að endurgreiða með- lagið, sem myndi auk þess koma þungt niður á K, sem hefði tekið við meðlögunum í þeirri trú, að um endanlega greiðslu væri að ræða. Miskabótakrafa M hafði við engin rök að styðjast. Krafa M á hendur ríkinu var eingöngu byggð á því, að sýslumaðurinn hefði ekki gætt leiðbein- ingarskyldu sinnar. En þar sem engin gögn lágu fyrir um það, að sýslumaðurinn hefði ekki gætt réttra starfsaðferða, var ríkið jafnt og K sýknað af öllum kröfum M. K hafði gjafvörn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti .............. 1240 Merkjadómur. Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar. Mæðralaun. G missti eiginmann sinn 25. febrúar 1975. Þau hjónin höfðu eignast tvö börn, fædd 9. desember 1965 og 2. apríl 1971. Dvöldust þau bæði hjá G. Eftir lát eiginmanns síns öðlað- ist G rétt til greiðslu barnalifeyris og mæðralauna frá Tryggingastofnun ríkisins. Á árinu 1977 keypti G húseign með manninum P og fluttust þau í húsið 1, ágúst 1977 CCKXVI Efnisskrá ásamt börnum G og tóku upp sambúð. Í nóvembermánuði 1978 tilkynnti umboðsmaður Tryggingastofnunar ríkisins G að mæðralaun til hennar hefðu verið felld niður frá og með 1. ágúst 1977, þar eð réttur hennar til mæðralauna hefði fallið niður um leið og hún tók upp sambúð við P. Jafnframt tilkynnti umboðsmaðurinn G að haldið yrði eft- ir barnalífeyri til hennar, er næmi ofgreiddri fjárhæð mæðralauna hennar á tímabilinu 1. ágúst 1977 til 31. októ- ber 1978. Tryggingaráð staðfesti þessa ákvörðun umboðs- mannsins. G höfðaði þá mál á hendur Tryggingastofnun ríkisins til greiðslu vangoldinna mæðralauna oog barna- lífeyris með tveim börnum. Talið var, að G hefði, sam- kvæmt lögum um almannatryggingar, borið réttur til mæðralauna, uns hún og P öðluðust sama rétt og hjón sam- kvæmt nefndum lögum. Var Tryggingastofnun ríkisins því dæmd til að endurgreiða G umstefnda fjárhæð ásamt vöxt- um og málskostnaði. Þá var og staðfest fjárnámsgerð, er fram hafði farið eftir uppkvaðningu héraðsdóms, í húseign Tryggingastofnunarinnar til tryggingar tildæmdri fjár- hæð ........0020000 00 ss 224 Nafnréttur. Náðun. Nauðungaruppboð. Nauðungaruppboð fór fram á fasteign. Uppboðsþoli áfrýjaði uppboðinu, en láðist að stefna nokkrum mönnum, sem ver- ið höfðu uppboðsbeiðendur, og því aðiljar að uppboðsmál- inu í héraði, sbr. 3. tl. 8. gr. laga nr. 57/1949. Efnisdómur í Hæstarétti um uppboðið myndi og binda þá. Þar sem þess- um aðiljum hafði ekki verið stefnt fyrir Hæstarétt, var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti .................. 372 Nábýlisréttur. D og G áttu saman fjölbýlishús á Akureyri. D átti neðri hæð hússins ásamt hluta í kjallara og 1/4 hluta af viðbyggingu við húsið, alls 42,85% af allri fasteigninni. G átti hinn hluta fasteignarinnar, svo og bílskúr á lóð hússins. G leigði K herbergi í kjallara. G bjó á efri hæð hússins, en D á þeirri neðri ásamt eiginmanni sínum Ó og börnum þeirra. Mikl- ir sambýlisörðugleikar komu upp milli G og K annars veg- ar og D og Ó hins vegar, er eigi tókst að jafna. Í nóvem- ber 1979 höfðaði G mál á hendur D og Ó og krafðist þess, að þeim yrði skylt að flytja úr íbúð sinni, en D og Ó gagn- stefndu. D og Ó voru talin sönn að því, að hafa valdið G Efnisskrá CCKXVII Bls. og leigjanda hennar K slíkum óþægindum með hávaða og spellvirkjum, sem a. m. k. öðrum þræði hafði verið unn- in í því skyni að valda þeim ama og vandræðum, að þau hefðu gerst sek um stórkostleg og ítrekuð brot á skyldum sínum gagnvart G. Samkvæmt því, og með vísan til 17. gr. laga nr. 59/1976, var þeim D og Ó gert skylt að flytjast úr íbúð sinni, en með vísan til 193. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 41. gr. laga nr. 28/1981, var þeim settur þriggja mánaða frestur frá birtingu dóms Hæstaréttar í því skyni ........ 715 Nágrenni. Nytjastuldur. G taldist sannur að því að hafa, hinn 3. júní 1982, tekið bifreið í heimildarleysi og haft hana í umráðum sínum í u. þ. b. tvo daga og ekið henni undir áhrifum áfengis, sviptur öku- leyfi ævilangt, og m. a. ekið til Selfoss, þar sem hann braust inn í verslun og stal fjórum hljómflutningstækjum. G var sakfelldur fyrir brot á 244. gr. og 1. mgr. 259. gr. alm. hgl. nr. 19/1940, 2. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, sbr. lög nr. 54/1976. G var, með vísan til 77. gr. alm. hgl., dæmdur í 7 mánaða fangelsi, en um ítrekun var að ræða. G sat 5 daga í gæsluvarðhaldi. Var sá tími dreginn frá refsingunni, skv. 76. gr. alm. hgl. G var og dæmdur til að greiða verslun þeirri, er hann braust inn Í, skaðabætur ............200000000.. sess 1044 Opinber skipti. Hinn 2. febrúar 1933 gerðu hjónin J og Þ með sér sameigin- lega og gagnkvæma erfðaskrá. Samkvæmt henni átti hið langlífara þeirra að erfa hið skammlífara að öllum eign- um, en að því langlífara látnu skyldi búinu skipt „eins og það er þá, að jöfnu milli lögerfingja okkar beggja eftir lögunum, eins og engin erfðaskrá hefði verið gerð.“ J and- aðist 6. apríl 1962. Hinn 5. október 1964 gerði Þ erfðaskrá, þar sem hann arfleiddi fósturdóttur sína A að innbúi sínu og íbúð, en þau G og S að annarri íbúð. Að öðru leyti áttu skipti búsins að fara að lögum. Hinn 3. janúar 1979 gerði Þ enn erfðaskrá og samkvæmt henni átti fósturdóttir hans ÁA að erfa allar eigur Þ. Hinn 15. ágúst 1980 andaðist Þ. A fékk leyfi til einkaskipta á dánarbúi Þ 12. febrúar 1982. Samkvæmt erfðafjárskýrslu, dags. 22. september 1982, eru einu eignir búsins tvær íbúðir og A talin einkaerfingi í búinu. A greiddi erfðafjárskatt 23. september 1982. Með bréfi til skiptaráðandans í Reykjavík, dags. 19. apríl 1983, óskuðu lögerfingjar J þess, að dánarbú hennar yrði tekið CCXKXVIII Efnisskrá Bls. til opinberra skipta. Skiptaráðandi tjáði þeim í bréfi, dags. 30. júní 1983, að eigi væri unnt að verða við þessari kröfu, þar eð eignum búsins hefði þegar verið skipt með skiptum á dánarbúi Þ hinn 22. september 1982. Hinn 5. ágúst 1983 kröfðust lögerfingjar J þess, að skiptaréttur kvæði upp úr- skurð um það, hvort opinber skipti ættu fram að fara á dánarbúi J eða ekki. Skiptaréttur úrskurðaði á þann veg, hinn 15. september 1983, að opinber skipti á dánarbúi J ættu ekki að fara fram. Þessi úrskurður var kærður til Hæstaréttar, er felldi hann úr gildi og lagði fyrir skipta- ráðanda að taka málið til úrlausnar að nýju, þar sem lík- ur væru til, að lögerfingjar J hafi, er Þ lést, átt rétt til að krefjast hluta eigna Þ, en þörf sé á frekari könnun máls- ÍNS .......0000en ss 2219 Opinberir starfsmenn. Með ráðningarsamningi 9. september 1974 var J fastráðinn sem sérfræðingur hjá Rannsóknarstofnun fiskiðnaðarins. Um mitt ár 1978 óskaði J að greiða framvegis í Lífeyrissjóð Verkfræðingafélags Íslands, svo sem hann átti rétt til. Var þá gerður við hann nýr ráðningarsamningur, er launa- deild fjármálaráðuneytisins túlkaði þannig, að uppsagnar- frestur J yrði einn mánuður og þar með eigi hann ekki lengur rétt til að fá laun sín greidd fyrirfram 1. hvers mán- aðar. J höfðaði mál á hendur ríkissjóði og krafðist þess að fá laun sín greidd fyrirfram 1. hvers mánaðar. J taldist ríkisstarfsmaður í skilningi 1. gr. laga nr. 38/1954. Þau lög geymi reglur opinbers réttareðlis, og verði að telja, að óheimilt hafi verið að semja á annan veg um launagreiðsl- ur til J en 1. mgr. 20. gr. þeirra laga mælti fyrir um. Því var viðurkenndur réttur J til að fá laun sín greidd fyrir- fram 1. hvers mánaðar ..........00200000 0000 ner 574 H, E, G og A voru allir starfsmenn í Fríhöfninni á Keflavíkur- flugvelli. H komst yfir lykil að bakdyrum að birgðageymslu Fríhafnarinnar, sem einungis tollgæslumenn áttu að hafa lyklavöld að. Í október/nóvember 1979 fóru þeir H, E og G í heimildarleysi um dyr þessar inn á lagerinn og tóku 36 1. flöskur af vodka og 4 fleyga af koníaki, sem E flutti í bif- reið sinni út af flugvallarsvæðinu og á heimili sitt. Þeir H, E og G skiptu með sér áfenginu þannig að hver þeirra fékk 12 flöskur af vodka og E auk þess koníakið. Í júlí 1980 fóru þeir H og E aftur í heimildarleysi ásamt A inn á lager Frí- hafnarinnar og tóku þar talsvert magn af áfengi og fluttu það út af vallarsvæðinu og skiptu því með sér. Þeir voru ekki sammála um magn áfengisins. Þeir H, E, G og Á voru allir ákærðir fyrir brot á 244. gr. alm. hgl. nr. 19/1940 Efnisskrá CCXKIX Bls. og 2. mgr. 66. gr. laga um tollheimtu og tolleftirlit nr. 59/ 1969, sbr. 138. gr. alm. hgl. Þá var H einn ákærður fyrir að hafa haustið 1978 í heimildarleysi flutt hingað til lands talstöð og notað hana í báti sínum, þar til 13. október 1980, er lögreglan lagði hald á talstöðina. Ennfremur var H einn ákærður fyrir að hafa haustið 1979 keypt talstöð af Banda- ríkjamanni á Keflavíkurflugvelli og í heimildarleysi flutt hana út af vallarsvæðinu og um borð í bát sinn í Njarð- víkurhöfn og síðar á verkstæði í Keflavík, en lögreglan lagði hald á stöðina 13. október 1980. Til grundvallar dómi í málinu var lögð sú fullyrðing af hálfu ákærðu, að þeir hafi greitt í sjóð Fríhafnarinnar fjárhæð, er svarar til þess verðs, sem það er selt á til ferðamanna og áhafna flugvéla skv. sérstökum reglum, sem eigi giltu um ákærðu. Allt að einu voru þeir taldir hafa tekið áfengið í auðgunarskyni og voru dæmdir fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., sem tæmir sök gegn lögum nr. 59/1969. Refsing ákærðu, sem allir voru opinberir starfsmenn, var ákveðin með hliðsjón af 138. gr. alm. hgl., þannig að H var dæmdur í 4 mánaða fangelsi, E í 3ja mánaða fangelsi, gæsluvarðhaldsvist þeirra H og E skyldi draga frá refsingu þeirra. Þeir A og G voru dæmdir skilorðsbundið í 45 daga fangelsi hvor. H var ennfremur gert að sæta eignarupptöku á talstöðv- unum, þar sem hann taldist hafa brotið, varðandi þann þátt ákæru, gegn 2., sbr. 27. gr. laga nr. 30/1941 um fjar- skipti. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi sýkna ákærðu af broti á 244. gr, alm. hgl., en dæma þá fyrir brot á 60. gr. og 61. gr. laga nr. 59/1969, sbr. 138. gr. alm. hgl. ......00000000000 ra 1021 S, varðstjóri á Vinnuhælinu að Litla-Hrauni, var ákærður fyr- ir að hafa í fyrrgreindu starfi sínu í febrúar- og mars- mánuði 1981 misnotað síma vinnuhælisins í eigin þágu með því að fjarlægja læsingu og breyta símalinum og hringja þannig margsinnis sjálfvirk langlínusamtöl, sem honum voru óheimil, úr símtæki á varðstofu hælisins og á kostnað þess. Taldist þessi verknaður varða við 139. gr. alm. hgl. nr, 19/1940. S neitaði þeim sakargiftum, er á hann voru bornar, og þótti varhugavert að telja hann sannan að sök. S var því sýknaður ...........eeseesesseessrs 1074 A var ráðinn stöðvarstjóri Pósts og síma á Reyðarfirði árið 1967. Hinn 8. september 1975 var A veitt lausn frá starfi um stundarsakir vegna ætlaðrar óreiðu á sjóði stöðvarinn- ar og þess jafnframt getið, að óskað yrði eftir opinberri rannsókn á máli hans. Hinn 2. desember 1975 tilkynnti póst- og símamálastjórnin A að dómsrannsókn hefði leitt COKK Efnisskrá Bis. í ljós ýmsar yfirsjónir og vanrækslu í starfi, þess eðlis, að ekki væri rétt, að A gegndi áfram starfinu og var honum endanlega sagt upp frá téðum degi. Hinn 8. nóvember 1977 var lagt löghald á fasteign A á Reyðarfirði til trygging- ar fjárkröfum, er Póst- og símamálastofnun taldi sig eiga á hendur A, sem voru vegna ætlaðrar sjóðsvöntunar gkr. 806.923 og umframsímtöl á heimasíma A gkr. 35.071. Af gögnum málsins þótti ljóst, að óregla hafði verið á fjármálum póst- og símastöðvarinnar á Reyðarfirði í tíð A. Hins vegar var ekki talið sannað að Póst- og símamála- stofnunin hafi beðið fjárhagslegt tjón af þeim sökum, en gögn þau, er færð voru fram tjóni til sönnunar, þóttu um margt ófullkomin. A var því sýknaður og löghaldið fellt úr gildi, A hafði höfðað gagnsök og gert fjárkröfu í 6 lið- um, aðallega um miskabætur og fyrir margvíslega yfir- vinnu. Póst- og símamálastofnunin var sýknuð af miska- bótakröfunni, þar eð A hafði ekki tekist að sanna þá stað- hæfingu sína, að stofnunin hafi verið borin fyrir því opin- berlega, að A hafi valdið sjóðþurrð. Póst- og símamála- stofnunin var einnig sýknuð af öðrum kröfuliðum A, þar eð hann hafði eigi, gegn andmælum stofnunarinnar, stutt kröfur þessar með fullnægjandi gögnum. A gagnáfrýjaði ekki þannig, að gagnsökin í héraði kom ekki til úrlausnar í Hæstarétti ............020000.0vee nn 1297 Orlofssjóðsiðgjald. Lífeyrissjóður rafiðnaðarmanna krafðist lögtaks fyrir iðgjöld- um, er hann taldi Orkuvirki h/f (0) skylt að greiða til orlofssjóðs Landssambands íslenskra rafverktaka (L.ÍR.) fyrir tímabilið 1. október 1978 til 1. október 1980. Fógeta- réttur úrskurðaði, að lögtak færi fram. LR. er samband atvinnurekenda og O átti, sem atvinnurekandi, ekki aðild að þeim samtökum. Talið var að tilgangur laga nr. 9/1974 um starfskjör launþega o. fl. og síðar laga nr. 55/1980 um starfskjör launafólks og skyldutryggingu lífeyrisrétt- inda væri augljóslega sá að tryggja réttindi launþega gagnvart atvinnurekendum. Var eigi á það fallist, að ákvæði laganna leggi samsvarandi skyldu á atvinnurek- endur til að greiða iðgjöld í orlofssjóði atvinnurekenda- samtaka, sem þeir eru eigi aðiljar að. Var talið, að orðið „stéttarfélaga“ í 3. gr. laga nr. 9/1974 og 1. mgr. 6. gr. laga nr. 55/1980 tæki einungis til félaga launþega, sbr. 1. gr. laga nr. 80/1938. Brast því heimild til að heimta af O ið- gjöld í orlofssjóð L.Í.R. Var lögtaksúrskurður fógetaréttar því felldur úr gildi .........2.000000 00 ennnnnnn nn 1775 Effnisskrá CCKXKI Bls. Ógilding hjúskapar. Hinn 7. nóvember 1982 gaf allsherjargoði Ásatrúarmanna á Íslandi þau H og Þ saman í hjónaband á Austurvelli í Reykjavík. H og Þ voru bæði undir áhrifum áfengis í um- rætt sinn og kváðust hafa álitið að hér væri um mark- lausa athöfn að ræða, enda hvorugt þeirra í Ásatrúar- söfnuðinum. Hinn 16. nóvember 1982 hringdi H á Hagstofu Íslands og var þá tjáð, að hún væri löglega gift. Með stefnu, birtri 20. maí 1983, höfðaði H mál á hendur Þ fyrir bæjarþingi Reykjavíkur til ógildingar á hjúskap þeirra. Var þá liðinn 6 mánaða fresturinn í 25. gr. laga nr. 60/1972 til að höfða mál til ógildingar á hjúskapnum, enda varð fresturinn ekki talinn frá síðari tíma en 16. nóvember 1982, er H var gerð grein fyrir því, að hjúskaparstofnunin hefði verið skráð í Þjóðskrá. Málinu var því vísað frá bæjar- þinginu ex officio. Frávísunardómurinn var kærður til Hæstaréttar, er staðfesti hann ..........00000000.0...... 2130 Ómaksbætur. Áfrýjanda máls, sem ekki sækir þing, gert að greiða stefnda ómaksbætur .........22000000 000... 1, 2, 123, 1276 Ómerking. Ó höfðaði mál fyrir bæjarþingi Reykjavíkur á hendur E per- sónulega og f. h. ófjárráða sonar hans, S. Héraðsdóms- stefna í málinu var birt að Barónsstíg 23, Reykjavík, hinn 4. mars 1980. Samkvæmt vottorði frá Manntalsskrifstofu Reykjavíkur var E þá skráður til heimilis að Hringbraut 11, Reykjavík, eða frá 1. mars 1980 til 3. júlí 1981, en þar áður hafði hann verið skráður á Gaukshólum 2 í Reykja- vík. Þar sem E var skv. ofangreindu vottorði skráður til heimilis að Hringbraut 71, þegar héraðsdómsstefnan var birt og ósannað var, að hann hefði búið á Barónsstíg 23 á þeim tíma, var birting stefnu á hendur honum þar ekki fullnægjandi að lögum, sbr. 95. og 96. gr. laga nr. 85/1936. Var því ómerktur hinn áfrýjaði dómur og málsmeðferð og málinu vísað frá héraðsdómi ...............0.00000.00 00... gt Nær fjórir mánuðir liðu frá munnlegum málflutningi í opinberu máli og þar til dómur var upp kveðinn. Aðrir gallar voru og á meðferð málsins í héraði. Hinn áfrýjaði dómur var því ómerktur og málinu vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar og dómsálagningar að nýju ..............0.... 173 Í máli, sem rekið var fyrir áreiðar- og vettvangsdómi Árnes- sýslu út af veiðirétti í Ölfusá á tilteknu svæði, voru slíkir annmarkar á málatilbúnaði stefnanda í héraði, svo og málsmeðferðinni, að hinn áfrýjaði dómur var ómerktur CCKXXKII Efnisskrá Bls. og málinu vísað frá héraðsdómi ................00...... 180 Árið 1974 samdi F við norska fyrirtækið S, að það seldi og reisti einbýlishús fyrir F, innflutt frá Noregi. Skyldi F greiða fyrir í norskum krónum. Ágreiningur reis með aðiljum út af verði hússins, frágangi o. fl. Samkvæmt samningi aðilja var þeim ágreiningi vísað til úrlausnar gerðardóms, er kvað upp dóm í júní 1977. F vildi eigi gera upp Í samræmi við gerðardóminn. Höfðaði S því mál fyrir bæjarþingi gegn F' til að fá aðfararhæfan dóm í samræmi við dómsorð gerðardómsins. Dómur bæjarþings gekk í málinu í ágúst 1979, þar sem dómsorð gerðardóms var staðfest. F áfrýjaði til Hæstaréttar. Lögmaður S skrifaði á áfrýjunarstefnuna, að hún væri „löglega og nægilega birt“ fyrir S. Fyrir Hæstarétti var aflað ýmissa nýrra gagna, er sýndu ekki aðeins, að S var ekki lengur til við uppsögn héraðsdóms, heldur bentu þau og eindregið til þess, að við félagsslitin hafi S ekki talið sig eiga neinar kröfur á F. Í málflutningi synjaði lögmaður S fyrir það, að hann hefði eignast nokkrar kröfur á F fyrir framsal frá S. Hins vegar hreyfði hann því, að annað hlutafélag í Osló hefði eignast kröfur Sá F við félagsslitin. Þær staðhæfing- ar voru þó órökstuddar og það félag hafði aldrei gerst að- ili málsins sem réttartaki S. Var hinn áfrýjaði dómur því ómerktur og málinu vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi .... 260 Árið 1974 samdi G við norska fyrirtækið S að það seldi og reisti einbýlishús fyrir G, innflutt frá Noregi. Skyldi G greiða fyr- ir í norskum krónum. Ágreiningur reis með aðiljum út af verði hússins, frágangi o. fl. Samkvæmt samningi aðilja var þeim ágreiningi vísað til úrlausnar gerðardóms, er kvað upp dóm í júní 1977. G vildi eigi gera upp Í samræmi við gerðardóminn. Höfðaði S því mál fyrir bæjarþingi gegn G til að fá aðfararhæfan dóm í samræmi við dómsorð gerðardómsins. Dómur bæjarþings gekk í málinu í ágúst 1979, þar sem dómsorð gerðardóms var staðfest. G áfrýj- aði til Hæstaréttar. Lögmaður S skrifaði á áfrýjunar- stefnu, að hún væri „löglega og nægilega birt“ fyrir S. Fyr- ir Hæstarétti var aflað ýmissa nýrra gagna, er sýndu ekki aðeins, að S var ekki lengur til við uppsögn héraðsdóms, heldur bentu þau og eindregið til þess, að við félagsslitin hafi S ekki talið sig eiga neinar kröfur á G. Í málflutningi synjaði lögmaður S fyrir það, að hann hefði eignast nokkr- ar kröfur á G fyrir framsal frá S. Hins vegar hreyfði hann því, að annað hlutafélag í Osló hefði eignast kröfur S á G við félagsslitin. Þær staðhæfingar voru þó órökstuddar og það félag hafði aldrei gerst aðili málsins sem réttartaki S. Var hinn áfrýjaði dómur því ómerktur og málinu vísað Efnisskrá CCXXXIII Bls. sjálfkrafa frá héraðsdómi ...........00000. 000... 0... 281 Ó, eigandi og ábúandi Skarðs í Skarðshreppi, höfðaði mál fyr- ir landamerkjadómi gegn Sauðárkrókskaupstað og krafð- ist þess, aðallega, að landamerki milli jarðarinnar og kaup- staðarins yrðu ákveðin í samræmi við merkjalínur, er hann hafði látið draga milli tiltekinna punkta á upp- drætti. Sauðárkrókskaupstaður krafðist þess, aðallega, að Gönguskarðsá réði merkjum eftir tiltekinni línu milli ákveðinna punkta. Landamerkjaskrám Skarðs og Sauðár bar saman um það, að Gönguskarðsá réði merkjum á þrætusvæðinu. Var það lagt til grundvallar í málinu. Hins vegar var það upplýst, að Sauðárkrókskaupstaður hafði lát- ið breyta farvegi árinnar 1948 á sitt eindæmi og án sam- ráðs við Ó. Eigi var fyllilega í ljós leitt, hversu umfangs- mikil breyting þessi var, en hún náði frá ósnum, sem flutt- ur Var sunnar, og eitthvað upp eftir árfarveginum. Vegna þess, að kaupstaðurinn hafði staðið fyrir þessum breyting- um án samráðs við Ó, var kaupstaðurinn látinn bera halla af vafa, er lék á í þessu efni. Var því lagt til grundvallar, að farvegi Gönguskarðsár hefði verið breytt (færður til suðurs) frá tilteknum steini til sjávar, og landamerkjalín- an ákveðin í samræmi við það, enda hafði kaupstaðurinn ekki unnið eignarhefð á þessu landi. Skarðshreppur hafði gerst meðalgönguaðili í málinu og tekið undir kröfur Ó, en krafist þess til vara, ef kröfur Ó yrðu ekki teknar til greina, að kröfulína hans yrði samt mörk milli Skarðs- hrepps og Sauðárkrókskaupstaðar. Hæstiréttur vísaði vara- kröfu Skarðshrepps frá landamerkjadóminum, þar sem hér væri um stjórnsýslumörk milli sveitarfélaga að ræða, en slíkan ágreining bæri ekki sjálfstætt undir landamerkja- ÁÓM .....0000000n senn 770 Fyrirtækið Silli á Valdi átti fasteignina nr. 8 við Aðalstræti í Reykjavík. Er eignum fyrirtækisins var skipt milli eigenda 31. ágúst 1977, kom nefnd fasteign í hlut V. Hinn 11. októ- ber 1977 afhenti V syni sínum Þ eignina sem fyrirfram greiddan arf. Með frumstefnu, birtri 27. júní 1979, og fram- haldsstefnu, birtri 19. maí 1980, höfðuðu þeir V og Þ dóms- mál á hendur Reykjavíkurborgar til greiðslu skaðabóta fyrir að hafa komið í veg fyrir eðlilega nýtingu lóðarinnar Aðalstræti 8, með því að láta ekki gera séruppdrátt af byggingarsvæði, er lóðin telst til. Hafi eigendum því eigi verið unnt að reisa nýtt og stærra hús í stað þess, er þar stendur nú. Ennfremur hafi stjórnvöld Reykjavíkurborgar frá ársbyrjun 1978 látið að því liggja, að þau vilji, að hið gamla hús verði friðað. Þau hafi þó enga ákvörðun tekið um það enn sem komið er, en þó eigi fengist til að veita CCKXKXIV Efnisskrá Bls. Þ leyfi til að rífa húsið. Þeir V og Þ töldu sig af greindum ástæðum hafa orðið fyrir tjóni og um lagagrundvöll fébóta- réttar síns vitnuðu þeir til almennra skaðabótareglna og meginreglna í 19. gr. 25. gr. og 29. gr. skipulagslaga nr. 19/1964, svo og til 35. gr. þjóðminjalaga nr. 52/1969 að því er sérstaklega varðar synjun til niðurrifs hússins. V og Þ sundurliðuðu tjón það, er þeir kröfðust að bætt yrði, og töldu það fólgið í tekjutapi þeirra vegna missis arðs af fasteigninni, of háum skattgreiðslum af henni, vaxtatapi vegna greiddra skatta og tapi vegna hækkunar á bygg- ingarkostnaði húss, sem reist kynni að verða á lóðinni. Var um þetta í meginatriðum miðað við tímabilið frá 1. janúar 1970 til 30. júní 1980. Héraðsdómur sýknaði Reykja- víkurborg af kröfum V, en dæmdi hana til að greiða Þ 8 milljón krónur í skaðabætur. Hæstiréttur ómerkti héraðs- dóminn og vísaði málinu frá héraðsdómi vegna van- reifunar ..........02.000000ee sess 781 Áfrýjendur, E, Þ og J voru allir veiðiréttareigendur. Hinn 21. júni 1978 höfðuðu þeir mál á hendur Veiðifélagi Miðfirð- inga og landbúnaðarráðherra f. h. ríkissjóðs og gerðu þær dómkröfur „að ógild verði metin gagnvart þeim ákvæði 2. tl. 15. gr. laga nr. 76/1970 um lax- og silungsveiði að svo miklu leyti, sem ákvæðin ganga lengra til skerðingar á rétti þeirra til að leggja net og hafa ádrátt í sjó en ákvæði 2. tl. 15. gr. laga nr. 53/1957.“ Hæstiréttur vísaði máli þessu frá héraðsdómi með þessum rökstuðningi: „Áfrýjend- ur sækja allir mál sitt saman. Þeir hafa ekki markað dóm- kröfur sínar skýrlega um það, hverjar séu takmarkanir á veiðirétti samkvæmt 2. tl. 15. gr. laga nr. 76/1970, er þeir krefjast, að sér verði dæmt óskylt að hlíta. Þegar af þess- ari ástæðu og með skírskotun til 67. gr. laga nr. 85/1936 ber að ómerkja héraðsdóminn og vísa málinu sjálfkrafa frá héraðsdómi.“ Áfrýjendur og Veiðifélag Miðfirðinga höfðu gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti í máli þessu. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi ekki vísa málinu frá, heldur dæma að efni til ............ 1055 Ellefu ábúendur/eigendur jarða í Kirkjuhvammshreppi höfðuðu mál á hendur Veiðifélagi Miðfirðinga og landbúnaðarráð- herra f. h. ríkissjóðs og kröfðust þess, að viðurkenndur yrði réttur þeirra „til að stunda veiðar, aðrar en laxveið ar Í netlögum jarðanna alla daga vikunnar.“ Hæstiréttur vísaði máli þessu frá héraðsdómi með eftirfarandi rök- semdum: „Ef dómkrafa áfrýjenda yrði til greina tekin, hlytu þeir dómgildingu á rétti eigenda og/eða ábúenda þeirra jarða, sem í stefnu málsins greinir, til hvers konar veiða fugla, dýra og fiska, annarra en lax, í netlögum Efnisskrá CCORXKV Bls. jarðanna á hvaða tíma, sem er án tillits til sérhverra tak- markana á veiðirétti, sem mælt er fyrir um í lögum, þar á meðal friðunarlögum. Hina víðtæku kröfu sína hafa áfrýjendur og uppi sameiginlega vegna alls 15 jarða án tillits til staðhátta, er þýðingu kynnu að hafa samkvæmt einstökum lagaákvæðum, er mæla fyrir um takmarkanir á veiðirétti. Samkvæmt þessu eru dómkröfur áfrýjenda svo almennar og óafmarkaðar, að þær eru ekki dómhæfar. Ber þegar af þeirri ástæðu og með hliðsjón af 67. gr. laga nr. 85/1936 að ómerkja héraðsdóminn og vísa málinu sjálf- krafa frá héraðsdómi.“ Áfrýjendur allir og Veiðifélag Mið- firðinga höfðu gjafsókn og gjafvörn í máli þessu bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ........2..0.0020000 0... 0... 1063 Hinn 16. september 1979 fór bifreið út af veginum yfir Fjarðar- heiði og valt. Tveir menn af sex, er í bifreiðinni voru, biðu bana vegna meiðsla, er þeir urðu fyrir. Ökumaður bifreiðar- innar G var ákærður til refsingar og ökuleyfissviptingar vegna slyssins. G var skipaður verjandi og barst héraðs- dómara vörn hans 14. september 1982. Málið var næst tek- ið fyrir 9. desember s. á. Auk varnarinnar lagði héraðs- dómari þá fram vettvangsuppdrátt, myndir af vettvangi og ljósmyndir af bifreiðinni, eins og hún var eftir slysið. Þá var einn lögregluþjónn yfirheyrður sem vitni. Málið var síðan dómtekið 11. desember s. á., og dómur kveðinn upp 28. s. m. Ekki varð séð að G eða verjanda hans hafi verið tilkynnt um þinghaldið 9. desember né heldur, að verjand- anum hafi verið send hin nýju gögn og honum veitt færi á að skila framhaldsvörn, sbr. 2. mgr. 125. gr. laga nr. 74/ 1974, áður en málið var dómtekið. Þetta þóttu slík brot á meginreglum opinbers réttarfars, að óhjákvæmilegt var að ómerkja héraðsdóminn og vísa málinu heim í hérað til lög- legrar meðferðar og dómsálagningar að nýju. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og taldi unnt að dæma málið að efni til þrátt fyrir þessa réttarfarsannmarka .... 1390 Dómþolarnir, D og Ó, héldu því fram í fógetarétti, er fram- fylgja átti dómi á hendur þeim, að hann hefði ekki enn verið löglega birtur, og kröfðust þess, að tilteknir menn yrðu kvaddir fyrir fógetaréttinn til skýrslugjafar þar um. Fógeti taldi, að véfenging stefnubirtingarvottorðs ætti ekki undir fógetadóm og úrskurðaði, að gerðinni skyldi fram haldið. Hæstiréttur hratt úrskurði fógeta, þar eð ágrein- ingur um það, hvort dómur, sem sé grundvöllur aðfarar, hafi verið löglega birtur, heyri undir fógetarétt. Beri fógeta að skera úr slíkum ágreiningi, ef krafist sé, sbr. 41. gr. að- fararlaga nr. 19/1887. Lagt var því fyrir fógeta að taka málið til löglégrar meðferðar og úrskurða um kröfuna .... 1573 CCOXXKVI Efnisskrá Bls. G höfðaði mál á hendur R til greiðslu fjögurra víxla, sem R hafði samþykkt, samtals að fjárhæð gkr. 1.000.000. Til tryggingar greiðslu víxlanna hafði R gefið út tvö „veð- tryggingarbréf“ tryggð með 9. veðrétti í fasteign, er R þá átti. R seldi B og K fasteignina ári síðar, G stefndi því einnig B og K í málinu gegn R til að þola, sem þinglýstir eigendur fasteignarinnar, viðurkenningu á framangreind- um veðrétti. R sótti hvorki þing í héraði né í Hæstarétti, en B og K mættu og héldu uppi vörnum. Í héraði var R dæmd til að greiða víixlana með vísan til 2. mgr. 118. gr. laga nr. 85/1936, en B og K voru sýknaðir af viðurkenn- ingarkröfunni. G áfrýjaði. Hæstiréttur taldi, að fleiri menn yrðu því aðeins sóttir saman í máli, að sömu málsmeðferð sé beitt um kröfur sækjenda á hendur þeim öllum. Verði því að líta svo á, að G hafi fallið frá því, svo sem hann bjó mál sitt úr garði og rak það fyrir dómstólum, að sækja kröfur á hendur R, eftir sérreglum XVII. kafla laga nr. 85/1936. Mátti R því koma að öllum þeim vörnum, sem hafa mátti uppi í einkamálum almennt. Héraðsdómari dæmdi hins vegar um kröfur G á hendur R á grundvelli XVII. kafla laga nr. 85/1936, en eigi eftir hinum almennu reglum, svo sem rétt hefði verið. Var héraðsdómur því ómerktur og málinu vísað heim í hérað til uppsögu dóms að NÝJU .........00000000.0 sr 1766 Ómerking ummæla. Óskilgetin börn. Þ andaðist árið 1981. Bú hans var tekið til opinberra skipta. R, sem fædd er 1956, gerði erfðatilkall í búið með því að hún taldi sig óskilgetna dóttur Þ. H dóttir Þ, fædd 1941, and- mælti erfðatilkalli R og krafðist þess, að sér yrði afhent dánarbú Þ til einkaskipta. Faðernisjátning Þ lá ekki fyrir í málinu. Samkvæmt 1. gr., sbr. 58. gr. erfðalaga nr. 8/1962, sem við áttu um arf eftir Þ, erfir óskilgetið barn föður, „ef það er feðrað með þeim hætti, sem segir í löggjöf um óskilgetin börn.“ Í málinu naut eigi við gagna um, að Þ hefði gengist lögformlega við faðerni R og hvorki hafði gengið dómur um faðernið né var sambúð til að dreifa, er jafngilt gæti faðernisviðurkenningu, sbr. 3. gr. laga nr. 87/1947. Með vísan til þessa og ótvíræðs orðalags 1. gr. erfðalaga nr. 8/1962 var synjað viðurkenningar á erfðarétti Reftir Þ ...........0.000200000 seen 415 Óskipt bú. M höfðaði mál með opinberri stefnu, birtri 15. júlí 1982, í því Efnisskrá CCKXKVII Bls. skyni að fá sér tildæmdan eignarrétt að tiltekinni fasteign, sem eiginmaður hennar, er lést árið 1973, hafði fest kaup á árið 1944, en eigi öðlast athugasemdalausa eignarheimild fyrir. Enginn sótti þing í héraði til að andmæla eignar- dómskröfu M. Héraðsdómari taldi málið ekki réttilega höfðað af hendi M og visaði því frá ex officio. Hæstiréttur felldi frávísunardóminn úr gildi og lagði fyrir héraðsdóm- ara að kveða upp efnisdóm í málinu um kröfu M, sem ætti málsaðild varðandi eignir í hinu óskipta búi, sbr. 10. gr. og 11. gr. laga nr. 8/1962, en M hafði fengið leyfi til setu í óskiptu búi árið 1973 ..........000000n sn en ann 104 Ónvígð sambúð. G missti eiginmann sinn 25. febrúar 1975. Þau hjónin höfðu eignast tvö börn, fædd 9. desember 1965, og 2. apríl 1971. Dvöldust þau bæði hjá G. Eftir lát eiginmanns síns öðlað- ist G rétt til greiðslu barnalífeyris og mæðralauna frá Tryggingastofnun ríkisins. Á árinu 1977 keypti G húseign með manninum P og fluttust þau í húsið 1. ágúst 1977 ásamt börnum G og tóku upp sambúð. Í nóvembermánuði 1978 tilkynnti umboðsmaður Tryggingastofnunar ríkisins G að mæðralaun til hennar hefðu verið felld niður frá og með 1. ágúst 1977, þar eð réttur hennar til mæðralauna hefði fallið niður um leið og hún tók upp sambúð við P. Jafnframt tilkynnti umboðsmaðurinn G að haldið yrði eft- ir barnalífeyri til hennar, er næmi ofgreiddri fjárhæð mæðralauna hennar á tímabilinu 1. ágúst 1977 til 31. októ- ber 1978. Tryggingaráð staðfesti þessa ákvörðun umboðs- mannsins. G höfðaði þá mál á hendur Tryggingastofnun ríkisins til greiðslu vangoldinna mæðralauna og barnalif- eyris með tveim börnum. Talið var, að G hefði, samkvæmt lögum um almannatryggingar, borið réttur til mæðralauna, uns hún og P öðluðust sama rétt og hjón samkvæmt nefnd- um lögum. Var Tryggingastofnun ríkisins því dæmd til að endurgreiða G umstefnda fjárhæð ásamt vöxtum og máls- kostnaði. Þá var og staðfest fjárnámsgerð, er fram hafði farið eftir uppkvaðningu héraðsdóms í húseign Trygginga- stofnunarinnar til tryggingar tildæmdri fjárhæð ........ 224 M og K voru í sambúð nokkurn hluta ársins 1977 og fram til 1. desember 1978. Þau unnu bæði utan heimilis meðan á sambúðartímanum stóð. Hluta af sambúðartímanum var M til sjós, en veturinn 1977/78 við nám. Þau bjuggu endur- gjaldslaust í íbúð, sem foreldrar konunnar áttu, eða þar til um miðjan apríl 1978, er þau fluttust í íbúð, sem maður- inn hafði fest kaup á. Málsaðiljar opinberuðu trúlofun sína á öndverðum sambúðartímanum. Eftir sambúðarslit höfð- CCOKKXVIII Efnisskrá Bls. aði K mál á hendur M og gerði tilkall til launa vegna starfa á sameiginlegu heimili þeirra, meðan á sambúð þeirra stóð annars vegar, og hins vegar laut krafa K að fé, sem hún taldi sig hafa „lagt út fyrir M á sambúðartíman- um.“.K þótti eiga rétt á greiðslu úr hendi M fyrir vinnu- framlag sitt í þágu M á heimili þeirra á sambúðartímanum. Þá þótti og nægilega fram komið, að K hefði á hluta sam- búðartímans lagt meira til sameiginlegs heimilishalds þeirra en M. Átti hún af þeirri ástæðu einnig rétt á greiðslu úr hans hendi, er ákvaðst samtals 14.000,00 krón- ur. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði. Vildu þeir sýkna M af fyrri þætti kröfu K, en vísa síðari þætt- inum frá héraðsdómi vegna vanreifunar ................ 865 Réttarfar. Hinn 23. desember 1978 varð árekstur á milli bifreiðanna R- 1977, í eigu B, og JO-7495, í eigu varnarliðsmannsins C, með þeim hætti, að JO-7495 var ekið inn á Kringlumýrar- braut gegnt biðskyldu í veg fyrir R-1977, er ekið var suð- ur Kringlumýrarbraut og naut aðalbrautarréttar, Bifreiðin JO-7495 var ábyrgðartryggð hjá Hagtryggingu h/f, en R-1977 var ábyrgðar- og húftryggð hjá Samvinnutrygging- um g/t, með gkr. 200.000 eigin áhættu. B höfðaði skaða- bótamál á hendur Hagtryggingu h/f og ríkissjóði Íslands vegna árekstursins til greiðslu á gkr. 120.000 vegna afnota- missis og gkr. 200.000 vegna eigin áhættu í húftryggingu. Dómur gekk í málinu 16. nóvember 1979 og fór á þann veg, að B var látinn bera 1/3 hluta sakar vegna þess, að bifreið hans var á sumarhjólbörðum og því vanbúin til aksturs á þessum árstíma í hálku og snjó. Þessum dómi var ekki áfrýjað og greiddi Hagtrygging h/f B dómskuldina 4. febrúar 1980. Þegar Samvinnutryggingar g/t leituðu eftir endurgreiðslu úr hendi Hagtryggingar h/f á húftryggingar- bótum, er þær höfðu greitt B í samræmi við sakarskipt- ingu í dóminum frá 16. nóvember 1979, synjaði Hagtrygg- ing h/f að endurgreiða, þar eð hún gæti eigi sætt sig við sakarskiptinguna í dóminum. Höfðuðu Samvinnutrygging- ar g/t þá mál á hendur Hagtryggingu h/f og ríkissjóði Íslands til endurgreiðslu á hluta húftryggingarbótanna. Talið var, að Hagtrygging h/f og ríkissjóður væru, skv. 1. mgr. 195. gr. laga nr. 85/1936, bundin af dóminum frá 16. nóvember 1979 að því er varðaði sakarskiptinguna. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og töldu fyrri dóminn ekki bindandi um sakarskiptingu, þar eð stefnendur í héraði hefðu ekki verið þeir sömu í báðum málunum, og kröfurnar heldur ekki .................... 1036 Efnisskrá CCRXRKXKIX Bls. Ferðaskrifstofan Ú taldi sig eiganda að tilteknum auglýsinga- kvikmyndum í vörslum kvikmyndagerðarmannsins G og krafðist þess að fá þær afhentar. G neitaði að afhenda myndirnar, nema gegn greiðslu, enda taldi hann sig eiga höfundarrétt að myndunum. Ú krafðist þess að fá umráð myndanna með innsetningargerð. Kröfu Ú var hafnað, þar eð hún þótti eigi nógu skýrt skilgreind og mikill ágrein- ingur var með aðiljum um staðreyndir, þar á meðal um hvers konar rétt hvor þeirra ætti til þeirra verðmæta, er innsetningargerðin beindist að. Slíkan ágreining ber ekki undir fógetarétt., Brast því réttarfarsskilyrði fyrir beinni fógetagerð í málinu enda önnur réttarfarsúrræði tiltæk .. 1071 Dómþolarnir, D og Ó, héldu því fram í fógetarétti, er fram- fylgja átti dómi á hendur þeim, að hann hefði ekki enn verið löglega birtur og kröfðust þess, að tilteknir menn yrðu kvaddir fyrir fógetaréttinn til skýrslugjafar þar um. Fógeti taldi, að véfenging stefnubirtingarvottorðs ætti ekki undir fógetadóm og úrskurðaði, að gerðinni skyldi fram haldið. Hæstiréttur hratt úrskurði fógeta, þar eð ágreining- ur um það, hvort dómur, sem sé grundvöllur aðfarar, hafi verið löglega birtur, heyri undir fógetarétt. Beri fógeta að skera úr slíkum ágreiningi, ef krafist sé, sbr. 41. gr. að- Íararlaga nr. 19/1887. Lagt var því fyrir fógeta að taka málið til löglegrar meðferðar og úrskurða um kröfuna .... 1573 N, skipstjóri á togaranum Einari Benediktssyni BA 377, var ákærður fyrir meint brot gegn ákvæðum laga um veiðar í fiskveiðilandhelgi. Sakfelling valt á því, hvort aðalvél togarans væri 1000 bremsuhestöfl eða stærri. Héraðsdóm- ur taldi það ósannað og sýknaði N. Ríkissaksóknari áfrýj- aði dóminum, en við flutning málsins fyrir Hæstarétti krafðist hann þess að dómurinn yrði staðfestur, og áfrýj- unarkostnaður lagður á ríkissjóð. Í þessu þótti felast ósk um álitsgerð Hæstaréttar um ákæruefnið. Áfrýjun málsins á þeim grundvelli samrýmdist ekki almennum réttarfars- reglum, sbr. meginregluna í 67. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 58. gr. laga nr, 75/1973. Málinu var því vísað frá Hæsta- rétti ............0..20000 sver sr 1943 Réttarfarsvítur. Fundið að því í einkamáli að á málatilbúnaði stefnanda og málsmeðferðinni hafi verið slíkir annmarkar, að ómerkja hafi orðið hinn áfrýjaða dóm og vísa málinu frá héraðs- AÓMI .......20000000 00 180 Fundið að því að opinbert mál hafi dregist mjög af hendi dóm- AFA 2.l.lraersse rss 183 Að því fundið í einkamáli að dómsmálaráðherra hafi ekki CCXL Efnisskrá Að Að Að Að Að Að Að verið stefnt til fyrirsvars í málinu, svo sem sakarefni hafi verið háttað ..............000.00... ss ess því fundið í einkamáli að gagnaöflun og málflutningi í málinu hafi verið ábótavant ............02.0000......0.0.. því fundið í opinberu máli að ekki verði með vissu ráðið af bókunum héraðsdómara hvaða rannsóknargögn hann hafi haft undir höndum frá Rannsóknarlögreglu ríkisins er hann kvað upp gæsluvarðhaldsúrskurð ................ því fundið í opinberu máli að lögreglumenn þeir, er hand- tóku ákærða, hafi ekki gefið skýrslu í dómi ............ því fundið í einkamáli að vítaverður dráttur hafi orðið á meðferð þess fyrir héraðsdómi ...........0.000000.00.0.00.. því fundið að opinbert mál hefði dregist mjög af hendi dómara ........002000000.. sess því fundið að ýmsir gallar hafi verið á málsmeðferð upp- boðshaldara ...............0200.... sess sn því fundið að dráttur hafi orðið á rekstri opinbers Máls ........00000 00 Að því fundið í opinberu máli að eigi hafi verið fengin afdrátt- arlaus svör ákærða við því, hvort hann óskaði áfrýjunar. Enn fremur þótti það athugavert að eigi naut við gagna í máli þessu um hagi ákærða, þar á meðal um það, hvort hann hefði sætt læknismeðferðar vegna morfinshneigðar SÍNNAFP ........202.0.00ssss ss Að því fundið í einkamáli að í dómsorði héraðsdóms hafi föð- urnafn annars aðiljans misritast ........................ Reynslulausn. Með dómi sakadóms, uppkveðnum 13. apríl 1983, var J fund- inn sekur um að hafa, hinn 14. ágúst 1982, stolið sam- byggðu útvarps- og segulbandstæki og vasatölvu. Taldist brot J varða við 244. gr. alm. hgl. nr. 19/1940, Hinn 13. júlí 1982 hafði J fengið reynslulausn í tvö ár á eftirstöðvum refsingar, 233 dögum. Með brotinu rauf J skilyrði reynslu- lausnarinnar. Bar því að dæma J refsingu í einu lagi fyrir það brot, sem hann var nú sakfelldur fyrir, og með hlið- sjón af refsivist, sem ólokið var, sbr. 1. mgr. 42. gr. alm. hgl., sbr. 3. gr. laga nr. 16/1976. Refsing J var ákveðin 8 mánaða fangelsi ....................... 0. nn T taldist sannur að því að hafa, hinn 28. apríl 1983, ekið bifreið undir áhrifum áfengis og sviptur ökuleyfi ævilangt. Í blóð- sýni, er tekið var úr T, mældist alkóhól 1,38%e. Þetta brot T varðaði við 2. mgr., sbr. 4. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Er T var yfir- heyrður hjá varðstjóra út af framangreindu broti falsaði hann nafn annars manns undir varðstjóraskýrsluna. Þetta Bls. 621 851 1847 2076 1581 Efnisskrá CCXLI Bls. atferli T taldist varða við 1. mgr. 155. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þegar T framdi þessi brot, hafði hann hlotið reynslulausn í 2 ár á eftirstöðvum refsingar, 320 dögum. Með téðum brotum hafði T rofið skilorð það, er honum hafði verið ákvarðað í reynslulausninni og var refsing T því ákvörðuð í einu lagi og honum gert að sæta fangelsi í 12 mánuði, og sviptur rétti til að öðlast ökuleyfi ævilangt. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma T í 15 mánaða fangelsi ................000.0. 00... 0... 1958 Riftun. Með kaupsamningi, dags. 29. ágúst 1977, keyptu þeir J og R vélbát af þeim B og S. Kaupverð bátsins með fylgifé var gkr. 4.500.000. Báturinn var afhentur 30. ágúst s. á. í því ástandi, eins og sagði í kaupsamningi, „sem hann nú er í, með skoðunar- og haffærnisskírteini, sem kaupendur hafa kynnt sér ásamt ástandi bátsins.“ Afsal var gefið út 31. ágúst 1977. J og R gerðu síðan út bátinn þar til í október s. á. að þeir réðu honum til hlunns. Í mars 1978 byrjuðu J og R að gera bátinn kláran á handfæri. Rifu þeir úr hon- um plittin, sem voru föst, og kom þá í ljós brotið borð og ýmsar aðrar skemmdir. Tveir skipaskoðunarmenn skoðuðu bátinn og í vottorði þeirra, dags. 29. mars 1978, eru taldir upp í 6 liðum ýmsir gallar og klykkt út með því, að bátur- inn sé ekki viðgerðarhæfur. Er þetta lá fyrir kvörtuðu þeir J og R við seljendur bátsins og kröfðust riftunar. Því var neitað. J og R höfðuðu þá mál á hendur B og S til riftun- ar og endurgreiðslu á kaupverðinu. J og R seldu aðalvél og dýptarmæli bátsins undir rekstri málsins fyrir héraðs- dómi, en áður höfðu þeir selt björgunarbát og 5 rafknúðar færavindur með tilheyrandi rafgeymum. Var samkomulag með aðiljum að leggja til grundvallar, að verðmæti muna þessara hefði verið gkr. 1.950.000. Fyrir Hæstarétti var það viðurkennt af hálfu B og S, að fyrir hendi hefðu verið skil- yrði til riftunar. Var málsvörn þeirra fyrir Hæstarétti eingöngu byggð á því, að með því að selja aðalvél báts- ins og greindan fylgibúnað án þess að gera þeim áður við- vart, hafi þeir J og R brotið í bága við fyrirmæli 55. gr., sbr. 34. gr. laga nr. 39/1922 um lausafjárkaup, og með því Blatað rétti til riftunar. Eigi var fallist á þessa málsástæðu, bar eð aðiljar hefðu komið sér saman um verðmæti hinna seldu muna og það verið dregið frá endurgreiðslukröfu J og R. Var því fullnægt hagsmunum B og S, er nutu vernd- ar tilvitnaðra lagagreina. Riftunarkrafa J og R var því tekin til greina. Hins vegar voru B og S sýknaðir af kröfu Þeirra um skaðabætur fyrir tapaðar vinnutekjur í einn CCXLII Efnisskrá Bls mánuð og kaup á efni til að standsetja bátinn í mars 1978, þar eð tjón J og R af þeim sökum taldist ósannað ........ 1683 Ríkisábyrgð. Hinn 21. júlí 1982 barst skiptarétti Reykjavíkur krafa um að bú B yrði tekið til gjaldþrotaskipta. Gjaldþrotaúrskurður var kveðinn upp 20. október 1982. Innköllun var gefin út og lauk kröfulýsingarfresti 5. janúar 1983. Innkölluninni fylgdi auglýsing, þar sem boðað var til skiptafundar 27. janúar 1983. Í auglýsingunni sagði jafnframt, að ef at- hugasemdir við afstöðu skiptaráðanda til lýstra krafna hefðu ekki komið fram í síðasta lagi á skiptafundinum, megi viðkomandi aðiljar búast við að þær komist ekki að við skiptin. Í kröfuskránni, sem lögð var fram á fundin- um, var viðurkennd forgangskrafa E vegna vinnulauna, er féllu í gjalddaga 12. febrúar 1981. Engar athugasemdir komu fram við kröfuskrána og bókaði skiptaráðandi að hún yrði „því óbreytt lögð til grundvallar endanlegri skiptagerð, þegar úthlutað verður úr búinu.“ Að loknum skiptafundinum kom E kröfu sinni á framfæri við félags- málaráðuneytið og óskaði eftir því, að hún yrði greidd úr ríkissjóði. Hinn 28. janúar 1983 óskaði félagsmálaráðuneyt- ið, með vísan til 2. mgr. 7. gr. laga nr. 31/1974, eftir úrskurði skiptaréttar um það, hvort vinnulaunakrafa E félli innan ríkisábyrgðar. Talið var, að sú ákvörðun skiptafundarins 27. janúar 1983 að taka launakröfu E til greina sem for- gangskröfu í þrotabú B, að undangenginni þeirri málsmeð- ferð, sem greinir í 108. gr. og 110. gr. gjaldþrotalaga nr. 6/1978, hafi verið endanleg fyrir þrotabúið. Krafa E félli því innan rikisábyrgðar ...........00020020000 000... 1226 Sakarkostnaður. L var talinn sannur að sök að hafa, hinn 7. og 27. desember 1980, ekið bifreið undir áhrifum áfengis. Í fyrra sinnið mældist alkóhólmagn í blóði L 0,67%0, en 1,83%0 í síðara skiptið. L var ákærður fyrir bæði brotin í einu lagi. Hér- aðsdómari taldi ranglega, að fyrra brotið hefði ítrekunar- áhrif á hið síðara og svipti L ökuleyfi æfilangt og dæmdi L í 3.500,00 króna sekt. Ríkissaksóknari áfrýjaði málinu eg krafðist þess, að ökuleyfissviptingartími yrði styttur, en héraðsdómur staðfestur að öðru leyti og kostnaður við áfrýjun málsins greiddur úr ríkissjóði að undanskildum málsvarnarlaunum. Hæstiréttur stytti ökuleyfissviptingu L í 15 mánuði frá 10. júlí 1981 að telja, þar eð fyrra brotið hefði ekki itrekunaráhrif á hið síðara, sbr. 1. mgr. "T. gr. Efnisskrá CCXL.ITI Bls. alm. hgl. Kostnaður af áfrýjun sakarinnar, þar með máls- varnarlaun skipaðs verjanda L, var lagður á ríkissjóð .... 680 Með ákæruskjali 1. júni 1980 var T ákærður fyrir að vera tvisvar í aprílmánuði 1980 ölvaður og til óþæginda á al- mannafæri, þ. e. 7. apríl á Kaldárselsvegi, þar sem fólk varð fyrir áreitni hans. T var handtekinn af lögreglu og sparkaði hann þá utan í lögreglubifreiðina og braut í henni hliðarrúðu, og einnig hinn 24. apríl á sömu slóðum, en þá grýtti T bifreið og olli skemmdum á afturhurð hennar. Þetta atferli T þótti varða við 21. gr. sbr. 33. gr. áfengislaga nr. 82/1969, sbr. lög nr. 52/1978, 5. gr., og var hann dæmdur í 1.000,00 króna sekt, en tveggja daga varð- hald til vara. Tveim skaðabótakröfum á hendur T var vís- að frá héraðsdómi vegna vanrneifunar, Með öðru ákæru- skjali, dags. 16. júní 1981, en dæmt var um bæði ákæruefn- in Í sama máli, var T ákærður fyrir að hafa 15. mars 1981 með sviksamlegum hætti gengið inn í kaup á þremur hest- um, sem S hafði þá fyrr um daginn, að T viðstöddum, sam- ið um kaup á af H, með því að fara um kvöldið á fund H og talið honum ranglega trú um, að S hafi í raun eigi verið að kaupa hestana sjálfur, heldur fyrir T, og þannig fengið H til að undirrita afsal til T fyrir hestunum, jafn- framt því sem T greiddi H umsamið söluverð hestanna. T tók síðan hestana í sínar vörslur og hafði selt einn þeirra, þegar rannsókn málsins hófst og lögreglan hugð- ist taka hestana í sínar vörslur. Í ákæru var þessi hátt- semi T talin varða við 248. gr. alm. hgl. nr. 19/1940, en til vara við 248. gr., sbr. 261. gr. sömu laga. Ekki taldist sannað, að T hefði beitt H vísvitandi blekkingum í því skyni að fá hann til að afsala sér hrossunum og var T því sýknaður af þessum ákæruþætti. S hafði gert skaðabóta- kröfu á hendur T, en henni var vísað frá héraðsdómi, sbr. 146. gr. 2. mgr. laga nr. 74/1974. T var dæmdur til að greiða þriðjung kostnaðar af rekstri málsins í héraði og fyrir Hæstarétti. Einn hæstaréttardómari skilaði sérat- kvæði og vildi sakfella T fyrir tilraun til svika með því at- ferli, sem greinir í ákæruskjalinu frá 16. júní 1981 ........ 1096 Samaðild, Sambúð. Sjá óvígð sambúð. Sameign. Sameignarslit. Árið 1945 seldi F þeim A og H, sem voru mágar, spildu úr landi CCXLIV Efnisskrá Bls. sínu, u. þ. b. 0,7 ha að stærð. Reistu þeir A og H sumar- bústað á spildunni. Árið 1947 seldi H öðrum mági sínum, B, bróður A, sinn helming í sumarbústað og landsspildu. Eig- endurnir notuðu bústaðinn þannig, að þeir tóku hvor sinn enda til einkaafnota, en sameinuðust um inngang í mið- hluta hússins og um snyrtiherbergi. Nokkru síðar reistu A og B viðbótarbyggingu við sinn hvorn enda hússins og áfasta við það. Voru dyr og inngangar gerðar í viðbótar- byggingar þessar, þannig að ganga mátti inn í hvorn enda fyrir sig, án þess að notast við hinn sameiginlega inngang um miðbik hússins. Lóðin umhverfis húsið var óskipt. Eftir að B andaðist tók ekkja hans S og börn við afnotum af hluta B í eigninni. Upp úr því fór að bera á persónu- legum árekstrum og ósamkomulagi milli sameigendanna, er lyktaði með því, að A beiddist uppboðs til slita á sam- eigninni. S andmælti því, að uppboð færi fram, þar sem hún taldi, að eignin væri skiptanleg og bauðst í því sam- bandi til að kosta ein ákveðnar framkvæmdir til að auð- velda skipti eignarinnar. A fékk dómkvadda sérfróða mats- menn til að segja til um það, hvort eignin væri skiptanleg. Var niðurstaða matsmanna sú „að land og bústaður séu ekki skiptanleg miðað við núverandi notkun.“ Uppboðsrétt- ur úrskurðaði, að hið umbeðna uppboð skyldi fara fram. Hæstiréttur hratt þeim úrskurði og synjaði um fram- kvæmd uppboðsins, enda væri ekki sannað, að ekki mætti koma á skiptum milli málsaðilja með viðunandi hætti .... 684 Samningar. Með kaupsamningi 14. apríl 1977 keypti A þriggja herbergja íbúð í smíðum í fjölbýlishúsi af K. Íbúðin var seld tilbúin undir tréverk og málningu, og sameign í húsinu í því ástandi, er í kaupsamningi var tiltekið. Kaupverð hins selda var alls gkr. 8.900.000 og skyldi greiða það í ákveðn- um gjaldðdögum. Samkvæmt kaupsamningnum átti að af- henda A íbúðina tilbúna undir tréverk og málningu í nóv.- des. 1977, en sameign 8—10 mánuðum síðar. A stóð ekki Í skilum með greiðslur skv. kaupsamningi og höfðaði K mál á hendur A til heimtu þess, sem í vanskilum var, auk víxil- vaxta af hverri greiðslu frá afhendingardegi íbúðarinnar til greiðsludags, svo sem samið hafði verið um í kaupsamn- ingi. A var dæmd til að greiða K þetta fé og ennfremur sannanlegan verðmun á innbrenndu áli, er sett hafði ver- ið á þak hússins í stað bárujárns, er ráðgert hafði verið í kaupsamningi, en samkomulag orðið um að breyta. Þá var A einnig dæmd til að greiða K lántökugjald vegna veð- deildarláns í samræmi við ákvæði kaupsamningsins. ÁA Efnisskrá CCXLV Bls. höfðaði gagnsök gegn K til greiðslu skaðabóta, samtals að fjárhæð gkr. 2.919.800, er A sundurliðaði þannig: 1. Skaðabætur fyrir afnotamissi íbúðarinnar í 4 mánuði vegna afhendingardráttar gkr. 564.800. 2. Skaðabætur vegna þess að K hafi ráðstafað undan sam- eign útigeymslu gkr. 1.405.000. 3. Skaðabætur vegna þess að K hafi lagt af dyr úr for- stofu út í bakgarð og sett glugga í staðinn gkr. 950.000. Póstar þessir voru allir skv. mati dómkvaddra manna. Upplýst var, að A hafði fengið íbúðina afhenta í byrjun mars 1978. K kvað afhendingardráttinn hafa stafað af um- fangsmiklum breytingum á íbúð A frá teikningu, breyting- um, er K framkvæmdi A að kostnaðarlausu. K var dæmd- ur til að greiða A kr. 100.000 í bætur fyrir afhendingar- drátt á íbúðinni, sem taldist hafa verið tveir mánuðir, úr því að afhendingartíminn hafði ekki verið framlengdur vegna breytinganna á íbúð A. A fékk hins vegar engar bætur vegna útigeymslunnar, þar sem hennar hafi ekki verið getið sem eignarhluta Á í sameign hússins, svo sem honum var lýst í kaupsamningi, og Á hafi ekki mátt gera ráð fyrir því, án skýrra ákvæða í kaupsamningi, að eignast hlutdeild í geymslunni. Ekki var bótakrafa A vegna breyt- inga á forstofu heldur tekin til greina, þar eð eigi hafði verið sýnt fram á tjón A vegna þessara breytinga ........ 1110 Hinn 4. júní 1979 pantaði T fatnað hjá enska fyrirtækinu C. Eigi undirritaði T pöntunarseðil, Vörurnar voru afgreiðd- ar til 'T í þrennu lagi og afhentar til flutnings 1. ágúst, 30. ágúst og 19. september 1979. T leysti út fyrstu vöru- sendinguna, en neitaði að taka við tveim síðari sendingun- um, þar sem hún hefði aldrei pantað þá vöru. C stefndi því T til greiðslu sendinganna. Talið var, að eins og hér hagaði til, hefði T hlotið að vera ljóst, að einnig síðari sendingarnar tvær hafi af hendi C verið ætlaðar til efnda á vörupöntuninni frá 4. júní 1979. Hafi T því borið að til- kynna C, án tafar, ef T vildi synja vörunum viðtöku vegna þess, að þær væru umfram pöntunina eða í ósamræmi við hana að gæðum. Ósannað var, að T hefði sent slíka til- kynningu í tæka tíð. Var T því dæmd til greiðslu vörunnar auk vaxta frá afhendingardegi, sbr. 1. mgr. 38. gr. laga um lausafjárkaup nr. 39/1922 ........0000000 0000. 2194 Sannanir. Sáttir, A. Einkamál, CCKXLVI Efnisskrá B. Opinber mál. Hinn 16. mars 1983 gekkst H undir dómssátt í Sakaðómi Reykjavíkur vegna ölvunar við akstur 21. febrúar s. á., en blóðsýni, er H var þá tekið, sýndi 0,80%. Í sakavottorði H, dags. 2. mars 1983, er lá frammi í sakadómi, þegar H undirgekkst sáttina, hafði þess ekki verið getið, að 25. ágúst 1980 hefði H gengist undir dómssátt fyrir ölvunar- akstur, Hafði sú dómssátt, vegna mistaka, ekki verið færð á sakaskrá fyrr en 30. júní 1983. Ríkissaksóknari kærði dómssáttina frá 16. mars 1983 og krafðist þess, að hún yrði felld úr gildi. Hæstiréttur felldi dómssáttina úr gildi .. Sératkvæði. Tveir hæstaréttardómarar skila sératkvæði í ærumeiðingar- máli ..........20.00000eeeesses sr Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði um vexti í máli til innheimtu iðgjalds til lífeyrissjóðs .........000.0.00.... Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í bótamáli vegna flugslyss ........0.2.02000.0.r eee Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í sjálfræðissvipt- ingarmáli ...........00.000.000eesessss nn Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli út af arf- leiðsluskrá .........2..00000000.eeesenss ss Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í kaupgjaldsmáli vegna uppsagnar skipstjóra ........02000000. 00... Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í skaðabótamáli vegna gæsluvarðhalds að ósekju .......... 474, 495, 509, Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í innheimtumáli vegna ferðaþjónustu .........20020000.00.00en s.n. Sératkvæði í fjölskipuðum dómi í héraði ...........000000... Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði. í máli á hendur ríkissjóði til heimtu bóta vegna afgreiðsluhátta dómsmála- ráðuneytisins varðandi yfirfjárráð .........0.0.000.0.0.0. Tveir hæstaréttarðómarar greiða sératkvæði varðandi vexti af kröfu í erlendri mynt .........000000 000... Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði út af vaxtafjár- hæð ........2000000 eens Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli varðandi gjaldfellingu handhafa veðskuldabréfs ..........000.0... Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli út af bú- skiptum ......0000000ss sess Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í skaðabótamáli vegna viNNUSlySS .......00000senes rss Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í fjárkröfumáli vegna slita á óvígðri sambúð .........0.00000000. 00... Tveir hæstaréttardómarar skila sératkvæði í skaðabótamáli Bls. 1576 56 306 316 364 381 392 523 549 549 621 643 661 691 701 834 865 Efnisskrá CCXLVII vegna bifreiðaáreksturs ........000000. 0... s.n... Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í skaðabótamáli vegna handtöku ........02.000000.00sssssesð Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði út af ákvörðun skaðabóta vegna gæsluvarðhalds að ósekju ..........02... Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði varðandi heim- færslu brots til refsiákvæða ..........000000000 00... Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði varðandi réttar- far Í skaðabótamáli vegna bifreiðaáreksturs ............ Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í einkamáli varð- andi réttarfar ...........0000..00.eeeee ess Einn hæstaréttarðómari greiðir sératkvæði í opinberu máli varðandi sakarmat ..........00000 00 enssneeen Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði varðandi þóknun fyrir gerðardómsstörf ...........000000.0 00... Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði varðandi stefnu- háttu í skiptamáli, er áfrýjað var til Hæstaréttar .... 1288, Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í opinberu máli vegna brots á banni við hundahaldi ................ 1318, Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í einkamáli varð- andi atvinnuréttindi vörubifreiðastjóra ............ 1327, Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði varðandi skaða- bætur í opinberu máli .........20000...eesses ser Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í opinberu máli varðandi réttarfar .........0...220000...eennsn en Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í skaðabótamáli út af líkamsmeiðingum ...........00.0...0.. sess Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði út af ákvörðun skaðabóta vegna líkamstjóns, er maður hlaut í bifreiða- SlySi ......02002000.0 neee Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði um vexti í einka- Máli .......200000ssseses ss Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli út af vöru- og firmame€rki ..........0020000 eeen Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í einkamáli varð- andi fyrningu á steypugalla .........000000000 0000... Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í uppboðs- MÁli .....0..20000ns0enssnsns Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í opinberu máli út af haldi á munum ........0000000 000 ess Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í sjálfræðissvipt- ingarmáli ............2..0.0.sens sess Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í einkamáli út af hækkun á lóðarleigu ...........2000000000. s.n Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í einkamáli, er fjallaði um vinnuskyldu sjómanns .......0.0000000000... Bls. 887 898 906 1021 1036 1055 1096 1196 1293 1322 1342 1350 1390 1399 1423 1447 1458 1469 1497 1568 1584 1664 CCXLVIII Efnisskrá Bls Sératkvæði í fjölskipuðum dómi í héraði .................... 1707 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í skaðabótamáli vegna bifreiðaáreksturs ...........0..020000 0000... 0. 1730 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði varðandi skaða- bótaskyldu í máli út af slysi við vinnu .............0.... 1826 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í skaðabótamáli út af ákvörðun vaxta ..........2.20000.. 0. nn 1826 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli út af vöru- ME€rki ........020000000 rns 1894 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði varðandi vísitölu- tryggða veðskuld í fasteignakaupum .........0..0.0.00..... 1938 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í opinberu máli varðandi ákvörðun refsingar .............00000.0....0.... 1958 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði varðandi búskipti við hjónaskilnað ............10.2...000.0.. sens 1967 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í opinberu máli varðandi ákvörðun refsingar .............00.0.0.0. 0... 1997 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í einkamáli varð- andi hefðarhald .................0.0.. sense 2076 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli út af kaup- kröfu bryta ........20.220000 e.s nn 2111 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í bótamáli vegna fasteignakaupa .........52..0.0000 sens 2148 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í skiptamáli varð- andi mat á lausafjármunum dánarbús ........0.0..00000... 2225 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði út af þóknun fyrir arkitektastörf ................0200000 0. ee nn 2237 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í útburðarmáli .... 2252 Siglingadómur, Sjálftaka. Sjálfræði. Hinn 12. júní 1980 var X svipt sjálfræði með dómi sakadóms að beiðni móður hennar A. Hinn 12. janúar 1982 ritaði A bréf, þar sem hún kveðst falla frá beiðni sinni um sjálfræðis- sviptingu X. Ríkissaksóknari sendi sakadómi bréf þetta 18. mars s. á. Þar var málið rannsakað og kom m. a. X fyrir fyrir dóminn 8. júní 1982 og óskaði eftir að fá sjálfræði á ný. Héraðsdómari taldi ástæður þær, er leiddu til sjálf- ræðissviptingar X enn fyrir hendi og synjaði beiðni um nið- urfellingu sjálfræðissviptingarinnar. Að beiðni lögráða- manns X var úrskurði sakadóms skotið til Hæstaréttar, sem felldi sjálfræðissviptinguna úr gildi. Einn hæstaréttar- Efnisskrá CCKLIX Bls. dómari skilar sératkvæði, þar sem hann vill staðfesta úr- skurð héraðsdóms um sjálfræðissviptingu ...........0.... 364 Hinn 21. desember 1982 höfðaði ríkissaksóknari f. h. vald- stjórnarinnar mál gegn A til sviptingar sjálfræðis af ástæðum, sem greindar eru í 1. tl. 5. gr. lága nr. 95/1947 um lögræði. A andmælti sjálfræðissviptingarkröfunni. Hér- aðsdómur taldi sannað af læknisvottorðum, að ÁA væri haldinn geðklofasýki á svo háu stigi, að hann væri af þeim sökum ekki fær um að ráða persónulegum högum sínum og svipti A sjálfræði með dómi 25. mars 1983. Að ósk ÁA var málinu skotið til Hæstaréttar, sem taldi ósannað, að A hefði sökum geðveiki verið ófær um að ráða persónulegum högum sínum, er hinn áfrýjaði dómur var kveðinn upp, sbr. 1. tl. 5. gr. lögræðislaga. A var því sýknaður af öllum kröfum valdstjórnarinnar. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi staðfesta héraðsdóm ................ 1584 Sjómannalög. Hinn 20. ágúst 1976 var Í ráðinn skipstjóri á skip í eigu S til togveiða um óákveðinn tíma. Hinn 23. apríl 1977 tilkynnti útgerðarstjóri S skipverjum bátsins, að ákveðið hefði verið að senda hann á netaveiðar. Hafði áður komið fram, að þeir voru því mótfallnir. Í tjáði útgerðarstjóranum, að hann reiknaði ekki með að fara á netin. Daginn eftir var farið að búa bátinn til netaveiðanna og þann dag sagði út- gerðarstjórinn skipverjum, að þeir, sem ekki kæmu til starfa daginn eftir, 25. apríl, teldust hættir á bátnum. Í kom ekki til starfa daginn eftir og ekki svaraði hann skeyti, sem útgerðin sendi honum 26. apríl, þess efnis, að hún liti svo á, að Í óski eftir slitum á ráðningarsamningi, þar eð hann hafi ekki komið til starfa. Samkvæmt þessu var talið, að útgerð skipsins hafi mátt líta svo á, að Í hefði slitið ráðningarsamningnum. Í átti því ekki rétt til bóta vegna ráðningarslitanna, en hann hafði krafist þriggja mánaða launa, skv. 2. gr., sbr. 3. gr. sjómannalaga nr. 67/ 1963, sbr. bráðabirgðalög nr. 98/1976 um kaup og kjör sjó- MANNA .......000.20.0 ss 1129 Hinn 20. ágúst 1976 var M ráðinn vélstjóri á bát í eigu S til togveiða um óákveðinn tíma. Hinn 23. apríl 1977 tilkynnti útgerðarstjóri S skipverjum bátsins, að ákveðið hefði ver- ið að senda hann á netaveiðar. Hafði áður komið fram, að þeir voru því mótfallnir. M hafði þó aldrei neitað að fara á netaveiðar á bátnum, og kvaðst hann hafa komið til starfa hvern dag eftir að farið var að búa bátinn til neta- veiða í Hafnarfjarðarhöfn. Að kvöldi hins 27. apríl fór M með bátinn til Akureyrar. Er þangað kom upplýstist það, CCL Efnisskrá Bls. að nýr eigandi var tekinn við útgerð bátsins og M verið afskráður 24. apríl og annar vélstjóri ráðinn í hans stað og lögskráður 27. s. m. Þessar aðstæður þóttu jafngilda því, að M hefði verið vikið úr starfi og að hann ætti rétt á bót- um skv. 34. gr. sjómannalaga nr. 67/1963, þar sem ráðning- arsamningur hans var ekki á enda. S var því dæmdur til að greiða M laun í þrjá mánuði ................0.0.00.0.. 1142 Hinn 20. ágúst 1976 var G ráðinn stýrimaður á bát í eigu S til togveiða um óákveðinn tíma. Hinn 23. apríl 1977 tilkynnti útgerðarstjóri S skipverjum bátsins, að ákveðið hefði ver- ið að senda hann á netaveiðar. Hafði áður komið fram, að þei1 voru því mótfallnir, og var G búinn að segja útgerðar- stjóranum, að ekki kæmi til greina af sinni hálfu að fara á netaveiðar. Daginn eftir var farið að búa bátinn til neta- veiðanna og þann dag tjáði útgerðarstjórinn skipverjum, að þeir, sem ekki kæmu til starfa daginn eftir, 25. apríl, teldust hættir á bátnum. G kom ekki til starfa þann dag og ekki eftir það. S mátti því telja, að G hefði slitið ráðn- ingarsamningnum og var hann því sýknaður af kröfu G um laun í þrjá mánuði, skv. 2. mgr. 13. gr. sjómannalaga nr. 67/1963, sbr. bráðabirgðalög nr. 98/1976 um kaup og kjör sjómanna ...............20000esees err 1156 H var háseti á einum af togurum Bæjarútgerðar Reykjavíkur. Hinn 8. nóvember 1978 slasaðist H, er togarinn var á veið- um. Af þessum sökum var H óvinnufær dagana 9.—14. nóvember, og missti af veiðiferð togarans 10.—21. nóvem- ber. Hinn 15. nóvember fór H á netaverkstæði útgerðar- innar til að kynna sér vinnuaðstæður og hugðist hann mæta þar til vinnu næsta dag. En eftir að hafa rætt mál- ið við forseta Sjómannasambands Íslands snerist H hugur og hann ákvað að mæta ekki. Í uppgjöri til H voru hon- um einungis greidd laun fyrir þann tíma, er hann var óvinnufær. H taldi sig eiga rétt til slysalauna vegna allrar veiðiferðarinnar og stefndi útgerðinni um mismuninn. H kunni til verka á netaverkstæðinu. Aðbúnaður á verkstæð- inu var fullnægjandi. H var ekkert að vanbúnaði að sækja vinnu á verkstæðið og vinnan þar var hvorki erfiðari né hættulegri en hásetastarf H og vinnan hefði aðeins stað- ið í fáa daga. Þá var ekki talið, að starf það, er H var vís- að á í netaverkstæðinu, hafi verið honum á neinn hátt ósamboðið. H þótti því hafa borið að vinna á netaverk- stæðinu. Útgerðin var því sýknuð. Tveir hæstaréttardóm- arar skiluðu sératkvæði og vildu taka kröfu H til greina, þar eð útgerðinni hafi verið óheimilt að kveðja hann til starfa á netaverkstæði sínu .................00000. 000... 1707 E réðst til starfa sem bryti á m/s Herjólfi (H) á árinu 1976 og Efnisskrá CCLI Bls. tók í fyrstu laun skv. kjarasamningi bryta. Hinn 1. júní 1977 gerðu E og H með sér verksamning. Með honum tók E að sér þjónustu við skipshöfn og farþega og að láta skipshöfn í té fæði fyrir eigin reikning. Þá tók E að sér að sjá um greiðasölu í skipinu á eigin ábyrgð, þannig að hann tæki hagnað af sölunni, en greiddi skatta og skyld- ur, sem henni væru samfara. H lét E í té aðstöðu og áhöld til eldunar og afnot af kaffiteríu skipsins ásamt tækjum, og skyldi ennfremur greiða E tiltekna fjárhæð mánaðar- lega. Hinn 27. janúar 1979 gerðu málsaðiljar með sér nýj- an samning, er var Í grundvallaratriðum samhljóða fyrri samningnum, Skyldi samningur þessi gilda til 31. maí 1979, en framlengjast síðan 6 mánuði í senn, nema annar hvor aðilja segði honum upp með tveggja mánaða fyrirvara. Hinn 28. mars 1980 sagði H samningnum upp miðað við 31. maí s. á, og þann dag lauk starfi E á skipinu. Allan framangreindan tíma var E lögskráður á skipinu sem bryti. Við skráningu voru kaup og kjör talin eiga að fara eftir samningum viðkomandi stéttarfélags. E gerði kröfu til þess, að H greiddi honum brytalaun í þrjá mánuði (júní, júlí og ágúst 1980) vegna fyrirvaralausrar uppsagn- ar, sbr. 13. gr. sjómannalaga nr. 67/1963, svo og ákvæði 9. gr. V. kafla kjaradóms um kaup og kjör og launakerfi áhafna á íslenskum farskipum, uppkveðnum 31. júlí 1979 samkvæmt lögum nr. 70 frá 19. júní 1979. Litið var svo á, að eftir 1. júní 1977 hafi réttarsamband málsaðilja ráðist af áðurnefndum verksamningum, en eigi af úrlausn kjara- dómsins frá 31. júlí 1979, né samningum þeim um kjör bryta, er gilt höfðu áður. Þótti það eigi geta breytt þessari niðurstöðu, þótt lögskráningu E væri hagað svo sem áður greindi. Var eigi á það fallist með E, að við lok verksamn- ingsins, sem sagt var upp með umsömdum fyrirvara miðað við 31. maí 1980, hafi raknað við á ný vinnuréttarsamband það, er gilti milli aðiljanna fyrir 1. júní 1977. E mátti held- ur eigi gera ráð fyrir því að halda áfram brytastörfum á skipinu eftir 31. maí 1980. H var því sýknaður af kröfum E. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og taldi, að E hefði átt rétt á þriggja mánaða uppsagnarfresti. En með uppsögn á verksamningnum hafi E mátt vera ljóst, að skipsrúmssamningi hans væri einnig slitið. Væri ráðningar- tima E sem sjómanns því lokið 30. júní 1980. Bæri því að dæma H til að greiða E laun fyrir júnímánuð 1980 ...... 2111 Sjóveðréttur. Ó var yfirmaður á skipi í eign F. Hinn 25. janúar 1979 fór Ó sem skipstjóri með skipið í veiðiferð, er stóð til 5. febrúar CCLII Efnisskrá Bls. s. á. Í þeirri veiðiferð klemmdist hásetinn B á fingri við störf á þilfari. Ó veitti B aðhlynningu, en neitaði að gefa honum sterk lyf, svo sem B krafðist, en B neytti sterkra taugalyfja um borð og var það á vitorði skipverja. Vegna þessarar neitunar Ó kom til orðasennu milli hans og B, sem leiddi til þess, að Ó fór upp í brú og fyrirskipaði að trollið yrði híft inn og haldið til hafnar með B. Stuttu síðar kom B upp í brú, þar sem sló í brýnu milli hans og Ó, sem lyktaði með því að Ó sló B ítrekað þannig að hann hlaut nokkra áverka. Í næstu veiðiferð, er stóð frá 6.—18. febrúar 1979 var Ó í leyfi, en 19. febrúar s. á. ritaði útgerð- in Ó uppsagnarbréf vegna framangreinds atburðar, Taldi útgerðin sér eigi skylt að greiða Ó uppsagnarfrest. Ó höfð- aði því mál með stefnu, birtri 12. febrúar 1980, gegn útgerð skipsins, krafðist þriggja mánaða launa og miskabóta vegna ólögmætrar uppsagnar. Þetta mál var hafið, en nýtt mál höfðað með stefnu, birtri 3. mars s. á. Ó voru dæmd Þriggja mánaða laun, en miskabótakrafan var ekki tekin til greina. Viðurkenndur var sjóveðréttur í skipinu fyrir tildæmdum kröfum, enda var sjóveðréttur ekki fyrndur, þar sem stefnt hafði verið í málinu innan árs, sbr. 1. mgr. 6. tl. 232. gr. laga nr. 66/1963, enda höfðaði Ó seinni mál- sóknina innan þess frests, er 11. gr. laga nr. 14/1905 mælir fyrir um. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og vildu sýkna útgerð af launakröfu skipstjóra, þar eð þeir töldu hann hafa gerst offara við hásetann .............. 392 M og G áttu bátinn Þóri. Seinni hluta maí 1979 réðist P sem 1. vélstjóri á bátinn. S, faðir P, var prókúruhafi fyrir útgerð- ina og annaðist bókhald og reikningsuppgjör við skipverja. Hinn 30. júní 1979 ræddi S við skipstjórann á bátnum í viðurvist sona sinna, P og H, sem var 1. stýrimaður á bátn- um, um fyrirhugaða eignaraðild þeirra feðga að bátnum. Ekki tókst samkomulag þar um og hætti P við hin fyrir- huguðu kaup. Seinna þennan dag fór P um borð í bátinn og fjarlægði úr honum allflesta persónulega muni sína. Hinn 2. júlí 1979 lét skipstjórinn afskrá P af bátnum frá 30. júní s. á., þar eð hann leit svo á, að P hefði hlaupist fyrirvaralaust úr skiprúmi. Skipstjórinn kallaði P ekki til skips eftir þetta. P höfðaði mál á hendur eigendum skips- ins, þeim M og G, í fyrsta lagi til greiðslu kauptryggingar fyrir tímabilið 22. maí til 30. júní 1979 og í öðru lagi til greiðslu á tímavinnu tiltekna daga í maí og júní 1979. Eigi þótti nægilega sýnt fram á, að P hefði með yfirlýsingum eða framkomu sinni á annan hátt gefið fullgilda ástæðu til að ætla, að hann hefði ákveðið að ganga úr skiprúmi. Bar P því kaup til 30. júní 1979. Hins vegar var reikningur Efnisskrá CCLIII Bls. P fyrir tímavinnu lækkaður nokkuð, þar eð hann var ekki staðfestur af skipstjóra. Viðurkenndur var sjóveðréttur í bátnum fyrir fjárhæðum .........000000 000 e renn 936 M og G áttu bátinn Þóri. Seinni hluta maí 1979 réðist H sem 1. stýrimaður á bátinn. S, faðir H, var prókúruhafi fyrir út- gerðina og annaðist bókhald og reikningsuppgjör við skip- verja. Hinn 30. júní 1979 ræddi S við skipstjórann á bátn- um, í viðurvist sona sinna, H og P, sem var 1. vélstjóri á bátnum, um fyrirhugaða eignaraðild þeirra feðga að bátn- um. Ekki tókst samkomulag þar um og hætti H við hin fyrirhuguðu kaup sama dag. Seinna þennan dag fór H um borð í bátinn og fjarlægði úr honum allflesta persónulega muni sína. Hinn 2. júlí 1979 lét skipstjórinn afskrá H af bátnum frá 30. júní s. á., þar eð hann leit svo á, að H hefði hlaupist fyrirvaralaust úr skiprúmi. Skipstjórinn kallaði H ekki til skips eftir þetta. H höfðaði mál á hendur eigend- um skipsins, þeim M og G, í fyrsta lagi til greiðslu kaup- tryggingar fyrir tímabilið 22. maí til 30. júní 1979 og í öðru lagi til greiðslu á tímavinnu tiltekna daga í maí og júní 1979. Eigi þótti nægilega sýnt fram á, að H hefði með yfir- lýsingum eða framkomu sinni á annan hátt gefið fullgilda ástæðu til að ætla, að hann hefði ákveðið að ganga úr skip- rúmi. Bar H því kaup til 30. júní 1979. Hins vegar var reikningur H fyrir tímavinnu lækkaður nokkuð, þar eð hann var ekki staðfestur af skipstjóra. Viðurkenndur var sjóveðréttur í bátnum fyrir tildæmdum fjárhæðum ...... 923 Sjúkrahús. H leitaði til slysadeildar Borgarspítalans laust eftir miðnætti 23. febrúar 1972 vegna verkja í vinstri handlegg. Gerð var aðgerð á H, og er bókað svo um hana í sjúkraskrá spítal- ans: „Hefur felon, að því er virðist á vi. löngutöng. Stung- ið á, kemur einungis blóð. Rp. terramycin. Re. 25/2 Í. h.“ Samkvæmt sjúkraskránni átti H að koma aftur á deild- ina 25. febrúar fyrir hádegi. Það gerði H ekki. Hinn 28. febrúar var neyðarlæknir kvaddur á heimili H. Taldi lækn- irinn H þjást af alvarlegum blóðrásartruflunum í vinstri hendi og handlegg. Lagði læknirinn H þegar í stað á lyf- lækningadeild Landspítalans. Daginn eftir var H flutt á handiækningadeild spítalans. Hinn 1. mars var gerð æða- aðgerð á H. Þá var komið drep í fjóra fingur vinstri hand- ar og hinn 26. mars 1972 varð að nema framan af fingrun- um vegna drepsins. Eftir þetta var H metin 12% varanleg örorka. H höfðaði nú skaðabótamál gegn borgarsjóði Reykjavíkur, sem rekur slysadeild Borgarspítalans. Reisti H skaðabótakröfu sína á því, að hún hefði fengið ranga CCLIV Efnisskrá Bls. læknismeðferð á slysadeildinni vegna rangrar sjúkdóms- greiningar hinn 23. febrúar 1972. Það hafi síðar leitt til þess að taka varð framan af fjórum fingrum vinstri handar henn- ar. Borgarsjóður Reykjavíkur var sýknaður bæði í héraði og í Hæstarétti, þar sem ósannað var talið, að um hafi verið að ræða mistök við greiningu og meðferð sjúkdóms H á slysadeild Borgarspítalans. Málskostnaður var felldur nið- ur bæði í héraði og fyrir Hæstarétti, en málskostnaður H lagður á ríkissjóð, enda hafði H gjafsókn fyrir báðum dómum .......0000000 0... di Skaðabótaskylda. L er bandarískur þegn, rafvirki að mennt og aðalstarfi, en stundaði hljóðfæraleik sem aukastarf. Hann kom til Ís- lands um miðjan nóvember 1971. Hann var þá hljóðfæra- leikari í ákveðinni bandarískri hljómsveit, er ráðin var af fyrirtækinu „Navy Exchange“ á Keflavíkurflugvelli til þess að skemmta bandarískum varnarliðsmönnum hér á landi um nokkurn tíma. L gegndi eigi störfum hér sem hermaður heldur sem óbreyttur borgari, skv. ráðningar- samningi við „Navy Exchange“ sem er óaðskiljanlegur hluti bandaríska sjóhersins. Hinn 19. nóvember 1971 kom Í ljós, að fylgihlutur með hljóðfæri L hafði bilað og þurfti að sækja nýjan til Reykjavíkur. Var liðsmanni í banda- ríska sjóhernum falið að aka L á bifreið í eigu „Navy Ex- change“ til Reykjavíkur í þessu skyni. Á leiðinni fór bif- reiðin út af Reykjanesbraut og lemstraðist L svo alvar- lega, að hann hlaut 25% varanlega örorku. L höfðaði skaðabótamál á hendur ríkissjóði Íslands vegna slyssins. Reisti hann bótakröfur sínar á 2. tl. 12. gr. viðbætis frá 8. maí 1951 við hervarnarsamning Íslands og Bandaríkj- anna 5. maí 1951, sbr. lög nr. 110/1951. L taldist hafa ver- ið í liði Bandaríkjanna skv. skilgreiningu 1. gr. viðbætisins við varnarsamninginn, enda hafi L hvorki haft ríkisfang né fasta búsetu hér á landi. Greiðsluskylda íslenska ríkis- ins næði aðeins til tjóns „á eignum manna eða stofnana á Íslandi eða lífi og limum manna þar.“ Til þeirra verði ekki taldir þeir, sem eru í liði Bandaríkjanna hér á landi. Sam- kvæmt þessu var íslenska ríkið sýknað af kröfum L...... 145 Skaðabætur. A. Innan samninga. Með kaupsamningi 14. apríl 1977 keypti A þriggja herbergja íbúð í smíðum í fjölbýlishúsi af K. Íbúðin var seld tilbúin undir tréverk og málningu, og sameign í húsinu í því ástandi, er í kaupsamningi var tiltekið. Kaupverð hins Efnisskrá CCLV Bls. selda var alls gkr. 8.900.000 og skyldi greiða það á ákveðn- um gjalddögum. Samkvæmt kaupsamningnum átti að af- henda A íbúðina tilbúna undir tréverk og málningu í nóv.- des. 1977, en sameign 8—10 mánuðum síðar. A stóð ekki í skilum með greiðslur skv. kaupsamningi og höfðaði K mál á hendur A til heimtu þess, sem í vanskilum var auk vixilvaxta af hverri greiðslu frá afhendingardegi íbúðar- innar til greiðsluðags, svo sem samið hafði verið um í kaupsamningi. ÁA var dæmd til að greiða K þetta fé og ennfremur sannanlegan verðmun á innbrenndu áli, er sett hafði verið á þak hússins í stað bárujárns, er ráðgert hafði verið í kaupsamningi, en samkomulag orðið um að breyta. Þá var A einnig dæmd til að greiða K lántökugjald vegna veðdeildarláns í samræmi við ákvæði kaupsamningsins. A höfðaði gagnsök gegn K til greiðslu skaðabóta, samtals að fjárhæð gkr. 2.919.800, er A sundurliðaði þannig: 1. Skaðabætur fyrir afnotamissi íbúðarinnar í 4 mánuði vegna afhendingardráttar gkr. 564.800. 2. Skaðabætur vegna þess að K hafi ráðstafað undan sameign útigeymslu gkr. 1.405.000. 3. Skaðabætur vegna þess að K hafi lagt af dyr úr for- stofu út í bakgarð og sett glugga í staðinn gkr. 950.000. Póstar þessir voru allir skv. mati dómkvaddra manna. Upplýst var, að A hafði fengið íbúðina afhenta í byrjun mars 1978. K kvað afhendingardráttinn hafa stafað af um- fangsmiklum breytingum á íbúð A, frá teikningu, breyt- ingum, er K framkvæmdi, A að kostnaðarlausu. K var dæmdur til að greiða A gkr. 100.000 í bætur fyrir afhend- ingardrátt á íbúðinni, sem taldist hafa verið tveir mánuðir, úr því að afhendingartíminn hafði ekki verið framlengdur vegna breytinganna á íbúð A. A fékk hins vegar engar bætur vegna útigeymslunnar, þar sem hennar hafi ekki verið getið sem eignarhluta A í sameign hússins, svo sem honum var lýst í kaupsamningi, og A hafi ekki mátt gera ráð fyrir því, án skýrra ákvæða í kaupsamningi, að eignast hlutdeild í geymslunni. Ekki var bótakrafa A vegna breyt- inga á forstofu heldur tekin til greina, þar eð eigi hafði verið sýnt fram á tjón ÁA vegna þessara breytinga ...... 1110 Hinn 20. ágúst 1976 var Í ráðinn skipstjóri á skip í eigu S til togveiða um óákveðinn tíma. Hinn 23. apríl 1977 tilkynnti útgerðarstjóri S skipverjum bátsins, að ákveðið hefði ver- ið að senda hann á netaveiðar. Hafði áður komið fram, að þeir voru því mótfallnir. Í tjáði útgerðarstjóranum, að hann reiknaði ekki með að fara á netin. Daginn eftir var Íarið að búa bátinn til netaveiðanna og þann dag sagði út- gerðarstjórinn skipverjum, að þeir, sem ekki kæmu til CCLVI Efnisskrá Bls. starfa daginn eftir, 25. apríl, teldust hættir á bátnum. Í kom ekki til starfa daginn eftir og ekki svaraði hann skeyti, sem útgerðin sendi honum 26. apríl þess efnis, að hún liti svo á, að Í óski eftir slitum á ráðningarsamningi, þar eð hann hafi ekki komið til starfa. Samkvæmt þessu var talið, að útgerð skipsins hafi mátt líta svo á, að Í hefði slitið ráðningarsamningnum. Í átti því ekki rétt til bóta vegna ráðningarslitanna, en hann hafði krafist þriggja mánaða launa, skv. 2. gr., sbr. 3. gr. sjómannalaga nr. 67/ 1963, sbr. bráðabirgðalög nr. 98/1976 um kaup og kjör sjómanna ........0000000.ö s.s 1129 Hinn 20. ágúst 1976 var M ráðinn vélstjóri á bát í eigu S til togveiða um óákveðinn tíma. Hinn 23. apríl 1977 tilkynnti útgerðarstjóri S skipverjum bátsins, að ákveðið hefði ver- ið að senda hann á netaveiðar. Hafði áður komið fram, að þeir voru því mótfallnir. M hafði þó aldrei neitað að fara á netaveiðar á bátnum, og kvaðst hann hafa komið til starfa hvern dag eftir að farið var að búa bátinn til netaveiða í Hafnarfjarðarhöfn. Að kvöldi hins 27. apríl fór M með bátnum til Akureyrar. Er þangað kom, upp- lýstist, að nýr eigandi var tekinn við útgerð bátsins og M verið afskráður 24. april og annar vélstjóri ráðinn í hans stað og lögskráður 27. s. m. Þessar aðstæður þóttu jafn- gilda því, að M hefði verið vikið úr starfi og að hann ætti rétt á bótum skv. 34. gr. sjómannalaga nr. 67/1963, þar sem ráðningarsamningur hans var ekki á enda. S var því dæmdur til að greiða M laun í þrjá mánuði .............. 1142 Hinn 20. ágúst 1976 var G ráðinn stýrimaður á bát í eigu S til togveiða um óákveðinn tíma. Hinn 23. apríl 1977 tilkynnti útgerðarstjóri S skipverjum bátsins, að ákveðið hefði ver- ið að senda hann á netaveiðar, Hafði áður komið fram, að þeir voru því mótfallnir, og var G búinn að segja útgerðar- stjóranum, að ekki kæmi til greina af sinni hálfu að fara á netaveiðar. Daginn eftir var farið að búa bátinn til neta- veiðanna og þann dag tjáði útgerðarstjórinn skipverjum, að þeir, sem ekki kæmu til starfa daginn eftir, 25. apríl, teldust hættir á bátnum. G kom ekki til starfa þann dag og ekki eftir það. S mátti því telja, að G hefði slitið ráðn- ingarsamningnum og var hann því sýknaður af kröfu G um laun í þrjá mánuði, skv. 2. mgr. 13. gr. sjómannalaga nr. 67/1963, sbr. bráðabirgðalög nr. 98/1976 um kaup og kjör sjómanna ........0200000 0... see sr 1156 A var ráðinn stöðvarstjóri Pósts og síma á Reyðarfirði árið 1967. Hinn 8. september 1975 var A veitt lausn frá starfi um stundarsakir vegna ætlaðrar óreiðu á sjóði stöðvar- innar og þess jafnframt getið, að óskað yrði eftir opin- Efnisskrá CCLVII Bls. berri rannsókn á máli hans. Hinn 2. desember 1975 til- kynnti póst- og símamálastjórnin A, að dómsrannsóknin hefði leitt í ljós ýmsar yfirsjónir og vanrækslu í starfi, þess eðlis, að ekki væri rétt, að A gegndi áfram starfinu og var honum endanlega sagt upp frá téðum degi. Hinn 8. nóvember 1977 var lagt löghald á fasteign A á Reyðarfirði til tryggingar fjárkröfum, er Póst- og símamálastofnun taldi sig eiga á hendur A, sem voru vegna ætlaðrar sjóðs- vöntunar gkr. 806.923 og umframsímtöl á heimasíma A gkr. 35.071. Af gögnum málsins þótti ljóst, að óregla hafði verið á fjármálum póst- og símastöðvarinnar á Reyðar- firði í tíð A. Hins vegar var ekki talið sannað að Póst- og símamálastofnunin hafi beðið fjárhagslegt tjón af þeim sökum, en gögn þau, er færð voru fram tjóni til sönnunar, þóttu um margt ófullkomin, A var því sýknaður og lög- haldið fellt úr gildi. A hafði höfðað gagnsök og gert fjár- kröfu í 6 liðum, aðallega um miskabætur og fyrir margvís- lega yfirvinnu. Póst- og símamálastofnunin var sýknuð af miskabótakröfunni, þar eð A hafði ekki tekist að sanna þá staðhæfingu sína, að stofnunin hafi verið borin fyrir því opinberlega, að A hafi valdið sjóðþurrð. Póst- og sima- málastofnunin var einnig sýknuð af öðrum kröfuliðum A, þar eð hann hafði eigi, gegn andmælum stofnunarinnar, stutt kröfur þessar með fullnægjandi gögnum. A gagn- áfrýjaði ekki, þannig að gagnsökin í héraði kom ekki til úrlausnar í Hæstarétti .............0200000000 0... nn... 1297 Með kaupsamningi 18. febrúar 1967 keypti H einbýlishús í byggingu af G, sem var byggingafróður maður. Fljótlega eftir að H flutti í húsið í ágústlok 1967 kom fram leki niður við gólfplötu og galli á þakefni. Við afsal 14. septem- ber 1968 skuldbatt G sig til að lagfæra galla þessa H að kostnaðarlausu. G tókst þetta eigi og óx raki og slagi í húsinu og skemmdi út frá sér. H krafðist mats dómkvaddra manna á orsökum gallanna og hvað kosta myndi að bæta úr þeim. Fyrst voru dómkvaddir undirmatsmenn, er skil- uðu matsgjörð 19. mars 1973, síðan yfirmatsmenn, er luku mati 31. janúar 1974, og að síðustu tveir endurmatsmenn, er luku endurmatsgerð 3. mars 1978. H byggði kröfur sín- ar á hendur G á endurmatsgerðinni að viðbættri hækkun á vísitölu byggingarkostnaðar. Í júnímánuði 1974 vottaði heil- brigðisfulltrúi, að húsið væri óíbúðarhæft og fluttist H úr því með börn sín í júlí 1976 og seldi það 13. júlí 1978 svo komið. Talið var, að frágangur útveggja við gólfplötu, er hélt áfram út fyrir veggina í sömu hæð og myndaði pall í kringum húsið, 50—60 cm á breidd, væri ekki viðhlítandi, þar sem vatn af pallinum komst auðveldlega að járni, er CCLVITII Efnisskrá Bls. tengdi saman útveggjaeiningar við gólfplötu og annað hvort yfir eða undir járnið, ef uppistaða myndaðist á pall- inum. Þetta taldist hönnunargalli á húsinu, sem krafðist verulegs eftirlits og viðhalds, ef koma ætti í veg fyrir skemmdir. H, sem ekki var byggingarfróð, var ekki talin hafa gert sér grein fyrir því, að húsið þyrfti viðhald og eftirlit umfram venjuleg steinsteypt hús. G hafði ekki sýnt fram á, að hann hefði kynnt H þetta. G var því talinn skaðabótaskyldur gagnvart H vegna gallanna og þeirra skemmda, er orðið höfðu af raka í húsinu á t. d. teppum, gólfefnum, málningu og raflögnum, svo og vegna tæringar á neysluvatnslögn. G var og dæmdur til að greiða H bæt- ur vegna afnotamissis af íbúðinni. Bótafjárhæðir voru mið- aðar við verðlag 3. mars 1978, er endurmatsmenn luku matsgerð sinni, en án verðhækkana, er orðið höfðu á vísi- tölu byggingarkostnaðar eftir það ............000.0..... 1508 Vorið 1973 fluttist J á jörðina Hrafnabjörg, Svínavatnshreppi, sem leiguliði. Jarðareigandi, G, sagði J upp ábúðinni, þar eð hann þyrfti jörðina til eigin búskapar. J fluttist af jörð- inni 10. júní 1976 og hóf búskap á jörð í Hegranesi, Skaga-, firði. Hvorki fluttist G á jörðina Hrafnabjörg, né afhenti hana neinum af þeim skyld- eða venslamönnum, sem upp eru taldir í 2. mgr. 9. gr. ábúðarlaga nr. 36/1961. Uppsögn G á jarðarafnotum J var því talin hafa verið „af yfirskins- ástæðum“ í skilningi 4. mgr. 9. gr. nefndra laga. Af þess- um sökum átti J skaðabótarétt á hendur G, sbr. niður- lagsákvæði lagagreinarinnar. Var sá skaðabótaréttur ekki bundinn því skilyrði, að J flyttist aftur á jörðina og hvorki fallinn niður fyrir tómlæti eða fyrningu, svo sem G hélt fram. G var dæmdur til að greiða J og fjölskyldu hans bætur vegna afurðatjóns, auk flutningskostnaðar á hina nýju jörð. Hins vegar var krafa J um vinnuframlag í þágu jarðarinnar eigi tekin til greina gegn andmælum G, þar eð hún þótti eigi nægilega rökstudd. J hafði gjafsókn og gjafvörn í héraði og fyrir Hæstarétti .................... 1802 Með kaupsamningi, dags. 27. október 1977, keypti R fimm herbergja íbúð í fjölbýlishúsi í Reykjavík af Þ á gkr. 12.000.000. R stóð ekki í skilum með greiðslu kaupverðsins. Hinn 20. október 1978 ritaði lögmaður Þ R riftunarbréf vegna stórkostlegra vanefnda R. Af þessu tilefni leitaði R til lögmannsins J, er átti viðræður við Þ, og fékk hann til að falla frá riftunarkröfunni gegn því að R stæði Þ full skil skv. kaupsamningi. Þegar á átti að herða, gat R ekki greitt skuldirnar og vildi fremur riftun. Hinn 30. nóvember 1978 ritar J bréf til R, þar sem hann ræður R frá riftun, og biður R að hugleiða málið, því að sennilega sé nú hægt Efnisskrá CCLIX Bls. að selja íbúðina á „rúmar 15 milljónir.“ Hinn 29. desember 1978 veitti R J fullt og ótakmarkað umboð til að selja íbúð- ina og ganga frá uppgjöri vegna íbúðakaupanna við Þ. Sama dag seldi J S íbúðina fyrir gkr. 12.000.000 og gekk jafnframt frá uppgjöri við Þ. Hinn 31. janúar 1979 aftur- kallaði R umboð sitt til J og réði sér nýjan lögmann. Sá lögmaður reyndi að fá fram riftun á kaupsamningum frá 29. desember 1978, en án árangurs. Að beiðni R voru dóm- kvaddir tveir kunnáttumenn til að meta hæfilegt og líklegt söluverð eignarinnar miðað við gangverð á söludegi. Í matsgerð, dags. 31. maí 1979, telja þeir verðið hæfilega metið á gkr. 16.000.000, R höfðaði nú mál á hendur þeim J og S og krafðist aðallega riftunar á kaupsamningnum frá 29. desember 1978, en til vara skaðabóta að fjárhæð gkr. 4.000.000, aðallega in solidum gegn þeim báðum, en til vara gegn J einum. S var sýknaður bæði af riftunar- og skaðabótakröfu R, en J var dæmdur til að greiða R 20.000,00 nýkrónur í skaðabætur, þar eð J hafi ekki verið rétt að ganga út frá því, að honum væri heimilt að selja íbúðina á því verði, sem hann gerði, nema að leita til þess samþykkis R. Ósannað þótti, að R hefði veitt slíkt sam- þykki. Við ákvörðun bótanna var það haft í huga, að vegna greiðsluðrðugleika R og þröngra tímamarka, hafi verið lít- ið svigrúm til að ná hagstæðu söluverði .................. 1867 K gerði útboðs- og verklýsingu og teikningar að byggingu V í Reykjavík, Byggingafélagið R bauð í byggingu hússins og hinn 31. október 1978 var gerður verksamningur milli þess og V um byggingu hússins að fokheldu byggingarstigi. V tók þó enangrun og frágang þaksins að innan að öðru leyti út úr verkinu og lét vinna það á eigin vegum. For- sjármaður byggingafélagsins R var G, og var hann skrif- aður byggingameistari að byggingunni. Í desember 1979 var lokið við einangrun og frágang þaksins að innan. Í janúar 1980 tók að bera á leka úr þakinu, er stafaði af því, að láðst hafði að loftræsa það, með þeim afleiðingum m. a., að raki, sem myndaðist í þakinu, þéttist og lak niður í dropatali. V höfðaði bótamál á hendur K og byggingafé- laginu R vegna þessa galla á þakinu. Viðurkennt var af hálfu K, að sérteikningar höfðu ekki verið gerðar af loft- ræsingu þaksins og gleymst hafi að gera ráð fyrir henni við gerð annarra teikninga og útreikninga á burðarþoli þaksins. K þótti því bera höfuðábyrgð á því, hvernig til tókst vegna mistaka starfsmanna sinna. Byggingafélagið R var einnig dæmt til að bera hluta af tjóni V vegna þak- gallans, þar eð forsvarsmenn þess hreyfðu hvorki athuga- semdum né leituðu skýringa eftirlitsmanns á því, hvernig CCLX Efnisskrá Bls. skyldi framkvæma loftræsinguna, enda þótt teikningar væru óljósar um það atriði. Var einnig til þess litið, að G hafði ekki látið skrá sig af verkinu sem meistari, svo sem honum bar skv. þágildandi byggingasamþykkt, er verk- þætti R við bygginguna lauk, Dæmt var, að K skyldi bæta V viðgerð á þakgallanum að 5/6 hlutum, en R að 1/6 hluta. Málskostnað, verkfræði- og matskostnað skyldu K og R bera í sömu hlutföllum, enda taldist sá kostnaður nauðsynlegur til að V gæti náð rétti sínum .............. 217. Með afsali, dags. 27. desember 1978, seldu þeir F og S vélbát- inn Rósu HU 294 í hendur þeim G, B, H og P. Báturinn var smíðaður árið 1977. Kaupverð bátsins var gkr. 95.000.000. Í afsalinu var m. a. tekið fram, að báturinn skyldi full- nægja öllum þeim kröfum, er Siglingamálastofnun ríkisins geri til báts og búnaðar, kaupendum að kostnaðarlausu. Báturinn var afhentur kaupendum 15. október 1978, en áð- ur (12. s. m.) hafði farið fram skoðun á bol hans á vegum Skipaeftirlits ríkisins á Siglufirði og heimiluð útgáfa haf- færnisskírteinis, er gilda átti í eitt ár. Um veturinn munu kaupendur hafa stundað netaveiðar á bátnum. Hinn 9. júní 1979 var báturinn skoðaður af skipaskoðunarmönnum og kom þá í ljós, að tveir tilteknir plankar voru rifnir og þverbrotnir. Sumarið 1979 gerðu kaupendur bátinn út á trollveiðar og urðu þeir þá varir við, að loftræstibúnaður í vélarrúmi var gallaður. Þeir kvörtuðu um gallana sam- sumars við seljendur. Kaupendur fengu dómkvadda mats- menn og síðan yfirmatsmenn til þess að meta viðgerðar- kostnað á göllum þessum. Samkvæmt yfirmatsgerð, 19. janúar 1981, nam viðgerðarkostnaðurinn samtals gkr. 5.842.064, þar af slippkostnaður gkr. 486.800. Kaupendur höfðuðu mál á hendur seljendum til greiðslu matsfjár- hæðarinnar. Talið var, að hér hafi verið um leynda galla að ræða, er báturinn hafi verið haldinn, þegar kaupin voru gerð. Seljendur báru því fébótaábyrgð á göllum þessum, enda hafði verið kvartað yfir þeim í tæka tíð. Voru selj- endur dæmdir til að greiða 56.000,00 nýkrónur í skaðabæt- ur, þar eð sanngjarnt þótti að lækka nokkuð liðinn um slippkostnað .........00000000 00 ss sr 2211 B. Utan samninga. 1. Árekstur skipa. 2. Bifreiðir. Hinn 10. mars 1974 ók D bifreið sinni undir áhrifum áfengis á röngum vegarhelmingi á bifreið, er G ók, Hlaut G bein- brot á hægri handlegg og skaddaðist á barkakýli og hægra Efnisskrá CCLXI Bls. raddbandi, þannig að raddbreytingu og talþreytu olli. Sam- kvæmt læknisfræðilegu mati, dags. 11. nóvember 1976, var G metin 5% varanleg örorka af völdum slyssins. Af hálfu D og tryggingarfélags hans, var viðurkennd óskoruð bóta- ábyrgð, en kröfu G var andmælt aðallega sem fyrndri, en til vara sem allt of hárri. Samkvæmt 78. gr. umferðarlaga nr. 40/1968 er upphaf fyrningarfrests miðað við lok þess almanaksárs, er kröfuhafi fær vitneskju um kröfu sína og á þess fyrst kost að leita fullnustu hennar. Örorkumat lá ekki fyrir fyrr en 11. nóvember 1976. Upphaf fyrningar- frests miðaðist því við 1. janúar 1977. Stefnubirting í máli G fór fram 14. október 1980. Krafa G taldist því ekki fyrnd, nema áfallnir vextir fyrir 14. október 1976. G voru dæmdar skaðabætur í einu lagi fyrir fjártjón og miska, samtals 15.000.00 krónur .......0.0000 ens 451 Æ ók bifreið sinni norður Hverfisgötu í Hafnarfirði hinn 3. apríl 1980 um kl. 12:30. Á sama tíma ók J bifreið sinni, sem tryggð var hjá tryggingarfélaginu H, eftir Urðarstíg að Hverfisgötu. Hverfisgata er aðalbraut og biðskyldumerki við Urðarstíg gagnvart umferð um Hverfisgötu. J stöðvaði bifreið sína við Hverfisgötu, en ók síðan inn á gatnamótin án þess að veita bifreið Æ athygli fyrr en um seinan. Æ sveigði bifreið sinni til vinstri til þess að reyna að koma í veg fyrir árekstur, en án árangurs, því að framendi bifreið- ar J og hægra afturbretti bifreiðar Æ rákust saman, en síðan rakst bifreið Æ utan í hús við Hverfisgötu og skemmdist enn meir, J taldist hafa með akstri sinum brot- ið gegn 3. mgr. 48, gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Ósannað var, að Æ hefði ekið of hratt eða andstætt umferðarreglum að öðru leyti. Það hafi ekki verið óeðlileg viðbrögð hjá Æ að sveigja bifreið sinni til vinstri eins og á stóð. Var ekki talið, að Æ hefðu orðið á slík mistök, að rétt væri, að hann bæri hluta tjóns síns sjálfur, sbr. 68. gr. umferðarlaga. J og H voru því dæmd in solidum til að bæta Æ allt tjón, er varð á bifreið hans. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sér- atkvæði og vildu leggja 1/3 hluta sakar á Æ ............ 887 Ilinn 23. desember 1978 varð árekstur á milli bifreiðanna R- 1977, í eigu B, og JO-7495, í eigu varnarliðsmannsins C, með þeim hætti, að JO-7495 var ekið inn á Kringlumýrar- braut gegnt biðskyldu í veg fyrir R-1977, er ekið var suður Kringlumýrarbraut og naut aðalbrautarréttar, Bifreiðin J0-7495 var ábyrgðartryggð hjá Hagtryggingu h/f, en R- 1977 var ábyrgðar- og húftryggð hjá Samvinnutryggingum g/t með gkr. 200.000 eigin áhættu. B höfðaði skaðabótamál á hendur Hagtryggingu h/f og ríkissjóði Íslands vegna árekstursins til greiðslu á gkr. 120.000 vegna afnotamissis CCLXII Efnisskrá Bls. og gkr. 200.000 vegna eigin áhættu í húftryggingu. Dómur gekk í málinu 16. nóvember 1979 og fór á þann veg, að B var látinn bera 1/3 hluta sakar vegna þess, að bifreið hans var á sumarhjólbörðum og því vanbúin til aksturs á þess- um árstíma í hálku og snjó. Þessum dómi var ekki áfrýjað og greiddi Hagtrygging h/f B dómskuldina 4. febrúar 1980. Þegar Samvinnutryggingar g/t leituðu eftir endur- greiðslu úr hendi Hagtryggingar h/f á húftryggingarbót- um, er þær höfðu greitt B í samræmi við sakarskiptingu í dóminum frá 16. nóvember 1979, synjaði Hagtrygging h/f að endurgreiða, þar eð hún gæti eigi sætt sig við sakar- skiptinguna í dóminum. Höfðuðu Samvinnutryggingar g/t þá mál á hendur Hagtryggingu h/f og ríkissjóði Íslands til endurgreiðslu á hluta húftryggingarbótanna. Talið var að Hagtrygging h/f og ríkissjóður væru, skv. 1. mgr. 195. gr. laga nr. 85/1936, bundin af dóminum frá 16. nóvember 1979 að því er varðaði sakarskiptinguna. Tveir hæstaréttardóm- arar skiluðu sératkvæði og töldu fyrri dóminn ekki bind- andi um sakarskiptingu, þar eð stefnendur í héraði hefðu ekki verið þeir sömu í báðum málunum, og kröfurnar held- ur €kki .......2..200020000 senn 1036 Bifreiðinni Y var ekið út af bifreiðastæðinu framan við Hótel Esju og síðan austur Suðurlandsbraut. Við gatnamót Hall- armúla ákvað ökumaður Y að taka svokallaða U-beygju. Varð af því árekstur við bifreiðina R, sem ekið var austur Suðurlandsbraut. Rakst bifreiðin R með hægri framhlutann vinstra megin aftan til á bifreiðina Y. Samkvæmt 4. mgr. 46. gr. umferðarlaga nr. 40/1968 er því aðeins heimilt að taka U-beygju, að unnt sé að gera það án áhættu eða óþæg- inda fyrir aðra umferð. Ökumaður, sem tekur slíka beygju, verður að meta það hverju sinni, hvort það er óhætt og bera sjálfur áhættu og ábyrgð á röngu mati í því efni. Öku- maður Y þótti eiga höfuðsök á árekstrinum og var hann látinn bera 2/3 hluta sakar, en ökumaður R þótti hafa ek- ið of hratt og var lagður á hann 1/3 hluti sakar. Við ákvörðun á dagpeningum fyrir afnotamissi bifreiðarinnar Y var tekið tillit til þess, að eigandi hennar notaði hana við starf sitt ..........20000000 0. 1310 Aðfaranótt 17. desember 1978 varð gangandi vegfarandi, J, Íyr- ir bifreið, er M átti, og ók austur Vesturgötu í Keflavík. J var með fleira fólki í umrætt sinn. M var búinn að veita fólki þessu eftirtekt nokkru fyrir slysið og kvaðst hafa séð, að það var ölvað. Miðað við það og aðstæður til aksturs að öðru leyti, bar M að gæta sérstakrar varúðar, er hann ók í átt að fólkinu. Það þótti M eigi hafa gert. Eigi var með vissu ráðið, hvar J var á götunni, er hann varð fyrir bif- Efnisskrá CCLKITI Bls. reiðinni, og ekki þótti í ljós leitt, að orsakasamband hafi verið milli ölvunar J og slyssins. Samkvæmt því var bóta- ábyrgð lögð óskipt á M og tryggingarfélag bifreiðar hans. J var fluttur á sjúkrahús eftir slysið. Þar kom í ljós, að beinagrind andlitsins hafði brotnað frá höfuðkúpunni og færst nokkuð til, nefið var einnig mölbrotið og liðbönd á vinstra hné slitin. J var metin 10% varanleg Örorka af völdum slyssins. Tryggingafræðingar reiknuðu út tíma- bundið og varanlegt örorkutjón J. Á grundvelli þeirra út- reikninga krafðist J 90.070,00 króna í örorkubætur og 15.000,00 króna í miskabætur. Kröfur J voru teknar til greina að frádregnum greiðslum, er J hafði fengið úr sjúkra- og orlofssjóði, 1.180,00 krónur. J gerði sérstaka kröfu um vaxtavexti fyrir Hæstarétti. Sú krafa kom þó ekki til álita í Hæstarétti, þar eð J þótti ekki hafa gert Slíka efniskröfu í héraði. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma J 74.000,00 krónur í örorkubæt- ur og vaxtavexti, enda hefði J krafist dómvaxta í héraði, sbr. lög nr. 56/1979 um dómvexti, en í slíkri kröfu felist krafa um vaxtavexti samkvæmt vaxtaákvörðunum Seðla- banka Íslands .............2..00....e ene sn 1423 Hinn 19. desember 1980 ók H bifreið austur Kjarrhólma í Kópa- vogi. Gata þessi er blindgata og hallar töluvert til austurs og nær sá halli austur fyrir hús nr. 10. Á móts við það hús er bifreiðastæði. J ók bifreið sinni út af því stæði. J sá þá,, að H ók bifreið sinni austur og niður Kjarrhólma og hafi sú bifreið verið á vinstra vegarhelmingi. J stöðvaði þá sína bifreið. H kvað J í umrætt sinn hafa skyndilega ekið af stæðinu inn á götuna. H gaf hljóðmerki og kvað H J þá hafa numið staðar. H kvaðst hafa hemlað, en eigi tekist að stöðva bifreiðina vegna mikillar hálku. H kvaðst held- ur ekki hafa haft svigrúm til að sveigja til hægri vegna kyrrstæðrar bifreiðar, er þar hafi verið. Rakst bifreið H því á bifreið J og urðu skemmdir á báðum bílunum. Sök á árekstrinum var skipt þannig, að H var talinn bera 1/3 hluta sakar, en J 2/3 hluta. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði, og taldi H eiga alla sök á árekstrinum ...... 1730 Hinn 13. júlí 1978 varð árekstur á milli bifreiðanna R og X, sem var skyldutryggð hjá S. Viðurkennt var, að X hefði átt alla sök á árekstrinum. Starfsmenn S ráðstöfuðu R til viðgerð- ar hjá bílasmiðju K. Þrívegis þurfti að fara með bifreiðina til K til endurbóta á viðgerðinni, síðast 23. október 1978. Samtals tók viðgerðin 48 daga. S greiddi allan viðgerðar- kostnaðinn, en neitaði að greiða afnotamissi lengur en 23 daga, er matsmenn höfðu metið eðlilegan viðgerðartíma. S og eiganda X var dæmt að greiða bætur fyrir hinn raun- CCLXIV Efnisskrá Bls. verulega afnotamissi, enda höfðu starfsmenn S ráðstafað R til viðgerðar hjá K. Þá voru S og eigandi X dæmdir til að bæta galla, er fram komu á lakki R eftir viðgerðina og afnotamissi í3 daga vegna þeirrar lagfæringar, svo og fyr- ir viðgerð á vatnsleka í farangursrými R. Hins vegar voru þeir sýknaðir af kröfu eiganda R, sem var leigubifreiðar- stjóri, um sérmetnar skaðabætur, skv. mati, vegna óhóf- lega langs viðgerðartíma ..........000000000 000... 1779 Hinn 5. júlí 1980 var bifreiðinni Ö ekið suður Hafnarfjarðar- veg á hægri akrein á eftir annarri bifreið. Á sama tíma var bifreiðinni Y ekið eftir tengivegi frá Kringlumýrar- braut að Hafnarfjarðarvegi, þar sem ökumaður hennar nam staðar og gætti að umferð eftir Hafnarfjarðarvegi. Ökumaður Y veitti bifreiðinni Ö athygli, þar sem henni var ekið á hægri vegarhelmingi suður Hafnarfjarðarveg, en engin umferð var norður veginn. Ók ökumaður Y því inn á Hafnarfjarðarveg og sveigði til norðurs. Í sama mund var bifreiðinni Ö beygt yfir á vinstri kant til að aka fram úr bifreið þeirri, er ekið var á undan. Er ökumaður Y sá Ö koma á móti sér á röngum vegarhelmingi, sveigði hann til hægri og stöðvaði bifreiðina. Ökumanni Ö tókst ekki að afstýra árekstri og kastaðist afturendi bifreiðarinnar utan í Y af slíkum krafti, að Y var ekki talin viðgerðarhæf eft- ir áreksturinn, Ökumaður Ö taldist eiga alla sök á árekstr- inum með því að aka fram úr við gatnamót. Eiganda Y var bætt tjón hans auk afnotamissis. Ökukona Y var barnshaf- andi. Hún hlaut áverka og andlegt áfall. Henni voru dæmd- ar miskabætur ............2.00000 000. senn 1905 Hinn 16. desember 1980 varð árekstur á Reykjanesbraut milli bifreiðarinnar Y, sem tryggð var hjá H, og áætlunarbils- ins R. H viðurkenndi óskoraða skaðabótaábyrgð og greiddi viðgerðina, er tók 20 daga. Hins vegar neitaði H að greiða fyrir afnotamissi af bifreiðinni þann tíma, sem viðgerðin tók. Fram kom í málinu, að hér var um óvenju stóra áætl- unarbifreið að ræða, er notuð hafði verið til að flytja far- þega að og frá Keflavíkurflugvelli. Þá var og upplýst, að vátryggingafélög hefðu um árabil fallist á að miða afnota- missi hópferðabifreiða við 1/4 hluta svonefnds daggjalds slíkra bifreiða, eins og það væri hverju sinni. Voru H og eigandi bifreiðarinnar Y dæmdir til að greiða eiganda R óskipt 7.000,00 krónur í afnotamissi ...........0000.0000... 2247 3. Opinber mál. Maður, sem fundinn var sekur um þjófnað og skjalafals, var dæmdur til að greiða þeim bætur, er orðið höfðu fyrir tjÓMi ......0.00000000ese ss 109 Efnisskrá CCLXV Skaðabótakröfu fyrir líkamsárás vísað frá Hæstarétti, þar eð hún hafði ekki verið borin undir ákærða, sbr. 145. gr. laga nr. T4/1974 .......000020000n nr Manni, sem dæmdur var fyrir þjófnað, var dæmt að greiða þeim, er orðið hafði fyrir tjóni, bætur .........000000... Skaðabótakröfu í opinberu máli vísað frá Hæstarétti vegna vanreifunar .........oecessssers Ákærði, sem fundinn hafði verið sekur um skjalafals og Íjár- svik, var í héraði dæmdur til að greiða skaðabætur. Í Hæstarétti var eigi fjallað um skaðabæturnar, þar sem verjandi ákærða og ríkissaksóknari lýstu yfir því, að þeir æsktu þess ekki, sbr. 147. gr. laga nr. 74/1974 ............ Maður, er fundinn var sekur um skjalafals, var gert að greiða þeim, er orðið höfðu fyrir tjóni, bætur .......0..0.00.0... 4. Vinnuslys. S vann sem aðstoðarmaður í brauðgerðarhúsi K. Hinn 3. mars 1978 vann S við brauðvigtunarvél, sem klippir brauðdeig niður í vissar þyngðir. S fór upp á vélina til þess að hreinsa hana með því að ýta á eftir deiginu með plastspaða, ofan í trekt vélarinnar. S hafði verið bannað að fara upp á vél- ina við verk þetta af yfirboðurum sínum og bent á að standa á sérstökum palli á vélinni, sem á voru lausar fjalir. Þegar S var á leið ofan af véélinni í umrætt sinn, rann hann til og lenti hægri hönd hans fyrir hníf vélarinnar, er hjó rúmlega eina kjúku af löngutöng og baugfingri og húð- flipa framan af vísifingri án þess að skadda beinið. S var metin 12% varanleg örorka af völdum slyssins. S höfðaði skaðabótamál á hendur K, þar sem slysið megi rekja til ófullkominnar vinnuaðstöðu svo og þess, að verkstjórn hafi verið áfátt. K krafðist sýknu vegna þess, að S hefði sjálf- ur átt sök á slysinu sakir óvarkárni og óhlýðni við fyrir- skipanir verkstjóra. K var dæmdur til að bæta S tjón sitt að 1/3 hluta. Var í því sambandi sérstaklega haft í huga, að S var aðeins tæpra 17 ára, er slysið var, og ósannað þótti að brýnt hefði verið fyrir honum, hverjar hættur stöfuðu af vélinni, svo og, að pallur sá, er ætlast var til að menn stæðu á við hreinsun vélarinnar, var með lausum fjölum, sem gátu færst til. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi sýkna K, þar sem slysið verði eingöngu rakið til óhappatilviljunar og óhlýðni S, en honum hefði ítrekað verið bannað að fara upp á vélina, síðast rétt fyrir Slysið .......000.0000 000 A vann sem verkamaður hjá Dælubílum s/f. Hinn 20. nóvem- ber 1979 vann A við dælingu á steypu í mót í tvílyft ein- býlishús í Reykjavík. Til verksins var notuð sérstök bifreið Bls. 466 1044 1096 1350 2093 CCLXVI Efnisskrá Bls. með gálga og dælubúnaði. Bifreiðin var eign Dælubíla s/f og stjórnað af G, eins af eigendum fyrirtækisins. Bifreiðin var útbúin þannig, að slanga lá frá dælu bifreiðarinnar um sálga, sem var áfastur bifreiðinni. Rennur steypan um slöngu þessa í mótin. Tveir menn vinna við tæki dælubif- reiðarinnar, annar stjórnar dælunni, en hinn er þar nær- staddur, sem steypunni er rennt í mótin. Stjórnar hann hreyfingum gálgans og gefur stjórnanda dælunnar merki um dælinguna. Á var í umrætt sinn við gálgann og stóð á vinnupalli nálægt þeim stað, þar sem steypunni var rennt í mótin. Vinnupallurinn var myndaður úr þremur borðum, sem lágu samhliða ofan á þaksperrum innan við útveggja- mót, og var hvert borð 1"x6'" á breidd, Um klukkan 17.00 framangreindan dag myndaðist stífla í slöngunni og kom á hana slinkur. Ö, er stjórnaði slönguendanum, missti þá takið á honum og slóst hann með fullum þunga í A með þeim afleiðingum að A kastaðist út fyrir steypumótin og féll til jarðar 3,5—4 m. A hálsbrotnaði við fallið og lamað- ist frá hálsi og niður í tær. A var metinn 100% öryrki frá slysdegi. Í ljós kom, að vinnupallur sá, er A stóð á, braut í bága við reglugerð nr. 204 frá 20. júlí 1972, þar eð á hann vantaði handrið og hann var einnig of mjór. Vinuljós voru ekki notuð, þótt dimmt væri orðið, og hvassviðri var og gekk á með skúrum. Dælubílar s/f voru dæmdir til að bera óskoraða bótaábyrgð á slysi A. Tryggingafræðingur reikn- aði út örorkutjón A á 561.400,00 krónur skv. útreikningi 27. janúar 1982. A voru dæmdar 260.000,00 krónur í héraði og höfðu þá verið dregnar frá greiðslur, er A hafði fengið úr tryggingum, frá vinnuveitanda og tekið tillit til skattfrelsis bóta og hagræðis af eingreiðslu. Þá voru A dæmdar 200.000,00 krónur í bætur fyrir miska, röskun á stöðu og högum vegna kostnaðar við kaup og rekstur á bifreið og ennfremur vegna útgjalda, sem gagngert tengjast því, að A verður bundinn við hjólastól alla ævi. Þá var A og bætt fatatjón 1.500,00 krónur. Samtals voru A dæmdar 461.500,00 krónur í héraði. Dælubílar s/f áfrýjuðu dóminum, en A gagnáfrýjaði ekki. Héraðsdómur var staðfestur, en frá dómsfjárhæð voru dregnar 100.000,00 krónur, sem trygg- ingafélag Dælubíla s/f hafði greitt A úr frjálsri ábyrgðar- tryggingu eftir uppsögu héraðsdóms. A hafði gjafsókn og gjafvörn fyrir báðum dómstigum ...............00..... 1718 Hinn 16. nóvember 1974 unnu þeir R (f. 21/7 1956) og Ú (f. 29/8 1958) hjá Eimskip við uppskipun í botni 1. lestar m/s Öskju í Sundahöfn. Meðal þess, sem skipað var upp þann dag voru 420 pokar af einhvers konar kalki. Eitthvað af efni þessu hafði komist úr umbúðunum og fallið á botn lestarinnar. Efnisskrá CCLXVII Bls. Verkamennirnir fengu skipun um að sópa upp kalkinu. Sóparnir voru færri en verkamennirnir og fóru þeir R og Ú að togast á um einn kústinn. Urðu úr þessu áflog. Þeir misstu vöndinn úr höndum sér og veltust um í kalkinu. Í þann mund, er þeir rísa á fætur, sveiflaði R hendi í átt til Ú með þeim afleiðingum, að kalk fór í augu hans. Ú skaðd- aðist við þetta á augum og í Örorkumati, dags. 11. janúar 1980, er honum metin bæði tímabundin örorka og síðar varanleg 8% Örorka. Tryggingafræðingur reiknaði út ör- orkutjón Ú miðað við ýmsar forsendur og mismunandi vaxtafót. Ú höfðaði síðan skaðabótamál á hendur R og Eimskip. R var sýknaður af kröfum Ú, þar eð ekki þótti sannað, að R hefði valdið heilsutjóni Ú með saknæmum hætti. Eimskip hafði vanrækt að hlutast til um rannsókn á orsökum slyssins, eins og fyrir var mælt í 26. gr. laga nr. 23/1952 um Öryggisráðstafanir á vinnustöðum, er þá giltu, Málsatvik voru því ekki eins upplýst og skyldi og varð Eimskip að bera hallann af því. Þá þótti verkstjórn áfátt og leiðbeiningar til verkamanna ónógar, en þeir voru að hluta til reynslulitlir unglingar. Því var lögð fé- bótaábyrgð á Eimskip, en sök skipt til helminga, þar eð Ú átti sjálfur sök á tjóni sínu að hluta með átökum við sam- starfsmann á vinnustað. Ú vildi hækka kröfur sínar fyrir Hæstarétti, en ekki þóttu efni til þess. Tveir hæstaréttar- dómarar vildu dæma Ú vaxtavexti af tildæmdri fjárhæð, enda rúmaðist það innan upphaflegrar kröfugerðar Ú fyrir héraðsdómi. Einn hæstaréttardómari vildi aðeins dæma ein- falda vexti, en hærri vexti en hinir tveir fyrir tímabilið 16. nóvember 1974 til 27. nóvember 1980. Tveir hæstaréttar- dómarar skiluðu sératkvæði og vildu alfarið sýkna í mál- ÍNU 22.00.0000 1826 5. Ýmis tjónstilvik. H leitaði til slysadeildar Borgarspítalans laust eftir miðnætti 23. febrúar 1972 vegna verkja í vinstri handlegg. Gerð var aðgerð á H og er bókað svo um hana í sjúkraskrá spítalans: „Hefur felon, að því er virðist á vi. löngutöng. tungið á, kemur einungis blóð. Rp. terramycin. Re. 25/2 fh.“ Samkvæmt sjúkraskránni átti H að koma aftur á deildina 25. febrúar fyrir hádegi. Það gerði H ekki. Hinn 28. febrúar var neyðarlæknir kvaddur á heimili H. Taldi lækn- irinn H þjást af alvarlegum blóðrásartruflunum í vinstri hendi og handlegg. Lagði læknirinn H þegar í stað á lyf- lækningadeild Landspítalans. Daginn eftir var H flutt á handlækningadeild spítalans. Hinn 1. mars var gerð æða- aðgerð á H. Þá var komið drep í fjóra fingur vinstri hand- CCLXVIII Efnisskrá Bls. ar og hinn 26. mars 1972 varð að nema framan af fingrun- um vegna drepsins. Eftir þetta var H metin 12% varanleg örorka. H höfðaði nú skaðabótamál gegn borgarsjóði Reykjavíkur, sem rekur slysadeild Borgarspítalans. Reisti H skaðabótakröfu sína á því, að hún hefði fengið ranga læknismeðferð á slysadeildinni vegna rangrar sjúkdóms- greiningar hinn 23. febrúar 1972. Það hafi síðar leitt til þess að taka varð framan af fjórum fingrum vinstri hand- ar hennar. Borgarsjóður Reykjavíkur var sýknaður bæði í héraði og í Hæstarétti, þar sem ósannað var talið, að um hafi verið að ræða mistök við greiningu og meðferð sjúk- dóms H á slysadeild Borgarspítalans. Málskostnaður var felldur niður bæði í héraði og fyrir Hæstarétti, en máls- kostnaður H lagður á ríkissjóð, enda hafði H gjafsókn fyr- ir báðum dómum .........000000 sess 44 Hinn 5. nóvember 1978, er R var staddur á dansleik, sló hann K margsinnis hnefahögg í andlitið, fyrst inni í samkomu- húsinu, en síðar utan þess, með þeim afleiðingum, að K hlaut brot á neðri kjálka báðum megin. sem lagfæra þurfti með aðgerð, þar sem brotin voru sett saman í réttar skorð- ur og kjálkar að því búnu víraðir saman. Upplýst var, að R hafði orðið fyrir nokkurri áreitni af hálfu K á dans- leiknum, en það réttlætti engan veginn hina hörðu og ítrek- uðu árás R. Brot R varðaði við 218. gr. alm. hgl. og var hann dæmdur í tveggja mánaða fangelsi. Bótakröfu K var vísað frá héraðsdómi, þar eð hún hafði ekki verið bor- in undir R, svo sem boðið er í 145. gr. laga nr. 74/1974 .... 466 Hinn 26. janúar 1976 var E hnepptur í gæsluvarðhald vegna gruns um manndráp. E sat í gæsluvarðhaldi þar til 9. maí s.á. Þá varð E að sæta takmörkunum á ferðafrelsi til 1. júli 1976. Húsakynni þau, sem E var vistaður í, voru ekki forsvaranleg til svo langrar vistunar og tók sig þar upp sjúkdómur, sem áður hafði orðið vart. Sakleysi E sannað- ist síðar og honum voru dæmdar skaðabætur vegna gæslu- varðhalds að ósekju á grundvelli XVIII. kafla laga nr. 74/ 1974, sbr. 150., 152. og 155. gr., en bótaábyrgð var viður- kennd af hálfu ríkissjóðs, en deilt um fjárhæð bóta. E voru dæmdar 220.000,00 krónur í miskabætur auk vaxta frá 10. maí 1976 til greiðsluðags. Þá taldist sannað, að E hafði einnig orðið fyrir fjárhagslegu tjóni vegna gæsluvarð- haldsins. Var það tjón samtals metið á 16.500,00 krónur auk vaxta svo sem um miskann getur. Tveir hæstaréttar- dómarar skiluðu sératkvæði varðandi miskann og vildu dæma E 270.000,00 krónur í miskabætur. Voru vextir þá innifaldir í þeirri bótafjárhæð til uppsögu dóms Hæsta- réttar .......0.00000.00 sasssa 471 Efnisskrá CCLXIX Bls. Hinn 26. janúar 1976 var V hnepptur í gæsluvarðhald vegna gruns um manndráp. V sat í gæsluvarðhaldi þar til 9. maí s. á. Þá varð V að sæta takmörkunum á ferðafrelsi til 1. júlí 1976. Húsakynni þau, er V var vistaður í, voru ekki forsvaranleg til svo langrar vistunar. Sakleysi V sannaðist síðar og voru honum ákvarðaðar skaðabætur vegna gæslu- varðhalds að ósekju á grundvelli XVIII. kafla laga nr. 74/ 1974, sbr. 150., 152. og 155. gr., en bótaábyrgð var viður- kennd af hálfu ríkissjóðs, en deilt um fjárhæð bóta. V voru dæmdar 220.000 00 krónur í miskabætur auk vaxta frá 10. maí til greiðsludags. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði varðandi miskann og vildu dæma V 270.000,00 krónur í miskabætur. Voru vextir þá innifaldir í þeirri bótafjárhæð til uppsögu dóms Hæstaréttar .............. 495 Hinn 11. febrúar 1976 var S hnepptur í gæsluvarðhald vegna gruns um manndráp. S sat í gæsluvarðhaldi til 9. maí s.á. Þá varð S að sæta takmörkunum á ferðafrelsi til 1. júlí 1976. Húsakynni þau, sem S var vistaður í, voru ekki for- svaranleg til svo langrar vistunar. Sakleysi S sannaðist síðar. Viðurkennd var bótaábyrgð af hálfu ríkissjóðs, en deilt um fjárhæð bóta. S voru ákvarðaðar skaðabætur fyr- ir gæsluvarðhald að ósekju á grundvelli XVIII. kafla laga nr. 74/1974, sbr. 150., 152. og 155. gr. S voru dæmdar 190.000,00 krónur í miskabætur auk vaxta frá 10. maí 1976 til greiðsludags. Krafa S um bætur fyrir fjárhagstjón var eigi studd nægum rökum og var því ekki tekin til greina. Ekki þóttu heldur lagarök til að dæma verjanda S vexti af talsmannslaunum. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sérat- kvæði varðandi miskann og vildu dæma S 230.000,00 krón- ur í miskabætur. Voru þá vextir innifaldir í þeirri bótafjár- hæð til uppsögu dóms Hæstaréttar ............00.00..... 509 Hinn 26. janúar 1976 var M hnepptur í gæsluvarðhald vegna gruns um manndráp. M sat í gæsluvarðhaldi til 9. maí s.á. Þá varð M að sæta takmörkunum á ferðafrelsi til 1. júlí 1976. Húsakynni þau, sem M var vistaður í, voru ekki for- svaranleg til svo langrar vistunar. Sakleysi M sannaðist síðar. Viðurkennd var bótaábyrgð af hálfu ríkissjóðs, en deilt um fjárhæð bóta. M voru ákvarðaðar skaðabætur fyr- ir gæsluvarðhald að ósekju á grundvelli XVIII. kafla laga nr. T4/1974, sbr. 150., 152. og 155. gr., og honum dæmdar 220.000,00 krónur í miskabætur auk vaxta frá 10. maí 1976 til greiðsluðags. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sér- atkvæði varðandi miskann og vildu dæma M 270.000,00 krónur í miskabætur. Voru þá vextir innifaldir í þeirri bóta- fjárhæð til uppsögu dóms Hæstaréttar .................. 523 Við andlát eiginmanns síns varð S eigandi íbúðar með þremur CCLXK Efnisskrá Bls. sonum þeirra hjóna, þar af einum ófjárráða. S og synir hennar höfðu hug á að skipta um íbúð og festa kaup á ann- arri stærri. Hinn 28. júlí 1972 var óskað eftir samþykki yfirfjárráðanda á sölu íbúðarinnar og honum sent afrit af væntanlegum kaupsamningi. Yfirfjárráðandi sendi dóms- málaráðuneytinu erindið 31. s.m. Hinn 26. september 1972 undirritaði S kaupsamning um íbúðina til O og H. Hinn 23. maí 1973 ritaði dómsmálaráðuneytið yfirfjárráðanda bréf, þar sem synjað var um samþykki til sölu íbúðarinnar „eins og málið liggur nú fyrir.“ Hinn 29. maí 1973 ritaði lögmað- ur S og sona O og H bréf þar sem hann rifti kaupunum vegna synjunar ráðuneytisins og með vísan til fyrirvara Í kaupsamningi þar um. Með bréfi, dags. 19. júní 1973, mót- mælti lögmaður O og H riftun, enda væri ekki um endan- lega afgreiðslu ráðuneytisins á málinu að ræða. Hinn 21. júní 1973 ritaði lögmaður O og H dómsmálaráðuneyvtinu bréf þar sem upplýst var um sölukjör á íbúðinni og ann- arri sambærilegri og þess farið á leit, að ráðuneytið sam- þykkti söluna. Svarbréf ráðuneytisins er dagsett 3. ágúst 1973. Í því kemur fram, að ekki þótti efni til að samþykkja söluna „að svo búnu.“ Hinn 23. apríl 1974 ritaði lögmaður O og H dómsmálaráðuneytinu enn bréf og kvað þau reiðu- búin til að greiða við afsal íbúðarinnar það, sem á vantaði að hlutur ófjárráða samningsaðilja yrði að fullu greiddur. Hinn 26. apríl 1974 veitti dómsmálaráðuneytið samþykki sitt til sölu íbúðarinnar og í framhaldi af því inntu O og H af hendi greiðslur skv. kaupsamningi. Hinn 17. desember 1976 höfðuðu O og H mál á hendur S og sonum til fullra efnda á kaupsamningi, en S og synir gagnstefndu til rift- unar. Hinn 18. janúar 1979 gekk hæstaréttardómur í mál- inu, þar sem S og sonum var gert að efna kaupsamninginn. Með stefnu 23. maí 1980 höfðuðu S og synir skaðabótamál á hendur ríkissjóði til greiðslu á því tjóni, sem þau hefðu orðið fyrir vegna hins langa dráttar á afgreiðslu málsins í dómsmálaráðuneytinu, er leiddi til þess, að þau misstu af íbúð þeirri, er þau hugðust kaupa í stað þeirrar, er þau seldu. Ríkissjóður var sýknaður af bótakröfum S og sona. Einn hæstaréttarðómari skilaði sératkvæði og vildi dæma ríkissjóð til greiðlu bóta vegna afgreiðsluhátta dómsmála- ráðuneytisins á málinu. S og synir höfðu gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ..................0.0000..000.0.. 621 Hinn 29. október 1978 hófst hjá rannsóknarlögreglu ríkisins rannsókn vegna kæru frá konunni S, sem er daufdumb, um að sér hefði verið nauðgað að loknum dansleik í Glæsi- bæ nóttina áður. Konan mundi lítið, hvað gerst hafði um nóttina og taldi jafnvel, að sér hefði verið nauðgað tvíveg- Efnisskrá CCLXXIT Bls. is þessa nótt, fyrst af tveimur mönnum og síðar af einum. S bar töluverða áverka. Hinn 3. nóvember 1978 viðurkenndi K að hafa aðfaranótt 29. okt. 1978 tekið mikið drukkna konu upp í bifreið sína og haft þar við hana samfarir án þess þó að beita hana líkamlegu ofbeldi, en notað sér ölv- unarástand konunnar. K var síðan refsað fyrir brot á 195. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þrátt fyrir þessa játningu K var rannsókn málsins haldið áfram og fjöldi manns yfirheyrð- ur, þar á meðal E, sem var handtekinn hinn 28. nóvember 1978, kl. 16:50 á vinnustað sínum í Reykjavík og færður til yfirheyrslu hjá rannsóknarlögreglunni. Að lokinni yfir- heyrslu í tveim lotum var E settur í fangaklefa í Síðumúla- fangelsi, kl. 18:36, „meðan frekari yfirheyrslur fara fram í máli þessu“, svo sem bókað er í lögregluskýrslunni, en á þessum tíma var einnig verið að yfirheyra á Ísafirði H, bróður E, o. fl. vitni. Klukkan 22:00 um kvöldið var E lát- inn laus og hafði þá áður verið yfirheyrður lítillega og hófst sú yfirheyrsla kl. 21:43. E höfðaði skaðabótamál á hendur ríkissjóði vegna handtökunnar og frelsissvipting- arinnar, er hafði verið algerlega tilefnislaus og móðgandi. Til áréttingar skaðabótakröfu sinni vísaði E til XVIII. kafla laga nr. 74/1974. Talið var, að lögreglumönnunum hafi verið rétt og skylt að kveðja E til yfirheyrslu, skv. 35. gr. laga nr. 74/1974, sbr. 1, tl. 151. gr. sömu laga. Ósam- ræmið í framburðum E og bróður hans H hafi verið nægi- legt tilefni fyrir rannsóknarlögreglumenn til þess að hafa E í haldi í nokkra klukkutíma, á meðan frekari yfirheyrsl- ur hafi farið fram, skv. 4. tl. 61. gr. laga nr. 74/1974. Á þeim tima, sem E var hafður í haldi, voru bræður hans, H og L, yfirheyrðir, svo og vitnið R og reynt að ná til vitnis- ins H, og verði því ekki talið, að E hafi verið haldið föngn- um lengur en nauðsyn krafði. Og þar sem ekkert var fram komið um að handtaka E hafi verið framkvæmd með óþarflega hættulegum, særandi eða móðgandi hætti, sbr. 2. tl. 151. gr. laga nr. 74/1974, var ríkissjóður sýknaður af skaðabótakröfu E. Einn hæstaréttardómari skilaði sér- atkvæði og vildi dæma E bætur ............0000 0000... 898 Hinn 29. október 1978 hófst hjá rannsóknarlögreglunni rann- sókn vegna kæru frá konunni S, sem er daufdumb, um að sér hafi verið nauðgað að loknum dansleik í Glæsibæ nótt- ina áður. Konan mundi lítið, hvað gerst hafði um nóttina og taldi jafnvel, að sér hefði verið nauðgað tvívegis þessa nótt, fyrst af tveimur mönnum og síðar af einum. S bar töluverða áverka. Hinn 3. nóvember 1978 viðurkenndi K að hafa aðfaranótt. 29. okt. 1978 tekið mikið drukkna konu upp í bifreið sína og haft þar við hana samfarir án þess þó CCLXXII Efnisskrá Bls. að beita hana líkamlegu ofbeldi, en notað sér ölvunar- ástand konunnar. K var síðar refsað fyrir brot á 195. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þrátt fyrir þessa játningu K var rannsókn málsins haldið áfram og fjöldi manns yfirheyrð- ur. Hinn 28. nóvember 1978 var H handtekinn á Bolungar- vík og fluttur til Ísafjarðar til yfirheyrslu vegna máls þessa. Hinn 29. s. m. var H úrskurðaður í 10 daga gæslu- varðhald í sakadómi Ísafjarðar. Sama dag var H fluttur í almennu farþegaflugi, undir eftirliti lögreglu, til Reykja- víkur og látinn í fangageymsluna í Síðumúla. Þar var hann hafður í gæsluvarðhaldi til 8. desember 1978. H höfðaði skaðabótamál á hendur ríkissjóði vegna gæsluvarðhalds að ósekju, sbr. 150. gr. og 152. gr. laga nr. 74/1974. Fram- burður H um ferðir sínar og gerðir aðfaranótt 29. október 1978 hafði verið reikull og ruglingslegur. Allt að einu var ekki talið, að H hefði með vísvitandi ósannindum eða stór- vægilega gáleysislegu ólögmætu framferði í skilningi 1. mgr. 1. tl. 150. gr. laga nr. 74/1974 valdið þeim aðgerðum, er hann reisti kröfur sínar á. H átti því rétt á bótum vegna gæsluvarðhalds að ósekju, enda mátti fremur telja hann líklegan til að vera sýknan en sekan af háttsemi þeirri, er leiddi til gæsluvarðhaldsins, sbr. 1. mgr. 2. tl. 150. gr. laga nr. 74/1974. Þegar litið var til hinna alvarlegu sakar- gifta, svo og til lengdar gæsluvarðhaldsins og annarra atvika málsins þóttu bætur til H fyrir fjártjón og miska hæfilega ákveðnar 20.000,00 krónur auk vaxta frá 8. des. 1978. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og vildu dæma H 30.000,00 krónur í bætur, en í þeirri fjárhæð voru innifaldir vextir til uppsögudags dóms Hæstaréttar ...... 906 Með ákæruskjali 1. júní 1980 var T ákærður fyrir að vera tvisvar í aprílmánuði 1980 ölvaður og til óþæginda á al- mannafæri, þ. e. 7. apríl á Kaldárselsvegi, þar sem fólk varð fyrir áreitni hans. T var handtekinn af lögreglu og sparkaði hann þá utan í lögreglubifreiðina og braut í henni hliðarrúðu, og einnig hinn 24. apríl á sömu slóðum, en þá grýtti T bifreið og olli skemmdum á afturhurð henn- ar. Þetta atferli T þótti varða við 21. gr. sbr. 33. gr. áfengislaga nr. 82/1969, sbr. lög nr. 52/1978, 5. gr., og var hann dæmdur í 1.000,00 króna sekt, en tveggja daga varð- hald til vara. Tveim skaðabótakröfum á hendur T var vís- að frá héraðsdómi vegna vanreifunar. Með öðru ákæru- skjali, dags. 16. júní 1981, en dæmt var um bæði ákæruefn- in Í sama máli, var T ákærður fyrir að hafa 15. mars 1981 með sviksamlegum hætti gengið inn í kaup á þremur hest- um, sem S hafði þá fyrr um daginn, að T viðstöddum, sam- ið um kaup á af H, með því að fara um kvöldið á fund H Efnisskrá CCLEXIII Bls. og talið honum ranglega trú um, að S hafi í raun eigi ver- ið að kaupa hestana sjálfur, heldur fyrir T, og þannig feng- ið H til að undirrita afsal til T fyrir hestunum, jafnframt því sem T greiddi H umsamið söluverð hestanna. T tók síðan hestana í sínar vörslur og hafði selt einn þeirra, þeg- ar rannsókn málsins hófst og lögreglan hugðist taka hest- ana Í sínar vörslur. Í ákæru var þessi háttsemi T talin varða við 248, gr. alm. hgl. nr. 19/1940, en til vara við 248. gr., sbr. 261. gr. sömu laga. Ekki taldist sannað, að T hefði beitt H vísvitandi blekkingum í því skyni að fá hann til að afsala sér hrossunum og var T því sýknaður af þessum ákæruþætti. S hafði gert skaðabótakröfu á hendur T, en henni var vísað frá héraðsdómi, sbr. 146. gr. 2. mgr. laga nr. 74/1974. T var dæmdur til að greiða þriðjung kostnað- ar af rekstri málsins í héraði og fyrir Hæstarétti. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi sakfella T fyrir tilraun til svika með því atferli, sem greinir í ákæru- skjalinu frá 16. júní 1981 ............00.000000 0000... 1096 M kom inn á afgreiðslu bifreiðastöðvarinnar S aðfaranótt 7. janúar 1978 og falaðist eftir leigubifreið. M var að koma úr veislu og var undir áhrifum áfengis. Enga bifreið var þá að fá á stöðinni og tjáði H stöðvarafgreiðslumaður M það. En M sótti það fast að fá bíl og bað H að kalla upp lausa bíla í talstöð. Til orðahnippinga kom á milli M og H, sem lauk með því að H réðist á M og lét hann út úr af- greiðslunni og á planinu fyrir utan stöðina rak H tvö hnefahögg með hægri hendi á vinstri vanga M, sem féll við það til jarðar og lá á planinu, er lögreglan kom á vett- vang. M var fluttur á sjúkrahús og við rannsókn þar kom. í ljós að hann hafði hlotið brot á vinstri efri kjálka og vinstra kinnbeini og var talsverð skekkja á brotstöðunum, Einnig var neðri kjálkinn brotinn vinstra megin, nokkru neðan við kjálkaliðinn. Ennfremur hafði M hlotið nefbrot og glóðarauga á bæði augun. Gera þurfti skurðaðgerð á M til að koma brotunum í réttar skorður. M var metin 10% varanleg örorka vegna áverkanna og afleiðinga þeirra. Dæmt var að H bæri óskoraða skaðabótaábyrgð á tjóni M, bæði fjártjóni og miska. Tryggingafræðingur reiknaði út tjón M vegna tímabundinnar og varanlegrar örorku. M voru ekki dæmdar bætur vegna tímabundinnar örorku, þar eð M hafði haldið fullum launum þennan tíma. M hækk- aði kröfur sínar fyrir Hæstarétti í samræmi við nýjan út- reikning tryggingafræðings. Ekki þótti efni til að leyfa þá hækkun skv. 45. gr. laga nr. 75/1973. M voru dæmdar 10.00000 krónur í bætur vegna varanlegrar örorku og 6.000,00 í miskabætur. Þá var H og dæmdur til að bæta M CCLXXIV Efnisskrá gleraugu og viðgerð á tönnum. Til frádráttar kröfu M kom inngreiðsla á tjónið umreiknuð miðað við verðlagsbreyt- ingar. Staðfest var löghald, er gert var í íbúð H til trygg- ingar tildæmdum kröfum. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi ómerkja hinn áfrýjaða dóm og vísa málinu frá héraðsdómi vegna vanreifunar ................ 1399 Skattamál. M rak bókaverslun og var auk þess umboðsmaður fyrir tvö happdrætti. Hann gegndi og fullu starfi sem framkvæmda- stjóri hjá tilteknum landssamtökum. M var bókhaldsskyld- ur. Rannsóknardeild ríkisskattstjóra gerði athugun á skattframtölum M gjaldárin 1975 og 1976 og bókhaldi hans rekstrarárin 1974 og 1975 svo og söluskattskýrslum sömu rekstrarár, og samdi skýrslu um þá athugun 27. desember 1976. Ríkisskattstjóri sendi M skýrslu þessa með bréfi, dag. 10. janúar 1977, og tók fram, að athugunin hafi leitt í ljós mikla annmarka á framtölum M, bókhaldi og sölur skattskilum. Af þessum sökum kvaðst ríkisskattstjóri hafa í hyggju að hækka áður álögð opinber gjöld M gjaldárin 1975 og 1976 í samræmi við þá áætlun, svo og söluskatts- skylda veltu hans fyrir rekstrarárin 1974 og 1975 og ákvarða söluskatt í samræmi við það. Var M gefinn kostur á að koma að skriflegum gögnum og skýringum, er hann notfærði sér síðar. Með úrskurði, uppkveðnum 25. júlí 1977, taldi ríkisskattstjóri framtöl M fyrir gjaldárin 1975 og 1976 hafa verið ýmsum annmörkum háð, t. d. hafi í þeim verið vantalin vörukaup og skuldir, svo og eignir og vaxtatekjur. Einnig hafi lífeyrir M, er hafði fyrir fimm manna fjölskyldu að sjá, verið tortryggilega lágur. Af þess- um sökum taldi ríkisskattstjóri framtöl M ofangreind ár ekki lögmætan grundvöll fyrir ákvörðun hreinna tekna M árin 1974 og 1975, og áætlaði honum tekjur í nefnd ár, skv. 37. gr. laga nr, 68/1971 um tekju- og eignarskatt, er voru langtum hærri en M hafði gefið upp sjálfur. Með bréfi, dags. 12. ágúst 1977, kærði M úrskurð þennan til ríkisskatt- stjóra, er kvað upp úrskurð 31. mars 1978. Í þessum síðari úrskurði lækkaði ríkisskattstjóri verulega tekjuáætlun sína á M frá árinu á undan, og baðst jafnframt afsökunar á þvi, að alvarleg mistök hefðu orðið við endanlega ákvörðun hreinna tekna M í úrskurðinum frá 25. júlí 1977, Hinn 12. april 1978 kærði M úrskurð ríkisskattstjóra til ríkisskatta- nefndar, sem í úrskurði, uppkveðnum 19. mars 1979, lækk- aði tekjuáætlun ríkisskattstjóra enn verulega, eða niður Í 1.930.015 gkr. Innheimtumaður ríkissjóðs krafðist þess, að lögtak yrði framkvæmt hjá M til tryggingar á greiðslu Efnisskrá CCLXXV Bls. téðrar fjárhæðar auk dráttarvaxta og kostnaðar. Lögtak- ið var heimilað fyrir 1.775.015 gkr., þar eð láðst hafði að draga frá í lögtaksbeiðni skyldusparnað M fyrir árið 1976, 155.000 gkr. Þá var M gert að greiða dráttarvexti af téðri fjárhæð frá 30. apríl 1978, þar eð kæra hans til ríkisskatta- nefndar hafi eigi frestað eindaga álagðra gjalda hans, sbr. 43. gr. laga nr. 68/1971 um tekju- og eignaskatt .......... 978 Skilasvik. Hinn 9. ágúst 1978 var bú S tekið til gjaldþrotaskipta. Hinn 29. s. m. kom S fyrir skiptarétt og var spurður um eignir og skuldir. S gaf þá ekki upp að hann ætti tiltekna bifreið, er hann hafði þó eignast með afsali 19. júní s. á. Hinn 30. mars 1979 seldi S bifreiðina án vitundar skiptaréttarins og hagnýtti sér söluandvirðið. Með þessu atferli taldist S hafa gerst sekur um brot á 250. gr. 4. tölulið 1. mgr. hgl. nr. 19/1940. Var S dæmdur í tveggja mánaða fangelsi. S hafði sætt skilorðsbundinni refsingu með dómi sakadóms, upp- kveðnum 3. nóvember 1977. Réttarrannsókn út af ofan- greindu skilasvikabroti S taldist ekki hafa hafist fyrr en í sakadómi Reykjavíkur 14. janúar 1982. Var þá hin skilorðs- bundna refsing S frá 3. nóvember 1977 fallin niður ........ 654 Skilorð. K var ákærður fyrir það að hafa, af ásettu ráði, á veitingahúsi einu rekið höfuðið framan í mann með þeim afleiðingum að framtönn í efri gómi losnaði og kvarnaðist úr annarri. Þetta taldist varða við 217. gr. alm. hgl. K var dæmdur í 45 daga varðhald skilorðsbundið í tvö ár. K hafði áður hlotið skilorðsbundinn refsidóm fyrir brot á 217. gr. alm. hgl., þá 17 ára að aldri. Var honum nú dæmd refsing í einu lagi fyrir bæði brotin og höfð hliðsjón af 60. gr. og TT. gr. alm. hgl. við ákvörðun refsingar ............0.0000.... 00... 124 D og Þ voru, ásamt 26 öðrum mönnum, ákærðir 11. mars 1977 fyrir sameiginlegt smygl á 29 litsjónvarpstækjum, er flutt voru til landsins í vörugámi utan farmskrár með m/s Detti- fossi, er kom til Reykjavíkur 14. febrúar 1976 frá Hamborg. Dómur gekk í héraði hinn 3. desember 1981. Sakir ákærðu voru ekki taldar fyrndar og var þeim öllum dæmd skilorðs- bundin refsing og eignarupptaka á hinum smygluðu sjón- varpstækjum. Málinu var aðeins áfrýjað að því er varðaði D og Þ. Hæstiréttur taldi sakir þeirra eigi fyrndar skv. 1. tl, 81. gr. og 2. mgr. 82. gr. laga nr. 19/1940, en frestaði ákvörðun um refsingu þeirra og skyldi hún falla niður að liðnu einu ári frá birtingu dómsins. D og Þ var gert að CCLXXVI Efnisskrá Bls. sæta eignarupptöku á hinum smygluðu sjónvarpstækj- UM rss 188 T taldist sannur að því að hafa, hinn 28. apríl 1983, ekið bifreið undir áhrifum áfengis og sviptur ökuleyfi ævilangt. Í blóð- sýni, er tekið var úr T, mældist alkóhól 1,38%0. Þetta brot T varðaði við 2. mgr., sbr. 4. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr. sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Er T var yfir- heyrður hjá varðstjóra út af framangreindu broti falsaði hann nafn annars manns undir varðstjóraskýrsluna. Þetta atferli T taldist varða við 1. mgr. 155. gr. alm. hgl. nr. 19/ 1940. Þegar T framdi þessi brot hafði hann hlotið reynslu- lausn í 2 ár á eftirstöðvum refsingar, 320 dögum. Með téð- um brotum hafði T rofið skilorð það, er honum hafði ver- ið ákvarðað í reynslulausninni og var refsing T því ákvörð- uð í einu lagi og honum gert að sæta fangelsi í 12 mánuði, og sviptur rétti til að öðlast Öökuleyfi ævilangt. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma T í 15 mán- aða fangelsi ...............00...e.eeeessns 1958 S taldist sannur að því að hafa í maímánuði árið 1979 ritað hærri víxilfjárhæð á víxil en J bróðir hans, er hafði áður ritað nafn sitt sem ábekingur á víxilinn, hafði veitt S leyfi til, S notaði síðan víxilinn í viðskiptum í blekkingarskyni. S var sakfelldur fyrir brot á 249. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. S taldist einnig sannur að því að hafa síðari hluta árs 1979 falsað nafn bróður síns J, sem ábekings á 7 víxla sam- tals að fjárhæð gkr. 10.085.000 og notað síðan víxlana í lög- skiptum í blekkingarskyni. Þessi háttsemi S taldist varða við 1. mgr. 155. gr. alm. hgl. S hafði ekki áður sætt refs- ingu fyrir brot gegn alm. hgl., hann gekkst greiðlega við brotum sínum og endurgreiddi víxlana. Með vísan til þessa þótti refsing S hæfilega ákveðin 3 mánaða fangelsi óskil- orðsbundið svo og 5 mánaða fangelsi skilorðsbundið í þrjú ár .........20000000nen sens 2083 E taldist sannur að því að hafa, dagana 19. og 20. febrúar 1982, falsað nafn annars manns sem útgefanda á 17 tékka, alla að fjárhæð 8.300,00 krónur, og notað tékkana alla nema einn til greiðslu á veitingum í veitingastaðnum H á Akur- eyri. Var E sakfelldur fyrir brot á 1. mgr. 155. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þar sem E hafði ekki fyrr verið kærður fyrir brot gegn alm. hgl. og hafði bætt tjón af brotum sínum, þótti refsing hans hæfilega ákveðin 4 mánaða fangelsi, skilorðsbundið í þrjú ár .........000000. 0000 00 nn .... 2093 Skilorðsrof. Með dómi sakaðdóms, uppkveðnum 13. apríl 1983, var J fundinn sekur um að hafa, hinn 14. ágúst 1982, stolið sambyggðu Efnisskrá CCLEXXVII Bls. útvarps- og segulbandstæki og vasatölvu. Taldist brot J varða við 244. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Hinn 13. júlí 1982 hafði J fengið reynslulausn í tvö ár á eftirstöðvum refs- ingar, 233 dögum. Með brotinu rauf J skilyrði reynslulausn- arinnar, Bar því að dæma J refsingu í einu lagi fyrir það brot, sem hann var nú sakfelldur fyrir, og með hliðsjón af refsivist, sem ólokið var, sbr. 1. mgr. 42. gr. alm. hgl., sbr. 3. gr. laga nr. 16/1976. Refsing J var ákveðin 8 mánaða fangelsi ...........00.0sser sess 1581 Skip. Hinn 31. júlí 1975 afsalaði H skipinu m/b Sæunni VE 60 í hend- ur I. Afsalið var innritað til þinglýsingar í Vestmannaeyj- um 28. september 1975. Kaupverð skipsins var gkr. 24.000.000 og greiddi I það m. a. með því að gefa út, hinn 21. ágúst 1975, fjögur veðskuldabréf til handhafa, tryggð með 8. veðrétti í skipinu, hvert að fjárhæð gkr. 2.904.000. Við kaupin hafði fyrirtækið S veitt I fjárhagslega fyrir- greiðslu, enda ráð fyrir því gert, að skipið leggði upp afla sinn hjá S. Samþykkti I sýningarvíxil að fjárhæð gkr. 4.000.000 til tryggingar skuld sinni við S. Útgerð skipsins gekk erfiðlega og 15. febrúar 1976 var beiðst uppboðs á því. Er báturinn hafði verið auglýstur til uppboðs fól S lög- manni sínum að innheimta víxilskuldina. Krafðist lög- maðurinn löghalds í eignum I til tryggingar skuldinni og 17. maí 1976 var í fógetarétti Hafnarfjarðar lagt löghald á fasteign í Hafnarfirði og skipið, Sæunni VE 60, til trygg- ingar kröfunni. Endurrit löghaldsgerðarinnar var innritað til þinglýsingar í Vestmannaeyjum 1. júní 1976, enda var báturinn þá enn skráður þar. Hinn 17. apríl 1976 sendi H framangreind fjögur handhafaveðskuldabréf fyrir eftir- stöðvum af kaupverði bátsins til þinglýsingar við embætti bæjarfógeta í Hafnarfirði, en H mun hafa álitið, að búið væri að umskrá bátinn og færa hann í skipaskrá Hafnar- fjarðar, en það var eigi gert fyrr en 16. júní 1976. Þá voru færð á blað bátsins í skipaskrá samningaveð, er fylgdu bátnum á 1—T. veðrétti. Síðan voru á 8. veðrétt færð framangreind fjögur veðskuldabréf H og þinglýsingardag- ur tilgreindur 21. apríl 1976. Þar á eftir var færð áðurnefnd löghaldsgerð S frá 17. maí 1976 og þinglýsingardagur til- greindur 20. júní 1976. Hinn 8. febrúar 1977 var báturinn seldur á uppboði fyrir gkr. 19.000.000. Þeir H og S deildu síðan um það, hvor þeirra ætti að ganga fyrir um greiðslu af uppboðsandvirðinu. Eigi var talið að skráning á veðrétt- indum aðilja í skipaskrá af hálfu þinglýsingardómara hafi bundið hendur uppboðsdóms við úrlausn á deilu aðilja um CCOLEXXVIII Efnisskrá Bls. rétthæð þessara réttinda innbyrðis. Kyrrsetningin fyrir kröfum S var gerð í skipinu 17. maí 1976 og innrituð til þinglýsingar hjá embætti bæjarfógeta í Vestmannaeyjum 11. júní s. á., en skipið var þá enn skráð þar. Kyrrsetning- unni var síðan haldið til laga og fjárnám gert fyrir dóm- kröfunni 5. ágúst 1976. Fjárnámsgerðin var innrituð fyrir- fram til þinglýsingar hjá embætti bæjarfógeta í Hafnar- firði 27. s. m., en þá var búið að skrá skipið þar. Talið var, að með þessum aðgerðum hefði S öðlast forgangsveð fyrir kröfum sínum gagnvart veðkröfum H, þar sem afhending veðskuldabréfa hans til innritunar fyrirfram hjá embætti bæjarfógeta í Hafnarfirði til þinglýsingar síðar gæti eigi haft nein áhrif að lögum, fyrr en skipið hafði verið skráð þar ..........20.000000ne0 noes 1374 Skipstjórnarmenn. Ó var yfirmaður á skipi í eign F. Hinn 25. janúar 1979 fór Ó sem skipstjóri með skipið í veiðiferð, er stóð til 5. febrúar s. á. Í þeirri veiðiferð klemmdist hásetinn B á fingri við störf á þilfari. Ó veitti B aðhlynningu, en neitaði að gefa honum sterk lyf, svo sem B krafðist, en B neytti sterkra taugalyfja um borð og var það á vitorði skipverja. Vegna þessarar neitunar Ó kom til orðasennu milli hans og B, sem leiddi til þess, að Ó fór upp í brú og fyrirskipaði að trollið yrði híft inn og haldið til hafnar með B. Stuttu síð- ar kom B upp í brú, þar sem sló í brýnu milli hans og Ó, sem lyktaði með því að Ó sló B ítrekað, þannig að hann hlaut nokkra áverka. Í næstu veiðiferð, er stóð frá 6—18. febrúar 1979, var Ó í leyfi, en 19. febrúar s. á. ritaði út- gerðin Ó uppsagnarbréf vegna framangreinds atburðar. Taldi útgerðin sér eigi skylt að greiða Ó uppsagnarfrest. Ó höfðaði því mál með stefnu, birtri 12. febrúar 1980, gegn útgerð skipsins, krafðist þriggja mánaða launa og miska- bóta vegna ólögmætrar uppsagnar. Þetta mál var hafið, en nýtt mál höfðað með stefnu, birtri 3. mars s. á. Ó voru dæmd þriggja mánaða laun, en miskabótakrafan var ekki tekin til greina. Viðurkenndur var sjóveðréttur í skipinu fyrir tildæmdum kröfum, enda var sjóveðréttur ekki fyrnd- ur, þar sem stefnt hafði verið í málinu innan árs, sbr. 1. mgr. 6. tl. 232. gr. laga nr. 66/1963, enda höfðaði Ó seinni málsóknina innan þess frests, er 11. gr. laga nr. 14/1905 mælir fyrir um. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sér- atkvæði og vildu sýkna útgerð af launakröfu skipstjóra, þar eð þeir töldu hann hafa gerst offara við hásetann .... 392 Skiptamál. K og M gengu í hjónaband 31. desember 1972. Hinn 6. júlí 1977 Efnisskrá CCLEKIX Bls. óskuðu bæði eftir leyfi til skilnaðar að borði og sæng. Lýstu þau því þá yfir, að samkomulag væri um skiptingu eigna og eignaskiptum væri lokið. Sama dag var þeim K og M veitt leyfi til skilnaðar að borði og sæng. Hinn 3. júlí 1978 ritaði lögmaður K skiptaráðanda bréf, þar sem hann ósk- ar eftir því, að félagsbú hjónanna fyrrverandi verði tekið til opinberra skipta, þar sem K telji að mjög hafi verið á sig hallað við skiptin. Málið var tekið fyrir í skiptarétti 5. júlí 1978. Mætti þá lögmaður K svo og M, er gaf skýrslu um fjármál félagsbús þeirra K og M. Hinn 7. júlí 1978 krafðist M lögskilnaðar og lýsti þá yfir því, að samkomu- lag væri um eignaskipti. Hinn 14. s. m. mætti lögmaður K fyrir hennar hönd í skilnaðarmálinu. Var þá bókað eftir honum, að hann samþykkti skilnaðarkröfu M með þeim skilmálum, er fælust í kröfum hans. Sama dag var gefið út lögskilnaðarleyfi. Hinn 12. desember 1978 höfðaði K mál fyrir bæjarþingi á hendur M og krafðist þess, að skilnaðar- skilmálar, sem taldir væru hafa komist á varðandi búskipt- in við lögskilnað yrðu ógiltir, Málsástæður K voru í fyrsta lagi, að lögmaður sá, er annaðist samningagerðina af hálfu K hafi ekki haft umboð. Í öðru lagi bar K fyrir sig ógild- ingarástæður 32. gr. laga nr. 7T/1936 og 7. gr. laga nr. 58/ 1960 og í þriðja lagi byggði K á 54. gr. laga nr. 60/1972, þar sem samningurinn hafi verið bersýnilega ósanngjarn gagnvart K. M mótmælti öllum málsástæðum K og stað- hæfði, að samkomulagið hefði á engan hátt verið K í óhag, þegar eignir og skuldir félagsbúsins hefðu verið virtar. Talið var, að K hefði sýnt það með eftirfarandi athöfnum sínum, að hún hefði álitið, að samkomulag um fjárskipti hefði komist á, þar eð hún hafi tekið athugasemdalaust við greiðslu á 1 milljón gkr. samkvæmt samkomulaginu og falið lögmanni sínum að krefjast greiðslu á þeim eftir- stöðvum, sem í gjalddaga voru fallnar. Samkomulagið væri því bindandi fyrir K. Þá var talið ósannað, að samn- ingurinn hafi verið bersýnilega ósanngjarn, sbr. 54. gr. laga nr. 60/1972, er til hans var stofnað. Einnig var talið ósannað, að ógildingarástæður 32. gr. laga nr. 7/1936 og T. gr. laga nr. 58/1960 ættu hér við. M var því sýknaður af kröfum K og dæmdur málskostnaður úr hendi K fyrir Hæstarétti. K hafði gjafsókn fyrir Hæstarétti og var allur gjafsóknarkostnaður hennar greiddur úr ríkissjóði ........ 89 S og Þ voru í hjúskap og áttu saman tvo syni, fædda 1925 og 1931. Þ andaðist 1932. Eigi varð séð, að dánarbú þeirra hjóna hafi sætt formlegri skiptameðferð. Árið 1937 kvænt- ist S konunni K. Árið 1962 gerðu þau með sér kaupmála, þar sem tiltekin íbúð í Reykjavík var gerð séreign K. CCLEXX Efnisskrá Bls. Kaupmálinn var færður í kaupmálabók og veðmálabækur. S andaðist árið 1973. K tilkynnti borgarfógeta andlátið og það með, að S hefði verið eignalaus. Árið 1978 krafðist annar sona S þess, að dánarbú S og félagsbú S og K yrði tekið til opinberra skipta. Hinn sonur S gerðist og aðili að skiptamálinu. Var krafa sona S sú, að kaupmáli þeirra S og K frá árinu 1962 yrði úrskurðaður ógildur. Ekki lá fyrir glöggt yfirlit um eignir og skuldir dánar- og félags- bús S og Þ. Þ andaðist árið 1932. Engar sérgreindar eignir voru lengur til úr því búi og ólíklegt talið, að einhverjar eignir úr dánarbúi Þ hafi runnið til kaupa á íbúð þeirri, er gerð var að séreign K með kaupmálanum frá 1962. Þá var heldur eigi unnt að líta fram hjá tómlæti sona S um að setja fram kröfu um móðurarf sinn og ógildingu kaupmál- ans. Samkvæmt þessu og með hliðsjón af ákvæðum 15. gr. 2. mgr. laga nr. 8/1962, er setur erfingjum þriggja ára af- dráttarlausan frest frá afhendingu gjafar úr óskiptu búi til höfðunar riftunarmáls, verði að telja kröfu sona S um ógildingu kaupmálans of seint fram komna. Kröfunni var því hafnað ..................00000.0. sn 233 Ár 1950 gerðu hjónin A og S sameiginlega og gagnkvæma erfðaskrá. S andaðist árið 1966. A gerði erfðaskrá árið 1972, en afturkallaði hana með erfðaskrá árið 1976. A lést árið 1978. Lífserfingjar voru ekki í búinu. Með arfleiðslu- skránni frá 1976 ráðstafaði A eignum búsins langt umfram sinn búshelming. Var því erfðaskránni frá 1976 synjað gildis sem skiptagrundvelli í búinu, nema varðandi þrjár arfleiðsluráðstafanirnar A, sem eigi töldust brjóta í bága við ákvæði hinnar sameiginlegu og gagnkvæmu erfða- skrár A og S frá 1950. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði varðandi túlkun á ákvæðum erfðaskrár A frá 1976 og vildu taka hana til greina í heldur ríkari mæli en meirihluti dómara ..............00....0 esne 381 Þ andaðist árið 1981. Bú hans var tekið til opinberra skipta. R, sem fædd er 1956, gerði erfðatilkall í búið með því að hún taldi sig óskilgetna dóttur Þ. H dóttir Þ, fædd 1941, andmælti erfðatilkalli R og krafðist þess, að sér yrði af- hent dánarbú Þ til einkaskipta. Faðernisjátning Þ lá ekki fyrir í málinu. Samkvæmt 1. gr., sbr. 58. gr. erfðalaga nr. 8/1962, sem við áttu um arf eftir Þ, erfir óskilgetið barn föður, „ef það er feðrað með þeim hætti, sem segir í lög- gjöf um óskilgetin börn.“ Í málinu naut eigi við gagna um, að Þ hefði gengist lögformlega við faðerni R og hvorki hafði gengið dómur um faðernið né var sambúð til að dreifa, er jafngilt gæti faðernisviðurkenningu, sbr. 3. gr. laga nr. 87/1947. Með vísan til þessa og ótvíræðs orðalags Efnisskrá CCLXXKI Bls. 1. gr. erfðalaga nr. 8/1962 var synjað viðurkenningar á erfðarétti R eftir Þ ..........02.000000es eeen 415 I var fædd árið 1947, dóttir hjónanna E og A. Móðir I, A, lést árið 1949. Hinn 17. júlí 1979 krafðist I opinberra skipta á dánarbúi móður sinnar A. Samkvæmt dómi Hæstaréttar 24. mars 1980 skyldu skiptin fara fram eins og E hefði setið í óskiptu búi eftir A. Miða skyldi búskiptin við þær eignir, sem til voru í búinu, þegar uppskrift lauk 30. ágúst 1980, en þá var liðið meira en ár frá því, að skiptakrafan kom fram. Á þeim tíma voru meðal eigna búsins fólksbifreið og íbúð, sem E hafði með samningi 13. september 1979 veitt fyrrverandi sambýliskonu sinni endurgjaldslaus lífstíðar- afnot af. Hinn 2. júní 1980 hafði E selt hlutabréf. I hafði ekki látið á það reyna, hvort sú ráðstöfun væri riftanleg, en skiptaréttur var ekki bær að fjalla um slíka kröfu. Því voru hlutabréfin ekki talin til eigna búsins. Leggja bar til grundvallar við skiptin verðmæti eignanna, eins og það yrði við skiptalok. E hafði gert kaupkröfu í búið. Henni var hafnað, þar sem E taldist hafa setið í óskiptu búi. Enn- fremur var, að svo stöddu, hafnað tilboði E um yfirtöku á eignum búsins gegn greiðslu skulda þess. Málskostnaður var felldur niður bæði í héraði og Hæstarétti. Bæði E og I höfðu gjafsókn og gjafvörn fyrir Hæstarétti. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði í skiptaréttarmáli þessu .. TUl Hinn 21. júlí 1982 barst skiptarétti Reykjavíkur krafa um að bú B yrði tekið til gjaldþrotaskipta. Gjaldþrotaúrskurður var kveðinn upp 20. október 1982. Innköllun var gefin út og lauk kröfulýsingarfresti 5. janúar 1983. Innkölluninni fylgdi auglýsing þar sem boðað var til skiptafundar 27. janúar 1983. Í auglýsingunni sagði jafnframt, að ef at- hugasemdir við afstöðu skiptaráðanda til lýstra krafna hefðu ekki komið fram í síðasta lagi á skiptafundinum, megi viðkomandi aðiljar búast við að þær komist ekki að við skiptin. Í kröfuskránni, sem lögð var fram á fundinum, var viðurkennd forgangskrafa E vegna vinnulauna, er féllu í gjalddaga 12. febrúar 1981. Engar athugasemdir komu fram við kröfuskrána og bókaði skiptaráðandi að hún yrði „því óbreytt lögð til grundvallar endanlegri skiptagerð, þegar úthlutað verður úr búinu.“ Að loknum skiptafund- inum kom E kröfu sinni á framfæri við félagsmálaráðu- neytið og óskaði eftir því, að hún yrði greidd úr ríkissjóði. Hinn 28. janúar 1983 óskaði félagsmálaráðuneytið, með vísan til 2. mgr. 7. gr. laga nr. 31/1974, eftir úrskurði skiptaréttar um það, hvort vinnulaunakrafa E félli innan ríkisábyrgðar. Talið var, að sú ákvörðun skiptafundarins 27. janúar 1983 að taka launakröfu E til greina sem for- CCLEXKII Efnisskrá Bis. gangskröfu í þrotabú B, að undangenginni þeirri málsmeð- ferð, sem greinir í 108. gr. og 110. gr. gjaldþrotalaga nr. 6/1978, hafi verið endanleg fyrir þrotabúið. Krafa E félli því innan ríkisábyrgðar ................2.00000 0000... 1226 Hinn 25. ágúst 1978 var dánarbú hjónanna A og S tekið til opinberra skipta. Virðingarmenn mátu innbú, bækur og höfundaréttindi tilheyrandi dánarbúinu. Upp kom ágrein- ingur um arftökurétt milli erfingja og var rekið sérstakt skiptaréttarmál um þann ágreining. Þann tíma, sem rekst- ur málsins stóð yfir, lá skiptameðferð dánarbúsins niðri. Með bréfi, dags. 5. maí 1983, tilkynnti skiptaráðandi erf- ingjum, að hann hefði ákveðið að „framreikna matsverð innbús og bóka með vísitölu vöru og þjónustu.“ Á skipta- fundi 27. maí s. á. komu fram mótmæli við þessari ákvörð- un skiptaráðanda og krafist var úrskurðar skiptaréttarins um hana. Með úrskurði skiptaréttarins 10. nóvember 1983 voru mótmæli þessi að engu höfð. Úrskurðurinn var kærð- ur til Hæstaréttar, er felldi hann úr gildi, þar eð lagastoð þótti bresta til að umreikna eftir vísitölu verðmæti lausa- fjár í dánarbúinu. Einn hæstaréttardómari skilaði sér- atkvæði og vildi vísa kærumálinu sjálfkrafa frá Hæsta- rétti, en þar sem hann var í minnihluta um þá skoðun, greiddi hann atkvæði um efni málsins, sbr. 1. mgr. 53. gr. laga nr. 75/1973, og staðfesti dómsorð meirihlutans um ómerkingu hins kærða úrskurðar ..................0...... 2225 Bkirlífsbrot. Skjalafals. J var ákærður fyrir að hafa brotist inn í hús og stolið þar peningaveski með peningum, ýmsum öðrum verðmætum, svo og tékkahefti. Var þetta talið varða við 244. gr. alm. hgl. Þá var J og ákærður fyrir að falsa tékka úr hinu stolna hefti. Var þetta talið varða við 155. gr. alm. hgl. Hér var um ítrekuð brot að ræða hjá J. Refsing hans var, með hliðsjón af 255. gr. og 71. gr. alm. hgl., sbr. 77. gr. sömu laga, ákveðin 6 mánaða fangelsi. Þá var J og gert að greiða skaðabætur ....................00.00000 000. 109 Á var ákærður fyrir margháttuð skjalafals- og fjársvikabrot. A var fundinn sekur um alla ákæruþætti, nema einn fyrir skjalafals, þar eð rúmlega sjö ár liðu frá því að A framdi brotið, þar til hann kom í fyrsta skipti fyrir sakadóm. Þetta brot A var því talið fyrnt. A var dæmdur fyrir öll hin afbrot sín og gert að sæta T mánaða fangelsi, en frest- að að fullnustu 5 mánaða af refsingunni og féll sá hluti Efnisskrá CCLXXKITI Bla. hennar niður eftir 3 ár frá dómsuppsögn, ef A héldi al- mennt skilorð laga nr. 19/1940, sbr. 4. gr. laga nr. 22/1955. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði varðandi skaða- bótakröfur á hendur A ........200.000n nennu 1350 T taldist sannur að því að hafa, hinn 28. apríl 1983, ekið bifreið undir áhrifum áfengis og sviptur ökuleyfi ævilangt. Í blóð- sýni, er tekið var úr T, mældist alkóhól 1,38%e. Þetta brot T varðaði við 2. mgr., sbr. 4. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Er T var yfir- heyrður hjá varðstjóra út af framangreindu broti falsaði hann nafn annars manns undir varðstjóraskýrsluna. Þetta atferli T taldist varða við 1. mgr. 155. gr. alm. hgl. nr. 19/ 1940. Þegar T framdi þessi brot, hafði hann hlotið reynslu- lausn í 2 ár á eftirstöðvum refsingar, 320 dögum. Með téð- um brotum hafði T rofið skilorð það, er honum hafði ver- ið ákvarðað í reynslulausninni og var refsing T því ákvörð- uð í einu lagi og honum gert að sæta fangelsi í 12 mánuði, og sviptur rétti til að öðlast ökuleyfi ævilangt. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma T í 15 mán- aða fangelsi ...........00.000.0eesesssnsn nr 1958 S taldist sannur að því að hafa í maímánuði árið 1979 ritað hærri vixilfjárhæð á víxil en J bróðir hans, er hafði áður ritað nafn sitt sem ábekingur á víxilinn, hafði veitt S leyfi til. S notaði síðan víxilinn í viðskiptum í blekkingarskyni. S var sakfelldur fyrir brot á 249. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. S taldist einnig sannur að því að hafa, síðari hluta árs 1979, falsað nafn bróður síns J sem ábekings á 7 víxla samtals að fjárhæð gkr. 10.085.000 og notað síðan víxlana í lög- skiptum í blekkingarskyni. Þessi háttsemi S taldist varða við 1. mgr. 155. gr. alm. hgl. S hafði ekki áður sætt refs- ingu fyrir brot gegn alm. hgl.,, hann gekkst greiðlega við brotum sínum og endurgreiddi víxlana. Með vísan til þessa þótti refsing S hæfilega ákveðin 3 mánaða fangelsi óskil- orðsbundið svo og 5 mánaða fangelsi skilorðsbundið í þrjú ÁP 200... 2088 E taldist sannur að því að hafa, dagana 19. og 20. febrúar 1982, falsað nafn annars manns sem útgefanda á 17 tékka, alla að fjárhæð 8.300,00 krónur og notað tékkana alla nema einn til greiðslu á veitingum í veitingastaðnum H á Akur- eyri, Var E sakfelldur fyrir brot á 1. mgr. 155. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þar sem E hafði ekki fyrr verið kærður fyrir brot gegn alm. hgl., og hafði bætt tjón af brotum sínum, þótti refsing hans hæfilega ákveðin 4 mánaða fangelsi skil- orðsbundið í þrjú ár ......00000000000 ss sss rss 2093 Skuldabréf. CCLEXXKIV Efnisskrá Bls. Skuldamál. Múrarameistarinn H tók að sér múrverk við hús, er G var að byggja. Vegna aðstæðna á byggingarstað varð H að hverfa frá verkinu, áður en því varð lokið. H kvaðst mundu koma aftur og ljúka múrverkinu eftir að vinnupallar hefðu verið reistir, Síðar varð H þess áskynja að nýir múrarar voru teknir við verkinu. H lét þá mæla upp verk sitt við húsið og krafði G um greiðslu samkvæmt uppmælingunni. Þar sem G greiddi ekki, stefndi H honum. G sótti ekki þing í héraði og var málið dæmt skv. 118. gr. laga nr. 85/1936 og kröfur H teknar til greina. G áfrýjaði málinu og krafðist aðallega sýknu, en til vara lækkunar á kröfu H vegna þess, að G hefði sjálfur lagt til handlangara við múrverkið. G, sem hafði ekki komið fyrir dóm, lagði engin gögn fram til stuðnings aðalkröfu sinni, og hvað viðvék varakröfunni þá taldist það ósannað, gegn mótmælum H, að G hefði lagt til handlangara. Héraðsdómurinn var því staðfestur að öðru leyti en því, að vextir voru lækkaðir .............. 1277 Með samningi, undirrituðum 6. desember 1973, tók Hafnarbíó á leigu 10 kvikmyndir gerðar af Charlie Chaplin hjá hol- lenska kvikmyndaleigufyrirtækinu D. Leigugjald fyrir kvikmyndirnar var 35.000,00 Bandaríkjadalir og skyldi greiða 10% þeirrar fjárhæðar við undirritun samnings, en eftirstöðvarnar „hvenær sem er eða af og til innan tíma- bils, sem lýkur hinn 31. desember 1974.“ Aðskilið bókhald átti að halda fyrir sérhverja mynd. Að loknum leigutíma átti Hafnarbíó að skila hverri mynd ásamt öllum fylgi- gögnum. Í samningi aðilja var ákvæði, er mælti svo fyrir, að umboðslaun vegna dreifingar nemi 30% nettó inn- heimtuupphæða, þar til Hafnarbíó hafi að fullu dregið frá framlagið, sem D var greitt fyrirfram (þ. e. $3.500,00). Þegar Hafnarbíó hafi dregið ofangreint framlag frá, beri því að halda eftir 40% allra nettó innheimtuupphæða, sem síðar komi til, enda séu það umboðslaun dreifingaraðilja. Hafnarbíó vanefndi samninginn, bæði að því er varðaði uppgjör og greiðslu leigugjalds. Talið var, að í skiptum að- ilja í tilefni af þessum vanefndum hafi bíóið fallist á, að gjaldið skyldi gert upp í Bandaríkjadollurum. Þá bar og að skýra samninginn þannig að gera hafi átt upp leigu- gjaldið fyrir hverja mynd út af fyrir sig. Ekki var ágrein- ingur um það, hverjar væru þær fjárhæðir, sem koma áttu til skipta með aðiljum skv. samningi þeirra. Með hliðsjón af málflutningi aðilja bar að líta svo á, að fjárhæð sú, er við nefnt uppgjör reyndist umfram fyrirframgreiðsluna, 3.500 00 Bandaríkjadalir, hafi átt að skiptast með aðiljum á þann veg, að í hlut Hafnarbíós kæmi 40%, en í hlut D Efnisskrá CCLXXXV Bls. 60%. Samkvæmt þess konar útreikningum var Hafnarbíó dæmt til að greiða D 30.110,31 Bandaríkjadal auk vaxta. Einn hætaréttardómari skilaði sératkvæði um vexti ...... 1447 Í október 1976 ákváðu þeir B, S og Ö að hefja rekstur á vöru- bifreið, er þeir þá keyptu. Lagði S fram gkr. 1.500.000 til kaupanna. Bifreiðin var skráð á nafn Ö. Formlegur rekstr- arsamningur var ekki gerður, en þeir B og S munu hafa gert bílinn út. Í apríl 1977 tók Ö bílinn í sínar vörslur og seldi hann 14. september 1977. Eigi galt Ö S framlag hans til kaupanna, enda taldi Ö að svo hefði verið um samið, að S tæki greiðslu þess af rekstrarhagnaði bifreiðarinnar. S höfðaði mál á hendur Ö til greiðslu á fyrrgreindu fram- lagi auk ýmissa reikninga vegna rekstrar og endurbóta á bílnum, svo og fyrir eigin vinnu. Samtals nam stefnufjár- hæðin gkr. 2.113.436. Í héraði var Ö dæmdur til að greiða S framlag hans til kaupanna, en aðrar kröfur S voru ekki teknar til greina. Ö áfrýjaði dóminum og S gagnáfrýjaði. Í gagnstefnu var þess hvorki getið í hvaða skyni gagn- áfrýjað var né hverjar dómkröfur gagnáfrýjandi gerði. Gagnáfrýjunarstefnan fullnægði því ekki ákvæðum 3. tl. 2. mgr. 34. gr. laga nr. 75/1973 og bar því að vísa gagnsök sjálfkrafa frá Hæstarétti. Héraðsdómur var staðfestur, þó þannig, að vextir voru aðeins dæmdir frá birtingu héraðs- dómsstefnu, 23. júní 1980 .....2.000000 0000 s 000... 1591 T smíðaði eldhúsinnréttingu o. fl. í hún I árið 1975. I mótmælti reikningum fyrir smíðina sem allt of háum. Eigi var á það fallist með I. Hins vegar var I dæmdur nokkur afsláttur vegna galla á smíðinni. Upphafstími vaxta af fjárkröfu T var miðaður við 13. maí 1978, enda ósannað gegn andmæl- um I, að T hafi krafið um greiðslu fyrr en með bréfi, dag- settu þann dag ........000000e00esssss sn 1918 Með leigusamningi, dags. 8. júní 1977, tók Ó bifreið á leigu hjá bílaleigu G. Leigutimi var til 14. júní 1977. Í 5. tölulið leiguskilmála sagði m. a.: „Bifreiðin er húftryggð (kaskó) að frádregnum fyrstu kr. 40.000, sem leigutaki greiðir einn- ig.“ Um kl.5 að morgni 10. júní 1977 ók Ó bifreiðinni út af Eyrarhlíð við Ísafjarðarkaupstað. Lenti bifreiðin ofan í fjöru og eyðilagðist. Grunur lék á, að Ó hefði verið undir áhrifum áfengis við aksturinn. Ó var eigi tekið blóðsýni eftir slysið, og var því ekki talið að svo örugg vitneskja væri fram komin um ástand Ó, er slysið varð, að sannað mætti telja, gegn eindreginni neitun Ó, að hann hefði verið ölvaður við akstur bifreiðarinnar, er slysið varð. Ó var því sýknaður af kröfu bílaleigu G um greiðslu á andvirði bif- reiðarinnar auk leigugjalds (afnotamissis) í 180 daga. Hins vegar var Ó dæmdur til að greiða G kr, 37.500 í leigu- CCLEXXVI Efnisskrá Bls. gjald og gkr. 40.000 í eigin áhættu skv, 5. tölulið leiguskil- mála, en að frádregnu innborguðu geymslufé, gkr. 20.000, eða samtals gkr. 57.500 ............0.00. s.s 2099 Stefnubirting. Ó höfðaði mál fyrir bæjarþingi Reykjavíkur á hendur E per- sónulega og f. h. ófjárráða sonar hans, S. Héraðsdóms- stefna í málinu var birt að Barónsstíg 23, Reykjavík, hinn 4. mars 1980. Samkvæmt vottorði frá Manntalsskrifstofu Reykjavíkur var E þá skráður til heimilis að Hringbraut T1, Reykjavík, eða frá 1. mars 1980 til 3. júlí 1981, en þar áður hafði hann verið skráður á Gaukshólum 2 í Reykjavík. Þar sem E var skv. ofangreindu vottorði skráður til heim- ilis að Hringbraut 71, þegar héraðsdómsstefnan var birt og óannað var, að hann hefði búið á Barónsstíg 23 á þeim tíma, var birting stefnu á hendur honum þar ekki fullnægj- andði að lögum, sbr. 95. og 96. gr. laga nr. 85/1936. Var því ómerktur hinn áfrýjaði dómur og málsmeðferð og málinu vísað frá héraðsdómi ...............0..0.. ss nn. gt Tvö kvikmyndahús í Reykjavík höfðuðu mál gegn Þ persónu- lega og f. h. Videoleigunnar, einkafyrirtækis hans, Lauga- vegi 176, Rvík, vegna meintrar ólöglegrar útleigu á mynd- böndum með kvikmyndum, sem háð voru höfundarrétti til- tekinna erlendra kvikmyndafélaga, er kvikmyndahúsin tvö voru umboðsaðiljar fyrir. Stefna í málinu var birt fyrir L. K. „í fyrirtæki stefnda og vinnustað hennar Hafnar- stræti 20 hér í borg ...“ Ekki kom fram í stefnubirtingar- vottorðinu, hvaða fyrirtæki Þ var talinn reka að Hafnar- stræti 20 og eigi var það heldur upplýst með öðrum hætti. Því var á það fallist með héraðsdómara, að ekki væri í ljós leitt, að stefnubirting hefði farið fram samkvæmt ákvæð- um 1. mgr. 95. gr. laga nr. 85/1936. Frávísunardómur hér- aðsdóms var því staðfestur ..............00.0.... 0... 412 Stjórnarskrá. Stjórnsýsla. K ól barn 29. maí 1966. M viðurkenndi fyrir sýslumanni að vera faðir barnsins. M var með meðlagsúrskurði, birtum 4. október 1966, skyldaður til að greiða meðlög með barninu frá fæðingu þess til fullnaðs 16 ára aldurs, svo og fæðingar- styrk og tryggingariðgjald barnsmóður fyrir árið 1966. Með bréfi, dags. 20. mars 1979, fór lögmaður M þess á leit við yfirsakadómarann í Reykjavík, að fram færi rannsókn á faðerni barnsins, þar eð M véfengdi að vera faðir þess. Tekin voru blóðsýni úr K, M og barninu og þau rannsökuð Efnisskrá CCLEXXVII Bls. í Rannsóknastofu Háskólans. Í álitsgerð sérfræðings, dags. 10. maí 1979, sagði að samkvæmt niðurstöðu rannsóknar- innar gæti M ekki verið faðir barnsins. Rannsóknin var endurtekin sama ár og gaf sömu niðurstöðu. Hinn 30. maí 1979 kvað sýslumaður upp úrskurð, þar sem úrskurðurinn frá 4. október 1966 var úr gildi felldur og féllu þá niður frekari meðlagsgreiðslur frá M. M höfðaði hinn 26. október 1979 mál á hendur K, dómsmálaráðherra og fjármálaráð- herra f. h. ríkissjóðs in solidum til endurgreiðslu á með- lögum þeim, er M hafði innt af hendi með barninu, svo og til greiðslu miskabóta. M hafði viðurkennt að vera faðir barnsins. Hann hafði ekki fengið þeirri faðernisviðurkenn- ingu hnekkt með dómi, sbr. nú 10. gr. barnalaga nr. 9/1981. Taldist M því faðir barnsins, sbr. 1. mgr. 3. gr. laga nr. 87/1947, sbr. nú 1. mgr. 8. gr. laga nr. 9/1981. Ósannað var, að K hefði haft í frammi vísvitandi blekkingu, er hún lýsti M föður að barni sínu, eða sýnt af sér vítavert athæfi Þannig, að hún þyrfti að endurgreiða meðlagið, sem myndi auk þess koma þungt niður á K, sem hefði tekið við með- lögunum í þeirri trú, að um endanlega greiðslu væri að ræða. Miskabótakrafa M hafði við engin rök að styðjast. Krafa M á hendur ríkinu var eingöngu byggð á því, að sýslumaðurinn hefði ekki gætt leiðbeiningarskyldu sinnar. En þar sem engin gögn lágu fyrir um það, að sýslumaður- inn hefði ekki gætt réttra starfsaðferða, var ríkið jafnt og K sýknað af öllum kröfum M. K hafði gjafvörn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ...................0.0.....0.... 1280 D var bæjarfulltrúi fyrir Framsóknarflokkinn í Bæjarstjórn Akraness. Á bæjarstjórnarfundi, sem haldinn var 28. nóv- ember 1978, lét bæjarfulltrúinn R bóka eftir sér tiltekin ummæli, þar sem fram kom m. a., að D hefði farið með staðlausa stafi og rakalaus ósannindi. D áskildi sér rétt til að svara hinum bókuðu ummælum R. Hins vegar neytti D sér ekki þessa réttar fyrr en 13. mars 1979, enda þótt hann hefði setið fundi bæjarstjórnar 9. janúar og 13. febrúar 1979. Er D krafðist bókunar sinnar hinn 13. mars 1979, synjaði forseti bæjarstjórnar honum um þessa bókun og var sá úrskurður forseta samþykktur í bæjarstjórn. D vildi ekki una þessari afgreiðslu málsins og kærði til félags- málaráðuneytisins, er úrskurðaði hinn 29. október 1979, að ákvörðun forseta bæjarstjórnar skyldi vera óröskuð. D höfðaði þá dómsmál fyrir bæjarþingi gegn félagsmálaráð- herra og bæjarstjórn Akraness og krafðist þess, að framan- greindir úrskurðir forseta og félagsmálaráðuneytisins yrðu felldir úr gildi. Talið var, að úr því að D neytti ekki áskil- ins réttar á eðlilegum tíma, hafi forseta verið heimilt að CCLEXKXVIII Efnisskrá Við synja honum um bókunina, þegar þar að kom. D hafði ekki sýnt fram á, að ólögmætra sjónarmiða hefði gætt við synjun bókunar hans og þótti úrskurður forseta bæjar- stjórnar því hafa verið lögmætur. Kröfur D voru því eigi teknar til greina ..............000.0.. 00. n ss andlát eiginmanns síns varð S eigandi íbúðar með þremur sonum þeirra hjóna, þar af einum ófjárráða. S og synir hennar höfðu hug á að skipta um íbúð og festa kaup á annarri stærri. Hinn 28. júlí 1972 var óskað eftir samþykki yfirfjárráðanda á sölu íbúðarinnar og honum sent afrit af væntanlegum kaupsamningi. Yfirfjárráðandi sendi dóms- málaráðuneytinu erindið 31. s. m. Hinn 26. september 1972 undirritaði S kaupsamning um íbúðina til O og H. Hinn 23. maí 1973 ritaði dómsmálaráðuneytið yfirfjárráðanda bréf, þar sem synjað var um samþykki til sölu íbúðarinnar „eins og málið liggur nú fyrir.“ Hinn 29. maí 1973 ritaði lögmaður S og sona O og H bréf þar sem hann rifti kaup- unum vegna synjunar ráðuneytisins og með vísan til fyrir- vara í kaupsamningi þar um. Með bréfi, dags. 19. júní 1973, mótmælti lögmaður O og H riftun, enda væri ekki um end- anlega afgreiðslu ráðuneytisins á málinu að ræða. Hinn 21. júní 1973 ritaði lögmaður O og H dómsmálaráðuneytinu bréf þar sem upplýst var um sölukjör á íbúðinni og ann- arri sambærilegri og þess farið á leit, að ráðuneytið sam- þykkti söluna. Svarbréf ráðuneytisins er dagsett 3. ágúst 1973. Í því kemur fram, að ekki þótti efni til að samþykkja söluna „að svo búnu.“ Hinn 23. apríl 1974 ritaði lögmaður O og H dómsmálaráðuneytinu enn bréf og kvað þau reiðu- búin til að greiða við afsal íbúðarinnar það, sem á vantaði að hlutur ófjárráða samningsaðilja yrði að fullu greiddur. Hinn 26. apríl 1974 veitti dómsmálaráðuneytið samþykki sitt til sölu íbúðarinnar og í framhaldi af því inntu O og H af hendi greiðslur skv. kaupsamningi. Hinn 17. desember 1976 höfðuðu O og H mál á hendur S og sonum til fullra efnda á kaupsamningi, en S og synir gagnstefndu til rift- unar. Hinn 18. janúar 1979 gekk hæstaréttardómur í málinu, Þar sem S og sonum var gert að efna kaupsamninginn. Með stefnu 23. maí 1980 höfðuðu S og synir skaðabótamál á hendur ríkissjóði til greiðslu á því tjóni, sem þau hefðu orðið fyrir vegna hins langa dráttar á afgreiðslu málsins í dómsmálaráðuneytinu, er leiddi til þess, að þau misstu af íbúð þeirri, er þau hugðust kaupa í stað þeirrar, er þau seldu. Ríkissjóður var sýknaður af bótakröfum S og sona. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma ríkissjóð til greiðslu bóta vegna afgreiðsluhátta dómsmála- Bls. 1655 Efnisskrá CCLKXKIX Bls. ráðuneytisins á málinu. S og synir höfðu gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti ..............0..000000....0.. 621 Stjórnsýslumörk. Ó, eigandi og ábúandi Skarðs í Skarðshreppi, höfðaði mál fyr- ir landamerkjaðómi gegn Sauðárkrókskaupstað og krafð- ist þess, aðallega, að landamerki milli jarðarinnar og kaup- staðarins yrðu ákveðin í samræmi við merkjalínur, er hann hafði látið draga milli tiltekinna punkta á uppdrætti. Sauðárkrókskaupstaður krafðist þess, aðallega, að Göngu- skarðsá réði merkjum eftir tiltekinni línu milli ákveðinna punkta. Landamerkjaskrám Skarðs og Sauðár bar saman um það, að Gönguskarðsá réði merkjum á þrætusvæðinu. Var það lagt til grundvallar í málinu. Hins vegar var það upplýst, að Sauðárkrókskaupstaður hafði látið breyta far- vegi árinnar 1948 á sitt eindæmi og án samráðs við Ó. Eigi var fyllilega í ljós leitt, hversu umfangsmikil breyting þessi var, en hún náði frá ósnum, sem fluttur var sunnar, og eitthvað upp eftir árfarveginum. Vegna þess, að kaup- staðurinn hafði staðið fyrir þessum breytingum án sam- ráðs við Ó, var kaupstaðurinn látinn bera halla af vafa, er lék á í þessu efni. Var því lagt til grundvallar, að farvegi Gönguskarðsár hefði verið breytt (færður til suðurs) frá tilteknum steini til sjávar, og landamerkjalínan ákveðin Í samræmi við það, enda hafði kaupstaðurinn ekki unnið eignarhefð á þessu landi. Skarðshreppur hafði gerst meðal- gönguaðili í málinu og tekið undir kröfur Ó, en krafist þess til vara, ef kröfur Ó yrðu ekki teknar til greina, að kröfu- lína hans yrði samt mörk milli Skarðshrepps og Sauðár- krókskaupstaðar. Hæstiréttur vísaði varakröfu Skarðs- hrepps frá landamerkjadóminum, þar sem hér væri um stjórnsýslumörk milli sveitarfélaga að ræða, en slíkan ágreining bæri ekki sjálfstætt undir landamerkjaðóm .... "770 Sveitastjórnir. Söluskattur. M rak bókaverslun og var auk þess umboðsmaður fyrir tvö happdrætti. Hann gegndi og fullu starfi sem framkvæmda- stjóri hjá tilteknum landssamtökum. M var bókhaldsskyld- ur. Rannsóknardeild ríkisskattstjóra gerði athugun á skatt- framtölum M gjaldárin 1975 og 1976 og bókhaldi hans rekstrarárin 1974 og 1975 svo og söluskattskýrslum sömu rekstrarár, og samdi skýrslu um þá athugun 27. desember 1976. Ríkisskattstjóri sendi M skýrslu þessa með bréfi, dags. 10. janúar 1977, og tók fram, að athugunin hafi leitt CCXC Efnisskrá Bls. í ljós mikla annmarka á framtölum M, bókhaldi og sölu- skattskilum. Af þessum sökum kvaðst ríkisskattstjóri hafa í hyggju að hækka áður álögð opinber gjöld M gjaldárin 1975 og 1976 í samræmi við þá áætlun, svo og söluskatts- skylda veltu hans fyrir rekstrarárin 1974 og 1975 og ákvarða söluskatt í samræmi við það. Var M gefinn kost- ur á að koma að skriflegum gögnum og skýringum, er M notfærði sér síðar. Í úrskurði, uppkveðnum 25. júlí 1977, taldi ríkisskattstjóri, að rekstrarreikningar 1974 og 1975 gæfu ekki rétta mynd af hreinum tekjum verslunar M. Heildarvörukaup skv. rekstrarreikningunum hafi verið verulega vantalin. Sé þó engin vissa fyrir því, að fyrir liggi gögn um öll vörukaup verslunarinnar. Ætla verði, að sala sé vantalin til tekna, a. m. k, hlutfallslega miðað við vörukaup. Í úrskurðinum var síðan ákveðið að hækka söluskatt M fyrir árið 1974 um 594.000 gkr. og lögð á viður- lög til 16. júlí 1977, 353.205 gkr., en fyrir árið 1975 var sölu- skatturinn hækkaður um 892.500 gkr., og lögð á viðurlög til 16. júlí 1977 389.906 gkr. Samtals námu þessar fjárhæð- ir 2.229.611 gkr. Með bréfi, dags. 12. ágúst 1977, kærði M úrskurðinn til ríkisskattstjóra, er kvað upp úrskurð 31. mars 1978. Með þeim úrskurði voru viðbótarsöluskattur á M og viðurlög samtals lækkuð um 1.236.491 gkr. frá fyrri úrskurðinum. Hinn 12. apríl 1978 kærði M úrskurð ríkis- skattstjóra til ríkisskattanefndar, er kvað upp sinn úrskurð 19. mars 1979. Í honum segir m. a. „að vörukaup kæranda hafi verið vantalin um kr, 1.087.008 á árinu 1974 og kr. 1.726.293 á árinu 1975. Þegar litið er til þessa og þeirra vörukaupa, sem fram koma umrædd ár, er ljóst, að rekstrarreikningar kæranda eru ekki marktækir.“ Ríkis- skattanefnd staðfesti því úrskurð ríkisskattstjóra um við- bótarsöluskatt og viðurlög. Innheimtumaður ríkissjóðs krafðist lögtaks til tryggingar greiðslu þessara gjalda. Í úrskurði fógetaréttar, er staðfestur var í Hæstarétti, sagði m. a. svo, að M hefði ekki gert grein fyrir því, hver hefði verið raunveruleg söluskattsskyld velta í verslun hans um- rætt ár, né hvernig sú velta hafi skipst á söluskattstímabil. Af hálfu M hafi verið viðurkennd verulega vanframtalin vörukaup og ótilgreindur sannanlega vangoldinn söluskatt- ur. Þótti áætlun skattayfirvalda í hóf stillt, þegar virt voru vantalin vörukaup, áætluð álagning og sennilegast sölu- verðmæti í verslun M. Lögtakið náði því fram að ganga .. 1002 Sönnun. G var ákærður fyrir að aka bifhjóli undir áhrifum áfengis 19. júlí 1981 á allt að 100 km hraða miðað við klukkustund um Efnisskrá CCXCI Bls. Austurveg á Selfossi, þar sem hámarkshraði er 50 km. G var tekið blóðsýni. Mældist alkóhólmagn í því 1,22%. G sagði lögreglumönnum fyrst að hann hefði neytt áfengis síðast kl. 01:00 til 01:30 nóttina áður. Síðar bar G, að áfengisneyslu hefði hann lokið nóttina áður kl. 02:20. G breytti síðar enn framburði sínum og kvaðst þá hafa neytt áfengis eftir aksturinn, en áður en lögreglan handtók hann. Í ákæruskjali hafði fallið niður að færa hinn hraða akstur G til refsiákvæða. Það þótti þó ekki standa því í vegi, að dómur yrði lagður á það ákæruatriði, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974, enda hafði komið fram um það vörn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti. Sannað þótti, þrátt fyrir hinn breytta framburð G, að hann hefði ekið bifhjóli sinu undir áhrifum áfengis á ólöglegum hraða, svo sem í ákæruskjali greindi. Hann var dæmdur í 15 daga varðhald og sviptur ökuréttindum ævilangt, en hér var um ítrekun að ræða .. 564 S var ákærður fyrir að hafa ekið bifreið, undir áhrifum áfengis og sviptur Öökuleyfi, kvöldið 10. nóvember 1980, svo og um nóttina. S neitaði fyrir dómi, að hann hefði verið undir áhrifum áfengis, en viðurkenndi að hafa ekið. Tvö vitni báru hið sama. S hafði ekki verið tekið blóðsýni til alkóhól- ákvörðunar, Engar upplýsingar voru í gögnum málsins um það, hvenær eða hvar S var handtekinn. S var því sýknað- ur af því ákæruatriði að hafa ekið undir áhrifum áfengis, en dæmdur í 6.000,00 króna sekt, en til vara í 10 daga varðhald, fyrir að hafa ekið bifreið sviptur ökuleyfi ...... 825 A var ákærður fyrir að aka að kvöldi 15. júlí 1981 undir áhrif- um áfengis bifreið frá Birkigrund í Kópavogi áleiðis á Laugarðalsvöll og aka svo óvarlega á Bústaðavegi, að bif- reiðin lenti upp á moldarbing og síðan út af vegi. A var handtekinn síðar um kvöldið og morguninn eftir gekkst hann við því að hafa verið „eitthvað undir áhrifum áfeng- is“ við akstur bifreiðarinnar kvöldið áður. Í skýrslum fyrir rannsóknarlögreglu, 12. janúar 1982, og sakadómi Reykja- víkur, 16. mars s. á. hvarf A frá játningu sinni. Í hinum breytta framburði sínum kvaðst hann ekki hafa neytt áfengis fyrr en eftir að hann lauk akstri. Skýrði hann frá áfengisneyslu sinni á Laugardalsvelli um kvöldið og kvað áfengisáhrifin stafa eingöngu frá þeirri drykkju. Hinn breytti framburður fékk stoð í vætti tveggja vitna. Blóð- sýni, sem tekið var úr blóði A eftir dvöl hans á Laugardals- velli gat ekki verið úrslitagagn í málinu. Því þóttu ekki fram komnar alveg fullnægjandi sannanir fyrir ölvunar- akstri A og var hann því sýknaður af þeim lið ákærunnar. A var einnig sýknaður af þeim ákærulið að hafa ekið „svo óvarlega á Bústaðavegi, að bifreiðin lenti upp á moldar- CCXCII Efnisskrá Bls. bing og síðan út af vegi“, þar sem rannsókn málsins um það ákæruefni hefði ekki verið fullnægjandi ............ 947 Tékkamál. A var ákærður fyrir margháttuð skjalafals- og fjársvika- brot. A var fundinn sekur um alla ákæruþætti, nema einn fyrir skjalafals, þar eð rúmlega sjö ár liðu frá því að A framdi brotið, þar til hann kom í fyrsta skipti fyrir saka- dóm. Þetta brot A var því talið fyrnt. A var dæmdur fyrir öll hin afbrot sín og gert að sæta 7 mánaða fangelsi, en frestað að fullnustu 5 mánaða af refsingunni og féll sá hluti hennar niður eftir 3 ár frá dómsuppsögn, ef A héldi almennt skilorð laga nr. 19/1940, sbr. 4. gr. laga nr. 22/ 1955. Einn hæstaréttardðómari skilaði sératkvæði varðandi skaðabótakröfur á hendur A ..........00..000 00.00.0000... 1350 J var handhafi tékka samkvæmt eyðuframsali. G, útgefandi tékkans, hafði lagt bann við því, að greiðslubankinn inn- leysti tékkann. J höfðaði því mál gegn G til greiðslu tékk- ans. J mótmælti því að nokkrar aðrar varnir kæmust að í málinu en þær, er greinir í XVII. kafla laga nr. 85/1936. G var því dæmdur til að greiða tékkann, er fullnægði öllum skilyrðum 1. gr. laga nr. 94/1933, án þess, að viðskiptin á bak við tékkann kæmu til athugunar. G áfrýjaði málinu til Hæstaréttar, sem staðfesti dóminn að öðru leyti en því, að J var heimilað, án gagnstefnu, að hækka vaxtakröfu sína frá því í héraði, að svo miklu leyti, sem hún var í sam- ræmi við ákvæði auglýsinga Seðlabanka Íslands um vexti við innlánsstofnanir o. fl., sem gildi höfðu tekið eftir áfrýjun málsins ........20.020000. eeen nn 1963 Tilboð. Tilraun. H var sannur að sök um hrottafengna og stórfellda líkamsárás og misþyrmingu á stúlkunni A, sem þá var aðeins 15 ára. Árásin hafði afdrifaríkar og sumpart varanlegar afleiðing- ar á heilsu stúlkunnar. Varhugavert þótti að telja sannað, að það hafi verið ásetningur H að bana stúlkunni. H var því sýknaður af ákæru fyrir brot á 211. gr., sbr. 20. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Hann var hins vegar sakfelldur fyrir brot gegn 218. gr. 2. mgr. alm. hgl., sbr. lög nr. 20/1981, 11. gr., svo og fyrir brot gegn 220. gr. 1. mgr. alm. hgl., þar sem hann skildi stúlkuna eftir á afviknum stað á vetrarkvöldi, klæðlitla, mjög særða og rænulausa. Þá tald- ist og sannað, að H hefði gert tilraun til að nauðga stúlk- unni og var honum því refsað fyrir brot á 194. gr., sbr. 20. Efnisskrá CCXCIII Bls. gr. alm. hgl. Þá var og sannað, að H hafði gerst sekur um brot á 244. gr. alm. hgl. vegna innbrots og þjófnaðar á hljómflutningstækjum, útvarpi og peningakassa. Við ákvörðun refsingar var litið til þess, að H hafði gerst sekur um stórfellda og stórháskalega líkamsárás, þar sem hann beitti hættulegu verkfæri gegn viðkvæmum líkams- hlutum og greiddi stúlkunni auk þess höfuðhögg með grjóti. Við refsiákvörðun var tekið tillit til sakaferils H, sem var bæði langur og ljótur. H var dæmdur í 10 ára fangelsi, en gæsluvarðhaldsvist hans kom refsingu til frádráttar ...... 1608 Tolllagabrot. D og Þ voru, ásamt 26 öðrum mönnum, ákærðir 11. mars 1977 fyrir sameiginlegt smygl á 29 litasjónvarpstækjum, er flutt voru til landsins í vörugámi utan farmskrár með m/s Dettifossi, er kom til Reykjavíkur 14. febrúar 1976 frá Hamborg. Dómur gekk í héraði hinn 3. desember 1981. Sakir ákærðu voru ekki taldar fyrndar og var þeim öll- um dæmd skilorðsbundin refsing og eignarupptaka á hin- um smygluðu sjónvarpstækjum. Málinu var aðeins áfrýj- að að því er varðaði D og Þ. Hæstiréttur taldi sakir þeirra eigi fyrndar skv. 1. tl. 81. gr. og 2. mgr. 82. gr. laga nr. 19/1940, en frestaði ákvörðun um refsingu þeirra og skyldi hún falla niður að liðnu einu ári frá birtingu dómsins. D og Þ var gert að sæta eignarupptöku á hinum smygluðu sjónvarpstækjum .........0002000n ens ess 188 H var ákærður fyrir að hafa þrívegis í desember 1977, er hann var að sækja vörur í vöruskemmur Eimskipafélags Ís- lands h/f, sem H hafði flutt inn og greitt í banka og tolli, tekið þar í heimildarleysi samtals 10 litasjónvarpstæki, sem hann hafði flutt inn, en hvorki greitt í banka né greitt af þeim aðflutnings- og farmgjöld, en skilið eftir í vöru- skemmunni jafnmörg stykki af vöru þeirri, sem hann var að sækja í hvert sinn, og hann tók af sjónvarpstækjum. H seldi síðan sjónvarpstækin og hagnýtti sér andvirði þeirra. Í ákæru taldist brot H varða við 244. gr., en til vara 245. gr. alm. hgl. nr. 19/1940, og við 1. mgr. 60. gr., sbr. 61. gr. laga nr. 59/1969 um tollheimtu og tolleftirlit. Við flutning málsins fyrir Hæstarétti krafðist ríkissaksókn- ari þess til vara að H yrði sakfelldur fyrir brot gegn 2. tl. 1. mgr. 250. gr. alm. hgl. H bar fyrir rétti, að hann hefði talað við starfsmenn vöruskemmunnar og fengið þá til að lána sér sjónvarpstækin til að hafa þau til sýnis og hafi hann lofast til að skila þeim aftur, en eigi gert það. H var sýknaður af ákæru fyrir brot gegn 244. gr. og 245. gr. alm. hgl., en þar sem verknaðarlýsing í ákæru tók ekki til brots CCXCIV Efnisskrá Bls. þess, er greinir í 2. tl. 1. mgr. 250. gr. sömu laga kom vara- krafa ríkissaksóknara eigi til álita. Sannað þótti, að H hefði veitt viðtöku 9 sjónvarpstækjum, enda þótt hann vissi, að þau væru ógreidd og ótollafgreidd, en varhugavert þótti að telja sannað, að hinu sama gegndi um eitt þeirra tækja, er ákæran tók til. Var H sakfelldur fyrir brot gegn 60. gr. 1. mgr., sbr. 61. gr. 1. mgr. laga nr. 59/1969, er tæm- ir sök, sbr. og 2. mgr. T1. gr. og 2. gr. laga nr. 71/1976. Refs- ing H var með vísan til T7. gr. alm. hgl. ákveðin 30.000,00 króna sekt, en 50 daga varðhald til vara ................ 442 Tómlæti. S og Þ voru í hjúskap og áttu saman tvo syni, fædda 1925 og 1931. Þ andaðist 1932. Eigi varð séð, að dánarbú þeirra hjóna hafi sætt formlegri skiptameðferð. Árið 1937 kvænt- ist S konunni K. Árið 1962 gerðu þau með sér kaupmála, þar sem tiltekin íbúð í Reykjavík var gerð séreign K. Kaup- málinn var færður í kaupmálabók og veðmálabækur. S andaðist árið 1973. K tilkynnti borgarfógeta andlátið og það með, að S hefði verið eignalaus. Árið 1978 krafðist annar sona S þess, að dánarbú S og félagsbú S og K yrði tekið til opinberra skipta. Hinn sonur S gerðist og aðili að skiptamálinu. Var krafa sona S sú, að kaupmáli þeirra S og K frá árinu 1962 yrði úrskurðaður ógildur. Ekki lá fyr- ir glöggt yfirlit um eignir og skuldir dánar- og félagsbús S og Þ. Þ andaðist árið 1932. Engar sérgreindar eignir voru lengur til úr því búi og ólíklegt talið, að einhverjar eignir úr dánarbúi Þ hafi runnið til kaupa á íbúð þeirri, er gerð var að séreign K með kaupmálanum frá 1962. Þá var heldur eigi unnt að líta fram hjá tómlæti sona S um að setja fram kröfu um móðurarf sinn og ógildingu kaup- málans. Samkvæmt þessu og með hliðsjón af ákvæðum 15. gr. 2. mgr. laga nr. 8/1962, er setur erfingjum þriggja ára afdráttarlausan frest frá afhendingu gjafar úr óskiptu búi til höfðunar riftunarmáls, verði að telja kröfu sona S um ógildingu kaupmálans of seint fram komna. Kröfunni var því hafnað ........0200200000e0essessn ss 233 D var bæjarfulltrúi fyrir Framsóknarflokkinn í Bæjarstjórn Akraness. Á bæjarstjórnarfundi, sem haldinn var 28. nóv- ember 1978, lét bæjarfulltrúinn R bóka eftir sér tiltekin ummæli, þar sem fram kom m. a., að D hefði farið með staðlausa stafi og rakalaus ósannindi. D áskildi sér rétt til að svara hinum bókuðu ummælum R. Hins vegar neytti D sér ekki þessa réttar fyrr en 13. mars 1979, enda þótt hann hefði setið fundi bæjarstjórnar 9. janúar og 13. febrúar 1979. Er D krafðist bókunar sinnar, hinn 13. mars Efnisskrá CCXCV Bls. 1979, synjaði forseti bæjarstjórnar honum um þessa bókun og var sá úrskurður forseta samþykktur í bæjarstjórn. D vildi ekki una þessari afgreiðslu málsins og kærði til fé- lagsmálaráðuneytisins, er úrskurðaði hinn 29. október 1979, að ákvörðun forseta bæjarstjórnar skyldi vera óröskuð. D höfðaði þá dómsmál fyrir bæjarþingi gegn félagsmála- ráðherra og bæjarstjórn Akraness og krafðist þess, að framangreindir úrskurðir forseta og félagsmálaráðuneytis- ins yrðu felldir úr gildi. Talið var, að úr því að D neytti ekki áskilins réttar á eðlilegum tíma, hafi forseta verið heimilt að synja honum um bókunina, þegar þar að kom. D hafði ekki sýnt fram á, að ólögmætra sjónarmiða hefði gætt við synjun bókunar hans og þótti úrskurður forseta bæjarstjórnar því hafa verið lögmætur. Kröfur D voru því eigi teknar til greina ........0000000000 00. sn... 1655 Traustnám. Umboð. Hinn 23. ágúst 1977 var í Grikklandi gerður samningur á milli skipafélagsins P og „Sunna Travel Bureau“ þess efnis, að „Sunna Travel Bureau“ gerðist aðalumboðsmaður (The General Agent) fyrir P. Af hálfu „Sunna Travel Bureau“ undirritaði „Mr. Guðni Thordarson, Director.“ Samkvæmt samningnum skyldi aðalumboðsmaðurinn fá 25% umboðs- laun af seldum farseðlum með skipi P. Eftir gerð þessa umboðssamnings voru á vegum aðalumboðsmanns seldir farseðlar með skipi P, en honum voru eigi staðin skil á hans hluta af andvirði miðanna, samtals $ 62.739,00 að viðbætt- um hafnargjöldum. Höfðaði P því mál til heimtu téðrar skuldar fyrir sjó- og verslunardómi aðallega gegn Guðna Þórðarsyni og Ferðaskrifstofunni Sunnu h/f in solidum, en til vara gegn Guðna einum og til þrautavara gegn Ferða- skrifstofunni Sunnu h/f einni. Meirihluti Hæstaréttar taldi, að samkvæmt umboðssamningnum, sem P hafði sjálfur ritað og lagt fyrir Guðna Þórðarson til undirskriftar, hafi P mátt ætla, að viðsemjandi hans væri Sunna "Travel Bureau, en ekki Guðni Þórðarson í eigin nafni, þótt hann hafi hagað nafnritun sinni undir samninginn með þeim hætti, sem hann gerði. Það sjáist og af öðrum gögnum málsins, að P hafi talið, eftir að samningurinn kom til framkvæmda, að umboðsaðili hans væri sá, er greindur hafi verið í upphafi samningsins. Fyrirsvarsmenn P hafi ekki gefið aðiljaskýrslur í málinu og engin gögn séu kom- in fram um það sérstaklega, að þeir hafi litið svo á, að Guðni Þórðarson ræki á eigin ábyrgð fyrirtæki það, sem samningurinn segði hann semja fyrir, eða að hann bæri CCXCVI Efnisskrá Bls. annars persónulega ábyrgð á skuldbindingum þess. Guðni Þórðarson var því sýknaður af kröfum P. Ferðaskrifstof- an Sunna h/f hafði verið sýknuð í héraði og málinu ekki verið áfrýjað að því er tók til hennar. Kom héraðsdómur- inn því ekki til endurskoðunar að því er hana varðaði. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og vildu stað- festa héraðsdóminn, sem hafði dæmt Guðna Þórðarson til greiðslu hinnar umstefndu skuldar .........0.00000000.0.. 549 Með kaupsamningi, dags. 27. október 1977, keypti R fimm herbergja ibúð í fjölbýlishúsi í Reykjavík af Þ á gkr. 12.000.000. R stóð ekki í skilum með greiðslu kaupverðs- ins. Hinn 20. október 1978 ritaði lögmaður Þ R riftunar- bréf vegna stórkostlegra vanefnda R. Af þessu tilefni leitaði R til lögmannsins J, er átti viðræður við Þ og fékk hann til að falla frá riftunarkröfunni gegn því að R stæði Þ full skil skv. kaupsamningi. Þegar á átti að herða gat R ekki greitt skuldirnar og vildi fremur riftun. Hinn 30. nóv- ember 1978 ritar J bréf til R, þar sem hann ræður R frá riftun, og biður R að hugleiða málið, því að sennilega sé nú hægt að selja íbúðina á „rúmar 15 milljónir.“ Hinn 29. desember 1978 veitti R J fullt og ótakmarkað umboð til að selja íbúðina og ganga frá uppgjöri vegna íbúðakaupanna við Þ. Sama dag seldi J S íbúðina fyrir gkr. 12.000.000 og gekk jafnframt frá uppgjöri við Þ. Hinn 31. janúar 1979 afturkallaði R umboð sitt til J og réði sér nýjan lögmann. Sá lögmaður reyndi að fá fram riftun á kaupsamningnum frá 29. desember 1978, en án árangurs. Að beiðni R voru dómkvaddir tveir kunnáttumenn til að meta hæfilegt og líklegt söluverð eignarinnar miðað við gangverð á sölu- degi. Í matsgerð, dags. 31. maí 1979, telja þeir verðið hæfi- lega metið á gkr. 16.000.000. R höfðaði nú mál á hendur þeim J og S og krafðist aðallega riftunar á kaupsamningn- um frá 29. desember 1978, en til vara skaðabóta að fjár- hæð gkr. 4.000.000, aðallega in solidum gegn þeim báðum, en til vara gegn J einum. S var sýknaður bæði af riftunar- og skaðabótakröfu R, en J var dæmdur til að greiða R 20.000,00 nýkrónur í skaðabætur, þar eð J hafi ekki verið rétt að ganga út frá því, að honum væri heimilt að selja íbúðina á því verði, sem hann gerði, nema að leita til þess samþykkis R. Ósannað þótti, að R hefði veitt slíkt sam- þykki. Við ákvörðun bótanna var það haft í huga að vegna greiðsluörðugleika R og þröngra tímamarka, hafi verið lítið svigrúm til að ná hagstæðu söluverði .......... 1867 Umboðssvik. S taldist sannur að því að hafa í maímánuði árið 1979 ritað Efnisskrá CCXCVIL Bls. hærri víxilfjárhæð á víxil en J, bróðir hans, er hafði áður ritað nafn sitt sem ábekingur á víxilinn, hafði veitt S leyfi til. S notaði síðan víxilinn í viðskiptum í blekkingarskyni. S var sakfelldur fyrir brot á 249. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. S taldist einnig sannur að því að hafa síðari hluta árs 1979 falsað nafn bróður síns J sem ábekings á 7 víxla sam- tals að fjárhæð gkr 10.085.000 og notað síðan víxlana í lögskiptum í blekkingarskyni. Þessi háttsemi S taldist varða við 1. mgr. 155. gr. alm. hgl. S hafði ekki áður sætt refsingu fyrir brot gegn alm. hgl., hann gekkst greiðlega við brotum sínum og endurgreiddi víxlana. Með vísan til þessa þótti refsing S hæfilega ákveðin 3 mánaða fangelsi óskilorðsbundið svo og 5 mánaða fangelsi skilorðsbundið í þrjú ár .........00.0000 0000 2088 Umferðarlög. Sjá bifreiðir. Umsýsla. B verkaði fisk til útflutnings. N hafði um árabil annast fisk- utflutninginn fyrir B í umsýslusölu, m, a. til skoska fyrir- tækisins W. Ekki var neinn formlegur umsýslusamningur gerður milli B og N. En N stóð B skil á andvirði vörunnar að frádregnum kostnaði og 2% söluþóknun, er greiðsla hafði borist frá hinum erlenda kaupanda. Hinn 31. mars 1979 sendi N 360 kassa til W af ýsu- og þorskflökum, er B hafði verkað. N sá að venju um alla samningsgerð og útflutningspappíra. N sendi W víxil að fjárhæð £ 13.067,74 með gjalddaga 17. apríl 1979, sem ætlast var til að W sam- þykkti til greiðslu á fisksendingunni. W óskaði eftir því við N að frekari gjaldfrestur yrði veittur, N samþykkti, að W fengi heimildarskjöl fyrir vörusendingunni í Bank of Scotland gegn því að samþykkja víxil fyrir kaupverð- inu með gjalddaga 30. apríl 1979. N leitaði ekki eftir sam- þykki B á þessari breytingu á greiðsluskilmálum, svo sem N hefði borið. W komst í greiðsluþrot og varan fékkst ekki greidd. N var talinn bera áhættuna á því, að varan fékkst ekki greidd og skaðabótaskyldur gagnvart B fyrir tjóni hans af þeim sökum. N var dæmdur til að greiða B söluverð vörunnar í íslenskum krónum miðað við kaup- gengi sterlingspunds 18. apríl 1979, en að frádregnum kostnaði og 2% umsýslulaunum ..........000... 00.00.0000. 1740 Uppboð. Á nauðungaruppboði, er fram fór á eignarhluta í fasteign, komu fram 15 boð, það hæsta 710.000,00 krónur, er gert var af lögmanni f. h. 1. veðréttarhafans J. Uppboðshaldari skoraði síðan þrisvar á viðstadda að bjóða betur, en án CCXCVIII Efnisskrá Bls. árangurs. Lét hann síðan hamarinn falla til marks um, að sölutilraun væri lokið. Uppboðshaldari las fyrir bókun um að fleiri boð hefðu ekki komið í eignina og hann tæki sér frest til að taka ákvörðun um fram komin boð. Er upp- boðshaldari kvaðst ætla að lesa upp bókunina, krafðist lög- maður J útlagningar og var sú krafa bókuð. Daginn eftir tilkynnti uppboðshaldari lögmanni J símleiðis að hann gæti ekki fallist á útlagningarkröfuna. Krafðist lögmaður J þá formlegs úrskurðar um þessa ákvörðun uppboðshaidara. Í úrskurði uppboðshaldara, sem staðfestur var af Hæsta- rétti, kemur fram, að ekki sé nægilegt að krafa um út- lagningu komi fram eftir að sölutilraunum sé hætt, en áður en rétti er slitið, enda séu ákvæði 32. gr. laga nr. 57/1949 skýr og ótvíræð um þetta efni og hafi verið fylgt í fram- kvæmd í uppboðsrétti Reykjavíkur. Uppboðshaldari féllst heldur ekki á það, að honum hefði borið skylda til að inna bjóðendur eftir því sérstaklega, hvort þeir krefðust útlagn- ingar eða gerðu aðrar athugasemdir. Ekki taldi uppboðs- haldari heldur að sér hefði borið að leiðbeina 1. veðréttar- hafa J eða lögmanni hans, sem báðir voru löglærðir. Út- lagningarkrafan var því eigi tekin til greina ............ 69 Árið 1945 seldi F þeim A og H, sem voru mágar, spildu úr landi sínu, u. þ. b. 0,7 ha að stærð. Reistu þeir A og H sumar- bústað á spildunni. Árið 1947 seldi H öðrum mági sínum, B, bróður A, sinn helming í sumarbústað og landsspildu. Eigendurnir notuðu bústaðinn þannig, að þeir tóku hvor sinn enda hans til einkaafnota, en sameinuðust um inn- gang í miðhluta hússins og um snyrtiherbergi. Nokkru síð- ar reistu ÁA og B viðbótarbyggingu við sinn hvorn enda hússins og áfasta við það. Voru dyr og inngangar gerðar í viðbótarbyggingar þessar, þannig að ganga mátti inn í hvorn enda fyrir sig, án þess að notast við hinn sameigin- lega inngang um miðbik hússins. Lóðin umhverfis húsið var óskipt. Eftir að B andaðist tók ekkja hans, S, og börn við afnotum af hluta B í eigninni, Upp úr því fór að bera á persónulegum árekstrum og ósamkomulagi milli sameig- endanna, er lyktaði með því, að A beiddist uppboðs til slita á sameigninni. S andmælti því, að uppboð færi fram, þar sem hún taldi, að eignin væri skiptanleg og bauðst í því sambandi til að kosta ein ákveðnar framkvæmdir til að auðvelda skipti eignarinnar. A fékk dómkvadda sérfróða matsmenn til að segja til um það, hvort eignin væri skipt- anleg. Var niðurstaða matsmanna sú „að land og bústaður séu ekki skiptanleg miðað við núverandi notkun.“ Upp- boðsréttur úrskurðaði, að hið umbeðna uppboð skyldi fara Íram. Hæstiréttur hratt þeim úrskurði og synjaði um fram- Efnisskrá CCXCIX Bla. kvæmd uppboðsins, enda væri ekki sannað, að ekki mætti koma á skiptum milli málsaðilja með viðunandi hætti .... 684 Hinn 30. október 1978 gaf E út veðskuldabréf til handhafa, tryggt með 5. veðrétti í íbúð E. Bréfið skyldi endurgreiða með jöfnum árlegum afborgunum á næstu 8 árum Í gjald- daga 15. maí ár hvert, í fyrsta sinn 15. maí 1979. Bréfið geymdi ákvæði um það, að öll skuldin væri, án fyrirvara, fallin í gjalddaga, ef vanskil yrðu, og væri veðhafa þá heimilt að taka hina veðsettu fasteign fjárnámi eða selja hana á uppboði án dóms, sáttar eða aðfarar. Hinn 13. desember 1978 afsalaði E Ó hinni veðsettu eign, og var því afsali þinglýst 18 s. m. Hinn 28. október 1980 afsalaði Ó eigninni til S og var því afsali þinglýst 2. janúar 1981. Eig- andi veðskuldabréfsins, B, fól Búnaðarbankanum að inn- heimta afborganir og vexti þá, er til áttu að falla 15. maí 1980. Hinn 2. júní 1980 ritaði bankinn E greiðsluáskorun. E lét Ó vita um áskorunina. Þetta bar ekki árangur og var veðskuldabréfið tekið úr bankanum. Hinn 8. júlí 1980 reit lögmaður B E bréf og krafði hana um allar eftir- stöðvar bréfsins auk vaxta og innheimtulauna. Í bréfi þessu sagði að samrit þess hefði verið sent Ó og K, eigin- manni S. Hinn 15. júlí 1980 var krafist uppboðs á íbúð- inni. Hinn 24. s. m. deponeraði S greiðslu vegna veðskuld- arinnar. Hinn 30. s. m. var deponeringunni vísað á bug af B og kvittun fyrir deponeringu endursend. Meirihluti Hæstaréttar synjaði uppboðs, þar eð leggja verði þá skyldu á eiganda handhafaveðskuldabréfs að tilkynna eigi aðeins útgefanda þess eða fyrri skuldara samkvæmt því um greiðslustað, heldur einnig eiganda veðsins, sem tekið hafi að sér greiðslu veðskuldar og látið þinglýsa kaupsamn- ingi eða afsali, sem greini frá því. Tveir hæstaréttardóm- arar skiluðu sératkvæði og vildu heimila framgang nauð- ungaruppboðs vegna vanskila á handhafaveðskuldarbréf- ÍNU ....00000 sess 691 Hinn 27. nóvember 1980 gaf P út veðskuldabréf til handhafa að fjárhæð gkr. 15.000.000,00 og skyldi það greiðast með þremur jöfnum, árlegum afborgunum 1. september ár hvert, í fyrsta sinn 1. september 1981. Skuldabréf þetta var tryggt með veði í fasteign P. Eigandi bréfsins, Ó, fékk banka það til innheimtu. Þau mistök urðu af hendi bank- ans, er hann sendi P fyrstu greiðslutilkynningu, að krafan var aðeins sögð 1/10 hluti þess, sem rétt var. P fól gjald- kera sínum að greiða kröfuna og gerði hann það 15. sept- ember 1981. P kvaðst ekki hafa gert sér grein fyrir þess- um mistökum, fyrr en hann hafi fengið bréf frá lögmanni Ó, dags. 4. nóvember 1981, þar sem P var tilkynnt um CCC Efnisskrá Bls. gjaldfellingu eftirstöðva alls bréfsins og hann auk þess krafinn um vexti og innheimtukostnað. Hinn 26. nóvember 1981 deponeraði P því sem vangreitt var af 1. afborgun bréfsins auk vanskilavaxta af þeirri fjárhæð í þrjá mán- uði. Ó krafðist þá uppboðs, skv. ákvæðum skuldabréfsins, á hinni veðsettu eign P. Synjað var um uppboð á fasteign PF, þar eð ekki hafi verið ástæða til að ætla, að hann hafi skort vilja eða getu til að greiða hina gjaldföllnu afborg- un, heldur hafi dráttur á greiðslu stafað af mistökum af hálfu bankans, sem Ó fól bréfið til innheimtu. Því verði ekki talið, að Ó geti, að svo komnu, krafið P um greiðslu á öllum eftirstöðvum skuldabréfsins auk vaxta .......... 963 Uppboðsþoli, H, áfrýjaði nauðungaruppboði, er fram hafði far- ið á fasteign hans hinn 23. mars 1982. H krafðist þess aðal- lega, að uppboðsgerðinni yrði hrundið og synjað um fram- gang hennar, að öllu leyti, en til vara, að málinu yrði vísað heim í hérað til löglegrar meðferðar. Stefndu kröfðust staðfestingar hins áfrýjaða uppboðs. Talið var, að mis- brestur hefði orðið á því af hálfu uppboðshaldara að gætt hefði verið ákvæða laga um nauðungaruppboð nr. 57/1949 við undirbúning og framkvæmd uppboðsins. Uppboðshald- ari hafi ekki staðið rétt að tilkynningum til H. Þá hafi upp- boðsmálinu verið frestað fjórum sinnum milli þingfesting- ar 4. september 1980 og 2. apríl 1981 með ákvörðun upp- boðshaldara utan réttar, án þess að nokkur grein væri gerð fyrir þeim frestum í þingbók, er fyrra uppboð fór fram 2. april 1981. Var fyrst sagt frá frestunum með bókun í þinghaldi 23. mars 1982, án þess, að það væri réttlætt með forföllum eða á annan hátt. H var viðstaddur uppboðið 2. apríl 1981 og fékk þá ákveðið annað og síðasta uppboð á eigninni, er fram fór 23. mars 1982. H naut þá aðstoðar lögmanns. Engin mótmæli gegn málsmeðferðinni eða grundvelli uppboðsins komu þá fram af hálfu H. Þegar þetta var haft í huga, og ekki þótti fram komið, að framan- greindir annmarkar á meðferð uppboðsmálsins hefðu vald- ið H réttarspjöllum, taldist ekki alveg næg ástæða til að ógilda uppboðið og var það því staðfest. Tveir hæstaréttar- dómarar skiluðu sératkvæði og töldu slíka annmarka hafa verið á málsmeðferðinni, að ómerkja bæri hana alla frá bngfestingu málsins og synja um framgang nauðungarsöl- UNNAr .....000000 enn 1497 Hinn 10. april 1975 gaf Húsnæðismálastjórn ríkisins út afsal til G fyrir tveggja herbergja íbúð í Reykjavík, er byggð hafði verið af svokallaðri framkvæmdanefnd byggingar- áætlunar. Íbúð þessi var háð ákvæðum reglugerðar nr. 18/1967, sbr. reglugerð nr. 122/1968, er á þeim tíma, sem Efnisskrá hér skiptir máli, áttu stoð í lögum nr. 30/1970 og nr. 106/ 1970. Mjög strangar reglur giltu um ráðstöfunarrétt eig- enda að þess konar íbúðum. Hafði Húsnæðismálastofnun rikisins forkaupsrétt að þeim og ef íbúðir þessar voru seld- ar á nauðungaruppboði, sbr. lög nr. 57/1949, gat stofnunin gengið inn í hæsta boð eða krafist þess, að eignin yrði lögð henni út skv. tilteknum matsverðsútreikningum. Við af- salið gaf G út vísitölubundið veðskuldabréf til seljanda að fjárhæð gkr. 2.264.000, tryggt með 1. veðrétti í íbúðinni, samhliða gkr. 283.000 hjá Byggingarsjóði ríkisins. Hinn 14. desember 1977 var, með samþykki Byggingarsjóðs ríkisins, íbúðin veðsett með 2. veðrétti til tryggingar láni, er kona G hafði fengið hjá Líifeyrissjóði verslunarmanna, að fjár- hæð gkr. 1.400.000. Hinn 12. júlí 1978 krafðist Gjaldheimtan í Rvík nauðungaruppboðs á íbúðinni. Annað og síðasta uppboð fór fram 24. október 1979 og voru þá m. a. komnar fram uppboðsbeiðnir frá Veðdeild Landsbanka Íslands og Lifeyrissjóði verslunarmanna. Hæsta boð í íbúðina var gkr. 8.000.000. Á uppboðinu kom fram krafa um það frá veð- deildinni og Byggingarsjóði ríkisins að mega ganga inn í hæsta boð eða íbúðin yrði þeim lögð út á matsverði, eftir því hvort reyndist lægra. Matsverð íbúðarinnar varð gkr. 5.215.350. Hinn 22. janúar 1980 gaf veðdeildin upp að lán- ið á 1. veðrétti, upphaflega gkr. 2.264.000, næmi nú með áföllnum vöxtum og vísitöluálagi gkr. 4.676.189. Hinn 8. febrúar 1980 barst uppboðsrétti uppgjör á 2. veðréttar- skuldinni við Lífeyrissjóð V og nam krafa sjóðsins í upp- boðsverðið samtals gkr. 2.850.662 að meðtöldum vöxtum og kostnaði. Hinn 18. febrúar 1980 gerði uppboðsrétturinn frumvarp að úthlutun uppboðsverðs. Segir þar, að kaup- andi hafi verið Veðdeild Landsbanka Íslands fyrir mats- verð gkr. 5.215.350. Samkvæmt skiptingu á þeirri fjárhæð átti lífeyrissjóðurinn aðeins að fá gkr. 457.693, Veðdeild Landsbanka Íslands gkr. 4.676.189. Lífeyrissjóðurinn mót- mælti þessu frumvarpi til úthlutunar uppboðsverðs, en uppboðsrétturinn staðfesti það. Lífeyrissjóðurinn áfrýjaði úrkurðinum til Hæstaréttar, sem taldi að skýra yrði ákvæði laga nr. 30/1970 og 106/1970 þannig eftir orðalagi sínu og forsögu, að við endursölu íbúðar, sem Húsnæðismálastofn- un ríkisins hafi neytt forkaupsréttar að eða fengið útlagða á nauðungaruppboði, fylgi þau lán, sem veitt hafi verið á grundvelli laganna. Taki síðan nýr eigandi við lánunum, eins og þau séu hverju sinni, ef fyrri eigandi hefur átt íbúðina skemur en 10 ár, svo sem var um G. Var því óheim- ilt að reikna vísitöluálag á eftirstöðvar veðskuldabréfs þess, er tryggt var með 1. veðrétti í íbúðinni og var í hönd- cCCI Bls. CcCCII Efnisskrá Bls. um Veðdeildar Landsbanka Íslands, er forkaupsréttar var neytt. Krafa Lífeyrissjóðsins var því tekin til greina að fullu, enda sætti hún ekki tölulegum andmælum .......... 1559 Uppsögn. Ó var yfirmaður á skipi í eign F. Hinn 25. janúar 1979 fór Ó sem skipstjóri með skipið í veiðiferð, er stóð til 5. febrúar s. á. Í þeirri veiðiferð klemmdist hásetinn B á fingri við störf á þilfari. Ó veitti B aðhlynningu, en neitaði að gefa honum sterk lyf, svo sem B krafðist, en B neytti sterkra taugalyfja um borð og var það á vitorði skipverja. Vegna þessarar neitunar Ó kom til orðasennu milli hans og B, sem leiddi til þess að Ó fór upp í brú og fyrirskipaði að trollið yrði híft inn og haldið til hafnar með B. Stuttu síð- ar kom B upp í brú, þar sem sló í brýnu milli hans og Ó, sem lyktaði með þvi að Ó sló B ítrekað þannig að hann hlaut nokkra áverka. Í næstu veiðiferð, er stóð frá 6—18. febrúar 1979, var Ó í leyfi, en 19. febrúar s. á, ritaði útgerð- in Ó uppsagnarbréf vegna framangreinds atburðar. Taldi útgerðin sér eigi skylt að greiða Ó uppsagnarfrest. Ó höfð- aði því mál með stefnu, birtri 12. febrúar 1980, gegn út- gerð skipsins, krafðist þriggja mánaða launa og miska- bóta vegna ólögmætrar uppsagnar. Þetta mál var hafið, en nýtt mál höfðað með stefnu, birtri 3. mars s. á. Ó voru dæmd þriggja mánaða laun, en miskabótakrafan var ekki tekin til greina. Viðurkenndur var sjóveðréttur í skipinu fyrir tildæmdum kröfum, enda var sjóveðréttur ekki fyrnd- ur, þar sem stefnt hafði verið í málinu innan árs, sbr. 1. mgr. 6. tl. 232. gr. laga nr. 66/1963, enda höfðaði Ó seinni málsóknina innan þess frests, er 11. gr. laga nr. 14/1905 mælir fyrir um. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sér- atkvæði og vildu sýkna útgerð af launakröfu skipstjóra, þar eð þeir töldu hann hafa gerst offara við hásetann .... 382 Upptaka eigna. Fíkniefni gerð upptæk 10, 698, 1048, 1168, 1257, 1736, 1997, 2026, 2035 Sjónvarpstæki gerð upptæk ........00000000 0000... 188 Talstöðvar gerðar upptækar ............0220000 00... en... 1021. Úrskurðir. Útburðargerð. Með dómi Hæstaréttar, uppkveðnum 25, mars 1983, voru íbúðareigendurnir D og Ó dæmdir til að flytjast úr eigin íbúð innan þriggja mánaða frá dómsbirtingu. D og Ó fluttust eigi úr íbúðinni að þeim fresti liðnum, og krafðist Efnisskrá CCCTII Bls. dómhafinn, G, þess þá, að fógeti bæri þau út. Með úrskurði, uppkveðnum 15. ágúst 1983, hafnaði fógeti útburðarkröfu G. Úrskurðinum var áfrýjað til Hæstaréttar af hálfu G. Hæstiréttur felldi úrskurðinn úr gildi og lagði fyrir fógeta að framkvæma útburðinn, enda væri það eigi skilyrði út- burðar samkvæmt 12. gr. aðfararlaga nr. 19/1887, að G ætti rétt á innsetningu í íbúðina. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi staðfesta hinn áfrýjaða úrskurð, þar eð hæstaréttardómurinn frá 25. mars 1983 hefði eigi verið birtur fyrir þeim D og Ó með lögformlegum hætti og því væri fullnægingarfrestur hans ekki liðinn .......... 2252 Útgáfa uppboðsafsals. Hinn 23. mars 1982 var fasteign H seld á nauðungaruppboði. Hæstbjóðandi framseldi T boð sitt. Er T bauð fram eftir- stöðvar kaupverðsins 7. júní 1982 og krafðist útgáfu afsals, hafði H áfrýjað uppboðinu. Mátti því ekki að svo búnu gefa út afsal, sbr. 33. gr. 2. mgr. laga nr. 57/1949. Fór þá engin greiðsla fram af hálfu T. Með dómi Hæstaréttar, uppkveðnum 29. júní 1983, var uppboðið staðfest. Hinn "7. júlí s. á. greiddi T eftirstöðvar boðsins og krafðist afsals. H mótmælti útgáfu afsals, aðallega að svo stöddu, en til vara, að afsal yrði gefið út til T gegn greiðslu vaxta af uppboðsverðinu. Uppboðsréttur úrskurðaði, að uppboðs- afsal skyldi gefið út til T, þar eð hann hefði efnt uppboðs- skilmála með greiðslu á uppboðsverðinu. H kærði úrskurð- inn. Hæstiréttur vísaði málinu sjálfkrafa frá, þar eð laga- heimild hafi brostið til að bera málið undir Hæstarétt með kæru, sbr. e. lið 4. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973 ...... 1605 Úthlutun uppboðsandvirðis, Hinn 31. júli 1975 afsalaði H skipinu m/b Sæunni VE 60 í hendur I. Afsalið var innritað til þinglýsingar í Vestmanna- eyjum 28. september 1975. Kaupverð skipsins var gkr. 24.000.000 og greiddi I það m. a. með því að gefa út, hinn 21. ágúst 1975, fjögur veðskuldabréf til handhafa, tryggð með 8. veðrétti í skipinu, hvert að fjárhæð gkr. 2.904.000. Við kaupin hafði fyrirtækið S veitt I fjárhagslega fyrir- greiðslu, enda ráð fyrir því gert, að skipið legði upp afla sinn hjá S. Samþykkti I sýningarvíxil að fjárhæð gkr. 4.000.000 til tryggingar skuld sinni við S. Útgerð skipsins gekk erfiðlega og 15. febrúar 1976 var beiðst uppboðs á því. Er báturinn hafði verið auglýstur til uppboðs fól S lögmanni sínum að innheimta víxilskuldina. Krafðist lög- maðurinn löghalds í eignum I til tryggingar skuldinni og 17. maí 1976 var í fógetarétti Hafnarfjarðar lagt löghald á CCCIV Efnisskrá Bls, fasteign í Hafnarfirði og skipið, Sæunni VE 60, til trygg- ingar kröfunni, Endurrit löghaldsgerðarinnar var innritað til þinglýsingar í Vestmannaeyjum 1. júní 1976, enda var báturinn þá enn skráður þar. Hinn 17. apríl 1976 sendi H framangreind fjögur handhafaveðskuldabréf fyrir eftir- stöðvum af kaupverði bátsins til þinglýsingar við embætti bæjarfógeta í Hafnarfirði, en H mun hafa álitið, að búið væri að umskrá bátinn og færa hann í skipaskrá Hafnar- fjarðar, en það var eigi gert fyrr en 16. júní 1976. Þá voru færð á blað bátsins í skipaskrá samningsveð, er fylgdu bátnum á 17. veðrétti. Síðan voru á 8. veðrétt færð Íramangreind fjögur veðskuldabréf H og þinglýsingar- dagur tilgreindur 21. apríl 1976. Þar á eftir var færð áður- nefnd löghaldsgerð S frá 17. maí 1976 og þinglýsingar- dagur tilgreindur 20. júní 1976. Hinn 8. febrúar 1977 var báturinn seldur á uppboði fyrir gkr. 19.000.000. Þeir H og S deildu síðan um það, hvor þeirra ætti að ganga fyrir um greiðslu af uppboðsandvirðinu. Eigi var talið að skrán- ing á veðréttindum aðilja í skipaskrá af hálfu þinglýsingar- dómara hafi bundið hendur uppboðsdóms við úrlausn á deilu aðilja um rétthæð þessara réttinda innbyrðis. Kyrr- setningin fyrir kröfum S var gerð í skipinu 17. maí 1976 og innrituð til þinglýsingar hjá embætti bæjarfógeta í Vestmannaeyjum 11. júní s. á., en skipið var þá enn skráð þar. Kyrrsetningunni var síðan haldið til laga og fjárnám gert fyrir dómkröfunni 5. ágúst 1976. Fjárnámsgerðin var innrituð fyrirfram til þinglýsingar hjá embætti bæjar- fógeta í Hafnarfirði 27. s. m., en þá var búið að skrá skip- ið þar. Talið var, að með þessum aðgerðum hefði S öðlast forgangsveð fyrir kröfum sínum gagnvart veðkröfum H, þar sem afhending veðskuldabréfa hans til innritunar fyrir- fram hjá embætti bæjarfógeta í Hafnarfirði til þinglýs- ingar síðar gæti eigi haft nein áhrif að lögum, fyrr en skip- ið hafði verið skráð þar ................e.ee. sn... 1374 Útivist. 1. Fyrir Hæstarétti: Áfrýjandi sækir ekki þing. Útivistardómur 1, 2, 3, 123, 971, 1276, 1277, 1652, 1653, 1654, 1655 Stefndi sækir ekki þing ..............00.00..00.00..00. 923, 936 2. Í héraði. Útlagning. Á nauðungaruppboði, er fram fór á eignarhluta í fasteign, komu fram 15 boð, það hæsta 10.000,00 krónur, er gert var af lögmanni f. h. 1. veðréttarhafans J. Uppboðshaldari Efnisskrá CCCV Bls. skoraði síðan þrisvar á viðstadda að bjóða betur, en án árangurs, Lét hann síðan hamarinn falla til marks um, að sölutilraun væri lokið. Uppboðshaldari las fyrir bókun um að fleiri boð hefðu ekki komið í eignina og hann tæki sér frest til að taka ákvörðun um fram komin boð. Er upp- boðshaldari kvaðst ætla að lesa upp bókunina, krafðist lög- maður J útlagningar og var sú krafa bókuð. Daginn eftir tilkynnti uppboðshaldari lögmanni J símleiðis, að hann gæti ekki fallist á útlagningarkröfuna. Krafðist lögmaður J þá formlegs úrskurðar um þessa ákvörðun uppboðshald- ara. Í úrskurði uppboðshaldara, sem staðfestur var af Hæstarétti, kemur fram, að ekki sé nægilegt að krafa um útlagningu komi fram eftir að sölutilraunum sé hætt, en áður en rétti er slitið, enda séu ákvæði 32. gr. laga nr. 57,1949 skýr og ótvíræð um þetta efni og hafi verið fylgt í framkvæmd í uppboðsrétti Reykjavíkur. Uppboðshaldari féllst heldur ekki á það, að honum hefði borið skylda til að inna bjóðendur eftir því sérstaklega, hvort þeir krefðust útlagningar eða gerðu aðrar athugasemdir. Ekki taldi upp- boðshaldari heldur að sér hefði borið að leiðbeina 1. veð- réttarhafa J eða lögmanni hans, sem báðir voru löglærðir. Útlagningarkrafan var því eigi tekin til greina .......... 69 Vanheimilad. Vanreifun. Varnarþing. Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku. L er bandarískur þegn, rafvirki að mennt og aðalstarfi, en stundaði hljóðfæraleik sem aukastarf. Hann kom til Ís- lands um miðjan nóvember 1971. Hann var þá hljóðfæra- leikari í ákveðinni bandarískri hljómsveit, er ráðin var af fyrirtækinu „Navy Exchange“ á Keflavíkurflugvelli til þess að skemmta bandarískum varnarliðsmönnum hér á landi um nokkurn tíma. L gegndi eigi störfum hér sem her- maður heldur sem óbreyttur borgari, skv. ráðningarsamn- ingi við „Navy Exchange“, sem er óaðskiljanlegur hluti bandaríska sjóhersins. Hinn 19. nóvember 1971 kom í ljós, að fylgihlutur með hljóðfæri L hafði bilað og þurfti að sækja nýjan til Reykjavíkur. Var liðsmanni í bandaríska sjóhernum falið að aka L á bifreið í eigu „Navy Exchangei“ til Reykjavíkur í þessu skyni. Á leiðinni fór bifreiðin út af Reykjanesbraut og lemstraðist L svo alvarlega, að hann hlaut 25% varanlega örorku. L höfðaði skaðabótamál á CcCCVvI Efnisskrá Bls. hendur ríkissjóði Íslands vegna slyssins. Reisti hann bóta- kröfur sínar á 2. tl. 12. gr. viðbætis frá 8. maí 1951 við her- varnarsamning Íslands og Bandaríkjanna 5. maí 1951, sbr. lög nr, 110/1951. L taldist hafa verið í liði Bandaríkjanna skv. skilgreiningu 1. gr. viðbætisins við varnarsamning- inn, enda hafi L hvorki haft ríkisfang né fasta búsetu hér á landi. Greiðsluskylda íslenska ríkisins næði aðeins til tjóns „á eignum manna eða stofnana á Íslandi eða lífi og limum manna þar.“ Til þeirra verði ekki taldir þeir, sem eru Í liði Bandaríkjanna hér á landi. Samkvæmt þessu var Íslenska ríkið sýknað af kröfum L ..........0.0000.0.... 145 Vátryggingar. Í nóvember 1974 keyptu L og K þyrlu í Bandaríkjunum. Ætl- uðu þeir o. fl. að stofna hlutafélag um rekstur þyrlunnar, en eigi varð formlega frá þeirri stofnun gengið. Keypt var húftrygging fyrir þyrluna hjá A fyrir 70.000,00 banda- ríska dali. Vátryggingarskýrteini var eigi gefið út, heldur svo kallað „cover note“, Tryggingin tók gildi 18. nóvember 1974. Þyrlan var flutt til Íslands um áramótin 1974/1975, og skrásett með þjóðernis- og skrásetningarmerkingu 6. janúar 1975. L var flugmaður á þyrlunni. Hinn 17. janúar 1975 hrapaði þyrlan til jarðar á flugi yfir Hjarðarnesi á Kjalar- nesi og brann til ösku. Fórust allir, sem í þyrlunni voru, þ. e. L flugmaður, K sameigandi hans að þyrlunni og fimm farþegar. Rannsóknarnefnd flugslysa kannaði orsakir slyssins. Í skýrslu nefndarinnar (Niðurstöður 2.2.6) segir m. a. svo: „Nefndin telur líklega orsök slyssins vera þá, að þyrlan hafi skort afl og flugmanninn reynslu til þess að komast mætti í gegnum sviptivindasvæðið við Hjarðarnes, sérstaklega þegar tillit er tekið til þess, að þyrlan var yfir- hlaðin og þungamiðja aftan við leyfð mörk.“ A, trygg- ingarfélag þyrlunnar, neitaði að greiða húftryggingarféð, þar sem þyrlan hefði bæði verið ofhlaðin og ranghlaðin, er hún hóf sig til flugs að morgni 17. janúar 1975 og verði flugslysið rakið gagngert til þessa. Sé þar fyrir að fara stórkostlegu gáleysi L, er leysi A undan skyldu til að greiða húftryggingarféð. Dánarbú L og K, svo og stofnendur hins fyrirhugaða hlutafélags um þyrluna, höfðuðu því mál á hendur A til heimtu tryggingarfjárins. A var sýknað af kröfum stofnenda hins fyrirhugaða hlutafélags vegna aðildarskorts, en dánarbú þeirra L og K taldir réttir aðilar um heimtu vátryggingarverðs þyrlunnar. Eigi var talið sannað, að vátryggingartökum hafi verið settir þeir sér- stöku vátryggingarskilmálar, sem A hélt fram, að húf- Efnisskrá CCCVII Bls. tryggingin hefði verið bundin við. Því beri að leysa ágrein- ingsefni málsaðilja gagngert á grundvelli laga nr. 20/1954. Talið var að ofhleðsla og ókyrrð í lofti vegna misvinda hafi verið samvirkar orsakir þess, að þyrlan fórst. Það hafi verið mikil vangá hjá L að gæta ekki réttra hleðslu- marka, en það geti þó ekki talist stórkostleg vangá, svo sem lögskýra beri orðalag 2. mgr. 18. gr. laga nr. 20/1954. Beri að gæta þess í því sambandi, að það hafi verið flug- maður sá, er stjórnaði þyrlunni, sem bar ábyrgð á hleðsl- unni. Þar sem aðeins stórkostleg vangá leysi A undan skyldu til að greiða tryggingarfjárhæðina, sbr. 20. gr. laga nr. 20/1954, var A dæmt að greiða dánarbúi L helming húftryggingarfjárins, jafnvirði 35.000,00 bandaríkjadala í íslenskum krónum eftir gengi á greiðsludegi, ásamt vöxt- um, sem voru mun hærri fyrir tímabilið fyrir 1. júní 1980 heldur en eftir það. Af þessum málalokum leiddi þegar að að dæma bar dánarbúi K hinn helming tryggingarfjárins. Tveir hæstaréttardómarar létu þess sérstaklega getið, að þeir hefðu greitt atkvæði með því, sem segði um vexti fram til 1. júní 1980, vegna fordæmisreglu, sem meiri hluti Hæstaréttar hefði mótað. Einn hæstaréttardómari skilar sératkvæði um forsendur, þar sem m. a. kemur fram, að hann fellst ekki á það, að L þyrluflugmaður hafi sýnt af sér það gáleysi eða vangá, sem greinir í atkvæði meiri- hlutans, né heldur að ofhleðsla eða ókyrrð í lofti hafi ver- ið samvirkar orsakir þess, að þyrlan fórst. Taldi hann orsök slyssins ókunna ..........000.se0 nenna 316 Með leigusamningi, dags. 8. júní 1977, tók Ó bifreið á leigu hjá bílaleigu G. Leigutími var til 14. júní 1977. Í 5. tölulið leigu- skilmála sagði m. a.: „Bifreiðin er húftryggð (kaskó) að frádregnum fyrstu kr. 40.000, sem leigutaki greiðir einnig.“ Um kl. 5 að morgni 10. júní 1977, ók Ó bifreiðinni út af Eyrarhlíð við Ísafjarðarkaupstað. Lenti bifreiðin ofan í fjöru og eyðilagðist. Grunur lék á, að Ó hefði verið undir áhrifum áfengis við aksturinn. Ó var eigi tekið blóðsýni eftir slysið, og var því ekki talið að svo örugg vitneskja væri fram komin um ástand Ó, er slysið varð, að sannað mætti telja, gegn eindreginni neitun Ó, að hann hefði ver- ið ölvaður við akstur bifreiðarinnar, er slysið varð. Ó var því sýknaður af kröfu bílaleigu G um greiðslu á andvirði bifreiðarinnar auk leigugjalds (afnotamissis) í 180 daga. Hins vegar var Ó dæmdur til að greiða G gkr. 37.500 í leigugjald og gkr. 40.000 í eigin áhættu skv. 5. tölulið leigu- skilmála, en að fráðdregnu innborguðu geymslufé, gkr. 20.000, eða samtals gkr. 57.500 ....2220.0000000 000. 2099 CCCVIII Efnisskrá Bls. Veðréttur. Hinn 10. apríl 1975 gaf Húsnæðismálastjórn ríkisins út afsal til G fyrir tveggja herbergja íbúð í Reykjavík, er byggð hafði verið af svokallaðri framkvæmdanefnd byggingar- áætlunar. Íbúð þessi var háð ákvæðum reglugerðar nr. 13/1967, sbr. reglugerð nr. 122/1968, er á þeim tíma, sem hér skiptir máli, áttu stoð í lögum nr. 30/1970 og nr. 106/ 1970. Mjög strangar reglur giltu um ráðstöfunarrétt eig- enda að þess konar íbúðum. Hafði Húsnæðismálastofnun ríkisins forkaupsrétt að þeim og ef íbúðir þessar voru seld- ar á nauðungaruppboði, sbr. lög nr. 57/1949, gat stofnun- in gengið inn í hæsta boð eða krafist þess, að eignin yrði lögð henni út skv. tilteknum matsverðsútreikningum. Við afsalið gaf G út vísitölubundið veðskuldabréf til seljanda að fjárhæð! gkr. 2.264.000, tryggt með 1. veðrétti í íbúðinni, samhliða gkr. 283.000 hjá Byggingarsjóði ríkisins. Hinn 14. desember 1977 var, með samþykki Byggingarsjóðs ríkisins, íbúðin veðsett með 2. veðrétti til tryggingar láni, er kona G hafði fengið hjá Lífeyrissjóði verslunarmanna, að fjár- hæð gkr. 1.400.000, Hinn 12. júlí 1978 krafðist Gjaldheimtan í Rvik nauðungaruppboðs á íbúðinni. Annað og síðasta upp- boð fór fram 24. október 1979 og voru þá m. a. komnar fram uppboðsbeiðnir frá Veðdeild Landsbanka Íslands og Lifeyrissjóði verslunarmanna. Hæsta boð í íbúðina var gkr. 8.000.000. Á uppboðinu kom fram krafa um það frá veðdeildinni og Byggingarsjóði ríkisins að mega ganga inn í hæsta boð eða íbúðin yrði þeim lögð út á matsverði, eftir því hvort reyndist lægra. Matsverð íbúðarinnar varð gkr. 5.215.350. Hinn 22. janúar 1980 gaf veðdeildin upp að lánið á 1. veðrétti, upphaflega gkr. 2.264.000, næmi nú með áföllnum vöxtum og vísitöluálagi gkr. 4.676.189. Hinn 8. febrúar 1980 barst uppboðsrétti uppgjör á 2. veðréttar- skuldinni við Lífeyrissjóð V og nam krafa sjóðsins í upp- boðsverðið samtals gkr. 2.850.662 að meðtöldum vöxtum og kostnaði. Hinn 18. febrúar 1980 gerði uppboðsrétturinn frumvarp að úthlutun uppboðsverðs. Segir þar, að kaup- andi hafi verið Veðdeild Landsbanka Íslands fyrir mats- verð gkr. 5.215.350. Samkvæmt skiptingu á þeirri fjárhæð átti lifeyrissjóðurinn aðeins að fá gkr. 457.693, Veðdeild Landsbanka Íslands gkr. 4.676.189. Lífeyrissjóðurinn mót- mælti þessu frumvarpi til úthlutunar uppboðsverðs, en upp- boðsrétturinn staðfesti það. Lífeyrissjóðurinn áfrýjaði úr- skurðinum til Hæstaréttar, sem taldi að skýra yrði ákvæði laga nr. 30/1970 og 106/1970 þannig eftir orðalagi sínu og forsögu, að við endursölu íbúðar, sem Húsnæðismálastofn- un ríkisins hafi neytt forkaupsréttar að eða fengið útlagða Efnisskrá CCCIX Bls. á nauðungaruppboði, fylgi þau lán, sem veitt hafi verið á grundvelli laganna. Taki síðan nýr eigandi við lánunum, eins og þau séu hverju sinni, ef fyrri eigandi hefur átt íbúð- ina skemur en 10 ár, svo sem var um G. Var því óheimilt að reikna visitöluálag á eftirstöðvar veðskuldabréfs þess, er tryggt var með 1. veðrétti í íbúðinni og var Í höndum Veðdeildar Landsbanka Íslands, er forkaupsréttar var neytt. Krafa Lifeyrissjóðsins var því tekin til greina að fullu, enda sætti hún ekki tölulegum andmælum ........ 1559 Veðskuldabréf (Vísitölutryggð). Hinn 27. nóvember 1980 gaf P út veðskuldabréf til handhafa að fjárhæð gkr. 15.000.000,00 og skyldi það greiðast með þremur jöfnum, árlegum afborgunum 1. september ár hvert, í fyrsta sinn 1. september 1981. Skuldabréf þetta var tryggt með veði í fasteign P. Eigandi bréfsins, Ó, fékk banka það til innheimtu. Þau mistök urðu af hendi bank- ans, er hann sendi P fyrstu greiðslutilkynningu, að krafan var aðeins sögð 1/10 hluti þess, sem rétt var. P fól gjald- kera sínum að greiða kröfuna og gerði hann það 15. sept- ember 1981. P kvaðst ekki hafa gert sér grein fyrir þess- um mistökum, fyrr en hann hafi fengið bréf frá lögmanni Ó, dags. 24. nóvember 1981, þar sem P var tilkynnt um gjaldfellingu eftirstöðva alls bréfsins og hann auk þess krafinn um vexti og innheimtukostnað. Hinn 26. nóvember 1981 deponeraði P því, sem vangreitt var af 1. afborgun bréfsins auk vanskilavaxta af þeirri fjárhæð í þrjá mán- uði. Ó krafðist þá uppboðs, skv. ákvæðum skuldabréfsins, á hinni veðsettu eign P. Synjað var um uppboð á fasteign P, þar eð ekki hafi verið ástæða til að ætla, að hann hafi skort vilja eða getu til að greiða hina gjaldföllnu afborg- un, heldur hafi dráttur á greiðslu stafað af mistökum af hálfu bankans, sem Ó fól bréfið til innheimtu. Því verði ekki talið, að Ó geti, að svo komnu, krafið P um greiðslu á öllum eftirstöðvum skuldabréfsins auk vaxta .......... 963 Með kaupsamningi, dags. 19. maí 1980, keypti G húseign af J. Kaupverð eignarinnar var gkr. 57.000.000, og skyldi G greiða það með því m. a. „að greiða eftirtaldar est. áhvíl- andi veðsk.: Á 1. veðr.: Upphl. kr. 1.700.000 vísit. tr. skv. 3. veðbréfum dags. 17.9. "75, 1.6. "76 og 5.10. "76, est. án vísit. ca. 1.630.000.“ Afsal skyldi gefa út 5. febrúar 1981. Hafði þá verið reiknað út vísitöluálag á ofangreind lán og reynd- ist það nema 23.725,00 krónum. Ágreiningur kom upp um það milli G og J hvor þeirra ætti að bera álag þetta, en þess var ekki getið berum orðum, hvorki í kauptilboði né kaupsamningi. Ekki hafði það heldur verið rætt við samn- CCCX Efnisskrá Bls. ingsgerð. J gerði þá kröfu, að G greiddi þessa fjárhæð með því að gefa út veðskuldabréf með sömu kjörum :og veð- skuldabréf það, er G átti að gefa út við afsal til greiðslu á eftirstöðvum kaupverðsins. G neitaði og taldi að J ætti að bera vísitöluálagið, Dæmt var, að G væri óskylt að gefa út framangreint skuldabréf, þar sem söluverð hússins hafi verið gkr. 57.000.000, og verði að leggja þá fjárhæð til grundvallar sem heildarsöluverð eignarinnar, enda hafi J ekki tekist að sanna, hvorki með ákvæðum í kauptilboði eða kaupsamningi né á annan hátt, að samið hafi verið um annað söluverð. Einn hæstaréttardómari skilaði sér- atkvæði og vildi dæma G til þess að gefa skuldabréfið út tilJ ..0.00.0.0r rr 1948 Vegalög. Frá árinu 1949 hefur Vegagerð ríkisins tekið grjót úr landi jarðarinnar Neðra-Dals, Vestur-Eyjafjallahreppi, til að styrkja varnargarða við Markarfljót, og frá árinu 1959 tekið efni úr landi sömu jarðar til ofaníburðar í Suður- landsveg. Landeigendur kváðu Vegagerðina hafa hafið efnistökuna án samþykkis og samráðs við þá. Árið 1964 settu landeigendur fram kröfu um bætur vegna efnistöku úr Fagrafelli (ofaníburður) og ári síðar fyrir grjóttöku úr Stampagili. Vegagerðin hafnaði kröfunum. Vegna þessa voru matsmenn dómkvaddir, er skiluðu mati 28, desember 1966. Ekki vildu aðiljar una þessu mati og skutu því til yfirmats, er lá fyrir 5. júlí 1968. Vegagerðin vildi ekki una yfirmatinu og höfðuðu landeigendur þá mál á grundvelli þess með stefnu, útg. 18. nóvember 1969. Dómur gekk í héraði 13. desember 1971. Með dómi Hæstaréttar 12. nóv- ember 1973 var héraðsdómurinn ómerktur og málinu vísað heim í hérað á ný, og landeigendum gefinn kostur á að láta meta að nýju bætur fyrir efnistökuna samkvæmt ákvæðum laga nr. 11/1973 um framkvæmd eignarnáms. Matsnefnd skv. 2. gr. nefndra laga skilaði mati 1. maí 1976. Landeigendur gerðu síðan bótakröfu að fjárhæð 21.435,00 krónur (gkr. 2.143.000) og var það hærri bótafjárhæð en skv. nefndri matsgjörð. Landeigendur töldust eiga rétt til bóta vegna efnistökunnar. Ákvörðun eignarnámsbóta beri að miða við staðgreiðslu og almennt við það tímamark, er eignarnámsmati lýkur. Eigi þótti viðmiðun matsnefndar eignarnámsbóta fá staðist. Þótti því rétt, eins og hér stóð sérstaklega á, að miða tímamark í þessu efni við uppsögn héraðsdóms 21. mars 1980. Landeigendum voru dæmdar 18.000,00 nýkrónur í eignarnámsbætur ásamt 27% ársvöxt- um frá 21. mars 1980 til greiðsludags, en krafa landeigenda Efnisskrá CCCXI Bls. um hærri vexti kom eigi til álita í Hæstarétti, þar sem um hana hafði eigi verið gerður áskilnaður í áfrýjunar- stefnu ......c20ee sess 1538 Vegaskattur. Orlofsheimilasjóður múrara átti orlofshús í landi Öndverðar- ness í Grímsneshreppi. Árið 1979 var lagður vegaskattur á húsið til Sýsluvegasjóðs Árnessýslu skv, 23. gr. vega- laga nr. 6/1977. Orlofsheimilasjóður mótmælti álagning- unni, þar sem hér væri um félagsheimili að ræða, er undan- þegið væri vegaskatti samkvæmt 24. gr. sömu laga. Hús þetta var orlofshús, sem leigt var félagsmönnum í Múrara- félagi Reykjavíkur til vikudvalar í senn. Slíkt hús varð eigi talið félagsheimili, er undanþegið væri vegaskatti sam- kvæmt 24, gr. vegalaganna. Var því heimilað lögtak í hús- inu fyrir vegaskattinum .........2.0000.0 0000... 2183 Árið 1979 var lagður vegaskattur samkvæmt 23. gr. vegalaga nr. 6/1977 á lóð nr. 56 í Öndverðarneslandi, Grímsneshreppi, er J hafði á leigu. J mótmælti skattlagningunni, en með úr- skurði fógetaréttar Árnessýslu, uppkveðnum 27. mars 1981, var gert lögtak í lóðinni fyrir skattinum. J áfrýjaði úr- skurðinum til Hæstaréttar. Samkvæmt gíró-seðli, er J var sendur, hafði hann verið krafinn um vegaskatt af fasteign, sem auðkennd var: „Fasteign nr. 9600-0560 Öndverðarnes I. Nr. 56 Grímsneshreppur.“ Þar var fasteignamat lands skráð 524 þúsund krónur en húss 3.870 þúsund krónur. Sam- kvæmt fyrrgreindri skrá var Grímsneshreppur skráður eig- andi lands þessa, en J skráður eigandi hússins. Gögn máls- ins sýndu, að J hafði á leigu landsspildu frá félögum múr- ara og múrarameistara í Reykjavík í landi Öndverðarness I. J hafði hins vegar ekki neina landsspildu á leigu frá Grímsneshreppi og hafði ekkert hús reist þar. Því var ljóst, að álagning vegaskattsins var byggð á röngum grundvelli. Hinn áfrýjaði úrskurður var því úr gildi felldur og synjað um framkvæmd lögtaksins ..........0000000 000... 0... 2187 Árið 1979 var lagður vegaskattur skv. 23. gr. vegalaga nr. 6/ 1977 á sundlaugarmannvirki í Öndverðarneslandi I í Gríms- neshreppi, eign Múrarafélags Reykjavíkur. Múrarafélagið mótmælti skattlagningunni, þar sem mannvirki þetta væri félagsheimili í skilningi 24. gr. vegalaga og því undanþegið skatti þessum. Bygging þessi var sundlaug ásamt búnings- klefum. Ekki var á það fallist, að slík bygging væri félags- heimili í merkingu þess orðs í fyrrgreindu laggaákvæði. Var því heimilað lögtak í byggingunni fyrir vegaskattin- UM 0000 2191 CCCXII Efnisskrá Bls. Veiðiréttur., Í máli, sem rekið var fyrir áreiðar- og vettvangsdómi Árnes- sýslu út af veiðirétti í Ölfusá á tilteknu svæði, voru slíkir annmarkar á málatilbúnaði stefnanda í héraði, svo og máls- meðferðinni, að hinn áfrýjaði dómuur var ómerktur og mál- inu vísað frá héraðsdómi ..............0...00000.0. 180 Veikindadagar. G, sem er trésmiður að iðn, þjáðist af vöðvabólgu í hálsi, herð- um og handleggjum. Á miðju árinu 1978 leitaði hann til heimilislæknis síns vegna þessa. Læknirinn ráðlagði G nokkurra vikna dvöl á heilsuhæli N.L.F.Í. G skýrði vinnu- veitanda sínum K frá þessu og fékk hans samþykki til dval- arinnar, en eigi var rætt um launagreiðslur til G. Á hælinu dvaldist G frá 18. október til 18. nóvember 1978. G krafði K launa fyrir þetta tímabil, en K synjaði þess, þar eð eigi hefði verið um sjúkdóm í merkingu laga nr. 16/1958 hjá G að ræða. G þótti ekki hafa fært fram fullnægjandi sannanir fyrir því, að hann hafi, framangreint tímabil, verið óvinnu- fær vegna veikinda í skilningi 5. gr. laga nr. 16/1958. K var því sýknaður af kröfum G ..........0.0000000.0 s.n 635 Verðlagsbrot. Matvörukaupmaðurinn J var talinn sannur að því að hafa, þrátt fyrir aðvaranir verðlagsyfirvalda, látið selja ýsuflök í verslun sinni á hærra verði en leyfilegt var samkvæmt til- kynningu verðlagsstofnunar, nr. 14, 28. febrúar 1982, eða á 27.00 krónur í stað 24,10 króna pr. kg. J var sakfelldur fyr- ir brot á ofangreindri tilkynningu, sem átti sér stað í 8. gr. laga nr. 56/1978 um verðlag o. fl., sbr. 59. gr. laga nr. 13/ 1979, enda var ekki talið, að ákvörðun verðlagsstofnunar bryti í bága við 12. gr. verðlagslaganna, sbr. 60. gr. laga nr. 13/1979. Með hliðsjón af 1. mgr. 52. gr. laga nr. 56/1978 var refsing J ákveðin 5.000,00 króna sekt, en 8 daga varðhald til vara ........2.0000..0.22 nr 1714 Verksamningur, Múrarameistarinn H tók að sér múrverk við hús, er G var að byggja. Vegna aðstæðna á byggingarstað varð H að hverfa frá verkinu, áður en því varð lokið. H kvaðst mundu koma aftur og ljúka múrverkinu eftir að vinnupallar hefðu verið reistir. Síðar varð H þess áskynja að nýir múrarar voru teknir við verkinu. H lét þá mæla upp verk sitt við húsið og krafði G um greiðslu samkvæmt uppmælingunni. Þar sem G greiddi ekki, stefndi H honum. G sótti ekki þing í héraði og var málið dæmt skv. 118. gr. laga nr, 85/1936 og Efnisskrá CCCXTII Bls. kröfur H teknar til greina. G áfrýjaði málinu, og krafðist aðallega sýknu, en til vara lækkunar á kröfu H vegna þess, að G hefði sjálfur lagt til handlangara við múrverkið. G, sem hafði ekki komið fyrir dóm, lagði engin gögn fram til stuðnings aðalkröfu sinni, og hvað viðvék varakröfunni þá taldist það ósannað, gegn mótmælum H, að G hefði lagt til handlangara. Héraðsdómurinn var því staðfestur að öðru leyti en því, að vextir voru lækkaðir .................... 1277 E réðst til starfa sem bryti á m/s Herjólfi (H) á árinu 1976 og tók í fyrstu laun skv. kjarasamningi bryta. Hinn 1. júní 1977 gerðu E og H með sér verksamning. Með honum tók E að sér þjónustu við skipshöfn og farþega og að láta skipshöfn í té fæði fyrir eigin reikning. Þá tók E að sér að sjá um greiðasölu í skipinu á eigin ábyrgð, þannig að hann tæki hagnað af sölunni, en greiddi skatta og skyldur, sem henni væri samfara. H lét E í té aðstöðu og áhöld til eldun- ar og afnot af kaffiteríu skipsins ásamt tækjum, og skyldi ennfremur greiða E tiltekna fjárhæð mánaðarlega. Hinn 27. janúar 1979 gerðu málsaðiljar með sér nýjan samning, er var Í grundvallaratriðum samhljóða fyrri samningnum. Skyldi samningur þessi gilda til 31. maí 1979, en framlengj- ast síðan 6 mánuði Í senn, nema annar hvor aðilja segði honum upp með tveggja mánaða fyrirvara. Hinn 28. mars 1980 sagði H samningnum upp miðað við 31. maí s. á., og þann dag lauk starfi E á skipinu. Allan framangreindan tima var E lögskráður á skipinu sem bryti. Við skráningu voru kaup og kjör talin eiga að fara eftir samningum við- komandi stéttarfélags. E gerði kröfu til þess, að H greiddi honum brytalaun í þrjá mánuði (júní, júlí og ágúst 1980) vegna fyrirvaralausrar uppsagnar, sbr. 13. gr. sjómanna- laga nr. 67/1963, svo og ákvæði 9. gr. V. kafla kjaradóms um kaup og kjör og launakerfi áhafna á íslenskum farskip- um, uppkveðnum 31. júlí 1979 samkvæmt lögum nr. 70 frá 19. júní 1979. Litið var svo á, að eftir 1. júní 1977 hafi rétt- arsamband málsaðilja ráðist af áðurnefndum verksamning- um, en eigi af úrlausn kjaradómsins frá 31. júlí 1979, né samningum þeim um kjör bryta, er gilt höfðu áður. Þótti það eigi geta breytt þessari niðurstöðu, þótt lögskráningu E væri hagað svo sem áður greindi. Var eigi á það fallist með E, að við lok verksamningsins, sem sagt var upp með umsömdum fyrirvara miðað við 31. maí 1980, hafi raknað við á ný vinnuréttarsamband það, er gilti milli aðiljanna fyrir 1. júní 1977. E mátti heldur eigi gera ráð fyrir því að halda áfram brytastörfum á skipinu eftir 31, maí 1980. H var því sýknaður af kröfum E. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og taldi, að E hefði átt rétt á þriggja CCCXIV Efnisskrá Bls. mánaða uppsagnarfresti, En með uppsögn á verksamningn- um hafi E mátt vera ljóst, að skipsrúmssamningi hans væri einnig slitið. Væri ráðningartíma E sem sjómanns því lok- ið 30. júní 1980. Bæri því að dæma H til að greiða E laun fyrir júnímánuð 1980 .............22.000 0... 2111 Verslunartíska. G pantaði fyrri hluta árs 1978 tískuvörur frá erlenda fyrirtæk- inu M í gegnum umboðsmann þess B. G kvað B hafa lofað sér einkasölurétti á varningi frá M. G varð síðar var við, að sams konar vörur frá M voru til sölu í öðrum verslunum hér á landi. G kvartaði undan þessu við M með skeyti 19. maí 1978 og kvaðst af þessum sökum ekki vilja veita vörum frá M móttöku. G ítrekaði kvörtun sína með skeyti 10. ágúst s. á. og enn með bréfi 28. s. m. Hinn 31. s. m. ritaði M innheimtubréf til G og höfðaði síðar mál á hendur G til greiðslu á varningnum. Gegn andmælum af hálfu M og um- boðsmannsins B taldist G ekki hafa sannað, að honum hefði verið veitt áðurgreint einkasöluleyfi. Þá var heldur ekki talin sönnuð viðskiptavenja í þessu efni, er G gæti reist slíkan rétt á. G var því dæmdur til að greiða M fyrir vör- una, og staðfest var fjárnám, er gert hafði verið í fasteign G til tryggingar dæmdum fjárhæðum. Tvö sératkvæði komu fram í Hæstarétti varðandi vexti af tildæmdri fjár- hæð, sem var í þýskum mörkum ........00..000.0000.0... 643 Vettvangsganga. Vextir. B var félagi í Lifeyrissjóði Verkfræðingafélags Íslands. Hinn 31. júlí 1978 sagði B sig úr sjóðnum. Skuldaði hann þá ið- gjöld til sjóðsins fyrir tímabilið 1. janúar 1974 til 31. júlí 1978, samtals 864.803,00 krónur og var það viðurkennt af B. Hins vegar var ágreiningur um það milli B og lífeyris- sjóðsins, hvernig reikna bæri vexti af skuldinni. Krafðist lífeyrissjóðurinn tiltekinna mánaðarvaxta af höfuðstól ið- gjaldsskuldarinnar á tímabilinu 1. janúar 1974 til 31. júlí 1978, er námu samtals 468.376,00 krónum, og síðan hærri mánaðarvaxta til greiðsludags. B taldi að sér bæri ekki skylda til að greiða mánaðarlega dráttarvexti, heldur til- tekna ársvexti, er voru mun lægri. Héraðsdómari tók vaxtakröfur lífeyrissjóðsins til greina og byggði það á aðal- fundarsamþykkt sjóðsins frá 29. maí 1969, er B væri bund- inn af. Meirihluti Hæstaréttar taldi lífeyrissjóðnum eigi heimilt að reikna dráttarvexti, eins og hann hefði gert, fyrr en frá og með 17. júní 1980, er lög nr. 55/1980 um Efnisskrá CCCXV Bls. starfskjör launafólks og skyldutryggingu lífeyrisréttinda tóku gildi. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði um vexti og vildu staðfesta niðurstöðu héraðsdómara ........ 306 Í skaðabótamáli út af þyrluslysi voru tryggingarbætur ákvarð- aðar í bandaríkjadölum og voru dæmdir vextir mun hærri á tímabilinu fyrir 1. júní 1980 heldur en eftir það. Tveir hæstaréttardómarar létu þess sérstaklega getið, að þeir hefðu greitt atkvæði með því, sem segði um vexti fram til 1. júní 1980, vegna fordæmisreglu sem meiri hluti Hæsta- réttar hefði mótað .........c.coeecessossesns 316 Tvö sératkvæði komu fram í Hæstarétti varðandi vexti af til- dæmdri fjárhæð, sem var í þýskum mörkum .............. 643 Fyrirtækið M tók að sér ýmis verk fyrir Orkustofnun, einkum framkvæmdir við Kröflu og Bjarnarflag. Síðari hluta árs- ins 1977 lenti Orkustofnun í verulegum greiðsluerfiðleikum, fyrst og fremst vegna framkvæmda sinna við Kröflu. Lenti Orkustofnun í vanskilum við M og nam skuldin u. þ. b. 20 milljónum króna fyrri hluta árs 1978. Af hálfu M voru gerðar ítrekaðar innheimtutilraunir, en þær báru ekki árangur. Eftir tæplega fjögurra mánaða árangurslausar innheimtutilraunir fól M lögmanni sínum að innheimta kröfuna. Hinn 6. apríl 1978 ritaði lögmaðurinn kröfubréf og krafðist greiðslu fyrir 10. s. m., ella yrði krafan inn- heimt með málsókn. Til þess kom þó ekki því að síðar Í apríl og maí 1978 greiddi Orkustofnun M höfuðstól kröf- unnar og vexti, en neitaði, skv. fyrirmælum lögmanns fjár- málaráðuneytisins, að greiða innheimtukostnað lögmanns M. Höfðaði M þá mál gegn fjármálaráðherra f. h. ríkis- sjóðs vegna Orkustofnunar, sem dæmt var að greiða M inn- heimtukostnað, þar sem honum hafi verið rétt að leita sér aðstoðar lögmanns við innheimtu skuldarinnar. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði varðandi ákvörðun Vakta 22... sess 661 Með samningi, undirrituðum 6. desember 1973, tók Hafnarbió á leigu 10 kvikmyndir gerðar af Charlie Chaplin hjá hollenska kvikmyndaleigufyrirtækinu D. Leigugjald fyrir kvikmyndirnar var 35.000,00 Bandaríkjadalir og skyldi greiða 10% þeirrar fjárhæðar við undirritun samnings, en eftirstöðvarnar, „hvenær sem er eða af og til innan tíma- bils, sem lýkur hinn 31. desember 1974.“ Aðskilið bókhald átti að halda fyrir sérhverja mynd. Að loknum leigutíma átti Hafnarbíóð að skila hverri mynd ásamt öllum fylgigögn- um. Í samningi aðilja var ákvæði, er mælti svo fyrir, að umboðslaun vegna dreifingar nemi 30% nettó innheimtu- upphæða, þar til Hafnarbíó hafi að fullu dregið frá fram- lagið, sem D var greitt fyrirfram (þ. e. $ 3.500.00). Þegar CCCXVI Efnisskrá Bls. Hafnarbió hafi dregið ofangreint framlag frá, beri því að halda eftir 40% allra nettó innheimtuupphæða, sem síðar komi til, enda séu það umboðslaun dreifingaraðilja. Hafnarbíó vanefndi samninginn, bæði að því er varðaði uppgjör og greiðslu leigugjalds. Talið var að í skiptum að- ilja í tilefni af þessum vanefndum hafi bíóið fallist á að gjaldið skyldi gert upp í Bandaríkjadollurum. Þá bar og að skýra samninginn þannig að gera hafi átt upp leigu- gjaldið fyrir hverja mynd út af fyrir sig. Ekki var ágrein- ingur um það, hverjar væru þær fjárhæðir, sem koma áttu til skipta með aðiljum skv. samningi þeirra. Með hliðsjón af málflutningi aðilja bar að líta svo á, að fjárhæð sú, er við nefnt uppgjör reyndist umfram fyrirframgreiðsluna, 3.500,00 Bandaríkjadalir, hafi átt að skiptast með aðiljum á þann veg, að í hlut Hafnarbíós kæmi 40%, en í hlut D 60%. Samkvæmt þess konar útreikningum var Hafnarbíó dæmt til að greiða D 30.110,31 Bandaríkjadali auk vaxta. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði um vexti ...... 1447 Hinn 25. október 1977 pantaði forsvarsmaður V ýmis konar vetrar- og sumarfatnað hjá franska fyrirtækinu E. Vör- urnar voru sendar í 5 pökkum í flugfragt og komu hingað til lands í byrjun febrúar 1978. Einn reikningur var yfir vörusendingu þessa, dags. 30. janúar 1978, að fjárhæð franskir frankar 31.114,00. V þurfti að leysa vöruna út í einu lagi, en var það fjárhagslega um megn. V kvaðst því hafa haft símasamband við E og beðið um að sendingunni yrði skipt. Gegn andmælum E taldist þessi staðhæfing ósönnuð. V kvaðst og hafa leitað eftir því við tollyfirvöld hér á landi, að fá að leysa út vöruna í hlutum, en það reyndist ekki unnt. Hinn 12. mars 1979 ritaði V bréf til E og kvaðst ekki geta tekið við sendingunni, en bauðst til að greiða sendingar- og endursendingarkostnað vörunnar. Í bréfi E, dags. 6. apríl 1979, var þessu hafnað, enda væri varan nú óseljanleg eftir hinn langa tíma, sem liðinn var frá því V pantaði hana. Þar sem hér var um verslunar- kaup að ræða, taldist V hafa kvartað allt of seint og var í héraði dæmdur til að greiða E vörusendinguna auk 16% ársvaxta frá 1. febrúar 1978 til greiðsluðags. V áfrýjaði dóminum, sem var staðfestur að öðru leyti en því, að vext- ir eftir 1. janúar 1981 voru lækkaðir nokkuð til samræmis við vaxtaákvarðanir Seðlabanka Íslands ................ 1599 Hinn 16. nóvember 1974 unnu þeir R (f. 21/7 1956) og Ú (f. 29/8 1958) hjá Eimskip við uppskipun í botni 1. lestar m/s Öskju í Sundahöfn. Meðal þess, sem skipað var upp þann dag voru 420 pokar af einhvers konar kalki. Eitthvað af efni þessu hafði komist úr umbúðunum og fallið á botn Efnisskrá CCCXVII Bls. lestarinnar. Verkamennirnir fengu skipun um að sópa upp kalkinu. Sóparnir voru færri en verkamennirnir og fóru þeir R og Ú að togast á um einn kústinn. Urðu úr þessu áflog. Þeir misstu vöndinn úr höndum sér og veltust um í kalk- inu. Í þann mund, er þeir rísa á fætur sveiflaði R hendi í átt til Ú með þeim afleiðingum, að kalk fór í augu hans. Ú skaddaðist við þetta á augum og í Örorkumati, dags. 11. janúar 1980, er honum metin bæði tímabundin örorka og síðar varanleg 8% Örorka, Tryggingafræðingur reiknaði út örorkutjón Ú miðað við ýmsar forsendur og mismunandi vaxtafót. Ú höfðaði síðan skaðabótamál á hendur R og Eimskip. R var sýknaður af kröfum Ú, þar eð ekki þótti sannað, að R hefði valdið heilsutjóni Ú með saknæmum hætti. Eimskip hafði vanrækt að hlutast til um rannsókn á orsökum slyssins, eins og fyrir var mælt í 26. gr. laga nr. 23/1952 um öryggisráðstafanir á vinnustöðum, er þá giltu. Málsatvik voru því ekki eins upplýst og skyldi og varð Eim- skip að bera hallann af því. Þá þótti verkstjórn áfátt og leiðbeiningar til verkamanna ónógar, en þeir voru að hluta til reynslulitlir unglingar. Því var lögð fébótaábyrgð á Eimskip, en sök skipt til helminga, þar eð Ú átti sjálfur sök á tjóni sínu að hluta með átökum við samstarfsmann á vinnustað. Ú vildi hækka kröfur sínar fyrir Hæstarétti, en ekki þóttu efni til þess. Tveir hæstaréttardómarar vildu dæma Ú vaxtavexti af tildæmdri fjárhæð, enda rúmaðist það innan upphaflegrar kröfugerðar Ú fyrir héraðsdómi. Einn hæstaréttardómari vildi aðeins dæma einfalda vexti, en hærri vexti en hinir tveir fyrir tímabilið 16. nóvember 1974 til 27. nóvember 1980. Tveir hæstaréttardómarar skil- uðu sératkvæði og vildu alfarið sýkna í málinu .......... 1826 J var handhafi tékka samkvæmt eyðuframtali. G, útgefandi tékkans, hafði lagt bann við því, að greiðslubankinn inn- leysti tékkann. J höfðaði því mál gegn G til greiðslu tékk- ans. J mótmælti því að nokkrar aðrar varnir kæmust að í málinu, en þær, er greinir í XVII. kafla laga nr. 85/1936. G var því dæmdur til að greiða tékkann, er fullnægði öll- um skilyrðum 1. gr. laga nr. 94/1933, án þess, að viðskiptin á bak við tékkann kæmu til athugunar. G áfrýjaði málinu til Hæstaréttar, sem staðfesti dóminn, að öðru leyti en því, að J var heimilað, án gagnstefnu, að hækka vaxtakröfu sína frá því í héraði, að svo miklu leyti, sem hún var í sam- ræmi við ákvæði auglýsinga Seðlabanka Íslands um vexti við innlánsstofnanir o. fl., sem gildi höfðu tekið eftir áfrýj- un málsins .........s.ness se 1963 K var í héraði dæmdur til að greiða Á víxilskuld að fjárhæð 2.376,50 krónur „með dráttarvöxtum af kr. 2.000,00 frá 15. CCCXVIII Efnisskrá Bls. október 1980 til 15. júní 1981, en með 4,5% dráttarvöxtum frá þeim degi til greiðsludags.“ Staðfest var löghald, er gert hafði verið í jörð K til tryggingar greiðslu skuldarinn- ar. Málskostnaður var felldur niður í héraði. Á áfrýjaði dóminum, að fengnu áfrýjunarleyfi, til breytinga á ákvæð- um héraðsdóms um vexti og málskostnað, en að öðru leyti til staðfestingar. Af hálfu K var sótt þing í Hæstarétti við fyrstu tvær fyrirtektir þess, en síðan féll þingsókn niður af hans hálfu. Málið var dæmt samkvæmt 40. gr. laga nr. 15/1973, þar eð kröfur bárust eigi frá K. Héraðsdómurinn var staðfestur að öðru leyti en því, að vaxtakröfur Á voru Í meginatriðum teknar til greina og K dæmdur til að greiða Á 3.000,00 krónur í málskostnað í héraði. Hins vegar var málskostnaður felldur niður fyrir Hæstarétti ............ 2231 Vélsleði. F var ákærður fyrir að aka óskráðu beltabifhjóli (vélsleða) 1. janúar 1981 undir áhrifum áfengis um götur Þórshafnar. F viðurkenndi, að hann hefði verið undir áhrifum áfengis við aksturinn, en kvaðst hafa álitið það löglegt, þar sem hér hafi verið um vélsleða en ekki bifreið að ræða. Ekki var fallist á, að hér hefði verið um lögvillu hjá F að ræða, enda hefðu lög nr. 62/1976, er kváðu á um, að vélsleði væri ökutæki, verið birt 11. júní 1976 og því verið í gildi rösklega 4) ár, er F framdi brot sitt. F var dæmdur í 6.000,00 króna sekt, en 10 daga varðhald til vara. Þá var F sviptur öku- réttindum ævilangt, enda um ítrekunarbrot að ræða ...... 140 Vinnulaun. S var nemandi á þriðja ári í málaraiðn hjá J málarameistara. J tók að sér ákveðið verk samkvæmt tilboðsverði og vann S að því verki. Ágreiningur kom upp milli J og S um það, hvernig reikna bæri vinnulaun S. Aðiljar voru sammála um að miða bæri útreikning launa S við prósentutöluna 75. S hélt því fram að leggja bæri uppmælingataxta málara- sveina til grundvallar, en J staðhæfði að samist hefði svo um að miða útreikning þennan við tilboðsverð J í verkið að frádregnum efniskostnaði, leigu fyrir körfubíl og 40% meistaraálagi. J, sem hélt í þessu efni fram fráviki frá kjarasamningi, hafði ekki sannað, gegn andmælum S, að svo hefði um samist sem hann staðhæfði. Var krafa S því tekin tilgreina ................020000 000 eens 240 H var nemandi á þriðja ári í málaraiðn hjá J málarameistara. J tók að sér ákveðið verk samkvæmt tilboðsverði og vann H að því verki. Ágreiningur kom upp milli J og H um það, hvernig reikna bæri vinnulaun H. Aðiljar voru sammála um Efnisskrá CCCRIRX Bls. að miða bæri útreikning launa H við prósentutöluna 7. H hélt því fram að leggja bæri uppmælingataxta málara- sveina til grundvallar, en J staðhæfði að samist hefði svo um að miða útreikning þennan við tilboðsverð J í verkið að frádregnum efniskostnaði, leigu fyrir körfubíl og 40% meistaraálagi. J, sem hélt í þessu efni fram fráviki frá kjarasamningi, hafði ekki sannað, gegn andmælum BR, að svo hefði um samist sem hann staðhæfði. Var krafa H því tekin til greina .......000.0000 eeen neva asnast 247 Vinnusamningur. Með ráðningarsamningi 9. september 1974 var J fastráðinn sem sérfræðingur hjá Rannsóknarstofnun fiskiðnaðarins. Um mitt ár 1978 óskaði J að greiða framvegis í Lifeyrissjóð Verkfræðingafélags Íslands, svo sem hann átti rétt til. Var þá gerður við hann nýr ráðningarsamningur, er launadeild fjármálaráðuneytisins túlkaði þannig, að uppsagnarfrestur J yrði einn mánuður og þar með eigi hann ekki lengur rétt til að fá laun sín greidd fyrirfram 1. hvers mánaðar. J höfðaði mál á hendur ríkissjóði og krafðist þess að fá laun sin greidd fyrirfram 1. hvers mánaðar. J taldist ríkisstarfs- maður í skilningi 1. gr. laga nr. 38/1954. Þau lög geymi reglur opinbers réttar eðlis, og verði að telja, að óheimilt hafi verið að semja á annan veg um launagreiðslur til J en 1. mgr. 20. gr. þeirra laga mæli fyrir um. Því var viður- kenndur réttur J til að fá laun sín greidd fyrirfram 1. hvers mánaðar ..........0eeeeeð nr 571 G, sem er trésmiður að iðn, þjáðist af vöðvabólgu í hálsi, herð- um og handleggjum. Á miðju árinu 1978 leitaði hann til heimilislæknis síns vegna þessa. Læknirinn ráðlagði G nokkurra vikna dvöl á heilsuhæli N.L.F.Í. G skýrði vinnu- veitanda sínum K frá þessu og fékk hans samþykki til dvalarinnar, en eigi var rætt um launagreiðslur til G. Á hælinu dvaldist G frá 18. október til 18. nóvember 1978. G krafði K launa fyrir þetta tímabil, en K synjaði þess, þar eð eigi hefði verið um sjúkdóm í merkingu laga nr. 16/ 1958 hjá G að ræða. G þótti ekki hafa fært fram fullnægj- andi sannanir fyrir því, að hann hafi, framangreint tímabil, verið óvinnufær vegna veikinda í skilningi 5. gr. laga nr. 16/1958. K var því sýknaður af kröfum G .......0.0.00... 635 Hinn 20. ágúst 1976 var Í ráðinn skipstjóri á skip í eigu S til togveiða um óákveðinn tíma. Hinn 23. apríl 1977 tilkynnti útgerðarstjóri S skipverjum bátsins, að ákveðið hefði ver- ið að senda hann á netaveiðar, Hafði áður komið fram, að þeir voru því mótfallnir. Í tjáði útgerðarstjóranum, að hann reiknaði ekki með að fara á netin. Daginn eftir var farið CCCOXX Efnisskrá Bls. að búa bátinn til netaveiðanna og þann dag sagði útgerðar- stjórinn skipverjum, að þeir sem ekki kæmu til starfa dag- inn eftir, 25. apríl, teldust hættir á bátnum. Í kom ekki til starfa daginn eftir og ekki svaraði hann skeyti, sem út- gerðin sendi honum 26. apríl þess efnis, að hún liti svo á, að Í óski eftir slitum á ráðningarsamningi, þar eð hann hafi ekki komið til starfa. Samkvæmt þessu var talið, að útgerð skipsins hafi mátt líta svo á, að Í hefði slitið ráðn- ingarsamningnum. Í átti því ekki rétt til bóta vegna ráðn- ingarslitanna, en hann hafði krafist þriggja mánaða launa, skv. 2. gr., sbr. 3. gr. sjómannalaga nr. 67/1963, sbr. bráða- birgðalög nr. 98/1976 um kaup og kjör sjómanna ........ 1129 Hinn 20. ágúst 1976 var M ráðinn vélstjóri á bát í eigu S til togveiða um óákveðinn tíma. Hinn 23. apríl 1977 tilkynnti útgerðarstjóri S skipverjum bátsins, að ákveðið hefði ver- ið að senda hann á netaveiðar. Hafði áður komið fram, að þeir voru því mótfallnir. M hafði þó aldrei neitað að fara á netaveiðar á bátnum, og kvaðst hann hafa komið til starfa hvern dag eftir að farið var að búa bátinn til neta- veiða í Hafnarfjarðarhöfn, Að kvöldi hins 27. apríl fór M með bátnum til Akureyrar. Er þangað kom, upplýstist það, að nýr eigandi var tekinn við útgerð bátsins og M verið afskráður 24. apríl og annar vélstjóri ráðinn í hans stað og lögskráður 27. s. m, Þessar aðstæður þóttu jafngilda því, að M hefði verið vikið úr starfi og að hann ætti rétt á bót- um skv. 34. gr. sjómannalaga nr. 67/1963, þar sem ráðn- ingarsamningur hans var ekki á enda. S var því dæmdur til að greiða M laun í þrjá mánuði .....,................. 1142 Hinn 20. ágúst 1976 var G ráðinn stýrimaður á bát í eigu S til togveiða um óáveðinn tíma. Hinn 23. apríl 1977 tilkynnti útgerðarstjóri S skipverjum bátsins, að ákveðið hefði verið að senda hann á netaveiðar. Hafði áður komið fram, að þeir voru því mótfallnir, og var G búinn að segja útgerðar- stjóranum, að ekki kæmi til greina af sinni hálfu að fara á netaveiðar. Daginn eftir var farið að búa bátinn til neta- veiðanna og þann dag tjáði útgerðarstjórinn skipverjum, að þeir, sem ekki kæmu til starfa daginn eftir, 25. apríl, teldust hættir á bátnum. G kom ekki til starfa þann dag og ekki eftir það. S mátti því telja, að G hefði slitið ráðn- ingarsamningnum og var hann því sýknaður af kröfu G um laun í þrjá mánuði, skv. 2. mgr. 13. gr. sjómannalaga nr. 67/1963, sbr. bráðabirgðalög nr. 98/1976 um kaup og kjör sjómanna .............20.000 0000 0r sn 1156 H var háseti á einum af togurum Bæjarútgerðar Reykjavíkur. Hinn 8. nóvember 1978 slasaðist H, er togarinn var á veið- um. Af þessum sökum var H óvinnufær dagana 9—14. Efnisskrá CCCXXKI Bls. nóvember, og missti af veiðiferð togarans 1021. nóvem- ber. Hinn 15. nóvember fór H á netaverkstæði útgerðarinn- ar til að kynna sér vinnuaðstæður og hugðist hann mæta þar til vinnu næsta dag. En eftir að hafa rætt málið við forseta Sjómannasambands Íslands snerist H hugur og hann ákvað að mæta ekki. Í uppgjöri til H voru honum einungis greidd laun fyrir þann tíma, er hann var óvinnu- fær. H taldi sig eiga rétt til slysalauna vegna allrar veiði- ferðarinnar og stefndi útgerðinni um mismuninn. H kunni til verka á netaverkstæðinu. Aðbúnaður á verkstæðinu var fullnægjandi. H var ekkert að vanbúnaði að sækja vinnu í verkstæðið og vinnan þar var hvorki erfiðari né hættu- legri en hásetastarf H og vinnan hefði aðeins staðið í fáa daga. Þá var ekki talið, að starf það, er H var vísað á Í netaverkstæðinu, hafi verið honum á neinn hátt ósamboðið. H þótti því hafa borið að vinna á netaverkstæðinu. Út- gerðin var því sýknuð. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu sératkvæði og vildu taka kröfu H til greina, þar eð útgerð- inni hafi verið óheimilt að kveðja hann til starfa á neta- verkstæði sínu ...........00.000...ssves ss 1707 Í janúar 1975 réðist arkitektinn V til starfa hjá Arkitektastof- unni s/f (A). Ráðningarsamningur var munnlegur þess efnis, að launakjör V skyldu vera sambærileg við launa- kjör verkfræðinga, sem störfuðu hjá ráðgjafarverkfræð- ingum, enda voru á þessum tíma ekki til neinir heildar- samningar milli arkitekta í þjónustu annarra og sjálfstætt starfandi arkitekta. Í október 1977 lét V af störfum hjá A vegna barnsburðar. Samkvæmt þágildandi kjarasamningi ráðgjafarverkfræðinga átti verkfræðingur, sem ól barn, rétt á því að vera fjarverandi á föstum launum í 90 daga. Í samræmi við þetta krafðist V fæðingarorlofs í 3 mánuði úr hendi A. A greiddi V laun í einn mánuð í samræmi við venjur á Arkitektastofunni, en neitaði frekari greiðslum, þar eð kjarasamningur verkfræðinga gilti aðeins um bein- ar launagreiðslur til V, en ekki um önnur kjaraatriði. Gegn andmælum af hálfu A taldist V ekki hafa sannað, að sam- ið hafi verið um það, að V skyldi eiga rétt á fæðingarorlofi skv. ákvæðum nefnds kjarasamnings. Hins vegar var Á dæmdur til að greiða V orlofsfé fyrir tímabilið 1. maí — 30. nóvember 1977 ............2.20000.0e0eeesssr 2059 Vinnuslys. S vann sem aðstoðarmaður í brauðgerðarhúsi K. Hinn 3. mars 1978 vann S við brauðvigtunarvél, sem klippir brauðdeig niður í vissar þyngdir. S fór upp á vélina til þess að hreinsa hana með því að ýta á eftir deiginu með plastspaða, ofan CCCXKII Efnisskrá Bls. Í trekt vélarinnar. S hafði verið bannað að fara upp á vél- ina við verk þetta af yfirboðurum sínum og bent á að standa á sérstökum palli á vélinni, sem á voru lausar fjal- ir. Þegar S var á leið ofan af vélinni í umrætt sinn, rann hann til og lenti hægri hönd hans fyrir hníf vélarinnar, er hjó rúmlega eina kjúku af löngutöng og baugfingri og húð- flipa framan af vísifingri án þess að skadda beinið. S var metin 12% varanleg Örorka af völdum slyssins. S höfðaði skaðabótamál á hendur K, þar sem slysið megi rekja til ófullkominnar vinnuaðstöðu svo og þess, að verkstjórn hafi verið áfátt. K krafðist sýknu vegna þess, að S hefði sjálf- ur átt sök á slysinu sakir óvarkárni og óhlýðni við fyrir- skipanir verkstjóra. K var dæmdur til að bæta S tjón sitt að 1/3 hluta. Var í því sambandi sérstaklega haft í huga, að S var aðeins tæpra 17 ára, er slysið varð, og ósannað þótti að brýnt hefði verið fyrir honum, hverjar hættur stöf- uðu afvélinni, svo og að pallur sá, er ætlast var til að menn stæðu á við hreinsun vélarinnar, var með lausum. fjölum, sem gátu færst til. Einn hæstaréttardómari skilaði sér- atkvæði og vildi sýkna K, þar sem slysið verði eingöngu rakið til óhappatilviljunar og óhlýðni S, en honum hefði Ítrekað verið bannað að fara upp á vélina, síðast rétt fyrir Slysið ...........00.20000.000. sess 834 A vann sem verkamaður hjá Dælubílum s/f. Hinn 20. nóvember 1979 vann A við dælingu á steypu í mót í tvílyft einbýlis- hús í Reykjavík. Til verksins var notuð sérstök bifreið með gálga og. dælubúnaði. Bifreiðin var eign Dælubíla s/f og stjórnað af G, eins af eigendum fyrirtækisins. Bifreiðin var útbúin þannig, að slanga lá frá dælu bifreiðarinnar um gálga, sem var áfastur bifreiðinni. Rennur steypan um slöngu þessa í mótin. Tveir menn vinna við tæki dælu- bifreiðarinnar, annar stjórni dælunni, en hinn er þar nær- staddur, sem steypunni er rennt í mótin. Stjórnar hann hreyfingum gálgans og gefur stjórnanda dælunnar merki um dælinguna. Á var í umrætt sinn við gálgann og stóð á vinnupalli nálægt þeim stað, þar sem steypunni var rennt í mótin. Vinnupallurinn var myndaður úr þremur borðum, sem lágu samhliða ofan á þaksperrum innan við útveggja- mót, og var hvert borð 1'"x6'" á breidd. Um klukkan. 17.00 Íramangreindan dag myndaðist stífla í slöngunni og kom á hana slinkur. Ö, er stjórnaði slönguendanum, missti þá takið á honum og slóst hann með fullum þunga í A með beim afleiðingum að A kastaðist út fyrir steypumótin og féll til jarðar 3,5—4 m. A hálsbrotnaði við fallið og lamað- ist frá hálsi og niður í tær. A var metinn 100% öryrki frá slysdegi. Í ljós kom, að vinnupallur sá, er A stóð á, braut Efnisskrá CCCXXIII Bls. í bága við reglugerð nr. 204 frá 20. júlí 1972, þar eð á hann vantaði handrið og hann var einnig of mjór. Vinnuljós voru ekki notuð, þótt dimmt væri orðið, og hvassviðri var og gekk á með skúrum. Dælubílar s/f voru dæmdir til að bera óskoraða bótaábyrgð á slysi A. Tryggingafræðingur reikn- aði út Örorkutjón A á 561.400,00 krónur skv. útreikningi 27. janúar 1982. A voru dæmdar 260.000,00 krónur í héraði og höfðu þá verið dregnar frá greiðslur, er A hafði fengið úr tryggingum, frá vinnuveitanda og tekið tillit til skatt- frelsis bóta og hagræðis af eingreiðslu. Þá voru Á dæmd- ar 200.000,00 krónur í bætur fyrir miska, röskun á stöðu og högum og vegna kostnaðar við kaup og rekstur á bif- reið og ennfremur vegna útgjalda, sem gagngert tengjast því, að A verður bundinn við hjólastól alla ævi. Þá var A og bætt fatatjón 1.500,00 krónur. Samtals voru Á dæmdar 461.500,00 í bætur í héraði. Dælubílar s/f áfrýjuðu dómin- um, en Á gagnáfrýjaði ekki. Héraðsdómur var staðfestur, en frá dómsfjárhæð voru dregnar 100.000,00 krónur, sem tryggingafélag Dælubíla s/f hafði greitt A úr frjálsri ábyrgðartryggingu eftir uppsögu héraðsdóms. A hafði gjaf- sókn og gjafvörn fyrir báðum dómstigum .........0.... 1718 Hinn 16. nóvember 1974 unnu þeir R (f. 21/7 1956) og Ú (f. 29/8 1958) hjá Eimskip við uppskipun í botni 1. lestar m/s Öskju í Sundahöfn, Meðal þess, sem skipað var upp þann dag, voru 420 pokar af einhvers konar kalki, Eitthvað af efni þessu hafði komist úr umbúðunum og fallið á botn lestarinnar. Verkamennirnir fengu skipun um að sópa upp kalkinu, Sóparnir voru færri en verkamennirnir og fóru þeir R og Ú að togast á um einn kústinn. Urðu úr þessu áflog. Þeir misstu vöndinn úr höndum sér og veltust um í kalkinu. Í þann mund, er þeir rísa á fætur, sveiflaði R hendi í átt til Ú með þeim afleiðingum, að kalk fór í augu hans. Ú skaddaðist við þetta á augum og í Örorkumati, dags. 11. janúar 1980, er honum metin bæði tímabundin örorka og síðar varanleg 8% Örorka. Tryggingafræðingur reiknaði út örorkutjón Ú miðað við ýmsar forsendur og mismunandi vaxtafót. Ú höfðaði síðan skaðabótamál á hendur R og Eimskip. R var sýknaður af kröfum Ú, þar eð ekki þótti sannað að R hefði valdið heilsutjóni Ú með sak- næmum hætti, Eimskip hafði vanrækt að hlutast til um rannsókn á orsökum slyssins, eins og fyrir var mælt í 26. gr. laga nr. 23/1952 um öryggisráðstafanir á vinnustöðum, er þá giltu. Málsatvik voru því ekki eins upplýst og skyldi og varð Eimskip að bera hallann af því. Þá þótti verkstjórn áfátt og leiðbeiningar til verkamanna ónógar, en þeir voru að hluta til reynslulitlir unglingar. Því var lögð fébóta- CCCOXKIV Efnisskrá Bls. ábyrgð á Eimskip, en sök skipt til helminga, þar eð Ú átti sjálfur sök á tjóni sínu að hluta með átökum við samstarfs- mann á vinnustað. Ú vildi hækka kröfur sínar fyrir Hæsta- rétti, en ekki þóttu efni til þess. Tveir hæstaréttardómarar vildu dæma Ú vaxtavexti af tildæmdri fjárhæð, enda rúm- aðist það innan upphaflegrar kröfugerðar Ú fyrir héraðs- dómi. Einn hæstaréttardómari vildi aðeins dæma einfalda vexti, en hærri vexti en hinir tveir fyrir tímabilið 16. nóv- ember 1974 til 27. nóvember 1980. Tveir hæstaréttardóm- arar skiluðu sératkvæði og vildu alfarið sýkna í málinu .. 1826 Vitni — Vitnaskylda. Hinn 19. júlí 1981 varð árekstur milli íslenska skipsins B og dansks skips, C, við Nova-Scotia. Skipstjórinn á B var ákærður fyrir að hafa valdið árekstrinum með stórfelldum yfirsjónum og vanrækslu, Við yfirheyrslur fyrir Siglinga- dómi í máli skipstjórans, hinn 23. febrúar 1983, skoraðist stýrimaðurinn á B undan að bera vitni. Samkvæmt yfirlýs- ingu vararíkissaksóknara í téðu réttarhaldi, var stýrimaður þessi grunaður um að hafa gerst sekur um rangan fram- burð fyrir dómi, er hann gaf skýrslu í sjó- og verslunar- dómi 28. júlí 1981, en endanleg ákvörðun um saksókn á hendur honum út af árekstrinum hafi ekki verið tekin. Með úrskurði Siglingadóms, uppkveðnum 1. mars 1983, var stýrimanninum dæmt óskylt að gefa vitnaskýrslu í málinu. Ríkissaksóknari skaut úrskurðinum til Hæstarétt- ar, sem staðfesti úrskurðinn, Í rökstuðningi Hæstaréttar segir að stýrimaðurinn sé sakaður um refsivert atferli. Því sé honum óskylt að svara spurningum um það sakar- efni samkvæmt 2. mgr. 77. gr. laga nr. 74/1974. Hann verði því ekki kvaddur fyrir dóm sem vitni í máli ákæruvaldsins gegn skipstjóranum, sem lýtur að sama sakarefni ........ 558 Víslar. Vörumerki. Hinn 21. ágúst 1975 fékk Hekla h/f skráð í vörumerkjaskrá vörumerkið Hekla nr. 293/1975 fyrir allar vörur í 142. flokki vörumerkjaskrár samkvæmt 3. gr. reglugerðar nr. 1/1969. Hinn 6. apríl 1977 var skráð í firmaskrá Reykja- víkur með ótakmarkaðri ábyrgð firmað Hótel Hekla og eigandi firmans sagður Húsbyggingarsjóður Framsóknar- félaganna í Reykjavík. Hinn 24. október 1977 höfðaði Hekla h/f mál á hendur síðarnefndu félagi og krafðist þess, að því yrði dæmt óheimilt að nota nafnið Hótel Hekla í firma sínu og skylt að láta afmá nafnið úr verslanaskrá Reykja- Efnisskrá CCCKXXV Bls. víkur að viðlögðum dagsektum til Heklu h/f. Skráning Heklu h/f á vörumerkinu Hekla, í vörumerkjaskrá fyrir allar vörur og þjónustu í 142. flokki 21. ágúst 1975 var, samkvæmt 4. gr. laga nr. 47/1968, talin veita Heklu h/f vernd gegn þvi, að aðrir noti heimildarlaust Í atvinnuskyni vörumerki, sem villst verði á og hinu skráða merki. Taki vernd þessi og til hótelrekstrar, enda þótt Hekla h/f hafi ekki neytt réttar síns að því leyti. Verði því að telja notk- un Húsbyggingarsjóðs Framsóknarfélaganna á nafninu Hótel Hekla í atvinnurekstri og skráning þess í firmaskrá 6. apríl 1977 hafi verið óheimil. Bar samkvæmt þessu, og ' með lögjöfnun frá 10. gr. laga nr. 42/1903, að taka kröfur Heklu h/f til greina og var Húsbyggingarsjóður Fram- sóknarfélaganna dæmdur til að láta afmá nafnið Hótel Hekla úr verslunarskrá Reykjavíkur að viðlögðum 300,00 króna dagsektum til Heklu h/f væri það eigi gert innan 15 daga frá birtingu dómsins. Tveir hæstaréttardómarar skil- uðu sératkvæði og vildu sýkna stefnda, þar eð ekki væri ætlandi, að villst yrði á vörumerki Heklu h/f og hinu skráða firma ........20.2.eeenessse se 1458 Hinn 14. september 1949 fékk fyrirtækið Time, Incorporated, (T) skrásett vörumerkið LIFE nr. 53/1949. Merkinu er lýst þannig í stjórnartíðindum 1949: „Innan ferstrendrar dökkr- ar umgerðar stendur orðið LIFE, efst með hvítum stöfum á ferstrendum rauðum fleti, en neðst er rauður ílangur flötur.“ Myndtímaritið LIFE hefur verið til sölu á alþjóða- markaði. Timaritið hóf göngu sína árið 1936, en var lagt niður fyrir nokkrum árum. Sama fyrirtæki hóf síðan aft- ur útgáfu tímarits með sama nafni eftir nokkurt hlé, eða árið 1978, og mun gefa það út sem mánaðarrit. Frjálst Framtak h/f (F) starfar sem útgáfufyrirtæki. Það var stofnsett árið 1970, Um áramótin 1977/1978 hóf félagið út- gáfu á tískublaðinu líf. Bæði orðin eru letruð á forsíðu blaðsins, þannig, að orðið líf er letrað með stærri stöfum, án upphafsstafs, í efra horn vinstra megin. Orðið TÍSKU- BLAÐ er hins vegar letrað með upphafsstöfum af tiltek- gerð áfast við orðið líf, yfirleitt neðan við það, en stund- um til hliðar. Orð þessi eru ávallt með sitt hvorum litnum. Hinn 1. ágúst 1978 reit lögmaður T, F bréf og mótmælti notkun F á orðinu líf á nefndu tímariti, þar eð T ætti skráð hér á landi vörumerkið LIFE nr. 53/1949 fyrir tíma- rit. Notkun F á orðinu líf bryti því í bága bæði við vöru- merkja- og höfundalög. Þessu andmælti F í bréfi, dags. 3. s. m. Sáttaumleitanir báru ekki árangur. Hinn 11. júlí 1979 fékk T skráð á Íslandi vörumerkið LIFE með venju- legum upphafsstöfum sem nr. 151/1979 fyrir allar þær vör- CCCXXVI Efnisskrá Bls. ur, sem taldar eru upp í alþjóðaflokki 16, og sama dag fékk T skráð á Íslandi vörumerkið LIFE (innan ferhyrnings), sem nr. 152/1979, fyrir sömu vörur og í sama flokki. Með stefnu, birtri 23. júlí 1980, höfðaði T mál á hendur F og krafðist þess, að F yrði dæmt óheimilt að nota orðið líf sem titil á tímaritinu líf. Héraðsdómur sýknaði F. T áfrýjaði og meirihluti Hæstaréttar sneri dóminum við. Í rökstuðn- ingi meirihlutans segir m. a. að enska orðið life og íslenska orðið líf séu að rithætti mjög lík. Þau merki nokkurn veg- inn hið sama, og merking hins enska orðs megi teljast al- kunn hér á landi. Tímaritið LIFE sé þekkt hérlendis og framkvæmdastjóra F hafi verið kunnugt um það. F noti orðið „lif“ sem nafn á tímariti, ætluðu almenningi. Verði því að telja hættu á, að villst verði á nafni tímarits F og hinu skráða vörumerki. Ennfremur megi ætla, að vöru- merki T hafi náð slíkri markaðsfestu, að heiti tímarits F sé til þess fallið að vekja hjá almenningi þá trú, að um viðskiptatengsl milli aðilja sé að ræða. Samkvæmt þessu og með vísan til 37. gr., sbr. 1. og 4. gr. laga nr. 47/1968 um vörumerki voru kröfur T teknar til greina. Tveir hæsta- réttarðómarar skiluðu sératkvæði og vildu staðfesta hér- aðsdóm, þar eð þeir töldu, að ekki yrði villst á vörumerki T og tímaritsheiti F eins og það hefði verið notað ........ 1894 Yfirfjárráð. Við andlát eiginmanns síns varð S eigandi íbúðar með þremur sonum þeirra hjóna, þar af einum ófjárráða. S og synir hennar höfðu hug á að skipta um íbúð og festa kaup á annarri stærri. Hinn 28. júlí 1972 var óskað eftir samþykki yfirfjárráðanda á sölu íbúðarinnar og honum sent afrit af væntanlegum kaupsamningi. Yfirfjárráðandi sendi dóms- málaráðuneytinu erindið 31. s. m. Hinn 26. september 1972 undirritaði S kaupsamning um íbúðina til O og H. Hinn 23. maí 1973 ritaði dómsmálaráðuneytið yfirfjárráðanda bréf, þar sem synjað var um samþykki til sölu íbúðarinnar „eins og málið liggur nú fyrir.“ Hinn 29. maí 1973 ritaði löpmað- ur S og sona O og H bréf, þar sem hann rifti kaupunum vegna synjunar ráðuneytisins og með vísan til fyrirvara í kaupsamningi þar um. Með bréfi, dags. 19. júní 1973, mót- mælti lögmaður O og H riftun, enda væri ekki um endan- lega afgreiðslu ráðuneytisins á málinu að ræða. Hinn 21. júní 1973 ritaði lögmaður O og H dómsmálaráðuneytinu bréf, þar sem upplýst var um sölukjör á íbúðinni og annarri sambærilegri og þess farið á leit, að ráðuneytið samþykkti söluna. Svarbréf ráðuneytisins er dagsett 3. ágúst 1973. Í því kemur fram, að ekki þótti efni til að samþykkja söluna Efnisskrá CCCKXXVII Bls. „að svo búnu.“ Hinn 23. apríl 1974 ritaði lögmaður O og H dómsmálaráðuneytinu enn bréf og kvað þau reiðubúin til að greiða við afsal íbúðarinnar það, sem á vantaði að hlut- ur ófjárráða samningsaðilja yrði að fullu greiddur. Hinn 26. apríl 1974 veitti dómsmálaráðuneytið samþykki sitt til sölu íbúðarinnar og í framhaldi af því inntu O og H af hendi greiðslur skv. kaupsamningi. Hinn 17. desember 1976 höfðuðu O og H mál á hendur S og sonum til fullra efnda á kaupsamningi, en S og synir gagnstefndu til riftunar. Hinn 18. janúar 1979 gekk hæstarététardómur í málinu, þar sem S og sonum var gert að efna kaupsamninginn. Með stefnu 23. maí 1980 höfðuðu S og synir skaðabótamál á hendur ríkissjóði til greiðslu á því tjóni, sem þau hefðu orðið fyrir vegna hins langa dráttar á afgreiðslu málsins í dómsmálaráðuneytinu, er leiddi til þess, að þau misstu af íbúð þeirri, er þau hugðust kaupa í stað þeirrar, er þau seldu. Ríkissjóður var sýknaður af bótakröfum S og sona. Einn hæstaréttardómari skilaði sératkvæði og vildi dæma ríkissjóð til greiðslu bóta vegna afgreiðsluhátta dómsmála- ráðuneytisins á málinu. S og synir höfðu gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti .............000000 0... 0... 621 Þinglýsingar. Með bréfi til þinglýsingardómara í S. og H.-sýslu, dags. 8. september 1982, óskaði eigandi jarðarinnar Selja þess, að þinglýst yrði „matsgerð, dags. 6. september 1967, varð- andi mörk stærstu flæðar, þar sem sjór fellur hæst í Hraunslæk við Berserkjahraun á mörkum jarðanna Kot- hrauns og Selja í Helgafellssveit.“ Eigendur Kothrauns mótmæltu, áð þinglýsing færi fram. Með úrskurði, upp- kveðnum 23. nóvember 1982, synjaði þinglýsingardómari þinglýsingar. Hæstiréttur staðfesti úrskurðinn með þeim röksemdum, að matsgerðin væri ekki landamerkjaskrá í skilningi laga nr, 41/1919 og verði krafa um þinglýsingu eigi reist á þeim lögum. Þá sé yfirlýsingin ekki tæk til þinglýsingar skv. grundvallarreglum 2. mgr. 7. gr. laga nr. 39/1978 ........0000000seeess rs 132 Hinn 25. ágúst 1979 gerði S samning við skipasmíðastöð B um smíði skips. Í bréfi S til B, dags. 1. júní 1982, er skipasmíða- samningnum rift og bæjarþingsmál höfðað 4. s. m. því til staðfestingar. Hinn 23. s. m. höfðaði B gagnsök til riftun- ar skipasmíðasamningnum. Hinn 5. maí 1982 hafði B gefið út skipasmíðaskírteini og samþykkt að E yrði skráður eig- andi skipsins, og var svo gert. Hinn 9. júní 1982 var þing- lýst fjórum veðskuldabréfum, sem tryggð voru með veði í skipinu. Hinn 9. júlí 1982 ritaði S hlutaðeigandi þinglýs- CCCXKXVIILI Efnisskrá Bis. ingardómara mótmælaskjal og krafðist þess, að eignar- heimild E og veðsetningar yrðu þegar afmáðar úr skipa- bók. Byggði S kröfur sínar á því, að eigandi skipsins væri ranglega tilgreindur í skipasmíðaskirteini og vísaði í því efni til skipasmíðasamningsins frá 25. ágúst 1979. Þing- lýsingardómari móttók mótmælaskjalið frá S 16. júlí 1982 og þinglýsti því 20. s. m. E krafðist þess að mótmælaskjal- ið yrði afmáð úr þinglýsingabók. Stefna S og gagnstefna B í framangreindu bæjarþingsmáli, svo og aðrar yfirlýs- ingar þeirra varðandi skipasmíðasamninginn frá 25. ágúst 1979 báru með sér, að þeir höfðu rift samningnum, og væri því ágreiningur þeirra einskorðaður við kröfur um endur- greiðslu og skaðabætur vegna riftunar. Eins og málið horfði nú við, skorti efnislegan lagagrundvöll undir kröfu S um þinglýsingu á mótmælaskjalinu. Þegar af þessari ástæðu var krafa E tekin til greina ...................... 251 Hinn 26. ágúst 1981 gaf J út veðskuldabréf til B að fjárhæð 150.000,00 krónur tryggt með 13. veðrétti í fasteign J. Skjali þessu var þinglýst 27. s. m. og fært inn í fasteignabók, en því var aflýst 12. nóvember s. á., án þess að rétthafi bréfs- ins hefði áritað frumrit þess og heimilað aflýsingu. Þing- lýsingardómari kvaddi J fyrir sig og skoraði á hann að sýna sér frumrit bréfsins, svo unnt væri að ganga úr skugga um það, að bréfinu hefði verið aflýst með lögmæt- um hætti, en J færðist undan því. Hinn 23. september 1982 krafðist rétthafi veðskuldabréfsins að aflýsingin yrði leið- rétt og fyrri þinglýsing látin standa óbreytt. Felldi þing- lýsingardómarinn hinn 26. október 1982 úr gildi aflýsing- una frá 12. nóvember 1981. J kærði þessa ákvörðun þing- lýsingardómarans til Hæstaréttar, sem staðfesti úrlausn hans með vísan til 1. mgr. 27. gr. og 2. mgr. 39. gr. laga nr. 39/1978 .......0..0.20000 0. 403 Hinn 31. júlí 1975 afsalaði H skipinu m/b Sæunni VE 60 í hend- ur 1. Afsalið var innritað til þinglýsingar í Vestmanna- eyjum 28. september 1975. Kaupverð skipsins var gkr. 24.000.000 og greiddi I það m. a. með því að gefa út, hinn 21. ágúst 1975, fjögur veðskuldabréf til handhafa, tryggð með 8. veðrétti í skipinu, hvert að fjárhæð gkr. 2.904.000. Við kaupin hafði fyrirtækið S veitt I fjárhagslega fyrir- greiðslu, enda ráð fyrir því gert, að skipið leggði upp afla sinn hjá S. Samþykkti I sýningarvíxil að fjárhæð gkr. 4.000.000 til tryggingar skuld sinni við S. Útgerð skipsins gekk erfiðlega og 15, febrúar 1976 var beiðst uppboðs á því. Er báturinn hafði verið auglýstur til uppboðs fól S lög- manni sínum að innheimta víxilskuldina. Krafðist lögmað- urinn löghalds í eignum I til tryggingar skuldinni og 17. Efnisskrá CCCOKXXIX Bls. mai 1976 var í fógetarétti Hafnarfjarðar lagt löghald á fasteign í Hafnarfirði og skipið, Sæunni VE 60, til trygg- ingar kröfunni. Endurrit löghaldsgerðarinnar var innritað til þinglýsingar í Vestmannaeyjum 1. júní 1976, enda var báturinn þá enn skráður þar. Hinn 17. apríl 1976 sendi H framangreind fjögur handhafaveðskuldabréf fyrir eftir- stöðvum af kaupverði bátsins til þinglýsingar við embætti bæjarfógeta í Hafnarfirði, en H mun hafa álitið, að búið væri að umskrá bátinn og færa hann í skipaskrá Hafnar- fjarðar, en það var eigi gert fyrr en 16. júní 1976. Þá voru færð á blað bátsins í skipaskrá samningsveð, er fylgdu bátnum á 1—. veðrétti. Síðan voru á 8. veðrétt færð fram- angreind fjögur veðskuldabréf H og þinglýsingardagur til- greindur 21. apríl 1976. Þar á eftir var færð áðurnefnd lög- haldsgerð S frá 17. maí 1976 og þinglýsingarðdagur til- greindur 20. júní 1976. Hinn 8. febrúar 1977 var báturinn seldur á uppboði fyrir gkr. 19.000.000. Þeir H og S deildu síðan um það, hvor þeirra ætti að ganga fyrir um greiðslu af uppboðsandvirðinu. Eigi var talið að skráning á veð- réttindum aðilja í skipaskrá af hálfu þinglýsingardómara hafi bundið hendur uppboðsdóms við úrlausn á deilu aðilja um rétthæð þessara réttinda innbyrðis. Kyrrsetningin fyrir kröfum S var gerð í skipinu 17. maí 1976 og innrituð til þinglýsingar hjá embætti bæjarfógeta í Vestmannaeyjum 11. júní s, á., en skipið var þá enn skráð þar, Kyrrsetning- unni var síðan haldið til laga og fjárnám gert fyrir dóm- kröfunni 5. ágúst 1976. Fjárnámsgerðin var innrituð fyrir- fram til þinglýsingar hjá embætti bæjarfógeta í Hafnar- firði 27. s. m., en þá var búið að skrá skipið þar. Talið var, að með þessum aðgerðum hefði S öðlast forgangsveð Íyr- ir kröfum sínum gagnvart veðkröfum H, þar sem afhend- ing veðskuldabréfa hans til innritunar fyrirfram hjá emb- ætti bæjarfógeta í Hafnarfirði til þinglýsingar síðar gæti eigi haft nein áhrif að lögum, fyrr en skipið hafði verið skráð þar .........000000 000. nnsssser nr 1374 Þjófnaður. J var ákærður fyrir að hafa brotist inn í hús og stolið þar peningaveski með peningum, ýmsum öðrum verðmætum, svo og tékkahefti. Var þetta talið varða við 244. gr. alm. hgl. Þá var J og ákærður fyrir að falsa tékka úr hinu stolna hefti. Var þetta talið varða við 155. gr. alm. hgl. Hér var um ítrekuð brot að ræða hjá J. Refsing hans var, með hliðsjón af 255. gr. og 71. gr. alm. hgl., sbr. 77. gr. sömu laga, ákveðin 6 mánaða fangelsi. Þá var J og gert að greiða skaðabætur ..........0000000..enen eens. 109 CCCOXXK Efnisskrá Bls. H, E, G og A voru allir starfsmenn í Fríhöfninni á Keflavíkur- flugvelli. H komst yfir lykil að bakdyrum að birgða- geymslu Fríhafnarinnar, sem einungis tollgæslumenn áttu að hafa lyklavöld að. Í október/nóvember 1979 fóru þeir H, E og G í heimildarleysi um dyr þessar inn á lagerinn og tóku 36 1. flöskur af vodka og 4 fleyga af koníaki, sem E flutti í bifreið sinni út af flugvallarsvæðinu og á heimili sitt. Þeir H, E og :G skiptu með sér áfenginu bannig að hver þeirra fékk 12 flöskur af vodka og E auk þess koníak- ið. Í júlí 1980 fóru þeir H og E aftur í heimildarleysi ásamt A inn á lager Fríhafnarinnar og tóku þar talsvert magn af áfengi og fluttu það út af vallarsvæðinu og skiptu því með sér, Þeir voru ekki sammála um magn áfengisins. Þeir H, E, G og A voru allir ákærðir fyrir brot á 244. gr. alm. hgl. nr. 19/1940 og 2. mgr. 66. gr. laga um tollheimtu og tolleftirlit nr. 59/1969, sbr. 138. gr. alm. hgl. Þá var H einn ákærður fyrir að hafa haustið 1978 í heimildarleysi flutt hingað til lands talstöð og notað hana í báti sínum, þar til 13. október 1980, er lögreglan lagði hald á talstöð- ina. Ennfremur var H einn ákærður fyrir að hafa haustið 1979 keypt talstöð af Bandaríkjamanni á Keflavíkurflug- velli og í heimildarleysi flutt hana út af vallarsvæðinu og um borð í bát sinn í Njarðvíkurhöfn og síðar á verkstæði Í Keflavík, en lögreglan lagði hald á stöðina 13. október 1980. Til grundvallar dómi í máilnu var lögð sú fullyrðing af hálfu ákærðu, að þeir hafi greitt í sjóð Fríhafnarinnar fjárhæð, er svarar til þess verðs, sem það er selt á til ferða- manna og áhafna flugvéla skv. sérstökum reglum, sem eigi giltu um ákærðu. Allt að einu voru þeir taldir hafa tekið áfengið í auðgunarskyni og voru dæmdir fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., sem tæmir sök gegn lögum nr. 59/ 1969. Refsing ákærðu, sem allir voru opinberir starfsmenn, var ákveðin með hliðsjón af 138. gr. alm. hgl., þannig að H var dæmdur í 4 mánaða fangelsi, E í 3ja mánaða fang- elsi, gæsluvarðhaldsvist þeirra H og E skyldi draga frá refsingu þeirra. Þeir A og G voru dæmdir skilorðsbundið í 45 daga fangelsi hvor. H var ennfremur gert að sæta eign- arupptöku á talstöðvunum, þar sem hann taldist hafa brot- ið, varðandi þann þátt ákæru, gegn 2., sbr. 27. gr. laga nr. 30/1941 um fjarskipti. Einn hæstaréttardómari skilaði sér- atkvæði og vildi sýkna ákærðu af broti á 244. gr. alm. hgl., en dæma þá fyrir brot á 60. gr. og 61. gr. laga nr. 59/1969, sbr. 138. gr. alm. hgl. .................00 0. 1021 G taldist sannur að því að hafa, hinn 3. júní 1982, tekið bifreið í heimildarleysi og haft hana í umráðum sínum í u. þ. b. tvo daga og ekið henni undir áhrifum áfengis sviptur öku- Efnisskrá CCCOXKXXI Bls. leyfi ævilangt, og m.a. ekið til Selfoss, þar sem hann braust inn í verslun og stal fjórum hljómflutningstækjum. G var sakfelldur fyrir brot á 244. gr. og 1. mgr. 259. gr. alm. hgl. nr. 19/1940, 2. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr. sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, sbr. lög nr. 54/1976. G var, með vísan til TT. gr. alm. hgl., dæmdur í 7 mánaða fang- elsi, en um ítrekun var að ræða. G sat 5 daga Í gæsluvarð- haldi. Var sá tími dreginn frá refsingunni, skv. 76. gr. alm. hgl. G var og dæmdur til að greiða verslun þeirri, er hann braust inn í, skaðabætur .........02...00000 000... 00... 1044 Hinn 17. september 1981 réð maðurinn G manninn W af dög- um með því að veita honum mörg stungusár í brjóst, kvið- arhol og höfuð með skærum og hnífi. Taldist verknaður G varða við 211. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Þá tók G og sló eign sinni á og hafði á brott með sér úr íbúð W kr. 200,00 í peningum, kvikmyndatökuvél ásamt óáteknum filmum svo og segulbandstæki. Þetta atferli G varðaði við 244. gr. alm. hgl. G var dæmdur í 8 ára fangelsi, en gæsluvarð- haldsvist hans frá 19. september 1981 kom refsivist hans til frádráttar. Við ákvörðun refsingar var m. a. höfð hlið- sjón af því, að G hafði orðið fyrir alvarlegu kynferðis- broti af hálfu W .......000.00cceeseessssessr 1234 Með dómi sakadóms, uppkveðnum 13. apríl 1983, var J fund- inn sekur um að hafa, hinn 14. ágúst 1982, stolið sam- byggðu útvarps- og segulbandstæki og vasatölvu. Taldist brot J varða við 244. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Hinn 13. júlí 1982 hafði J fengið reynslulausn í tvö ár á eftirstöðvum refsingar, 233 dögum. Með brotinu rauf J skilyrði reynslu- lausnarinnar. Bar því að dæma J refsingu í einu lagi fyrir það brot, sem hann var nú sakfelldur fyrir, og með hlið- sjón af refsivist, sem ólokið var, sbr. 1. mgr. 42. gr. alm. hgl., sbr. 3. gr. laga nr. 16/1976. Refsing J var ákveðin 8 mánaða fangelsi ...........0.00000 00. 0ennenð rr 1581 H var sannur að sök um hrottafengna og stórfellda líkamsárás og misþyrmingu á stúlkunni A, sem þá var aðeins 15 ára. Árásin hafði afdrifaríkar og sumpart varanlegar afleiðing- ar á heilsu stúlkunnar, Varhugavert þótti að telja sannað, að það hafi verið ásetningur H að bana stúlkunni. H var því sýknaður af ákæru fyrir brot á 211. gr. sbr. 20. gr. alm. hgl. nr. 19/1940. Hann var hins vegar sakfelldur fyr- ir brot gegn 218. gr. 2. mgr. alm. hgl., sbr. lög nr. 20/1981, 11. gr., svo og fyrir brot gegn 220. gr. 1. mgr. alm. hgl., þar sem hann skildi stúlkuna eftir á afviknum stað á vetrar- kvöldi, klæðlitla, mjög særða og rænulausa. Þá taldist og sannað, að H hefði gert tilraun til að nauðga stúlkunni og var honum því refsað fyrir brot á 194. gr., sbr. 20. gr. alm. CCCXKKII Efnisskrá Bls. hgl. Þá var og sannað, að H hafði gerst sekur um brot á 244. gr. alm. hgl. vegna innbrots og þjófnaðar á hljóm- flutningstækjum, útvarpi og peningakassa. Við ákvörðun refsingar var litið til þess, að H hafði gerst sekur um stór- fellda og stórháskalega líkamsárás, þar sem hann beitti hættulegu verkfæri gegn viðkvæmum líkamshlutum og greiddi stúlkunni auk þess höfuðhögg með grjóti. Við refsi- ákvörðun var tekið tillit til sakaferils H, sem var bæði langur og ljótur. H var dæmdur í 10 ára fangelsi, en gæslu- varðhaldsvist hans kom refsingu til frádráttar .......... 1608 Ó taldist sannur að því að hafa aðfaranótt 5. júní 1981 brotist inn í tvo báta í Njarðvíkurhöfn og stolið ýmsum fémætum munum, þar á meðal sex glösum af morfíni og nokkrum sprautum úr lyfjakassa annars skipsins. Fyrir þetta var Ó sakfelldur fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., og brot gegn 2. mgr., sbr. 1. mgr. 3. gr. laga nr. 65/1974, sbr. 2. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 390/1974, fylgiskjal B. Þá taldist sannað, að Ó hefði tekið þátt í sölu myndsegulbandstækis, er hann vissi, að var fengið með þjófnaðarbroti. Ó var ákærður fyrir brot á 244. gr. alm. hgl., en sakfelldur fyrir brot á 254. gr. alm. hgl., enda hafði málið verið reifað á þeim grund.. velli, sbr. 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974. Ó var einnig sannur að því að hafa aðfaranótt 7. júní 1981 ekið bifreið frá Höfnum til Reykjavíkur og þaðan til Hafna undir áhrif- um áfengis. Ó var dæmdur í þriggja mánaða fangelsi og sviptur ökuleyfi í 10 mánuði frá birtingu héraðsdóms .... 1847 Þóknun. P lögfræðingur starfaði á árunum 1969— 1971 fyrir landeigend- ur í Laxárdal og við Mývatn vegna deilna út af fyrirhug- aðri virkjun í Laxá, svokallaðri Gljúfurversvirkjun. Hinn 15. júlí 1971 sendi P Landeigendafélagi Laxár og Mývatns reikning fyrir störf sín í þágu félagsins að fjárhæð gkr. 305.486. Landeigendafélagið hafði greitt P upp í þá fjár- hæð gkr. 10.000 4. desember 1969 og síðar 5. desember 1973 gkr. 173.292. Landeigendafélagið mótmælti síðar frekari greiðslum til P, þar eð eigi hafi verið búið að stofna félag- ið á þeim tima, er hér skiptir máli. Með téðum greiðslum til P taldist Landeigendafélagið hafa skuldbundið sig til að greiða P reikningsfjárhæðina að fullu og skipti því ekki máli, hvort það félag hafi upphaflega óskað aðstoðar P í Laxárðeilunni eða ekki. Hins vegar var kröfu P um verð- bólgubætur ofan á reikningsfjárhæðina hafnað. Hinn 18. mai 1973 var gerður samningur milli Laxárvirkjunar, Landeigendafélags Laxár og Mývatns og Ríkisstjórnar Ís- lands. Í 3. gr. þess samnings segir, að gerðardómur skuli Efnisskrá CCCXXXIII Bls. skera úr skaðabótakröfum landeigenda við Laxá og Mý- vatn á hendur Laxárvirkjun. P tók sæti í gerðarðómi þess- um samkvæmt tilnefningu Landeigendafélagsins hinn 23. júlí 1974. P krafði Landeigendafélagið um gkr. 500.000 fyr- ir útlögðum kostnaði, dagpeningum og vinnu við gerðar- dómsmálið. Krafa P þótti lítt rökstudd eða sundurliðuð og var lækkuð niður í gkr. 200.000. Tveir hæstaréttardóm- arar skiluðu sératkvæði og vildu taka reikning P fyrir gerðardómsstarfann til greina að fullu ...........00..... 1196 Arkitektinn J tók að sér að teikna frumskissur að iðnaðar- byggingu fyrir hlutafélagið B að beiðni stjórnarformanns þess, M. J útbjó spurningalista til hluthafa, er þeir út- fylltu, Þá sendi J teikningar til byggingarnefndar Í fyrir- spurnarformi. Hvorki byggingarnefnd né skipulagsnefnd hafði nokkuð við teikningarnar að athuga. Ágreiningur reis um það, hvort M hefði haft umboð til að ráða J til starfsins, þannig að bindandi væri fyrir B, og ennfremur um þóknunina til J. Talið var, að forráðamenn B hefðu bakað félaginu greiðsluskyldu fyrir arkitektastörf J að byggingunni og var B dæmd til að greiða J þóknun sam- kvæmt gjaldskrá Arkitektafélags Íslands. Einn hæsta- réttardómari skilaði sératkvæði, þar eð hann taldi, að þókn- un J ætti að vera mun lægri en skv. ofangreindri gjald- SKÁ .......00..000 ner 2237 Þrotabú. Sjá skiptamál. Ærumeiðingar. Hinn 14. febrúar 1981 birtust í Dagblaðinu tvær greinar á 5. síðu blaðsins, auðkenndar A. St., annars vegar með yfirskriftinni: „Hundeltir lögreglan menn og eru blóðsýni fölsuð?“ og hins vegar grein í viðtalsformi með yfirskrift- inni: „Læknir á Borgarspítalanum segir: „Sjúklingurinn kvaðst hundeltur““ og rammafyrirsögn á forsíðu, þar sem vísað er til fyrrgreindra greina með svofelldum hætti: „Hundeltir lögreglan menn og eru blóðsýni fölsuð? — lækn- ir neitaði að láta taka sér blóð af ótta við fölsun og kvaðst ofsóttur af lögreglu.“ J ritstjóri Dagblaðsins var ákærður fyrir brot á 108. gr. alm. hegningarlaga nr. 19/1940, þar sem greinarnar Í heild svo og rammafyrirsögnin á forsíðu þóttu fela í sér bæði móðgandi og ærumeiðandi aðdróttan- ir í garð lögreglumanna á Íslandi í heild, en þó einkum í garð lögreglumanna í Reykjavík í sambandi við fram- kvæmd löggæslustarfa. J var dæmdur í 4.000,00 króna sekt, vararefsing var ákveðin 10 daga varðhald. J var hins vegar sýknaður af kröfu um að birta forsendur og niður- CCCOXKXKXIV Efnisskrá Bls. stöðu dómsins í Dagblaðinu, þar sem krafa um það hefði ekki komið frá þeim, sem misgert var við. Tveir hæsta- réttardómarar skiluðu sératkvæði, þar sem þeir vildu al- farið sýkna J og leggja allan sakarkostnað á ríkissjóð .... 56 Ökuhraði. D ók bifreið sinni suður Hafnarfjarðarveg að næturlagi með 110 km hraða miðað við klst. samkvæmt mælingu lögreglu. D var talinn hafa gerst sekur um brot á reglum um há- markshraða og dæmd 2.500,00 króna sekt í ríkissjóð vegna þessa. Vararefsing var 4 daga varðhald. D var sviptur öku- leyfi til bráðabirgða frá 8. apríl til 4. ágúst 1981 ........ 3 Ölvun. Sjá áfengislög. Örorka. Sjá mat og skaðabætur. Öryggisgæsla. VI. YFIRLIT. . Einkamál: a. Áfrýjunarmál, dæmd :............. 123 b. Kærumál, dæmd ......00.000........ 21 c. Útivistarðómar ........0000..0..... 18 d. Hafin mál ........202000 000... e. Úrskurðir ............0.0000. 0... Do 164 Opinber mál: a. Áfrýjunarmál, dæmd ............... 60 b. Kærumál, dæmd ...........0.0000... 22 c. Úrskurðir .........00000... 0... d. Endurupptaka ........0000000 000... 82 246 . Mál dæmd af fimm hæstaréttardómurum ............ 154 Mál dæmd af þremur hæstaréttardómurum ............ 92 246 . Mál dæmd með varadómara ......c.......... s.n... 16 LEIÐRÉTTINGAR við Hæstaréttardóma 1983, LIV. bindi. Í sératkvæði Sigurgeirs Jónssonar í málinu nr. 53/1979 á bls. 329 í dómasafni hefur fallið út þyngdartala við 4. tölulið (eldsneyti, sem dælt var í geyma þyrlu 17/1975, 250 lítrar eðlisþyngd 0,72) 397 lbs. Í dómi í málinu nr. 84/1981 bls. 692 stendur í 19—-20. línu að ofan: eiganda veðréttar eignar, en á að vera: eiganda veðsettrur eignar.