HÆSTARÉTTARDÓMAR ÚTGEFANDI HÆSTIRÉTTUR LIX. BINDI 1988 REYKJAVÍK FÉLAGSPRENTSMIÐJAN H/F MCMXC Reglulegir dómarar Hæstaréttar 1988 Magnús Thorodsen. Forseti dómsins til 1. desember. Guðmundur Jónsson. Varaforseti dómsins til 1. desember, en forseti dómsins frá þeim tíma. Guðmundur Skaftason. Varaforseti dómsins frá 1. desember. Benedikt Blöndal. Skipaður 11. febrúar 1988. Bjarni K. Bjarnason. Guðrún Erlendsdóttir. Hrafn Bragason. Þór Vilhjálmsson. Haraldur Henrysson. Settur hæstaréttardómari frá 1. september. Hjörtur Torfason. Settur hæstaréttardómari frá 20. febrúar til 30. júní 1988. 10. 11. 12. 13. Registur I. MÁLASKRÁ 1. HEFTI . Sigurður Hallgrímsson gegn Agli Benediktssyni, Jarð- verki hf., Slippstöðinni hf., Samvinnuferðum-Landsýn hf., Sjóvátryggingarfélagi Íslands hf. og Hauki Guð- mundssyni. Uppboðsgerð úr gildi felld ............. Sigurjón Viðar Alfreðsson gegn Búnaðarbanka Íslands, Verzlunarbanka Íslands hf., Lífeyrissjóði verslunar- manna, Tryggingastofnun ríkisins o.fl. Útivistardómur . Ákæruvaldið gegn Svani Elí Elíassyni. Kærumál. Kæru- heimild. Opinbert réttarfar. Máli vísað frá Hæstarétti. Réttargæslumenn ...........0200 0000. . Landeigendur Ytri-Njarðvíkurhverfis með Vatnsnesi gegn Aðalstöðinni hf. Kærumál. Valdmörk fógeta .... . Ákæruvaldið gegn Agnari Víði Bragasyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ..........0.0002 0... . Ákæruvaldið gegn Anthony Lee Bellere. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........0..2%0. 0... . Ákæruvaldið gegn Braga Ólafssyni. Kærumál. Gæslu- varðhald ...........02.00 0000 Ákæruvaldið gegn Kevin Fisher. Kærumál. Gæsluvarð- hald ...........200.00 00 Guðbrandur Jónsson gegn dómsmálaráðherra. Kæru- mál. Frávísunardómur staðfestur. Samaðild ........ Guðmundur Bjarni Daníelsson og Guðbjartur Daníels- son gegn Hólmari Tryggvasyni. Ómerking. Heimvísun. Vanhæfi meðdómanda ..........000.0. 00... 00... Þrotabú Nesco Manufacturing hf. gegn Gerit Oy og gagnsök. Hafning máls. Málskostnaður ............ Hagvirki hf., gegn samgönguráðherra f.h. Vegagerðar ríkisins og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs. Verksamn- ingur. Útboðsgögn. Sératkvæði ................... Ákæruvaldið gegn Jens Karli Magnúsi Jóhannessyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........0.00. 00... Dómur Mm 1 134 141 141 M 18 18/ 18/, 9 91 19 20/, Bls. l1 14 16 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. Málaskrá . Ákæruvaldið gegn Hauki Gíslasyni. Kærumál. Dóms- sátt felld úr gildi ..................0.00...00 - Þrotabú Stálfélagsins hf. gegn Gunnari Þór Þórhalls- syni. Gjaldþrotaskipti. Frestdagur. Skuldaröð ....... . Ákæruvaldið gegn Kristjáni Inga Daðasyni. Fjársvik. Sýknað af ákæru um fjárdrátt ...........0...0...... - Sommer-Savex A/S gegn Trésmiðju Þorvaldar Ólafs- sonar hf. Skuldamál. Greiðsla. Vextir af skuld í er- lendri mynt. Innheimtulaun ............00.0........ .„ Idex Aps gegn Trésmiðju Þorvaldar Ólafssonar hf., Skuldamál. Greiðsla. Vextir af skuld í erlendri mynt. Innheimtulaun .........0...0..00.. 0 Dansk Finér-Center A/S gegn Trésmiðju Þorvaldar Ólafssonar hf. Skuldamál. Aðildarskortur. Sykna .... Ísskip hf. gegn Svani Jóhannssyni. Vinnusamningur. Sjómannalög. Laun í veikindaforföllum ............. Búnaðarbanki Íslands gegn þrotabúi Vörðufells. Gjald- þrotaskipti. Riftun. Sératkvæði ............0....... Geir Viðar Vilhjálmsson gegn Alþýðubankanum hf. Útivistardómur ..........0. 0. Jón Jóhannesson og Samvinnutryggingar gt. gegn Guð- mundi Péturssyni. Útivistardómur ................. Rækjuverksmiðjan hf. gegn Tryggingastofnun ríkisins f.h. Lífeyrissjóðs sjómanna. Launakröfur Lögveð. Upp- boðsheimild .............. 0. Ingvi Óðinsson gegn Haraldi Árnasyni. Ómerking. Máli vísað frá Hæstarétti ................0.0..0.... Ákæruvaldið gegn Guttormi Pétri Einarssyni. Tilbún- ingur og sala áfengis. Sératkvæði ................. Menntamálaráðherra og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs gegn þrotabúi Byggingafélagsins Reynis hf. Kærumál. Úrskurður um að mál skuli hafið felldur úr gildi ..... H/f Eimskipafélag Íslands gegn Hagtryggingu hf. Verk- trygging. Samningar. Túlkun. Sératkvæði .......... Ákæruvaldið gegn Hreini Haukssyni, Halldóri Hreins- syni, Snæbirni Halldórssyni, Gunnari Jóhannesi Magnússyni og Tryggva Eyvindssyni. Skattsvik. Sölu- skattur. Brot gegn 158. gr. alm. hegningarlaga. Sér- atkvæði .............. Aco hf. gegn Málningu hf. Endurgreiðsla víxils ....... Kaupfélag Eyfirðinga og Samband íslenskra samvinnu. félaga vegna Efnaverksmiðjunnar Sjafnar gegn Tryggva Georgssyni. Vinnulaun. Veikindadagar. Uppsagnar- frestur .......0...... 0. Radíóbúðin hf. gegn Útvarpsauglýsingum hf. Skulda- mál. Endurgreiðslukrafa ..................0....... Dómur 20/ 22 2 22 22 2 294 10/ 10/, 114 12/ 15/3 16/3 16/2 Bls. 41 43 $1 57 66 70 75 79 90 90 91 98 104 112 116 126 142 157 162 33. 34. 35. 36. 31. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 41. 48. 49. 50. Málaskrá Ákæruvaldið gegn Kristni Ingibergssyni. Skírlífisbrot. Sönnun. Líkamsárás. Sératkvæði .......0..0.0000 00. Orri hf. gegn Byggingariðjunni hf. Endurupptaka einkamáls ..........0. 0000 Ákæruvaldið gegn Kolbrúnu Hafsteinsdóttur. Kærumál. Gæsluvarðhald ........0.000000 senn Kristinn Bjarnason og Erla Haraldsdóttir gegn Sigrúnu S. Daníelsdóttur og Ólafi Herði Sigtryggssyni. Hafning máls. Málskostnaður .......00000.0. 0. nn Njarðvíkurkaupstaður gegn Landeigendafélagi Ytri- Njarðvíkurhverfis með Vatnsnesi. Kærumál. Þinglýsing Ákæruvaldið gegn Axel Þórarni Þorsteinssyni. Líkams- árás. Þjófnaður. Endurkrafa. Skaðabætur. Skilorðs- binding .......0000. 0000 ene ennta Ákæruvaldið gegn Arna Ola Friðrikssyni. Manndráp. Tilraun til nauðgunar. Líkamsárás. Skilorðsrof ..... Ákæruvaldið gegn Steingrími Njálssyni. Skírlífisbrot. Sönnun. Hælisvist. Skaðabætur. Hegningarauki .... Arnarflug hf. gegn Gísla Maack. Stefnubirting. Ómerk- ing. Máli vísað frá héraðsdómi .........000000 0... Fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs og Tómas Sveinbjörns- son gegn Ingimundi K. Helgasyni og gagnsök. Skaða- bótamál. Lögreglumenn. Sératkvæði ..........00... Hannes Árnason og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs gegn Inga Þór Þorgrímssyni. Skaðabótamál. Lögreglu- menn. Miskabætur. Sératkvæði .......000000..00.. Ákæruvaldið gegn Gunnari Ólafssyni og Sigurði Þor- kelssyni. Fjárdráttur. Opinber gjöld. Skilorð. Dómur um skaðabótakröfu ómerktur og vísað frá héraðsdómi .. Helgi Árnason gegn Rósu Ingólfsdóttur. Kærumál. Frá- vísunardómur staðfestur .......0.0000 00... Stefán Árnason gegn Ingibjörgu Ragnhildi Grétars- dóttur og gagnsök. Skaðabótamál. Líkamstjón. Örorku- MAL .......... ss Ágústa Sigurðardóttir gegn Gunnari Erni Jakobssyni. Kærumál. Skiptamál. Óvígð sambúð .............- Verkfræðistofa Suðurlands hf. og Sigurður Guðmunds- son og bæjarsjóður Mosfellsbæjar gegn Hjörvari Óla Björgvinssyni. Skaðabætur. Ábyrgð á mannvirkjagerð. Byggingarfulltrúi. Sératkvæði .......0.0000.0000 0... Hreiðar Hallgeirsson, Þorsteinn Bjarnason og Gísli Grétar Magnússon persónulega og og f.h. Vélgröfunn- ar hf. gegn þrotabúi Vörðufells hf. Gjaldþrotalög. Riftun .......2.0.00 000 Ákæruvaldið gegn Árna Inga Sigurðssyni. Kærumál. Dómsátt ...........z.cs ner 18/ 184 18/2 24/, 24/, 24 '/ 24/, 24/3 29/3 29/3 29/, 4/3 8/3 84 vIl 166 198 200 202 203 207 222 41 254 256 267 286 298 302 316 324 340 346 VII 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. ól. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. Málaskrá Borgarstjórinn í Reykjavík f.h. borgarsjóðs gegn Hannesi Kr. Davíðssyni. Gagnaðflun .............. Fiskiðjan Arctic hf. gegn Aðalsteini Gíslasyni. Lausa- fjárkaup. Gallar .............0.0...0.. Leasing Partners International gegn þrotabúi Hafskips. Gjaldþrotaskipti. Sértökuréttur. Vátrygging ......... Y gegn X. Einkarefsimál. Sönnun. Ærumeiðing. Nauðg- un. Sératkvæði ..........0...0...00. Helga M. Thors, Jóna Íris Thors og Richard R. Thors gegn hreppsnefnd Eyjahrepps, hreppsnefnd Kolbeins- staðahrepps og þinglýsingardómaranum í Snæfellsnes- og Hnappadalssýslu, Jóhannesi Árnasyni, sýslumanni. Kærumál. Synjun þinglýsingar staðfest ............. Gísli J. Johnsen - Skrifstofubúnaður s/f gegn Eignabank- anum hf. og Lind hf. Þingsókn .................... Sverrir Stefánsson gegn Þórði H. Ólafssyni og gagnsök. Hafning máls. Ómaksbætur ............0....0...... Víðir Finnbogason hf. gegn þrotabúi Veitingamannsins hf. Útivistardómur. Ómaksbætur ................... Útgáfufélag Þjóðviljans og Össur Skarphéðinsson gegn Guðmundi G. Þórarinssyni. Útivistardómur. Ómaks- bætur .......... Dánarbú Ástu E. Fjelsted gegn Ísafjarðarkaupstað og Kaupfélagi Ísfirðinga. Eignarréttur að fjöru- og hafnar- SVÆÐI Ll... Gunnbjörn Ólafsson gegn Friðriki Má Jónssyni. Kaup. Gallar. Samningar ................0... 00 Sjóvátryggingafélag Íslands hf. gegn Birgi Þór Árna- syni. Bifreiðar. Húftrygging ...................... Stjórn Verkamannabústaða í Kópavogi f.h. Kópavogs- kaupstaðar gegn Guðmundi Benediktssyni. Uppgjör. Byggingasamvinnufélög ................000........ Ákæruvaldið gegn Helga Heiðari Georgssyni. Líkams- meiðingar. Skaðabætur. Ákvörðun refsingar frestað . Guðbrandur Jónsson gegn samgönguráðherra, fjármála- ráðherra f.h. ríkissjóðs og Flugleiðum hf. Kærumál. Frávísunardómur staðfestur ..............00..0..... Ákæruvaldið gegn Anthony Lee Bellere. Kærumál. Gæsluvarðhald ............0....0... 0 Ákæruvaldið gegn Robert Emanuel Glad. Kærumál. Húsleit. Rannsóknargögn. Sératkvæði ............. Elías Rúnar Sveinsson gegn borgarstjóranum í Reykja- vík f.h. borgarsjóðs. Skaðabótamál. Íþróttaiðkun. Sér- atkvæði ............. Sýslusjóður Mýrasýslu gegn Óðni Sigþórssyni oggagnsök. Lax- og silungsveiði. Bætur. Matsgerð. Gerðardómur .. Dómur 23 1 114 11 11 14 14/3 14/ 144 15/ 15/3 154 154 1543 15 18/ 18/ 18 17/% Bls. 349 350 358 372 381 385 386 386 387 388 400 409 413 422 430 436 437 441 449 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 71. 78. 19. 80. gl. 82. 83. 84. 85. 86. 87. 88. 89. 90. Málaskrá Jón Karlsson gegn Ragnheiði Guðmundsdóttur. Hjón. Búskipti. Krafa um ógildingu skilnaðarsamnings tekin til greina .........00.. 000 nn nr Ákæruvaldið gegn Jóhanni Sæmundssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun. Sýknað af ákæru fyrir skjalafals .........00000%0 0000 .n ner. Ákæruvaldið gegn Þorvaldi Guðmundssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun ........00000... Ákæruvaldið gegn Jóni Skaptasyni. Kærumál. Gæslu- varðhald ..........0.00 0000 Þrotabú Bláskóga hf. gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík og gagnsök. Lögtak. Vörslusvipting. Gjaldþrotalög . Leó E. Löve gegn skattstjóranum í Reykjanesumdæmi. Kærumál. Frávísunardómur staðfestur ............. Örn Bragason gegn þrotabúi Hafskips hf. Vinnusamn- ingur. Uppsagnarfrestur. Sératkvæði. .............. Ákæruvaldið gegn A. Kærumál. Gæsluvarðhald. Krafa um sjúkrahúsvistun ..........000000nnnnnnn nn Ákæruvaldið gegn Kristjáni Erni Elíassyni og Báru Helgu Bjarnadóttur. Höfundaréttur. Bifreiðar. Um- ferðarlagabrot ........0000000 00 nn Sjúkrastöðin Von hf. og Líknarfélagið Von gegn Fönn hf. o.fl. Útivistardómur .......00.0. 000... Sigríður Jóhannesdóttir f.h. ólögráða sonar síns, Þor- steins, gegn Hjálmari Níelssyni. Útivistardómur ..... Sigríður Jóhannesdóttir f.h. ólögráða sonar síns, Þor- steins, gegn Hjálmari Níelssyni. Útivistardómur ..... Sigríður Jóhannesdóttir f.h. ólögráða sonar síns, Þor- steins, gegn Hjálmari Níelssyni. Útivistardómur ..... Ólína Ingibjörg Leósdóttir og Samvinnutryggingar g.t. gegn Aðalgeiri Ársælssyni. Bifreiðar. Skaðabótamál . Ákæruvaldið gegn Grétari Pétri Sigurðssyni. Þjófnaður Anna Þorgrímsdóttir gegn Ingibjörgu Haraldsdóttur. Kærumál. Frestur ........00000 00... Þórunn Guðbjörnsdóttir gegn Dvalarheimilinu Lundi. Kærumál. Frávísunardómur felldur úr gildi ........ Vilhelm Ingólfsson gegn Unu Sveinsdóttur. Vinnusamn- ingur. Uppsögn ........0000%00000 nn nn Ákæruvaldið gegn Einari Sverri Einarssyni og Páli Konráð Konráðssyni Þormar. Ómerking Heimvísun. Réttarfar .........0..00 000 Skiptaráðandi í Reykjavík f.h. þrotabús Árna Björg- vinssonar gegn Jóni Einari Jakbossyni. Gjaldþrota- skipti. Riftun hafnað .......0.0000.. 00... 00... Gylfi S. Guðmundsson gegn Ölmu Hansen. Fasteigna- kaup. Riftun. Skaðabætur .........200.0...00 00... Dómur 18/3 22/3 22/3 22/; 22/3 23/3 25/3 25/3 25/ 14 !/4 /4 1/4 2 14/4 14% 154 15 224 2/4 25/4 IX 474 491 496 502 507 512 518 542 547 565 565 566 566 567 571 573 575 578 586 590 603 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 101. 102. 103. 104. 105. 106. Málaskrá . Lífeyrissjóður verkalýðsfélaganna á Norðurlandi vestra gegn Jóni Ísberg sýslumanni í Húnavatnssýslu. Kæru- mál. Ómerking. Heimvísun „...............0...... Ákæruvaldið gegn Steinunni Ásmundsdóttur. Ómerk- ing. Heimvísun ................0000 000. Sigurbjörn Eiríksson gegn Ásgeiri Ásgeirssyni f.h. Hestamannsins. Ómerking. Frávísun frá héraðsdómi. Fjárnámsgerð úr gildi felld ........................ Magnús Jónsson gegn sýslumanninum í Húnavatnssýslu. Kærumál. Frávísun frá Hæstarétti ................. Alma Hansen gegn Gylfa S. Guðmundssyni, Guðrúnu Skarphéðinsdóttur og yfirborgarfógetanum í Reykjavík. Kærumál. Máli vísað frá Hæstarétti ............... Sverrir Kristjánsson gegn Globus hf., Hákoni H. Krist- Jónssyni, Malbikunarstöð Reykjavíkur, Kjörbúðinni Hólagarði hf., Búnaðarbanka Íslands, innheimtumanni ríkissjóðs í í Mosfellsbæ og Axel Ström Óskarssyni. Þing- lýsing. Úthlutun uppboðsandvirðis ................. Hákon H. Kristjónsson gegn Globus hf., Sverri Kristj- ánssyni, Malbikunarstöð Reykjavíkur, Kjörbúðinni Hólagarði hf., Búnaðarbanka Íslands, innheimtumanni ríkissjóðs í í Mosfellsbæ og Axel Ström Óskarssyni. Þing- lýsing. Úthlutun uppboðsandvirðis ................. Þorvaldur Þorsteinsson gegn Trésmiðjunni Jaðri hf. Verksamningur sn Ákæruvaldið gegn Ásbirni Andrasyni. Þjófnaður. Fjár- dráttur. Skaðabætur .....................0........ Andri hf. gegn Sambandi Íslenskra Samvinnufélaga iðnaðardeild. Áskorunarmál. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi. Sératkvæði .............00..0. Ákæruvaldið gegn X. Skírlífisbrot. Sönnun Sératkvæði Gestur Jónsson og Albert Sigurðsson gegn Aðalgeiri Sigurðssyni. Bifreiðar. Skaðabótamál. Líkamstjón. Fyrning vaxta. Kvittun .............0....00.0.00... Jóhanna Sigurðardóttir, Sverrir Sigurðsson, Vilborg Sigurðardóttir, Gunnhildur Sigurðardóttir, Jakobína Sigurðardóttir, Skafti Jónsson, Hildur Jónsdóttir og Árni Jónsson gegn Árna Árnasyni. Landskipti. Jarða- MÖL. 0. Kristján Benediktsson og Ólöf Ísfeld gegn Höskuldi Sæmundssyni og Pálínu Kristínu Guðlaugsdóttur og gagnsök. Fasteignir. Makaskipti. Riftun. Galli ....... Ákæruvaldið gegn Ómari Erni Sæmundssyni. Bifhjól. Brot gegn umferðarlögum ........................ Ákæruvaldið gegn Baldvin Björnssyni og Sigrúnu Elísa- betu Gunnarsdóttur. Kærumál Vanhæfi dómara .... Dómur 25/4 28/4 11/5 !1/s 17/s 17/s 17/s 17/s 19/s 19/s 19/s 19/s 19/s 24/5 30/5 30/s Bls. 608 611 613 616 618 619 625 631 651 664 666 677 683 693 720 729 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113. 114. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. Málaskrá Verksmiðjan Vífilfell hf. gegn þrotabúi Hafskips hf. Farmgjald. Gjaldþrotaskipti. Sönnun .......0.0.... Svava Þórðardóttir gegn Kristjáni Snorrasyni. Lögskýr- ing. Fjölbýlishús. Ábyrgð húseiganda .............- Bjarni Óskarsson gegn Rolf Johansen og Jóni Ragnars- syni. Útivistardómur. Ómaksbætur ...............- Hilda Hafsteinsdóttir gegn Mjólkursamsölunni í Reykja- vík. Útivistardómur .......0000. 0... nn 2. HEFTI Sigurður Einarsson og Sveinbjörg Aðalsteinsdóttir gegn Útgerðarfélagi Akureyrar. Útivistardómur .......... Kristín Traustadóttir og Halldór Jónsson gegn Gerpi hf. Útivistardómur .....0..000. 0000. enn Kjartan Ingimarsson og Sjóvátryggingarfélag Íslands h.f. gegn Hjalta Þórarinssyni og gagnsök. Bifreiðar. Skaðabótarmál. Sakarskipting. Líkamstjón. Örorkumat Ákæruvaldið gegn Donnie Stewart og Warren Wayne Wilson. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........0...... Normex hf. gegn Kristófer Magnússyni. Vinnusamn- ingar. Fjárnám .......0.0000 00 nenna nr Ákæruvaldið gegn Guðmundi Þór Guðmundssyni. Fyrning sakar ........000000. err ern nn Garðar Alfonsson gegn dómsmálaráðherra og fjármála- ráðherra f.h. ríkissjóðs. Máli vísað frá héraðsdómi. Skaðabótamál. 18. kafli laga nr. 74/1974 .......... Ákæruvaldið gegn Valdimar Oddgeiri Hermannssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum ..............- Ákæruvaldið gegn Sæmundi Þór Sæmundssyni. Þjófn- aður. Skilorðsrof ........00000 000 nn Halldór Ragnarsson gegn Margréti Bárðardóttur og yfir- borgarfógetanum í Reykjavík. Kærumál. Greiðslustöðv- un. Réttarfarsvítur .........000000 00 nn Halldór Ragnarsson gegn Helga Friðgeirssyni og yfir- borgarfógetanum í Reykjavík. Kærumál. Greiðslustöðv- un. Réttarfarsvítur .......00.000. 000 nn Ákæruvaldið gegn Sverri Róbert Guðmundssyni. Tékka- svik. Hylming. Skilorðsrof .......0000.00.... Alma Hansen vegna Tónlistarskóla Vesturbæjar gegn borgaryfirvöldum Reykjavíkur. Kærumál. Máli vísað frá Hæstarétti ..........000000 ner Þórólfur Kristjánsson gegn Hilmi hf. Vinnusamningur. Sjómannalög. Sönnun. Sératkvæði .......00...... Tæknifræðingafélag Íslands gegn iðnaðarráðherra og Birni Gunnarssyni. Tómlæti. Stjórnsýsla. Starfsheiti. Sératkvæði ...........000 00 nn Dómur 30/5 30/5 !/% ?2/ 3% %% 3% 3/ 3 7% 7/ KI 134 742 7152 7152 753 153 754 769 112 7119 186 194 197 800 802 805 812 814 820 XII Málaskrá Dómur Bls. 126. Hörður Jónsson gegn Fanný Jónmundsdóttur. Út- burðargerð. Húsaleiga. 45. gr. laga nr. 15/1973 .... 86 g31 127. Guðmundur Sigurjónsson gegn Ólafi B. Ólafssyni. Út- burðargerð ..........0...0. %% 835 128. Jón Jóhannsson og Samvinnutryggingar g.t. gegn Guð- mundi Péturssyni. Bifreiðar. Skaðabætur. Sératkvæði 8/6 840 129. Jón Ó. Ragnarsson gegn Iðnþróunarsjóði. Kærumál. Skuldamál. Vitni .........0...... a %/ 845 130. Þrotabú Heimis hf. gegn Olíuverslun Íslands hf. Gjald- Þrotaskipti. Skuldaröð. Veðréttindi „............... %/s 848 131. Ákæruvaldið gegn Hannesi Þór Traustasyni. Rán ... !% 857 132. Ákæruvaldið gegn Erlendi Einarssyni, Hjalta Pálssyni, Sigurði Árna Sigurðssyni, Gísla Theodórssyni og Arnóri Valgeirssyni. Fjársvik .............0...0...... 15% 862 133. Ákæruvaldið gegn Bergsveini Þórarinssyni. Bifreiðar. Manndráp af gáleysi. Brot gegn umferðarlögum .... 16% 938 134. Jörundur Bjarnason gegn Rækjuveri hf. Vinnusamn- ingur. Sjómannalög. Uppsögn ..........0000...... 16% 943 135. Ákæruvaldið gegn Gunnlaugi Gunnlaugssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum ...............0.00....... 16% 949 136. Pálmi Lórensson gegn Byggðasjóði, Útvegsbanka Ís- lands hf., Sláturfélagi Suðurlands, Byko o.fl. Nauð- ungaruppboð. Ómerking. Réttarfar ................ 16% 954 137. Pálmi Lórensson gegn Útvegsbanka Íslands, Byko sf., Ágæti hf., Verksmiðjunni Vífilfelli hf. o.fl. Nauðungar- uppboð. Ómerking. Réttarfar ..........000..... 16% 958 138. Pálmi Lórensson gegn Byggðasjóði, Útvegsbanka Ís- lands hf., Byko sf., Ágæti hf., Verksmiðjunni Vífilfelli hf., Sanitas hf. o.fl. ............... see 164 962 139. Pálmi Lórensson gegn Byggðasjóði, Útvegsbanka Ís- lands hf., Byko sf. o.fl. Uppboð .........00000... 16; 969 140. Pálmi Lórensson gegn innheimtumanni ríkissjóðs í Vest- mannaeyjum, Búnaðarbanka Íslands, Hljómbæ hf. o.fl. Ómerking. Réttarfar ........0...... 16% 976 141. Pálmi Lórensson gegn Byggðasjóði, Útvegsbanka Ís- lands hf., Sláturfélagi Suðurlands o.fl. Nauðungarupp- boð. Ómerking. Réttarfar ........000.... 16/% 978 142. Ástdís Kristjánsdóttir gegn Sveini Björnssyni, Birni Inga Sveinssyni og Margréti Jónu Sveinsdóttur. Samningar. Fasteignakaup. Gallar. Skuldamál. Vextir .......... 2l/% 982 143. Ákæruvaldið gegn Óla Guðmundi Jóhannssyni. Fjár- dráttur. Brot í opinberu starfi .................... 22/, 990 144. Steinar Guðjónsson gegn Heimi Guðmundssyni. Verk- samningur. Geymslugreiðsla. Löghald .............. 23/% 1005 145. Guðrún Skarphéðinsdóttir gegn Þorvaldi Ara Arasyni. Kærumál. Þinglýsing ................0...0... 23 1012 146. 147. 148. 149. 150. 151. 152. 153. 154. 155. 156. 157. 158. 159. 160. l6l. 162. 163. Málaskrá Guðjón Steingrímsson gegn Þórði Þórðarsyni og upp- boðshaldaranum á Akranesi. Kærumál. Uppboð..... Konráð Vilhjálmsson gegn Taki sf. Kærumál. Máli vísað frá héraðsdómi. Matsgerð..........00.0. 0000... Ákæruvaldið gegn Sæmundi Sæmundssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald............2.0000 000. Þorbjörn Tómasson gegn Kópavogskaupstað. Kærumál. Frávísunardómur felldur úr gildi. Sakarefni......... Ákæruvaldið gegn Stefáni Þorkatli Karlssyni. Þjófn- aður. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun. Ákæra ......000... Trausti Haraldsson, Kristján Árnason og Arnald Reyk- dal gegn Gunnari Berg Gunnarssyni. Kærumál. Frá- vísunardómur felldur úr gildi.....................- Örn Halldórsson gegn Ísfiski sf. Ómerking. Heimvísun. Áfrýjunarstefna. Leiðbeiningarskylda............... Blaðaprent hf. gegn Persíu hf. og skiptaráðandanum í Reykjavík. Kærumál. Greiðslustöðvun felld úr gildi.. Alma E. Hansen gegn Haraldi V. Haraldssyni, Ólafi Sigurgeirssyni og yfirborgarfógetanum í Reykjavík. Kærumál. Löghaldsgerð felld úr gildi............... Ákæruvaldið gegn bæjarfógetanum á Akureyri og Val- garði Óla Jónassyni. Kærumál. Frávísunardómur felldur Úr gildi............ 0000 Ákæruvaldið gegn Jóhannesi Hólm Reynissyni. Fjár- dráttur. Brot í opinberu starfi. Sératkvæði í héraði. Vélsmiðjan Faxi hf. og Lífeyrissjóður verkalýðsfélaga á Suðurlandi gegn Skemmtigarðinum hf. Greiðslu- STÖÖVUN ........0. ns Ákæruvaldið gegn Sigurði Hólm Sigurðssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ..........2000%0 00 .n nn Ákæruvaldið gegn Bjarna Leifi Péturssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........020000 0. nn Ákæruvaldið gegn Garðari Garðarssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ..........200000 000 nn Ella Kolbrún Kristinsdóttir og Gunnar Friðbjörnsson gegn Garðakaupstað og til réttargæslu félagsmálaráðu- neyti, Unu Hannesdóttur og Geir Ingimarssyni. Kæru- mál. Máli vísað frá héraðsdómi ..........0.000.... Ásgeir J. Guðmundsson, Halldór S. Guðmundsson, Jónína Guðmundsdóttir og Kristin S. Guðmundsdóttir gegn skiptaráðandanum í Hafnarfirði. Kærumál. Máli vísað frá Hæstarétti .............00 00... Eigandi og útgerðarmaður m/s Kongsaa gegn eigendum og áhöfn b/v Stálvíkur. Kærumál. Máli vísað frá Hæstarétti ..........0.0000. 00. Dómur 24 '/ 24 / 24) 21 27 28/, 29 29 / 29 4/1 $/1 6/ %/ 22 9/9 12/ 12/, 15/9 XIII Bls. 1015 1018 1020 1023 1027 1032 1034 1039 1043 1046 1049 1088 1090 1092 1094 1096 1099 1102 XIV 164. 165. 166. 167. 168. 169. 170. 171. 172. 173. 174. 175. 176. 177. 178. 179. 180. 181. Málaskrá Ákæruvaldið gegn Bjarna Leifi Péturssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald .................0.. 0000... Ákæruvaldið gegn Sigurlín Láru Þorsteinsdóttur. Kæru- mál. Gæsluvarðhald ..............0.000000 0... Íshúsfélag Ísfirðinga hf. gegn Benedikt Sigurðssyni, Guðmundi Páli Kristjánssyni og Verkfræðistofu Sig- urðar Thoroddsen hf. Kærumál. Ómerking. Heimvísun. Frávísunardómur úr gildi felldur .................. Ákæruvaldið gegn Skúla Helga Skúlasyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ................0... 0... Ákæruvaldið gegn Davíð Þór Sigurbjartssyni. Kærumál. Ökuleyfissvipting. Valdframsal .................... Einar Karl Hallvarðsson gegn Grétari Sigurðssyni. Bif- reiðar. Ábyrgð á dýrum. Skaðabætur ............. Bjarni Jónasson gegn stjórn verndaðs vinnustaðar Vest- mannaeyjum, Heimaeyjar kertaverksmiðju. Kærumál. Frávísunardómur staðfestur ....................... Húsfélögin Álftamýri 32, Álftamýri 34 og Álftamýri 36 gegn Ólafi Þorgeirssyni. Sameign. Fjölbýlishús ..... Guðmundur Kristinsson gegn Stofnlánadeild landbún- aðarins. Úthlutun uppboðsandvirðis. Þinglýsing. Veð- leyfi ............00. 0 Sigurður Andrés Kristinsson gegn Jóhannesi B. Jóhann- essyni og Nývarði Ólfjörð Jónssyni. Landamerki. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi. Áfrýjunarfrestur. Réttarfar ................... 00 Ákæruvaldið gegn Stefáni Þorkatli Karlssyni, Kærumál. Gæsluvarðhald „............0..0. 0000... Hrafnhildur Kjartansdóttir gegn Sigurði H. Guðmunds- syni. Fasteignakaup. Gjaldfelling Fjárnámsgerð staðfest Bjarni Óskarsson gegn Rolf Johansen og Jóni Ragnars- syni. Útivistardómur ......,......0.. 000. Carl J. Eiríksson gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík. Úti- vistardómur „,.............0 000. Lúðvík Th. Halldórsson gegn Eyðublaðatækni hf, Úti- vistardómur „.........,0.000 00 Jón Loftsson hf. gegn tollstjóranum í Reykjavík. Úti- vistardómur ...............0.0. 00 Sigmar Stefán Pétursson gegn Stef, Kjötmiðstöðinni hf., Seglagerðinni Ægi hf., Natan og Olsen hf., Guðjóni Pálssyni, Heimilistækjum hf., Landsbanka Íslands, Iðnaðarbanka Íslands hf., Árvakri hf., Ferðaskrifstof- unni Útsýn hf., Félagi starfsfólks í veitingahúsum, Há- vöxtunarfélaginu hf., og Félagi framreiðslumanna. Úti- vistardómur .................0 Guðný Þ. Böðvarsdóttir gegn Rafni hf. Útivistardómur Dómur 16/9 16/9 20 )/g 20 /g 21 / 21/ 22 /g 26/, 27 29%% 29 29% 0 0 30 30 0 0 Bls. 1105 1107 1109 1125 1127 1130 1140 1144 1152 1157 1167 1169 1175 1176 1176 1177 1177 1178 182. 183. 184. 185. 186. 187. 188. 189. 190. 191. 192. 193. 194. Málaskrá Þórunn Guðmundsdóttir gegn Nóa-Siríusi hf. Fjárnáms- gerð staðfest ......0.0000000 00 nennt Ákæruvaldið gegn Val Benjamín Bragasyni. Hylming. Réttarfarsannmarkar .........0..00. 00... nn... Ákæruvaldið gegn Bjarna Sigurðssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ..........000000 0... ner Ákæruvaldið gegn Skúla Úraníussyni. Bifreiðar. Mann- dráp af gáleysi. Umferðarlög ..........00000000 0... Matthías Einarsson gegn Kaupfélagi Berufjarðar. Fjár- námsgerð felld úr gild. Réttarfar ..........0.00..... Ákæruvaldið gegn Gylfa Árnasyni. Þjófnaður. Skilorð Ása Jónsdóttir og Tómas Karlsson gegn Gylfa Pálssyni og gagnsök. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi . J. Hinriksson hf. gegn ríkissjóði og Þróunarsamvinnu- stofnun Íslands. Samningar. Lausafjárkaup. Sönnun Ákæruvaldið gegn Agnesi Eyþórsdóttur og Magnúsi Jónssyni. Kærumál. Frávísunardómur felldur úr gildi. Réttarfar ........2.0...0 ns Pétur Gunnlaugsson gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík, Valgarð Briem hrl., Landsbanka Íslands, Ólafi Ragnars- syni hrl., Árvakri hf., Flugleiðum hf., Samvinnutrygg- ingum g.t., Híbýlum sf., Jóni Guðmundssyni, Hallgrími Magnússyni, Póstgíróstofunni og Húsasmiðjunni hf. Frestur. Máli vísað frá Hæstarétti .............0... Pétur Gunnlaugsson gegn Steypistöðinni hf., Gjald- heimtunni í Reykjavík, Gísla Baldri Garðarssyni hrl., Samvinnutryggingum g.t., Hallgrími Magnússyni, Sam- vinnubankanum hf., Alþýðubankanum hf., Ólafi Bjarna Finnbogasyni, Ræstingamiðstöðinni hf., Ólafi Thoroddsen hdl., Híbýlum sf., Völundi hf., Flugleiðum hf., tollstjóranum í Reykjavík, Landsbanka Íslands, Árvakri hf., Ásgeiri Jónssyni hdl., Lífeyrissjóði versl- unarmanna, Birni Ól. Hallgrímssyni hdl., Viðari Guð- johnsen, Stefáni Tyrfingssyni og Sigurði Kristjánssyni. Frestur. Máli vísað frá Hæstarétti ..........0...... Pétur Gunnlaugsson f.h. einkafirma síns Leigumúla gegn Sigurmar Albertssyni hrl., Vinnustofunni Klöpp, Landsbanka Íslands, Árna Vilhjálmssyni hdl., Gjald- heimtunni í Reykjavík, Guðmundi Jónssyni hdl., Flug- leiðum hf., Sparisjóði Reykjavíkur og nágrennis, Sam- vinnutryggingum g.t., Gísla Baldri Garðarssyni hdl., Ólafi Gunnlaugssyni, Híbýlum sf., Verslunarbanka Ís- lands hf., Sigurði I. Halldórssyni hdl., Bókabúð Lárusar Blöndal, Árvakri hf., Árna Einarssyni hdl. og Almenn- um tryggingum hf. Frestur. Máli vísað frá Hæstarétti Ólafur Ragnarsson gegn Gottskálki Jóni Bjarnasyni Dómur 3/0 20 10 %0 $/10 $/10 1019 240 130 1340 340 3/10 XV Bls. 1179 1181 1187 1189 1199 1202 1207 1211 1217 1222 1224 1226 XVI 195. 196. 197. 198. 199. 200. 201. 202. 203. 204. 205. 206. 207. 208. 209. 210. Málaskrá vegna Krana sf. Frestur. Máli vísað frá Hæsta- TÉLtI 0... Sjúkrastöðin Von hf. og Líknarfélagið Von gegn Fönn hf., Daníel Ólafssyni, Hf. Eimskipafélagi Íslands, Al- þýðubankanum hf., Útvegsbanka Íslands hf., Iðnaðar- banka Íslands hf., Kaupfélagi Rangæinga, Póstgíró- stofunni, Gjaldheimtunni í Reykjavík, Guðrúnu Skarp- héðinsdóttur, Guðmundi Jónssyni hdl. f.h. Berlingske Tidende A/S, Ríkarði Pálssyni, Brynjólfi Eyvindssyni hdl., Ingólfi Friðjónssyni hdl., Kristjáni Ómari Kristj- ánssyni, Jóhannesi Jónssyni og Grétari Haraldssyni. Frestur. Máli vísað frá Hæstarétti ................. Ákæruvaldið gegn Kristjáni Björgvinssyni. Bifreiðar. Manndráp af gáleysi. Umferðarlög ................ Ákæruvaldið gegn Magnúsi Einarssyni og Friðþjófi Bragasyni. Ávana- og fíkniefni. Eignarupptaka. Hegn- ingarauki ................. Olíuverslun Íslands hf. gegn Margréti Sverrisdóttur. Kærumál. Máli vísað frá héraðsdómi .............. Ásgeir Valdimarsson gegn Teiti Jónassyni. Skaðabóta- mál. Lausafjárkaup. Sératkvæði .................. Einara Sigurbjörg Einarsdóttir gegn Arnari Moubarak. Kærumál. Skiptamál. Hjón ....................... Ákæruvaldið gegn Gústav Reinholt Gústavssyni. Kæru- mál. Gæsluvarðhald .............00.000.. 0. Ákæruvaldið gegn Hallgrími Pétri Gústavssyni. Kæru- mál. Gæsluvarðhald .............0.0..... 0. Benedikt Óskarsson gegn Birni Emilssyni. Fjárnáms- BEIð ........... Benedikt Óskarsson gegn Birni Emilssyni. Fjárnám . Ákæruvaldið gegn Valtý Ómari Guðjónssyni. Þjófn- AÖUF „000... Jóhann Þorvaldsson gegn Hf. Eimskipafélagi Íslands. Skaðabótamál. Sjómenn. Siglingalög. Sératkvæði . Ákæruvaldið gegn Valgeiri Vésteini Jósafatssyni. Nauðgun. Skaðabætur. Sönnun ................... Gylfi Snædahl Guðmundsson gegn Birni Guðmunds- syni. Húsaleiga. Skaðabætur. Matsgerð. Kröfugerð. Vextir 0... Steingrímur Steingrímsson, Haraldur Steingrímsson og Gilbert Sigurðsson vegna þrotabús Pólarhúss hf. sam- kvæmt 114. gr. laga nr. 6/1978 gegn Ragnari Tómas- syni, Þorsteini Steingrímssyni og Sparisjóði Reykjavíkur og nágrennis. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi Verkalýðsfélagið Jökull gegn Hraðfrystihúsi Ólafsvíkur og gagnsök. Lögtaksmál. Innheimtuþóknun. Sératkvæði Dómur 3/0 30 30 1/0 170 0 190 9/10 190 90 90 2019 210 21/19 4 25/10 25/19 Bls. 1228 1229 1231 1241 1249 1252 1260 1269 1271 1273 1277 1281 1285 1293 1307 1319 1326 211. 212. 213. 214. 215. 216. 217. 218. 219. 220. 221. 222. 223. 224. 225. 226. 221. 228. 229. 230. 231. Málaskrá Ingibjörg Haraldsdóttir gegn Önnu Þorgrímsdóttur og gagnsök. Skaðabótamál. Vanheimild. Fasteign ...... Straumnes hf., Patreksfirði, gegn Straumnesi hf., Reykjavík. Firma hlutafélags. Dagsektir ............ Hvoll hf., Eyrarbakka, gegn Hvoli hf., Reykjavík. Firma hlutafélags. Dagsektir ................00.... Hekla hf. gegn Bjöllunni hf. og gagnsök. Firma. Vöru- Merki ..........0 0000 Guðmundur Bergsteinn Jóhannsson gegn Magnúsi Sig- urðssyni. Kærumál. Frávísunardómur felldur úr gildi. Gerðardómur. Lögsaga. Réttarfar ................. Jón Ingi Guðjónsson gegn Kristínu Jónsdóttur. Fjárnám fellt úr gildi. Sönnun ..........2.0. 0... n 0... Ingibjörg Pálsdóttir gegn Fasteignaþjónustunni. Fast- eignasala. Kröfugerð. 45. gr. laga nr. 75/1973 ..... Lækjarveitingar hf. gegn Sérsmíði hf. Útivistardómur Páll Finnbogason gegn Samvinnubanka Íslands vegna Samvinnubanka Íslands á Selfossi. Útivistardómur .. Sveinn Gunnar Óskarsson gegn þb. Töggs hf. Ómerk- ing. Heimvísun. Gjaldbrotalög. Réttarfar .......... Ákæruvaldið gegn Ragnari Erni Eiríkssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ............20.00%0 0 nn Akraneskaupstaður gegn Birni Jónssyni og Björn Jóns- son gegn Akraneskaupstað, menntamálaráðherra og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs. Ráðningarsamningur. Uppsögn. Skaðabætur. Grunnskólalög ............. Ákæruvaldið gegn Jóni Árnasyni. Rán. Skaðabætur Guðmundur Sigurjónsson gegn Ábyrgð hf. Vátrygging. Túlkun á vátryggingarskilmálum .................. Ákæruvaldið gegn X. Líkamsárás. Skilorð. Frestun refs- ÍNÐAr ........0..00 000 Hildur Halldóra Karlsdóttir gegn Ernu Kristínu Siggeirs- dóttur. Lausafjárkaup. Gallar. Útivist stefndu í héraði. Áfrýjunarfrestur. Kröfu um, að fjárnámsgerð verði felld úr gildi, vísað frá Hæstarétti ...........2.0..00.... Sigurbjörn Eiríksson gegn Ólafi Jónssyni og gagnsök. Samningar. Gildi löggerninga. Málamyndagerningur Guðlaug Erla Skagfjörð gegn Þorsteini Stefánssyni. Hjón. Búskipti við skilnað ...........0.0000000.00... Ákæruvaldið gegn X. Kærumál. Hafnað kröfu um ógildingu áminningar ..........020...00 00 nn... Ákæruvaldið gegn Sólrúnu Elídóttur. Kærumál. Gæslu- varðhald .............0.00 0. Ásgeir Sigurðsson gegn skiptaráðandanum í Reykjavík. Kærumál. Skipti. Réttarneitun. Máli vísað frá Hæsta- ÞÉtti 20... sr Dómur 26/1g 26/10 260 20 210 1340 10 21 21 21 2? 71 81 1 141 1 1 181 211 211 231 XVII Bls. 1334 1341 1344 1349 1354 1360 1367 1372 1373 1374 1379 1381 1396 1401 1411 1416 1422 1432 1440 1442 1443 XVIII Málaskrá Dómur Bls. 232. Bæjarstjórinn á Akureyri f.h. Eftirlaunasjóðs Akur- eyrarbæjar gegn Ágústi Halblaub. Lífeyrisréttur. Túlk- un kjarasamninga ................0. 000... 23/1 1447 233. Bragi Björnsson gegn Þorsteini Hreggviðssyni, Sverri Kristinssyni og Unnsteini Beck f.h. Eignamiðlunarinnar og persónulega. Fasteignakaup. Fasteignasala. Skaða- bótamál ............00.0. 0 241 1453 234. Leifur Haraldsson gegn Rafiðnaðarsambandi Íslands. Kjarasamningar. Sjúkrasjóðsgjald. Orlofssjóðsgjald . #/1 1464 235. Ákæruvaldið gegn Steini Ármanni Stefánssyni. Kæru- mál. Úrskurður héraðsdómara um að víkja sæti felldur Úr gildi .............. 0 21 1473 236. Hlynur Antonsson gegn Kreditkortum hf. Útivistar- ÁÓMUr 22... 22 1474 237. Karl Jónsson gegn Sjónvarpsmiðstöðinni hf. Kærumál. Þinglýsing ...........0..... 0. $/12 1475 238. Arnar Sigurðsson gegn Birgi Sigurðssyni. Lausafjár- kaup. Galli. Ábyrgð. Vextir ...........00.00... 92 1477 239. Ákæruvaldið gegn Sigþóri Heiðari Hrafnssyni og Stein- dóri Ingimar Steindórssyni. Sameining mála. Ákæru vísað frá héraðsdómi að hluta. Þjófnaður. Nytjastuldur. Brot gegn 157. gr. alm. hegningarlaga. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun ............0......... 92 1485 240. Ákæruvaldið gegn Kristni Snæfeld Haukdal Styrmis- syni. Bifhjól. Brot gegn umferðarlögum. Ítrekun. Ákæra „0... 12/12 1495 241. Ákæruvaldið gegn Lúðvík Eiríkssyni. Tékkasvik. Skil- OFð 220... 2/ 1500 242. Björn Magnússon, eigandi og ábúandi Syðra-Hóls gegn landbúnaðarráðherra sem eiganda Höskuldsstaða. Landamerkjamál. Sératkvæði ..................... 1443 1504 243. Stefán G. Stefánsson, Þóroddur Stefánsson og Þ. Stef- ánsson ér Co. gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík, bæjar- fógetanum í Kópavogi, Landsbanka Íslands, Iðnaðar- banka Íslands hf., Alþýðubankanum hf., Gjaldheimt- unni í Hafnarfirði, Sambandi íslenskra samvinnufélaga, bæjarfógetanum í Hafnarfirði og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs. Uppboð. Máli vísað frá Hæstarétti ...... 14/3 1515 244. Ákæruvaldið gegn Haraldi Sverrissyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum .................0.0 000. 5/2 1523 245. Ákæruvaldið gegn Jóni Svavarssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum ..................0. 0000 542 1527 246. Sigurður Ármann Sigurjónsson gegn umsjónarnefnd leigubifreiða, samgönguráðherra og til réttargæslu lög- reglustjóranum í Reykjavík. Stjórnarskrá. Atvinnuleyfi. Leigubifreiðar. Sératkvæði ........................ 15/2 1532 241. 248. 249. 250. 251. 252. 253. 254. 255. 256. 257. 258. 259. 260. 261. 262. 263. 264. 265. 266. 267. Málaskrá Lífeyrissjóður Tæknifræðingafélags Íslands gegn Um- sjónarnefnd eftirlauna. Aðildarhæfi. Greiðsluskylda lif- eyrissjóða vegna eftirlauna aldraðra. Stjórnarskrá ... Ákæruvaldið gegn Atla Björnssyni. Áfengis- og tolla- lagabrot. Eignarupptaka ...........00.00 00. 0.0.00... Ákæruvaldið gegn Hirti Ingþórssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum .............0%00 0000... Ákæruvaldið gegn Sigdóri Ólafi Sigmarssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum .........00..000.00000.. Ákæruvaldið gegn Andrési Bjarna Sígurvinssyni. Bif- reiðar. Brot gegn umferðarlögum ................. Guðmundur Björgúlfsson gegn Guðlaugi Úlfarssyni og gagnsök. Lausafjárkaup. Galli. Afsláttur. Vextir .... Rafmagnsveita Reykjavíkur gegn Kristjönu Eyvinds- dóttur. Kærumál. Áskorunarmál Varnarþing ....... Þrotabú Akurs hf. gegn Jóni Rafni Högnasyni og Helga B. Helgasyni. Frestur .........0.0.0000 0000... Hjördís Hvanndal gegn Sigríði Jónu Árnadóttur, Margréti Sigríði Árnadóttur og Kristni Árna Árnasyni. Frestur. Máli vísað frá Hæstarétti ................. Ákæruvaldið gegn Einari Sigurjónssyni. Manndráp. Skjalafals. Þjófnaður. Skaðabætur ................ Á kæruvaldið gegn Svani Elí Elíassyni. Manndráp. Máls- varnarlaun. Réttargæsluþóknun. Sératkvæði ........ Þrotabú Hafskips hf. gegn Tækja-Tækni hf. Hlutafjár- aukning. Tómlæti. Gjaldþrotaskipti. Sératkvæði .... Þrotabú Hafskips hf. gegn Finnboga Kjeld. Hlutafjár- aukning. Tómlæti. Gjaldþrotaskipti ............... Þrotabú Hafskips hf. gegn Matthíasi Kjeld. Hlutafjár- aukning. Tómlæti. Gjaldþrotaskipti. Umboð ....... Þrotabú Hafskips hf. gegn Saltsölunni hf. Hlutafjár- aukning. Tómlæti. Gjaldþrotaskipti ............... Hörður Rist Ólafsson gegn Sigurjóni Sigurðssyni, Böðvari Bragasyni og Bjarka Elíassyni. Kærumál. Frá- vísunardómur staðfestur „.......0.0. 000... Ákæruvaldið gegn Víði Kristjánssyni. Kærumál. Gæslu- varðhald ..........2..000 000 Ákæruvaldið gegn Óla Pálma Halldóri Þorbergssyni. Ómerking. Heimvísun. Ákæra .................... Ákæruvaldið gegn Ásgeiri Þór Ásgeirssyni. Okur. Ákæra .......2200 Kristmundur Ásmundsson gegn Ríkisendurskoðun. Kærumál. Opinbert mál. Aðgangur að sjúkraskýrslum. Úrskurður felldur úr gildi. Réttarfar .............. Þrotabú Reykhólaskips hf. gegn Tryggingamiðstöðinni hf. og Tryggingamiðstöðin hf. gegn Skipafélaginu Vík- Dómur 1512 16/12 16/12 16/12 16/12 16/12 1642 16/12 XIX Bls. 1540 1558 1562 1564 1567 1570 1578 1580 1581 1583 1604 1624 1646 1653 1661 1668 1671 1673 1678 1689 KX 269. 270. Málaskrá Dómur um hf. Farmsamningur. Farmskemmdir. Skaðabótamál. Sjóveðréttur. Sératkvæði ..........00.0.0.0.... 21/12 Ákæruvaldið gegn Kristjáni Erni Kristjánssyni og Sæ- mundi Auðunssyni. Ávana- og fíkniefni. 173. gr. a al- mennra hegningarlaga nr. 19/1940. Lög nr. 65/1974. 40. og 77. gr. laga nr. 74/1974. Eignarupptaka. Sératkvæði ?l/1 Ákæruvaldið gegn Birgi Guðmundssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald Bls. 1696 1713 1737 II. NAFNASKRÁ A. Einkamál Bls. ACO hf. 2... 142 Aðalgeir Axelsson .........0.%.002 200 567 Aðalgeir Sigurðsson ............00.2 00 677 Aðalsteinn Gíslason .............0.... 0. r sn 350 Aðalstöðin hf. ...............00.0. 0000 9 Akraneskaupstaður .........0...0002 000 1381 Albert Sigurðsson ..............000 000 677 Alma Hansen ..............00 0000 603, 618, 812, 1043 Almennar tryggingar hf. ............0200000 00. 1226 Alþýðubankinn hf. ............2.2000.0 00 1229, 1515 Andri hf. ..........0.02. 00. 664 Anna Þorgrímsdóttir ...........2.2000 00 en nn 573, 1334 Arnald Reykdal .............0..0 0000 ð rn 1032 Arnar Moubarak................. 0 nn 1260 Arnar Sigurðsson .........0...00.0 0 1477 Arnarflug hf. ............00.. 00. n enn 254 Arnmundur Þorbjörnsson ........0.0.20000 nes 962 Auglýsingaþjónustan hf ............0..00 00... 0nn nn 958 Axel Ström Óskarsson ..........2.0.0 00. 619 Ábyrgð hf........0....... 0000 1401 Ágúst Halblaub ...........0..0.0. 0. 1447 Ágústa Sigurðardóttir ...........00...0.0 0000 nr 316 Ágæti... 954, 958, 962, 969 Árni Árnason.............0. ss 683 Árni Bergmann ...........2..00. 0000 387 Árni Einarsson hdl.........2...0%0. 0000 s sn 1226 Árni JÓNSSON ........200..0 rs 683 Árni Vilhjálmsson hrl...........0..00 0000 1226 Árvakur hf ........00.0.0 00. 1177, 1222, 1224, 1226 Ása Jónsdóttir .........0..0.0.... ða 1207 Ásdís Kristjánsdóttir ..............00.0000 000 nn 982 Ásgeir Ásgeirsson ...........0..... 000 613 Ásgeir Þór Ásgeirsson ..........2...00 0000 1678 Ásgeir J. Guðmundsson ........0...%.0.0n 0 1099 Ásgeir Jónsson hdl.........0.0.0.0.0 0 0000 1224 Ásgeir Sigurðsson ..............00 00. 1443 XXII Nafnaskrá Bls. Ásgeir Valdimarsson................. 1252 Benedikt Óskarsson ..........00...0.00. 0. 1273, 1277 Benedikt Sigurðsson ....................0 0000. 1109 Berlingske Tidende A/S.................. 0000. 1229 Birgir Sigurðsson....................0. 00. 1477 Bjallan hf .............0.. 0000. 1349 Bjarki Elíasson .................000. 000. 1668 Bjarni Gunnarsson............00.. 00... 954, 958, 969, 976, 979 Bjarni Jónasson................... 00 1140 Bjarni Óskarsson ...............0... 752, 1175 Björn Þór Árnason.................00. 000 409 Björn Emilsson...................00 0 1273, 1277 Björn Jónsson ...............2 000. 1381 Björn Magnússon ...............0000.n nn 1504 Björn Ingi Sveinsson ............000.00 0. 982 Björn Guðmundsson...............%. 2000. 0 rr 1307 Björn Gunnarsson...............0.0 000 820 Björn Ólafur Hallgrímsson hdl .................... 00... 1224 Blaðaprent hf................... 0000 1039 Borgarsjóður Reykjavíkur ............0.0.0..00.0. 000. 349, 441 Borgarstjórinn í Reykjavík .................000 0000. 349, 441 Borgaryfirvöld Reykjavíkur..................0. 0000. 812 Bókabúð Lárusar Blöndal..............00.00% 20... 000 1226 Bragi Björnsson..............%.....0.ð 1453 Brunabótafélag Íslands ...............0..00.0. 0... 958, 969 Brynjólfur Eyvindsson hdl ...........000000 000. 0 rr 1229 Búnaðarbanki Íslands ... 5, 79, 619, 625, 954 958, 962 969, 976, 979 Byggðasjóður ...................00 0. a 954, 962, 969, 978 Byggingariðjan hf. ...............2..0 0000 nn sn 198 Byko sf o.........0. 0. 954, 958, 962, 969, 978 Bæjarfógetinn í Hafnarfirði ...............0......0 0. 1515 Bæjarfógetinn í Kópavogi...............00000 0000 1515 Bæjarsjóður Mosfellsbæjar................0.. 0000. 324 Bæjarstjórinn á Akureyri .............0.00000 00... 1447 Böðvar Bragason................%... 0000 1668 Carl J. Eiríksson.................0.0. ss 1176 Daníel Ólafsson ...............2.2. 00 1229 Daníel Ólafsson hf ................00. 00 958 Dansk Finér-Center A/S ............0..0 00. 70 Dánarbú Ástu E. Fjelsted..................... 000. 388 Dómsmálaráðherra...................00 0000. 19, 786 Dreifing sf................ 0 954, 958, 962, 969, 979 Dvalarheimilið Lundur....................0 0000 00.nr 575 Efnaverksmiðjan Sjöfn .............0..00 0000 157 Eftirlaunasjóður Akureyrarbæjar...................0 000. 1447 Egill Benediktsson..................0. 00... 1 Nafnaskrá XXIII Bls. Eigandi og útgerðarmaður m/s Kongsaa.........00000 0000... 1102 Eigendur og áhöfn b/v Stálvíkur .........0.000 0000... nr. 1102 Eignabankinn hf. ........2..00000 0000 netanna 385 Eignamiðlunin ..........%%. 0000. nr rn 1453 Einar Karl Hallvarðsson ...........000. 0... e ns 1130 Einara Sigurbjörg Einarsdóttir ............002....nn rn 1260 Elías Rúnar Sveinsson .........00000 000 sn 441 Ella Kolbrún Kristinsdóttir .........000%.0. 0. ne ner 1096 Erla Haraldsdóttir..............0..2 0... sen 202 Erna Kristín Siggeirsdóttir...........220.. 0. .nannnn nr 1416 Eyðublaðatækni hf ...........2%2000 eens 1176 Fanný Jónmundsdóttir ............0000.0 00 enn nn 831 Fasteignaþjónustan ............000 0000. n nn 1367 Ferðamálasjóður ...........0.0. 00... 954, 958, 962, 969, 979 Ferðaskrifstofan Útsýn hf.........0..0..0 000. sann 1177 Félag framreiðslumanna..........00%00 0. sn oss n nn 1177 Félag starfsfólks í veitingahúsum ......0.0.00000 20 .c. 0. nn. 1177 Félagsmálaráðuneyti .........2200..0 00 nn n enn 1096 Finnbogi Kjeld............0..%0 0 0rnrnnnnnr rr 1646 Fiskiðjan Arctic hf. ........2.0.0000.0n ene 350 Fjármálaráðherra.................. 12, 256, 267, 430 786, 1381, 1515 Flugleiðir hf. ............ 430, 954, 958, 962, 969, 979, 1222, 1224, 1226 Friðrik Már Jónsson ...........000 000 400 Fönn hf .............0. 0 565, 1229 Garðar AlfOnsson .........0.0.00 0 7186 Garðakaupstaður ...........0..0 000. ts 1096 Geir Ingimarsson..........2. 00. sn str 1096 Geir Viðar Vilhjálmsson ..............000n nn nn 90 Gerit Oy .........000 eeen 28 Gerpi hf ......0...0..0 00 nð nr rrrr 7153 Gestur Jónsson ...........0.0 nn 677 Gilbert Sigurðsson.............000 rðr 1319 Gísli Baldur Garðarsson hrl .........0000% 000. n nn. 1224, 1226 Gísli J. Johnsen — skrifstofubúnaður sf. .........2.0000 0000 000. 385 Gísli Maack ...............en enn 254 Gísli Grétar Magnússon...........00 000 nn 340 Gjaldheimtan í Hafnarfirði............0.%... 00 renn 1515 Gjaldheimtan í Reykjavík ...... 507, 1176, 1222, 1224, 1226, 1229, 1515 Globus hf. ...........00. ss 619, 625 Gottskálk Jón Bjarnason..........0.00nnser rns 1228 Grétar Haraldsson...............ne ses 1229 Grétar Sigurðsson .............. 00 err tre 1130 Guðbjartur Daníelsson ...........000 0000 nn 24 Guðbrandur Jónsson...........0000 ss 19, 430 Guðjón Pálsson ..........0000. 00 nn 1177 Guðjón Steingrímsson hrl..........0000000 000... 958, 962 969, 1015 KXIV Nafnaskrá Bls. Guðlaug Erla Skagfjörð .................0.. 0. 1432 Guðlaugur Úlfarsson ...................0 0 1570 Guðmundur Benediktsson .................0.0 0. 413 Guðmundur Björgúlfsson ...................00. 0 1570 Guðmundur Bjarni Daníelsson...................0.00. 0. 24 Guðmundur Bergsteinn Jóhannsson .............0...000 0 1354 Guðmundur Jónsson hdl ................0000 00 1226, 1229 Guðmundur Kristinsson ................0..0 0 1152 Guðmundur Páll Kristjánsson .................00.0. 0. 1109 Guðmundur Pétursson ..............00.. 00. 90, 840 Guðmundur Sigurjónsson................0. 00. 835, 1401 Guðmundur G. Þórarinsson ................00..00. 0 387 Guðný Þ. Böðvarsdóttir ............0.0....0000.0 1178 Guðrún Skarphéðinsdóttir.................0.00..0.... 618, 1012, 1229 Gunnar Friðbjörnsson ..............0..0... 0. 1096 Gunnar Berg Gunnarsson ................... 0 1032 Gunnar Örn Jakobsson .............0... 316 Gunnar Þór Þórhallsson ...............0....0 000 43 Gunnbjörn Ólafsson ...............0.00. 400 Gunnhildur Sigurðardóttir..................0...00.. 0. 683 Gylfi S. Guðmundsson ................000. 0 603, 618, 1307 Gylfi Pálsson ................ 000 1207 Hf. Eimskipafélag Íslands ...... 166, 954, 958, 962, 969, 979, 1229, 1285 Hagtrygging hf. .................0.0.0.00....0 116 Hagvirki hf. ..................... 2 29 Halldór S. Guðmundsson .................000. 0 1099 Halldór Jónsson ..................00. 00. 753 Halldór Ragnarsson..............0...0.0. 00 800, 802 Hallgrímur Magnússon ............0........00 000 1222, 1224 Hannes Árnason .................... 267 Hannes Kr. Davíðsson............0....00. 00 349 Haraldur Árnason.................0.0 0 98 Haraldur V. Haraldsson ..................00.. 0 1043 Haraldur Steingrímsson ....................0. 1319 Haukur Guðmundsson ................00.. 000 1 Hákon H. Kristjónsson ...........0.0..000. 0. 619, 625 Hávöxtunarfélagið hf .............0....0.0... 0 1177 Heimaey kertaverksmiðja ...................00.. 0 1140 Heimilistæki hf ............0...0.. 1177 Heimir Guðmundsson .............00.. 000. 1005 Hekla hf ...........0... 0 1349 Helga M. Thors ...................0 00. 381 Helgi Árnason .................000. 0 298 Helgi Friðgeirsson ...................... 00. 802 Helgi B. Helgason ....................00.. 00 1580 Hestamaðurinn.................0....00000 0 613 Nafnaskrá KXV Bls. Hilda Hafsteinsdóttir .............0.000.0 0. ne ns 7152 Hildur Jónsdóttir .................00 00 683 Hildur Halldóra Karlsdóttir ..........0200000 0... ð 1416 Hilmir sf.............2.0 00... 814 Híbýli sf .......0..0000 02 00e rn 1222, 1224, 1226 Hjalti Þórarinsson...........0%00reðn nn 754 Hjálmar Níelsson ........0..0000e nn 565, 566 Hjördís Hvanndal ...........0000000 000 nner nn 1581 Hjörvar Óli Björgvinsson ........20.0..0 00. r tn 324 Hljómbær hf ..........%. 0. 954, 958, 962, 969, 976, 979 Hlynur Antonsson.........200 0 eens 1474 Hólmar Tryggvason .........0%..0.0.ensnn enn 24 Hraðfrystihús Ólafsvíkur ...........00..0 0... aðar 1326 Hrafnhildur Kjartansdóttir ............000.000 00. enn 1169 Hreiðar Hallgeirsson...............00.sn renna 340 Hreppsnefnd Eyjahrepps .......0%.00 000 nn 381 Hreppsnefnd Kolbeinsstaðahrepps .......2..00000 000. 381 Húsasmiðjan hf............2000.00nnsnrð nn 1222 Húsfélögin Álftamýri 32, Álftamýri 34 og Álftamýri 36 ......... 1144 Hörður Jónsson.............. 0 seen 831 Hörður Rist Ólafsson............n.. s.s ss 1668 Höskuldsstaðir ...........0...00..0 rn 1504 Höskuldur Sæmundsson .........000000 ene 693 Iðnaðarbanki Íslands hf. . 954, 958, 962, 969, 976, 979, 1177, 1229, 1515 Iðnaðarráðherra..............0.0 00. 0 en 820 Iðnþróunarsjóður..............000 ene nnnnnrn rr 845 Idex ApS...0.000. rr ll 66 Ingi Þór Þorgrímsson........22000000nðnnne err 267 Ingibjörg Haraldsdóttir...................2eonnnnnnn nn 573, 1334 Ingibjörg Ragnheiður Grétarsdóttir.........0.220..0 0... 0000... 302 Ingibjörg Pálsdóttir .............0.000%00.00en nunna 1367 Ingimundur K. Helgason..........0.0.00 0000 enn rrnnnr rr 256 Ingólfur Friðjónsson hdl............0000%0 000 nn nuna 1229 Ingvi Óðinsson...........%.00 sn nr rns 98 Innheimta ríkissjóðs í Vestmanna€yjum........00000 000... 976 Innheimtumaður ríkissjóðs í Mosfellsbæ ......0000000. 0. 619, 625 Ísafjarðarkaupstaður...........2..000 000 nnne enn 388 Ísfiskur sf ........20... 0. 1034 Íshúsfélag Ísfirðinga hf ............0..... 00. nð annt 1109 Ísskip Hf. 22.00.0000... 000 75 J. Hinriksson hf ...........0..0 0000 1211 Jakobína Sigurðardóttir ..........0.0.00000 00 eeen 683 Jarðverk hf. .............. 0... 1 Jóhann Þorvaldsson ...........00.0.0 0. enn 1285 Jóhanna Sigurðardóttir ..........0.0..0.00 0000. n enn 683 Jóhannes Árnason..........cz... sens 381 XXVI Nafnaskrá Bls. Jóhannes B. Jóhannesson ................0.000 00. 1157 Jóhannes Jónsson ...............02.0022nn nn 1229 Jón Ingi Guðjónsson ................2000 000 1360 Jón Guðmundsson ...............%. 0000... 1222 Jón Hjaltason hrl.....................0.0 958 Jón Rafn Högnason...............000000ssns 1580 Jón Ísberg.................... 0 608 Jón Einar Jakobsson ............0...0.02000 0. 590 Jón Jóhannsson ................000 000 90, 840 Jón Karlsson ................0... 00. n 474 Jón Loftsson hf ...............022202 1177 Jón Ragnarsson .............0.0000 00... 152, 1175 Jón Ó. Ragnarsson..............000. 0. 845 Jóna Íris Thors ...........0.......0.0 381 Jónína Guðmundsdóttir .....................00 1099 Jörundur Bjarnason ..................0...0 nn 943 Karl Jónsson .................. 0000... 1475 Karnabær hf. ...............00. 0000. 954, 958, 962, 969, 979 Kartöfluverksmiðja Þykkvabæjar hf.......... 954, 958 962, 969, 978 Kaupfélag Berufjarðar ..............0.0.....0 00 1199 Kaupfélag Eyfirðinga .......................... 0 157 Kaupfélag Ísfirðinga........................ 0. 388 Kaupfélag Rangæinga ......................000nnn 1229 Kjartan Ingimarsson................... 0000 754 Kjörbúðin Hólagarður hf. .............0.....0.0..0. 0. 619, 625 Kjötmiðstöðin hf...................... 1177 Konráð Vilhjálmsson ................0.00 0000. 1018 Kópavogskaupstaður................0000000000 000 1023 Krani sf................. 0000 1228 Kreditkort hf ................... 0000 1474 Kristinn Árni Árnason...............0... 0000. 1581 Kristinn Bjarnason ................000 000... 202 Kristín S. Guðmundsdóttir ............0000.00000.0 0... 1099 Kristín Jónasdóttir ...............0.0.0.000 0000. 1360 Kristín Traustadóttir................00.0.000.0.00. 0. 753 Kristjana Eyvindsdóttir ..............0.0000.0.0.0000 0. 1578 Kristján Árnason.................... 000. 1032 Kristján Benediktsson.............000....0000 00 693 Kristján Imsland ...............0.0.. 00 954, 958, 962, 969 Kristján Ómar Kristjánsson ................2..0... 1229 Kristján Snorrason .............%..000... 0 742 Kristmundur Ásmundsson .................0... 0. 1689 Kristófer Magnússon .............0...0.. 000. 7172 Landbúnaðarráðherra.....................0.0 0000 1504 Landeigendafélag Ytri-Njarðvíkurhverfis með Vatnsnesi... ... 9, 203 Landsbanki Íslands ........... 5, 90, 958, 1177, 1222, 1224, 1226, 1515 Nafnaskrá KXVII Bls. Leasing Partners International ..........0.0000 0000. nun nr rn 358 Leifur Haraldsson ............00. 0. eens 1464 Leigumúli ............0000 0000 renn 1226 Leð E. Löve............. sr 512 Lind hf. ............ 0... 385 Lífeyrissjóður sjómanna ........0.0.00. 0 ern ern nr nn 91 Lífeyrissjóður Tæknifræðingafélags Íslands ......000.000000 0... 1540 Lífeyrissjóður verkalýðsfélaganna á Norðurlandi vestra .......... 608 Lífeyrissjóður verkalýðsfélaga á Suðurlandi ........0.000 0000... 1088 Lífeyrissjóður verslunarmanna „......00.0000 000... en. nn... 5, 1224 Líknarfélagið Von ..........00.0 000 ennnr runt 565, 1229 Lúðvík Th. Halldórsson .........00%.. nn r enn 1176 Lækjarveitingar hf ...........00000.0 0. eee nr nn 1372 Lögreglustjórinn í Reykjavík ........0..0.0 0000 nennu nr 1532 Magnús JÓNSSON .......0..000 nr 616 Magnús Kjaran hf.........00000. 0000... 954, 958, 962, 969, 979 Magnús Sigurðsson ........000000 000 nennt 1354 Malbikunarstöð Reykjavíkur .......00020000 en nnnn 619, 625 Margrét Sigríður Árnadóttir ...........000 0 1581 Margrét Bárðardóttir ........0..00000.. 0 renna 800 Margrét Jóna Sveinsdóttir.........0.0.0n eee nrnnrn enn 982 Margrét Sverrisdóttir .........0.0000.0 eee nren nennt 1249 Matthías Einarsson .........00.00. ess 1199 Matthías Kjeld...........2...00 000 nennt 1653 Málning hf. .......0.%.00..n nn nennt 142 Menntamálaráðherra ..........0.002 00. e enn 112, 1381 Mjólkursamsalan í Reykjavík........0.0.0r ene neee etern 752 Natan og Olsen hf .......0.0000.00.e net ennrnr nr 1177 Njarðvíkurkaupstaður.........000.00 eeen nr nr 203 Normex hf ............ 0. 112 Nói-Síríus hf ..............0 000 1179 Nývarði Ólfjörð JÓnsSon.......00 1157 Olíuverslun Íslands hf........0..0002. 0. en nn nn enn 848, 1249 Orri hf. ............. 00. 198 Óðinn Sigþórsson .......00.000. nr nn enn 449 Ólafur Bjarni Finnbogason........00..0. ner en nrrnnr rr 1224 Ólafur Gunnlaugsson .......0...%%0n ene nennt 1226 Ólafur Jónsson ...........000 nn ner 1422 Ólafur B. Ólafsson .........2..0 00 sen 835 Ólafur Ragnarsson ........00.00.00 nn nes nr 1228 Ólafur Ragnarsson hrl.........0000000 ee net nr nur 1222 Ólafur Hörður Sigtryggsson ........000000 000 snert 202 Ólafur Sigurgeirsson ..........00000n net snert 1043 Ólafur Thoroddsen hdl ..........0000. 0000 eðun nn rr 1224 Ólafur ÞorgeIrSSON ........0..0. nt nn 1144 Ólína Ingibjörg Leósdóttir ............000..0 0... rent nr. 567 KKVIII Nafnaskrá Bls. Ólöf Ísfeld ..........0000... 693 Ólöf P. Úlfarsdóttir .................. 954, 958, 962, 969 Óskar Matthíasson ................. 962 Pálína Kristín Guðlaugsdóttir................0..0.0.0000 693 Páll Helgason....................0. 0. 969 Pálmi Lórensson...................... 954, 958, 962, 969, 976, 978 Persía hf .................. 0. 1039 Pétur Gunnlaugsson.............0...0... 0 1222, 1224, 1226 Póstgíróstofan.....................0.. 0 1222, 1229 Radiobúðin hf. ................0..00..0000 0. 162 Rafiðnaðarsamband Íslands ..............0..0...00000000 1464 Rafmagnsveita Reykjavíkur.....................0.. 1578 Rafn Hf ............ 0. 1178 Ragnar Tómasson ..............0....0..00. 0 1319 Ragnheiður Guðmundsdóttir..............0.0...00.00000 0 474 Richard R. Thors ................... 00. 381 Ríkarður Pálsson..............0.........0 0. 1229 Ríkisendurskoðun ......................00. 00 1689 Ríkissjóður ...................., 112, 256, 267, 430, 1211, 1381, 1515 Rolf Johansen ...........0...0...0.. 0 152, 1175 Rósa Ingólfsdóttir .........................0 298 Rækjuver hf.................. 943 Rækjuverksmiðjan hf. .............0.......... 00. 91 Ræstingamiðstöðin hf ................00...0. 0 1224 Saltsalan hf ..............0..00... 00. 1661 Samband Íslenskra Samvinnufélaga ...... 157, 958 962, 969, 976, 1515 Samband Íslenskra Samvinnufélaga iðnaðardeild................. 664 Samgönguráðherra ................0.00.00..0 29, 430, 1532 Samvinnubanki Íslands hf. ......... 954, 958, 962, 969, 979, 1224, 1373 Samvinnubanki Íslands á Selfossi .....................0.... 1373 Samvinnuferðir-Landsýn hf. .............0..0...0.000.0 0 1 Samvinnutryggingar gt. 90, 567, 840, 954, 958, 962, 969, 979, 1222, 1224, 1226 Sanitas hf ............0.0.00.. 0 954, 958, 962, 969, 978 Seglagerðin Ægir hf ...............0.0..00.0.... 1177 Sérsmíði hf................... 0... 1372 Sigmar Stefán Pétursson .................0.. 0. 1177 Sigríður Jóna Árnadóttir.....................0... 0 1581 Sigríður Jóhannesdóttir ...............0.0....00000.. 565, 566 Sigrún S. Daníelsdóttir .........................0. 0 202 Sigurbjörn Eiríksson ................0...... 0. 613, 1422 Sigurður Einarsson .....................0... 753 Sigurður Guðmundsson ............0.00.00..0.. 324 Sigurður H. Guðmundsson..................0..00 0 1169 Sigurður I. Halldórsson hdl.................0.....0.. 1226 Nafnaskrá KKIX Bls. Sigurður Andrés Kristinsson...........00000.0000en rr 1157 Sigurður Kristjánsson ............000 000 nn 1224 Sigurður Ármann Sigurjónsson .........0..000 0... 1532 Sigurjón Viðar Alfreðsson ...........000. 000 5 Sigurjón Sigurðsson ...........00000 nn n sr 1668 Sigurmar Albertsson hrl .........00000200 00 1226 Sjónvarpsmiðstöðin hf .........00.%%.20000 nn 1475 Sjóvátryggingafélag Íslands hf. ............0.00.0. 0000... 409, 754 Sjúkrastöðin Von hf. ...........22000 00 enn nn nn 565, 1229 Skafti Jónsson ...........0. 00. n ss 683 Skattstjórinn í Reykjanesumdæmi.............0.0. 00... 512 Skemmtigarðurinn hf ............0000 000 .n nn 1088 Skipafélagið Víkur hf...........000%0 02. 00 nn 1696 Skiptaráðandi í Hafnarfirði ............2.00.0000.n 0000. 1099 Skiptaráðandi.í Reykjavík ........0...000.. 000... 590, 1039, 1443 Sláturfélag Suðurlands ...........00%.. 000... 954, 962, 969, 978 Slippstöðin hf. ..............0000 0 nnnn sr 1 Sommer-Savex A/S.........20000 00 57 Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis ..........00......... 1226, 1319 Sparisjóður Vélstjóra.........0.22..000 000... 954, 958, 962. 969, 978 Sparisjóður Vestmannaeyja .........%%220 0000 958 Stef ........0..02 00 1177 Stefán Árnason ...............nnnn nr 302 Stefán G. Stefánsson ...........0.00 0000 1515 Stefán Tyrfingsson ..........0..200 ne n 1224 Steinar Guðjónsson..........0..00 ns 1005 Steingrímur Steingrímsson ........0..000nnn sr 1319 Steypustöðin hf ............20 0000 1224 Stjórn Verkamannabústaða í Kópavogi ........00.000.. 0000... 413 Stofnlánadeild landbúnaðarins .........0....0%. 0... ð nn 1152 Straumnes hf., Patreksfirði...........02.00 0000 enn rn 1341 Straumnes hf., Reykjavík .........02000 0020 nn 1341 Svava Þórðardóttir .............000.0 000 ð nr 742 Svanur Jóhannsson.........0..0.00 0 sess 75 Sveinbjörg Aðalsteinsdóttir .........00.0222.. 0... 753 Sveinn Björnsson..............0 00 ens 982 Sveinn Gunnar Óskarsson..........0..0. 00. nn 1374 Sverrir Kristinsson............00.s nr 1453 Sverrir Kristjánsson .........0.000 00... nn 386, 619, 625 Sverrir Sigurðsson...........%.. 00 683 Sverrir Stefánsson ..........2.0.0. sn 386 Syðri HÓll.........00.0000nrreee 1504 Sýslumaðurinn í Húnavatnssýslu ...........02000.00 00. nn... 616 Sýslusjóður Mýrarsýslu ..........00%0..nen ser 449 Tak Sf........0.200 0. 1018 Teitur Jónasson ............000 sn 1252 XKX Nafnaskrá Bls. Tollstjórinn í Reykjavík.............2..0 000... nn 1177, 1224 Tómas Karlsson................2...2. 0 1207 Tómas Sveinbjörnsson ............02..0 00. 00 256 Tónlistarskóli Vesturbæjar ..................00. 00... 812 Trausti Haraldsson ..................0. 00... 1032 Trésmiðja Þorvaldar Ólafssonar hf. ...................... 57, 66, 70 Trésmiðjan Jaðar hf. .............0......0 nn 631 Tryggingamiðstöðin hf..................... 0000... 0 1696 Tryggingastofnun ríkisins.............0.... 0. .s 00 5, 91 Tryggvi Georgsson .................0 0. 157 Tækja-Tækni hf ..................... 000 1624 Tæknifræðingafélag Íslands .....................0....0 00... 820 Umsjónarnefnd eftirlauna .................. 0000... nn 1540 Umsjónarnefnd leigubifreiða..................0.. 000. n 1532 Una Hannesdóttir ................%.0..0 0000 n sr 1096 Una Sveinsdóttir ...............00...... ns 578 Unnsteinn Beck ..............0..0 000 .n 1453 Uppboðshaldarinn á Akranesi .............0.0.. 00.00.0000. 1015 Úlfar Nathanaelsson .........0.0...0.00. 00. 954, 958, 962, 969 Útgáfufélag Þjóðviljans ................00000 00 387 Útgerðarfélag Akureyrar hf .............0.0000.0 000. 753 Útvarpsauglýsingar hf. ...................... 0. 162 Útvegsbanki Íslands hf........... 954, 958, 962 969, 978, 1229 Valgarð Briem hrl................... 00... 1222 Veðdeild Landsbanka Íslands.............000..0..0.0.. 00. 958 Vegagerð ríkisins...................00. 00 29 Verkalýðsfélagið Jökull ....................%0 0... 1326 Verkfræðistofa Sigurðar Thoroddsen hf .............00.....0.... 1109 Verkfræðistofa Suðurlands hf. ...............0....0 000... 324 Verksmiðjan Vífilfell hf. ..................... 7134, 954, 958, 962, 969 Verzlunarbanki Íslands hf. ....................0. 000... 5, 1226 Vestmannaeyjakaupstaður ................... 954, 963, 969 976, 979 Vélgraf hf. ................... 0. 340 Vélsmiðjan Faxi hf...............0..... 00. 1088 Viðar Guðjohnsen...............00.. 0... 1224 Vilborg Sigurðardóttir ........................ 00. 683 Vilhelm Ingólfsson ...............2 000... 578 Vinnustofan Klöpp ................ 0000 1226 Víðir Finnbogason hf., Teppaland ............02%.0 000... n nn 386 Völundur hf .................. 000. 1224 Kl 372 X-Design Studio A/S ..........0. 00... 954, 958, 962, 969, 979 Yr er 372 Yfirborgarfógetinn í Reykjavík ............0000.0...0... 800, 802, 1043 Þ. Stefánsson € Co..............%. 00. nn 1515 Þinglýsingardómari ..................... 000 381 Nafnaskrá XXXI Bls. Þorbjörn Tómasson .......200000.00nnne enn 1023 Þorsteinn Bjarnason ..........00000.nrrrnnn rr 340 Þorsteinn Hreggviðsson .........000000.0nnnnne rr 1453 Þorsteinn Stefánsson .........0.000 00 rn 1432 Þorsteinn Steingrímsson ........00.00000 000 1319 Þorvaldur Ari Arason ........0..00 000 1012 Þorvaldur Þorsteinsson..........00.0 0. enn 631 Þórður H. Ólafsson ..........000. 00 386 Þórður Þórðarson .............0.0 0. senn 1015 Þóroddur Stefánsson ..........0000 0. en enn 1515 Þórólfur Kristjánsson ........000000000 0000 814 Þórunn Guðbjörnsdóttir ............0000.0 0000 nennt 575 Þórunn Guðmundsdóttir ..........202.00 nn nssnrn rr 1179 Þrotabú Akurs hf...........20000 000 uss 1580 Þrotabú Árna Björgvinssonar ........200..000.0 rn rn nn 590 Þrotabú Bláskóga h.f............0..0 0000 eens 507 Þrotabú Byggingafélagsins Reynis hf ........00.00000 0000... nn. 112 Þrotabú Hafskips h.f. .. 358, 518, 734 954, 958, 962, 969, 979 1624, 1646, 1653, 1661 Þrotabú Heimis. hf ............0000 0 0000 848 Þrotabú Nesco Manufacturing h.f........2.0.0. 000 0000 nn 28 Þrotabú Pólarhússhf .........2.0000 0... enn 1319 Þrotabú Reykhólaskips hf .........00000000 0000 ene r rr. 1696 Þrotabú Stálfélagsins h.f............0.0.000 00 0000 nun 43 Þrotabú Trésmiðju Þórðar hf ...........0.00000 0000 nennu 958 Þrotabú Töggs hf............%.0 00 1374 Þrotabú Veitingamannsins h.f. ...........%%00 00 0annn unn 386 Þrotabú Vörðufells h.f...........0.000 00. 79, 340 Þróunarsamvinnustofnun Íslands .........00000 0000... 1211 Örn Bragason............00 00 518 Örn Halldórsson .............0.e. ss 1034 Össur Skarphéðinsson ........0.000000. nennt 387 Al 542 Agnar Víðir Bragason ..........0000000.ennr stutt 11 Agnes Eyþórsdóttir ..........000.00 00 en nennu 1217 Andrés Bjarni SigurvinssSon..........000000 00 rett 1567 Anthony Lee Bellere..........0000%00 000 unns 14, 436 Arnór Valgeirsson ........0.%0.0. eð nn 862 Atli Björnsson .......000....... el 1558 Axel Þórarinn Þorsteinsson .......00..00 0. nn 207 Árni Ingi Sigurðsson ..........00000 0000 enn 346 Árni Óli Friðriksson...........00.. 0 222 Ásbjörn Andrason ........0..0.s rns 651 Baldvin Björnsson.........0000000 00 eeen 729 XXXII Nafnaskrá Bls. Bára Helga Bjarnadóttir ..................0....000.. 000. 547 Bergsveinn Þórarinsson ....................00. 0. 938 Bjarni Leifur Pétursson ..................00000 0 1092, 1105 Bjarni Sigurðsson ...................0.. 000 1187 Björn Guðmundsson..................000 000 1737 Bragi Ólafsson .................0 2. 16 Bæjarfógetinn á Akure€yri.............0....0...0 00... 1046 Davíð Þór Sigurbjartsson .............0....... 00 1127 Donnie Stewart ........0....... 0000 769 Einar Sverrir Einarsson ................0... 0 586 Einar Sigurjónsson ..................... 0. 1583 Erlendur Einarsson ........................ 0. 862 Friðþjófur Bragason............0...0..00..0 00 1241 Garðar Garðarsson .................0..00. 0. 1094 Gísli Theodórsson .................0. 000 862 Grétar Pétur Sigurðsson ............0..0....00.. 0 571 Guðmundur Þór Guðmundsson..............00.00. 000 719 Gunnar Jóhannes Magnússon...............0000. 000 126 Gunnar Ólafsson ..............0...0. 0 286 Gunnlaugur Gunnlaugsson .............00.00. 949 Guttormur Pétur Einarsson ...............0....00 0. 104 Gústav Reinholt Gústavsson.............0...00000 0. 1269 Gylfi Árnason ............0.0.... 1202 Halldór Hreinsson...................0 0000 126 Hallgrímur Pétur Gústavsson .................00.. 0. 1271 Hannes Þór Traustason................0.0.00 00 857 Haraldur Sverrisson ..............0..... 0. 1523 Haukur Gíslason ................0..00.000 0 41 Helgi Heiðar Georgsson .............00...00. 0 422 Hjalti Pálsson .............0....0.00... 00 862 Hjörtur Ingþórsson...............0..200 00 1562 Hreinn Hauksson ..................0000 0. 126 Jens Karl Magnús Jóhannesson...............00... 0000 40 Jóhann Sæmundsson .................0.000 0 491 Jóhannes Hólm Reynisson ...............0.0000 00. 1049 Jón Árnason ............. 0. 1396 Jón Skaptason ..............0... 0200. 502 Jón Svavarsson .................200 0 1527 Kevin Fisher .............0....0... 0000 18 Kolbrún Hafsteinsdóttir ...................0...0.. 00. 200 Kristinn Ingibergsson ....................000 0. 166 Kristinn Snæfeld Haukdal Styrmisson ............00...00. 1495 Kristján Björgvinsson ..................00000 00. 1231 Kristján Ingi Daðason ....................0.. 000. 1 Kristján Örn Elíasson...................0. 0. 547 Kristján Örn Kristjánsson ..................... 0 1713 Nafnaskrá XXXIII Bls. Lúðvík Eiríksson ............200 0000 1500 Magnús Einarsson..........000..0 0. 1241 Magnús Jónsson ........00.%00 00. nn 1217 Óli Guðmundur Jóhannsson........2..0... 0... nr 990 Óli Pálmi Halldór Þorbergsson ..........00000 0000. 1673 Ómar Örn Sæmundsson .............00. rr 720 Páll Konráð Konráðsson Þormar .........0.%.... 000 586 Ragnar Örn Eiríksson ..............0 000 1379 Róbert Emanuel Glad ..............0 000. ens 437 Sigdór Ólafur Sigmarsson ................. sn 1564 Sigrún Elísabet Gunnarsdóttir ..............%%0 0... nn. 729 Sigurður Árni Sigurðsson ..........0...00.. 0 862 Sigurður Hólm Sigurðsson .............0. an sn nn 1090 Sigurður Þorkelsson ...........0%%%. nn 286 Sigurlín Lára Þorsteinsdóttir ...........00000 0000... 1107 Sigþór Heiðar Hrafnsson ............. 000. ð 0 1485 Skúli Helgi Skúlason ..........0.%.. 00. 1125 Skúli Úraníusson ................. 0 1189 Snæbjörn Halldórsson .............%%. 00. 126 Sólrún Elídóttir .............%.....0 00. 1442 Stefán Þorkell Karlsson ..........00%0%0 0... 1027, 1167 Steindór Ingimar Steindórsson ..............2 0000 nn 1485 Steingrímur Njálsson ...........0.. 00. ss sn 241 Steinn Ármann Stefánsson ...........%%.... 0. 1473 Steinunn Ásmundsdóttir ...........0%.0.. 000 611 Svanur Elí Elíasson............2...0 000 5, 1604 Sverrir Róbert Guðmundsson.............%0 00. sen 805 Sæmundur Auðunsson ...........0%0 0. nn nn 1713 Sæmundur Sæmundson ...........00 0000 1020 Sæmundur Þór Sæmundsson ..........0..000 0. ses en 797 Tryggvi Eyvindsson..........%%.000nnrr ret 126 Valdimar Oddgeir Hermannsson ...........0.000 00. nn nn 794 Valgarður Óli Jónasson.............0 000 0n rn 1046 Valgeir Vésteinn Jósafatsson ............0.0000 0000 00 nn 1293 Valtýr Ómar Guðjónsson ..........0...0.0 0 nn 1281 Valur Benjamín Bragason .........0..%%0 00. ns sn 1181 Víðir Kristjánsson ..........00.. 200. nnn sr 1671 Warren Wayne Wilson..........0200... 0. seen snr nn 769 Y..00000rrr 372 Kl 372, 666, 1411, 1440 Þorvaldur Guðmundsson .........000.00 sess 496 1683, 1687, 1786, 1849, 1866, 1874, 1878, 1885, 1887, 1887, III. SKRÁ um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl. sem vitnað er til í LIX bindi hæstaréttardóma 15. apríl. Dönsku lög Kristjáns 5. — 1136 15. apríl. Norsku lög Kristjáns 5. — 1136 17. nóvember. Tilskipun um fríheit kaupstaðanna á Íslandi. S. gr. — 398 30. júní. Veiðitilskipun. 3. gr.— 394 26. janúar. Opið bréf. — 398 5. janúar. Stjórnarskrá um hin sérstaklegu málefni Íslands. 55. gr. — 1534 nr. 3, 12. apríl. Lög um skipti á dánarbúum og félagsbúum o.fl. 8. kap. — 44, 540, 855 4. gr. 1263 8. gr. — 1263 35. gr. — 323 75. gr. — 1263 82. gr. — 508, 1644, 1652, 1660, 1667 83. gr. — 508 84. gr. — 44, S21 85. gr. — 369, 1652, 1660, 1667 86. gr. — 360, 527, 856, 1644 87. gr. — 855 90. gr. — 319 96. gr. — 518 nr. 29, 16. desember. Lög um lögtak og fjárnám án undanfarins dóms eða sáttar. 1. gr. — 1328 1. gr. — 508, 1331 15. gr. — 10 nr. 18, 4. nóvember. Lög um veð. — 622, 628, 1173 7. gr. — 624, 630 nr. 19, 4. nóvember. Lög um aðför. 33. gr. — 1275, 1278 41. gr. — 10, 1179 45. gr. — 1200 47. gr. — 508 1901, 1903, 1905, 1905, 1905, 1905, 1913, 1913, 1914, 1917, 1917, 1919, 1921, 1922, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. KKXV 50. gr. — 507, 1201 S1. gr. — 1200 52. gr. — 1201 53. gr. — 1417 nr, 23, 13. september. Lög um forgangsrétt veðhafa að vöxtum. — 855 nr, 42, 13. nóvember. Lög um verzlanaskrár, firmu og prókúru- umboð. 6. gr. — 1348 8. gr. — 1352 10. gr. — 1342, 1347, 1350 nr. 13, 20. október. Lög um rithöfundarétt og prentrétt. 27. gr. — 551 nr, 14, 20. október. Lög um fyrningu skulda og annarra kröfurétt- inda. — 103 3. gr. — 314, 678, 1557 nr. 46, 10. nóvember. Lög um hefð. — 395 nr, 59, 10. nóvember. Lög um varnarþing í skuldamálum. — 1250 1. gr. — 1579 nr. 31, 20. október. Lög um bæjanöfn. 6. gr. — 1345 nr. 49, 10. nóvember. Lög um eignarnámsheimild fyrir bæjarstjórn Ísafjarðar á lóð og mannvirkjum undir hafnarbryggju. 1. gr. — 394 nr. 39, 2. nóvember. Lög um beitutekju. 2. gr. — 394 nr, 44, 26. október. Lög um breyting á lögum nr. 49/1913 um eignar- námsheimild fyrir bæjarstjórn Ísafjarðar á lóð og mannvirkjum undir hafnarbryggju. — 395 nr. 61, 14. nóvember. Lög um framkvæmd eignarnáms. — 470 nr. 41, 28. nóvember. Lög um landamerki o.fl. 8. gr. — 1158 nr. 53, 27. júní. Lög um skipulag kauptúna og sjávarþorpa. 24. gr. — 391 nr. 39, 19. júní. Lög um lausafjárkaup. 64, 69, 73, 153, 1173 2. gr. — 1213 4. gr. — 356 S. gr. — 1214 14, gr. — 386 17, gr, — 355 XXXVI 1923, 1923, 1924, 1929, 1930, 1930, 1930, 1933, 1933, 1936, 28. gr. — 1214 42. gr. — 355, 714, 1337, 1458, 1482, 1571 43. gr. — 350 44. gr. — 350 47. gr. — 408 52. gr. — 356 54. gr. — 336 58. gr. — 350 nr. 15, 20. júní. Vatnalög. 4. gr. — 394 nr. 20, 20. júní. Lög um réttindi og skyldur hjóna. VII. kafli — .323, 1436 17. gr. — 609 18. gr. — 1432 19. gr. — 1436 25. gr. — 609, 1268 48. gr. — 1436 49. gr. — 1436 52. gr. — 1436 nr. 19, 4. júní. Lög um nauðasamninga. Il. kafli — 1 nr. 25, 14. júní. Lög um gjaldþrotaskipti. — 44 nr. 2, 7. jantíar. Lögreglusamþykkt fyrir Reykjavík. — 552, 780 46. gr. — 76l, 1528 nr. 28, 19. maí. Lög um greiðslu verkkaups. I. gr. — 532 nr. 41, 19. maí. Sjómannalög. 40. gr. — 947 nr. 93, 19. júní. Víxillög. — 665 l. gr. — 88 2. gr. — 88 26. gr. — 153 34. gr. — 156 nr. 94, 19. júní. Lög um tékka. 13. gr. — 552 nr. 7, 1. febrúar. Lög um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga. — 153, 1173, 1213 I. kafli — 1216 ll. kafli — 155 25. gr. — 1258 30. gr. — 714, 1427, 1640 31. gr. — 1429 32. gr. — 1424 33. gr. — 714, 1010, 1430 Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. XKKVII 34. gr. — 1430 36. gr. — 490, 1268, 1429, 1640 1936, nr. 85, 23. júní. Lög um meðferð einkamála í héraði. — 1322 XVII. kafli 29. 36. 3. 40. 45. 46. 47. 49. 52. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 73. 71. Sl. 82. 83. 84. 88. 95. 105. 106. 108. 109. 110. 111. 113. 114. 116. 117. 118. 119. 120. 139. 140. 143. 144. 175. gr. — gr. — A gr. gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — gr. — — 846 1527 242, 515, 730, 1041, 1474 — 305, 1158, 1429 371 87, 1314, 1389 22, 1098, 1142 264, 272 123, 1098, 1333, 1365 88, 1255 22 115, 517, 1023, 1097 577, 1098 268, 1143 1333 735 614, 1251, 1579 1365 85, 343 1250, 1578 272 272 22, 94, 431, 1098, 1143, 1208, 1354, 1670 255, 1463 432, 609, 1143, 1208, 1669 109, 1036 1429 1037 1421 1037 1419, 1650, 1658, 1665 432, 1143, 1179 435 594, 1430 199, 301, 749, 1017, 1037, 1173, 1210, 1421 202 349, 1110, 1375 407, 1019 407, 1019 1019 1018 1340 XKXVIII 177. 178. 180. 184. 188. 190. 192. 193. 195. 196. 207. 208. 209. 223. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. 85, 156, 343, 377, 1325, 1332 149, 508, 842 202 343 1347 957, 961, 978, 981, 1088 1430 371, 1343, 1345 451, 1200, 1429 1200, 1429 1044 147, 847 147, 848, 1044 10, 1200 1937, nr. 24, 13. júní. Lög um rétt manna til að kalla sig verkfræðinga, húsameistara eða iðnfræðinga. 1937, nr. 1937, nr. 4. gr. — 828 46, 13. júní. Lög um samvinnufélög. — 865 51, 5. júlí, Lög um bæjanöfn o.fl. 5. gr. — 1345 1938, nr. 47, 11. júní. Lög um fasteignasölu. 1459 1938, nr. 80, 11. júní. Lög um stéttarfélög og vinnudeilur. 44. g 47. 1940, nr. 12. 17. 20. 22. 25. 42. 49. 50. 53. 54. 57. 1538 r. — 577 gr. — 577 19. 12. febrúar. Almenn hegningarlög. XXII. kafli — 771, 1125 XXIII. kafli — 17, 1125 KXVI. kafli — 19, 1602 2. gr. — 491, 498, 548, 721, 794, 938, 950, 1030, 1190, 1232, gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. 1487, 1499, 1566, 1731 423 1605 223, 661, 1585, 1671 127, 133, 874, 1246 1486 1400, 1499, 1566, 1622 127, 1247, 1716 1247, 1733 379 1677 127, 210, 423, 874, 942, 1084, 1185, 1198, 1203, 1248, 1412, 1500, 1677, 1688 $7. 65. 66. 69. 70. 71. 72. 174. 75. 76. 71. 78. Sl. 82. 106. 108. 134. 135. 138. 139. 146. 155. 157. 158. 164. 167. 173. 190. 194. 200. 202. 203. 209. 211. 215. 217. 218. 218. 220. 233. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. XXXIX gr.a — 130 . gr. — 208, 240, 1087, 1566, 1623 gr. — 243 gr. — 543 gr. — 552 gr. — 1246, 1396, 1567, 1732 gr. — 43, 348, 663, 784, 1031, 1203, 1273, 1284, 1441, 1566, 1585 gr. — 244, 663, 1247, 1284, 1396 gr. — 105 gr. — 105 gr. — 127, 222, 244, 663, 1247, 1603, 1623, 1716 gr. — 127, 167, 209, 240, 244, 563, 663, 721, 794, 799, 811, 950, 1004, 1031, 1056, 1198, 1207, 1247, 1306, 1487, 1526, 1561, 1566, 1585, 1623, 1716 gr. — 219, 243, 663, 799, 861, 938, 1056, 1247, 1284, 1487, 1526, 1585, 1716 gr. — 667, 779, 933, 1054, 1500 gr. — 667, 779, 1054, 1500 gr. — 211, 546 gr. — 729 gr. — 1670 gr. — 1670 gr. — 992, 1050, 1670 gr. — 1670 gr. — 1050 gr. — 495, 588, 881, 1049, 1091, 1092, 1095, 1106, 1219, 1488, 1495, 1587 gr. — 1487 gr. — 127, 862 gr. — 746 gr. — 746 gr.a — 1713 gr. — 669 gr. — 40, 223, 252, 372, 1020, 1295, 1737 gr. — 167, 252, 668 gr. — 167, 252, 668 gr. — 252, 669 gr. — 243 gr. — 223, 1584, 1604, 1671 gr. — 938, 1190, 1232 gr. — 167, 372, 422 gr. — 211, 223, 1411, 1442, 1473, 1673 gr.a — 423, 1412 gr. — 223 gr. — 546, 1092 XL 1941, 1941, 1942, 1944, 1947, 1947, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. 234. gr. — 372 235. gr. — 372 236. gr. — 372 238. gr. — 378 241. gr. — 1347 242. gr. — 372 244. gr. — 13, 15, 211, 572, 588, 653, 798, 806, 1028, 1091, 1092, 1095, 1106, 1182, 1189, 1204, 1241, 1283, 1380, 1487, 1495, 1585 245. gr. — 1396 247. gr. — 52, 288, 654, 992, 1050 248. gr. — 52, 806, 873, 1050, 1091, 1109, 1168, 1281, 1495, 1500 249. gr. — 1047, 1220 252. gr. — 858, 1189, 1270, 1272, 1396 254. gr. — 653, 810, 1181 255. gr. — 571, 1027, 1203, 1273, 1284, 1396, 1585 256. gr. — 209 257. gr. — 1486, 1670 259. gr. — 15, 1440, 1488 261. gr. — 52 262. gr. — 126 264. gr. — 243, 372, 1670. nr. 46, 27. júní. Landskiptalög. 2. gr. — 684 3. gr. — 690 6. gr. — 684 16. gr. — 690 nr. 146, 20. ágúst. Lögreglusamþykkt fyrir Kjósarsýslu. 25. gr. — 1136 nr. 61, d. júlí. Lög um málflytjendur. 2. gr. — 1329 13. gr. — 1606 nr. 33, 17. júní. Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. 13. gr. — 826 14. gr. — 826 60. gr. — 23, 435, 826 65. gr. — 41, 506, 771 67. gr. — 383, 414, 453, 1138, 1547 69. gr. — 1534 73. gr. — 1534 71. gr. — 1547 nr. 74, 5. júní. Lög um inngöngu Íslands í Bernarsambandið. — 5$1 nr. 95, 5. júní. Lög um lögræði. 31. gr. — 790 39. gr. — 1173 Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. XLI 1947, nr. 110. Auglýsing um inngöngu Íslands í Bernarsambandið. — 551 1948, nr. 40, 5. apríl. Lög um kauprétt á jörðum. 2. gr. — 383 4. gr. — 382 1949, nr. 18, 22. mars. Lög um kyrrsetningu og lögbann. 10. gr. — 1043 12. gr. — 1043 15. gr. — 1043 20. gr. — 1043 1949, nr. 57, 25. maí. Lög um nauðungaruppboð. 4. gr. — 91, 507, 609, 955, 960, 963, 970, 976, 980, 1015 6. gr. — 3, 94, 966, 972, 8. gr. — 3, 1521 13. gr. — 609 22. gr. — 966, 973, 34. gr. — 609, 1153 1951, nr. 49, 16. mars. Lög um sölu lögveðs án undangengins dóms eða sáttar. — 91 1953, nr. 23, 16. febrúar. Lög um leigubifreiðar í kaupstöðum. 1. gr. — 1535 1953, nr. 35, 18. febrúar. Lög um bæjarnöfn o.fl. 6. gr. — 1345 1954, nr. 20, 8. mars. Lög um vátryggingarsamninga. — 121 2. gr. — 366 11. gr. — 1407 12. gr. — 1407 13. gr. — 1407 14. gr. — 1407 15. gr. — 1407 16. gr. — 1407 17. gr. — 1407 18. gr. — 411 20. gr. — 412 22. gr. — 123 24. gr. — 123 25. gr. — 1698 34. gr. — 122 39. gr. — 121 54. gr. — 364 91. gr. — 122 92. gr. — 122 93. gr. — 122 94. gr. — 122 95. gr. — 122 ÁLII 1954, 1954, 1955, 1955, 1956, 1956, 1956, 1957, 1957, 1957, 1958, 1960, 1960, 1960, 1961, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. 96. gr. — 122 nr. 38, 14. apríl. Lög um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins. 29. gr. — 1358 32. gr. — 1694 nr. 101, 16. júlí. Fjallskilareglugerð fyrir Kjósarsýslu. 3. gr. — 1136 12. gr. — 1136 nr. 22, 3. maí. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19, 12. febrúar 1940. 4. gr. — 127, 130, 210, 423, 874, 1185, 1198, 1203, 1248, 1412, 1500, 1677, 1688 7. gr. — 208, 240, 1566 nr. 25, 7. maí. Lög um breyting á lögum nr. 23/1953 um leigu- bifreiðir í kaupstöðum. 1. gr. — 1535 2. gr. — 1535 nr. 13, 9. febrúar. Reglugerð um takmörkun leigubifreiða í Reykjavík. 4. gr. — 1538 nr. 29, 7. apríl. Lög um atvinnuleysistryggingar. 4. gr. — 1543 nr. 82. Auglýsing um aðild Íslands að alþjóðasamningi um höfunda- rétt. — $5S$1 nr. 24, 23. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 25/1955 um breyting á lögum nr. 23/1953 um leigubifreiðar í kaupstöðum. — 1535 nr. 40, 29. maí. Lög um leigubifreiðar í kaupstöðum og kauptúnum. — 1535 nr. 53, 5. júní. Lög um lax- og silungsveiði. 35. gr. — 452, 455 107. gr. — 453 nr. 29, 14. maí. Lög um breyting á lögum nr. 40/1957 um leigubifreiðar í kaupstöðum og kauptúnum. — 1535 nr. 10, 22. mars. Lög um söluskatt. 21. gr. — 128 25. gr. — 126 nr. 57, 5. júlí. Bráðabirgðalög um bann gegn vinnustöðvun íslenzkra atvinnuflugmanna. S. gr. — 594 nr. 58, 28. júní. Lög um bann við okri, dráttarvexti o.fl. 3. gr. — 1677, 1680 S. gr. — 85, 343 6. gr. — 1675, 1680 1. gr. — 1427 nr. 10, 23. mars. Lög um Seðlabanka Íslands. 1961, 1961, 1961, 1963, 1963, 1963, 1964, 1965, 1965, 1965, 1966, 1966, 1967, 1967, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. XLIII 13. gr. — 85, 343, 1214 nr. 31, 24. mars. Lög um breyting á lögum nr. 19/1940, almennum hegningarlögum. S. gr. — 243 nr. 58, 29. mars. Sveitarstjórnarlög. 49. gr. — 1085 nr. 102, 28. desember. Lög um heimild fyrir ríkisstjórnina til að stað- festa fyrir Íslands hönd Parísarsamþykktina um vernd eignarréttinda á sviði iðnaðar. — 1347 nr. 44, 3. apríl. Lög um rétt manna til að kalla sig verkfræðinga, húsameistara eða tæknifræðinga. S. gr. — 828 6. gr. — 828 nr. 66, 31. desember. Siglingalög. 39. gr. 1291, 1711 41. gr. — 1711 52. gr. — 1708 99. gr. — 1699 216. gr. — 1701 nr. 67, 31. desember. Sjómannalög. 11. gr. — 815 13. gr. — 519 18. gr. — 76, $21 40. gr. — 947 nr. 19, 21. maí. Skipulagslög. 1. gr. — 1098 2. gr. — 1098 6. gr. — 1098 nr. 10, 25. mars. Girðingarlög. 1. gr. — 1134 nr. 45, 12. maí. Lög um eftirlit með útlendingum. 15. gr. — 19 nr. 52, 18. maí. Lög um breyting á lögum nr. 40/1957 um leigubifreiðar í kaupstöðum og kauptúnum. — 1535 nr. 1, 31. janúar. Lög um leigubifreiðar. — 1535 nr. 53, 13. maí. Lög um vernd barna og ungmenna. 45. gr. — 245, 669 47. gr. — 669 nr. 22, 22. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 1/1966 um leigubifreiðar. — 1535 1. janúar. Reglugerð fyrir Eftirlaunasjóð Akureyrarbæjar. 13. gr. — 1448 14. gr. — 1451 ÁKLIV 1968, nr. 25. 27. 31. 45. 46. 47. 49. 50. 52. 64. 67. 68. 80. Sl. 1968, nr. 1. 3. 40, 23. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. apríl. Umferðarlög. 42, 289, 346, 491, 498, 612, 794, 949, 1029, 1241, 1490, 1497 612, 794, 1241, 1490, 1497, 1524, 1566, 1568 939, 1190, 1232, 1495, 1497 568, 762 568, 762, 842, 949, 1190 567, 756 552, 761, 842, 1131, 1190, 1232 552, 720, 761, 780, 939, 1528 756 1135 1139 756 289, 346, 491, 498, 552, 612, 722, 780, 795, 939, 949, 1029, 1190, 1233, 1490, 1497, 1524, 1528, 1565, 1568 42, 347, 493, 499, 549, 612, 722, 785, 795, 939, 953, 1027,1190, 1233, 1490, 1497, 1531 47, 2. maí. Lög um vörumerki. gr. — 1352 gr. — 1350, 1353 14. gr. — 1350, 1353 1968, nr. 51, 2. maí. Lög um bókhald. 4. gr. — 132 5. gr. — 132 18. gr. — 98, 1033 25. gr. — 132 1968, nr. 73, 9. október. Lög um rétt manna til að kalla sig verkfræðinga, húsameistara, tæknifræðinga eða byggingafræðinga. S. gr. — 823 6. gr. — 822 9. gr. — 826 1969, nr. 42, 12. maí. Lög um afréttarmálefni, fjallskil o.fl. 34. gr. — 1135 1969, nr. 59, 28. maí. Lög um tollheimtu og tolleftirlit. 60. gr. — 1559 61. gr. — 1559 11. gr. — 1559 72. gr. — 1560 1969, nr. 63, 28. maí. Lög um verslun ríkisins með áfengi, tóbak og lyf. 1. gr. — 1559 8. gr. — 1560 15. gr. — 1559 1969, nr. 80, 23. júní. Læknalög. 1969, nr. 1358 82, 2. júlí. Áfengislög. 1970, 1970, 1970, 1970, 1970, 1970, 1970, 1971, 1971, 1971, 1971, 1971, 1972, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. XLV IV. kafli — 107 1. gr. — 111 3. gr. — 1559 7, gr. — 104, 106 8. gr. — 105, 107 18. gr. — 104, 107 33. gr. — 109, 1559 34. gr. — 1560 nr. 18, 3. apríl Lög um eftirlaun til aldraðra félaga í stéttarfélögum. — 1543 nr. 30, 12. maí. Lög um Húsnæðismálastofnun ríkisins. IV. kafli — 413 25. gr. — 417 26. gr. — 417 nr. 36, 9. maí. Lög um leigubifreiðar. 8. gr. — 1536 10. gr. — 1537 nr. 38, 11. maí. Lög um breyting á lögum nr. 53/1957 um lax- og silungsveiði. 1S. gr. — 453 64. gr. — 453 nr. 52, 12. maí Lög um eftirlit með skipum. 40. gr. — 1711 nr. 76, 25. júní. Lög um lax- og silungsveiði. 3S. gr. — 453 94. gr. — 457 95. gr. — 4S1 nr. 101, 28. desember Lög um lífeyrissjóð bænda. — 1544 nr. 38, 2. mars Reglugerð um eftirlit og mat á söltuðum grásleppu- hrognum til útflutnings. 3. gr. — 3S1 nr. 45, 16. apríl. Lög um Stofnlánadeild landbúnaðarins, landnám, ræktun og byggingar í sveitum. 7. gr. — 1153 nr. 63, 16. apríl. Lög um eftirlaun til aldraðra félaga í stéttarfélögum. — 1543 12. gr. — 1544 nr. 67, 20. apríl. Lög um almannatryggingar. 16. gr. — 581 75. gr. — 1545 nr. 84, 17. desember. Lög um breyting á áfengislögum nr. 82/1969. 2. gr. — 109 nr. 56, 29. maí. Lög um lögreglumenn. — 1127 5. gr. — 220, 259, 268, 269 XLVI Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. 1972, nr. 60, 9. maí. Lög um stofnun og slit hjúskapar. 27. gr. — 1435 48. gr. — 23 54. gr. — 474, 1268 57. gr. — 481, 1433 1972, nr. 73. 29. maí. Höfundalög. 3. gr. — $S1i 8. gr. — 551 28. gr. — 555 54. gr. — 5$1 55. gr. — 552 59. gr. — 555 64. gr. — 555 1972, nr. 74, 27. apríl. Lög um skipan dómsvalds í héraði, lögreglustjórn, tollstjórn o.fl. — 1127 1972, nr. 44, 17. mars. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 38/1971 um eftirlit og mat á grásleppuhrognum til útflutnings. — 354 1973, nr. 31, 24. apríl. Búfjárræktarlög. 13. gr. — 1136 33. gr. — 1136 1973, nr. 59, 30. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 30/1970 um Húsnæðis- málastofnun ríkisins. — 419 1973, nr. 75, 21. júní. Lög um Hæstarétt Íslands. 16. gr. — 1447 20. gr. — 256, 267, 340, 350, 358, 388, 441, 451, 474, 507, 772, 954, 958, 962, 969, 976, 978, 1130, 1144, 1157, 1179, 1211, 1417, 1447 21. gr. — 9, 19, 112, 199, 298, 316, 358, 430, 512, 518, 573, 575, 608, 616, 618, 801, 803, 812, 845, 1015, 1018, 1023, 1043, 1096, 1099, 1103, 1109,1140, 1249, 1260, 1354, 1668 22. gr, — 1023, 1096, 1100 23, gr. — 19 27. gr. — 432, 845, 1443 34. gr. — 1034 36. gr. — 664, 840, 1130, 1477 40. gr. — 385 41. gr, — 1228, 1582 44. gr. — 118, 1275, 1278, 1308 45. gr. — 99, 454, 666, 832, 1170, 1368, 1417, 1691 48. gr. — 255, 1207 58. gr. — 202, 349, 451, 842 1974, nr. 5, 28. febrúar. Lög um álagningu sérstaks gjalds til að draga úr áhrifum olíuverðhækkana. 1974, 1974, 1974, 1974, 1974, 1974, 1974, 1974, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. XLVII — 1051 nr. 9, 14. mars. Lög um starfskjör launþega o.fl. — 1465 nr. 32, 10. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 3/1878, um skipti á dánarbúum og félagsbúum o.fl. — 44 2. gr. — 1645, 1652, 1660, 1667 3. gr. — 508 nr. 47, 14. maí. Lög um ráðstafanir til að draga úr áhrifum olíuverð- hækkana á hitunarkostnað íbúða. — 1051 nr. 49, 16. maí. Lög um lífeyrissjóð sjómanna. 10. gr. — 91 nr. 63, 21. maí Lög um grunnskóla. IV. kafli — 1389 XIV. kafli — 1389 1. gr. — 1393 17. gr. — 1389 18. gr. — 1389 19. gr. — 1389 20. gr. — 1389 30. gr. — 1392 31. gr. — 1393 32. gr. — 1393 34. gr. — 1383 76. gr. — 1392 82. gr. — 1393 83. gr. — 1393 nr, 64, 21. maí, Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19/1940. — 1719 nr. 65, 21. maí, Lög um dvana- og fíknefni. — 440, 505, 1713 2. gr. — 1241, 1718 5. gr. — 1241, 1718 6, gr, — 1241, 1718 nr. 74, 21. ágúst, Lög um meðferð opinberra mála. XVIII, kafli — 787 2. gr. — 787, 1098, 1689 5, gr. — 1050 15. gr. — 1474 16. gr. — 241, 439 22. gr. — 242 23. gr. — 1487 32. gr. — 1048, 1217 36. gr. — 1127 ÁXLVIII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. 40. gr. — 1716 48. gr. — 440 61. gr. — 207, 241 67. gr. — 545 — 1. tl. — 16, 19, 41, 201, 506, 769, 1090, 1093, 1095, 1106, 1107, 1126, 1169, 1188, 1271, 1738 3. tl. — 11, 14, 19, 1108 4. tl. — 16, 771, 1020, 1273, 1442, 1673 5. tl. — 11, 14, 437, 543, 1090, 1105 6. tl. — 543 69. gr. — 543 75. gr. — 1048, 1218, 1674 11. gr. — 42, 348, 1441, 1716 78. gr. — 8, 438, 587 86. gr. — 8 87. gr. — 587 89. gr. — 676 102. gr. — 587 108. gr. — 170, 877, 1081, 1602, 1730 110. gr. — 1527 112. gr. — 41, 346, 1440 115. gr. — 586, 1047, 1221, 1678 118. gr. — 53, 561, 724, 806, 932, 1027, 1058, 1283, 1486, 1585, 1677, 1680 121. gr. — 587, 1047 124. gr. — 1218 125. gr. — 587 140. gr. — 564, 936, 1049, 1221 141. gr. — 57, 221, 253, 492, 564, 573, 785, 811, 861, 1031, 1198, 1400, 1499, 1564, 1567, 1623, 1680 142. gr. — 936, 1284 143. gr. — 1586 145. gr. — 287, 797 146. gr. — 1081 147. gr. — 1487 151. gr. — 787 154. gr. — 787 170. gr. — 6, 438 171. gr. — 729, 1046, 1217, 1473 172. gr. — 6, 11, 14, 16, 18, 40, 200, 436, 437, 502, 542, 769, 1020, 1090, 1092, 1094, 1105, 1107, 1125, 1167, 1187, 1269, 1271, 1379, 1442, 1671, 1689, 1737 174. gr. — 439, 729, 1473, 1671, 1691, 1737 175. gr. — 222, 1583, 1604 178. gr. — 564 1974, 1974, 1975, 1975, 1975, 1976, 1976, 1976, 1976, 1976, 1976, 1976, 1976, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. XLIX nr. 174, 30. maí. Reglugerð um úthlutun olíustyrks. — 1051 nr. 390, 19. desember. Reglugerð um sölu og meðferð ávana- og fíkniefna. 2. gr. — 1243, 1719 10 gr. — 1243, 1719 nr. 6, 28. febrúar. Lög um ráðstafanir til að draga úr áhrifum olíu- verðhækkana á hitunarkostnað íbúða. — 1051 nr. 9, 13. mars. Lög um lántökuheimild fyrir ríkissjóð. — 1049 nr. 22, 23. maí. Lög um fjárhagslegan stuðning við tónlistarskóla. 2. gr. — 813 nr. 28, 19. maí. Lög um Búnaðarbanka Íslands. 4. gr. — 85 nr. 35, 26. maí. Lög um breyting á lögum nr. 46/1973 um kjara- samninga opinberra starfsmanna. — 1543 nr. 43, 25. maí. Lög um breyting á lögum nr. 42/1969 um afréttar- málefni, fjallskil o.fl. — 1135 nr. 54, 25. maí. Lög um breyting á umferðarlögum nr. 40 frá 23. apríl 1968. — 289, 491, 498, 552, 612, 722, 780, 795, 939, 950, 1029, 1191, 1233, 1490, 1497, 1524, 1528, 1566, 1568 nr. 59, 31. maí. Lög um fjölbýlishús. 3. gr. — 1335 4. gr. — 1335 10. gr. — 1145 12. gr. — 742 15. gr. — 1145 nr. 65, 31. maí. Jarðalög. 6. gr. — 383 9. gr. — 384 26. gr. — 383 30. gr. — 383 33. gr. — 384 34. gr. — 384 35. gr. — 383 nr. 71, 31. maí. Lög um breyting á lögum nr. 59/1969 um tollheimtu og tolleftirlit. 2. gr. — 1559 nr. 101, 28. desember. Lög um breyting á almennum hegningarlögum. 4. gr. — 1247, 1732 7. gr. — 379 9. gr. — 130 1976, 1976, 1976, 1976, 1976, 1977, 1977, 1977, 1977, 1977, 1977, 1977, 1977, 1978, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. nr. 107, 28. desember. Lög um breyting á lögum um meðferð opinberra mála nr. 74/1974. 5. gr. — 1048, 1217 13. gr. — 1048, 1218 19. gr. — 1047, 1221 23. gr. — 1047 nr. 185. Erindisbréf fyrir skólanefndir grunnskóla. 24. gr. — 1384 nr. 197. Erindisbréf fyrir skólastjóra og grunnskóla. 10. gr. — 1384 nr. 198. Erindisbréf fyrir kennara í grunnskóla. 3. gr. — 1384 nr. 280, 25. júní. Reglugerð um samþykktir fyrir húsfélög. — 1145 I. gr. — 1I$I 1. gr. — 1I$1 nr. 13, 26. apríl. Lög um ráðstafanir til að draga úr áhrifum olíuverð- hækkana á hitunarkostnað íbúða o.fl. — 1052 2. gr. — 1085 nr. 16, 5. maí. Lög um breyting á umferðarlögum nr. 40, 23. apríl 1968. — 552, 727, 784, 939, 1528 1. gr. — 720 nr. 25, 10. maí. Lög um breyting á lögum nr. 66/1963, siglingalögum. — 1286 nr. 35, 12. maí. Lög um viðauka við lög nr. 94 19. júní 1933, um tékka. — 552 nr. 46, 13. maí. Lög um skotvopn, sprengiefni og skotelda. 6. kafli. 1669 3. gr. — 1670 32. gr. — 1670 33. gr. — 1670 nr. 67, 29. desember. Lög um breyting á lögum nr, 63/1971 um eftirlaun til aldraðra félaga í stéttarfélögum. 2. gr. — 1543 nr. 219, 27. maí. Reglugerð um úthlutun olíustyrks. — 1052 nr. 318, 25. ágúst. Samþykkt um breytingu á lögreglusamþykkt fyrir Reykjavík nr. 2/1930. — 552, 780, 1528 nr. 6, 5. maí. Gjaldþrotalög. — 93 16. kafli — 113 1. gr. — 44 1. gr. — 81 10. gr. — 801, 803, 1040, 1088 11. 19. 22. 24. 30. 31. 32. 36. 37. 38. 39. 43. 45. 48. Sl. 54. 55. 57. 58. 60. 6l. 62. 63. 68. 69. 72. 73. 78. 91. 93. 97. 108. 110. 111. 112. 114. 122. 126. 135. 1978, nr. 9, 5. — 1010 gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. 854, 1040 95, 362, 522, 735 837 94, S11 49 365 112, 533, 1645, 1652, 1660, 1667 854 854 854 854 837 837 839 736 81, 341, 594 85 85 508 508 85, 343, 594 89, 345, 594 594 591 359, 1644 1640 96 44, 855 85, 343 370 343 363, 735 363, 527, 736 94 85, 343 1319 370 114 735, 1375 maí. Lög um seymslufé. 1978, nr. 32, 12. maí. Lög um hlutafélög. V. kafli — 1624, 1646, 1654, 1661 7. gr, — 1639, 1650, 1657, 1665 14, gr. — 533 27. gr. — 1639, 1650, 1657, 1665 LI LI Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. 30. gr. — 1625, 1646, 1654, 1662 31. gr. — 1639, 1650, 1657, 1665 32. gr. — 1642 33. gr. — 1639, 1650, 1657, 1665 34. gr. — 1625, 1646, 1654, 1662 52. gr. — 286, 1647, 1662 148. gr. — 1342, 1345, 1626, 1648, 1655, 1663 149. gr. — 1626, 1648, 1655, 1663 1978, nr. 39, 10. maí. Þinglýsingarlög. 3. gr. — 203, 381, 1012, 1475 7. gr. — 206, 1476 9. gr. — 1476 12. gr. — 1153 15. gr. — 1154, 1476 24. gr. — 205, 1476 25. gr. — 1476 27. gr. — 206 29. gr. — 206 43. gr. — 620, 626 48. gr. — 620, 626 1978, nr. 52, 11. maí. Lög um breyting á áfengislögum nr. 82/1969. 5. gr. — 111, 1559 1978, nr. 54, 18. maí. Byggingarlög. — 335 23. gr. — 338 31. gr. — 1098 1978, nr. 56, 16. maí. Lög um verðlag, samkeppnishömlur og óréttmæta viðskiptahætti. 26. gr. — 1350 27. gr. — 1458 30. gr. — 1342, 1347, 1350 1978, nr. 97, 14. júlí. Lög um ákorunarmál. l. gr. — 615 2. gr. — 615, 665 12. gr. — 665 1978, nr. 293, 1. ágúst. Auglýsing um takmarkanir á ávísun lækna á amfetamín og nokkur fleiri lyf. — 1243 1979, nr. 19, 1. maí. Lög um rétt verkafólks til uppsagnarfrests frá störfum og til launa vegna sjúkdóms og slysaforfalla. — 519, $81 1. gr. — 157, 528, 1363 S. gr. — 77, 159 6. gr. — 77 10. gr. — 159, 1363 1979, 1979, 1979, 1979, 1979, 1979, 1979, 1979, 1980, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. LHI nr. 23, 21. maí. Lög um breyting á lögum nr. 3/1878 um skipti á dánar- búm og félagsbúum o.fl. — 44, 521 nr. 44. 1. júní. Lög um húsaleigusamninga. — 1310 2. gr. — 1317 13. gr. — 834 14. gr. — 833 15. gr. — 833 16. gr. — 833, 837 17. gr. — 838 28. gr. — 1313 30. gr. — 1317 35. gr. — 1314 56. gr. — 837 57. gr. — 837 nr. 53, 30. maí. Lög um breyting á lögum nr. 74/1974 um meðferð opinberra mála. 1. gr. — 207, 241 nr. 56, 30. maí. Lög um dómvexti, viðauka við lög nr. 85, 23. júní 1936 um meðferð einkamála í héraði. — 143, 210, 257, 351, 410, 415, 446, 680, 814, 1213, 1325, 1335 1. gr. — 1479 nr. 63, 31. maí. Lög um skipan gjaldeyris- og viðskiptamála. 17. gr. — 874 nr. 97, 24. desember. Lög um eftirlaun til aldraðra. 6. gr. — 1546 17. gr. — 1544 19. gr. — 1545 24. gr. — 1540 25. gr. — 1540 nr. 292, 16. maí. Byggingarreglugerð. 25. gr. — 326 3.3.1. gr. — 1149 3.4.5. gr. — 1149 4.1. gr. — 327 4.4. gr. — 326 4.4.1. gr. — 327 4.4.2. gr. — 326 S.1.4. gr. — 1149 7.1.3. gr. — 326, 328 nr.519, 14. desember. Reglugerð um skipan gjaldeyris- og viðskiptamála. 39. gr. — 874 nr. 49, 30. maí. Lög um breyting á sjómannalögum nr. 67, 31. desember 1963, sbr. lög nr. 53, 20. maí 1969. LIV 1980, 1980, 1980, 1980, 1980, 1980, 1981, 1981, 1981, 1981, 1981, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. — 519 1. gr. — 76 nr. 51, 9. júní. Lög um Húsnæðisstofnun ríkisins. 66. gr. — 413 nr. 55, 9. júní. Lög um starfskjör launafólks og skyldutryggingu líf- eyrisréttinda. — 1545 1. gr. — 159, 576, 1363, 1471 6. gr. — 1464 nr. 60, 3. júní. Lög um breyting á lögum nr. 65/1974 um ávana- og fíkniefni. — 1241, 1718 nr. 86, 23. desember. Lög um breyting á lögum nr. 97/1979 um eftirlaun til aldraðra. — 1545 nr. 97, 29. desember. Lög um breyting á lögum nr. 67/1971 um al- mannatryggingar. 1. gr. — 582 nr. 207, 26. mars. Reglugerð um framlög til eftirlauna aldraðra. S. gr. — 1546 1. gr. — 1546 8. gr. — 1546 nr. 9, 15. apríl. Barnalög. 38. gr. — 22 39. gr. — 22 nr. 20, 18. maí. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19/1940, sbr. lög nr. nr. 22/1955. — 1500 5. gr. — 667, 779 6. gr. — 667, 779 10. gr. — 167, 422 11. gr. — 211, 223, 1411, 1473 12. gr. — 423, 1412 nr. 28, 26. maí. Lög um breyting á lögum nr. 85/1936 um meðferð einkamála í héraði. — 25, 199, 264 22. gr. — 431 32. gr. — 1037 34. gr. — 1037 40. gr. — 957, 961, 978, 981 41. gr. — 1345 nr. 43, 26. maí. Lög um Þróunarsamvinnustofnun Íslands. 1. gr. — 1215 8. gr. — 1215 nr. 48, 29. maí. Lög um breyting á lögum nr. 49/1974 um Lífeyrissjóð sjómanna. 1981, 1981, 1982, 1982, 1982, 1983, 1983, 1983, 1983, 1983, 1983, 1983, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. LV 3. gr. — 91 nr. 52, 29. maí. Lög um breyting á lögum nr. 97/1979 um eftirlaun til aldraðra. II. kafli — 1545 3. gr. — 1545 nr. 75, 14. desember. Lög um tekjuskatt og eignaskatt. 1. gr. — 532 15. gr. — 513 89. gr. — 516 95. gr. — 513 99. gr. — 514 100. gr. — 516 103. gr. — $515$ 113. gr. — 286 nr. 33, 4. maí. Lög um breyting á lögum nr. 10/1960 um söluskatt. 4. gr. — 126 nr. 75, 13. maí. Lög um breyting á lögum nr. 19/1940, almennum hegn- ingarlögum, og um breyting á sektarmörkum nokkurra laga. 9. gr. — 1241, 1718 nr. 92, 31. desember. Lög um breyting á lögum nr. 97/1979 um eftirlaun til aldraðra. 4. gr. — 1542 nr. 41, 23. mars. Lög um málefni fatlaðra. 1. gr. — 1141 3. gr. — 1141 4. gr. — 1141 1. gr. — 1141 26. gr. — 1142 28. gr. — 1140 nr. 47, 2. febrúar. Reglugerð um framlög til aldraðra. 1. gr. — 1548 8. gr. — 1549 nr. 50, 20. apríl. Bráðabirgðalög um breyting á lögum nr. 51/1980 um Húsnæðisstofnun ríkisins. 3. gr. — 413 nr. 59, Í. júní. Lög um heilbrigðisþjónustu. 1. gr. — 543 nr. 320, 17. maí. Reglugerð um takmörkun leigubifreiða í Reykjavík og ráðstöfun atvinnuleyfa. — 1533 8. gr. — 1537 nr. 329, 25. maí. Reglugerð um verndaða vinnustaði. — 1141 nr. 335, 18. maí. Reglugerð um sölu og veitingar áfengis. — 107 LVI 1984, 1984, 1984, 1984, 1984, 1984, 1984, 1984, 1984, 1984, 1984, 1984, 1985, 1985, 1985, 1985, 1985, 1985, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. nr. 46, 30 maí. Lög um breyting á lögum nr. 59 28. maí um tollheimtu og tolleftirlit, með síðari breytingum. 9. gr. — 1559 nr. 60, Í. júní. Lög um Húsnæðisstofnun ríkisins. — 418 63. gr. — 418 nr. 68, 30 maí. Lögræðislög. — 787 nr. 78, 30. maí. Lög um breyting á höfundalögum nr. 73/1972. — 551 8. gr. — 555 nr. 83, 25. maí. Lög um erfðafjárskatt. 4. gr. — 1102 13. gr. — 1099 20. gr. — 1102 22. gr. — 1102 nr. 90, 30. maí. Lög um breyting á jarðalögum nr. 65/1976 — 383 nr. 117, 31. desember. Lög um breyting á lögum nr. 97/1979 um eftir- laun til aldraðra, sbr. lög nr. 52/1981 og lög nr. 92/1982. 9. gr. — 1542 nr. 425, 24. október. Reglugerð — 813 20. janúar. Auglýsing Seðlabanka Íslands. 4. liður II. kafli — 1680 9. maí. Auglýsing Seðlabanka Íslands. 4. liður II. kafli — 1680 2. ágúst. Auglýsing Seðlabanka Íslands. IV.2.c. — 61 20. desember. Auglýsing Seðlabanka Íslands. — 62,473 18. janúar. Auglýsing Seðlabanka Íslands. — 473 nr. 2, 14. febrúar. Lög um eftirlaun til aldraðra. 19. gr. — 1545 25. gr. — 1542 nr. 13, 21. maí. Lög um breyting á lögum um ávana- og Fíkniefni nr. 65/1974, sbr. lög nr. 60/1980 og lög nr. 75/1982. — 1241, 1718 3. maí. Auglýsing Seðlabanka Íslands. — 62 nr. 42, 10. júní. Lög um breyting á almennum hegningarlögum, nr. 19/1940, með áorðnum breytingum. 7. gr. — 1247 nr. 34, 19. júní. Siglingalög. 13. kafli — 1103 1985, 1985, 1985, 1985, 1985, 1986, 1986, 1986, 1986, 1986, 1986, 1986, Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. LVII 97. gr. — 94, 814 198. gr. — 94 199. gr. — 94 202. gr. — 96 nr. 35, 19. júní. Sjómannalög. 6. gr. — 815 9. gr. — 519, 816, 946 22. gr. — 944 25. gr. — 530, 816 27. gr. — 519, 818 36. gr. — 520 43. gr. — 948 44. gr. — 944 45. gr. — 946 46. gr. — 948 nr. 42, 10. júní. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19/1940 með áorðnum breytingum. 7. gr. — 1733 nr. 98, 20. desember. Lög um breyting á gjaldþrotalögum nr. 6/1978. 1. gr. — 362, 522, 735 nr. 293, 2. júlí. Reglugerð um takmörkun leigubifreiða í Reykjavík. 8. gr. — 1537 nr. 312, 6. ágúst. Reglugerð um breytingu á reglugerð nr. 355/1983 um sölu og veitingar áfengis. 2. gr. — 107 nr. 11,30. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 7/1936 um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga. 3. gr. — 1010, 1424 4. gr. — 1430 6. gr. — 490, 1041 nr. 12, 29. apríl. Lög um ríkisendurskoðun. 7. gr. — 1689 nr. 13, 30. apríl. Lög um breyting á 90. gr. skiptalaga nr. 3/1878. — 319 nr. 16, 7. janúar. Reglugerð um sölu og meðferð ávana- og fíkniefna. — 440, 505 2. gr. — 1241, 1718 10. gr. — 1241, 1718 27. febrúar. Auglýsing Seðlabanka Íslands. — 62 nr. 84, 7. febrúar. Auglýsing um takmörkun á ávísun lækna á amfeta- mín og nokkur fleiri lyf. — 1243 nr. 177, 26. mars. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 16/1986 um dávana- og fíkniefni. — 1243, 1718 LVIII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o.fl. 1987, nr. 25, 14. apríl. Vaxtalög. — 269, 409, 444, 695, 742, 814, 1005, 1464, 1585, 1677, 1688 III. kafli — 80, 450, 631, 944, 1252, 1335, 1448, 1454, 1480 9. gr. — 299, 843 10. gr. — 25, 30, 143, 162, 257, 569, 576, 677, 772, 843, 1005, 1170, 1211, 1296, 1307, 1327, 1383, 1402, 1478, 1570, 1629, 1669 12. gr. — 1307, 1383, 1478, 1571 14. gr. — 25, 143, 162, 843, 850, 1327, 1629 15. gr. — 143, 221, 257, 677, 758 21. gr. — 221 1987, nr. 50, 30. mars. Umferðarlög. 4. gr. — 938, 1190, 1232, 1440 17. gr. — 950, 1190 36. gr. — 548, 1190, 1232 31. gr. — 548, 720, 938, 1530 45. gr. — 491, 498, 794, 949, 1027, 1487, 1496 48. gr. — 794, 1027, 1487, 1495, 1496, 1524, 1563, 1565, 1568 55. gr. — 1440 100. gr. — 491, 498, 794, 938, 949, 1190, 1233, 1440, 1496, 1524, 1530, 1563, 1565, 1568 101. gr. — 549, 721, 794, 938, 949, 1027, 1190, 1233, 1487, 1496, 1531 102. gr. — 491, 498, 1027, 1487 103. gr. — 1S31 1987, nr. 55, 30. mars. Tollalög. 123. gr. — 1561 124. gr. — 1561 135. gr. — 1561 136. gr. — 1561 1988, nr. 31, 18. maí. Lög um breyting á lögum nr. 74/1974 um meðferð opin- berra mála. 1. gr. — 1022 1988, nr. 35, 18. maí. Lög um breyting á lögum nr. 12/1986 um Ríkis- endurskoðun. — 1689 1988, nr. 53, 19. maí. Læknalög. 15. gr. — 1693 16. gr. — 1693 1988, nr. 54, 19. maí. Lög um breyting á lögum nr. 85/1936 um meðferð einkamála í héraði. 10. gr. — 1670 12. gr. — 1669 21. gr. — 1335, 1464 1988, nr. 83, 28. september. Bráðabirgðalög um efnahagsaðgerðir. III. kafli — 1572 IV. EFNISSKRÁ TIL YFIRLITS Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerðir, kyrrsetningargerðir, lögbann, lögtak, útburðarmál. Aðför AÖIld........0 19, 70, 613, 1140, 1540 Afréttir Afsláttur ...............2.00.0 1570 Afturvirkni laga Arfur. Sjá kvaðaarfur. Arkitektar Atvinnuleyfi ................... a 1532 Atvinnuréttindi . 346, 491, 496, 547, 720, 794, 938, 949, 1027, 1127, 1189, 1231, 1485, 1495 Ábúð Ábyrgð á dýrum...........0.0 00. rs 1130 Ábyrgð á mannvirkjagerð.............0...0.0 000. 324 Ábyrgð stjórnarmanna í hlutafélagi .............. 286, 1646, 1653, 1661 Ábyrgð húseiganda .....................0.0 00. r nn 742 Ábyrgðaryfirlýsing............2......0. 000. 1477 Áfengislög ................000 0000 n 104, 1558 Áfrýjun 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn 24, 28, 75, 91, 157, 256, 302, 34, 350, 358, 388, 441, 449, 474, 507, 518, 619, 625, 631, 677, 1416 b. Áfrýjunarupphæð 2. Máli gagnáfrýjað 28, 256, 302, 324, 386, 449, 507, 693, 754, 1207, 1326, 1334, 1349, 1422, 1570 3. Ýmis atriði.............0....000 nr 449, 1157, 1416 Áfrýjunarstefna ..........0..0000.0 rs 1034 Áhættutaka Ákæra........... 104, 611, 805, 949, 1027, 1046, 1485 1495, 1673, 1678 Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Áskorunarmál............... 00. 613, 664, 1249 Ávana- og fíkniefni .............0...0.0 0. 1241, 1713 Barnalög. Sjá börn. Barnaverndarmál. Sjá börn. Barnsfaðernismál Bein fógetagerð Bifhjól ..........0..0002 000 677, 720, 1495 Bifreiðar: A. Einkamál ..........00. 000 409, 567, 677, 754, 840, 1130 LX Efnisskrá til yfirlits B. Opinber mál 346, 491, 496, 547, 611, 794, 938, 949, 1027, 1189, 1231, 1485, 1523, 1527, 1562, 1564, Birting dóms Birting stjórnvaldserinda Björgunarlaun Blóðrannsókn. Blóðflokkar. Sjá mat og skoðun. Bókhald Bráðabirgðaökuleyfissvipting.................. 0000... Brenna Brot gegn valdstjórninni. Sjá valdstjórnin. Brot í opinberu starfi................0... 0000. 990, Búskipti.................0 00 474, 1260, Byggingarfulltrúar ...................0000 000... ns Byggingasamvinnufélög .................... 00... 0 nn Bætur.............002 2000 Börn Dagsektir ................00200 00. 1341 Dánarbú. Sjá skipti. Dómarar. Sjá og dómstólar, réttarfar, réttarfarsvítur. 1. Dómarar í Hæstarétti: Sjö dómarar dæma mál...............00.. 000. Varadómari dæmir mál í Hæstarétti 1, 29, 57, 66, 70, 104, 162, 166, 202, 256, 267, 349, 518, 619, 625, 666, 693, 734, 742, 786, 814, 820, 938, 982, 990, 1152, 1189, 1319, 2. Samdómendur í héraði 24, 126, 324, 350, 372, 388, 400, 693, 820, 862, 1049, 1096, 1109, 1157, 1285, 1307, 1319, 1422, 1453, 1477, 1624, 1646, 1653, 1661, 3. Dómstólar: Fógetaréttur 615, 617, 778, 812, 831, 835, 1011, 1043, 1180, . 1201, 1276, 1279, Skiptaréttur 45, 113, 318, 359, 522, 734, 848, 1100, 1261, 1375, 1433, 1628, 1648, 1656, Uppboðsréttur.................. 4, 93, 510, 609, 620, 626, Siglingadómur Félagsdómur Sakadómur í ávana- og fíkniefnum ........ 440, 502, 1242, 4. Setudómari dæmir mál í héraði..............0000000000. 5. Dómara ekki getið í héraðsdómi 40, 98, 157, 254, 409, 567, 608, 616, 631, 677, 840, 1018, 1049, 6. Sératkvæði: Í Hæstarétti 29, 81, 106, 117, 130, 168, 256, 267, 327, 372, 439, 445, 521, 666, 667, 815, 821, 842, 876, 1252, 1285, 1326, 1504, 1532, 1604, 1624, 8. Fébótaábyrgð dómara Bls. 1567 1049 1432 324 413 449 1344 1532 1532 1696 1421 1663 1154 1718 449 1504 1696 1049 1473 Efnisskrá til yfirlits LXI Bls. Dómaraverk, fébótaábyrgð Dómkröfur .........00.. 00. 98, 831, 307, 1334, 1367, 1416 Dómkvaðning Dómsrannsókn Dómsátt ..............00. ns 41, 346 Dómstólar Dómsvald skiptaréttar Eignardómsmál Eignarnámsbætur Eignarréttarfyrirvari Eignarréttur ..............000. 0000. 388 Eignaspjöll, 257. gr. almennra hegningarlaga Eignaupptaka .......0...0.0000 00. 104, 547, 1241, 1558, 1713 Einkarefsimál ................2..0 00 372 Endurgreiðsla ...........000.2 00... 0 142, 162, 603 Endurkrafa ............2...00. 000 nen rr 207 Endurupptaka............2..2 0200 0nene 198 Erfðafesta Erfðaskrá Erlend lög Fangelsi. Sjá refsingar. Farbann Farmbréf Farmflutningar Farmgjald ...............00 00... 134 Farmsamningur ...........0%. 0000 ðð 1696 Fasteignakaup ...................... 603, 693, 982, 1169, 1334, 1453 Fasteignasala ..............00%. 000 0nn eð 1367, 1453 Fasteignaskattar. Sjá skattar. Félagsdómur Félög Févíti Firma.............00 0... 1341, 1344, 1349 Fiskveiðibrot Fjarskiptalög Fjárdráttur.........0...00. 0200 51, 286, 651, 990, 1049 Fjármál hjóna Fjárnám ............... 613, 772, 1169, 1179, 1199, 1273, 1277, 1360 Fjárskipti. Sjá óvígð sambúð. ...........0%20 000 0n renn 316 Fjársvik ..............00.00n 51, 862 Fjölbýlishús .............00.000 00 742, 1144 Flutningasamningar Foreldraráð Forgangsröð kröfu Forkaupsréttur Forsendulaus úrskurður ..........0..00.0 000 n 0 198 LXII Efnisskrá til yfirlits Bls. Fógetagerð Framleiguréttur Framsal kröfu Frávísun: A. Einkamál: 1. Frá héraðsdómi 98, 254, 613, 664, 786, 1018, 1157, 1207, 1319 2. Frá Hæstarétti 616, 618, 812, 1222, 1224, 1226, 1228, 1229, 1416, 1443, 1515, 1581 3. Frávísunardómur felldur úr gildi 4. Frávísunarkröfu hafnað ..................... 862, 1049, 1367 B. Opinber mál: 1. Frá héraðsdómi....................0.. 00. 286 2. Frá Hæstarétti...................00... 0. 5 Frestdagur...................0 0000. 43 Frestur .................... 1222, 1224, 1226, 1228, 1229, 1580, 1581 Friðhelgi einkalífs Fundið fé. Sjá ólögmæt meðferð fundins fjár. Fyrirvari Fyrning Fyrning sakar.....................0000 0 7119 Gagnaðflun. Sjá úrskurðir ................0..0.0.0000 349 Gagnsakir. Sjá áfrýjun Galli 0... 350, 400, 693, 982, 1416, 1477, 1570 Gatnagerðargjald Geðrannsókn. Sjá Læknar Gengismunur Gerðardómar............0.0000000 0 449, 1354 Geymslugreiðsla .....,,.......0....0200 00 1005 Girðingar Gjafsókn. Gjafvörn ...........00... 0... 302, 441, 677, 1504 Gjaldfelling skuldabréfs...,.,.....,0... 0000... 1169 Gjaldþrotalög 43, 79, 340, 358, 507, 590, 734, 848, 1374, 1624, 1646, 1653, 1661 Gjaldþrotaskipti Greiðsla .....,..,.....5 00... 57, 66 Greiðsludráttur Greiðslustöðvun Grunnskólalög ........,....0..0%%.00 500 1381 Gæsluvarðhald. Sjá kærumál. Hafnargjöld Hafning máls...............0..0.000. 0. 28, 202, 386 Hald á munum Handtaka Hefð Hegningarauki........................... 241, 938, 1049, 1241, 1523 Heimvísun. Sjá ómerking.................. 24, 586, 1034, 1374, 1673 Efnisskrá til yfirlits Hjón .........0000 000. 474, 1260, Hjónaskilnaður Hlunnindi Hlutafjáraukning .............0. 00... 1624, 1646, 1653, Hlutdeild Húftrygging. Sjá vátrygging. Húsaleiga ...............000 2000 831, Húsleit. Sjá kærumál..............0. 000 nn rn Hylming ...........00. 0000 805, Hæstaréttarlög 45. gr. ..........0..0 00. 98, 831, 1367, Höfundaréttur ...................0 0 nes Hælisvist ..............000..... 0 Iðnaðarlög Innheimtulaun ...........2.0.00 020. ð sr 57, 66, Innsetning Ítrekun .................. 491, 496, 794, 949, 1027, 1485, 1495, Íþróttafélög ............2...000 000 Jarðalög. Sjá forkaupsréttur Jarðhiti Jarðamöt.............. s.n Kaupgjaldsmál. Sjá sjómannalög, vinnusamningar. Kaupmáli Kjarasamningur ..........0%...0. 000 sen 1447, Kosningaréttur Kröfugerð. Sjá dómkröfur, frávísun. Kröfulýsing Kvaðaarfur Kvittun...,......0..0.. 0. ses Kærufrestir. Sjá kærumál Kæruheimild ......,,........... 5, 198, 316, 437, 616, 618, 812, Kærumál; A, Einkamál: 1. Búskipti,...........0 00 sn 2. Endurupptaka einkamáls............02.000 0000 nn 3. Frávísun frá héraðsdómi „,..,...,......... 1018, 1096, 4, Frávísun frá Hæstarétti .......... 616, 618, 812, 1099, 5, Frávísunardómur felldur úr gildi ... 575, 1023, 1032, 1109, 6. Frávísunardómur staðfestur ..... 19, 208, 430, 512, 1140, 7. Frestur ........,.2..0.0.. s.s 573, 8. Gerðardómur ...............0. ss 9. Greiðslustöðvun ........ ll 800, 10. Greiðslustöðvun felld úr gildi ................... 1039, 11. Hafning máls felld úr gildi .......................0... 12. Heimvísun.............. 00... nes 608, 13. Hjón ........000 000 14. Löghaldsgerð felld úr gildi.....................000.00.. LXIII Bls. 1432 1661 1307 437 1181 1416 547 241 1326 1564 441 683 1464 LXIV Efnisskrá til yfirlits Bls. 15. Lögsaga..............0..0 000. 1354 16. Matsgerð..............200. 0... 1018 17. Ómerking ................. 0 608, 1109 18. Óvígð sambúð ..........20..000000 0 316 19. Réttarfar................0..0 00. 1354 20. Réttarfarsvítur ..................00 00 800, 802 21. Réttarneitun.................... 0000 1443 22. Samaðild................2.....n sn 19 23. Skiptamál ................. 00... 316, 1443 24. Skuldamál.................00.0. 00 845 25. Synjun þinglýsingar staðfest..............0...0 0... 381 26. Uppboð............0.0.00s ns 1015 27. Valdmörk fógetadóms............0..00 0 9 28. Varnarþing................0...0 sn 1578 29. Vitni ..............02 0... 845 30. Þinglýsing .............0.0.0 0000. 203, 1012, 1475 B. Opinber mál: 1. Aðgangur að sjúkraskýrslum..................0..00... 1689 2. Dómsátt felld úr gildi......................0 0... 41 3. Dómsátt staðfest................0.. 00. 346 4. Frávísunardómur úr gildi felldur................. 1046, 1217 5. Frávísun frá héraðsdómi..................0. 0000. 542 6. Frávísun frá Hæstarétti.................0....0 000... 5 1. Geðrannsókn ................... 0 ns 542 8. Gæsluvarðhald: a) 1. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974 16, 18, 40, 200, 502, 769, 1090, 1092, 1094, 1107, 1125, 1167, 1187, 1269, 1379, 1737 b) 2. tl. 67. gr. c) 3. tl. 67. gr.......... 0 11, 14, 18, 1107 d) 4. tl. 67. gr......... 769, 1020, 1271, 1442, 1671 e) S. tl. 67. gr. ........ 0. 11, 14, 436, 1090, 1105 Úrskurður úr gildi felldur .................. 542, 1020, 1107 1. Hafnað kröfu um ógildingu áminningar................ 1440 8. Húsleit.................. 0000. 437 9. Kæruheimild ...................000 0... 5 10. Opinbert réttarfar ............00.0.0 0000 5, 1217, 1689 11. Rannsóknargögn .............2..0.. 00. n sn 437 12. Úrskurður héraðsdómara um að víkja úr sæti felldur úr gildi 1473 13. Valdframsal ..............2..2 00... 1127 14. Vanhæfi dómara...............0....0 nn 729 Kærumálskostnaður Landamerkjamál..............0.0... 0000 1157, 1504 Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðibrot Landskipti.............0..0. 0000 683 Laun í veikindaforföllum .................0%... 000 n sen 75 Launakröfur ...............2.20.0 0. 91 Efnisskrá til yfirlits LXV Bls. Lausafjárkaup................ 350, 400, 1211, 1252, 1416, 1477, 1570 Lax- og silungsveiði ...............202 000. 449 Leiga Leiðbeiningarskylda .................. 0000... 430, 1034 Leigubifreiðar.................... 00... 1532 Lífeyrisréttindi .....................0 0000. 1447 Lífeyrissjóðir ..............0..2 000. 91, 1540 Líkamsárás leiðir til dauða.................... 0000. 222 Líkamsmeiðingar .................. 00. 166, 207, 422, 1411 Líkamstjón................0 00. 302, 677, 754 Lóðarleiga Læknar: 1. Blóðrannsókn ........ 41, 346, 491, 949, 1485, 1495, 1583, 1604 2. Geðheilbrigði og sakhæfi 222, 241, 542, 666, 786, 1203, 1583, 1604 3. Líkamsáverkar 166, 207, 222, 241, 256, 267, 302, 372, 422, 441, 666, 677, 754, 1231, 1411 4. Líkskoðun ..... sr 222, 938, 1189, 1583, 1604 5. Sálfræðirannsókn .............0..0. 0... 241, 666, 1604 6. Þvagrannsókn ................ 000... sr 1604 7. Örorka ............... 207, 256, 267, 302, 441, 677, 754, 1285 Læknaráð ..............00000 000 166, 1293 Lögbann Löghald ..............0%.2. 002 142, 1005 Lögheimili Lögjöfnun Lögmannsþóknun Lögmenn Lögreglumenn ................2 0000. 256, 267 Lögræði Lögsaga Lögskráning Lögskýring ...............0 0200 142 Lögtak .............00.0 0. 507, 1326 Lögveð...........%.. 0000 91 Makaskipti .............0..0 0. 693 Manndráp .............%.0 000... 222, 1583, 1604 Manndráp af gáleysi ............0...0 020... 938, 1189, 1231 Mat og skoðun. Sjá læknar: 1. Blóðrannsókn o.fl. Vínandamagn í blóði ..... 346, 491, 949, 1485, 1495, 1583, 1604 Vínandamagn í þvagi ................00 00 s sn 1604 2. Bílaverkfræðingur metur hraða bifreiðar ........... 938 Matsgerð ........... 24, 116, 324, 400, 449, 693, 1307, 1334, 1416, 1570 Málamyndagerningur ............... 0022... n 0 1422 Málsástæður. Sjá og áfrýjun Málshöfðunarfrestur ...............0... 0000... 590 Málskostnaður .............0.0. 0000 1696 LXVI Efnisskrá til yfirlits Málsvarnarlaun ...........2..00. 000. 0 Meðdómendur. Sjá dómarar. Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar. Miskabætur. Sjá skaðabætur. Misneyting Nauðgun ............200 0000 222, 372, Nauðungaruppboð................ 954, 958, 962, 970, 976, 979, Neyðarvörn Niðurfelling máls í Hæstarétti Nytjastuldur .............0.0 0000. Okur ..........0000 000 Opinber gjöld................00 0. s nr Opinberir starfsmenn ...........0..00 000 000n 990, Orlofssjóðsgjald...............0000 00 Orsakatengsl Ólögmæt meðferð fundins fjár Ómaksbætur .........000020 22 386, 387, Ómerking: A. Einkamál 24, 98, 254, 613, 664, 786, 954, 958 976, 978, 1034, 1157, 1207, 1319, B. Opinber mál .............. 0000 241, 286, 586, Ómerking ummæla. Sjá ærumeiðingar Óréttmætir verslunarhættir Óskipt bú Óvígð sambúð ...............0.. 0 Rangar sakargiftir Rangur framburður Ráðningarsamningur .,............. 00.00.0000 Rán ............200 0 857, Refsingar og önnur viðurlög: a. Ákvörðun refsingar frestað með skilyrði ............. 422, b. Fangelsisrefsing $1, 166, 207, 222, 241, 571, 651, 666, 797, 805, 857, 990, 1027, 1049, 1241, 1281, 1293, 1396, 1485, 1495, 1558, 1583, 1604, Varðhaldsrefsing ................ 491, 496, 794, 949, 1562, d. Fangelsisrefsing og sekt ...............00 0... Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing 104, 547, 720, 938, 1231, 1523, 1527, Sekt dæmd og fangelsi sem vararefsing ................ 1241, . Skilorðsbundnir dómar 126, 286, 862, 1181, 1189, 1202, 1500, . Svipting ökuleyfis 346, 491, 496, 720, 938, 949, 1189, 1485, 1495, Eignaupptaka ..,......0.....00 000. 104, 1241, 1558, Hælisvist ...........,..,000.0 00. . Ómerking ummæla . Refsing ekki dæmd m. Refsing felld niður o e TR 500 1293 1015 1485 1678 286 1049 1464 752 1374 1673 316 1381 1396 1411 1713 1567 126 1558 1713 1678 1527 1713 Efnisskrá til yfirlits LXVII Bls. Réttarfar 256, 586, 954, 958, 976, 978, 1157, 1199, 1217, 1354, 1374, 1540 Réttarfarsannmarkar, réttarfarsvítur, aðfinnslur 1, 166, 207, 422, 491, 496, 720, 800, 802, 862, 1049, 1181, 1202, 1273, 1277, 1334, 1422 Réttargæslumaður „...............00.. 0000 5 Réttarneitun ................. 00... ss 1443 Réttarsáttir Réttarverkun dóms. Res judicata Reynslulausn Riftun ..........0000 00 n sn 79, 340, 603, 693 Ríkisstarfsmenn Sakarskipting ..........00.000 0000 00 441, 567, 7S4 Sakarkostnaður Saksóknarlaun Samaðild. Sjá aðild Sambúð. Sjá óvigð sambúð Sameign.......0..0%0 00. sn rr 1144 Sameining mála.............2..0..0. ns 1049, 1485 Samningar ........0..0. 000. 116, 400, 982, 1211, 1422 Sáttir Setudómari í héraði. Sjá dómarar Sératkvæði. Sjá dómarar Sértökuréttur ...........0..00.0 00. 358 Siglingalög........0...000. sess 1285 Sjálfræði Sjálfskuldarábyrgð Sjómannalög .........00.00%. 000 n nn 75, 518, 814, 943 Sjóveðréttur .„..........0...00000n sn 1696 Sjúkrasjóðsgjald...............00. 000. 0n nr 1464 Skaðabætur: A. Innan samninga: ...... 324, 603, 982, 1252, 1307, 1334, 1453, 1696 B. Utan samninga: 1. Bifreiðar ............0. 0000. 567, 677, 754, 840, 1130 2. Ýmistilvik ........0........ 256, 267, 302, 441, 786, 1381 3. Opinber mál 207, 241, 422, 651, 797, 1293, 1396, 1485, 1500, 1583 4. Vinnuslys .........00.2.0 000. 1285 Skattar Skattsvik ..........2.0.0. 000. 126 Skilasvik Skilnaðarsamningur ............0..000000 0 474, 1260 Skilorð ......000.. enn 126, 207, 286, 1202, 1411, 1500 Skilorðsrof .........00000 000 222, 797, 805 Skiptamál ...............20000nnn nn 1260 Skírlífisbrot..........00.00 00 166, 241, 666 Skjalafals........00.00..00 000 126, 1583 Skuldajöfnuður Skuldamál..............00 0000. 57, 66, 70, 162 LXVIIN Efnisskrá til yfirlits Bls. Skuldarðð ................0... 00 43, 848 Skuldskeyting Starfsheiti ...........02000.0.0 0 820 Starfsmissir Stefnubirting .............0..00. 00. 254, 613 Stjórnarskrá, stjórnskipun .............0.... 0... 449, 1532, 1540 Stjórnsýsla ...........%..0.0 000 820, 1532 Söluskattur ...................0 02 126 Sönnun ........ 166, 241, 302, 372, 666, 734, 814, 862, 1211, 1293, 1360 Tekjuskattur. Sjá skattar Tékkar: A. Einkamál B. Opinber mál .............000 0. 805, 1500 Tilboð Tilraun............000 0... 222 Tolllagabrot ................0..0 00 1558 Tómlæti .......0....0 0 820, 1624, 1646, 1653, 1661 Traustnám Trygging Tryggingabréf Túlkun... 116 Umboð........00%%2 00 1653 Umboðssvik Umferðarlög. Sjá bifeiðar Umsýsla............. 000 862 Uppboð ........000 00 1, 1515 Uppboðsheimild................0. 0. 91 Uppgjör ...........0 000 413 Uppsögn ...........0.00 578, 943, 1374, 1381 Uppsagnarfrestur ................. 0000. 157, 518 Upptaka eigna. Sjá eignaupptaka Úrskurðir í Hæstarétti ...........0...... 349, 385 Útboðsgögn..............0.. 29 Útburðargerðir ...........0..... 831, 835 Úthlutun uppboðsandvirðis..............0..00. 619, 625, 1152 Útivist aðila: 1. Í Hæstarétti 5, 90, 386, 387, 565, 566, 752, 753, 1175, 1176, 1177, 1178, 1372, 1373, 1474 2. Í héraði...........0 0. 198, 664, 1169, 1416 Útlagning Útsvör. Sjá skattar Vanaafbrotamaður ....................... 241, 651, 1241, 1281, 1396 Vanheimild ................0.. 0. 1334 Vanhæfi ríkissaksóknara ...............000... 0. 241 Vanhæfi meðdómanda................... 0000. 24 Varðhald. Sjá refsingar Efnisskrá til yfirlits LXIX Bls. Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku Varnarþing.............0.. 00 renn 613, 1249 Vátrygging ...........00000 0000 358, 409, 1401 Vátryggingarskilmálar ................0000 0... 1401 Veðleyfi.............000.00 rr 1152" Veðréttindi .................0..0. 00 848 Veðskuldabréf Veiðiréttur Veikindadagar ..............0...00 00. n nn 157 Venja Verðbreytingarfærsla Verðtrygging Verjandaþóknun Verkfall .............0000 000 619, 625 Verkkaup. Sjá Vinnusamningar Verksamningar...........2..00 000 29, 631, 1005 Verktrygging.............0. 0000. 116 Verslunartíska Vextir .......... 57, 66, 143, 677, 982, 1169, 1307, 1334, 1477, 1570 Viðurkenningardómur Vinnulaun ...............0 00. .s nr 157 Vinnusamningar ................... 75, 518, 578, 772, 814, 943, 1360 Vinnuslys. Sjá skaðabætur Vitnaskylda Vitni Vítur. Sjá réttarfarsvítur Víxlar. Víxilmál..............02 0000 142 Vörslusvipting..........2...000 00 n enn 507 Vörumerki.............2. ser 1349 Þingbækur Þinghöld Þinglýsing............0. 0000... 203, 381, 619, 625, 1152 Þingsókn í Hæstarétti ..............000 200. 0 rn 385 Þjófnaður ......... 207, 571, 651, 797, 1027, 1202, 1281, 1485, 1583 Þrotabú. Sjá skiptamál og gjaldþrotalög. Ærumeiðingar............200%00. 000 372 Ökuhraði Ökuleyfissvipting 41, 346, 491, 496, 547, 720, 779, 794, 938, 949, 1027, 1127, 1189, 1231, 1485, 1495, 1527 Ölvun. Sjá áfengislög, umferðarlög Örorka ............0.. 0. 302, 754 Örorkubætur. Sjá skaðabætur Öryggisgæsla LXX Efnisskrá Bls. V. EFNISSKRÁ Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerðir, kyrrsetningargerðir, lögbann, lögtak, útburðarmál. Aðför Aðild G höfðaði mál gegn dómsmálaráðherra og krafðist forræðis yfir skil- getnum syni sínum, auk miskabóta. Samkvæmt leyfisbréfi til skilnaðar að borði og sæng hafði fyrrverandi eiginkona G fengið forræði drengsins samkvæmt ákvörðun dóms- og kirkjumála- ráðuneytis. Í þessum kröfum fólst, að felldur yrði úr gildi ráðu- neytisúrskurður um forræði barns G og fyrrverandi konu hans, en konunni var ekki stefnt. Talið var, að G hefði eins og á stóð verið heimilt að stefna dómsmálaráðherra út af þessu málsefni, en dómur gæti ekki um það gengið, nema fyrrverandi eiginkona G, sem nú hafði forræði barnsins, ætti þess kost að taka til varna. Var málinu því vísað frá bæjarþingi Reykjavíkur............ 19 T keypti vörur af dönsku fyrirtæki, D, sumarið 1984. D lýsti því yfir með áletrun á vörureikningana, að kröfur samkvæmt þeim væru framseldar bankanum A og væri hann einn réttur viðtakandi greiðslna. Skyldi greiðsla fara fram í gegnum Landsbanka Íslands. Lögmaður D sendi T innheimtubréf 28. Janúar 1986, og hinn 20. febrúar s.á. greiddi T skuldina til A. D höfðaði síðan mál gegn T til heimtu skuldarinnar. Ekki kom fram í skjölum málsins, að D hefði fengið kröfuna á hendur T framselda frá A. Þegar T greiddi Landsbanka Íslands hinn 20. febrúar 1986 var A ttil- greindur kröfuhafi, og var ekki fram komið, að D hefði eignast hugsanlegar eftirstöðvar hennar eða aðra kröfu vegna þessara viðskipta. Sýkna.................0000 000 70 Aðild áfrýjanda að máli, eins og það lá fyrir héraðsdómara, ekki talin nægilega sönnuð til að reka mætti málið sem áskorunarmál. Sjá stefnubirting....................0 2000 613 B höfðaði mál gegn J f.h. stjórnar Verndaðs vinnustaðar Vestmanna- eyjum, Heimaeyjar kertaverksmiðju. Héraðsdómari vísaði mál- inu frá vegna vanreifunar. Samkvæmt 4. mgr. 28. gr. laga nr. 41/1983 um málefni fatlaðra greiðir ríkissjóður rekstrarkostnað verndaðra vinnustaða. Eins og kröfum B var háttað, þótti ekki hjá því komist að stefna fjármálaráðherra til fyrirsvars fyrir ríkissjóð og félagsmálaráðherra f.h. félagsmálaráðuneytis, en það ráðu- neyti fer með málefni verndaðra vinnustaða. Hinn kærði frávís- unardómur var því staðfestur að niðurstöðu til.............. 1140 Efnisskrá LXXI Bls. Í máli Lífeyrissjóðs Tæknifræðingafélags Íslands, L, gegn Umsjónar- nefnd eftirlauna, U, hélt L því fram, að Ú skorti aðiidarhæfi, þar sem heilbrigðis- og tryggingarmálaráðherra og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs hefðu ekki staðið að málssókninni með U. Talið var að U væri stjórnvald með sérstakan lögfestan fjárhag og bær að vera í fyrirsvari í dómsmáli sem þessu..........00 0000... 1540 Afréttir Afsláttur Í apríl 1985 keypti G.Ú. traktorsgröfu af G.B. fyrir 400.000,00 krónur. Var grafan 11 ára gömul og slitin, en kaupverð nýrrar vélar af samsvarandi gerð var um 4 milljónir króna. Við fyrsta verk, sem G.Ú vann með gröfunni, bilaði gírkassinn, og fljótlega eftir það kom fram, að hann var ónýtur. G.Ú. lét gera við vélina fyrir 164.399,00 krónur. Þar af voru vinnulaun 46.904,00 krónur og varahlutakostnaður 117.495,00 krónur, en nýir varahlutir voru settir í gírkassann. G.Ú. höfðaði mál gegn G.B. til heimtu bóta og/eða afsláttar af kaupverði. Talið var ósannað, að G.B. hefði tekið ábyrgð á tjóni, sem af biluninni kynni að leiða. Þótt G.Ú hefði mátt búast við ýmsum bilunum í gröfunni, þótti verða að líta til þess, hve fljótt eftir afhendingu gírkassinn eyðilagðist. Var því talið, að grafan hefði verið gölluð í merkingu 42. gr. Í. mgr. laga nr. 39/1922, þegar afhending fór fram. Átti G.Ú. því rétt á afslætti af kaupverðinu úr hendi G.B. Var afslátturinn ákveðinn eftir álitum 75.000,00 krónur ..........0.. 0000... a 570 Afturvirkni laga Arfur. Sjá kvaðaarfur. Atvinnuleyfi S sótti um atvinnuleyfi til að aka leigubifreið til mannflutninga frá bifreiðastöð í Reykjavík. Þá var í gildi reglugerð nr. 320/1983 um takmörkun leigubifreiða í Reykjavík og ráðstöfun atvinnuleyfa. Í 8. gr. 1. mgr. reglugerðarinnar sagði: „„Óheimilt er að veita bif- reiðarstjóra atvinnuleyfi, nema hann skuldbindi sig til að stunda akstur eigin leigubifreiðar sem fullt starf og sæki um upptöku í Bifreiðastjórafélagið Frama““. Var atvinnuleyfi til handa S út- gefið 24. október 1984 af úthlutunarmönnum atvinnuleyfa. Sama dag undirritaði S yfirlýsingu, þar sem segir m.a.: „Jafnframt skuldbind ég mig til að fara í öllu samkvæmt ákvæðum til- greindrar reglugerðar, eins og hún er á hverjum tíma, og er mér ljóst, að brot á reglugerðinni af minni hálfu getur varðað svipt- ingu atvinnuleyfisins um stundarsakir eða fyrir fullt og allt. Jafn- framt geri ég mér ljóst, að við inngöngu Í Bifreiðastjórafélagið LXXII Efnisskrá Frama ber mér að greiða til félagsins greiðslur samkvæmt lögum þess og samþykktum““. Fyrst í stað greiddi S félagsgjöld í Frama, en hætti því í júlímánuði 1985 þar sem hann vildi ekki vera í félaginu og taldi sér það óskylt. Hinn 5. febrúar 1986 tilkynnti stjórn félagsins S um afgreiðslubann, sem tæki gildi 10 dögum síðar, ef hann gerði ekki skil á félagsgjöldum. S ritaði félaginu bréf 14. s.m. þar sem hann ítrekaði vilja sinn til að vera ekki í félaginu og neitaði að greiða félagsgjöld með vísan í ákvæði stjórnarskrár um félagafrelsi. Þann 26. maí 1986 Óskaði stjórn Frama eftir því við umsjónarnefnd leigubifreiða, U, að atvinnuleyfi S yrði innkallað. Var það gert hinn 30. júní s.á. og tók innköllunin gildi frá og með 1. júlí. S kærði ákvörðun nefndarinnar til samgönguráðuneytisins, sem staðfesti ákvörðun nefndarinnar þann 17. júlí 1986. Höfðaði S síðan mál gegn Ú og samgönguráðherra og krafðist þess, að ákvörðun U og staðfesting ráðuneytisins yrði felld úr gildi. — Samkvæmt 69. gr. stjórnarskrárinnar þarf lagaboð til að leggja bönd á atvinnufrelsi manna. Í 8. gr. laga nr. 36/1970 um leigubifreiðar er ekki mælt fyrir um skyldu atvinnuleyfishafa til að vera í stéttarfélagi né að einungis megi veita meðlimum stéttarfélags bifreiðarstjóra atvinnuleyfi. Slíkt ákvæði er ekki að finna annars staðar í lögunum. Samkvæmt þessu var talið, að laga- heimild væri ekki fyrir hendi til að ákveða með reglugerð, að þátttaka í stéttarfélagi skyldi vera skilyrði atvinnuleyfis. Var því ekki talið heimilt að skylda S gegn vilja sínum til að vera félagi Í Bifreiðastjórafélaginu Frama og óheimilt að svipta hann atvinnuleyfi til leigubifreiðaaksturs, er hann hætti að greiða félagsgjöld og sagði sig úr félaginu. Ákvörðun U, sem staðfest var af samgönguráðherra, var því dæmd ógild. Þrír hæstaréttar- dómarar skiluðu séráliti. Sjá stjórnarskrá.................. Atvinnuréttindi. Sjá og refsingar. Bifreiðarstjóri sviptur ökuréttindum í 6 mánuði vegna ölvunar við Akstur .............. 0. Bifreiðarstjóri sviptur ökuleyfi í 2 ár og 6 mánuði vegna ölvunar við Akstur.............. Bifreiðarstjóri sviptur ökuleyfi í 2 ár vegna ölvunar við akstur, en um ítrekun var að ræða................0...00. 0. Bifreiðarstjóri sviptur ökuleyfi í 6 mánuði vegna of hraðs aksturs (130 km hraði)................. 0 Ökumaður bifhjóls sviptur ökuréttindum í 7 mánuði vegna of hraðs aksturs (144 km hraði)...........0....0. 00 Bifreiðarstjóri sviptur ökuleyfi ævilangt vegna ölvunar við akstur, en um ítrekað brot var að ræða.................0000.... Bifreiðarstjóri sviptur ökuleyfi í 12 mánuði vegna ógætilegs aksturs, sem hafði dauða vegfaranda í för með sér................ Bls. 1532 346 491 496 547 120 794 Efnisskrá LXXIII Bifreiðarstjóri sviptur ökuleyfi ævilangt vegna ölvunar við akstur. Ítrekun.........2...0.0 0 Bifreiðarstjóri sviptur, ökuleyfi í 15 mánuði vegna ógætilegs aksturs, sem hafði dauða vegfaranda í för með sér................ Bifreiðarstjóri sviptur ökuleyfi í 6 mánuði vegna ógætilegs aksturs, sem hafði dauða vegfaranda í för með sér................ Tveir bifreiðarstjórar sviptir ökuleyfi ævilangt vegna ölvunar við akstur. Ítrekun.........2........0. 0 Ökumaður bifhjóls sviptur ökuleyfi ævilangt vegna ölvunar við akstur og fyrir að hafa ekið sviptur ökuréttindum. Ítrekun. Ábúð Ábyrgð á dýrum E kom akandi niður Mosfellsdalinn á ellefta tímanum að kvöldi hins 22. ágúst 1984. Birtu var tekið að bregða en bjart var yfir og notaði E lægri ökuljósin. E var að eigin sögn og systur sinnar, sem var farþegi í bílnum, á um 70 km hraða fyrir ofan Tjalda- nes, þegar bifreiðin lenti á hryssu, sem stóð þar á veginum. Bifreiðin skemmdist nokkuð, en hryssan varð aðeins fyrir smávægilegu hnjaski. E höfðaði mál gegn G, eiganda hryss- unnar, til greiðslu bóta vegna skemmda á bifreiðinni. Hæsti- réttur taldi E ekki hafa gætt þeirrar varúðar við aksturinn, sem boðin er í 49. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Hann hefði ekið með lágum ökuljósum seint í ljósaskiptum í slæmu skyggni á hæsta lögleyfðum ökuhraða og ekki getað stöðvað bifreiðina í tæka tíð til að komast hjá árekstri við hrossið. Ekki varð heldur séð af lagareglum eða öðrum opinberum fyrirmælum, að hross og annar fénaður ætti ekki frjálsa för um þjóðveginn þar sem atvikið gerðist. Var G því sýknaður.............. Ábyrgð húseiganda S átti íbúð á 2. hæð fjölbýlishúss við Hverfisgötu í Reykjavík, sem hún leigði R. Í byrjun apríl 1984 varð eldur laus í íbúðinni og urðu miklar skemmdir á nærliggjandi íbúðum og innanstokks- munum í þeim af völdum vatns, sóts og reyks. R, leigutaki íbúðarinnar, var fundinn sekur með dómi sakadóms Reykja- víkur 20. desember 1985 um að hafa valdið brunanum af gáleysi með því að fleygja vindlingi í sorppoka í íbúðinni. K var eigandi íbúðar á 3. hæð hússins. Íbúð hans skemmdist töluvert, en það tjón fékk K bætt hjá Húsatryggingum Reykjavíkur. Miklar skemmdir urðu á innbúi K og fatnaði, en það tjón fékk hann ekki bætt, enda óvátryggt. K höfðaði mál gegn R og S til greiðslu bóta vegna skemmdanna. Héraðsdómur dæmdi R og S in solidum til greiðslu bóta, og áfrýjaði S dómin- um til Hæstaréttar. K byggði kröfu sína á hendur S á því, Bls. 1189 1231 1485 1495 1130 LXXIV Efnisskrá að bruninn hafi orðið vegna óhapps í skilningi 2. mgr. 12. gr. laga um fjölbýlishús nr. 59/1976, en samkvæmt þeirri grein er íbúðareigandi í fjölbýlishúsi gerður ábyrgur gagnvart eigendum annarra íbúða fyrir tjóni, sem verður vegna óhapps í íbúð hans. Taldi K, að S, sem eigandi íbúðarinnar þar sem eldurinn kom upp, bæri hlutlæga fébótaábyrgð á tjóni því, sem hann varð fyrir. Þegar litið var til eldsupptakanna taldi Hæstiréttur ekki unnt að skýra 2. mgr. 12. gr. laga nr. 59/1976 svo rúmri lög- skýringu, að þetta tilvik yrði talið óhapp í skilningi ákvæðisins. Var S því sýknuð af kröfum K............0.00. 0000... Ábyrgð á mannvirkjagerð verksamningi 29. mars 1980 keypti H einingahús úr timbri af SG. Samkvæmt verksamningnum skyldi verkkaupi kosta grunn undir húsið en verksali afhenda húsið uppsett 30. maí 1980. Með í kaupunum fylgdu óstaðfærðar teikningar gerðar á vegum seljanda, þar á meðal teikning af grunni einingahúss, sem Verk- fræðistofa S hafði gert. H og menn á hans vegum sáu um gerð grunnsins, og var húsinu komið fyrir á lóð H í Mosfellshreppi og var það fokhelt 30. maí 1980. Byggingarfulltrúi Mosfells- hrepps samþykkti útfærslu undirstöðunnar, leiðbeindi við fram- kvæmdina og val fyllingarefnis og tók grunninn út undir reisn- ingu sökkla. Fljótlega eftir að H fékk húsið afhent fóru að koma fram ýmsar missmíðar á því. Menn frá Rannsókna- stofnun byggingariðnaðarins skoðuðu húsið í maí 1981, og í febrúar 1982 fór H fram á dómkvaðningu matsmanna til að meta galla á húseigninni. Matsgerðin, sem dagsett er í nóvember 1982, staðfesti að verulegir gallar væru á húseigninni. Yfirmat fór fram, og er sú matsgerð dagsett í desember 1985. Yfir- matsmenn töldu frumorsök gallanna liggja í gerð undirstöðu (tiltölulega djúpir og mjóir fylltir skurðir) og vali fyllingarefnis. H höfðaði mál gegn S múrarameistara hússins, SG, Verkfræði- stofu S og sveitarstjóra Mosfellshrepps f.h. hreppsins og krafð- ist þess, að þeir yrðu dæmdir til að greiða sér in solidum 1.070.000,00 krónur, en það var sú fjárhæð, sem yfirmatsmenn töldu að kosta myndi að gera við gallana ásamt verðrýrnun eignarinnar. Héraðsdómur sýknaði S múrarameistara, þar sem upplýst var, að hann hafði ekkert komið nálægt grunninum fyrr en við úttekt hans undir sökkla, en dæmdi SG og Verkfræði- stofu S til að bera sameiginlega þriðja hluta tjónsins og sveitar- sjóð Mosfellshrepps til að bera þriðja hluta tjónsins. H var látinn bera sjálfur þriðja hluta tjónsins, en hann hafði lýst því, að smiðir þeir, sem hann réði til að slá upp fyrir sökklum hefðu átt þátt í því hver lausn var valin í grunngreftri og fyllingu. Þessum smiðum hafði hann ekki stefnt og var þáttur þeirra óupplýstur. — Verkfræðistofa S, SG og bæjarsjóður Mosfells- Bls. 742 Efnisskrá LXXV Bls. bæjar áfrýjuðu málinu til Hæstaréttar og H gagnáfrýjaði. Mál- inu var ekki áfrýjað gagnvart S múrarameistara. Hæstiréttur sýknaði SG á þeim forsendum, að H og menn á hans vegum hefðu séð um gerð grunnsins og yrði SG ekki gerður ábyrgur fyrir þeim mistökum, sem urðu við þá framkvæmd. Verkfræði- stofa S var einnig sýknuð. H hafði hvorki óskað eftir verkfræði- legri ráðgjöf né eftirliti verkfræðistofunnar varðandi gerð á grunni undir húsið. Þótt H hafi falið verkfræðistofunni að teikna burðarbita til viðbótar við „týputeikninguna““, þá hafði það verið eftir að uppgröftur, jarðvegsskipti og þjöppun hafði farið fram í grunninum. Þá var Mosfellsbær einnig sýknaður. Samkvæmt byggingarreglugerð bera iðnmeistarar ábyrgð á grunngreftri mannvirkja, fyllingu í grunn og þjöppun hennar, og ekki var talið, að byggingarfulltrúa hefði verið skylt, að við- lagðri fébótaábyrgð bæjarsjóðs, að krefjast sérstakrar prófunar á fyllingunni, og var ekki leitt í ljós, að byggingarfulltrúinn hefði í starfi sínu bakað Mosfellsbæ skaðabótaskyldu með athöfunum sínum eða athafnaleysi. Málskostnaður var látinn falla niður bæði í héraði og fyrir Hæstarétti. Sératkvæði. Sjá byggingarfulltrúi ...............0..0 0000... 324 Ábyrgð stjórnarmanna í hlutafélagi G, framkvæmdastjóri P hf., og S, stjórnarformaður P hf., voru ákærðir fyrir fjárdrátt með því að hafa á árunum 1983 og 1984 haldið eftir af launum starfsmanna félagsins upp í opinber gjöld til Gjaldheimtunnar í Reykjavík, en ekki staðið skil á fénu til Gjaldheimtunnar heldur dregið fyrirtækinu þetta fé. Ákærði G hætti störfum fyrir P hf. 14. ágúst 1984. Eftir þann tíma var ákærði S helsti forsvarsmaður félagsins, allt þar til það var lýst gjaldþrota Í. mars 1985. Í ársreikningum 1983 lá fyrir að ógreidd voru opinber gjöld. Talið var, að S hefði verið rétt sem stjórnarformanni að ganga úr skugga um hvaða gjöld þetta voru, sbr. 3. mgr. 52. gr. laga nr. 32/1978. Eftir 14. ágúst 1984 bar félagsstjórnin ein ábyrgð á daglegri stjórn félagsins. S átti því að hafa eftirlit með innheimtu og skilum opinberra gjalda starfsmanna félagsins. Þar sem S vanrækti þetta þótti hann sannur að sök samkvæmt ákæru............0 0000. 0 nn 286 F var um árabil hluthafi í H hf. Á hluthafafundi í félaginu 9. febrúar 1985 var samþykkt að auka hlutafé félagsins um 80 milljónir króna. F ákvað að taka þátt í hlutafjáraukningunni. Til greiðslu hlutafjárloforðs síns afhenti hann félaginu verðtryggt skulda- bréf að fjárhæð 460.000,00 krónur, sem útgefið var af honum 21. febrúar 1985. Á aðalfundi H hf. 7. júní 1985 var F kosinn í stjórn félagsins. H hf. fékk greiðslustöðvun 18. nóvember 1985 og var lýst gjaldþrota 6. desember s.á. Með kröfulýsingu 23. apríl 1986 lýsti F kröfu í þrotabú H hf. og krafðist þess að fá LXXVI Efnisskrá Bls. skuldabréfið afhent, en til vara greiðslu andvirðis þess af eign- um búsins. Bústjórar þrotabúsins höfnuðu kröfu F og var ákveðið að reka sérstakt skiptaréttarmál um ágreininginn. F byggði upphaflega kröfu sína á því, að hann hefði verið vís- vitandi blekktur til þátttöku í hlutafjáraukningunni af forsvars- mönnum hlutafélagsins, en í framburði fyrir skiptarétti 2. maí 1986 dró F það til baka, að hann hefði verið blekktur vísvitandi. Við endurflutning málsins fyrir skiptarétti 11. maí 1988 bar F fyrir sig, að of lítið hlutafé hefði safnast. Skiptaréttur komst að þeirri niðurstöðu, að loforð það, sem F gaf um áskrift fyrir hlutafé í H hf. væri óskuldbindandi fyrir hann samkvæmt 34. gr. hlutafélagalaga nr. 32/1978. Hæstiréttur féllst á þá úrlausn skiptaréttar, að áskrift nýrra hluta hefði ekki farið fram að öllu leyti samkvæmt ákvæðum V. kafla hlutafélagalaga, en F gæti ekki nú borið fyrir sig, að áskriftin væri óskuldbindandi af þeim ástæðum. F var kosinn í stjórn félagsins á aðalfundinum 7. júní 1985. Eftir þann tíma fór hann ásamt öðrum stjórnarmönnum með málefni félagsins, og hvíldi m.a. á honum að tilkynna hið aukna hlutafé til hlutafélagaskrár. F gerði fyrst kröfu um riftun fyrir dómi 23. apríl 1986. Talið var, að F hefði vegna stjórnar- þáttöku sinnar þá fyrir löngu mátt gera sér grein fyrir því hvernig komið var hag félagsins. Var þrotabú H hf sýknað af öllum kröfum F. Sjá hlutafjáraukning, tómlæti............ 1646 F var umboðsmaður M við framangreinda hlutafjáraukningu í H hf. og skráði hann fyrir nýjum hlut, og var gengið frá greiðslu hans með afhendingu verðtryggðs skuldabréfs að fjárhæð 1.000. 000,00 krónur. F var kosinn í stjórn félagsins á aðalfundi þess 7. júní 1985. Talið var, að vegna stjórnarþáttöku umboðsmanns síns hafi M haft öll tök á að fá upplýsingar um hag félagsins og hafi þannig mátt vita, hvernig komið var. Þrotabú H hf. var sýknað af öllum kröfum M. Sjá hlutafjáraukning, tómlæti 1653 Framkvæmdastjóri S hf. skráði það fyrir nýjum hlut við hlutafjár- aukningu í H hf. og var gengið frá greiðslu hans með afhend- ingu tveggja verðtryggðra skuldabréfa samtals að fjárhæð 5.000.000,00 króna. Framkvæmdastjóri S hf. sótti aðalfund félagsins 7. júní 1985 fyrir S hf. sem fullgildan hluthafa og var kosinn í stjórn félagsins á fundinum. Eftir þann tíma fór fram- kvæmdastjórinn ásamt öðrum stjórnarmönnum H hf. með málefni félagsins. Talið var, að framkvæmdastjórinn hafi vegna stjórnarþátttöku sinnar mátt gera sér grein fyrir því hvernig komið var hag félagsins löngu áður en S hf. gerði fyrst kröfu um riftun 23. apríl 1986. Var þrotabú H hf. sýknað af öllum kröfum S hf. Sjá hlutafjáraukning, tómlæti.....,.......... 1661 , Ábyrgðaryfirlýsing Í desember 1984 keypti B bifreið, árgerð 1977, af A fyrir 245.000,00 Efnisskrá LXXVI Bls. krónur. Á afsali var tekið fram, að A ábyrgðist að bifreiðin væri veðlaus og að „vél og kassi sé í lagi“. Í byrjun janúar 1985 bilaði gírinn. Kostnaður við flutning bifreiðarinnar á verk- stæði og viðgerðarkostnaður var 32.112,00 krónur. Höfðaði B mál gegn A til greiðslu kostnaðarins. Málsástæður B voru þær, að yfirlýsing A á afsalinu hefði verið ábyrgðaryfirlýsing, og hefði A tekið ábyrgð á gírkassanum og vélinni. Á studdi kröfur sínar þeim rökum, að ástæður bilunarinnar hefðu verið slæmt aksturslag B, en enginn galli hefði verið á sjálfskiptingunni eða óeðlilegt slit. Hæstiréttur staðfesti héraðsdóm og taldi, að A hefði ekki leitt í ljós neitt það, sem leysti hann undan ábyrgð eftir yfirlýsingunni sem hann gaf í afsalinu................ 1477 Áfengislög Hinn 22. janúar 1985 stofnaði G fyrirtækið Bjórsamlag Ámunnar í þeim tilgangi „að veita þjónustu til samlagsmanna við blöndun á áfengum drykkjarföngum sem gerð eru áfeng með löglega fengnu áfengi úr Áfengis- og tóbaksverslun ríkisins“. Hóf G starfrækslu fyrirtækisins 7. febrúar 1985 og hélt henni fram til 15. s.m., er lögreglan lagði hald á áfengisbirgðir og vinnslutæki fyrirtækisins. Á þeim tíma hafði G afhent 13 mönnum gegn gjaldi áfengan drykk, sem innihélt hreinan vínanda á bilinu 4,97-5,200 af rúmtaki. Ríkissaksóknari höfðaði mál gegn G og krafðist þess, að hann yrði dæmdur til refsingar samkvæmt Í. mgr. 7. gr. og 18. gr., sbr. 33. gr. áfengislaga nr. 82/1969 og til að sæta upptöku á áfengi og ílátum. Samkvæmt 1. mgr. 7. gr. áfengislaga er bannað að brugga á Íslandi eða búa til áfenga drykki eða áfengisvökva og gera drykkhæft það áfengi, sem er eða gert hefur verið óhæft til drykkjar. G tók við áfengis- flöskum, sem menn höfðu keypt í Áfengis- og tóbaksverslun ríkisins, og notaði áfengið til að blanda því saman við önnur efni, þar á meðal bjór, sem ekki náði styrkleikanum 2,25% af vínanda og var því ekki áfengi eftir lögum nr. 82/1969. Þeir, sem komu með áfengið, greiddu fyrir þennan bjór og önnur efni svo og fyrir þá þjónustu, sem þeim var veitt. Hér var í raun um nýjan drykk að ræða. Var G sakfelldur samkvæmt ákæru og dæmdur til að greiða 50.000,00 króna sekt til ríkissjóðs, en vararefsing 25 daga varðhald. Þá var gert upptækt áfengi og ílát, sem hald hafði verið lagt á. Sératkvæði.............. 104 A gerðist sekur um að hafa á árinu 1986 tvívegis smyglað til landsins miklu magni af áfengi og öli. Hann var dæmdur fyrir brot gegn lögum um tollheimtu og tolleftirlit, áfengislögum og lögum um verslun ríkisins með áfengi, tóbak og lyf. Var hann dæmdur í 4 mánaða fangelsi og til að greiða 800.000,00 króna sekt til ríkissjóðs og áfengið var gert upptækt.................... 1558 LXXVIII Efnisskrá Áfrýjun 1. Áfrýjunarleyfi 24, 28, 75, 91, 157, 256, 302, 340, 350, 358, 388, 441, 449, 474, 507, 518, 619, 625, 631, 677, 772, 848, 954, 958, 962, 969, 976, 978, 1130, 1144, 1179, 1199, 1211, 1252, 1285, 1349, 1360, 1447, 1464, 1477, 2. Máli gagnáfrýjað 28, 256, 302, 324, 386, 449, 507, 693, 754, 1207, 1326, 1334, 1349, 1381, 1422, 3. Máli áfrýjað með heimild í 36. gr. laga nr.75/1973 .... 664, 4. Ýmis atriði: Við flutning máls fyrir Hæstarétti benti lögmaður gagnáfrýjanda á nokkur atriði, sem hann taldi galla á áfrýjun af hálfu aðaláfrýj- anda, en gerði þó ekki kröfu um frávísun aðalsakarinnar. Þau atriði voru bersýnilega skekkjur, sem ekki leiddu til ónýtingar aðalsakar, sbr. meginregluna í 195. gr. 2. mgr. laga nr. 85/1936, sbr. 58. gr. laga nr. 75/1973............... 0000. n ns S áfrýjaði máli til Hæstaréttar. Stefndu kröfðust frávísunar málsins frá Hæstarétti, þar sem áfrýjunarfrestur væri liðinn. Héraðs- dómur var uppkveðinn 27. febrúar 1987 og áfrýjunarstefna var tekin út 27. maí 1987. Var málinu því áfrýjað innan þess frests, sem settur er í 20. gr. laga nr. 75/1973, og varð því ekki vísað frá Hæstarétti vegna þess að því hefði verið áfrýjað of SEIN ..........2.000. ss Áfrýjunarfrestur var liðinn, er áfrýjandi fékk útgefna stefnu til áfrýj- unar fjárnámsgerðar, sem fram fór 22. maí 1987, og var ekki aflað áfrýjunarleyfis. Kröfu um, að fjárnámsgerð yrði felld úr gildi var vísað frá Hæstarétti................0... 00. 00. Áfrýjunarstefna Stefndi í Hæstarétti krafðist frávísunar málsins, þar sem áfrýjunar- stefnan fullnægði ekki fyrirmælum 3. tl. 2. mgr. 34. gr. laga nr. 7S/1973, þar sem hún greindi eigi nægjanlega í hvaða skyni áfrýjað væri og hverjar væru dómkröfur áfrýjanda. Málið var dómtekið í héraði, án þess að fram væri komin greinargerð frá áfrýjanda eða bókaðar dómkröfur af hans hálfu. Lögmaður áfrýjanda kvað áfrýjunarstefnu hafa verið tekna út áður en dómsgerðir voru komnar honum í hendur og hefði áfrýjandi tjáð sér, að mótmæli frá honum við kröfum stefnda hefðu komið fram fyrir héraðsdómi. Ljóst virtist, að áfrýjandi hafði haft uppi mótbárur við stefnukröfum þegar hann sótti þing. Talið var, að stefndi hafi mátt vita, þegar málið var dómtekið í héraði, að áfrýjandi ætlaðist til þess, að framkomnar yfirlýs- ingar hans yrðu metnar sem kröfur um sýknu. Áfrýjandi var ólöglærður og virðist ekki hafa notið skýrra leiðbeininga um nauðsyn tímanlegrar framlagningar á formlegri kröfugerð. Þótti hann ekki þurfa að gjalda þess, að lögmanni hans láðist að bæta úr vöntuninni á greinargerð í héraði með annarri orðan áfryj- Bls. 1570, 1570 840 449 1157 1416 Efnisskrá LXXIX unarstefnu. Þóttu því ekki næg efni til að vísa málinu frá Hæstarétti............... 0. Áhættutaka Ákæra Í ákæru var krafist upptöku á 125 1 áfengis ásamt ílátum. Af máls- gögnum varð ráðið, að hald hafði verið lagt á 175 lítra og ílát, en dómur gat aðeins gengið um það magn og þau ílát, sem í ákæru greindi...............0. 0000 nnnnnnnn rr Í ákæruskjali var S gefið að sök, auk þess að hafa ekið bifreið undir áhrifum áfengis, að hafa ekið svipt ökuréttindum. Ákæruskjalið bar að skilja svo, að ákært væri vegna aksturs uns lögreglan stöðvaði S á Kirkjubraut á Akranesi. Héraðsdómari dæmdi einungis um fyrra ákæruatriðið en vék ekki að hinu síðara. Vegna þessa galla á málsmeðferðinni var hinn áfrýjaði dómur ómerktur og málinu vísað heim til löglegrar meðferðar og dóms- álagningar að nNýju..........0000 sn nnnnnnnnn rr Ónákvæmni var í ákæruskjali. Þrátt fyrir það var unnt að leggja dóm á málið með hliðsjón af ákvæðum 3. mgr. 118. gr. laga nr. 74/1974........0.... 000 G var ákærður fyrir brot gegn 2. mgr., sbr. 3. mgr., 25. gr. um- ferðarlaga nr. 40/1968, sem svarar nú til 1. mgr., sbr. 2. mgr., 45. gr. laga nr. 50/1987. Miðað við áfengismagn í blóði G, sem mældist 2,29%0, braut hann gegn 2. mgr., sbr. 4. m gr. 25. gr. laga nr. 40/1968, sem svarar til 1. mgr., sbr. 3. mgr., 45. gr. laga nr. 50/1987. Eins og ákæru var háttað var einungis hægt að refsa G samkvæmt 1. mgr., sbr. 2. mgr., 45. gr. laga nr. S0/1987 .....0.2000 0. Í ákæruskjali var gerð krafa á hendur ákærða um sviptingu öku- leyfis. Við munnlegan flutning málsins fyrir Hæstarétti var upplýst, að ákærði hefði ekki tekið ökupróf og hefði því aldrei haft rétt til að stjórna bifreið. Þrátt fyrir orðalag ákæruskjals var fjallað um þessa kröfu ákæruvaldsins með vísan til 3. mgr. 118, gr. laga nr. 74/1974..,........00 000 nnnnnnnnn nn Tveir menn voru ákærðir m.a. fyrir brot gegn 1. mgr. 257. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Mál út af brotum gegn Í. mgr. 257. gr. alm. hgl. skal því aðeins höfða, að sá krefjist þess, sem misgert er við. Enginn tjónþola gerði refsikröfu í málinu. Sjóvátryggingafélag Íslands hf., vátryggjandi bifreiðanna, sem ákærðu höfðu skemmt, gerði hins vegar refsikröfu í málinu. Ekki var talið unnt að líta á tryggingafélagið sem þann aðila, sem misgert er við í merkingu 4. mgr. 257. gr. alm. hgl. Í mál- flutningi fyrir Hæstarétti taldi ríkissaksóknari, að réttilega hefði átt að ákæra fyrir brot gegn 2. mgr. 257. gr. alm. hgl. og að unnt væri að beita þeirri grein í stað 1. mgr. 257. gr. með stoð Bls. 1034 104 óll 805 949 1027 LXXX Efnisskrá í 118. gr. laga nr. 74/1974. Ekki var talið, eins og ákæru var háttað, að grundvelli málsins yrði nú breytt á þann veg. Var þessum hluta ákærunnar því vísað frá héraðsdómi......... Í ákæruskjali var ákærði m.a. ákærður fyrir brot gegn 1. mgr. 37. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Ekki varð séð, að ákæra geymdi verknaðarlýsingu, sem svaraði til þess ákvæðis............. Í ákæru var ákærða gefið að sök okur. Voru brot hans talin varða við 2. mgr. 6. gr. laga nr. 58/1960, „,sbr. auglýsingar frá Seðla- banka Íslands um vexti við innlánsstofnanir, dags. 16. desember 1983 og 20. janúar 1984, sbr. ennfremur bréf Seðlabanka Íslands, dagsett 7. janúar 1986...““ Ekki þóttu þeir annmarkar vera á ákæru að vísa bæri henni frá sakadómi, sbr. dóma Hæstaréttar í málunum nr. 38/1987 og 39/1987, sem upp voru kveðnir 3. júní 1987.................. 0000. Sama sakarefni.................2..2. 00... Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Áskorunarmál Sjá stefnubirting...............%.00 00. Sjá frávísun frá héraðsdómi...................0. 0000... Ávana- og fíkniefni M og F stóðu saman að innflutningi á 505,3 g af amfetamíni frá Amsterdam í ágóðaskyni. Voru þeir taldir hafa unnið til refs- ingar samkvæmt 2. gr., sbr. 5. gr. laga um ávana- og fíkniefni nr. 65/1974, sbr. lög nr. 60/1980, sbr. 9. gr. laga nr. 75/1982, sbr. lög nr. 13/1985 og 2. gr., sbr. 10. gr. reglugerðar nr. 16/ 1986, sbr. reglugerð nr. 177/1986, sbr. auglýsingu nr. 84/1986. Samkvæmt sakavottorðum ákærðu hafði M 24 sinnum hlotið refsidóma og í fjölmörg skipti sáttir, og F hafði hlotið S refsi- dóma og gengist við 6 dómssáttum. Var refsing ákærðu ákvörðuð með hliðsjón af 77. gr. alm. hgl., og að því er M varðaði einnig höfð hliðsjón af 78. gr. og 72. gr. alm. hgl. M var dæmdur í fangelsi í 2 ár og 4 mánuði og 65.000,00 króna sekt, en vararefsing fésektar var ákveðin 25 daga fangelsi. F var dæmdur í fangelsi í 2 ár og 65.000,00 króna sekt, en vararefsing fésektar var ákveðin 25 daga fangelsi. Gæsluvarðhaldsvist ákærðu kom til frádráttar fangelsisrefsingu. Amfetamínið var gert upptækt til ríkissjóðs..............0..0 0. K var talinn sannur að því að hafa á árinu 1986 staðið að smygli á 771 g af hassi og á árinu 1985 sex sinnum haft í fórum sínum og staðið að sölu á hassi, kókaíni, blöndu af amfetamíni og kókaíni og kannabisefni. Þá var einnig talið sannað, þrátt fyrir eindregna neitun K, að hann hefði ásamt S staðið að innflutn- ingi á um 2,3 kg af hassi í september 1983 og 11,3 kg af hassi Bls. 1485 1495 1673 1678 613 664 1241 Efnisskrá LXXxXI Bls. í október 1983 í ágóðaskyni. K var dæmdur í fangelsi í 2 ár og 6 mánuði og 120.000,00 króna sekt (vararefsing 50 daga fangelsi). S var dæmdur í 18 mánaða fangelsi og 50.000,00 króna sekt (vararefsing 20 daga fangelsi). Gæsluvarðhaldsvist ákærðu kom til frádráttar refsivistinni. Þá voru fíkniefnin gerð upptæk svo og munir þeir, sem ákærðu notuðu við meðferð Þeirra. Sératkvæði..................0 0. 1 - = > Barnalög. Sjá börn. Barnaverndarmál. Sjá börn Barnsfaðernismál Bein fógetagerð Bifhjól Sjá Dbifr€iðar.................0. 00 677 Ó var talinn sannur að því að hafa ekið bifhjóli á 114 km hraða miðað við klukkustund norður Þrengslaveg aðfararnótt 7. júní 1984. Þá var hámarkshraði á þeim vegi 70 km á klukkustund. Varhugavert þótti að telja sannað, að Ó hefði hinn 14. júlí 1984 ekið á 144 km hraða miðað við klukkustund suður Óseyrarbraut í Þorlákshöfn, þar sem hámarkshraði var 50 km á klukkustund. Hins vegar þótti sannað, að Ó hefði ekið mun hraðar en lög leyfðu. Var Ó dæmdur í 15.000,00 króna sekt (vararefsing 10 daga varðhald) og sviptur Ökuleyfi í 7 mánuði................ 0. 720 K var sannur að því að hata ekið bifhjóli undir áhrifum áfengis og sviptur ökuréttindum ævilangt. Var magn alkóhólsí blóði K1,39%.. Samkvæmt sakavottorði K hafði hann 12 sinnum gengist undir sátt eða hlotið dóm fyrir brot gegn 27. gr. umferðarlaga nr. 40/1968 og hafði 8 sinnum brotið gegn ákvæðum 25. gr. sömu laga. K hafði 27 sinnum gengist undir sáttir eða hlotið dóm fyrir refsiverð brot, og eftir að hinn áfrýjaði dómur gekk hafði hann verið dæmdur fimm sinnum fyrir brot gegn umferðarlögum og almennum hegningarlögum. K var dæmdur í 10 mánaða fangelsi og ævilöng ökuleyfissvipting hans var látin haldast........... 1495 Bifreiðar A. Einkamál Hinn 22. ágúst 1986 ók V bifreið bróður sins, B, út af Ólafsfjarðarvegi og velti henni. Bifreiðin stöðvaðist 10 metrum vestan vegarins, en 35 metrum norðan grindahliðs, sem þar var á veginum. Vegurinn þarna var malarvegur en um 75 metrum sunnan við grindahliðið tók við bundið slitlag. Þegar lögreglan kom á staðinn, lá kýr um 15 metra fyrir norðan girðinguna, og hafði hún orðið fyrir girð- LXXXII Efnisskrá Bls. ingunni og bifreiðinni, er hún rann í gegnum hliðið. Kýrin var hryggbrotin og var henni slátrað. Miklar skemmdir urðu á bif- reiðinni. B krafði tryggingarfélagið S bóta á grundvelli húf- tryggingar bifreiðarinnar. S neitaði að greiða bætur og taldi ökumann bifreiðarinnar hafa valdið slysinu með vítaverðum akstri. V bar, að hann hefði ekið á um 80 km hraða á klukku- stund rétt áður en hann ók út af hinu bundna slitlagi, en leyfi- legur hámarkshraði á þessum stað var 70 km á klukkustund. Er komið var á staðinn, reyndist hægra framhjól bifreiðarinnar vera vindlaust, en ekki var ljóst hvort það gerðist áður en bif- reiðinni var ekið út af eða hvort það var afleiðing af útafakstr- inum. Var ekki útilokað, að hjólbarðinn hefði sprungið við akstur á veginum. Það þótti því ekki nægilega sannað, að V hefði sýnt af sér slíkt gáleysi við aksturinn að fella bæri niður eða lækka bætur til B þess vegna. Krafa B var tekin til greina að fullu..........0.000 0000 409 Skömmu eftir miðnætti 6. október 1985 varð árekstur með tveimur bifreiðum á Þingvallastræti á Akureyri. Bifreið Ó var ekið til austurs og ætlaði ökumaður hennar að beygja af götunni til hægri inn á bifreiðastæði við Iðnskólann og kvaðst hafa gefið stefnuljós í þá átt. Bifreið A var ekið á eftir bifreið Ó og hugðist ökumaðurinn aka fram með bifreið Ó hægra megin og kvaðst ekki hafa tekið eftir stefnuljósum. Bifreið A var alveg við hægri brún götunnar og rákust saman hægra framhorn bifreiðar Ó og vinstra framhorn bifreiðar A. Þarna eru hvorki gatnamót né akreinar, en rétt austar taka við akreinar og gatnamót. Sam- kvæmt 4. mgr. 47. gr. umferðarlaga nr. 40/1968 mátti A ekki aka hægra megin fram úr, og var talið að hann bæri höfuðsök á árekstrinum. Ökumaður bifreiðar Ó braut gegn 1. mgr. 45. gr. umferðarlaga þar sem hann hélt bifreiðinni svo innarlega á götunni, að rúm var til að aka fram úr hægra megin og villti þannig um fyrir ökumanni bifreiðarinnar, sem á eftir kom. Með aksturslagi sínu braut hann gegn |. mgr. 46. gr. umferðarlaga og var látinn bera 1/3 hluta tjóns A..................... 567 Hinn 19. september 1976 ók A bifhjóli sínu niður Kaupvangsstræti á Akureyri og í sama mund var bifreið ekið suður Hafnarstræti. Árekstur varð á mótum þessara gatna á hægri helmingi Kaup- vangsstrætis, en umferð um Hafnarstræti til suðurs hafði bið- skyldu gagnvart Kaupvangsstræti. Við áreksturinn slasaðist A mikið, og var varanleg örorka hans metin 20%, Vátryggingar- félag bifreiðarinnar viðurkenndi fébótaábyrgð eiganda, öku- manns og félagsins á slysinu og greiddi A hámarksfjárhæð ábyrgðartryggingarinnar, sem þá var 120.000,00 krónur. Eig- andi og ökumaður bifreiðarinnar töldu, að lögmaður A hefði gefið tryggingarfélaginu fullnaðarkvittun við móttöku greiðsl- unnar. Á það var ekki fallist, enda varðaði kvittun þessi greiðslu Efnisskrá LXXXIII Bls. bóta vegna ábyrgðartryggingar og varð ekki skýrð á þann veg, að með henni hefði A afsalað sér frekari bótarétti gagnvart eiganda og ökumanni bifreiðarinnar. Voru þeir dæmdir til að greiða Á samtals vegna fjártjóns og miska 150.000,00 krónur, auk vaxta. Sjá skaðabótamál og fyrning vaxta............. 677 Hinn 4. júní 1983 varð árekstur milli bifreiðar H og fólksflutnings- bifreiðar K fyrir framan heimili H við Laugarásveg í Reykjavík. H ók norður Laugarásveg og beygði til vinstri af hægri vegar- helmingi að innkeyrslu við bílskúr sinn. Í sama mund ætlaði K að aka fram úr bifreið H vinstra megin, en rakst þá á vinstri hlið hennar rétt fyrir aftan miðju. Á uppdrætti lögreglu var bifreið H sýnd með framhluta uppi á gangstétt, nokkurn veginn þvert fyrir á veginum, en bifreið K með vinstra framhorn við gangstéttarbrún. Af uppdrættinum mátti sjá, að bifreið H hafði kastast að minnsta kosti 4 metra til hliðar við áreksturinn. Af því þótti mega ráða, að K hafi ekið of hratt miðað við aðstæður og óvarlega. Þá gaf K ekki hljóðmerki, áður en hann hugðist aka fram úr bifreið H og braut þar með gegn 4. mgr. 47. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Taldist K því hafa átt sök á árekstr- inum. Það var aftur á móti ósannað, að H hefði gefið stefnu- merki um það, að hann hygðist beygja til vinstri inn á bílastæði sitt, sbr, 2. mgr. 52. gr. umferðarlaga, og þótt svo hefði verið leysti það hann ekki undan varúðarskyldu, sbr. niðurlagsákvæði 4. mgr. 52. gr. umferðarlaga. Var því talið, að H hefði ekki sýnt nægilega aðgát gagnvart umferð er kom á eftir, áður en hann beygði til vinstri, og var hann því einnig talinn hafa átt sök á árekstrinum. Sök var skipt til helminga. Sjá skaðabóta- mál, örorkumat.................. 0. 754 Hinn || nóvember 1986 um kl. 17:40 varð árekstur á mótum Hörg- árbrautar og Hlíðarbrautar á Akureyri. Áreksturinn varð með þeim hætti, að bifreið J var ekið norður Hörgárbraut en bifreið G var ekið suður sömu götu. Er bifreið G kom að gatnamótum Hlíðarbrautar sveigði ökumaður til vinstri í veg fyrir bifreið J og hugðist aka austur Hlíðarbraut. Bifreið J skall þá á hægri hlið bifreiðar G, og urðu miklar skemmdir á bifreið G. G taldi, að J ætti sök á árekstrinum með því að aka bifreið sinni of hratt miðað við aðstæður, ljóslausri og vanbúinni, en J mót- mælti því sem röngu og ósönnuðu, að hann hefði ekið án öku- ljósa eða með þeim hætti að öðru leyti, að hann ætti sök á árekstrinum. Héraðsdómari taldi engan vafa leika á um sök G og ekkert fram komið um það, að bifreið J hefði verið vanbúin eða henni ekið óvarlega. Hann taldi aftur á móti, að bifreið J hefði einungis verið ekið með stöðuljósum í umrætt sinn og skipti sök þannig, að J var látinn bera 1/3 hluta sakar en G 2/3 hluta. Meiri hluti Hæstaréttar taldi ósannað, gegn and- mælum J, að hann hefði ekið ljóslaus, er áreksturinn varð, og LXXXIV Efnisskrá taldi G hafa átt alla sök á árekstrinum með því að beygja til vinstri í veg fyrir bifreið J andstætt niðurlagsákvæði 3. mgr. 46. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Tveir hæstaréttardómarar skiluðu séráliti og vildu staðfesta héraðsdóminn............ Sjá ábyrgð á dýrum............. 00. .0s rs B. Opinber mál Á ók bifreið undir áhrifum áfengis um götur á Akranesi. Áfengis- magn í blóði hans mældist 1,32%.. Með dómssátt samþykkti Á að greiða 10.000,00 króna sekt fyrir brot á 2. mgr., sbr. 3. mgr., 25. gr., sbr. 80. gr., umferðarlaga nr. 40/1968 og sæta því jafn- framt að vera sviptur ökuréttindum í 6 mánuði. Sjá dómsátt J ók bifreið undir áhrifum áfengis stuttan spöl frá félagsheimilinu Lýsuhóli í Staðarsveit á Snæfellsnesi. Mældist áfengismagn í blóði hans 1,21%.. Þegar tekið var tillit til skekkjumarka við mælingu, taldist brot J varða við 3. mgr. 25. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, en nú við 1. mgr., sbr. 2. mgr. 45. gr. umferðarlaga nr. 50/1987. Var refsing J ákveðin 20 daga varðhald. Þar sem um ítrekað brot var að ræða, bar samkvæmt 3. mgr. 102. gr. laga nr. 50/1987 að svipta J ökuleyfi í 2 ár Og Ó Mánuði...........%... 000 Þ var ákærður fyrir að hafa ekið bifreið föður síns um nótt undir áhrifum áfengis frá Túngötu 21 í Grindavík að heimili sínu á Sjónarhóli þar í bæ. Við yfirheyrslu hjá lögreglu daginn eftir viðurkenndi Þ að hafa ekið bifreiðinni og taldi hugsanlegt, að hann hefði fundið til áfengisáhrifa við aksturinn. Fyrir dómi féll hann frá þessum framburði sínum og hélt síðan fast við það, að hann hefði ekki ekið bifreiðinni um nóttina. Talið var nægilega sannað, að upphafleg frásögn Þ væri rétt og að hann hefði ekið bifreiðinni umrædda nótt. Þ hafði verið handtekinn vegna ölvunar 50 mínútur eftir miðnætti þessa umræddu nótt og færður í fangageymslu en síðan fluttur heim til sín kl. 04:20. Var því talið sannað, að Þ hefði verið undir áhrifum áfengis, er hann ók bifreiðinni heim skömmu síðar. Brot Þ var ítrekað og var hann dæmdur í 15 daga varðhald og sviptur ökuleyfi K var ákærður fyrir að hafa ekið bifreið með yfir 130 km hraða miðað við klukkustund eftir vegarkafla frá Nesti við Ártúns- brekku að Skeiðarvogi. K hélt því fram, að hann hefði ekið bif- reiðinni með 50 km hraða miðað við klukkustund, en þrír lög- reglumenn, sem veittu K eftirför í lögreglubifreið, báru, að bifreið K hefði verið ekið með 130 km hraða og hefði dregið í sundur með bifreiðunum. Framburður lögreglumannanna var lagður til grundvallar og talið sannað, að Þ hefði ekið með allt að 130 km hraða umrædda vegalengd. K, sem einnig var dæmdur fyrir önnur brot, var dæmdur í 50.000,00 króna sekt til Bls. 840 1130 346 491 496 Efnisskrá LXXXV Bls. ríkissjóðs (vararefsing 25 daga varðhald) og sviptur ökuleyfi í 6 Mánuði............... 0 sr 547 S var ákærð fyrir að hafa ekið bifreið undir áhrifum áfengis og svipt ökuréttindum frá sumarbústað í Borgarhreppi í Mýrasýslu til Borgarness og þaðan til Akraness, þar sem lögreglan stöðvaði akstur hennar. Héraðsdómari taldi ekki unnt vegna neitunar S og framburðar vitna að telja það sannað, að S hefði fundið til áfengisáhrifa við aksturinn, og sýknaði S. Hæstiréttur ómerkti héraðsdóm og vísaði málinu heim í hérað að nýju, þar sem hér- aðsdómari hafði einungis dæmt um fyrra ákæruatriðið en ekki hið síðara. Sjá ákæra..................0 00 óll V ók bifreið undir áhrifum áfengis og sviptur ökuréttindum ævilangt frá Skíðaskálanum í Hveradölum til Hveragerðis, þar sem lögreglan stöðvaði hann. Áfengismagn í blóði V mældist 1,65%.. Brot V var ítrekað, og var hann dæmdur í 45 daga varðhald og áréttuð var ævilöng ökuleyfissvipting hans.............. 794 B ók bifreið sinni um Álfhólsveg í Kópavegi að kvöldi 25. mars 1986. Akstursskilyrði voru góð og umferð mjög lítil. A, sem gekk eða hljóp norður Álfhólsveg varð fyrir bifreiðinni og hlaut mikla áverka, sem leiddu hana samstundis til dauða. Hemlaför bif- reiðarinnar mældust 24 m, og sannað þótti, að B hefði ekið bifreiðinni með allt að 70 km hraða á klukkustund, er hann ók um Álfhólsveg skömmu fyrir slysið. Talið var, að of mikill hraði og aðgæsluleysi B hefði átt sinn þátt í að honum gafst ekki ráðrúm til að bregðast við för A yfir götuna með viðeigandi hætti, en tekið var tillit til þess, að stúlkan virtist ekki hafa sýnt næga aðgæslu, er hún fór yfir götuna. Brot B varðaði við 1. mgr. 4. gr., 1. mgr. og 2. mgr., staflið e, 36. gr. og Í. mgr. 31. gr. umferðarlaga nr. 50/1987, sem dæmt var eftir, sbr. 2. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1949, svo og við 215. gr. alm. hgl. Refsing B var ákveðin sem hegningarauki 60.000,00 króna sekt (vararefsing 25 daga varðhald) og svipting ökuleyfis í 12 mánuði................ 0. 938 G ók bifreið undir áhrifum áfengis frá Akureyrarflugvelli að bensín- afgreiðslu Olíufélagsins hf. við Veganesti á Akureyri. Hann ók bifreiðinni aftur á bak frá bensíndælunni og á bifreið, sem þar var kyrrstæð. Áfengismagn í blóði G mældist 2,29%o. Hann var ákærður fyrir brot gegn 2. mgr., sbr. 3. mgr., 25. gr. og 4. mgr. 46. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Miðað við alkóhólmagn í blóði G braut hann gegn 2. mgr., sbr. 4. mgr. 25. gr. umferðarlaga, en þar sem brotið var í ákæru fært undir 2. mgr., sbr. 3. mgr., 25. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, sbr. nú 1. mgr., sbr. 2. mgr., 45. gr. laga nr. 50/1987, varð honum einungist refsað samkvæmt því ákvæði. Brot G var ítrekað og var hann dæmdur í 30 daga varðhald og sviptur ökuleyfi ævilangt................00 00. 949 LXXXVI Efnisskrá Bls. S ók bifreið undir áhrifum áfengis frá miðborg Reykjavíkur að Skeifunni 8 og þaðan að versluninni Blómavali við Sigtún, þar sem lögreglan stöðvaði akstur hans. Áfengismagn í blóði hans mældist 1,04%,. Var S ákærður fyrir brot gegn 1. mgr., sbr. 2. mgr., 45. gr. sbr. 100. gr. umferðarlaga nr. 50/1987 og þess krafist, að hann yrði dæmdur til refsingar og ökuleyfissvipt- ingar sbr. 102. gr. umferðarlaga. Við munnlegan flutning máls- ins fyrir Hæstarétti var upplýst, að S hefði ekki tekið ökupróf og hefði því aldrei haft rétt til að stjórna bifreið. Fyrsti málsl. 1. mgr. 102. gr. umferðarlaga segir aðeins að svipta skuli þann „„ökuréttindum““, sem brotið hafi gegn 1. mgr. 45. gr. laganna um ölvunarakstur. Ákvæði þessarar greinar eru sérreglur um ölvunartilvik gagnvart 1. mgr. 101. gr. umferðarlaga, sem hefur að geyma almenna reglu um skilyrði fyrir því að svipta mann rétti til að stjórna vélknúnu ökutæki, þegar þörf er ökuskir- teinis. Viðurlög við brotum á umferðarlögum voru tæmandi talin í þeim, og var S ekki sviptur ökuleyfi og ekki taldist vera fyrir hendi fullnægjandi heimild til að svipta hann rétti til að fá það. S, sem einnig var ákærður fyrir þjófnað, var dæmdur í 4 mánaða fangelsi með hliðsjón af 71. gr. og 77. gr. alm. hgl. 1027 Í janúar 1984 ók S hópbifreið aftur á bak norður Bárugötu í Vest- mannaeyjum. K, sem gekk í sömu átt, varð fyrir bifreiðinni og beið. bana. Snjókoma var og skafrenningur og skyggni mjög lélegt. Skömmu áður hafði S hleypt farþegum út úr bifreiðinni, þar á meðal K, og vissi hann hvert ferð hennar var heitið og hlaut að vera ljóst, að erfitt gæti verið að ganga annars staðar en á akbrautinni vegna snjóruðnings beggja vegna hennar. S var talinn hafa sýnt mikla óvarkárni með þessum akstri sínum og hafa brotið gegn 1. mgr. 17. gr., 1. mgr. og staflið b 2. mgr. 36. gr. umferðarlaga nr 50/1987, sem dæmt var eftir samkvæmt 2. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Ofangreind ákvæði tæmdu sök, þannig að ekki varð jafnframt beitt Í. mgr. 4. gr. umferðarlaga. Þá var S einnig refsað fyrir brot gegn 215. gr. alm. hgl. S var dæmdur í 30 daga skilorðsbundið varðhald og sviptur ökuréttindum í 15 mánuði ....................... 1189 Hinn 10. október 1986, kl. 09:15 ók K bifreið sinni norður Heiðarveg á Reyðarfirði við dagheimilið, er 7 ára drengur, sem hljóp vestur yfir götuna, varð fyrir bifreiðinni með þeim afleiðingum, að hann lést 15 dögum síðar. K kvaðst hafa ekið á 30 km hraða og varlega. Hann kvaðst aðeins hafa litið til vinstri, er hann renndi fram hjá dagheimilinu og verið að fylgjast með börn- unum, en það hafi aðeins verið augnablik, sem hann leit af veg- inum, og er hann sneri höfðinu fram aftur hafi hann séð barn hverfa inn undir bifreiðina frá hægri framan við framhjólið. K vann m.a. við að flytja skólabörn frá Hólmum til Reyðar- fjarðar og var því kunnugur staðháttum. Mátti hann því gera Efnisskrá LXXXVII Bls. ráð fyrir börnum báðum megin vegarins, þar sem grunnskóli og íþróttahús voru á aðra hönd en dagheimili á hina. Hann þótti því ekki hafa fylgst nægilega með veginum fram undan og umferð frá hægri og þannig ekki sýnt þá varkárni, sem krafist var samkvæmt upphafsákvæði 2. mgr. 37. gr. umferðarlaga nr. 40/1968, sem þá giltu. Þá þótti hann einnig hafa brotið gegn I-lið 3. mgr. 49. gr. sömu umferðarlaga, svo og gegn Í. mgr. 49. gr. laganna. Samkvæmt 2. gr. alm. hgl. nr. 19/1940 bar að dæma brot K eftir umferðarlögum nr. 50/1987. Af ákæru- valdsins hálfu var talið, að 2. mgr. 4. gr. nýrri laganna svaraði til 2. mgr. 37. gr. eldri laganna. Talið var, að í 1. mgr. 36. gr. nýrri laganna fælust þau ákvæði 1. mgr. 49. gr. eldri lag- anna, sem hér skiptu máli. Heimilt þótti að færa brot K til þess- ara ákvæða umferðarlaga nr. 50/1987, enda var hvorki af greinargerð með frumvarpi til hinna nýju umferðarlaga né af umræðum á Alþingi ráðið, að ætlunin hafi verið að slaka á varúðarkröfum að þessu leyti við setningu hinna nýju laga, þó að orðalag væri nú annað en áður. Þá var K einnig talinn hafa brotið gegn 215. gr. alm. hgl. K var dæmdur í 40.000,00 króna sekt (vararefsing 15 daga varðhald) og sviptur rétti til að stjórna vélknúnu ökutæki í 6 mánuði ...........0.0. 0000... 1231 S og I fóru inn á baklóð Ármúla 3, en þar voru geymdar nýinnfluttar bifreiðar. Þeir brutu rúður í mörgum bifreiðum og reyndu að gangsetja þær og tókst að lokum að gangsetja eina bifreið. Óku þeir síðan báðir bifreiðinni um götur Reykjavíkur og til Hafnar- fjarðar, og voru þeir báðir undir áhrifum áfengis og án ökurétt- inda. Áfengismagn í blóði S mældist 1,33%, en í 1 1.51%0. Um ítrekað brot var að ræða hjá báðum. S og I voru sviptir öku- réttindum ævilangt. S var dæmdur í 6 mánaða fangelsi en | í 75 daga fangelsi, en þeir voru báðir ákærðir fyrir önnur brot EINNIÐ .........0.00 sr 1485 Með dómssátt 25. nóvember 1987 var H sviptur ökuleyfi í 12 mánuði frá 16. október s.á. Hinn 8. nóvember 1987 ók H bifreið sinni um götur Mosfellsbæjar og þrisvar á árinu 1988 var hann tekinn við akstur. Með hliðsjón af 78. gr. og 77. gr. alm. hgl. nr. 19/1940 var H dæmdur í 40.000,00 króna sekt (vararefsing 20 daga varðhald) .............20..0 000 nn nn 1523 J var ákærður fyrir að hafa ekið bifreið sinni á allt að 108 km hraða miðað við klukkustund á Kringlumýrarbraut, er hann ók í norður á vegarkaflanum frá Nesti í Fossvogi að Fossvogsvegi, þar sem lögreglan mældi hraða hans með ratsjá, en þar er leyfi- legur hámarkshraði 60 km. Lögreglumennirnir, sem mældu hraðann, töldu að bifreið J hefði mest náð 108 km hraða, en þeim tókst ekki að stöðva radartækið í þeirri stöðu. Þótti var- hugavert að telja sannað, að J hefði ekið svo hratt, en nægilega þótti fram komið, að J hefði ekið yfir lögleyfðum hraða, LXXXVIII Efnisskrá og ekkert hafði komið fram í málinu, sem veikti skýrslur lög- reglumannanna í verulegum atriðum. J var dæmdur í 10.000,00 króna sekt (vararefsing 5 daga varðhald) og var sviptur ökurétt- indum í einn Mánuð ...............2..0.. 000 Hinn 8. apríl 1988 ók H bifreið sinni um götur Reykjavíkur, þar til lögreglan stöðvaði akstur hans. H hafði verið sviptur rétti til að öðlast ökuleyfi ævilangt frá 1. mars 1985. Refsing H var ákveðin 30 daga varðhald ..............0.00.... 00. S, sem var sviptur ökuréttindum ævilangt, ók bifreið frá Lauga- brekku, Hellnum, Snæfellsnesi, að flugafgreiðslunni á Rifi. S hafði sex sinnum sætt refsidómum, þar af fimm sinnum m.a. fyrir ölvunarakstur, og var í fjórum þeirra kveðið á um svipt- ingu ökuleyfis, síðast í dómi 17. maí 1983. Sá dómur, svo og dómur frá 22. janúar 1985 og dómssátt frá 2. apríl 1987 höfðu ekki ítrekunaráhrif varðandi refsingu hans, þar sem ekki er heimiluð aukin hegning við ítrekun brots í 100. gr. umferðarlaga nr. 50/1987, sbr. 80. gr. eldri umferðarlaga nr. 40/1968. Með hliðsjón af sakaferli S var hann dæmdur í 3 mánaða fangelsi A, sem var sviptur ökuréttindum ævilangt, ók bifreið um götur Reykjavíkur, þar til lögreglan stöðvaði hann. Á árunum 1979 til 1987 var A sviptur ökuleyfi ævilangt með dómi fimm sinnum. A var dæmdur í 30 daga varðhald ...................... Birting dóms Birting laga og stjórnvaldserinda Björgun Blóðrannsókn. Blóðflokkar. Sjá mat og skoðun. Bókhald Bráðabirgðaökuleyfissvipting D var sviptur ökuleyfi sínu til bráðabirgða hinn 17. maí 1988. Með úrskurði sakadóms Kópavogs 31. s.m. var sviptingin felld úr gildi. Ríkissaksóknari gaf út ákæru í málinu 6. júlí 1988, þar sem þess var m.a. krafist, að D yrði sviptur rétti til að aka vél- knúnu ökutæki. Að svo komnu þótti ekki efni til að fella úr- skurðinn úr gildi. Sjá valdframsal ....................... Brenna Brot gegn valdstjórninni. Sjá valdstjórnin. Bls. 1527 1562 1564 1567 Efnisskrá LXXXIX Bls. Brot í opinberu starfi Ó var ráðinn til starfa hjá Pósti og síma á Akureyri |. september 1969 og skipaður fulltrúi í umdæminu frá 1. janúar 1981. Hann annaðist verkstjórn á bréfapóststofu ásamt almennri afgreiðslu, sá um uppgjör gjaldkera póststofunnar og lagði peninga póst- stofunnar á reikning í banka. Hann gegndi þannig í reynd hlut- verki aðalgjaldkera á póststofunni. Við sjóðstalningu 11. júní 1986 kom fram verulegur halli á sjóði Ó hjá stofnuninni, og reyndist hallinn vera rúmar 7 milljónir króna. Hafði Ó dregið sér féð með beinum fjártökum úr sjóðum, sem voru í vörslum hans. Ó var þegar í stað veitt lausn frá störfum um stundarsakir, og veitti hann rannsóknarmönnum greiða aðstoð við athugun málsins og stóð Póst- og símamálastofnun skil á fénu að mestu eða öllu leyti. Brot Ó varðaði við 1. mgr., sbr. 2. mgr., 247. gr., sbr. 138. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, en hann var opinber starfsmaður, er hann framdi brot sitt. Var Ó dæmdur í 12 mánaða fang€lsi ............0.0000 0000... 990 J var sveitarstjóri Stokkseyrarhrepps á tímabilinu 1. júlí 1975 til 1. júní 1978. Hann var ákærður fyrir að hafa á þessu tímabili svikið út úr ríkissjóði 2.689.100,00 gamlar krónur í formi olíu- styrks til hreppsbúa, með því að gefa upp ársfjórðungslega til viðskiptaráðuneytisins meiri fjölda íbúa hreppsins, sem rétt áttu á olíustyrk úr ríkissjóði, en réttmætt var, og þannig náð meira fé út úr ríkissjóði en hann þurfti í raun til að greiða hreppsbúum í olíustyrki á hverju styrktímabili og síðan hagnýtt sér mismun- inn í eigin þarfir. Það var talið nægilega sannað, að J hefði dregið sér það fé, sem ákæran fjallaði um, þrátt fyrir neitun hans um hagnýtingu fjárins í eigin þarfir. Var J sakfelldur fyrir brot á 247. gr., sbr. 138. gr., almennra hegningarlaga nr. 19/1940. J var ákærður fyrir fleiri brot, og var refsing hans ákveðin, með vísan til 77. gr. og 78. gr. alm. hgl., 6 mánaða fangelsi ............0000 000 1049 Búskipti. Sjá skiptamál. R og J hófu sambúð haustið 1977 og gengu í hjúskap 1978. Haustið 1982 slitu þau samvistum og var lögskilnaðarleyfi gefið út 6. apríl 1983. Hinn 8. febrúar 1983 undirrituðu þau samning um skilnaðarkjör, þar sem m.a. var kveðið á um fjárskipti þeirra. Samkvæmt samningnum fékk J mun meira í sinn hlut af eignum búsins en R. Litið var svo á, að samningurinn um fjárskiptin hefði verið bersýnilega ósanngjarn, þegar til hans var stofnað og var hann lýstur óskuldbindandi. Sjá skilnaðarsamningur 474 Talið var, að skiptum milli hjóna væri í raun lokið og þau yrðu ekki tekin upp að nýju fyrir skiptarétti. Sjá hjón .............. 1260 G réðst sem ráðskona til Þ eftir auglýsingu hans í apríl 1985. Þau gengu í hjúskap í ágúst sama ár. Þ var ekkill og átti 6 uppkomin XC Efnisskrá Bls. börn og G átti 6 börn. Fyrir Hæstarétti var upplýst, að G hefði gifst sex sinnum. Þegar til hjúskaparins var stofnað átti Þ umtalsverðar skuldlausar eignir, m.a. íbúðarhús í byggingu á Akranesi, íbúðarhús í Skilmannahreppi, 2 bifreiðar, innistæður á bankabókum o.fl. G átti fjögurra herbergja íbúð í Reykjavík með áhvílandi skuldum, innanstokksmuni o.fl. Fyrir hjúskap gerðu þau með sér kaupmála, þar sem allar eignir G voru gerðar að hennar séreign og íbúðarhús, sem Þ átti í byggingu á Akra- nesi var gert að séreign hans. Meðan á hjúskapnum stóð seldi Þ íbúðarhús það, sem hann átti í byggingu. Hann greiddi fyrir allt, sem til reksturs heimilisins þurfti af eignum búsins og innti einnig af hendi greiðslu af skuldum G vegna séreignar hennar. Tekjur búsins voru afar litlar og var að mestu gengið á banka- innistæðu Þ vegna umræddra útgjalda. Í byrjun árs 1987 fóru hjónin að tala um skilnað, og flutti Þ út úr húsinu í júlí það ár og sótti um skilnað að borði og sæng. Þ krafðist þess, að búinu yrði skipt á grundvelli 57. gr. sbr. 27. gr. laga nr. 60/1972. G krafðist helmingaskipta á grundvelli 2. mgr. 18. gr. laga nr. 20/1923. Talið var, að helmingaskipti á búi aðila væru bersýnilega ósanngjörn og að öllum skilyrðum $7. gr. laga nr. 60/1972 hefði verið fullnægt, þannig að Þ fékk eignir búsins í sinn hlut ...............0.0.00 00 1432 Byggingarfulltrúar H keypti einingahús úr timbri og var því komið fyrir á lóð hans í Mosfellsbæ. Byggingarfulltrúi Mosfellsbæjar samþykkti út- færslu undirstöðunnar, leiðbeindi við framkvæmdina og val fyllingarefnis og tók grunninn út undir reisningu sökkla. Veru- legir gallar komu fram á húsinu, og töldu yfirmatsmenn frumor- sök gallanna liggja í gerð undirstöðu og vali fyllingarefnis. Ekki var talið, að byggingarfulltrúa hafi verið skylt samkvæmt grein 1.1.3. í byggingarreglugerð nr. 292/1979, að viðlagðri fébóta- ábyrgð bæjarsjóðs, að krefjast sérstakrar prófunar á fylling- unni. Þá var talið ósannað, að byggingarnefnd hafi ákveðið byggingarfulltrúanum víðtækara verksvið en sagt er fyrir um í byggingarreglugerðinni grein 2.5., og ekki var talið leitt í ljós, að hann hafi í því starfi sínu bakað Mosfellsbæ skaðabóta- skyldu með athöfnum sínum eða athafnaleysi. Sératkvæði. Sjá ábyrgð á mannvirkjagerð .................. 000... 00. 324 Byggingasamvinnufélög Árið 1975 keypti G íbúð í Kópavogi, sem byggð hafði verið af stjórn verkamannabústaða f.h. Kópavogskaupstaðar. Afsal var gefið út 1976 og kom þar fram, að kaupverð íbúðarinnar, 41.375,00 krónur, væri að fullu greitt. G tilkynnti bæjarráði Kópavogs 25. september 1983, að hann hygðist selja íbúðina, og með bréfi 24. október s.á. var honum tilkynnt, að bæjarráð hygðist neyta Efnisskrá KCI Bls. forkaupsréttar síns. Á íbúð G hafði hvílt lán úr Byggingarsjóði verkamanna, sem lent hafði í vanskilum og allt fallið í gjald- daga. Greiddi G lánið upp 10. nóvember 1982. Ennfremur hafði verið áhvílandi á íbúðinni lán úr Byggingarsjóði ríkisins, sem að hluta til var verðtryggt. Á árinu 1983 voru þessi lánakjör mjög óhagstæð vegna verðbólguþróunar, og greiddi G lánið upp hinn 28. september 1983. Við sölu íbúðarinnar fór fram mat á endursöluverði hennar, og var hún metin á 1.038.801,00 krónu. Við matið var beitt lögum nr. 51/1980 um Húsnæðis- stofnun ríkisins, sbr. 3. gr. bráðabirgðalaga nr. 50/1983 um breyting á þeim lögum, en þau lög voru í gildi, þegar G bað um sölu á íbúðinni. Samkvæmt matinu var heildargreiðsla til G 519.125,00 krónur, og var þá miðað við eðlileg skil lána úr Byggingarsjóði verkamanna og Byggingarsjóði ríkisins. Voru G samkvæmt matsgerðinni endurgreiddar þær fjárhæðir með verðbótum samkvæmt byggingarvísitölu, sem hann notaði til þess að greiða upp lánin, frá þeim tíma sem greiðslur áttu sér stað. Þá var bætt við heildargreiðslu til G aukaverðbótum vegna eignarhalds í 9 ár. G sætti sig ekki við framreiknaðan útreikning á eftirstöðvum lána, sem engar voru, til frádráttar kostnaðar- verði, og höfðaði mál til heimtu mismunarins. Talið var, að hinar sérsöku útreikningsreglur á eftirstöðvum lána, sem við sölu hvíla á félagslegum íbúðum, helgist af því, að þeir, sem þannig byggja, hafi notið allt annarra og betri lánskjara úr sam- eiginlegum byggingarsjóðum landsmanna en aðrir. Af orðalagi 2. mgr. 3. gr. bráðabirgðalaga nr. 50/1983 og tilgangi sé ljóst, að reikningsreglan sé miðuð við venjuleg skil lánanna. Ekki var talið, að sá lánþegi, sem lendir í vanskilum, geti öðlast betri rétt en sá, sem stendur í skilum. Var stjórn verkamannabústaða í Kópavogi því sýknuð af öllum kröfum G ............... 413 Börn Dagsektir S hf., Reykjavík höfðaði mál gegn S hf., Patreksfirði, og krafðist þess, að hinu stefnda félagi yrði dæmt óheimilt að nota nafnið „„Straumnes hf.'' sem firmaheiti fyrir félagið og að því yrði gert skylt að láta afmá nafnið úr hlutafélagaskrá að viðlögðum dag- sektum, 1.000,00 krónum. Voru kröfur S hf., Reykjavík, teknar til greina og dagsektirnar látnar renna til þess. Sjá firma .. 1341 H hf., Reykjavík, höfðaði mál gegn H hf., Eyrarbakka, og krafðist þess að hinu stefnda félagi yrði dæmt óheimilt að nota firma- nafnið Hvoll og að því yrði gert skylt að láta afmá nafnið úr hlutafélagaskrá að viðlögðum dagsektum, 1.000,00 krónum, sem rynnu til H hf., Reykjavík. Var það tekið til greina. Sjá firma 1344 Dánarbú. Sjá skipti. XCII Efnisskrá Dómarar. Sjá og dómstólar, réttarfar og réttarfarsvítur. 1. Dómarar í Hæstarétti: ' Sjö dómarar dæma mál ..............0.0... 0... nr Varadómari dæmir mál í Hæstarétti: 1, 29, 57, 66, 70, 104, 162, 166, 202, 256, 267, 349, 518, 619, 625, 666, 693, 734, 742, 786 814, 820, 938, 982, 990, 1152, 1189, 1319, 2. Samdómendur í héraði: 24, 126, 324, 350, 372, 388, 400, 693, 830, 862, 1049, 1096, 1109, 1157, 1285, 1307, 1319, 1422, 1453, 1477, 1624, 1646, 653, 1661, 3. Dómstólar: Fógetaréttur: 615, 617, 778, 812, 831, 835, 1011, 1043, 1180, 1201, 1276, 1279, Skiptaréttur: 45, 113, 318, 359, 522, 734, 848, 1100, 1261, 1375, 1433, 1628, 1648, 656, Uppboðsréttur: .................. 4, 93, 510, 609, 620, 626, Landamerkjadómur Merkjadómur Siglingadómur Félagsdómur Sakadómur í ávana-og fíkniefnum: ......... 440, 502, 1242, Verðlagsdómur 4. Setudómari dæmir mál í héraði ...............00.. 0000... 5. Dómara ekki getið í héraðsdómi 40, 98, 157, 254, 409, 567, 608, 631, 677, 840, 1018, 6. Sératkvæði: Í Hæstarétti 29, 81, 106, 117, 130, 168, 256, 267, 327, 372, 439, 445, 521, 666, 667, 815, 821, 876, 1252, 1285, 1326, 1504, 1532, 1604, 1624, Í héraði ............0.....0 rn. 1. Hæfi dómara : Ákærði B krafðist þess, að héraðsdómari viki sæti, þar sem hann hefði í sjónvarpsviðtali rætt um suma þætti máls með þeim hætti, að ekki verði talið, að hann gæti litið óhlutlægt á þátt ákærða B í málinu. Héraðsdómarinn taldi, að ummæli hans í sjónvarpinu væru ekki til þess fallin að valda vanhæfi hans. Aftur á móti hefði móðir eins þeirra barna, sem komu við sögu í málinu, viðhaft ærumeiðandi og móðgandi ummæli um sig, sem gætu bakað henni refsingu og bakað henni bótaskyldu, og taldi því ekki samrýmanlegt 7. tl. 36. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 2.tl. 1S. gr. laga nr. 74/1974 að hann dæmdi í málinu. Hæsti- réttur taldi, að þótt héraðsdómari kynni að eiga skaðabótakröfu á hendur framangreindri konu, gerði það hann ekki vanhæfan til að fara með og dæma mál, er varðaði barn hennar, og að skammaryrði um dómara gerðu hann almennt ekki vanhæfan til að fara með mál. Var úrskurðinum því hnekkt ........ Sakadómari úrskurðaði að hann viki sæti í máli ákærðs. Móðir Bls. 1532 1696 1421 1663 1154 1718 449 1049 1696 1049 129 Efnisskrá KCIII Bls. ákærðs hafði unnið með dómaranum í sakadómi sl. 10 ár, og taldi dómarinn hættu á, að hann fengi ekki litið óhlutdrægt á málavexti. Hæstiréttur felldi úrskurðinn úr gildi og taldi ástæður þær, sem héraðsdómarinn greindi í úrskurði sínum, ekki valda því að hann fengi ekki litið óhlutdrægt á málavexti í máli ákærða ................... 00. n 1473 Dómkröfur Áfrýjandi lagði fyrir Hæstarétt ársreikning fyrirtækis. Stefndi mót- mælti því, að tekið væri tillit til ársreikningsins, þar sem hann hefði ekki legið fyrir héraðsdómi og áfrýjandi hefði ekki haft uppi áskilnað í áfrýjunarstefnu um framlagningu hans fyrir Hæstarétt, eins og boðið sé í 45. gr. laga nr. 75/1973. Kom skjal þetta því ekki til álita fyrir Hæstarétti .............. 98 Í útburðarmáli hafði áfrýjandi uppi nýja málsástæðu fyrir Hæsta- rétti og vildi nú einnig byggja kröfur sínar á þeirri staðreynd, að stefnda hafði enga húsaleigu greitt frá 1. júní 1987 og heldur ekki hitakostnað frá sama tíma. Hann tók jafnframt fram, að vanskil hefðu ekki verið orðin slík, er málið var tekið til úr- skurðar í héraði, að ástæða hefði verið til að hafa þessa máls- ástæðu þá uppi. Stefndi mótmælti því, að þessi málsástæða kæmist að og taldi hana of seint fram komna. Fallist var á það með áfrýjanda, að afsakanlegt væri að hann hafði þessa máls- ástæðu ekki uppi við flutning málsins í héraði, og fullnægt væri öðrum skilyrðum 45. gr. laga nr. 75/1973, svo að taka mætti þetta atriði til úrlausnar fyrir Hæstarétti ................. 831 Stefndi í Hæstarétti krafðist staðfestingar hins áfrýjaða dóms með þeirri breytingu, að dráttarvextir yrðu frá 14. apríl 1987 ákveðn- ir samkvæmt 10. og 12. gr. vaxtalaga nr. 25/1987. Þar sem hann hafði ekki getið um þessa breytingu í greinargerð, dagsettri 11. apríl 1988, og áfrýjandi mótmælti hækkun kröfunnar, var hún ekki tekin til greina. Sjá vextir ...........00.000. 0... 1334 Áfrýjandi máls krafðist frávísunar þess frá héraðsdómi. Studdi hún kröfu sína um frávísun þeim rökum, að hún hefði legið fyrir héraðsdómi, en um hana hefði láðst að dæma. Lögmaður áfrýj- anda kvaðst hafa krafist frávísunar í greinargerð sinni til héraðsdóms, sem lögð var fram 30. september 1986, þar sem stefnukrafan hafi verið svo vanreifuð, að ómögulegt hefði verið að taka til varna um efni hennar. Við munnlegan flutning máls- ins hafi verið bókað, að hann „gerði sömu kröfur og í greinar- gerð“. Í þinghaldi 20. mars. 1987 var bókað: „Lögmaður stefnda féll frá kröfu um frávísun málsins““. Er málið var flutt munnlega hið fyrra sinn, 6. maí 1987, krafðist hann, samkvæmt bókun í þingbók, sýknu, en kröfu um frávísun var ekki getið. Lögmönnum aðila kom ekki saman um, hvort eða hvernig frá- vísunarkrafan var reifuð við aðalflutning málsins. Ekki þótti XCIV Efnisskrá Bls. sannað, að frávísunarkrafan hefði á síðari stigum málsins legið svo skýrt fyrir, að héraðsdómara bæri að leysa úr henni. Var kröfunni því hafnað með vísan til 45. gr. laga nr. 75/1973 1367 Þingsókn féll niður í héraði af hálfu áfrýjanda, er fram átti að fara munnlegur málflutningur um kröfu hennar. Stefnda mótmælti því, að nýjar kröfur og málsástæður áfrýjanda kæmust að fyrir Hæstarétti. Áfrýjandi hafði ekki fullnægt skilyrðum 45. gr. laga nr. 75/1973, og var dómur lagður á málið eins og það lá fyrir héraðsdómara ...................0..0n sr 1416 Dómkvaðning Dómsrannsókn Dómsátt H var handtekinn vegna gruns um ölvunarakstur. Reyndist vínanda- magn í blóði hans 1,53%. H samþykkti að greiða 18.000,00 króna sekt til ríkissjóðs og sæta ökuleyfissviptingu í 6 mánuði. Var brot hans heimfært í dómssáttinni undir 2. sbr. 3. mgr. 25. gr., sbr. 81. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Ef vínandamagn í blóði ökumanns nemur 1,20%, eða meira ber að heimfæra brot undir 2. sbr. 4. mgr. 25. gr. umferðarlaga. Hæstiréttur felldi dómssáttina úr gildi samkvæmt 6. mgr. 112. gr. laga nr. 14/1974 ....,... 0. 41 Með dómssátt samþykkti Á að greiða 10.000,00 krónur í sekt fyrir brot á 2. mgr., sbr. 3. mgr., 25. gr., sbr. 80. gr., umferðarlaga nr. 40/1968 og sæta því jafnframt að verða sviptur ökurétt- indum í 6 mánuði. Áfengismagn í blóði Á hafði mælst 1,32%.. Ríkissaksóknari kærði dómssáttina til Hæstaréttar og taldi að færa hefði átt brot Á undir 2. mgr. sbr. 4. mgr. 25. gr, um- ferðarlaga, sem samkvæmt 81. gr. þeirra laga leiði til lengri sviptingartíma og hærri sektar. Hæstiréttur taldi ekki komna fram lögfulla sönnun þess, að alkóhól í blóði Á hafi mælst 1,20%0, og var hin kærða dómssátt látin standa ........... 346 Dómstólar Dómsvald skiptaréttar Eignardómsmál Eignarnámsbætur Eignarréttarfyrirvari Eignarréttur Á, J og V voru eigendur að lóðinni nr. 11 við Hafnarstræti á Ísafirði. Ísafjarðarkaupstaður hafði úthlutað lóðinni til fyrri eigenda um síðustu aldamót úr upphaflegu eignarlandi kaupstaðarins. Árið 1982 var samþykkt nýtt aðalskipulag fyrir Ísafjarðarkaupstað. Samkvæmt því var gert ráð fyrir uppfyllingu til vesturs fram undan Hafnarstræti og var gert ráð fyrir breytingum, þar sem Efnisskrá XCV Bls. húsin við Hafnarstræti 11 standa. Sama dag og aðalskipulagið var samþykkt í bæjarstjórn Ísafjarðar var gerður samningur milli bæjarstjórnar og Kaupfélags Ísafjarðar, þar sem Kaup- félaginu var úthlutað lóð á uppfyllingu sjávarmegin við lóðirnar Hafnarstræti 9-11. Á, J og V höfðuðu mál gegn Ísafjarðar- kaupstað og Kaupfélagi Ísafjarðar og kröfðust þess, að viður- kenndur yrði eignarréttur þeirra að landauka, sem myndast hefði eða myndast kynni við það, að fyllt er upp í fjöruna og út Í sjó fram undan eignarlóð þeirra. Byggðu þau dómkröfur sínar á því, að frá fornu fari hafi gilt sú regla, að eigendur landareignar, sem liggi að sjó, eigi eignarrétt yfir fjörunni fram af henni, svo og eignarrétt yfir svonefndum netlögnum. Í héraðsdómi, sem skipaður var þremur dómurum, var tekið fram, að þegar lóðin nr. 11 við Hafnarstræti var mæld og afhent til húsbyggingar í upphafi, var í gildi opið bréf frá 26. janúar 1866 um að stofna byggingarnefnd á kaupstaðnum Ísa- firði, og var þar sagt í 3. gr., að byggingarnefnd skuli sam- kvæmt $. gr. tilskipunar frá 17. nóvember 1786 taka til „„húsa- stæði““ til allra nýrra húsa, er byggja skuli. Orðalag þessara ákvæða bentu til þess, að höfð sé í huga afhending lóða til sérstakra nota eingöngu, þ.e. húsbygginga. Varð ekki séð, að síðari löggjöf um lóðamál á Ísafirði hafi gert neina skýra breyt- ingu á að þessu leyti. Við úthlutun þeirra lóðarspildna, sem um var að ræða, var stærð þeirra jafnan tiltekin og lega gefin til kynna. Engin ákvæði voru um, að fylgja ætti réttindi til fjöru eða netlaga. Ennfremur var þess að gæta, að um var að ræða úthlutun lóðar og lóðarspildna á hafnarsvæði, þar sem gera mátti ráð fyrir uppfyllingu og öðrum mannvirkjum í fjöru og í sjó fram. Því var ekki fallist á það, að þeir aðilar, sem Á, J og V leiddu rétt sinn frá, hafi mátt gera ráð fyrir því, að í lóðarúthlutun þeim til handa hafi fylgt þau réttindi, sem um var deilt í málinu. Ekki höfðu stefnendur heldur sýnt fram á nein þau not, sem til hefðar gætu leitt. Voru því Ísafjarðar- kaupstaður og Kaupfélag Ísafjarðar sýknuð, Dánarbú Á áfrýj- aði dóminum til Hæstaréttar, sem staðfesti héraðsdóm með vísan til forsendna hans ............00200 0000 n 00 nn 388 Eignaupptaka G tók við áfengisflöskum, sem menn höfðu keypt í Áfengis- og tóbaksverslun ríkisins og notaði áfengið til að blanda því saman við önnur efni, þar á meðal bjór, sem ekki náði styrkleikanum 2,25%. Þeir, sem komu með áfengið, greiddu fyrir þennan bjór og önnur efni svo og fyrir þá þjónustu, sem þeim var veitt. G var talinn hafa brotið gegn 1. mgr. 7. gr. og 18. gr. áfengislaga nr. 82/1968. 125 1 áfengis ásamt ílátum var gert upptækt sam- kvæmt 8. gr. áfengislaga ...............0..0. 2... 0... 104 XCVI Efnisskrá K og B voru dæmd til að sæta ónýtingu 51 myndbands og mynda- bandahylkja samkvæmt 2. mgr. 55. gr. höfundarlaga nr. 13/1972. Sjá höfundarétt .............0.0..0 0000... Þrír menn stóðu saman að innflutningi á 505,3 g af amfetamíni í ágóðaskyni. Það var gert upptækt til ríkissjóðs samkvæmt 5. mgr. 5. gr. laga nr. 65/1974 ..............0. 0000 nn A smyglaði til landsins 240 | af vodka, 18 3/4 1 flöskum af rauðvíni, 360 dósum af bjór og 337 1/2 lítra brúsum af spíritus. Það var gert upptækt til ríkissjóðs samkvæmt |. mgr. 136. gr. laga nr. 55/1987, sbr. áður 1. mgr. 72. gr. áfengislaga nr. 82/1969 K og S stóðu að innflutningi fíkniefna. Þeir voru dæmdir til að sæta upptöku á 777 grömmum af hassi, 11.321,9 grömmum af hassi, 37,9 grömmum af hassi, 1,5 grömmum af kókaíni, $,2 grömm- um af blöndu af amfetamíni og kókaíni, 129,3 grömmum af hassi, 298,1 grammi af kannabisefnum, 20 grömmum af hassi, Í grammi af amfetamíni og 84 grömmum af marihuana, ásamt ýmsum munum tengdum fíkniefnunum ................... Einkarefsimál X kærði Y fyrir nauðgun. Embætti ríkissaksóknara tilkynnti X hinn 22. apríl 1986, að af þess hálfu væri ekki krafist frekari aðgerða. X höfðaði mál fyrir bæjarþingi Reykjavíkur gegn Y með vísan til 234. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, svo sem heimilt er samkvæmt 3. tl. 242. gr. laganna. Í stefnu voru tilgreindar sem málsástæður, að Y hafi móðgað X með broti á 194. gr. almennra hegningarlaga, svo og 217. gr. sömu laga, og viðhaft opinberlega aðdróttanir og móðganir. Var á því byggt í stefnu, að Y hafi með þessu brotið gegn 234. gr. al- mennra hegningarlaga, svo og 235. gr. og 1. mgr. 236. gr. lag- anna, en krafa X um miskabætur væri byggð á 1. mgr. 264. gr. laganna. Fyrir Hæstarétti hélt X fast við það, að atferli Y félli undir verknaðarlýsingu 194. gr. almennra hegningarlaga. Samkvæmt vottorði læknis, sem skoðaði X samdægurs, voru engin sýnileg ytri meiðsl á X. Talið var ósannað, að atferli Y hafi verið með þeim hætti, að það félli undir verknaðarlýsingu 194. gr. almennra hegningarlaga. Þá var einnig talið ósannað, að athafnir Y að öðru leyti, á meðan aðilar dvöldust ein í íbúð X, varðaði við önnur þau ákvæði almennra hegningarlaga, sem á var byggt. Var Y sýknaður af kröfum X, en málskostnaður í héraði og fyrir Hæstarétti var felldur niður. Sératkvæði .. Endurgreiðsla M hf. keypti 5 Burroughs vélar af T hf. með samningi í mars 1978. Vélarnar voru afhentar í desember 1978, og taldi M hf. vélarnar vera gallaðar og kvartaði þegar í stað við T hf. A hf. tók að sér umboð fyrir Burroughs Corporation á Íslandi í mars 1979, og var honum falið að bjóða M hf. $ 1.000,00 í afslátt á verði Bls. 547 1241 1558 1713 372 Efnisskrá XCVII Bls. vélanna. Samkomulag varð milli A hf. og M hf. um að A hf. tæki vélarnar til sín og reyndi að selja þær, og samþykkti A hf., að beiðni M hf., tryggingarvíxil fyrir söluverðinu með gjalddaga við sýningu á árinu 1980. Vélarnar seldust ekki og M hf. krafði A hf. um greiðslu andvirðis tryggingarvíxilsins. Með dómi bæjarþings Reykjavíkur 23. október 1981 var A hf. dæmdur í víxilmáli til þess að greiða M hf. fjárhæð tryggingar- víxilsins, auk dráttarvaxta og kostnaðar, samtals 166.541,02 krónur. Greiddi A hf. þessa fjárhæð 4. desember 1981 með fyrirvara um endurheimtu fjárins í sérstöku dómsmáli, sbr. 2. mgr. 209. gr. laga nr. 85/1936 um meðferð einkamála í héraði. A hf. höfðaði síðan skaðabótamál á hendur M hf. á grundvelli 209. gr. 2. mgr. eml. Hæstiréttur taldi ekkert vera í gögnum málsins, sem sýndi, að ÁA hf. hefði gefið beint loforð um að greiða M hf. þá fjárhæð, sem A hf. var dæmdur til að greiða með bæjarþingsdómnum 23. október 1981. Þegar það var virt, að M hf. átti ekki kröfu til þess að lögum, að A hf. skuldbindi sig til greiðslu í maí 1979 og að í samþykki tryggingarvíxils felst ekki ótvírætt greiðsluloforð, var ekki talið nægilega fram komið, að A hf. hefði orðið skuldbundinn til hinnar umdeildu greiðslu með gerðum, sem lagðar verði að jöfnu við orðað loforð. Var M hf. því dæmdur til að greiða A hf. það tjón, sem hann varð fyrir, er hann greiddi dómskuldina eftir dómi bæjarþings Reykjavíkur frá 23. október 1981 ............. 142 Ú sf. höfðaði mál gegn R hf. til greiðslu skuldar samkvæmt 5 reikn- ingum, samtals að fjárhæð 643.020,00 krónur, vegna auglýs- inga, sem Ú sf. gerði fyrir R hf. í desember 1985 og auglýstar voru á Rás 2 í sama mánuði. R hf. greiddi beint til Ríkisútvarps- ins $78.718,00 krónur og var nú stefnt til að greiða eftirstöðvar skuldarinnar, 64.302,00 krónur. Reikningar þeir, sem um var að ræða, voru stílaðir á Ú sf., en hann var í reikningsviðskiptum við auglýsingadeild ríkisútvarpsins og fékk 10% þjónustulaun frá Ríkisútvarpinu. Talið var, að R hf., sem fól Ú sf. að annast gerð auglýsinga, hafi a.m.k. samþykkt í verki, að Ú sf. hefði milligöngu um að koma auglýsingum á framfæri við auglýsinga- stofu Ríkisútvarpsins. R hf. hafði einungis greitt 90% af fjár- hæð reikninga stílaðra á nafn Ú sf. vegna auglýsinga í Ríkis- útvarpinu í desember 1985 fyrir R hf., mismuninn hafði Ú sf. greitt, og var krafa hans tekin til greina ................. 162 Sjá fasteignakaup .................00. 000 603 Endurkrafa A var ákærður fyrir að hafa 10. apríl 1985 ráðist á lögreglumann, sem hlaut áverka af og varð óvinnufær í nokkrar vikur. Með samkomulagi 22. desember 1986 greiddi ríkislögmaður f.h. fjár- málaráðherra lögreglumanninum í bætur og innheimtulaun XCVIII Efnisskrá Bls. samtals 959.715,00 krónur og leysti þannig til sín bótakröfuna. Ríkislögmaður lagði fram skaðabótakröfu á hendur Á fyrir hönd fjármálaráðherra vegna ríkissjóðs. Í héraði var A dæmdur til að greiða ofangreinda fjárhæð ásamt vöxtum. Hæstiréttur staðfesti hinn áfrýjaða dóm að því er varðaði skaðabótaskyldu A, en kvað A ekki bundinn af því samkomulagi, sem ríkislög- maður gerði við lögreglumanninn. Tekið var tillit til þess, að um var að ræða lögreglumann í föstu starfi hjá ríkinu, og var A dæmdur til að greiða fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs 500.000,00 krónur vegna greiðslna hans til lögreglumannsins með vöxtum frá útgáfudegi ákæru ..............0..0...... 207 Endurupptaka Í desember 1987 höfðaði B hf. mál gegn O hf., og var það þingfest á reglulegu bæjarþingi 7. janúar 1988. Lögmaður O hf., sem hafði tekið að sér vörn í bæjarþingsmálinu, fól tilteknum hér- aðsdómslögmanni að sækja dómþing við þingfestingu málsins og fá tveggja vikna frest til ritunar greinargerðar. Héraðsdóms- lögmaðurinn, sem hafði tekið að sér að mæta í mörgum málum fyrir ýmsa lögmenn, var staddur á dómþinginu meðan það stóð yfir. Hann þurfti þó oftar en einu sinni að svara í síma, sem er fyrir utan bæjarþingsstofuna, og fór svo, að málið var þing- fest án þess að hann veitti því athygli. Var þá bókað, að um útivist væri að ræða og var málið dómtekið. Þegar lögmaður O hf. frétti þetta, hafði hann strax samband við lögmann B hf., sem neitaði um endurupptöku málsins. Með bréfi 12. janúar 1988 fór lögmaður O hf. þess á leit við héraðsdómara, að málið yrði endurupptekið. Héraðsdómari hafnaði þeirri kröfu með úrskurði 25. janúar, sem O hf. kærði til Hæstaréttar. Hæsti- réttur taldi rétt að endurupptaka málið samkvæmt 3. og 4. mgr. 118. gr. laga nr. 85/1936 um meðferð einkamála í héraði . 198 Erfðafesta Erfðaskrá Erlend lög Fangelsi. Sjá refsingar. Farbann Farmbréf Farmflutningar Farmgjald H hf. var tekið til gjaldþrotaskipta og lauk kröfulýsingarfresti þann 15. maí 1986. Þann dag barst krafa í þrotabúið frá Verksmiðj- unni V hf. vegna vangreidds afsláttar af farmgjöldum á árinu 1985. Var sú grein gerð fyrir kröfunni, að hún hafi byggst á Efnisskrá XCIX Bls. samningi Verksmiðjunnar V hf. við H hf. um, að V hf. fengi afslátt í árslok 1985, er næmi 10% farmgjaldi vegna flutninga hans á árinu. Bústjórar þrotabús H hf. höfnuðu kröfunni, þar sem bækur þrotabúsins báru ekki með sér, að samningur hafi komist á um umkrafinn afslátt. Var ákveðið að reka sérstakt mál um ágreininginn. Ekki lágu fyrir skjalfest gögn um það hvort og þá hvenær samningar kunni að hafa tekist milli H hf. og V hf. um að V hf. bæri 10% eftirágreiddur afsláttur af heildarviðskiptum hans við hið gjaldþrota félag á árinu 1985. Fram kom, að upplýsingar um sérstaka eftirágreidda afslætti áttu að vera skráðar á þar til gerð eyðublöð af starfsmönnum markaðsdeildar félagsins og kynntar sérstaklega á fundum. Gegn eindregnum mótmælum þrotabús H hf. þótti varhugavert að telja V hf. hafa fært nægar sönnur fyrir því, að samningur hafi komist á milli aðila um að V hf. bæri sérstakur 10% afsláttur af heildarviðskiptum við H hf. á árinu 1985 og var viðurkenningu á kröfu V hf. hafnað .............000..... 734 Farmssamningur Skipafélagið V hf. tók að sér að flytja fyrir Sölusamband íslenskra fiskframleiðenda (SÍF) saltfiskfarm frá Íslandi til Spánar í febrúar 1985. Til þeirra flutninga notaði V hf. skipið m/s Helg- ey, sem það hafði til ráðstöfunar samkvæmt tímabundnum farmsamningi (,,Time-Charter Baltime 1939“) við R-skip hf, dags. 5. febrúar 1985. SÍF vátryggði vörusendingarnar vegna kaupenda hjá Tryggingamiðstöðinni hf. Skemmdir urðu á farminum og greiddi Tryggingamiðstöðin hf. bætur og taldi sig hafa eignast rétt kaupenda á hendur þrotabúi R-skipa hf. og Skipafélaginu V hf., sbr. 25. gr. laga nr. 20/1954 um vátrygg- ingarsamninga. Byggði hann rétt sinn á farmskírteinunum. Ábyrgð Skipafélagsins V hf. kvað hann byggjast á munnlegum farmsamningi, sem gilt hafi milli skipafélagsins og SÍF. Taldi hann tilvísun farmskírteina til „the Charter Party““ vísa til þessa munnlega farmsamnings. Þrotabú R-skips hf. og Skipafélagið V hf. héldu því hins vegar fram, að framangreind tilvísun til „„the Charter Party“ ætti við hinn tímabundna farmsamning, sem gilti milli þeirra og gerður var 5 febrúar 1985. Hæstiréttur taldi, að ákvæði farmskírteinis fæli í sér, að um ábyrgð farm- flytjanda skyldi fara samkvæmt Haag-reglunum frá 1924 og 99. gr. siglingalaga nr. 66/1963. Samkvæmt því sé farmflytjanda óheimilt að bera fyrir sig þau ákvæði um takmörkun ábyrgðar, er felast í hinum tímabundna farmsamningi R-skips hf. og Skipafélagsins V hf. og sé því þrotabú R-skips hf. bótaskylt vegna tjónsins, Talið var, að í gildi hafi verið ferðbundinn farm- samningur milli Skipafélagsins V hf. og SÍF. Samningurinn var ekki skriflegur og voru aðilar ósammála um efni hans. Skipa- C Efnisskrá Bls. félagið hafði ekki sýnt fram á, að það hafi samkvæmt samningn- um átt að vera undanþegið venjulegri flutningsábyrgð. Var litið svo á að skipafélagið V hf. hafi tekið á sig skyldur farmflytjanda gagnvart farmsendanda og síðari farmskírteinishöfum. Fallist var á, að Tryggingamiðstöðin hf. hafi með greiðslu vátrygg- ingarbóta eignast rétt viðtakenda farms á hendur þrotabúi R- skips hf. og Skipafélaginu V hf., sbr. 1. mgr. 25. gr. laga nr. 20/1954, og voru þau dæmd in solidum til að greiða Trygginga- miðstöðinni það ..........00...00 020 1696 Fasteignakaup Í september 1984 keypti A og bróðir hennar fasteign af G. Fljótlega kom í ljós, að Á gat ekki staðið við sinn hluta samningsins og hinn 9. nóvember óskuðu kaupendur eftir því, að kaupin gengju til baka, og samþykkti G það. Kaupendur rýmdu þann hluta hússins, sem þau höfðu fengið til afnota, og G afhenti þeim víxla, sem voru hluti kaupverðsins. A krafðist þess, að G endur- greiddi 375.000,00 krónur, sem greiddar höfðu verið í pening- um, að frádreginni hæfilegri fjárhæð til G fyrir þau óþægindi, sem hann kunni að hafa haft af því að kaupin gengu til baka. G Þótti eiga rétt á leigu fyrir afnot A af húsnæðinu, 70.000,00 krónur, auk þess var ÁA dæmd til að greiða G 150.000,00 krónur, sem G varð að greiða í sölulaun, er hann seldi fasteign- ina vorið 1985. G var því dæmdur til að endurgreiða A 155.000,00 krónur (375.000,00 = 220.000,00) ............. 603 Sjá galli ........0.....0 00 693 Á keypti íbúð af S, B og M með kaupsamningi 23. janúar 1984. Á varð í verulegum vanskilum með greiðslur útborgunar til seljenda. Sumarið 1985 skuldaði Á enn 52.000,00 krónur af útborgunargreiðslum auk dráttarvaxta af vangreiddum greiðsl- um. Hinn |. júní 1985 átti Á að greiða fyrstu afborgun af skuldabréfi, sem hún átti að gefa út vegna kaupanna. Afborg- unin var ásamt vöxtum 373.333,00 krónur. Hinn 23. ágúst 1985 greiddi Á eftirstöðvar útborgunar og vanskilavexti og 50.233,37 krónur upp í greiðslu skuldabréfsins. Seljendur eindöguðu þá alla skuldina samkvæmt hinu óútgefna skuldabréfi, og var það dæmt réttmætt. Sjá vextir ........0...... 982 H keypti hús af S með kaupsamningi 6. febrúar 1985. H kom ekki til að ganga frá útgáfu skuldabréfs og lokauppgjöri og um leið veita við- töku afsali á afsalsdegi 25. janúar 1986. H greiddi ekki afborganir eða vexti á fyrsta gjalddaga skuldabréfsins samkvæmt kaupsamn- ingi 10. mars 1986, þrátt fyrir greiðsluáskoranir. Með greiðslu- áskorun/gjaldfellingu, sem var birt fyrir H af stefnuvottum 17. maí 1986, var henni tilkynnt, að eftirstöðvar kaupverðsins hefðu í heild verið gjaldfelldar vegna vanskila hénnar og greiðsludráttar. Var H dæmd til að greiða S eftirstöðvarnar ásamt vöxtum ..... 1169 Efnisskrá Cl Bls. Með afsali 13. apríl 1982 keypti A íbúð af 1 að Laufásvegi 10, Í. hæð til hægri, Reykjavík. Íbúðinni skyldi fylgja sérgeymsla í kjallara, 1. til vinstri. Í ljós kom, að Í hafði með afsali 12. maí 1980 selt breska sendiráðinu þessa geymslu, og varð Á að afhenda geymsluna. Dómkvaddir matsmenn mátu verðrýrnun íbúðarinnar af þessum sökum 175.000,00 krónur, og höfðaði A mál gegn 1 til heimtu bóta. Var | dæmd til að greiða A framangreinda fjárhæð .............0..0.. 000... n nr. 1334 Samkvæmt kaupsamningi 10. mars 1983 keypti B risíbúð af Þ. Kaupin áttu sér stað fyrir milligöngu fasteignasölunnar E. Afsal var gefið út til B 10. apríl 1984. Í kaupsamningnum var ekkert getið um flatarmál íbúðarinnar, en samkvæmt tilvísun þeirri, er B fékk á fasteignasölunni, er hann skoðaði íbúðina fyrir kaupin, var stærð hennar skráð vera 117 fm. Í ljós kom, að íbúðin var 86,2 fm og studdist B við flatarmálsútreikning samkvæmt skráningu Fast- eignamats ríkisins. B höfðaði mál gegn seljanda og fasteigna- sölunni til greiðslu óskiptra skaðabóta. Á þeim tíma, er kaup risíbúðarinnar gerðust, voru útreikningsreglur um stærð slíkra eigna í fermetrum nokkuð á reiki. Talið var, að tilgreind flatar- málsstærð íbúðarinnar, 117 fm, væri ekki fjarri lagi reikningslega miðað við framlögð reikningsgögn og venjur í fasteignavið- skiptum. Þótt fermetrastærð íbúðarhúsnæðis hafi mikil áhrif á verðlagningu þess, var talið að önnur atriði hefðu einnig verulega þýðingu í því efni, svo sem fyrirkomulag og staðsetning. Mátti B, sem sjálfur hafði fengist við fasteignasölu, vera þetta ljóst. Voru stefndu því sýknaðir af kröfum B .............. 000 0000... 1453 Fasteignasala Í desember 1984 fól Í Fasteignaþjónustunni að meta til verðs fasteign sína í Reykjavík. Í óskaði eftir skriflegu verðmati, þar sem verð fasteignarinnar yrði metið samkvæmt hefðbundnum greiðslu- kjörum í fasteignaviðskiptum og að jafnframt yrði reiknað út staðgreiðsluverðmæti fasteignarinnar. Fasteignaþjónustan framkvæmdi umbeðið verðmat, og var það dagsett 7. desember 1984. Í byrjun árs 1985 fékk | Fasteignaþjónustunni húseignina til sölumeðferðar ásamt annarri fasteignasölu, og var eignin seld fyrir milligöngu þeirrar síðarnefndu. Fasteignaþjónustan sendi í janúar 1985 Í reikning fyrir vinnu sína, að fjárhæð 20.000,00 krónur, og kvað það vera í samræmi við venjur, sem skapast hefðu í fasteignaviðskiptum. Af gögnum málsins var ekki talið ljóst hvaða venja ríkti á fasteignamarkaðinum um töku greiðslu fyrir verðmat fasteigna á þessum tíma. Viðurkennt var af hálfu fyrirsvarsmanna Fasteignaþjónustunnar, að fyrirtækið hafi verið brautryðjandi í því „„að bjóða viðskiptavinum mat á eign- um án skuldbindingar og eigendunum að kostnaðarlausu““. Við þessar aðstæður var talið nauðsynlegt, að fyrirsvarsmaður Fast- ClI Efnisskrá BIs. eignaþjónustunnar gerði Í grein fyrir því, þegar hann tók að sér verðmatið, að hann hygðist taka greiðslu fyrir það. Var I því sýknuð af kröfum Fasteignaþjónustunnar ............. 1367 Sjá fasteignakaup ...............0. sn 1453 Fasteignaskattar. Sjá skattar. Félagsdómur Félög. Sjá heiti félags. Firma Árið 1976 tilkynnti Straumnes hf., Reykjavík, firmanafn sitt til hlutafélagaskrár og notaði það um verslunarrekstur sinn. Árið 1986 var tilkynnt til hlutafélagaskrár Straumnes hf., Patreks- firði, en tilgangur þess félags var alhliða fiskvinnsla og útgerð. Straumnes hf., Reykjavík, höfðaði mál gegn Straumnesi hf., Patreksfirði, og krafðist þess, að því yrði dæmt óheimilt að nota nafnið Straumnes hf., sem firmaheiti og gert skylt að láta afmá nafnið úr hlutafélagaskrá. Talið var, að Straumnes hf., Reykja- vík, hefði öðlast einkarétt til notkunar nafnsins í atvinnu- rekstri sínum samkvæmt 10. gr. laga nr. 42/1903. Sjá dag- SEktir ...........0000000 000 1341 Þann $. október 1984 var Hvoll hf., Reykjavík, skráð í hlutafélaga- skrá. Var tilgangur félagsins alhliða byggingastarfsemi, sala fasteigna og lánastarfsemi. Þann 3. janúar 1985 var stofnað á Eyrarbakka hlutafélag undir nafninu Hvoll hf., og var stofn- unin tilkynnt til hlutafélagaskrár. Tilgangur þess félags var út- gerð fiskiskipa og annar skyldur atvinnurekstur, svo og rekstur fasteigna og lánastarfsemi. Var Hvoli hf., Eyrarbakka, dæmt skylt að láta afmá nafnið Hvoll úr hlutafélagaskrá. Sjá dag- Sektir ................0. 0. 1344 Árið 1978 var Bjallan hf. skráð í hlutafélagaskrá. Tilgangur félagsins var bókaútgáfa, og tók hlutafélagið yfir starfsemi Bjöllunnar sf., sem starfrækt hafði verið árum saman. Hekla hf. lét skrá vörumerkið Bílasalan Bjallan í vörumerkjaskrá í maí 1985. Talið var, að Bjallan hf. hefði með skráningu heitisins í firma- skrá öðlast lögverndaðan rétt, og þótti skráning á vörumerkinu „Bílasalan Bjallan““ brjóta í bága við þann rétt ........... 1349 Fiskveiðibrot Fíkniefni. Sjá ávana-og fíkniefni Fjárdráttur K var ákærður fyrir að hafa dregið sér andvirði málningarsprautu- könnu, sem hann hafði tekið á leigu en ekki skilað. Ekki var í ljós leitt, hvað varð um könnuna, og þótti ekki sannað, að K hefði selt hana eða fénýtt sér hana. Sýkna ............. s1 Efnisskrá Stjórnarformaður og framkvæmdastjóri hlutafélags voru sakfelldir fyrir að hafa á árunum 1983 og 1984 haldið eftir af launum starfsmanna félagsins upp í opinber gjöld til Gjaldheimtunnar í Reykjavík, en ekki staðið skil á fénu til Gjaldheimtunnar heldur dregið fyrirtækinu þetta fé ...........0..0000000.. Á var sakfelldur fyrir að slá eign sinni á myndbandstæki, sem hann tók á leigu hjá myndbandaleigu ............000000..0000.. Sjá brot í opinberu starfi ............... 00 Sjá brot í opinberu starfi ..........0...20 0000 Fjármál hjóna. Sjá hjón Fjárnám Fjárnám var gert samkvæmt áskorunarstefnu áritaðri um aðfarar- hæfi. Áritunin var ómerkt í Hæstarétti og hin áfrýjaða fjár- námsgerð felld úr gild. Sjá ómerking ...............00... Fjárnámsgerð staðfest. Sjá vinnusamningar .........0.0..0000.... Breytingar urðu á vöxtum eftir fjárnámsgerð. Stefnda var rétt að breyta vaxtakröfum sínum fyrir Hæstarétti, enda þótt fjárnámið væri ekki staðfest fyrir hækkunum, sem í því kynnu að felast Fjárnám var gert í pylsuvagni Þ. Fór gerðin fram að Grundartanga 25, Mosfellshreppi, hinn 10. október 1985. Samkvæmt vottorði Hagstofu Íslands var lögheimili Þ frá 1. maí 1985 að Brekku- tanga 17, Mosfellshreppi. Þ var sjálf viðstödd fjárnámsgerðina, og varð við það að miða, að eftir að fógeti hafði gætt leiðbein- ingarskyldu, hafi hún undirritað fógetabókina og því ekki mót- mælt, að fjárnámið færi fram að Grundartanga 25. Ósannað var, að fjárnámsgerðin væri haldin nokkrum þeim annmörkum, er valda ætti ógildi hennar ...........00%. 0000... nr. Fjárnám var gert í eignarhluta M í fasteigninni nr. 17 við Laufásveg, Reykjavík, hinn 21. janúar 1986. Hinn 8. október 1986 var málið aftur tekið fyrir í fógetarétti Reykjavíkur, og á ný gert fjárnám fyrir sömu kröfu og í sömu eign M. Ekki var talið sýnt fram á, að lagagrundvöllur, sbr. 50. - 52. gr. aðfararlaga nr. 19/1887, hafi verið fyrir því að gera fjárnám að nýju, og var litið svo á, að síðari gerðin hefði ekki gildi að lögum. Var fjár- námsgerðin úr gildi felld .............0..00... 0000... Hinn 6. febrúar 1987 var fógetaréttur Garðakaupstaðar settur að heimili B, Espilundi 10, og lýst yfir fjárnámi í bifreið hans. B var ekki heima og enginn á heimili hans, og fór gerðin fram fyrir utan húsið. Var það talið heimilt, sbr. síðari hluta 2. mgr. 33. gr. laga nr. 19/1887. Fyrir Hæstarétt lagði B fram endurrit fjárnámsgerðarinnar, sem var í ýmsum atriðum öðruvísi en það endurrit, sem fylgdi dómsgerðum. Fara bar eftir bókun fógeta- réttarins við úrlausn málsins, enda ekki um það deilt, að svo fór gerðin fram. Var hin áfrýjaða fjárnámsgerð staðfest ... C1ll Bls. 286 651 990 1049 613 772 1169 1179 1199 1273 CIV Efnisskrá Sama sakarefni „................... 0... J var í héraði dæmdur til að greiða K bætur vegna ólögmætra ráðn- ingarslita, og lét K gera fjárnám í fasteign J. Í Hæstarétti var J sýknaður af kröfum K og fjárnámið úr gildi fellt. Sjá sönnun Fjárskipti. Sjá óvígð sambúð. Á og G voru í óvígðri sambúð frá 1979 til 1984. Með úrskurði skipta- réttar Reykjavíkur 12. mars 1986 var því hafnað að bú þeirra yrði tekið til opinberra skipta. Með lögum nr. 13/1986, sem tóku gildi 1. janúar 1987, var sú breyting gerð á skiptalögum, að eftirleiðis beri skiptarétti að taka til opinberra skipta eignir sambýlisfólks við slit óvígðrar sambúðar, sé þess krafist. Kröfur Á fyrir skiptarétti voru um fégreiðslur. Fyrir lá, að við skipta- meðferðina hafði fram til þessa ekkert fémætt komið fram, sem notað yrði til að greiða kröfurnar, ef þær yrðu taldar réttmætar. Var kröfum hennar því hafnað, en ekki var í dóminum tekin afstaða til þess, hvaða eignir skyldi draga undir skiptin, eða afstaða til krafna, sem fram kynnu að koma, ef fémæti kæmi síðar til skipta. Sjá óvígð sambúð ....................... Fjársvik K var sakfellur fyrir að hafa tekið bifreið á leigu í þrjá daga sem hann skilaði ekki aftur, og fannst hún í Reykjavík 35 dögum síðar. K greiddi ekki leigugjaldið og var dæmdur í þriggja mánaða fangelsi ...................0000 00. Mál var höfðað á hendur E og H, starfsmönnum Sambands íslenskra samvinnufélaga (SÍS), fyrir fjársvik vegna stjórnar þeirra og framkvæmda á umboðsstörfum SÍS fyrir Kaffibrennslu Akur- eyrar hf. vegna innflutnings á kaffibaunum frá Brasilíu með milligöngu Norræna samvinnusambandsins á tímabilinu frá nóvember 1979 fram til ársloka 1981. Þá var einnig höfðað mál gegn þremur öðrum starfsmönnum SÍS vegna hlutdeildar í því broti. Kaffibrennsla Akureyrar hf. hafði um árabil keypt hrá- kaffi með milligöngu SÍS samkvæmt munnlegum samningi gegn umboðslaunum. Árið 1979 og framan af 1980 lét SÍS hækka vörureikninga erlendis um svokölluð umboðslaun, er virðast hafa numið 6 - 10% af innkaupsverði kaffis. Á reikningum til kaffibrennslunnar var þessi verðhækkun ekki sérgreind. Seint á árinu 1979 tók SÍS að sér að fjármagna hrákaffikaupin. Út- flytjendur sendu skrifstofu SÍS í Lundúnum tvo reikninga fyrir hverja sendingu. Skrifstofan framvísaði einungis hærri reikn- ingnum til kaffibrennslunnar og krafðist greiðslu samkvæmt honum. Auk þess krafðist hún vaxta af allri reikningsfjárhæð- inni og þóknunar fyrir fyrirgreiðslu sína. Snemma árs 1980 var hætt að hækka innkaupsreikninga um svonefnd umboðslaun erlendis en kaffibrennslan greiddi fóðurvörudeildinni áfram 1360 316 Efnisskrá CV Bls. umboðslaun samkvæmt sérstökum reikningi. Í byrjun árs 1981 ákvað SÍS sérstakar endurgreiðslur til kaffibrennslunnar. Ágreiningur varð um málið, og hélt SÍS endurgreiðslum fyrir árin 1979 og 1980 og ákvað einhliða, að kaffibrennslan skyldi njóta þeirra að hluta fyrir árið 1981 og síðar. Rannsókn hófst á skattskilum SÍS í febrúar 1982. Afskipti skattrannsóknarstjóra leiddu til þess, að stjórn SÍS tók ákvörðun um frekari endur- greiðslur til kaffibrennslunnar, en skattrannsóknarstjóri taldi tekjur þessar tilheyra kaffibrennslunni og eiga að koma til skatt- skila hjá henni. Á stjórnarfundi SÍS í maí 1984 var ákveðið að endurgreiða kaffibrennslunni oftekin umboðslaun fyrir kaffi- útvegun árin 1979, 1980 og 1981. Stjórn kaffibrennslunnar féllst á þetta og fór fram uppgjör milli þeirra. Skattrannsóknarstjóri kærði mál þetta til ríkissaksóknara í febrúar 1985. SÍS og Kaffi- brennsla Akureyrar hf. voru tvö félög með sjálfstæðan fjárhag og tvær persónur að lögum. Talið var, að á SÍS hvíldu trúnaðar- skyldur gagnvart kaffibrennslunni og því hafi SÍS borið jafn- harðan að gera henni grein fyrir þeim endurgreiðslum, er til féllu vegna kaupa á hrákaffi. Í stað þess var kaffibrennslan leynd endurgreiðslunum og krafin greiðslu samkvæmt þeirri útgáfu vörureiknings, þar sem þær komu ekki fram. Ekki var talið sannað, að þetta tvöfalda reikningskerfi hefði verið tekið upp að frumkvæði neins hinna ákærðu, en það var notað til að leyna kaffibrennsluna endanlegu verði hrákaffis til kaup- anda. Ekki lá fyrir, að ákærði E hefði haft vitneskju um þetta fyrr en í maí 1981, en þá var talið að allri launung hafi verið aflétt og kaffibrennslan hafi vitað eða mátt vita það sem máli skipti í þessum viðskiptum jafnsnemma og ákærði E. E varð því ekki sakfelldur fyrir það, sem gerðist frá 1979 fram til maí 1981, og var hann sýknaður. Hinir ákærðu voru dæmdir í skil- orðsbundið fangelsi. Sératkvæði ...........0..00.00.000... 862 Fjölbýlishús Sjá ábyrgð húseiganda .................00. 000 nn nn 142 Á árunum 1979 og 1980 voru steyptar gólfplötur undir átján bíla- geymslur á sameiginlegri lóð húsfélaganna Álftamýri 32, 34 og 36 í Reykjavík, gangstéttir steyptar, bílastæði malbikuð og lóðin lagfærð. Kostnaði af þessum framkvæmdum var jafnað á íbúð- areigendur, og greiddu þeir allir sinn hluta nema Ó, sem var andvígur framkvæmdum þessum frá upphafi og neitaði greiðslu. Ó var boðaður á fund, sem haldinn var í maí 1979 um byggingu bílskúra, og héldu húsfélögin því fram, að á þeim fundi hafi einnig verið rætt um framkvæmdir á lóðinni almennt. Ósannað var talið, að svo hefði verið. Hér var um sameiginlegar framkvæmdir að ræða, og bar húsfélögunum því að fara eftir ákvæðum 10. gr. laga nr. 59/1976 um fjölbýlishús og boða CVI Efnisskrá til fundar, þar sem öllum eigendum væri gefinn kostur á að taka þátt í ákvörðunum. Ósannað var, að Ó hafi verið boðaður á fund þar sem ákvörðun var tekin um framangreindar fram- kvæmdir, og var hann því sýknaður ..................... Flutningasamningar Foreldraráð Forgangsröð kröfu Forkaupsréttur Framleiguréttur Frávísun A. Einkamál 1. Frá héraðsdómi I og H ráku saman byggingarfélag á Akureyri. Á árinu 1980 slitnaði upp úr samstarfi þeirra og gekk H úr félaginu en I yfirtók eignir og skuldir félagsins og hélt rekstrinum áfram. Ágreiningur reis milli þeirra um ábyrgð H á rekstri félagsins. Með dómi Hæsta- réttar 6. desember 1984 var kveðið á um það, að H væri með- ábyrgur ásamt I fyrir rekstri félagsins. Höfðaði I mál til heimtu hlutdeildar H í taprekstri félagsins á þeim tíma er H var með- eigandi og eitt ár til viðbótar, þ.e. árið 1981. Í byggði kröfur sínar á ársreikningi félagsins fyrir árið 1981, en hann var hvorki staðfestur af Í né undirritaður eins og fyrir er mælt í 2. mgr. 18. gr. laga um bókhald nr. 51/1968. Reikningsskil lágu ekki fyrir á þeim tíma, sem aðilar slitu samvinnu sinni, en um þau tímamörk voru þeir ekki sammála. Hinn áfrýjaði dómur var ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ................ Héraðsdómur var ómerktur og máli vísað frá héraðsdómi, þar sem stefna var ekki löglega birt. Sjá stefnubirting ............. Áritun á áskorunarstefnu var felld úr gildi og máli vísað frá héraðs- dómi, þar sem stefna var ekki löglega birt og lýsing máisatvika ófullkomin og í ósamræmi við skjöl málsins. Sjá stefnubirting Í áskorunarstefnu sagði ranglega, að víxill væri útgefinn af stefn- anda. Þar sem ekki var sótt þing í héraði af hálfu áfrýjanda, bar héraðsdómara, vegna ranglýsingar þessarar, að vísa málinu frá dómi ex officio með hliðsjón af því, að hér var um áskor- unarmál að ræða. Var málið því ómerkt og vísað frá héraðs- ÁÓMI ...........000. 0 G höfðaði mál gegn dómsmálaráðherra og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs vegna vistunar sinnar á sjúkrahúsi á árinu 1980 og Bls. 98 254 613 664 Efnisskrá aðgerða, sem henni voru tengdar. Krafðist hann skaðabóta, að fjárhæð 500.000,00 krónur, með vísan til XVIII. kafla laga nr. 74/1974, einkum 151. gr. Þegar umrædd atvik gerðust voru mál til sviptingar lögræðis látin sæta rannsókn og meðferð eftir þeim lögum. G valdi þá málssóknarleið, sem mælt er í 3. tl. 154. gr. laganna, en þar er kveðið svo á um, að ríkissaksóknara sé stefnt fyrir hönd ríkisvaldsins til að gæta réttar þess. Þar sem G stefndi ekki ríkissaksóknara, varð ekki hjá því komist að ómerkja hinn áfrýjaða dóm og málsmeðferð í héraði og vísa málinu frá héraðsdómi ..............0...00 0... nn Sjá kærumál A,3 .........0..0.0. 0000 Í landamerkjamáli létu aðilar undir höfuð leggjast að láta kunnáttu- mann gera uppdrátt af þrætulandinu og merkja inn á kennileiti og kröfulínur. Þetta, ásamt öðrum annmörkum á meðferð máls- ins í héraði, varð þess valdandi, að dómurinn var ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi. Sjá landamerkjamál ......... A og T, sem ekki sóttu þing í héraði, voru dæmd til að greiða fjár- hæð stefnukröfunnar, sem G taldi tilorðna vegna leyndra galla á íbúð þeirri, sem hann keypti af þeim. Í héraðsdómsstefnu var framkvæmdum svo lýst, að „nauðsynlegt yrði að endurnýja þak hússins vegna leka““. Ekki var í sóknarskjölum að finna frekari lýsingu á framkvæmdunum, og ekki lágu fyrir reikningar yfir kostnaðinn við þakið. Málið var talið svo vanreifað, eins og það lá fyrir héraðsdómara, og sönnunargögnum svo áfátt, að eigi var unnt að leggja dóm á sakarefnið. Málinu var vísað frá hér- aðsdómi ex offiti0 ............000.0 00 Málatilbúnaði áfrýjenda var mjög ábótavant í héraði, dómkröfur þeirra tóku miklum breytingum, uppbygging þeirra var ruglings- kennd og málsástæður ekki hnitmiðaðar. Var þessi málatil- búnaður brýnt brot á grundvallarreglum laga nr. 85/1936 um meðferð einkamála í héraði. Framsetning dómkrafna og mál- flutningur áfrýjenda fyrir Hæstarétti leiddi ekki til þess, að unnt væri að leggja efnisdóm á málið. Hinn áfrýjaði dómur var ómerktur ex officio og málinu vísað frá héraðsdómi ...... 2. Frá Hæstarétti Sjá kæruheimild .............0..00 0000. 616, 618 Sjá frestur ................00. 0... Áfrýjunarfrestur var liðinn, er áfrýjandi fékk útgefna stefnu til áfrýjunar fjárnámsgerðar, sem fram fór 22. maí 1987, og var ekki aflað áfrýjunarleyfis. Kröfu um, að fjárnámsgerð yrði felld úr gildi var vísað frá Hæstarétti ............0....0000.... Á kærði til Hæstaréttar ákvörðun skiptaréttar Reykjavíkur um að synja kröfu hans um skipti eða endurupptöku skiptameðferðar á dánarbúi föður hans. Á krafðist ekki formlegs úrskurðar um kröfur sínar. Öðrum, sem hugsanlega áttu hagsmuna að gæta CVII Bls. 186 1018 1157 1207 1319 812 1222 1416 CVIII Efnisskrá um endurupptöku á skiptum búsins, var ekki veittur kostur á að koma að sjónarmiðum sínum. Ekki lá fyrir, að skiptaráðandi myndi synja kröfu um úrskurð. Málinu var vísað frá Hæsta- rétti. Sjá réttarneitun ............0....0. 000 Tveimur aðilum uppboðs í héraði var ekki stefnt fyrir Hæstarétt, þar sem uppboðsþolar kröfðust ómerkingar á uppboðsgerðinni. Ekki varð séð af gögnum málsins, að þeir hefðu afturkallað beiðnir sínar. Efnisdómur um uppboðið myndi einnig binda þá. Var málinu því vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti. Sjá uppboð Sjá frestur .................0.. 0 B. Opinber mál 1. Frá héraðsdómi Með dómi sakadóms Kópavogs var G dæmdur til að greiða Gjald- heimtunni í Reykjavík skaðabætur. Gjaldheimtunni í Reykjavík hafði ekki verið gefinn kostur á að koma að formlegri, skýrri og rökstuddri skaðabótakröfu í héraði, sbr. 145. gr. laga nr. 14/1974. Engin slík krafa var gerð og var því héraðsdómur og málsmeðferð að því er varðaði umfjöllun um skaðabæturnar Ómerkt ..............000 0. Sjá kæruheimild ................%..2 0000 3. Frávísunarkröfu hafnað Einn ákærðu krafðist frávísunar þar sem ákæru væri í verulegum atriðum áfátt, m.a. hafi reikningar verið gefnir út af nýju með áletrun í sterlingspundum og villur í ákæru hefðu leitt til þess, að ekki hefði verið unnt að koma réttum vörnum að. Ekki var talið, að umreikningur í sterlingspund fæli í sér nýja útgáfu reiknings eða að ónákvæmni hefði hamlað því að réttri vörn yrðu við komið og var frávísunarkröfunni hafnað ......... J var ákærður fyrir fjársvik í opinberu starfi en til vara fyrir ranga skýrslugjöf til opinbers stjórnvalds og fjárdrátt í opinberu starfi. Við flutning málsins í héraði var fallið frá sakargift fyrir fjársvik og við munnlegan flutning fyrir Hæstarétti var einnig fallið frá sakargift fyrir ranga skýrslugjöf. J krafðist frávísunar frá héraðsdómi m.a. vegna ónákvæmni í verknaðarlýsingu ákæru. Ekki þóttu nægar ástæður til frávísunar .......... Sjá dómkröfur ..............%.... 0. Frestdagur Deilt var um það, hvort frestir samkvæmt 1. og 6. tl. 84. gr. skipta- laga nr. 3/1878 skyldu reiknast frá úrskurðardegi um töku bús til gjaldþrotaskipta, sem hér var 23. maí 1986, eða svokölluðum frestdegi, sem aðilar voru sammála um að hafi verið 14. janúar Bls. 1443 1515 1581 286 862 1049 1367 Efnisskrá CIX Bls. 1986. Í gildistíð laga nr. 25/1929 voru frestir miðaðir við upphaf gjaldþrotaskipta. Með gjaldþrotalögum nr. 6/1978 var manni, sem átti í verulegum fjárhagsörðugleikum, heimilað nýtt réttar- farsúrræði, greiðslustöðvun, sem hefur, þegar gjaldþrotaskipti fylgja í kjölfarið, að miklu leyti sömu réttaráhrif og gjaldþrota- skipti. Lögleitt var nýtt hugtak, frestdagur, sem merkir daginn, þegar skiptaráðandi fær ósk eða kröfu um greiðslustöðvun, nauðasamninga eða gjaldþrotaskipti. Ef fleiri dagar en einn geta verið frestdagar skal hinn fyrsti þeirra vera það. Frestdagur við gjaldþrotaskipti þau, sem um var að ræða í þessu máli, var við upphaf greiðslustöðvunar. Talið var, að með nýju gjaldþrota- lögunum hafi hugtakið upphaf skipta verið brotið upp og nýjar viðmiðanir að hluta til verið lögleiddar. Rétt þótti að skýra ákvæði 84. gr. laga nr. 3/1878 með tilliti til þessa og miða fresti 1. tl. og 6. tl. greinarinnar við frestdag 14. janúar 1986 ... 43 Frestur Áfrýjandi hafði margsinnis fengið fresti, sem hefðu átt að nægja honum til að búa mál sitt til flutnings í Hæstarétti. Þótti ekki efni til, gegn andmælum stefnda, að veita frekari frest í málinu, og var málinu vísað frá Hæstarétti ...................... 1222 Sama sakarefni ..........0....0 0 1224, 1226, 1228, 1229 Stefndu í Hæstarétti kröfðust þess, að synjað yrði um kröfu áfrýj- anda um frestun málsins og að málinu yrði vísað frá Hæstarétti. Í greinargerð stefndu var því haldið fram, að málið hefði verið dregið af áfrýjanda langt fram yfir það, sem nauðsynlegt hafi verið. Upplýst var í málinu, að áfrýjandi hafði ekki, þrátt fyrir ítrekaðar óskir, fengið afhentar dómsgerðir málsins frá undir- rétti. Hélt áfrýjandi því fram, að setudómari í málinu hefði sent dómsmálaráðuneytinu dómsgerðirnar, en þar hefðu þær mis- lagst og fyndust ekki. Lagt var fram bréf frá dóms-og kirkju- málaráðuneytinu þar sem ekki var dregið í efa, að dómsgerðir hefðu borist ráðuneytinu, en sagt að þær hefðu ekki komið fram þar þrátt fyrir ítrekaða leit. Var áfrýjanda veittur frestur 1580 Áfrýjandi hafði haft um 14 mánuði til að láta útbúa ágrip cóms- gerða. Hann hafði ekki komið fram með rök, sem réttlættu frekari frestun málsins. Var því frestbeiðni hans synjað og málinu vísað frá Hæstarétti „................0....0..0... 1581 Friðhelgi einkalífs Fundið fé. Sjá ólögmæt meðferð fundins fjár. Fyrirvari Fyrning CX Efnisskrá Bls. Fyrning sakar G var ákærður fyrir of hraðan akstur. Eiginleg rannsókn málsins lá niðri í 2 ár og 10 mánuði, og komu ekki fram gögn, sem réttlættu það hlé. Var sök G talin fyrnd samkvæmt 1. tl. 81. gr. og 5. mgr. 82. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Var G sýknaður af refsikröfu og hafnað kröfu ákæruvalds um sviptingu Ökuréttinda ...........0...00. 0000. n nn 779 Fyrning vaxta A varð fyrir bifreið 19. september 1976 og slasaðist mikið. Hann krafðist bóta af eiganda og ökumanni bifreiðarinnar. Héraðs- dómsstefna var birt 16. nóvember 1985, og mótmæltu stefndu því, að vextir yrðu dæmdir nema frá 16. nóvember 1981 og vísuðu til 2. tl. 3. gr. laga nr. 14/1905 um fyrningu skulda og annarra kröfuréttinda. Var fallist á það .................. 677 Gagnaöflun. Sjá úrskurðir, Gagnsakir Galli Fiskiðjan A hf. keypti söltuð grásleppuhrogn af A. Hluti þeirra reyndist skemmdur, og vildi Fiskiðjan rifta kaupunum að þeim hluta. Héraðsdómur, sem skipaður var sérfróðum meðdóm- endum, komst að þeirri niðurstöðu, að hrognin hefðu ekki skemmst svo sem raun varð á, ef annars vegar gæði þeirra hefðu verið fullnægjandi, þegar þau fóru frá A, og hinsvegar Fisk- iðjan hefði geymt þau í kæli uns frekari vinnsla þeirra hófst. Voru báðir aðilar látnir bera tjón það, sem hlaust af skemmd- unum á hrognunum. Hæstiréttur taldi að Fiskiðjan hefði ekki hnekkt þessari niðurstöðu og brysti sönnun um, að hrognin hefðu verið gölluð í þeim mæli, að riftun væri heimil. Krafa um afslátt var ekki höfð uppi. Sjá lausafjárkaup ......... 350 G keypti gamlan bát af F með afsali 11. maí 1984. G skoðaði ekki bátinn, áður en hann festi kaup á honum. G taldi bátinn vera gallaðan og krafði F um bætur vegna þeirra galla og tjóns, sem hann hefði orðið fyrir vegna þessa. Talið var, að galla þá, sem báturinn var haldinn, hefði G mátt sjá við skoðun, sem hann ekki framkvæmdi, þrátt fyrir tilmæli F. G hlutaðist ekki til um skoðun og mat dómkvaddra matsmanna á meintum göllum á bátnum fyrr en í aprílmánuði 1985, en þá hafði báturinn ekki verið í notkun frá því í ágúst 1984 og staðið uppi yfir veturinn. Var F sýknaður af kröfum G ........0..00000 0000. 400 Aðilar höfðu makaskipti á fasteignum. Á annarri fasteigninni hafði farið fram viðgerð og endurmálun að utanverðu tæpu ári áður en kaup gerðust milli aðila, og var henni lýst fyrir kaupendum. Efnisskrá Að áliti dómkvaddra matsmanna var húsið haldið alkali- skemmdum á svo háu stigi, að ekki yrði komist fyrir þær með fullnægjandi hætti nema með því að klæða húsið utan. Talið var, að kaupendur hafi mátt ætla, að við fyrrnefnda viðgerð hafi verið tekið eðlilegt mið af ástandi hússins, þannig að það lægi ekki undir meiriháttar skemmdum að svo stöddu og ekki orðið annars vör við eigin skoðun. Var riftun heimiluð. Sjá riftun ............. rss Á keypti íbúð af S, B og M. Á varð í verulegum vanskilum með greiðslu kaupverðsins og eindöguðu seljendur alla skuldina. Á hélt því fram, að ýmsir gallar hefðu komið í ljós, þegar hún tók við íbúðinni, og taldi hún sig eiga kröfur á móti til skulda- jafnaðar við seljendur. Ekki var talið, að Á hefði haft neinar þær gagnkröfur, sem réttlættu það, að hún dró greiðslur til selj- enda og var hún dæmd til greiðslu kaupverðsins .......... E keypti bifreið af H samkvæmt afsali 7. mars 1986. Eftir kaupin kom í ljós, að bifreiðin var haldin galla. Samkvæmt matsgerð dómkvaddra matsmanna taldist sannað, að bifreiðin hefði verið haldin leyndum galla, er kaupin gerðust. Var H dæmd til að greiða kostnað við viðgerð á vél bifreiðarinnar og bætur vegna afnotamissiS ...........0.0. 00 nn Sjá ábyrgðaryfirlýsing ..................0 0. Sjá afsláttur ............200.2 0000 Gatnagerðargjald Geðheilbrigðisrannsókn. Sjá læknar. Gengi Gerðardómar Samkvæmt ákvæðum 35. gr. laga nr. 53/1957 um lax- og silungsveiði skertust veiðiréttindi jarðarinnar Einarsness í Hvítá. Samkomu- lag varð með eiganda jarðarinnar og sýslusjóði Mýrasýslu og ríkissjóði um, að yfirmatsmenn samkvæmt XVI. kafla laga nr. 53/1957 skipuðu gerðardóm. Fleiri jarðeigendur við Hvítá en eigandi Einarsness voru aðilar að gerðardómssamningnum og gerðardómsmálinu. Niðurstaða gerðardómsins, sem kveðinn var upp 29. september 1959, varð m.a. sú, að ákvæði 3S. gr. laga nr. 53/1957 um greiðslu bóta fyrir veiðiskerðingu á 25 árum leiddu til mjög ósanngjarnrar niðurstöðu, þar sem gera mætti ráð fyrir að verðgildi peninga breyttist í framtíðinni, og enn- fremur að ákvörðun skaðabóta í eitt skipti fyrir öll samkvæmt 35. gr. og greiðsla þeirra á 25 árum leiddu til ótækrar niður- stöðu, er yrði í algeru ósamræmi við meginreglur laga. Taldi gerðardómurinn að ákveða ætti árlegt gjald, sem greiða skyldi CXI Bls. 693 982 1416 1477 1570 CxXIl Efnisskrá Bls. að loknum veiðitíma hvers árs. Voru eiganda Einarsness ákvarð- aðar bætur á grundvelli gerðardómsins allt til ársins 1969. Ný lög, sem sett voru um lax- og silungsveiði nr. 76/1970, breyttu bótaákvæðum laganna. Voru gerðardómsmennirnir skipaðir yfirmatsmenn samkvæmt 3. tl. 94. gr. laga nr. 76/1970. Þeir úrskurðuðu eiganda Einarsness bætur fyrir árin 1970 til 1981, sem greiddust að hálfu úr ríkissjóði og að hálfu úr sýslusjóði Mýrasýslu. Eigandi Einarsness höfðaði mál á hendur sýslusjóði Mýrasýslu til greiðslu bóta vegna áranna 1982 til1985. — Skerðing sú, sem varð á veiðiheimildum eiganda Einarsness, var vegna laga nr. 53/1957 og kom til framkvæmda við gildistöku þeirra. Gerðardómur gekk um bótaskyldu og bætur 1959. Í honum var ekki ljóslega sagt, hvort bætur skyldi greiða í 25 ár eða lengur, og skáru skýringargögn ekki heldur úr. Úrslitum réð, að í 35. gr. laga nr. 53/1957 segir, að greiðsla bótanna skiptist á 25 ár. Um þau atriði, sem gerðardómurinn var ekki afdráttarlaus, varð að fara eftir lögunum. Sýslusjóði Mýrasýslu var því ekki skylt að greiða bætur fyrir árin 1984 og 1985, enda var ekkert í lögum nr. 76/1970, sem leiddi til annarrar niðurstöðu, og yfirmats- gerð, sem fram fór 1986, eða fyrri yfirmatsgerðir, gátu ekki breytt því réttarsambandi, sem kveðið var á um árið 1959. Samkvæmt gerðardóminum skyldi sýslusjóður Mýrasýslu greiða fjórðung bótanna, sbr. 35. gr. 3. mgr. laga nr. 53/1957. Í lögum nr. 76/1970 var ekki sagt, að 95. gr. þeirra leiddi til breytinga á réttarsambandi, sem stofnaðist í gildistíð laga nr. 53/1957, þannig að skyldur sýslusjóðsins aukist að því er hlutdeild í bót- um varðar. Var því dæmt, að hlutur sýslusjóðsins skyldi vera óbreyttur, eða fjórðungur af tjóninu. Sjá Lax- og silungsveiði, matsgerð, stjórnarskrá ..........0..0..000. 00. 449 Héraðsdómari vísaði frá dómi kröfu sóknaraðila með þeirri rök- semd, að krafan varðaði niðurstöðu í máli, sem gerðardómur Læknafélags Íslands hefði þegar úrskurðað um og ætti réttilega undir þann dóm samkvæmt Codex Ethicus læknafélagsins, en þar sé tekið fram, að úrskurðum gerðardóms verði ekki áfrýjað. Sóknaraðili hélt því fram, að með því að veita þær upplýsingar, sem hér um ræðir, hafi hann verið að gegna embættisskyldu við yfirboðara og hærra setta embættismenn í samræmi við lög og embættiseið sinn. Hann taldi, að hvorki lögsaga siðanefndar né gerðardóms Læknafélags Íslands næðu til þessa atriðis, heldur ætti hann rétt á því, að almennir dómstólar legðu dóm á þetta atriði. Dæmt var, að það væri grundvallarsjónarmið um skýringu á gerðardómssamningum, að þá beri að skýra þröngt. Kröfugerð sóknaraðila varð að skilja svo, að hann vildi fá viðurkennt með dómi, hvort honum hafi að lögum verið rétt og skylt að láta yfirmönnum sínum og hærra settum embættis- mönnum Í té umbeðnar upplýsingar. Gerðardómurinn skar ekki Efnisskrá úr um það efni. Talið var, að sóknaraðili ætti lögvarða hags- muni af því að fá úr því leyst af dómstólum, enda var talið, að krafan væri nægjanlega skýr til að unnt væri að leggja dóm á hana. Var málinu vísað heim í hérað til efnismeðferðar . Geymslugreiðsla H tók að sér að lagfæra þak á húsi og bílskúr S, og var það gert í júlí 1985. Krafðist H greiðslu á 37.320,00 krónum og byggði á vinnunótum sjálfs sín og starfsmanna sinna. S hélt því fram, að samkomulag hefði orðið með þeim um, að hann greiddi H sem fullnaðargreiðslu 15.000,00 krónur, og það hafi hann gert með því að afhenda H víxil þann 15. ágúst 1985. H tók við víxlinum óútgefnum og samþykktum af S með gjalddaga 15. október 1985, en snerist hugur og reif hann. Lá rifrildið frammi í málinu og hafði nafn útgefanda ekki verið ritað á það. Á gjalddaga víxilsins geymslugreiddi S fjárhæðina í Landsbanka Íslands. Ekki var talið sannað, að H hafi gefið S eftir þann hluta kröfu sinnar, sem umfram var 15.000,00 krónur. S til- kynnti H ekki um geymslugreiðsluna, en tilkynning um hana var hins vegar í bréfi lögmanns S til lögmanns H 25. nóvember 1985. Eftir það gat H sýnt víxilrifrildið í bankanum, gefið vixil- inn út og fengið hann greiddan. Stóð honum sú leið enn opin. Var því fjárhæð víxilsins dregin frá kröfu H ............. Gjafsókn. Gjafvörn. Konu, sem krafðist skaðabóta vegna slyss, er hún varð fyrir, þegar hún var á tíunda ári, veitt gjafsókn í héraði og gjafvörn í aðal- sök og gjafsókn í gagnsök fyrir Hæstarétti ............... Íþróttamaður, sem sótti borgarsjóð til skaðabóta vegna slyss, sem hann varð fyrir á æfingu í íþróttahúsi Reykjavíkurborgar, veitt gjafsókn í héraði ..............000 00. Karli, sem krafðist skaðabóta vegna bifreiðaslyss, veitt gjafvörn fyrir Hæstarétti ...................0 0. Bónda veitt gjafsókn í héraði í landamerkjamáli .............. Gjaldfelling skuldabréfs Vegna greiðsludráttar og vanskila kaupanda fasteignar var seljanda hennar heimilt að gjaldfella allar eftirstöðvar kaupverðs. Sjá fasteignakaup ...........0..00 0000 Sjá frestdagur ..............00. 00. Fyrirtækið V hf. hafði í mörg ár verið í viðskiptum við útibú B- banka í Hveragerði. Snemma árs 1983 var V hf. komið í umtals- verð greiðsluvandræði, og var hlaupareikningi fyrirtækisins hjá B-banka lokað í október 1983. V hf. var í miklum vanskilum CXIIl Bls. 1354 1005 302 441 677 1504 1169 43 CXIV Efnisskrá Bls. við bankann og var stofnaður veðréttur í bifreið V hf. með tryggingarbréfi útgefnu 12. nóvember 1983, að fjárhæð 2.000.000,00 króna, og átti þessi veðréttur, sem var fyrsti veð- réttur, að tryggja eldri skuldir. Bifreiðin var seld og fékk bank- inn greiddar skuldir að fjárhæð 1.641.560,81 krónur hinn 21. febrúar 1984. V hf. fékk greiðslustöðvun 13. apríl 1984 (frest- dagur var 6. apríl 1984) og var tekið til gjaldþrotaskipta 13. september 1984. Þrotabú V hf. krafðist riftunar veðréttarins og greiðslna á skuldum við bankann og endurgjalds á greiddum fjárhæðum. Samkvæmt |. mgr. 57. gr. gjaldþrotalaga nr. 6/ 1978 má krefjast riftunar á veðrétti, sem kröfuhafi fékk á síð- ustu 6 mánuðum fyrir frestdag en ekki um leið og til skuldar- innar var stofnað. Veðið var sett innan ofangreinds frests, og var krafa þrotabúsins um riftun veðsins tekin til greina. Þá var einnig talið, að með framangreindum greiðslumáta hafi bankinn fengið greiðslu á skuldum V hf. með óvenjulegum greiðslueyri, enda þótt bankinn hafi ekki haft beina milligöngu um sölu bif- reiðarinnar eða fengið hana sjálfa sem greiðslu. Var því fallist á allar kröfur þrotabúsins. Sératkvæði ................... 79 V hf. greiddi skuld við Vélgröfuna sf. hinn 18. nóvember 1983 með því að afhenda bifreið í eigu V hf. V hf. var tekið til gjaldþrota- skipta 13. september 1984, en frestdagur í skilninga gjaldþrota- laga var 6. apríl 1984. Þrotabú V hf. krafðist riftunar þessarar greiðslu. Talið var, að hér væri um óvenjulegan greiðslueyri að ræða og var heimiluð riftun samkvæmt 1. tl. 54. gr. gjaldþrota- laga nr. 6/1978. Var haft í huga, að ekki var fram komið, að samið hefði verið á þennan veg um greiðsluna, er til skuldar- innar var stofnað, og ekki var leitt í ljós, að slíkar greiðslur hefðu áður átt sér stað í viðskiptum aðila ................ 340 Skipafélagið H hf. tók á leigu frystigám frá L. Gámurinn eyðilagðist hinn 20. mars 1985. H hf. var lýst gjaldþrota 6. desember 1985. Þrotabú H hf. krafðist bóta fyrir gáminn frá R-tryggingu hf., sem H hf. hafði keypt tryggingu hjá, og var fjárhæðin greidd H hf., þótt L gerði einnig kröfu til hennar. L krafðist þess að fá greiðsluna utan skuldaraðar. Talið var að féð væri eign L í skilningi 69. gr. gjaldþrotalaga og var krafan tekin til greina 358 Sjá lögtak ...............0.0 0 507 J krafðist frávísunar frá héraðsdómi vegna þess að málshöfðunar- frestur eftir 68. gr. gjaldþrotalaga nr. 6/1978 hafi verið liðinn, þegar málið var höfðað fyrir bæjarþingi Reykjavíkur með stefnubirtingu 5. september 1985. Úrskurður um, að bú Á skyldi tekið til gjaldþrotaskipta, var kveðinn upp 11. desember 1984. Kröfulýsingarfresti lauk 10. mars 1985, og eru upphaf þess frests, sem um ræðir í 68. gr. gjaldþrotalaga ekki talin vera fyrr en þann dag. Í 68. gr. segir, að dómsmál til að koma fram riftun eftir gjaldþrotalögum skuli höfða innan 6 mánaða „frá því að Efnisskrá sá, sem með skipti fer, átti þess kost að gera riftunarkröfuna““. Málið var höfðað 5. september 1985, 5 dögum áður en misseri var frá lokum kröfulýsingarfrestsins, og var málinu því ekki vísað frá héraðsdómi .............000..0. 0000 Sjá farmgjald ...............000 0000 Í byrjun árs 1983 var hluta viðskiptaskulda útgerðarfyrirtækisins H hf. í Keflavík við O hf. breytt í veðtryggt lán. Stjórn H ht. undirritaði veðskuldabréf, þar sem viðurkennd var skuld félags- ins við Landsbanka Íslands. Til tryggingar greiðslu var Lands- banka Íslands veðsettur m/b H. O hf. tókst á hendur sjálf- skuldarábyrgð á skuld H hf. samkvæmt veðskuldabréfinu. Skuldin var ekki greidd á gjalddögum og Landsbankinn nýtti sér ábyrgð O hf., og hafði skuldfært viðskiptareikning O ht. fyrir fyrstu 8 afborgunum bréfsins hinn 20. maí 1985, þegar H hf. var úrskurðað gjaldþrota. O hf. gerði þá kröfu í þrotabú H hf., að viðurkenndur yrði veðréttur O hf. við úthlutun á sölu- andvirði m/b H. O hf. sýndi fram á, að það hafði leyst til sín allar afborganir af veðskuldabréfinu, sem það gerði kröfu til. Talið var, að með því að leysa til sín kröfuna hafi O hf. öðlast allan þann rétt gagnvart þrotabúinu, sem Landsbanki Íslands hafði, þar með talin samningsbundin veðréttindi. Samkvæmt þessu var viðurkenndur réttur O hf. sem veðhafa til úthlutunar af söluandvirði m/b H, en kröfu hans um viðurkenningu á veð- rétti fyrir vöxtum eftir upphafsdag skipta var hafnað ...... Sjá uppsögn ............000 00 sr Sjá hlutafjáraukning ...............0....... 1624, 1646, 1653, Greiðsla Trésmiðjan Þ hf. greiddi ekki skuld sína við danskt fyrirtæki á rétt- um tíma. Vegna þessara vanskila mátti hið danska fyrirtæki krefja trésmiðjuna um vexti auk höfuðstóls og innheimtu- kostnað. Sjá vextir og innheimtulaun .................... Sama sakarefni ...............0000. 0. Grennd Gæsluvarðhald. Sjá kærumál. 1. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974 16, 18, 40, 200, 502, 769, 1090, 1092 1094, 1107, 1125, 1167, 1187, 1269, 1379, 3. tl. 67. gr. 2002... 11, 14, 18, 4. tl. 67. gr. 2000... 769, 1020, 1271, 1442, S. tl. 67. gr. ....0.0 0 11, 14, 436, 1090, CXV Bls. 848 1374 1661 57 66 1088 1737 1107 1671 1105 CXVI Efnisskrá Hafnargjöld Hafning máls Við munnlegan málflutning fyrir Hæstarétti óskaði aðaláfrýjandi þess, að málið yrði fellt niður. Gagnáfrýjandi samþykkti það og lýsti því jafnframt yfir, að hann felldi niður gagnsökina, en krafðist málskostnaðar fyrir Hæstarétti. Málið var fellt niður og aðaláfrýjandi dæmdur til að greiða málskostnað ....... Sama sakar€fni .........0.0.0 202, Hald á munum Handtaka Hefð Hegningarauki Bls. Sjá lo 241, 938, 1049, 1241, 1523 Heimvísun. Sjá ómerking. Hjón R og J hófu sambúð haustið 1977 og gengu í hjúskap 16. júní 1978. Þau slitu samvistum haustið 1982, og var lögskilnaðarleyfi gefið út 6. apríl 1983. Hinn 8. febrúar 1983 undirrituðu þau samning um skilnaðarkjör, og kom upp deila milli þeirra um þann samning. Var litið svo á, að samningurinn um fjárskiptin hefði verið bersýnilega ósanngjarn, þegar til hans var stofnað, og var hann lýstur óskuldbindandi. Sjá skilnaðarsamningur ....... Við meðferð hjónaskilnaðarmáls E og A var verulegur ágreiningur þeirra í milli, m.a. um fjárskipti. Var ákveðið að vísa búskiptum til skiptaréttar en málið að öðru leyti sent dómsmálaráðuneytinu til afgreiðslu. Af hálfu konunnar var þess óskað, að við skiptin yrði lögð til grundvallar samþykkt, sem aðilar höfðu undirritað 25. júlí 1986. Hinn 26. nóvember 1986 varð samkomulag með lögmönnum aðila að „hefja málið“ í skiptarétti. Í apríl 1987 fór konan þess á leit, að málið yrði tekið fyrir að nýju í skipta- rétti, þar sem ekkert samkomulag hefði náðst um skiptin. Sam- komulag það um eignaskipti, sem aðilar höfðu gert 25. júlí 1986 var ófullkomið að mörgu leyti, t.d. var ekkert getið um það, hvernig fara ætti um skuldir við skilnaðinn. Því var talið rétt að vísa deilum aðila til skiptaréttarins til framkvæmda á sam- komulagi þeirra. Þar sem gögn málsins báru það hins vegar með sér, að þau hafi í raun framkvæmt samkomulagið með ákveðn- um hætti, var talið að skiptum á milli þeirra væri lokið, og að þau yrðu ekki að nýju tekin upp fyrir skiptaréttinum. Ekki var til úrlausnar hvort fá mætti samkomulagi aðila hrundið í almennu einkamáli. .................0.. 0000. G og Þ gengu í hjúskap í ágúst 1985. Í byrjun árs 1987 fóru hjónin 1260 Efnisskrá CXVII Bls. að tala um skilnað, og flutti Þ út úr húsinu í júlí það ár og sótti um skilnað að borði og sæng. Hann krafðist skipta á grundvelli 57. gr. sbr. 27. gr. laga nr. 60/1972. Það var talið, að helmingaskipti á búi aðila væru bersýnilega ósanngjörn og að öllum skilyrðum 57. gr. væri fullnægt. Sjá búskipti .... 1432 Hlunnindi Hlutafjáraukning Stjórnarfundur H hf. samþykkti að leggja fyrir hluthafafund í félag- inu tillögu um nýtt hlutafjárútboð, að upphæð 80 milljónir króna. Á hluthafafundinum, sem haldinn var 9. febrúar 1985, var þetta samþykkt. Hluthafar áttu forkaupsrétt að hlutabréfum í samræmi við hlutafjáreign til 9. apríl 1985. Forsvarsmenn T hf. sóttu hluthafafundinn 9. febrúar fyrir hönd B hf., sem þá átti hlut í H hf. Þeir skrifuðu T hf. fyrir nýjum hlut eftir fund- inn og gernigu frá greiðslu hans. H hf. fékk greiðslustöðvun 18. nóvember 1985 og var lýst gjaldþrota 6. desember s.á. Hinn 4. desember 1985 rifti framkvæmdastjóri T hf. hlutafjárloforði sínu vegna brostinna forsendna fyrir hlutafjáraukningunni, og óskaði eftir að fá afhent aftur skuldabréf og gámagrindur, sem voru greiðsla hans fyrir aukið hlutafé. Hinn 12. desember skrif- aði hann skiptaráðendum bréf og ítrekaði kröfu sína um riftun og taldi að hluthafar félagsins hefðu verið blekktir varðandi fjárhag og framtíðarhorfur félagsins. Þá taldi hann, að stjórn H hf. hefði ekki staðið að hlutafjárútboðinu 9. febrúar 1985 með þeim hætti, sem V. kafli laga nr. 32/1978 um hlutafélög geri ráð fyrir. Við munnlegan flutning málsins fyrri hluta árs 1988 bar T hf. það einnig fyrir sig, að of lítið hlutafé hefði safnast. Fallist var á það, að áskrift nýrra hluta hefði ekki farið fram að öllu leyti samkvæmt ákvæðum V. kafla laga nr. 32/ 1978. Hins vegar lá fyrir, að T hf. mótmælti ekki við ráðherra þeim annmörkum, sem þar voru á, svo sem tilskilið er í 33. gr. sbr. 7. gr. laganna. Gat hann því ekki borið fyrir sig nú, að áskriftin væri óskuldbindandi af þessum ástæðum. Talið var, að forsvarsmönnum T hf. hefði ekki getað dulist, hvernig staðið var að söfnun hlutafjárloforða. Í ársskýrslu til aðalfundar, sem haldinn var 7. júní 1985, var hlutafjáraukningunni talið náð, og samkvæmt fundargerð var reiknað með nýja hlutafénu og mætt fyrir nýju hlutina á fundinum, enda þótt hlutafjáraukn- ingin væri ekki tilkynnt til hlutafélagaskrár, sbr. 2. mgr. 34. gr. laga nr. 32/1978, fyrr en 20. júní s.á. Samkvæmt 3. mgr. 30. gr. laga nr. 32/1978 hefði hlutafjáraukningin ekki átt að ganga í gildi fyrr en við skráningu. Miða varð við það, að stjórn H hf. hefði samþykkt hlutafjáraukninguna fyrir aðalfundinn. Framkvæmdastjóri T hf. sótti aðalfundinn sem fullgildur hlut- CXVIII Efnisskrá hafi. Hann mátti þá gera sér grein fyrir því, að stjórn H hf. reiknaði í verki með því, að hlutafjáraukningunni væri náð og hagaði málum sínum gagnvart hluthöfum og lánardrottnum í samræmi við það. Þegar virtir voru hagsmunir lánardrottna H hf., sem hlutu að treysta á þessa miklu hlutafjáraukningu, var talið að T hf. hefði orðið að koma fram með riftunarkröfu sína án ástæðulauss dráttar. Með hliðsjón af 6. mgr. 148. gr. laga nr. 32/1978, sbr. 3. mgr. 149. gr. sömu laga, gat hann ekki meira en sex mánuðum eftir aðalfund 7. júní 1985, og eftir að félagið hafði gengið í gegnum greiðslustöðvun og verið gefið upp til gjaldþrots, gert þá kröfu í þrotabúið, að hlutafjárloforði hans yrði rift. Þrotabúið var því sýknað af kröfum T hf. Sér- AtkVÆði 2... Sama sakarefni að öðru leyti en því, að F, sem skráði sig fyrir nýjum hlut í H hf. var kosinn í stjórn H hf. á aðalfundi félagsins 7. júní 1985. Miðað var við, að F hefði fyrst gert kröfu um riftun fyrir dómi í bréfi til skiptaréttar 23. apríl 1986. Talið var, að F hefði vegna stjórnarþátttöku sinnar þá fyrir löngu mátt gera sér grein fyrir því hvernig komið var hag félagsins ........ Sama sakarefni. F var umboðsmaður M varðandi hlutafjáraukning- una og skráði hann fyrir nýjum hlut og gekk frá greiðslu hans. Umboðsmanninum gat ekki dulist, hvernig staðið var að söfnun hlutafjárloforða. Vegna stjórnarþátttöku umboðsmanns síns eftir 7. júní 1985 hafði M öll tök á að fá upplýsingar um hag félagsins og mátti þannig vita hvernig komið var ......... Sama sakarefni ...................00.00. 0 Hlutdeild Húftrygging. Sjá vátrygging. Húsaleiga F hafði haft atvinnuhúsnæði á leigu hjá H frá því í maí 1982. H krafðist útburðar á F í september 1986 og var synjað um útburð með úrskurði fógeta 18. nóvember s.á. H krafðist að nýju útburðar á F í júní 1987 og var á ný synjað um útburð með úrskurði fógeta 17. ágúst 1987. Fyrir Hæstarétti byggði H kröfur sínar á því m.a., að F hefði enga húsaleigu greitt frá 1. júní 1987 og ekki hitakostnað. Talið var, að eftir að kröfu um útburð hafði verið synjað, hefði F borið að greiða húsaleigu og hitakostnað meðan hún hagnýtti sér húsnæðið. Tveir greiðslustaðir voru tilgreindir í síðasta leigusamningi og var F ljóst, hvert greiða skyldi. Ekki var sannað, að hún hefði nokkru sinni boðið fram leigu eftir að úrskurður gekk í héraði, og því var ekki haldið fram, að hún hefði lagt leiguna á greiðslu- geymslu. Var F talin hafa vanrækt leigjandaskyldur sínar í þeim mæli að skilvrði útburðar væru nú fvrir heridi Bls. 1624 1646 1653 1661 R31 Efnisskrá CXIX Bls. Með kaupsamningi 28. febrúar 1983 keypti G fyrirtæki af H. Með í kaupunum á fyrirtækinu fylgdi leigusamningur H við B. G og B gerðu viðbótarleigusamning 21. júní 1985, þar sem því var lýst yfir, að með honum væru leystar allar deilur. sem upp hefðu komið milli aðila um framkvæmd leigusamninesins. G greiddi ekki húsaleigu fyrir ágústmánuð 1985 og varð það tilefni þess, að B rifti leigumálanum. G rýmdi húsnæðið í september 1985. B höfðaði mál gegn G til greiðslu leigu fyrir águst og september 1985 og til greiðslu bóta vegna þess, að G hefði ekki skilað húsnæðinu í því ástandi, sem um var samið. Hafði G tekið burtu innréttingar, sem voru naglfastar og áttu að vera eign B samkvæmt leigusamningnum, auk þess sem skemmdir höfðu verið unnar á húsnæðinu. Voru kröfur B teknar til GREINA ..........000 nn 1307 Sjá kærumál ..............00.. 0. 437 Hylming S var m.a. ákærður fyrir hylmingu V var ákærður fyrir að hafa keypt tvö myndbandstæki af með- ákærða, þrátt fyrir vitneskju um, að meðákærði hefði stolið tækjunum. Ekki var sannað í málinu, að V hefði verið ljóst eða hlotið að vera ljóst, að tækið væri þjófstolið, er hann keypti það. Síðar vaknaði grunur hjá V um, að tækið kynni að vera bjófstolið. Engu að síður keypti hann eftir það annað tæki af mági sínum, sem hann vissi þó, að sá hafði keypt af meðákærða á sama tíma og hann. Það þótti nægilega sannað, að V hafi ætlað í ávinningsskyni að halda tækinu .................. 1181 Hælisvist Ákærði var vanaafbrotamaður og hafði hlotið 23 refsidóma fyrir ýmisleg afbrot frá árinu 1963. Samanlögð refsivist hans sam- kvæmt þeim dómum var 9 ár og 3 1/2 mánuður. Ákærði hafði gengist undir fleiri en eina geðrannsókn, og var hann talinn haldinn alvarlegum persónuleikatruflunum, sem komu fram í hömluleysi og lélegri hvatastjórn, þannig að undir áhrifum áfengis virtist hann eiga erfitt með sjálfstjórn. Það var ljóst, að innilokun í fangelsi ein sér hafði ekki haft þau áhrif á ákærða sem skyldi, og var talið mikilvægt, að hann nyti nauð- synlegrar læknismeðferðar til þess að reyna að vinna bug á áfengissýki sinni og þeim kynferðislega misþroska, sem hann var haldinn. Var ákærði dæmdur samkvæmt heimild í 65. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. 5. gr. laga nr. 31/ 1961, til 15 mánaða vistar á viðeigandi hæli til lækningar, að aflokinni refsivist, sem dæmd var 9 mánuðir CXX Efnisskrá Höfundaréttur Háskólabíó og Laugarásbíó höfðu einkarétt til framleiðslu og dreif- ingar á öllu myndefni frá CIC-Video, samkvæmt samningi frá 1981, sem framlengdur hafði verið árlega. K og B voru ákærð fyrir að hafa haft til útleigu og leigt út úr myndbandaleigu sinni í heimildarleysi rétthafa og CIC-VIDEO 48 kvikmyndir á $1 myndbandi. Þóttu þau hafa brotið gegn 3. gr., sbr. 1. mgr. 8. gr. höfundalaga nr. 73/1972, sbr. 1. og 2. tl. 4. gr. fylgiskjals nr. Í með auglýsingu nr. 110/1947 um inngöngu Íslands í Bernarsambandið, sbr. lög nr. 74/1947 um sama efni og auglýs- ingu nr. 82/1956 um aðild Íslands að alþjóðasamningi um höfundarétt. Sjá eignaupptaka ................0 00. Iðnaðarlög Innheimtulaun Stefndi greiddi ekki skuld sína við áfrýjanda haustið 1984 eins og um var samið. Vegna þessara vanskila mátti áfrýjandi krefja hann um innheimtukostnað, ef hann þyrfti að fela lögmanni innheimtuna. Var stefndi dæmdur til að greiða áfrýjanda 14.000,00 krónur vegna innheimtutilraunar, sem gerð var í janúar 1986 ..........0%.00. 0000 Sama sakarefni ..................... 0 Deilt var um það, hvort skuldari ætti að greiða innheimtulaun af lögtakskræfri kröfu, samkvæmt 11. tl. 1. mgr. 1. gr. laga nr. 29/1885. Ekki var talið, að laga- eða eðlisrök ættu að leiða til þess að gera mun á slíkri kröfu og öðrum kröfum. Talið var að skilja bæri 2. mgr. 2. gr. laga nr. 61/1942 um málflytjendur svo, að endurgjald eigi að vera hæfilegt endurgjald fyrir starfið. Geti því til þess komið að meta verði hvort innheimtutaxti lög- manna sé hæfilegur miðað við það starf, sem innt er af hendi í hvert sinn. Í þessu máli reyndi ekki á slíkt, þar sem enginn ágreiningur var með aðilum um, að fjárhæð innheimtulauna væri réttilega ákvörðuð. Sjá lögtaksmál .................. Innsetning A krafðist innsetningar hjá borgaryfirvöldum Reykjavíkur á skóla- nefndarmanni í Tónlistarskóla Vesturbæjar. Fógetaréttur Reykjavíkur taldi lagaskilyrði skorta fyrir kröfunni og varð ekki við beiðni um innsetningu. A kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem vísaði málinu sjálfkrafa frá Hæstarétti, þar sem úrskurð- urinn varð ekki borinn undir Hæstarétt með kæru, sbr. a-lið 3. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973 ............0...... Íkveikja. Sjá brenna. Bls. 547 57 66 1326 Efnisskrá Ítrekun I var dæmdur í 20 daga varðhald og sviptur ökuleyfi í 2 ár og 6 mánuði vegna ölvunaraksturs, en brot hans var ítrekað .... Þ var dæmdur í 15 daga varðhald og sviptur ökuleyfi í 2 ár vegna ölvunaraksturs, en brot hans var ítrekað ................. V var dæmdur í 45 daga varðhald og sviptur ökuleyfi ævilangt vegna ítrekaðs ölvunaraksturs ...............00. 0000... G var dæmdur í 30 daga varðhald og sviptur ökuleyfi ævilangt vegna ítrekaðs ölvunaraksturs ...........0..0%00 00... S var dæmdur í 4 mánaða fangelsi fyrir þjófnað 29. maí 1987. Hafði sá dómur ítrekunaráhrif á þjófnaðarbrot, sem hann var sak- felldur fyrir í sakadómi Reykjavíkur 22. apríl 1988 og dæmdur í 3 mánaða fangelsi. Í Hæstarétti var refsing hækkuð í 4 mán- aða fangelsi ............2..... 000. S var ákærður fyrir að hafa ekið bifreið 31. ágúst 1987 sviptur öku- réttindum ævilangt. Dómar, sem S hafði hlotið frá 17. maí 1983 og 22. janúar 1985 svo og dómsátt frá 2. apríl 1987 höfðu ekki ítrekunaráhrif varðandi refsingu hans, þar sem ekki er sérstak- lega heimiluð aukin hegning við ítrekun brots í 100. gr. núgild- andi umferðarlaga nr. 50/1987, sbr. 80. gr. eldri umferðarlaga nr. 40/1968. Hins vegar var höfð hliðsjón af sakaferli S við ákvörðun refsingar hans, og var hann dæmdur í 3 mánaða fangelsi .........2.000 000 Íþróttafélög Reykjavíkurborg lét útbúa húsnæði til æfinga frjálsra íþrótta og leigði það íþróttafélögum til afnota fyrir félagsmenn þeirra. Leki var úr lofti salarins svo að bleyta var á hlaupabraut. E hrasaði í bleytunni og slasaðist á fæti. Var Reykjavíkurborg dæmd til að greiða E helming tjóns hans. Sjá skaðabætur . Jarðalög. Sjá forkaupsréttur. Jarðamöt Deilt var um það við hvaða jarðamat ætti að styðjast við skiptingu jarðanna Ásmundarstaða I og Il annars vegar og Höskuldarness hins vegnar. Eigendur Ásmundarstaða töldu, með vísan til 2. gr. laga nr. 46/1941, að styðjast. ætti við jarðamat Johnsens frá árinu 1847, því að þar væri að finna elsta aðgreinda mat jarð- anna og samkvæmt því væri Höskuldarnes 3/18 hlutar en Ásmundarstaðir 15/18 hlutar úr óskiptu landi jarðanna. Þessu mótmælti eigandi Höskuldarness og benti á, að aðgreint mat jarðanna væri ekki að finna fyrr en með fasteignamati frá árinu 1922, en samkvæmt því væri Höskuldarnes 1/3 á móti Ásmund- arstöðum Í og IH. Undirlandskiptanefnd framkvæmdi landskipti 4. nóvember 1983 og lagði til grundvallar, að Höskuldarnes CXXI Bls. 491 496 194 949 1027 1564 441 CXXII Efnisskrá Bls. ætti þriðjung sameiginlegs lands jarðanna. Eigendur Ásmundar- staða óskuðu eftir yfirlandskiptum. Niðurstaða yfirlandskipta- nefndar var sú að fara skyldi eftir því sem sagði í fasteignamati frá árinu 1922, en samkvæmt því átti Höskuldarnes 32,34% í sameiginlegu landi og landsnytjum jarðanna. Héraðsdómur komst að sömu niðurstöðu og var það staðfest í Hæstarétti 683 Kaupgjald. Sjá vinnusamningar. Kaupmáli Kjarasamningur Á var stöðvarstjóri hjá Laxárvirkjun frá 1. mars 1939 til 1. júní 1959 og greiddi iðgjöld í Eftirlaunasjóð Akureyrarbæjar. Hinn 1. ágúst 1980 fór Á að fá eftirlaunagreiðslur úr sjóðnum. Ekki var ágreiningur um það, að Á bæri 40,5% af þeim launum, sem stöðvarstjóri Laxárvirkjunar hefur, en aðila greindi á um það hver viðmiðunarlaunin skyldu vera. Í málinu var einungis gerð krafa vegna einnar mánaðargreiðslu, þ.e. desember 1984, til þess að fá skorið úr ágreiningnum. Í reglugerð þeirri fyrir Eftir- launasjóð Akureyrarbæjar, sem í gildi var, er Á hóf töku ellilíf- eyris, sagði: „Upphæð eftirlauna er hundraðshluti af launum þeim, er á hverjum tíma fylgja starfi því, sem sjóðfélaginn gegndi síðast“. Eftirlaun þau, sem Á hafði fengið greidd, voru miðuð við mánaðarkaup (dagvinnutaxta) eftir 10 ára starf auk 250 álags. Upplýst var, að frá og með 1. janúar 1968 voru laun stöðvarstjóra við Laxárvirkjun „„,25%0 hærri en laun venjulegra vaktmanna virkjunarinnar““. Var sú skipan óbreytt í desember 1984. Bar því að miða greiðslu eftirlauna Á fyrir desember 1984 við þau laun, er stöðvarstjórinn hafði þann mánuð ....... 1447 L var atvinnurekandi, sem hafði í sinni þjónustu rafiðnaðarmenn og nema í rafiðnaði. Hann átti aðild að kjarasamningum vinnu- veitenda við Rafiðnaðarsamband Íslands (R). Í kjarasamning- unum voru ákvæði þess efnis, að vinnuveitendur greiddu 1% af útborguðu kaupi í styrktarsjóð R og 0,25%, af útborguðu kaupi í orlofssjóð. Talið var, að L væri skyldur til greiðslu í ofangreinda sjóði vegna þeirra starfsmanna sinna, sem störfuðu á sviði R. Samkvæmt orðalagi og tilgangi 6. gr. laga nr. 55/1980 um starfskjör launafólks og skyldutryggingu lífeyrisréttinda skipti ekki máli, hvort starfsmenn L voru félagsbundnir eða Ekki ..........0. 0000. 1464 Kosningaréttur Kröfugerð. Sjá dómkröfur, frávísun. Efnisskrá CXXIlI Bls. Kröfulýsing Kröfulýsingarfrestur Kvaðaarfur Kvittun Hinn 19. nóvember 1976 varð árekstur milli bifhjóls og bifreiðar á Akureyri. A, sem var á bifhjólinu, slasaðist mikið. Vátrygg- ingarfélag bifreiðarinnar viðurkenndi fébótaábyrgð eiganda, ökumanns og félagsins á slysinu og greiddi A hámarksfjárhæð ábyrgðartryggingarinnar, sem þá var 120.000,00 krónur. A taldi fjártjón sitt vegna slyssins, reiknað til slysdags, vera 253.982,00 krónur, sem frá ætti að draga þær bætur, sem hann hefði þegar fengið. Eigandi og ökumaður bifreiðarinnar héldu því fram, að lögmaður A hefði gefið tryggingarfélaginu fullnaðarkvittun í nóvember 1985. Ekki var fallist á það, enda varðaði kvittunin greiðslu bóta vegna ábyrgðartryggingar, og greiddi vátrygg- ingarfélagið hámarksfjárhæð þeirrar tryggingar. Ekki var talið unnt að skýra kvittunina á þann veg, að með henni hefði A afsalað sér frekari bótarétti gagnvart eiganda og ökumanni 677 Kyrrsetning Kærufrestir. Sjá kærumál Kæruheimild Lögmaður S kærði til Hæstaréttar úrskurð sakadóms Reykjavíkur, þar sem hafnað var kröfu lögmannsins um að hann mætti kynna skjólstæðingi sínum S tiltekin gögn um rannsókn vegna gruns um brot S, sem tengt var andláti manns í Reykjavík 7. nóvember 1987. Lögmaðurinn taldi kæruheimild vera 10. tl. 172. gr. laga nr. 74/1974. Hann taldi ekki, að 4. tl. 170. gr. laganna ætti við enda væri ekki um að ræða skoðun skjala eða kynningu gagna, heldur það hvort lögmaður mætti ræða við skjólstæðing sinn um efni gagna, sem sakadómur afhenti lögmanninum. Talið var, að lögmaðurinn hefði fengið frá sakadómi öll gögn, sem lágu fyrir hinn 9. nóvember 1987 um rannsókn vegna mannsláts þess, sem um var að ræða. Málið fjallaði um það, hvort lögmanninum væri heimilt að ræða efni gagnanna við skjólstæðing sinn. Þetta var, eins og á stóð, kynning sakar- gagna, en sakadómsúrskurður um það efni varð ekki kærður til Hæstaréttar, sbr. 4. tl. 170. gr. laga nr. 74/1974. Breytti 10. tl. 172. gr. laganna ekki þeirri niðurstöðu, enda er það ákvæði almennara að efni til en 4. tl. 170. gr. Var málinu því vísað frá Hæstarétti ..............02000 0... 5 CXXIV Efnisskrá Bls. O hf. kærði til Hæstaréttar úrskurð bæjarþings Reykjavíkur, þar sem því var hafnað að endurupptaka bæjarþingsmálið B hf. gegn O hf., en útivist hafði orðið af hálfu O hf. í því máli. O hf. hélt því fram, að heimild hans til að kæra mál þetta til Hæstaréttar væri lögjöfnun frá b-lið 1. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973, svo og fordæmi í dómum Hæstaréttar. Kæran var talin heimil eftir 2. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973 ......... 198 Á kærði til Hæstaréttar úrskurð skiptaréttar Reykjavíkur, sem hafnaði kröfum hennar í skiptamáli við slit óvígðrar sambúðar. Gerði hún þær kröfur, að úrskurðurinn yrði felldur úr gildi og lagt fyrir skiptarétt að taka málið til efnislegrar meðferðar. Vísaði Á um kæruheimild til 2. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/ 1973. G krafðist þess aðallega, að málinu yrði vísað frá Hæsta- rétti og rökstuddi þá kröfu með því, að 2. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973 ætti ekki við. Fallist var á þau rök, sem af hálfu Á komu fram um kæruheimild að því er varðaði frávísun aðalkröfu Á fyrir skiptarétti. Í úrskurðinum var varakröfu Á einnig hafnað. Hún var í fyrsta lagi um það, hvort tilteknar eignir skyldi draga undir skiptin. Úrskurður um það sætir ekki kæru, sbr. 2. tl. c 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973. Þess var þó að gæta, að í sömu varakröfu var þess einnig krafist, að í hlut Á kæmi helmingur af verðmæti eignanna. Í skiptaréttar- úrskurðinum var fjallað bæði um aðalkröfu og varakröfu Á sem fjárkröfur og afstaða tekin til þeirra í einu lagi og án þess að sérstaklega væri skorið úr því, hvort eignir þær, sem um var að ræða, skyldi draga undir skiptin. Kröfugerð Á fyrir skipta- rétti var þannig, að skiptaráðanda var rétt að líta svo á, að vara- krafan væri um fégreiðslu. Var kæran því einnig heimil að því er varakröfuna varðaði .................0.0.0.0. 000. 316 R kærði til Hæstaréttar húsleitarúrskurð sakadóms í ávana- og fíkni- efnamálum. R kvartaði ennfremur yfir því að hafa ekki fengið öll málsskjöl í hendur í endurriti dómsgerða og kvaðst hafa óskað eftir skjölum þessum við héraðsdómarann. Krafa þessi var tekin fyrir og kveðinn upp úrskurður, þar sem hafnað var kröfu R um að fá afhent endurrit bókunar um þann hluta lok- aðs þinghalds, sem fram fór fyrir luktum dyrum. Í framhalds- greinargerð fyrir Hæstarétti mótmælti R þessum úrskurði og Óskaði enn eftir endurriti bókunar um hið lokaða þinghald. Vænti hann þess, að Hæstiréttur hlutaðist til um, að héraðs- dómari yrði við þeim tilmælum. Í dómi Hæstaréttar var sagt, að úrskurður sakadóms í ávana- og fíkniefnamálum varðaði kynningu sakargagna og yrði ekki kærður til Hæstaréttar, sbr. 4. tl. 170. gr. laga nr. 74/1974. Sératkvæði .............. 437 M kærði úrskurð fógetaréttar Húnavatnssýslu, þar sem synjað var kröfu hans um lögbann, án þess að honum væri gefinn kostur á að koma að frekari gögnum og greinargerð, sem hann hafði Efnisskrá CXXV óskað eftir. M skýrði ekki hvaða gögn þetta væru eða hvers vegna þau fylgdu ekki lögbannsbeiðni hans. Ekki var talið, að fógeti hafi með þessari meðferð málsins gert á hlut M í dómara- starfi þannig að lokamálsgrein 21. gr. laga nr. 75/1973 tæki til þess. Að öðru leyti sýndist kröfugerð M miða að því að fá lög- bannskröfunni framgengt, en úrlausn þess mál sætir ekki kæru til Hæstaréttar, sbr. a-lið 3. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973. Það brast því heimild til kærunnar og var málinu vísað frá Hæstarétti ................. 000... A kærði til Hæstaréttar úrskurð yfirborgarfógeta í Reykjavík, þar sem krafa A um að fjárnám yrði gert í húseign í Reykjavík var ekki tekin til greina. Úrskurður þessi varð ekki borinn undir Hæstarétt með kæru, sbr. a-lið 3. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 715/1973, og var málinu því vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti . A krafðist innsetningar hjá borgaryfirvöldum Reykjavíkur á skóla- nefndarmanni í Tónlistarskóla Vesturbæjar. Fógetaréttur Reykjavíkur taldi lagaskilyrði skorta fyrir kröfunni og varð ekki við beiðni um innsetningu. A kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem vísaði málinu sjálfkrafa frá Hæstarétti, þar sem úrskurður- inn varð ekki borinn undir Hæstarétt með kæru, sbr. a-lið 3. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973 ...........00 000. Eigandi og útgerðarmaður m/s K kærði skýrslugjafir sex vitna fyrir bæjarþingi Siglufjarðar og krafðist þess, „„að dómsathöfn þessi verði ómerkt““. Kæruna byggði hann á c-lið 1. tl. 1. mgr. 21. gr. laga nr. 75/1973. Kæran var ekki talin heimil og var málinu vísað frá Hæstarétti ...............2.0.0 00. Kærumál A. Einkamál 1. Búskipti Sjá hjón ...........%. 20. Sjá það atriðisorð .........0..0.0 0. 3. Frávísun frá héraðsdómi K kærði úrskurð aukadómþings Dalasýslu, þar sem hafnað var kröfu um ógildingu mats, sem T sf. hafði látið framkvæma. Gögn málsins báru með sér, að T sf. hafði höfðað mál gegn K fyrir aukadómþingi Skagafjarðarsýslu, og var kröfugerð þess máls byggð á mati því, sem um var deilt í þessu máli. Samkvæmt 144. gr. laga nr. 85/1936 heyrði það undir dómara aðalmálsins að meta öll atriði, er varða sönnunargildi matsgerðar. Var málinu því vísað ex officio frá aukadómþingi Dalasýslu ... E og G höfðuðu mál gegn G-kaupstað og kröfðust þess, að staðfest Bls. 616 618 812 1102 1260 198 1018 CXXVI Efnisskrá yrði að húsið nr. 6 við Þ-nes, eign U og Gl bryti gegn skipulags- skilmálum, sem um húsið giltu og að byggingarleyfi hússins yrði fellt úr gildi og húsinu breytt á þann veg, að það samrýmdist skipulagsskilmálum. U og GI var stefnt til réttargæslu. Talið var, að ekki yrði dæmt um kröfurnar, án beinnar aðildar réttar- gæslustefndu U og GI, og var frávísunardómur héraðsdóms staðfestur í Hæstarétti .................00 000... O hf. höfðaði áskorunarmál fyrir bæjarþingi Reykjavíkur gegn M, sem heimili átti í Hveragerði. Var málið höfðað til greiðslu vöruúttektar M hjá vörumarkaði O í Hveragerði. O hf. taldi, að öllum rekstri þessa vörumarkaðar væri stjórnað frá höfuð- stöðvum O hf. í Reykjavík og kvað áratugalanga dómvenju fyrir því, að kröfum af þessu tagi væri stefnt á starfstofuvarnar- þingi höfuðstöðva félagsins. Málinu var vísað frá héraðsdómi ex officio með áritun á stefnu. Það var staðfest í Hæstarétti. Var ekkert talið fram komið í málinu um að M væri skylt að svara til saka utan varnarþings síns samkvæmt 73. gr. laga nr. 85/1936. Varnarþingsregla 1. mgr. 82. gr. sömu laga er undan- tekningarregla, sem í þessu tilviki taldist ekki heimilt að skýra rýmra en orð hennar segja til um ..............0......... 4. Frávísun frá Hæstarétti Sjá kæruheimild .................000 000 Sjá kæruheimild .................00.2 000 Sjá kæruheimild ................... 0000 0 Máli vísað frá Hæstarétti sökum þess að kærufrestur var liðinn. Sjá frestur .........2.0.0. 0. r rr Sjá kæruheimild .............00.. 0000. S. Frávísunardómur felldur úr gildi Ágreiningur aðila var um túlkun á kjarasamningi starfsfólks á sjúkrahúsum og dvalarheimilum milli Alþýðusambands Suður- lands og atvinnurekenda. Héraðsdómur taldi það verkefni Félagsdóms að dæma í málum, er rísa úr af ágreiningi um skiln- ing á vinnusamningi eða gildi hans og vísaði málinu frá héraðs- dómi. Hæstiréttur taldi almennum dómstólum rétt að meta öll atriði, er varðaði kaupkröfu áfrýjanda og skýra ákvæði samn- ingsins og felldi frávísunardóminn úr gildi ................ Þ höfðaði mál gegn K-kaupstað og krafðist viðurkenningar á því, að uppsögn K-kaupstaðar á þágildandi munnlegum samningi aðila um sorphreinsun í K-kaupstað yrði dæmd ólögmæt. Hér- aðsdómur vísaði málinu frá dómi ex officio með vísan til 67. gr. laga nr. 85/1936, og taldi að um þetta atriði ætti að fjalla í væntanlegu skaðabótamáli, sem Þ hafði áskilið sér að höfða. Hæstiréttur taldi, að Þ ætti lögvarinna hagsmuna að gæta varð- andi þessa kröfu sína, og taldi að krafan gæti staðið óháð því, Bls. 1096 1249 616 618 812 1099 1102 575 Efnisskrá CXXVII Bls. hvort Þ kynni síðar á grundvelli dóms í þessu máli að höfða mál til greiðslu skaðabóta vegna ólögmætrar uppsagnar. Krafan var skýr og afmörkuð og krafðist ekki lögfræðilegs álits um- fram það, sem nauðsynlegt er til úrlausnar á sakarefninu. Var kröfugerðin ekki talin brjóta í bága við 67. gr. laga nr. 85/1936, og var frávísunardómurinn felldur úr gildi ................ 1023 Aðilar deildu um það, hvort þeir hefðu haft með sér óformlegt félag um útgáfu upplýsingarits á Akureyri og hvort samningur hefði verið í gildi milli þeirra um skiptingu tekna vegna þessarar út- gáfu árin 1985 og 1986. Héraðsdómari vísaði málinu frá ex officio, þar sem ekki lágu fyrir lögmælt reikningsskil fyrir þann tíma, sem aðilar störfuðu saman. Í héraði var lagt fram bráða- birgðauppgjör vegna ársins 1985 og upplýst var, að lögmaður varnaraðila lagði uppgjör vegna ársins 1986 fyrir dómara að afloknum málflutningi í héraði. Voru þessi gögn lögð fyrir Hæstarétt undirrituð af sóknaraðilum með fyrirvara vegna ráð- stöfunar á tekjum. Talið var, að héraðsdómara væri rétt að leggja efnisdóm á málið, og var hinn kærði frávísunardómur felldur úr gildi ...............2.0. 00... .0 nr 1032 Ágreiningur reis vegna hönnunar og smíði nýbyggingar við frystihús á Ísafirði. Héraðsdómur taldi rekstur málsins brjóta svo mjög í bága við ákvæði laga nr. 85/1936 um skýran málatilbúnað og fullnægjandi reifun máls, að hann vísaði málinu frá dómi ex officio. Grundvöllur málsins var lagður með ítarlegri matsgerð. Matsmenn og fyrirsvarsmenn aðila höfðu komið fyrir dóm. Þótt yfirlýsingar og gögn varðandi ábyrgð á verkinu og skil milli verkþátta hvers verktaka mættu vera skýrari, þótti málið þó ekki svo vanreifað, að ekki yrði úr bætt samkvæmt 120. gr. laga nr. 85/1936. Var frávísunardómurinn því felldur úr gildi og málinu vísað heim í hérað að nýju ................... 1109 Sjá gerðardómar ...............2... 0. ss 1354 6. Frávísunardómur staðfestur G höfðaði mál gegn dómsmálaráðherra og krafðist þess, að honum yrði dæmt forræði yfir skilgetnum syni sínum, auk miskabóta. Héraðsdómur vísaði málinu frá dómi og taldi, samkvæmt 48. gr. laga nr. 60/1972 svo og 2. mgr. 39. gr. laga nr. 9/1981, að dómsmálaráðuneytið eitt gæti breytt ákvörðun sinni um forsjá barns og að það væri ekki á valdi dómstóla að breyta ákvörðun dómsmálaráðuneytis um slíkt ágreiningsefni. Hæsti- réttur taldi, að G hafi eins og á stóð verið heimilt að stefna dómsmálaráðherra fyrir bæjarþing út af þessu málsefni, en dómur gæti ekki um það gengið, nema fyrrverandi eiginkona hans, sem nú hafði forræði barnsins, ætti þess kost að taka til varna. Bar því að vísa málinu frá bæjarþingi Reykjavíkur eftir 46. gr. laga nr. 85/1936, hvað sem leið heimild dómstóla til að CXXVIII Efnisskrá fjalla um gildi hins umdeilda ráðuneytisúrskurðar eða endur- meta niðurstöðu hans ...........0..0.0 0000 H höfðaði mál gegn R og krafðist riftunar kaupsamnings. Bæjar- Þþingsmálið var þingfest 15. október 1987 og lagði umboðsmaður H þá fram stefnu, greinargerð og 6 skjöl. Hann fékk síðan frest til frekari málatilbúnaðar til 29. s.m., er málið var dómtekið að kröfu hans, án þess að frekari gögn væru lögð fram. Af hálfu R var í hvorugt skiptið sótt þing. Héraðsdómari vísaði málinu frá dómi og taldi málatilbúnað H ófullkominn. Hæsti- réttur staðfesti frávísunardóminn ..........00..0. 0000... G höfðaði mál gegn samgönguráðherra, fjármálaráðherra f.h. ríkis- sjóðs og Flugleiðum hf. til greiðslu skaðabóta, að fjárhæð 788 milljónir króna. Héraðsdómari vísaði málinu frá vegna van- reifunar. Þetta var staðfest í Hæstarétti og var talið, að mála- tilbúnaður G væri ekki í samræmi við 88. gr. laga nr. 85/1936 L höfðaði mál gegn skattstjóranum í Reykjanesumdæmi og krafðist þess, að hann viki sæti við umfjöllum um tiltekið skattamál L. Þegar málið kom til dóms í héraði, hafði skattstjórinn ekki lengur skattamál L til meðferðar. Þótti öll lagaskilyrði skorta til að fjalla efnislega um kröfu L, þar sem slík niðurstaða fæli í sér álit um lögfræðileg efni, sem væri í andstöðu við 67. gr. laga nr. 85/1936. Lögvarðir hagsmunir L á því að fá dóm um kröfu sína voru ekki lengur til staðar, og var málinu vísað frá dómi. Þetta var staðfest í Hæstarétti .................... B höfðaði mál gegn J f.h. stjórnar Verndaðs vinnustaðar Vestmanna- eyjum, Heimaeyjar kertaverksmiðju. Héraðsdómari vísaði mál- inu frá dómi vegna vanreifunar. Samkvæmt 4. mgr. 28. gr. laga nr. 41/1983 um málefni fatlaðra greiðir ríkissjóður rekstrar- kostnað verndaðra vinnustaða. Eins og kröfum B var háttað, þótti ekki hjá því komist að stefna fjármálaráðherra til fyrir- svars fyrir ríkissjóð og félagsmálaráðherra f.h. félagsmála- ráðuneytis, en það ráðuneyti fer með málefni verndaðra vinnu- staða. Hinn kærði frávísunardómur var því staðfestur að niður- stöðu til ........2.000000 s.s H höfðaði mál gegn S, B og Bj. til greiðslu skaðabóta. H gerði hvorki tilraun til að sýna fram á með hvaða hætti hann hafi orðið fyrir fjártjóni né heldur hvernig fjárhæð bótakröfunnar var fundin. Málinu var vísað frá héraðsdómi vegna vanreifunar og óskýrs málatilbúnaðar. Staðfest í Hæstarétti ........... 1. Frestur Vitnamál var þingfest á bæjarþingi Reykjavíkur 25. mars 1988 og yfirheyrð þrjú vitni að frumkvæði I, sem óskaði eftir fresti til 22. apríl til að leiða tvö vitni til viðbótar. Staðfest var, að annað þeirra var þá á sjúkrahúsi. Vitnamál þetta var ætlað til öflunar gagna í þágu hæstaréttarmálsins Í gegn Ö og gagnsök. Borgar- Bls. 19 298 430 512 1140 1668 Efnisskrá CXXIX Bls. dómari úrskurðaði um umbeðinn frest og veitti hann. A kærði frestveitinguna til Hæstaréttar. Hæstiréttur féllst á það með A, að vitnamálið væri óþarflega seint höfðað, en ekki þótti það horfa A til réttarspjalla, þótt hinn umbeðni frestur væri veittur, eins og hér stóð á, og var hinn kærði úrskurður því staðfestur 573 Úrskurður var kveðinn upp í skiptarétti Hafnarfjarðar 2. maí 1988. Hann var birtur lögmanni sóknaraðila í þinghaldi í sama rétti 20. júní s. á., sem kærði hann til Hæstaréttar. Kæran var dag- sett 8. júlí 1988 og móttekin af skiptaráðanda 12. s.m. Þá var líðinn kærufrestur sá, sem tiltekinn er í 22. gr. laga nr. 75/1973. Var málinu því vísað frá Hæstarétti ..................... 1099 8. Gerðardómur Sjá það atriðisorð .................2 2 1354 9. Greiðslustöðvun H kærði til Hæstaréttar úrskurð skiptaréttar Reykjavíkur 13. maí 1988, þar sem M var veitt heimild til greiðslustöðvunar í 3 mánuði. Krafðist H þess m.a. að borgarfógetaembættinu yrði gert skylt að framkvæma uppboð á íbúðarhúsi M. Fyrir lá, að selja átti íbúðarhús M og eiginmanns hennar á nauðungar- uppboði 13. maí. H taldi úrskurðinn um greiðslustöðvunina vera allt of síðgerðan til að koma í veg fyrir nauðungarsölu á íbúðarhúsinu, auk þess hefðu nægar eignir verið í búi M þannig að greiðslustöðvun væri ekki réttmæt. Á þetta var ekki fallist og var hinn kærði úrskurður látinn vera óraskaður ....... 800 Sama sakarefni ......................0.. nn 802 10. Greiðslustöðvun felld úr gildi Með úrskurði skiptaréttar Reykjavíkur 10. júní 1988 var P hf. veitt heimild til greiðslustöðvunar í 3 mánuði. B hf. kærði úrskurð- inn til Hæstaréttar og taldi P hf. ekki uppfylla skilyrði til að fá leyfi til greiðslustöðvunar og hefðu ófullkomin og villandi sögn verið lögð fyrir skiptaráðanda. Taldi B hf. m.a. skuldir vera vanreiknaðar og eignir ofreiknaðar. Ekki var talið, að P hf. hefði leitt að því nægar líkur, að það gæti komið nýrri skipan á fjármál sín, þótt því yrði veitt þriggja mánaða greiðslu- stöðvun. Var hinn kærði úrskurður því felldur úr gildi .... 1039 S hf. var veitt heimild til greiðslustöðvunar í 3 mánuði. V og L kærðu úrskurðinn til Hæstaréttar og töldu S hf. ekki uppfylla skilyrði til að fá greiðslustöðvun og var fallist á það ...... 1088 11. Hafning máls felld úr gildi Menntamálaráðherra og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs (R) lýstu á sínum tíma kröfum í þrotabú Byggingafélagsins R hf. Þá var til meðferðar á bæjarþingi mál, sem byggingafélagið hafði CXXX Efnisskrá Bls. höfðað gegn R. Það ágreiningsmál var flutt í skiptarétt, en vísað tvívegis frá dómi þar og þá enn höfðað bæjarþingsmál, nú í nafni þrotabúsins. Ekki var fram komið, að því bæjarþingsmáli væri lokið. Skiptaréttur taldi, að úrlausn um kröfur R gætu ekki þjónað öðrum tilgangi en þeim að verða álitsgerð um lögfræði- leg efni, sem jafnframt yrði þá bindandi dómsúrlausn um gagn- kröfur í máli, sem rekið væri fyrir öðrum dómstóli, og taldi slíka málsmeðferð andstæða meginreglum réttarfars, sbr. 67. gr. laga nr. 85/1936 og hóf málið ex officio. Eftir 32. gr. gjald- þrotalaga nr. 6/1978 máttu R draga frá skuld eftir hugsanlegum bæjarþingsdómi það, sem þeir áttu hjá þrotabúinu, Taldi Hæstiréttur, að þeim væri að lögum ekki skylt að leggja það í úrlausn bæjarþingsins, hve mikið það væri, en þeir áttu hins vegar rétt á að skiptaréttur tæki um það ákvörðun eftir 16. kafla laga nr. 6/1978. Samkvæmt þessu felldi Hæstiréttur úr gildi hinn kærða úrskurð .......0.0.00.0 00 112 12. Heimvísun L var slegin fasteign á Blönduósi á nauðungaruppboði 21. desember 1987. L taldi sér ekki skylt að greiða veðskuld framar í veð- röðinni, fjárnámskröfu, og mótmælti með bréfi 7. mars 1988. Uppboðsréttur Húnavatnssýslu úrskurðaði 10. mars, að L bæri að greiða fjárnámskröfuna. L kærði úrskurðinn til Hæstaréttar. L hafði ekki verið gefinn kostur á að leggja fram greinargerð og tala máli sínu. Hæstiréttur taldi, að uppboðshaldara hefði borið, að framkomnu bréfi L, sbr. 1. mgr. 4. gr. laga nr. 57/ 1949 og 105. og 106. gr. laga nr. 85/1936, að taka kröfur L fyrir í uppboðsrétti, og ef sátt yrði ekki að reka málið eftir ákvæðum IX. kafla laga nr. 85/1936. Réttarfarsafbrigði þessi voru það veruleg, að eigi varð hjá því komist að fella hinn kærða úrskurð úr gildi og vísa málinu til uppboðsréttarins til löglegrar meðferðar .............%0.00 0. ner 608 Sjá nr. 5 hér að framan .......0..%%00 0... 1109 Sjá það atriðisorð ............%000. 0. nn 1260 14. Löghaldsgerð felld úr gildi Í fógetarétti Reykjavíkur ver gert löghald í fjárkröfu Ö á hendur G samkvæmt hæstaréttardómi. Gerðin fór fram að Skógarhlíð 6, Reykjavík. A, gerðarþoli, var ekki viðstödd, en bókað var, að hún ætti lögheimili í Garðabæ en hefði aðsetur í Garði. A kærði löghald þetta til Hæstaréttar. Ekki var sýnt fram á, að nauðsyn hafi borið til að víkja frá því ákvæði 2. mgr. 10. gr. laga nr. 18/1949 að hefja gerðina á heimili eðá dvalarstað gerðarþola. Gerðarþoli var ekki viðstödd og enginn skipaður til að gæta Efnisskrá CXXXI hagsmuna hennar. Dómara var ekki rétt að láta gerðarbeiðanda ekki leggja fram tryggingu, sbr. 12. gr. laga nr. 18/1949, þar sem Á hafði ekki tækifæri til að koma að neinum þeim vörnum, sem hugsanlega kæmust að. Bar honum að gæta þessara atriða ex officio. Var hin kærða löghaldsgerð felld úr gildi ...... 15. Lögsaga Héraðsdómari vísaði frá dómi kröfu, þar sem sú krafa varðaði niðurstöðu á málsefni, sem gerðardómur læknafélagsins hafði þegar úrskurðað um og átti réttilega undir þann dóm. Hæsti- réttur féllst á það, að sóknaraðili ætti lögvarða hagsmuni af því að fá úr því leyst af dómstólum, og var krafan talin nægilega skýr til að unnt væri að leggja dóm á hana .............. 16. Matsgerð K krafðist þess, að matsgerð, sem T hf. hafði beðið um, yrði dæmd ógild, þar sem honum hefði ekki verið gert viðvart, áður en dómkvaðning fór fram og ekki verið boðaður með nægilegum fyrirvara til að vera viðstaddur skoðunargerðir. Aukadómþing Dalasýslu hafnaði kröfu um ógildingu matsins, og kærði K úrskurðinn til Hæstaréttar. Gögn málsins báru með sér, að T hf. hafði höfðað mál gegn K fyrir aukadómþingi Skagafjarðar- sýslu, og var kröfugerð þess máls byggð á mati því, sem um var deilt í þessu máli. Samkvæmt 144. gr. laga nr. 85/1936 heyrði það undir dómara aðalmálsins að meta öll atriði, er varða sönnunargildi matsgerðar. Var málinu því vísað frá aukadómþingi Dalasýslu ex officio ...............00..0... 17. Ómerking Sjá nr. 12 hér að framan .................. 0000 608, Sjá kæruheimild .................... 0... Sjá gerðardómur .................. 0... 20. Réttarfarsvítur Lögmaður sóknaraðila viðhafði í sóknarskjölum ósæmileg ummæli um yfirborgarfógeta og lögmann varnaraðila og var hann víttur harðlega fyrir í Hæstarétti ..............0....... 0... Sama sakarefni .................... 0. 21. Réttarneitun A skaut til Hæstaréttar ákvörðun skiptaréttar Reykjavíkur um að synja kröfu hans um skipti eða endurupptöku skiptameðferðar Bls. 1043 1354 1018 316 1354 800 802 CXXXII Efnisskrá Bls. á dánarbúi föður hans, og byggði kæruna á því, að ákvörðunin væri réttarneitun. Á krafðist ekki formlegs úskurðar um kröfur sínar. Öðrum, sem hugsanlega áttu hagsmuna að gæta um endurupptöku á skiptum á búi föður Á, var ekki veittur kostur á að koma að sjónarmiðum sínum, og ekki lá fyrir, að skipta- ráðandi myndi synja kröfu um úrskurð. Meðan ekki var synjað um slíkan úrskurð eða hann lá ekki fyrir, bar að vísa málinu frá Hæstarétti ................ 0. 1443 Sjá aðild ..........00.. 000 19 23. Skiptamál Á og G bjuggu saman í óvígðri sambúð frá árinu 1979 þar til í október 1984. Ágreiningur reis milli aðila um fjárhagslegt uppgjör vegna sambúðarinnar. Á fór þess á leit við skipta- ráðandann í Reykjavík 11. nóvember 1985, að „„bú““ aðila yrði tekið til opinberra skipta. Þeirri beiðni var hafnað með úrskurði réttarins 12. mars 1986. Með bréfi til skiptaréttar Reykjavíkur 27. janúar 1987 fór Á þess á leit að nýju, að bú aðila yrði tekið til opinberra skipta og vísaði í því sambandi til laga nr. 13/1986 um breytingu á 90. gr. skiptalaga nr. 3/1878. Ekki voru í búinu neinir fjármunir til að greiða neinn hluta þeirrar fjárkröfu, sem Á gerði í aðalkröfu sinni. Skiptaréttur hafnaði kröfum Á. Hæstiréttur féllst á það með skiptrétti að hafna bæri kröfum Á, en í dóminum var ekki tekin afstaða til þess, hvaða eignir skyldi draga undir skiptin, eða afstaða til krafna, sem fram kynnu að koma, ef fémæti kæmi síðar til skipta ......... 316 Sjá nr. 21 hér að framan .............2.00 00 nn 1443 24. Skuldamál J kærði til Hæstaréttar úrskurð borgarfógeta í Reykjavík, þar sem hafnað var kröfu J um að leiða vitni í uppboðsmáli Í gegn J. í hafði krafist uppboðs á eign J á grundvelli veðskuldabréfs. Samkvæmt framlögðum skjölum var veðskuldabréf þetta í vanskilum. Varnir þess efnis, að skuldin væri ekki í vanskilum fengju ekki að komast að, ef málið væri rekið fyrir almennum héraðsdómstól, samkvæmt XVII. kafla laga nr. 85/1936. J hafði ekki víðtækari rétt í þeim efnum fyrir uppboðsrétti. Þá bar að líta til þess, að hraða bæri málsmeðferð fyrir uppboðs- rétti. Héraðsdómari taldi því, að gegn andmælum | hafi borið að synja um umbeðna vitnaleiðslu. Hæstiréttur taldi ekki koma til álita að greiða úr því á þessu stigi uppboðsmálsins, hvaða vaxtafót skyldi nota við útreikning vaxta af skuldinni. Það biði úthlutunar uppboðsandvirðis, ef.af uppboði yrði. Með vísan til Efnisskrá CXXXII Bls. 3. mgr. 208. gr. og 1. mgr. 209. gr. laga nr. 85/1936 var hinn kærði úrskurður staðfestur .........0.0.0.. 0000 845 25. Synjun þinglýsingar staðfest H, J og R kærðu til Hæstaréttar synjun þinglýsingardómarans í Snæfellsnes- og Hnappadalssýslu á þinglýsingu á afsali, sem H gaf út tilJ og R. H, sem sat í óskiptu búi eftir eiginmann sinn, seldi og afsalaði systkinum eiginmanns síns jarðeignum dánar- og félagsbúsins í Snæfellsnes- og Hnappadalssýslu. Keyptu kaupendurnir eignirnar á grundvelli forkaupsréttar, sem stofn- aður var þeim til handa af föður þeirra 1953 og 1955, en á þeim tíma höfðu ekki tekið gildi lagaákvæði um forkaupsrétt sveitar- stjórna við sölu jarða milli systkina, sbr. lög nr. 40/1948. Þing- lýsingardómarinn neitaði að þinglýsa skjalinu nema fyrir lægi höfnun forkaupsréttar og samþykki jarðanefndar og sveitar- stjórnar á sölunni, sbr. 30. og 35. gr., sbr. og 6. gr. laga nr. 65/1976, sbr. lög nr. 90/1984. Hæstiréttur taldi, að afsal það, sem um var að ræða, væri um fasteignir, sem jarðalög nr. 65/ 1976 tækju til. Eins og málið lá fyrir þinglýsingardómaranum, var honum ekki heimilt að þinglýsa afsalinu vegna ákvæðis 9. gr. laganna. Í þinglýsingarmáli yrði ekki skorið úr um ágreining um gildi ákvæðisins. Var synjun þinglýsingardómarans staðfest 381 26. Uppboð G kærði þá ákvörðun uppboðshaldara á Akranesi í uppboðsrétti 22. apríl 1988 að fella niður nauðungaruppboð á fasteign Þ. Þriðja og síðasta uppboð á eigninni var ákveðið 22. apríl. Umboðs- maður Þ mótmælti framgangi uppboðsins, þar sem það væri haldið þeim formgalla, að þriðja og síðasta uppboð hefði ekki verið ákveðið innan fjögurra vikna og krafðist þess, að upp- boðið yrði fellt niður, og gerði uppboðshaldari það. G mætti ekki við uppboðið og taldi sér hafa orðið ljóst daginn áður en uppboðið átti að fara fram, að uppboðið yrði ekki löglega aug- lýst. Ósannað var talið, að G hefði tilkynnt uppboðshaldara eða fulltrúa hans, að hann myndi eigi koma til uppboðsþings 22. apríl. Á uppboðsþinginu var aðeins mætt af hálfu eins uppboðs- beiðanda og ekki hreyft andmælum við kröfu uppboðsþola (Þ). Við þessar aðstæður var uppboðshaldara rétt að fella uppboðið niður, sbr. 4. gr. laga nr. 57/1949 og 118. gr. laga nr. 85/1936. Var hin kærða ákvörðun því staðfest .................... 1015 27. Valdmörk fógetadóms A gerði lóðarleigusamning við L árið 1953, og skyldi ársleiga af lóðinni vera 3.302,50 krónur. L vildu um árabil fá hækkun á leigunni. Í desember 1985 fengu L dómkvadda matsmenn til að meta hæfilega leigu fyrir ýmsar lóðir, m.a. lóð A. Var niður- CXXXIV Efnisskrá Bls. staða matsmanna sú, að hæfilegt leigugjald fyrir lóðina væri 60.460,00 krónur. A neitaði að greiða þessa fjárhæð. L báðu um fjárnám og byggðu á 15. gr. lögtakslaga nr. 29/1885. Í fógetarétti var síðan rekið sérstakt mál um það, hvort mats- mönnum skyldi heimilt að koma fyrir dóminn og staðfesta mat sitt. Fógeti kvað upp úrskurð þess efnis, að matsmenn fengju ekki að koma fyrir rétt. L kærðu þennan úrskurð til Hæsta- réttar. Í dómi Hæstaréttar sagði, að sú meginregla, sem fram kæmi í 2. mgr. 41. gr. aðfararlaga nr. 19/1887 sýndi, að fógeta- dómi sé að jafnaði ekki ætlað að taka afstöðu til ágreiningsefna, sem gefa tilefni til að dómskýrslur séu teknar af matsmönnum. Efniságreiningur þessa máls var verulegur og óvíst, hve víðtæka málsmeðferð þyrfti, svo að hann yrði til lykta leiddur. Mátti fógeti því hafna beiðni L um að í fógetarétti færi fram sú skýrslutaka, sem þeir óskuðu eftir, og var hinn kærði úrskurður staðfestur ............0..00 0. 9 28. Varnarþing Stefna á K var birt á heimili hennar í Garðabæ, en málið var þingfest og rekið á bæjarþingi Reykjavíkur. Stefnandinn, Rafmagnsveita Reykjavíkur (R), stefndi til bæjarþings Reykjavíkur á grundvelli 1. mgr. 82. gr. laga nr. 85/1936. Héraðsdómari taldi, að það væri undantekningarregla, sem skýra yrði þröngt, og vísaði málinu frá dómi með áritun á áskosunarstefnu. Hæstiréttur taldi, að sölustarfsemi R félli undir ákvæði 1. mgr. 82. gr. laga nr. 85/1936 og felldi hina áfrýjuðu dómsathöfn úr gildi og lagði fyrir héraðsdómara að taka málið til áritunar að nýju ..... 1578 29. Vitni Sjá nr. 24 hér að framan ............0...2.. s.s nr 845 30. Þinglýsing N-kaupstaður kærði til Hæstaréttar synjun lögreglustjórans á Kefla- víkurflugvelli á þinglýsingu leigusamnings, sem kaupstaðurinn gerði í júlí 1987 við varnarmálaskrifstofu utanríkisráðuneytisins um land í Ytri-Njarðvík. Með samningi í janúar 1956 keypti varnarmáladeildin vegna ríkissjóðs land úr svæði, sem heyrði til jarða í Ytri-Njarðvíkurhverfi (L). Í samningnum sagði m.a., að ef kaupandi vildi selja eða afhenda eitthvað af landinu, þá ættu eigendur þeirra jarða, er landið var selt frá, sameiginlega forkaupsrétt að því landi. Í júlí 1987 var undirritaður leigu- samningur milli varnarmálaskrifstofu og N-kaupstaðar, þar sem framangreint land var leigt kaupstaðnum til 7S ára. Áður hafði L verið boðið að kaupa landið á 655.000,00 krónur hvern hektara, en hafði hafnað því. Óskað var þinglýsingar leigusamn- ingsins, en L mótmæltu því. Þinglýsingardómarinn synjaði um Efnisskrá CXXXV Bls. þinglýsingu. Í dómi Hæstaréttar sagði, að ágreiningur aðila um það, hvort forkaupsréttarákvæði í samningnum frá 1956 yrði virkt vegna leigusamningsins, sem gerður var 7. júlí 1987, sætti ekki úrlausn þinglýsingardómara. Þar sem N-kaupstaður fékk eftir leigusamningnum réttindi frá aðila, sem átti þinglýstan eignarrétt yfir leigulandinu, bar að taka til greina kröfuna um þinglýsingu leigusamningsins, enda breyttist hugsanlegur efnis- réttur L ekki við þá ráðstöfun, sbr. 1. mgr. 29. gr. þinglýsingar- laga nr. 39/1978, og úrræði voru tiltæk til að koma í veg fyrir að þinglýsingarreglur leiddu til réttarskerðingar síðar, sbr. 3. mgr. 7. gr. og 2. mgr. 27. gr. laganna. Var krafa N-kaupstaðar um þinglýsingu leigusamningsins tekin til greina ........... 203 Þ var eigandi að 2. hæð í húsinu nr. 27 við F-götu í Reykjavík og var kaupsamningi þinglýst 6. apríl 1987. Sama dag var þinglýst yfirlýsingu Þ þar sem hann áréttaði forkaupsrétt sinn að 4. hæð hússins, sem láðst hafði að geta um í kaupsamningnum. Hinn 6. maí 1987 var þinglýst afsali, þar sem Á og M seldu G 4. hæð í húsinu. Í afsalinu var ekki minnst á forkaupsrétt og yfir- lýsing um höfnun hans lá ekki fyrir við þinglýsinguna. Hinn 16. september 1987 var þinglýst yfirlýsingu Þ, þar sem hann mótmælti þessari sölu á 4. hæð hússins, og 25. s.m. var þinglýst afsali til Þ um 2. hæð hússins, þar sem tekið var fram, að hæðinni væri afsalað með forkaupsrétti að m.a. 4. hæð. Hinn 16. mars 1988 var þinglýst yfirlýsingu G þar sem hún andmælti forkaupsréttarkvöðinni. Var skjali þessu þinglýst með þeirri athugasemd, að um einhliða yfirlýsingu væri að ræða. G kærði til Hæstaréttar þessa ákvörðun þinglýsingardómara og krafðist þess, að lagt yrði fyrir hann að þinglýsa yfirlýsingu hennar án athugasemda og að yfirlýsingu Þ frá 6. apríl 1987 um forkaups- rétt hans að 4. hæð hússins yrði aflýst, en dómarinn hafði hafnað því að svo stöddu. Hæstiréttur staðfesti úrlausn þing- lýsingardómarans ...........00..0 00 1012 Hinn 14. október 1987 var lagt inn til þinglýsingar f.h. S hf. veð- skuldabréf, útgefið af B hf. til S hf., veðsett með 2. veðrétti í R-seli 8, Reykjavík. Útgefandi bréfsins, B hf., var skráður eigandi hins veðsetta eignarhluta í fasteignabók embættisins, en hinn 10. ágúst 1987 hafði verið þinglýst kaupsamningi við K. Ekki varð séð, að K hefði samþykkt veðsetninguna og var þá þinglýsingu frestað uns úr yrði bætt. K neitaði að samþykkja veðsetninguna og krafðist þess, að veðskuldabréfinu yrði vísað frá þinglýsingu. Þinglýsingardómarinn þinglýsti veðskuldabréf- inu með athugasemd. Samkvæmt áritun á kaupsamning K var hann færður í þinglýsingabók 29. september 1987 og hafði sú þinglýsing áhrif frá móttökudegi 10. ágúst s.á., samkvæmt upphafi 15. gr. þinglýsingalaga nr. 39/1978. Hæstiréttur taldi, að með kaupsamningnum hefði K orðið eigandi hins veðsetta CXXXVI Efnisskrá Bls. eignarhluta og hafði því þinglýsta eignarheimild að honum, þegar veðskuldabréf S hf. var móttekið til þinglýsingar 14. október s.á. Af því leiddi, að veðskuldabréfið varð eigi fært í þinglýsingabók, sbr. 1. mgr. 24. gr. þinglýsingalaga, enda skorti S hf. skriflegt samþykki K fyrir veðsetningunni. Bar því að afmá þinglýsingu veðskuldabréfsins og vísa því frá þinglýs- ÍNÐU (20... 1475 B. Opinber mál 1. Aðgangur að sjúkraskýrslum Ríkisendurskoðun (R) fór þess á leit við sakadóm Grindavíkur, að starfsmönnum stofnunarinnar og trúnaðarlækni yrði með úrskurði sakadóms Grindavíkur veitt heimild til að skoða í þágu starfa sinna nánar tilgreindar sjúkraskýrslur í Heilsugæslustöð Suðurnesja, Grindavík, með þeim hætti að trúnaðarlæknir R fengi einn aðgang að sjálfum skýrslunum og gæti með þeim hætti staðfest, að einstaka þættir gjaldskrárreikninga fyrir læknisverk, sem annar starfsmaður stofnunarinnar læsi upp úr gjaldskrárnúmer yfir læknisverk samkvæmt gjaldskrá heilsu- gæslulækna, ætti sér stoð í sjúkraskýrslunum. Héraðsdómari úrskurðaði, að K væri skylt að veita R beinan aðgang að sjúkra- skýrslum þeirra sjúklinga, sem leituðu til Heilsugæslustöðvar Suðurnesja, Grindavík, mánuðina mars, apríl og maí 1988. Þar kom ekki fram, að sjúkraskýrslurnar skyldi kanna með sér- stökum hætti, hvorki þeim, sem lýst er í kröfugerð R fyrir sakadómi né með öðrum hætti. Úrskurður héraðsdómara var því um víðtækari skoðunarheimild en óskað hafði verið eftir. Fyrir Hæstarétti var síðan krafist staðfestingar sakadómsúr- skurðarins, en þá kröfu var ekki hægt að taka til greina, svo sem ráða má af 2. mgr. 174. gr. laga nr. 74/1974 með gagn- ályktun, enda er sú niðurstaða í samræmi við meginreglu 45. gr. laga nr. 75/1973. Var hinn kærði úrskurður því felldur úr gildi ............0.0 000 1689 2. Dómsátt felld úr gildi Hinn 13. september 1987 var H handtekinn vegna gruns um ölvunar- akstur, og reyndist vínandamagn í blóði hans 1,53%. hinn 2. nóvember s.á. samþykkti H í sakadómi Garðakaupstaðar að greiða 18.000,00 króna sekt til ríkissjóðs og að sæta ökuleyfis- sviptingu í 6 mánuði. Var brot hans í dómssáttinni heimfært undir 2. sbr. 3. mgr. 25. gr. sbr. 81. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Ríkissaksóknari kærði mál þetta til Hæstaréttar, sem felldi hina kærðu dómssátt úr gildi, þar sem heimfæra bar brot H undir 2., sbr. 4. mgr. 25. gr. umferðarlaga. Samkvæmt 3. mgr. 81. gr. þeirra laga skal réttindasvipting vegna slíks brots ekki vera skemmri en Í ár ..................0. 0000. 41 Efnisskrá CXKXVII Bls. 3. Dómsátt staðfest Sjá atriðisorðið dómsátt ...........22.000 00 rr 346 4. Frávísunardómur úr gildi felldur V var ákærður fyrir umboðssvik með því að misnota Visa-greiðslu- kort sitt. Héraðsdómari vísaði málinu ex officio frá sakadómi Akureyrar, þar sem ekki lágu fyrir í málinu útskriftarseðlar ákærða með undirskrift hans eða ljósrit þeirra, heldur aðeins reikningsyfirlit yfir viðskiptin. Í dómi Hæstaréttar var tekið fram, að V hafði ekki dregið í efa fyrir lögreglu, að talan á reikningsyfirlitinn væri rétt tala og að úttektir hans á tímabilinu hefðu verið þetta miklar. Þóttu þannig engir þeir annmarkar vera á ákæru í málinu, að dómari mætti synja að láta birta ákæruna og þingfesta að því búnu málið á hendur V. Var hinn kærði frávísunardómur felldur úr gildi ................... 1046 M var ákærður fyrir skjalafals og M og Á voru ákærð fyrir umboðs- svik fyrir að hafa misnotað Eurocard greiðslukort sín. Héraðs- dómari taldi rannsókn málsins vera það ábótavant, að hann vísaði ákæru í málinu frá sakadómi Reykjavíkur ex officio. Hæstiréttur taldi gögn málsins og skýrslutökur í sambandi við þau nægileg til útgáfu ákæru, þótt nokkuð mætti finna að rann- sókn hjá Rannsóknarlögreglu ríkisins og felldi frávísunardóm- inn úr gildi ............0... 0000. enn 1217 5. Frávísun frá héraðsdómi Rannsóknarlögregla ríkisins krafðist þess, að A yrði vistuð á sjúkra- húsi, en til vara að henni yrði gert að sæta gæsluvarðhaldi. A mótmælti gæsluvarðhaldskröfunni en samþykkti vistun á Land- spítalanum. Sakadómur Reykjavíkur synjaði kröfu RLR um vistun A á sjúkrahúsi, en úrskurðaði Á til að sæta gæsluvarð- haldi í 4 vikur. Hæstiréttur taldi, að þar sem A hefði samþykkt tímabundna vistun á sjúkrahúsi, hefði ekki verið efni til að taka málið til úrskurðar, og hefði héraðsdómara verið rétt að fresta málinu og gefa RLR færi á að hlutast til um vistun Á á sjúkra- húsi. Ef tilraunir í þá átt bæru ekki árangur væri efni til að halda málinu áfram og þá eftir atvikum í öðrum farvegi. Þess var að gæta, að A hafði sjálf óskað læknishjálpar og óvíst hvort sakargiftir gegn henni leiddu til opinberrar málssóknar. Ekki var A þörf gæsluvarðhalds vegna rannsóknar þeirra. Hinn kærði úrskurður var felldur úr gildi og kröfu rannsóknarlög- reglu ríkisins vísað frá sakadómi .............0.....0.00.. 542 6. Frávísun frá Hæstarétti Sjá kæruheimild .............0.%. 000... 5 CXXKXVIII Efnisskrá 1. Gæsluvarðhald a) 1. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974: B var grunaður um að vera valdur að dauða eiginkonu sinnar. Var hann í sambandi við rannsókn máls úrskurðaður í gæsluvarð- hald í 22 daga. Staðfest í Hæstarétti ..................... K, breskur ríkisborgari, viðurkenndi að hafa gefið út fjölda inni- stæðulausra ávísana á tvo bankareikninga, sem hann hafði stofnað hér á landi. Hann var úrskurðaður í 3 vikna gæslu- varðhald vegna rannsóknar málsins ...................... J, sem grunaður var um nauðgun, var úrskurðaður í 10 daga gæslu- varðhald vegna rannsóknar málsins ........................ Við rannsókn á skjalafalsi fannst þýfi á heimili K. Grunur lék á, að K tengdist þessum brotum og var hún úrskurðuð til að sæta gæsluvarðhaldi í 8 daga ..................... 0... nn J var grunaður um fíkniefnamisferli. Var hann úrskurðaður í 20 daga gæsluvarðhald vegna rannsóknarhagsmuna ................ D og W voru grunaðir um skírlífisbrot gagnvart unglingsstúlkum. Þeir voru úrskurðaðir í viku gæsluvarðhald vegna rannsóknar Málsins .................0 00. S var grunaður um skjalafals, þjófnað og líkamsárás auk alvarlegra umferðarlagabrota. S var síbrotamaður og var úrskurðaður í 3 mánaða gæsluvarðhald vegna rannsóknar brotanna ........ B var grunaður um brot gegn 244., 155. og 233. gr. almennra hegn- ingarlaga nr. 19/1940. Hann var úrskurðaður í 6 daga gæslu- varðhald vegna rannsóknar málsins ...................... G var grunaður um innbrot og skjalafals. Hann var úrskurðaður í 11 daga gæsluvarðhald vegna rannsóknar brotanna ........ S var grunaður um líkamsmeiðingu og nauðgun. Hann var úrskurð- aður Í gæsluvarðhald í 2 vikur vegna rannsóknar málsins .. S var grunaður um brot gegn 248. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Hann var úrskurðaður í gæsluvarðhald í 13 daga, vegna rannsóknar málanna ................000...0 0000... B var grunaður um brot gegn 244. og 252. gr. almennra hegningar- laga nr. 19/1940. Hann var úrskurðaður í 15 daga gæsluvarð- hald vegna rannsóknar málsins ..............0..0....0.... G var grunaður um rán og úrskurðaður í 14 daga gæsluvarðhald R var grunaður um þjófnað og úrskurðaður í 7 daga gæsluvarðhald B var grunaður um nauðgun og úrskurðaður í tveggja daga gæslu- varðhald vegna rannsóknar málsins .........00...00...... b) 2. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974 c) 3. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974: A var grunaður um innbrot. Hann var síbrotamaður, sem einkum lagði fyrir sig að fremja þjófnaðar-, fjársvika- og skjalafalsbrot. A var í sakadómi Reykjavíkur úrskurðaður í gæsluvarðhald í tæpa þrjá mánuði með vísan til 5. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974.. A kærði úrskurðinn til Hæstaréttar. Af hálfu ákæruvalds var Bls. 16 18 40 200 502 769 1090 1092 1094 1125 1167 1187 1269 1379 1737 Efnisskrá CKXXIX krafist staðfestingar úrskurðarins með vísan til 3. og S. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974. Hæstiréttur taldi gögn málsins ekki bera með sér, að ástæða væri til að Á sætti gæsluvarðhaldi á grund- velli 3. tl. 67. gr., en staðfesti hinn kærða úrskurð með vísan til 5. tl. 67. gr. en stytti varðhaldstímann um einn mánuð. A var síbrotamaður og grunaður um brot gegn 244. og 259. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Hann var úrskurðaður í tæpra þriggja mánaða fangelsi í sakadómi Reykjavíkur með vísan til 5. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974. B kærði til Hæstaréttar. Af hálfu ákæruvalds var krafist staðfestingar úrskurðarins með vísan til 3. og 5. tl 67. gr. Hæstiréttur staðfesti úrskurðinn með vísan til 5. tl. 67. gr. en stytti varðhaldstímann um einn mánuð K, breskur ríkisborgari, gaf út innistæðulausar ávísanir. K hafði ekki fastan dvalarstað hérlendis og lítið var vitað um hagi hans að öðru leyti. Hann var úrskurðaður í 3 vikna gæsluvarðhald með vísan til 1. og 3. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974 ............. S, sem var grunuð um brot gegn 248. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, var úrskurðuð í 19 daga gæsluvarðhald með vísan til 1. og 3. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974. Hún kærði úrskurðinn til Hæstaréttar. Ekki var talið, að hún gæti spillt sakargögnum eða torveldað rannsókn þeirra með öðrum hætti, sbr. 1. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974, þótt hún væri látin laus. S hafði við yfir- heyrslu gert grein fyrir högum sínum og dvalarstað síðustu sex mánuði, er hún kom fyrst við sögu hjá Rannsóknarlögreglu ríkisins. Ekki þótti vera sýnt nægilega fram á, að gæslu væri Þörf samkvæmt 3. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974. Var hinn kærði úrskurður því felldur úr gildi .....................0..0... d) 4. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974: D og W, sem grunaðir voru um skírlífisbrot gagnvart unglingsstúlk- um, voru úrskurðaðir í gæsluvarðhald í eina viku með vísan til 1. og 4. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974. Þeir kærðu úrskurðinn til Hæstaréttar, sem staðfesti hann með vísan til |. tl. 67. gr. laga Nr. 74/1974 ............00 000 S var grunaður um nauðgun. Hann var úrskurðaður í gæsluvarðhald í einn mánuð með vísan til 4. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974. Hæsti- réttur taldi því skilyrði 4. tl. 67. gr. ekki fullnægt, að ætla mætti að brot sökunauts varðaði að minnsta kosti tveggja ára fangelsi. Var hinn kærði úrskurður því felldur sjálfkrafa úr gildi ... H var grunaður um rán. Hann var úrskurðaður í tveggja mánaða gæsluvarðhald með vísan til 4. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974. Var það staðfest í Hæstarétti ...............0..0.0 0... S var dæmd til3 1/2 árs fangelsisvistar fyrir brot gegn 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Ríkissaksóknari krafð- ist þess, með vísan til 4. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974, að S sætti áfram gæsluvarðhaldi ef málinu yrði áfrýjað. Var S gert að sæta gæsluvarðhaldi til uppsögu fullnaðardóms, þó ekki lengur en Bls. 11 14 18 1107 769 1020 1271 CXL Efnisskrá fimm og hálfan mánuð. Þetta var staðfest í Hæstarétti .... V var grunaður um tilraun til manndráps og var gæsluvarðhald hans framlengt um tvo og hálfan mánuð með vísan til 4. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974, og var það staðfest í Hæstarétti ........ e) 5. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974: Sjá undir ) ............... 0000... 11, A var síbrotamaður og voru 20 mál á hendur honum vegna innbrota, þjófnaðar o.fl. til meðferðar hjá RLR. Var hann úrskurðaður í þriggja mánaða gæsluvarðhald með vísan til 5. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974, og var það staðfest í Hæstarétti ............. Sjá undir a) ............0000 00. B var síbrotamaður og grunaður um brot gegn 155. og 244. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Hann var úrskurðaður í tveggja mánaða gæsluvarðhald á grundvelli 1. og 5. tl. 67. gr. laga nr. 74/1974. Hæstiréttur staðfesti úrskurðinn með vísan til 5. tl. 67. gr., en stytti tímann um tvær vikur ............ Úrskurður úr gildi felldur ......................... 542, 1020, 1. Hafnað kröfu um ógildingu áminningar X fór ásamt Y í heimildarleysi inn í hús Síldarbræðslu ríkisins á Reyðarfirði í þeim tilgangi að aka léttu bifhjóli, sem þar var geymt. Voru þeir kærðir til sýslumannsins í Suður-Múlasýslu. Ríkissaksóknari samþykkti, að máli þeirra yrði lokið með dóm- sáttum, enda féllust þeir á að greiða hæfilega sekt auk sakar- kostnaðar. Brotin voru talin varða við 1. mgr. 259. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940 og 1. mgr. 4. gr. og 3. mgr. 55. gr. sbr. 100. gr. umferðarlaga nr. 50/1987. Í sakadómi Suður- Múlasýslu var máli X lokið með áminningu. Ríkissaksóknari kærði málið til Hæstaréttar og krafðist þess, að áminningin yrði felld úr gildi. Hæstiréttur taldi ekki efni til að ógilda áminning- UNA 2.....000002 00 8. Húsleit R var grunaður um fíkniefnasölu, en hann hafði margítrekað undan- farin ár orðið uppvís að fíkniefnamisferli. Sakadómur í ávana- og fíkniefnamálum kvað upp úrskurð þess efnis, að leit skyldi gera að fíkniefnum og sönnunargögnum hugsanlega tengdum þeim í vistarverum R að B-götu og L-vegi. Við húsleitina fannst hassplata og hassmoli og mortél með hassleifum. R kærði úr- skurðinn til Hæstaréttar. Hæstiréttur taldi ekkert fram komið, sem hnekkti mati héraðsdómara á þeirri stundu, er hann tók ákvörðun um húsleit. Var hinn kærði úrskurður staðfestur. Sératkvæði ................0 00. Bls. 1442 1671 14 436 1090 1105 1107 1440 Efnisskrá CXLI Bls. 10. Opinbert réttarfar Sjá kæruheimild ...............002 0000 5 Héraðsdómari vísaði ákæru ex officio frá sakadómi Reykjavíkur. Hæstiréttur felldi frávísunardóminn úr gildi. Samkvæmt 2. mgr. 124. gr. laga nr. 74/1974 skal veita ríkissaksóknara kost á að tjá sig um mál, áður en dómari tekur ákvörðun um fram komna frávísunarkröfu. Efnisrök standa til, að dómari gefi ríkissak- sóknara einnig kost á að tjá sig um mál, áður en ákvörðun er tekin um frávísun ex officio, ef hann telur málatilbúnaði svo áfátt að frávísun komi til álita ...........00.00..0...00.. 1217 Samkvæmt 3. mgr. 7. gr. laga nr. 12/1986 um Ríkisendurskoðun, sbr. lög nr. 35/1988, sætir ágreiningur um skoðunarheimild Ríkisendurskoðunar úrlausn sakadóms. Sakadómur Grinda- víkur úrskurðaði lækni við Heilsugæslu Suðurnesja skylt að veita Ríkisendurskoðun beinan aðgang að sjúkraskýrslum sjúklinga. Hæstiréttur taldi, að sakadómur Grindavíkur hefði kveðið upp úrskurð um víðtækari skoðunarheimild en óskað hafði verið eftir. Fyrir Hæstarétti var síðan krafist staðfestingar sakadómsúrskurðarins, en þá kröfu var ekki unnt að taka til greina, svo sem ráða má af 2. mgr. 174. gr. laga nr. 74/1974 með gagnályktun, enda er sú niðurstaða í samræmi við 45. gr. laga nr. 75/1973. Sjá nr. 1 hér að framan ............... 1689 11. Rannsóknargögn R kærði húsleitarúrskurð sakakdóms í ávana- og fíkniefnamálum til Hæstaréttar. Í greinargerð sinni til Hæstaréttar kvartaði hann yfir því að hafa ekki fengið öll málsskjöl í hendur í endurriti dómsgerða. Gerði hann áskilnað um viðbótargreinargerð af sinni hendi og kvaðst bréflega hafa óskað eftir skjölum þessum við héraðsdómarann. Þessi krafa var tekin fyrir í sakadómi í ávana- og fíkniefnamálum og kveðinn upp úrskurður, þar sem hafnað var kröfu R um að fá afhent endurrit bókunar um þann hluta lokaðs þinghalds, sem fram fór fyrir luktum dyrum. Hæstarétti barst framhaldgreinargerð R, sem andmælti úrskurðinum og óskaði eftir endurriti bókunar um hið lokaða þinghald. Hæstiréttur taldi úrskurðinn varða kynningu sakar- gagna og yrði hann ekki kærður til Hæstaréttar, sbr. 4. tl. 170. gr. laga nr. 74/1974. Sjá kæruheimild ................... 437 12. Úrskurður héraðsdómara um að víkja sæti felldur úr gildi Dómari við sakadóm Reykjavíkur taldi hættu á því, að hann fengi ekki litið óhlutdrægt á málavöxtu og vék sæti með vísan til 7. tl. 36. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 2. mgr. 15. gr. laga nr. 74/1974. Ríkissaksóknari kærði þann úrskurð til Hæstaréttar, sem taldi ástæður þær, sem héraðsdómari greindi í úrskurði sínum ekki CXLII Efnisskrá Bls. valda því, að hann fengi ekki litið óhlutdrægt á málavexti í máli ákærða. Var hinn kærði úrskurður því felldur úr gildi .... 1473 13. Valdframsal Aðalvarðstjóri við lögreglustjóraembættið í Reykjavík svipti D öku- leyfi til bráðabirgða. D krafðist þess fyrir sakadómi Kópavogs, að bráðabirgðasviptingin yrði felld úr gildi, þar sem aðeins lögreglustjóri hefði heimild samkvæmt 103. gr. umferðarlaga nr. 50/1987 til að ákveða og framkvæma slíka ökuleyfissvipt- ingu, og gæti hann ekki framselt það vald sitt. Sakadómur Kópavogs felldi sviptinguna úr gildi, og ríkissaksóknari kærði þann úrskurð til Hæstaréttar. Hæstiréttur taldi vera heimila þá ráðstöfun lögreglustjóra að fela yfirmönnum lögreglu, svo sem aðalvarðstjórum, framkvæmd ökuleyfissviptingar til bráða- birgða. Sjá bráðabirgðaökuleyfissvipting .................. 1127 14. Vanhæfi dómara Ákærði B krafðist þess, að héraðsdómarinn viki sæti, þar sem ummæli dómarans í sjónvarpsviðtali hefðu verið með þeim hætti, að hann gæti ekki litið óhlutlægt á þátt B í málinu. Héraðsdómarinn taldi ummælin ekki gera hann vanhæfan til að dæma um málið, sbr. 36. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 2. mgr. 15. gr. laga nr. 74/1974. Héraðsdómarinn taldi aftur á móti, að móðir eins þeirra barna, sem komu við sögu málsins, hefði í sjónvarpsviðtali viðhaft ummæli um bæjarfógetann í Hafnar- firði, sem væru bæði ærumeiðandi og móðgandi og gætu bakað henni bótaskyldu og varðað hana refsingu, en héraðsdómarinn var þá settur bæjarfógeti í Hafnarfirði. Taldi dómarinn það ekki samrýmast framangreindum lagagreinum, að hann dæmdi um hugsanlegar bótakröfur af hálfu þessarar konu, f.h. barns hennar, og vék hann sæti í málinu. Hæstiréttur taldi það ekki valda vanhæfi héraðsdómara til að fara með og dæma mál, sem varðaði barn þessarar konu, þótt héraðsdómarinn kynni að eiga skaðabótakröfu á hendur henni. Skammaryrði um dómara gera hann almennt ekki vanhæfan til að fara með mál. Hæstiréttur felldi því úrskurðinn úr gildi ........................0.... 729 Kærumálskostnaður Landamerkjamál Aðilar deildu um landamerki milli jarðanna Kvíabekkjar og Hringvers- kots, Eyjafjarðarsýslu, og um gildi landamerkjalýsingar, sem séra Skapti Jónsson gerði á jörðunum $. júní 1886. Héraðsdómur staðfesti, að landamerkjalýsing jarðanna væri rétt „eins og hún kemur fram í landamerkjabók Eyjafjarðarsýslu“. Hæstiréttur Efnisskrá CXLIII Bls. taldi, að með þessu væri ekki skorið úr ágreiningsefni málsins. Þá hefði nauðsyn borið til að láta kunnáttumann gera uppdrátt af þrætulandinu, þar sem merkt væru inn á kennileiti og dregnar af nákvæmni kröfulínur aðila. Það hafði ekki verið gert, og hafði málið aldrei komist á dómhæfan grundvöll í héraði. Þá var einnig sá ágalli á meðferð málsins í héraði, að héraðsdómari kvaddi ekki fyrir dóm mann, sem hafði fengið afsal frá áfrýjanda fyrir hluta deilulandsins, til að láta hann lýsa kröfum, svo sem skylt er samkvæmt 8. gr. laga um landamerki nr. 41/1919. Var héraðs- dómur felldur úr gildi og málinu vísað frá héraðsdómi ....... 1157 Deila var um landamerki jarðanna Syðrahóls og Höskuldsstaða í Húnavatnssýslu. Heimildir um landamerkin voru byggðar á sóknarlýsingu séra Eggerts Ó. Briem frá árinu 1873 .......... 1504 Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðibrot. Landskipti Eigendur Ásmundarstaða kröfðust ógildingar á úrskurði yfirland- skiptanefndar frá 15. maí 1985 um skiptingu á landi jarðanna Ásmundarstaða og Höskuldarness í Presthólahreppi, Norður- Þingeyjarsýslu, og að eiganda Höskuldarness yrði dæmt skylt að þola þá ógildingu. Eigendur Ásmundarstaða töldu, að í lögum nr. 46/1941 væru hrein ákvæði um það hvernig ganga bæri frá skiptum og eignahlutföllum, og hefði verið gengið framhjá þeim reglum við skipti yfirlandskiptanefndar. Samkvæmt 2. gr. laganna ætti að styðjast við jarðamat Johnsens frá árinu 1847, því að þar væri að finna elsta aðgreinda mat jarðanna, og samkvæmt því sé Höskuldarnes 3/18 hlutar en Ásmundarstaðir 15/18 hlutar úr óskiptu landi jarðanna. Eigandi Höskuldarness benti á, að aðgreint mat væri ekki að finna fyrr en með fasteignamati frá árinu 1922, en samkvæmt því sé Höskuldarnes 1/3 á móti Ás- mundarstöðum Í og II. Bæði undirlandskiptanefnd og yfirland- skiptanefnd töldu að fara bæri eftir fasteignamatinu frá 1922. Héraðsdómur komst að sömu niðurstöðu, sem var staðfest í Hæstarétti ............0.002 00 683 Laun í veikindaforföllum S var stýrimaður á skipi í eigu Í hf. Hann veiktist 3. nóvember 1983 og var frá vinnu til 18. febrúar 1984. Hann fékk greidd laun eins og samningar gera ráð fyrir vegna veikindanna, en hann krafðist þess að fá einnig greidda 19 frídaga, sem til hefðu fallið fyrstu 2 mánuðina, sem hann var frá störfum. Byggði S kröfugerð sína á 18. gr., einkum 3. mgr., sjómannalaga nr. 67/1963, sbr.1. gr. laga nr. 49/1980, og kjarasamningi Stýrimannafélags Íslands við atvinnurekendur. Með breytingu þeirri á 18. gr. sjómannalaga, sem gerð var með lögum nr. 49/1980, var kveðið svo á, að verði CXLIV Efnisskrá Bls. skipverji óvinnufær vegna sjúkdóms eða meiðsla, sem hann verður fyrir meðan á ráðningartíma stendur, skuli hann eigi missa neins Í af launum sínum í hverju sem þau séu greidd. Talið var, að frídagar samkvæmt 8. kafla kjarasamnings stýri- manna teljist tillauna samkvæmt 3. mgr. 18. gr. sjómannalaga, og var fallist á kröfur S ..............0%...0 0000. 75 Lausafjárkaup Fiskiðjan A hf. keypti söltuð grásleppuhrogn af A. Hluti hrognanna reyndist skemmdur. Fiskiðjan hélt því fram, að hin umdeildu hrogn hefðu verið haldin leyndum galla og honum því verið heimilt að rifta kaupunum að þeim hluta, sbr. 1. mgr. 43. gr., 44. og 58. gr. laga nr. 39/1922. Tilkynnti Fiskiðjan umboðssölu- manni A, að þessi hluti hrognanna yrði ekki greiddur, og var það talið jafngilda tilkynningu um riftun. Samkvæmt niður- stöðu fiskmatsstjóra voru orsakir skemmdanna þær, að salt og rotvarnarefni voru í lægri mörkum og auk þess höfðu hrognin verið geymd í einn mánuð við óeðlilega hátt hitastig. Fiskiðjan bar sjálf ábyrgð á geymslu hrognanna, og var geymsla þeirra í andstöðu við fyrirmæli 2. mgr. 3. gr. reglugerðar nr. 38/1971 um eftirlit og mat á söltuðum grásleppuhrognum til útflutnings. Áfrýjanda brast sönnun um, að hrognin hefðu verið gölluð í þeim mæli, að riftun samkvæmt 1. mgr. 43. gr. laga nr. 39/1922 væri heimil. Sjá galli .................2....0. 000 350 G keypti gamlan bát af F með afsali 11. maí 1984. G skoðaði ekki bátinn, áður en hann festi kaup á honum. G taldi bátinn vera gallaðan og krafði F um bætur vegna þeirra galla og tjóns, sem hann hefði orðið fyrir vegna þessa. Talið var, að galla þá, sem báturinn var haldinn, hefði G mátt sjá við skoðun, sem hann ekki framkvæmdi, þrátt fyrir tilmæli F. G hlutaðist ekki til um skoðun og mat dómkvaddra matsmanna á meintum göllum á bátnum fyrr en í aprílmánuði 1985, en þá hafði báturinn ekki verið í notkun frá því í ágúst 1984 og staðið uppi yfir veturinn. Var F sýknaður að kröfum G .............%. 0000... 400 Fyrirsvarsmenn vélaverkstæðis J hf. héldu því fram að pantað hefði verið af hálfu Þróunarsamvinnustofnunar Íslands (Þ) toghlerar og flotvörpuhlerar fyrir bát, sem gera átti út til fiskveiða frá Grænhöfðaeyjum. Taldi J hf., að Þ hefði gert bindandi pöntun á hlerunum á fundi fyrirsvarsmanna Þ og framkvæmdastjóra J hf. Taldi J hf. það vera venju bæði hjá sér og öðrum þeim aðilum, sem stunda hliðstæð viðskipti, að gera pantanir munn- lega og að skriflegar pantanir séu aðeins gerðar í undantekn- ingartilvikum. Þá hefði hann og skrifað niður pöntunina á þessum fundi. Hlera þessa hafi þurft að sérsmíða og styðji það einnig þá staðhæfingu, að bindandi kaup hafi komist á. Talið var óvarlegt af J hf. að láta ekki Þ staðfesta pöntunina. Talið Efnisskrá CXLV var ósannað, að Þ hefði gert bindandi pöntun og var Þ sýkn- aður af öllum kröfum J hf. ........00.0000. 00 Á fékk árið 1977 T til að kaupa fyrir sig notaða vörubifreið í Þýska- landi, og greiddi hann honum sérstaka þóknun fyrir aðstoðina. Bifreiðin var skráð hjá bifreiðaeftirlitinu sem Man-vörubifreið. Á seldi P bifreiðina í mars 1978, og ári síðar kom í ljós, að bifreiðin var ekki af tegundinni Man heldur af tegundinni Roman. Dánarbú P höfðaði mál gegn Á til greiðslu skaðabóta, og var Á dæmdur til að greiða skaðabætur. Á höfðaði síðan mál gegn T til greiðslu á tjóni því, sem hann hafði orðið fyrir, og lagði hann framangreindan dóm til grundvallar tjóni sínu. Á þótti ekki hafa fært fram nægar sönnur fyrir því, að T bæri fébótaábyrgð á því tjóni, sem Á taldi sig hafa orðið fyrir og var T því sýknaður. Sératkvæði ........0........000...... E keypti bifreið af H. Með matsgerð dómkvaddra matsmanna taldist sannað, að bifreiðin hefði verið haldin leyndum göllum, er kaupin gerðust, H var dæmd til að greiða viðgerðarkostnað og bætur vegna afnotamissis ............%....00 0... Sjá ábyrgðaryfirlýsing ...............%%00.0000r rðr Sjá afsláttur ..............0.000. 000 Lax- og silungsveiði Ó krafði sýslusjóð Mýrasýslu um bætur fyrir veiðimissi í Hvítá fyrir jörðinni Einarsnesi í Borgarhreppi árin 1982 til 1985. Hann byggði á gerðardómi frá 1959 um það, að bótaréttur væri til staðar. Síðan byggði hann á matsgerð frá 1986 um það, að hann gæti krafið sýslusjóðinn um bætur eftir 1. og 2. mgr. 98. gr. laga nr. 76/1970 um lax- og silungsveiði og um það, hve háar þær skyldu vera. Þær skorður, sem reistar voru í 35. gr. laga nr, 76/1970 við lax- og silungsveiði með föstum veiðivélum og takmörkuðu möguleika Ó til veiði fyrir landi sínu, voru þær sömu og lögleiddar voru með 35. gr. laga nr. 53/1957. Í lögum nr. 76/1970 var ekkert ákvæði, sem ótvírætt mælti fyrir um að þeir menn, sem fengið höfðu sér ákvarðaðar skaðabætur fyrir veiðimissi vegna ákvæða 35. gr. laga nr. 53/1957, en ekki fengið þær greiddar við gildistöku hinna nýju laga, ættu að missa til- kall sitt til þeirra bóta, en þess í stað hlíta því að ógreiddar bætur yrðu ákveðnar að nýju eftir ákvæðum 95. gr. laga nr. 76/1970. Var ekki litið svo á, að breyting sú er gerð var 1970 á lögum nr. 53/1957 stæði því í vegi ein sér, að Ó mætti krefja sýslusjóðinn um skaðabætur fyrir veiðimissi 1970 og síðar á grundvelli þess úrskurðar, sem gerðardómsmenn kváðu upp 29. september 1959. Í 35. gr. laga nr. 53/1957 sagði, að greiðsla bótanna skiptist á 25 ár. Í gerðardóminum 1959 var ekki ljóslega sagt, hvort bætur skyldi greiða í 25 ár eða lengur. Um þau atriði, sem gerðardómurinn var ekki afdráttarlaus, varð að fara Bls. 1211 1252 1416 1477 1570 CXLVI Efnisskrá Bls. eftir lögunum. Var sýslusjóðnum því ekki skylt að greiða bætur fyrir árin 1984 og 1985. Sjá gerðardómur ................ 449 Leiðbeiningarskylda G krafðist þess m.a., að héraðsdómari yrði ávíttur fyrir að van- rækja leiðbeiningarskyldu sína, en G, sem var ólöglærður, flutti sjálfur mál sitt í héraði. Ekki þótti efni til að sinna þeirri kröfu 430 Talið var, að héraðsdómara hefði borið að brýna fyrir Ö, sem var ólöglærður, þýðing þess, að formleg kröfugerð ásamt greinar- gerð kæmi fram af hans hálfu, áður en hafist væri handa um öflun sönnunargagna fyrir dómi. Ekki varð ráðið af bókunum um fyrri þinghöld, að leiðbeiningar dómara hefðu veitt Ö skýra leiðsögn að þessu leyti. Í stað þess var málinu frestað til yfir- heyrslu aðila og vitna. Var hinn áfrýjaði dómur og málsmeðferð í héraði frá og með því réttarhaldi, er ákvörðun var tekin um frestun málsins til skýrslugjafar ómerkt og málinu vísað heim í hérað ...........200.. 00. 1034 Leiga Leigubifreiðar Sjá atvinnuleyfi ........2...0000 000 1532 Lífeyrisréttindi Á var stöðvarstjóri hjá Laxárvirkjun frá 1. mars 1939 til 1. júní 1959 og greiddi iðgjöld í Eftirlaunasjóð Akureyrarbæjar. Hinn 1. ágúst 1980 fór Á að fá eftirlaunagreiðslur úr sjóðnum. Ekki var ágreiningur um það, að Á bæri 40,5% af þeim launum, sem stöðvarstjóri Laxárvirkjunar hafði, en aðila greindi á um það hver viðmiðunarlaunin skyldu vera. Í málinu var einungis gerð krafa vegna einnar mánaðargreiðslu, þ.e. desember 1984, til þess að fá skorið úr ágreiningnum. Í reglugerð þeirri fyrir Eftir- launasjóð Akureyrarbæjar, sem í gildi var, er Á hóf töku elli- lífeyris, sagði: “' Upphæð eftirlauna er hundraðshluti af launum þeim, er á hverjum tíma fylgja starfi því, sem sjóðfélaginn segndi síðast“. Eftirlaun þau, sem Á hafði fengið greidd, voru miðuð við mánaðarkaup (dagvinnutaxta) eftir 10 ára starf auk 259% álags. Upplýst var, að frá og með 1. janúar 1968 voru laun stöðvarstjóra við Laxárvirkjun „2590 hærri en laun venjulegra vaktmanna virkjunarinnar“. Var sú skipan óbreytt í desember 1984. Bar því að miða greiðslu eftirlauna Á fyrir desember 1984 við þau laun, er stöðvarstjórinn hafði þann mánuð ....... 1447 Lífeyrissjóðir Sjá lögveð ............0. 000 91 Umsjónarnefnd eftirlauna (U) höfðaði mál gegn Lifeyrissjóði Efnisskrá CXLVII Tæknifræðingafélags Íslands (L) vegna ágreinings um lögmæti álagningar gjalds samkvæmt 2. tl. |. mgr. 25. gr. laga nr. 97/ 1979 um eftirlaun til aldraðra, með síðari breytingum, en sam- kvæmt því ákvæði áttu lífeyrissjóðir að leggja fram 5% af bók- færðum iðgjaldatekjum sínum. U hafði yfirumsjón með út- hlutun eftirlauna og áætlaði og innheimti framlög hvers lífeyris- sjóðs samkvæmt lögum og reglugerðum settum með heimild í þeim. Í málinu krafði U L um áætluð framlög vegna áranna 1981-1985 og samkvæmt uppgjörum vegna áranna 1980-1984. L taldi sér ekki skylt að greiða þetta framlag, þar sem hann væri lífeyrissjóður með svonefndu séreignaskipulagi, þ.e. ið- gjöld, sem sjóðfélagi greiddi, urðu hans séreign, og mætti jafna inneign manna Í slíkum lífeyrissjóði til innistæðu manna í bönk- um og sparisjóðum. Talið var, að skattlagningin samkvæmt lögunum næði til allra starfandi lífeyrissjóða í landinu og skipti skipulag sjóðsins ekki máli í því sambandi. Var L því dæmdur til að greiða kröfuna ...............0%... 00... Líkamsárás leiðir til dauða Á var ákærður fyrir að hafa ráðist á konuna X í íbúð hennar, fellt hana í gólfið og barið höfði hennar nokkrum sinnum í gólfið. Yfirgaf Á konuna síðan líflitla eftir að hafa veitt henni höfuð- högg, sem leiddu hana til dauða, en komið var að henni látinni um það bil 1 1/2 sólarhring síðar. Á var dæmdur í 8 ára fangelsi samkvæmt 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/ 1940, sbr. 11. gr. laga nr. 20/1981 ..........00.......... Líkamsmeiðingar K var, auk þess að vera ákærður fyrir brot gegn 1. mgr. 200. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, ákærður fyrir að hafa ráðist á ökumann leigubifreiðar, tekið föstu taki um háls hennar með báðum höndum og haldið henni þannig um stund með þeim afleiðingum, að hún marðist framan á hálsi. Var K sak- felldur samkvæmt 1. mgr. 217. gr. almennra hegningarlaga. Sjá skírlífisbrot ............... 00... A var gefið að sök að hafa ráðist að lögreglumanni við skyldustörf, sparkað í hægri síðu hans og tekið hann hálstaki aftan frá og haldið honum þar til aðrir lögreglumenn komu honum til hjálpar. Lögreglumaðurinn hlaut áverka á þremur rifbeinum og var óvinnufær í nokkrar vikur. Varðaði þetta við 1. mgr. 106. gr. og l. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. 11. gr. laga nr. 20/1981. A var jafnframt ákærður fyrir þjófn- að. Var A dæmdur í 7 mánaða fangelsi skilorðsbundið .... H var ákærður fyrir að hafa slegið S hnefahögg í andlitið með þeim afleiðingum, að hann skrámaðist og bólgnaði í andliti og gervi- tennur brotnuðu. S var mjög ölvaður og reyndi að komast inn Bls. 1540 222 166 207 CXLVIII Efnisskrá Bls. á heimili einstæðrar móður, sem H var gestkomandi hjá. Þessi háttsemi H varðaði við 1. mgr. 217. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Hins vegar var talið, að H hefði haft ástæðu til að bægja S frá heimilinu, og þótti rétt að fresta ákvörðun um refsingu ............ 00. 422 X, sem var 16 ára gamall, var ákærður fyrir að slá Á, sem var 44 ára, hnefahögg í andlitið með þeim afleiðingum, að Á hlaut brot á neðanaugntóttarrönd og kinnboga vinstra megin. Talið var sannað, að Á hefði átt upptökin að átökum þeim, sem urðu milli hans og ákærða. Þegar tekið var tillit til ungs aldurs ákærða og samkvæmt lokaákvæði 3. mgr. 218. gr. a almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. 12. gr. laga nr. 20/1981, þótti rétt að fresta ákvörðun um refsingu ákærða .............. 1411 Líkamstjón I, 9 ára gömul, var að leik fyrir utan íbúðarhús S. Skammt þar frá var gamalt gróðurhús, sem var notað sem geymsla. Í suðurenda þess var þró, þar sem heitt vatn safnaðist saman. Þró þessi var byrgð að mestu en þó var gat á henni ofanverðri. Í steig með vinstra fæti niður um gatið og brenndist illa á fæti. Var varanleg örorka hennar metin 35%. Sjá skaðabótamál ............. 302 A slasaðist illa, er bifhjól, sem hann var á, lenti í árekstri við bifreið á Kaupvangsstræti á Akureyri. Varanleg örorka hans var metin 20%0. Sjá skaðabótamál og bifreiðar ..........0.0.0...0... 677 Árekstur varð milli bifreiðar H og fólksflutningsbifreiðar K. H slasaðist og var varanleg örorka hans metin 30%. Sjá skaða- bótamál og bifreiðar ..........0....000 000. 754 Lóðarleiga Læknar. Sjá mat og skoðun. 1. Blóðrannsókn: Vínandamagn í blóði ökumanns var 1,53%0 ......0.0000 0. 41 Vínandamagn í blóði ökumanns var 1,32%0 .....00.000 en. 346 Vínandamagn í blóði ökumanns var 1,21%0 ......0.%%. 000 491 Vínandamagn í blóði ökumanns var 2,29%0 .c..cc000s sen 949 Vínandamagn í blóði ökumanns var 1,33%0 Og 1,S1%0 ...0cc000 0. 1485 Vínandamagn í blóði ökumanns var 1,39%0 ......0%%0. 0000... 1495 Vínandamagn í blóði E, sem dæmdur var fyrir manndráp, var 3%, 1583 Vínandamagn í blóði S, sem dæmdur var fyrir manndráp, var 2,56%, 1604 2. Geðheilbrigði og sakhæfi 222, 241, 542, 666, 786, 1293, 1583, 1604 3. Líkamsáverkar 166, 207, 222, 241, 256, 267, 302, 372, 422, 441, 666, 677, 754, 1231, 1411 4. Líkskoðun ............0.. 0 222, 938, 1189, 1583, 1604 5. Sálfræðirannsókn ..........0.00. 0000. 241, 666, 1604 Efnisskrá CXLIX 6. Þvagrannsókn ...........%%%. 00... n sn 7. Örorka ......0.......... 207, 256, 267, 302, 441, 677, 754, Læknaráð Í máli vegna skírlífisbrots voru lagðar spurningar fyrir læknaráð um það, hvort fullnægjandi læknisrannsókn hefði farið fram á barninu Y, og hvert væri álit læknaráðs á niðurstöðum geð- læknis um geðheilbrigði og sakhæfi ákærða .............. Eftir uppsögu héraðsdóms í nauðgunarmáli lagði ríkissaksóknari málið fyrir læknaráð og leitaði svara við spurningum varðandi geðheilbrigði og sakhæfi ákærða og læknisrannsókn á stúlk- unum X Og Y ........0.. 000. 0 sr Lögbann Löghald S var sýknuð í Hæstarétti og fellt niður löghald, sem stefndi hafði látið leggja á fasteign S ............0.0 0000 0 nn Löghald var gert hjá S til tryggingar skuld hans við H, að fjárhæð 31.320,00 krónur. Löghaldið var staðfest í Hæstarétti. Sjá geymslugreiðsla ...............0..00 00. Lögheimili Lögjöfnun Lögreglumenn Lögreglumaðurinn | höfðaði mál gegn T og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs til greiðslu skaðabóta vegna líkamstjóns, er hann varð fyrir af hendi T, er hann var við skyldustörf. Stefndu voru dæmdir in solidum til greiðslu bóta. Ákvæði 5. gr. laga nr. 56/1972 um lögreglumenn þótti verða að skýra þannig, að fé- bótaábyrgð ríkissjóðs væri til vara, ef tjónvaldur væri óþekktur eða ef ekki tækist að heimta bætur úr hendi hans. Við fjárnám, sem gert var hjá T, kom fram að hann var eignalaus. Þótti það, eins og hér stóð á, nægilegt til að greiðsluskylda ríkissjóðs yrði virk. Sératkvæði ...............00. 000 Lögreglumaðurinn | höfðaði skaðabótamál gegn H og ríkissjóði vegna líkamstjóns, sem hann varð fyrir af völdum H, er hann var við skyldustörf. Ákvæði 5. gr. laga nr. 56/1972 um lögreglu- menn þótti verða að skýra þannig, að fébótaábyrgð ríkissjóðs væri til vara, ef tjónvaldur væri óþekktur eða ef ekki tækist að heimta bætur úr hendi hans. Þar sem ekki hafði verið sýnt fram á, að H væri ógjaldfær, var greiðsluskylda ríkissjóðs enn ekki orðin virk, og var hann því sýknaður að svo stöddu, og H var einn dæmdur til að greiða Í bætur. Sératkvæði .... Bls. 1604 1285 166 1293 742 1005 256 267 CL Efnisskrá Bls. Lögræði Lögsaga Lögskýring S átti íbúð á 2. hæð í fjölbýlishúsi, sem hún leigði R. Eldur kom upp í íbúðinni og urðu miklar skemmdir á nærliggjandi íbúðum og innanstokksmunum í þeim. R var fundinn sekur með dómi sakadóms Reykjavíkur um að hafa valdið brunanum af gáleysi með því að fleygja vindlingi í sorppoka í íbúðinni. K var eigandi íbúðar á 3. hæð hússins. Miklar skemmdir urðu á innbúi og fatnaði K, og fékk hann það tjón ekki bætt, enda óvátryggt. K höfðaði mál gegn R og S til greiðslu bóta. K byggði kröfu sína á hendur S á því, að bruninn hefði orðið vegna óhapps í skilningi 2. mgr. 12. gr. laga um fjölbýlishús nr. 59/1976, en samkvæmt þeirri grein er eigandi íbúðar í fjölbýlishúsi gerður ábyrgur gagnvart eigendum annarra íbúða fyrir tjóni, sem verður vegna óhapps í íbúð hans. Þar sé lögð hlutlæg fébóta- ábyrgð á íbúðareiganda á tjóni í öðrum íbúðum sem stafar frá óhappi í íbúð hans. Í greininni eru tekin þau dæmi, að bilun verði á tækjum eða leiðslum, sem tilheyra íbúðinni. Þegar litið var til eldsupptakanna varð ákvæðið ekki skýrt svo rúmri lög- skýringu, að þetta tilvik yrði talið óhapp í skilningi ákvæðisins. Var S því sýknuð ...............00...n nn 142 Lögtak G lét gera lögtak hjá B hf. í október 1982 til tryggingar opinberum gjöldum. Tekinn var lögtaki einn lyftari. Aftur var gert lögtak hjá B hf. í október 1984 og þá gert lögtak í nokkrum lausafár- munum, m.a. einum lyftara, sem var sama tækið og tekið var lögtaki haustið 1982. Í júní 1985 var tekið fyrir í fógetarétti beiðni G um að hinn lögtekni lyftari yrði tekinn úr umráðum B hf. á grundvelli lögtaksins í október 1982. Í febrúar 1986 var lyftarinn tekinn úr umráðum B hf. og fluttur í geymslu f.h. G. Samkvæmt beiðni G var lyftarinn seldur á uppboði í júní 1986. B hf. var úrskurðað gjaldþrota í maí 1986, og krafðist bú- stjórnin, að uppboðsandvirði lyftarans yrði látið ganga til þrota- búsins. Uppboðsréttur taldi, að lögtak það er fram fór hjá B hf. hefði verið fullnustugerð, sem væri bindandi milli aðila þess samkvæmt |. mgr. 50. gr. aðfararlaga nr. 19/1887, sbr. 7. gr. lögtakslaga nr. 29/1885, og úrskurðaði að uppboðsandvirðið greiddist G. Þrotabú B hf. áfrýjaði til Hæstaréttar, sem taldi að ekki mætti jafna lögtaki svo til fjárnáms, að 2. mgr. 50. gr. aðfararlaga tæki til þess, og staðfesti niðurstöðu uppboðs- réttar, en málskostnaður féll niður. Sératkvæði ........... 507 Deilt var um það, hvort skuldari ætti að greiða innheimtulaun af Efnisskrá lögtakskræfri kröfu, samkvæmt 11. tl. 1. mgr. 1. gr. lögtakslaga nr. 29/1885. Ekki var talið, að laga- eða eðlisrök ættu að leiða til þess að gera mun á slíkri kröfu og öðrum kröfum. Talið var að skilja bæri 2. mgr. laga nr. 61/1942 um málflytjendur svo, að endurgjald eigi að vera hæfilegt endurgjald fyrir starfið. Geti því til þess komið að meta verði hvort innheimtutaxti lög- manna sé hæfilegur miðað við það starf, sem innt er af hendi í hvert sinn .............020 0... Lögveð Hinn 20. maí 1985 var H hf. í Keflavík úrskurðað gjaldþrota. Meðal eigna búsins var mb. H. Tryggingastofnun ríkisins krafðist uppboðs á mb. H til fullnustu á gjaldfallinni en ógreiddri ið- gjaldaskuld við Lífeyrissjóð sjómanna. Deilt var um það, hvort 10. gr. laga nr. 49/1974, sbr. 3. gr. laga nr. 48/1981, um Líf- eyrissjóð sjómanna veitti heimild til uppboðssölu á grundvelli laga nr. 49/1951 um sölu lögveða án undangengins lögtaks. Þau lög setja það skilyrði fyrir sölu lögveðs á nauðungaruppboði, að gjaldhæðin sé ákveðin samkvæmt lögum eða reglugerðum, staðfestum af stjórnarráðinu. Talið var, að gjaldhæð iðgjaldsins væri nægilega afmörkuð, sbr. 1. mgr. 10. gr. laga nr. 49/1974. Lífeyrissjóður sjómanna birti greiðsluáskorun í Lögbirtingar- blaði og sendi H hf. ábyrgðarbréf innan þess frests, sem til- tekinn er í lögum nr. 49/1951. Krafa lífeyrissjóðsins var því talin styðjast við fullgilda uppboðsheimild. Sjá launakröfur ..... Makaskipti Sjá galli, riftun .................0. 0000 Sjá líkamsárás ...............0..0. 00. E sat að drykkju með I, sem var kunningi hans, og T, vinstúlku þeirra. Þau voru við drykkju og öll mjög ölvuð. E veittist að tilefnislausu að Í og stakk hann með hníf í hjartastað, svo að hann hlaut bana af. E var sakfelldur samkvæmt 211. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940 og dæmdur í 14 ára fangelsi, en hann var jafnframt sakfelldur fyrir skjalafals og þjófnað ............200.0 0. Aðfaranótt 7. nóvember 1987 sátu S og J að drykkju heima hjá S. Voru þeir ölvaðir og undir áhrifum lyfja. Þeir lentu í átökum, og svipti S J lífi með því að herða svo hálsbindi hans með sér- staklega útbúinni rennilykkju, að hann kafnaði. Var S dæmdur samkvæmt 211. gr. almennra hegningarlaga í 12 ára fangelsi Manndráp af gáleysi B var dæmdur í refsingu samkvæmt 215. gr. almennra hegningarlaga CLI Bls. 1326 91 693 222 1583 1604 CLII Efnisskrá Bls. og ákvæðum umferðarlaga fyrir að valda umferðarslysi, sem hafði í för með sér dauða konu. Sjá bifreiðar B .......... 938 S var dæmdur í refsingu samkvæmt 215. gr. almennra hegningarlaga og ákvæðum umferðarlaga fyrir að valda umferðarslysi, sem hafði í för með sér dauða konu. Sjá bifreiðar B .......... 1189 K var dæmdur í refsingu samkvæmt 218. gr. almennra hegningarlaga og ákvæðum umferðarlaga fyrir að valda umferðarslysi, sem hafði í för með sér dauða 8 ára gamals drengs. Sjá bifreiðar B 1231 Mat og skoðun. Sjá læknar. 1. Dómkvaddir matsmenn láta uppi álit sitt á því, hvernig klæðn- ingu útveggja húss og pappalágningu sé háttað ........... 24 2. Dómkvaddir matsmenn meta uppsetningu og frágang á frysti- kerfi frystigeymslu ...............0000. 00 116 3. Dómkvaddir matsmenn meta galla á húseign .............. 324 4. Dómkvaddir matsmenn meta galla á bát .................. 400 5. Matsgerð um bætur fyrir veiðimissi ...................... 499 6. Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins gaf skýrslu um ástand húss. Í máli þessu áttu sér stað makaskipti milli aðila á íbúðum. Voru dómkvaddir matsmenn til að meta galla á báðum íbúð- UNUM 20.00.0000 693 7. Bílaverkfræðingur metur hraða bifreiðar .................. 938 8. Úttektarmaður leiguhúsnæðis í Reykjavík metur skemmdir á húsnæði, sem leigutaki hafði valdið á húsnæði ........... 1307 9. Dómkvaddir matsmenn meta til verðs verðrýrnun íbúðar vegna vöntunar á sérgeymslu í kjallara, sem fylgja átti íbúðinni .. 1334 10. Dómkvaddir matsmenn meta galla á vél bifreiðar .............. 1416 11. Dómkvaddir matsmenn meta galla í traktorsgröfu .......... 1570 Matsgerð Ó krafði sýslusjóð Mýrasýslu um bætur fyrir veiðimissi í Hvítá fyrir jörðinni Einarsnesi árin 1982 til 1985. Hann byggði á gerðar- dómi frá 1959 um það, að bótaréttur væri til staðar. Síðan byggði hann á matsgerð frá 1986 um það, að hann gæti krafið um bætur eftir 1. og 2. mgr. 95. gr. laga nr. 76/1970 um lax- og silungsveiði og hve háar þær skyldu vera. Með gerðardóm- inum frá 1959 voru bætur til Ó ákveðnar sem tiltekið árgjald, sem aðilum var þó heimilað að bera undir matsmenn samkvæmt lögum nr. 53/1957 til breytingar, ef aðstæður breyttust. Þegar lög nr. 76/1970 höfðu leyst lög nr. 53/1957 af hólmi, bar ákvörðun á árgjaldinu eftirleiðis undir matsmenn. Niðurstaða yfirmatsmanna 1986 varðandi tjón Ó var lögð til grundvallar um bótafjárhæð. Sjá gerðardómur ............00..00..... 499 . Málamyndagerningur O höfðaði mál gegn S og krafðist þess, að viðurkennt yrði að svo- Efnisskrá CLIII Bls. nefndur kaupsamningur um jörðina O milli Ó og S og svonefnt afsal fyrir jörðinni, hvort tveggja dagsett í ágúst 1975, væri ógilt sem eignayfirfærslugerningar. Byggði Ó á því, að gerningunum hafi í raun verið ætlað að stofna til tryggingarréttinda til handa S í jörðinni þar til uppgjöri væri lokið, en þeim hafi ekki verið ætlað að yfirfæra eignarréttinn að jörðinni, þó svo að þeir hafi verið færðir í búning eignaryfirfærslugerninga. Talið var, með vísan til 32. gr. laga nr. 7/1936, sbr. 3. gr. laga nr. 11/1986, að S gæti ekki borið fyrir sig umrædda gerninga sem eignar- yfirfærslugerninga ...........0...0...nnrnrn nr 1442 Málsástæður. Sjá og áfrýjun Málshöfðunarfrestur J krafðist frávísunar frá héraðsdómi vegna þess að málshöfðunar- frestur eftir 68. gr. gjaldþrotalaga nr. 6/1978 hefði verið liðinn, þegar málið var höfðað fyrir bæjarþingi Reykjavíkur með stefnubirtingu 5. september 1985. Úrskurður um, að bú Á skyldi tekið til gjaldþrotaskipta, var kveðinn upp 11. desember 1984. Kröfulýsingarfresti lauk 10. mars 1985, og eru upphaf þess frests, sem um ræðir í 68. gr. gjaldþrotalaga ekki talin vera fyrr en þann dag. Í 68. gr. segir, að dómsmál til að koma fram riftun eftir gjaldþrotalögum skuli höfða innan 6 mánaða „frá því, að sá, sem með skipti fer, átti þess kost að gera riftunarkröfuna“. Málið var höfðað 5. september 1985, 5 dögum áður en misseri var frá lokum kröfulýsingarfrestsins, og var málinu því ekki vísað frá héraðsdómi ...........0.00 0... eð sn 590 Málskostnaður Málatilbúnaði gagnáfrýjanda var áfátt og farmskírteini þau, sem félagið byggði rétt sinn á óskýr. Því þótti rétt að láta máls- kostnað í héraði og fyrir Hæstarétti falla niður. Sératkvæði 1696 Málsvarnarlaun R, verjandi ákærða, lagði fyrir Hæstarétt skrár yfir tíma þann, sem hann notaði til starfa síns sem réttargæslumaður og verjandi ákærða í héraði. Samkvæmt þeim fóru 62 klukkustundir til starfa hans sem réttargæslumanns og 53 stundir til verjanda- starfans. Hæstiréttur ákvað launin 200.000,00 krónur. Sér- atkvæði tveggja dómara .........00%0. 0... n nn 1604 Meðdómendur. Sjá dómarar. Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar. Miskabætur. Sjá skaðabætur. CLIV Efnisskrá Misneyting Nauðgun Á reyndi að þvinga X til nauðgunar, þrátt fyrir mótspyrnu hennar, en hún var verulega hreyfihömluð. Á yfirgaf X eftir að hafa veitt henni höfuðhögg, sem leiddu hana til dauða. Á var sak- felldur samkvæmt 1. mgr. 194. gr., sbr. 20. gr., almennra hegn- ingarlaga, og 2. mgr. 218. gr. sömu laga, sbr. 11. gr. laga nr. 20/1981. Var hann dæmdur í 8 ára fangelsi .............. Sjá einkarefsimál ...............0........ V var sakfelldur fyrir að nauðga stúlkunni X tvívegis sömu nótt í húsi nokkru í Reykjavík, en V hafði lokkað stúlkuna þangað undir því yfirskyni að þar væri samkvæmi. Var hann dæmdur í 18 mánaða fangelsi ......................00 00. Nauðungaruppboð P áfrýjaði nauðungaruppboði, sem fram hafði farið á fasteign hans og krafðist þess, að synjað yrði um framgang uppboðs og að uppboðsmálið yrði ómerkt frá þingfestingu þess. Af uppboðs- bók kom fram, að um hinn áfrýjaða úrskurð var vísað til for- sendulauss úrskurðar út af sams konar ágreiningi í því máli, þannig að ekki lá fyrir sérstakt skriflegt úrskurðarorð um ágreining í því máli, sem hér var um að ræða. Var krafa hans tekin til greina. Sjá ómerking .............. 954, 958, 976, P áfrýjað uppboði, sem fram fór á fasteign hans og krafðist þess að uppboðsmálið yrði ómerkt frá þingfestingu þess. Byggði P kröfur sínar aðallega á því, að honum hafi ekki borist lög- skipaðar tilkynningar eftir 3. mgr. 6. gr. og 22. gr. laga nr. 57/1949. Lögmaður sótti þing fyrir P á uppboðsþinginu, og gat af þeim sökum ekki komið til ómerkingar nú vegna skorts á tilkynningum eftir uppboðslögunum. Þá studdi P kröfur sínar þeim rökum, að uppboði hafi verið frestað utan réttar. Ekki var talið í ljós leitt, að með þessu hafi P orðið fyrir réttar- spjöllum. Þá taldi P, að uppboðið hafi ekki verið auglýst á full- nægjandi hátt, en málsgögn báru með sér, að auglýsingar full- nægðu ákvæðum 22. gr. laga nr. 57/1949. Fundið var að því, að áritanir skjala voru óljósar og að ónákvæmni hafði gætt, er dómsgerðir voru útbúnar, en ekki var talið að þeir annmarkar væru á meðferð uppboðsmálsins, að valda ætti Ómerkingu 962, Sjá kærumál A 26 ...............0 00 Neyðarvörn Bls. 222 372 1293 979 Efnisskrá CLV Bls. Nytjastuldur SH og SI tóku bifreið í heimildarleysi og ók annar henni undir áhrifum áfengis og sviptur ökuleyfi ævilangt. Þeir reyndu einnig að taka í heimildarleysi 14 nýjar og óskráðar bifreiðar og eina dráttarvél og brutu í því skyni rúður í 13 bifreiðum. SH var einnig ákærður fyrir þjófnað. Hlaut hann 6 mánaða fangelsi en SI 7S daga fangelsi .............0.0 0000... 1485 Okur Á var ákærður fyrir okur með því að hafa á árunum 1984 og 1985 veitt H peningalán og áskilið sér og tekið við hærri vöxtum af peningalánunum en lögleyft var á því tímabili. Endurgjald það, sem Á fékk fyrir lánveitingar til H á tímabilinu frá 2. maí 1984 til 2. september sama ár, nam 632.414,00 krónum. Honum var heimilt að taka samtals 150.780,00 krónur í hámarksvexti vegna lánanna á þessu tímabili. Hafði Á því tekið ólöglega vexti samtals að fjárhæð 481.634,00 krónur. Braut þessi vaxtataka í bága við 2. mgr. 6. gr., sbr. 3. gr. laga nr. 58/1960. Á var dæmdur til að greiða 1.900.000,00 króna sekt til ríkissjóðs, en greiðslu sektarinnar var frestað í 3 ár. Vararefsing 9 mánaða varðhald ................0 00 .n nr 1678 Opinber gjöld G, framkvæmdastjóri P hf., og S, stjórnarformaður P hf., voru ákærðir fyrir fjárdrátt með því að hafa á árunum 1983 og 1984 haldið eftir af launum starfsmanna félagsins upp í opinber gjöld til Gjaldheimtunnar í Reykjavík, en ekki staðið skil á fénu til Gjaldheimtunnar heldur dregið fyrirtækinu þetta fé. P hf. bar sem launagreiðanda að innheimta opinber gjöld af starfs- mönnum sínum og standa viðkomandi innheimtustofnun skil á innheimtufé í samræmi við reglur 113. gr. laga nr. 75/1981. Af gögnum málsins mátti ráða, að krafa Gjaldheimtunnar þar um hafði legið fyrir á þeim tíma, sem hér skiptir máli, og að slík innheimta hafði átt sér stað hjá félaginu um árabil. Bæði G og S voru sakfelldir í Hæstarétti. Var G dæmdur í 4 mánaða fangelsi skilorðsbundið en S í 45 daga fangelsi skilorðsbundið 286 Opinberir starfsmenn Ó, starfsmaður Pósts og síma, Akureyri, var dæmdur fyrir brot gegn 1. mgr. sbr. 2. mgr. 247. gr., sbr. 138. gr. almennra hegningar- laga. Sjá brot í opinberu starfi ..........000000 000... 990 S, sveitarstjóri S-hrepps, var dæmdur fyrir brot gegn 247. gr., sbr. 138. gr. almennra hegningarlaga. Sjá brot í opinberu starfi 1049 Orlofssjóðsgjald L var rafverktaki og rak rafmagnsverkstæði á Seyðisfirði. Rafiðn- CLVI Efnisskrá Bls. aðarsamband Íslands höfðaði mál gegn L f.h. styrktar- og orlofsheimilasjóða sambandsins og krafðist greiðslu iðgjalda í sjóðina fyrir árin 1982 - 1984. L taldi sér ekki skylt að greiða iðgjöldin, þar sem starfsmenn hans hefðu ekki verið í neinu aðildarfélagi innan vébanda Rafiðnaðarsambandsins og ekki heldur í stéttarfélagi. Samkvæmt 6. gr. laga nr. 55/1980 um starfskjör launafólks og skyldutryggingu lífeyrisréttinda er öllum atvinnurekendum skylt að greiða í sjúkrasjóði og orlofs- sjóði viðkomandi stéttarfélags iðgjöld þau, sem aðildarsamtök vinnumarkaðarins semja um hverju sinni, og samkvæmt þeim reglum, sem kjarasamningar greina. L var félagi í Félagi raf- verktaka á Austurlandi, sem er eitt aðildarfélaga Landssam- bands rafverktaka, og jafnframt var hann aðili að Vinnu- veitendasambandi Íslands. Samkvæmt því átti hann aðild að kjarasamningum vinnuveitenda við Rafiðnaðarsambandið. Á þeim tíma, sem hér var um að ræða, voru ákvæði í þessum kjarasamningum um, að vinnuveitendur greiddu 1% af út- borguðu kaupi í styrktarsjóð Rafiðnaðarsambandsins og 0,25% í orlofssjóð. Samkvæmt orðalagi og tilgangi 6. gr. laga nr. 55/ 1980 skipti ekki máli, hvort starfsmenn L voru félagsbundnir eða ekki, og var L dæmt skylt að greiða iðgjöldin ........ 1464 Orsakatengsl Ólögmæt meðferð fundins fjár , Ómaksbætur Afrýjanda máls, sem ekki sótti þing, gert að greiða stefnda ómaks- bætur ..........0.00.. 386, 387, 752 Ómerking A. Einkamál H keypti hús af G. Til málaferla kom milli þeirra vegna vanefnda H og ákveðinna galla á húseigninni. H höfðaði annað mál gegn G vegna annarra galla en um var fjallað í fyrra málinu. H bar fyrir dómi, að við vettvangsgöngu í fyrra málinu hefði annar af sérfróðum meðdómendum, sem einnig var dómari í seinna málinu í héraði, bent sér á að frágangur útveggja væri ófull- nægjandi, og hefði það orðið honum tilefni til frekari könnunar og síðar málshöfðunar. Samkvæmt niðurlagi 5. tl. 37. gr. A laga nr. 85/1936, eins og henni var breytt með lögum nr. 28/1981, sbr. niðurlag 7. tl. 36. gr. sömu laga, varð ekki talið, að með- dómandinn hafi mátt taka þátt í dómsstörfum þessa máls í héraði. Var málsmeðferð héraðsdóms ómerkt frá þinghaldi 3. desember 1985, en þá tóku meðdómendur sæti í réttinum, og var málinu vísað heim í hérað .................00.00.... 24 Efnisskrá I og H ráku saman byggingarfélag á Akureyri. Á árinu 1980 slitnaði upp úr samstarfi þeirra og gekk H úr félaginu en Í yfirtók eignir og skuldir félagsins og hélt rekstrinum áfram. Ágreiningur reis milli þeirra um ábyrgð H á rekstri félagsins. Með dómi Hæsta- réttar 6. desember 1984 var kveðið á um það, að H væri með- ábyrgur ásamt | fyrir rekstri félagsins. Höfðaði I mál til heimtu hlutdeildar H í taprekstri félagsins á þeim tíma, er H var með- eigandi og eitt ár til viðbótar, þ.e. árið 1981. I byggði kröfur sínar á ársreikningi félagsins fyrir árið 1981, en hann var hvorki staðfestur af Í né undirritaður eins og fyrir er mælt í 2. mgr. 18. gr. laga um bókhald nr. 51/1968. Reikningsskil lágu ekki fyrir á þeim tíma, sem aðilar slitu samvinnu sinni, en um þau tímamörk voru þeir ekki sammála. Hinn áfrýjaði dómur var ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ................ Héraðsdómur var ómerktur og máli vísað frá héraðsdómi, þar sem stefna var ekki löglega birt. Sjá stefnubirting ............. Áritun á áskorunarstefnu var felld úr gildi og máli vísað frá héraðs- dómi, þar sem stefna var ekki löglega birt. Þá var lýsing máls- atvika ófullkomin og í ósamræmi við skjöl málsins og aðild áfrýjanda að málinu, eins og það lá fyrir héraðsdómara, ekki nægilega sönnuð til að reka mætti málið sem áskorunarmál Í áskorunarstefnu sagði ranglega, að víxill væri útgefinn af stefn- anda. Þar sem ekki var sótt þing í héraði af hálfu áfrýjanda, bar héraðsdómara, vegna ranglýsingar þessarar, að vísa málinu frá dómi ex officio með hliðsjón af því, að hér var um áskor- unarmál að ræða. Var málið því ómerkt og vísað frá héraðs- dÓMI „.......000 00. G höfðaði mál gegn dómsmálaráðherra og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs vegna vistunar sinnar á sjúkrahúsi á árinu 1980 og aðgerða, sem henni voru tengdar. Krafðist hann skaðabóta með vísan til XVIII. kafla laga nr. 74/1974, einkum 1$1. gr. Þegar umrædd atvik gerðust voru mál til sviptingar lögræðis látin sæta rannsókn og meðferð eftir þeim lögum. G valdi þá málssóknar- leið, sem mælt er í 3. tl, 154. gr, laganna, en þar er kveðið svo á, að ríkissaksóknara sé stefnt fyrir hönd ríkisvaldsins til að gæta réttar þess. Þar sem G stefndi ekki ríkissaksóknara, varð ekki hjá því komist að ómerkja hinn áfrýjaða dóm og vísa málinu frá héraðsdómi .......,.....5...0 000. e nn Í uppboðsréttarmáli lá ekki fyrir sérstakt skriflegt úrskurðarorð um ágreining í uppboðsréttarmáli því, sem fyrir var, í því formi sem fyrir er mælt í 2. tl. 190. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 40. gr. laga nr, 28/1981, sbr, og 1. mgr. 4. gr. laga nr. $7/1949. Var með- ferð málsins ómerkt frá og með ákveðnu þinghaldi 954, 958, rr 976, Talið var, að héraðsdómara hefði borið að brýna fyrir E, sem var ólöglærður, þýðing þess, að formleg kröfugerð ásamt greinar- CLVII Bls. 98 254 613 664 186 978 CLVIII Efnisskrá Bls. gerð kæmi fram af hans hálfu, áður en hafist væri handa um öflun sönnunargagna fyrir dómi. Ekki varð ráðið af bókunum um fyrri þinghöld, að leiðbeiningar dómara hefðu veitt E skýra leiðsögn að þessu leyti. Í stað þess var málinu frestað til yfir- heyrslu aðila og vitna. Var hinn áfrýjaði dómur og málsmeðferð í héraði frá og með því réttarhaldi, er ákvörðun var tekin um frestun málsins til skýrslugjafar ómerkt og málinu vísað heim í hérað ............0.2. 0. 1034 Í landamerkjamáli létu aðilar undir höfuð leggjast að láta kunnáttu- mann gera uppdrátt af þrætulandinu og merkja inn á kennileiti og kröfulínur. Þetta, ásamt öðrum annmörkum á meðferð málsins í héraði, varð þess valdandi, að dómurinn var ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi ..........0.00000..0.000.. 1157 Á og T, sem ekki sóttu þing í héraði, voru dæmd til að greiða fjár- hæð stefnukröfunnar, sem G taldi tilorðna vegna leyndra galla á íbúð þeirri, sem hann keypti af þeim. Í héraðsdómsstefnu var framkvæmdum svo lýst, að „nauðsynlegt yrði að endurnýja þak hússins vegna leka““. Ekki var í sóknarskjölum að finna frekari lýsingu á framkvæmdunum, og ekki lágu fyrir reikningar yfir kostnaðinn við þakið. Málið var talið svo vanreifað, eins og það lá fyrir héraðsdómara, og sönnunargögnum svo áfátt, að eigi var unnt að leggja dóm á sakarefnið. Málinu var vísað frá hér- aðsdómi ex Offici0 ........2.0..000 0 1207 Málatilbúnaði áfrýjenda var mjög ábótavant í héraði. Var það brýnt brot á grundvallarreglum laga nr. 85/1936. Framsetning dóm- krafna og málflutningur áfrýjenda fyrir Hæstarétti leiddi ekki til þess, að unnt væri að leggja efnisdóm á málið. Hinn áfrýjaði dómur var Óómerktur ex officio og málinu vísað frá héraðsdómi 1319 S krafðist bóta vegna launamissis í uppsagnarfresti í þrotabú T hf. S hélt því fram, að er uppsagnarfrestur hans rann út þann 1. maí 1987 hafi hann verið endurráðinn ótímabundið af þeim aðilum, sem önnuðust rekstur félagsins. Þrotabúið byggði á því, að eftir 1. maí 1987 hefði verið mikil óvissa um framhald starf- semi félagsins. Hvorki áfrýjandi, fyrirsvarsmenn félagsins né heldur nokkur annarra fyrrum starfsmanna þess komu fyrir héraðsdóm og tjáðu sig um, hver starfskjör giltu hjá félaginu eftir 1. maí 1987 eða hvað sagt var um framhald fyrirtækisins. Þar sem málið var vanreifað um þessi atriði var hinn áfrýjaði úrskurður ómerktur og vísað heim í hérað til endurupptöku 1374 B. Opinber mál Verjandi sakbornings krafðist ómerkingar máls í fyrsta lagi vegna þess, að héraðsdómari hefði ekki takmarkað sig við ákæru heldur miðað refsiákvörðun við brot gegn öðrum ákvæðum almennra hegningarlaga en greind voru í ákæru. Í öðru lagi var ómerkingarkrafan byggð á því, að þess hefði ekki verið gætt Efnisskrá CLIX Bls. við lögreglurannsókn að benda ákærða á rétt hans á skipuðum réttargæslumanni, og í þriðja lagi á því, að málið hefði í raun ekki verið dæmt að nýju eins og skylt var samkvæmt dómi Hæstaréttar árinu áður. Loks var krafist ómerkingar vegna vanhæfis ríkissaksóknara. Engar þessar ástæður voru taldar valda ómerkingu ...........0..002 0000 241 Með dómi sakadóms Kópavogs var G dæmdur til að greiða Gjald- heimtunni í Reykjavík skaðabætur. Gjaldheimtunni hafði ekki verið gefinn kostur á að koma að formlegri, skýrri og rökstuddri skaðabótakröfu í héraði, sbr. 145. gr. laga nr. 74/1974. Engin slík krafa var gerð og var því héraðsdómur og málsmeðferð að því er varðaði umfjöllun um skaðabæturnar ómerkt ....... 286 Ákæra á E ásamt rannsóknargögnum var lögð fram í sakadómi Reykjavíkur 30. júlí 1986, án þess að ákæra væri birt og án þess að ákærði væri viðstaddur. Dómsrannsókn hófst næsta dag, einnig án nærveru ákærða, og gáfu fjögur vitni skýrslu í því þinghaldi. Ákæran var birt ákærða 1. ágúst og óskaði hann eftir því, að sér yrði skipaður ákveðinn verjandi. Það var ekki gert fyrr en 28. ágúst. Þá hafði enn verið þingað fjórum sinnum í málinu, þar sem 9 vitni gáfu skýrslur, og ekki varð séð að ákærða hafi verið gefinn kostur á að vera viðstaddur. Eftir að munnleg vörn var flutt og málið lagt í dóm aflaði dómarinn tveggja skjala að eigin frumkvæði, án þess að verjanda eða ákærða væri gefinn kostur á að kynna sér þau gögn. Þetta og fleira þótti slíkur galli á málsmeðferð, að hinn áfrýjaði dómur og málsmeðferð í héraði var ómerkt og því vísað heim í hérað 586 Ó var ákærður fyrir okur. Á það þótti skorta, að prófun ákærða og eins vitnis fyrir dómi hefði verið nægilega skilvirk með hlið- sjón af rannsóknargögnum, sbr. 1. og 2. mgr. 7S. gr. laga nr. 14/1974. Var málsmeðferð frá og með þinghaldi 13. mars 1987 ómerkt svo og hinn áfrýjaði dómur og málinu heimvísað .. 1673 Ómerking ummæla. Sjá ærumeiðingar. Óréttmætir verslunarhættir Óskipt bú , Óvígð sambúð ÁA og G bjuggu saman í óvígðri sambúð frá árinu 1979 þar til í október 1984. Ágreiningur refs milli þeirra um fjárhagslegt uppgjör vegna sambúðarinnar, Sjá kærumál A 23 ......... 316 Rangar sakargiftir Rangur framburður CLX Efnisskrá Ráðningarsamningur B var stundakennari við Grunnskóla Akraness frá hausti 1975 og kenndi þar stundakennslu í átta vetur. Þegar B mætti við skóla- setningu haustið 1983 kom í ljós, að honum var ekki ætluð nein stundakennsla þann vetur. B sneri sér til fjármálaráðuneytisins um bætur vegna ólögmætrar uppsagnar, en ráðuneytið neitaði greiðsluskyldu og vísaði á bæjarsjóð Akranesskaupstaðar. Bæjarsjóður neitaði einnig greiðsluskyldu og vísaði á mennta- málaráðuneytið. Þá sneri B sér til menntamálaráðuneytis, en það ráðuneyti mun ekki hafa svarað málaleitan B. Höfðaði B síðan mál gegn fjármálaráðherra, menntamálaráðherra og Akraneskaupstað. Héraðsdómur dæmdi Akraneskaupstað til greiðslu bóta, en sýknaði ráðherrana. Í málinu var upplýst, að skólastjóri Grunnskóla Akraness hafði ráðið B til stundakennslu haustið 1975, án afskipta skólanefndar. Taldi Hæstiréttur eins og hér stóð á, að skólastjórinn hefði ráðið B í umboði og á ábyrgð menntamálaráðuneytisins, sem taldist því ráðningaraðili í skilningi 6. mgr. 34. gr. grunnskólalaga nr. 63/1974, enda berum orðum tekið fram í skýringum við frumvarp til laga um grunnskóla, að laun stundakennara greiðist úr ríkissjóði. Skóla- nefndinni hafði ekkert erindi borist um það, að B fengi ekki stundakennslu skólaárið 1983/1984, og var ekkert samráð haft við nefndina. Ósannað var talið, að B hefði borist lögmæt upp- sögn samkvæmt 6. mgr. 34. gr. grunnskólalaga fyrir 1. júní 1983. Var fébótaábyrgð á hinni ólögmætu uppsögn lögð á ríkissjóð, en Akraneskaupstaður var sýknaður ............ Rán H var sannur að því að hafa ráðist á rúmlega sjötugan, fatlaðan mann í verslun hans í Reykjavík og tekið 75.000,00 krónur úr buxnavasa hans. Hann var dæmdur í 12 mánaða fangelsi .. J réðst ásamt öðrum manni að G á götu í Reykjavík, sparkaði í hann og tók seðlaveski með 25.000,00 krónum úr vasa hans. J var dæmdur í 12 mánaða fangelsi ...........020000000 0000... Refsingar og önnur viðurlög a) Ákvörðun refsingar frestað með skilyrði ............... 422, b) Fangelsisrefsing 51, 164, 207, 222, 241, 571, 651, 666, 797, 805, 857, 990, 1027, 1049, 1241, 1281, 1293, 1396, 1485, 1495, 1558, rr 1583, 1604, c) Varðhaldsrefsing ................. 491, 496, 794, 949, 1562, d) Fangelsisrefsing og sekt ...........0..0... 0. e) Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing 104, 547, 720, 938, 1231, se 1523, 1527, f) Sekt dæmd og fangelsi sem vararefsing .............. 1241, g) Skilorðsbundnir dómar 126, 286, 862, 1181, 1189, 1202, 1500, h) Svipting ökuleyfis 346, 491, 496, 720, 938, 949, 1189, 1485, 1495, Bls. 1381 857 1396 1411 1713 1567 126 1558 1713 1678 1527 Efnisskrá i) Eignaupptaka ...........%%. 0000... 104, 1241, 1558, J Hælisvist ..,.,............00 0 k) Ómerking ummæla | Refsing ekki dæmd m) Refsing felld niður Réttarfar T og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs voru með héraðsdómi dæmdir til að greiða I, lögreglumanni, 512.368,00 krónur í skaðabætur. T og fjármálaráðherra áfrýjuðu dóminum til Hæstaréttar og | gagnáfrýjaði og krafðist þess, að aðaláfrýjendur yrðu dæmdir til að greiða honum 1.484.534,00 krónur í skaðabætur. Eftir uppkvaðningu héraðsdóms hafði | látið gera fjárnám hjá T án fyrirvara um áfrýjun og með því fyrirgerði | rétti til heimtu hærri fjárhæðar en héraðsdómari dæmdi ................. Málsmeðferð í opinberu máli var ekki í samræmi við réttarfarslög og í beinni andstöðu við 1. mgr. 121. gr. laga nr. 74/1974 um meðferð opinberra mála, svo og 78. gr., 1. mgr. 87. gr., 2. mgr. 125. gr. og 2. mgr. 102. gr. sömu laga. Sjá ómerking ..... Í uppboðsmáli lá ekki fyrir sérstakt skriflegt úrskurðarorð um ágrein- inginn í uppboðsréttarmálinu í því formi, sem fyrir er mælt í 2. tl. 190. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 40. gr. laga nr. 28/1981, sbr. og 1. mgr. 4. gr. laga nr. 57/1949. Sjá ómerking 954, en 958, 976, Ekki varð ráðið af bókunum héraðsdómara, að meðdómendur hefðu undirritað heit samkvæmt 7. tl. 37. gr. A laga nr. 85/1936 Hinn 21. janúar 1986 var í fógetarétti Reykjavíkur gert fjárnám í eignarhluta M í fasteign í Reykjavík. Hinn 8. október 1986 var í fógetarétti Reykjavíkur aftur tekið fyrir sama málið og á ný gert fjárnám fyrir sömu kröfu í sömu eign M. M hélt því fram, að síðara fjárnámið væri markleysa, enda andstætt réttarfars- lögum að bera málið undir fógetarétt að nýju, sbr. 195. gr. og 196. gr., sbr. 223. gr. laga um meðferð einkamála nr. 85/1936. Sama málsefni verði aðeins borið undir fógetarétt að nýju á grundvelli $1. gr. aðfararlaga nr. 19/1887. Ekki var talið sýnt fram á, að lagagrundvöllur, sbr. 50. gr. — 52. gr. aðfararlaga hefði verið fyrir því að gera fjárnám að nýju, og var litið svo á, að síðari gerðin í fógetarétti hefði ekki gildi að lögum, og var hún felld úr gildi ..................0. 0000. Sakadómari taldi rannsókn máls vera svo ábótavant, að hann vísaði ákæru í málinu frá sakadómi Reykjavíkur ex officio. Hæsti- réttur taldi gögn málsins og skýrslutökur í sambandi við þau nægileg til útgáfu ákæru og felldi frávísunardóminn úr gildi. Í Hæstarétti var gerð athugasemd um það, að samkvæmt 2. mgr. 124. gr. laga nr. 74/1974 ætti að veita ríkissaksóknara kost á að tjá sig um mál, áður en dómari tæki ákvörðun um fram CLXI Bls. 1713 241 256 586 978 1157 1199 CLXII Efnisskrá komna frávísunarkröfu. Efnisrök stæðu til, að dómari gæfi ríkissaksóknara einnig kost á að tjá sig um mál, áður en ákvörðun væri tekin um frávisun ex officio, ef hann teldi mála- tilbúnaði svo áfátt að frávísun kæmi til álita ............. G vildi fá úr því skorið með dómi, hvort honum hefði að lögum verið rétt og skylt að láta yfirmönnum sínum og hærra settum embættismönnum Í té umbeðnar upplýsingar. Taldi hann, að hvorki lögsaga siðanefndar né gerðardóms Læknafélags Íslands næði til þessa atriðis. Fallist var á, að G ætti lögvarða hagsmuni af því að fá úr því leyst af dómstólum. Sjá gerðardómur . Í máli S gegn þrotabúi T hf. hélt S því fram, að hann hefði verið endurráðinn ótímabundið af þeim aðilum, sem önnuðust rekstur félagsins. Sama hefði gilt um fleiri starfsmenn. Starfsfólkinu hefði verið sagt, að í ráði væri að selja fyrirtækið og fólkið myndi halda störfum sínum. Hvorki S, fyrirsvarsmenn félagsins né heldur nokkur annarra fyrrum starfsmanna þess komu fyrir héraðsdóm og tjáðu sig um hver starfskjör giltu hjá félaginu eða hvað sagt var um framhald fyrirtækisins. Hinn áfrýjaði úrskurður var ómerktur og lagt fyrir héraðsdómara að endur- upptaka málið með tilvísun til 1. mgr. 120. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 135. gr. gjaldþrotalaga nr. 6/1978 .........0000.. 00... Kröfufjárhæð í héraðsdómsstefnu og greinargerð var ekki sundur- liðuð svo sem þörf var á. Við þingfestingu málins lagði stefnda hins vegar fram sundurliðun kröfunnar á sérstöku skjali með þeim hætti, að áfrýjandi gat gert sér grein fyrir henni, þegar hann ritaði greinargerð. Að svo vöxnu máli og þar sem áfrýj- andi lýsti því yfir fyrir Hæstarétti, að ekki væri tölulegur ágrein- ingur í málinu, þótti ekki vera efni til að ómerkja hinn áfrýjaða dóm vegna vanreifunar í héraði ................0...0... Réttarfarsannmarkar og vítur Frágangur dómsgerða í uppboðsmáli talinn ámælisverður. Þá var það einnig ámælisvert, að uppboðshaldari tilkynnti ekki áfrýj- anda um allar framkomnar uppboðsbeiðnir ............... Dráttur varð á rekstri sakamáls í héraði. Ekki varð séð, að neitt hefði verið aðhafst í málinu á tímabilinu frá 11. júní 1985 til 2. des- ember 1986, og var héraðsdómari átaldur fyrir dráttinn .... Fundið að göllum við rannsókn opinbers máls. Engar skýrslur voru teknar af fólki því, sem handtekið var með ákærða, um upphaf handtökunnar og árás ákærða og ekki var aflað vættis lögreglu- manns, sem var í aðstöðu til að fylgjast með árásinni ..... Mál lá niðri frá 15. maí 1982 til 23. desember 1983, er ákærði var yfirheyrður í sakadómi Vestmannaeyja, og frá 9. janúar 1985 til 15. janúar 1986. Dómur var kveðinn upp 22. júlí 1986 en ekki birtur fyrr en 12. júní 1987. Þessi hlé á málsmeðferð urðu ekki að fullu skýrð með því, að miklar annir hefðu verið við Bls. 1217 1354 1374 1540 166 207 Efnisskrá CLXIII embættið, eða af búferlaflutningum ákærða og sjómannsstarfi hans, og töldust ámælisverð .............0.0.00 00... Sakavottorð ákærða var ranglega tilgreint í héraðsdómi ........ Héraðsdómur var kveðinn upp í sakadómi Grindavíkur 25. apríl 1986 en ekki birtur fyrr en 26. febrúar 1987. Áfrýjunarstefna var gefin út 10. mars 1987 en ekki birt fyrr en 16. desember s.á. Þessi dráttur var ekki réttlættur, auk þess að málið dróst óhæfi- lega lengi í héraði. Var þetta átalið í Hæstarétti .......... Mikill dráttur varð á rekstri máls fyrir sakadómi Árnessýslu. Í dómi Hæstaréttar var gerð athugasemd um það, að ekki var gerð grein fyrir því í héraðsdómi, hverjar voru ástæður til þessa dráttar .............00.. 0 Lögmaður sóknaraðila viðhafði í sóknarskjölum ósæmileg ummæli um yfirborgarfógeta og lögmann varnaraðila og var hann víttur harðlega fyrir í Hæstarétti ..............0..0...0...... 800, Verjendum ákærðu var fyrst við munnlegan málflutning gert ljóst hverjar yrðu endanlegar dómkröfur ákæruvalds fyrir Hæsta- rétti, þ.e. að sýknuliðum héraðsdóms um skjalafals og vegna fyrningar á sök væri ekki áfrýjað. Rétt var að tilkynna verj- endum þessa afstöðu ákæruvalds svo tímanlega, að þeir gætu tekið tillit til hennar við undirbúning málsvarnar .......... var þingfest í sakadómi Árnessýslu og skjöl lögð fram áður en ákæra hafði verið birt. Það hafði verið gert degi síðar, en síðan hafði enn verið þingað í málinu og skjöl lögð fram áður en verj- andi var skipaður 10 dögum eftir þingfestingu. Ekki voru vitni yfirheyrð fyrir dómi fyrr en eftir skipun verjanda, og var honum gefinn kostur á að vera viðstaddur þær yfirheyrslur. Með tilliti til þessa var ekki ástæða til að ómerkja héraðsdóm vegna þess- arar meðferðar, en hún var talin aðfinnsluverð ........... Talið var aðfinnsluvert, að mágur ákærða og Y komu ekki fyrir dóm eftir skipun verjanda til yfirheyrslu um þátt hans í málinu. Eigi þótti þó nauðsynlegt að ómerkja dóminn og málsmeðferð af þeim sökum, þar sem verjandi átti þess kost að fá þessa aðila yfirheyrða, ef hann taldi þörf á því ..................... Mál var tekið til dóms í sakadómi Akureyrar 26. nóvember 1987 en dómur ekki kveðinn upp fyrr en 28. janúar 1988. Var þessi dráttur ekki réttlættur .................. 000... Hæstiréttur átaldi frágang framlagðra endurrita af bókun áfrýjaðrar fjárnámsgerðar ................. 000... 1273, Hæstiréttur átaldi lögmann gagnáfrýjanda fyrir bersýnilega ranga kröfugerð. Sjá kröfugerð ................. 000. nn Við endurupptöku og endurflutning máls í héraði varð að ráði í sím- tali milli lögmanns áfrýjanda og formanns dómsins, að fulltrúi við embætti hins síðarnefnda mætti í þinghaldi ákveðinn dag af hálfu lögmannsins. Var þessi málsmeðferð átalin í Hæsta- TÉttI ........0.0000 0 = Má Bls. 496 720 802 862 1049 1181 1202 1277 1334 CLXIV Efnisskrá Réttargæslumaður Réttargæslumaður ákærða S kærði til Hæstaréttar úrskurð sakadóms Reykjavíkur, þar sem hafnað var kröfu lögmannsins um, að hann mætti kynna S tiltekin gögn. Taldi lögmaðurinn kæru- heimild vera í 10. tl. 172. gr. laga nr. 74/1974, því að hér væri ekki um að ræða skoðun skjala eða kynningu gagna heldur það, hvort lögmaður megi ræða við skjólstæðing sinn um efni gagna, sem sakadómur afhenti lögmanninum. Hæstiréttur taldi, að hér væri um kynningu sakargagna að ræða, en úrskurður um það efni verður ekki kærður til Hæstaréttar, sbr. 4. tl. 170. gr. laga Mr. 74/1974 ............. Sjá kærumál A 21 ...........0 0. Réttarverkun dóms. Res judicata. Reynslulausn Riftun Fyrirtækið V hf. hafði í mörg ár verið í viðskiptum við útibú B- banka í Hveragerði. Hlaupareikningi V hf. var lokað snemma árs 1983. V hf. var í miklum vanskilum við bankann og var stofnaður veðréttur í bifreið V hf. með tryggingarbréfi útgefnu 12. nóvember 1983, og átti þessi veðréttur að tryggja oldri skuldir. Bifreiðin var seld og fékk bankinn greiddar skuldir af andvirðinu 21. febrúar 1984. V hf. fékk greiðslustöðvun 13. apríl 1984 (frestdagur var 6. apríl) og var tekið til gjaldþrota- skipta 13. september 1984. Þrotabú V hf. krafðist riftunar veð- réttarins og greiðslna á skuldum við bankann og endurgjalds á greiddum fjárhæðum. Allar kröfur þrotabúsins voru teknar til greina. Sératkvæði. Sjá gjaldþrotalög .................. V hf. greiddi skuld við Vélgröfuna sf. hinn 18. nóvember 1983 með því að afhenda bifreið í eigu V hf. V hf. var tekið til gjald- Þrotaskipta 13. september 1984, og var frestdagur 6. apríl s.á. Þrotabú V hf. krafðist riftunar. Talið var, að hér væri um óvenjulegan greiðslueyri að ræða og var riftun heimiluð sam- kvæmt 1. tl. 54. gr. gjaldþrotalaga nr. 6/1978 ............ A og bróðir hennar keyptu fasteign af G í september 1984. Fljótlega kom í ljós, að kaupendur gátu ekki staðið við sinn hluta samn- ingsins, og hinn 9. nóvember óskuðu kaupendur eftir því, að kaupin gengju til baka, og samþykkti G það. Sjá fasteignakaup Aðilar höfðu makaskipti á fasteignum. Á annarri fasteigninni hafði farið fram viðgerð og endurmálun að utanverðu tæpu ári áður en kaup gerðust milli aðila, og var henni lýst fyrir kaupendum. Að mati dómkvaddra matsmanna var húsið haldið alkalí- Bls. 1443 79 340 603 Efnisskrá CLXV Bls. skemmdum á svo háu stigi, að ekki yrði komist fyrir þær með fullnægjandi hætti nema með því að klæða húsið utan. Kröfð- ust kaupendur þeirrar fasteignar riftunar á kaupunum. Selj- endur þeirrar eignar töldu ekki unnt að koma fram riftun, þar sem m.a. veðflutningar og nýjar veðsetningar höfðu átt sér stað og bifreið, sem var að hluta til milligjöf við makaskiptin, hafði verið seld. Bifreiðin var metin til ákveðinnar fjárhæðar í maka- skiptasamningi, og ósannað var talið, að aðrar ástæður fælu í sér ómöguleika á því að láta greiðslurnar ganga til baka. Talið var, að kaupendur hefðu mátt ætla, að við fyrrnefnda viðgerð hefði verið tekið eðlilegt mið af ástandi hússins, þannig að það lægi ekki undir meiriháttar skemmdum að svo stöddu, og var riftun heimiluð .................00. 000 693 Sakarkostnaður Sakarskipting E slasaðist við íþróttaiðkun í húsnæði í eigu Reykjavíkurborgar og krafðist skaðabóta úr hendi borgarinnar. Reykjavíkurborg var talin bera fébótaábyrgð á tjóni E, en E þótti ekki hafa sýnt þá aðgát, sem honum bar, og var sök skipt til helminga ..... 441 Árekstur varð milli bifreiða A og Ó. Báðar bifreiðarnar skemmdust nokkuð, og höfðaði A mál gegn Ó til greiðslu bóta. A var talinn bera höfuðsök á árekstrinum, en Ó var einnig í sök og var hann látinn bera 1/3 hluta tjóns A .........0000000 0 567 Árekstur varð milli bifreiðar H og fólksflutningsbifreiðar K. Af uppdrætti lögreglu mátti sjá, að bifreið H, sem var 1580 kg að þyngd, hafði kastast að minnsta kosti 4 metra til hliðar við áreksturinn. Af því þótti megi ráða, að ökumaður fólksflutn- ingsbifreiðarinnar hafi ekið of hratt miðað við aðstæður og óvarlega, þar sem hann hafði veitt því athygli, að H skimaði í kringum sig, eins og hann hygðist eitthvað annað fyrir en að halda áfram eftir götunni. K gaf heldur ekki hljóðmerki, áður en hann hugðist aka fram úr H, og var K því talinn hafa átt sök á árekstrinum. Hins vegar var ósannað, að H hafi í umrætt sinn gefið stefnumerki um það, að hann hygðist beygja til vinstri inn á bílastæði sitt. Var talið, að H hefði ekki sýnt nægilega aðgát gagnvart umferð, er kom á eftir. Taldist hann því einnig hafa átt sök á árekstrinum. Var sök skipt til helminga .... 754 Saksóknarlaun Samaðild. Sjá aðild. Sambúð. Sjá óvígð sambúð. CLXVI Efnisskrá Bls. Sameign Deilt var um þátttöku Ó í greiðslu kostnaðar við gerð gangstéttar og bílastæða á sameiginlegri lóð húsanna nr. 32, 34 og 36 við Álftamýri í Reykjavík. Ó var andvígur þessum framkvæmdum frá upphafi og neitaði greiðslu. Ó var boðaður á fund í maí 1979 um byggingu bílskúra, og héldu húsfélögin því fram, að á þeim fundi hafi einnig verið rætt um framkvæmdir á lóðinni almennt. Húsfélögunum bar að fara eftir ákvæðum 10. gr. laga nr. 59/1976 um fjölbýlishús, þar sem hér var um sameiginlegar framkvæmdir að ræða, og boða til fundar, þar sem öllum eig- endum væri gefinn kostur á að taka þátt í ákvörðunum. Ósannað var, að Ó hafi verið boðaður á fund, þar sem ákvörð- un var tekin um framangreindar framkvæmdir og var hann því sýknaður ...........2... 000. en rn 1144 Sameining mála Áfrýjað var tveimur héraðsdómum á hendur ákærða J. Brot það, sem ákærða var gefið að sök í síðara málinu, var framið áður en dómur gekk í héraði í hinu fyrra. Voru málin sameinuð í Hæstarétti .................... 0 1049 Áfrýjað var tveimur dómum sakadóms Reykjavíkur gegn ákærða og voru málin sameinuð í Hæstarétti .................... 1485 Samningar E hf. gerði verksamning við danskt firma P, þar sem E hf. var verk- kaupi en P verksali. Tók P að sér að einangra frystigeymslu og setja upp kælikerfi í eign E hf. E hf. krafðist þess, að verk- sali setti tryggingu fyrir því, að hann gæti staðið við skuldbind- ingar sínar samkvæmt verksamningi. H hf. gaf út verktryggingu 17. október 1984, þar sem ábyrgst var greiðsla til handa verk- kaupa á allt að einni milljón króna, sem trygging fyrir því, að verksali innti af hendi skyldur sínar sem verktaki. Hinn 30. október 1984 varð alvarleg bilun í frystigeymslunni með þeim afleiðingum, að ammoníak lak inn í frystiklefann. Mat fór fram og var niðurstaðan sú, að um vanefndir væri að ræða af hálfu verktaka. Verktaki hófst strax handa um viðgerð og lauk henni í nóvember 1984. Með bréfi 27. ágúst 1985 krafði E hf. H hf. um greiðslu á einni milljón króna í samræmi við ákvæði verk- tryggingarinnar. Skilyrði þess, að E hf. gæti krafist greiðslu samkvæmt verktryggingunni var, að sannanlega væri galli á verkinu, sem honum væri nauðsynlegt að kosta úrbætur á. Orðalag verktryggingarinnar varð ekki skýrt á annan hátt en Þann, að óbeint tjón félli utan verktryggingarinnar. Ekki var unnt að fallast á það, að greiðslur þær, er E hf. krafði H hf. um, væru til að bæta galla, sem fram hefði komið á verkinu Efnisskrá CLXVII Bls. sjálfu. E hf. gat því ekki reist kröfur sínar á verktryggingar- SAMNINGNUM ..........000 0000 116 G keypti gamlan bát af F með afsali 11. maí 1984. G skoðaði bátinn ekki áður en hann festi kaup á honum. G taldi bátinn vera gall- aðan og krafði F um bætur vegna þeirra galla og tjóns, sem hann hefði orðið fyrir vegna þessa. Talið var, að galla þá, sem báturinn var haldinn, hefði G mátt sjá við skoðun, sem hann ekki framkvæmdi, þrátt fyrir tilmæli F. G hlutaðist ekki til um skoðun og mat dómkvaddra matsmanna á meintum göllum á bátnum fyrr en í aprílmánuði 1985, en þá hafði báturinn ekki verið í notkun frá því í ágúst 1984 og staðið uppi yfir veturinn. G hafði því ekki haldið meintum rétti sínum nægilega til haga, og var F sýknaður af kröfum G .......0.00.0.0 0000... 400 Á keypti íbúð af S, B og M með kaupsamningi 23. janúar 1984. Á varð í verulegum vanskilum með greiðslur útborgunar til seljenda. Sumarið 1985 skuldaði Á enn hluta af útborgunar- greiðslum auk dráttarvaxta af vangreiddum greiðslum. Hinn 1. júní 1985 átti Á að greiða fyrstu afborgun af skuldabréfi, sem hún átti að gefa út vegna kaupanna. Hinn 23. ágúst 1985 greiddi Á eftirstöðvar útborgunar og vanskilavexti og hluta upp í greiðslu skuldabréfsins. Seljendur eindöguðu þá alla skuldina samkvæmt hinu óútgefna skuldabréfi, og var það dæmt rétt- MÆtt ...........00 000 982 Fyrirsvarsmenn J hf. héldu því fram, að pantað hefði verið af hálfu Þróunarsamvinnustofnunar Íslands (Þ) toghlerar og flotvörpu- hlerar fyrir bát, sem gera átti út til fiskveiða frá Grænhöfða- eyjum. Taldi J hf., að Þ hefði gert bindandi pöntun á hlerunum á fundi fyrirsvarsmanna Þ og framkvæmdastjóra J hf. Taldi J hf. það vera venju bæði hjá sér og öðrum þeim aðilum, sem stunda hliðstæð viðskipti, að gera pantanir munnlega og að skriflegar pantanir séu aðeins gerðar í undantekningartilvikum. Þá hefði hann og skrifað niður pöntunina á þessum fundi. Hlera þessa hafi þurft að sérsmíða og styðji það einnig þá staðhæf- ingu, að bindandi kaup hafi komist á. Talið var óvarlegt af J hf. að láta ekki Þ staðfesta pöntunina. Talið var ósannað, að Þ hefði gert bindandi pöntun og var Þ sýknaður af öllum kröf- um J Hf. ........0..00 0000 1211 Með kaupsamningi, dagsettum í ágúst 1975, seldi Ó jörð sína. Kaupandi var S. Þegar samningurinn var gerður var Ó skuld- ugur S um mikið fé. Var í samningnum tekið fram, að með honum hefðu aðilar gert upp viðskipti sín að fullu. Þá var og tekið fram, að Ó áskildi sér rétt til að búa á jörðinni ævilangt. Undir samninginn skrifuðu Ó og eiginkona hans nöfn sín, en S ekki. Ó og kona hans skrifuðu einnig undir afsal til S fyrir Jörðinni. Tók S síðan skjölin, sem samin höfðu verið af lög- manni hans, til sín, án þess að Ó fengi af þeim eintak. Á árinu CLXVIII Efnisskrá Bls. 1981 höfðaði Ó mál gegn S og krafðist ógildingar kaupsamn- ingsins og afsalsins. Með dómi Hæstaréttar 5. febrúar 1985 var S sýknaður af kröfum Ó. Á árinu 1986 höfðaði Ó annað mál gegn S og krafðist þess, að svonefndur kaupsamningur og svo- nefnt afsal yrði ógilt með dómi sem eignayfirfærslugerningar og S gert skylt að aflýsa þessum gerningum. Byggði Ó á því, að gerningunum hefði í raun verið ætlað að stofna til trygg- ingarréttinda til handa S í jörðinni þar til uppgjöri væri lokið milli aðila. Gerningunum hefði ekki verið ætlað að yfirfæra eignarréttinn að jörðinni, þó svo að þeir hefðu verið færðir í búning eignaryfirfærslugerninga. Fallist var á rök Ó með vísan til ákvæðis 32. gr. laga nr. 7/1936, nú 33. gr. þeirra laga, sbr. 3. gr. laga nr. 11/1986 .............0.... 0. 1422 Sáttir Sératkvæði. Sjá dómarar. Sértökuréttur L leigði H hf. frystigám, sem eyðilagðist hinn 20. mars 1985. Sam- kvæmt leigusamningi aðila bar leigutaka að tryggja hina leigðu gáma, og tekið var fram að greiðsla vátryggingarandvirðis skyldi renna beint til leigusala, eiganda gámanna. H hf. var lýst gjaldþrota 6. desember 1985. Þrotabú H hf. krafðist bóta fyrir gáminn hjá R-tryggingu hf., sem H hf. hafði keypt tryggingu hjá, og var vátryggingarfjárhæðin greidd þrotabúinu, þótt L gerði einnig kröfu til hennar. L krafðist þess að fá greiðsluna utan skuldaraðar. Talið var, að L hefði getað fengið frysti- gáminn úr vörslum þrotabúsins, ef hann hefði ekki eyðilagst, sbr. 69. gr. gjaldþrotalaga nr. 6/1978. Ekkert var því til fyrir- stöðu að halda bótunum sérgreindum frá sjóði þrotabúsins. Var féð því talið eign L í skilningi 69. gr. gjaldþrotalaga og tekin til greina krafa L um að fá það greitt utan skuldaraðar ... 358 Siglingalög J, stýrimaður, höfðaði mál gegn E hf. til greiðslu skaðabóta vegna slyss, er hann varð fyrir um borð í skipi E hf. E hf. var sýknað af kröfum J. J hafði fengið greiddar bætur, sem honum bar samkvæmt vátryggingu, sem E hf. keypti í samræmi við bráða- birgðaákvæði við siglingalög nr. 66/1963, sbr. lög nr. 25/1977, sem í gildi voru er slysið varð. Sjá skaðabótamál .............. 1285 Sjálfræði Sjálfskuldarábyrgð Efnisskrá CLXIX Bls. Sjómannalög. Sjá vinnusamningar. S var stýrimaður á skipi í eigu Í hf. Hann veiktist 3. nóvember 1983 og var frá vinnu til 18. febrúar 1984. Hann fékk greidd laun eins og samningar gera ráð fyrir vegna veikindanna, en hann krafðist þess að fá einnig greidda 19 frídaga, sem til hefðu fallið fyrstu 2 mánuðina, sem hann var frá störfum. Byggði S kröfu- gerð sína á 18. gr., einkum 3. mgr., sjómannalaga nr. 67/1963, sbr. 1. gr. laga nr. 49/1980, og kjarasamningi Stýrimannafélags Íslands við atvinnurekendur. Með breytingu á 18. gr. sjómanna- laga, sem gerð var með lögum nr. 49/1980, var kveðið svo á, að verði skipverji óvinnufær vegna sjúkdóms eða meiðsla, sem hann verður fyrir meðan á ráðningartíma stendur, skuli hann eigi missa neins í af launum sínum í hverju sem þau séu greidd. Talið var, að frídagar samkvæmt 8. kafla kjarasamnings stýri- manna teljist tillauna samkvæmt 3. mgr. 18. gr. sjómannalaga, og var fallist á kröfur S ...........200. 000... 75 Ö var stýrimaður á skipi í eigu H hf. Honum var sagt upp störfum með ábyrgðarbréfi, dagsettu 29. nóvember 1985, og var bú H hf. tekið til gjaldþrotaskipta 6. desember s.á. Var við það miðað, að Ö hefði fengið vitneskju um uppsögnina 6. desember. Ö fékk greidd laun frá H hf. til enda desembermánaðar 1985. Ö krafðist greiðslu launa í uppsagnarfresti frá 1. janúar 1986 til 1. apríl s.á. Uppsagnarfrestur átti að fara eftir 2. mgr. 9. gr. sjómannalaga nr. 35/1985. Talið var, að uppsagnarfresti gagnvart Ö og ráðningartíma hans hefði lokið hinn 6. mars 1986, og að ráðningarsamningi Ö hefði verið löglega sagt upp af H hf. Var krafa Ö um laun frá 1. janúar til 6. mars 1986 viðurkennd sem forgangskrafa í þrotabú H hf. ........... 518 Þ var 1. stýrimaður á vb. H, sem var í eigu H sf., í þrjár loðnu- vertíðir frá 5. nóvember 1983 til 28. febrúar 1986. Þ tók ekki kaup hjá útgerðinni milli loðnuvertíða, enda var hann þá ráðinn í aðra vinnu. Í júní 1986 var skipið gert út til annarra veiða en loðnuveiða. Nokkru áður tjáði skipstjóri Þ, að hann ætti þess ekki kost að fara með skipinu sem 1. stýrimaður, en bauð honum í þess stað stöðu 2. stýrimanns. Þ hafnaði því og krafðist bóta vegna ólögmætrar uppsagnar. Skriflegur ráðningarsamn- ingur hafði ekki verið gerður við Þ, en hann hafði sætt sig við þá tilhögun að vera eingöngu ráðinn til loðnuvertíða. Með heimild í 2. mgr. 9. gr. sjómannalaga nr. 35/1985 og gildandi kjarasamningi var Þ þannig markaður ráðningartími til loka vertíðar. Hafði Þ staðfest þessi ráðningarkjör með nafnritun sinni í skipshafnarskrána. Var H sf. sýknað af kröfu Þ. Sér- atkvæði ...........0.0.... 0. 814 J var sagt upp starfi sínu sem skipstjóri á S með uppsagnarbréfi $. janúar 1987. Í bréfinu var tekið fram, að honum væri sagt upp starfi með þriggja mánaða fyrirvara, og var ástæða uppsagnar- CLXX Efnisskrá Bis. innar fyrirhuguð sala skipsins. J fékk síðan greidd laun til 28. febrúar 1987, er greiðslur voru stöðvaðar. Útgerð bátsins hélt því fram að samkvæmt 3. mgr., sbr. 2. mgr. 22. gr. sjómanna- laga nr. 35/1985 ætti J aðeins að fá greidd laun í 6 vikur, þegar skip er selt öðrum innlendum útgerðarmanni. Talið var, að með uppsagnarbréfinu, sem kvað á um þriggja mánaða uppsagnar- frest, hafi útgerðin skuldbundið sig til að greiða J laun í þrjá mánuði. Ekki var talið, að útgerðarmaður gæti með stoð í 2. og 3. mgr. 22. gr. sjómannalaga vikið skipstjóra úr starfi með sex vikna uppsagnarfresti. Átti því J rétt á launum í fulla þrjá Mánuði ..............0. 0 943 Sjóveð Dæmdur sjóveðréttur í skipi til tryggingar bótum vegna tjóns á farmi. Sjá farmsamningur .................. 0... 1696 Sjúkrasjóðsgjald Sjá orlofssjóðsgjald ..................0.. 0... 1464 Skaðabætur A. Innan samninga Með verksamningi 29. mars 1980 keypti H einingahús úr timbri af SG. Var húsið fokhelt 30. maí 1980. Fljótlega eftir að H fékk húsið afhent fóru að koma fram ýmsar missmíðar á því. Menn frá Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins skoðuðu húsið í maí 1981, og í febrúar 1982 voru dómkvaddir matsmenn til að meta galla á húseigninni. Yfirmat fór fram, og er sú matsgerð dagsett í desember 1985. Yfirmatsmenn töldu frumorsök gall- anna liggja í gerð undirstöðu og vali fyllingarefnis. H höfðaði mál gegn S múrarameistara hússins, SG, Verkfræðistofu S og sveitarstjóra Mosfellshrepps f.h. hreppsins og krafðist þess, að þeir yrðu dæmdir til að greiða sér in solidum þá fjárhæð, sem yfirmatsmenn töldu að kosta myndi að gera við gallana ásamt verðrýrnun eignarinnar. Héraðsdómur sýknaði S múrarameist- ara en dæmdi SG og Verkfræðistofu S til að bera sameiginlega þriðja hluta tjónsins og sveitarsjóð til að bera þriðja hluta tjóns- ins. H var sjálfur látinn bera þriðja hluta tjónsins, en hann hafði lýst því yfir, að smiðir þeir, sem hann réði til að slá upp fyrir sökklum, hefðu átt þátt í því hver lausn var valin í grunn- greftri og fyllingu. Þessum smiðum hafði H ekki stefnt og var þáttur þeirra óupplýstur. Hæstiréttur sýknaði SG og Verkfræði- stofu S. Þá var Mosfellsbær einnig sýknaður. Málinu var ekki áfrýjað gagnvart S múrarameistara. Sératkvæði. Sjá ábyrgð á mannvirkjagerð ...............0.000 0000 324 Í september 1984 keypti A og bróðir hennar fasteign af G. Fljótlega kom í ljós, að A gat ekki staðið við sinn hluta samningsins og Efnisskrá CLXKXI Bls. hinn 9. nóvember 1984 óskuðu kaupendur eftir því, að kaupin gengju til baka, og samþykkti G það. A höfðaði mál gegn G og krafðist endurgreiðslu á 375.000,00 krónum, sem greiddar höfðu verið í peningum. G þótti eiga rétt á leigu fyrir afnot A af húsnæðinu, 70.000,00 krónur, auk þess var A dæmd til að greiða G 150.000,00 krónur, sem G varð að greiða í sölulaun, er hann seldi fasteignina vorið 1985. G var því dæmdur til að endurgreiða A 155.000,00 krónur .......00000000 000... 603 Í janúar 1984 keypti Á íbúð af S, B og M. Á lenti í verulegum van- skilum með greiðslu kaupverðsins og eindöguðu seljendur alla skuldina. Á hélt því fram, að þegar hún tók við íbúðinni hefðu ýmsir gallar komið í ljós og taldi hún sig eiga kröfur á móti til skuldajafnaðar við seljendur. Ekki var talið, að Á hefði haft neinar þær gagnkröfur, sem réttlættu það, að hún dró greiðslur til seljenda og var hún dæmd til greiðslu kaupverðsins .... 982 Á fékk árið 1977 T til að kaupa fyrir sig notaða vörubifreið í Þýska- landi, og greiddi hann honum sérstaka þóknun fyrir aðstoðina. Bifreiðin var skráð hjá Bifreiðaeftirlitinu sem Man-vörubifreið. Á seldi P bifreiðina í mars 1978, og ári síðar kom í ljós, að bifreiðin var ekki af tegundinni Man heldur af tegundinni Roman. Dánarbú P höfðaði mál gegn Á til greiðslu skaðabóta, og var Á dæmdur til að greiða skaðabætur. Á áfrýjaði ekki þeim dómi, en höfðaði mál gegn T til greiðslu á tjóni því, sem hann hafði orðið fyrir, og lagði hann framangreindan dóm til grundvallar tjóni sínu. Á þótti ekki hafa fært fram nægar sönnur fyrir því, að T bæri fébótaábyrgð á því tjóni, sem Á taldi sig hafa orðið fyrir og var T því sýknaður. Sératkvæði 1252 G og B gerðu leigusamning um húsnæði. G greiddi ekki húsaleigu fyrir ágústmánuð 1985 og varð það tilefni þess, að B rifti leigu- málanum. G rýmdi húsnæðið í september 1985. B höfðaði mál gegn G til greiðslu leigu fyrir ágúst og september 1985 og til greiðslu bóta vegna þess, að G hafði ekki skilað húsnæðinu í því ástandi, sem um var samið. Hafði G tekið burtu innrétt- ingar, sem voru naglfastar og áttu að vera eign B samkvæmt leigusamningnum, auk þess sem skemmdir höfðu verið unnar á húsnæðinu. Voru kröfur B teknar til greina ............ 1307 Með afsali 13. apríl 1982 keypti A íbúð af | að Laufásvegi 10, Reykjavík. Íbúðinni skyldi fylgja sérgeymsla í kjallara, 1. hæð til vinstri. Í ljós kom, að I hafði með afsali 12. maí 1980 selt breska sendiráðinu þessa geymslu, og varð A að afhenda geymsluna. Dómkvaddir matsmenn mátu verðrýrnun íbúðar- innar af þessum sökum 175.000,00 krónur, og höfðaði A mál gegn | til heimtu bóta. Var Í dæmd til að greiða Á framan- greinda fjárhæð ................00 000. enn 1334 B keypti risíbúð af Þ fyrir milligöngu fasteignasölunnar E. Í kaup- samningnum var ekkert skráð um flatarmál íbúðarinnar, en CLXKI Efnisskrá Bls. samkvæmt tilvísun þeirri, er B fékk á fasteignasölunni, er hann skoðaði íbúðina fyrir kaupin, var stærð hennar skráð vera 117 fm. Í ljós kom, að íbúðin var 86,2 fm samkvæmt flatarmáls- útreikningi Fasteignamats ríkisins. B höfðaði mál gegn seljanda og fasteignasölunni til greiðslu óskiptra skaðabóta. Á þeim tíma, er kaup risíbúðarinnar gerðust (mars 1983) voru útreikn- ingsreglur um stærð slíkra eigna í fermetrum nokkuð á reiki. Talið var, að tilgreind flatarmálsstærð íbúðarinnar, 117 fm, væri ekki fjarri lagi reikningslega miðað við framlögð reiknings- gögn og venjur í fasteignaviðskiptum. Þótt fermetrastærð íbúðarhúsnæðis hefði mikil áhrif á verðlagningu þess, var talið að önnur aðtriði hefðu einnig verulega þýðingu í því efni, svo sem fyrirkomulag og staðsetning. Mátti B, sem sjálfur hafði fengist við fasteignasölu, vera þetta ljóst. Voru stefndu því sýknaðir af kröfum B .............0..... 0000. 1453 Skipafélagið V hf. tók að sér að flytja fyrir Sölusamband íslenskra fiskframleiðenda (SÍF) saltfiskfarm frá Íslandi til Spánar í febrúar 1985. Til þeirra flutninga notaði V hf. skip, sem hann hafði til ráðstöfunar samkvæmt tímabundnum farmsamningi við R-skip hf. SÍF vátryggði vörusendingarnar vegna kaupenda hjá Tryggingamiðstöðinni hf. Skemmdir urðu á farminum, og greiddi Tryggingamiðstöðin hf. bætur og taldi sig hafa eignast rétt kaupenda á hendur þrotabúi R-skipa hf. og Skipafélaginu V hf. Hæstiréttur taldi, að þrotabú R-skips hf. og Skipafélagið V hf. væru bótaskyld vegna tjónsins. Fallist var á, að Trygg- ingamiðstöðin hf. hefði með greiðslu vátryggingarbóta eignast rétt viðtakenda farms á hendur þrotabúi R-skips hf. og Skipa- félaginu V hf., sbr. 1. mgr. 25. gr. laga nr. 20/1954 og voru þau dæmd in solidum til að greiða Tryggingamiðstöðinni. Sjá farmsamningur .............0...00 0 1696 B. Utan samninga 1. Bifreiðar Skömmu eftir miðnætti 6. október 1985 varð árekstur með tveimur bifreiðum á Þingvallastræti á Akureyri. Bifreið Ó var ekið til austurs og ætlaði ökumaður hennar að beygja af götunni til hægri inn á bifreiðastæði við Iðnskólann og kvaðst hafa gefið stefnuljós í þá átt. Bifreið A var ekið á eftir bifreið Ó og hugðist ökumaðurinn aka fram með bifreið Ó hægra megin og kvaðst ekki hafa tekið eftir stefnuljósum. Bifreið A var alveg við hægri brún götunnar og rákust saman hægra framhorn bifreiðar Ó og vinstra framhorn bifreiðar A. Þarna eru hvorki gatnamót né akreinar, en rétt austar taka við akreinar og gatnamót. A höfðaði mál gegn Ó til greiðslu bóta vegna skemmda á bifreið sinni, en báðar bifreiðarnar skemmdust nokkuð. Samkvæmt 4. mgr. 47. gr. umferðarlaga nr. 40/1968 mátti A ekki aka hægra Efnisskrá CLXXTNI Bls. megin fram úr, og var talið, að hann bæri höfuðsök á árekstr- inum. Ó braut gegn 1. mgr. 45. gr. umferðarlaga þar sem hann hélt bifreiðinni svo innarlega á götunni, að rúm var til að aka fram úr hægra megin og villti þannig um fyrir A, sem kom á eftir. Var Ó látin bera 1/3 hluta tjóns A .........0.0.0.00..... 567 Hinn 19. nóvember 1976 varð árekstur milli bifhjóls og bifreiðar á Kaupvangsstræti á Akureyri. A, sem var á bifhjólinu, slasaðist mikið, og var varanleg örorka hans metin 20%. Vátryggingar- félag bifreiðarinnar viðurkenndi fébótaábyrgð eiganda, öku- manns og félagsins á slysinu og greiddi A hámarksfjárhæð ábyrgðartryggingarinnar, sem þá var 120.000,00 krónur. A taldi fjártjón sitt vegna slyssins, reiknað til slysdags, vera 253.982,00 krónur, sem frá ætti að draga þær bætur, sem hann hefði þegar fengið. Eigandi og ökumaður bifreiðarinnar voru dæmdir til að greiða A 150.000,00 krónur samtals ásamt vöxtum vegna fjár- tjóns og miska ...........2..0.... sn 677 Hinn 4. júní 1983 varð árekstur milli bifreiðar H og fólksflutnings- bifreiðar K fyrir framan heimili H við Laugarásveg í Reykjavík. Slasaðist H nokkuð og var varanleg örorka hans metin 30%0. Höfðaði H mál gegn K og vátryggingarfélagi bifreiðar hans og krafðist bóta. K taldist hafa átt sök á árekstrinum, en H hafði ekki sýnt nægilega aðgát, og var hann því einnig talinn hafa átt sök á árekstrinum. Var sök skipt til helminga. Bótakröfu H vegna tímabundinnar örorku var hafnað, þar sem hann missti einskis í launatekjum sínum, þegar hann varð óvinnufær vegna slyssins. H krafðist 2.806.200,00 króna í bætur vegna varan- legrar örorku, en honum voru dæmdar 1.400.000,00 krónur, og var þá haft í huga að H gegndi áfram fyrra starfi sínu og hélt fullum launum. H voru dæmdar 200.000,00 krónur í miska- bætur ...........0.00 0 154 Í nóvember 1986 varð árekstur á mótum Hörgárbrautar og Hlíðar- brautar á Akureyri milli bifreiða G og J. Miklar skemmdir urðu á bifreið G og höfðaði hann mál gegn J og tryggingarfélagi hans til greiðslu bóta. Héraðsdómari taldi J bera 1/3 hluta sakar en G 2/3 hluta sakar, en Hæstiréttur taldi G hafa átt alla sök á árekstrinum og sýknaði J og tryggingarfélagið. Sjá bifreiðar 840 E kom akandi niður Mosfellsdalinn á ellefta tímanum að kvöldi 22. ágúst 1984. Lenti bifreið hans á hryssu, sem stóð á veginum, og skemmdist bifreiðin nokkuð. E höfðaði mál gegn G, eiganda hryssunnar, til greiðslu bóta vegna skemmda á bifreiðinni. Hæstiréttur taldi E ekki hafa sýnt þá varúð við aksturinn sem skyldi og sýknaði G. Sjá ábyrgð á dýrum ................ 1130 2. Opinber mál A var fundinn sekur um að hafa ráðist á lögreglumann að skyldu- störfum. Afleiðingar árásarinnar voru þær, að lögreglumaður- CLXXIV Efnisskrá inn hlaut talsverða áverka og var óvinnufær í nokkrar vikur. Ríkislögmaður f.h. fjármálaráðherra greiddi lögreglumanninum í bætur og innheimtulaun samtals 959.715,00 krónur og leysti þannig til sín bótakröfuna. Í héraði var A dæmdur til að greiða fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs þessa fjárhæð. Hæstiréttur staðfesti skaðabótaskyldu A, en taldi hann ekki bundinn af því samkomulagi, sem ríkislögmaður gerði við lögreglumanninn. Taka bar tillit til þess, að um var að ræða lögreglumann í föstu starfi hjá ríkinu. Var Á gert að greiða fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs 500.000,00 krónur með vöxtum ................. S var fundinn sekur um brot gegn 209. gr. almennra hegningarlaga. Var hann dæmdur til að greiða drengnum Z 100.000,00 krónur í miskabætur ............0.%.00 0000. H var dæmdur fyrir líkamsárás gegn S með vísan til 1. mgr. 217. gr. almennra hegningarlaga, sbr. 10. gr. laga nr. 20/1981. H var dæmdur til að greiða S 10.800,00 krónur í bætur ..... Á var sakfelldur fyrir mörg þjófnaðarbrot og dæmdur til að greiða tjónþolum skaðabætur ..............2..%.00 00... nn Skaðabótakröfu vegna þjófnaðar var vísað frá héraðsdómi vegna vanreifunar ...........2.0.00 000 V var fundinn sekur um nauðgun og dæmdur til að greiða konunni 200.000,00 krónur í bætur ..........00000 0. 00 J var fundinn sekur um rán og dæmdur til að greiða tjónþola 43.350.00 krónur í skaðabætur ...........00..0000..000.. S var fundinn sekur um mörg þjófnaðarbrot og dæmdur til að greiða tjónþolum skaðabætur ............000000. 0000 Skaðabótakrafa vegna tékkasvika ekki tekin til greina þar eð ekki varð séð, að hún hefði verið borin undir ákærða ......... E var fundinn sekur um þjófnaðarbrot og dæmdur til að greiða tjón- þolum skaðabætur .............0..00 0000 nn 3. Vinnuslys J, stýrimaður, varð fyrir slysi um borð í skipi E hf. í febrúar 1982. Skarst hann á fingri, er hann var að hjálpa til við að binda land- ganginn. Höfðaði J mál gegn E hf. til greiðslu skaðabóta, en varanleg örorka J var metin 10%. Talið var, að J hefði borið sem yfirmanni að kunna skil á réttum handtökum við að koma landganginum fyrir og gæta nauðsynlegrar varúðar. Þá var talið sannað, að J hefði verið undir áhrifum áfengis, er umræddur atburður gerðist. Var því ekki talið fram komið, að J hefði hlotið meiðsli sín með þeim hætti, að fébótaábyrgð á tjóni hans yrði lögð á E hf. og var það sýknað. Sératkvæði ......... 4. Ýmis tilvik Löreglumaðurinn Í varð fyrir líkamstjóni af völdum T, er hann var að handtaka hann. Varanleg örorka Í var metin 20% og var það mat staðfest af læknaráði. | höfðaði mál gegn T og fjár- Bls. 207 241 422 651 197 1293 1396 1485 1500 1583 1285 Efnisskrá CLXXV Bls. málaráðherra f.h. ríkissjóðs til heimtu skaðabóta og voru þeir dæmdir til greiðslu bótanna in solidum. Sératkvæði. Sjá lög- reglumenn ................2.. 00 256 Lögreglumaðurinn Í varð fyrir líkamstjóni af völdum H, er hann var við skyldustörf. Varanleg örorka Í var metin 50. Höfðaði I mál gegn H og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs til heimtu skaða- bóta. Upplýst var, að Í hafði ekki orðið fyrir launamissi vegna meiðslanna og hann bar það sjálfur fyrir dómi, að hann hefði engar tekjur misst vegna þessa. Litlar líkur voru á því, að afla- hæfi | hafi skerst til frambúðar vegna þessara meiðsla. Voru því ekki efni til að dæma Í bætur vegna fjártjóns, en honum voru dæmdar 50.000,00 krónur í miskabætur. Þar sem ekki hafði verið sýnt fram á, að H væri ógjaldfær, var greiðsluskylda ríkissjóðs ekki enn orðin virk, og var hann því sýknaður að svo stöddu, og H var einn dæmdur til að greiða bætur. Sératkvæði. Sjá lögreglumenn ................0 0000 sr 267 I, 9 ára gömul, brenndist illa á fæti, er hún var að leik við heimili S og steig niður í þró með heitu vatni. Hlaut hún af mikil útlits- lýti og óþægindi og var örorka hennar metin varanleg 35%. S var talinn bera ábyrgð á slysinu vegna vanbúnaðar á slysstað. Var S dæmdur til að greiða 1 900.000,00 krónur í bætur fyrir fjártjón og miska í einu lagi !......................0000. 302 E stundaði frjálsar íþróttir og æfði í húsnæði, sem Reykjavíkurborg hafði látið útbúa og leigði íþróttafélögum til afnota fyrir félags- menn þeirra. Umsjón með húsnæðinu var í höndum starfs- manna borgarinnar. Leki var úr lofti salarins svo að bleyta var á hlaupabraut. E hrasaði í bleytunni og slasaðist illa á fæti. Var örorka hans metin varanleg 35%. Krafðist E skaðabóta úr hendi Reykjavíkurborgar. Talið var ósannað, að starfsmaður borgar- innar hefði gert nægar ráðstafanir til að koma í veg fyrir að slys hlytist af bleytu á gólfi salarins í umrætt sinn og talið að rekja mætti slysið til bleytunnar. Bar Reykjavíkurborg því fé- bótaábyrgð á tjóni E. Jafnframt var upplýst, að E hafði stundað æfingar í þessu húsnæði um árabil og kvað hann allan þann tíma hafa borið á leka. Var því talið, að hann hefði mátt verða var við bleytu á gólfinu og hafi honum því borið að sýna sér- staka aðgæslu við æfingar sínar. Hann þótti ekki hafa sýnt þá aðgát, sem honum bar, og var hann því látinn bera sjálfur tjón sitt af hálfu. Sératkvæði ..................0. 0... 441 G höfðaði mál gegn dómsmálaráðherra og fjármálaráðherra f.h. ríkissjóðs vegna vistunar sinnár á sjúkrahúsi á árinu 1980 og aðgerða, sem henni voru tengdar. Krafðist hann skaðabóta með vísan til XVIII. kafla laga nr. 74/1974, einkum 151. gr. Þar sem G stefndi ekki ríkissaksóknara var hinn áfrýjaði dómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi. Sjá ómerking .. 786 B, stundakennari við Grunnskóla Akraness, krafðist bóta vegna CLXXVI Efnisskrá Bls. ólögmætrar uppsagnar. Fébótaábyrgð var lögð á ríkissjóð en Akraneskaupstaður var sýknaður. Sjá ráðningarsamningur .. 1381 Skattar Skattsvik H, sem var stjórnarformaður og framkvæmdastjóri L hf., lét skýra stórlega rangt frá söluskattsskyldri veltu félagsins í því skyni að skjóta henni undan söluskatti. H og sonur hans, sem einnig var stjórnarmaður í félaginu, náðu að skjóta undan söluskattskyldri veltu félagsins á tímabilinu 1. september 1982 til 31. mars 1984 tæpum 30 milljón krónum, og komst félagið þannig hjá að greiða rúmar 6 milljónir króna í sölugjald. H var dæmdur í 7 mánaða fangelsi og 1.100.000,00 króna sekt í ríkissjóð. Sonur hans var dæmdur í 4 mánaða skilorðsbundið fangelsi. S, sem tók þátt í því að breyta tölvuforritum bókhaldsins, var dæmdur í 2 mánaða skilorðsbundið varðhald, og G, sem útbjó sölu- skýrslur félagsins, var dæmdur í 2 mánaða skilorðsbundið varð- hald. Þá voru H og sonur hans dæmdir til að greiða f.h. L hf. 8.300.000,00 krónur í sekt í ríkissjóð. Sératkvæði ......... 126 Skilasvik Skilnaðarsamningur R og J hófu sambúð haustið 1977 og gengu í hjúskap 1978. Eign- uðust þau tvær dætur. Haustið 1982 slitu þau samvistum og var lögskilnaðarleyfi gefið út 6. apríl 1983. Hinn 8. febrúar 1983 undirrituðu þau samnirig um skilnaðarkjör, þar sem kveðið var á um fjárskipti þeirra, svo og forsjá barnanna og umgengnisrétt við þau. Þann 7. febrúar 1984 höfðaði R mál gegn J og krafðist ógildingar skilnaðarsamningsins með vísan til $4. gr. laga nr. 60/1972. Samkvæmt samningnum fékk J mun meira í sinn hlut af eignum búsins en R. Samningurinn var saminn á vegum J með aðstoð lögfræðings hans, en ósannað var að R hefði notið aðstoðar lögfræðings við fjárskiptin, og talið var að hún hafi ekki haft samninginn undir höndum fyrr en við undirskrift hans. Þegar samningurinn var gerður var J í vel launuðu starfi, en R var við nám. Talið var, að samningurinn um fjárskiptin hafi verið bersýnilega ósanngjarn, þegar til hans var stofnað og var hann því lýstur óskuldbindandi. Að því er varðaði ákvæði samningsins um forsjá barna og umgengnisrétt, var ekki unnt að ógilda þau ákvæði með stoð í 54. gr. laga nr. 60/1972, þar sem sú grein á eingöngu við um samninga fjárhagslegs eðlis. 474 Við meðferð hjónaskilnaðarmáls E og Á undirrituðu þau hinn 25. júlí 1986 „,„samþykkt““ um skilnaðarkjör, þ.á.m. um fjárskipti. Var samningur þessi um margt ófullkominn, t.d. var ekkert Efnisskrá CLXXVII getið um það, hvernig fara ætti um skuldir við skilnaðinn. Hinn 26. nóvember 1986 varð samkomulag með lögmönnum aðila að „hefja málið“ í skiptarétti. Í apríl 1987 fór konan þess á leit, að málið yrði tekið fyrir að nýju í skiptarétti, þar sem ekkert samkomulag hefði náðst um skiptin. Talið var rétt að vísa mál- inu til skiptaréttarins til framkvæmda á samkomulagi aðila. Gögn málsins báru það með sér, að aðilar höfðu framkvæmt samkomulagið með ákveðnum hætti, og var skiptum því talið lokið og þau ekki að nýju tekin upp fyrir skiptaréttinum .. Skilorð H var dæmdur fyrir söluskattssvik í 4 mánaða skilorðsbundið fang- elsi. Hann hafði ekki brotið af sér áður, og hinn saknæmi verknaður var hafinn án vitundar hans og var stjórnað af föður hans. Í sama máli voru tveir aðrir dæmdir í 2 mánaða skilorðs- bundið varðhald ...................%. 2... A var dæmdur í 7 mánaða skilorðsbundið fangelsi fyrir líkamsárás og þjófnað. Vísað var til þess, að hann hafði ekki setið í fangelsi áður og hafði leitað sér lækninga fyrir drykkjusýki ....... G og S voru dæmdir fyrir fjárdrátt. Var G dæmdur í 4 mánaða skilorðsbundið fangelsi og S í 45 daga skilorðsbundið fang- ElSi 00.00.0000 G var dæmdur fyrir að hafa stolið m.a. jakka og bol af þvottasnúru og straujárni. Hann var dæmdur í 2 mánaða skilorðsbundið fangelsi. Tekið var fram, að brot hans væru smávægileg, hann hefði játað þau greiðlega, skilað því, er hann tók, án eftirgangs- muna, og ekki gerst sekur um refsiverða háttsemi síðan ... X, sem var 16 ára gamall, var dæmdur fyrir líkamsárás. Talið var sannað, að tjónþoli, sem var 44 ára, hefði með klúryrðum og áreitni átt upptök að átökunum. Ákvörðun um refsingu X var frestað skilorðsbundið ...................0.00 0000. L var dæmdur fyrir tékkasvik. Þar sem langt var síðan brot hans var framið og hann hafði ekki áður hlotið dóm, sem hafði í för með sér frelsisskerðingu, þótti mega skilorðsbinda refsing- una, sem var 2 mánaða fangelsi ......................... Skilorðsrof Á var dæmdur fyrir líkamsárás og tilraun til nauðgunar. Hann hafði rofið skilorð samkvæmt fyrra dómi og var nú dæmd refsing fyrir brotin í einu lagi ...................0.0.0.0000 00. S var dæmdur fyrir þjófnað. Hann hafði rofið skilorð samkvæmt fyrra dómi og var nú dæmt í einu lagi fyrir bæði brotin .. S var dæmdur fyrir tékkasvik. Hann hafði rofið skilorð sam- kvæmt fyrra dómi og var nú dæmd refsing fyrir brotin Í einu lagi 20... Bls. 1260 126 207 286 1202 1411 1500 222 197 CLXKVIII Efnisskrá Bls. Skiptamál Sjá skilnaðarsamningur .......2..2%000 0. nn 1260 Skírlífisbrot K var dæmdur fyrir brot gegn 202. gr., sbr. 200. gr. almennra hegn- ingarlaga, með því að hafa aðfararnótt 14. júlí 1984 haft sam- ræði við dóttur sambýliskonu sinnar, f. Í. janúar 1981. Í sama máli var K einnig dæmdur fyrir líkamsárás. K var dæmdur í fangelsi í 2 ár og 6 mánuði. Sératkvæði ................. 166 Hinn 6. maí 1986 veittist S fáklæddur að blaðburðardrengnum Z, f. 1973, færði hann úr buxum og fór höndum um kynfæri hans. Hann var sakfelldur samkvæmt 209. gr. almennra hegningar- laga. Hann var dæmdur í 9 mánaða fangelsisvist, og að henni lokinni viðeigandi hælisvist í 15 mánuði. Sjá hælisvist ..... 241 X var sakfelldur fyrir að hafa allt frá árinu 1971 og fram til ársins 1981 haft margsinnis kynferðismök við dóttur sína A, f. 1965. Þá var X sakfelldur fyrir að hafa í tvö skipti á árunum 1984/ 1985 haft kynferðismök við dóttur sína B, f. 1978. X var sýkn- aður fyrir að hafa haft samræði við dóttur sína B í október 1986. Þá var hann einnig sýknaður fyrir að hafa á árunum 1985 og 1986 haft kynferðismök við son sinn C, f. 1980. X var sak- felldur samkvæmt 202. gr., sbr. 1. mgr. 200. gr. almennra hegn- ingarlaga og dæmdur í fangelsi í 2 ár og 6 mánuði. Sératkvæði 666 Skjalafals Framkvæmdastjóri og gjaldkeri félags, sem jafnframt voru stjórnar- formaður og stjórnarmaður í félaginu voru dæmdir fyrir skjala- fals með því að hafa látið rangfæra bókhald félagsins í því skyni að skjóta undan söluskatti hluta af söluskattskyldri veltu þess. Sjá skattsvik ........2222.000 err 126 Maður, sem dæmdur var fyrir manndráp, var í sama máli dæmdur fyrir skjalafals ........0..0000 0000. 1583 Skuldabréf Skuldajöfnuður Skuldamál Trésmiðjan Þ hf. greiddi ekki skuld sína við danskt fyrirtæki á rétt- um tíma. Vegna þessara vanskila mátti hið danska fyrirtæki krefja trésmiðjuna um vexti auk höfðustóls og innheimtu- kostnað ..........0.. ss 57 Sama sakarefni .............0.0.00 000 66, 70 Sjá endurgreiðsla ............0.0.0000 0000 enn 162 Skuldaröð Sjá frestdagur .........2..0.. 000 rr 43 Efnisskrá CLXXIX Bls. H hf. var úrskurðað gjaldþrota 20. maí 1985. O hf. gerði þá kröfu í þrotabú H hf., að viðurkenndur yrði veðréttur O hf. við út- hlutun á söluandvirði m/b H. O hf. sýndi fram á, að það hafði leyst til sín allar afborganir af veðskuldabréfinu, sem það gerði kröfu til. Viðurkenndur var réttur O hf. sem veðhafa til úthlut- unar af söluandvirði m/b H, en kröfu hans um viðurkenningu á veðrétti fyrir vöxtum eftir upphafsdag skipta var hafnað . 848 Skuldskeyting Starfsheiti Tæknifræðingafélag Íslands höfðaði mál gegn iðnaðarráðherra og B og krafðist þess, að dæmt yrði ógilt leyfi, sem iðnaðarráðherra hafði veitt B árið 1978 til að mega kalla sig tæknifræðing. Tæknifræðingafélag Íslands höfðaði málið, þegar liðið var á sjöunda ár frá því að atvik gerðust. Félagið þótti hafa sýnt af sér slíkt tómlæti, að það gæti af þeirri ástæðu ekki fengið hnekkt ákvörðun iðnaðarráðherra, sem varðaði ríka hagsmuni B. Voru því B og iðnaðarráðherra sýknaðir. Sératkvæði ... 820 Starfsmissir Stefnubirting A hf. krafðist fyrir Hæstarétti ómerkingar og frávísunar málsins frá héraðsdómi, þar sem honum hefði ekki verið löglega birt stefna til héraðsdóms í málinu. Stefnan var birt á heimili fram- kvæmdastjóra félagsins fyrir eiginkonu hans. A hf. var skrásett félag með skrásettu heimilisfangi. Varnarþing þess var í Reykja- vík, og heimilisfang að L 7. Þar hefði verið rétt að birta stefnu til héraðsdóms í málinu samkvæmt 4. mgr. 95. gr. laga nr. 85/ 1936. Lög gera ekki ráð fyrir undantekningum hér á, og réttarvenja í aðra átt var ósönnuð. Var því krafa A hf. tekin til greina .................. 00... 254 Á gaf út áskorunarstefnu á hendur S vegna úttektar S á vörum í verslun Á í Reykjavík. Málið var þingfest á aukadómþingi Kjósarsýslu og afgreitt með áritun um aðfararhæfi. S var á þessum tíma eigandi og ábúandi á jörðinni Á í Kjalarneshreppi, en samkvæmt þjóðskrá átti hann lögheimili í Reykjavík. Áskorunarstefnan var birt fyrir dóttur S að jörðinni Á. S fékk vitneskju um stefnubirtinguna, en ósannað var, að hann hefði fengið eftirrit stefnunnar eða vitneskju um, að málið ætti að reka fyrir aukadómþingi Kjósarsýslu í Hafnarfirði. S kvaðst hafa talið, að málið yrði þingfest á bæjarþingi Reykjavíkur og látið mæta þar. Talið var, að þótt S væri eigandi jarðarinnar og hefði haft hana til ábúðar til hrossaræktar, væri heimilisfesti hans þar eigi svo sönnuð, að heimilt hafi verið að stefna máli CLXXX Efnisskrá Bls. þessu til aukadómþings Kjósarsýslu á grundvelli 2. málsl. 1. mgr. 73. gr. laga nr. 85/1936. Þá þótti aðild S að málinu, eins og það lá fyrir héraðsdómara, eigi nægilega sönnuð til að reka mætti málið sem áskorunarmál. Hin áfrýjaða áritun var því ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi .................. 613 Stjórnarskrá, stjórnskipun Ó krafði Sýslusjóð Mýrasýslu um bætur fyrir veiðimissi í Hvítá fyrir Jörðinni Einarsnesi árin 1982 til 1985. Byggði hann á gerðar- dómi frá 1959 um það, að bótaréttur væri til staðar. Síðan byggði hann á matsgerð frá 1986 um það, að hann gæti krafið sýslusjóðinn um bætur eftir 1. og 2. mgr. 95. gr. laga nr. 76/1970 um lax- og silungsveiði og hversu háar þær skyldu vera. Sýslusjóðurinn hélt því fram, að það væri andstætt ákvæðum 67. gr. stjórnarskrárinnar, að almenn lög mæltu fyrir um það að skaðabætur vegna lögmæltra eignaskerðinga skyldu greiddar úr sýslusjóði, ef eignaskerðingin væri ekki í þágu sýslufélagsins. Talið var, að veiðitakmarkanirnar væru sýslufélaginu óbeint til hagsbóta og að 67. gr. stjórnarskrárinnar stæði því ekki í vegi, eins og hér stóð á, að almenni löggjafinn mælti fyrir um hlut- deild sýslusjóða í þeim skaðabótagreiðslum, sem um var að tefla. Sjá lax- og silungsveiði og gerðardómur ............ 449 S fékk í október 1984 atvinnuleyfi til að aka leigubifreið í Reykjavík, og var leyfið gefið út samkvæmt reglugerð nr. 320/1983 um takmörkun leigubifreiða í Reykjavík og ráðstöfun atvinnuieyfa. Í 1. mgr. 8. gr. reglugerðarinnar er það gert að skilyrði fyrir atvinnuleyfi, að bifreiðastjóri sæki um upptöku í Bifreiðastjóra- félagið Frama. Sama dag og S fékk atvinnuleyfið undirritaði hann yfirlýsingu þar sem hann skuldbatt sig til að fara eftir ákvæðum reglugerðarinnar í einu og öllu. Í júlímánuði 1985 hætti S að greiða félagsgjöld í Frama, þar sem hann vildi ekki vera í félaginu og taldi sér það óskylt. Stjórn Frama óskaði eftir því í maí 1986 við umsjónarnefnd leigubifreiða, að atvinnuleyfi S yrði innkallað. Var það gert 30. júní s.á. S kærði ákvörðun nefndarinnar til samgönguráðuneytisins, sem staðfesti ákvörðun nefndarinnar. S höfðaði mál gegn nefndinni og ráðuneytinu og krafðist þess, að ákvörðunin yrði felld úr gildi. — Samkvæmt 69. gr. stjórnarskrárinnar þarf lagaboð til að leggja bönd á atvinnu- frelsi manna. Í 8. gr. laga nr. 36/1970 um leigubifreiðar er. ekki mælt fyrir um skyldu atvinnuleyfishafa til að vera í stéttarfélagi eða að einungis megi veita meðlimum stéttarfélags bifreiðarstjóra atvinnuleyfi. Slíkt ákvæði er ekki að finna annars staðar í lögunum. Samkvæmt þessu var talið, að ekki væri lagaheimild fyrir hendi til að ákveða með reglugerð, að þátttaka í stéttar- félagi skyldi vera skilyrði atvinnuleyfis. Var því ekki talið heimilt að skylda S gegn vilja sínum til að vera félagi í Bifreiða- Efnisskrá CLXXKXI Bls. stjórafélaginu Frama og óheimilt að svipta hann atvinnuleyfi til leigubifreiðaaksturs, er hann hætti að greiða félagsgjöld og sagði sig úr félaginu. Sératkvæði ............0....0...... 1532 Umsjónarnefnd eftirlauna (U) höfðaði mál gegn Lífeyrissjóði Tækni- fræðingafélags Íslands (L) vegna ágreinings um lögmæti álagn- ingar gjalds samkvæmt 2. tl. 1. mgr. 25. gr. laga nr. 97/1979 um eftirlaun til aldraðra. Í málinu krafði U L um áætluð fram- lög vegna áranna 1981 til 1985. L taldi sér ekki skylt að greiða þetta framlag, þar sem hann væri lífeyrissjóður með svonefndu séreignaskipulagi, þ.e. iðgjöld, sem sjóðfélagi greiddi, urðu hans séreign, og mætti jafna inneign manna í slíkum lífeyris- sjóði til innistæðu manna í bönkum og sparisjóðum. Taldi L skattheimtu þessa brjóta í bága við 67. gr. stjórnarskrár um friðhelgi eignaréttarins, auk þess sem framsal löggjafans til U á skattlagningarvaldi sínu bryti í bága við 40. gr. stjórnarskrár. Talið var, að skattlagningin samkvæmt lögunum næði til allra starfandi lífeyrissjóða í landinu og skipti skipulag sjóðsins ekki máli í því sambandi. Var L því dæmdur til að greiða kröfuna 1540 Stjórnsýsla Tæknifræðingafélag Íslands höfðaði mál gegn iðnaðarráðherra og B og krafðist þess, að dæmt yrði ógilt leyfi, sem iðnaðarráðherra hafði veitt B árið 1978 til að mega kalla sig tæknifræðing. Tæknifræðingafélag Íslands höfðaði málið, þegar liðið var á sjöunda ár frá því að atvik gerðust. Félagið þótti hafa sýnt af sér slíkt tómlæti, að það gæti af þeirri ástæðu ekki fengið hnekkt ákvörðun iðnaðarráðherra, sem varðaði ríka hagsmuni B. Voru því B og iðnaðarráðherra sýknaðir. Sératkvæði ... 820 Sjá atvinnuleyfi ...........0...000..0 0 1532 Söluskattur H, sem var stjórnarformaður og framkvæmdastjóri L hf., lét skýra stórlega rangt frá söluskattsskyldri veltu félagsins í því skyni að skjóta henni undan söluskatti. H og sonur hans, sem einnig var stjórnarmaður í félaginu, náðu að skjóta undan söluskattskyldri veltu félagsins á tímabilinu 1. september 1982 til 31. mars 1984 tæpum 30 milljónum króna, og komst félagið þannig hjá að greiða rúmar 6 milljónir króna í sölugjald. H var dæmdur í 7 mánaða fangelsi og 1.100.000,00 króna sekt í ríkissjóð. Sonur hans var dæmdur í 4 mánaða skilorðsbundið fangelsi. S, sem tók þátt í því að breyta tölvuforritum bókhaldsins, var dæmdur í 2 mánaða skilorðsbundið varðhald, og G, sem útbjó söluskýrslur félagsins, var dæmdur í 2 mánaða skilorðsbundið varðhald. Þá voru H og sonur hans dæmdir til að greiða f.h. L hf. 8.300.000,00 krónur í sekt í ríkissjóð. Sératkvæði ... 126 CLXXKXII Efnisskrá Bls. Sönnun K var ákærður fyrir að hafa aðafarnótt 14. júlí 1984 haft samræði við dóttur sambýliskonu sinnar, og var telpan fædd |. janúar 1981. K neitaði sök í málinu frá upphafi. Móðir telpunnar neitaði því einnig frá upphafi, að K hefði getað framið ofbeldis- verk gagnvart telpunni, en við yfirheyrslu fyrir dómi skömmu áður en héraðsdómur gekk í mars 1987 sneri hún við blaðinu og kvaðst álíta, að K hefði framið brotið. Talið var sannað, að K hafi gerst sekur um kynferðismök við telpuna. Sératkvæði 166 S var ákærður fyrir brot gegn 209. gr. almennra hegningarlaga gagn- vart 14 ára dreng. S játaði brot sitt fyrir lögreglunni í Ólafsvík en hvarf frá játningu sinni, þegar hann var yfirheyrður í saka- dómi Árnessýslu. Sakadómur Reykjavíkur sakfelldi S fyrir þetta brot. Í dómi Hæstaréttar var tekið fram, að farist hefði fyrir við lögreglurannsóknina að benda S á rétt hans til að fá skip- aðan réttargæslumann, og var játning S fyrir lögreglunni í Ólafsvík ekki lögð til grundvallar dómi í málinu. Taldist því ósannað, að S hefði framið brot það, sem ákært var fyrir og var hann sýknaður af þeim ákærulið. — Hið sama átti við um brot S samkvæmt öðrum ákærulið í sama máli, að við lögreglu- rannsókn var S ekki bent á rétt hans til að fá skipaðan réttar- gæslumann. Við dómsrannsókn á því broti óskaði ákærði ekki eftir því að fá skipaðan réttargæslumann og játaði brot sitt fyrir dómi. Taldist því sannað, að S hefði framið það brot ..... 241 Aðaláfrýjandi krafðist aðallega heimvísunar máls með þeim rökum, að héraðsdómari hefði ekki á lögmætan hátt tekið afstöðu til þeirrar málsástæðu hans, að kælingu á brunasárum gagnáfrýj- anda hefði verið hætt of snemma. Taldi aðaláfrýjandi, að hér- aðsdómarinn hefði átt að kveðja lækni þann, er haft var sam- band við eftir slysið, fyrir dóm og óska eftir mati sérfróðra manna um það, hvort áframhaldandi kæling hefði komið í veg fyrir örorkuna. Hæstiréttur taldi hér vera um sönnunaratriði að tefla, sem aðaláfrýjanda bæri að sanna, vildi hann byggja varnir sínar á þessum atriðum. Varð málinu því ekki heimvísað af þessum ástæðum. ...........2.00.00 00. nn 302 Sjá einkarefsimál ...............0...2 0000 s nn 372 X var ákærður fyrir sifskapar- og skírlífisbrot gagnvart börnum sínum þremur. X viðurkenndi að hafa frá því á árinu 1971 og fram á árið 1978 haft kynferðismök við dóttur sína A, fædda 1965, en neitaði frá upphafi að hafa haft nokkur kynferðismök við dóttur sína B, fædda 1978, og son sinn C, fæddan 1980. Framburður barnanna B og C þótti trúverðugur, en gegn ein- dreginni neitun X þótti ekki óhætt að telja brotið sannað á hann. Sératkvæði ............20.000 000. 666 Verksmiðjan V hf. lýsti kröfu í þrotabú H hf. vegna vangreidds af- sláttar af farmgjöldum á árinu 1985. Taldi V hf. kröfuna byggj- Efnisskrá CLXXXII Bls. ast á samningi hans við H hf. um að hann fengi afslátt í árslok 1985, er næmi 10% farmgjalda vegna flutninga hans á árinu. Þrotabú H hf. hafi fært V hf. til tekna á viðskiptareikningi í byrjun árs 1986 afslátt sem hafi aðeins numið 5% nefndra farmgjalda. Gegn eindregnum mótmælum þrotabús H hf. þótti V hf. ekki hafa fært nægar sönnur fyrir því, að samningur hefði komist á um sérstakan 10% afslátt og var viðurkenningu kröf- unnar hafnað ...........00.0.0 00 senn 734 Þ var í nóvember 1983 ráðinn til þess að gegna stöðu 1. stýrimanns á vélbát í eigu H sf. Þ gegndi þessari stöðu til febrúarloka 1986, þegar skipið hætti loðnuveiðum. Í júní 1986 var skipið gert út til annarra veiða en loðnuveiða og nokkru áður tjáði skipstjór- inn Þ að hann ætti þess ekki kost að fara með skipinu sem Í. stýrimaður, en bauð honum stöðu 2. stýrimanns. Þ hafnaði því og krafðist bóta vegna ólögmætrar uppsagnar. Skriflegur ráðn- ingarsamningur hafði ekki verið gerður við Þ, en hann hafði sætt sig við þá tilhögun að vera eingöngu ráðinn til loðnuver- tíða. Þ hafði staðfest þessi ráðningarkjör með nafnritun sinni í skipshafnarskrána. H sf. var sýknað af kröfu Þ. Sératkvæði 814 E og H voru ákærðir fyrir að hafa gerst sekir um tiltekin lögbrot með stjórn þeirra og framkvæmd á umboðsstörfum Sambands íslenskra samvinnufélaga fyrir Kaffibrennslu Akureyrar hf. vegna innflutnings á kaffibaunum frá Brasilíu með milligöngu Norræna samvinnusambandsins frá nóvember 1979 til ársloka 1981. Þrír aðrir voru ákærðir fyrir hlutdeild. Var í ákæru talið, að E og H hefðu sammælst um brot sín. Ekkert lá fyrir um samráð þeirra í gögnum málsins og var sú sakargift ósönnuð. Ekki lá heldur fyrir, að E hefði haft vitneskju í þessu efni fyrr en í maí 1981, er reikningsskil fyrir 1980 lágu fyrir. Sjá fjársvik 862 Deilt var um það, hvort fyrirsvarsmenn Þróunarsamvinnustofnunar Íslands (Þ) hefðu gert bindandi pöntun á flotvörpuhlerum á fundi með framkvæmdastjóra J hf. Talið var ósannað, að Þ hefði gert bindandi pöntun og var Þ sýknaður af öllum kröfum J hf. Sjá samningar ............22. 000... enn 1211 V var ákærður fyrir að hafa á heimili sínu nauðgað stúlkunni ÝY. Upplýst var að eftir að Y hafði dvalið um stund í stofu íbúðar V fluttu þau sig þaðan að hennar ósk inn í svefnherbergi hans. Engin merki voru um átök á vettvangi og ekki voru sjáanlegir áverkar á Y. Varhugavert þótti að telja alveg fullnægjandi sannanir fram komnar fyrir því, að V hefði þröngvað Y til holdlegs samræðis með þeim hætti sem lýst er í 194. gr. almennra hegningarlaga og var hann því sýknaður ........ 1293 J var í héraði dæmdur til að greiða K bætur vegna ólögmætra ráðn- ingarslita. J mótmælti því, að K hefði verið vísað úr starfi, heldur hefði hún hætt störfum af heimilisástæðum. K kom ekki fyrir dóm til að staðfesta aðilaskýrslu gefna utan réttar. Í CLXXXIV Efnisskrá Hæstarétti var ekki talið sannað gegn andmælum J, að K hefði verið vísað úr starfi og var J sýknaður .................. Tekjuskattur. Sjá skattar. Tékkasvik S var ákærður fyrir að gefa út 47 tékka enda þótt hann ætti ekki innistæðu í bankanum. Var honum refsað samkvæmt 248. gr. almennra hegningarlaga ....................0000 000. L var sekur um tékkasvik og var refsað samkvæmt 248. gr. almennra hegningarlaga. Sjá skilorð ...................0 000. Tilboð Tilraun Á reyndi að þvinga X til nauðgunar, þrátt fyrir mótspyrnu hennar, en hún var verulega hreyfihömluð. Á yfirgaf X eftir að hafa veitt henni höfuðhögg, sem leiddu hana til dauða. Á var sak- felldur samkvæmt 1. mgr. 194. gr., sbr. 20. gr., almennra hegn- ingarlaga, og 2. mgr. 218. gr. sömu laga, sbr. 11. gr. laga nr. 20/1981. Var hann dæmdur í 8 ára fangelsi .............. Tolllagabrot A gerðist sekur um að hafa á árinu 1986 tvívegis smyglað til landsins miklu magni af áfengi og öli. Hann var dæmdur fyrir brot gegn lögum um tollheimtu og tolleftirlit, áfengislögum og lögum um verslun ríkisins með áfengi, tóbak og lyf. Var hann dæmdur í 4 mánaða fangelsi og til að greiða 800.000,00 króna sekt til ríkissjóðs og áfengið var gert upptækt ................... Tómlæti Tæknifræðingafélag Íslands höfðaði mál gegn iðnaðarráðherra og B og krafðist þess, að dæmt yrði ógilt leyfi, sem iðnaðarráðherra hafði veitt B árið 1978 til að mega kalla sig tæknifræðing. Tæknifræðingafélag Íslands höfðaði málið, þegar liðið var á sjöunda ár frá því að atvik gerðust. Félagið þótti hafa sýnt af sér slíkt tómlæti, að það gæti af þeirri ástæðu ekki fengið hnekkt ákvörðun iðnaðarráðherra, sem varðaði ríka hagsmuni B. Voru því B og iðnaðarráðherra sýknaðir. Sératkvæði ... Á hluthafafundi í H hf. 9. febrúar 1985 skrifuðu forsvarsmenn T hf. félagið fyrir nýjum hlut og gengu frá greiðslu hans. H hf. fékk greiðslustöðvun 18. nóvember 1985 og var lýst gjaldþrota 6. desember s.á. Hinn 4. desember 1985 rifti framkvæmdastjóri T hf. hlutafjárloforði sínu vegna brostinna forsendna fyrir hlutafjáraukningunni og óskaði eftir að fá afhent aftur skulda- bréf og aðrar greiðslur fyrir aukið hlutafé. Hinn 12. desember skrifaði hann skiptaráðandanum bréf og ítrekaði kröfu sína um riftun og taldi að hluthafar félagsins hefðu verið blekktir varð- Bls. 1360 805 1500 222 1588 820 Efnisskrá CLXXXV Bls. andi fjárhag og framtíðarhorfur félagsins. Fallist var á það, að áskrift nýrra hluta hefði ekki farið fram að öllu leyti samkvæmt ákvæðum laga nr. 32/1978 um hlutafélög. Hins vegar lá fyrir, að T hf. mótmælti ekki við ráðherra þeim annmörkum, sem þar voru á, svo sem tilskilið er í 33. gr. sbr. 7. gr. laganna. Gat hann því ekki borið fyrir sig nú, að áskriftin væri óskuld- bindandi af þessum ástæðum. Talið var, að forsvarsmönnum T hf. hafi ekki getað dulist, hvernig staðið var að söfnun hluta- fjárloforða. Í ársskýrslu til aðalfundar, sem haldinn var 7. júní 1985, var hlutafjáraukningunni talið náð, og samkvæmt fundar- gerð var reiknað með nýja hlutafénu og mætt fyrir nýju hlutina á fundinum, enda þótt hlutafjáraukningin væri ekki tilkynnt til hlutafélagaskrár fyrr en 20. júní s.á. Samkvæmt 3. mgr. 30. gr. laga nr. 32/1978 hefði hlutafjáraukningin ekki átt að ganga í gildi fyrr en við skráningu. Miða varð við það, að stjórn H hf. hefði samþykkt hlutafjáraukninguna fyrir aðalfundinn. Fram- kvæmdastjóri T hf. sótti aðalfundinn sem fullgildur hluthafi. Hann mátti þá gera sér grein fyrir því, að stjórn H hf. reiknaði í verki með því, að hlutafjáraukningunni væri náð og hagaði málum sínum gagnvart hluthöfum og lánardrottnum í samræmi við það. Þegar virtir voru hagsmunir lánardrottna H hf., sem hlutu að treysta á þessa miklu hlutafjáraukningu, var talið, að T hf. hefði orðið að koma fram með riftunarkröfu sína án ástæðulauss dráttar. Hann gæti ekki meira en sex mánuðum eftir aðalfund 7. júní 1985 og eftir að félagið hafði gengið í gegnum greiðslustöðvun og verið gefið upp til gjaldþrots, gert þá kröfu í þrotabúið, að hlutafjárloforði hans yrði rift. Þrota- búið var því sýknað af kröfu T hf. Sératkvæði ........... 1624 Sama sakarefni að öðru leyti en því, að F, sem skráði sig fyrir nýjum hlut í H hf., var kosinn í stjórn H hf. á aðalfundi félagsins 7. júní 1985. Miðað var við, að F hefði fyrst gert kröfu um riftun fyrir dómi í bréfi til skiptaréttar 23. apríl 1986. Talið var, að F hefði vegna stjórnarþátttöku sinnar þá fyrir löngu mátt gera sér grein fyrir því, hvernig komið var hag félagsins ... 1646 Sama sakarefni. F var umboðsmaður M varðandi hlutafjáraukning- una og skráði hann fyrir nýjum hlut og gekk frá greiðslu hans. Umboðsmanninum gat ekki dulist, hvernig staðið var að söfnun hlutafjárloforða. Vegna stjórnarþátttöku umboðsmanns síns eftir 7. júní 1985 hafði M öll tök á að fá upplýsingar um hag félagsins og mátti þannig vita hvernig komið var ......... 1653 Sama sakarefni ......................000. 0 1661 Traustnám Trygging CLXXXVI Efnisskrá Tryggingabréf Túlkun E hf. krafði H hf. um greiðslu á einni milljón króna í samræmi við ákvæði verktryggingar. Orðalag verktryggingarinnar varð ekki skýrt á annan hátt en þann, að óbeint tjón félli utan verktrygg- ingarinnar. Sjá samningar ..........0200 0000. ran Umboð F var umboðsmaður M varðandi hlutafjáraukningu í H hf. og skráði Má = hann fyrir nýjum hlut og gekk frá greiðslu hans. M krafðist riftunar á hlutafjárloforði sínu. Talið var, að umboðsmanninum hefði ekki getað dulist, hvernig staðið var að söfnun hlutafjá- loforða. Vegna stjórnarþátttöku umboðsmanns síns eftir 7. júní 1985 hafði M öll tök á að fá upplýsingar um hag félagsins og mátti þannig vita hvernig komið var. Sjá hlutafjáraukning . Umferðalög. Sjá bifeiðar. Umsýsla var höfðað gegn nokkrum starfsmönnum Sambands íslenskra samvinnufélaga (SÍS) fyrir fjársvik, skjalafals og gjaldeyrislaga- brot. Málið var höfðað út af stjórn og framkvæmd á umboðs- störfum SÍS fyrir Kaffibrennslu Akureyrar hf. (K). SÍS var annar aðaleigenda K og átti 4990 hlutafjár félagsins. Kaupfélag Eyfirðinga, sem var þátttakandi í SÍS, átti einnig 4990 hlutafjár. SÍS annaðist innkaup á hrákaffi í umsýslu fyrir K hf. gegn umboðslaunum, auk þess að reikna sér umboðslaun ofan á vöruverðið erlendis. Þjónusta SÍS við kaffibrennsluna breyttist síðan er umsvif jukust og SÍS tók lán til greiðslu hrákaffisins. Ákærðu héldu því fram, að árið 1979 hefði eðli viðskipta- sambands SÍS og kaffibrennslunnar breyst þannig, að eftir það hefði verið um verslunarkaup að tefla, en SÍS látið af innkaupa- umsýslu fyrir kaffibrennsluna og farið að selja henni kaffið sjálft. Kaupin voru gerð í nafni SÍS og á ábyrgð þess samkvæmt pöntun kaffibrennslunnar, er gerð var áður en kaup SÍS fóru fram. Þannig skuldbatt SÍS sig ekki erlendis fyrr en ákvörðun kaffibrennslunnar um það, hvaða tilboði skyldi tekið, lá fyrir. Breyting á viðskiptaháttum var því fyrst og fremst fólgin í láns- fyrirgreiðslu, auk þess að ábyrgjast í reynd kaupin fyrir félag, sem SÍS átti nær hálft og stærsta sambandskaupfélagið nær hálft. Talið var, að á SÍS hvíldu trúnaðarskyldur gagnvart kaffi- brennslunni, en að SÍS hefði mátt reikna sér sanngjarna þóknun fyrir þjónustu sína. Sjá fjársvik ..........20000. 000. 0.00.. Bls. 116 1653 Efnisskrá CLXXXVII Bls. Uppboð. Sjá einnig nauðungaruppboð SH keypti bifreið af SJ 9. nóvember 1985, og var tilkynning um söluna afhent 2. maí 1986. Bifreiðin var seld A á uppboði 7. mars 1987. Uppboðsbeiðendur voru $ aðilar en varnaraðili SJ. Voru uppboðsheimildirnar allar fjárnám, sem gerð voru vegna skulda SJ eftir ábendingu manns, sem mætti í fógetarétti að til- hlutan fógeta eða umboðsmanns gerðarbeiðenda. SH áfrýjaði uppboðinu og krafðist þess, að það yrði fellt úr gildi. Ekki var í ljós leitt, að uppboðshaldari hefði tilkynnt SH um uppboðs- beiðnir þær, sem til voru komnar vegna aðfarargerða til trygg- ingar skuldum SJ, svo sem átti að vera eftir 3. mgr. 6. gr. laga nr. 57/1949. Var uppboðið fellt úr gildi .................. 1 Tveimur aðilum uppboðs í héraði var ekki stefnt fyrir Hæstarétt, þar sem uppboðsþolar kröfðust ómerkingar á uppboðsgerðinni. Ekki varð séð af gögnum málins, að þeir hefðu afturkallað beiðnir sínar. Efnisdómur um uppboðið myndi einnig binda þá. Var málinu því vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti ............ 515 Uppboðsheimild Hinn 20. maí 1985 var H hf. í Keflavík úrskurðað gjaldþrota. Meðal eigna búsins var mb. H. Tryggingastofnun ríkisins krafðist uppboðs á mb. H til fullnustu á gjaldfallinni en ógreiddri ið- gjaldaskuld við Lífeyrissjóð sjómanna. Deilt var um það, hvort 10. gr. laga nr. 49/1974, sbr. 3. gr. laga nr. 48/1981, um Líf- eyrissjóð sjómanna veitti heimild til uppboðssölu á grundvelli laga nr. 49/1951 um sölu lögveða án undangengins lögtaks. Þau lög setja það skilyrði fyrir sölu lögveðs á nauðungaruppboði, að gjaldhæðin sé ákveðin samkvæmt lögum eða reglugerðum, staðfestum af stjórnarráðinu. Talið var, að gjaldhæð iðgjaldsins væri nægilega afmörkuð, sbr. 1. mgr. 10. gr. laga nr. 49/1974. Lífeyrissjóður sjómanna birti greiðsluáskorun í Lögbirtingar- blaði og sendi H hf. ábyrgðarbréf innan þess frests, sem tiltek- inn er í lögum nr. 49/1951. Krafa lífeyrissjóðsins var því talin styðjast við fullgilda uppboðsheimild ..................... 91 Uppgjör G keypti árið 1975 íbúð í Kópavogi, sem byggð hafði verið af stjórn verkamannabústaða. Í september 1983 ákvað G að selja íbúð- ina, og með bréfi 24. október s.á. var honum tilkynnt, að bæjarráð Kópavogs hygðist neyta forkaupsréttar síns. Á íbúð G hafði hvílt lán úr Byggingarsjóði verkamanna, sem lent hafði í vanskilum og allt fallið í gjalddaga. Greiddi G lánið upp 10. nóvember 1982. Ennfremur hafði verið áhvílandi á íbúðinni lán úr Byggingarsjóði ríkisins, sem að hluta til var verðtryggt, og greiddi G lánið upp hinn 28. september 1983. Við sölu íbúðar- CLXXXVIII Efnisskrá Bls. innar fór fram mat á endursöluverði hennar, og var hún metin á 1.038.801,00 krónu. Samkvæmt matinu var heildargreiðsla til G $19.125,00 krónur, og var þá miðað við eðlileg skil lána úr Byggingarsjóði verkamanna og Byggingarsjóði ríkisins. Voru G samkvæmt matsgerðinni endurgreiddar þær fjárhæðir með verðbótum samkvæmt byggingarvísitölu, sem hann notaði til þess að greiða upp lánin, frá þeim tíma sem greiðslur áttu sér stað. Þá var bætt við heildargreiðslu til G aukaverðbótum vegna eignarhalds í 9 ár. G sætti sig ekki við framreiknaðan útreikning á eftirstöðvum lána, sem engar voru, til frádráttar kostnaðar- verði, og höfðaði mál til heimtu mismunarins. Af orðalagi 2. mgr. 3. gr. bráðabirgðalaga nr. 50/1983 um Húsnæðisstofnun ríkisins og tilgangi var talið ljóst, að reikningsreglan væri miðuð við venjuleg skil lánanna. Ekki var talið, að sá lánþegi, sem lendir í vanskilum, geti öðlast betri rétt en sá, sem stendur í skilum. Var sjórn verkamannabústaða í Kópavogi því sýknuð af öllum kröfum G ............%... 000. 413 Uppsögn U hóf störf hjá V 17. september 1984 sem hárskerasveinn. V sagði U fyrirvaralaust upp starfi 5. janúar 1985, og höfðaði U mál gegn V til greiðslu skaðabóta. U hélt því fram, að uppsögnin hafi verið tilefnislaus og ólögmæt, því að hin raunverulega ástæða uppsagnarinnar hefði verið sú, að U gekk með barni og átti von á sér 22. maí 1985. V hélt því fram, að U hefði ítrekað brotið fyrirmæli um vinnutilhögun og starfsskyldur. Hefði hann ítrekað áminnt hana, en hún ekki sinnt áminningum og leiðbeiningum. — Til þess að uppsögn geti talist lögmæt gagnvart þungaðri konu þurfa gildar og knýjandi ástæður að vera fyrir hendi samkvæmt 9. mgr. 16. gr. laga nr. 67/1971, sbr. 1. gr. laga nr. 97/1980. V þótti ekki hafa sannað, að for- sendur uppsagnar U úr starfi hefðu verið gildar og knýjandi, og voru U dæmdar bætur úr hendi V vegna ólögmætrar upp- sagnar úr starfi frá þeim tíma, er henni var sagt upp starfi fram til þess tíma að hún eignaðist rétt á töku fæðingarorlofs .. 578 J var sagt upp starfi sínu sem skipstjóri á S með uppsagnarbréfi $. janúar 1987. Í bréfinu var tekið fram, að honum væri sagt upp starfi með þriggja mánaða fyrirvara og var ástæða uppsagnar- innar fyrirhuguð sala skipsins. J fékk síðan greidd laun til 28. febrúar 1987, er greiðslur voru stöðvaðar. Útgerð bátsins hélt því fram, að samkvæmt 3. mgr., sbr. 2. mgr. 22. gr. sjómanna- laga nr. 35/1985, ætti J aðeins að fá greidd laun í 6 vikur, þegar skip er selt öðrum innlendum útgerðarmanni. Talið var, að með uppsagnarbréfinu, sem kvað á um þriggja mánaða uppsagnar- frest, hefði útgerðin skuldbundið sig til að greiða J laun í þrjá mánuði. Ekki var talið, að útgerðarmaður gæti með stoð í 2. Efnisskrá CLXXKXIX Bls. og 3. mgr. 22. gr. sjómannalaga vikið skipstjóra úr starfi með sex vikna uppsagnarfresti. Átti því J rétt á launum í fulla þrjá Mánuði ............... 0. 943 S krafðist bóta vegna launamissis í uppsagnarfresti í þrotabú T hf. S hélt því fram, að er uppsagnarfrestur hans rann út þann Í. maí 1987 hefði hann verið endurráðinn ótímabundið af þeim aðilum, sem önnuðust rekstur félagsins. Þrotabúið byggði á því, að eftir |. maí 1987 hefði verið mikil óvissa um framhald starf- semi félagsins. Hvorki áfrýjandi, fyrirsvarsmenn félagsins né heldur nokkur annarra fyrrum starfsmanna þess komu fyrir héraðsdóm og tjáðu sig um, hver starfskjör giltu hjá félaginu eftir 1. maí 1987 eða hvað sagt var um framhald fyrirtækisins. Þar sem málið var vanreifað um þessi atriði var hinn áfrýjaði úrskurður ómerktur og vísað heim í hérað til endurupptöku 1374 B var stundakennari við Grunnskóla Akraness frá hausti 1975 og kenndi þar stundakennslu í átta vetur. Þegar B mætti við skóla- setningu haustið 1983 kom í ljós, að honum var ekki ætluð nein stundakennsla þann vetur. B sneri sér til fjármálaráðuneytisins um bætur vegna ólögmætrar uppsagnar, en ráðuneytið neitaði greiðsluskyldu og vísaði á bæjarsjóð Akranesskaupstaðar. Bæjarsjóður neitaði einnig greiðsluskyldu og vísaði á mennta- málaráðuneytið. Þá sneri B sér til menntamálaráðuneytis, en það ráðuneyti mun ekki hafa svarað málaleitan B. Höfðaði B síðan mál gegn fjármálaráðherra, menntamálaráðherra og Akraneskaupstað. Héraðsdómur dæmdi Akraneskaupstað til greiðslu bóta, en sýknaði ráðherrana. Í málinu var upplýst, að skólastjóri Grunnskóla Akraness hafði ráðið B til stundakennslu haustið 1975, án afskipta skólanefndar. Taldi Hæstiréttur eins og hér stóð á, að skólastjórinn hefði ráðið B í umboði og á ábyrgð menntamálaráðuneytisins, sem taldist því ráðningaraðili í skilningi 6. mgr. 34. gr. grunnskólalaga nr. 63/1974, enda berum orðun tekið fram í skýringum við frumvarp til laga um grunnskóla, að laun stundakennara greiðist úr ríkissjóði. Skóla- nefndinni hafði ekkert erindi borist um það, að B fengi ekki stundakennslu skólaárið 1983/1984, og var ekkert samráð haft við nefndina. Ósannað var talið, að B hefði borist lögmæt upp- sögn samkvæmt 6. mgr. 34. gr. grunnskólalaga fyrir 1. júní 1983. Var fébótaábyrgð á hinni ólögmætu uppsögn lögð á ríkis- sjóð, en Akraneskaupstaður var sýknaður ................ 1381 Uppsagnarfrestur T, sem var múrari að iðn, réð sig til starfa hjá S til að hafa eftirlit með nýbyggingu. Hóf hann störf hinn 7. september 1982. Hinn 28. apríl 1984 varð T óvinnufær vegna kransæðasjúkdóms og var það fram til 25. júlí s.á. Þann dag tilkynnti T, að hann væri tilbúinn að hefja störf að nýju en var þá tilkynnt, að annar CXC Efnisskrá Bls. maður hefði verið fastráðinn í starfið. Höfðaði T mál gegn S og taldi sig hafa öðlast rétt til kaupgreiðslu í veikinda- og slysa- tilfellum og rétt til uppsagnarfrests. S hélt því fram, að T hefði ekki verið launþegi heldur sjálfstæður verktaki, og samningur aðila því verksamningur en ekki vinnusamningur. S þótti ekki hafa sannað að svo væri og var við það miðað, að samningur aðila hefði verið vinnusamningur. Var krafa T um veikindalaun frá 28. apríl 1984 til og með 25. júlí s.á. tekin til greina. Gegn andmælum S hafði T hins vegar ekki sannað, að hann ætti rétt á lengri uppsagnarfresti en einum mánuði, sbr. 1. mgr. Í. gr. laga nr. 19/1979 ........0.00000 0. en 157 Ö var stýrimaður á skipi í eigu H hf. Honum var sagt upp störfum með ábyrgðarbréfi, dagsettu 29. nóvember 1985, og var bú H hf. tekið til gjaldþrotaskipta 6. desember s.á. Var við það miðað, að Ö hefði fengið vitneskju um uppsögnina 6. desember. Ö fékk greidd laun frá H hf. til enda desembermánaðar 1985. Ö krafðist greiðslu launa í uppsagnarfresti frá 1. janúar 1986 til 1. apríl s.á. Uppsagnarfrestur átti að fara eftir 2. mgr. 9. gr. sjómannalaga nr. 35/1985. Talið var, að uppsagnarfresti gagnvart Ö og ráðningartíma hans hafi lokið hinn 6. mars 1986, og að ráðningarsamningi Ö hafi verið löglega sagt upp af H hf. Var krafa Ö um laun frá 1. janúar til 6. mars 1986 viður- kennd sem forgangskrafa í þrotabú H hf. ................ 518 Upptaka eigna. Sjá eignaupptaka. Úrskurðir í Hæstarétti Úrskurður um gagnaðflun ............2%..00 0000 nn 349 Stefndu í Hæstarétti heimilað að halda uppi vörnum þrátt fyrir mót- mæli áfrýjanda. Sjá þingsókn ..........0%%.0 0000... 385 Útburðargerðir F hafði haft atvinnuhúsnæði á leigu hjá H frá því í maí 1982. H krafðist útburðar á F í september 1986 og var synjað um útburð með úrskurði fógeta 18. nóvember s.á. H krafðist að nýju útburðar á F í júní 1987 og var á ný synjað um útburð með úrskurði fógeta. 17. ágúst 1987. Fyrir Hæstarétti byggði H kröfur sínar á því m.a., að F hefði enga húsaleigu greitt frá 1. júní 1987 og ekki hitakostnað. Talið var, að eftir að kröfu um útburð hafði verið synjað, hafi F borið að greiða húsaleigu og hitakostnað meðan hún hagnýtti sér húsnæðið, Tveir greiðslustaðir voru tilgreindir í síðasta leigusamningi og var F ljóst, hvert greiða skyldi. Ekki var sannað að hún hefði nokkru sinni boðið fram leigu eftir að úrskurður gekk í héraði, og því var ekki haldið fram, að hún hefði lagt leiguna á greiðslu- geymslu. Var F talin hafa vanrækt leigjandaskyldur sínar í þeim Efnisskrá CXCI mæli, að skilyrði útburðar voru nú fyrir hendi ........... 831 Ó gerði húsaleigusamning við G f.h. V hf. um eign, sem Ó átti. Var leigusamningurinn tímabundinn frá 1. ágúst 1986 til 31. júlí 1987. Hinn 4. júní 1987 skrifaði ó G bréf og óskaði skriflegs svars um það, hvort G hygðist nýta sér forleigurétt sinn. Ekkert svar barst frá G. Ó seldi húsnæðið 27. ágúst 1987. Ó krafðist útburðar á G og eða V hf., sem búið var að úrskurða gjald- þrota. Þrotabúið vildi enga ábyrgð taka á samningnum og sýndi ekki áhuga á að halda honum til streitu. G taldi sig hafa tekið við réttindum og skyldum V hf. sem leigutaki. — Leigusamning- urinn var gerður milli Ó og V hf. Því var ekki haldið fram, að hlutafélagið hefði framselt G leiguréttinn áður en það var úrskurðað gjaldþrota, og ekki varð talið, að G hefði gerst per- sónulega aðili að leigusamningnum. Réttur Ó til að fá G borinn út úr húsnæðinu var því viðurkenndur ................... 835 Úthlutun uppboðsandvirðis Í september 1984 seldi G hf. bifreið, og var kaupverðið greitt að hluta með víxlum og skuldabréfi og var hvort tveggja tryggt með veði í bifreiðinni. Tryggingarbréfið með víxlunum og skulda- bréfið voru útgefin 21. september 1984 og árituð um móttöku til þinglýsingar 8. nóvember 1984. Í febrúar 1987 var bifreiðin seld á opinberu uppboði og slegin hæstbjóðanda G hf. S mót- mælti frumvarpi að úthlutunargerð á uppboðsandvirði og taldi að veðbréf G hf. uppfylltu ekki ákvæði 48, gr. þinglýsingarlaga um fresti. Krafðist S þess, að fjárnámsgerð hans frá 23. nóv- ember 1984 og móttekin til þinglýsingar 3. desember 1984 hefði forgangsrétt til andvirðisins. Kröfu S var hafnað. Sjá þinglýsing 619 Sama sakarefni ............20..00. 00 625 V keypti jörðina M og var afsal gefið út 7. mars 1985, en það var ekki afhent til þinglýsingar fyrr en 2. júlí 1986. V greiddi hluta af kaupverðinu með því að gefa út hinn 1. mars 1985 tíu veð- skuldabréf. Seljandi jarðarinnar, GF, framseldi átta þessara veðskuldabréfa hinn 24. mars 1985 til G sem greiðslu fyrir bif- reið, sem hann keypti af G. Hinn 20. júní 1985 veðsetti V Stofn- lánadeild landbúnaðarins jörðina til tryggingar láni. Var lánið tryggt með 3. veðrétti, á undan veðbréfum G. Jörðin M var seld á nauðungaruppboði í janúar 1987 og var G hæstbjóðandi og krafðist útlagningar. Hann krafðist þess, að felld yrði niður úthlutun af uppboðsandvirðinu til Stofnlánadeildar til greiðslu veðkröfunnar samkvæmt veðskuldabréfinu 20. júní 1985. Lagt var til grundvallar í málinu, að G hefði fengið veðskuldabréfin framseld 24. mars 1985. Þegar GF gaf út veðleyfið til Stofn- lánadeildarinnar hinn 13. maí 1985 var hann því ekki lengur eigandi veðskuldabréfanna átta, sem þinglýst hafði verið 13. mars 1985. GF var því ekki bær um að breyta veðböndum cCxXCII Efnisskrá Bls. eignarinnar í bága við veðrétt áfrýjanda. Veðleyfið hafði því ekkert lagagildi gagnvart G og raskaði ekki veðrétti hans sam- kvæmt skuldabréfunum. Var krafa G því tekin til greina .. 1152 Útivist aðilja 1. Fyrir Hæstarétti: Áfrýjandi sækir ekki þing 5, 90, 386, 387, 565, 566, 752, 753, 1175, 1176, 1177, 1178,1372, 1373, 1474 2. Í héraði. Sjá endurupptaka ............2.0.00.0 ss ns 198 Sjá frávísun frá héraðsdómi .............00... 0... 00. 664 Útivist varð af hálfu áfrýjanda í héraði. Hann skýrði útivist sína á þann veg, að hann hefði falið ónafngreindum lögmanni á Akranesi að mæta fyrir sig við þingfestingu, en hann ekki sótt þing. Áfrýjandi þótti ekki hafa sýnt fram á, að sú útivist hefði verið afsakanleg í skilningi 45. gr. laga nr. 75/1973 um Hæsta- rétt Íslands. Var því ekki tekið tillit til krafna hans og máls- ástæðna, sem hann mátti koma að í héraði .............. 1169 Þingsókn féll niður í héraði af hálfu áfrýjanda, er fram átti að fara munnlegur málflutningur um kröfu hennar. Stefnda mótmælti því, að nýjar kröfur og málsástæður áfrýjanda kæmust að fyrir Hæstarétti. Áfrýjandi hafði ekki fullnægt skilyrðum 45. gr. laga nr. 75/1973, og var dómur lagður á málið eins og það lá fyrir héraðsdómara .............2%00. 00. ð nn 1416 Útlagning Útsvör. Sjá skattar Vanaafbrotamaður Sjá 200... 241, 651, 1241, 1281, 1396 Vanheimild Með afsali 13. apríl 1982 keypti A íbúð af Í að Laufásvegi 10, 1. hæð til hægri, Reykjavík. Íbúðinni skyldi fylgja sérgeymsla í kjallara, 1. til vinstri. Í ljós kom, að I hafði með afsali 12. maí 1980 selt breska sendiráðinu þessa geymslu, og varð Á að afhenda geymsluna. Síðan höfðaði A mál gegn | til heimtu bóta. Sjá fasteignir ............0..000000. 00. 1334 Vanhæfi ríkissaksóknara Verjandi sakbornings krafðist ómerkingar máls vegna vanhæfis ríkis- saksóknara, þar sem hann hefði verið rannsóknarlögreglustjóri ríkisins, þegar rannsókn málsins fór fram, en síðar gefið út ákæruna sem ríkissaksóknari. Væri þetta andstætt 22. gr. laga nr. 74/1974 sbr. 36. gr. laga nr. 85/1936. Það var ekki talið valda vanhæfi ríkissaksóknara, þótt hann gæfi út ákæru á grundvelli rannsókna, sem fram höfðu farið í tíð hans sem rannsóknarlögreglustjóri ríkisins. Framannefnda lagagrein þótti Efnisskrá CXCIII Bls. verða að skýra á þann veg, að hún ætti við persónulega afstöðu ríkissaksóknara til máls. Ómerkingarkrafa verjanda var ekki tekin til greina ..................... 00. . 241 Vanhæfi meðdómanda H keypti hús af G. Til málaferla kom milli þeirra vegna vanefnda H og ákveðinna galla á húseigninni. H höfðaði annað mál gegn G vegna annarra galla en um var fjallað í fyrra málinu. H bar fyrir dómi, að við vettvangsgöngu í fyrra málinu hefði annar sérfróðra meðdómenda, sem einnig var dómari í seinna málinu í héraði, bent sér á að frágangur útveggja væri ófullnægjandi, og hefði það orðið honum tilefni til frekari könnunar og síðar málshöfðunar. Samkvæmt niðurlagi 5. tl. 37. gr. ÁA laga nr. 85/1936, eins og henni var breytt með lögum nr. 28/1981, sbr. niðurlag 7. tl. 36. gr. sömu laga, varð ekki talið, að með- dómandinn hafi mátt taka þátt í dómsstörfum þessa máls í héraði. Var málsmeðferð héraðs dóms ómerkt frá þinghaldi 3. desember 1985, en þá tóku meðdómendur sæti í réttinum, og var málinu vísað heim í hérað .......................... 24 Varðhald. Sjá refsingar. Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku Varnarþing Á gaf út áskorunarstefnu á hendur S vegna úttektar S á vörum í verslun Á í Reykjavík. Málið var þingfest á aukadómbþingi Kjósarsýslu og afgreitt með áritun um aðfararhæfi. S var á þessum tíma eigandi og ábúandi á jörðinni Á í Kjalarneshreppi, en samkvæmt þjóðskrá átti hann lögheimili í Reykjavík. Áskorunarstefnan var birt fyrir dóttur S að jörðinni Á. S fékk vitneskju um stefnubirtinguna, en ósannað var, að hann hefði fengið eftirrit stefnunnar eða vitneskju um, að málið ætti að reka fyrir aukadómþingi Kjósarsýslu í Hafnarfirði. S kvaðst hafa talið, að málið yrði þingfest á bæjarþingi Reykjavíkur og látið mæta þar. Talið var, að þótt S væri eigandi jarðarinnar og hefði haft hana til ábúðar til hrossaræktar, væri heimilisfesti hans þar eigi svo sönnuð, að heimilt hefði verið að stefna máli þessu til aukadómþings Kjósarsýslu á grundvelli 2. málsl. 1. mgr. 73. gr. laga nr. 85/1936. Þá þótti aðild S að málinu, eins og það lá fyrir héraðsdómara, eigi nægilega sönnuð til að reka mætti málið sem áskorunarmál. Hin áfrýjaða áritun var því ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi .............. 613 O hf. höfðaði áskorunarmál fyrir bæjarþingi Reykjavíkur gegn M, sem heimili átti í Hveragerði. Ekki var talið, að M væri skylt að svara til saka utan varnarþings síns samkvæmt 73. gr. laga nr. 85/1936. Varnarþingsregla 1. mgr. 82. gr. sömu laga er CXCIV Efnisskrá Bls. undantekningarregla, sem í þessu tilviki taldist ekki heimilt að skýra rýmra en orð hennar sögðu til um. Sjá kærumál .... 1249 Vátrygging Skipafélagið H hf. tók á leigu frystigám frá L. Gámurinn eyðilagðist hinn 20. mars 1985. H hf. var lýst gjaldþrota 6. desember 1985. Samkvæmt leigusamningi aðila bar leigutaka að tryggja hina leigðu gáma og tekið var fram að greiðsla vátryggingarandvirðis skyldi renna beint til leigusala, eiganda gámanna. Þessa átti að geta sérstaklega í ákvæðum tryggingaskilmálanna. Þetta van- efndi leigutaki. Eftir upphaf gjaldþrotaskipta krafðist þrotabú H hf. bóta fyrir gáminn hjá R-tryggingu hf., sem H hf. hafði keypt tryggingu hjá og talið að tekin væri vegna eigin hags- muna. Vátryggingarfjárhæðin var greidd þrotabúi H hf., þótt L gerði einnig kröfu til hennar. L krafðist þess, að fá greiðsluna utan skuldaraðar. Talið var, að féð væri eign L í skilningi 69. gr. gjaldþrotalaga og var krafan tekin til greina .......... 358 V ók bifreið bróður síns, B, út af Ólafsfjarðarvegi og velti henni. Kýr varð fyrir bifreiðinni og varð að slátra henni. Miklar skemmdir urðu á bifreiðinni. B krafði tryggingarfélagið S bóta á grundvelli húftryggingar bifreiðarinnar. S neitaði að greiða bætur og taldi ökumann bifreiðarinnar hafa valdið slysinu með vítaverðum akstri. Ekki þótti nægilega sannað, að V hefði sýnt af sér slíkt gáleysi við aksturinn að fella bæri niður eða lækka bætur til B þess vegna. Var krafa B tekin til greina að fullu 409 Í október 1984 keypti G slysatryggingu og altryggingu fyrir sig og fjölskyldu sína hjá Á hf. Hinn 15. nóvember 1984 var G við líkamsæfingar í rimlum. Hékk hann á höndunum á efsta rimli og lét líkama sinn falla niður. Við það fékk G sáran verk í öxl og holhönd og hlaut hann af örorku, sem var metin varanleg 80%. G krafðist bóta úr slysatryggingu og altryggingu G hjá Á hf., en bótaskyldu hafði verið hafnað. Ekki var fallist á það, að hér hefði verið um að ræða slys, hvorki í skilningi almennra skilmála Á hf. um slysatrygginar né altrygginar G. Var Á hf. sýknað af kröfum G .......0..%0 000. nn nr 1401 Veðleyfi V keypti jörðina M og var afsal gefið út 7. mars 1985, en það var ekki afhent til þinglýsingar fyrr en 2. júlí 1986. V greiddi-hluta af kaupverðinu með því að gefa út hinn 1. mars 1985 tíu veð- skuldabréf. Seljandi jarðarinnar, GF, framseldi átta þessara veðskuldabréfa hinn 24. mars 1985 til G sem greiðslu fyrir bif- reið, sem hann keypti af G. Hinn 20. júní 1985 veðsetti V Stofn- lánadeild landbúnaðarins jörðina til tryggingar láni. Var lánið tryggt með 3. veðrétti, á undan veðbréfum G. Jörðin M var seld á nauðungaruppboði í janúar 1987 og var G hæstbjóðandi Efnisskrá CXCV Bls. og krafðist útlagningar. Hann krafðist þess, að felld yrði niður úthlutun af uppboðsandvirðinu til Stofnlánadeildar til greiðslu veðkröfunnar samkvæmt veðskuldabréfinu 20. júní 1985. Lagt var til grundvallar í málinu, að G hefði fengið veðskuldabréfin framseld 24. mars 1985. Þegar GF gaf út veðleyfið til Stofnlána- deildarinnar hinn 13. maí 1985 var hann því ekki lengur eigandi veðskuldabréfanna átta, sem þinglýst hafði verið 13. mars 1985. GF var því ekki bær um að breyta veðböndum eignarinnar í bága við veðrétt áfrýjanda. Veðleyfið hafði því ekkert lagagildi gagnvart G og raskaði ekki veðrétti hans samkvæmt skulda- bréfunum. Var krafa G því tekin til greina ............... 1152 Veðréttindi H hf. var úrskurðað gjaldþrota 20. maí 1985. O hf. gerði þá kröfu í þrotabú H hf., að viðurkenndur yrði veðréttur O hf. við úthlutun á söluandvirði m/b H. O hf. sýndi fram á, að það hafði leyst til sín allar afborganir af veðskuldabréfinu, sem það gerði kröfu til. Viðurkenndur var réttur O hf. sem veðhafa til úthlutunar af söluandvirði m/b H, en kröfu hans um viður- kenningu á veðrétti fyrir vöxtum eftir upphafsdag skipta var hafnað .......0.0..... 0. 848 Veðskuldabréf Vegalög Veiðiréttur Veikindadagar T, sem var múrari að iðn, réð sig til starfa hjá S til að hafa eftirlit með nýbyggingu. Hóf hann störf hinn 7. september 1982. Hinn 28. apríl 1984 varð T óvinnufær vegna kransæðasjúkdóms og var það fram til 25. júlí s.á. Þann dag tilkynnti T, að hann væri tilbúinn að hefja störf að nýju en var þá tilkynnt, að annar maður hefði verið fastráðinn í starfið. Höfðaði T mál gegn S og taldi sig hafa öðlast rétt til kaupgreiðslu í veikinda- og slysa- tilfellum og rétt til uppsagnarfrests. S hélt því fram, að T hefði ekki verið launþegi heldur sjálfstæður verktaki, og samningur aðila því verksamningur en ekki vinnusamningur. S þótti ekki hafa sannað að svo væri og var við það miðað, að samningur aðila hefði verið vinnusamningur. Var krafa T um veikindalaun frá 28. apríl 1984 til og með 25. júlí s.á. tekin til greina. Gegn andmælum S hafði T hins vegar ekki sannað, að hann ætti rétt á lengri uppsagnarfresti en einum mánuði, sbr. 1. mgr. 1. gr. laga nr. 19/1979 ..........0..000 0 157 CXCVI Efnisskrá Bls. Venja Verðbreytingarfærsla Verðlagsbrot Verðtrygging Verkfall Sjá þinglýsing ............0000 0000 619, 619, 625 Verkkaup. Sjá vinnusamningar Verksamningar Í nóvember 1984 bauð Vegagerð ríkisins út gerð Reykjanesbrautar að Vífilsstaðavegi, 3. áfanga. Tilboðum skyldi skila 3. desember 1984. Í útboðslýsingu var tilgreint, að verð í tilboðsskrá skyldi miðað við verðlag 1. desember 1984 og voru verðbreytingar miðaðar við breytingar á taxta Landssambands vörubifreiðar- stjóra (LV). H hf. gerði tilboð í verkið og var hann lægstbjóð- andi. Á fundi með H hf. og Vegagerðinni 17. desember 1984 gerði H hf. fyrirvara um verðbætur, þar sem hinn 1. desember hefði ekki legið fyrir hver taxti L.V. yrði, hann hefði ekki legið fyrir fyrr en eftir opnun tilboðs. Verksamningur var undirrit- aður milli H hf. og Vegagerðarinnar 21. desember 1984, og var þar ekkert minnst á ágreining og enginn fyrirvari gerður um verðbætur. Ágreiningur reis síðan milli aðila um það frá hvaða tíma reikna ætti verðbætur. H hf. hélt því fram að miða ætti við taxta þann, sem gefinn var út í byrjun september 1984 og töldu hann hafa verið í gildi á viðmiðunardegi |. desember 1984. Vegagerðin taldi aftur á móti að miða ætti við taxta L.V. 1. desember 1984. Í ljós var leitt, að fyrirsvarsmanni H hf. var kunnugt um að nýr taxti L.V. tæki gildi frá 1. desember 1984. Var því sérstakt tilefni fyrir H hf. að gera fyrirvara um það í tilboði sínu, að hann miðaði verðið við taxtann frá |. sept- ember 1984. Það gerði hann ekki og var Vegagerðin sýknuð af kröfum H Hf. ...........200 0000 29 Trésmiðjan J sf., Akranesi, tók að sér að innrétta sumarbústað í Svínadal fyrir Þ. Ekki var gerður skriflegur verksamningur milli aðila, en óumdeilt var, að J sf. tæki að sér að vinna verkið í tímavinnu og að Þ skyldi greiða fyrir akstur frá Akranesi og til baka. Að verki loknu, endursendi Þ reikningana til J sf. og taldi þá of háa. Varð þá að munnlegu samkomulagi milli þeirra, að verkið skyldi greitt samkvæmt uppmælingu. Þ neitaði enn að greiða og höfðaði J sf. mál til heimtu skuldarinnar. Þ taldi ýmsa annmarka vera á uppmælingunni og framkvæmd hennar, Efnisskrá CXCVI og var hún ekki lögð til grundvallar úrlausn málsins, en Þ dæmdur til greiðslu að mestu samkvæmt reikningum J sf. H tók að sér að lagfæra þak á húsi og bílskúr S, og var það gert í júlí 1985. Á reikningi var tímabilið 11. til 26. júlí tilgreint og vinnustundir taldar samtals 133. Samkvæmt vinnuseðlum var unnið við þök til 31. júlí og sá tími allur meðtalinn í reikningi. Tveir vinnuseðlar voru fyrir vinnu í ágúst. S mómælti því, að þar hefði verið unnið fyrir sig. Þeir vinnuseðlar voru ekki í samræmi við verklýsingu í stefnu og voru mótmæli S við reikn- ingsgerð H tekin til greina að því leyti. Sjá geymslugreiðsla Verktrygging H hf. gaf út verktryggingu þar sem ábyrgst var greiðsla til handa E hf. sem verkkaupa á allt að einni milljón króna sem tryggingu fyrir því, að verksali, P, innti af hendi skyldur sínar sem verk- taki. Sjá samningar .................... 00 Verslunartíska Vextir Trésmiðjan Þ hf. greiddi ekki skuld sína við danskt fyrirtæki á rétt- um tíma. Vegna þessara vanskila mátti hiða danska fyrirtæki krefja trésmiðjuna um vexti auk höfuðstóls og innheimtu- kostnað. Um vexti var vitnað til auglýsingar Seðlabanka Íslands frá 2. ágúst 1984, lið IV. 2. c, þar sem skuldareiganda er heimilt að krefjast greiðslu ársvaxta sem eru jafnháir og vextir af inn- lendum gjaldeyrisreikningum af hlutaðeigandi gjaldeyri, og að hámarksvanskilavextir í lánsviðskiptum og skuldaskiptum í erlendum gjaldeyri megi vera 5% á ári til viðbótar framan- greindum vöxtum. Þá er og vitnað í auglýsingu Seðlabankans frá 20. desember 1984, sem kom í stað auglýsingarinnar frá 2. ágúst. Loks er sagt, að frá gildistöku vaxtalaga nr. 25/1987 skuli greiða vexti samkvæmt 11. gr laganna ................... Sama sakar€fni ..................0....... Áfrýjendur mótæltu því, að vextir yrðu dæmdir nema frá 16. nóv- ember 1981, en héraðsdómsstefna var birt 16. nóvember 1985, og vísuðu til 3. gr. 2. tl. laga nr. 14/1905. Fallist var á þessa skoðun áfrýjenda og vextir dæmdir frá 16. nóvember 1981 Í höfuðstól kröfu stefndu, 840.000,00 krónum, fyrir Hæstarétti voru innifaldir 20% ársvextir af 700.0000,00 krónum frá 1. júní 1984 til 1. júní 1985, þ.e. 140.000,00 krónur. Ef krafa þessi væri tekin til greina þannig, myndi það leiða til þess, að 20%0 samn- ingsvextir myndu vaxtavaxtast. Ekki var fallist á það, þar sem ekki var samið um vaxtavexti í samningi aðila ............ Stefndur í Hæstarétti, S, krafðist staðfestingar hins áfrýjaða dóms og fjárnámsgerðar, en breytti þó frá dómsorði héraðsdóms á Bls. 631 1005 116 57 66 677 982 CXCVII Efnisskrá þann veg, að frá 14. apríl 1987 til greiðsludags krafðist hann dráttarvaxta samkvæmt 10. gr. vaxtalaga nr. 25/1987. Vegna breytinga, sem orðið höfðu á vöxtum eftir fjárnámsgerð, sbr. einnig vaxtalög nr. 25/1987, var stefnda talið rétt að breyta vaxtakröfum sínum fyrir Hæstarétti, enda þótt fjárnámið yrði ekki staðfest fyrir hækkunum, sem í því kynnu að felast .. Stefndi í Hæstarétti krafðist dráttarvaxta eftir 10. og 12. gr. vaxta- laga nr. 25/1987. Þar sem bæði var, að hann gat ekki um þessa breytingu á vaxtakröfu í greinargerð sinni fyrir Hæstarétti, dagsettri 11. apríl 1988, og áfrýjandi mótmælti hækkun kröf- unnar, var hún ekki tekin til greina ..................... Í greinargerð sinni til Hæstaréttar 25. maí 1988 gerði lögmaður gagn- áfrýjanda kröfu um hæstu innlánsvexti af stefnufjárhæðinni og matskostnaði frá 14. apríl 1987 til greiðsludags. Það var fyrst við munnlegan flutning fyrir Hæstarétti hinn 24. október 1988, að gagnáfrýjandi setti fram kröfu um hæstu lögleyfðu dráttar- vexti samkvæmt III. kafla vaxtalaga nr. 25/1987. Dráttarvaxta- krafan var því ekki tekin til greina ...................... Í héraði krafðist B, stefnandi, dómvaxta frá 30. september 1985, án þess að nefna vaxtafót, og dæmdi héraðsdómari dómvexti án frekari skýringa. Fyrir Hæstarétti krafðist B, stefndi fyrir Hæstarétti, tiltekinna vaxta þann tíma, sem honum voru dæmdir dómvextir í héraði, hæstu innlánsvaxta, sem tilgreindir voru í auglýsingum Seðlabanka Íslands. Miðaði B við vexti af sparireikningum með 18 mánaða uppsögn til 11. mars 1986, en eftir það við reikninga með 12 mánaða uppsögn eða 18 mánaða eftir því hvorir vaxtanna voru hærri á hverjum tíma. Vaxtakrafa B var tekin til greina, þrátt fyrir andmæli áfrýjanda, enda krafðist B ekki hærri vaxta en hæstu innlánsvaxta. Þá var vaxta- vaxtakrafa B einnig tekin til greina, enda var hún fólgin í kröfu um dómvexti fyrir héraðsdómi ...............000. 0000... Gagnáfrýjandi krafðist mánaðarvaxta en til vara ársvaxta. Aðilar deildu ekki um vexti. Mánaðarvextir voru þó ekki dæmdir, þar sem í 1. mgr. 10. gr. vaxtalaga nr. 25/1987 er svo fyrir mælt, að dráttarvextir skuli vera ársvextir ...................... Viðtökudráttur Viðurkenningardómur Vinnusamningar S var stýrimaður á skipi í eigu Í hf. Hann veiktist 3. nóvember 1983 og var frá vinnu til 18. febrúar 1984. Hann fékk greidd laun eins og samningar gera ráð fyrir vegna veikindanna, en hann krafðist þess að fá einnig greidda 19 frídaga, sem til hefðu fallið fyrstu 2 mánuðina, sem hann var frá störfum. Byggði S kröfu- gerð sína á 18. gr., einkum 3. mgr., sjómannalaga nr. 67/1963, Bls. 1169 1307 1334 1477 1570 Efnisskrá CXCIX Bls. sbr.1. gr. laga nr. 49/1980, og kjarasamningi Stýrimannafélags Íslands við atvinnurekendur. Með breytingu þeirri á 18. gr. sjómannalaga, sem gerð var með lögum nr. 49/1980, var kveðið svo á, að verði skipverji óvinnufær vegna sjúkdóms eða meiðsla, sem hann verður fyrir meðan á ráðningartíma stendur, skuli hann eigi missa neins í af launum sínum í hverju sem þau séu greidd. Talið var, að frídagar samkvæmt 8. kafla kjara- samnings stýrimanna teljist tillauna samkvæmt 3. mgr. Í8. gr. sjómannalaga, og var fallist á kröfur S .................. 75 Ö var stýrimaður á skipi í eigu H hf. Honum var sagt upp störfum með ábyrgðarbréfi, dagsettu 29. nóvember 1985, og var bú H hf. tekið til gjaldþrotaskipta 6. desember s.á. Var við það miðað, að Ö hefði fengið vitneskju um uppsögnina 6. desember. Ö fékk greidd laun frá H hf. til enda desembermánaðar 1985. Ö krafðist greiðslu launa í uppsagnarfresti frá 1. janúar 1986 til 1. apríl s.á. Uppsagnarfrestur átti að fara eftir 2. mgr. 9. gr. sjómannalaga nr. 35/1985. Talið var, að uppsagnarfresti gagnvart Ö og ráðningartíma hans hefði lokið hinn 6. mars 1986, og að ráðningarsamningi Ö hefði verið löglega sagt upp af H hf. Var krafa Ö um laun frá |. janúar til 6. mars 1986 viðurkennd sem forgangskrafa í þrotabú H hf. ........... 518 U hóf störf hjá V 17. september 1984 sem hárskerasveinn. V sagði U fyrirvaralaust upp starfi 5. janúar 1985, og höfðaði U mál gegn V til greiðslu skaðabóta. U hélt því fram, að uppsögnin hefði verið tilefnislaus og ólögmæt, því að hin raunverulega ástæða uppsagnarinnar hefði verið sú, að U gekk með barni og átti von á sér 22. maí 1985. V hélt því fram, að U hefði ítrekað brotið fyrirmæli um vinnutilhögun og starfsskyldur. Hefði hann ítrekað áminnt hana, en hún ekki sinnt áminningum og leiðbeiningum. — Til þess að uppsögn geti talist lögmæt gagnvart þungaðri konu þurfa gildar og knýjandi ástæður að vera fyrir hendi samkvæmt 9. mgr. 16. gr. laga nr. 67/1971, sbr. 1. gr. laga nr. 97/1980. V þótti ekki hafa sannað, að for- sendur uppsagnar U úr starfi hefðu verið gildar og knýjandi, og voru U dæmdar bætur úr hendi V vegna ólögmætrar upp- sagnar úr starfi frá þeim tíma, er henni var sagt upp starfi fram til þess tíma að hún eignaðist rétt á töku fæðingarorlofs .. 578 K hóf störf sem framkvæmdastjóri hjá N hf. hinn 9. apríl 1985. Hann lét af störfum þar hinn 10. júní sama ár. Ráðningarsamn- ingur K var munnlegur og reis ágreiningur um efni hans. K tókst ekki að sanna, að samið hefði verið um hærri laun en hann fékk greidd og veitti fyrirvaralaust viðtöku. N hf. tókst ekki að sanna, að K hefði samið um að vinna yfirvinnu án þess að fá greitt fyrir hana ................02 0020. 712 Sjá sjómannalög ...................00 0. 814, 943 K hóf vinnu í söluturni J í marsmánuði 1983. Ekki var gerður skrif- CC Efnisskrá Bls. legur ráðningarsamningur. K vann hjá J í rúma 12 mánuði, en á því tímabili var K í launalausu leyfi í 61 dag. K hélt því fram, að J hefði vísað henni úr starfi í lok mars 1984 vegna deilna um launakjör. J mótmælti því og kvað K hafa hætt störfum af heimilisástæðum hennar sjálfrar. K. höfðaði mál gegn J og krafðist skaðabóta sem jafngiltu launum í þriggja mánaða upp- sagnarfresti. K gaf aðilaskýrslu utan réttar en kom ekki fyrir dóm. Ósannað var talið, að K hefði verið vísað úr starfi, og var J sýknaður ............0.2 0... n 1360 Vinnuslys. Sjá skaðabætur. Vitnaskylda Vitni Vítur. Sjá og réttarfarsvítur. Víxlar. Víxilmál. Samkomulag varð milli A hf. og M hf. um að A hf. tæki til sín vélar, sem M hf. hafði keypt, og reyndi að selja þær, og sam- þykkti A hf., að beiðni M hf., tryggingarvíxil fyrir söluverðinu með gjalddaga við sýningu á árinu 1980. Vélarnar seldust ekki og M hf. krafði A hf. um greiðslu andvirðis tryggingarvíxilsins. Með dómi bæjarþings Reykjavíkur 23. október 1981 var A hf. dæmdur í víxilmáli til þess að greiða M hf. fjárhæð tryggingar- víxilsins, auk dráttarvaxta og kostnaðar. Greiddi A hf. þessa fjárhæð 4. desember 1981 með fyrirvara um endurheimtu fjár- ins Í sérstöku dómsmáli, sbr. 2. mgr. 209. gr. laga nr. 85/1936. A hf. höfðaði síðan skaðabótamál á hendur M hf. Hæstiréttur taldi ekkert vera í gögnum málsins, sem sýndi, að A hf. hefði gefið beint loforð um að greiða M hf. þá fjárhæð, sem A hf. var dæmdur til að greiða með bæjarþingsdómnum. Þegar það var virt, að M hf. átti ekki kröfu til þess að lögum, að A hf. skuldbindi sig til greiðslu og að í samþykki tryggingarvíxils felst ekki ótvírætt greiðsluloforð, var ekki talið nægilega fram komið, að A hf. hefði orðið skuldbundinn til hinnar umdeildu greiðslu með gerðum, sem lagðar verði að jöfnu við orðað loforð. Var M hf. því dæmdur til að greiða A hf. það tjón, sem hann varð fyrir, er hann greiddi dómskuldina eftir dómi bæjarþings Reykjavíkur frá 23. október 1981 ............. 142 Vörslusvipting G lét gera lögtak hjá B hf. í október 1982 til tryggingar opinberum gjöldum. Tekinn var lögtaki einn lyftari. Aftur var gert lögtak hjá B hf. í október 1984 og þá gert lögtak í nokkrum lausafár- munum, m.a. einum lyftara, sem var sama tækið og tekið var lögtaki haustið 1982. Í júní 1985 var tekið fyrir í fógetarétti beiðni G um að hinn lögtekni lyftari yrði tekinn úr umráðum Efnisskrá CCI Bls. B hf. á grundvelli lögtaksins í október 1982. Í febrúar 1986 var lyftarinn tekinn úr umráðum B hf. og fluttur í geymslu f.h. G. Samkvæmt beiðni G var lyftarinn seldur á uppboði í júní 1986. B hf. var úrskurðað gjaldþrota í maí 1986, og krafðist bústjórn- in, að uppboðsandvirði lyftarans yrði látið ganga til þrotabús- ins. Uppboðsréttur taldi, að lögtak það er fram fór hjá B hf. hefði verið fullnustugerð, sem væri bindandi milli aðila þess samkvæmt 1. mgr. 50. gr. aðfararlaga nr. 19/1887, sbr. 7. gr. lögtakslaga nr. 29/1885, og úrskurðaði að uppboðsandvirðið greiddist G. Þrotabú B hf. áfrýjaði til Hæstaréttar, sem taldi að ekki mætti jafna lögtaki svo til fjárnáms, að 2. mgr. 50. gr. aðfararlaga tæki til þess, og staðfesti niðurstöðu uppboðs- réttar, en málskostnaður féll niður .............0.0.....0... 507 Vörumerki Í janúar 1978 var firmanafnið Bjallan hf. skráð í hlutafélagaskrá. Tilgangur félagsins var bókaútgáfa, og tók hlutafélagið yfir starfsemi Bjöllunnar sf., sem starfrækt hafði verið árum saman. Hekla hf. lét skrá vörumerkið Bílasalan Bjallan í vörumerkja- skrá í maí 1985. Talið var, að Bjallan hf. hefði með skráningu heitisins í firmaskrá öðlast lögverndaðan rétt, og þótti skráning á vörumerkinu „Bílasalan Bjallan““ brjóta í bága við þann rétt 1349 Þingbækur Þinghöld Þinglýsing Með samningi í janúar 1956 keypti varnarmáladeild utanríkisráðu- neytisins vegna ríkissjóðs land úr svæði, sem heyrði til jarða í Ytri-Njarðvíkurhverfi (L). Í samningnum sagði m.a., að ef kaupandi vildi selja eða afhenda eitthvað af landinu, þá ættu eigendur þeirra jarða, er landið var selt frá, sameiginlega for- kaupsrétt að því landi. Í júlí 1987 var undirritaður leigusamn- ingur milli varnarmálaskrifstofu og N-kaupstaðar, þar sem framangreint land var leigt kaupstaðnum til 75 ára. Áður hafði L verið boðið að kaupa landið á 655.000,00 krónur hvern hektara, en hafði hafnað því. N-kaupstaður óskaði þinglýsingar leigusamningsins, en L mótmæltu því. Þinglýsingardómarinn synjaði um þinglýsingu. Í dómi Hæstaréttar sagði, að ágrein- ingur aðila um það, hvort forkaupsréttarákvæði í samningnum frá 1956 yrði virkt vegna leigusamningsins, sem gerður var í júlí 1987, sætti ekki úrlausn þinglýsingardómara. Þar sem N-kaup- staður fékk eftir leigusamningnum réttindi frá aðila, sem átti þinglýstan eignarrétt yfir leigulandinu, bar að taka til greina kröfuna um þinglýsingu leigusamningsins, enda breyttist hugsanlegur efnisréttur L ekki við þá ráðstöfun, sbr. 1. mgr. CCII Efnisskrá Bls. 29. gr. þinglýsingarlaga nr. 39/1978, og úrræði voru tiltæk til að koma í veg fyrir að þinglýsingarreglur leiddu til réttarskerð- ingar síðar, sbr. 3. mgr. 7. gr. og 2. mgr. 27. gr. laganna. Var krafa N-kaupstaðar um þinglýsingu leigusamningsins tekin til BIEÍNA .............0 000 203 H, J og R kærðu til Hæstaréttar synjun þinglýsingardómarans í ' Snæfellsnes- og Hnappadalssýslu á þinglýsingu á afsali, sem H gaf út tilJ og R. H, sem sat í óskiptu búi eftir eiginmann sinn, seldi og afsalaði systkinum eiginmanns síns jarðeignum dánar- og félagsbúsins í Snæfellsnes- og Hnappadalssýslu. Kaupend- urnir keyptu eignirnar á grundvelli forkaupsréttar, sem stofn- aður var þeim til handa af föður þeirra 1953 og 1955, en á þeim tíma höfðu ekki tekið gildi lagaákvæði um forkaupsrétt sveitarstjórna við sölu jarða milli systkina. Þinglýsingardómar- inn neitaði að þinglýsa skjalinu nema fyrir lægi höfnun for- kaupsréttar og samþykki jarðanefndar og sveitarstjórnar á sölunni. Hæstiréttur taldi, að afsal það, sem um var að ræða, væri um fasteignir, sem jarðalög nr. 65/1976 tækju til. Eins og málið lá fyrir þinglýsingardómaranum, var honum ekki heimilt að þinglýsa afsalinu vegna ákvæðis 9. gr. laganna. Um ágrein- ing þann um gildi ákvæðisins yrði ekki skorið í þinglýsingar- Máli ............00000 nr 381 G hf. seldi bifreið í september 1984 og var kaupverðið greitt með víxlum og skuldabréfi, hvort tveggja tryggt með veði í bifreið- inni. Tryggingabréfið með víxlunum og skuldabréfið voru út- gefin 21. september 1984 og árituð um móttöku til þinglýsingar 8. nóvember 1984. Í febrúar 1987 var bifreiðin seld á opinberu uppboði og slegin hæstbjóðanda, G hf. S krafðist þess, að fjár- námsgerð hans frá 23. nóvember 1984 og móttekin til þinglýs- ingar 3. desember 1984 hefði forgangsrétt til uppboðsand- virðisins. Samkvæmt 4. mgr. 43. gr. þinglýsingarlaga nr. 39/1978, sbr. 1. mgr. 48. gr. sömu laga, hafði G hf. fjórar vikur til þinglýsingar veðskjala þeirra, sem um getur í málinu, frá útgáfudegi þeirra 21. september 1984 að telja. Verkfall Banda- lags starfsmanna ríkis og bæja hófst 4. október 1984 og hafði veðskjölum þá ekki verið þinglýst. Verkfallið stóð til 30. október sama ár. Óumdeilt var, að skjölin voru móttekin til þinglýsingar 8. nóvember 1984, þ.e. á sjöunda vinnudegi eftir lok verkfallsins. Samkvæmt vottorði embættis bæjar- fógetans í Hafnarfirði, Garðakaupstað og á Seltjarnarnesi og sýslumanns í Kjósarsýslu var ekki tekið á móti skjölum til þing- lýsingar í verkfalli B.S.R.B. Skjölunum var af hálfu G hf. þing- lýst innan hæfilegs tíma frá lokum verkfallsins, og var kröfu S því hafnað ...............%........ nn 619 Sama sakarefni ......................00 0000 625 Efnisskrá Þingsókn í Hæstarétti Við þingfestingu máls í Hæstarétti 1. febrúar 1988 var ekki sótt þing af hálfu stefndu. Er málið kom fyrir 2. mars 1988 létu stefndu sækja þing og óskuðu að koma að vörnum. Því var mótmælt af hálfu áfrýjanda. Þar sem talið var, að miklir hagsmunir væru í húfi fyrir stefndu að halda uppi vörnum í málinu, þótti rétt, með vísan til 2. mgr. 40. gr. laga nr. 75/1973, að heimila þeim það ............2000 00 Þjófnaður A var dæmdur fyrir líkamsárás og þjófnað frá systur sinni. Refsing var 7 mánaða fangelsi skilorðsbundið. Sjá líkamsárás ...... G dæmdur í 3 mánaða fangelsi fyrir að stela myndsegulbandi og myndlykli ............2...0. 0000. nn Á var dæmdur fyrir mjög mörg þjófnaðarbrot og fjárdrátt í 15 mánaða fangelsi ............2..0... 0000 S var dæmdur í 10 mánaða fangelsi fyrir tvö þjófnaðarbrot. Hann hafði áður hlotið marga skilorðsdóma .................... S var dæmdur fyrir að brjótast inn í bílasölu og stela þaðan ýmsum hlutum, svo og fyrir að aka bifreið undir áhrifum áfengis. Hlaut hann 4 mánaða fangelsi ............0..020 0000 n 0 G var dæmdur fyrir að stela vasaúri og útvarpstæki úr íbúð, stela jakka og bol af þvottasnúru, stela straujárni á bæ einum og fyrir að stela úri í verslun. Hlaut hann tveggja mánaða skilorðs- bundið fangelsi fyrir .............0.000 0... V var dæmdur fyrir að brjótast inn í grænmetisgeymslu og stela 125 kílóum af kartöflum og einhverju af hvítkáli. Hann var dæmdur í 3 mánaða fangelsi, en hann hafði áður hlotið 13 dóma vegna auðgunarbrota ............000.00 000 SH og SI voru m.a. dæmdir fyrir að stela skráningarmerkjum af bifreið, auk fjölda annarra brota ..........00000 0000 00... E var m.a. dæmdur fyrir mörg þjófnaðarbrot, en einnig manndráp og skjalafals ............20..0.0 0000 Þrotabú. Sjá skiptamál og gjaldþrotalög. Ærumeiðingar X höfðaði einkarefsimál gegn Y og byggði málatilbúnað sinn á því, að Y hefði meitt æru hennar með því að þröngva henni til hold- legs samræðis á heimili hennar. Mál þetta hafði verið rannsakað af Rannsóknarlögreglu ríkisins, en ríkissaksóknari krafðist ekki frekari aðgerða í málinu af ákæruvaldsins hálfu. Héraðsdómur taldi, að Y hefði með athöfnum sínum brotið gegn frelsi X og vanvirt hana kynferðislega. Hefðu athafnir hans verið til þess fallnar að skerða sjálfsímynd X og þóttu þannig brýnt brot gegn 234. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Hæstiréttur taldi CCl1lI Bls. 385 207 571 651 197 1027 1202 1281 1485 1583 CCIV Efnisskrá Bls. ósannað, að athafnir Y vörðuðu við 234., 235. eð 1. mgr. 236. gr. almennra hegningarlaga, og var Y sýknaður. Sératkvæði 372 Ökuhraði Ökuleyfissvipting Sjá 41, 346, 491, 496, 547, 720, 779, 794, 938, 949, 1027, 1127, 1189, 1231, 1485, 1495, 1527 Ölvun. Sjá áfengislög, umferðarlög. Örorkubætur. Sjá skaðabætur. Öryggisgæsla Yfirlit CCV Bls. VI. YFIRLIT . Einkamál: a. Áfrýjunarmál, dæmd .................... 119 b. Kærumál, dæmd ...........00...0 000... 37 c. Útivistardómar ...............00 0. 22 d. Hafin mál ............2.0. 0000. 3 e. Úrskurðir ...........00...00 0 2 183 . Opinber mál: a. Áfrýjunarmál, dæmd .................... 53 b. Kærumál, dæmd ..........00000 0. 00... 34 87 270 . Mál dæmd af þremur hæstaréttardómurum .... 168 Mál dæmd af fimm hæstaréttardómurum ...... 101 Mál dæmd af sjö hæstaréttardómurum ........ 1 270 . Mál dæmd með varadómara ................. 29 CCVI 10 13 25 45 75 91 92 92 324 385 440 479 514 573 617 680 685 693 721 722 754 754 711 784 833 947 1011 1016 1020 1034 1088 1098 1145 1167 1173 6. 15. 14. 10. 18. 15. la.o. „1.a.n. l.a.o. l.a.o. „la.n. „lan. „lan. „lan. „la.n. „la.n. „1.a.o. „l.a.n. „1.a.0. „1.a.n. „1.a.0. „Ía.n. „1a.o. „la.n. „1.a.o. „1.a.o. „1.a.o. „Lan. „1.a.n. „1.a.o. „1.a.0. „lan. „1.a.o. „1a.n. „1.a.o. „1.a.0. l.a.n. I.a.o. „lan. la.n. Leiðréttingar Bls, LEIÐRÉTTINGAR við Hæstaréttardóma 1988 LIX. bindi 1985, les 1885 714, 1974, les 19, 1940 greinnni, les greininni ágúst, les mars Benedikt Sveinsson hrl. var lögmaður áfrýjanda í málinu nr. 202/1986 og Skúli Pálsson hrl. var lög- maður stefnda. áfrýjandi, les stefndi áfrýjandi, les stefndi áfrýjandi, les stefndi vantar orðin ““og gagnsök?' háflu, les hálfu nr. 16, 1916, les nr. 16, 1986 4. gr., les 54. gr. nr. 735/1981, les nr. 75/1981 mars, les apríl - lögmannsgjörð, les lögbannsgjörð nóvember, les september jaraðabók, les jarðabók Sæmundsdóttir, les Guðlaugsdóttir Áfrýjandi í stað Ákærði nr. 51, 1976, les nr. 54, 1976 Ingi, les Ingvi Sakaskipting, les Sakarskipting mgr. laga, les mgr, 67. gr. laga nr. 316, 1977, les nr. 318, 1977 3. maí 1972, les 3. maí 1982 35/1987, les 35/1985 Hilmar, les Heimir ákveið, les ákveðið 1. mgr. laga, les |. mgr. 67. gr. laga vantar nafn lögmanns stefnda, Þórólfs K. Beck, hrl. vantar stikkorð: Kærumál. Greiðslustöðvun felld úr gildi. nr. 19/1974, les nr. 19/1964 húsfélög, les fjölbýlishús 14. september, les 24. september nr. 95/1887. les nr. 18/1887 Leiðréttingar CCVII Bls. — 1173 14.la.n. nr. 95, lesnr. 95/1947 — 1213 S.la.n. nr. 76/1936, les nr. 7/1936 — 1347 16.1.a.0. 1. 42/1902, les. 1. 42/1903 — 1367 7.la.n. nr. 25/1973, les. nr. 75/1973 — 1428 17.la.n. nr. 75/1936, lesnr. 7/1936 — 1445 7.l.a.o. 1972, les 1977 — 1453 13.l.a.n. fasteigakaup, les fasteignakaup — 1475 2.1.a.0. nr. 384/1987, les nr. 384/1988 — 1527 1.l.a.n. Áfrýjandi, les Ákærði — 1661 2.l.a.o. Hafskips, les Hafskips hf. — 1669 1.l.a.n. nr. 46/1976, les nr. 46/1977 — 1688 4.l.a.n. 4. mgr., les4. gr. Á blaðsíðu 772 í dómasafni í málinu nr. 267/1986 hefur dómsorð héraðs- dóms fallið niður. Á blaðsíðu 1532 í dómasafni í málinu nr. 239/1987 hefur héraðsdómurinn fallið niður. Er hann birtur í heild sinni hér að neðan: „„Dómur bæjarþings Reykjavíkur 17. júlí 1987. Mál þetta, sem var dómtekið 25. júní sl., hefur Sigurður Ármann Sigurjóns- son, (nnr. 7900-4502) bifreiðastjóri, Hvassaleiti 16, Reykjavík, höfðað á hendur umsjónarnefnd leigubifreiða og samgönguráðherra og til réttargæslu lögreglustjóranum í Reykjavík. Stefna var birt fyrir Ríkharði Björgvinssyni formanni, f.h. umsjónar- nefndarinnar, 9. september 1986 og fyrir réttargæslustefnda 10. s.m. Af hálfu samgönguráðherra hefur verið mætt án stefnubirtingar. Málavextir: Með bréfi dags. 23. október 1984 tilkynntu úthlutunarmenn atvinnuleyfa stefnanda að ákveðið hefði verið að veita honum atvinnuleyfi samkvæmt reglugerð um takmörkun leigubifreiða í Reykjavík. Í bréfinu segir svo orðrétt: „Jafnframt skal athygli vakin á, að þér verðið að skuldbinda yður til að hafa akstur bifreiðar yðar að fullu starfi, gerast meðlimur í bifreiðastjóra- félaginu Frama, Reykjavík, og vera búsettur í. Reykjavík, Kópavogi eða Seltjarnarnesi. ““ Þann 24. október 1984 undirritaði stefnandi yfirlýsingu þar sem segir svo m.a. „Jafnframt skuldbind ég mig til að fara í öllu samkvæmt ákvæðum til- greindrar reglugerðar eins og hún er nú og eins og hún verður á hverjum tíma, og er mér ljóst að brot á reglugerðinni af minni hálfu getur varðað sviptingu atvinnuleyfisins um stundarsakir eða fyrir fullt og allt.“ 1985. Ástæður þess kveður hann vera þær að hann hafi ekki viljað vera í félag- inu og talið sér það óskylt. Samkvæmt 27. gr. félagslaga bifreiðastjórafélagsins Frama er stjórn félags- inc heimilt að cvinta félaosmann réttindum ag setia hann og bifreið hans í CCVIII Leiðréttingar Bls. atvinnubann verði vanskil á greiðslu félagsgjalda. Þann $. febrúar 1986 tilkynnti stjórn félagsins stefnanda, með tilvísun í þetta ákvæði, um afgreiðslubann sem tæki gildi eigi síðar en 10 dögum frá þeim degi ef hann gerði ekki skil. Þann 14. s.m. ritaði stefnandi félaginu bréf þar sem hann ítrekaði vilja sinn til að vera ekki í félaginu og neitaði að greiða félagsgjöld með vísan í ákvæði stjórnarskrár um félagafrelsi og áskildi sér bætur úr hendi félags- ins. Þann 26. maí 1986 óskaði stjórn Frama eftir því við umsjónarmenn leigubifreiða að atvinnuleyfi stefnanda yrði innkallað. Þann 30. júní 1986 var atvinnuleyfi stefnanda síðan afturkallað þar sem hann hefði ekki greitt félagsgjöld, enda einnig hvatt til og/eða látið viðgangast sem ráðamaður bifreiðastöðvar Steindórs að fólki væri ekið gegn gjaldi í sendibifreiðum, enda hefðu bifreiðastjórar þeirra ekki öðlast atvinnuleyfi sem leigubifreiða- stjórar. Innköllunin tók gildi frá og með 1. júlí 1986, en þann dag kærði stefnandi ákvörðun nefndarinnar til ráðuneytisins sem staðfesti ákvörðun nefndarinnar þann 17. júlí 1986. Þann 14. sama mánaðar hafði lögreglan stöðvað stefnanda í akstri, og þann 1. ágúst 1986 voru merki sem auðkenna bifreið hans sem leigubifreið fjarlægð. Dómkröfur: Á hendur hinni stefndu umsjónarnefnd og samgönguráðherra er gerð sú krafa að felld verði úr gildi með dómi sú ákvörðun umsjónarnefndarinnar sem tilkynnt var stefnanda hinn 30. júní 1986 og staðfest af samgöngu- ráðherra 17. júlí 1986, að svipta hann leyfi til aksturs leigubifreiða til mannflutninga í Reykjavík og nágrenni. Þá verði stefndu dæmdir til að greiða stefnanda málskostnað í málinu in solidum samkvæmt framlögðum málskostnaðarreikningi. Af hálfu hinna stefndu er krafist sýknu og máls- kostnaðar að mati dómsins, aðallega, en til vara að málskostnaður verði látinn falla niður. Á hendur réttargæslustefnda eru engar kröfur gerðar, og af hans hálfu hefur ekki verið sótt þing í málinu. Málsástæður: Málsástæður stefnanda eru í meginatriðum eins og hér segir: 1. Hann telur það fara í bága við 73. gr. stjórnarskrárinnar að skylda menn til aðildar að félögum. 2. Verði ekki fallist á þessa aðalmálsástæðu heldur hann því fram að skylda til aðildar að félögum verði að minnsta kosti að vera ákveðin í settum lögum, en svo sé ekki í því tilviki sem hér um ræðir. 3. Jafnvel þótt báðum hinum fyrri málsástæðum yrði hafnað telur stefnandi að óheimilt hafi verið að svipta hann atvinnuleyfi sökum þess að hann hafði ekki greitt gjöld til stéttarfélags síns; til að sviptingu atvinnu- réttinda verði beitt sem viðurlögum við vanskilum á félagsgjaldi þurfi beinnar lagaheimildar við. 4. Stefnandi telur að ákvæði 3. mgr. 2. gr. reglugerðar nr. 293/1985 Leiðréttingar CCIX Bls. um takmörkun leigubifreiða í Reykjavík feli í sér óheimilt valdframsal þar sem samgönguráðherra sé í 2. gr. heimilað að takmarka fjölda fólksbifreiða til mannflutninga; gildi þetta því fremur að hér sé um að ræða takmörkun á atvinnufrelsi sem lagaboð þurfi til samkvæmt 69. gr. stjórnarskrárinnar. Bendir stefnandi á að nefnd þessi sé skipuð fulltrúum sem hafi beina hagsmuni af því hvort meiri eða minni takmörkunum verði beitt. Umboðs- maður stefnanda ályktar af þessu að ekki séu nú í gildi neinar ákvarðanir um takmörkun leigubifreiða í Reykjavík, og megi þá hver maður keyra sem hann vill, uppfylli hann önnur skilyrði í lögum. 5. Síðari ástæðu stefndu fyrir leyfissviptingunni telur stefnandi ofríki sem eigi sér enga stoð í lögum. Af hálfu hinna stefndu er því haldið fram að innköllun atvinnuleyfis stefnanda hafi verið lögmæt þar sem hann hafi brotið gegn þeim skilyrðum sem honum voru sett fyrir að fá að halda atvinnuleyfi sínu. Rökum stefn- anda hefur einkum verið andmælt af hálfu hinna stefndu eins og hér segir: 1. Því er haldið fram að í 73. gr. stjórnarskrárinnar felist ekki almennt neikvætt félagafrelsi. Er þessi skoðun bæði byggð á orðalagi ákvæðisins og því að skylduaðild að félögum sé algeng að íslenskum rétti. 2. Því er haldið fram að ákvæði 1. mgr. 8. gr. reglugerðar nr. 293/1985 eigi sér næga lagastoð í 10. gr., sbr. og 2. gr. laga nr. 36/1970. 3. Af hálfu hinna stefndu er lögð áhersla á að það hafi verið skilyrði fyrir því að stefnandi öðlaðist og héldi atvinnuleyfi að hann væri félagi í viðkomandi stéttarfélagi; hann hafi sagt sig úr félaginu og uppfylli þá ekki lengur skilyrði til að halda atvinnuleyfi sínu; samkvæmt þessu hafi verið lögmætt að svipta hann leyfinu vegna vanskila á félagsgjöldum í samræmi við ákvæði félagslaga. 4. Stefndu kveða ráðuneytið hafa ákveðið að takmarka fjölda leigu- bifreiða á félagssvæði Frama með þeim hætti að áskilja að sérstakt leyfi þurfi til að koma svo heimilt sé að hafa með höndum akstur leigubifreiða og kveða á um almenn skilyrði fyrir að fá að halda slíku leyfi. Því er andmælt að lög nr. 36/1970 eða 69. gr. stjórnarskrárinnar séu því til fyrir- stöðu að sett sé á stofn umsjónarnefnd sem falið sé að ákveða fjölda leigu- bifreiða og á það bent að ákvörðun nefndarinnar megi kæra til ráðuneytis- ins; jafnvel þótt talið yrði að fjöldi leigubifreiða ætti að vera ákveðinn í sjálfri reglugerðinni leiði misbrestur á því ekki til þeirrar niðurstöðu að þá séu engar takmarkanir í gildi, þar sem enn standi óhaggaður sá áskilnaður samkvæmt reglugerðinni að atvinnuleyfi þurfi til, en það skilyrði uppfylli stefnandi ekki. 5. Varðandi þær sakargiftir á hendur stefnanda að hann hafi látið viðgangast að fólksflutningar færu fram á sendibifreiðum er tekið fram af hálfu hinna stefndu að á leyfishöfum hvíli skylda til að hlýða reglum sem á hverjum tíma gilda um leigubifreiðar; þær reglur hafi stefnandi brotið. n CCX Leiðréttingar Bls. Álit dómsins: I. Af hálfu stefnanda hefur verið vitnað til 2. mgr. 20. gr. mannrétt- indayfirlýsingar Sameinuðu þjóðanna þar sem segir: „„Engan má neyða til að vera í félagi.“ Í 22. gr. Alþjóðasamnings um borgaraleg og stjórn- málaleg réttindi er kveðið á um rétt manna til að mynda félög með öðrum, þ.á.m. stéttarfélög, til verndar hagsmunum sínum. Í 6. gr. Alþjóðasamn- ings um efnahagsleg, félagsleg og menningaleg réttindi er kveðið á um rétt manna til að stofna stéttarfélög og gerast félagar í því stéttarfélagi sem þeir velja sér. Í hvorugum samningnum er ákvæði mannréttindayfirlýsingar- innar um félagsnauðung ítrekað. Mannréttindayfirlýsingin er ekki bindandi að þjóðarétti, en alþjóðasamningarnir tveir voru samþykktir á 21. alls- herjarþingi Sameinuðu þjóðanna og lagðir fram til undirritunar 19. desember 1966. Þeir hafa verið undirritaðir og fullgiltir af Íslands hálfu, og Ísland er aðili að þeim. Samkvæmt 2. gr. samþykktar Alþjóðavinnumálastofnunarinnar um félagafrelsi og verndun þess frá 9. júlí 1948 (sbr. auglýsingu utanríkisráðu- neytisins nr. 86/1950) skulu verkamenn og atvinnurekendur hafa rétt til að stofna og ganga í félög að eigin geðþótta. Samkvæmt 2. mgr. 8. gr. má landslögum ekki vera þann veg háttað að þau skerði ákvæði sam- þykktarinnar, né heldur má framkvæma þau á þann hátt. Af hálfu stefnanda hefur verið vitnað til 11. gr. samnings um verndun mannréttinda og mannfrelsis frá 4. nóvember 1950, Mannréttindasáttmála Evrópu, þar sem mönnum er mæltur réttur til að mynda félög með öðrum, þar á meðal að stofna og ganga Í stéttarfélög til verndar hagsmunum sínum. Skv. 2. mgr. 11. gr. má ekki setja réttindum þeim sem mönnum eru áskilin í greininni takmörk nema með lögum, og ekki önnur takmörk en þau sem nauðsynleg eru í lýðfrjálsu þjóðfélagi vegna atvika sem nánar eru greind í málsgreininni. Samningur þessi hefur verið fullgiltur af hálfu Íslands, og Ísland hefur viðurkennt lögsögu Mannréttindadómstóls Evrópu og viður- kennt kærurétt einstaklinga eftir 25. gr. sáttmálans, sbr. auglýsingar nr. 11/1954, S8/1958 og 12/1984. Umboðsmaður stefnanda telur mega túlka ákvæði 11. gr. samningsins svo sem það standi því í vegi að menn séu neyddir til félagsaðildar og að skuldbindingar ríkisins að þjóðarétti hafi áhrif á skýringu íslensku stjórnar- skrárinnar. Að íslenskum rétti verður að telja það almenna líkindareglu varðandi lögskýringar að íslenskar réttarreglur séu í samræmi við skuldbindingar ríkisins að þjóðarétti. Hafi reglum þjóðaréttarins hins vegar ekki verið veitt lagagildi gilda íslensk lög þar sem á milli ber. Hins vegar hefur ekki verið sýnt fram á að nokkurt ósamræmi sé milli ákvæða ofangreindra samþykkta og 73. gr. stjórnarskrár. Þykir bera að fallast á það með umboðsmanni stefndu að skýring á 73. gr. stjórnarskrárinnar eftir orðanna hljóðan leiði Leiðréttingar CCXI Bls. ekki til þeirrar niðurstöðu að félagsaðild stefnanda að bifreiðastjórafélag- inu Frama teljist ólögmætt skilyrði fyrir atvinnuleyfi honum til handa. Ekki þykja efni til annarskonar skýringar á ákvæði þessu, þ.á.m. ekki vegna þjóðfélagsþróunar eftir gildistöku ákvæðisins, enda eru þess fjölmörg dæmi að félagsaðild sé skilyrði réttindanautnar, svo sem rakið hefur verið af hálfu stefndu. 2. Samkvæmt 1. gr. laga 36/1970 er bæjarstjórn heimilt, að fengnum tillögum hlutaðeigandi stéttarfélags fólksbifreiðastjóra, að ákveða að allar leigubifreiðar skuli hafa afgreiðslu á viðurkenndum bifreiðastöðvum. Samkvæmt 2. gr. s.l. er ráðuneytinu heimilt, eftir beiðni hlutaðeigandi stéttarfélags fólksbifreiðastjóra, að takmarka fjölda leigubifreiða. Sam- kvæmt 8. gr. s.1. er óheimilt að skerða atvinnuréttindi þeirra manna sem eru fullgildir félagar í hlutaðeigandi stéttarfélagi og uppfylla önnur nánar tilgreind skilyrði þá er takmörkun hefst. Samkvæmt 10. gr. ber ráðuneytinu að kveða á um nánari framkvæmd laganna, þar á meðal um ráðstöfun leyfa til bifreiðaaksturs með reglugerð. Skv. 8. gr. reglugerðar nr. 292/1985 er óheimilt að veita bifreiðastjóra atvinnuleyfi nema hann sæki um upptöku í bifreiðastjórafélagið Frama. Telja verður að í 10. gr. laga 36/1970 felist heimild til handa ráðuneytinu til að setja eðlileg og sanngjörn skilyrði fyrir veitingu atvinnuleyfa, og þegar gætt er ákvæða laganna sem lúta að stéttarfélögum bílstjóra, hlutverki félaganna í því sérstaka skipulagi á leiguakstri sem lögin mæla fyrir um, svo og sögu laga og almennra stjórnvaldsfyrirmæla á þessu sviði, sem umboðsmaður stefndu hefur rakið skilmerkilega, þykir verða að telja að innganga í stéttarfélag bílstjóra sé meðal þeirra skilyrða sem eðlilegt og sanngjarnt verði talið að sett séu í reglugerð fyrir veitingu atvinnuleyfis. 3. Sem félagi í bifreiðastjórafélaginu Frama var stefnandi skuldbundinn til að hlíta samþykktum þess. Í samræmi við ákvæði 27. gr. félagslaganna var stefnandi settur í afgreiðslubann. Sjálfur lýsti stefnandi því yfir við félagsstjórnina að hann vildi ekki vera í félaginu og mundi ekki uppfylla skyldur sínar til félagsaðildar varðandi greiðslu félagsgjalda. Að svo komnu máli uppfyllti stefnandi ekki lengur skilyrði fyrir veitingu atvinnuleyfis, og voru þá ekki efni til að hann héldi atvinnuleyfi sínu lengur. 4. Samkvæmt 69. gr. stjórnarskrár má engin bönd leggja á atvinnufrelsi manna nema almenningsheill krefji, enda þarf lagaboð til. Ákvæði þetta á rót sína að rekja til 51. gr. stjórnarskrár 1874 sem kvað á um afnám allra banda er hamla atvinnuvegunum og jafnrétti manna til atvinnu, væru þau eigi byggð á almannaheill. Ákvæði þetta var tekið beint úr dönsku stjórnarskránni og beindist fyrst og fremst gegn iðngildum. Iðngildi þessi, sem aldrei munu hafa tíðkast hér á landi, áttu rót sína að rekja til sérstaks skipulags á atvinnustarfsemi sem komst á með tilkomu kaupstaða á mið- öldum. Skipulag þetta hélst við lýði allan einveldistímann í lítt breyttri CCXII Leiðréttingar Bls. mynd, en þegar leið að lokum 18. aldar var farið að amast við því út frá sjónarmiðum frjálshyggju þeirrar sem síðan varð að verulegu leyti hug- myndafræðilegur grundvöllur stjórnarskráa ýmissa ríkja og landa, þar á meðal Danmerkur og síðan Íslands. Ákvæðin um atvinnufrelsi byggðust á því sjónarmiði að atvinnugreinafélög, sem veittu félagsmönnum forrétt- indaaðstöðu í skjóli sérréttinda sem þjónuðu ekki almannahagsmunum, ættu ekki rétt á sér. Samkvæmt þessu má álíta að 69. gr. stjórnarskrár komi ekki síður en 73. gr. til álita varðandi það skipulag á fólksflutningum sem lög 36/1970 miðast við. Úrslitaatriði ákvæðisins er hvort höft þau sem í lögum felast séu sett með almannaheill að leiðarljósi. Í því efni er talið að löggjafarvaldið eigi fullnaðarúrskurð og er þessi skoðun staðfest í hæsta- réttardómi 1964:960 þar sem segir: „Almenni löggjafinn hefur metið takmarkanir þær á bifreiðum, sem í máli þessu greinir, til almenningsheilla, og verður ekki haggað við því mati.“ Samkvæmt þessu verður ekki öðruvísi litið á en að þær takmarkanir á atvinnufrelsi sem felast í lögum 36/1970 og settar eru með stoð í þeim lögum séu samþýðanlegar 69. gr. stjórnarskrár. Samkvæmt 9. gr. reglugerðar nr. 13/1956 skyldu atvinnuleyfi gefin út af tveimur úthlutunarmönnum, og skyldi annar þeirra tilnefndur af stjórn bifreiðastjórafélagsins Hreyfils (nú Frama) en hinn af ráðherra. Samkvæmt 16. gr. var úthlutunarmönnum heimilt að afturkalla atvinnuleyfi, jafnvel fyrir fullt og allt, ef leyfishafi braut alvarlega eða ítrekað gegn ákvæðum reglugerðarinnar. Úrlausn úthlutunarmanna mátti skjóta til ráðuneytis. Þessi ákvæði hafa haldist í aðalatriðum óbreytt í þeim reglugerðum sem gilt hafa síðan. Ákvæði sama efnis og nefnt ákvæði 7. gr. reglugerðar 13/1956 er í 7. gr. núgildandi reglugerðar. Ákvæði um fjölda úthlutunarmanna og skipum þeirra hafa verið breyti- leg. Úthlutunarmenn hafa ýmist verið 2 eða 3 fram til gildistöku reglugerðar 293/1985, en þá var þeim fjölgað í 5 og þeir nefndir umsjónarmenn leigu- bifreiða. Ævinlega hefur bifreiðastjórafélagið Frami átt fulltrúa í nefnd- inni, og hefur fulltrúi félagsins ýmist verið annar af tveimur eða einn af þrem og hafa fulltrúar hagsmunafélaganna á tímabili farið með meirihluta í nefndinni. Núverandi umsjónarnefnd er skipuð einum fulltrúa tilnefndum af Frama, einum fulltrúa launþega í stétt leigubílstjóra, tveimur tilnefndum af bæjarstjórum á félagssvæði Frama og einum skipuðum af ráðherra án tilnefningar. Verður ekki fallist á það með stefnda að skipan nefndarinnar sé fremur athugaverð sökum þess hvernig hún er skipuð fulltrúum hags- munaaðila en úthlutunarnefndir eldri reglugerða. Það verður nú enn að telja meginreglu íslensks stjórnsýsluréttar að framsal ákvörðunarvalds geti yfirleitt ekki átt sér stað nema til þess sé sér- stök lagaheimild. Samþykki rétts stjórnvalds eftirá við ákvörðunum sem byggjast á ólögmætu valdframsali virðast almennt ekki ráða bót á vald- þurrð. Leiðréttingar CCXIII Bls. Meginreglur þessar eru engan veginn undantekningalausar, og hefur gætt sívaxandi hneigðar til að játa stjórnvöldum heimild til valdframsals eftir því sem stjórnsýslukerfið hefur orðið umfangsmeira og flóknara. Frávik frá meginreglunni eru þá fyrst og fremst talin helgast af venju eða ríkri þörf. Af ákvæði 2. gr. stjórnarskrár um þrígreiningu ríkisvaldsins leiðir að játa verður framkvæmdavaldinu nokkru sjálfræði um skipulag stjórn- sýslunnar. Það viðhorf virðist nú ríkjandi í stjórnsýslu að þar sem hinum æðstu stjórnvöldum, ráðherra og ráðuneyti, er heimilað vald í lögum, megi skýra það ákvæði svo sem heimilt sé að framselja það vald lægra settum stjórnvöldum með reglugerð, nema annað komi ljóslega fram af lögunum. Í lögum nr. 23/1953 og 25/1955 um breyting á þeim lögum voru engin ákvæði um úthlutunarmenn, og síðari lög hafa látið þeirra að engu getið. Lögum um leigubifreiðar hefur oft verið breytt, þau endurútgefin og ný stofnlög sett, án þess að í lögum eða lögskýringagögnum væri að finna nokkuð það sem skilja mætti sem takmörkun á heimild ráðherra til að framselja vald til úthlutunarmanna. Ný lög sem ítrekað hafa án athuga- semda heimildir ráðherra til takmarkana í reglugerð hafa tekið gildi án þess að jafnframt væru um sinn afnumdar reglugerðir samkvæmt eldri lögum með ákvæðum um úthlutunarmenn og valdsvið þeirra. Þannig var reglu- gerð nr. 202/1959 látin gilda áfram, þrátt fyrir gildistöku laga 36/1970, allt til gildistöku reglugerðar nr. 214/1972, sem sett var samkvæmt þeim lögum. Í 2. gr. laga nr. 23/1953, eins og hún var eftir gildistöku breytinga- laga nr. 25/1955, var svo ákveðið að leyfi til bifreiðaaksturs mætti einungis ráðstafa eftir reglugerð. Þetta orðalag hélst í öllum síðari lögum, allt til þess er lög nr. 36/1970 tóku gildi. Í refsimáli sem höfðað var gegn bifreiðastjóra fyrir að hafa ekið leigu- bifreið án atvinnuréttinda í tíð laga 40/1957, sbr. lög 29/1958 og reglugerð nr. 202/1959, eftir að úthlutunarmenn höfðu synjað honum um atvinnu- leyfi, var ákærða dæmd refsing án þess að til orða kæmi að úthlutunar- menn hefði brostið vald til að synja leyfisins (hrd 1964:960). Þá hafa gerðir úthlutunarmanna nokkrum sinnum sætt endurskoðun dómstóla í einkamálum án þess að dregið væri í efa að þeir færu réttilega með vald það sem þeim hefur verið falið í reglugerðum, sbr. einkum hrd 1981: 1183. Í dómi bæjarþings Reykjavíkur frá 16. júlí 1982 segir að úthlutun úthlutunarmanna til tiltekinna aðila 7. nóvember 1973 hafi verið gerð með heimild í reglugerð nr. 214/1972, sem sett hafi verið með heimild í lögum 36/1970. Dómur þessi var staðfestur með dómi Hæstaréttar 11. júlí 1984 (hrd 1984:943) án athugasemda um þetta atriði. Samkvæmt þessu verður að telja að afstaða löggjafa og dómstóla hafi frá upphafi öll verið á þann veg að ráðherra væri heimilt að skipa sérstaka úthlutunarnefnd sem hefði vald til að svipta leigubílstjóra atvinnuleyfi ef CCXIV Leiðréttingar Bls. þeir fullnægðu ekki löglega settum skilyrðum til að halda því. Ekki eru efni til að taka afstöðu til þess í máli þessu hvort valdframsal til úthlutunar- manna á að öðru leyti rétt á sér, og ekki þykir skipta máli hvort þeir eru nefndir úthlutunarmenn eða umsjónarnefnd eða hvort þeir eru fleiri eða færri. Sérstaklega þykir ekki verða á það fallist að ákvæði 2. gr. laga 36/ 1970 um heimild til að takmarka fjölda fólksbifreiða haggi þessari niður- stöðu. 5. Samkvæmt því sem rakið hefur verið var það nægileg ástæða til að stefnandi yrði sviptur atvinnuleyfi sínu að hann var ekki fullgildur félagi í bifreiðastjórafélaginu Frama, og sýnist þá óþarft að taka afstöðu til síðari sviptingarástæðunnar. Samkvæmt þessu þykir bera að sýkna stefnda af öllum kröfum stefn- anda, en eftir atvikum þykir málskostnaður mega falla niður. Steingrímur Gautur Kristjánsson borgardómari kvað upp dóm þennan. Dómsorð: Stefndu, umsjónarnefnd leigubifreiða og samgönguráðherra, skulu vera sýkn af öllum kröfum stefnanda, Sigurðar Ármanns Sigurjóns- sonar. Málskostnaður fellur niður.