HÆSTARÉTTARDÓMAR ÚTGEFANDI HÆSTIRÉTTUR LXIX. BINDI 1998 REYKJAVÍK PRENTSMIÐJAN ODDI H/F MCMXCIX Reglulegir dómarar Hæstaréttar 1998 Pétur Kr. Hafstein. Forseti dómsins. Garðar Gíslason. Varaforseti dómsins. Arnljótur Björnsson. Guðrún Erlendsdóttir. Gunnlaugur Claessen. Haraldur Henrysson. Hjörtur Torfason. Hrafn Bragason. Markús Sigurbjörnsson. Leiðrétting við registur vegna áranna 1985 og 1986: Sigurgeir Jónsson var varaforseti dómsins 1985 og fram til 1. júlí 1986, er hann fékk lausn frá embætti. Magnús Thoroddsen var varaforseti dómsins frá 1. júlí til 31. desem- ber 1986. LEIÐRÉTTINGAR við Hæstaréttardóma 1998 LXIX. bindi 23 14.la.n. nr. 19/1991 les nr. 91/1991 290 4. l.a.n. nr. 92/1989 les nr. 90/1989 419 14. 1.a.o. nr. 67/1973 les nr. 67/1971 523 8. lan. nr. 97/1993 les nr. 97/1995 1198 14. 1.a.o. nr. 274/1995 les nr. 374/1995 1295 4. 1.a.0. nr. 35/1987 les nr. 25/1987 1305 10. l.a.o. nr. 97/1997 les nr. 97/1995 1310 16. l.a.o. nr. 50/1993 les nr. 37/1993 1397 2. 1.a.0. nr. 19/1991 les nr. 91/1991 1397 3. 1.a.0. nr. 19/1991 les nr. 91/1991 1423 14. .a.n. Eftir 1. mgr. 130. gr. laga komi nr. 91/1991 1599 2. l.a.o. nr. 19/1991 les nr. 91/1991 1736 9. 1.a.n. nr. 19/1991 les nr. 91/1991 1849 8. 1.a.0. nr. 50/1963 les nr. 50/1993 2287 17. 1.a.0. nr. 5031987 les nr. 50/1987 2475 10. 1.a.o. 18. ári les 14. ári 2669 8. 1.a.0. nr. 21/1991 les nr. 20/1991 2669 12. 1.a.0. nr. 21/1991 les nr. 20/1991 2776 19. 1.a.0. nr. 50/1968 les nr. 40/1968 2777 16. 1.a.0. nr. 50/1968 les nr. 40/1968 2778 2. 1.a.0. nr. 40/1968 les nr. 40/1968 3091 20. 1.a.0. nr. 36/1991 les nr. 36/1994 3432 1. 1.a.n. nr. 25/1985 les nr. 25/1987 3865 13. 1.a.0. nr. 22/1993 les nr. 122/1993 3971 4. 1.a.n. nr. 58/1987 les nr. 25/1987 4131 13. 1.a.o. nr. 23/1978 les nr. 32/1978 4253 14. l.a.n. nr. 19/1991 les nr. 91/1991 4485 S.l.a.n. nr. 3/1978 les nr. 3/1878 4485 4. l.a.n. nr. 20/1989 les nr. 20/1991 4498 4. l.a.0. nr. 64/1994 les nr. 62/1994 4505 16. 1.a.0. nr. 46/1995 les nr. 46/1905 Registur I. MÁLASKRÁ 1. HEFTI Dómur Bls. 1 509/1997 Sævar G. Skúlason gegn Kjötumboðinu hf. Kæru- mál. Dómarar. Hæfi. ......................0.. 2/ 1 2 513/1997 Ríkislögreglustjóri gegn Jóhanni Stefánssyni. Kærumál. Farbann. .....................0.. 2/ 4 3 1/1998 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Kjartani Hall- dórssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. a. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ................000 51 6 4 506/1997 Ólína Kristín Guðjónsdóttir gegn Þorsteini Óla- syni. Kærumál. Dánarbússkipti. Óvígð sambúð. .. 6/1 9 5 520/1997 Samtök verslunarinnar — Fél. ísl. stórkaupmanna gegn íslenska ríkinu og Lyfjaverðsnefnd. Kæru- mál. Frávísunarúrskurður staðfestur. Vanreifun... 6/1 18 6 503/1997 Eysteinn Þorvaldsson gegn Hörn Harðardóttur. Kærumál. Opinber skipti. Óvígð sambúð. Samn- ÍMBUR. „erase TA 28 7 5/1998 Þb. Einars V. Tryggvasonar gegn Sæunni Halldórs- dóttur. Kærumál. Frávísunarúrskurður felldur úr gildi. Málshöfðunarfrestur. ................0. 7 36 8 6/1998 Þb. Einars V. Tryggvasonar gegn Margréti Tryggvadóttur. Kærumál. Frávísunarúrskurður felldur úr gildi. Málshöfðunarfrestur. .................. TA 41 9 11/1998 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Jóhanni Braga Baldurssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. C. liður mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. .................. 0 9/1 47 10 521/1997 Þb. Eignarhaldsfélagsins Áss hf. gegn sýslumann- inum á Seyðisfirði. Kærumál. Gjaldþrotaskipti. Skattar. Fyrning. ............... 12 49 11 (16/1998 Guðjón Rúnar Sverrisson gegn Bílasölunni Borg ehf. og sýslumanninum í Reykjavík. Kærumál. Innsetningargerð. ..................... 15/1 60 vl 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 "26 21 4/1998 261/1997 149/1997 362/1997 155/1997 4(1997 98/1997 286/1997 405/1997 21/1998 12/1998 3/1998 45/1998 15/1998 113/1997 331/1996 Málaskrá Edda Gréta Guðmundsdóttir gegn íslenska ríkinu. Kærumál. Frávísunarúrskurður staðfestur. Res júðicata. „..reerrenarrr eeen Guðrún R. Einarsdóttir gegn Lífeyrissjóði versl- unarmanna. Skuldabréf. Skuldskeyting. .............. Íslandsbanki hf. gegn Reiknistofu fiskmarkaða hf. Ábyrgð. eeen Ákæruvaldið gegn Kristni Kristinssyni. Líkams- árás. Nauðung. Húsbrot. ...........0.000000.0e0..00.0.0.. Steinar Kristjánsson gegn Vilborgu Kristjánsdóttur og Vilborg Kristjánsdóttir gegn Steinari Kristjáns- syni og Geirsprenti sf. Hjón. Búskipti. Skilnaðar- SAMNINBUF. ddr err Guðlaug Brynja Hjaltadóttir gegn þb. Leifs Gunn- ars Leifssonar. Gjaldþrotaskipti. Riftun. Gjöf. Hjúskapareign. ................... eee et net Íslenska ríkið gegn Landsbanka Íslands hf. Þinglýsing. Veðbókarvottorð. Veðskuldabréf. ...... Siglfirðingur ehf. gegn íslenska ríkinu. Fiskveiðar. Aflahlutdeild. Aflamark. Sératkvæði. ................. Ákæruvaldið gegn Heiðari Ágústi Ólafssyni. Áfrýjunarfrestur. Frávísun frá Hæstarétti. ........... Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Joseph Georg Adessa. Kærumál. Gæsluvarðhald. c og d. liðir Í. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. .......000.00.0.0000.0 0000. Kristín Björk Axelsdóttir gegn tollstjóranum í Reykjavík. Kærumál. Fjármál. Skattar. Fyrning. .. Db. Karls Kristjáns Karlsson gegn Karli K. Karls- syni ehf. Kærumál. Dánarbússkipti. .................... Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Jóhanni Braga Baldurssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. c liður Í. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. .........0..0000000 0000. Einar Einarsson gegn þb. Vilhjálms Húnfjörð Vil- hjálmssonar. Kærumál. Gjaldþrotaskipti. Rétt- indaröð. Eignarréttur. ..............0000.....00.000 0000... Vatsnveitufél. sumarbústaðaeigenda í Miðengis- og Norðurkotslandi gegn Önnu Bjarnadóttur o.fl. Félag. Févíti. .................000eeeeenaann eeen Kaupfél. Héraðsbúa svf. gegn EMF Seafood Dómur 154 151 154 151 15/1 151 15/1 154 154 191 20/1 211 221 22/1 22/1 Bis. 67 7 76 85 106 121 128 137 154 161 163 172 177 179 187 28 29 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 124/1997 138/1997 223(1997 245/1997 456/1997 234/1997 80/1997 47/1998 22/1998 14/1998 44/1998 38/1998 13/1998 23/1998 1/1998 Málaskrá GmbH og gagnsök. Lausafjárkaup. Umboðsvið- skipti. Gallar... Íslenska ríkið gegn Þórmundi Hjálmtýssyni. Skaðabætur. Nauðungarsala. Kaup. .................... Lárus Arason gegn íslenska ríkinu Skip. Haffæri. Lögskráning. Vinnuslys. Gjafsókn. Sératkvæði. ... Kjartan Lárusson gegn Pétri Blöndal Gíslasyni. Skuldabréf. Ábyrgð. Sjálfskuldarábyrgð. Endur- krafa. Gjafsókn. ......................0.. 0. Regína Vigfúsdóttir gegn Íslandsbanka hf. Veð- réttur. Varnarþing. Frávísunarkröfu hafnað. ........ Tollstjórinn í Reykjavík gegn Frjálsu framtaki hf. og gagnsök. Kærumál. Aðför. Skattar. Rekstrartap. Hlutafélög. Vinnusamingur. Fyrning. Sératkvæði. .. Sigurður Nikulás Einarsson gegn Húsasmiðjunni hf. Lausafjárkaup. Gjalddagi. ............................. Byggingafél. Gylfa og Gunnars ehf. og Aðalgeir Finnsson gegn Kaupþingi hf. og gagnsök. Skulda- bréf. Verðtrygging. ................r Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Árna Sigurðs- syni. Kærumál. Gæsluvarðhald. 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. „ld... Sveinn Jóhann Friðriksson gegn Ólafi Guðmunds- syni og Ragnheiði Antonsdóttur. Kærumál. Frá- vísunarúrskurður felldur úr gildi. Vanreifun. ....... Magnús Benediktsson gegn Jóhanni Karli Bene- diktssyni. Kærumál. Frávísunarúrskurður felldur ÚF Bildi. ............. rr Fín-ís ehf. gegn sýslumanninum í Keflavík. Kæru- mál. Gjaldþrotaskipti. .............. Eyrarbakkahreppur og Fuglaverndarfélag Íslands gegn Jóni Sigurðssyni. Kærumál. Málskostnaður. Reykjavíkurborg og Byggingarsjóður ríkisins gegn Íslandsbanka hf. Kærumál. Nauðungarsala. Frávís- un máls frá héraðsdómi. ....................0.0.. Hólmfríður Einarsdóttir og Þóra Dóra Einarsdótt- ir gegn db. Einars Inga Einarssonar o.fl. Kærumál. Ómerking. Heimvísun. ............... ee Sigurður R. Þórðarson o.fl. gegn bandarískum Dómur 22/1 22/1 22/1 22/1 22/1 22/1 221 22/1 231 23/1 231 231 231 231 231 VII Bls. 207 227 238 255 263 268 298 305 320 323 337 340 342 347 372 VIII 43 44 46 47 48 49 50 51 53 54 55 56 43/1998 140/1997 95/1997 114/1997 214/1997 56/1997 3711998 51/1998 60/1998 179/1997 193/1997 208/1997 206/1997 111/1997 Málaskrá stjórnvöldum, varnarliði Bandaríkjanna á Íslandi og Íslenska ríkinu. Kærumál. Frávísunarúrskurður staðfestur. Lögsaga. ......................aaaaa Þorsteinn Óskarsson og Guðmundur Sævar Lár- usson gegn Arnari Kristjánssyni, Gísla Jóni Kristj- ánssyni og Nökkva sf. Kærumál. Vanreifun. Frá- vísunarúrskurður felldur úr gildi. ........................ Elín Hallgrímsdóttir gegn Inga Ingimundarsyni. Skaðabætur. Gjaldþrotaskipti. Skiptastjóri. ......... M gegn K, Innheimtustofnun sveitarfélaga og til réttargæslu Jöfnunarsjóði sveitarfélaga og Inn- heimtustofnun sveitarfélaga gegn M. Stjórnsýsla. Börn. Faðerni. Meðlag. Endurgreiðsla. Gjafsókn. Kristinn Erling Jónsson gegn Vátryggingafélagi Ís- lands hf. Skaðabætur. Umferðarslys. Miski. Ör- orka. Vátrygging. rns Einar Eiríksson gegn Sjóklæðagerðinni hf. Vöru- merki. Tómlæti. rr Sjálfsbjörg, landssamband fatlaðra gegn íslenska ríkinu. Stjórnsýsla. Sjúkrahús. Daggjöld. Sér- Atkvæði. ner Jarðeignir ríkisins gegn Hrefnu Sóleyju Kjartans- dóttur. Kærumál. Útburðargerð. Leigusamningur. Fjörður ehf. gegn Fiskiðjunni Dvergasteini ehf. Kærumál. Frávísunarúrskurður staðfestur. Van- FEIFUN. denn Ríkislögreglustjóri gegn Jóhanni Stefánssyni. Kærumál. Farbann. ....................eeeeecananaarre rr Slysavarnardeildin Fiskaklettur gegn Valhúsum sf. Valgeiri Kristinssyni og Sveini Sigurjónssyni og gagnsök. Fasteignakaup. Skaðabætur. Fasteignasali. Þb. Laufafells sf. gegn Olíuverslun Íslands hf. Gjaldþrotaskipti. Riftun. ............0...00.00.0.000 Kærunefnd jafnréttismála f.h. Sigurðar Torfa Guð- mundssonar gegn íslenska ríkinu. Stjórnarskrá. Jafnrétti. Fæðingarorlof. Ríkisstarfsmenn. ........... Ákæruvaldið gegn Þór Ostensen. Klám. Tjáningar- frelsi. Stjórnarskrá. Mannréttindasáttmáli Evrópu. . M gegn K. Börn. Forsjá. Gjafsókn. ............0....... Dómur 28/1 29/1 29/1 29 29/1 29/1 29/1 301 301 5/2 5/2 5/2 5/2 5/2 5/2 374 386 400 408 421 433 441 455 465 469 471 490 500 516 525 57 60 ól 62 64 65 66 67 68 69 70 71 72 224/1997 523/1997 64/1998 2/1998 361/1997 458/1997 177/1997 476/1997 438/1997 163/1997 230/1997 159/1997 289/1997 63/1998 435/1997 260/1997 Málaskrá Íslenska ríkið gegn Valgeiri Ástráðssyni og gagn- sök. Skattar. Aukatekjur presta. ....................00. Hörður Smári Hákonarson gegn Hákoni Svani Hákonarsyni. Kærumál. Lögræði. Fjárræði. Úr- skurður héraðsdóms felldur úr gildi. ................... Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Halldóri Einarssyni. Kærumál. a-liður 1. mgr. 103. gr. laga fr. 19/1991. Valur Magnússon gegn Valgarði Sigurðssyni. Kærumál. Nauðungarsala. Veðréttur. Tryggingar- bréf. Frávísunarkröfu hafnað. ...................000....... Ákæruvaldið gegn Hrafnhildi Jóhannsdóttur. Fjár- ÁTÁtUr. err Ákæruvaldið gegn Bjarna Pétri Magnússyni. Fjár- dráttur. Umboðssvik. Staðgreiðsla opinberra gjalda. Opinberir starfsmenn. ......................0000.. Hvammsfell ehf. gegn Sæbirni Sigurðssyni og gagnsök. Vinnusamningur. Sjómenn. Laun í veik- indaforföllum. Uppsögn. Gjafsókn. .................... Hreppsnefnd Eyjafjarðarsveitar gegn Matthíasi Eiðssyni o.fl. Jarðalög. Forkaupsréttur. Stjórn- sýsla. Kröfugerð. Aðfinnslur. Sératkvæði. ........... Ákæruvaldið gegn Karli Sigurðssyni. Börn. Kyn- ferðisbrot. Viðurlagaákvörðun. ........................... Óskar Engilbertsson gegn Vátryggingafélagi Ís- lands hf. Vátrygging. Gjafsókn. .....................00.00. Ríkisábyrgðasjóður gegn Siglufjarðarkaupstað. Fyrning. Ábyrgð. Sveitarstjórn. ld... Sigvaldi Þorleifsson hf. gegn Jóni Hauki Bjarna- syni og gagnsök. Sjómenn. Vinnusamningur. Upp- sögn. GjafsÓkn. -............. rr K gegn M. Börn. Forsjá. Gjafsókn. ..................... Sigríður Jónsdóttir gegn Hrönn K. Johnson. Kæru- mál. Lögræði. Fjárræði. Málskostnaður. Úrskurð- ur héraðsdóms felldur úr gildi. ........................... Ákæruvaldið gegn Þorkeli Guðfinnssyni. Fjár- dráttur. UMboðssvik. .............. Runólfur Oddsson gegn Bjarnþóru Pálsdóttur. Ærumeiðingar. Miskabætur. Stjórnarskrá. Mann- réttindasáttmáli Evrópu. Tjáningarfrelsi. Gjafsókn. Dómur 52 6/2 9/2 12/2 12/2 12/2 12/2 12/2 12/2 12/2 12/2 122 122 16/2 192 19/2 IX Bls. 536 550 557 560 570 583 592 601 626 632 642 656 666 673 677 693 73 14 75 76 71 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 237/1997 259/1997 68/1998 74/1998 75/1998 71/1998 265/1997 359/1997 288/1997 379(1997 9/1998 306/1997 305/1997 13(1998 78(1998 79/1998 Málaskrá Samskip hf. gegn Frjálsri fjölmiðlun hf. Farm- samningur. Farmskírteini. ...............0.0.00000000000.... Kristinn Sigurjónsson gegn Lögmannafélagi Ís- lands. Lögmenn. Félagsaðild. Félagsgjöld. ........... M gegn K. Kærumál. Innsetning. Barn. Forsjá. ... Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Sigurði Almari Ómarssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. a. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ..................00000.0 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Gísla Frey Njálssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. a. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ..................000 0000 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Jónasi James Norris. Kærumál. Gæsluvarðhald. c. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. Dómarar. Mannréttinda- sáttmáli Evrópu. ................... een Þb. A. Finnssonar hf. gegn Birgi Ágústssyni. Gjaldþrotaskipti. Riftun. Óvenjulegur greiðslueyr- Matthías Kristinsson gegn íslenska ríkinu. Opin- berir starfsmenn. Biðlaun. ...............00000ee ne Guðrún Ó. Jakobsdóttir og Heiðar Bjarnason gegn Birni Ragnarssyni. Fasteignkaup. Galli. Af- sláttur. Skaðabætur. ...................0.......00 0000 Ákæruvaldið gegn Halldóri Birki Sturlusyni. Lík- amsárás. Skilorð. .............000.000 neee Ákæruvaldið gegn Heiðari Þór Guðmundssyni. Líkamsárás. Reynslulausn. ..................00..0.0.0000. Hrói Höttur ehf. gegn Þóri Unnari Valgarðssyni. Vinnusamningur. Kjarasamningur. Ógildi löggern- BS. rr rennt Flói ehf. gegn Ými ehf. og gagnsök. Skip. Kaup- samningur. Veiðiheimildir. Skaðabætur. .............. Hólmfríður Einarsdóttir og Þóra Dóra Einarsdótt- ir gegn db. Einars Inga Einarssonar o.fl. Kærumál. Dánarbússkipti. ................ Skúlahorn ehf. gegn íslenska ríkinu. Kærumál. Frávísunarúrskurður staðfestur. Stjórnsýslukæru- heimild. Virðisaukaskattur. Stjórnarskrá. ............ M gegn Félagsmálastofnun Reykjavíkur. Kæru- mál. Lögræðissvipting. Sjálfræði. ........................ Dómur 192 192 20/2 20/2 20/2 232 26/2 26/2 26/2 26/2 26/2 26/2 26/2 2/3 23 2/3 708 718 726 730 132 734 137 750 156 768 783 192 799 818 829 837 89 90 91 92 93 94 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 87/1998 96/1998 94/1998 83/1998 299/1997 345/1997 310/1997 132/1997 253/1997 471(1997 462/1994 218/1997 129/1997 464(/1997 372/1997 216/1997 481/1997 502/1997 92/1998 Málaskrá Kolbrún Engilbertsdóttir gegn Ríkharð Sigurðs- syni. Kærumál. Málskostnaður. ........................... Ákæruvaldið gegn Stefáni Ingólfssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. . Sýslumaðurinn í Hafnarfirði gegn Eric Jason Win- son Duncan. Kærumál. Farbann. ........................ Hauður Helga Stefánsdóttir gegn Orico ehf. Kærumál. Fjárnám. Eignarréttur. ........................ Bjarni Hákonarson gegn Ábyrgðasjóði launa. Gjaldþrotaskipti. Vinnusamningur. Ábyrgð. ........ Erla Axelsdóttir gegn íslenska ríkinu. Umboð. Ferðaskrifstofa. Trygging. Handveð. ................... Kan ehf. gegn íslenska ríkinu og gagnsök. Stjórn- arskrá. Þjónustugjöld. Fiskveiðar. Eftirlit. ........... Arnar Hannes Gestsson gegn Valgerði Sigurðar- dóttur. Kaupsamningur. Skuldabréf. ................... Ákæruvaldið gegn Einari Friðriki Kristinssyni. Endurupptaka máls. Tolllagabrot. Tilraun. .......... Ákæruvaldið gegn Magnúsi Rósinkrans Jónssyni. Endurupptaka máls. Tolllagabrot. Áfrýjun. ......... Ákæruvaldið gegn Ólafi Bragasyni. Endurupptaka máls. Tolllagabrot. Tilraun. ..................)......0000... Ólafur Torfason og Ásgeir Magnússon gegn Slát- urfélagi Suðurlands. Ábyrgð. Fyrning. ................ Einar Guðjónsson gegn Helgu E. Jónsdóttur o.fl. og Bókaútgáfan Eldey ehf. gegn Einari Guðjóns- syni. Verksamningur. Vinnusamningur. ............... Ákæruvaldið gegn Magnúsi Herði Valdimarssyni. Klám. Ávana- og fíkniefni. Áfengislagabrot. ....... Jónas Hermannsson gegn Ólafi A. Ólafssyni. Víx- ilmál. UMboð. dd... Jóhanna Helgadóttir o.fl. gegn Garðabæ. Eignar- nám. Skipulag. Stjórnsýsla. Sveitarstjórn. ............ Ákæruvaldið gegn Eggert Karvelssyni. Kynferðis- brot. Sérálit. ............ Ákæruvaldið gegn Ottó Svani Markússyni. Lík- amsárás. Neyðarvörn. Skaðabætur. ..................... Kranabíllinn ehf. gegn Loga Guðbrandssyni, hér- aðsdómara á Austurlandi. Kærumál. Nauðasamn- ÍNBUF. „renna Dómur 2/3 43 5/3 5/3 5/3 5/3 5/3 5/3 123 123 12/3 12/3 12/3 12/3 12/3 12/3 12/3 12/3 XI 840 843 845 847 859 867 881 897 914 922 939 945 951 969 979 985 1012 1021 1034 XI Málaskrá Dómur Bls. 108 115/1998 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Davíð Garðars- syni. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ......ddd....0000 eee 13/3 1040 109 103/1998 Reylon ehf. gegn Deiglunni-Ámunni ehf. Kæru- mál. Útburðargerð. Leigusamningur. .................. 133 1042 110 114/1998 Ríkislögreglustjóri gegn Jóhanni Stefánssyni. Kærumál. Farbann. „dd... 18/3 1049 111 86/1998 Andreas Roth gegn Sveini Aðalsteinssyni. Kæru- mál. Gjaldþrotaskipti. Málsástæður. Fjárnám. ..... 19/3 1050 112 128/1998 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Davíð Garðars- syni. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. .......dd..ee0eeee eee 193 1053 113 327/1997 Ákæruvaldið gegn Andra Páli Jónssyni. Líkams- ÁTÁS. lll 193 1055 114 122/1997 Independent Aviation Group Ltd. gegn Gísla Erni Lárussyni og gagnsök. Hlutafélög. Ábyrgð fram- kvæmdastjóra. rr 19/3 1067 115 455/1997 Ákæruvaldið gegn Árna Kjartani Þórði Jónassyni. Fjársvik. Skilasvik. Skilorð. .............0eeet.. 193 1082 116 150/1997 Íslenska ríkið gegn Sveini Einarssyni. Skattar. Söluhagnaður. Bújörð. Sératkvæði. ..................... 19/3 - 1094 117 335/1997 Steingrímur Helgason gegn íslenska ríkinu. Að- ilaskipti. Skriflega flutt mál. Skaðabætur. Útivist. 193 1115 118 129/1998 Sýslumaðurinn í Hafnarfirði gegn Unnari Sigurði Hansen. Kærumál. Gæsluvarðhald. C. liður 1. mgr. 103. gr. og 106. gr. laga nr. 19/1991. Aðfinnsl- UP. annnars neee 24/3 1129 119 130/1998 Viðar Helgason o.fl. gegn Malenu Andreasen. Kærumál. Dánarbússkipti. Kröfulýsing. Vanreifun. - Aðild. Frávísun máls frá héraðsdómi. ................. 24/3 (1131 120 *71/1998 Kattavinafélag Íslands gegn db. Sigríðar Lárus- dóttur. Kærumál. Dánarbússkipti. Erðaskrá. Gjaf- SÓKN. rr 25/3 1134 121 137/1998 Esther Laxdal og Haukur Laxdal gegn Sveinberg Laxdal. Kærumál. Frávísunarúrskurður felldur úr gildi. Ómerking. Aðfinnslur. ........................ 25/3 1157 122 505/1997 Ákæruvaldið gegn Pétri Bruno Scheving Thor- steinsson og Gunnari Ólafssyni. Ávana- og fíkni- ENI. rr 26/3 1162 123 124 125 126 127 128 129 130 138 139 140 504/1997 519/1997 225/1997 267/1997 268/1997 269/1997 270/1997 271/1997 272/1997 161/1997 275(1997 215/1997 500/1997 324/1997 118/1998 138/1998 133/1998 140/1998 Málaskrá Ákæruvaldið gegn Þresti Róbert Kristinssyni. Tolllagabrot. .............0... err Ákæruvaldið gegn Magnúsi Haukssyni. Virðis- aukaskattur. Vanreifun. Frávísun máls frá héraðs- ÁÓMI. „err Jón Páll Jakobsson gegn Hornbjargi ehf. Skip. Lausafjárkaup. Ógilding samnings. Veiðiheimildir. Íslenska ríkið gegn Ernu Grétu Garðarsdóttur og gagnsök. Þinglýsing. Skaðabætur. Gjafsókn. ........ Gunnjóna S. Jensdóttir og Karl Snorrason gegn ís- lenska ríkinu. Þinglýsing. Sératkvæði. ................. Hallur Birgisson og Kristín Dóra Karlsdóttir gegn íslenska ríkinu. Þinglýsing. Sératkvæði. ............... Guðbjörg Jónsdóttir gegn íslenska ríkinu. Þinglýs- ing. Sératkvæði. ............... Kristján Sturluson og Sigrún M. Arnarsdóttir gegn íslenska ríkinu. Þinglýsing. Sératkvæði. ............... Helga Elísabet Jónsdóttir gegn íslenska ríkinu. Þinglýsing. Sératkvæði. .........0...00.... Arngrímur Jónasson gegn Landsvirkjun. Kjara- SAMNÍNÐUP. ddr Kynnisferðir sf. gegn Sigurði Flygering. Kjara- samningur. Vinnusamningur. ....................0.....0 Sigurður Ingi Kristinsson gegn íslenska ríkinu og gagnsök. Opinberir starfsmenn. Niðurlagning stöðu. Skaðabætur. .................0..... 0. Flugleiðir hf. gegn samkeppnisráði. Samkeppnis- mál. Stjórnsýsla. Sératkvæði. ..................... K gegn M. Börn. Forsjá. Jóhannes Einarsson og Bergmál ehf. gegn Fjár- festingarbanka atvinnulífsins hf. o.fl. Kærumál. Málskostnaðartrygging. ................... Fjallkonan ehf. gegn Lánasjóði Vestur-Norður- landa o.fl. Kærumál. Nauðungarsala. .................. Vegmerking sf. gegn Njörva ehf. Kærumál. Fjár- NÁM. sr Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Sigurði Erni Á gústssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. 2... Dómur 26/3 26/3 26/3 26/3 26/3 26/3 26/3 26/3 26/3 26/3 26/3 26/3 26/3 21/3 27/3 273 30/3 XIII Bls. 1190 1204 1209 1227 1238 1252 1257 1262 1267 1272 1281 1291 1300 1315 1327 1331 1337 1343 XIV Málaskrá Dómur Bls. 141 88/1998 Jón Jóhann Jóhannsson og Ingibjörg Þengilsdóttir gegn Birni Kjartanssyni og Svölu Árnadóttur. Kærumál. Innsetningargerð. Umferðarréttur. KvVöð. err 30/3 1346 142 141/1998 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Jóhanni Braga Baldurssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. C. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. .......0....0.00. eeen 1/4 1358 143 132/1998 Íslenska ríkið og Lyfjaverðsnefnd gegn Samtökum verslunarinnar — Félagi íslenskra stórkaupmanna. Kærumál. Ráðgefandi álit EFTA-dómstólsins. .... 1/4 1361 144 314/1997 Hilmar Bjarnason ehf. gegn Arnarborg ehf. Verk- SAMNINBUP. „ddr 2/4 1365 145 280/1997 Sigurður Helgi Guðjónsson og Húseigendafélagið gegn Húsnæðisstofnun ríkisins, Sigurði Guð- mundssyni o.fl. Ærumeiðingar. Ómerking um- mæla. Stjórnarskrá. Tjáningarfrelsi. Mannrétt- indasáttmáli Evrópu. 0... 2/4 1376 146 298/1997 Ólafur Þorláksson gegn Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins. Lífeyrissjóðir. Opinberir starfsmenn. Gjafsókn. Sératkvæði. ............00000eeeereerrerrrarr 2/4 1426 147 116/1997 Alfreð Magnússon gegn Kristjáni Guðmundssyni. Vinnuslys. Skaðabætur. ...........0..00000 0... 2/4 1437 148 311/1995 Íslenska ríkið gegn Elsu Smith og gagnsök. Sjúkrahús. Læknar. Læknaráð. Skaðabætur. Gjaf- sókn. Sératkvæði. ................ etern 2/4 1446 149 186/1997 Lyfjaverslun Íslands hf. gegn Harald og Sigurði hf. Verksamningur. Vanhæfi. Dómarar. .................... 2/4 1469 150 356/1997 Knattspyrnufélagið Fram gegn Lífeyrissjóði lækna. Skuldabréf. Viðtökuréttur. Greiðslustaður. Geymslugreiðsla. Dráttarvextir. .................0........ 2/4 1481 151 410/1997 Ákæruvaldið gegn Bjarka Þór Hilmarssyni. Þjófn- AÖUF. rr ennta 2/4 1489 152 507/1997 Ákæruvaldið gegn Ingibjörgu Maríu Karlsdóttur. Ökuréttindi Skilorð. dd... 2/4 1494 153 463/1997 Draupnisgata 3 sf. gegn Magnúsi Aðalsteinssyni. Húsaleigusamningur. Uppsögn. Málsástæða. ....... 2/4 1496 154 — 8/1998 Ákæruvaldið gegn Ólafi Hannesi Hálfdánarsyni og Sigurði Júlíusi Hálfdánarsyni. Manndráp. Hlut- deild. Rán. Geðheilbrigði. Skaðabætur. .............. 2/4 1503 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 322(1997 152/1998 293/1997 154/1998 158/1998 149/1998 161/1998 163/1998 164/1998 159/1998 174/1998 248/1997 525/1997 398/1997 309/1997 Málaskrá Db. Eiríks Gíslasonar gegn Sjóvá-Almennum tryggingum hf. Vátryggingar. Slysatrygging. Arfur. Sératkvæði. dee Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Davíð Garðars- syni. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. „dd... Íslenska ríkið gegn Skelco ehf. og gagnsök. Stimpilgjald. Nauðungarsala. Framsal boðs. ........ Ríkissaksóknari gegn Kristjáni Braga Valssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. lr Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Sigurði Erni Á gústssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ....................000000n Þorgeir Jóhannsson gegn Sjávardýri ehf. og Reykjaneshrygg ehf. Kærumál. Frávísunarúr- skurður staðfestur. Res Judicata. ........................ Sýslumaðurinn í Kópavogi gegn Gunnari Þór Grétarssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. Kærufrest- ur. Frávísun frá Hæstarétti. ................................ Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Sigurði Erni Á gústssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ................ Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Davíð Garðars- syni. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ..........0.... Björn Einarsson gegn tollstjóranum í Reykjavík. Kaærumál. Gjaldþrotaskipti. Endurupptaka. Að- finnslur. ......... rr Ríkislögreglustjóri gegn Jóhanni Stefánssyni. Kærumál. Farbann. ....................000.00aaa Ákæruvaldið gegn Jóhanni Halldóri Þorgeirssyni og Jóhönnu Lucindu Vilhjálmsdóttur Heiðdal. Skjalafals. Skuldabréf. Upptaka. Aðfinnslur. ....... Ákæruvaldið gegn Svani Inga Halldórssyni. Lík- amsárás. Neyðarvörn. Skilorðsrof. ...................... Guðlaugur Pálsson gegn Kælismiðjunni Frosti hf. Vinnusamningur. Uppsögn. ...................0000000n Þb. Jóns Egils Unndórssonar gegn Litlabæ ehf. Dómur 2/4 3/4 7/4 8/4 14/4 14/4 20/4 22/4 22/4 29/4 29/4 30/4 30/4 30/4 XV Bls. 1522 1533 1536 1551 1553 1556 1561 1563 1565 1567 1571 1572 1584 1595 XVI Málaskrá Dómur Bls. Gjaldþrotaskipti. Riftun. Gjöf. Vanreifun. Máli vísað frá héraðsdómi að hluta. ........................... 30/4 1602 170 226/1997 Jón Einar Jakobsson gegn Búnaðarbanka Íslands hf. Tryggingarbréf. Veðsetning. Sératkvæði. ......... 30/4 1615 171 227/1997 Jón Einar Jakobsson og Helga Gudrun Jakobsson gegn Búnaðarbanka Íslands hf. Tryggingarbrét. Veðsetning. Sératkvæði. 0...) 30/4 1634 172 251/1997 Guðbjörg Helga Birgisdóttir gegn Landsbanka Ís- lands hf. Skuldabréf. Greiðsla. Ógilding löggern- ings. Þinglýsing. .........0000..... rr 30/4 1653 173 347/1997 Tryggingastofnun ríkisins gegn Ingólfi Lilliendahl og gagnsök. Lyfjaverð. Stjórnvaldsákvörðun. ...... 30/4 1662 174 348/1997 Tryggingastofnun ríkisins gegn Vilhelm H. Lúð- víkssyni og gagnsök. Lyfjaverð. Stjórnvalds- ÁKVÖFÐUN. dd 30/44 1677 175 175/1998 X gegn Y. Kærumál. Nauðungarvistun. Aðild. Dómtúlkur. Ómerking úrskurðar héraðsdóms. .... 5/S 1682 176 176/1998 Sveinberg Laxdal gegn Ásmundi S. Jóhannssyni. Kærumál. Málskostnaður. Frávísun máls frá Hæstarétti. Kæruheimild. ..................... 5/S 1686 177 183/1998 Ríkissaksóknari gegn Árna Sigurðssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. . 6/S 1690 178 182/1998 Haukur Laxdal gegn Sveinberg Laxdal. Kærumál. Endurupptaka. Lögmæt forföll. ...............000000..0.. T/S 1692 179 153/1998 Sigrún Ólafsdóttir gegn Önnu B. Stefánsdóttur og Eygló Stefánsdóttur. Kærumál. Dánarbússkipti. Kalpmáli. 15 1694 180 254/1997 Stakkavík ehf. gegn Veri ehf. Kaupsamningur. Aflaheimild. Ss 1705 181 448/1997 Ákæruvaldið gegn Kristjóni Kormáki Guðjóns- syni. Fjársvik. Umboðssvik. Tékkar. Skilorð. ÁkÆra. renn T/S 1716 182 346/1997 Jón Gunnar Björgvinsson gegn Grétari V. Páls- syni. Tilboð. Skip. Skaðabætur. Veiðiheimildir. ... 7/S 1724 183 380/1997 Lykill ehf. gegn þb. Verslunarfélags Austurlands hf. og gagnsök. Gjaldþrotaskipti. Riftun. Óvenju- legur greiðslueyrir. Frávísun frá héraðsdómi að hluta... 7/S 1745 184 281/1997 Birnir Bergsson gegn Tryggingamiðstöðinni hf. Skaðabætur. Líkamstjón. Örorka. Vátrygging. ..... IS 1762 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 291/1997 394/1997 221/1997 186/1998 165/1998 173/1998 191/1998 185/1998 41/1998 406/1997 371/1997 331/1997 24/1997 32/1998 409/1997 160/1998 Málaskrá Sigurlaug Pétursdóttir Þormar gegn Jakobi Gunn- ari Péturssyni. Eignarréttur. Viðskeyting. Hefð. .. Kristján Ágústsson gegn Búnaðarbanka Íslands hf. Sjálfskuldarábyrgð. Áfrýjun. .....................0.... Vátryggingafél. Íslands hf. gegn Margréti Kristj- ánsdóttur og gagnsök. Skaðabætur. Örorka. Lík- amstjón. Gjafsókn. .............%..000nnnnnn rr Jakob A. Traustason gegn Almennu málflutnings- stofunni sf. Kærumál. Máli vísað frá Hæstarétti. Lögvarðir hagsmunir. Kæruheimild. .................... Nótt ehf. gegn Lífeyrissjóðnum Framsýn. Kæru- mál. Gjaldþrotaskipti. Fjárnám. Fyrirsvar. Einka- hlutafélag... Gunnólfur ehf. gegn Skeggjastaðahreppi. Kæru- mál. Fjárnám. Skattar. Sveitarfélög. .................... Guðmundur Reykjalín o.fl. gegn Almari Gríms- syni o.fl. Kærumál. Lögbann. Einkahlutafélag. .... Jóhannes Jóhannesson gegn Svavari Guðlaugssyni og Steinunni Guðmundsdóttur. Kærumál. Að- fAfAFBEFð. ddr Ákæruvaldið gegn Sigurði Inga Kristóferssyni og Vigni Bergmann Hreggviðssyni. Líkamsárás. Skil- ORÐ. lensa Þórey Haraldsdóttir gegn Íslandsflugi hf. og Erni Gunnarssyni og gagnsök. Flugvélar. Vinnuslys. Skaðabætur. Sakarskipting. Sératkvæði. .............. Íslandsbanki hf. gegn þrotabúi Íslensks bergvatns hf. Gjaldþrotaskipti. Skuldajöfnuður. .................. Þrotabú Fiskerivirksomheden af 3. juli 1995 A/S gegn Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna hf. Gjald- þrotaskipti. Riftun. ................. Gunnar B. Gunnarsson og Hildur Sigurðardóttir gegn Lífeyrissjóðnum Framsýn. Fasteignakaup. Riftun. Skaðabætur. Fjöleignarhús. ..................... Ákæruvaldið gegn Kristjáni Inga Daðasyni. Fjár- ÁTÁLEUT. rr Jón Þóroddsson gegn Sigurði Sívertsen. Lögmenn. Skaðabætur. Fyrning. ....................00000000a Erlendur Hansen og Hörður Ingimarsson gegn Dómur 7/S 7/S 75 8/5 8/5 13/5 13/5 14/5 14/5 14/5 14/5 14/5 14/5 14/5 14/5 XVII Bls. 1769 1775 1782 1793 1795 1800 1807 1824 1832 1846 1865 1870 1879 1898 1917 XVII Málaskrá Dómur Bls. sameiningarnefnd sveitarfélaga í Skagafirði, bæj- arstjórn Sauðárkrókskaupstaðar og hreppsnefnd- um Fljótahrepps, Hofshrepps, Hólahrepps og fil. Kosningar. Sveitarstjórn. Stjórnsýsla. Sératkvæði. 14/5 1928 201 178/1998 Vaki hf. gegn Þórarni Sveinssyni. Kærumál. Frá- vísunarúrskurður felldur úr gildi. Matsgerð. ........ 18/5 1938 202 198/1998 Rúnar Þ. Grímsson og Símon Ólason gegn Þráni ehf. Kærumál. Nauðungarsala. Veðréttur. Greiðsla. Frávísun máls að hluta frá héraðsdómi. ................ 19/S 1949 203 208/1998 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Stefáni Loga Sívarssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. C. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. „dl... 20/5 1962 204 231/1997 Óli Þorsteinsson gegn Tryggingu hf. Vátrygging. Vextir. Málskostnaður. .......................0. 0. 22/5 1964 205 311/1997 Andrés Andrésson gegn Ásmundi Ólafssyni og Sjóvá-Almennum tryggingum hf. og íslenska rík- inu. Bifreiðar. Líkamstjón. Örorka. Skaðabótalög. SératkVæði. „rr 22/5 1976 206 312/1997 Sigurður Davíðsson gegn Erco sf., Vátryggingafé- lagi Íslands hf. og íslenska ríkinu og Erco sf. og Vátryggingafélag Íslands hf. gegn Sigurði Davíðs- syni. Bifreiðar. Líkamstjón. Örorka. Skaðabóta- lög. Sératkvæði. ............. 22/5 2002 207 389/1997 Íslenska ríkið gegn Reykjagarði hf. Skattar. Jöfn- unargjald. Endurgreiðsla. Fyrirvaralaus greiðsla. . 22/5 2021 208 273/1997 Ákæruvaldið gegn Birki Herbertssyni, Sigurþór Arnarsyni og Sverri Þór Einarssyni. Frelsissvipt- ing. Fíkniefni. Ákæra. Aðskilnaður sakar. ........... 22/S 2033 209 370/1997 Magnús Helgason gegn Kaupfélagi Króksfjarðar. Vinnusamningur. Skuldajöfnuður. ...................... 22/5 2049 210 390/1997 Ákæruvaldið gegn Sigurþór Arnarssyni og Sverri Þór Einarssyni. Líkamsárás leiðir til dauða. Sér- AtkVÆði. 22/5 2060 211 211/1998 Málning hf. gegn Sportbílum ehf. og Bygginga- vöruversl. Nethyl ehf. Kærumál. Útburðargerð. Aðild. Lögvarðir hagsmunir. .................0............ 25/5 2084 212 197/1998 Db. Árna Árnasonar, Lilja Karlsdóttir og Margrét S. Karlsdóttir gegn Sandgerðisbæ og Óskari Árna- syni. Kærumál. Vanhæfi. Dómarar. ..................... 25/5 - 2088 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 221 201/1998 420/1997 421/1997 482/1997 368/1997 290/1997 82/1998 325(1997 247/1997 295/1997 317/1997 116/1998 320/1997 218/1998 192/1998 Málaskrá Valdimar Traustason gegn Unni Erlendsdóttur. Kærumál. Opinber skipti. Óvígð sambúð. ........... Gunnar B. R. Valdimarsson gegn Íslenska álfé- laginu hf. og til réttargæslu Sjóvá-Almennum tryggingum hf. Vinnuslys. Skaðabætur. Gjafsókn. Sératkvæði. lr Íslenska útvarpsfélagið hf. gegn Karli Diðriki Björnssyni. Víxilmál. .......... Ákæruvaldið gegn Baldri Sigurðarsyni. Kynferðis- brot. Skaðabætur. ............... Lífeyrissjóður sjómanna og íslenska ríkið gegn Svavari Benediktssyni. Stjórnarskrá. Eignarréttur. Lífeyrissjóður. Gjafsókn. ...............%..e0nnnene re Gylfi Guðjónsson og Ingimundur Sveinsson gegn Verslunarmannafélagi Reykjavíkur. Verksamning- ur. Skaðabætur. Arkitektar. Málsástæður. ........... Ákæruvaldið gegn Guðrúnu Ágústu Einarsdóttur. Virðisaukaskattur. Skilorð. .................. 0. Einar Höskuldsson gegn Skorradalshreppi. Kaup- samningur. Skuldabréf. Vextir. Forkaupsréttur. ... Berta Björgvinsdóttir og Guðni Jónsson gegn þb. Herdísar J. Sigurbjörnsdóttur og gagnsök. Gjald- þrotaskipti. Riftun. Fjármál hjóna. Kaupmáli. Fasteignakaup. .................... Sjóvá-Almennar tryggingar hf. gegn Rederij N á F Bruins C.V. og Siglu hf. og til réttargæslu Noord Nederlandsche Protectie Club. Farmsamningur. Farmskírteini. Vátrygging. .................. Elfa Þöll Grétarsdóttir gegn Vátryggingafélagi Ís- lands hf. Stjórnarskrá. Bifreiðar. Líkamstjón. Ör- orka. Skaðabótalög. Sératkvæði. ...................0..00 Valgerður M. Gunnarsdóttir gegn Höskuldi Geir Erlingssyni. Mál fellt niður. Gjafsókn. ................ Svavar Jón Gunnarsson gegn Vátryggingafélagi Ís- lands hf. og Haraldi Dean Nelson. Skaðabætur. Líkamstjón. Örorka. Vextir. Innheimtulaun. ....... Vilhjálmur Svan Jóhannsson gegn íslenska ríkinu. Fyrring refsingar. Fullnusta dóma. Vararefsing. .. Dymbill ehf. gegn Sigríði Stefánsdóttur. Kærumál. Matsmaður. Þóknun. ......................0000a Dómur 25/5 28/5 28/5 28/5 28/5 28/5 28/5 4/6 4/6 4/6 4/6 4/6 4/6 4/6 XIX Bls. 2092 2098 2116 2121 2140 2155 2173 2180 2187 2220 2233 2253 2260 2270 2281 KK 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 213/1998 214/1998 215/1998 216/1998 230/1998 221/1998 212/1998 234/1998 231/1998 104/1998 518/1997 134/1998 360/1997 Málaskrá Ákæruvaldið gegn Haraldi Óskari Haraldssyni. Kærumál. Lögreglurannsókn. Ákæra. Frávísunar- úrskurður felldur úr gildi. ...............0000..0000000.0.... Ákæruvaldið gegn Jóhannesi T. Sveinbjörnssyni. Kærumál. Lögreglurannsókn. Ákæra. Frávísunar- úrskurður felldur úr gildi. .................................. Ákæruvaldið gegn Arnari Einarssyni. Kærumál. Lögreglurannsókn. Ákæra. Frávísunarúrskurður felldur úr gildi. ......................00.. 0... Ákæruvaldið gegn Brynju Kristjánsdóttur. Kæru- mál. Lögreglurannsókn. Ákæra. Frávísunarúrsk- urður felldur úr gildi. .........................0...00...... Arnbjörg Aradóttir o.fl. gegn sýslumanninum á Akureyri. Kærumál. Þinglýsing. ......................0 Ákæruvaldið gegn Sigurði Grétari Marinóssyni. Kærumál. Frávísunarúrskurður staðfestur. Ákæru- vald. Niðurfelling saksóknar. ...............00000000000.... Ákæruvaldið gegn Birgi Guðmundssyni. Kæru- mál. Öryggisgæsla. Kærufrestur. Máli vísað frá Hæstarétti. Sigríður Emma Guðmundsd., Sigríður Jónína Guðmundsd. og Sigrún Sigurðardóttir gegn Herði Grétari Gunnarssyni og Ingibjörgu Leifsd. Kæru- mál. Útivist. Endurupptaka máls. ....................... Guðmundur Reykjalín, Haraldur Jóhannsson og Jóhannes Jónsson gegn Almari Grímssyni, Bessa Gíslasyni, Miðey ehf. og Þór Sigþórssyni. Kæru- mál. Dómkvaðning matsmanna. Aðild. Einka- hlutafélög. ............. Ákæruvaldið gegn Magneu Þóru Erlingsdóttur. Ölvunarakstur. Svipting ökuréttar. Reynslulausn. Ákæruvaldið gegn Birgi Andréssyni. Þjófnaður. Húsbrot. Skilorðsrof. ............rr Ákæruvaldið gegn Jónasi James Norris. Þjófnaður. Skilorðsrof. Skaðabætur. Frávísun máls að hluta frá héraðsdómi. ......................a a Á gústa Sigurðardóttir, Hildur Æsa Oddsdóttir og Edda Sigurrós Oddsdóttir gegn Hag ehf. og Stein- grími Bergssyni og réttargæslu Vátryggingafélagi Dómur 4/6 4/6 4/6 4/6 4/6 8/6 8/6 8/6 10/6 11/6 11/6 11/6 Bls. 2286 2290 2292 2204 2206 2299 2304 2314 2319 2333 2336 2340 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 20/1998 139/1998 478(1997 112/1998 233/1998 236/1998 245/1998 65/1998 33/1998 123/1998 450/1997 70/1998 98/1998 418/1997 28/1998 162/1998 Málaskrá Íslands hf. og Sjóvá-Almennum tryggingum hf. Vinnuslys. Skaðabætur. Bætur vegna missis fram- færanda. Sakarskipting. Sératkvæði. .................... Kópavogsbær gegn db. Ragnars Hjálmarssonar og gagnsök. Verksamningur. Galli. Skaðabætur. Að- Bld. nennt Ákaæruvaldið gegn Einari Sverri Einarssyni. Kyn- ferðisbrot. Sératkvæði. 2... Borgarsjóður Reykjavíkur vegna húsnæðisnefndar Reykjavíkur gegn Guðbjörgu Helgu Magnúsdótt- ur og Jóhönnu Sigríði Magnúsdóttur og gagnsökn. Félagslegar íbúðir. Innlausnarverð. Sératkvæði. ... Ákæruvaldið gegn X. Nauðgun. Sýkna. Líkamsár- ás. Miskabætur. Skilorð. ..........00000eeeeeeeeeeereeeee00 Gátun ehf. gegn Magnúsi Jónassyni. Kærumál. Frávísunarúrskurður felldur úr gildi. ................... Haraldur Sigurðsson gegn Aldrianne Karen Rom- an. Kærumál. Málskostnaðartrygging. ................. Ákæruvaldið gegn Valtý Þórðarsyni. Kærumál. Ávana- og fíkniefni. Gagnaöflun. Sönnunargögn. Austurstræti 22 ehf. gegn Hitaveitu Reykjavíkur. Kröfuréttur. Orka. 2... annarrar Ákæruvaldið gegn Steinari Berg Ísleifssyni. Virð- isaukaskattur. rr K gegn M. Börn. Forsjá. Gjafsókn. .................... Ásta Björk Ragnarsdóttir gegn Jóni Heiðari Guð- mundssyni. Framkrafa. ................00aeaa0e eter Ákæruvaldið gegn Ólafi Guðmundssyni. Líkams- árás. Eignaspjöll. Dýravernd. ..............0000.0000...... Ákæruvaldið gegn Tryggva Sigfússyni. Tilraun til manndráps. Líkamsárás. Sérálit. ......................... Íslenska ríkið gegn Kristjáni Geirssyni. Stjórnar- skrá. Dómstólar. Mannréttindasáttmáli Evrópu. Skaðabætur. Gjafsókn. .............0.... eeen Ákæruvaldið gegn Benóný Friðrik Færseth. Fisk- Veiðibrot. err Ákæruvaldið gegn Gunnari Péturssyni og Unnari Sigurði Hansen. Þjófnaður. Nytjastuldur. Ávana- og fíkniefni. Umferðarlög. Almannahætta. .......... Dómur 11/6 11/6 11/6 11/6 11/6 12/6 12/6 18/6 18/6 18/6 18/6 18/6 18/6 18/6 18/6 18/6 18/6 XXI Bls. 2346 2363 2383 2390 2420 2440 2445 2449 2452 2460 2467 2484 2489 2510 2528 2543 2553 XXII Málaskrá Dómur Bls. 257 239/1998 Sæmundur Þórðarson, Anne May Sæmundsdóttir o.fl. gegn Laxalind ehf., Silungi ehf., Iönþróunar- sjóði og Den Norske Bank. Kærumál. Útburðar- gerð. Kröfugerð. Vanreifun. .....................0.... 19/6 2573 258 151/1997 Þorbjörg Magnea Óskarsdóttir gegn Sigbirni Ingi- mundarsyni og Vátryggingafélagi Íslands hf. Bif- reiðar. Örorka. Skaðabætur. Læknaráð. Gjafsókn. 25/6 2588 259 169/1998 Fagtún ehf. gegn byggingarnefnd Borgarholts- skóla, íslenska ríkinu, Reykjavíkurborg og Mos- fellsbæ. EFTA-dómstóllinn. Ráðgefandi álit. ....... 25/6 2608 260 338/1996 Tryggvi Tómasson Hjörtur Jónsson o.fl. gegn Jóni Ingileifssyni. Landamerkjamál. ........................... 25/6 2616 261 261/1998 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Ragnar Korn- elíusi Lövdal. Kærumál. Farbann. ...................... 26/6 2634 262 273/1998 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Sigurði Erni Ágústssyni. Kærumál. Farbann. .......................... 31 2637 263 295/1998 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Halldóri Bald- vinssyni. Kærumál. Ökuréttur. Bráðabirgðasvipt- ing felld Úr gildi. ..................... 21/7 2640 264 260/1998 Fróði hf. gegn Carl Allers Etablissement A/S. Kærumál. Dómkvaðning matsmanna. ................. 14/8 2644 265 301/1998 Hauður Helga Stefánsdóttir gegn þb. Byggðalands ehf. Kærumál. Nauðungarsala. Gjaldþrotaskipti. . 14/8 2648 266 326/1998 Ríkissaksóknari gegn Magnúsi Magnússyni. Kæru- mál. Farbann. ........................... 24/8 2653 267 320/1998 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Friðriki Ólafi Ólafssyni. Kærumál. Ökuréttur. Bráðabirgðasvipt- ing. Öndunarsýni. ddr 24/8 — 2656 268 283/1998 Ákæruvaldið gegn Baldri Stefáni Svavarssyni. Kærumál. Viðurlagaákvörðun. Málsvarnarlaun. .. 3/9 2660 269 369/1998 Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Ágústi Hall- dórssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. C-liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ...........0.000.000enn. 3/9 2663 270 259/1998 María Guðmundsdóttir o.fl. gegn Loga Guð- brandssyni. Kærumál. Dánarbú. Opinber skipti... 3/9 2666 271 268/1998 Árni Þormóðsson gegn Snæfellsvikri ehf. o.fl. Kærumál. Kröfugerð. Vanreifun. Málskostnaðar- trygging. Frávísunarúrskurður staðfestur. ............ 39 0 2670 272 273 214 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 214/1998 282/1998 294(/1998 321/1998 342/1998 373(1998 374(1998 370/1998 313/1998 249/1997 179/1998 374/1997 270/1998 380/1998 131/1998 349/1997 Málaskrá Elvex Corporation gegn Hf. Eimskipafélagi Ís- lands og Atalanta Schifffartsgesellschaft mbH ár Co. Kærumál. Málskostnaðartrygging. ................ Anna María Valdimarsdóttir gegn Guðjóni Grét- arssyni. Kærumál. Útburður. Frávísun máls frá Hæstarétti... Jóhannes Ottósson gegn Hólmfríði G. Sigurðar- dóttur. Kærumál. Opinber skipti. Fjármál hjóna. Gjöf. rr Marta Guðrún Gylfadóttir gegn Hundaræktarfé- lagi Íslands og siðanefnd Hundaræktarfélags Ís- lands. Kærumál. Málskostnaðartrygging. ............. M gegn K. Kærumál Matsgerð. Gjafsókn. ........... Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Valtý Erni Gunnlaugssyni. Kærumál. Gæsluvarðhaldskörfu hafnað. Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Kio Alexander Ayobambele Briggs. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ................. Stefán Árnason og Sólveig Bragadóttir gegn Ólafi Björnssyni. Kærumál. Útburður. Frávísun máls frá Hæstarétti. Sæmundur Þórðarson o.fl. og Vatnsleysa sf. gegn þb. Lindalax hf. Kærumál. Dómarar. Vanhæfi. .... Jón Magnús Pálsson gegn Samskipum hf. Skulda- MÁ. err Ákæruvaldið gegn Árna Sigurðssyni og Emil An- ton Sveinssyni. Ávana- og fíkniefni. .................... Búlandstindur hf. gegn Hvoli ehf. og gagnsök. Skuldabréf. Greiðsla... Lúðvík Gizurarson gegn Veiðifélagi Eystri-Rang- ár og Veiðifélagi Rangæinga. Kærumál. Gerðar- ÁÓMUF. nr Nína Björg Sæmundsd. gegn Trésmíðaverkstæði Sveins Hreiðars ehf. Kærumál. Útburður. Máli vís- að frá Hæstarétti... Ákæruvaldið gegn Gísla Edmund Úlfarssyni. Fjár- SVÍk. leir Óli Þorsteinsson gegn Hraðfrystihúsi Tálknafjarð- ar hf. Vinnuslys. Sjómenn. Sératkvæði. ............... XXIII Dómur Bls. 3/9 3/9 3/9 3/9 7/9 19 719 9/9 10/9 10/9 10/9 10/9 11/9 14/9 17/9 17/9 2690 2694 2695 2699 2702 2707 2711 2714 2716 2721 2127 2735 2745 2748 2750 2760 XXIV Málaskrá Dómur Bls. 288 479/1997 Karl Magnús Karlsson gegn Ágústu Sigmunds- dóttur og Tryggingamiðstöðinni hf. Bifreiðir. Vá- trygging. FyrniNg. 2... 17/9 2773 289 388/1997 Landhelgisgæsla Íslands gegn Rederij N á F Bru- ins C.V. og gagnsök og til réttargæslu Schepen Onderlinge Nederland U.A., Sjóvá-Almennum tryggingum hf. og Tryggingu hf. Björgunarlaun. .. 17/9 2780 290 514/1997 Oddbjörg Sigfúsdóttir gegn Páli Skúlasyni og Vátr.fél. Íslands hf. Skaðabætur. Gjaldþrotaskipti. Lögmaður. Vátrygging. Aðild. ............0000000.00000... 17/9 2794 291 181/1998 Ákæruvaldið gegn X. Ómerking. Heimvísun. Gagnaðflun. „rr 17/9 2809 292 498/1997 Útgerðarfélagið Skálar ehf. gegn Pétri Stefáns- syni. Lausafjárkaup. Riftun. Virðisaukaskattur..... 17/9 2812 293 297/1998 Samkeppnisráð gegn Myllunni Brauði hf., Mjólk- ursamsölunni í Reykjavík og áfrýjunarnefnd sam- keppnismála. Kærumál. Stjórnvöld. Samkeppni. Aðild. Frávísunarúrskurður staðfestur. ............... 22/9 2821 294 257/1998 Haraldur Jónsson gegn Valdemar Jónssyni, Hjör- dísi Jónsdóttur og Jóni Sverri Jónssyni. Kærumál. Dánarbússkipti. Óðalsréttur. ........0..... 22/9 2833 295 377/1998 Kristján Þór Vilhjálmsson og Trygging hf. gegn Rúnari Þór Róbertssyni. Kærumál. Dómkvaðning MASMANNA. 2... 24/9 2844 296 378/1998 Ákæruvaldið gegn Hans Steinari Bjarnasyni. Kærumál. Vanhæfi. Dómarar. .................0....0... 24/9 2848 297 397/1997 Helga S. Sigurðardóttir o.fl. gegn Páli Kristjánssyni og Katrínu Tómasdóttur og gagnsök og íslenska rík- inu til réttargæslu. Fasteignakaup. Afsláttur. ......... 24/9 2851 208 365/1997 Málfríður Sigurðardóttir gegn Tryggva Kárasyni. Óvígð sambúð. Vanreifun. Frávísun máls frá héraðsdómi... 24/9 2856 299 170/1998 Ákæruvaldið gegn Eyþóri Gunnarssyni. Rán. Hlutdeild. Skilorðsrof. ............ 24/9 2868 300 *29/1998 Trévirki ehf. gegn Ólafi Kr. Sveinssyni. Skaðabæt- ur. Vinnuslys. Örorka. Sakarskipting. Gjafsókn. .. 24/9 2875 301 522/1997 Gunnar Magnússon gegn Guðbjarti Einarssyni o.fl. og Aðalbjörgu sf. og til réttargæslu Sam- ábyrgð Íslands á fiskiskipum. Skaðabótamál. Vinnuslys. Sjómenn. Gjafsókn. Sératkvæði. ......... 24/9 2884 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 315 316 499/1997 394/1998 436(/1997. 36/1998 419/1997 485/1997 85/1998 184/1998 105/1998 217/1998 415/1997 31/1998 399/1998 400/1998 389/1998 Málaskrá Sýslumaðurinn í Keflavík gegn Guðjóni Styrkárs- syni. Nauðungarsala. Skaðabætur. ...................... Haukur Holm gegn Búnaðarbanka Íslands hf. Kærumál. Dómarar. Vanhæfi. ................00.....00..0. Íslenska ríkið og héraðsnefnd Austur-Húnvetn- inga gegn Pípulagnaverktökum ehf. Verksamning- tr. UMbOð. ccc. Reykjavíkurborg og íslenska ríkið gegn Gunnhildi Sigurðardóttur vegna db. Kristins Jónssonar og gagnsök. Biðlaun. Sératkvæði. ....................000.00.. Oddur Pétursson gegn Pálma Geir Jónssyni og gagnsök. Lausafjárkaup. Greiðsla. Skuldabrét. Sératkvæði. rr Lögmannafélag Íslands gegn Sjóva-Almennum tryggingum hf. Greiðsla. Framsal. Lögmenn. ....... Íslenska ríkið gegn Myllunni Brauði hf. Skattar. Endurálagning. Rekstrarkostnaður. .................... Ákæruvaldið gegn Theodor Emil Pantazis. Ávana- og fíkniefni. Reynslulausn. ..................... Þórður Tryggvi Stefánsson gegn Fiskmarkaði Snæfellsness ehf. og til réttargæslu Trygginga- miðstöðinni hf. Skaðabótamál. Vinnuslys. Sér- Atkvæði. rr Ákæruvaldið gegn X. Kynferðisbrot. Sönnun. ..... Hitaveita Reykjavíkur gegn Engilbert Þórðarsyni og gagnsök og Engilbert Þórðarson gegn Verk- fræðistofu Guðmundar og Kristján hf. Skaðabóta- mál. Vinnuslys. Sératkvæði. ..............00000000 eee... Byggðaverk ehf. gegn Lovísu R. Kristjánsdóttur. Fasteignakaup. Greiðsla. Fasteignasalar. ............. Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Hafþóri Smára Sigmundssyni. Kærumál. Kærufrestur. Máli vísað frá Hæstarétti... Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Guðmundi Þór Pálssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ..............00000.00 0000 Ólafur S. Guðbjartsson gegn Gunnari H. Guð- bjartssyni. Kærumál. Lögbann. ...............00....0.. Dómur 24/9 1/10 140 1/10 1/10 1/10 1/10 1/10 1/10 1/10 1/10 1/10 2/10 2/10 2/10 XXV Bls. 2902 2908 2913 2930 2951 2963 2971 2988 2992 3001 3011 3037 3047 3049 3051 XXVI 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 3217 328 329 330 386/1997 180/1998 491/1997 497/1997 333/1997 413/1998 410/1998 411/1998 392/1998 238/1998 34/1998 19/1998 432/1997 453/1997 Málaskrá Búnaðarbanki Íslands v. Stofnlánadeildar land- búnaðarins gegn Árna Gíslasyni, Erlendi Helga Árnasyni o.fl. Skaðabótamál. Galli. Hönnun. Kröfugerð. Gjafsókn. .............000.... 00. Ákæruvaldið gegn Sveini Hall Málssyni, Ólafi Valgarð Ingimundarsyni, Sigurgeir Pálssyni og Hirti Jónassyni. Tolllagabrot. Upptaka. ............... I. Guðmundsson ehf. gegn Bílaleigunni Fal ehf. Húsaleigusamningur. Skaðabætur. ...................... Nýsköpunarsjóður atvinnulífsins gegn Einari S. Hálfdánarsyni. Upplýsingaskylda stjórnvalda. Að- ild. Frestur. Sératkvæði. ..................... Rannveig Rós Bjarnadóttir gegn Tryggingu hf. og Norðurleið-Landleiðum ehf. Stjórnarskrá. Bifreið- ir. Líkamstjón. Örorka. Gjafsókn. ....................... Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Kio Alexander A. Briggs. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. og B. lið- ur 1. mgr. 103 gr. og 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/ 1991. eeen Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Guðmundi Þór Pálssyni. Kærumál. Gæsluvarðhaldsúrskurður felldur úr gildi. .......................... Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Hafþóri Smára Sigmundssyni. Kærumál. Gæsluvarðhaldsúrskurð- ur felldur úr gildi. ............................ Jóna Bergjónsdóttir og Kristján Bergjónsson gegn Kristínu Pálmadóttur o.fl. Kærumál. Nauðungar- sala. Frávísun máls frá héraðdómi. ..................... Ákæruvaldið gegn Anthonius Gerardus Verborg. Ávana- og fíkniefni... Vígþór H. Jörundsson gegn Elínu Sigríði Ragnars- dóttur o.fl. Sameign. Forkaupsréttur. .................. Jón Þóroddsson gegn Dreifingu ehf. og gagnsök. Lögmannsþóknun. ..............0.000aarrrrrrrrrr Kristján P. Willatzen gegn Þingvallaleið ehf. Lausafjárkaup. Riftun. Vangildisbætur. Frávísun máls að hluta frá héraðsdómi. ............................ Jónas Þór gegn íslenska ríkinu. Lögreglumenn. Ríkisstarfsmenn. Kröfugerð. Sératkvæði. ............ Dómur 8/10 S/10 8/10 8/10 8/10 1340 13/10 13/10 1310 15/10 15/10 15/10 15/10 Bls. 3058 3072 3086 3096 3115 3132 3137 3140 3144 3152 3156 3164 3181 3194 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 472/1997 417/1998 412/1998 232/1998 40/1998 61/1998 480/1997 242/1997 318/1997 303/1997 124/1998 430/1998 418/1998 398/1998 421/1998 422/1998. 424(1998 Málaskrá Sigurjón Nielsen gegn Hf. Eimskipafélagi Íslands. Sjómenn. Vinnuslys. Sératkvæði. ................0...0... Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Sigurjóni Sig- urgeirssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. a. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ............000ð. 00.00.0000. Íslenska ríkið gegn Baldri Ágústssyni. Kærumál. Dómkvaðning matsmanna. „ccc... Ákæruvaldið gegn Kristjáni Braga Valssyni. Lík- amsárás. Tilraun til manndráps. Þjófnaður. Skaða- bætur. eeen Þorsteinn Jónsson gegn íslenska ríkinu og gagn- sök. Höfundarréttur. Frávísun máls frá héraðs- ÁÓMI. dr Sam-suða ehf. gegn Erlu Báru Jónsdóttur. Verk- samningur. Gjafsókn. ................. Sigurður Jóhannsson og Haukur Haraldsson gegn Reykjavíkurborg. Skuldabréf. Fyrning. ............... Íslenska ríkið gegn Bifreiðum og landbúnaðarvél- um hf. Virðisaukaskattur. Sératkvæði. ................ Húsnæðissamvinnufélagið Búseti gegn B.M. Vallá ehf. Kaupsamningur. Þriðjamannsloforð. ............ Gunnlaugur Sigurðsson og Margrét Björgvinsdóttir gegn sameinuðu sveitarfélagi Eskifjarðarkaup- staðar, Neskaupstaðar og Reyðarfjarðarhrepps. Skaðabætur. Matsgerð. Heimvísun. Sératkvæði. Guðmundur Karvel Pálsson gegn Þróunarsjóði sjávarútvegsins. Skuldabréf. ...............00.....0........ Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Sveini Gunnari Jónassyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. 000... Ritfell hf. gegn Þyrnirós ehf. Kærumál. Útivist. Frávísun máls frá Hæstarétti. ............................. Guðmundur Agnar Guðjónsson gegn Dalabyggð. Kærumál. Ábúð. Útburðargerð. ......................... Rúna Soffía Geirsdóttir gegn Sjóvá-Almennum tryggingum hf. Kærumál. Frestur. ....................... Jón Einar Jakobsson gegn Búnaðarbanka Íslands hf. Kærumál. Fjárnám. ....................0..0 0... Gunnar Kvaran ehf. gegn Fyrst og fremst ehf. Kærumál. Málskostnaðartrygging. ............0000000.0. KKVI Dómur 15/10 19/10 22/10 22/10 22/10 22/10 22/10 22/10 22/10 „. 22/10 22/10 23/10 23/10 26/10 26/10 27/10 Bls. 3205 3214 3217 3220 3238 3245 3253 3259 3286 3303 3315 3322 3326 3335 3347 3349 3356 XKVIII 348 429/1998 349 194/1998 350 435/1998 351 24/1998 352 49/1998 353 172/1998 354 22711998 355 101/1998 356 25/1998 357 516/1997 358 30/1998 359 438/1998 360 423/1998 361 396/1998 Málaskrá Guðmundur Rafn Geirdal Bragason gegn Lykil- hótelum ehf. Kærumál. Útburðargerð. Leigusamn- ÍNÐUR. lesnar Sigurður B. Pétursson og Erla Jónsdóttir gegn Landsbanka Íslands hf. Málskostnaðartrygging. Frávísun máls frá Hæstarétti. ............................. Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Ágústi Hall- dórssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. C. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. dd... Sighvatur Steindórsson gegn Blönduósbæ og Vá- tryggingafélagi Íslands hf. til réttargæslu. Vinnu- slys. Sérálit. „............... Magnús Emilsson og Vátryggingafélag Íslands hf. gegn Kristjáni Inga Gunnarssyni. Bifreiðir. Um- ferðarlög. Vátrygging. Vinnuslys. ........................ Á kæruvaldið gegn Einari Jóni Blandon. Tékkar. Skilorð. Skaðabætur. Frávísun máls að hluta frá héraðsdómi... Ákæruvaldið gegn Pétri Júlíussyni. Fjárdráttur. Skilorð. err Íslenska ríkið gegn Árna Ingólfssyni og gagnsök. Stjórnsýsla. Samkeppni. Læknar. Skaðabætur. ..... Anton Jónsson gegn íslenska ríkinu. Ógilding stjórnvaldsúrskurðar. Gildistaka laga. Frávísun skaðabótakröfu. .....................0.0 0. Eggert Bjarni Samúelsson gegn Nýja kökuhúsinu ehf. og Vátryggingafélagi Íslands hf. til réttar- gæslu. Vinnuslys. Örorka. Skaðabætur. Sakar- skipting. Gjafsókn. ....................00na Hrönn Jónsdóttir, Jón Leósson og Hvoll sf. gegn Reyni Þorgrímssyni og gagnsök. Sölulaun. .......... Sýslumaðurinn í Hafnarfirði gegn Mána Frey- steinssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ...........0..... Már Ágúst Björgvinsson og Inga S. Ingvadóttir gegn Kaupfélagi Árnesinga. Kærumál. Nauð- ungarsala. Res judicata. Frávísun frá héraðsdómi. M gegn K. Kærumál. Börn. Aðfarargerð. Innsetn- ingargerð. Erlendur dómur. .....................0......0... Dómur 27/10 27/10 29/10 29/10 29/10 29/10 29/10 29/10 29/10 29/10 29/10 30/10 311 5411 Bls. 3360 3364 3365 3369 3378 3389 3393 3398 3418 3427 3438 3445 3448 3451 362 — ON 364 365 366 367 368 369 370 37 373 374 375 376 377 50/1998 62/1998 76/1998 26/1998 67/1998 48/1998 202/1998 203/1998 204/1998 205/1998 206/1998 46/1998 113/1998 81/1998 66/1998 444/1998 Málaskrá Íslenska ríkið gegn Jóni Þórðarsyni og gagnsök. Stjórnarskrá. Þjónustugjald. Skattar. Stjórnvalds- fYFIFMÆli. Hjörleifur Bergsteinsson gegn Tryggingu hf. Vá- trygging. Endurkrafa. Stjórnsýsla. Frávísun máls frá héraðsdómi. 0... Vignir Jónasson gegn Þorsteini Haraldssyni. Skuldabréf. Sjálfskuldarábyrgð. ..................0..0.0.. Ásdís Birta Gunnarsdóttir gegn Fróða hf., Fríðu Kristínu Gísladóttur og Gústaf Guðmundssyni. Skaðabótamál. Verklaun. Myndbirting. ............... Landsbanki Íslands hf. gegn Fiskistofu. Þagnar- skylda. Bankar. ...................... 0000. Íslenska álfélagið hf. gegn Eiríki Páli Einarssyni Og Eiríkur Páll Einarsson gegn Íslenska álfélaginu hf. og Vátryggingafélagi Íslands hf. til réttargæslu. Skaðabótamál. Vinnuslys. Örorka. ..................... Íslenska ríkið gegn Dröfn Lúðvíksdóttur og gagn- sök. Biðlaun. Sérálit. Sératkvæði. .........0....0.0...... Íslenska ríkið gegn Grími Inga Lúðvígssyni og gagnsök. Biðlaun. Sérálit. Sératkvæði. ................ Íslenska ríkið gegn Margréti Hallgeirsdóttur og gagnsök. Biðlaun. Sérálit. Sératkvæði. ................ Íslenska ríkið gegn Hauki Hannibalssyni og gagn- sök. Biðlaun. Sérálit. Sératkvæði. ....................... Íslenska ríkið gegn Guðrúnu Gísladóttur og gagn- sök. Biðlaun. Sérálit. Sératkvæði. ....................... Kærunefnd jafnréttismála v/Guðbjargar Önnu Þorvarðardóttur gegn íslenska ríkinu. Jafnrétti. Stöðuveiting. Skaðabætur. ...............0000000.000000.0... Ólafur A. Ólafsson gegn Sóleyju Skúladóttur. Fasteignakaup. Vanheimild. Riftun. .................... Fjörður ehf. gegn Vélsmiðjunni Stáli hf. og gagn- sök. Geymslugjald. .......................00aa0 rr Landsbanki Íslands hf. gegn Sævari Th. Guð- mundssyni. Skuldaraskipti. ..........................0.00. Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Óskari Þór Gunnlaugssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. C.liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. dd XXXIX Dómur 5411 511 511 511 51 511 5411 511 511 511 51 511 511 511 511 Bls. 3460 3478 3493 3499 3517 3525 3538 3551 3563 3599 3618 3624 3631 3637 KKK 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 17/1998 18/1998 119/1998 414/1997 53/1998 117/1998 97/1998 111/1998 100/1998 448/1998 99/1998 136/1998 90/1998 107/1998 93/1998 80/1998 Málaskrá Ásvélar ehf. gegn Vikurvörum ehf. Verksamning- Ur. Vextir... Halldór Magnússon gegn Vikurvörum ehf. Verk- samningur. Vextir...) Sigurjón Jóhann Haraldsson gegn íslenska ríkinu og Blönduósbæ. Skattar. Frádráttarheimild. ........ Valgerður Jónsdóttir gegn Sparisjóði Höfðhverf- inga, Þórsteini Arnari Jóhannessyni og Þorsteini Auðuni Péturssyni. Skaðabætur. Fasteignakaup. Veðréttur. Landssamband slökkviliðsmanna gegn íslenska ríkinu. Ógilding stjórnvaldsúrskurðar að hluta. Varnarsamningur Íslands og Bandaríkjanna. Kjaramál. .............0...... arena Hreinn Guðlaugsson og Freyja Helgadóttir gegn Ingunni Þ. Baldvins Sigríði D. Martin og Elísa- betu Baldvins. Fasteignakaup. Galli. ................... Tryggvi Pálsson gegn Málningu ehf. Víxill. Endur- krafa. Trygging. Stefán Gissurarson gegn Sjóvá-Almennum trygg- ingum hf. Vátryggingarsamningur. ...................... A/S Veidekke gegn Flugmálastjórn. Verksamning- ur. Tómlæti. ............ rr Ríkislögreglustjóri gegn Islandia Internet ehf. Kærumál. Upplýsingaskylda. Fjarskipti. .............. Múlalundur gegn Erni Ólafssyni. Lífeyrissjóðir. Öryrkjar. Sératkvæði. ............... IC.E.D.A.N. ehf. gegn Gert Brovall. Hlutafélög. Vörumerki. Firma. Málshöfðunarfrestur. ............. Haraldur Ragnarsson o.fl. gegn Gunnari Pálma- syni og gagnsök. Björgunarlaun. Sjóveðréttur. .... ÁHÁ byggingar ehf. gegn Ingvari Guðmundssyni. Forkaupsréttur. Kröfugerð. Frávísun máls að hluta frá héraðsdómi. .................00000nnnnn nn Friðrik Rúnar Friðriksson gegn íslenska ríkinu. Skattar. Málshöfðunarfrestur. Hæfi. Málshraði. SÉTÁlit. Kristín Stefánsdóttir gegn Dagfinni Stefánssyni. Skuldabréf. Framkrafa. ..............0.0000000 ee. Dómur 12/11 1241 12/11 12/11 121 12/11 12/11 1241 121 13/11 19/11 19/11 19/11 19/11 Bls. 3639 3645 3651 3664 3682 3703 3711 3721 3729 3740 3745 3757 3764 371 3781 3798 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 120/1998 148/1998 452/1998 457/1998 459/1998 89/1998 102/1998 151/1998 55/1998 150/1998 121/1998 108/1998 110/1998 125/1998 91/1998 10/1998 195/1998 145/1998 Málaskrá Hjörtur Einarsson gegn Siglfirðingi ehf. Sjómenn. ViNNUSlyS. dee Halldór T. Svavarsson gegn Fjallkonunni ehf. Víx- AM. Fjallkonan ehf. gegn Máli og menningu hf. Kæru- mál. Vanreifun. Frávísunarúrskurður felldur úr Bildi. Ákæruvaldið gegn X. Kærumál. Réttargæslumað- UP. err Þórdís Richter gegn Páli H. Pálssyni. Kærumál. Gjaldþrotaskipi. Fjárnám. .............0.000000..0 0000... Gunnar Briem gegn Sigríði R. J. Briem. Meðlag. Skilnaðarsamningur. ...................00aanar Íslenska ríkið gegn þb. Hafverks hf. Gjaldþrota- skipti. Skuldajöfnuður. Virðisaukaskattur. .......... Íslenska ríkið gegn þb. Miklagarðs hf. Gjaldþrota- skipti. Skuldajöfnuður. Virðisaukaskattur. .......... Ákæruvaldið gegn Stefáni Jóni Sigurðssyni. Fjár- svik. Skaðabætur. Aðfinnslur. ............................ Adam Piasecki gegn Ábyrgðasjóði launa. Gjald- þrotaskipti. Ábyrgðasjóður launa. Sératkvæði. .... Stefán Árnason gegn Sást ehf. Sameignarfélög. Einkahlutafélög. Skuldajöfnuður. ....................... Linda M. Bellere gegn Tryggingastofnun ríkisins og tryggingaráði og gagnsök. Almannatryggingar. Stjórnvaldsákvörðun. Gjafsókn. Aðild. Frávísun máls frá héraðsdómi að hluta. ........................0.. Bergur Garðarsson gegn Páli Jónssyni og gagnsök. Lausafjárkaup. Ógilding samnings. Kröfugerð. .... Magnús Th. S. Blöndahl ehf. gegn J.V.J. ehf. og gagnsök. Verksamningur. Aðfinnslur. ................. Sigríður Kristinsdóttir gegn Aðalbirni Jóakimssyni og gagnsök. Hjón. Fjárskipti. Lífeyrir. ................ Magnús Friðgeirsson gegn Kaupgarði hf. og gagn- sök. Kaupsamningur. Sératkvæði. ....................... Gestur L. Fjeldsted gegn Kaupfélagi Borgfirðinga. Vinnuslys. Skaðabætur. Gjafsókn. ...................... Valdimar Jóhannesson gegn íslenska ríkinu. Stjórnarskrá. Jafnræðisregla. Atvinnufrelsi. Veiði- heimildir. Ógilding stjórnvaldsákvörðunar. .......... KKKI Dómur 19/11 1911 25/11 26/11 26/11 26/11 26/11 26/11 26/11 26/11 312 312 3/12 312 3412 3/12 312 312 Bls. 3808 3817 3821 3832 3834 3838 3844 3857 3870 3957 3969 3975 3992 4006 4022 4042 4065 4076 KKKII 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 458/1998 462/1998 470/1998 475(1998 157/1998 142/1998 196/1998 168/1998 54/1998 22311998 127/1998 146/1998 57/1998 109/1998 Málaskrá Samvinnusjóður Íslands hf. gegn Óskari Guðna Gunnarssyni. Kærumál. Nauðungarsala. Kæru- heimild. Máli vísað frá Hæstarétti. ...................... Frostfiskur ehf. gegn Guðmundi Tr. Sigurðssyni. Kærumál. Frávísunarúrskurður staðfestur. Máls- kostnaður. Res. Judicata. .............0000000000.00 0000... Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Kio A. Ayobambele Briggs. Kærumál. Gæsluvarðhald. A. og B. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. 2. mgr. 103. gr. 1. fr. 19/1991. ll... Sýslumaðurinn í Hafnarfirði gegn Mána Frey- steinssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. C. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. .............00....0 Halla Björk Marteinsdóttir gegn Tryggingastofnun ríkisins og gagnsök. Örorkustyrkur. Skaðabætur. . Jakob A. Traustason gegn Hauki Jens Birgissyni, Daníel Rafni Hartmannssyni og Árna Kópssyni. Skaðabætur. Brigðaréttur. Frávísun máls frá héraðsdómi. 0...) Íslenska úthafsútgerðarfélagið ehf. gegn Loðnu- vinnslunni hf. Hlutafélög. ..............0..........0.0...... Elvar Örn Unnsteinsson, Magnús Guðlaugsson, Hjalti Steindórsson, Lögrún sf. og Símon Kjærne- sted gegn Prímusi ehf. Húsaleigusamningur. Brostnar forsendur. Skuldajöfnuður. ................... Ákæruvaldið gegn Kristófer Kristóferssyni og Sig- rúnu Öldu Kærnested. Þjófnaður. Hylming. Skaðabætur. dd K gegn M. Börn. Óvígð sambúð. Faðernismál. Ómerking. Frávísun frá héraðsdómi. Sératkvæði. Svalbarðshreppur og Þórshafnarhreppur gegn þb. Fjalars hf. Verksamningur. „00... Þb. S. Óskarssonar og Co. hf. gegn íslenska ríkinu. Skattar. Jöfnunargjald. Endurgreiðslukrafa. Fyrn- IN. arnar Tryggvi Sveinbjörnsson gegn Össuri hf. og Össuri Kristinssyni. Málflytjendur. Umboð. ................... Lífeyrissjóður starfsmanna Áburðarverksmiðju rík- isins gegn íslenska ríkinu, Áburðarverksmiðjunni Dómur 4/12 4/12 4(12 8/12 10/12 10/12 10/12 10/12 10/12 10/12 10/12 10/12 10/12 Bls. 4089 4096 4103 4107 4109 4117 4125 4133 4139 4167 4175 4180 4189 426 421 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 190/1998 167/1998 471/1998 443(1998 242/1998 199/1998 200/1998 147/1998 187/1998 228/1998 229(/1998 122/1998 Málaskrá hf., Þorsteini V. Þórðarsyni og Sveini Sæmunds- syni og Þorsteinn V. Þórðarson og Sveinn Sæ- mundsson gegn Lífeyrissjóði starfsm. Áburðar- verksm. ríkisins. Skaðabætur. Verðbréf. Endurskoðendur. Lífeyrissjóðir. Sératkvæði. ....... Valdimar Jóhannesson gegn Reykjavíkurborg, Tri- toni ehf., Gerpi sf. og Renötu Erlendsson og til réttargæslu Húsfélaginu Hafnarstræti 20 og gagn- sök. Ómerking. Heimvísun. Meðdómendur. Hæfi. Fjölnir Torfason og Þorbjörg Arnórsdóttir gegn Sameigendafélagi Fells og gagnsök. Sameign. Leiga. Aðild. Bragi Höskuldsson gegn íslenska ríkinu. Kæru- mál. Flýtimeðferð. Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Jóni Bjarna Hrólfssyni. Kærumál. Ökuréttur. Bráðabirgða- svipting felld úr gildi. Sératkvæði. ...................... Friðjón og Viðar ehf. gegn Múr- og málningar- þjónustunni Höfn ehf. Verksamningur. ............... Þb. Gallerí sport ehf. gegn Sparisjóði vélstjóra og gagnsök. Gjaldþrotaskipti. Riftun. ...................... Guðbjörg Árnadóttir gegn Trésmiðju Steinars Árnasonar hf. Kaupsamningur. Aðild. Skuldskeyt- NB. lanes Halldóra Árnadóttir gegn Helgu R. Guðrúnar- dóttur og Sjóvá-Almennum tryggingum hf. og gagnsök. Bifreiðir. Skaðabætur. Líkamstjón. Ör- orka. Þjáningabætur. Vextir. Gjafsókn. ............... Íslenska ríkið gegn sameinuðu sveitarfélagi Eski- fjarðarkaupstaðar, Neskaupstaðar og Reyðar- fjarðarhrepps. #Stjórnvaldsúrskurður. #Sveitar- stjórn. Byggingarmál. .........................0 0. Kaupfélag Króksfjarðar gegn Magnúsi Helgasyni og gagnsök. Skuldamál. Tómlæti. Frávísun máls að hluta frá héraðsdómi. ........................... Kaupfélag Króksfjarðar gegn Ingrid Oddsdóttur. Skuldamál. Hjón. .................ee000eannnrr Sæunn Axels ehf. gegn Sölusambandi ísl. fiskfram- leiðenda hf. Umsýsluviðskipti. Almenn félög. Fé- lagssamþykktir. KKXIII Dómur 1042 10/12 10/12 15/12 17/12 17/12 17/12 1712 1742 1712 1712 1712 172 BIs. 4196 4232 4262 4218 4280 4287 4310 4320 4328 4342 4361 4369 4374 KKKIV 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 313/1997 166/1998 189/1998 207/1998 135/1998 463/1998 464/1998 465/1998 466/1998 469/1998 472/1998 474/1998 476/1998 488/1998 Málaskrá Ingólfur Þorsteinsson gegn Birni Ívari Karlssyni. Læknar. Skaðabætur. Örorka. Læknaráð. Gjaf- SÓKN. „ddr Gunnar Pétursson gegn íslenska ríkinu. Iðnlána- sjóðsgjald. Iðnaðarmálagjald. Sératkvæði. ........... Dorri ehf. gegn Gunnari Jónassyni og Oddrúnu Þorbjörnsdóttur og gagnsök. Kaupsamningur. Galli. Leiga... Vilhjálmur Svan Jóhannsson og Stefán Axel Stef- ánsson gegn Grolsch Export b.v. Lánssamningur. FéVÍti. Ákæruvaldið gegn Óla Arelíusi Einarssyni. Kyn- ferðisbrot. Skilorð. Sérálit. ............................ Sýslumaðurinn í Keflavík gegn Guðna Sigurðssyni o.fl. Kærumál. Dánarbú. Erfðafjárskattur. Kæru- heimild. Frávísun máls frá Hæstarétti. ................ Jón V. Valdimarsson gegn Perlu ehf. Kærumál. Frávísunarúrskurður staðfestur. Vanreifun. ......... Bára Þórarinsdóttir gegn tollstjóranum í Reykja- vík. Kærumál. Fjárnám. Málsástæður. Ómerking Úrskurðar. .............. rr Jóhanna Guðrún Agnarsdóttir o.fl. gegn Loga Guðbrandssyni. Kærumál. Dánarbú. Skipti. Um- ÞOð. „eeen Sigríður Emma Guðmundsdóttir o.fl. gegn Herði Grétari Gunnarssyni og Ingibjörgu Leifsdóttur. Kærumál. Málsástæður. Kæruheimild. Frávísun máls frá Hæstarétti...) Ákæruvaldið gegn Þór Vilhjálmssyni. Kærumál. Kæruheimild. Umferðarlagabrot. Sektarboð. Stjórnarskrá. Mannréttindasáttmálar. Ákvörðun héraðsdómara felld úr gildi. ...................000......00. Óli Þór Ástvaldsson gegn Stefáni Árnasyni. Kæru- mál. Innsetningargerð. Afnotaréttur. Hefð. ......... Ikan ehf. gegn Friðriku Árnadóttur og Vigni Árnasyni. Kærumál. Þinglýsing. Kæruheimild. Frávísun máls frá Hæstarétti. ............................. Reykjavíkurborg gegn Valdimar Jóhannessyni, Tritoni ehf. Gerpi sf. og Renötu Erlendsson. Kærumál. Dómarar. Vanhæfi. 00.00.0000... 000. Dómur 17/12 17/12 17/12 17/12 17/12 172 17/12 1712 17/12 17/12 17/12 17/12 17/12 Bls. 4392 4406 4421 4433 4438 4450 4457 4471 4483 4487 4497 4500 4509 4512 452 454 455 456 457 458 459 490/1998 494/1998 224/1998 312/1998 495/1998 471/1998 505/1998 47311998 Málaskrá Guðmundur Unnsteinsson gegn Húsfélaginu Bol- holti 6, Roki ehf. og Landssambandi veiðifélaga. Kærumál. Innsetningargerð. Fjöleignarhús. ......... Jóna Bergjónsdóttir og Kristján Bergjónsson gegn Kristínu Pálmadóttur, Elínu Pálmadóttur o.fl. Kærumál. Nauðungarsala. Sameign. ..........0..0...... Kærunefnd jafnréttismála f.h. Ólínu Torfadóttur gegn Kirkjugörðum Reykjavíkurprófastsdæma. Jafnrétti. Stöðuveiting. Sératkvæði. ..................... María G. Hafsteinsdóttir gegn íslenska ríkinu. Stjórnsýsla. Ríkisstofnun. Valdmörk. .................. Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Óskari Þór Gunnlaugssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. C-liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. lll... Baldur Jón Helgason, Guðrún F. Helgadóttir o.fl. gegn Stofnlánadeild landbúnaðarins. Kærumál. Nauðungarsala. Óðalsréttur. ...................0....00.. Lögreglustjórinn í Reykjavík gegn Stefáni 1. Koeppen Brynjarssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald. A-liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. ............. M gegn K. Kærumál. Börn. Meðlag. Aðför. Fjár- NÁM. „res nerrr KXXV Dómur 1712 1742 18/12 18/12 21/12 21/12 Bls. 4515 4524 4533 4552 4567 4569 4575 4578 II. NAFNASKRÁ Bls. A. Einkamál A/S Veidekke ........... rr 3729 Aðalbjörg sf. erna 2884 Aðalbjörn Jóakimsson ......................00e etern 4022 Aðalgeir FINNSSON ................... rr 305 Adam PiaseCki 2... 3957 Adrianne Karen Roman -.. 2445 Alfreð Magnússon ..................000 rr 1437 Almar Grímsson ................... erat 1807 Almar Grímsson ........... err 2319 Almenna málflutningsstofan sf... 1793 Andreas Roth ................0.... eeen 1050 Andrés Andrésson .....................00 00 1976 Anna B. Stefánsdóttir ........................... „.. 1694 Anna Bjarnadóttir ......................0......a rr 187 Anna Katrín Sigurðardóttir ....................0.0..000.0.0000 00 eeen 4450 Anna Margrét Sigurðardóttir ................000......00.e eeen 2616 Anna María Valdimarsdóttir ..........................0 0... 2694 Anne May Sæmundsdóttir ..............00.0...0. 000... 2573, 2716 Anton JÓNSSON anser 3418 Arnar Hannes Gestsson .............00.... eeen 897 Arnar Kristjánsson ...................0 nennt 386 Arnarborg Ehf. „.. 1365 Arnbjörg Aradóttir ................0000..0.00ne enter 2296 Arndís Bjarnadóttir .....................000000..0.0 0000 0 0000 372, 818 Arngrímur Jónasson 2... nanna 1272 Atalanta Schifffahrtsgesellschaft mbH £ Co. ............0.... 0. 2690 Austurstræti 22 Ehf... annarrar 2452 Áburðarverksmiðjan hf... 4196 Ábyrgðarsjóður launa .................ee rr 859, 3957 Nafnaskrá KXKXVII Bls. Áfrýjunarnefnd samkeppnismála ..............00eer err 2821 Ágúst Gunnarsson ......... renn 2616 Ágústa Sigmundsdóttir dd... 2773 Ágústa Sigurðardóttir... 2346 ÁHÁ-byggingar ehf... 371 Árni Gíslason ........rrrrrnrrrrrsnrnrnr err 3058 Árni INgÓlfSSON -.......eerrrerrreerre eeen 3398 Árni KÓpSSON rr 4117 Árni ÞOMÓÖSSON ddr 2670 Ásdís Birta Gunnarsdóttir ...................eernr err 3499 Ásgeir Magnússon ll... Ásmundur Bjarnason... Ásmundur Ólafsson... Ásmundur S. Jóhannsson Ásta Björk Ragnarsdóttir Ásvélar Ehf... 3639 BM. Vallá Ehf... 3286 Baldur Ágústsson ........... rr 3217 Baldur Jón Helgason ...............))...0 0000 4569 Bandarísk stjórnvöld 2... 374 Bára Guðmundsdóttir „. 2666 Bára Þórarinsdóttir ....................0....... annarar 4471 Bergmál Ehf... 1327 Bergur Garðarsson ......................0. nn 3992 Berta Björgvinsdóttir ....................... rann 2187 Bessi Gíslason ..............0...0. eens rss 1807, 2319 Bifreiðar og landbúnaðarvélar hf. ....................000000000000 0000 0000 nenna 3259 Birgir Á gústsson 7137 Birnir Bergsson 1762 Bílaleigan Falur ehf. ............................. 0 3086 Bílasalan Borg hf. .................).....00... ner 60 Bjarni Guðmundsson .......................... neee 601 Bjarni Hákonarson ...................... 00. e err rannrrrr rann 859 Bjarnþóra Pálsdóttir ..................0.0....... rr 693 Björn Einarsson ..................r rr rrrernnrrrrrrranrr rr rrrrrrr Björn Erlendsson .......................0... eeen Björn Ívar Karlsson ... Björn Kjartansson ..... Björn Pálmason ........................... 0000 KKXVIII Nafnaskrá Bls. Björn Ragnarsson .....................00nnnn neee 756 Björn Sigurðsson ....................00naananrrrrr eeen 4450 Blönduósbær .................0..000. 00. neee 3369, 3651 Borgarsjóður Reykjavíkur ...................0000aaaanannaer neee 2390 Bókaútgáfan Eldey Ehf. ...........................0 00. 951 Bragi Höskuldsson ....................... neee 4278 Bragi Kristjánsson 1376 Búlandstindur hf... 2735 Búnaðarbanki Íslands hf. ......................... 1615, 1634, 1775, 2908, 3058, 3349 Byggðaverk ehf. eee 3037 Byggingafélag Gylfa og Gunnars ehf. ................000000...0 0000 eee eeen 305 Byggingarnefnd Borgarholtsskóla ..................00..0.0000 000 2608 Byggingarsjóður ríkisins ........................000000ana reru 347 Byggingavöruverslunin Nethylur ehf. .....................0...0 0000 2084 Bæjarstjórn Suðárkrókskaupstaðar ..................000000000. eee eee 1928 Carl Allers Etablissement A/S ..........d.. eee 2644 Dagfinnur Stefánsson ........................0a err 3798 Dalabyggð ..............000..0.00 0000. r nn 3335 Daníel Rafn Hartmannsson .................ee re 4117 Dánarbú Árna Árnasonar .............0.0errrrr renn 2088 Dánarbú Braga Björnssonar og Rósu Magnúsdóttur .............000.......0000.. 4450 Dánarbú Einars Inga Einarssonar .............00000000eeee eee 372, 818 Dánarbú Eiríks Gíslasonar ...............0000eeeeeenereeererrrrrrrrrrr rr 1522 Dánarbú Karls Kristjáns Karlssonar ............0.......00.00 0000 eeen 172 Dánarbú Kristins Jónssonar ..............00000eeeeeneee terra 2930 Dánarbú Ragnars Hjálmarssonar ..............0.00000.000 0000 2363 Dánarbú Sigríðar Lárusdóttur ...................0..0....000000000enn nenna 1134 Deiglan -Áman Ehf. „dd. 1042 Den Norske Bank ...................00aenner eeen 2573 DOrri Ehf. „err 4421 Draupnisgata 3 sf... 1496 Dreifing Ehf... 3164 Dröfn Lúðvíksdóttir ...............0........ enn 3538 DyYMbill Ehf... 2281 Edda Gréta Guðmundsdóttir ..................0.0)......a0n0n eee eeen 67 Edda Sigurrós Oddsdóttir Eggert Bjarni Samúelsson .... Einar Einarsson .................... Einar Eiríksson ..............0...0. 00. e eens ar rare Nafnaskrá KXKKIX Bls. Einar Guðjónsson ...........00..0ee eeen 951 Einar Höskuldsson ......................00nenee terra 2180 Einar JÓNSSON .............. a nnnnrrrrrrrrrrrrrrrr stress 1376 Einar Pálmason ....................0.. 0000 3144 Einar Pálmason ...................00000nnnnennnrrrrrerrr err 4524 Einar S Bjarnason ..............).......0 eeen 818 Einar S. Hálfdánarson 3096 Eiríkur Páll Einarsson 3525 Eldgamla Ísafold ehf... 1331 Elfa Þöll Grétarsdóttir .....................nnnrrrrererrrrrrrrrrrrr rr 2233 Elín Hallgrímsdóttir ......................0. ene 400 Elín Pálmadóttir ......................0......0000n neee 3144, 4524 Elín Sigríður Ragnarsdóttir .....................00.0.000000000 eeen 3156 Elísabet Baldvins .. Elsa Smith rann Elvex Corporation ................0eeernreerrannr eeen 2690 EMF Seafood GmbH .................0 rr 207 Engilbert Þórðarson ............0.......0.0.00 etern 3011 ErCO sf. rare .. 2002 Erla Agnarsdóttir „0... 4483 Erla Axelsdóttir .................... rann 867 Erla Bára Jónsdóttir ....................0..........000 00. 3245 Erla Jónsdóttir .................0...... nr 3364 Erlendur Hansen ...............................a. narta 1928 Erlendur Helgi Árnason ................eeereeerre eeen 3058 Erna Gréta Garðarsdóttir ............................ 0... 1227 Esther Laxdal .......................0. err 1157 Eygló Stefánsdóttir ................................. rr 1694 Eyrarbakkahreppur ................0ee ene rrn 342 Eysteinn Þorvaldsson ...................000. 0000 28 Fagtún Ehf... 2608 Félagsmálastofnun Reykjavíkur .....................00ee eter 837 Finna Pálmadóttir ........................0..0... 00 3144, 4524 Fiskiðjan Dvergasteinn ehf. ................)).....0 00. 465 Fiskistofa ...........0... eeen rare 3517 Fiskmarkaður Snæfellsness ehf. ........................00. art 2992 Fín-ís Ehf... 340 XL Nafnaskrá Bls. Fjallkonan Ehf. .............. 1331, 3817, 3821 Fjárfestingarbanki atvinnulífsins hf. ....................0... 1327 Fjölnir Torfason ...............a... eens 4262 Fjörður Ehf... 465, 3624 Flói Ehf... 799 Flugleiðir hf... 1300 Flugmálastjórn... 3729 Freyja Helgadóttir cc... 3703 Friðjón Og Viðar Ehf. near 4287 Friðrik Rúnar Friðriksson ..................... eneste 3781 Friðrika Árnadóttir ....................0.e0eeeeeenee erna 4509 Fríða Kristín Gísladóttir ........................aaaaa nr 3499 Frjáls fjölmiðlun ............0....... 0... 708 Frjálst framtak hf... 268 Frostfiskur ehf... 4096 FLÓA Hf... 2644, 3499 Fuglaverndarfélag Íslands ....................0.000.e0enerrerenerranenrrr 342 Fyrst og fremst Ehf... 3356 Garðabær .................... 0. 985 Gátun ehf... 2440 Geirlaug Þorvaldsdóttir „2 2573, 2716 Geirspr€nt SÉ. (nennt 106 Gerpir SÉ. 2... erase 4232, 4512 Gert Brovall ......... renna 3757 Gestur L. Fjeldsted .................000eeaanaaee eeen rr renna 4065 Gísli Jón Kristjánsson .................aaaenenerrrrererrrrrrr rss 386 Gísli Örn Lárusson ..............0.e enter arranrrrnrrnrrnrrnrerner re rne 1067 Grétar V. Pálsson Grímur Ingi Lúðvígsson ..........0..00eeeeeeererererererererres essa 3551 Grolsch Export b.v. 0... 4433 Guðbjartur Einarsson ............000000nrrerrrrrererrrerrrtrsss rassar 2884 Guðbjörg Anna Þorvarðardóttir .............00000000000.0. eee eaten 3599 Guðbjörg Árnadóttir ..................0aeraerener ner 4320 Guðbjörg Helga Birgisdóttir ................0000000000eeeee tetta 1653 Guðbjörg Helga Magnúsdóttir ............00...000000.0 0000 ee aaa nrrr 2390 Guðbjörg Jónsdóttir... 1257 Guðjón Bragason 0... nnrnrnrrrrrrrrrrrttrrrerretra tara Guðjón Grétarsson Guðjón Rúnar Sverrisson ..................00ee ret tennnnrtrrrenann rns 60 Nafnaskrá XLI Bls. Guðjón Styrkársson .................0. err 2902 Guðlaug Bergmann Matthíasdóttir ..................00000000000 00.00.0000... „985 Guðlaug Brynja Hjaltadóttir ....................0000.0..000 0000 0000. 121 Guðlaugur Pálsson ...................0.. err 1595 Guðmundur Agnar Guðjónsson .................. re 3335 Guðmundur Karvel Pálsson .............0.0000.0.0.0 0000... 3315 Guðmundur Pálmason ....................00. 00 3144, 4524 Guðmundur Rafn Geirdal Bragason ...........................000 renn 3360 Guðmundur Reykjalín ............. 1807, 2319 Guðmundur Sævar Lárusson ...................... eee 386 Guðmundur Tr. Sigurðsson .................0000..0000 00 0000 Guðmundur Unnsteinsson -..........0..0...0e eeen Guðni Jónsson ...........0... area Guðni Sigurðsson .................. eens Guðrún B. Bjarnadóttir ................000000.0000 00.00.0000 Guðrún Eyhildur Árnadóttir Guðrún F. Helgadóttir ...................0.0000.0..000 0000. Guðrún Gísladóttir ..................0..0...... nanna Guðrún Guðjónsdóttir ...............0..........00. 00. Guðrún I. Svansdóttir ....................0....00.. rr Gunnar H. Guðbjartsson ...............%.....0. eaten Gunnar Hjaltalín ............00..........0 neee neee Gunnar Jónasson ...............%..00nannnnnnnnrarrrrrr eter Gunnar Kvaran ehf. .... Gunnar Magnússon dd... eeen Gunnar Pálmason ...................00d0aaaannnnrnra neee Gunnar Pétursson ................00aaannnnnnrnnrerrerrr rss Gunnhildur Sigurðardóttir .............................0 00... Gunnjóna S. Jensdóttir -................... nr Gunnlaugur Sigurðsson ...................0e ene Gunnólfur Ehf. ...........0........ eeen 1800 Gústaf Guðmundsson XLII Nafnaskrá Hagur ehf... nanna Halla Björk Magnúsdóttir ..................000...000000000 0000 eter Halldór Magnússon -............ nenna Halldóra Árnadóttir ld... Hallur Birgisson ............0.0.0.0.0000 rennur Hallur T. Svavarsson ...............00.aannn0rre eeen Harald og Sigurður hf. ....................0... 00 - Haraldur Dean Nelson ...........0....0000000 0000 eeen Haraldur Jóhannsson ...................eeee0nnana err Haraldur Jónsson .................00nnnnannrrrr eeen 2833 Haraldur Ragnarsson ..............eee tannsa Haraldur Sigurðsson ......................0 neee Hauður Helga Stefánsdóttir Hauður Helga Stefánsdóttir Haukur Hannibalsson ...............0..0.00000 eeen Haukur Haraldsson ..............00)...a0.anen eeen Haukur Holm .................. ene Haukur Jens Birgisson .................... annus 4117 Haukur Laxdal ................0.00..00. 000 00e enter 1157, 1692 Hákon Erlendsson ...............0e00neenn eeen 374 Helga E. Jónsdóttir ..................... 0... Helga Elísabet Jónsdóttir Helga Gudrun Jakobsson Helga R. Guðrúnardóttir Helga S. Sigurðardóttir 0... Helgi Laxdal ........................a eeen Hermína Valgarðsdóttir .........................eeenaaan trees Héraðsnefnd Austur-Húnvetninga .............000000000.. eee. te... „.. 2913 Hf. Eimskipafélag Íslands... -.. 2690, 3205 Hildur Sigurðardóttir ............................ „.. 1879 Hildur Æsa Oddsdóttir .............................0 rent 2346 Hilmar Bjarnason Ehf. anne err rerrrrrrrarrr 1365 Hitaveita Reykjavíkur ............0000000000000e eeen 2451, 3011 Hjalti Steinþórsson ................00e eeen 4133 Hjördís Jónsdóttir ......................00000nnnnnnnnnrrnrrerrrerererrrrrrrrerarra ran 2833 Hjörleifur Bergsteinsson ............00...0.00etetteeannenrtersannsrrrerrannnnnarttra nn 3478 Hjörtur Einarsson Nafnaskrá XLIl Hjörtur Jónsson .......................0 returns Hornbjarg ehf... Hólmfríður Einarsdóttir ............................ tr Hólmfríður G. Sigurðardóttir ............................. er Hraðfrystihús Tálknafjarðar hf. Hrafnkell Óskarsson... Hrannar Jónsson... neee Hrefna Sóley Kjartansdóttir ....................00..000 et Hreinn Guðlaugsson ..................... err Hreppsnefnd Eyjafjarðarsveitar Hreppsnefnd Fljótahrepps .....................0eeee err Hreppsnefnd Hofshrepps .....................ateenrenrnrsrrnrererr Hreppsnefnd Hólahrepps .................... trans Hreppsnefnd Lýtingsstaðahrepps ...........0......00tetrr err 1928 Hreppsnefnd Rípurhrepps ...................0000teant errtu Hreppsnefnd Seyluhrepps ................ 0000 Hreppsnefnd Skarðshrepps ................0 Hreppsnefnd Skefilsstaðahrepps Hreppsnefnd Staðarhrepps ....................eaet tree Hreppsnefnd Viðvíkurhrepps ..................00.e eter Hrói höttur ehf... Hrönn Jónsdóttir ......................... erna Húseigendafélagið ...........................00. rennt Húsfélagið Bolholt 6 .................. 00. Húsfélagið Hafnarstræti 20 ....................... rr Húsnæðisnefnd Reykjavíkur ....................0..00eente eter Húsnæðissamvinnufélagið Búseti ........................0. 3286 Húsnæðisstofnun ríkisins .........................00. ter 1376 Hvammsfell ehf... 592 Hvoll ehf... 2735 HvOll sf... 3438 Hörður Grétar Gunnarsson ...............00... eeen 2314 Hörður Grétar Gunnarsson .................00.e eeen 4487 Hörður Ingimarsson ...................0..0 rett rnerrnrrrnrrerr 1928 Hörn Harðardóttir ........................... eeen 28 KLIV Nafnaskrá Bls. I. Guðmundsson ehf. ...................0 00. rreretannnrrrrtra nn 3086 LCÆ.D.LAN. Ehf... rann errsnanrrrr renna 3757 Iðnþróunarsjóður ................00eeeret enn rr eerrannnnr rt rrrnnnnnnrerrrnnn neee 2573 Ikan Ehf... annnars sannana 4509 Independent Aviation Group Ltd. ............0...00.0000000..00.. . . Inga S. Ingvadóttir .......................aaanannnrnnrrr reri Ingi Ingimundarson .............0000eee.e0aeerrrseennnnrrerernnnnrererrnnnnr eeen Ingibjörg Bjarnadóttir ..................0).....e000nnnnrer renn nn neee 372, 818 Ingibjörg Leifsdóttir ............00...0.eeaee tear renerraarrrrnnrrennreenn 2314, 4487 Ingibjörg Þengilsdóttir ....................00e.eeeaereaannreanneernnrerenneernreern 1346 Ingimundur Sveinsson ............%eeeeerannrrrerrrasnnnrerernananeeeerrrnn err Ingólfur H. Matthíasson Ingólfur Lilliendahl .................00...000000eeeeeennanrr renna neee Ingólfur Þorsteinsson ..........00eeteeeeeeanrrrsarrtsnrrraanrrrtanrrrrr rr rrrnnn Ingrid Oddsdóttir ...........00...000...000nteaanertra nr rennr rann Ingunn Þ. Baldvins ..............000eeeeeaannnrreerennannrarerrnnnnneerernnneerr nr Ingvar Guðmundsson ...........0000.000eteanereenrrrrsnrrtrnrrrrrrerrreerrernr Innheimtustofnun sveitarfélaga .....................eaneaness trees 408 Íslandsbanki hf. ........................ „.. 76, 263, 347, 1846, 1865 Íslandsflug Hf... 1846 Íslenska álfélagið hf. ......................0.. ee 2098, 3525 Íslenska ríkið ................... 18, 67, 128, 137, 227, 238, 374, 441, 500, 536, 750, 829, 867, 881 1094, 1115, 1227, 1238, 1252, 1257, 1262, 1267, 1291, 1361, 1446, 1537, 1976, 2002, 2021, 2140, 2270, 2528, 2608, 2851, 2913, 2930, 2971, 3194, 3217, 3238, 3259, 3398, 3418, 3460, 3538, 3551, 3563, 3575, 3587, 3599, 3651, 3682, 3781, 3844, 3857, 4076, 4180, 4196, 4278, 4342, 4406, 4552 Íslenska úthafsútgerðarfélagið Ehf. ...............0..... nett 4125 Íslenska útvarpsfélagið hf. .................0..000eeneaeneneernner nr 2116 Jakob A. Traustason ...........00.00. eeen 1793, 4117 Jakob Gunnar Pétursson ..........0..0...0. eee eeen rtre terra 1769 Jarðeignir ríkisins Jóhann E. Pálmason ...........00.00.. 00 eens 3144, Jóhann Karl Benediktsson ..............0...eeennnnneseter ter rnenrnanrrrrrrrt renn 337 Jóhanna Guðrún Agnarsdóttir .............000.eeeeeeaneereetennnnrrrrrernn neee 4483 Jóhanna Helgadóttir ...................00e.eeaneteaanereannerraanrrrrrnnrerrn renn 985 Jóhanna Margrét Bragadóttir ..................0.00000000000nnnnr neee 1376 Jóhanna Sigríður Magnúsdóttir ................00.00..00000 0000 ennnnnee eter 2390 Nafnaskrá KLV Jóhannes Ottósson ................00.0.. rns 2695 Jón Ársæll Þórðarson 2... 374 Jón Einar Jakobsson ..............0 1615, 1634, 3349 Jón Gunnar Björgvinsson ......................0000 terra 1724 Jón Gunnar ZOðga nr Jón Haukur Bjarnason ........................ rr Jón Heiðar Guðmundsson Jón Ingileifsson .................0..0.. eeen Jón Jóhann Jóhannsson ..............00...0. 0000 Jón Leósson -........r nanna renna Jón Magnús Pálsson ......................0...0000 00 Jón Páll Jakobsson Jón Sigurðsson .................0... neee Jón Sverrir Jónsson Jóna Bergjónsdóttir Jóna Bergjónsdóttir Jónas Helgi Ólafsson Jónas Hermannsson Jónas Þór .............000.0...0.0 0000. JVJ Ehf... 4006 Jöfnunarsjóður sveitarfélaga ...........................0.. 000 408 Kr 408, 525, 666, 726, 1315, 2467, 2702, 3451, 4167, 4578 Kan Ehf... 881 Karl Agnarsson ........... rare 4483 Karl Diðrik Björnsson .........................0. rann 2116 Karl Hauksson ...................000 ner 985 Karl K. Karlsson ehf. ..................0.... 00. 172 Karl Magnús Karlsson ....................0.0.00 0. 2773 Karl Snorrason ..............0..... neee 1238 Katrín Tómasdóttir ....................00000nnnnnnnnrrrrrrrrrr rr 2851 Katrín Þorvaldsdóttir 2573, 2716 Kattavinafélag Íslands 1134 XLVI Nafnaskrá Bls. Kaupfélag Árnesinga .................0..eenenrrrenenrnrrrnrnrrranrrrr 3448 Kaupfélag Borgfirðinga ......................00aaanannnnnner rare 4065 Kaupfélag Héraðsbúa svf. ..............0000000000. eee. 207 Kaupfélag Króksfjarðar .......................00 0000 2049 Kaupfélag Króksfjarðar ......................... eee 4361 Kaupgarður hf. ............................0. ner 4042 Kaupþing hf. nennt rr 305 Kirkjugarðar Reykjavíkurprófastsdæma .............00000eeeeeeeeeteeeererrerrr 4533 Kjartan Lárusson ...................0.0a annnars 255 Kjötumboðið hf... 1 Klara Guðný Karlsdóttir .................0..0.0..0..0000 000 eee 985 Knattspyrnufélagið Fram ...................a.daaaaeneeere eee 1481 Kolbrún Engilbertsdóttir ....................ddd.d0aa eee 840 Kópavogsbær ................... anser 2363 Kranabíllinn ehf. .................. rare 1034 Kristinn Erling Jónsson .................%...aananannnnnnnnnnreaee eee 421 Kristinn Sigurjónsson ................a. erna 718 Kristín Björk Axelsdóttir ........................ annann 163 Kristín Dóra Karlsdóttir ........................e0a0nanaree renn 1252 Kristín Jónsdóttir ........................0... rennt 187 Kristín Pálmadóttir ...................0..... ner 3144, 4524 Kristín Stefánsdóttir 3798 Kristján Ágústsson .... 1775 Kristján Bergjónsson 3144, 4524 Kristján Geirsson ..................... ert rett rannrrrrrrrnnn rns rr 2528 Kristján Guðmundsson ..............00....000ne nett tannnrr terra rr rr 1437 Kristján Ingi Gunnarsson ...........000....0000eeeeetttannnrrrrtsannn rns 3378 Kristján Magnússon .................0.aa0eneeerrrnrrrrrererertretrtsraraanrana nn 3156 Kristján P. Willatzen ...............))....eanee eeen 3181 Kristján Sturluson ................... 0000 nrrnrrrrrrrrrrrer etern 1262 Kristján Þór Vilhjálmsson ...............00naannnrrerrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrnsnnnn nn 2844 Kynnisferðir sf. err 1281 Kælismiðjan Frost Hf. annnars 1595 Kærunefnd jafnréttismála 0000)... 500, 3599, 4533 Landhelgisgæsla Íslands ........................0.0e0eeaeeneneraeanene rr 2780 Landsbanki Íslands hf. ............0.0.0...0.0.0.... 128, 1331, 1653, 3364, 3517, 3631 Landssamband slökkviliðsmanna ..............0000000eeeeeerererrrerereerrr essa 3682 Landssamband veiðifélaga .................00...00eenanenen eee nnnnnnan rare 4515 Landsvirkjun .............0...... 000 1272 Nafnaskrá KLVII Bis. Laxalind ehf... 2573 Lánasjóður Vestur-Norðurlanda ........................000ee tear 1331 Lárus Arason dd... 238 Lilja Bragadóttir .......................... rare 4450 Lilja Karlsdóttir ....................... rare 2088 Linda María Bellere ..................0)0....00 00. 3975 Litlibær ehf... 1602 Lífeyrissjóður lækna ......................... rr 1481 Lífeyrissjóður starfsmanna Áburðarverksmiðju TÍKISINS 4196 Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins .......................0 1426 Lífeyrissjóður verslunarmanna ..........................000 tear 7 Lífeyrissjóðurinn Framsýn .......................0. rr 1795, 1879 Lítfeyrissjóður sjómanna ...................... 0000 2140 Loðnuvinnslan hf... 4125 Logi Guðbrandsson ..............00eeeeeeeerrrrrr 1034, 2666, 4483 Lovísa R. Kristjánsdóttir... 3037 Lúðvík Gizurarson Lyfjaverðsnefnd ...................... erna Lyfjaverslun Íslands hf... 1469 Lykilhótel ehf... 3360 Lykill Ehf. rr 1745 Lögmannafélag Íslands... 718, 2963 Lögrún sf... 4133 M 408, 525, 666, 726, 837, 1315, 2467, 2702, 3451, 4167, 4578 Magnús Aðalsteinsson .................0....a0t nr 1496 Magnús Benediktsson ............0...000...r rr 337 Magnús Bergmann Matthíasson ..............0.00.00eeer rr 985 Magnús Emilsson... 3378 Magnús Friðgeirsson ......................0a0 tree 4042 Magnús Guðlaugsson ...................0 rr 4133 Magnús Helgason -. 2049, 4361, 4369 Magnús Jónasson ................... err 2440 Magnús Sigurðsson ..................... 0. 4450 Magnús Th. S. Blöndahl ehf. ................0......000 enter 4006 Malena Andreasen ..................... ret rerrnrrrrrrr 1131 Margrét Antonsdóttir ..................... ner 2296 Margrét Björgvinsdóttir ....................... err 3303 Margrét Gunnarsdóttir Margrét Hallgeirsdóttir KLVIII Nafnaskrá Margrét Jónsdóttir „dd... erennerannrrranrrrrnnrrrr rann Margrét Kristjánsdóttir ...........0....00...00e etern ennnnrrsnrrrranrrrr rr Margrét Sigríður Karlsdóttir .. Margrét Tryggvadóttir ..............00...00000e ee et tannnnnerrerannnnnr err María G. Hafsteinsdóttir .............0..00..00 0000 eens renna María Guðmundsdóttir ....................00anadanenannnnr err rrrrrr rr María Helgadóttir ....................... 0. aannnnnnnnnrnrrrrrrrrrrerrrrrrrrr rr Markús Jósefsson .............00..000aen snert trees Marsibil Kristjánsdóttir .................00.....00eeetetaaannnretrsanannerrerrrnnn ner Marta Guðrún Gylfadóttir .. Matthías Eiðsson .............0.00...ennananaree renna erna Matthías Kristinsson .....................0aaaannnnnnnnnrrrrerrrrrrrrrerrrr err 750 Mál og menning hf. .................... 0... nannnnnnnnnnnnnnrrrrrrrrrrerrerererr err 3821 Málfríður Sigurðardóttir .....................0... 0... neee rererannnnrrrrrnnnnn 2856 Málning Ehf... nnrnrrrrrrerrrrrrrrtrtrrtrrrrrr rr 3711 Málning hf. .............0...... 0. nnnrnnrrrrrrrrrrrrrrrertrrrrr rana 2084 Már Ágúst Björgvinsson .. Miðey ehf. eeen rersanrrrsannr rann err 1807, 2319 Mjólkursamsalan í Reykjavík ............000..000eeeeanereeanereranrrrarnnrrrnrern 2821 Mosfellsbær .................0.0. 0000... 2608 Múlalundur ..............00.....0 0000 annann tt renn nnanarrrrrra rann 3745 Múr- og málningarþjónustan Höfn ehf. ..................0.000000000000nnnn ner 4287 Myllan-Bratð hf... eeen 2821, 2971 Naustin hf. „00.00.0000... nrrrrrerrr treat 374 Neskaupstaður og Reyðarfjarðarhreppur .................%%..00 0000... 3303, 4342 Nína Björg Sæmundsdóttir ............00...0eeeeanee tennur tear renna „.. 2148 Njörvi Ehf. „erat ereanrrannrrnrern nenna 1337 Noord Nederlandsche Protectie Club ...........0000.0..00 eter eeennnnnnnnsnnr err 2220 Norðurleið-Landleiðir ehf. .................000..0eeeennenaneser tree rrrnnnnannrerrrr rr 3115 Nótt Ehf. erna rr tran rennt 1795 Nýja kökuhúsið Ehf. .................... eter eannrrnnrrrrrrnnrrrnnrenn renna 3427 Nýsköpunarsjóður atvinnulífsins .................e.000000000eeeannee eeen 3096 Nýsmíði-Trélakk ehf. .....................00.0....00 - Nökkvi sf. learners er ret rr r nn Oddbjörg Sigfúsdóttir ...............0....0000000 ret trnnnnnr eeen rare Oddrún Þorbjörnsdóttir ..............0..000eeeeeeaannerrrraannnrrerernnnnreerenn Oddur Pétursson ...................e enn err nnnsnnserr setter rn Olgeir Möller .............00eeeeeeaaanreeeeanannnrrrrerrrnanrnrerrnan neee Olíuverslun Íslands hf. ...dd....dd.0..eeeeeereer rr 490 Nafnaskrá IL Bls. Orico ehf... ennta 847 Ólafur A. Ólafsson 2... Ólafur A. Ólafsson 2... Ólafur Björnsson ......... rr Ólafur Guðmundsson .. Ólafur Helgason 2... Ólafur Kr. Sveinsson Ólafur S. Guðbjartsson... 3051 Ólafur TorfaSON 2... 945 Ólafur Þorláksson... 1426 Óli ÞOrStEINSSON -........renrrrrnrnrnarrrrrnr nn 1964, 2760 Óli Þór Ástvaldsson ..............00.0.aeetnenenenrnrnenarrrnrna nn 4500 Ólína Kristín Guðjónsdóttir ...............0.e err 9 Ólína Torfadóttir... 4533 Óskar ÁFNASON „.......rrrr res rrnrrrnrrrerrererrrer 2088 Óskar Engilbersson -...........0. renn 632 Óskar Guðni Gunnarsson... 4089 Óskar Karlsson... 985 Páll H. Pálsson ... Páll JÓNSSON „.........rereeerrnnnrrrrrrrr erase Páll Kristjánsson .................... neee 2851 Páll Skúlason ..............000.0..000 0000 2794 Pálmi Geir Jónsson ..................00000nnrr err rr 2951 Perla ehf... err 4457 Pétur Blöndal Gíslason ..............0.0.00.. 0000 eeen 255 Pétur Stefánsson Pípulagningaverktakar ehf. ...................000......0000 0000 2913 Primus ehf... 4133 Ragnar Haraldsson ......................0.aaaannanrereeeer eeen 3764 Ragnheiður Antonsdóttir .........................0..a 323 Ragnheiður Austfjörð .................0..0....0..a eeen 601 Rannveig Rós Bjarnadóttir ......................000000.0000 0000 0000. 3115 Rederij N ér F Bruins C. V. 0... ee. 2220, 2780 Regína Vigfúsdóttir .......................000000..00 aerea 263 Reiknistofa fiskmarkaða hf. ...................0.... 0000 76 Renata Erlendsson ..............0...00.. 000. e 0 4232, 4512 Reykjagarður hf... eeen 2021 Reykjaneshryggur Ehf. .............0....... rr 1556 Reykjavíkurborg ..................... 000 347, 2608, 2930, 3252, 4232, 4512 L Nafnaskrá Bls. Reylon ehf. err 1042 Reynir Helgason 2... nenna 1131 Reynir Þorgrímsson .................... annnars 3438 Ritf€ll Hf... 3326 Ríkharður Sigurðsson .......................... 00 840 Ríkisábyrgðasjóður .......................0000.0ananannererrerererrrrr rr 642 ROk Ehf. rr 4515 Runólfur Oddsson ................%..a0anannnnnnnnnnnae ner 693 Rúna Soffía Geirsdóttir ..................00.0...00na00e anne 3347 Rúnar Þ. Grímsson Slane nrrrerrrnnerrrnrrrrrrr ner rrrnnrrerr rr r rr Samábyrgð Íslands á fiskiskipum Sameigendafélag Fells ....................0000000ee eee 4262 Sameinað sveitarfélag Eskifjarðarkaupstaðar, Neskaupstaðar og Reyðarfjarðarhrepps ................0.0eeneeerr err 3303 Sameiningarnefnd sveitarfélaga í Skagafirði ................00.0......0.....0... 1928 Samkeppnisráð .............0nrererar eeen 1300, 2821 Samskip hf... -.. 708, 2721 Sam-sSuða Ehf... neee 3245 Samtök verslunarinnar-Félag íslenskra stórkaupmanna .................... 18, 1361 Samvinnusjóður Íslands hf... Brann 4089 Sandgerðisbær... 2088 Sást Ehf... 3969 Schepen Onderlinge Nederland Ú.A. .........0ððð.ððð.ððð 0... 2780 Siðanefnd Hundaræktarfélags Íslands .....................00.00.ee err 2699 Sif Guðjónsdóttir ....................... rr 1376 Sigbjörn Ingimundarson ..................0annerr terra 2588 Sighvatur Steindórsson dd... 3369 Sigla Hf. 2... 2220 Siglfirðingur Ehf. ................0.000000.0.0 0000 137, 3808 Siglufjarðarkaupstaður Sigríður B. Einarsdóttir Sigríður Bragadóttir ...............0000..0..0.00 0000 Sigríður D. Martin .........0.....0))0ee eens Sigríður Emma Guðmundsdóttir ....................... 000 aan 2314, 4487 Sigríður Jónína Guðmundsdóttir ...........00......0...0.... 0. 2314, 4487 Sigríður Jósefsdóttir .................... rare 2616 Sigríður Kristinsdóttir ............................0e etern 4022 Nafnaskrá LI Bls. Sigríður R.J. Briem ..........0........0 000 3838 Sigríður Stefánsdóttir ...................00...00.. 0000 2281 Sigríður Þorgeirsdóttir ......................0.. 0. 1376 Sigrún M. Arnarsdóttir ...............0......... 0. 1262 Sigrún Ólafsdóttir „dd... 1694 Sigrún Sigurðardóttir 2314, 4487 Sigurður B. Pétursson 3364 Sigurður Davíðsson ..............00...0..0.0 aerea 2002 Sigurður E. Guðmundsson ......................0.00r eaten 1376 Sigurður Flygenring .........................0 tarna 1281 Sigurður G. Einarsson ................0......0 000 2884 Sigurður Helgi Guðjónsson .................. e.s 1376 Sigurður Ingi Kristinsson .............00...0%.. 0000 1291 Sigurður Jóhannsson Sigurður Kristjánsson Sigurður Nikulás Einarsson .................0....0a000 tautar Sigurður O. Gylfason ............0%. 0000 Sigurður R. Þórðarson ...............00...... eaten Sigurður Sívertsen -..............0.... rennur Sigurður Stefánsson ..................0. renna Sigurður Torfi Guðmundsson . Sigurjón Jóhann Haraldsson ......................000r eeen Sigurjón Nielsen ..................)....0000 0. Sigurlaug Pétursdóttir Þormar .................000..0teete rr 1769 Sigvaldi Þorleifsson hf. ...............00.......0tantanetnrrnrr rr 656 Silungur Ehf. .............0.... err Siv E. Sæmundsdóttir Siv E. Sæmundsdóttir - Símon Kjærnested .................... rare SÍMON Ólason -..........0eererrrrrrrnrnrnrr renna Sjálfsbjörg, landssamband fatlaðra .................0....0000 00 441 Sjávardýr Ehf. „dd... 1556 Sjóklæðagerðin hf. ...................... return 433 Sjóvá-Almennar tryggingar hf. „0... 1331 Sjóvá-Almennar tryggingar hf. ................. 1522, 1976, 2098, 2220, 2346, 2780, 2963, 3347, 3721, 4328 Skeggjastaðahreppur ....................... tannanna 1800 Skelco Ehf... 1537 Skorradalshreppur ......................atenrnrrrnrrerrrrrrrrerrerrrr 2180 LII Nafnaskrá Bls. Skúlahorn ehf. .................. renna 829 Skúli Þorvaldsson .............0..0. 00. 0nn err ntrernrrnrerarrrr 2573. 2716 Sláturfélag Suðurlands ....................).00. etta nettan etern 945 Slysavarnadeildin Fiskaklettur ......................000.ee.ennnne rett er ernnnnnr 471 Snæbjörn Sigurgeirsson ...............00000n nr teresrtrararaaa 3764 Snæfellsvikur Ehf. .....................0.neaaaar rr Sóley Skúladóttir 0... Sólveig Bragadóttir Sparisjóður Höfðhverfinga ...........0...000..0000eetannt tears rrsnnnnrsn rr 3664 Sparisjóður vélstjóra .............00...00etennn trees rrannrrrsnrarranrrannrrrn nr 4310 Sportbílar ehf. ..............0....eereraannnrrrerssnnnnerrernannnner err 2084 Stakkavík ehf. „rns 1705 Stefán Axel Stefánsson ...........0........ nn 4433 Stefán Árnason... „. 2714, 3969, 4500 Stefán Bergmann Matthíasson ................0ee..e00eeee tessar errrerannnrrrarn nn 985 Stefán Einarsson .................0..0 0000 nanna rr err Stefán Gissurarson ............0... rr Stefán Helgi Kristjánsson Steinar Kristjánsson ...................00annnnnnnn rent Steingrímur Bergsson ..............ee tree esanerrrtrsnannrrrrtrrann rett Steingrímur Helgason .................. Steinunn Guðmundsdóttir Stofnlánadeild landbúnaðarins ...............0..0..00 0000 enn r nn 3058, 4569 Svala Árnadóttir ld... Svalbarðshreppur ...................nt tree rrsnnen ret rarrerrannnrrerrann Svana Einarsdóttir .....................0 0000 Svavar Benediktsson ................... 0000 teens Svavar Guðlaugsson ..... Svavar Jón Gunnarsson Sveinberg Laxdal .............00.0........ 0... Sveinn Aðalsteinsson ....................0. 000 Sveinn ÁFNASON 2... rasan rare Sveinn Einarsson 2... e snert enst Sveinn Jóhann Friðriksson Sveinn SiÐUrJÓNSSON .............0000an nn nnrrrrrrrrrrrrrtrrtrrrtrrtr rr Sveinn Sæmundsson ...........00..0e rt Sýslumaðurinn á Akureyri .... Sýslumaðurinn á Seyðisfirði Sýslumaðurinn í Keflavík ...................%%00..000ennannn neee Nafnaskrá LIII Bls. Sýslumaðurinn í Reykjavík -................0)...... eee 60 Sæbjörn Guðmundsson ..............0000000eneenrreeeererer err 2666 Sæbjörn Sigurðsson .................00.. eeen 592 Sæmundur Þórðarson .............000..0. eee 2573, 2716 Sæunn Axels Ehf. ..................0..a nennt 4374 Sæunn Halldórsdóttir ...............0.0.00.00.000000 eeen 36 Sævar G Skúlason ................)..0 00... 1 Sævar Th. Guðmundsson ...............0))..000 00. 3631 Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna hf. ...................0......0...0 0000 1870 Sölusamband íslenskra fiskframleiðenda hf. ................0.........00 0000. nna. 4374 Tollstjórinn í Reykjavík ............0.......... 163, 268, 1331, 1567, 4471 Trésmiðja Steinars Árnasonar hf... 4320 Trésmíðaverkstæði Sveins Heiðars ehf. .....................00000.... 0 2148 Trévirki Ehf... 2875 Triton Ehf... 4232, 4512 Trygging hf... 1964, 2780, 2844, 3115, 3478 Tryggingamiðstöðin hf. ..................000.... 1762, 2773, 2992 Tryggingaráð -.............).)....... rr 3975 Tryggingastofnun ríkisins „e. 1662, 1677, 3975, 4109 Tryggvi Kárason ...................0...000 terra 2856 Tryggvi Pálsson ...............0ee eeen 371 Tryggvi Sveinbjörnsson .................0... err 4189 Tryggvi Tómason ....................... rr 2616 Unnur Erlendsdóttir .....................0.00..0aaae neee 2092 Útgerðarfélagið Skálar ehf. dd... 2812 Vaki Hf... 1938 Valdemar Jónsson .................. neee 2833 Valdimar Jóhannesson ...............00...00... 000 4076, 4232, 4512 Valdimar Traustason ..................00 eeen 2092 Valgarður Sigurðsson ....................... renna Valgeir Ástráðsson rennur Valgeir Kristinsson ..........................r rennur Valgerður Jónsdóttir .......................0..00 tara Valgerður Margrét Gunnarsdóttir Valgerður Sigurðardóttir ....................%..... 00. Valhús sf. „dd. Valur Magnússon ....................0 00. Varnarlið Bandaríkjanna á Íslandi ..................000eeeeeeeer 374 Vatnsleys sf. „dd... 2716 LIV Nafnaskrá Bls. Vatnsveitufélag sumarbústaðaeigenda í Miðengis- og Norðurkotslandi .... 187 Vátryggingafélag Íslands hf. ................ 421, 632, 1782, 2002, 2233, 2260, 2346, 2588, 2794, 3369, 3378, 3427, 3525 Vegmerking sf. dd... 1337 Veiðifélag Eystri-Rangár 2. 2745 Veiðifélag Rangæinga ..................... rn 2745 Ver Ehf... 1705 Verkfræðistofa Guðmundar og Kristjáns hf. .............00000.000. 0... 0 0... 0... 3011 Verslunarmannafélag Reykjavíkur ....................0000000000 0000 eee 2155 Vélsmiðjan Stál hf. ........................0 0. 3624 Viðar Helgason ...................0000annane eee eenr nanna 1131 Vilhjálmur A. Þórðarson Vignir Árnason rr Vignir Jónasson ..................... naar Vikurvörur ehf... 3639, 3645 Vilborg Kristjánsdóttir .....................0.0000.0 anne 106 Vilhelm H. Lúðvíksson ................a ene 1677 Vilhjálmur Svan Jóhannsson ...........0000000000000 eee 2270, 4433 Vígþór H. Jörundsson Vvatnsleysa sf. ln K err 550, 1682 Y eeen 550, 1682 Ýmir Ehf. rent 799 ÞingVallaleið Ehf... 3181 Þorbjörg Arnórsdóttir ......................... err 4262 Þorbjörg Magnea Óskarsdóttir Þorgeir Jóhannsson ...................00 0. Þorsteinn Auðunn Pétursson .................. 000. Þorsteinn Haraldsson ..............0naate eeen Þorsteinn Jónsson ...................0. nenna Þorsteinn Ólason ...........000ereerenenrenrrsnrrenrrrrnerrenrnranr nenna 9 Þorsteinn Óskarsson .............errnrrsrersnrnrsrersrrrrnrra rr 386 Þorsteinn V. Þórðarson .............0000.0000eneeee eeen 4196 Þór Sigfússon ...................00aaaee eee 1807, 2319 Þóra Dóra Einarsdóttir ... 372, 818 Þórarinn Ragnarsson ................ nr err 1327 Þórarinn Sveinsson ..............0.0.annnnnr rr err 1938 Þórdís Richter ............ terta enn 3834 Þórður G. Sigurðsson ......... nennt rr 2851 Nafnaskrá LV Bls. Þórður Jón Sæmundsson ..............0....0000 tear 2573 Þórður Sæmundsson ..............0..... 0000 2716 Þórður Tryggvi Stefánsson ...............0....... tr 2992 Þórey Haraldsdóttir ............................ rare 1846 Þórir Unnar Valgarðsson ........................ 0. enrrnrarrrrrrr 792 Þórmundur Hjálmtýsson ........................0.0 nr 227 Þórshafnarhreppur ................0..00.eteeneennrrrrrranr anne 4175 Þórsteinn Arnar Jóhannesson ...................00...00e eter 3664 Þráinn Ehf. „dr rrnrrrrrrrnrrrrnrrrrrrrr 1949 Þrotabú A. Finnssonar hf. ......................... tre 137 Þrotabú Byggðalands ehf. ............................00 area 2648 Þrotabú Eignarhaldsfélagsins Áss hf... 49 Þrotabú Einars V Tryggvasonar .................. 36, 41 Þrotabú Fiskerivirksomheden af 3. júli 1995 A/S ............0..0. 0 1870 Þrotabú Fjalars hf. ......................0.... eeen 4175 Þrotabú Gallerís Sports ehf... 4310 Þrotabú Hafverks hf. ................. rare 3844 Þrotabú Herdísar J. Sigurbjörnsdóttur ....................00..000 eee 2187 Þrotabú Íslensks bergvatns hf... 1865 Þrotabú Jóns Egils Unndórssonar ..............0.....00...0e ee 1602 Þrotabú Laufafells sf. .......................... rr 490 Þrotabú Leifs Gunnars Leifssonar .....................000.t rr 121 Þrotabú Lindalax hf. ....................... err 2716 Þrotabú Miklagarðs hf. ................00........ 0. 3857 Þrotabú S. Óskarssonar ár Co. hf. 2... 4180 Þrotabú Verslunarfélags Austurlands hf. .................0....000000e een 1745 Þrotabú Vilhjálms Húnfjörð Vilhjálmssonar... 179 Þróunarsjóður Sjávarútvegsins Þyrnirós Ehf... Örn Gunnarsson ......... Örn Ólafsson ...........0..0eerenenrrrnrnrrrnrr rr Örnólfur Árnason... Össur Hf. 2... LVI Nafnaskrá Bls. B. Opinber mál Andri Páll JÓnsson ..............0.0 0000 1055 Anthonius Gerardus Verborg ...........0.00000eeeeeeteeeeerrerrrrerrratr sann 3152 Arnar Einarsson ..........000.00e err Ágúst Halldórsson Ágúst Halldórsson Árni Kjartan Þórður JÓnaSSon ...........0.0..000eeeaeneneennrnre nr 1082 Árni SigUrðSSON 2... 320, 1690, 2727 Baldur Sigurðarson ................0ee ert rrrenannrr terra rr rett 2121 Baldur Stefán Svavarsson -........0.... erna 2660 Benóný Friðrik Færseth ..............0.......000 tetta eann er reernaanrr err 2543 Birgir Andrésson 2... err rsnnrrrsanrrtrsrrrtnnrttrnrrrrrrrerr renn Birgir Guðmundsson ... Birkir Herbertsson ..............0aenaane sera ret nrnnnnannnartrrerrnn Bjarki Þór Hilmarsson ..........000..eeteaeeteeanerrrsrrrtannrrerarrrrrnerr renn 1489 Bjarni Pétur Magnússon ...........000e.00eeesanereranerrsannrrrasnrrrrrrrrrnnarrnnr 583 Brynja Kristjánsdóttir ............00...00. 0000 enartrannnrrrnnnrrrrnrrrar nn 2294 Davíð Garðarsson 1040, 1053, 1533, 1565 Eggert Karvelsson ............0....000eeetttrannnnrrrrtaannrrrrrttannnnnrrerrrnnnnr 1012 Einar Friðrik Kristinsson ...............0000eeeenee terra 914 Einar Jón Blandon ...................00nnnnnrr eeen ret rrernannssarrrrrrrrn 3389 Einar Sverrir Einarsson rennt 2383 Emil Anton Sveinsson Eric Jason Winson Duncan Eyþór Gunnarsson ........eeeeeeanrreesrrrrenerrsnrrrraanr erna Friðrik Ólafur Ólafsson... 2656 Gísli Edmund Úlfarsson Verra 27505 Gísli Freyr Njálsson 132 Guðmundur Þór Pálsson .........00...00...0. 00. 3049, 3137 Guðrún Ágústa Einarsdóttir ..............0......ea.a. etern 2173 Gunnar Ólafsson lc. Gunnar Pétursson .................000t tears Gunnar Þór Grétarsson -............00.. 0 Hafþór Smári Sigmundsson Halldór Baldvinsson ...........0.00..00. tears 2640 Halldór Birkir Sturluson ...........0000.00 0000. 768 Halldór Einarsson .............00. err Hans Steinar Bjarnason Nafnaskrá LVII Haraldur Óskar Haraldsson... 2286 Heiðar Ágúst Ólafsson... Heiðar Þór Guðmundsson Hjörtur Jónasson ..................0. rent Hrafnhildur Jóhannsdóttir ............................. Ingibjörg María Karlsdóttir Islandia internet Ehf. ...................0...... err 3740 Joseph Georg Adessa ............0.... 00 Jóhann Bragi Baldursson ................... 0000 Jóhann Halldór Þorgeirsson .........................aane renn Jóhann Stefánsson .................. err Jóhanna Lucinda Vilhjálmsdóttir Heiðdal Jóhannes T. Sveinbjörnsson .....................0a trees Jónas James NOrtis ..................0 rr Karl Sigurðsson ...................00.. err Kio Alexander Ayobambele Briggs ..............00.. Kjartan Halldórsson ....................00.. rr Kristinn Kristinsson .................00.0...00 eeen Kristján Bragi Valsson Kristján Ingi Daðason Kristófer Kristófersson .................0...0narrrrarr err Kristjón Kormákur Guðjónsson ............... 0000 Magnea Þóra Erlingsdóttir ........................0...000 eaten Magnús Hauksson .............0..00. 000 Magnús Hörður Valdimarsson ....................00ttanrr ner Magnús Magnússon ...................0 err Magnús Rósinkrans Jónsson ......................0.0.000ant ene 922 Máni Freysteinsson ..................... 0. 3445, 4107 Ottó Svanur Markússon .............0.....000. att nrrrrrrr rr 1021 Ólafur Bragason ld... rennur 939 Ólafur Guðmundsson... 2489 Ólafur Hannes Hálfdánarson... 1503 Ólafur Valgarð Ingimundarson ................0e..e0eenenenerrenenrnr rr 3072 Óli Árelíus Einarsson ...........0.0. rennur 4438 3637, 4567 1162 3393 Ragnar Kornelíus Lövdal 2634 Sigrún Alda Kjærnested .................0..... 0. 4139 LVIII Nafnaskrá Bls. Sigurður Almar Ómarsson -...........0..eteananrnrrrernrnrnererneneerarnnn 7130 Sigurður Grétar Marinósson ...........00000.....00nrnreetsannnrrrrreraannnrrrrrann nr 2299 Sigurður Ingi Kristófersson .............00000..e.000nnettesannnnrrrrtrannnnrrr tran 1832 Sigurður Júlíus Hálfdánarson .....................%.0.e.eeesennnerrreternnnrrrrrrnna nr 1503 Sigurður Örn Á gústsson latest 1343, 1553, 1563, 2637 Sigurgeir Pálsson .....................0. eeen rr rtrssnnrrretrna nn 3072 Sigurjón Sigurgeirsson 3214 Sigurþór Arnarsson ............0000eenneere err 2033, 2060 Stefán Ingimar Koeppen Brynjarsson ..........e0eeeeeeeereeeeananannnnnr rr 4575 Stefán Ingólfsson ...............%..00nnnnnnnnnnnrrrnrrrrrrerrrerrttrsrssanaraannan nr Stefán Jón Sigurðsson ..............000.... anne rett nrretrsnnnrnrrtttasnnr rr Stefán Logi Sívarsson ...............0....00 nettan ret ttessnnr rr Steinar Berg Ísleifsson ....................00.a0erenerrenrrenearenranenrrner rn Svanur Ingi Halldórsson Sveinn Gunnar Jónasson Sveinn Hall Másson .....................00anaee eee nnnerrrrsnnnrrrrr rss 3072 Sverrir Þór Einarsson .............00.000. 000 eeen trans 2033, 2060 Theeodór Emil Pantazis ........................ rr 2988 Tryggvi Sigfússon ....... rr nrnnnrnrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr 2510 Unnar Sigurður Hansen ..............000000eeeeeeeeteee terra 1129, 2553 Valtýr Þórðarson ............. 2449 Valtýr Örn Gunnlaugsson 2707 Vignir Bergmann Hreggviðsson .............eeeeeeeanrrrrereannnnrereerann ner 1832 K eennranannnnnnnnnnnnnnnnen eeen n 2420, 2809, 3001, 3832 Þorkell Guðfinnsson ...........00..0..00000 etern err 677 Þór Ostensen ..............0000000 0000 renr ret rrrrrrrrrrrrstss saran 516 Þór Vilhjálmsson err saraaanannnnnnnnnnrrrerrrrrarrrrreererrrrrrr rn 4497 Þröstur Róbert Kristinsson .............000.000.0 000 een rennt 1190 III. SKRÁ um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., sem vitnað er til í LXIX. bindi hæstaréttardóma. 1281, Jónsbók, Kaupabálkur. — 3147 16. kap. — 4274 20. kap. — 3157, 4528 21. kap. — 3241 1281, Jónsbók, Mannhelgi. 21. kap. — 4123 1281, Jónsbók, Farmannalög. 28. kap. — 3241 1281, Jónsbók, Rekabálkur. 2. kap. — 4084 1782, 17. júlí Reglugerð fyrir Ísland um tekjur presta og kirkna ó.fl. — 537 1878, nr. 3, 12. apríl. Lög um skipti á dánarbúum og félagsbúum o.fl. — 2669, 3853, 3866 5. gr. — 4484 TI. gr. — 4485 84. gr. — 1917 90. gr. — 33 1882, nr. 5, 17. mars. Landamerkjalög. 2. gr. — 2631 1885, nr. 29, 16. desember. Lög um lögtak og fjárnám án undanfarins dóms eða sáttar. 1. gr. — 56, 57 2. gr. — 52 3. gr. — 57 LX 1887, 1890, 1903, 1905, 1905, 1907, 1918, 1919, 1921, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., nr. 19, 4. nóvember. Lög um aðför. 12. gr. — 2586 nr. 1, 3. janúar. Lög um lögreglusamþykktir fyrir kaupstaðina. — 2661 nr. 42, 13. nóvember. Lög um verslanaskrár, firmu og prókúruumboð. 10. gr. — 3759 nr. 14, 20. október. Lög um fyrning skulda og annarra kröfuréttinda. — 2056 1. gr. — 56, 4188 2. gr. — 2774, 4186 3. gr. — 52, 56, 166, 318, 650, 946, 1675, 1778, 1918, 2724, 2778, 2900, 2957, 3177, 3210, 3254, 3319, 3388, 3841, 4182, 4387 4. gr. — 13, 318, 474, 1443, 3320, 4186 5. gr. — 52, 646, 1442, 2724, 2957, 3254, 4182, 4366 6. gr. — 318, 3172 7. gr. — 168, 4186 10. gr. — 2962 11. gr. — 166, 318, 4188 13. gr. — 57 nr. 46, 10. nóvember. Lög um hefð. 2. gr. — 1771, 4501 4. gr. — 4505 nr. 46, 16. nóvember. Lög um laun sóknarpresta. 3. gr. — 537 nr. 12, 12. ágúst. Lög um stimpilgjald. 4. gr. — 1543 nr. 41, 28. nóvember. Lög um landamerki o.fl. 1. gr. — 2628 nr. 55, 27. júní. Lög um skipulag kauptúna og sjávarþorpa. 24. gr. — 986 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXI 1921, nr. 75, 27. júní. Lög um stimpilgjald. 20. gr. — 1543 1922, nr. 39, 1923, 1924, 1930, 19. júní. Lög um lausafjárkaup. — 1711, 2442, 2853, 3189 4. gr. — 217 5. gr. — 466, 713, 892, 966, 2456, 2023, 3172, 3242, 3246, 3440, 3625, 4265, 4322, 4366 6. gr. — 217, 466, 713, 2456, 3172, 3627, 4322 12. gr. — 303, 713, 2456, 3172, 3627, 4366 18. gr. — 394, 814, 1735 26. gr. — 2057 28. gr. — 217, 466, 713, 2456, 2056, 3627, 3999, 4322 38. gr. — 3172 42. gr. — 223, 758, 1573, 1891, 2854, 3707, 4058 43. gr. — 223, 228 44. gr. — 223 45. gr. — 223 46. gr. — 223 47. gr. — 223, 766, 1893, 1946, 2854 48. gr. — 223, 228 49. gr. — 223, 1893 50. gr. — 223 S1. gr. — 217 52. gr. — 217, 1893, 2057 53. gr. — 223, 1575 54. gr. — 223, 237, 1893, 2166 59. gr. — 1731, 3622 60. gr. — 4366 nr. 15, 20. júní. Vatnalög. 4. gr. — 2631 S. gr. — 2631 nr. 7, 4. júní. Lög um gjald af hálfu lyfsala vegna kostnaðar við eftirlit með lyfjabúðunum o.fl. — 3461 nr. 28, 19. maí. Lög um greiðslu verkkaups. — 2056 LXII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1931, 1932, 1932, 1933, 1933, 1933, 1935, 1936, nr. 36, 8. september. Lög um embættiskostnað sóknarpresta og aukaverk þeirra. 3. gr. — 537 nr. 22, 23. júní. Lög um forkaupsrétt kaupstaða og kauptúna á hafnarmannvirkjum o.fl. — 986 nr. 90, 5. desember. Bráðabirgðalög um heimild fyrir ríkisstjórnina til íhlutunar um sölu og útflutning á fiskframleiðslu ársins 1933. — 4380 nr. 43, 19. júní. Lög um stjórn vitamála og um vitabyggingar. — 1291 nr. 93, 19. júní. Víxillög. VII. kafli — 981 1. gr. — 979, 2120 2. gr. — 979 10. gr. — 980, 2120 17. gr. — 2120 38. gr. — 3817 41. gr. — 3737 45. gr. — 3819 46. gr. — 3817 41. gr. — 3819 48. gr. — 3819 53. gr. — 3817 70. gr. — 3820 nr. 94, 19. júní. Lög um tékka. 73. gr. — 1915, 3389 nr. 12, 9. janúar. Lög um Iðnlánasjóð. — 3105 nr. 7, 1. febrúar. Lög um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga. — 1711, 2057, 2458, 2681, 2927, 3178, 3623, 4000, 4063 III. kafli — 1217, 1781, 2629 1936, 1936, 1937, 1937, 1938, 10. 18. 25. 30. 31. 32. 33. 36. 38. Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXIII — 419, 651 gr. — 873 gr. — 982 gr. — 3043 gr. — 1891, 3504, 3996, 4001 gr. — 1209, 1778, 3504 gr. — 1655, 2183, 2627 gr. — 1075, 1209, 1655, 1778, 1891, 3996 gr. — 74,107, 115, 258, 391, 793, 801, 869, 1047, 1075, 1209, 1735, 1778, 1892, 2408, 2584, 2627, 3201, 3243, 3321, 3443, 3734, 3805, 3996, 4001, 4035 gr. — 2183 gr. — 4508 39. nr. 8, 1. febrúar. Lög um erfðaábúð og óðalsrétt. — 2840 nr. 85, 23. júní. Lög um meðferð einkamála í héraði. XVII. kafli — 3804 nr. 46, 13. 3. gr. 25. gr. 26. gr. nr. 79, 31. júní. Lög um samvinnufélög. 2981 2981 2981 desember. Lög um fiskimálanefnd, útflutning á fiski, hagnýtingu markaða o.fl. — 4380 nr. 80, 11. júní. Lög um stéttarfélög og vinnudeilur. 4. 6. 7 18. 44. 67. 69. — 137, 3963 gr. — 141 gr. — 1277 „gr. — 793 gr. — 144 gr. — 145, 3746 gr. — 145 gr. — 145 gr. — 145 70. LXIV Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1940, nr. 19, 12. febrúar. Almenn hegningarlög. — 3365 XXIII. kafli — 1406 XXV. kafli — 1408 1. 2 12 14. 16. 17. 20 22. 21. 29. 41. 42. 52 53. 54. 57. 57. 59. 60. 62. 69. 70. 1. 72. 74. 75. 76. 71 78. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. „BI. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. . gr. gr. 145 145, 590, 917, 942, 1207, 2174, 2465, 2543, 3074 1023, 1057, 1585 159 1503 781, 2513, 3221 770, 1059, 1162, 1359, 1518, 1552, 2342, 2513, 2558, 2709 2721, 3221 1162, 1504, 2727, 2869 2045 706 1720 784, 1493, 1720, 2335, 2338, 2990 2274 2174 2279 159, 524, 582, 920, 937, 1031, 1208, 1495, 1593, 1721, 1843, 2179, 2272, 2422, 2466, 2508, 2869, 3009, 3084, 3367, 3390, 3395, 4165, 4449 „a — 524 gr. gr. gr. gr. gr. 1723 104, 159, 784, 1493, 1494, 1720, 2335, 2338, 2873 1503, 2304 972, 1167, 1576, 3076 86, 585, 1188, 1495, 1519, 1585, 1721, 1834, 2046, 2338, 2389, 2461, 2733, 2873 6, 1723, 2338, 2343, 2555 1396, 2338, 2340, 2555 1024, 1057, 1519, 2873 1066, 1505, 784, 1188, 1520, 2344, 2570, 3235 159, 585, 630, 781, 791, 937, 977, 1092, 1208, 1519, 1592, 1721, 1915, 2179, 2338, 2343, 2513, 2570, 2874, 3235, 3392 1208, 1723, 1843, 2035, 2067, 2555 80. Sl. 83. 83. 138. 147. 144. 155. 165. 168. 173. Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXV gr. — 2174 gr. — 1913, 2174 gr. — 2278 gr. a — 2274 gr. — 585, 4164, 4204 gr. — 700 gr. — 1492 gr. — 1574, 1720, 2335, 2634, 2653, 3952 gr. — 105 gr. — 2558 gr.a — 320, 1041, 1054, 1162, 1344, 1535, 1564, 1566, 1691, 2711, 2728, 3132, 3153, 4103, 4575 194. gr. — 177, 844, 1013, 1359, 2420 195. gr. — 2386 196. gr. — 2122, 2384, 2849, 3003 201. gr. — 626 202. gr. — 626, 4439 209. gr. — 2299 210. gr. — 516, 969 211. gr. — 770, 1059, 1504, 1552, 2513, 2709, 3221 217. gr. — 86, 162, 768, 783, 1058, 1552, 1586, 1834, 2035, 2305, 2421, 2490, 3220 218. gr. — 86, 103, 768, 784, 845, 1023, 1057, 1503, 1552, 1585, 1833, 2066, 2305, 2512, 2709, 3048, 3050, 3139, 3143, 3214, 3220, 3324 218. gr. a — 1057 219. gr. — 1059 220. gr. — 1720 225. gr. — 85, 104 226. gr. — 844, 2036 231. gr. — 87. 103, 177, 1359, 2337, 3083 233. gr. — 162 234. gr. — 694, 1392 235. gr. — 694, 1392 236. gr. — 700, 1392 237. gr. — 702 239 239. gr. — 704 241. gr. — 694, 1396 244. gr. — 47, 87, 104, 162, 178, 557, 730, 732, 735, 1129, 1359, 1490, LXVI 1941, 1942, 1942, 1943, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1720, 2337, 2342, 2557, 3223, 4139 246. 247. 248. 249. 249. 250. 252. 253. 254. 255. 2517. 259. 262. 264. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. 1489, 3952 182, 575, 587, 681, 1901, 2634, 2751, 3393, 4228 1083, 1716, 1904, 2335, 2634, 2653, 2751, 3871 586, 682, 1716, 1901, 4228 a — 3742 182, 1083, 1232, 1245 1503, 2869 2335 104, 4143 1723, 2338, 2343, 2555 162, 1720, 2305, 2491, 3083, 3742 155, 1129. 1720, 2305, 2557, 2868 1206, 2173, 2460, 2653 402, 1121, 1984, 2602, 2766, 2895, 3312, 3384, 3532, 4401 nr. 46, 27. júní. Landskiptalög. — 4528 1. gr. — 3149, 3160, 4530 17. gr. — 4274 18. gr. — 4274 19. gr. — 4271 nr. 14, 15. maí. Lög um læknaráð. 2. gr. — 1447, 4392 4. gr. — 1447, 4392 6. gr. — 1447, 4392 nr. Þau Ð nr ól, 4. júlí. Lög um málflytjendur. gr. gr. gr. gr. gr. gr. - gr. 64, 1468, 3166 2967, 4192, 4484 3836 718, 2799 718, 1924, 3170 1924 1924 , 16. desember. Lög um birtingu laga og stjórnvaldserinda. — 4478 1. gr. — 3425 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXVII 2. gr. — 3411 3. gr. — 1670 7. gr. — 3419 1943, nr. 101, 30. desember. Lög um Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins. 12. gr. — 1433 1943, nr. 116, 30. desember. Lög um ættaróðal og erfðaábúð. 47. gr. — 2833 1944, nr. 33, 17. júní. Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. — 2216 2 13 14. 20. 26. 28. 40. 41. 59. 60. ól 65. 67. 68. 69. 70. 7. 72. 73. 74. 75 71. 78. . gr. . gT. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. . g. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. . gr. gr. gr. 146, 2028 4558 4563 1298 3421 1434 1542, 1669, 2025, 3464, 3656, 4417, 4475 4557 2534 444, 833, 988, 1305, 1546, 4581 2537 146, 502, 517, 883, 1432, 1992, 2031, 2145, 2236, 3116, 3411 3470, 3611, 3751, 3958, 4078, 4173 402, 1669, 2637 1431 145 145, 829, 1305, 4169, 4498, 4514 883, 3503 853, 997, 1099, 1308, 1431, 1771, 1977, 2003, 2141, 2236, 3117, 3160, 3201, 3280, 3547, 4244, 4334 517, 695, 1382, 719, 4407 883, 3424, 4078 833, 883, 1669, 1804, 2025, 3280, 3464, 4417, 4475 621, 1002, 1805, 2924, 4350 1947, nr. 83, 5. júní, Lög um breyting á lögum nr. 29/1885. 1. gr. — 52 LXVIII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1948, nr. 44, 5. apríl. Lög um vísindalega verndun fiskimiða landgrunnsins. — 2544 1949, nr. 18, 22. mars. Lög um kyrrsetningu og lögbann. — 405 24. gr. — 406 27. gr. — 406 28. gr. — 406 1949, nr. 57, 25. maí. Lög um nauðungaruppboð. 3. gr. — 1628, 1647 28. gr. — 1543 31. gr. — 1542 56. gr. — 1543 1951, nr. 110, 19. desember. Lög um lagagildi varnarsamnings milli Íslands og Bandaríkjanna og um réttarstöðu liðs Bandaríkjanna og eignir þess. 2. gr. fylgiskjals — 374 6. gr. — 3683 1953, nr. 25, 16. febrúar. Lög um breyting á lögum nr. 61/1942, um málflytjendur. 1954, nr. 20, 8. mars. Lög um vátryggingarsamninga. 4. gr. — 640 6. gr. — 633 1. gr. — 633 9. gr. — 633 24. gr. — 640, 1523, 2968 29. gr. — 2776 91. gr. — 2799, 2968 92. gr. — 2968 93. gr. — 2968 94. gr. — 2968 95. gr. — 2796, 2963 96: gr. 2968 1954, nr. 38, 14. apríl. Lög um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins. — 3196 1. gr. — 3203 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXIX 4. gr. — 754, 1296, 2932, 3203 11. gr. — 1293, 3203 14. gr. — 750, 1293, 2932, 3538, 3551, 3563, 3575, 3588 17. gr. — 500 33. gr. — 1295 1954, nr. 42, 14. apríl. Lög um breyting á lögum um Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins nr. 101/1943. 12. gr. — 1431 1954, nr. 46, nr. 14. apríl. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. 4. gr. — 3749 1954, nr. 106, 17. desember. Lög um yfirstjórn mála á varnarsvæðunum o. fl. — 3683 1955, nr. 22, 3. maí. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19, 12. febrúar 1940. 4. gr. — 159, 582, 920, 937, 1208, 1593, 1721, 1843, 2179, 2466, 2505, 2869, 3009, 3390, 3395, 4165, 4449 7. gr. — 104, 1493, 1519, 2335, 2874 1955, nr. 64, 2. september. Lög um Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins. 12. gr. — 1431 1956, nr. 20, 1. mars. Lög um breytingu á almennum hegningarlögum, nr. 19. 12. febrúar 1940. — 2557 1. gr. — 155 1957, nr. 60, 7. júní. Lög um Háskóla Íslands. 38. gr. — 3461 1958, nr. 26, 2. maí. Umferðarlög. 16. gr. — 3483 1958, nr. 49, 12. júní. Lög um Lífeyrissjóð togarasjómanna. 8. gr. — 2147 1960, nr. 10, 22. mars. Lög um söluskatt. 1. gr. — 56 12. gr. 56 LXX Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1960, 1961, 1961, 1961, 1961, 1961, 1962, 1962, 13. gr. — 56, 833 16. gr. — 56 21. gr. — 56 28. gr. — SÍ nr. 30, 25. maí. Lög um skipan innflutnings- og gjaldeyrismála o.fl. nr. 37, 29. mars. Lög um ríkisábyrgðir. — 642 nr. 58, 29. mars. Sveitarstjórnarlög. nr. 63,11. júní. Lög um lögskráningu sjómanna. — 248 nr. 98, 23. desember. Lög um dómsmálastörf, lögreglustjórn, gjaldheimtu o.fl. í Reykjavík. — 1428 nr. 102, 28. desember. Lög um heimild fyrir ríkisstjórnina til að staðfesta fyrir Íslands hönd Parísarsamþykktina um vernd eignarréttinda á sviði iðnaðar. S. gr. — 232 6. gr. — 232 9. gr. — 232 10. gr. — 232 nr. 8, 14. mars. Erfðalög. — 1701 II. kafli — 1658 34. gr. — 1136 37. gr. — 1140 38. gr. — 1154 42. gr. — 1136 43. gr. — 1136 45. gr. — 1154 46. gr. — 1137 nr. 69, 28. apríl. Lög um tekjustofna sveitarfélaga. 29. gr. — 3749 1962, 1962, 1963, 1963, 1963, 1963, 1964, 1964, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXKXI nr. 70, 28.apríl. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. 6. gr. — 3749 nr. 71,27. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 63/1961 um lögskráningu sjómanna. — 248 nr. 29, 29. apríl. Lög um Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins. 3. gr. — 1432 12. gr. — 1426 13. gr. — 1431 nr. 30, 29. apríl. Lyfsölulög. 47. gr. — 3461 68. gr. — 1167 nr. 45, 3. apríl. Lög um Iðnlánasjóð. — 3105 nr. 245, 31. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. III. kafli — 2972 23. gr. — 2984 29. gr. — 2985 nr. 19, 21. maí. Skipulagslög. — 1610 VII. kafli — 986 4. gr. — 987, 4350 10. gr. — 987 11. gr. — 1004 18. gr. — 987 26. gr. — 986 27. gr. — 986 28. gr. — 986 30. gr. — 998 nr. 34, 21. maí. Lög um loftferðir. V. kafli — 1859 X. kafli — 1859 LXXII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 133. gr. — 1861 135. gr. — 1859 1964, nr. 43, 10. júlí. Sjúkrahúslög. 1. gr. — 441 1965, nr. 19, 10. maí. Lög um Húsnæðisstofnun ríkisins. 3. gr. — 2390 7. gr. — 2393 1965, nr. 46, 14. maí. Lög um eftirlaun alþingismanna. — 1431 1965, nr. 47, 14. maí. Lög um eftirlaun ráðherra. — 1431 1965, nr. 97, 22. desember. Lög um breyting á lögum nr. 19/1965 um Húsnæðismálastofnun ríkisins. — 2390 1. gr. — 2392 1966, nr. 53, 13. maí. Lög um vernd barna og ungmenna. 1967, nr. 25, 22. apríl. Lög um Landhelgisgæslu Íslands. — 2789 1967, nr. 43, 1. mars. Reglugerð um ríkisábyrgðir og Ríkisábyrgðasjóð. — 642 4. gr. — 648 11. gr. — 646 1967, nr. 58, 29. apríl. Orkulög. — 2456 1967, nr. 78, 28. apríl. Reglugerð um íbúðabyggingar ríkisins og Reykjavíkurborgar. — 2391 1967, nr. 83, Um breyting á lögum nr. 40/1963 um almannatryggingar. 8. gr. — 453 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXXTII 1968, nr. 8, 8. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 19/1965 um Húsnæðismálastofnun ríkisins. 1. gr. — 2393 1968, nr. 40, 23. apríl. Umferðarlög. VI. kafli — 2773 67. gr. — 2777 69. gr. — 2777 70. gr. — 2776 14. gr. — 2776 78. gr. — 2774 1968, nr. 47, 2. maí. Lög um vörumerki. 1. gr. — 436, 3759 2. gr. — 433 4. gr. — 235, 433, 3759 1. gr. — 438 9. gr. — 434, 3761 37. gr. — 231, 439 38. gr. — 231 41. gr. — 434 1968, nr. 51, 2. maí. Lög um bókhald. 5. gr. — 4207 1968, nr. 122, 23. apríl. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 78/1967 um íbúðabyggingar ríkisins og Reykjavíkurborgar. — 2391 1. gr. — 2417 1969, nr. 73, 28. maí. Lög um Stjórnarráð Íslands. 8. gr. — 4562 9. gr. — 4562 1969, nr. 82, 2. júlí. Áfengislög. 3. gr. — 3076 4. gr. — 3076 7. gr. — 971 LXXIV Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1969, 1970, 1970, 1970, 1970, 1970, 1971, 33. gr. — 971, 3074 34. gr. — 3076 36. gr. — 3076 nr. 96, 31. desember. Auglýsing um staðfestingu forseta Íslands á reglugerð um Stjórnarráð Íslands. — 462, 2923 13. gr. — 4562 nr. 30, 12. maí. Lög um Húsnæðismálastofnun ríkisins. 8. gr. — 2391 26. gr. — 2393 nr. 47, 8. maí. Lög um Útflutningssjóð. 3. gr. — 4412 nr. 63, 12. maí. Lög um skipan opinberra framkvæmda. — 2613 1. gr. — 2914 14. gr. — 2914 16. gr. — 2914 17. gr. — 2914 nr. 76, 25. júní. Lög um lax- og silungsveiði. 2. gr. — 3344 nr. 106, 22. desember. Lög um sölu á íbúðum, sem byggðar eru af framkvæmdanefnd byggingaáætlunar í Reykjavík eða til útrýmingar heilsuspillandi húsnæðis. — 2393 nr. 45, 16. apríl. Lög um Stofnlánadeild landbúnaðarins, landnám, ræktun og byggingar í sveitum. 1. gr. — 3066 2. gr. — 3066 3. gr. — 3068 4. gr. — 3059 11. gr. — 3068 63. gr. — 3059 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXXV 67. gr. — 3059 68. gr. — 3059 70. gr. — 3059 1971, nr. 54, 6. apríl, Lög um Innheimtustofnun sveitarfélaga. 3. gr. — 409 $S. gr. — 419 1971, nr. 67, 20. apríl. Lög um almannatryggingar. 1 7. 12. 42. 43. 45. 46. 48. Sl. 55. 56. 73. . gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. — 3406 — 3976 — 3978, 4110 — 441 — 3403 — 441 — 445 — 4110 — 3989 — 4114 — 4114 — 409 1971, nr. 70, 16. apríl. Breyting á lyfsölulögum nr. 30/1963. — 3461 1972, nr. 56, 29. maí. Lög um lögreglumenn. 3. gr. — 3195 5. gr. — 3197 1972, nr. 60, 29. maí. Lög um stofnun og slit hjúskapar. 1972, nr. 72, 1. júní, Lög um breyting á lögum nr. 30, 12. maí 1970, um Húsnæðismálastofnun ríkisins. 4. gr. — 2391 1972, nr. 73, 29. maí. Höfundalög. 1. 2. gr. gr. 7. gr. — 3507 — 3513 — 3242 LXXVI Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1973, 1973, 1973, 1973, 1974, 1974, 1974, 1974, 1974, 8. gr. — 3242 25. gr. — 3511 56. gr. — 3242 nr. 11, 6. apríl. Lög um framkvæmd eignarnáms. 14. gr. — 989 15. gr. — 1003 nr. 45, 25. apríl. Hafnalög. — 1291 nr. 75, 21. júní. Lög um Hæstarétt Íslands. II. kafli — 3908 nr. 412, Reglugerð — 3474 nr. 32, 10. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 3/1878, um skipti á dánarbúum og félagsbúum o.fl. — 3848, 3866 nr. 49, 16. maí. Lög um Lífeyrissjóð sjómanna. — 2140 12. gr. — 2147 13. gr. — 2147 14. gr. — 2147 15. gr. — 2147 nr. 64, 21. maí. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19/ 1940. — 1167, 1691, 3153 nr. 635, 21. maí. Lög um ávana- og fíkniefni. — 162, 1554, 2727 2. gr. — 972, 2558, 2733, 2989 5. gr. — 972, 2037, 2558, 2729, 2989, 3153 6. gr. — 972, 2037, 2558, 2988 nr. 97, 31. desember. Lög um eftirlit með ráðningu starfsmanna og húsnæðismálum ríkisstofnana. 1. gr. — 1292 6. gr. — 1292 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXXVII 1975, nr. 299, 15. júlí. Reglugerð um fiskveiðilandhelgi Íslands. 1. gr. — 2544 1976, nr. 16, 21. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 19/1940, almennum hegningarlögum. 2. gr. — 1720 3. gr. — 1720, 2335, 2990 1976, nr. 34, 17. maí. Lög um veiðar íslenskra skipa utan fiskveiðilandhelgi Íslands. — 882 1. gr. — 886 1976, nr. 59, 31. maí. Lög um fjölbýlishús. 9. gr. — 4252 1976, nr. 64, 31. maí. Ábúðarlög. — 4501 3. gr. — 3339 4. gr. — 3340 5. gr. — 460 6. gr. — 825, 3336 16. gr. — 461 21. gr. — 3337 28. gr. — 3337 30. gr. — 3337, 4506 1976, nr. 65, 31. maí. Jarðalög. — 3342 1. kafli — 2838 IV. kafli — 605, 3162 VII. kafli — 2834 1. gr. 3. gr. 6. gr. 14. gr. 15. gr. 17. gr. — 616, 825, 2835, 3162 — 2835, 3162 — 461, 2185, 4350 — 823, — 825 — 602 LXXVIII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 30. gr. — 602 32. gr. — 604 33. gr. — 463, 3160 324. gr. — 3160 35. gr. — 463 31. gr. — 461 38. gr. — 461 59. gr. — 4570 ól. gr. — 2837 63. gr. — 4570 64. gr. — 2837 1976, nr. 67, 31. maí. Lög um löggilta endurskoðendur. 1. gr. — 4220 10. gr. — 4198 17. gr. — 4198 1976, nr. 81, 31. maí. Lög um veiðar í fiskveiðilandhelgi Íslands. — 2543, 4077 1. gr. — 2544 2. gr. — 2544 17. gr. — 2544 21. gr. — 2544 1976, nr. 94, 20. maí. Lög um skráningu og mat fasteigna. — 1112 III. kafli — 1772 1976, nr. 101, 28. desember. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19/1940. — 524 1977, nr. 6, 25. mars. Vegalög. 74. gr. — 1355 1977, nr. 35, 12. maí. Lög um viðauka við lög nr. 94/1933, um tékka. 1. gr. — 3389 1978, nr. 6, 5. maí. Gjaldþrotalög. XIII. kafli — 406 XIV. kafli — 406 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., XV. kafli — 407 54. 55 91. 96. 97. 105 133. gr. — 4316 „gr. — 4318 gr. — 406 gr. — 406 gr. — 407 „gr. — 407 gr. — 3836 1978, nr. 9, 5. maí. Lög um geymslufé. 1. gr. — 1488 1978, nr. 32, 12. maí. Lög um hlutafélög. 1978, 1978, 1. gr. — 4131 12. gr. — 965 14. gr. — 4131 15. gr. — 4251 16. gr. — 4251 71. gr. — 4251 78. gr. — 4251 114. gr. — 276 126. gr. — 277 146. gr. — 862 147. gr. — 862 148. gr. — 3757 nr. 36, 10. maí. Lög um stimpilgjald. — 3261 3. gr. — 1538 5. gr. — 1547 1S. gr. — 1540 16. gr. — 1538 19. gr. — 1541 34. gr. — 1541 36. gr. — 1538 nr. 39, 10. maí. Þinglýsingalög. IV. kafli — 4510 VI. kafli — 4510 LXXIX LXXX 1978, 1978, 1978, 1978, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 3. gr. — 2296, 4509 7. gr. — 1233, 2298 12. gr. — 568 19. gr. — 1247 23. gr. — 1629, 1648 24. gr. — 569, 1240, 1254, 1259, 1264, 1269, 1543, 1629, 1648, 1772 25. gr. — 1333, 4275 27. gr. — 1236, 1249, 4510 28. gr. — 4509 39. gr. — 166 40. gr. — 1543, 4510 43. gr. — 4510 46. gr. — 4510 49. gr. — 128, 133, 1228, 1238, 1252, 1258, 1262, 1268 nr. 49, 16. maí. Lyfjalög. — 1667 XI. kafli — 3461 50. gr. — 3461 52. gr. — 3461 nr. 52, 11. maí. Lög um breyting á áfengislögum nr. 82/1969. 5. gr. — 971, 3076 6. gr. — 3076 nr. 54, 16. maí. Byggingarlög. — 3069 VIII. kafli — 1891 7. gr. — 3309 8. gr. 3309, 4348 8. gr. — 3309, 4350 11. gr. — 4240 14. gr. — 4240 15. gr. — 4520 22. gr. — 3309 31. gr. — 3310 36. gr. — 4345 nr. 56, 16. maí. Lög um verðlag, samkeppnishömlur og óréttmæta viðskiptahætti. — 3401 2. gr. — 3402 1978, 1979, 1979, 1979, 1979, 1979, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXXKXI nr. 406, 3. nóvember. Reglugerð um fasteignaskráningu og fasteignamat. — 1772 nr. 10, 28. ágúst. Auglýsing um aðild að alþjóðasamningum um mannréttindi. 14. gr. — 4498 26. gr. — 4078 nr. 13, 10. apríl. Lög um stjórn efnahagsmála o. fl. VII. kafli — 306, 2394 36. gr. — 306 39. gr. — 306 41. gr. — 306 43. gr. — 307 1979, nr. 19, 1. maí. Lög um rétt verkafólks til uppsagnarfrests frá störfum og til launa vegna sjúkdóms og slysaforfalla. — 1598, 3963 1. gr. — 1600 10. gr. — 796 nr. 23, 21. maí. Lög um breyting á lögum nr. 3/1878 um skipti á dánarbúum og félagsbúum o.fl. nr. 41, Lög um landhelgi, efnahagslögsögu og landgrunn. — 2550 3. gr. — 4079 4. gr. — 4079 10. gr. — 4079 nr. 44, 1. júní. Lög um húsaleigusamninga. 7. gr. — 1501 12. gr. — 1501 16. gr. — 1500 17. gr. — 1500 27. gr. — 4137 28. gr. — 3091 LXXKXII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1979, 1979, 1980, 1980, 1980, 1980, 1980, 1980, nr. 48, 30. maí. Lög um framkvæmd samnings um framtíðarsamvinnu ríkja um fiskveiðar á Norðvestur- Atlantshafi. — 894 nr. 292, 16. maí. Byggingarreglugerð. — 3069 Kafli 74 — 1892 gr. 6.7.1. — 1892 nr. 7, 22. febrúar. Lög um breyting á lögum nr. 40, 18. maí 1978, um tekjuskatt og eignaskatt. nr. 24, 16. maí. Lög um breyting á lögum nr. 63/1961 um lögskráningu sjómanna. — 248 nr. 46, 28. maí. Lög um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum. — 3532, 4070 2. gr. — 242 3. gr. — 242 13. gr. — 1848 14. gr. — 1856 20. gr. — 2359 21. gr. — 2359 22. gr. — 2359 23. gr. — 2359 42. gr. — 1848 81. gr. — 2107, 3429 86. gr. — 2359 nr. 49, 30. maí. Lög um breyting á lögum nr. 67/1936, sjómannalögum. nr. 51, 9. júní. Lög um Húsnæðisstofnun ríkisins. — 2393 65. gr. — 2409 66. gr. — 2398 nr. 55, 9. júní. Lög um starfskjör launafólks og skyldutryggingu lífeyrisréttinda. — 1598, 2056, 4199 1. gr. — 793, 1274, 1285, 3958 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXXXIII 2. gr. — 2003, 3746 3. gr. — 2003, 3753 4. gr. — 2003 1980, nr. 60, 3. júní. Lög um breyting á lögum nr. 65/1974, um ávana- og fíkniefni. — 972, 2037, 2558, 2989 1980, nr. 67, 9. september. Bráðabirgðalög um breytingu á lögum nr. 29 29. apríl 1963, um Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins, sbr. lög nr. 49/1973 og nr. 21/1975. — 1434 1980, nr. 95, 31. desember. Lög um söfnunarsjóð lífeyrisréttinda. — 1431 1. gr. — 3748 1980, nr. 98, 31. desember. Lög um breytingu á lögum nr. 29 29. apríl 1963, um Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins, sbr. lög nr. 49/1973 og nr. 21/1975. 6. gr. — 1426 1980, nr. 113, 1. febrúar. Reglugerð fyrir daggjaldanefnd sjúkrahúsa. 3. gr. — 442 6. gr. — 447 8. gr. — 442 1981, nr. 9, 15. apríl. Barnalög. 8. gr. — 419 1981, nr. 20, 18. maí. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19, 1940, sbr. lög nr. 22/1955. 2. gr. — 104 5. gr. — 1913 8. gr. — 2278 10. gr. — 768, 783, 1058, 1586, 2492 11. gr. — 103, 768, 784, 1025, 1057, 1587, 1833, 2069, 2305, 2512, 3227 12. gr. — 1057 1981, nr. 38, 26. maí. Lög um breyting á lögum nr. 81/1976 um veiðar í fiskveiðilandhelgi Íslands. — 4077 LXXXIV 1981, 1981, 1981, 1981, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., nr. 48, 29. maí. Lög um breyting á lögum nr. 49/1974 um Lífeyrissjóð sjómanna. — 2145 nr. 56, 29. maí. Lög um vitamál — 1291 nr. 68, 29. maí. Lög um aðild Íslands að samningi um framtíðarsamvinnu ríkja varðandi fiskveiðar á Norðaustur-Atlantshafi. 150 140 150 150 1. gr. 2. gr. 3. gr. 4. gr. nr. 75, 14. desember. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. III. kafli — 2986 oa 11. 12. 13. 14. 18. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 21. gr. gr. gr. gr. gr. . I. . BI. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. 3958 3844, 3858 3960 3749 536, 1097, 2972, 3417, 3653, 3958 276 1097 1097 1097 1097 1097 1097 1097 1097 1097 1097 1097 1097 1097 1097 1097 1095 1097 1097 1981, 1981, 29. 30. 30. 31. 32. 38. 44. 51. 53. 56. 58. 59. 63. 69. 91. 93. 94. 95. 96. 97. 99. 101. 102. 102. 103. 106. 110. 112. 114. Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., gr. — 536, 3658 gr. A-liður — 3651 gr. B-liður — 536 gr. — 274, 290, 536, 1109, 2977 gr. — 1098, 2979 gr. — 2979 gr. — 273, 280, 285 gr. — 3267 gr. — 280 gr. — 271, 280 gr. — 271, 289 gr. — 539 gr. — 4170 gr. — 416, 3272 gr. — 3847 gr. — 543 gr. — 3789, 4476 gr. — 544, 2971 gr. — 52, 270, 287, 543, 2072, 3658, 3789 gr. — 541, 2971, 3789 gr. — 3788 gr. — 287, 3788, 4478 gr. — 4475 gr. A — 270, 3790, 4475 gr. — 3782 gr. — 2977, 3786 gr. — $1 gr. — 1112, 3276, 3657. 3858 gr. — 4372 nr. 77, 1. október. Lög um dýralækna. VI. kafli — 3610 LXXXV 5. gr. — 3600 8. gr. — 3610 9. gr. — 3608 nr. 194, 31. mars. Reglugerð um starfskjör launafólks og skyldutryggingu lífeyrisréttinda. 2. gr. — 3747 3. gr. — 3753 LXXXVI Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1982, 1982, 1982, 1982, 1983, 1983, 1983, 1983, 1984, 1984, 1984, nr. 75, 13. maí. Lög um breyting á lögum nr. 19/1940, almennum hegningarlögum og um breyting á sektarmörkum nokkurra laga. 9. gr. — 972, 2037, 2558, 2989 nr. 76, 21. maí. Lög um lyfjadreifingu. 54. gr. — 1667 nr. 76, 18. mars. Reglugerð um vegabréf á Keflavíkurflugvelli. — 3188 nr. 78, Bráðabirgðalög um breyting á lögum nr. 51/1980 um Húsnæðisstofnun ríkisins. — 2394 nr. 41, 23. mars. Lög um málefni fatlaðra. — 3147 nr. 50, 20. apríl. Bráðabirgðalög um breyting á lögum nr. 51/1980 um Húsnæðisstofnun ríkisins. 2394 3. gr. — 354, 2394 nr. 82, Lög um breyting á lögum nr. 81/1976 um veiðar í fiskveiðilandhelgi Íslands. — 4077 nr. 329, 25. maí. Reglugerð um verndaða vinnustaði. 11. gr. — 3746 nr. 43, 30. maí. Lög um ráðstafanir í ríkisfjármálum, peninga- og lánsfjármálum 1984. d. gr. — 409 nr. 44, 8. febrúar. Reglugerð um stjórn botnfiskveiða 1984. 3. gr. — 4077 5. gr. — 4077 15. gr. — 4086 nr. 55, 30. maí. Lög um breyting á lögum nr. 68/1967 um Iðnlánasjóð. — 3105 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., LXXXVI 1984, nr. 60, 1. júní. Lög um Húsnæðisstofnun ríkisins. V. kafli — 2409 — 2393 S1. gr. — 2394 63. gr. — 364, 2395 1984, nr. 68, 30. maí. Lögræðislög. 6. gr. — 553, 838 5. gr. — 839 6. gr. — 838 9. gr. — 553 10. gr. — 550, 837 11. gr. — 550 39. gr. — 1628, 1647 1984, nr. 78, 30. maí. Lög um breyting á höfundalögum, nr. 73/1972. 7. gr. — 3244 1984, nr. 83, 25. maí. Lög um erfðafjárskatt. 9. gr. — 4455 13. gr. — 4451 1984, nr. 90, 11. gr. 30. maí. Lög um breyting á jarðalögum nr. 65/1976. 2834, 4570 1984, nr. 108, 14. nóvember. Lyfjalög. — 3462 32. gr. 34. gr. 38. gr. 52. gr. 1670 1662, 1677 1673 3475 1984, nr. 112, 31. desember. Lög um atvinnuréttindi skipstjórnarmanna á íslenskum skipum. 1984, nr. 118, 31. desember. Lög um breyting á lögum nr. 81/1976 um veiðar í fiskveiðilandhelgi Íslands. — 4077 LXXXVII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1984, nr. 467, 14. desember. Reglugerð um verðlagningu félagslegra íbúða, sem byggðar voru fyrir 1. júlí 1980. 2. gr. — 2395 7. gr. — 2395 1985, nr. 1, 8. janúar. Reglugerð um stjórn botnfiskveiða 1985. 3. gr. — 4086 1985, nr. 7, 2. apríl. Lög um breyting á áfengislögum nr. 82/1969. 1. gr. — 3076 1985, nr. 13, 21. maí. Lög um breyting á lögum nr. 65/1974, um ávana- og fíkniefni, sbr. lög nr. 60/1980 og lög nr. 75/1982. — 972, 2037, 2558, 2989 1985, nr. 23, 28. maí. Lög um ríkisábyrgð á launum. 1. gr. — 1917 4. gr. — 1917 1985, nr. 25, 3. júní. Lög um kirkjusóknir, safnaðarfundi, sóknarnefndir, héraðsfundi o.fl. III. kafli — 545 7. gr. — 546 8. gr. — 539 1985, nr. 31, 7. júní, Lög um Landmælingar Íslands. — 4556 1. gr. — 4562 2. gr. — 4562 3. gr. — 4562 7. gr. — 4562 13. gr. — 4562 15. gr. — 4562 1985, nr. 34, 19. júní. Siglingalög. IV. kafli — 2221 VIII. kafli — 1558, 2792 XIII. kafli — 3206 1985, 21. 22 26. ól. 62 68. 70. 73. 110. 118. 119. 110. 164. 165. 171. 172. 178. 177. 182. 197. 201. 219. 221. 224. gr Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 2221 2222 2226 113 709 2222 2228 2222 2222 2222 „— 2222 — 17 .— 2781, 3765 .— 2781, 3765 . — 2766, 2892 .— 247, 251, 2766 „— 3812 „— 2228 „— 2224 „ — 597, 3769 „— 597 „ — 2166, 3209 . — 2766, 3209 „ — 2166 nr. 35, 19. júní. Sjómannalög. — 3209 TIl. kafli — 2893 6. 8. 23. 24. 25. 27. 32. 33. 36. 42. 44. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. 656, 3812 660 3813 593, 3813 660, 3812 660 660 598 593, 3812 656 657 LXXXIX KC 1985, 1985, 1985, 1985, 1985, 1985, 1985, 1985, 1985, 1985, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 45. gr. — 657 47. gr. — 657 49. gr. — 598 58. gr. — 598 nr. 46, 27. júní. Lög um framleiðslu, verðlagningu og sölu á búvörum. — 61 30. gr. — 2025, 4184 nr. 51, 24. júní. Lög um ríkislögmann. 1. gr. — 384 nr. 64, Í. júlí Lög um Byggðastofnun. 15. gr. — 3109 nr. 68, 27. júní. Útvarpslög. 35. gr. — 1396 nr. 78, 3. júlí. Lög um breyting á lögum nr. 49/1974 um Lífeyrissjóð sjómanna. — 2145 nr. 86, 4. júlí, Lög um viðskiptabanka. 50. gr. — 69 nr. 89, 7. febrúar. Reglugerð um Byggingarsjóð verkamanna og félagslegar íbúðabyggingar. 28. gr. — 364 nr. 97, 20. desember. Lög um stjórn fiskveiða 1986—1987. 2. gr. — 4085 3. gr. — 4085 9. gr. — 4086 12. gr. — 4086 nr. 115,31. desember. Lög um skráningu skipa. 3. gr. — 241 nr. 318, 1. ágúst. Skipulagsreglugerð. 1. gr. — 987 3. gr. — 987 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., XCI 1986, nr. á, 18. apríl. Sveitarstjórnarlög. — 1006 III. kafli — 1929 X. kafli — 1929 1. gr. — 2924 6. gr. — 1008 36. gr. — 1935 31. gr. — 1931 89. gr. — 644 97. gr. — 2924 106. gr. — 1935 108. gr. — 1935 112. gr. — 4342 1986, nr. 11, 30. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 7/1936, um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga. — 1209, 1781, 2629 ' 2.gr. — 1655 3. gr. — 1075, 1655, 3996 6. gr. — 107, 793, 801, 869, 1075, 1892, 3443, 3805, 3996, 4001, 4035 25. gr. — 1077 1986, nr. 16, 7. janúar. Reglugerð um sölu og meðferð ávana- og fíkniefna. 2. gr. — 2037, 2558, 2988 10. gr. — 972, 2037, 2558, 2729, 2989, 3153 1986, nr. 20, 30. apríl. Lög um Siglingamálastofnun ríkisins. — 242 1986, nr. 25, 5. maí. Lög um breyting á lögum nr. 46/1985 um framleiðslu, verðlagningu og sölu á búvörum. — 2025 1. gr. — 4184 1986, nr. 34, 5. maí. Lög um fasteigna- og skipasölu. — 473, 1248, 4492 Il. kafli — 474 1. gr. — 3675 XClIl Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1986, 1986, 1986, 1986, 1987, 1987, 1987, 1987, 8. gr. — 3675 9. gr. — 3045 10. gr. — 2853 11. gr. — 2853 12. gr. — 3675 14. gr. — 3045 1986, nr. 35, 8. janúar. Reglugerð um mjólk og mjólkurvörur. — 3068 nr. 36, 5. maí. Lög um Seðlabanka Íslands. 38. gr. — 3106 nr. 84, 7. febrúar. Auglýsing um takmarkanir á ávísun lækna á amfetamín og nokkur önnur lyf — 92 nr. 177, 26. mars. Reglugerð um breyting á reglugerð um ávana- og fíkniefni nr. 16/1986. — 972, 2037, 2558, 2733 nr. 289, 24. júní. Reglugerð um sérstakt jöfnunargjald af innfluttum kartöflum og vörum unnum úr þeim. — 2029, 4184 nr. 7, 18. mars. Lög um stofnun hlutafélagsbanka um Útvegsbanka Íslands. 6. gr. — 68 12. gr. — 69 nr. 13, 20. mars. Lög um umboðsmann Alþingis. 5. gr. — 2405 nr. 20, 26. mars. Lög um sjómannadag. — 146 nr. 25, 14. apríl. Vaxtalög. — 1658 II. kafli — 3675, 4180 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., XCIII III. kafli — 72, 106, 129, 179, 238, 255, 264, 301, 338, 376, 387, 391, 400, 10. 11. 12. 13. 14. 18. . gr. . gr. . gr. . gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. 408, 421, 471, 490, 600, 632, 651, 656, 708, 737, 750, 756, 794, 859, 867, 881, 901, 947, 951, 981, 1032, 1067, 1083, 1101, 1117, 1209, 1227, 1238, 1252, 1257, 1262, 1273, 1283, 1291, 1365, 1392, 1429, 1439, 1446, 1472, 1485, 1522, 1537, 1595, 1602, 1621, 1640, 1662, 1677, 1687, 1709, 1722, 1724, 1745, 1763, 1777, 1782, 1835, 1846, 1879, 1902, 1964, 1976, 2002, 2024, 2049, 2102, 2122, 2143, 2161, 2180, 2187, 2220, 2233, 2260, 2272, 2341, 2346, 2363, 2423, 2441, 2454, 2485, 2531, 2588, 2722, 2735, 2760, 2774, 2780, 2812, 2851, 2856 2877, 2884, 2902, 2013, 2930, 2951, 2963, 2992, 3003, 3011, 3040, 3061, 3088, 3118, 3164, 3205, 3223, 3247, 3255, 3294, 3303, 3327, 3357, 3369, 3379, 3396, 3398, 3420, 3427, 3449 3460, 3491, 3495, 3525, 3540, 3553, 3565, 3577, 3589, 3599 3618, 3624, 3631, 3639, 3645, 3651, 3664, 3703, 3711, 3721, 3729, 3764, 3792, 3798, 3808, 3820, 3823, 3838, 3845, 3859, 3957, 3969, 3992, 4009, 4045, 4065, 4098, 4109, 4117, 4176, 4180, 4193, 4196, 4232, 4262, 4297, 4310, 4321, 4328, 4361 4370, 4392, 4421, 4435, 4460, 4533 859 238, 423, 479, 640, 657, 896, 951, 1212, 1439, 1662, 1677, 1722, 1788, 1970, 1976, 2002, 2026, 2262, 2341, 2774, 2780, 2895, 3223, 3384, 3427, 3528, 3611, 3768, 3957, 4013, 4117, 4143, 4310, 4392, 4533 4533 328, 493, 1488, 1541, 1600, 1676, 1709, 1858, 1867, 2023, 2855, 2917, 2956, 3178, 3238, 3243, 3477, 3498, 3628, 3640, 3646, 3805, 4116, 4266, 4314, 4589 68, 429, 488, 595, 799, 956, 1609, 1621, 1640, 1883, 1919, 2671 2721, 2796, 2815, 3040, 3088, 3183, 3268, 3611, 3818, 4013 209, 1870, 4042, 4375, 4410 68, 120, 218, 324, 429, 479, 595, 759, 799, 947, 956, 1423, 1557, 1609, 1664, 1679, 1728, 1761, 1777, 1792, 1867, 1870, 1883, 2122, 2441, 2454, 2531, 2671, 2796, 2815, 2855, 3038, 3088, 3183, 3240, 3256, 3268, 3327, 3425, 3441, 3611, 3818, 3859, 4045, 4340, 4410 1483, 1541, 2443, 2724, 2743, 4297 429, 759, 1628, 1647, 2030, 3814, 4292 429, 474, 640, 799, 1025, 1600, 1764, 1788, 1924, 1983, 2019, KCIV Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 2166, 2228, 2604, 2778, 2895, 3009, 3060, 3118, 3211, 3238, 3384, 3401, 3533, 3611, 3670, 4013, 4074 16. gr. — 4341 19. gr. — 4297 20. gr. — 4202 1987, nr. 30, 27. mars. Lög um orlof. — 1598, 2055 3. gr. — 1600 4. gr. — 1600 13. gr. — 1600 1987, nr. 43, 30. mars. Lög um lögskráningu sjómanna. 2. gr. — 238, 248 3. gr. — 242, 249 4. gr. — 238 7. gr. — 238, 248, 250, 252 1987, nr. 45, 4. gr. 6. gr. 29. gr. 30. gr. 1987, nr. 49, 30. mars. Lög um staðgreiðslu opinberra gjalda. 543 543 3847, 3866 587, 2462 30. mars. Lög um breyting á lögum nr. 75/1981 um tekjuskatt og eignarskatt. 17. gr. — 3657 1987, nr. 50, 30. mars. Umferðarlög. — 3365 XIII. kafli — 1977, 2003, 3382, 3480 XIV. kafli — 2657 4. gr. — 2558 5. gr. — 2558 25. gr. — 2558 32. gr. — 2205 36. gr. — 2558 37. gr. — 1495, 2558, 2642, 4284 44. gr. 2557, 1987, 1987, 1987, 45. 48. 71. 87. 88. 89. 90. 91. 92. 95. 96. 99. 100. 101. 102. 103 nr sN #0 1 21 26. nr. 51, gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. - gr. gr. 53, gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. . gT. Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 155, 1495, 1593, 1720, 2334, 2656, 3487 1188, 1495, 2293 2287, 2201, 2203, 2205, 4497 3481 3383, 3481 3481 3384 429, 3384 429, 1762, 2233 3478 3478 2778 XCV 155, 1495, 2287, 2201, 2203, 2295, 2334, 2558, 2643, 4282 155, 2334, 2570, 2641, 2657, 4281 155, 2334, 2657, 4281 2640, 2656, 4280 30. mars. Lög um eftirlit með skipum. 30. mars. Lög um skipulag á fólksflutningum með 242 242 239, 253 253 239 239 253 243 239, 254 langferðabifreiðum. — 3626 nr. 55, 30. mars. Tollalög. — 234 8 2 10 53 98 . gr. . g. . gr. „gr. . gr. 929, 4181 1192, 4181 4181 3073 1191 XCVI Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 123. gr. — 3074 124. gr. — 3074 125. gr. — 914, 922, 939, 1197 126. gr. — 914, 922, 939, 1197 136. gr. — 3076 1987, nr. 57, 31. mars. Lög um fæðingarorlof. 1. gr. — 505 2. gr. — 502 8. gr. — 502 9. gr. — 502s 1987, nr. 76, 19. ágúst. Lög um Iðnlánasjóð. 1. gr. — 3101, 4412 2. gr. — 3101 4. gr. — 3101, 4412 5. gr. — 3099, 4406 6. gr. — 4415 7. gr. — 3101, 4412 8. gr. —- 3099, 4412 9. gr. — 3112, 4414 2. gr. — 4415 3. gr. — 4415 4. gr. — 3112 S. gr. — 4415 6. gr. — 4415 18. gr. — 4415 19. gr. — 4412 20. gr. — 4412 21. gr. — 3103 1987, nr. 80, 16. október. Lög um kosningar til Alþingis. 63. gr. — 1929 1987, nr. 92, 28. desember. Lög um breyting á lögum nr. 75/1981, um tekjuskatt og eignaskatt, með síðari breytingum. 2. gr. — 3661 1987, nr. 97, 31. desember. Lög um vörugjald. — 57 6. gr. — 58 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., KCVI 1987, nr. 180, 14. apríl. Reglugerð um Byggingarsjóð verkamanna og félagslegar íbúðir. 46. gr. — 2396 47. gr. — 2396 1987. nr. 223, 25. maí. Reglugerð um sérstakt jöfnunargjald af kartöflum og vörum unnum úr þeim. — 2121, 4180 1987, nr. 395, 26. ágúst. Reglugerð um tollverð og tollverðsákvörðun. — 4181 10. gr. — 929 1987, nr. 492, 28. október. Reglugerð um öryggisbúnað véla. — 3532 gr. 4.3. — 2881 1987, nr. 591, 29. desember. Reglugerð um laun, greiðslur og hlunnindi utan staðgreiðslu. 6. gr. — 3656 7. gr. — 3652 1987, nr. 625, 22. desember. Lögreglusamþykkt fyrir Reykjavík. 3. gr. — 2661 10. gr. — 2661 32. gr. — 2661 1988, nr. 3, 8. janúar. Lög um stjórn fiskveiða 1988—1990. 4. gr. — 4078 2. gr. — 4078 13. gr. — 4086 1988, nr. 15, 15. mars. Lög um breyting á lögum nr. 19. 4. nóvember 1887, um aðför. 1968, nr. 36, 18. maí. Lög um lögreglusamþykktir. 1. gr. — 2661 3. gr. — 2661 KCVIII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1988, 1988, 1988, 6. gr. — 2661 8. gr. — 2661 nr. 38, 19. maí. Lög um breyting á áfengislögum, nr. 82/1969, með síðari breytingum. 2. gr. — 971 3. gr. — 972 nr. 48, 19. maí. Lög um fangelsi og fangavist. — 1505 nr. 50, 24. maí. Lög um virðisaukaskatt. — 73, 313, 376, 414, 429, 451, 479, 639, 660, 764, 903, 1275, 1442, 1487, 1629, 1647, 1658, 1788, 1867, 2056, 2108, 2202, 2249, 2417, 2458, 2604, 2724, 2774, 3056, 3160, 3310, 3384, 3486, 3621, 3840, 3963, 3971, 3985, 4037, 4071, 4111, 4124, 4244, 4318, 4367, 4541 VII. kafli — 3262 XI. kafli — 168 1. gr. — 3262 2. gr. — 539, 651, 3262, 3805, 4480 3. gr. — 539, 1206, 1702, 2173, 3851, 3864 6. gr. — 3261, 4480 10. gr. — 3263 11. gr. — 1702, 1737, 3262, 4407, 4473 12. gr. — 4407 14. gr. — 954, 1702, 1737 15. gr. — 3263 16. gr. — 3274 22. gr. — 3263 24. gr. — 1206 25. gr. — 3844, 3857 26. gr. — 3849, 3857 27. gr. — 168, 831, 3264, 3791, 4479 28. gr. — 3792, 3853, 3866 29. gr. — 830, 3275, 3768 38. gr. — 3797, 4475 39. gr. — 3788, 4475 40. gr. — 1206, 2173, 2460, 3847 41. gr. — 2174 49. gr. — 3267, 3788, 3858, 3858, 4475 1988, 1988, 1988, 1988, 1988, 1988, 1989, 1989, 1989, 1989, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., IC nr. 53, 19. maí Læknalög. 11. gr. — 597 nr. 63, 24. maí. Lög um breyting á þinglýsingalögum nr. 39/1978. 3. gr. — 4510 nr. 86, 28. september. Lög um Húsnæðisstofnun ríkisins. VI. kafli — 2412 80. gr. — 2396 103. gr. — 2392 104. gr. — 2410 115. gr. — 1398 nr. 97, 29. desember. Lög um breyting á lögum um getraunir nr. 59/1972. 1. gr. — 281 nr. 109, 26. febrúar. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 223/1987 um sérstakt jöfnunargjald á kartöflur og vörur unnar úr þeim. — 915, 923, 941, 2022, 4181 nr. 463, Reglugerð um Atvinnutryggingarsjóð útflutningsgreina. 1. gr. — 3320 8. gr. — 3318 nr. 27, 9. maí. Lög um heimild fyrir ríkisstjórnina til þess að leyfa Köfunarstöðinni hf, Dýpkunarfélaginu hf, Slysavarnarfélagi Íslands og Íslenska úthafsútgerðarfélaginu hf innflutning á skipum. — 243 nr. 53, 24. maí. Lög um samningsbundna gerðardóma. 5. gr. — 2745 nr. 54, 26. maí. Lög um breyting á lögum nr. 77/1981 um dýralækna. 3. gr. — 3606 nr. 64, 29. maí. Lög um breyting á lögum nr. 56/1982 um lögreglumenn. — 3195 1. gr. — 3197 C Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1989, nr. 67, 29. maí. Lög um breytingu á vaxtalögum, nr. 25, 27. mars 1987. — 955 2. gr. — 1212, 1970, 2793 4. gr. — 1488, 2023 5. gr. — 1628, 1647 1989, nr. 75, 31. maí. Lög um breyting á lögum nr. 67/1971 um almannatryggingar. — 3986 1989 nr. 78, 31. maí. Lög um breyting á lögum nr. 75/1981 um tekjuskatt og eignarskatt. — 3848, 3866 1989, nr. 85, 1. júní. Lög um breyting á þinglýsingalögum nr. 39/1978. — 128, 1236 1989, nr. 87, 31. maí. Lög um breytingu á verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga. 19. gr. — 441 1989, nr. 88, 29. maí. Þjóðminjalög. V. kafli — 4350 38. gr. — 4350 1989, nr. 90, Í. júní. Lög um aðför. — 4099 VIII. kafli — 1051, 1797, 3835 IX. kafli — 3351 XII. kafli — 1825, 3342 XIII. kafli — 3342, 3451, 4525 XIV. kafli — 4581 XV. kafli — 4479, 4581 1. gr. 52, 2091, 1825, 3363, 3836, 4502, 4581 4. gr. — 1828 5. gr. — 126, 1223 8. gr. — 236 9. gr. — 58 11. gr. — 57, 4587 12. gr. — 4587 22. 24 21. 32. 36. 39. 52. 55. 57. 59. 60. 62. 66. 72. 73. 74. 78. 79. 80 83. 84 85. 86. 88. 90. 91 92. 93 94. 95. 102. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. . gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. . gT. gr. gr. gr. gr. gr. Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CI 1796 1796, 3834 1825 61 853 852, 3353 58, 166 1341 1340 1340 166, 1338 1796, 3834 1340 459, 1829, 2574 60, 2586, 3456 1216 60, 63, 65, 459, 1045, 1352, 2087, 2580, 3340, 4504, 4523 4524 3340 63, 462, 1356, 3337 60, 455, 726, 1042, 1346, 1356, 2084, 3573, 2694, 2714, 2748, 3335, 3360, 3451, 4500, 4515 165 165 236 4581 163, 1807, 1824, 3051, 3351 270, 290, 834, 853, 1341, 4587 853 853 268, 290, 847, 1337, 1800, 3349, 4471, 4578 52, 56 1989, nr. 92, 1. júní. Lög um aðskilnað dómsvalds og umboðsvalds í héraði. 11. kafli — 234 4. gr. — 2537 S. gr. — 2537 6. gr. — 734, 2529 8. gr.a — 2530 cl 1989, 1989, 1989, 1989, 1989, 1989, 1989, 1989, 1989, 1989, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., nr. 119, 28. desember. Lög um breyting á lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum. — 376, 1702, 1737, 3264 10. gr. — 3852, 3865 nr. 121, 28. desember. Lög um skráningu og meðferð persónuupplýsinga. — 4478 nr. 123, 28. desember Lög um uppboðsmarkað fyrir sjávarafla. 1. gr. — 80 4. gr. — 82 6. gr. — 79 nr. 335, 26. júní. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 223/1987 um sérstakt jöfnunargjald á kartöflur og vörur unnar úr þeim. — 2021, 4181 nr. 410, 24. ágúst. Reglugerð um barnsburðarleyfi starfsmanna ríkisins. — 500 nr. 501, 25. október. Reglugerð um bókhald og tekjuskráningu virðisaukaskattsskyldra aðila. 19. gr. — 3261 nr. 523, 3. nóvember. Auglýsing um veitingu leyfa til áætlunarflugs innanlands. — 1301 nr. 530, 14. nóvember. Reglugerð um frádrátt virðisaukaskatts. — 4475 nr. 562, 4. desember. Reglugerð um virðisaukaskatt af eigin þjónustu og úttekt til eigin nota innan óskattskyldra fyrirtækja og stofnana. — 1629, 1647, 3384, 3985 nr. 577, 10. desember. Reglugerð um frjálsa og sérstaka skráningu vegna leigu eða sölu á fasteign. 6. gr. — 831 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1990, nr. 31, 23. apríl. Lög um kyrrsetningu, lögbann o.fl. 8. 24. 26. 30. 35. 52. 1990, S = I 00 9 0 0 I — 405, 4099 gr. — 1809 gr. — 1809, 3052 gr. — 1809 gr. — 1807 gr. — 1807, 3051, 3056 gr. — 406 . 38, 15. maí. Lög um stjórn fiskveiða. 3418, 3518 gr. — 149, 4078 gr. — 2550 gr. — 816, 4082 gr. — 392, 802, 1725, 4076 gr. — 4076 gr. — 1222, 3423 gr. — 801, 1708, 4082 gr. — 816 gr. — 816, 1714 . gr. — 388, 800, 1726, 4085 - gr. — 394, 802, 1091, 1224, 1713, 4080 „gr. — 4080 „gr. — ÍS1 „gr. — 3518 „gr. — 884 „gr. — 893 41, 15. maí. Lög um Búnaðarmálasjóð. 1990, nr. — 3063 CIlI 1990, nr. 63, 17. maí. Lög um breyting á lögum nr. 75/1981 um tekjuskatt og eignarskatt. — 2981 1990, nr. 70, 16. maí. Lög um breyting á lögum um Húsnæðisstofnun ríkisins nr. 86/1988. 3. gr. — 1398 4. gr. — 2392 104. gr. — 2396 CIV Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1990, nr. 88, 19. júlí. Lög um ríkisábyrgð á launum. — 1918, 3967 4. gr. — 1925 1990, nr. 97, 28. september. Lög um heilbrigðisþjónustu. 18. gr. — 2913 24. gr. — 441 29. gr. — 4543 34. gr. — 2913, 2024 1990, nr. 106, 31. desember. Lög um breyting á lögum nr. 50/1988 um virðisaukaskatt. 2. gr. — 3263 1990, nr. 113, 28. desember. Lög um tryggingagjald. — 539, 3958 IT. kafli — 3964 4. gr. — 3968 6. gr. — 3968 12. gr. — 167 1991, nr. 4, 4. febrúar. Lög um launamál. — 3688 1991, nr. 19, 26. mars. Lög um meðferð opinberra mála. VI. kafli — 3833 X. kafli — 4475 XVIII. kafli — 924 XXI. kafli — 2278 1. gr. — 1575 5. gr. — 1012, 4438 6. gr. — 2849 13. gr. — 3002 20. gr. — 2274 21. gr. — 4438 24. gr. — 2034 28. gr. — 2303 3. gr. — 2288 32. 33. 34. 35. 45. 46. 48. 59. 66. 67. 68. 69. 71. 86. 87. 103. 106. 110. 112. 113 114 115. 116. 117. 119. 120. 122. 124. 125. 126. 129. 131. 133. 138. 136. 138. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. . gr. . gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CV 1719, 2635, 2638, 2654, 2661, 3787 2635, 2638, 2654 1719 1518, 1719 2288, 2568, 3002 1020, 2450, 2566 2288, 2566, 3008, 3073, 3951 3003 3743 2287, 3743 3743 2288, 3002 2385, 3367 3741, 4476 3741, 4476 8, 47, 162, 177, 320, 557, 731,733, 736, 844, 846, 1040, 1053, 1129, 1342, 1358, 1533, 1551, 1553, 1563, 1565, 1690, 1962, 2638, 2654, 2663, 2707, 2711, 3048, 3049, 3132, 3137, 3141, 3214, 3322, 3366, 3447, 3638, 4103, 4107, 4567, 4575 134, 1129, 1690 846, 2634, 2638, 2654 2286, 2290, 2292, 2294, 2209 2302 2300 a — 4497 2302 1718, 1834, 2421, 2571 2287, 2290, 2292, 2294 2288 1719, 2288 2660 135, 920, 973, 1205, 1719, 2337, 3392 2288 2033 1845 105, 937, 1719 1719, 2490, 3879 1012 4228 CVI 139. 142. 144. 147. 151. 152. 156. 159. 161. 165. 166. 172. 176. 179. 188. 191. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 2274 4, 6, 47, 161, 177, 320, 469, 557, 730, 732, 734, 844, 846, 1040, 1049, 1053, 1129, 1343, 1358, 1533, 1551, 1553, 1561, 1563, 1565, 1571, 1690, 1962, 2286, 2290, 2292, 2294, 2299, 2449, 2634, 2637, 2653, 2663, 2707, 2711, 2848, 3047, 3049, 3132, 3137, 3140, 3214, 3322, 3365, 3445, 3638, 3740, 3832, 4103, 4107, 4497, 4567, 4575 1562, 2304, 3047 85, 154, 924, 2420, 2809 154, 924 154 2809 1023, 2035, 2068, 3879 4438 630, 691,782, 1493, 1520, 2338, 2509, 2571, 3084 1583 781, 1024, 1520, 1834, 2422, 2571, 3003, 3235, 3394, 3954 2271 2275 924 918, 943 1991, nr. 20, 23. mars. Lög um skipti á dánarbúum o.fl. XIV. kafli — 35 XVII. kafli — 4451 XX. kafli — 2669 23. 31. 36. 38. 43. 54. 57. 63. 68. 70. 90. 93. 94. gr gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. .— 86 11 822, 2842 4486 2667 827 1132 1132 1132 819 11 4485 4485 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CVII 95. gr. — 2668, 4484 97. gr. — 4492 100. gr. — 30, 33, 35 103. gr. — 2093, 4025 119. gr. — 4451 122. gr. — 1132, 1700 123. gr. — 11 131. gr. — 176, 373, 1694 133. gr. — 9, 28, 172, 372, 818, 1131, 1134, 1694, 2092, 2666, 2695, 2833, 4450, 4483 136. gr. — 4451 144. gr. — 4484 1991, nr. 21, 26. mars. Lög um gjaldþrotaskipti o.fl. XI. kafli — 2681, 3846 XIV. kafli — 2685 XV. kafli — 3850. 3864 XIX. kafli — 4317 XX. kafli — 2198, 4316 XXII. kafli — 3847, 3861 11. gr. — 1605, 2199 22. gr. — 3849, 3863 54. gr. — 1037 57. gr. — 1037 59. gr. — 1034 64. gr. — 1755 65. gr. — 341, 1051, 1569, 1799 67. gr. — 340, 1569 70. gr. — 1569 1. gr. — 1051 72. gr. — 1569, 1867, 2651, 3844, 3858 73. gr. — 1569, 1867 74. gr. — 1569 71. gr. — 2799 81. gr. — 40, 45 87. gr. — 2799 100. gr. — 495,1865, 3845, 3858 101. gr. — 3845, 3858 102. gr. — 3845, 3858 CVIII 1991, 1991, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 103. gr. — 3845, 3858 109. gr. — 179, 3851, 3864 112. gr. — 1925, 3965 113. gr. — 497, 2651, 3848, 3864 116. gr. — 2650 120. gr. — 181 122. gr. — 2799 130. gr. — 2670 131. gr. — 124, 1606, 2199 132. gr. — 2200 134. gr. — 739, 1609, 1746, 1871, 2200, 4312 135. gr. — 4318 136. gr. — 495 137. gr. — 38, 44, 2200 138. gr. — 184, 2651 140. gr. — 124, 1605 141. gr. — 38, 44, 495, 745, 1609, 1752, 1871, 2191, 4316 142. gr. — 124, 1606, 2191, 4316 144. gr. — 124, 1610, 1747 145. gr. — 126, 496, 1612 148. gr. — 38, 43 154. gr. — 1569 155. gr. — 484 165. gr. — 862 171. gr. — 181 178. gr. — 1568, 4479 179. gr. — 49, 179, 340, 1034, 1050, 1567, 1795, 2716, 3834 nr. 27, 2. apríl. Lög um ársreikninga og endurskoðun lífeyrissjóða. — 3317 1. gr. — 4207 2. gr. — 4209 3. gr. — 4198 4. gr. — 4211 S. gr. — 4211 6. gr. — 4198 nr. 28, 27. mars. Lög um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla. — 2911 II. kafli — 3601 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CIX VI. kafli — 4533 1 6. 8. 11. 12. 13. 20. 21. 22. . gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. — 505, 3601,, 4548 — 3599, 4534 — 3600, 4534 — S01 — S01 — 3617 — 501, 3611, 4541 — 501, 3611, 4541 — 3608, 4535 1991, nr. 46, 31. janúar. Reglugerð um félagslegar íbúðir og Byggingarsjóð verkamanna. 97. gr. — 2392 99. gr. — 2392 1991, nr. 81, 27. desember. Lög um vatnsveitur sveitarfélaga. 7. gr. — 1800 8. gr. — 1800 9. gr. — 1802 11. gr. — 1802 1991, nr. 81, 18. febrúar. Reglugerð um innskatt. — 4475 9. gr. — 4475 14. gr. — 4477 1991, nr. 85, 27. desember. Lög um breyting á lögum nr. 75/1981, um tekjuskatt og eignaskatt með áorðnum breytingum. 7. gr. — 281 6. gr. — 281 1991, nr. 88, 31. desember. Lög um aukatekjur ríkissjóðs. 8. gr. — 3282 1991, nr. 90, 23. desember. Lög um nauðungarsölu. VII. kafli — 2650 VIII. kafli — 2651 XI. kafli — 2648 CX Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., XIII. kafli — 348, 561, 3145, 4089 1 2 3 4 13. 18. 16. 19. 20. 21. 22. 28. 29. 33. 35. 39. 46. 47. 49. 50. 1. 52. 53. 54. 55. 56. 60. 65. 68. 71. 73. 74. 75. 71. 79. Sl. 85. 86. . gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. 1333 2650, 4528 3151, 3160 4528 4573 1959, 239 4571 4571 4571 3145, 4573 3145, 4571 1537, 2905 2906 2903 1333 1537, 2902 348 2905 2902 563, 2650 2650 1950, 2650, 4089 2650 563, 2650 1537 166, 1543, 3634 4094 228 4089 1338 2649, 3145, 4092, 4530, 4573 3146 348 355 347, 560, 1331, 1949, 2648, 3144, 4089, 4569 1333 1331, 4089 228 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl. CxXI 87. gr. — 228 88. gr. — 228 91. gr. — 1338 98. gr. — 1628, 1647 1991, nr. 91, 31. desember. Lög um meðferð einkamála. — 4436 IX. kafli — 2846, 3827 XII. kafli — 2322, 2645 XVII. kafli — 73, 256, 313, 981, 1484, 1628, 1647, 1776, 2117, 2741, 3090, 3319, 3802, 3818 XIX. kafli — 143, 606, 1305, 1928, 1947, 2270, 2910, 3100, 4278, 4552, XX. kafli — 1106 XXI. kafli — 355, 451, 512, 597, 614, 911, 1077, 1121, 1148, 1278, 1288, 1310, 1397, 1542, 1600, 1613, 1658, 1702, 1711, 2056, 2202, 2276, 2442, 2537, 2584, 2770, 2900, 2924, 2980, 3945, 3150, 3161, 3169, 3623, 3693, 3755, 3814, 3967, 3989, 4035, 4101, 4244, 4317, 4366, 4371, 4477, 4530, 4548, 4564 XXIII. kafli — 1775, 2484, 4488 XXIV. kafli — 4509 XXVI. kafli — 2484 2. gr. — 1939, 2646, 3452 4. gr. — 1470, 4514 5. gr. — 2, 1469, 2088, 2718, 2849, 2908, 3782, 4234, 4513 6. gr. — 2719, 4234 10. gr. — 1683 13. gr. — 61 16. gr. — 23, 221, 266, 380, 406, 451, 715, 909, 1329, 1736, 2151, 2249, 2442, 2907, 2924, 3025, 3046, 3177, 3634, 3657, 3805, 4186 17. gr. — 234, 382, 461, 2828 18. gr. — 1402, 1894, 2685, 3242, 4263 19. gr. — 1894, 2685, 2024, 3090, 4123 20. gr. — 2321 21. gr. — 2894, 4530 22. gr. — 1115, 2828 23. gr. — 2363 24. gr. — 380, 1216, 2828, 3746, 3978, 4077, 4172 25. gr. — 22, 24, 603, 1216, 1700, 1892, 2828, 3661, 3698, 3746, 3793, CXII 26. 27. 28. 31. 32. 33. 36. 41. 44. 45. 46. 48. 50. 60. ól. 63. 64. 66. 71. 71. 78. 80. 83. 85. 92. 93. 96. 97. 100. 101. 102. 104. 105. 108. 111. 112. 114. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 3989, 4279, 4562 381, 1217, 2796, 3754 3178, 3332 963, 1160, 1894, 2458, 3044, 3330, 3974,4002 22, 24, 1439 73, 263, 713, 2456, 3621, 3840, 4460 23, 67, 3642, 3648 218, 2442 1397, 4123 2691 3723 2641, 3218 1684, 1926 1926 2644, 2846 2846 2282 2846 2282 1137 2321, 2644 2320 339, 380, 465, 1704, 1894, 2097, 2440, 2685, 2952, 3305, 3315, 3330, 3661, 3698, 3774, 3793, 3827, 4264, 4367 1799, 2592 1798 2315 805 1158 1159, 1692, 2315, 3327 63, 462, 3792, 3827, 4101, 4172, 4368 2, 176, 2169, 2446, 2538, 3172 2118 387, 1447, 4392 1158, 1793, 1959, 2253, 3061, 3327 841 3996 3337, 4471 209, 380, 604, 1216, 2829, 3099, 3337, 3760, 3774, 4009, 4471 118. 116. 117. 118. 123. 126. 127. 128. 129. 130. 131. 132. 133. 134. 135. 137. 142. 143. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXIII 71, 372, 433, 471, 859, 1967, 3624, 3821, 4041, 4405, 4537 69, 145, 1443, 1559, 1828, 2487, 3450, 3827, 4097, 4228 1779, 3805 261, 984, 2120 4279 2108, 4071 414, 641, 841, 1782 414, 3985 64, 218, 260, 330, 376, 391, 429, 451, 462, 483, 614, 715, 764, 903, 955, 1106, 1127, 1154, 1287, 1406, 1443, 1600, 1628 1647, 1671, 1713, 1728, 1867, 2110, 2117, 2249, 2417, 2423, 2479, 2537, 2604, 2724, 2771, 2863, 3025, 3040, 3056, 3109, 3160, 3172, 3310, 3486, 3513, 3611, 3751, 3971, 4035, 4064, 4098, 4124, 4253, 4297, 4317, 4367, 4372, 4388, 4464, 4541, 4586 64, 73, 133. 218, 260, 303, 330, 338, 391,414, 429, 451, 459, 479, 600, 614, 639, 651, 703, 713, 745, 764, 823, 841, 853, 903, 963, 1078, 1106, 1123, 1154, 1275, 1287, 1406, 1442, 1468, 1475, 1487, 1529, 1599, 1600, 1610, 1628, 1647, 1671, 1700, 1713, 1732, 1788, 1859, 1867, 2059, 2108, 2120, 2146, 2249 2216, 2378, 2417, 2423, 2442, 2456, 2479, 2487, 2537, 2604, 2632, 2722, 2761, 2777, 2853, 2865, 2895, 2906, 2956, 2980, 2996, 3022, 3040, 3056, 3068, 3090, 3109, 3160, 3172, 3249, 3310, 3384, 3450, 3486, 3495, 3508, 3611, 3621, 3627, 3642, 3648, 3675, 3727, 3737, 3760, 3800, 3812, 3840, 3963, 3971, 3985, 4013, 4035, 4064, 4071, 4098, 4124, 4294, 4317, 4322, 4367, 4372, 4379, 4388, 4405, 4460, 4541, 4562, 4586 64, 483, 697, 704, 823, 911, 1078, 1700, 1957, 2906, 3250, 4120, 4464 1328, 1696, 3163 1327, 1608, 2446, 2671, 2691, 2700, 3357, 3364 857, 900 483, 857, 900 1568, 2954, 4489 1775 1, 18, 36, 41, 67, 323, 342, 374, 386, 465, 829, 840, 1157, 1327, 1556, 1687, 1692, 1793, 1938. 2088, 2281, 2314, 2319, 2440, 2445, 2644, 2670, 2690, 2699, 2702, 2821, 2844, 2908, 3217, 3326, 3347, 3356, 3448, 3821, 4096, 4278, 4457, 4487, 4510, CXIV Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1991, 1991, 1992, 1992, 1992, 1992, 4512 144. gr. — 1050, 1694 149. gr. — 268 150. gr. — 1051, 1687 152. gr. — 718, 1686, 3194, 3438, 3745, 4090, 4452 153. gr. — 107, 255, 1481, 3975 158. gr. — 1116 160. gr. — 1470, 3683, 3722 161. gr. — 4233, 4505, 4509 163. gr. — 209, 491, 708, 1051, 1426, 1663, 1678, 2160, 3818, 4265, 4408 165. gr. — 1619, 1638 166. gr. — 1447, 1928, 2253, 2363, 3364, 4392 168. gr. — 1440 169. gr. — 3090 nr. 92, 23. desember. Lög um breyting á ýmsum lögum vegna aðskilnaðar dómsvalds og umboðsvalds í héraði. 102. gr. — 60, 163, 268, 455, 726, 1042, 1337, 1346, 1807, 1824, 2084, 2573, 2694, 2714, 2748, 3051, 3335, 3349, 3360, 3451, 4471, 4500, 4515, 4578 nr. 641, 30. desember. Reglugerð um flutningaflug. Gr. 4.2.3.1. — 1856 nr. 1, 24. janúar. Lög um ráðstafanir í ríkisfjármálum á árinu 1992. — 3967 19. gr. — 3403 nr. 6, 26. febrúar. Lög um breyting á þinglýsingalögum nr. 39/1978. 1. gr. — 2296, 4509 nr. 17, 13. janúar. Reglugerð um málaskrár og gerðabækur. 10. gr. — 61 nr. 20, 22. maí. Barnalög. — 508 VII. kafli — 4169 VIII. kafli — 2446, 2478 1. gr. — 4168 1992, 1992, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXV 2. gr. — 4168 3. gr. — 4169 5. gr. — 419, 4169 6. gr. — 4169 7. gr. — 4167 6. gr. — 2478, 4585 7. gr. — 4681 8. gr. — 4585 16. gr. — 4579 20. gr. — 4587 24. gr. — 4587 29. gr. — 1317, 2478 32. gr. — 2478 33. gr. — 2479 34. gr. — 528, 672, 2258, 2448, 2469, 2703, 3452 35. gr. — 1316, 2448, 2478 37. gr. — 1317 43. gr. — 4171 48. gr. — 4172 52. gr. — 4168 56. gr. — 3457 58. gr. — 2445 60. gr. — 2255 61. gr. — 3452 62. gr. — 2448 15. gr. — 728, 841 nr. 30, 27. maí. Lög um yfirskattanefnd. — 56 3. gr. — 3794 6. gr. — 1106, 3787 8. gr. — 1097, 3789 13. gr. — 285, 4476 15. gr. — 290, 2980, 3660 16. gr. — 3789 23. gr. — 57 nr. 36, 27. maí. Lög um Fiskistofu. 1. gr. — 3518 9. gr. — 4086 CXVI Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1992, nr. 40, 26. maí. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19, 12. febrúar 1940. 2. gr. — 6, 844, 1013, 2420 4. gr. 9. gr. 10. gr. 15. gr. 1992, nr. 41, 27. — 4520 2122, 2384, 3003 627 627, 4439 2301 maí. Lög um brunavarnir og brunamál. 1992, nr. 41, 27. janúar. Auglýsing um almenna skilmála fyrir nauðungarsölu á fasteignum o.fl. — 2905 4. gr. 6. gr. 7. gr. 8. gr. 1548, 2905 1541 1541 1992, nr. 42, 27. janúar. Auglýsing um almenna skilmála fyrir uppboðssölu á lausafjármunum o.fl. 8. gr. — 228 1992, nr. 52, 2. júní. Lög um ábyrgðasjóð launa vegna gjaldþrota. — 3967 S. gr. — 861, 1925 6. gr. 9. gr. 12. gr. 14. gr. 19. gr. 1992, nr. 54, 16. 6. gr. 884 sól 862 862 863 861, 1918 maí. Lög um fullvinnslu botnfiskafla um borð í veiðiskipum. 1992, nr. 58, 2. júní. Lög um vernd barna og ungmenna. 36. gr. — 629 1992, nr. 59, 2. júní. Lög um málefni fatlaðra. — 3747 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXVII 1992, nr. 93, 20. nóvember. Lög um meðferð sjávarafurða og eftirlit með framleiðslu þeirra. 13. gr. — 3520 22. gr. — 3474 1992, nr. 96, 2. mars. Auglýsing um ábyrgðartryggingu ökutækja o.fl. 2. gr. — 429 1992, nr. 111, 29. desember. Lög um breytingar í skattamálum. 19. gr. — 270 23. gr. — 3783, 3788 1992, nr. 177, 6. maí. Byggingarreglugerð. gr. 7.5.11 — 2611 1992, nr. 194, 26. maí. Reglugerð um hlutdeild sjúkratryggðra í kostnaði vegna heilbrigðisþjónustu. — 3403 1992, nr. 340, 9. september. Reglugerð um ferliverk. '— 3400 1992, nr. 421, 23. nóvember. Reglugerð fyrir vatnsveitur sveitarfélaga. II. kafli — 1801 6. gr. — 1804 7. gr. — 1801 8. gr. — 1802 10. gr. — 1801 13. gr. — 1804 16. gr. — 1802 1993, nr. 2, 13. janúar. Lög um Evrópska efnahagssvæðið. 11. kafli — 4416 Fylgiskjal I, 69. gr. — 507 — 70. gr. — 507 3. gr. — 508 4. gr. — 2608, 4416 11. gr. — 2608 61. gr. — 4408 CXVII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1993, nr. 8, 25. febrúar. Samkeppnislög. 1993, 1993, — 4244 1. gr. — 3411 2. gr. — 3402 4. gr. — 1302, 2832 5. gr. — 1313 6. gr. — 1313 8. gr. — 3414 9. gr. — 1313, 2822, 2828, 3414 17. gr. — 1303, 3403 18. gr. — 1301, 2823 19. gr. — 3400 20. gr. — 3403 25. gr. — 3759 21. gr. — 1600 39. gr. — 3409 55. gr. — 2828, 3414 56. gr. — 1310, 2822, 3408 nr. 14, 12. janúar. Reglugerð um hlutfallsgjald sjúklinga fyrir sérfræðilæknishjálp. — 3402 5. gr. — 3406 nr. 31, 14. apríl. Hjúskaparlög. — 2095 X. kafli — 4372 6. 43. 44. Sl. 52. 54. 55. 67. 69. 75. 71. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. — 33 — 4037 — 4037 — 4040 — 4035 — 124, 1700, 2696 — 2697 — 2190 — 4369 — 1696 — 2697 1993, 1993, 1993, 1993, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXIX 95. gr. — 33, 107, 115, 4025 101. gr. — 4025 103. gr. — 109, 1700, 4031 104. gr. — 109 nr. 35, 30. apríl. Lög um eftirlit með skipum — 239 nr. 36, 4. maí. Lög um kirkjugarða, greftrun og líkbrennslu. 10. gr. — 4542 $1. gr. — 4543 nr. 37, 30. apríl. Stjórnsýslulög. — 863, 1297, 2417, 3963 11. kafli — 3987 IV. kafli — 3484 V. kafli — 3484 1. gr. — 614, 2289, 3110, 3983, 4561 gr. — 2289, 3782 gr. — 3786, 4354 gr. — 4116 gr. — 2827, 3097 gr. — 1106, 3787 10. gr. — 602, 1000, 3100, 3470, 3789, 3985, 4116, 4244, 4478 11. gr. — 602, 1001, 1310, 1804, 3202, 3411, 3470, 3484, 3611, 3657, 3958, 3986 12. gr. — 274, 602, 1000, 1310, 3281 13. gr. — 602, 699, 1000, 2289, 3691, 4357, 4582 15. gr. — 4582 18. gr. — 612 21. gr. — 613, 3691 22. gr. — 613, 3684, 3978, 4476 oo 23. gr. — 2300 26. gr. — 622, 4354 30. gr. — 3983 31. gr. — 614, 3422, 3684, 3978 nr. 43, 11. maí. Lög um viðskiptabanka og sparisjóði. — 1865, 3104 V. kafli — 1867 CXX Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 43. gr. — 3521 47. gr. — 1401 1993, nr. 44, 7. maí. Lög um breyting á umferðarlögum nr. 50, 30. mars 1987. — 2334 25. gr. — 155 26. gr. — 155 1993, nr. 50, 19. maí. Skaðabótalög. — 963, 2776, 2894 gr. — 1985, 2234, 2508, 3121 gr. — 1763, 1984, 2003, 2260, 2846, 3812 gr. — 1024, 1844, 1978, 2004, 2233, 2267, 2846, 2996, 4329 gr. — 1506, 1978, 2004, 2233, 2996, 3116 gr. — 1505, 1765, 1848, 1979, 2234, 2349, 2996, 3116, 4329 gr. — 1505, 1848, 1979, 2003, 2234, 2349, 2996, 3116, 4335 gr. — 1505, 1848, 1979, 2234, 2349, 2996, 3116 gr. — 1848, 1979, 2234, 2349, 3116 „gr. — 1505, 1983, 2349 „gr. — 1765, 1985, 2261, 2846, 3347, 4330 „gr. — 2846 — ro 12. gr. — 1506, 1846, 2349 13. gr. — 1505, 1846, 2349 14. gr. — 1506, 2350 15. gr. — 1506, 1849, 1983, 2004, 2248, 2996, 3117, 4334 16. gr. — 1025, 1506, 1849, 1976, 2002, 2233, 2262, 2996, 3118, 4332 17. gr. — 1767 24. gr. — 4200 26. gr. — 695, 1019, 1024, 1396, 1844, 1985, 2271, 2435, 2508, 2526, 3009, 3237, 3310, 3504, 3610 28. gr. — 427, 1988, 2018, 2604, 4339 1993, nr. 50, 5. febrúar. Reglugerð um bókhald og tekjuskráningu virðisaukaskattskyldra aðila. 21. gr. — 3261 1993, nr. 53, 19. maí. Lög um ábyrgðasjóð launa vegna gjaldþrota. 3. gr. — 3958 4. gr. — 3959 1993, 1993, 1993, 1993, 1993, 1993, 1993, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXXI 5. gr. — 3959 6. gr. — 863, 3959 10. gr. — 3965 11. gr. — 3965 14. gr. — 863 nr. 57, 7. maí. Lög um breyting á lögum nr. 9/1978 um geymslufé. — 1488 nr. 60, 1. febrúar. Auglýsing um veitingu leyfis til áætlunarflugs á flugleiðinni Reykjavík-Egilsstaðir- Reykjavík. — 1301 nr. 63, 18. maí. Lög um framkvæmd útboða. — 2608 nr. 67, 18. febrúar. Reglugerð um friðun veiðisvæða fyrir Suðurlandi. 1. gr. — 2544 5. gr. — 2544 6. gr, — 2544 nr. 69, 6. maí. Lög um breytingar á lögum um vinnumarkaðsmál vegna aðildar að samningi um Evrópskt efnahagssvæði. S. gr. — 793 nr. 77, 18. maí. Lög um réttarstöðu starfsmanna við aðilaskipti að fyrirtækjum. — 3545, 3558, 3570, 3582, 3594 nr. 97, 12. ágúst. Lög um Húsnæðisstofnun ríkisins. 3. gr. — 1398 6. gr. — 1395 11. gr. — 1400 36. gr. — 4455 39. gr. — 2363 82. gr. — 355 86. gr. — 348, 370 87. gr. — 4455 88. gr. — 353, 2396, 4455 CXXII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1993, 1993, 1993, 1993, 1993, 89. gr. — 348, 369, 4455 91. gr. — 359 118. gr. — 358 nr. 99, 8. september. Lög um framleiðslu, verðlagningu og sölu á búvörum. — 3161 25. gr. — 3474 nr. 117, 20. desember. Lög um almannatryggingar. — 3976 7. gr. — 3978 6. gr. — 3982 7. gr. — 3982, 4110 15. gr. — 502 16. gr. — 502 36. gr. — 3403 39. gr. — 452 43. gr. 3989 41. gr. — 4114 48. gr. — 4114 59. gr. — 409 nr. 122, 27. desember. Lög um breytingar í skattamálum. — 3263 13. gr. — 3791 17. gr. — 3284 23. gr. — 3852, 3865 nr. 123, 27. desember. Lög um lánastofnanir aðrar en viðskiptabanka og sparisjóði. — 3100, 4414 1. gr. — 3103 8. gr. — 4415 nr. 134, 31. desember. Lög um iðnaðarmálagjald. 1. gr. — 4406 2. gr. — 4407 3. gr. — 4407 1993, 1993, 1993, 1993, 1993, 1993, 1994, 1994, 1994, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXXIII nr. 139, 31. desember. Lög um breytingu á lögum nr. 76/1987, um Iðnlánasjóð, með síðari breytingum. 1. gr. — 4414 nr. 192, 18. maí. Reglugerð um innskatt. — 4475 nr. 214, 21. maí. Reglugerð um eftirlitsgjald vegna lyfjaeftirlits fyrir árið 1993. — 3475 nr. 335, 16. ágúst. Reglugerð um starfsháttu örorkunefndar. — 1991 nr. 468, 22. nóvember. Reglugerð um sérstakt jöfnunargjald af kartöflum og vörum unnum úr þeim. — 2027, 4184 nr. 532, 27. desember. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 192/1993 um innskatt. — 4478 nr. 15, 16. mars. Lög um dýravernd. 2. gr. — 2491 14. gr. — 2491 19. gr. — 2491 20. gr. — 2492 nr. 21, 21. febrúar. Lög um öflun álits EFTA-dómstólsins um skýringu samnings um Evrópska efnahagssvæðið. 1. gr. — 1361 239 17. gr. — 2608 nr. 26, 6. apríl. Lög um fjöleignahús. — 2911 2. gr. — 4247 4. gr. — 331, 4241 5. gr. — 328, 4248 CXXIV Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1994, 6. gr. — 4248 7. gr. — 4248 8. gr. — 328, 4259 9. gr. — 4248 10. gr. — 4528 12. gr. — 1881 20. gr. — 4528 21. gr. — 328, 4251 26. gr. — 1881 27. gr. — 4250 30. gr. — 331, 4239 3. gr. — 4521 36. gr. — 331, 4521 37. gr. — 330 38. gr. — 326 39. gr. — 328, 4239 41. gr. — 331, 4242 41. gr. — 1333 55. gr. — 4528 65. gr. — 328 70. gr. — 4239 74. gr. — 2298 11. gr. — 4247 nr. 36, 22. apríl. Húsaleigulög. — 2011 IX. kafli — 982 2. gr. — 1044, 1501, 3362 9. gr. — 1500 10. gr. — 3361 39. gr. — 983 40. gr. — 982 41. gr. — 3091 42. gr. — 1046 55. gr. — 4505 56. gr. — 3362, 4502 57. gr. — 3362, 4501 58. gr. — 1499, 3363 59. gr. — 1499, 3241 1994, 1994, 1994, 1994, 1994, ól. gr. 63. gr. 87. gr. nr. 37, 19. nr. 19, 26. gr. gr. gr. gr. gr. 12. gr. 16. gr. 19. gr. a | nur nr. 38, 3879 19. Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXXV 1496 3087 982, 3090 1500 apríl. Lög um breyting á lögum um meðferð opinberra mála mars 1991. 1012, 4438 1719 1719, 2490 85, 924, 2420, 2809 154, 924 154 2809 1023 apríl. Lög um breyting á lögum um meðferð einkamála, nr. 91, 31. desember 1991. 6. gr. — 3194, 3438, 4090, 4452 7. gr. 12. gr. 6. gr. 15. gr. 17. gr. 20. gr. 23. gr. nr. 45, 8. gr. 32. gr. nr. 60, 52. gr. nr. 62, 107, 255, 1481, 3975 1116 1470, 3722 4233 708, 1663, 1678, 2160 2363, 3364 2538 6. maí. Vegalög. 11. 19. 1354 1355 maí. Lög um vátryggingastarfsemi. 3474 maí. Lög um mannréttindasáttmála Evrópu. — 145, 2146, 2276, 2288, 4171 1. gr. samningsviðauka nr. 1 — 997, 1309, 2244 5. gr. sáttmálans — 1408, 2244 CXXVI 1994, 1994, 1994, 1994, 1994, 1994, 1994, 6. gr. 8. gr. 10. gr. 11. gr. 14. gr. 17. gr. 26. gr. 50. gr. nr. 63, 19. Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 735,833, 937, 1084, 2045, 2289, 2529, 3787, 4498, 4514, 4581 508, 3503, 4173 517, 695, 1382, 4407 508, 3544, 3556, 3569, 3581, 3593, 4078, 4173 2244 2540 2536 maí. Lög um breytingu á lögum nr. 76/1970, um lax- og silungsveiði, með síðari breytingum. 4. gr. — 3957 nr. 75, 19. maí. Lög um stofnun hlutafélags um Lyfjaverslun ríkisins og heimild til sölu hlutabréfa í því félagi. — 3538, 3551, 3563, 3575, 3587 3. gr. — 3541, 3555, 3567, 3579, 3591 nr. 87, 11. maí. Lög um breyting á lögum nr. 38/1990 um stjórnun fiskveiða. — 4083 nr. 89, 24. maí. Lög um stofnun hlutafélags um Áburðarverksmiðju ríkisins. — 4204 nr. 92, 24. maí. Lög um Þróunarsjóð sjávarútvegsins. — 3317 nr. 93, 20. maí. Lyfjalög. 1. gr. — 3460 2. gr. — 3462 40. gr. — 20 42. gr. — 3466 43. gr. — 1167 44. gr. — 20 nr. 94, 24. maí. Lög um Lífeyrissjóð sjómanna. 5. gr. — 2150 6. gr. — 2140 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXXVII 1994, 1. september. Reglugerð um Lífeyrissjóð sjómanna. — 2141 2. gr. — 2151 7. gr. — 2147 9. gr. — 2151 6. gr. — 2143 11. gr. — 2147 12. gr. — 2147 13. gr. — 2147 19. gr. — 2150 20. gr. — 2143 1994, nr. 117, 16. september. Lög um skipulag ferðamála. 6. gr. — 869 13. gr. — 868 1994, nr. 137, 28. desember. Lög um breyting á lögum nr. 32/1978 um hlutafélög. 14. gr. — 4131 1994, nr. 138, 28. desember. Lög um einkahlutafélög. IV. kafli — 2332 XVIII. kafli — 2681 IX. kafli — 1799, 2681 3. gr. — 1818 4. gr. — 1818 14. gr. — 2321 19. gr. — 1818 39. gr. — 1795 44. gr. — 1799 48. gr. — 4467 51. gr. — 4460 79. gr. — 3972 108. gr. — 2681, 4467 109. gr. — 2681 110. gr. — 2681 1994, nr. 145, 29. desember. Lög um bókhald. 4. gr. — 3628 6. gr. — 3628 CXXVIII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1994, 1994, 1994, 1994, 1995, 1995, 1995, 7. gr. — 3628 9. gr. — 3628 16. gr. — 3520 19. gr. — 3628 nr. 370, 16. júní. Reglugerð um skipulag Húsnæðisstofnunar ríkisins. — 1398 nr. 439, 30. júní. Auglýsing um gildistöku ákvæði er leiða af samningnum um Evrópska efnahagssvæðið vegna flugmála. 1. gr. — 1301 nr. 483, 2. september. Reglugerð um frádrátt frá tekjum af atvinnurekstri eða sjálfstæðri starfsemi. — 2972 nr. 708, 30. desember. Reglur um kaupskrárnefnd varnarsvæða. — 3686 nr. 2, 30. janúar. Lög um hlutafélög. — 1068 10. gr. — 4131 17. gr. — 4125 18. gr. — 4131 63. gr. — 1309 66. gr. 1309 71. gr. — 4460 80. gr. — 1309 92. gr. — 4251 93. gr. — 4251 94. gr. — 4251 95. gr. — 4251 119. gr. — 1302 134. gr. 1068 nr. 4, 30. janúar. Lög um tekjustofna sveitarfélaga. 10. gr. — 413 16. gr. — 413 nr. 24, 3. mars. Lög um breyting á lögum um málflytjendur nr. 61/1942. 2799 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXXIX 1995, nr. 29, 6. mars. Lög um endurgreiðslu oftekinna skatta og gjalda. — 1106, 2028, 4183 1. gr. — 3851, 3864 5. gr. — 4186 1995, nr. 31, 6. mars. Lög um breyting á lögum er varða rétt til endurgreiðslu og vaxta af ofteknum sköttum og gjöldum. — 3796 4. gr. — 3281 1995, nr. 36, Reglugerð um skattrannsóknir og málsmeðferð hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins. 12. gr. — 4476 1995, nr. 39 3. mars. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19/ 1940. 1. gr. — 1206, 2461 1995, nr. 40, 2. mars. Lög um breyting á lögum nr. 50/1988 um virðisaukaskatt. — 3263 1995, nr. 42, 6. mars. Lög um breyting á refsiákvæðum nokkurra skattalaga. 2. gr. — 587, 2462 3. gr. — 1206, 2173 1995, nr. 55, 8. mars. Lög um breyting á lyfjalögum nr. 93/1994. — 1167 1995, nr. 58, 8. mars. Lög um breyting á lögum um Húsnæðisstofnun ríkisins nr. 97/1993. 26. gr. — 348 89. gr. — 2396 1995, nr. 66, 8. mars. Lög um grunnskóla. 23. gr. — 752 56. gr. — 752 1995, nr. 69, 10. mars. Lög um greiðslu ríkissjóðs á bótum til þolenda afbrota. 6. gr. — 869 19. gr. — 1115 CXXX Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1995, 1995, 1995, 1995, 1995, 1995, 1995, nr. 80, 31. maí. Lög um breyting á lögum um aðskilnað dómsvalds og umboðsvalds nr. 92/1989. — 2539 1. gr. — 735 nr. 83, 20. júní. Lög um breyting á lögum nr. 38/1990 um stjórn fiskveiða. Ákvæði til bráðabirgða I - 1707 10. gr. — 1711 nr. 94, 28. júní. Lög um breyting á áfengislögum nr. 82/1969. 1. gr. — 3076 3. gr. — 972 nr. 97, 28. júní. Stjórnarskipunarlög um breytingu á stjórnarskrá lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944, með síðari breytingum. — 1805, 2276, 2289, 3160, 3751, 4173 3. gr. — 502, 883, 2249, 3116, 4078 5. gr. — 2031 8. gr. — 829, 1305, 4169, 4514 9. gr. — 883, 1007, 3507 10. gr. — 1099, 1977, 2003, 2141, 2236, 3130, 4334 11. gr. — 523, 706 12. gr. — 719 13. gr. — 883, 4078 15. gr. — 883, 3464 16. gr. — 1006 nr. 145, 28. desember. Lög um breyting á lögum nr. 75/1981 um tekjuskatt og eignarskatt. — 3788 nr. 149, 28. desember. Lög um breyting á lögum nr. 81/1991 um vatnsveitur sveitarfélaga. 3. gr. — 1801 nr. 160, 27. desember. Lög um viðurkenningu og fullnustu erlendra ákvarðana um forsjá barna, afhendingu brottnuminna barna o.fl. 6. gr. — 726, 3456 11. gr. — 728, 3452 1995, 1995, 1995, 1995, 1995, 1995, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXXXI 12. gr. — 3452 17. gr. — 3451 20. gr. — 3456 21. gr. — 3457 nr. 241, 19. apríl. Reglugerð fyrir Kirkjugarða Reykjavíkurprófastsdæma. 1. gr. — 4543 2. gr. — 4543 8. gr. — 4543 9. gr. — 4543 nr. 281, 5. maí. Reglugerð um ferðaskrifstofur. — 879 nr. 350, 22. júní. Reglugerð um ráðstöfun aflaheimilda skv. 4. mgr. ákvæðis til bráðabirgða í lögum nr. 83/1995. — 1711 nr. 361, 26. júní. Reglugerð um skattrannsóknir og málsmeðferð hjá skattrannsóknarstjóra. — 3787 10. gr. — 3790 32. gr. — 3790 nr. 374, 4. júlí. Reglugerð um tollverð og tollverðs- ákvörðun. V. kafli — 1201 2. gr. — 1192 10. gr. — 1199 11. gr. — 1201 12. gr. — 1201 13. gr. — 1201 14. gr. — 1201 15. gr. — 1201 20. gr. — 1191 21. gr. — 1191 26. gr. — 1199 nr. 379, 28. júní. Reglugerð um greiðslu vaxtabóta á árinu 1995. — 416 CXXXII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1995, 1996, 1996, 1996, 1996, 1996, nr. 676, 28. desember. Reglugerð um veiðar íslenskra skipa utan fiskveiðilandhelgi Íslands. II. kafli — 882 2. gr. — 887 3. gr. — 887 4. gr. — 887 S. gr. — 887 6. gr. — 882 7. gr. — 887 8. gr. — 887 9. gr. — 887 10. gr. — 887 11. gr. — 887 12. gr. — 887 nr. 6, 19. mars. Lög um Siglingastofnun Íslands. — 239, 1291 nr. 7, 19. mars. Lög um breyting á ýmsum lögum vegna sameiningar Vitastofnunar Íslands o.fl. í Siglingastofnun Íslands. — 239, 1291 nr. 20, 28. mars. Lög um breyting á lögum nr. 123/1993 um lánastofnanir aðrar en viðskiptabanka og sparisjóði. — 4412 nr. 42, 13. maí. Lög um breyting á skaðabótalögum. — 1980, 2005, 2235, 2357, 2996 1. gr. — 1993, 2013, 4335 2. gr. — 2249, 3129 1. gr. — 2250 nr. 50, 24. maí. Upplýsingalög. — 2910, 3519 2. gr. — 3103 3. gr. — 3102 4. gr. — 3102 5. gr. — 3098, 3521 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXXXIII 6. gr. — 3102 6. gr. — 3098 7. gr. — 3102 15. gr. — 2911 18. gr. — 2910, 3097 24. gr. — 3108 1996, nr. 57, 3. júní. Lög um umgengni um nytjastofna sjávar. 1. gr. — 149 1996, nr. 69, 5. júní. Lög um breyting á tollalögum nr. 55/1987. 38. gr. — 917, 942, 1197 1996, nr. 70, 11. júní. Lög um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins. 15. gr. — 4564 19. gr. — 4564 22. gr. — 3196 23. gr. — 3195 1996, nr. 71, 11. júní. Lög um breyting á lögum um Innheimtustofnun sveitarfélaga nr. 54/1971. 1. gr. — 410 1996, nr. 72, 11. júní. Lög um réttindi og skyldur kennara og skólastjórnenda grunnskóla. 36. gr. — 752 1996, nr. 78, 20. janúar. Reglur um kaupskrárnefnd varnarsvæða. 3. gr. — 3692 4. gr. — 3692 5. gr. — 3694 14. gr. — 3683 15. gr. — 3683 16. gr. — 3694 17. gr. — 3690 1996, nr. 88, 13. júní. Lög um eftirlit með fiskveiðum utan lögsögu Íslands. — 882 1. gr. — 893 CXXXIV Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1996, 1996, 1996, 1996, 1996, 1996, nr. 90, 13. júní. Lögreglulög. — 3195 28. gr. — 3197 nr. 105, 5. júní. Lög um breyting á lögum nr. 38/1990 um stjórn fisk- veiða. — 800, 1215 Ákvæði II til bráðabirgða — 389, 1726 2. gr. — 3421 3. gr. — 1224, 3418 4. gr. — 3422 S. gr. — 389 8. gr. — 3418 nr. 113, 12. júlí Lög um viðskiptabanka og sparisjóði. — 1865 43. gr. — 3097, 3518 44. gr. — 3521 nr. 136, 13. desember. Lög um breyting á lögum um meðferð opinberra mála nr. 19/1991. 3. gr. — 2288 nr. 149, 27. desember. Lög um breyting á lögum nr. 50/1988 um virðisaukaskatt. 3. gr. — 3844, 3857 nr. 151, 27. desember. Lög um fiskveiðar utan lögsögu Íslands. — 882 1. gr. — 142 3. gr. — 139, 150 4. gr. — 140,152 5. gr. — 138, 151 7. gr. — 140 8. gr. — 882 19. gr. — 142, 152 Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXXXV 1996, nr. 325, 12. júní. Reglugerð um eftirlitsgjald vegna lyfjaeftirlits fyrir árið 1996. 1. gr. — 3463 2. gr. — 3469 4. gr. — 3460 1996, nr. 362, 27. júní. Reglugerð um veiðar í atvinnuskyni fiskveiðiárið 1996/ 1997. — 801 1996, nr. 363, 28. júní. Reglugerð um greiðslumark mjólkur á lögbýlum og beinar greiðslur til bænda verðlagsárið 1996-1997. 2. gr. — 824 1996, nr. 375, 18. júní. Reglugerð um félagslegar íbúðir og Byggingarsjóð verkamanna. 74. gr. — 4455 75. gr. — 349, 370, 2397, 4455 1996, nr. 376, 6. júní. Reglugerð um atvinnumál fatlaðra. — 3753 1996, nr. 489, 2. september. Reglugerð um breyting á reglugerð nr. 361/1995 um skattrannsóknir og málsmeðferð hjá skattrannsóknarstjóra. — 3787 1996, nr. 501, 10. september. Reglugerð um ákvörðun lyfjaverðs. — 1362 4. gr. — 20 6. gr. — 21 1997, nr. 27, 27. janúar. Reglugerð um úthlutun veiðiheimilda í úthafskarfa á Reykjaneshrygg. 3. gr. — 138, 151 4. gr. — 138 5. gr. — 138 1997, nr. 28, 27. janúar. Reglugerð um úthlutun veiðiheimilda á Flæmingja- grunni. — 890 CXXXVI Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1997, 1997, 1997, 1997, 1997, 1997, 1997, 1997, nr. 45, 22. maí. Lög um vörumerki. 4. gr. — 433 S. gr. — 433 44. gr. — 434 nr. 50, 22. maí. Lög um stofnun hlutafélaga um Landsbanka Íslands og Búnaðarbanka Íslands. — 1615, 1634, 2910 1. gr. — 128 3. gr. — 1775 nr. 54, 22. maí. Lög um fasteigna- fyrirtækja- og skipasölu. — 2291 nr. 57, 22. maí. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr, 19/ 1940. — 2643, 4282 nr. 60, 26. maí. Lög um stofnun Fjárfestingarbanka atvinnulífsins hf. 3. gr. — 3096 19. gr. — 3096 nr. 61, 26. maí. Lög um Nýsköpunarsjóð atvinnulífsins. — 3096 nr. 71, 28. maí. Lögræðislög. II. kafli — 1683 III. kafli — 1683 4. gr. — 675 1. gr. — 675 10. gr. — 1683 16. gr. — 673, 1682 17. gr. — 675, 1682 30. gr. — 1683 31. gr. — 1682 87. gr. — 550, 837 nr. 73, 28. maí. Skipulags- og byggingarlög. — 4353, 4523 16. gr. — 987 1997, 1997, 1997, 1997, 1997, 1997, 1997, 1997, 1997, 1998, Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., CXXXVII 24. gr. — 987 31. gr. — 987 32. gr. — 987 nr. 75, 28. maí. Lög um samningsveð. 14. gr. — 1951 nr. 79, 26. maí. Lög um veiðar í fiskveiðilandhelgi Íslands. 1. gr. — 2543 nr. 95, 26. maí. Lög um landmælingar og kortagerð. — 4556 2. gr. — 4562 nr. 123, 22. desember. Lög um breyting á lögum um fangelsi og fangavist nr. 48/1988. — 1505 nr. 129, 23. desember. Lög um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða. — 2003 nr. 149, 31. desember. Lög um breyting á skaðabótalögum nr. 50/1993. — 1981 nr. 395, 27. júní. Reglugerð um réttarstöðu handtekinna manna og yfirheyrslur hjá lögreglu. 1. kafli — 2288 11. gr. — 2288 12. gr. — 2288 nr. 414, 27. júní. Reglugerð um veiðar í atvinnuskyni fiskveiðiárið 1997/ 1998. 6. gr. — 1091 nr. 471, 16. júlí. Reglugerð um eignarskiptayfirlýsingar, útreikning hlutfallstalna o.fl. í fjöleignarhúsum. 15. gr. — 4523 nr. 15, 25. mars. Lög um dómstóla. 6. gr. — 2809 24. gr. — 2908 CXXXVIII Skrá um lög og reglugerðir, samþykktir o.fl., 1998, nr. 31, 8. apríl. Lög um breyting á lögum um meðferð opinberra mála nr. 19/1991. 1. gr. — 4497 1998, nr. 58, 10. júní. Lög um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta. III. kafli — 4265 1998, nr. 61, 26. janúar. Auglýsing um staðfestingu félagsmálaráðuneytis á sameiningu Eskifjarðarkaupstaðar, Neskaupstaðar og Reyðarfjarðarhrepps. — 4342 1998, nr. 75, 15. júní. Áfengislög. 4. gr. — 3074 27. gr. — 3074 1998, nr. 280, 14. maí. Reglugerð um sektir og önnur viðurlög vegna brota á umferðarlögum og reglum settum samkvæmt þeim. — 2641, 4281 1. gr. — 4497 2. gr. — 4497 1998, nr. 441, 9. júlí. Byggingarreglugerð. — 4523 IV. EFNISSKRÁ TIL YFIRLITS Bls. Aðfarargerð ................. nn 1824, 3451 Aðfinnslur 601, 737, 1129, 1157, 1567, 1572, 3870, 4006 AÖfÖr eeen 268, 4578 Aðilaskipti .......... aerea 1115 Aðild ........... 1131, 1682, 2084, 2319, 2363, 2794, 2821, 3096, 3975, 4262, 4320 Aðskilnaður sakar... 2033 Aflaheimild ............. renn 1705 Aflahlutdeild 137 Aflamark res rnrrrnrrrr rr 137 Afnotaréttur 4500 Afsláttur „rr 2851 Almannahætta 2553 Almannatryggingar -........... rare 3975 Almenn félög ............ rr 4374 Arfur 1522 Arkitektar 2155 ALtVINNUfrElSi rr 4076 Aukatekjur presta ................. rennur 536 ÁÞÚÐ ......... rennur anne 3335 Ábyrgð s.n 945 Ábyrgð framkvæmdastjóra ..........00... renn 1067 Ábyrgðarsjóður launa ..................0 ner 3957 Áfengislög reru 969 ÁfTÝjUM 1775 Áfrýjunarfr€stur „rennur 154 Ákvörðun héraðsdómara felld úr Bildi 4497 Ákæra rr 1716, 2033, 2286, 2290, 2292, 2294 Ávana- og fíkniefni 969, 1162, 2449, 2553, 2727, 2988, 3152 Bankar... 3517 Bíðlaun 750, 2930, 3538, 3551, 3563, 3575, 3587 CXL Efnisskrá til yfirlits Bls. Bifr€iðir 1976, 2002, 2233, 2588, 2773, 3115, 3378, 4328 Björgunarlaun .............00.....000e rett ennnneererarannnrrrreranrrrrrrnnnnnr 2780, 3764 Bráðabirgðasvipting -................ rn eerrrrrnnnrrrrrsannnrrarrenann rare 2656 Bráðabirgðasvipting felld úr gildi ..................)..eee00neeer een 2640, 4280 Brigðaréttur ..............eeee. 4117 Brostnar forsendur 4133 BÚJÖFÐ 2... terra aaannnr err 1094 Búskipti ............. ern rrrrnannare trans nr 106 Byggingarmál „LL... eeaannrereranannnrrrerrrnnnnnerernnnnnnere eeen 4342 Bætur vegna missis framfæranda ......................0000..eeeenannn eeen 2346 BÖRN 408, 525, 626, 666, 726, 1315, 2467, 3451, 4167, 4578 Daggjöld .................. nn ereerreennnnrerrrrnnnrrrrrtrnnnnr rare 441 Dánarbú 2666, 4450, 4483 Dánarbússkipti ............ 9, 172, 818, 1131, 1134, 1694, 2833 Dómarar... 1, 734, 1469, 2088, 2716, 2848, 2908, 4512 Dómkvaðning matsmanna ...............000000...00 re. 2319, 2644. 2844, 3217 Dómstólar .......d....0.00..0eeeeeeeernrereeerrreree reri 2528 Dómtúlkur .........0..%0000nannnnnnereeree eeen 1682 Dráttarvextir .................0... 0000 t rana 1481 Dýravernd dd... eee rreaannnnrterrsnannrrrrrrnnnnarernarnnn neee 2489 EFTA-dómstóllinn ..............0.0000.0.0 eeen 2608 Eftirlit err 881 Eignarnám ............ eeen re rrrnsnnr err rrrrnnnrererran enter 985 Eignarréttur ...............eeeananereeeennnrr err 179, 847, 1769, 2140 Eignaspjöll .......... eeen rreesannnrrrrerrnannrerrrrnnnnnereeren 2489 Einkahlutafélag ....................... rr 1795, 1807, 2319, 3969 Endurálagning .............00.....00 000 eeen rett 2971 Endurgreiðsla -.................. 0... 2. 408, 2021 Endurgreiðslukrafa ..............0........0. eeen neee eennnnrerterrannnrreerrn err 4180 Endurkrafa rss 255, 3478, 3711 Endurskoðendur .................00ann naest rr etern nrrnnanart rare 4196 Endurupptaka 2... 914, 922, 939, 1567, 1692, 2314 Erfðafjárskattur ...............000..00ae eter resanerrtannrrerrneern neee 4450 Erfðaskrá ...............0 ennta 1134 Erlendur dómur 3451 FaðeErNi „err rare rate nr nnnan nine 408 Faðernismál ....................000an0 renna ter nr 4167 Farbann 2653 FarmsamningUr .............. asnar rr rat rnnnnnarrrrrrere rennt 708, 2220 Efnisskrá til yfirlits CXLI Bls. Farmskírteini ..............rr err 708, 2220 Fasteignakaup ................... 471, 756, 1879, 2187, 2851, 3037, 3618, 3664, 3703 Fasteignasali ......................... rr 471, 3037 Ferðaskrifstofa ................ renn 867 Félag... 187 Félagsaðild 718 Félagsgjöld 718 Félagslegar íbúðir .........................0.0 0... 2390 Félagssamþykktir ....................... err 4374 Févíti „ 4433 Firma 3757 Fiskveiðar 881 Fiskveiðibrot ................ renna 2543 Fíkniefni .......... renna 2033 Fjarskipti ........... rr 3740 Fjárdráttur -............... 570, 583, 677, 1898, 3393 Fjármál hjóna ...................0.0 00 2187, 2695 Fjárnám ................... 163, 847, 1050, 1337, 1795, 1800, 3349, 3834, 4471, 4578 FjÁrræði ............. rr 550, 673 Fjárskipti ............ rare 4022 Fjársvik 1082, 1716, 2750, 3870 Fjöleignarhús ..................0......0.. 000 1879, 4515 Flugvélar 1846 Flýtimeðferð 4278 Forkaupsréttur ............... 601, 2180, 3156, 3771 FORSjÁ .....00..... renn 525, 666, 726, 1315, 2467 3798 2963 1537 3651 Frávísun: 1. Frá héraðsdómi 347, 1131, 1204, 2856, 3144, 3238, 3448, 3478, 4117, 4167 2. Frá Hæstarétti .......... 154, 1561, 1686, 1793, 2304, 2694, 2714, 2748, 3047, 3326, 3364, 4089, 4450, 4487, 4509 3. Frávísun frá héraðsdómi að hluta ...... 1602, 1745, 1949, 2340, 3181, 3389, 3771, 3975, 4361 Frávísun skaðabótakröfu ..................0............0.aa anne 3418 Frávísunarkröfu hafnað ................000.0 0000 0 ene 263, 560 CXLII Efnisskrá til yfirlits Frávísunarúrskurður felldur úr gildi .... 36, 41, 323, 337, 386, 1157, 1938, 2286, 2290, 2292, 2204, 2440, Frávísunarúrskurður staðfestur .. 18, 67, 374, 465, 829, 1556, 2209, 2670, 2821, 4096, Frelsissvipting ............rere err Frestur ..................0..000e tear eneste 3096, Fullnusta dóma ...............0)...0 0000 0000 Fyrirvaralaus greiðsla ...................00000.000. 000. FYFIISVAr rss renna Fyrning ................ „ee. 49, 163, 268, 642, 945, 1917, 2773, 3253, Fyrning refsingar... Fæðingarorlof... Gagnaðflun nennt Galli Geðheilbrigði Gerðardómur Geymslugjald Geymslugreiðsla ..............0....00aananee eeen Gildistaka laga ......................0.. 000... Gjafsókn 0... 238, 255, 408, 525, 592, 632, 656, 666, 693, 1134, 1227, 1426, 1446, 1782, 2098, 2140, 2253, 2467, 2528, 2588, 2702, 2773, 2875, 2884, 3058, 3115, 3245, 3427, 3745, 3975, 4065, 4109, 4328, Gjalddagi ................. nennt erase Gjaldþrotaskipti .................... 49, 121, 179, 340, 400, 490, 737, 859, 1050 1567, 1602, 1745, 1795, 1865, 1870, 2187, 2648, 2794 3834, 3844, 3857, 3957, Gjöf rns 121, 1602, Greiðsla 1653, 1949, 2735, 2951, 2963, Greiðslustaður ....................0a0a0. renna Gæsluvarðhald: Gæsluvarðhald ...................000.... 000. a-liður 1. mgr. 103. gr. 1. nr. 19/1991 6, 557, 730, 732, 1040, 1053, 1343, 1533, 1553, 1563, 1565, 2711, 3049, 3214, 3445, a- og b-liður 1. mgr. 103. gr. og 2. mgr. 103. gr. 1. nr. 19/1991 . 3132, c-liður 1. mgr. 103. gr. 1. nr. 19/1991 .......... 47, 177, 734, 1358, 1962, 2663, 3365, 3637, 4107, c- og d-liður 1. mgr. 103. gr. 1. nr. 19/1991 2... Bls. 3821 4457 2033 3347 2270 2021 1795 4180 2270 500 2809 4421 1503 2745 3624 1481 3418 4392 298 4310 2695 3037 1481 1561 4575 4103 4567 Efnisskrá til yfirlits CXLIN Bls. c-liður 1. mgr. 103. gr. og 106. gr. 1. nr. 19/1991 dd... 1129 2. mgr. 103. gr. 1. fr. 19/1991 2... 320, 843, 1551, 1690, 3322 Gæsluvarðhaldskröfu hafnað ........................... enn 2707 Gæsluvarðhaldsúrskurður felldur úr gildi ................00..0......000000.... 3137, 3140 Haffæri ............ rns 238 Handveð .................. rns 867 Hefð rr 1769, 4500 Heimvísun 372, 2809, 3303, 4232 Hjón „err 106, 4022, 4369 Hjúskapareign -............. err 121 Hlutafélög ............. 268, 1067, 3757, 4125 Hlutdeild .................. err 1503, 2868 Húsaleigusamningur .........................0.0 0. 1496, 3086, 4133 Húsbrot ............. eeen 85, 2336 Iðnaðarmálagjald ...................0.0......0. 00 4406 Iðnlánasjóðsgjald .........................000 renn 4406 Innheimtulaun Innlausnarverð Innsetning „err Innsetningargerð ...................... 60, 1346, 3451, 4500, 4515 Jafnrétti rr 500, 3599, 4533 Jafnræðisregla ........................ rare 4076 Jarðalög ...............ee eeen 601 Jöfnunargjald -.......... rr 2021, 4180 Kaup erna 2217 Kaupmáli 1694, 2187 Kaupsamningur ......................... 199, 897, 1705, 2180, 3286, 4042, 4320, 4421 Kjaramál ........... renna 3682 Kjarasamningur ....................... 000 792, 1272, 1281 Klám eeen 516, 969 Kosningar .............. eeen Kröfugerð Kröfulýsing Kröfuréttur CXLIV Efnisskrá til yfirlits Bls. Kynferðisbrot -.........neerrr nr 626, 1012, 2121, 2383, 4438 Kærufrestur ...............0..0... 0000 eeen 1561, 2304, 3001, 3047 Kæruheimild ................... 1686, 1793, 4089, 4450, 4487, 4497, 4509 Kærumál: AÐfÖr „rr 268, 1824, 3451, 4578 Aðfinnslur .............. rare 1129, 1157, 1567 Aðild „err 1131, 1682, 2084, 2319, 2821 Afnotaréttur .............. rare 4500 ÁbÚÐ 2. 3335 Ákvörðun héraðsdómara felld úr gildi . 4497 Ákæra ee 2294 Ákæruvald renna 2299 Ávana- Og fíkniefni ............rrerrrrrneran err 2449 Börn renn rerrrrrnnrnrrarrr err 726, 3451 Bráðabirgðasvipting ...................... err errrrrnnnnrrrrrsan rr 2656 Bráðabirgðasvipting felld úr gildi ................0.)0.. 00.00.0000 etta. 2640, 4280 Börn 0... enni 4578 Dánarbú 2666, 4450, 4483 Dánarbússkipti .............000000... 0000. 9, 172, 818, 1131, 1134, 1694, 2833 Dómarar ....................0 0000 1, 734, 2088, 2716, 2848, 2908, 4512 Dómkvaðning matsmanna ..............00.000000r. ert 2319, 2644, 2844, 3217 Dómtúlkur 00... 1682 Eignarréttur... err rrsanerrsnnrrranrr renna 179, 847 Einkahlutafélag 1795, 1807, 2319 Endurupptaka 1567, 1692, 2314 Erfðafjárskattur ........................0eeeeeeaannneereerssnnerrerrarnnnnr err 4450 Erfðaskrá ..................... narta 1134 Erlendur dómur .............0..... 000 nenna 3451 Farbann -.......... 4, 469, 845, 1049, 1571, 2634, 2637, 2653 Fjarskipti ........0...ee eeen reset sann rranar rann nrrsnnnrrtaa rr 3740 Fjármál hjóna ..................eeetteeneeerrerannnnr err ertsnnrrrrrrrnnnrrrrennnnnrr 2695 Fjárnám ............... 163, 847, 1050, 1337, 1795, 1800, 3349, 3834, 4471, 4578 Fjárræði ............ eeen erna „550, 673 Fjöleignarhús .................00000..e0eee rett 4515 Flýtimeðferð .................eee eee eereannnnnrarersnnnnrrrrrrannnnner err 4278 Frávísun: a) Frá héraðsdómi ..............00.....00ee eeen 347, 1131, 3144, 3448 b) Frá Hæstarétti ............................ 1561, 1686, 1793, 2304, 2694, 2114, 2748, 3047, 3326, 4089, 4450, 4487, 4509 Efnisskrá til yfirlits CXLV Bis. Frávísun að hluta frá héraðsdómi .................00.000. 000. 1949 Frávísunarkröfu hafnað ............................000.000 nan 560 Frávísunarúrskurður felldur úr gildi .................. 36, 41, 323, 337, 386, 1157, 1938, 2286, 2290, 2292, 2294, 2440, 3821 Frávísunarúrskurður staðfestur ......................... 18, 67, 374, 465, 829, 1556, 2299, 2670, 2821, 4096, 4457 Frestur... 3347 Fyrirsvar 1795 FyrNiNg rr 268 Gagnaðflun ................. ner 2449 Gerðardómur .................... neee 2745 Gjafsókn .............. rr 1134, 2702 Gjaldþrotaskipti ................... 49, 179, 340, 1050, 1567, 1795, 2648, 3834 Gjöf ner 2695 Gæsluvarðhald: Gæsluvarðhald ................... err 1561 a-liður 1. mgr. 103. gr. 1. nr. 19/1991 .................. 6, 557, 730, 732, 1040, 1053, 1343, 1533, 1553, 1563, 1565, 2711, 3049, 3214, 3445, 4575 a- og b-liður 1. mgr. 103. gr. og 2. mgr. 103. gr. 1. nr. 19/1991 3132, 4103 c-liður 1. mgr. 103. gr. 1. nr. 19/1991 ............... 47, 177, 734, 1358, 1962, 2663, 3365, 3637, 4107, 4567 c- og d-liður 1. mgr. 103. gr. 1. nr. 19/1991 ...............00. 161 c-liður 1. mgr. 103. gr. og 106. gr. 1. nr. 19/1991 ld. 1129 2. mgr. 103. gr. 1. nr. 19/1991 0... 320, 843, 1551, 1690, 3322 Gæsluvarðhaldskröfu hafnað ........................0e re 2707 Gæsluvarðhaldsúrskurður felldur úr gildi ................................. 3137, 3140 Hefð err 4500 Heimvísun 372 Hlutafélög 268 Hæfi „ner 1 Innsetning 726 Innsetningargerð ................ 60, 1346, 3451, 4500, 4515 Katpmáli ....... renn 1694 Kröfugerð ............ rr 2573, 2670 Kröfulýsing 0... 1131 Kvöð er rererrererrrrrrrrartnrnr rns 1346 Kærufrestur ........... 1561, 2304, 3047 CXLVI Efnisskrá til yfirlits Bls. Kæruheimild ............. 1686, 1793, 4089, 4450, 4487, 4497, 4509 LeigusamnNiNgUr Þ.e err ssnannrrrrrnnnn ner 455, 1042, 3360 Lögbann 2... nrrrrrerrrrrrrrrrrrtrratrra nn 1807, 3051 Lögmæt forföll ............eeeeeenner er erreannne ner rerannrrreernnnnnrerrrr er 1692 Lögreglurannsókn dd... eee 2286, 2290, 2202, 2294 Lögfræði „narta rrrssannnrr rss 550, 673 Lögræðissvipting ................. err ret rennnrrarrannnnrrrerrn rn 837 Lögsaga -........ rr 374 Lögvarðir hagsmunir ...................0000...0e eee eeen 2084 Mannréttindasáttmáli Evrópu 4497 Matsgerð Vi ererrrennrnrerrrsnnnrrererrrannrrrtr rana 2702 Matsmaður ............000000eee eeen nrrnrrrrrrrrrrrrrrrrarerrr 2281 Málsástæður ....................0.0.a nr 4487 Málshöfðunarfrestur .................. nenna 41 Málskostnaðartrygging ......................... 1327, 2445, 2670, 2690, 2699, 3356 Málskostnaður „dd... 342, 673, 840, 1686, 4096 Málsvarnarlaun ..................0enennnee etern err ernnnnnannnar rare 2660 Meðlag ..............000 eeen rtrssnrrr tannanna 4578 NauðasamMnNINgUr ...........rerer err 1034 Nauðungarsala ...................0.. 347, 560, 1331, 1949, 2648, 3144, 3448 4089, 4524, 4569 Nauðungarvistun ............000000.ee00nnneerteanaanrnrrrrennnnrerrrrrnne neee 1682 Niðurfelling saksóknar 2299 Opinber skipti ......d.e...0reeeeresnnretranrrtrnrrrrrnerrnr 2695 Óðalsréttur „...........00 eeen 2833, 4569 ÓMEFkINÐ rennt 372, 1157, 1682 Ómerking úrskurðar .................0 eeen 4471 Óvígð SAMbúð dd. 9, 28, 2092 Ráðgefandi álit EFTA-dómstólsins ................0000.000reet neee 1361 Rekstrartap err nerressnnrrrrternn narta 268 Res Judicata -.............. 4096 Réttargæslumaður 3832 Réttindaröð ..............0....000 0000 terra 179 SaMeigN ret rannrrrrrrsnnnnn ner rtrannrr rate 4524 Samkeppni .....errerannner erna senta rrrrernrn neee errnrrr 2821 SAMNINÐU ........... ner rrssnrnrrrrrrnnnnnr netanna 28 Sektarboð ...........arrrrerre renna star rr 4497 Sératkvæði reri 268, 4280 Sjálfræði err era eennnrrrannrrrrnnr erat 837 Efnisskrá til yfirlits CXLVI Skattar rr 49, 163, 268, Skipti err Stjórnarskrá ................. renn 829, Stjórnsýslukæruheimild ...................0..0. eee StjÓrNvÖld ............ rr Sveitarfélög... Sönnunargögn Tryggingarbréf Umboð ................ Umferðarlagabrot... Umferðarréttur ................. err Upplýsingaskylda ........................... eeen Úrskurður héraðsdóms felldur úr id 550, Útburðargerð Hennar 455, 1042, 2084, 2573, 3335, Útburður -..............0.000 eeen 2694, 2714, Útivist 2... 2314, 2088, 2716, 2848, 2908, Vanreifun ....... 8, 323, 386, 465, 1131. 2573, 2670, 3821, Veðréttur ............... ern 560, Vinnusamningur .................... renn Þinglýsing .... Þóknun .......... err Öndunarsýni Öryggisgæsla Lausafjárkaup Lánssamningur Leiga rare 4262, Leigusamningur ....................... rr 455, 1042, LífEyrir renn Lífeyrissjóðir... 1426, 2140, 3745, Líkamsárás ......... 85, 768, 783, 1021, 1055, 1584, 1832, 2420, 2489, 2510, Líkamsárás leiðir til dauða .......................... Líkamstjón ........... 1762, 1782, 1976, 2002, 2233, 2260, 3115, Lóðamörk Bls. 1800 4483 4497 829 CXLVIII Efnisskrá til yfirlits Lyfjaverð Þ.e rnrennrrnnrranrrrnerrrnerenaennrr neee 1662, Læknar reset 446, 3398, Læknaráð erna 1446, 2588, Lögbann -.....deeerreeaannrr renna neee 1807, Lögmannsþóknun Lögmenn „...ereerrrnnrrrrressnnnnrrrrrrrnnn neee Lögmæt forföll ..............eeeaareanrretannrrrrnneernnrerrnnnrrrrnnnrttrrtrennrrtnnnrr Lögreglumenn dd... eeeeeenrerrsnnrrtanrrerannneenererrnertrannrtrnrrtan tann Lögreglurannsókn .............00..ea0eereneeeeanrerrnernnrr 2286, 2290, 2292, Lögræði a eeerrreaannerrerarnnnnnnrerernnnne arena rett 550, Lögræðissvipting ...........00...00ea0reeranrerernrennern nenna ntarrnntr rr Lögsaga „...rrerearrarreanrrrrrrnn renna neee netanna rt er rn rann Lögskráning .............rerrraerenerenrrrnnrernnrrnnrea nennt nt Lögvarðir hagsmunir .............0..0eareanttrernrerennrerranrranrrrnrnnnr 1793, Manndráp 0... rtrrranrasnrrrnrratnnnnrenn nennt Mannréttindasáttmálar ....................0..0 000 anr ennta renna Mannréttindasáttmáli Evrópu ........0000)...000000 0000... 519, 693, 734, 1376, Matsgerð -......enereeersnnnrrrrrannnnnreerernanneer rennt 1938, 2702, Mál fellt Niður ...............0000aaern trees rrr ra nnrn Málflytjendur .............e..00eteeanrrennrrrtnnnrrernneresnnreennr err er tran Málsástæður ..........0..00. 0... 1050, 1496, 2155, 4471, Málshraði 2... renna a rir Málshöfðunarfrestur .............00....00 000 36, 41, 3757, Málskostnaðartrygging .......0............ 1327, 2445, 2670, 2690, 2699, 3356, Málskostnaður ............0.0a0aae re 342, 673, 840, 1686,.1964, Málsvarnarlaun .............00eeeaer err e rare r satt Meðdómendur „c.a narta r tarna Meðlag 2... rennrrranrrranrrrrrn neee 408, 3838, Miskabætur ..............0. rss 693, Myndbirting ................ Nauðasamningur NAauðUNg .......00 enter rrannrtanrrrrrnnrernnnr rennt tar trentt annarrar Nauðgun .......... err rerrrnnrrennrranrrrnnrrrn nenna nnernnera rt rrennr tinna n Nauðungarsala ................ 227, 347, 560, 1331, 1537, 1949, 2648, 2902, 3144, 3448, 4089, 4524, NauðungarviStun ........0de.eneetearrernsrrrtaanrrern arena nenna tran rann NEYðArVÖFN „.....ddrerennrrrnnerrranrrrrnneernneerrnnn err nr tanna ntrnn 1021, Bls. 1677 4392 4392 3051 3164 2963 1692 3194 2294 673 837 374 238 2084 1503 4497 2528 3303 2253 4189 4487 3781 3781 3364 4096 2660 4232 4578 2420 421 3499 1034 85 2420 4569 1682 1584 Efnisskrá til yfirlits Niðurfelling saksóknar .................... 0. Niðurlagning stöðu .............00...... 00. Nytjastuldur .............. erna Opinber skipti... 28, 2092, 2666, Opinberir starfsmenn „22. 583, 750, 1291, Orka ..ererneerrnnrernnarr rr Óðalsréttur 2833, Ógildi löggernings 792, 1209, 1653, Ógilding stjórnvaldsákvörðunar ....................0..0...0... ann Ógilding stjórnvaldsúrskurðar -.................enen 3418, ÓMEFkINg „rr 372, 1157, 2809, 4167, Ómerking ummæla ............... neee Ómerking úrskurðar héraðsdóms -..............0.ee een 1682, Óvenjulegur greiðslueyrir .................. eeen 7317, ÓvVÍgð sambúð lr 9, 28, 2092, 2856, Ráðgefandi álit EFTA-dómstólsins ........................ 1361, Rán err 1503, Rekstrarkostnaður ........................0. ert Rekstrartap ........... renna Res Judicata .................... rr 67, 1556, 3448, Reynslulausn .................... err 7183, 2333, Réttargæslumaður ............................. rr Réttindaröð ...............0...... 00. Riftun 121, 490, 737, 1602, 1745, 1870, 1879, 2187, 2812, 3181, 3618, Ríkisstarfsmenn ............... err 500, Ríkisstofnun .................. erase Sakarskipting .............. rr 1846, 2346, 2875, Samkeppni err 1300, 2821, SAMEIÐN -.... rss 3156, 4262, Sameignarfélög .................... rr SAMNINGUR „dd... Sektarboð ld... Sératkvæði .................... 137, 238, 268, 441, 601, 1094, 1238, 1252, 1257, 1262, 1267, 1300, 1426,1446, 1522, 1615, 1634, 1846, 1928, 1976, 2002, 2060, 2098, 2233, 2346, 2383, 2390, 2760. 2884, 2930, 2951, 2992, 3011, 3096, 3194, 3205, 3259, 3303, 3538, 3551, 3563, 3575, 3587, 3745, 3957, 4042, 4167, 4196, 4280, 4406, Sérálit .................. 1012, 2510, 3369, 3538, 3551, 3563, 3575, 3587, 3781, CIL Bls. 2299 1291 2553 2695 1426 2452 4569 3992 4076 3682 4232 1376 4471 1745 4167 2608 2868 2971 268 4096 2988 3832 179 4310 3194 4552 3427 3398 4524 3969 28 4497 4533 4438 CL Efnisskrá til yfirlits Sjálfræði ......... aerea enter Sjálfskuldarábyrgð ..................0..00.00an etern 255, 1775, SJÓMENN „der 592, 656, 2760, 2884, 3205, Sjóveðréttur ...............00.0 erase nnrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr Sjúkrahús ..................... narta nrerrrrnnnrrerrrasnerrrrtrnar narta 441, Skaðabótalög ....................0. err 1976, 2002 Skaðabótamál ............0.0.000.0 00. 2884, 2092, 3011, 3058, 3499, Skaðabætur ..................... 227, 400, 421, 471, 756, 799, 1021, 1115, 1227, 1291, 1437, 1446, 1503, 1724, 1762, 1782, 1846, 1879, 1917, 2098, 2121, 2155, 2260, 2340, 2346, 2363, 2528, 2588, 2794, 2875, 2902, 3086, 3220, 3303, 3389, 3398, 3427, 3599, 3664, 3870, 4065, 4109, 4117, 4139, 4196, 4328, Skattar ........ 49, 163, 268, 536, 1094, 1800, 2021, 2971, 3460, 3651, 3781, Skilasvik .......... err rennir Skilnaðarsamningur ..................0. snerta 106, SkilOrð 768, 1082, 1494, 1716, 1832, 2173, 2420, 3389, 3393, SkIlOrðSTOf „rr 1584, 2336, 2340, Skip eeen renna 238, 799, 1209, Skiptastjóri .. Skipti err tsn nr Skipulag 0... eras str err rt Skjálafals .............0... erna n rann rennt SKÓLI „ddr arena nr trans Skriflega flutt Mál .................... neee tran Skildabréf 71, 255, 305, 897, 1481, 1572, 1653, 2180, 2735, 2951, 3253, 3315, 3493, Skuldajöfnuður -................ rr 3844, 3857, 3969, Skúldamál „........... rns ret nrrrrr 2721, 4361, Skuldaraskipti ............0000.00e. eeen nn nnnrrrrrrrrrrrrrrererrrr Skuldskeyting -...........0.. nn rrrrrrrrrrrrrrrrrrta tara 71, Slysatrygging ............d0ernerrrrrrerererrrrr err nnrrrerr rent Staðgreiðsla opinberra gjalda ......................00naeenererrrrrrrrerrrrrrrrrrrrrr rr Stimpilgjald .............. eeen ner erernnnnrr err nr rr Stjórnarskrá ................... 500, 516, 693, 829, 881, 1376, 2140, 2233, 2528 3115, 3460, 4076, Stjórnsýsla 408, 441,601, 985, 1300, 1928. 3398, 3478, Stjórnsýslukæruheimild .....................0%.0eeeeee0nneerereranannr eeen Stjórnvaldsákvörðun ..............0....00. eeen 1662, 1677, Stjórnvaldsfyrirmæli ...........0......0eeteeaannnrrertennnnrrrrrrnnnnrrer rann 4392 4180 1082 3838 4438 2868 1724 400 4483 985 1572 750 1115 3798 4133 4369 3631 4320 1522 1537 Efnisskrá til yfirlits CLI Bls. Stjórnvaldsúrskurður ........................ err 4342 Stjórnvöld ............. reru 2821 StÖðuv€iting -........0.... rr 3599, 4533 Sveitarfélög -............... renn 1800 Sveitarstjórn 0... 642, 985, 1928, 4342 Svipting ökuréttar .................0...... rr 2333 SÝkKNA rr Söluhagnaður Sölulaun ............. err SÖNNUN Þ.eas SÖNNUNAFgÖÐN .................. reset 2449 Tékkar... 1716, 3389 Tilboð... 1724 Tilraun... 914, 939 Tilraun til manndráps 2510, 3220 Tjáningarfrelsi .................. 516, 693, 1376 Tollalagabrot ........................... 914, 922, 939, 1190, 3072 Tómlæti ............ rr 433, 3729, 4361 Trygging... 867, 3711 Tryggingarbréf ................. rr 560, 1615, 1634 UMbOð „ee. 867, 979, 2013, 4189, 4483 UMboðssvik ..........r eeen 583, 677, 1716 Umboðsviðskipti .................. ene 207 Umferðarlagabrot... 4497 Umferðarlög .............. rare Umferðarslys ................... trans Umferðarréttur .................. renn Umsýsluviðskipti Upplýsingaskylda Upplýsingaskylda stjórnvalda .......................... ene 3096 Uppsögn 0... 592, 656, 1496, 1595 Upptaka .............. err 1572, 3072 Úrskurður héraðsdóms felldur úr Bildi 550, 673 Útbúrðargerð -.............. 455, 1042, 2084, 2573, 3335, 3360 Útburður .........eenrerrrrenenr rennur 2694, 2714, 2748 Útivist... 1115, 2314, 3326 Valdmörk eeen 4552 Vangildisbætur ........................ rr 3181 CLII Efnisskrá til yfirlits Bls. Vanhæfi „err 1469, 2088, 2716, 2848, 2908, 4512 Vanreifun 18, 323, 386, 465, 1131, 1204, 1602, 2573, 2670, 2856, 3821, 4457 Vararefsing eeen rett sasannnrrrrrrrannnenrerrnnnn neee 2270 Varnarsamningur Íslands og Bandaríkjanna -..............0.e.eeeeaeaenrrnn 3682 VAFNAFÞINÐ „ld. rrrsnrtrannrrtnanrrrrranr err nrern neee 263 Vátrygging ................ 421, 632, 1522,1762, 1964, 2220, 2773, 2794, 3378, 3478 VátryggingarsamningUr ......d........00000r ert ttrannnerrrrnnnnnneeer erna rett rrrrtt00 3721 Veðbókarvottorð ............0.000.0.ee eeen ret r rr sennnnaannnnnnnnrrrrnr 128 Veðréttur „eeen 263, 560, 1949, 3664 Veðsetning err rsarrtsnnnrrrannnrerannnrrrnnneernnrerr rt 1615, 1634 Veðskuldabréf ..............000000anannnrrreeeee eeen 128 Veiðiheimildir .................... 0... nnnnnnnnnrrrrrrrrrrrrrrrrr 799, 1209, 1724 Veiðileyfi Verðbréf Verðtrygging „dee errsrrrssnnrtesanrrrtanrrrrnn rennt 305 Verklaun ................000n annann rrrr err rrrs titt trrrrrr rn 3499 Verksamningur ..........000............ 951, 1365, 1469, 2155, 2363, 2913, 3245 3639, 3645, 3729, 4006, 4175, 4287 Vextir rr 1964, 2180, 2260, 3639, 3645, 4328 Viðskeyting Viðtökuréttur Viðurlagaákvörðun ................0..0000eaner eaten eenneernneernnerrrrrnnrr nr 626, 2660 ViNNUSAMNINÐUr 268, 592, 656, 792, 859, 951, 1281, 1595, 2049 Vinnuslys 0... 238, 1437, 1846, 2098, 2346, 2760, 2875, 2884 2992, 3011, 3205, 3369, 3378, 3427, 3525, 3808, 4065 829, 1204, 2173, 2460, 2812, 3259, 3844, 3857 Lena L LL LR REAL LE NR R EEE ER EFN SAS RNS SETTER LANE E LT 371 979, 2116, 3817 433, 3751 Þagnarskylda .............000e.000eteeaererannrrrrannreraneernnnne tra nrrtnnnr tran rr tran 3517 Þinglýsing ............... 128, 1227, 1238, 1252, 1257, 1262, 1267, 1653, 2296, 4509 Þjáningabætur ............0....0..000e00eenretnrrnerneesneeneennreernnrrrrenrrnrrarrnnrrnnrn 4328 Þjófnaður ........d0...eeeeeeneeeeearrerarrrrr re 1489, 2336, 2340, 2553, 3220, 4139 Þjónustugjöld -............eeeeareerrearernnrrrneenneenee ene 881, 3460 Þóknun ...............000nn nanna rrrrrrr rr rrr tit tran Þriðjamannsloforð ÆrumeiðiNgAar „a ererrreanrrrrerrnnnnenreeernn ee Ökuréttindi rr Efnisskrá til yfirlits CLIII Bls. Öktréttur eeen 2640, 2656, 4280 Ölvunarakstur „neee 2333 Öndunarsýni „sr 2656 Örorka 421, 1762, 1782, 1976, 2002, 2233, 2260, 2588, 2875, 3115, 3427, 3525, 4392 Örorkustyrkur neee 4109 Öryggisgæsla Öryrkjar rr V. EFNISSKRÁ Aðfarargerð J krafðist þess við sýslumann, að fram færi aðfarargerð til að veita honum umferðarrétt um vegarslóða í landi jarðar í Fljótshlíðar- hreppi. Um heimild til aðfarargerðarinnar vísaði hann til dóms Hæstaréttar 6. júní 1996 í máli milli sín og S, þar sem viðurkennd- ur var réttur hans til umferðar. Sýslumaður hafnaði kröfu J, sem bar málið undir úrskurð Héraðsdóms Suðurlands. Með fyrrgreind- um dómi Hæstaréttar fékk J viðurkenningu fyrir þargreindum réttindum sínum, en dómurinn lagði hins vegar ekki skyldu á S til að veita þann umferðarrétt, sem fjallað var um í málinu. Hann veitti því aðeins dómhafa viðurkenningu fyrir rétti en lagði enga skyldu á dómþola og fól ekki í sér heimild til aðfarar samkvæmt 1. tl. 1. mgr. 1. gr. laga nr. 90/1989. Var ákvörðun sýslumanns stað- Est. ll... r err r rns t setta rn rr rn Sjá Börn. „dd... eeenannnerrrsannnnerartrannnnnrrrerrannn nn Aðfinnslur Í forsendur héraðsdóms var tekin upp orðrétt frásögn úr úrskurði land- . búnaðarráðuneytisins og tekið fram, að dómurinn féllist á þau sjónarmið og rök, sem úrskurðurinn væri reistur á. Þetta var í and- stöðu við f-lið 114. gr. laga nr. 91/1991. ................0.0.000 00 eee tann. Mál var þingfest fyrir héraðsdómi 23. febrúar 1995 og síðan tekið fyrir í alls tólf önnur skipti áður en greinargerð stefnda var loks lögð fram í þinghaldi 11. janúar 1996. Eftir það tók héraðsdómari málið fyrir til gagnaöflunar og sáttaumleitana 20. júní 1996, en frestaði því síð- an um óákveðinn tíma til aðalmeðferðar, sem fór fram 15. apríl 1997. Var fundið að þessum töfum á rekstri málsins. .................... Úrskurður héraðsdóms um gæsluvarðhald var kveðinn upp 12. mars 1998. Varnaraðili, sem viðstaddur var uppkvaðningu hans, lýsti þá þegar yfir kæru til Hæstaréttar. Kærumálsgögn bárust hins vegar BIs. 1824 3451 601 131 Efnisskrá ekki Hæstarétti fyrr en 19. sama mánaðar. Þessi töf á afgreiðslu málsgagna var aðfinnsluverð. ....................0.0.. 0 Sjá Ómerking. -............rrnrnrnenrrrer rennur Héraðsdómur tók beiðni T um, að bú B yrði tekið til gjaldþrotaskipta til úrskurðar 10. desember 1997. Úrskurður var ekki kveðinn upp fyrr en 27. febrúar 1998. Var harðlega átalinn hinn löglausi og tilefnis- lausi dráttur, sem varð á uppkvaðningu úrskurðarins. .................. Sjá Skjalafals. ...................... rennt Fulltrúi sýslumanns tók afstöðu til beiðni J um aðfarargerð með skrif- legum „úrskurði“, þar sem meðal annars var greint frá rökum fyrir því að hafna kröfu J um gerðina. Þetta var andstætt 1. mgr. 27. gr. laga nr. 90/1989. Gögn málsins báru með sér, að krafa J um dóms- úrlausn og gögn frá sýslumanni bárust héraðsdómi 27. og 28. októ- ber 1997, en málið var ekki tekið fyrir á dómþingi fyrr en 26. febrú- ar 1998. Engar skýringar lágu fyrir á þeim óhæfilega drætti. ......... Úrskurður héraðsdóms um útburð var kærður til Hæstaréttar. Í úrskurð- inum tók héraðsdómari upp orðrétt meginhluta beiðni varnaraðila um aðfarargerð og greinargerðar sóknaraðila fyrir héraðsdómi í stað þess að vinna úr þessum gögnum samkvæmt fyrirmælum 4. mgr. 112. gr., sbr. d- og e- liði 1. mgr. 114. gr. laga nr. 91/1991. Þá voru í niðurstöðum úrskurðarins óviðeigandi ummæli héraðsdóm- arans um sóknaraðila, sem komu á engan hátt við réttarstöðu hans í lögskiptum við varnaraðila. .....................0..00 Sjá Fjársvik. ....................... renn Sjá Verksamningur. ...................... rr Sjá Skattar... Sjá Meðlag. -............. errtu Aðilaskipti G höfðaði mál fyrir héraðsdómi til heimtu bóta úr hendi S vegna lík- amsárásar. G fór þess einnig á leit við bótanefnd samkvæmt lögum nr. 69/1995, að bætur til hans vegna líkamsárásar þessarar yrðu greiddar úr ríkissjóði. Eftir uppsögu héraðsdóms kom nefndin sam- an og ákvað 14. október 1997 að greiða G bætur samkvæmt dómn- um, og var það gert. Með greiðslu þessari öðlaðist íslenska ríkið, Í, rétt tjónþola gagnvart S sem nam fjárhæð bótanna, sbr. 19. gr. laga nr. 69/1995, og tók við aðild málsins, sbr. 22. gr. laga nr. 91/1991. CLV Bls. 1129 1157 1567 1572 1824 3335 3870 4006 268 4578 CLVI Efnisskrá Þessarar breytingar á aðild málsins var í engu getið í greinargerð lögmanns G fyrir Hæstarétti 5. nóvember 1997 og ekki tilkynnt réttinum fyrr en í þinghaldi 25. febrúar 1998. Málflutningi var þá frestað. Með bréfi til Hæstaréttar 4. mars 1998 var kynnt sú ákvörð- un Í að fela þeim lögmanni, sem áður fór með málið fyrir G, að gæta hagsmuna ríkisins og krefjast staðfestingar héraðsdóms. Mál- ið var aftur tekið fyrir í Hæstarétti 18. mars, og krafðist S þess, að farið yrði með það sem útivistarmál, þar sem aðilaskipti hefðu orð- ið varnarmegin í málinu eftir áfrýjun þess, en hinn nýi aðili ekki skilað greinargerð samkvæmt 3. mgr. 158. gr. laga nr. 91/1991. Var málið dómtekið og litið svo á, að Í krefðist staðfestingar héraðs- ÁÓMS. „ll... r ret r rr nt rr EEE EEE E EL Aðild Sjá Dánarbússkipti. .............ee.0neeeeennrreranrrrrnnreernnrernrrernn rana Móðir X óskaði eftir því við dóms- og kirkjumálaráðuneytið, að X yrði nauðungarvistuð á sjúkrahúsi, og var fallist á beiðni móðurinnar. X bar þessa ákvörðun undir dómstóla. Beiðandi nauðungarvistunar var aðili að málinu og hefði því að réttu átt að vera varnaraðili í héraði. Ekki varð séð, að héraðsdómari hefði gefið móðurinni kost á að láta málið til sín taka. Sjá Ómerking. .........0......000.0 een Sjá Lögvarðir hagsmunir. ................0%.eeannrt tran err Í beiðni G, H og J um dómkvaðningu matsmanna sagði ekki berum orð- um hvern eða hverja þeir teldu eiga hagsmuna að gæta af um- beðinni matsgerð. Í greinargerð, sem þeir lögðu fram, sýndust þeir telja beiðni sína beinast að Á og BB. Í greinargerð matsþola í hér- aði töldu þeir í sínum hópi M ehf. og Þ, auk þeirra A og B. Sam- kvæmt almennum reglum var talið, að það væri matsbeiðenda að ákveða hverjir yrðu taldir til aðila vegna beiðni þeirra um dóm- kvaðningu matsmanna, sbr. 2. mgr. 78. gr. laga nr. 91/1991. Gegn andmælum matsbeiðenda var það ekki á valdi M ehf. og Þ að ger- ast aðilar að deilu um dómkvaðningu. Það skorti heimild handa M ehf. og Þ til að gerast með meðalgönguaðilar að deilunni, og var kröfum þeirra vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi. Sjá Dómkvaðning MALSMANNA. „000... n rss rr rr tannanna Mál var höfðað gegn R af Húsnæðisnefnd Kópavogs, sem kom fram sem aðaláfrýjandi fyrir Hæstarétti. Með vísan til 39. gr. laga nr. 97/1993 um Húsnæðisstofnun ríkisins var litið svo á, að málsaðili í reynd væri Kópavogsbær. R andaðist eftir að málinu var áfrýjað til Bls. 1115 131 1682 2084 2319 Efnisskrá CLVII Bls. Hæstaréttar, og tók dánarbú hans við aðild málsins. Sjá Verksamn- ÍMBUT. „dresses 2363 Sjá Skaðabætur. ...........................0 0. 2794 Sjá Stjórnvöld. ..................... rr 2821 Sjá Fasteignakaup. .................. 3037 Iðnlánasjóður höfðaði mál gegn Úrskurðarnefnd upplýsingamála og E og krafðist ógildingar úrskurðar nefndarinnar. E krafðist sýknu vegna aðildarskorts þar sem uppkvaðning úrskurðarins hefði verið stjórnvaldsákvörðun, sem beindist gegn Iðnlánasjóði og hefði eng- in þörf verið á því að stefna E til þess að fá hann felldan úr gildi. E, sem var synjað um aðgang að gögnum Iðnlánasjóðs, var réttur aðili að kærumáli til úrskurðarnefndarinnar. Átti Iðnlánasjóður lög- varða hagsmuni af því að fá úrlausn nefndarinnar um ágreinings- efnið og var kröfum réttilega beint að E. .....................0..0 0. 3096 Tryggingaráði var stefndi til varna í máli ásamt Tryggingastofnun ríkis- ins. Í málinu kom tryggingaráð fram sem úrskurðaraðili samkvæmt 7. gr. laga nr. 67/1971. Var því ekki þörf á að stefna tryggingaráði sérstaklega við hlið Tryggingastofnunar ríkisins og var kröfum á hendur því vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi. ....................... 3975 Eigendur rúmlega 89 hundraðshluta jarðarinnar Fells stofnuðu félag um Jörðina, S, og höfðuðu mál gegn F og Þ, sem áttu rúmlega 10 hundraðshluta jarðarinnar. F og Þ kröfðust frávísunar málsins, þar sem félagssamningur meðeigendanna væri ekki gerður af öllum eigendum jarðarinnar. Fyrir Hæstarétt var lagt fram umboð nokk- urra eigenda til nafngreindra sameigenda sinna um að undirrita samninginn fyrir þeirra hönd, en F og Þ héldu því fram, að enn vantaði umboð frá tveimur sameigendum. Samkvæmt sameignar- samningnum var tilgangur S að gæta hagsmuna félagsmanna sinna í samskiptum við aðra. Var ekki talið, að ákvæði 18. gr. laga nr. 91/ 1991 stæði málshöfðun S í vegi. Sjá Sameign. 2... 4262 Sjá Kaupsamningur. .....................0 rare 4320 Aðskilnaður sakar Fimm menn voru ákærðir fyrir frelsissviptingu með ákæruskjali 12. nóvember 1996. Einn þeirra flutti af landi brott eftir að hann hafði lýst afstöðu sinni til sakarefnisins fyrir dómi, og annar flutti einnig af landinu undir aðalmeðferð málsins. Voru meintir þættir þeirra skildir frá málinu í apríl 1997. Með dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 23. maí 1997 voru hinir þrír ákærðu sakfelldir fyrir brotið, auk þess CLVIII Efnisskrá Með sem þeir voru sakfelldir fyrir brot á lögum um ávana- og fíkniefni. Þeir áfrýjuðu til Hæstaréttar og kröfðust ómerkingar héraðsdóms. Þótt skýrslutökur og munnlegur málflutningur eigi að jafnaði að fara fram í einni lotu samkvæmt 1. mgr. 129. gr. laga nr. 19/1991, þá getur verið óhjákvæmilegt að bregða út frá því og þarf það ekki að valda ómerkingu héraðsdóms. Talið var, að héraðsdómara hefði verið rétt að skilja mál ákærðu að, þegar hann varð þess vís, að tveir ákærðu höfðu horfið af landi brott og ekki var vitað hvenær þeir kæmu aftur. Með dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 29. janúar 1998 var dæmt um þátt þeirra, sem frá voru skildir, og var dómur í því máli og endurrit af skýrslutökum lagt fram. Leiddi þetta ekki til ómerkingar Málsins. ..............000000.eee00annnreterannnnnnreeeennnnerrrnnnrrr Aflahlutdeild reglugerð nr. 27/1997 um úthlutun veiðiheimilda í úthafskarfa á Reykjaneshrygg var hverju skipi, sem stundað hafði veiðar á út- hafskarfa tiltekinn tíma, úthlutað aflahlutdeild í úthafskarfa á grundvelli veiðireynslu þess. Skyldi aflahlutdeild hvers skips að meginstefnu reiknuð í hlutfalli við afla skips þrjú bestu veiðiár þess almanaksárin 1991-1996. Hinn 7. mars 1997 úthlutaði Fiskistofa 51 skipi aflahlutdeild, þar á meðal skipi S ehf., sem hafði stundað veiðar á þessu svæði árin 1995 og 1996. Við útreikning aflahlut- deildar var eingöngu miðað við frystar afurðir skipsins, en ekki var tekið tillit til afla, sem veiddur hafði verið og nýttur í bræðslu. Skip S ehf. hafði útbúnað til bræðslu auk frystingar á afla og hafði ekki eingöngu brætt sýktan karfa heldur einnig afla, sem ekki hentaði til frystingar af öðrum ástæðum. S ehf. krafðist þess, að sá afli yrði metinn til aflareynslu við úthlutun veiðiheimilda, og taldi hvorki heimild í lögum né reglugerð til þess að undanskilja þann afla. Norðaustur- Atlantshafsfiskveiðinefndin, sem Ísland er aðili að, hafði ákveðið skiptingu heimilda og byggði á því, að um ósýktan karfa væri að ræða, og var hann ekki notaður til viðmiðunar við út- hlutun veiðiheimilda til einstakra ríkja. Voru ákvæði reglugerðar nr. 27/1997 á því byggð. Var því hafnað kröfu S ehf. um að meta til veiðireynslu sýktan karfa, sem fór í bræðslu. Talið var, að þær reikningsaðferðir, sem fram koma í reglugerð nr. 27/1997 væru eðli- legar og réttmætar og til þess fallnar að tryggja jafnræði þeirra, er veiða úthafskarfa á Reykjaneshrygg, og um leið skynsamlega nýt- ingu fiskstofnsins og væru í samræmi við markmið laga nr. 38/1990 Bls. 2033 Efnisskrá CLIX Bls. um stjórn fiskveiða. Var því ráðuneytinu heimilt að ákveða, að sá hluti afla skips S ehf., sem fór til bræðslu um borð, skyldi ekki met- inn við úthlutun aflaheimilda á úthafskarfa. Í fyrrgreindri reglu- gerð sagði, að við úthlutun aflahlutdeildar skyldi ekki taka tillit til afla, sem fenginn væri í andstöðu við ákvæði laga um stéttarfélög og vinnudeilur og laga um sjómannadag. S ehf. krafðist þess, að afli, sem skip hans fékk á meðan verkfall Sjómannasambands Ís- lands og aðildarfélaga þess stóð yfir á árinu 1995 yrði talinn með við útreikning aflahlutdeildar skipsins, en hann hafði verið dæmdur með dómi Félagsdóms fyrir brot gegn 4. gr. laga nr. 80/1938. Lög nr. 151/1996 þóttu ekki fullnægjandi heimild fyrir þetta ákvæði reglu- gerðarinnar, en það var talið brjóta í bága við jafnræðisreglu ís- lensks réttar, að þeir, sem stunda veiðar, sem fela í sér brot gegn löggjöf um almenna framkvæmd fiskveiða íslenskra skipa, geti öðl- ast betri rétti til leyfisveitinga úr hendi stjórnvalda en hinir, sem fara að lögum. Var því íslenska ríkið sýknað af öllum kröfum S ehf. Sératkvæði. .......... rr 137 S ehf. keypti vélbát af V ehf. með samningi 4. maí 1995. Í samningnum var tekið fram, að „veiðiheimild“ bátsins fylgdi með í kaupunum og að „aflahlutdeild“ hans væri nánar tiltekinn hundraðshluti vegna þorsks, ýsu og ufsa. Einnig var tekið fram, að úthlutað afla- mark fiskveiðiársins 1994/1995 væri fullnýtt, en yrði bátnum úthlut- að viðbótaraflahlutdeild á yfirstandandi fiskveiðiári, greiddi kaup- andi seljanda fyrir það á markaðsverði. Greindi aðila á um, hvernig skýra ætti orðið viðbótaraflahlutdeild. V ehf. taldi, að þetta hefði verið hugsað þannig, að aukning afla á bátinn á árinu kæmi áfrýj- anda til góða, en S ehf. skildi orðið svo, að það merkti varanlegan kvóta, og bæri kaupanda að greiða seljanda fyrir hann, ef hann kæmi í hlut bátsins á fiskveiðiárinu. Um þær mundir, er samningur aðila var gerður, lá fyrir, að gerðar yrðu ráðstafanir af hálfu hins opinbera til að bæta hlut þeirra fiskibáta, sem orðið höfðu fyrir mestri skerðingu aflaheimilda vegna minnkandi þorskveiða. Með bréfi Fiskistofu 27. júní 1995 voru aflaheimildir yfirfærðar til báts- ins, og höfðaði V ehf. mál gegn S ehf. og krafðist greiðslu vegna þeirra. Dæmt var, að fyrirsvarsmönnum S ehf. hefði ekki átt að geta dulist, að V ehf. stæði í rangri trú um merkingu orðsins afla- hlutdeild, þegar hann hlutaðist til um að ákvæðið yrði sett í samn- ing þeirra. Fyrirsvarsmönnum S ehf. mátti þannig vera ljóst, að V ehf. hafði skilið þetta hugtak svo, að það næði til aflaheimilda í víð- CLX Efnisskrá Bls. tækari merkingu. S ehf. bar því að inna af hendi til V ehf. sérstaka greiðslu vegna þessara aflaheimilda. .................ee0eee0een.en0een000n. 1705 Aflamark Sjá Aflahlutdeild. .................e0ea0eaeenetarearrnne nearest 137 Afnotaréttur Sjá Innsetningargerð. -........0..00...00000aneeaneennennarnetanernnrrnrranrrnnrnnrannnnnnn 4500 Afsláttur Sjá Fasteignakaup. ...........00.000.0000ennrernneeanneranrreerrsnrrtnrrannrrnrn 756, 2851 Almannahætta U var sakfelldur fyrir að hafa ekið margsinnis yfir á rauðu ljósi á ofsa- hraða og mældist hraði hans um 170 km miðað við klukkustund á móts við Kringluna í Reykjavík. Endaði ökuferðin utan vegar eftir að hann hafði ekið utan í tvær bifreiðir. Ákærði var undir áhrifum fíkniefna við aksturinn. Hann var talinn hafa valdið almannahættu með akstri sínum og raskað umferðaröryggi með þeim hætti, sem greinir í 1. mgr. 168. gr. almennra hegningarlaga. Sjá Þjófnaður. ... 2553 Almannatryggingar L var fyrst metin af tryggingayfirlækni 65% öryrki í júlí 1990. Hinn 29. september 1992 kærði L til tryggingaráðs niðurstöðu endurmats tryggingayfirlæknis frá júlí 1992 um 65% örorku hennar til þess að fá mat á örorkunni hækkað í 75%. Tveir læknar, sem hvorki tengd- ust L né tryggingayfirlækni rituðu 20. júlí 1993 að beiðni trygginga- ráðs greinargerð um örorkumat L og komust að þeirri niðurstöðu, að Örorka L væri 75% eða meiri. Með úrskurði 12. nóvember 1993 hafnaði tryggingaráð kröfu L, taldi líklegt, að hún gæti sinnt léttum störfum, og úrskurðaði örorku hennar 65%. L höfðaði mál gegn Tryggingastofnun ríkisins og tryggingaráði og krafðist ógildingar úrskurðarins og að viðurkennt yrði réttmæti greinargerðar lækn- anna tveggja frá 20. júlí 1993 um 75% örorku hennar og að hún ætti rétt til örorkulífeyris á grundvelli þess álits. Ekki var talin þörf á að stefna tryggingaráði sérstaklega við hlið Tryggingastofnunar ríkis- ins og var kröfum á hendur því vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi. Talið var, að úrskurði tryggingaráðs væri áfátt í veigamiklum atrið- um bæði um form og efni. Ríkar kröfur yrði að gera til ráðsins um vandaða málsmeðferð, en á hana þótti mjög skorta í úrskurðinum. Efnisskrá CLXI Bls. Braut úrskurðurinn í bága við óskráðar meginreglur stjórnsýslu- réttar, sem nú hafa verið lögfestar í 22. gr. og 31. gr. stjórnsýslulaga. Var úrskurðurinn ógiltur. Viðurkenningarkröfur L fólu í sér, að Hæstiréttur legði sjálfstætt mat á læknisfræðileg álitamál, sem tryggingaráð hafði ekki tekið afstöðu til, og var þeim vísað frá héraðsdómi. .................. err 3978 Með verksamningi 20. október 1983 tóku G og Í að sér arkitektavinnu við tvö hús í Reykjavík, sem V hugðist reisa í þágu aldraðra fé- lagsmanna sinna. Þak hússins var nánast alveg flatt, og kom upp ágreiningur vegna vals G og I á dúk á þakið af gerðinni Bituthene HD, sem fram kom í verklýsingu þeirra. V taldi dúkinn hafa reynst ónothæfan, sem hefði þó ekki orðið endanlega ljóst fyrr en árið 1992. Í bréfi frá framleiðanda dúksins var skýrt tekið fram, að Bitu- thene væri efni, sem nota skyldi undir varnarlagi, svo sem asfalti, steypu eða öðru þungu efni og megi aldrei nota það án varnarlags. Bituthene HD væri ekki ætlað til notkunar á þök, heldur aðeins sem rakavörn á brýr, stéttir o.fl. Framleiðandinn ætlaðist því ekki til, að dúkurinn yrði notaður eins og G og Í mæltu fyrir um í verklýsingu. Var fallist á það með V, að G og I, sem seldu sérfræði- þjónustu á þessu sviði, hefðu ekki kynnt sér með viðhlítandi hætti umræddan dúk, áður en þeir ákváðu að hann skyldi notaður á húsi V. Hvorki var fallist á þá vörn G og 1, að ástand dúksins yrði rakið til þess, að vikið hefði verið frá verklýsingu og ónothæf málning notuð, né að skort hafi á viðhald hennar. V byggði kröfur sínar á mati dómkvaddra manna frá 17. júlí 1992, en í matsgerð var því lýst, að dúkurinn væri ekki ætlaður til nota á borðaklædd þök, og að dúkurinn væri að verða ónýtur. Voru G og Í dæmdir til að greiða V 3.000.000 krónur í skaðabætur. ............000.0...0..000 eee 2155 Almenn félög Sjá Umsýsluviðskipti. .....................0 rr 4374 Atvinnufrelsi Sjá Jafnræðisregla. ................00......00 tran 4076 Ábúð Sjá Útbúrðargerð. ld... 3335 Ábyrgð Í hf. tók á sig ábyrgðarskuldbindingu gagnvart R hf. til tryggingar því, að G hf. greiddi andvirði fisks, sem félagið keypti á Fiskmarkaði CLXI Efnisskrá Bls. Suðurnesja hf. Í hf. framlengdi ábyrgðarskuldbindingu sína til 1. júlí 1995. G hf. lenti í vanskilum vegna kaupa á fiski. R hf. tilkynnti Í hf. um vanskilin 6. júlí 1995 og að gengið yrði að ábyrgðinni. Höfðaði R hf. mál gegn Í hf. og krafðist greiðslu á 2.500.000 krónum. R hf. sendi Í hf. ekki skriflega kröfu um greiðslu af ábyrgðinni fyrr en 6. júlí 1995. Ekki var talið, að stefnda hefði verið skylt að krefja Í hf. um efndir samkvæmt ábyrgðinni jafnskjótt og R hf. gat sýnt fram á, að aðalskuldari, G hf., væri í vanskilum gagnvart R hf. Í hf. hélt því fram, að eftir ábyrgðarskilmálunum væri ábyrgðarmanni ekki skylt að greiða ábyrgðarkröfu, sem höfð væri uppi eftir að ábyrgðartíma lauk, það er 1. júlí 1995. Ágreiningslaust var, að kröfur R hf. á hendur aðalskuldara, G hf., féllu í gjalddaga áður en gildistíma ábyrgðar Í hf. lauk 1. júlí 1995. Hefði það verið ætlun Í hf. að binda ábyrgðina því skilyrði, að R hf. krefðist greiðslu kröfunnar fyrir 1. júlí, hefði Í hf. verið í lófa lagið að láta það koma skýrt fram í ábyrgðarskilmálunum. Var því talið, að ábyrgðin takmarkaðist ekki við ábyrgðarkröfur, sem gerðar voru á hendur Í hf. fyrir 1. júlí 1995. Fiskmarkaður Suðurnesja hf. heimilaði G hf. kaup í lengri tíma en reglur heimiluðu. Var Í hf. óskylt að greiða R hf. vegna fiskkaupa, sem gerð voru eftir 6. apríl 1995, þegar ljóst var, að aðalskuldari, G hf., innti ekki af hendi greiðslur, sem honum bar að standa skil á vegna fisks, sem hann keypti 31. mars og 1. apríl 1995. Var Í hf. dæmdur til að greiða R hf. 1.035.539 krónur. ...........000000.eee00nn 000. 76 Sjá Sjálfskuldarábyrgð. ..........00..000e.e0en etern ersnnrrran rr 255 Framkvæmdasjóður Íslands veitti Dýpkunarfélaginu hf., D hf., á Siglu- firði tvö lán árið 1988 að fjárhæð 46.000.000 krónur. Voru lánin tryggð með veði í skipum D hf. samkvæmt tveimur veðskuldabréf- um, en auk þess tókst ríkissjóður á hendur einfalda ábyrgð gagn- vart Framkvæmdasjóði á endurgreiðslu lánanna. Af hálfu ríkissjóðs var áskilið, að Siglufjarðarkaupstaður, S, tækist á hendur baká- byrgð sem svaraði 1/5 hluta af skuld D hf. vegna lánanna. Engin greiðsla átti sér stað á gjalddögum skuldabréfanna, en fyrsti gjald- dagi var í ágúst 1988. Framkvæmdasjóður hófst þó ekki handa gagnvart D hf. fyrr en í ágúst 1991, þegar beðið var um nauðungar- uppboð á skipunum til lúkningar skuldinni. Fór nauðungaruppboð fram 17. desember 1992, og varð Framkvæmdasjóður kaupandi að skipunum og uppboðsverð samtals 35.700.000 krónur. Bú D hf. var tekið til gjaldþrotaskipta og lauk skiptum 2. mars 1995, án þess að nokkuð fengist greitt af eftirstöðvum skuldabréfanna. Þá hafði Efnisskrá CLXIII Bls. Ríkisábyrgðarsjóður, R, leyst skuldina til sín fyrir hönd ríkissjóðs með greiðslu til Framkvæmdasjóðs, og var innlausnarfjárhæðin 117.650.795,75 krónur. Höfðaði R mál gegn S og krafði hann um 1/5 hluta þeirrar fjárhæðar. Talið var, að ábyrgð S hefði stofnast með gildum hætti samkvæmt 5. mgr. 89. gr. sveitarstjórnarlaga. Var kraf- an ekki talin fyrnd gagnvart ríkissjóði og var hún tekin til greina. 642 Sjá Gjaldþrotaskipti. ................ rr 859 Verslunin Þingholt í Reykjavík seldi vörur frá S. Ó og Á tóku að sér sjálfskuldarábyrgð vegna úttekta verslunarinnar frá og með 1. ágúst 1988 og þar til öðruvísi yrði ákveðið. Ábyrgðin var bundin láns- kjaravísitölu og náði til fjárhæðar, allt að 500.000 krónum með grunnvísitölunni 2217 stig. Verslunin lenti í vanskilum gagnvart S vegna úttekta mánaðanna janúar, febrúar og mars 1995, samtals 686.967 krónur. S höfðaði mál gegn Ó og Á til greiðslu skuldar- innar. Ó og Á héldu því fram, að ábyrgðarskuldbindingin væri fyrnd. Skuldbindingin sjálf var hvorki skuld né önnur krafa og fyrntist því ekki samkvæmt lögum nr. 14/1905. Skuldir eða aðrar kröfur, sem stofnast samkvæmt ábyrgðarskuldbindingu við vanskil aðalskuldara falla hins vegar undir 4.tl. 3. gr. laganna. Vanskil urðu ekki fyrr en í byrjun árs 1995, og þá hófst fyrningarfrestur krafna samkvæmt ábyrgðarskuldbindingunni, og voru þær því ófyrndar þegar stefna var birt snemma árs 1996. Ó og Á voru vanir kaup- menn og máttu vita, hvað þeir gerðu, er þeir tóku á sig sjálf- skuldarábyrgðina. Ó og Á kröfðust þess, að þeir yrðu aðeins dæmdir pro rata til greiðslu skuldarinnar. Var á það fallist, þar sem ekki var kveðið á um í ábyrgðarskuldbindingunni, að ábyrgð þeirra væri in solidum, og S hafði ekki sýnt fram á, að það leiddi af venju. 945 Sjá Hlutafélög. ...................... rare 1067 Sjá Gjaldþrotaskipti. ............... rr 3957 Áfengislög Sjá Klám. ................ renn 969 Áfrýjun Hæstiréttur heimilaði 20. október 1997 endurupptöku opinbers máls, sem dæmt var í héraðsdómi 24. nóvember 1995. Í 188. gr. laga nr. 19/1991 segir, að sé orðið við beiðni um endurupptöku máls, sem CLXIV Efnisskrá Bls. dæmt var lokadómi í héraði, geri ríkissaksóknari ráðstafanir til áfrýjunar málsins. Ríkissaksóknara bar því, að genginni ákvörðun Hæstaréttar um endurupptöku málsins, að gæta að því, að fram kæmi af hálfu ákærða í hvaða skyni hann áfrýjaði héraðsdómi, sbr. 147. gr. og 2. mgr. 151. gr. laga nr. 19/1991. Þetta var ekki gert. Við málflutning fyrir Hæstarétti reisti ákærði kröfu sína um sýknu með- al annars á því, að ákæruvaldið hefði ekki sannað, að hann hefði brotið gegn 2. mgr. 126. gr. tollalaga með þeim hætti, sem haldið væri fram í ákæru. Í hinum áfrýjaða dómi var greint frá gögnum málsins, sem héraðsdómari taldi sanna sök ákærða. Gögnin, sem þar um ræddi, höfðu aðeins að óverulegu leyti verið lögð fyrir Hæstarétt. Eins og ríkissaksóknari gerði málið úr garði lágu þannig engan veginn fyrir viðhlítandi sönnur fyrir sök ákærða. Var hann því sýknaður. ...............0.00 0. rreannnnnrrrernnnnnrrrrrrrnnnrrerrn nn 922 Áfrýjandi skaut máli upphaflega til Hæstaréttar með stefnu 9. ágúst 1996. Við þá áfrýjun var ekki gætt að sérstöku skilyrði áfrýjunar í 3. mgr. 142. gr. laga nr. 91/1991. Þessi annmarki á áfrýjun leiddi til þess, að málið var fellt niður. ...................0%.e0000r etan 1775 Áfrýjunarfrestur Héraðsdómur var kveðinn upp 6. janúar 1997. Var málinu áfrýjað af hálfu S innan lögboðins áfrýjunarfrests samkvæmt 1. mgr. 153. gr. laga nr. 91/4991. V hafði frest til að skila greinargerð til 28. júní 1997. Málinu var því réttilega gagnáfrýjað af V hinn 6. júní 1997 á hendur S, sbr. 3. mgr. 153. gr. laga nr. 91/1991. Málinu var á hinn bóginn ekki áfrýjað af hálfu G st. Áfrýjunarfrestur gagnvart fé- laginu var því liðinn, er gagnáfrýjunarstefna var gefin út, en áfrýj- unarleyfis var ekki leitað samkvæmt 2. mgr. 153. gr. laganna. Var kröfum V á hendur G sf. vísað frá Hæstarétti. ......................0...... 106 Héraðsdómur var kveðinn upp 2. júlí 1997. Hann var birtur ákærða 21. júlí sama ár, en ákærði óskaði ekki áfrýjunar innan frests, sem hann hafði til áfrýjunar samkvæmt 2. mgr. 151. gr. laga nr. 19/1991. Ríkissaksóknari áfrýjaði málinu 2. september 1997. Voru þá liðnar meira en átta vikur frá uppkvaðningu héraðsdóms og því liðinn áfrýjunarfrestur samkvæmt 152. gr. laga nr. 19/1991, og var málinu vísað af sjálfsdáðum frá Hæstarétti. .................0%.....000000n00 000. 154 Ákvörðun refsingar Sjá Dýravernd. dd... rennt rsanrrtsnnrrrnn renn 2489 Efnisskrá CLXV Bls. G og Ú voru sakfelldir fyrir marga innbrotsþjófnaði og nytjastuldi svo og fyrir brot gegn umferðarlögum og lögum um ávana- og fíkni- efni. Sakaferill þeirra beggja var langur og alvarlegur og var refsing þeirra ákveðin með hliðsjón af ákvæðum 255. gr., sbr. 71. gr. al- mennra hegningarlaga og 72. gr. sömu laga. Sjá Þjófnaður. .......... 2553 Sjá Rán. ddr 5297 Ákvörðun héraðsdómara felld úr gildi Sjá Kæruheimild. ....................... rr 4497 Ákæra K var ákærður fyrir tékkamisferli með því að nota í staðgreiðsluvið- skiptum í Reykjavík á árinu 1996 54 tékka, sem hann gaf út á tékkareikning sinn, án þess að eiga innstæðu fyrir andvirði tékk- anna. Í ákæru var ekki greint sjálfstætt frá hverjum af þeim 54 tékkum, sem málið varðaði, en í málsögnum fyrir Hæstarétti var að finna tékkaskrár, sem gerðar voru við lögreglurannsókn. Misræmi var um allmörg atriði á milli ákæru og gagna málsins. Í flestum til- vikum mátti telja augljóst, að misritun hefði orðið í ákæru eða önn- ur mistök við undirbúning hennar. Við skýrslugjöf ákærða hjá lög- reglu lágu fyrir áðurnefndar tékkaskrár ásamt tékkunum, og ákærði viðurkenndi þar í öllum atriðum háttsemi sína, svo sem hann gerði einnig fyrir héraðsdómi. Sum atriðin, sem mishermi var um í ákæru, vörðuðu aukaatriði brota, svo sem stað og stund þeirra. Mistökin höfðu á engan hátt orðið til þess, að vörn ákærða hefði orðið áfátt. Það var því ekki talin næg ástæða til að verða við aðalkröfu ákærða um frávísun máls frá héraðsdómi, en ákærandi í héraði var átalinn fyrir þau margháttuðu mistök, sem urðu við gerð ÁKÆTU. „rare 1716 Ákæra í máli var haldin nokkurri ónákvæmni. Það hafði að mestu verið leiðrétt í héraðsdómi og var ekki látið varða frávísun ákærðu frá héraðsdómi. ................... rr 2033 Héraðsdómur Reykjaness vísaði sjálfkrafa frá dómi ákæru á hendur H vegna umferðarlagabrots. Í dómi Hæstaréttar sagði, að ákæruvald- ið hefði metið það svo, þegar ákæra var gefin út, að rannsókn máls- ins hjá lögreglu væri lokið og hún nægði til að taka ákvörðun um saksókn. Sakarefni málsins væri sáraeinfalt, og voru ekki talin þau vanhöld á rannsókn lögreglu, að varðað gæti frávísun þess. Var CLXVI Efnisskrá Bls. hinn kærði úrskurður því felldur úr gildi og lagt fyrir héraðsdómara að taka málið til efnismeðferðar. ....................0.... 2286, 2290, 2202, 2204 Ákæruvald Sjá Frávísunarúrskurður staðfestur. ................%%.aaaeeeaanar eeen 2209 Ávana- og fíkniefni Sjá Klám. „0... err esnnrtnnr enter 969 P og G voru ákærðir fyrir að hafa, ásamt tveimur öðrum, staðið saman að kaupum og innflutningi á 783 töflum með vímuefninu MDMA (e-töflur), sem voru sendar til Íslands póstleiðis í tveimur pökkum frá London og komu til landsins 1. ágúst 1997, en tollgæslan fann pakkana daginn eftir í pósthúsinu við Ármúla í Reykjavík. P var gefið að sök að hafa lagt fram 400.000 krónur til kaupa á vímuefn- inu og afhent meðákærða X peningana. G var gefið að sök að hafa gefið meðákærða X upplýsingar, sem honum voru kunnar vegna starfa sinna hjá Pósti og síma hf., um það eftir hvaða leiðum hent- ugast væri að senda pakkana frá London. Á kærðu neituðu frá upp- hafi sök. Héraðsdómur mat framburð þeirra mjög ótrúverðugan og ekki studdan gögnum, sem gætu rennt undir hann stoðum. Var tal- ið sannað, að P hefði átt hlut að innflutningnum á þann veg, sem lýst var í ákæru, og að G hefði verið þátttakandi í brotinu. Voru þeir í héraðsdómi báðir dæmdir í fangelsi í 4 ár. Í Hæstarétti var talið, að samkvæmt þeim gögnum, sem fyrir lægju, hefðu upplýs- ingar G ekki haft úrslitaþýðingu fyrir framkvæmd verknaðarins, og var þáttur hans í brotinu talinn nokkru minni en annarra ákærðu. Hæstiréttur dæmdi G í fangelsi í 2 ár og 6 mánuði en staðfesti hér- aðsdóm um 4 ára fangelsi P. ..................0.00.000 000 0000 0nnn nan 1162 Sjá Aðskilnaður sakar. ..............00..00.0000.ennee ene rennetnnerannrrrnrtnrrrnrrnrn 2033 Sjá Gagnaöflun. ..........0....e0000 err 2449 Sjá Þjófnaður. ...........000.00t0aeeanreneranrrnnrrnresnrrnnernr enter tannanna 2553 Á og E voru ákærðir fyrir að hafa, ásamt tveimur öðrum, staðið saman að innflutningi á 1.100 töflum af MDMA (e-töflur) og 296 skömmt- um af LSD hingað til lands frá Amsterdam. Á neitaði frá upphafi að hafa staðið að því að flytja inn fíkniefnin. Það var talið sannað með skýrslum annarra ákærðu, að hann hafi verið staddur á tveim- ur fundum þeirra allra, þar sem rætt var um kaup og innflutning á 1000 e-töflum. E sagði frá upphafi, að Á hefði verið með í ráðum um innflutninginn og lagt til peninga. Það lá fyrir, að Á sendi ein- Efnisskrá CLXVII Bls. um ákærða peninga til Amsterdam í eitt skipti, og upplýst var, að Á tók efnin úr ruslatunnu við Laugaveg og faldi þau við sumarbú- stað á Kjalarnesi. Var talið sannað, að ákærðu hefðu öll staðið sam- an að því að flytja inn 1000 e-töflur, en E og Á voru sýknaðir að því er varðaði 100 viðbótartöflur af MDMA og 296 skammta af LSD. Á átti að baki talsverðan sakaferil, en hafði ekki verið refsað fyrir fíknilagabrot áður. Hann var dæmdur í fangelsi í 5 ár. E hafði greitt fyrir því, að málið upplýstist, og var hann látinn njóta góðs af því og dæmdur í fangelsi í 4 ár og 6 Mántiði. 0... 2127 T var ákærður fyrir fíkniefnabrot með því að hafa seinni hluta október 1997 póstsent hingað til lands frá Kaupmannahöfn 192 g af hassi, sem hann ætlaði til sölu í ágóðaskyni hérlendis, en hassið fannst við leit á tollpóststofu 28. október. T neitaði því, að efnið hefði verið ætlað til sölu heldur hefði hann ætlað það til einkaneyslu. Talið var sannað, að T hefði ætlað hluta efnisins til sölu í ágóðaskyni en hluta þess hefði hann ætlað að neyta sjálfur. Í september 1996 fékk T reynslulausn í tvö ár á eftirstöðvum refsingar, alls 480 dögum. Reynslulausnin tók til refsingar, sem T tók út hér á landi sam- kvæmt dómi, er kveðinn var upp í apríl 1995 í Svea Hovritt, þar sem hann hlaut fjögurra ára fangelsi fyrir stórfelld fíkniefnabrot. Ekki þóttu komin fram haldbær rök til að milda eða skilorðsbinda refsinguna, og var T dæmdur í 18 mánaða fangelsi. ...................... 2988 A var ákærður fyrir fíkniefnabrot með því að hafa 11. desember 1997 flutt hingað til lands frá Amsterdam 901 töflu af MDMA, 376,4 gaf amfetamíni og 85,1 g af kókaíni. Á játaði að hafa tekið að sér að flytja efnin til landsins gegn gjaldi, en hélt því hins vegar fram, að hann hefði ekki vitað hvað gera ætti við efnin, þótt hann hafi grun- að, að þau væru ætluð til dreifingar hér á landi. Talið var sannað, að A hefði gerst sekur um það, sem hann var ákærður fyrir, og brot hans var heimfært undir 173. gr. a almennra hegningarlaga. Var hann dæmdur í fangelsi í 5 ár og 6 Mántiði. ld... 3152 Biðlaun M var skipaður skólastjóri við Grunnskólann á Borðeyri 7. maí 1987. Í ágúst 1995 var hann settur skólastjóri við Grunnskólann á Tálkna- firði um eins árs skeið og jafnframt veitt launalaust leyfi frá skóla- stjórastöðinni á Borðeyri, en skólahald þar féll niður skólaárið 1995/1996. Vorið 1996 var M tjáð, að engin kennsla yrði á Borðeyri næstu skólaár vegna þess hversu nemendur væru fáir. M höfðaði CLXVHI Efnisskrá Bls. mál gegn íslenska ríkinu, R, og taldi sig eiga rétt á biðlaunum þar sem staða hans sem skipaðs skólastjóra við Grunnskólann á Borð- eyri hefði verið lögð niður, og vitnaði hann til 14. gr. laga nr. 38/ 1954. R neitaði að greiða biðlaun, þar sem skólinn hefði hvorki ver- ið lagður niður né staða sú, sem M var skipaður til að gegna. Lagt var til grundvallar, að ekki hefði verið tekin ákvörðun um að leggja niður stöðu M sem skólastjóra. Tímabundnar ákvarðanir um að starfrækja ekki skólann hefðu ekki orðið til að svipta hann skóla- stjórastöðunni. Í málinu var ekki leyst úr því, hvaða réttarúrræði kæmu til álita, ef M kynni að óska eftir að taka að nýju við starfi sínu á Borðeyri. Var R sýknað af kröfu M. ..............00000.000000.00000.. 750 Fyrirtækið Skýrsluvélar ríkisins og Reykjavíkurborgar, SKÝRR, var stofnað í ágúst 1952 með samningi milli Hagstofu Íslands og Raf- magnsveitu Reykjavíkur. Hinn 13. apríl 1962 var gerður sameignar- samningur milli ríkisins og Reykjavíkurborgar um fyrirtækið. Í s. gr. samningsins sagði, að stjórn fyrirtækisins réði starfsmenn og ákvæði laun þeirra. Frá árinu 1967 giltu reglur um réttindi og skyld- ur starfsmanna Reykjavíkurborgar og sagði þar, að borgarráð fast- réði starfsmenn borgarinnar og stofnana hennar og að fastráðning skyldi vera skrifleg. Sagði jafnframt að þegar maður væri fastráð- inn í stöðu bæri að líta svo á, að hann skyldi gegna henni þar til eitthvert þeirra skilyrða kæmi til, sem talin voru upp í 6 liðum og voru sambærileg þeim, sem fram komu í 4. gr. laga nr. 38/1954. Þá voru einnig í reglunum ákvæði um biðlaun, ef staða væri lögð nið- ur. SKÝRR starfaði sem sameignarfyrirtæki fram til 1. janúar 1996, er því var breytt í hlutafélag. K var fastráðinn til SKÝRR á árinu 1963. Ekki var gerður skriflegur ráðningarsamningur við hann, en fastráðning hans fór fram með þeim hætti, að forstjóri fyrirtækisins tilkynnti á fundi stjórnar þess 10. júní 1963, að hann hefði verið fastráðinn frá 1. sama mánaðar. K höfðaði mál gegn Reykjavíkur- borg, R, og íslenska ríkinu, Í, og krafðist biðlauna. R kvað það hafa verið fasta og ófrávíkjanlega reglu, að fastráðning væri ákveð- in af borgarráði eftir umsókn viðkomandi starfsmanna og ætíð farið fram skriflega. Ekkert kom fram í málinu, sem hnekkti þess- ari fullyrðingu. Þótti 5. gr. sameignarsamningsins ekki verða skýrð rýmra en svo, að í henni hafi falist almenn heimild stjórnar SKÝRR til að ráða starfsmenn til fyrirtækisins. Ekki hafi falist í ákvæðinu umboð til stjórnarinnar til fastráðningar starfsmanna með þeim áhrifum, að þeir teldust njóta réttarstöðu fastráðinna Efnisskrá CLXIX Bls. starfsmanna R samkvæmt reglum um réttindi og skyldur starfs- manna hennar. Voru R og Í sýknuð af kröfum K, en málskostnaður látinn falla niður. Sératkvæði. ..................00....00 00 2930 Staða D hjá Lyfjaverslun ríkisins, L, var lögð niður á árinu 1994, þegar stofnað var hlutafélag um rekstur fyrirtækisins. D tók við starfi hjá hinu nýja hlutafélagi, L hf., og var starfsvettvangur hennar í öllum aðalatriðum hinn sami og verið hafði hjá L. Var í ráðningarsamn- ingi D við L hf. kveðið á um samskonar kaup og kjör og D naut hjá L. D höfðaði mál gegn íslenska ríkinu til greiðslu biðlauna. Óumdeilt var, að D naut í stöðu sinni hjá L réttinda ríkisstarfs- manns, þar á meðal biðlaunaréttar. Sá réttur fylgdi ekki starfi því, sem hún tók við hjá L hf. Það taldist því ekki sambærilegt hinni niðurlögðu stöðu í skilningi 14. gr. laga nr. 38/1954, og skipti frekari samanburður á kjörum D hjá þessum aðilum ekki máli. Var ríkið dæmdt til að greiða D biðlaun. ................00.0.. 3538 Samskonar Mál. „nr 34551,.3563..3575, 3587 Bifreiðir Sjá Skaðabótalög. ...........0...0. 000 1976. 2002,.2233, 3115 Sjá Skaðabætur. ..................0... 00 2588, 4328 Sjá FyrniNg. .................... renna 2773 Sjá Vinnuslys... 3378 Björgunarlaun Í lok ársins 1994 var hollenska flutningaskipið HENDRIK B á leið með farm frá Svíþjóð til Íslands, sex manna áhöfn og tvo farþega. Var hjálparbeiðni send frá skipinu 29. desember. Flugvél Landhelgis- gæslunnar og björgunarþyrla svo og tvær þyrlur frá Varnarliðinu komu á vettvang og fluttu fólkið til Reykjavíkur. Varðskipið Týr kom að skipinu að morgni næsta dag, og fóru varðskipsmenn síðan um borð og sigldu skipinu fyrir eigin vélarafli til Reykjavíkur í fylgd Týs, og komu skipin til Reykjavíkur á nýársdag 1995. Talið var, að skipið hefði verið í yfirvofandi hættu, þótt ekki hefði verið hætta á því að það færist alveg í bráð. Var við það miðað, að skipið hefði verið í yfirvofandi hættu að minnsta kosti frá þeim tíma, er hjálparbeiðni var send frá skipinu. Var því talið, að björgunar- aðgerðir hefðu hafist með björgun áhafnar og farþega. Veittu þær aðgerðir því rétt á björgunarlaunum, sem og aðgerðir við björgun skips og farms, sbr. 1. mgr. 164. gr. laga nr. 34/1985. Landhelgisgæslan CLXX Efnisskrá Bls. krafði útgerð skipsins um öll björgunarlaunin og stefndi vátryggj- endum farms aðeins til réttargæslu. Skuldbindingarbréf, sem réttar- gæslustefndi gaf út vegna útgerðarinnar, náði aðeins til kröfu vegna björgunar skips, ásamt geymum og birgðum, en ekki til farmsins. Ágreiningslaust var, að sjóveðréttur var fallinn niður. Gegn mót- mælum útgerðarinnar varð því krafa um greiðslu björgunarlauna vegna farmsins ekki gerð á hendur henni. Við ákvörðun björgunar- launa var tekið tillit til þess, að við björgunina naut vel búinna björgunartækja og þjálfaðrar áhafnar, sem lagði sig í hættu við að komast um borð í skipið. Skipið hafði verið yfirgefið og viðbúið að það færist yrði ekkert að gert. Ekki lá fyrir mat dómkvaddra manna á verðgildi skipsins fyrir óhappið og voru upplýsingar um verð þess ófullkomnar. Var það áætlað á bilinu milli 47.208.000 króna og 32.661.375 króna Mat Könnunar hf. var lagt til grundvall- ar á viðgerðarkostnaði, um 10.000.000 krónur, sem kom til frádrátt- ar, þegar metið var verð þess, sem bjargað var. Voru björgunarlaun dæmd 7.500.000 krónur. ............0..000ne rett rrnansrrr rr n 2780 Skip G var á leið inn til Tálknafjarðar til að landa afla sínum 3. nóvem- ber 1996, þegar því var siglt upp í stórgrýtta fjöru og leki kom að því. Tveir bátar, annar í eigu H og hinn í eigu S, voru á sömu leið og bað G um aðstoð. Böndum var komið á bát G og hann dreginn til hafnar. H, R og S höfðuðu mál á hendur G til greiðslu björgun- arlauna. Fallist var á, að hjálp sú, sem veitt var skipi G, hefði verið björgun í skilningi 1. mgr. 154. gr. siglingalaga. Var talið nægilega í ljós leitt, að skipið hefði verið í yfirvofandi hættu. Voru björgunar- laun metin hæfileg í heild 400.000 krónur. ............00......0 00.00.0000... 3764 Bráðabirgðasvipting F var stöðvaður af lögreglu, er hann ók bifreið sinni frá veitingahúsi. Öndunarpróf með blástri í blöðru sýndi 3. stig. Samkvæmt mæling- um, sem gerðar voru á lögreglustöð var vínandamagn yfir þeim mörkum, sem um ræðir í 2. mgr. 45. gr. umferðarlaga, og var F sviptur ökurétti til bráðabirgða. F krafðist þess, að sviptingin yrði felld úr gildi, en til vara að hún yrði tímabundin í eigi lengri tíma en 3 mánuði. Héraðsdómur Reykjavíkur felldi sviptinguna úr gildi, og kærði lögreglustjórinn í Reykjavík úrskurðinn til Hæstaréttar. Með lögum nr. 48/1997 var lögleidd ný aðferð, sem fólst í því, að mælt er vínandamagn í lofti, sem ökumaður andar frá sér, og var öndunarsýni með því lagt að jöfnu við blóðsýni við sönnunarfærslu. Efnisskrá CLXXI BIs. Ekkert benti til þess, að tækið, sem notað var, hefði ekki verið hætt til að mæla nákvæmlega magn vínanda, og fram kom, að lögreglu- maður, sem annaðist mælinguna, hafði fengið sérstaka þjálfun í að nota tækið. Voru ekki talin fram komin rök til að hnekkja þeirri ákvörðun að svipta F ökurétti til bráðabirgða, og var úrskurðurinn því felldur úr gildi og ákvörðun lögreglustjóra staðfest, þó þannig, að bráðabirgðasviptingin var tímabundin allt að þremur mánuðum. ..... 2656 Bráðabirgðasvipting felld úr gildi Sjá Ökuréttur. .............. renn 2640, 4280 Brigðaréttur Sjá Skaðabætur. ........................ ern 4117 Brostnar forsendur Sjá Húsaleigusamningur. ......................0 er 4133 Bújörð Sjá Skattar... renn 1094 Búskipti Sjá Skilnaðarsamningur. ........................ ner 106 Byggingarmál Sjá Stjórnvaldsúrskurður. .................... 4342 Bætur vegna missis framfæranda Sjá Skaðabætur. .............0....... ner 2346 Börn Sjá Faðerni. .............. neee 408 Sjá ForSjá. .......... nr 525, 666, 1315, 2467 Sjá Kynferðisbrot. ................. een 626 Sjá Innsetning. ....................... renn 126 M og K, íslenskir ríkisborgarar, sem búsettir voru í Dallas í Bandaríkj- unum, skildu þar í landi. Samkvæmt skilnaðarskilmálum þeirra frá 4. mars 1998 fengu þau sameiginlega forsjá Þriggja sona þeirra, sem fæddir voru 1987, 1990 og 1991, en heimili þeirra skyldi vera hjá K í Dallas. K fór með drengina til Íslands í júní 1998 og sneri ekki aftur CLXXII Efnisskrá Bls. til fyrri heimkynna. Héraðsdómur í Dallas kvað upp úrskurð 4. ágúst 1998 þess efnis, að K skilaði börnunum til M, sem skyldi hafa umráð þeirra. M krafðist þess, að drengirnir yrðu teknir úr umráð- um K með innsetningargerð. Tveir sérfróðir meðdómendur áttu sæti í héraðsdómi og könnuðu viðhorf drengjanna til málsins. Þeir lýstu eindregnum vilja til að dveljast áfram hjá K. Töldu meðdóms- mennirnar, að framburður drengjanna sýndi raunverulegan vilja þeirra. Litið var til þess, að K hafði ekki unnið utan heimilis eftir að elsti sonurinn fæddist, heldur annast börnin. Var kröfu M hafnað. rss rr rennt 3451 Sjá Faðernismál. ................edeearenrranrennerrennernnrsnrrnrenarnnranrrrnnannrrnnnn 4167 Sjá Meðlag. .............0 eee eanranrrrnrrneenrennrennr snerta 4578 Daggjöld Sjá Stjórnsýsla. ...........eeararaersnrarrnneneennennennrnnrnernrarnernranrrnrrnrnnnnt 441 Dánarbú Sjá Erfðafjárskattur. .................000ea0eneennenerneranearrrrnrenrrnrrnnenernnnr 4450 Dánarbússkipti Sjá Óvígð Sambúð... eru 9 Dánarbú K var tekið til opinberra skipta 28. febrúar 1996, en hann lést 16. janúar sama ár. K hafði á árinu 1946 stofnað einkafyrirtæki, sem hann kenndi við sig sjálfan. Það fyrirtæki breyttist síðar að formi til í K ehf. K ehf. lýsti kröfu í dánarbúið vegna greiðslna, sem félagið hefði innt af hendi vegna K. Studdi félagið kröfu sína við gögn úr bókhaldi sínu. Af þeim gögnum varð ráðið, að K voru færð mánað- arlaun og arðgreiðslur til eignar á viðskiptareikningi, en eignfærsl- ur þessar virtust ekki hafa nægt fyrir útgöldum og því myndast skuld, sem nú var krafist greiðslu á. Ekkert lá fyrir í málinu um samninga á milli K og K ehf. um tilkall þess fyrrnefnda til eftir- launa eða annarra greiðslna úr hendi félagsins. Engin gögn voru um það, hvort ætlast hefði verið til þess í lögskiptum K og fé- lagsins, að hugsanleg skuld á viðskiptareikningum K yrði gjaldkræf úr hendi hans eða hvort hún yrði jöfnuð á einhvern annan hátt. Þegar þess var gætt svo og þeirra tengsla, sem voru milli K og fé- lagsins, var talið ósannað að líta mætti á inneign K ehf. samkvæmt viðskiptareikningum K sem endurkræft lán. Var krafa K ehf. á hendur dánarbúi K því ekki viðurkennd. .................0..e00et000 ten. 172 Á skiptafundi 14. apríl 1997 í dánarbúi E, sem lést 27. júní 1996, ákvað Efnisskrá CLXXTII Bls. skiptastjóri, að ósk meirihluta erfingja, að selja fullvirðisrétt og áhöfn í eigu búsins. Minni hluti erfingja taldi, að þessi ákvörðun myndi leiða til þess, að búskapur á jörðinni legðist niður. Héldu þeir því fram, að þessi aðferð við sölu eigna væri til þess fallin að skaða hagsmuni þeirra, og hefði skiptastjóra verið óheimilt að taka slíka ákvörðun að kröfu meiri hluta erfingja og vísuðu til 3. mgr. og 4. mgr. 70. gr. laga nr. 20/1991. Fyrir Hæstarétt var lagt bréf fast- eignasala, þar sem því var lýst, að verð hefði væntanlega orðið eitt- hvað hærra, ef hver tegund eigna hefði verið seld sérstaklega. Var ekki fallist á, að ákvörðun skiptastjóra færi bersýnilega í bága við hagsmuni minnihluta erfingja og var ákvörðunin staðfest. ............ 818 H andaðist 27. maí 1997. Erfingjar hans voru synir hans, V og R, og eft- irlifandi eiginkona, M. Á skiptafundi í dánarbúinu 14. nóvember 1997 lýstu erfingjar yfir, að þeir ábyrgðust skuldbindingar þess. Á sama fundi kom fram, að ágreiningur væri á milli erfingja um, hvort hinn látni hefði selt V og R og S og J fyrirtæki sitt ásamt fast- eign. Þeir héldu því fram, að kaup hefðu komist á, en ekki hefði tekist að ganga formlega frá þeim vegna skyndilegra veikinda og fráfalls H. M mótmælti þessum staðhæfingum, og ákvað þá skipta- stjóri að beina ágreiningsefninu til úrlausnar Héraðsdóms Reykja- víkur. Ekki varð ráðið af gögnum málsins, að sóknaraðilar, V, R., S og J hefðu lýst kröfu á hendur dánarbúinu um viðurkenningu á eignarrétti sínum að fasteigninni og firmanu, svo sem bar að gera samkvæmt 3. mgr. 63. gr. laga nr. 20/1991. Skiptastjóri átti því ekki að taka kröfu sóknaraðila til umfjöllunar á skiptafundi eins og hann þó gerði, enda gátu sóknaraðilarnir S og J ekki átt hlut að innbyrðis deilu erfingja um, hvort tilteknir munir tilheyrðu dánar- búinu. Sóknaraðilar kröfðust þess, að viðurkennt yrði, að þeir ættu „Óskráð einkafirma H, ásamt öllu því er því tilheyrir“. Skorti mjög á, að ljóst væri að hverju krafan beindist. Þá snerust kröfur sóknar- aðila um viðurkenningu á eignarrétti að verðmætum, sem teldust að öðrum kosti til eigna dánarbúsins. Var því óhjákvæmilegt, að dánarbúið ætti aðild að dómsmáli um þessar kröfur. Eins og málið lá fyrir var hins vegar ekki tilefni til þess, að M væri aðili að því. Að öllu þessu gættu voru slíkir formgallar á málinu, að ekki varð hjá því komist að vísa því sjálfkrafa frá héraðsdómi. .................... 1131 Sjá Erfðaskrá. ................0.0.. err 1134 Sjá Kaupmáli. .................. rn rnrrrrrrrerrnrrerr 1694 St. andaðist 30. apríl 1979. Erfingjar hans voru móðir hans og fjögur CLXXIV Efnisskrá Bis. systkini hans, og veittu þau K, einu systkinanna, umboð til að selja og ráðstafa eignum dánarbúsins. Einkaskiptum lauk 13. febrúar 1980. Systkinin fjögur fengu að arfi hvert um sig fjórðung fasteignar og fjórðungshlut í árabát. Auk þess fengu þrú systkinin, M, S og B, 102.864 gamlar krónur í peningum, en K fékk 97.823 gamlar krónur ásamt hlutabréfum í H hf., sem hann fékk lögð sér út á nafnverði, 5.040 gamlar krónur. Með bréfi til Héraðsdóms Austurlands 22. apríl 1998 kröfuðust M, S og B þess, að dánarbú St. yrði tekið til opinberra skipta. Þau rök voru einkum færð fyrir kröfunni, að þau minntust þess ekki að hafa fengið neinar greiðslur vegna sölu á eignum dánarbúsins, auk þess sem þau höfðu fengið bréflegar upp- lýsingar frá H hf. um, að hlutafjáreign St. í félaginu hefði ekki verið 5.040 gamlar krónur, heldur 8.960 gamlar krónur. Héraðsdómari hafnaði kröfu þeirra. Hæstiréttur taldi sölu þeirra eigna, sem M, S og B fengu sér lagðar út, og ráðstöfun andvirðis þeirra á engan hátt varða skipti á dánarbúinu, heldur slit á óskiptri sameign. Hugsan- leg vanhöld á greiðslum vegna uppgjörs gátu því ekki orðið til þess, að skipti á dánarbúinu yrðu tekin upp á ný. Væri það aftur á móti rétt, að ekki hefði verið tekið tillit til allrar hlutafjáreignar dánar- búsins í H hf., gæti það orðið tilefni til endurupptöku skipta með opinberum skiptum á dánarbúinu, sem myndi þó eingöngu geta varðað þá hugsanlegu eign. Var hinn kærði úrskurður því felldur úr gildi og lagt fyrir héraðsdómara að taka kröfuna um opinber skipti til löglegrar meðferðar. ...............0....00000. rett neee 2666 Sjá Óðalsréttur. ...........0...0eeannrenrnrnrerrs nenna 2833 K lést í Neskaupstað 13. júní 1978. Erfingjum hans þremur, J, E og A, sem voru sonarbörn K, var veitt leyfi til einkaskipta í október sama ár, en hvorki fannst umsókn um það leyfi né leyfisbréf. Skiptum var lokið með greiðslu erfðafjárskatts samkvæmt erfðafjárskýrslu 19. desember 1978, sem undirrituð var af tilgreindum lögmanni f.h. erfingja. Í september 1998 fóru erfingjarnir fram á opinber skipti á dánarbúi K. Greindu þeir frá því, að faðir þeirra, A, hefði afsalað sér erfðarétti eftir K þeim til hagsbóta. Þetta hefði A gert að beiðni F, sem verið hefði fósturfaðir tveggja erfingjanna, J og A, en á þeim tíma hefði aðeins J verið orðin lögráða, og F hefði ekki farið með forræði E. Ekki varð annað séð en að skiptaráðandinn á Nes- kaupstað hefði við skipti á dánarbúi K virt að vettugi fortakslaus ákvæði a-liðar 1. mgr. 5. gr. laga nr. 3/1878 um að skylt sé að taka bú til opinberra skipta, ef einhver erfingja er ekki kominn til lög- Efnisskrá CLXXV Bls. aldurs. Þá hafði skiptaráðandi látið viðgangast, að lögmaður undir- ritaði erfðafjárskýrslu í nafni erfingja, án þess að fyrir lægi skriflegt umboð handa honum. Þessir annmarkar á framkvæmd skiptanna breyttu því hins vegar ekki, að skiptunum var í reynd lokið með því að skiptaráðandi tók við greiðslu erfðafjárskatts í desember 1978. Var beiðni erfingjanna hafnað. .................00...0..00 4483 Dómarar Sjá Gæsluvarðhald, c-liður 1. mgr. 103. gr... 734 Sjá Hæfi. „dr 1 Sjá Vanhæfi. ............ 1469, 2088, 2716, 2848, 2908, 4512 Dómkvaðning matsmanna Héraðsdómur Reykjavíkur hafnaði kröfu G, H og J um dómkvaðningu matsmanna til að meta hæfilegt kaupverð á hlut í L ehf., sem hafði verið í eigu A. A hafði ásamt eiginkonu sinni stofnað félag, M ehf., sem átti að annast umsýslu með hlutafjáreign hans í L ehf. Á fundi stjórnar L ehf. var ályktað, að hér hefði verið um eigendaskipti á hlut A að ræða og hefði stjórnin ákveðið, að félagið nýtti sér ekki forkaupsrétt að hlut A, en hún hefði hins vegar tilkynnt hluthöfum um forkaupsrétt þeirra samkvæmt ákvæði félagssamþykkta. G, H og J tilkynntu A, að þeir vildu nýta sér forkaupsrétt sinn. Deila hafði síðan staðið um það, hvort forkaupsréttur hefði með réttu orðið virkur. G, H og J töldu sig mega neyta forkaupsréttar að hlut A í L ehf. og óskuðu mats til að fá ákveðið verð hlutarins. Heimild til að leita mats í því skyni er í 4. mgr. 14. gr. laga nr. 138/1994 um einkahlutafélög. Matsgerð samkvæmt því ákvæði hefur bindandi áhrif um verð hlutar í einkahlutafélagi, ef fyrri eigandi hans fær henni ekki hnekkt með málshöfðun innan tiltekins frests. Talið var, að matsgerð legði slíka kvöð á matsþola, að óviðundandi væri að hlíta framgangi hennar á meðan enn væri óútkljáð hvort forkaups- réttur hefði í reynd orðið virkur. Var ákvæði 4. mgr. 14. gr. laga nr. 138/1994 skýrt þannig, að matsmenn yrðu ekki dómkvaddir í því skyni, sem þar greinir, nema sýnt væri, að matsbeiðandi ætti rétt á að neyta forkaupsréttar. Var kröfu G, H og J um dómkvaðningu matsmanna því hafnað. Sjá Aðild. ...............0.......0 0. 2319 C krafðist þess, að dómkvaddir yrðu tveir hæfir og óvilhallir menn til að framkvæma mat samkvæmt XII. kafla laga nr. 91/1991. Vildi hann fá úr því skorið, hvort tímarit F hf. væri eftirlíking á tímariti hans. CLXXVI Efnisskrá Bls. F hf. taldi, að spurningar þær, sem C vildi beina til matsmanna, kölluðu einungis á almenna þekkingu og reynslu, sem dómari sjálf- ur legði mat á samkvæmt 2. mgr. 60. gr. laga nr. 91/1991. C taldi aft- ur á móti, að sérþekkingar væri þörf til þess að unnt væri að svara spruningunum, og sú þekking fengist hvorki með almennri mennt- un né reynslu. Talið var, að fullnægt væri skilyrðum 1. mgr. 77. gr. laga nr. 91/1991 fyrir því að gagna væri aflað án tengsla við rekstur einkamáls, enda yrði því ekki slegið föstu, að svör dómkvaddra manna við matsatriðum þeim, sem C hygðist leggja fyrir þá, skipti ekki máli fyrir sakarefni væntanlegs dómsmáls milli aðila. ........... 2644 R varð fyrir umferðarslysi 4. september 1994, er hann var farþegi í bif- reið, sem K ók. Örorkunefnd skilaði álitsgerð í júní 1996 og lagði mat á varanlegan miska og varanlega örorku R af völdum slyssins, svo og hvenær hann hefði ekki getað vænst frekari bata af afleið- ingum þess, og taldi það hafa verið 1. september 1995. T hf. greiddi R á árinu 1996 bætur vegna tímabundins tekjutjóns frá slysdegi til 1. september 1995 og þjáningabætur vegna veikinda í 270 daga og taldi tjón R að fullu bætt með þessum greiðslum. R krafðist þess, að dómkvaddir yrðu tveir matsmenn, læknir og lögfræðingur, til þess að skoða og meta afleiðingar slyssins, en K og tryggingafélag- ið, T hf., mótmæltu því. R kvaðst hafa verið alveg óvinnufær vegna afleiðinga slyssins frá slysdegi til 2. september 1997. Af hálfu K og T hf. var því haldið fram, að líta yrði á álitsgerð örorkunefndar sem matsgerð framkvæmda af opinberum starfsmönnum samkvæmt 3. mgr. 60. gr. laga nr. 91/1991 og yrðu matsmenn því ekki dómkvaddir í málinu, sbr. 1. mgr. 61. gr. laganna. Álitsgerð örorkunefndar yrði einungis hnekkt með yfirmati samkvæmt 64. gr. laga nr. 91/1991. Dæmt var, að ákvæði skaðabótalaga um örorkunefnd og 60. gr. laga nr. 91/1991 yrðu ekki túlkuð á þann veg, að þau girði fyrir það, að R væri heimilt að fá dómkvadda matsmenn til þess að meta tjóns sitt vegna slyssins. Þá var ekki heldur fallist á það, að R yrði að byrja á því að fá dómkvadda yfirmatsmenn til þess að reyna að hnekkja álitsgerð örorkunefndar. Var því fallist á kröfu R. .......... 2844 B krafði íslenska ríkið, Í, um bætur vegna tjóns, sem hann taldi sig hafa orðið fyrir vegna uppsagnar úr starfi flugumferðarstjóra og svipt- ingar flugumferðarstjóraskírteinis. Var málið þingfest 21. maí 1996. B krafðist dómkvaðningar matsmanns um örorku hans til að gegna starfi flugumferðarstjóra. Var krafa hans tekin til greina með úr- skurði Héraðsdóms Reykjavíkur 15. september 1998, sem Í kærði Efnisskrá CLXXVII Bls. til Hæstaréttar. Rekstur málsins af hendi B hafði verið verulega ómarkviss, einkum að því er varðaði öflun gagna, sem lutu að meginatriðum þess. Ekki varð fullyrt, að matsgerðin, sem B vildi afla, væri bersýnilega tilgangslaus til sönnunar, og var úrskurður héraðsdóms staðfestur. .................0.0.0.. nan 3217 Dómstólar Áfrýjandi byggði ómerkingar- og frávísunarkröfu sína á því, að kröfu- gerð stefnda væri sprottin af þeirri meðferð, er mál hans hlaut fyrir dómstólum. Úr bótaskyldu vegna hennar yrði ekki leyst án þess að leggja mat á dómaraverk í skilningi 8. gr. a laga nr. 92/1989. Héraðsdómari gæti ekki metið gerðir hliðsetts dómara og alls ekki æðra dóms. Þótt kröfugerð stefnda væri öðrum þræði tengd dóm- araverkum var litið svo á, að hún væri víðtækari, þar sem byggt var á því, að áfrýjandi bæri bótaábyrgð á því, að dómarafulltrúi hafði fengið heimild til að dæma í máli stefnda. Ef málinu yrði vísað frá héraðsdómi á grundvelli 8. gr. a laga nr. 92/1989 fæli það í sér, að stefndi hefði í raun aldrei átt þess kost að krefja um bætur vegna þeirra atvika, sem hann byggði á. Var ómerkingarkröfunni því hafnað. Sjá Stjórnarskrá. ...............0........ 2528 Dómtúlkur Sjá Ómerking. 2... 1682 Dráttarvextir Sjá Skuldabréf... 1481 Dýravernd Ó var ákærður fyrir líkamsárás og brot gegn lögum um dýravernd og eignaspjöll með því að hafa ráðist á konuna D í stigagangi framan við íbúð sína í fjöleignarhúsi í Reykjavík og náð tíkinni Lady Queen af henni, fært hana inn í íbúð sína, þar sem hann hafi marg- sinnis stigið ofan á hana og hengt lykkju á hálsól hennar á hurðar- hún, með þeim afleiðingum, að tíkin kafnaði og drapst. Í húsregl- um fjöleignarhússins var hunda- og kattahald bannað nema með sérstöku leyfi allra íbúa þess og einnig var bannað að koma með hunda og ketti í húsið. D og móðir hennar höfðu ekki virt þetta bann og af því spruttu deilur milli þeirra og ýmissa annarra íbúa hússins. Gegn eindreginni neitun ákærða þótti ósannað, að hann CLXAXVIII Efnisskrá Bls. hefði gerst sekur um líkamsárás með þeim hætti sem í ákæru greindi, og var hann sýknaður af sakargiftum um brot gegn 1. mgr. 217. gr. almennra hegningarlaga. Talið var sannað, að hundurinn hefði drepist af völdum áverka, sem ákærði veitti honum, og gat ákærða ekki dulist, að atlaga hans að hundinum gæti leitt hann til dauða. Var hann sakfelldur fyrir brot gegn 1. mgr. 217. gr. almennra hegningarlaga svo og 2. gr., sbr. 19. gr. laga nr. 15/1994 um dýra- vernd. Við ákvörðun refsingar var meðal annars höfð hliðsjón af því, að hundurinn var hafður í húsinu í óleyfi og að mæðgurnar höfðu ítrekað ögrað ákærða og ýmsum öðrum íbúum hússins með brotum á banni við hundahaldi. Þá var tekið tillit til þess, að ákærði hafði ekki áður brotið gegn almennum hegningarlögum eða sérrefsilögum, sem ákæra laut að. Ó var dæmdur í 200.000 króna sekt í ríkissjóð. ...............e err 2489 Eftirlit Sjá Þjónustugjöld. cdr 881 Eignarnám Bæjarstjórn Garðabæjar, G, ákvað á fundi sínum 18. apríl 1996 að taka eignarnámi 34 hektara landsvæði á Arnarneshálsi, sem var í óskiptri sameign 11 aðila, L. Landeigendur höfðuðu mál gegn G og kröfðust ógildingar ákvörðunarinnar. L töldu, að skilyrði eignar- náms væru ekki uppfyllt samkvæmt 28. gr. skipulagslaga og 72. gr. stjórnarskrárinnar, auk þess, sem brotnar hefðu verið reglur stjórnsýslulaga. Í aðalskipulagi Garðabæjar fyrir árin 1985-2005 var fyrirhugað, að hið umdeilda land yrði lagt undir íbúðahverfi, sem risi á árunum 1990-2000. Landið var tekið til deiliskipulagn- ingar á vegum G, en frestun varð á endanlegri samþykkt þess. Gögn málsins gáfu til kynna, að G hefði talið æskilegt að hefja uppbyggingu á landinu innan skamms tíma, og L hafi verið það ljóst. Á árinu 1990 náði G samningum við L um kaup á tveimur öðrum spildum úr landi Arnarness, sem lagðar voru undir byggð, og á árinu 1994 fékk hann umráð yfir spildu við suðvesturhorn þess svæðis, sem um var deilt til byggingar fjölbrautaskóla. Ekki varð samkomulag um verð fyrir þá spildu og lauk því með úrskurði matsnefndar eignarnámsbóta. Í janúar 1996 óskaði G eftir viðræð- um við L um ráðstöfun á landinu og stóðu þær yfir fram í apríl sama ár. Í fyrstu beindust þær að kaupum á landinu en síðar einnig Efnisskrá CLXXIX Bls. að því, hvort L gætu fengið heimild G til að standa sjálfir að því að breyta landinu í byggingarlóðir og úthluta þeim með sölu í sam- ræmi við það deiliskipulag, sem endanlega yrði samþykkt. Á sama tíma ákvað G að fela bæjarstjóra að undirbúa eignarnám, án þess að viðræðum væri slitið. Þær héldu áfram allt þar til fundur bæjar- stjórnar var 18. apríl 1996, þegar hún samþykkti að taka landið eignarnámi, og var L tilkynnt það með bréfi næsta dag. Talið var leitt í ljós, að svo mikið hefði borið á milli aðila um kaupverð á landinu, að ólíklegt hefði verið, að frekari umræða eða athugun hefði leitt til sameiginlegrar niðurstöðu. L héldu því fram, að þeir hefðu verið reiðubúnir til að ráðstafa landinu í samræmi við mark- mið deiliskipulagsins, sem til meðferðar var. Lögð var vinna í að kanna þá lausn, og tók bæjarritari þátt í henni. Töldu L málið alls óútrætt, þegar G afréð að hætta frekari tilraunum til samkomulags. G var ekki talinn hafa sýnt fram á, að ákvörðun bæjarstjórnarinnar 18. apríl 1996 hefði verið reist á viðhlítandi undirbúningi, og voru skilyrði 28. gr. skipulagslaga til eignarnáms því ekki uppfyllt. Var fallist á kröfu L um ógildingu ákvörðunarinnar. ............0.0............ 985 Eignarréttur Sjá Gjaldþrotaskipti. .....................r tree 179 Sjá Fjárnám. ..........00.....000.0.0e renna 847 Við andlát P 9. október 1981 kom jörð í Austur-Barðastrandasýslu í hlut 5 barna hans og tveggja barna látins sonar. Fékk hvert barnanna 1/6 hluta jarðarinnar í sinn hlut og barnabörnin 1/12 hluta sam- kvæmt eignaskiptasamningi, sem þinglýst var 26. júlí 1985. Í samn- ingnum var tekið fram, að með jörðinni fylgdu hús og mannvirki. Á jörðinni var gamall torfbær, sem J, einn sona P, hófst handa við að gera upp árið 1973. Lauk hann byggingunni á þremur árum og kostaði einn allar framkvæmdir við hana. Eiginmaður S, dóttur P, Óskaði eftir því árið 1995, að S yrði skráð eigandi að 1/6 hluta húsa á jörðinni. Féllst Fasteignamat ríkisins á beiðnina, og lét S þinglýsa eignarheimild sinni. Allir aðrir samerfingjar J, að S undanskilinni, skrifuðu undir yfirlýsingu um, að J væri eigandi hússins. J höfðaði mál gegn S og krafðist viðurkenningar á eignarrétti sínum, að þeim 1/6 hluta hússins, sem var skráður á nafn S. Ljóst var, að gamla bæj- arhúsið á jörðinni hafi nánast verið að hruni komið og ónothæft, er J réðst í endurbyggingu þess. Óumdeilt var, að J hafði kostað einn allar framkvæmdir við húsið og annast allt viðhald þess og greitt af CLXXX Efnisskrá því alla skatta og skyldur frá árinu 1973 og fram til 1995, er S fékk húsinu þinglýst að 1/6 hluta á sitt nafn. Samkvæmt erfðafjárskýrslu 30. nóvember 1982, sem allir erfingjar P undirrituðu, var jörðin eina eign dánarbúsins, og var húsið ekki talið til eigna þess. Var því viðurkenndur eignarréttur J yfir 1/6 hluta hússins, sem skráður var á nafn S. Ekki var talið, að J hefði unnið eignarrétt að húsinu fyrir hefð, þar sem miða varð við, að eignarhald P hefði ekki rofnað að jörðinni og mannvirkjum fyrr en við andlát hans 9. október 1981. . Sjá Lífeyrissjóður. ................. renn Eignaspjöll Sjá Dýravernd. „00... Einkahlutafélög Sjá FYrIFSVAr. ........0 neee Sjá Lögbann. ................0an neee Sjá Dómkvaðning matsmanna. ........00.000.eeeeererereerrrrrrsrarrra rann Sjá Sameignarfélög. -............... err Endurgreiðsla Sjá FaðErni. ....nnrrnrnnrnrrnrrrrrrrrrrrrerr err R hf. höfðaði mál gegn íslenska ríkinu og krafðist endurgreiðslu aðflutn- ingsgjalda, sem hann hafði greitt á tímabilinu frá 25. janúar til 25. maí 1993 samkvæmt úrskurði ríkistollanefndar vegna innflutnings á frystum forsteiktum kartöflum, að því leyti sem um var að ræða jöfnunargjald samkvæmt reglugerð nr. 223/1987. Með dómi Hæsta- réttar 19. desember 1996 var því slegið föstu, að reglugerð nr. 223/ 1987 væri ekki gild heimild til að leggja á jöfnunargjald. Var álagn- ing jöfnunargjalds á vöruinnflutning R hf. því ólögmæt. Var hann ekki talinn hafa glatað rétti til að fá endurgreiðslu, þótt hann hefði ekki gert sérstaka fyrirvara við hverja greiðslu. .............0......0...... Endurkrafa K, sem var sjálfskuldarábyrgðarmaður á skuldabréfi ásamt tveimur öðr- um mönnum, leysti bréfið til sín sökum vanskila. Hann krafði P, sem einnig var ábyrgðarmaður á bréfinu, um einn þriðja hluta greiðslunnar. Fallist var á, að K ætti hlutfallslegan endurkröfurétt á P, nema leitt væri í ljós, að ábyrgðarmennirnir hefðu samið um aðra skiptingu eða það leiddi af öðrum atvikum máls, en slíkt var Bls. 1769 2140 2489 1795 1807 2319 3969 408 2021 Efnisskrá CLXXKXI Bls. ekki fram komið. K og P ásamt þriðja ábyrgðarmanni gengu allir í ábyrgð gagnvart þeim skuldareiganda, sem K greiddi skuldina. Var P dæmdur til að endurgreiða K þriðjung skuldarinnar. ................. 255 Sjá VátryggiNng. .......... renna 3478 Endurálagning Sjá Skattar. ............. rns tran 2971 Endurskoðendur S, sem var endurskoðandi lífeyrissjóðs, var með dómi Hæstaréttar 2. apríl 1996 dæmdur fyrir brot gegn lögum um löggilta endurskoð- endur og lögum um ársreikninga og endurskoðun lífeyrissjóða. Líf- eyrissjóðurinn höfðaði skaðabótamál gegn Þ, umsjónarmanni sjóðsins, og S. Á árunum 1993 og 1994 keypti Þ veðskuldabréf að nafnverði rúmar 100.000.000 krónur. S var kunnugt um þessi kaup og kvaðst hafa talið, að þau væru gerð með vitund og vilja stjórnar sjóðsins. Hann aflaði engra gagna um veðhæfi umræddra fasteigna og kvaðst hafa stuðst við eigið mat, þegar hann mat veðsetning- arnar við gerð ársreikningsins 1993. S var í störfum sínum ábyrgur gagnvart sjóðsfélögum lífeyrissjóðsins. Honum bar að meta með viðhlítandi hætti verðgildi skuldabréfanna meðal annars með því að afla eftir þörfum gagna um veðhæfi. Þá bar honum að kann af- stöðu stjórnar sjóðsins til þessara kaupa. Hann hafði því brugðist skyldum sínum gagnvart sjóðnum. Bótaábyrgð hans náði þó aðeins til þess tjóns, sem varð eftir 15. apríl 1994, en þann dag áritaði hann ársreikninginn 1993. Voru bætur dæmdar að álitum og tekið tillit til þeirrar stórfelldu vanrækslu, sem stjórn sjóðsins sýndi af sér við eftirlit með fjárreiðum sjóðsins. Sjá Lífeyrissjóður. ...................... 4196 Endurupptaka Sjá Gjaldþrotaskipti. ....................0000nnrrrrre era 1567 Endurupptaka máls Með ákæru 8. nóvember 1994 var E ákærður fyrir tolllagabrot með því að hafa svikið undan aðflutningsgjöld af vörusendingum, að fjár- hæð 13.407.542 krónur. Fyrir héraðsdómi viðurkenndi hann brot sín og var dæmdur 29. desember 1994 til að sæta fangelsi í 15 mán- uði skilorðsbundið í tvö ár og til að greiða sekt að fjárhæð 400.000 krónur auk sakarkostnaðar. Með dómi Hæstaréttar 19. desember CLXXXII Efnisskrá Bls. 1996 í máli þrotabús S. Óskarssonar ét Co. hf. gegn íslenska ríkinu var felldur úr gildi úrskurður ríkistollanefndar 28. janúar 1994 um endurákvörðun á aðflutningsgjöldum vegna innflutnings á frystum forsteiktum kartöflum, og var dæmd ólögmæt álagning samskonar jöfnunargjalds og E hafði verið sakfelldur fyrir að draga undan. E óskaði endurupptöku málsins, og féllst Hæstiréttur á það 14. maí 1997. leet 914 Með ákæru 22. ágúst 1995 var M ákærður fyrir tolllagabrot með því að hafa svikið undan aðflutningsgjöld af vörusendingum á tímabilinu frá ágúst 1988 til júní 1992, að fjárhæð 46.176.441 krónu. Sagði í ákæru, að M hefði framvísað við tollyfirvöld reikningum, sem sýndu aðeins hluta af því, sem var í raun greitt fyrir vörurnar, en með fulltingi erlends seljanda þeirra hafi það, sem vantaði upp á, verið fært yfir á reikninga fyrir pappaöskjur, sem báru mun lægri aðflutningsgjöld. Fyrir héraðsdómi neitaði M sök, en með héraðs- dómi 24. nóvember 1995 var hann sakfelldur fyrir að hafa svikið undan aðflutningsgjöld að fjárhæð 33.065.089 krónur. Hann var dæmdur til að sæta fangelsi í tvö ár, en þar af var fullnustu 21 mánaða fangelsisvistar frestað skilorðsbundið í tvö ár. M áfrýjaði ekki dómnum. Með dómi Hæstaréttar 19. desember 1996 í máli þrotabús S. Óskarssonar ér Co. hf. gegn íslenska ríkinu var felldur úr gildi úrskurður ríkistollanefndar 28. janúar 1994 um endur- ákvörðun á aðflutningsgjöldum vegna innflutnings á frystum for- steiktum kartöflum, og var dæmd ólögmæt álagning samskonar jöfnunargjalds og M hafði verið sakfelldur fyrir að draga undan. M óskaði endurupptöku málsins, og féllst Hæstiréttur á það 20. októ- ber 1997. nan 922 Með ákæru 13. september 1994 var Ó ákærður fyrir tolllagabrot með því að hafa svikið undan aðflutningsgjöld af vörusendingum, að fjár- hæð 7.995.593 krónur. Með dómi Hæstaréttar 23. febrúar 1995 var hann dæmdur til að sæta fangelsi í 12 mánuði, en þar af var fulln- ustu 11 mánaða fangelsisvistar frestað skilorðsbundið í tvö ár. Þá var hann dæmdur til að greiða sekt, að fjárhæð 100.000 krónur, auk sakarkostnaðar. Með dómi Hæstaréttar 19. desember 1996 í máli þrotabús S. Óskarssonar ér Co. hf. gegn íslenska ríkinu var felldur úr gildi úrskurður ríkistollanefndar 28. janúar 1994 um endur- ákvörðun á aðflutningsgjöldum vegna innflutnings á frystum for- steiktum kartöflum, og var dæmd ólögmæt álagning samskonar jöfnunargjalds og Ó hafði verið sakfelldur fyrir að draga undan. E Efnisskrá CLXXXIII Bls. óskaði endurupptöku málsins, og féllst Hæstiréttur á það 14. maí 1997. lent 939 Sjá Gjaldþrotaskipti. .................0... ner 1567 Útivist varð af hálfu aðalstefndu í þinghaldi 12. september 1997, án þess að forföll væru boðuð. Málsmeðferð var ómerkt í dómum Hæsta- réttar 9. október 1997 og 25. mars 1998. Með bréfi 2. apríl 1998 fór lögmaður aðalstefndu fram á endurupptöku málsins og lagði fram læknisvottorð um það, að hann hefði verið óvinnufær vegna veik- inda 12. september 1997. Lögmaður aðalstefndu tilkynnti ekki um forföll sín, hvorki fyrirfram né innan eðlilegra tímamarka, og og ljóst þótti, að þau höfðu upphaflega ætlað að láta við útivist sína sitja og báðu ekki um endurupptöku málsins fyrr en 2. apríl 1998. Varð málið ekki endurupptekið gegn vilja stefnanda. Var beiðni þeirra um endurupptöku því hafnað. ..............0.....00. 1692 Sjá Útivist. ld... 2314 Erfðafjárskattur R lést 30. maí 1997, en hún sat í óskiptu búi eftir mann sinn B, sem lést 4. ágúst 1986. Erfingjar þeirra luku einkaskiptum með greiðslu erfðafjárskatts samkvæmt erfðafjárskýrslu 25. september 1997. Í henni var verðmæti íbúðar dánarbúsins í Sandgerði miðað við fast- eignamatsverð, 4.407.000 krónur, en á móti var talin fram skuld, sem hvíldi á íbúðinni, að fjárhæð 4.972.547 krónur. Íbúðin var háð ákvæðum laga um félagslegar íbúðir, og leysti Sandgerðisbær íbúð- ina til sín með greiðslu 3. september 1997 á 2.000.779 krónum. Rík- isendurskoðun taldi að reikna ætti skattinn meðal annars af verð- inu, sem Sandgerðisbær greiddi fyrir íbúðina, en ekki af fasteigna- matsverði hennar að frádreginni fjárhæð áhvílandi veðskulda. Ákvað sýslumaðurinn í Keflavík því, að erfingjarnir skyldu greiða vanreiknaðan erfðafjárskatt, að fjárhæð 129.220 krónur. Erfingjarn- ir höfðuðu mál til að fá ákvörðun sýslumannsins hnekkt og gjald- stofn erfðafjárskattsins miðaðan við fasteignamatsverð en ekki inn- lausnarverð. Ágreiningur aðila stóð um viðurkenningu á gjald- stofni til erfðafjárskatts en ekki beinlínis um fjárkröfu. Var það því Hæstaréttar að ákveða hvort hagsmunir svöruðu til áfrýjunarfjár- hæðar, sbr. 3. mgr. 152. gr. laga nr. 91/1991. Ljóst var, að niðurstaða málsins réði því, hvort erfðafjárskjattur hækkaði um 129.220 krón- ur frá því, sem lagt var til grundvallar í erfðafjárskýrslu 25. septem- ber 1997, eða stæði óbreyttur. Þessi fjárhæð náði ekki áfrýjunar- CLXXXIV Efnisskrá Bls. fjárhæð samkvæmt 1. mgr. 152. gr. laga nr. 91/1991. Var málinu því vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti. .....................0..0aa neee 5441 Erfðaskrá E, sem búsett var á Blönduósi, andaðist 10. júlí 1996, 90 ára að aldri. Hún átti enga skylduerfingja og lét eftir sig allmiklar eignir. Árið 1982 gerði E erfðaskrá, þar sem hún arfleiddi Kattavinafélagið á Akureyri að öllum eignum sínum, og ef það yrði lagt niður skyldi Kattavinafélag Reykjavíkur njóta arfsins. Óumdeilt var, að hvorugt þessara félaga var né hafði verið til. Kattavinafélag Íslands, K, gerði tilkall til arfsins, svo og dánarbú S, sem var systir E og einka- lögerfingi hennar, en S andaðist 6. október 1996. S hélt því fram, að erfðaskráin væri ógild bæði að efni og formi. Erfðaskráin var gerð hjá notario publico á Blönduósi, sem vottaði, að E hefði undiritað hana í hans viðurvist og verið allsgáð og við fulla líkamlega og and- lega heilsu, að því er best varð séð. Þótt vottfesting þessi væri ekki bókstaflega í samræmi við áskilnað 1. mgr. 43. gr, sbr. 2. mgr. 42. gr. erfðalaga, var ekki næg ástæða til að líta svo á, að slíkir annmarkar hefðu verið á vottorði sýslumannsins, að það yrði talið ófullnægj- andi til sönnunar um andlegt heilbrigði E. S hélt því einnig fram, að E hefði ekki verið fær um að gera erfðaskrá, þar sem hún hefði ekki verið heil heilsu andlega, þegar hún gerði hana. Sýslumaður og annar notarialvotta báru fyrir héraðsdómi, að E hefði fyllilega gert sér grein fyrir efni og afleiðingum ráðstöfunar sinnar, og af framburði læknis og annarra vitna varð ekki ráðið, að E hefði ekki vitað hvað hún var að gera. Ljóst var af gögnum málsins, að E var einstaklega hlýtt til katta, og þegar þess var gætt gat ráðstöfun hennar á arfi ekki talist óskynsamleg. S taldist því ekki hafa hnekkt þeirri sönnun fyrir andlegu hæfi E, sem fólst í vottorði lögbókanda um staðfestingu erfðaskrárinnar. Ljóst þótti, að E hefði hlotið að vita, að með því að ráðstafa arfinum með þeim hætti, sem um ræddi í erfðaskránni, var hún að útiloka, að skyldmenni hennar tækju arf á grundvelli lögerfðareglna. Kattavinafélag Íslands var eina félagið hér á landi, sem var í heiti sínu kennt við kattavini. Þegar litið var til afstöðu E til katta og vilja hennar til að þeir nytu góðs af eignum hennar, var talið fullnægt skilyrðum 2. mgr. 37. gr. erfðalaga, og var krafa K tekin til greina. ...................00. 0000 0000000n. 1134 Efnisskrá CLXXXV Bls. Erlendur dómur Sjá Börn. „dd... 3451 Faðerni M gekkst við faðerni barns K, sem hún ól vorið 1986, með undirritun faðernisyfirlýsingar 9. maí sama ár. Á grundvelli hennar var gefinn út meðlagsúrskurður á hendur M, og greiddi Tryggingastofnun rík- isins K meðlag með barninu. Blóðrannsókn, sem gerð var haustið 1992, sýndi að M gæti ekki verið faðir barnsins, og felldi Trygginga- stofnunin niður greiðslur 1. desember 1992. Dómur, sem ógilti fað- ernisviðurkenninguna, var kveðinn upp 25. nóvember 1993. Annar maður gekkst við barninu, að lokinni blóðrannsókn, og samþykkti að greiða meðlag með því frá 1. desember 1992. M höfðaði mál gegn K og krafðist endurgreiðslu þeirra meðlagsgreiðslna, sem hann hafði þegar innt af hendi, auk kostnaðar vegna blóðrann- sóknar. K var sýknuð, þar sem ósannað var talið, að hún hefði haft í frammi vísvitandi blekkingu, er hún lýsti M föður að barni sínu. M viðurkenndi, að honum hefði verið bent á að láta blóðrrannsókn skera úr um faðerni barnsins, áður en hann undirritaði faðernisyf- irlýsinguna. Jafnframt var hann talinn hafa sýnt af sér tómlæti með því að hafast ekkert að, þótt hann hefði fengið grunsemdir um, að barnið væri rangfeðrað þegar á árinu 1988. Þá var og litið til þess, að endurgreiðsla meðlagsins myndi verða K afar erfið fjárhagslega, en hún var 75% öryrki og mjög tekjulág. - M höfðaði einnig mál gegn Innheimtustofnun sveitarfélaga og krafðist niðurfellingar gjaldfallins en ógreidds meðlags og endurgreiðslu á vaxtabótum, sem nýttar voru til skuldajöfnunar á meðlagskröfum. Samkvæmt 1. mgr. 3. gr. laga nr. 54/1971 innheimtir Innheimtustofnunin hjá með- lagsskyldum foreldrum meðlög, sem Tryggingastofnun ríkisins hef- ur greitt forráðamönnum barna. Í lögunum er ekki heimild til að afskrifa kröfur á hendur meðlagsskyldu foreldri, en með lögum nr. 11/1996 var heimild stofnunarinnar til breytinga og eftirgjafa aukin. Samkvæmt 2. mgr. 1. gr. þeirra laga er heimilt að afskrifa og endur- greiða höfuðstól skuldar, sem stofnast hefur eftir að niðurstaða blóðrannsóknar liggur fyrir og/eða mál hefur verið höfðað til ógild- ingar á faðernisviðurkenningu eða til vefengingar á faðerni barns. Ekki var fallist á, að heimilt væri að gagnálykta frá þessu heim- ildarákvæði á þann veg, að óheimilt væri, hvernig sem á stæði, að CLXXXVI Efnisskrá Bls. fella niður skuld, sem stofnast hefði, áður en niðurstaða blóðrann- sóknar lægi fyrir eða ógildingardómur hefði gengið. Ekki þótti lengur grundvöllur til að innheimta meðlagsskuldina hjá M, og var hún felld niður. Þá var innheimtustofnunin dæmd til að endur- greiða M vaxtabætur, sem hún hafði skuldajafnað við meðlagskröf- una 1. ágúst 1995. ld... 408 Faðernismál K og M bjuggu saman að B í Reykjavík frá fyrri hluta árs 1990 til apríl- mánaðar 1993, er M flutti til Stykkishólms, en í þeim mánuði opin- beruðu þau trúlofun sína, sem slitið var í október sama ár. Sambúð þeirra var ekki skráð, og M átti ekki lögheimili að B. Aðilar höfðu verið í sambúð í meira en tvö ár, þegar X fæddist 9. október 1992, og bjuggu þau saman eftir fæðinguna í um það bil hálft ár. M höfð- aði mál gegn K og krafðist þess, að viðurkennt yrði, að hann væri faðir barnsins. Gögn um fæðingu og skírn barnsins greindu M sem föður þess, og var talið ljóst af þeim, að þessi lýsing faðernis stafaði beint frá K, enda andmælti hún því ekki við málsmeðferðina, að M væri faðir barnsins. Var barnið því feðrað samkvæmt 3. mgr. 2. gr. barnalaga, og taldist M vera faðir þess. Varð því ekki haggað nema með vefengingarmáli samkvæmt 52. gr. barnalaga. Tildrög máls- höfðunarinnar voru þau, að M óskaði eftir umgengnisrétti við X hjá sýslumanninum í Reykjavík, en þeirri beiðni var hafnað, þar sem K hafði ekki lýst hann föður barnsins. Málshöfðun M var byggð á VII. kafla A barnalaga, en þar er kveðið á um dómsmál vegna faðernis barna, sem 2. — 6. gr. laganna taka ekki til. Slík málshöfðun gat ekki átt hér við, og var óþörf eins og á stóð. Bar því að vísa málinu sjálfkrafa frá héraðsdómi. Var héraðsdómur því ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi. Sératkvæði. ................ 4167 Farbann J hafði sætt takmörkunum á ferðafrelsi frá 10. október 1997 vegna rann- sókna fjársvikabrota, sem honum voru gefin að sök og hann hafði játað að hafa framið. J átti lögheimili í Frakklandi, er rannsókn hófst en átti nú lögheimili á Akureyri. Ákæra hafði ekki enn verið gefin út. J var gert að sæta áframhaldandi farbanni til 30. janúar 1998, en ekki þótti nauðsynlegt, að hann héldi sig á ákveðnu land- SVÆÐI. Lees rr 4 Með dómi Hæstaréttar 2. janúar 1998 sætti J farbanni til 30. sama mán- aðar. Var því lýst yfir af hálfu sóknaraðila, að sá tími nægði til að Efnisskrá CLXXXVII gefa út ákæru. Hinn 5. febrúar hafði ákæra ekki enn verið gefin út, án þess að skýringar kæmu á töfum, en beðið var um farbann allt til 31. mars og tekið fram, að ákæra í málinu yrði gefin út í lok febrúar. Ekki þótti alveg næg ástæða til að hafna beiðni um far- bann, en dæmt var, að það stæði ekki lengur en til 10. mars 1998. E var grunaður um brot gegn 218. gr. almennra hegningarlaga, og játaði hann fyrir dómi að hafa slegið K 4-5 hnefahögg í andlitið. Form- skilyrðum til að beita gæsluvarðhaldi var talið fullnægt, en sýslu- maðurinn í Hafnarfirði taldi nægilegt, að E yrði meinuð för af landinu, en hann var af erlendu bergi brotinn. E var úrskurðaður í farbann í einn Mánuð. ....................00..0..0 00 Vegna ætlaðra brota hafði J sætt takmörkun á ferðafrelsi frá 10. október 1997. Rannsókn máls var lokið og ákæra hafði verið gefin út á hendur J. Var fallist á kröfu ríkislögreglustjóra um, að J yrði bönn- uð brottför úr landi, þannig að kostur gæfist á að ljúka meðferð málsins fyrir dómi. Með dómi Hæstaréttar 18. mars 1998 var J lát- inn sæta farbanni til 15. apríl 1998. ...........0...0daer tear Héraðsdómur Suðurlands hafnaði kröfu ríkislögreglustjóra um að J yrði áfram bönnuð för úr landi. Opinbert mál hafði verið þingfest 23. mars 1998, og gaf J ítarlega skýrslu fyrir dómi 17. apríl, en aðalmeð- ferð í málinu var fyrirhuguð 18. maí. Hæstiréttur staðfesti ákvörðun héraðsdóms. ..................00 err Lögreglustjórinn í Reykjavík krafðist þess, að R yrði gert að sæta áfram farbanni, sem hann hafði sætt í 7 vikur. All höfðu borist 22 kærur á R vegna ætlaðra brota hans í starfi sem bílasali gegn ákvæðum 155. gr., 247. gr. og 248. gr. almennra hegningarlaga, og nam samanlagt fjártjón af brotum hans verulegum fjárhæðum. Skilyrðum 110. gr. laga nr. 19/1991 var talið fullnægt og R var látinn sæta farbanni í 8 vikur í Viðbót. .................. neee S var grunaður um aðild að innflutningi á fíkniefnum og sætti gæslu- varðhaldi frá 10. mars til 29. apríl 1998, en farbanni frá þeim tíma til 30. júní sama ár. Lögreglustjórinn í Reykjavík krafðist þess, að S yrði látinn sæta áfram farbanni þar til dómur gengi í máli hans, en þó eigi lengur en til 26. ágúst 1998, en hann kvað málið verða sent til ákæruvalds á næstu dögum til ákvörðunar um ákæru. Þótt sakar- giftir á hendur S væru alvarlegar var málið ekki umfangsmikið. Sóknaraðili var ekki talinn hafa sýnt fram á nauðsyn þess, að S yrði gert að sæta farbanni lengur en orðið var og var kröfu um farbann hafnað. renna M var grunaður um aðild að 19. kærumálum vegna brota, sem talin voru Bls. 469 845 1049 1571 2634 2637 CLKXXVIII Efnisskrá Bls. varða við 1. mgr. 155. gr., 248. gr. og 262. gr. almennra hegningar- laga. Var M framseldur til Íslands frá Hollandi í apríl 1998 eftir að íslensk lögregluyfirvöld höfðu leitað hans í tæp tvö ár. Hætta þótti á, að M myndi reyna að koma sér undan málsókn með því að fara af landi brott, og var hann látinn sæta farbanni þar til dómur gengi í máli hans, þó ekki lengur en til 13. nóvember 1998. ................... 2653 Farmsamningur F hf. hafði um árabil keypt pappír frá Noregi fyrir blað sitt. S hf. flutti dagblaðapappír til Íslands fyrir F hf. á árunum 1994 og 1995. S hf. höfðaði mál gegn F hf. og krafðist greiðslu fyrir leigu á allmörgum gámum á tímabilinu frá 1. mars til 28. desember 1995. Reisti hann kröfu sína á 62. gr. siglingalaga. Það lá fyrir, að F hf. samdi aldrei við S hf., heldur var samningurinn milli S hf. og hins norska fram- leiðanda í gegnum umboðsaðila. Farmgjöld voru greidd af hinum norska framleiðanda og varan flutt að prentsmiðju F hf., þegar greitt hafði verið af henni vörugjald og hún tollafgreidd, en sam- kvæmt samningi S hf. við hinn norska framleiðanda skyldi F hf. taka við vörunni við prentsmiðjudyr. Ekki var talið, að S hf. hefði sýnt fram á, að hann ætti rétt til þess að krefja F hf. um hina um- deildu gámaleigu. Var F hf. því sýknað af kröfum S hf. ................ 708 Tryggingafélagið SA hf. endurkrafði tvö skipafélög, R, sem var hollenskt félag, og S hf. um rúmar 14.000.000 króna vegna skemmda á farmi, sem var vátryggður hjá tryggingafélaginu, en farmurinn ónýttist að stórum hluta, er skipið, sem hann flutti, fékk á sig brotsjó á leiðinni til Íslands. S hf. hafði tekið að sér með samningum við K hf. og F hf. að annast alla stórflutninga vegna innflutnings á sölu- og fram- leiðsluvörum fyrir fyrirtækin. Samkvæmt hlutafélagaskrá var til- gangur S hf. meðal annars að eiga og/eða reka skip og önnur flutn- ingatæki og annast rekstur hvers konar flutningastarfsemi. Framan- greindir samningar voru taldir vera farmsamningar í skilningi IV. kafla siglingalaga nr. 34/1985 og S hf. því farmflytjandi samkvæmt 21. gr. Skipstjóri skipsins gaf út fimm farmskírteini, án fyrirvara, í nafni R, þar sem K hf. og F hf. voru tilgreind sem viðtakendur farmsins. Var R því einnig talinn farmflytjandi í skilningi IV. kafla siglingalaga. Tryggingafélagið byggði kröfur sínar á hendur báðum stefndu á því, að þeir bæru sem farmflytjendur í skilningi TV. kafla siglingalaga bótaábyrgð á því tjóni, sem varð á farminum. TV. kafli siglingalaga gildir því aðeins, að ekki sé um annað samið. Grund- Efnisskrá CLXXXIX BIs. völlur réttarsambands R og K hf. og F hf., sem tryggingafélagið SA ht. leiddi rétt sinn frá, voru farmskírteinin, en þar sem félagið byggði að engu leyti á þeim, var óhjákvæmilegt að sýkna R. S hf. hélt því fram, að það yrði ekki gert ábyrgt, þar sem tjónið yrði ein- ungis rakið til hættu, sem væri sérkennandi fyrir siglingar, sbr. c-lið 2. mgr. 68. gr. siglingalaga, en tryggingafélagið taldi skipið aldrei hafa lent í sjávarháska og hefði jafnframt verið óhaffært, þegar það lagði úr höfn. Fyrir lá, að skipið fékk tvívegis á sig brotsjó, svo að frammastur brotnaði og gluggar. Eins og málið lá fyrir var byggt á því, að skipið hefði lent í hættum, sem væru sérkennandi fyrir sigl- ingar. Þá lá einnig fyrir, að skiptið hafði gilt haffærisskírteini og vottorð um reglubundnar, athugasemdalausar skoðanir. Var því talið, að farmflytjandi, S hf., hefði fullnægt skilyrði 3. mgr. 68. gr. siglingalaga, og var hann sýknaður af kröfum tryggingafélagsins... 2220 Farmskírteini Sjá Farmsamningur. ................0....000 0000 708, 2220 Fasteignakaup G og H keyptu fasteignina nr. 22 við H-götu í Reykjavík af B með kaup- samningi 8. maí 1995 og fengu hana afhenta 1. júlí sama ár. Áður en kaup voru ákveðin skoðuðu þau fasteignina almennri skoðun og urðu ekki vör við neina galla á henni utanhúss. Þegar þau hugðust mála húsið að utan í maí 1996 komu í ljós steypuskemmdir utan- húss. Dómkvaddir matsmenn skiluðu matsgerð í september 1996 og komust að þeirri niðurstöðu, að á húsinu væru steypugallar og steypuskemmdir. G og H höfðuðu mál gegn B og kröfðust bóta. Lagt var til grundvallar, að B hefði hvorki vitað né mátt vita um gallann, og voru því ekki fyrir hendi skilyrði til að dæma hann til að greiða skaðabætur samkvæmt meginreglu 2. mgr. 42. gr. laga nr. 39/1922. Fallist var á, að skemmdir í steypu vegna ónógs loftmagns í henni hefði verið leyndur galli, sem telja yrði vanefnd af hálfu B. Áttu G og H því rétt til afsláttar, sbr. meginreglu 1. mgr. 42. gr. laga nr. 39/1922, og var B dæmdur til að greiða þeim samtals 291.400 krÓNUr. „erna 756 Sjá Riftum. ............ renna 1879 2187 Sjá Fjármál hjóna. P og K, sem búsett voru erlendis, keyptu tvær jarðir í Mosfellsbæ af H, Þ og S með kaupsamningi 28. desember 1994 fyrir 10.800.000 krónur. CXC Efnisskrá Bls. Samkvæmt gögnum frá fasteignasölunni voru jarðirnar samtals um 36 hektarar. Var mælingin gerð af Landmælingum Íslands að frum- kvæði eiginkonu Þ. Í febrúar 1995 kom í ljós, að jarðirnar voru samtals tæpir 28 hektarar. P og K töldu sig eiga rétt á afslætti af kaupverði og höfðuðu mál gegn H, Þ og S. Talið var nægilega í ljós leitt, að P og K hefðu reist tilboð sitt á þeim upplýsingum um stærð jarðanna, sem fram komu í söluyfirliti. Áttu þau því rétt á afslætti af kaupverði í samræmi við ákvæði 42. gr. laga nr. 39/1922 með lög- jöfnun. Ekki lá fyrir matsgerð um verðmæti jarðanna og var P og K dæmdur afsláttur að álitum, sem þótti hæfilega ákveðinn 1.000.000 KrÓNUr. renna 2851 L, sem var eigandi fasteignasölu, aðstoðaði tiltekna kaupendur við að gera tilboð í tvær íbúðir, sem B ehf. hafði til sölu. Við gerð kaup- samninga um íbúðirnar varð samkomulag um að bæta B ehf. hluta af afföllum af húsbréfum með 150.000 krónum í formi húsbréfa, og var samkomulagsins getið í kaupsamningnum. Kaupendur fram- seldu húsbréfin til L og afhentu henni. Kaupendur fullyrtu, að þeir hefðu falið L að koma bréfunum til B ehf. til þess að fullnægja samkomulaginu. L hélt aftur á móti húsbréfunum og fékk B ehf. peningana ekki greidda. B ehf. höfðaði mál gegn L til greiðslu 150.000 króna. L taldi sig eiga kröfu á B ehf. um þóknun fyrir störf sín við sölu íbúðanna og ætti hún að koma til skuldajafnaðar við kröfu hans. L krafðist sýknu vegna þess, að hún væri ekki aðili að áðurnefndu samkomulagi B ehf. og kaupenda um greiðsluna til B ehf. Kröfugerð B ehf. varð að skilja svo, að hann væri að krefja L um efndir á samkomulaginu 30. júní 1994, en samkomulagið var hluti af kaupsamningum milli B efh. og kaupenda íbúðanna. B ehf. átti því ekki kröfu á hendur L á þessum grundvelli, og var L sýkn- uð af öllum kröfum B ehf. .............0000.00 eeen 3037 Hinn 18. febrúar 1996 gerði S tilboð í fasteign Ó. Fasteignasalinn, sem annaðist sölu íbúðarinnar, hafði samband við S daginn áður en undirrita átti kaupsamning og sagði henni, að Ó væri ekki þinglýst- ur eigandi fasteignarinnar. S afturkallaði tilboð sitt með bréfi 1. mars 1996. Ó höfðaði mál á hendur S og krafði hana um efndabæt- ur. Fallist var á það með S, að það að Ó hafði ekki í höndum þinglýsta eignarheimild að íbúðinni, þegar hún var boðuð til þess að ganga frá kaupsamningi, hefði verið svo veruleg vanefnd, að henni hefði verið heimilt að rifta þeim samningi, sem komist hafði á milli aðila. Hinn 5. mars hafði Ó bætt úr þessum galla, en þá voru Efnisskrá CXCI Bls. liðnar tvær vikur frá undirritun tilboðsins og S hafði þegar rift kaupunum. Var S sýknuð af öllum kröfum Ó. 2... 3618 Sjá Skaðabætur. ...................0..... rr 3664 H og F keyptu 25 ára gamalt hús af Þ í nóvember 1992. Húsið var nánast með flötu þaki klæddu bárujárni. Við kaupsamningsgerð var þeim greint frá því, að lekið hefði í einu herbergi hússins haustið 1992 og að gert hefði verið við þann leka. Þau fengu húsið afhent í febrúar 1993 og um sumarið fengu þau smið til að gera við leka á þakinu. H og F höfðuðu mál gegn dætrum Þ, sem hafði andast, til greiðslu bóta vegna galla, sem seljandi bæri ábyrgð á. Ósannað var talið, að seljandi hefði lýst yfir við H og F að þakið hefði verið í góðu ástandi áður en kaupin voru gerð. Þegar H og F létu gera við þakið sumarið 1993 gafst sérstakt tilefni fyrir þau til að skoða ástand þaksins. Engu að síður tóku þau skömmu síðar við afsali úr hendi seljanda, þar sem skýrt var tekið fram, að kaupendur hefðu kynnt sér ástand hins selda og sætt sig við það í einu og öllu. Voru dætur Þ sýknaðar af kröfum H Og F. 2... 3703 Fasteignasala Fasteignin F 8 í Hafnarfirði var til sölumeðferðar hjá fasteignasölunni V sf. ásamt fleiri eignum, sem K sf. hafði byggt. Slysavarnardeildin S keypti hluta fasteignarinnar F 8, sem þá var í smíðum, af K sf. með kaupsamningi 11. september 1991. Við kaupin gekk húseignin F 12 upp í kaupverð á fasteigninni F 8, en mismun kaupverðsins greiddi S við samningsgerð. Í kaupsamningnum um F 8 var getið áhvílandi veðskuldar, sem K sf. skyldi létta af eigninni fyrir 15. febrúar 1992. Það gerði félagið ekki, og greiddi S veðkröfuna 12. apríl 1995. S höfðaði mál gegn V sf. og krafðist skaðabóta að sömu fjárhæð og nam veðskuldinni, sem hann leysti til sín. S innti af hendi að fullu kaupverð F 8 án þess að nokkur trygging væri veitt fyrir því að veðskuldinni á eigninni yrði síðar aflétt. Samningarnir voru gerðir fyrir milligöngu V sí., sem meðal annars önnuðust skjalagerð. Þeim mátti vera ljóst, að hætta væri á, að S yrði fyrir tjóni og bar að gera S skýra grein fyrir því og ráða honum frá því að eiga viðskipti með slíkum skilmálum. Það gerðu þeir ekki, heldur létu loforð K sf. um efndir nægja. Með þessari háttsemi brugðust þeir þeirri starfs- skyldu fasteignasala samkvæmt þágildandi lögum nr. 34/1986 að gæta þess, að réttmætir hagsmunir beggja samningsaðila í slíkum viðskiptum væru tryggðir. Var talið, að tjón S yrði rakið til van- CXCT Efnisskrá rækslu V sf. þegar við samningsgerð. Hafnað var þeirri málsástæðu V st., að S hefði haft næga tryggingu fyrir skaðleysi sínu af viðskipt- unum á meðan ekkert hvíldi á fasteigninni F 12, og hefði hann get- að rift kaupunum þegar hinn 15. febrúar 1992, þegar ljóst var að seljandi aflétti ekki veðinu. Var krafa S tekin til greina... Sjá Fasteignakaup. ..........0....0 eeen er rennrtrannrrrennrrrannrrenn ner Ferðaskrifstofa Sjá UMbOð. -......000.ee eeen nranrranr rr Félag Sjá FéVÍti. der rranr ra rrranrrsnrrnrrr nenna Félagsaðild K hafði frá árinu 1962 verið félagi í Lögmannafélagi Íslands, L. K skuld- aði árgjald til félagsins fyrir árin 1993-1995 og var krafinn um greiðslu þeirrar skuldar. K viðurkenndi skylduaðild sína að L, að svo miklu leyti sem félagið einskorðaði starfsemi sína við það stjórnsýslu- og úrskurðarhlutverk á sviði opinbers réttar, sem því er ætlað samkvæmt lögum nr. 61/1942, og var reiðubúinn að greiða árgjald til þess að standa undir þeirri starfsemi. Í ljós var leitt, að þó nokkur hluti af fjárhagslegum umsvifum L var fyrir utan hin lögbundnu verkefni félagsins, og var viðurkennt af hálfu L, að hann sinnti öðrum verkefnum. Í greinargerð K í héraði skoraði hann á L að upplýsa um öll félagsmálastörf og þátttöku félagsins í öðru en lögbundnum störfum og hve há fjárhæð hefði farið í stjórnsýsluhlutverk félagsins síðastliðin 5 ár. Engin úttekt hafði far- ið fram á því, hversu mikill hluti starfsemi félagsins tengdist beint hinum lögbundna þætti starfseminnar og hver hluti tengdist hinum frjálsa þætti, og var K sýknaður af kröfum L. ...............0)......00..... Félagsgjöld Sjá Félagsaðild. .....................0.000eenerennrrrrnrrrnnernneernne erna Félagslegar íbúðir Í október 1967 var M gefinn kostur á íbúð í fjölbýlishúsum, sem voru í byggingu í Reykjavík á vegum ríkisins og Reykjavíkurborgar undir Bls. 471 3037 867 187 718 718 Efnisskrá CXCIIl Bls. umsjón framkvæmdanefndar byggingaráætlunar. Kaupverð íbúðar- innar var 934.000 gamlar krónur. Af því greiddi M rúm 20% sem næst að hálfu í peningum og að hálfu með lánsté frá Bygeingarsjóði ríkisins, sem hann endurgreiddi innan þriggja ára. Var ágreinings- laust, að greiðslurnar hefðu numið 1.870 krónum og litið á þær sem stofnframlag hans til íbúðarkaupanna. Eftirstöðvarnar, tæp 80% fékk hann að láni úr Byggingarsjóði ríkisins til 33 ára samkvæmt veðskuldabréfi til veðdeildar Landsbanka Íslands. Fyrsti gjalddagi skyldi vera í maí 1972 en hinn síðasti í maí 2001. M andaðist 3. jan- úar 1992 og hafði þá greitt 20 afborganir af láninu, og töldust eftir- stöðvar þess án verðbóta nema 3.566.35 krónum. Hinn 28. febrúar sama ár greiddu dætur M, G og J, sem tóku íbúðina í arf eftir föður sinn, eftirstöðvarnar að fullu. Reykjavíkurborg átti forkaupsrétt að íbúðinni og leysti íbúðina til sín 15. júní 1992. Innlausnarverð íbúð- arinnar var reiknað eftir reglum, sem byggðar voru á ákvæðum 99. gr., sbr. 97. gr. reglugerðar nr. 46/1991, sem reist var á lögum nr. 86/ 1988. Nam innlausnarverðið samkvæmt útreikningi eftir 99. gr. reglugerðarinnar 3.468.017 krónum. G og J töldu eignarhluta föður þeirra vera vanreiknaðan um rúmar 2.900.000 krónur og höfðuðu mál gegn Reykjavíkurborg til greiðslu þess fjár. Samkvæmt upphaf- legum skilmálum um söluverð umræddrar íbúðar átti að reikna eig- andanum hlutdeild í kostnaðarverði íbúðarinnar, sem svaraði til stofnframlags hans við kaupin og síðari ársgreiðslna af íbúðaláninu úr Byggingarsjóði ríkisins. Ljóst var, að átt var við þær ársgreiðslur einar, sem fallnar væru í gjalddaga eftir venjulegum skilmálum lánsins. Þessa eignarhlutdeild átti síðan að framreikna eftir vísitölu byggingarkostnaðar og draga frá hæfilega fyrningu eftir mati. Eftir 10 ára eignarhald mátti eigandinn njóta verðhækkunar, sem svaraði helmingi af eftirstöðvum lánsins, þegar sala færi fram, og eftir 20 ára eignarhald bar honum allt innlausnarverðið ef hann greiddi lánið að fullu. Samkvæmt upphaflegum reglum um íbúðina með breytingum, sem á þeim voru gerðar fram til ársins 1984, átti eig- andi hennar að fá 4% aukaverðbætur fyrir hvert eignarhaldsár af þeim verðbótum, sem reiknaðar yrðu á ógjaldfallnar eftirstöðvar íbúðalánsins. Í 99. gr. reglugerðar nr. 46/1991 var gert ráð fyrir, að þessar verðbætur yrðu ekki reiknaðar af eignarhaldstíma eftir 1. júlí 1984. Húsnæðisnefnd miðaði því verðbæturnar við 16 ára eign- arhald í stað 24 ára. Talið var, að þetta fengi staðist og að afmörk- un verðbótanna við 1. júlí 1984 færi ekki í bága við hagsmuni G og CXCIV Efnisskrá Bls. J þannig að ólögmætt væri. Var Reykjavíkurborg því sýknuð af kröfum þeirra. Sératkvæði. ................... rr 2390 Févíti A, K og G áttu hver sinn sumarbústað ásamt tilheyrandi lóð í landi Norðurkots í Grímsneshreppi. Almenn vatnsveita var fyrst gerð fyrir sumarbústaði í landi Norðurkots og Miðengis með fram- kvæmdum, sem hófust 1988. Munu vatnslagnir að mestu hafa verið ofanjarðar. Áttu stofnlagnir að vera við götur á svæðinu, en land- eigendum var ætlað að koma fyrir á eigin kostnað lögnum á sínum lóðum. A, K og G fengu vatn til sumarbústaða sinna frá þessari veitu. Vorið 1993 var stofnað sérstakt félag, V, til að taka við vatns- veitunni, og voru Á, K og G frá upphafi á meðal félagsmanna V. Ákvörðun var tekin um niðurgröft sameiginlegra lagna vatnsveit- unnar 1993, og var framkvæmdum að mestu lokið á árinu 1994. Var þá vatnslögn grafin í jörð að hliði á vegi að landareignum A, K og G nærri gatnamótum, sem hann liggur frá. Ágreiningur reis um það, hvort V hefði með þessu lokið framkvæmdum svo sem honum hafi borið. A, K og G töldu V eiga eftir að grafa í jörð vatnslögn við veginn að landareign hverrar þeirra, ásamt því að setja á lögn- ina tengingar fyrir vatnsheimæðar þeirra. Í verklýsingu, sem var gerð við útboð á framkvæmdum við vatnsveituna sagði meðal ann- ars, að verktaki skyldi ganga frá heimæðum að lóðamörkum og setja loka á þær heimæðar, sem þá vantaði. Víða liggi heimæð ofanjarðar heim að húsi, og skyldi verktaki þá tengja yfirborðs- lögnina við niðurgröfnu heimæðina með hæfilegri sveigju. Var litið svo á, að A, K og G hefðu átt rétt á, að V fylgdi þessari reglu í skiptum sínum við þær. Ekki var fallist á, að V hefði sýnt fram á, að sá munur hafi verið á vegi heim að bústöðum þeirra og öðrum vegum á félagssvæðinu, að réttlætt gæti neitun hans um að grafa í eða við veginn vatnslögn að landareignum þeirra. Var V dæmt skylt að leggja fyrir 1. júlí 1998 götuæð að landi A, K og G og ganga þar frá tengingum vatnsheimæða þeirra að viðlögðum dagsektum frá þeim tíma, að fjárhæð 500 krónur til hverrar þeirra. ............... 187 Sjá LánssamMnINgUr. „rr 4433 Fiskveiðar Sjá Aflahlutdeild. ......................aa neee 137 Sjá varútvegsráðherra setti 28. desember 1995 reglugerð nr. 676/1995 um Efnisskrá CXCV Bls. veiðar íslenskra skipa utan fiskveiðilandhelgi Íslands. Hún var sett samkvæmt ákvæðum laga nr. 34/1976. Í 3. og 4. mgr. 8. gr. reglu- gerðarinnar var kveðið á um það, að eftirlitsmaður á vegum Fiski- stofu skyldi vera um borð í hverju skipi, sem veiddi á samnings- svæðinu frá 1. janúar 1996 og þar til annað yrði ákveðið. Útgerðin skyldi sjá eftirlitsmönnunum fyrir fæði og aðstöðu meðan þeir væru við eftirlitsstörf um borð, og skipstjórum var skylt að veita þeim endurgjaldslaust alla þá starfsaðstöðu og aðstoð, sem þeim væri nauðsynleg í starfi sínu. K ehf. taldi reglugerð þessa ekki hafa nægi- lega lagaheimild og bar það undir Héraðsdóm Reykjavíkur með stefnu 9. maí 1996. Áður en dómur gekk voru tvívegis sett ný lög, sem snertu sakarefni málsins. Lög nr. 88/1996 tóku gildi 14. júní 1996 og lög nr. 151/1996 tóku gildi 30. desember 1996. Með síðar- nefndu lögunum voru fyrrnefndu lögin felld úr gildi svo og lög nr. 34/1976. K ehf. höfðaði framhaldssakir til að koma að nýjum kröf- um. Hann krafðist þess aðallega, að viðurkennt yrði, að honum væri óskylt að hafa eftirlitsmann um borð, til vara að óheimilt væri að hafa víðtækara eftirlit með þessum veiðum heldur en heimilt er að hafa með veiðum íslenskra skipa innan íslensku lögsögunnar. Viðurkenningarkröfurnar tóku eingöngu til tímans eftir 1. janúar 1997. Vegna fyrri tíma, frá 16. febrúar 1996 til ársloka það ár, gerði hann kröfu um greiðslu kostnaðar vegna dvalar eftirlitsmanns um borð í skipi hans. Dæmt var, að í lögum nr. 151/1996 væri ótvíræð heimild til að haga veiðieftirliti utan lögsögunnar með þeim hætti, sem gert var. Þótt veiðieftirlit legði vissar kvaðir á þá, sem stunda slíkar veiðar, var ekki talið, að með því væri takmarkað frelsi manna til að stunda atvinnu svo að bryti gegn 1. mgr. 75. gr. stjórnarskrárinnar. Það var heldur ekki talið brjóta gegn TI. gr. stjórnarskrárinnar. Gjaldtakan var ekki talin brjóta gegn 65. eða TT. gr. stjórnarskrárinnar, og eftirlitið var ekki talið fela í sér ólög- mæta mismunun. Kröfu K ehf. um greiðslu kostnaðar vegna dvalar eftirlitsmanns um borð í skipinu frá 15. júní til 19. desember 1996 var hafnað. Á þeim tíma voru í gildi lög nr. 88/1996, sem voru nán- ast samhljóða 8. gr. laga nr. 151/1996, og veittu viðhlítandi laga- heimild fyrir því að hafa eftirlitsmenn um borð. Að því er varðaði reikning K ehf. vegna þriggja veiðiferða á tímabilinu 16. febrúar til 12. júní 1996 þá voru í gildi lög nr. 34/1976, og var reglugerðin nr. 676/1995 sett með heimild í þeim lögum. Í lögunum voru engin ákvæði um gjaldtöku vegna eftirlitsins. Var fallist á það, að ekki CXCVI Efnisskrá Bls. hefði verið nægileg heimild í lögum nr. 34/1976 til að skylda K ehf. til að greiða kostnaðinn á þeim tíma, og var endurgjald talið hæfi- legt 200.000 krónur. ................. eaten 881 Fiskveiðibrot B var sakfelldur fyrir fiskveiðibrot með því að hafa verið á togveiðum 27. júlí 1997 í fiskveiðilandhelgi Íslands á svæði þar sem allar veiðar með botnvörpu og flotvörpu eru bannaðar. Var hann dæmdur til að greiða 400.000 krónur í sekt í Landhelgissjóð Íslands og afli og veiðarfæri gerð upptæk. ...............aaaa0 err 2543 Fjárdráttur H var borin sökum um að hafa dregið sér samtals 717.419 krónur frá Kaupfélagi Suðurnesja, þegar hún starfaði í verslun þess á tímabil- inu frá 6. maí til 16. ágúst 1996. Var henni gefið að sök að hafa tek- ið sér þetta fé úr sjóðvél, sem hún starfaði við í versluninni. H neit- aði sakargiftum. Hún kannaðist við að hafa við störf á sjóðvélinni notað hnapp með merkingunni „skilað“ í nokkrum mæli, en það hefði hún eingöngu gert til leiðréttinga á röngum færslum. Hún bar því við, að hún hefði aldrei fengið viðhlítandi leiðbeiningar um notkun sjóðvélarinnar og því ekki vitað um aðrar leiðir til að leið- rétta. Engin vitni voru að því, að H hefði tekið fé úr kassa sjóðvél- arinnar, og ekkert var leitt í ljós með rannsókn á fjárhag hennar, sem styrkt gæti grun um, að hún hefði dregið sér fé við störf sín. Ekki var unnt að ráða af upplýsingum úr sjóðvélinni frá hvaða starfsmanni einstakar færslur stöfuðu. Ákæruvaldið var ekki talið hafa fært fram viðhlítandi sönnur fyrir þeim sakargiftum, sem H var borin, og var hún sýknuð. .............00000.. 000 ee tree etern 570 B var sakfelldur fyrir fjárdrátt í opinberu starfi með því að hafa sem sveitarstjóri Reykhólahrepps þann 22. desember 1993 dregið sér 5.758.155 krónur af fjármunum hreppsins með því að taka til eigin nota andvirði tveggja lána byggingarsjóðs verkamanna til sveitar- sjóðs samkvæmt veðskuldabréfum, sem B gaf út til lánveitanda í nafni hreppsins. Hreppurinn greiddi veðskuldir þessar ásamt vöxt- um og verðbótum á árunum 1995 — 1997 með alls 6.812.836 krónum. B greiddi inn á skuldina samtals 6.220.000 krónur á árinu 1995. B var einnig sakfelldur fyrir umboðssvik og brot gegn ákvæðum laga um staðgreiðslu opinberra gjalda vegna fjárhæða, sem hann hélt ekki eftir af launum sínum hjá hreppnum. Var hann dæmdur í fang- elsi í 8 Mánuði. „rr trees 583 Þ var sakfelldur fyrir að hafa í starfi sparisjóðsstjóra á árunum 1991 til Efnisskrá CXCVIH Bls. 1995 dregið sér samtals 6.419.097 krónur af fé sparisjóðsins og við- skiptamanna hans. Þ var einnig sakfelldur fyrir umboðssvik. Við ákvörðun refsingar var meðal annars höfð hliðsjón af því, að Þ gerðist sekur um stórfellda misnotkun á stöðu sinni sem spari- sjóðsstjóri og brot á trúnaði við stjórn sjóðsins og viðskiptamenn hans. Hann var dæmdur í 12 mánaða fangelsi. ............................. 677 K var gefið að sök að hafa á árinu 1995 sem framkvæmdastjóri S hf. dregið sér alls 3.350.461 krónu af fjármunum S hf. með ólögmætri eignfærslu á persónulegan viðskiptareikning sinn hjá félaginu frá stofnun félagsins 28. desember 1994 þar til honum var sagt upp starfi á stjórnarfundi 12. september 1995. K hélt því fram, að ósann- að væri að hann hefði fært á viðskiptareikning sinn meira en hann hefði átt inni hjá félaginu. K lagði engin gögn fram til skýringa á meðferð sinni á fjármunum S hf., þótt félagið gæfi honum sérstaka fresti í því skyni, og engar frekari skýringar gaf hann fyrir lögreglu. K hafði engin laun fengið greidd frá félaginu, fjárhæð launa hafði ekki verið ákveðin til fullnaðar og ekkert lá fyrir um það, hvert vinnufrmlag K í þágu félagsins hefði í raun verið. Inneign K vegna launa var heldur ekki færð í bókum félagsins. K var ekki talinn hafa sýnt fram á, að hann hafi átt inni hjá félaginu fjármuni, sem gætu svarað til innfærslna hans á reikning sinn. Var hann því sak- felldur fyrir fjárdrátt og dæmdur í fangelsi í 5 mánuði. ................ 1898 P var ákærður fyrir fjárdrátt með því að hafa í starfi hjá K ehf. dregið fé- laginu 300.000 krónur, sem hann hafði tekið við úr hendi G „sem inngreiðslu vegna fyrirhugaðra kaupa á bifreið sem félagið hafði milligöngu um fyrir G“. Af gögnum málisns varð ekki annað ráðið en að samið hefði verið um kaup á bifreiðinni og að seljandi henn- ar hefði verið K ehf. Ekkert lá aftur á móti fyrir um það, að K ehf. hefði aðeins átt að hafa milligöngu um viðskipti G. Var ekki fallist á, að sýnt hefði verið nægilega fram á, að P hefði gerst sekur um háttsemi, sem varðað gæti við 247. gr. almennra hegningarlaga og var hann sýknaður af þessu ákæruefni. Í sama máli var P sakfelldur fyrir að hefa dregið sér tæpar 2.000.000 króna, sem hann tók við vegna viðskipta við R. Hann hafði ekki áður gerst sekur um refsi- verða háttsemi. Var hann dæmdur í fangelsi í 8 mánuði, en 6 mán- uðum af refsingunni var frestað skilorðsbundið. ......................... 3393 Fjármál hjóna H keypti íbúð 22. september 1992 fyrir 10.000.000 krónur. Hún giftist Í í janúar 1993. Áður gerðu þau kaupmála, þar sem mælt var fyrir um, CXCVII Efnisskrá Bls. að eignarhluti hennar í íbúðinni, sem var sagður vera að andvirði um 5.000.000 krónur, yrði séreign hennar, svo og bifreið og innbús- munir. Með kaupsamningi 3. nóvember 1994 keyptu foreldrar Í íbúðina á 9.500.000 krónur, sem skyldi greiðast með yfirtöku áhvíl- andi veðskulda, samtals rúmlega 6.000.000 krónur, og með yfirtöku á skuldum seljanda. H og Í slitum samvistir í febrúar 1995 og fengu leyfi til skilnaðar að borði og sæng 15. maí sama ár. Bú H var tekið til gjaldþrotaskipta 13. nóvember 1995, og krafðist þrotabúið riftun- ar á ákvæðum kaupsamningsins 3. nóvember 1994 um greiðslu á þeim hluta söluverðs, sem átti að inna af hendi með öðrum hætti en yfirtöku áhvílandi veðskulda, svo og á ákvæði samningsins um sjálft kaupverðið. Ekki var talið sýnt fram á, að söluverð íbúðar- innar hefði verið óeðlilegt miðað við markaðsverð fasteigna á þeim tíma, sem kaupsamningurinn var gerður, og voru því ekki efni til að hnekkja samningsákvæði um það atriði. Samkvæmt kaupsamn- ingnum töldust foreldrar Í greiða H söluverð íbúðarinnar, að frá- töldum áhvílandi veðskuldum, að langmestu leyti með því að taka að sér skuldir, sem H bar enga ábyrgð á. Foreldrar Í voru vottar að kaupmálanum og mátti því vera kunnugt um, að íbúðin væri sér- eign hennar. Samkvæmt 67. gr. hjúskaparlaga nr. 31/1993 bar H ein- göngu ábyrgð á skuldum, sem á henni sjálfri hvíldu, en ekki á skuldum maka síns. Voru því ákvæði kaupsamningsins um greiðslu á kaupverðinu með yfirtöku á skuldum, sem ekki voru tryggðar með veði í íbúðinni, talin hafa verið ótilhlýðileg, og var því þeirri ráðstöfun rift samkvæmt 141. gr. laga nr. 21/1991. Voru foreldrar Í dæmdir til að greiða þrotabúinu 1.921.163 krónur. ....................0... 2187 Opinber skipti til fjárslita milli H og J fóru fram vegna skilnaðar þeirra að borði og sæng. Ágreiningur kom upp um hross, sem voru í eigu J. H krafðist þess, að 11 hross kæmu til skipta sem hjúskapareign J, en J krafðist þess, að hrossin yrðu viðurkennd séreign hans og haldið utan skipta. Faðir J gaf út afsal 25. ágúst 1995 þar sem hann afsalaði til J öllum hrossum sínum, sem voru 12 talsins. Afhending- ardagur var tiltekinn í afsalinu 1. janúar 1996. Þann 15. desember 1995 gaf faðir J út yfirlýsingu um, að hrossin samkvæmt afsalinu skyldu vera séreign J. Samkvæmt 1. mgr. 77. gr. laga nr. 31/1993 get- ur gefandi ákveðið, að gjöf skuli vera séreign í hjúskap gjafþega. Ekki var talið, að faðir J hefði áskilið skýrlega um leið og J fékk loforð um að fá hrossin að gjöf með afsali 25. ágúst 1995, að þau skyldu vera séreign hans í hjúskap með H. Skyldi því fara með hrossin sem hjúskapareign J við skiptin. ......................000.. 2695 Efnisskrá CIC Bls. Fjárnám Tollstjórinn í Reykjavík krafðist aðfarar hjá K á grundvelli fjárnáms- beiðni 28. janúar 1997, og var gerðin tekin fyrir hjá sýslumanninum í Reykjavík 25. júní 1997. Höfuðstóll kröfunnar sundurliðaðist í skuld vegna tryggingargjalds í staðgreiðslu vegna ársins 1991 og virðisaukaskattsskuld frá 1991. Lögmaður K mótmælti gerðinni, en fulltrúi sýslumanns tilkynnti þá ákvörðun sína, að gerðinni yrði fram haldið. K skaut þeirri ákvörðun til héraðsdóms. Þótt skýrleika þeirra gagna, sem komu úr tölvukerfi T væri ábótavant, féllst héraðsdómari á rök T fyrir því, að hann hefði gert nægjanlega grein fyrir kröfu sinni fyrir aðfarargerðinni og að sýslumanni hefði ekki verið rétt að hafna kröfu um aðför sökum vanreifunar. Kröfur T voru taldar ófyrndar og ekki var tölulegur ágreiningur með aðil- um. Var ákvörðun sýslumannsins því staðfest. „0... 163 Sýslumaðurinn í Kópavogi lét gera fjárnám 30. september 1997 að beiðni H á grundvelli víxils, sem samþykktur var af B ehf., og var krafist fjárnáms í eignum félagsins. Ekki var mætt af hálfu gerðarþola og benti H meðal annars á þrjár sumarbústaðagrindur, sem gert var fjárnám í. O ehf. krafðist ógildingar á fjárnámsgerðinni og taldi sig eiga sumarbústaðagrindurnar. Með samningi 8. mars 1997 hefði R ehf. keypt tvö sumarhús í smíðum af B ehf., og með samkomu- lagi 13. apríl 1997 hefðu öll réttindi R ehf. samkvæmt kaupsamn- ingnum verið framseld O ehf. Engin afsöl eða önnur gögn voru lögð fram, sem sýndu, að grindunum hefði verið afsalað til O ehf. Aðilar virtust báðir leggja til grundvallar, að samningarnir 8. mars 1997 væru ekki verksamningar heldur varði þeir lausafjárkaup. O ehf. þótti ekki hafa tekist að sýna fram á, að hann hefði öðlast eignarrétt að lausafé því, sem fjárnámið tók til. Þegar af þeirri ástæðu var hafnað kröfu hans um ógildingu fjárnámsins. Þurfti þá ekki að taka afstöðu til hvernig háttað væri kröfuréttindum vegna lögskipta aðila... 847 Sjá Gjaldþrotaskipti. ................. tree 1050 V st. fékk gert fjárnám hjá Hafbeitarstöðinni Kleifum ehf. 10. janúar 1996. Var fjárnámið gert í kröfu, sem gerðarþoli taldi sig eiga á hendur Vátryggingafélaginu Skandia hf., en ágreiningur var um þá kröfu. Dómur Hæstaréttar gekk um kröfuna 15. maí 1997, þar sem Vátryggingafélag Íslands hf., sem hafði þá tekið við aðild að mál- inu, var dæmt til að greiða gerðarþola háa fjárhæð. Þegar sá dómur CC Efnisskrá Bls. gekk höfðu fleiri fjárnám verið gerð í kröfu gerðarþola á hendur tryggingafélaginu og krafan hafði verið framseld til N ehf. V sf. óskaði eftir endurupptöku fjárnámsins frá 10. janúar 1996, og tók sýslumaður þá beiðni fyrir 22. október 1997 og ákvað að fjárnámið yrði endurupptekið. N sf. krafðist þess, að fjárnámsgerðin yrði felld úr gildi. Fjárnám V sf. var upphaflega gert 10. janúar 1996. Ekki varð séð, að réttarágreiningur hefði orðið um þá gerð eða að rétt- indi þriðja manns hefðu staðið í vegi því, að V sf. gæti leitað nauð- ungarsölu á kröfunni, sem fjárnám var gert í. Ágreiningur um kröf- una hindraði ekki, að V sf. gæti krafist fullnustu á réttindum sam- kvæmt fjárnámi sínu. Það lét hann hins vegar hjá líða. Samkvæmt 1. mgr. 60. gr. laga nr. 90/1989, sbr. 91. gr. laga nr. 90/1991, féll fjárnám hans þannig úr gildi 10. Janúar 1997. Að svo komnu stóð ekki heim- ild til að endurupptaka fjárnámið 22. október 1997 og var sú fjár- námsgerð felld úr gildi. ............................. 000 1337 Tilkynningu um fjárnám var ekki beint að réttum fyrirsvarsmanni N ehf. Við framkvæmd gerðarinnar hefði því átt að fara svo að, sem um ræðir í 2. mgr. 22. gr. laga nr. 90/1989. Það var ekki gert, og var ekki heimilt að láta varamann í stjórn félagsins gæta hagsmuna hans við gerðina. Mátti því ekki láta gerðina fara fram og ljúka henni án ár- angurs samkvæmt 62. gr. sömu laga. Varð hún því ekki lögð til grundvallar kröfu um gjaldþrotaskipti. Sjá Fyrirsvar. ................... 1795 G ehf. rak fiskverkun á Bakkafirði. Á árinu 1994 var settur upp mælir, sem mældi alla vatnsnotkun, en áður hafði notkun aðeins verið mæld að hluta. S krafði G ehf. um greiðslu samkvæmt mælum frá þessum tíma, og lét gera fjárnám fyrir meintri skuld. G ehf. krafðist niðurfellingar fjárnámsins. S taldi sér heimilt að leggja aukavatns- gjald á G ehf. samkvæmt 8. gr. laga nr. 81/1991, án tillits til tak- markana, sem felast í 7. gr. Í því felst, að rofin séu tengsl milli gjaldtöku og veittrar þjónustu og því óvissu háð, hvort heildar- gjaldtaka svari til kostnaðar, sem af rekstri vatnsveitu leiðir. Með því er í raun haldið fram, að S sé frjálst að leggja skatt á suma not- endur vatns, sem takmarkist ekki af öðru en því hámarki, sem til- greint sé í reglugerð. Ekki var fallist á þetta sjónarmið, en með lög- um nr. 81/1991 var heimilað að taka þjónustugjöld þar sem kostnað- ur að baki ræður gjaldtöku, og breyttu lög nr. 149/1995 engu í þeim efnum. Var fjárnámið fellt úr gildi. ...........0.....0..0000.0. 0000. 0. aan 1800 Hinn 20. mars 1998 fór fram aðför að kröfu B hjá J, og var gert fjárnám í tveimur fasteignum J. Aðfararheimild var réttarsátt gerð fyrir Efnisskrá CCI Bls. Héraðsdómi Reykjavíkur 30. janúar 1995. J krafðist þess, að fjár- námið yrði fellt úr gildi en til vara lækkunar fjárhæðar. Hann taldi, að þegar hefði farið fram fjárnám fyrir sömu kröfu, lokauppgjör hefði farið fram milli aðila, aðfarargerðinni hefði verið áfátt og gerðarbeiðandi hefði þegar haft fullnægjandi tryggingar fyrir sátta- skuldinni. Mótmæli J voru ekki tekin til greina og var kröfu hans hafnað. ...............nrrr err 3349 Sjá Málsástæður. ..............0..0..00 0000 4471 Sjá Meðlag. dd... 4578 Fjárræði Sjá Lögfræði. „dd... 550, 673 Fjárskipti S og ÁA hófu búskap 1968 og gengu í hjúskap 1972. Þau eignuðust 4 börn. Í apríl 1995 óskuðu þau eftir skilnaði að borði og sæng, og var leyfi gefið út 27. október sama ár. Sagði í leyfisbréfinu, að sam- komulag væri um fjárskipti, sbr. samning hjónanna 3. apríl 1995. Aðilar komu síðan fyrir fulltrúa sýslumanns í nóvember 1995 og staðfestu fjárskiptasamninginn með undirritun í gerðabók, þar sem einnig var bókað, að við samninginn hefðu verið gerðir tveir við- aukar, 28. apríl og 19. október 1995. Ágreiningur reis með aðilum um samninga þessa. S höfðaði mál gegn A og krafðist þess, að samningurinn 3. apríl 1995 ásamt viðauka 28. apríl og viðbótar- samningi 19. október 1995 yrðu dæmdir ógildir. Samkvæmt efni og orðalagi samninganna þriggja var litið á þá sem eina heild. Í 2. mgr. 95. gr. hjúskaparlaga nr. 31/1993 er heimild til að fella úr gildi samning, sem hjón hafa gert um fjárskipti sín. Skilyrði þess er, að samningur hafi verið bersýnilega ósanngjarn á þeim tíma, er til hans var stofnað. Endanlegt samkomulag aðila um skipti eigna komst ekki á fyrr en seinni samningsviðaukinn var gerður 19. októ- ber 1995. Varð því að miða við þann dag, þegar meta skyldi hvort samkomulagið væri bersýnilega ósanngjarnt. Héraðsdómur taldi, að í skiptum aðila ætti að leggja til grundvallar eignir þeirra 3. apríl 1995. Meðal hjúskapareigna aðila var hlutafé í B hf., sem var 81,46% heildarhlutafjár, sem skiptist til helminga. Dómkvaddir matsmenn mátu 6. október 1997 verðmæti 81,46% hlutafjáreignar- innar hafa verið hinn 3. apríl 1995 frá 35.200.000 til 41.600.000 krónur. Taldi héraðsdómur ekki nægilega sýnt fram á, að sam- CCl1l Efnisskrá Bls. komulagið hefði verið bersýnilega ósanngjarnt. Samkvæmt mati hinna dómkvöddu manna var vermæti 81,46% hlutar í B hf. hinn 19. október 1995 um 50.000.000 til 59.000.000 krónum meira en matsfjárhæðin 3. apríl 1995. Þótti S hafa sýnt nægilega fram á, að samkomulag um fjárskipti hjónanna væri bersýnilega ósanngjarnt. Voru samningarnir því felldir úr gild samkvæmt 2. mgr. 95. gr. hjú- Skaparlaga. dd... 4022 Fjársvik Á, sem var stjórnarformaður og framkvæmdastjóri H hf., var sakfelldur fyrir fjársvik með því að framvísa veðbókarvottorði, sem var útgef- ið 4. maí 1993, þar sem einungis var getið 500.000 króna veðskuldar á 1. veðrétti, til að afla sér og félaginu láns frá Landsbanka Íslands í Sandgerði, að fjárhæð 1.900.000 krónur. Á vissi, að veðbókar- vottorðið var rangt, þar sem ekki var á því getið um áhvílandi veð- skuld F hf., að fjárhæð 7.000.000 krónur. Á var einnig ákærður fyrir skilasvik og dæmdur í sex mánaða fangelsi, en fullnustu þriggja mánaða þeirrar refsingar var frestað skilorðsbundið í þrjú ár. Þá var hann dæmdur til að greiða F hf. skaðabætur. ......................... 1082 Sjá Umboðssvik. ................. nennt 1716 G var sakfelldur fyrir fjársvik með því að hafa sem sölumaður og stjórn- armaður í H hf. blekkt M og Þ til að afhenda sér samtals 10.995.740 krónur í peningum og húsbréfum af söluverði tveggja íbúða, sem G annaðist sölu á fyrir þau. G endurgreiddi samtals 5.200.000 krónur án vaxta. G var dæmdur í fangelsi í 12 mánuði. ........................... 2750 S var ákærður fyrir fjársvik framin á tímabilinu frá 10. júlí 1991 til 1. október 1994. Var háttsemi sú, sem ákært var fyrir, tilgreind í 29 liðum í ákæru. Með dómi héraðsdóms var hann sýknaður af fimm liðum ákæru vegna elstu brotanna, en sakfelldur fyrir annað. Ákæruvaldið krafðist ekki endurskoðunar vegna framangreindra fimm líða. Hæstiréttur taldi sakargiftir samkvæmt fjórum liðum ákæru ekki vera fyllilega sannaðar og sýknaði S af þeim en stað- festi sakfellingu S vegna annarra ákæruatriða. Var S dæmdur í fangesli í tvö ár. Sjá Aðfinnslur. .......................... 3870 Fjöleignarhús Sjá Riftun. ..................00anrrr err 1879 Sjá Innsetningargerð. ................0000..00 enn 4515 Efnisskrá CClIII Bls. Flýtimeðferð Sjá Fyrning refsingar. ..............000....... rr 2270 B féllst á að greiða sekt í ríkissjóð og málskostnað vegna ölvunaraksturs. Lögreglan lagði við 10 daga varðhald sem vararefsingu yrði sektin ekki greidd innan 30 daga frá undirritun sáttarinnar. Sektin var ekki greidd og var B handtekinn og færður í fangelsi til afplánunar. B hugðist höfða mál gegn íslenska ríkinu og óskaði flýtimeðferðar málsins eftir ákvæðum XIX. kafla laga nr. 91/1991. Dómkrafa B var eingöngu um það, að viðurkennt yrði að handtaka hans og vistun í fangelsi til afplánunar varðhalds yrði dæmd ólögmæt. Ekki var gerð sérstök krafa um það, að hann yrði látinn laus úr fangelsinu og ekki var heldur gerð krafa um greiðslu skaðabóta. Hér var því um að ræða kröfu um lögfræðilegt álit dómstólsins, og var sú kröfugerð ekki heimil samkvæmt 1. mgr. 25. gr. laga nr. 91/1991. Það voru því ekki skilyrði fyrir hendi til þess að heimila flýtimeðferð og var beiðninni synjað. ....................0 rr 4278 Sjá Stjórnsýsla. ............0..0.... rr arena 4552 Forkaupsréttur R og B seldu M og H jörðina Möðrufell í Eyjafjarðarsveit með kaup- samningi 24. júlí 1997. Sama dag var samningurinn sendur til hreppsnefndarinnar, E, og Jarðanefndar. Erindið var lagt fram á fundi E 7. ágúst en afgreiðslu málsins var frestað, en var aftur tekið fyrir 25. ágúst. Samþykkti E með fjórum atkvæðum gegn þremur að neyta forkaupsréttar að jörðinni. R og B og M og H kærðu ákvörðun E til landbúnaðarráðuneytisins, sem ógilti þá ákvörðun með úrskurði 7. október 1997. Byggðu þau kæruna á því, að laga- skilyrði hefði skort fyrir því að neyta forkaupsréttar samkvæmt 30. gr., sbr. 1. gr. jarðalaga, auk þess sem E hefði brotið gegn 10:, 11., 12. og 13. greinum stjórnsýslulaga. Ráðuneytið byggði niðurstöðu sína á því, að E hefði ekki virt ákvæði 10. gr. stjórnsýslulaga og að ákvörðunin hefði verið án rökstuðnings og áfátt um efni. Höfðaði E síðan mál til ógildingar á úrskurðinum og taldi, að dómurinn ætti eingöngu að fjalla um þau álitaefni, sem ráðuneytið hafði byggt á. Héraðsdómur hafnaði kröfum E þegar af þeirri ástæðu, að ekki hefði verið vandað nægilega vel til undirbúnings ákvörðunar um að neyta forkaupsréttar og að öðru leyti með vísan til rökstuðnings í úrskurði ráðherra. Varð ekki annað ráðið af héraðsdómi en að CCIV Efnisskrá Bls. málið hefði verið tekið til heildarskoðunar. Ósannað var talið, að fullnægjandi upplýsingar hefðu legið fyrir E um það, hvernig M og H hygðust haga búskap sínum. E gat því ekki réttilega metið, hvort sú ákvörðun að neyta forkaupsréttar væri í samræmi við tilgang jarðalaga. Samkvæmt því var ákvörðun E 25. ágúst 1997 um beit- ingu forkaupsréttar ekki gild. Sjá stjórnsýsla. Sératkvæði. ............ 601 Sjá Kaupsamningur. .................0. nettan tessar 2180 V og E áttu jörðina Hellu í Steingrímsfirði í óskiptri sameign og stund- aði E búskap á jörðinni. Með kaupsamningi og afsali 10. september 1996 seldi E eignarhluta sinni í jörðinni þeim K og S. V taldi sig ekki hafa vitað um söluna fyrr en hún var um garð gengin. V höfð- aði mál gegn E og kaupendum jarðarinnar og krafðist ógildingar á kaupsamningnum og að viðurkenndur yrði forkaupsréttur hans að 3/4 hlutum jarðarinnar. Jörðin Hella er lögbýli í skilningi ábúðar- laga og eiga jarðalög við um hana. Ákvæði IV. kafla jarðalaga, sem fjalla um forkaupsrétt að jörðum, varð að skýra í samræmi við til- gang laganna. Samkvæmt 30. gr. jarðalaga eiga sveitarstjórn þess sveitarfélags, sem jörð er í, svo og leiguliði, sem setið hefur jörð í 10 ár hið skemmsta og hyggst taka jörð til ábúðar, forkaupsrétt að henni. V, sem aldrei hafði stundað búskap á jörðinni, átti því ekki forkaupsrétt að henni á grundvelli jarðalaga. Ákvæði 20. kap. Kaupabálks Jónsbókar voru heldur ekki talin veita V forkaupsrétt að þeim eignarhluta í jörðinni, sem deilt var um. Voru E og K og S sýknuð af kröfum V. ..............0 0. rennt 3156 Með samningi 2. desember 1994 tók Í á leigu hjá Á hf. verslunarhúsnæði á jarðhæð í Hafnarfirði. Leigusamningurinn tók til tveggja afmark- aðra hluta jarðhæðarinnar, en á sömu hæð voru þrír aðrir eignar- hlutar, sem voru jafnframt í eigu leigusalans. Í leigusamningnum var tekið fram, að leigutaki hefði forkaupsrétt að húsnæðinu frá og með undirritun samningsins. Hinn 29. desember 1996 gerði dánar- bú Ó kauptilboð í einu lagi í alla eignarhluta jarðhæðarinnar, og var gerður skriflegur kaupsamningur um eignina 30. sama mánað- ar. Í kaupsamningnum var tekið fram, að kaupanda væri kunnugt um húsaleigusamning Í og forkaupsrétt hans, en það væri sam- komulag með samningsaðilum, að það væri skilyrði samningsins, að leigjandi félli frá forkaupsrétti sínum, annars félli kaupsamning- urinn niður. Í fékk eintak af kauptilboðinu 15. apríl 1997 og lýsti því strax yfir, að hann hygðist neyta forkaupsréttar. Í fékk síðan af- rit kaupsamningsins 1. maí 1997, og tilkynnti með bréfi 2. sama Efnisskrá CCV Bls. mánaðar, að hann myndi nýta sér forkaupsrétt sinn. Seljandi svar- aði með símskeyti 9. maí og tók fram, að kaupsamningurinn væri fallinn úr gildi, þar sem | væri ekki reiðubúinn að falla frá for- kaupsrétti sínum. 1 höfðaði síðan mál gegn Á hf. og krafðist viður- kenningar á forkaupsrétti sínum að þeim eignarhlutum, sem hann hafði á leigu, og að Á hf. yrði gert að gefa út afsal til sín fyrir eignarhlutunum gegn greiðslu á þeim í samræmi við greiðslukjör kaupsamnings 30. desember 1996. Til vara krafðist hann þess, að Á hf. yrði gert að gefa út afsal til sín fyrir öllum eignarhlutum á jarð- hæð gegn greiðslu í samræmi við greiðsluskilmála kaupsamnings- ins. Boð Í um gagngjald var ekki sett fram með svo ákveðnum hætti, að fullnægt væri fyrirmælum d-líðar 1. mgr. 80. gr., sbr. 4. mgr. 114. gr. laga nr. 91/1991 til þess að efnisdómur yrði lagður á kröfur hans um skyldu Á hf. til að gefa út afsal, og var þeim kröf- um vísað í heild frá héraðsdómi. Í var boðinn forkaupsréttur með afhendingu tilboðsins 15. apríl 1997. Í tilboðinu var ekki getið um það, að loforð tilboðsgjafans eða samþykki móttakanda þess væri háð því, að 1 félli frá forkaupsrétti. Af þeim sökum var litið svo á, að aðrir skilmálar um kaupin gætu ekki bundið Í en þeir, sem kauptilboðið bar með sér eða leiddu af almennum reglum. Gat Á hf. því ekki borið fyrir sig, að kauptilboðið hefði verið háð þeim skil- mála, sem kom fram í skriflegum kaupsamningi. Var fallist á kröfu Í um viðurkenningu á forkaupsrétti hans að eignarhlutunum, sem hann hafði á leigu með þeim skilmálum, sem greindi í kauptilboði dánarbús Ó. ..................0eeeenenenrene rennur 3771 Forsjá M og K stofnuðu til sambúðar í mars 1993 og eignuðust son 12. maí 1994. Þann 1. desember 1994 var sambúð þeirra skráð. Þau slitu sambúð haustið 1995 og sömdu á þann veg, að barnið yrði hjá þeim til skiptis þannig, að af hverjum 14 dögum hefði M barnið 5 daga. M höfðaði mál í ársbyrjun 1996 og krafðist forsjár drengsins. Dreng- urinn var verulega heyrnarskertur frá fæðingu og þarfnaðist meiri umönnunar en almennt gerist um börn. Héraðsdómur óskaði álits sálfræðings um hagi foreldra og barnsins, og var niðurstaða hans sú, að drengurinn hefði sérstaka þörf fyrir aga og skipulag og stöð- ugleika. í lífi sínu og að þau atriði féllu vel að skapgerð M, og mælti hann með því, að honum yrði veitt forsjá barnsins. Héraðsdómur, sem skipaður var sérfróðum meðdómendum, taldi ljóst, að báðir foreldrar hefðu ríka hæfileika, sem barnið þyrfti á að halda til að CCvVI Efnisskrá Bls. tryggja örugga og góða framtíð, og að ekki væri síður þörf á að leggja áherslu á, að honum yrði sýnd ást og umhyggja. Taldi meiri hluti héraðsdóms, að það væri drengnum fyrir bestu, að K fengi forsjá hans. Fyrir Hæstarétti kom fram, að K væri flutt til Belgíu til náms og hefði hafið sambúð með þarlendum manni. Voru lagðar fram upplýsingar um belgískan skóla fyrir heyrnarskert börn, sem drengurinn myndi ganga í. Hæstiréttur taldi, að báðir foreldrar væru hæfir til að hafa forræði sonarins og annast uppeldi hans. Fyr- ir lá, að K hafði annast soninn meira en M, meðal annars vegna veikinda hans í frumbernsku, og ekki var annað séð en að hún væri jákvæð varðandi umgengni hans við M. Féllst Hæstiréttur á það með héraðsdómi, að það myndi verða barninu fyrir bestu að hlíta forsjá móðurinnar. ....................000nananannnnrererrrr err 525 K, fædd 1977, og M, fæddur 1974, kynntust 1992 og hófu sambúð ári síð- ar á heimili foreldra M. Þau eignuðust dóttur í nóvember 1993. Sambúðarslit urðu milli þeirra í nóvember 1995, og varð samkomu- lag milli þeirra um, að barnið dveldist í hálfan mánuð í senn hjá hvoru þeirra. M höfðaði mál og krafðist forsjár telpunnar. Með dómi héraðsdóms 12. maí 1997 var M fengin forsjá telpunnar. Þá sömdu aðilar um það, að barnið dveldist hjá M en K fengi það til sín aðra hvora helgi frá fimmtudegi til sunnudags og að auki eitt síðdegi í hverri viku. M bjó með barnið hjá foreldrum sínum, en K var komin í sambúð með öðrum manni. Báðir foreldrar voru taldir hæfir til að fara með forsjá telpunnar, og gott samkomulag hafði verið um umgengni barnsins við K eftir sambúðarslit foreldranna. Við úrlausn málsins var sérstaklega litið til þess, að barnið hafði átt öruggt skjól á heimili föður síns og föðurforeldra frá fæðingu. Var talið, að það hefði minnsta röskun í för með sér fyrir barnið, að það dveldist áfram á heimili M. Var héraðsdómur staðfestur í Hæstarétti... 666 Sjá Innsetning. ...............0.0.... ene 726 K og M gengu í hjúskap 1985 og eignuðust dóttur 7. nóvember 1987. Þau fengu leyfi til skilnaðar að borði og sæng 25. janúar 1995 og sömdu á þann veg, að forsjá dóttur þeirra yrði hjá K. Í júní 1995 höfðaði M mál gegn K og krafðist forsjár telpunnar. Matsmenn voru dóm- kvaddir til að meta hæfni aðila með tilliti til forsjár barnsins. Með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur 3. júní 1996 var M veitt forsjá telpunnar til bráðabirgða þar til endanlegur dómur gengi í for- sjármálinu. Þótti ljóst að þeim gögnum, sem fyrir lágu, að áfengis- neysla K ætti stóran þátt í að skapa telpunni öryggisleysi og kvíða. Efnisskrá CCVII Bls. K fór í áfengismeðferð í júní og júlí 1996, en M fullyrti að aftur hefði sótt í fyrra horf varðandi áfengisneyslu hennar. Dómkvaddir voru 3 sálfræðingar til að meta yfirmati uppeldisaðstæður foreldra og tengsl telpunnar við þá. Báðir foreldrar voru taldir geta verið hæfir til að fara með forsjá telpunnar. Engin ný gögn voru lögð fyr- ir Hæstarétt því til staðfestingar, að K hefði markvisst haldið sig frá áfengi frá miðju ári 1996. Telpan hafði dvalist hjá M í tæp tvö ár. Að áliti allra matsmanna, sem komið höfðu að málinu, var það ein- dreginn vilji telpunnar að búa áfram hjá föður sínum. Talið var, að hagsmunir barnsins af öryggi og festu í fjölskyldulífi leiddu til þeirrar niðurstöðu, að breyting á ákvæði skilnaðarsamningsins um forsjá hefði verið og væri réttmæt. Var M því dæmd forsjá telpunn- AT. err r err L ER LE Er r AR LrEL 1315 K og M, sem gengu í hjúskap 1986 eftir að hafa verið í sambúð í 7 ár, fengu skilnað að borði og sæng í desember 1995. Þau áttu 4 börn, fædd 1983, 1985, 1988 og 1990. Við skilnaðinn sömdu þau um að hafa sameiginlega forsjá barnanna, þannig að börnin skyldu vera í umsjá K en M hefði frjálsa umgengni við börnin. K torveldaði mjög umgengni barnanna við föður sinn og lagðist gegn henni í orði og verki, og fór svo, að M krafðist forsjá allra barnanna. Sam- kvæmt álitsgerðum sálfræðinga voru báðir foreldrar hæfir sem upp- alendur og fram kom, að börnin vildu rýmri umgengni við föður sinn og að móðirin hefði takmarkað umgengnina meira en börnin vildu. Taldi héraðsdómur, þar sem sæti áttu tveir sérfróðir með- dómendur, að hagmunum og þörfum barnanna yrði best borgið, ef M yrði falin forsjá þeirra allra. Fyrir Hæstarétti kom fram, að nokkur óvissa virtist ríkja um hagi K og búsetu í næstu framtíð og jafnframt, að M hafði fest kaup á íbúð í sama hverfi og börnin höfðu búið í, en K hafði selt fasteign sína í hverfinu. Varð hér- aðsdómur staðfestur. ................... 2467 Sjá Matsgerð. ...........0.00... err 2702 Framkrafa Sjá Skuldabréf... 3798 Framsal boðs Sjá Stimpilgjald. .............0... nn 1537 Framsal kröfu Með áritun Héraðsdóms Reykjavíkur á stefnu 23. maí 1995 var Á ásamt H meðal annarra dæmd til að greiða Landsbanka Íslands skuld CCVII Efnisskrá samkvæmt þremur víxlum, sem Á gaf út og sameignarfélag í eigu H og annars manns ábekti. H greiddi þessa skuld og framseldi J kröfu sína. J höfðaði mál gegn Á til greiðslu þeirrar kröfu. Framan- greindri áritun á stefnu hafði ekki verið hnekkt með endurupptöku málsins samkvæmt XXII. kafla eða XXVI. kafla laga nr. 91/1991. Í þessu máli gat Á ekki borið fyrir sig, að stefna í fyrra málinu hefði ekki verið henni réttilega birt eða að aðrir formgallar hefðu verið á því máli. Á hafði hvorki borið brigður á framsal kröfunnar til J né sannað að hún væri greidd. Var Á því dæmd til að greiða kröfuna. Sjá Lögmenn. rn nnrnrnrrrrrrrrrrrrrrrr str Frádráttarheimild Sjá Skattar. ...............0.0. rns Frávísun Einkamál Frávísunarkröfu hafnað Sjá Varnarþing. .....................0n nn nnrnrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrtnn nan V, varnaraðili, lagði fram kröfu um breytingu á ákvörðun sýslumannsins í Hafnarfirði upphaflega fyrir Héraðsdóm Reykjaness með bréfi 14. ágúst 1997. Mál af því tilefni var þingfest 16. október 1997 en fellt niður vegna útivistar V í þinghaldi 13. nóvember sama ár. V beindi málinu á ný til héraðsdóms með bréfi 18. sama mánaðar og var það þingfest 10. desember 1997. VM, sóknaraðili, krafðist þess í héraði, að málinu yrði vísað frá dómi, þar sem ekki væri heimilt samkvæmt XIII. kafla laga nr. 90/1991 að leggja mál þetta fyrir dóm öðru sinni eftir að fyrra mál hefði verið fellt niður vegna útivistar. Héraðs- dómari hafnaði þessari kröfu. Fyrir Hæstarétti krafðist VM enn frávísunar frá héraðsdómi. Dæmt var, að með ákvæðum XI. kafla laga nr. 91/1991 væri ekki vikið frá þeirri meginreglu að leggja megi nýtt einkamál fyrir héraðsdóm í framhaldi af því að fyrra mál um sama sakarefni sé fellt niður, og var ekki fallist á kröfu VM um að málinu yrði vísað frá héraðsdómi. .............0.0.0.0.0.0 0... e eeen O krafðist frávísunar máls, sem var höfðað gegn honum. Taldi hann fyrir- kall í stefnu haldið verulegum annmörkum, sem leitt hefðu til þess, að útivist varð af hans hálfu er málið var þingfest. Stefnan uppfyllti ekki kröfur i-liðar 1. mgr. 80. gr. laga nr. 91/1991. Talið var, að við fyrirkall til manna í stefnu um að mæta á dómþingi Héraðsdóms Reykjavíkur tíðkaðist almennt að nefna dómhúsið við Lækjartorg, án þess að staðsetning við götu eða götunúmer fylgdi. Þótt slíkri lýsingu í stefnu hefði vegna mistaka fylgt viðbót um húsnúmer, Bls. 2484 2963 3651 263 560 Efnisskrá CCIX Bls. sem ekki var til í Reykjavík, var ekki fallist á, að það hefði verið til þess fallið að villa svo um fyrir aðaláfrýjanda, að hann hefði af þeim sökum ekki mátt gera sér grein fyrir hvar þingstaðinn væri að finna. Var kröfu O um frávísun hafnað. ...........000....0...0.0. 0... 2951 Frá héraðsdómi Sjá Nauðungarsala. .......................... 0 347, 1949, 3144 Sjá Dánarbússkipti. ................0.daaannnrerrrerrrrerrrrrrrrrrrrr rr 13 Sjá Vanreifun. ...... 1204 Sjá Óvígð Sambúð. ll... 2856, 4167 Sjá Höfundarréttur. ........................000nnnnr err 3238 Sjá Nauðungarsala. .....................00nannnnnreee eeen 3448 Sjá Vátrygging. .......... rr 3478 Sjá Skaðabætur. ..............0000...0.0 0000 nn nanna 4117 Frávísun frá héraðsdómi að hluta Sjá Gjaldþrotaskipti. ................. err 1602, 1745 S kærði til Hæstaréttar úrskurð Héraðsdóms Reykjavíkur, sem staðfesti ákvörðun sýslumanns um að hafna mótmælum R gegn frumvarpi til úthlutunar á söluverði fasteignahluta S. S krafðist þess, að frum- varpi sýslumanns yrði breytt þannig, að Þ ehf. fengi ekkert í sinn hlut vegna veðna veðkröfu á 1. veðrétti og heldur ekki af kröfu samkvæmt skuldabréfi á 2. veðrétti. Þá krafðist S þess, að hafnað yrði kröfum R. Ekki varð séð, að S hefði gert athugasemdir við frumvarp sýslumanns fyrr en á dómþingi 13. febrúar 1998. Mótmæli hans komu því ekki fram fyrir sýslumanni, svo sem nauðsynlegt var samkvæmt 1. mgr. 52. gr. laga nr. 90/1991. Kröfur varðandi úthlutun til Þ ehf. komust því ekki að í málinu og var vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi. Sjá Nauðungarsala. ......................00.00... 1949 Sjá Dómkvaðning matsmanna. ...............000000000.0000 0000 2319 Sjá Skaðabætur. ..... 2340, 3389 Sjá Lausafjárkaup. ......................0..... rr 3181 Sjá Forkaupsréttur. ........................annenererereereerrerrrrrrr rr 37 Sjá Almannatryggingar. ...................... rr 3975 Sjá Tómlæti. .................0....0.... rr 4361 Frá Hæstarétti Sjá Áfrýjunarfrestur. rr 154 Sjá Kærufrestur. ......... 1561, 2304, 3047 Sjá Kæruheimild. ............................a nn 1686 CCX Efnisskrá Bls. A st. höfðaði mál á hendur J til heimtu kröfu um þóknun fyrir lög- mannsþjónustu. Með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur var mál- inu vísað frá dómi án kröfu. J skaut málinu til Hæstaréttar og krafðist þess, að úrskurðurinn yrði felldur úr gildi. Í lögum nr. 91/ 1991, b, c, d og e lið 1. mgr. 105. gr., er byggt á þeirri meginreglu, að stefndi í einkamáli njóti ekki lögvarins réttar til að krefjast efnis- dóms í máli, heldur verði hann að sæta því að það verði meðal ann- ars fellt niður. Þessi regla kemur í veg fyrir það, að stefndi geti leit- að endurskoðunar á úrskurði um frávísun máls til að fá honum hnekkt. J var því ekki talinn hafa lögvarða hagsmuni af því að hinn kærði úrskurður yrði felldur úr gildi. Þar sem A sf. kærði ekki úr- skurðinn fyrir sitt leyti, var málinu vísað frá Hæstarétti. ............... 1793 Með úrskurði Héraðsdóms Reykjaness 24. júní 1998 var tekin til greina krafa G um að honum yrði heimilt að láta bera A út úr íbúð í hús- inu Á með beinni aðfarargerð. A kærði úrskurðinn til Hæstaréttar. Þar kom fram, að útburðargerð hafði farið fram í samræmi við hinn kærða úrskurð 3. júlí 1998 og G afhent umráð húsnæðisins. Samkvæmt því var ÁA ekki talin hafa lengur réttarhagsmuni af því, að úrskurðurinn kæmi til endurskoðunar, og var málinu vísað sjálf- krafa frá Hæstarétti. .................. rr 2694 Með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur 6. ágúst 1998 var tekin til greina krafa Ó um að honum yrði heimilt að fá S og R borin út af jörð á Kjalarnesi með beinni aðfarargerð. S og R kærðu úrskurðinn til Hæstaréttar. Þar kom fram, að krafa Ó um útburðargerð hafði ver- ið tekin fyrir 18. ágúst og að lögmaður S og R hafði afhent lög- manni Ó lykla að húsum á jörðinni og í kjölfarið veitti fulltrúi sýslumanns Ó umráð fasteignarinnar. S og R höfðu því ekki lengur réttarhagsmuni af því, að hinn kærði úrskurður kæmi til endur- skoðunar og var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti. ................ 2714 Með úrskurði Héraðsdóms Norðurlands eystra 7. ágúst 1998 var tekin til greina krafa R ehf. um að honum yrði heimilað að fá N borna út úr húsi á Akureyri með beinni fógetagerð. N kærði úrskurðinn til Hæstaréttar. Fram kom, að krafa T ehf. um útburðargerð í samræmi við niðurstöðu hins kærða úrskurðar var tekin fyrir 3. september 1998, og lýst N því þá yfir, að hún yrði tilbúin til að skila T ehf. hús- næðinu eftir um tvær klukkustundir. Fulltrúi sýslumanns veitti þá T ehf. umráð húsnæðisins og N afhenti lykla að húsnæðinu. N hafði því ekki lengur réttarhagsmuni af því að hinn kærði úrskurður kæmi til endurskoðunar, og var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti. ......... 2148 R hf. þingfesti mál á hendur Þ ehf. 15. apríl 1997. Í þinghaldi 9. janúar Efnisskrá CCXI Bls. 1998 þingfesti Þ ehf. gagnsök í málinu. R hf. krafðist þess, að gagn- sökinni yrði vísað frá dómi og fór fram munnlegur málflutningur um þá kröfu 3. júní 1998. Var bókað í þingbók, að lögmönnum að- ila yrði tilkynnt um hvenær úrskurður yrði kveðinn upp um frávís- unarkröfuna.. Úrskurður var kveðinn upp um frávísun gagnsakar 24. júní 1998, og var ekki mætt af hálfu R hf. Krafðist Þ ehf. þess þá, að málið yrði fellt niður vegna útivistar R hf., og féllst héraðs- dómari á þá kröfu með ákvörðun, sem var færð í þingbók. R hf. kvaðst ekki hafa verið kunnugt um þinghaldið 24. júní og hefði málið verið ranglega fellt niður vegna útivistar og kærði til Hæsta- réttar. Héraðsdómari kvað ekki upp úrskurð um, að mál R hf. gegn Þ ehf. yrði fellt niður, heldur tók hann um það ákvörðun, sem var færð í þingbók. Samkvæmt ótvíræðu orðalaga í upphafi 1. mgr. 143. gr. laga nr. 91/4991 eru það eingöngu úrskurðir héraðsdómara um nánar tilgreind efni, sem geta sætt kæru til Hæstaréttar, en ekki ákvarðanir hans um þau. Var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti. Sjá Málskostnaðartrygging. ..............0.... rr 3364 Kæruheimild. ..................... err 4089, 4450, 4509 Sjá Málsástæður. ..................... rr 4487 Frávísunarúrskurður felldur úr gildi Bú E var tekið til gjaldþrotaskipta 25. mars 1996. Frestdagur við skiptin var 29. nóvember 1995. E átti tvær landspildur í Mosfellsbæ, og hvíldu sex skuldabréf tryggð með veði á landinu. Þrotabúið krafð- ist riftunar á veðrétti S, sem var eigandi eins skuldabréfsins. S var móðir E, og hafði hún fengið skuldabréfið í desember 1994 sem greiðslu á láni, er hún hafði veitt E. Kröfulýsingarfresti í þrotabúi E lauk 16. júní 1996, og var ekki lýst kröfum með veðrétti í um- ræddri landspildu. E mætti til skýrslutöku hjá skiptastjóra 7. nóvember 1996 og þann 19. mars 1997 boðaði skiptastjóri til fundar til að leita afstöðu kröfuhafa til höfðunar riftunarmála. Var stefna í málinu gefin út 5. maí 1997. Héraðsdómur vísaði málinu frá dómi þar sem sex mánaða frestur til málshöfðunar samkvæmt 1. mgr. 148. gr. laga nr. 21/1991 hefði verið liðinn er stefna í málinu var birt, en ljóst þótti, að skiptastjóri hafi átt þess kost að gera riftunarkröf- una fyrir 6. nóvember 1996. Hæstiréttur taldi, að skiptastjóri hefði ekki haft nægar upplýsingar til að gera kröfu á hendur S um riftun á veðréttinum fyrr en að fenginni skýrslu E 7. nóvember 1996. CCXII Efnisskrá Bls. Þann dag hafi því sex mánaða frestur til málshöfðunar hafist. Málið var því höfðað innan frestsins með birtingu héraðsdómsstefnu 6. maí, og var úrskurðurinn felldur úr gildi og lagt fyrir héraðsdómara að taka málið til efnismeðferðar. ............000....... eee. 36 Svipað mál og að framan. ...........0.0......eeeeeeeeeeerearaarrnananan nanna 41 S höfðaði mál gegn Ó og R til greiðslu skuldar og viðurkenningar á lög- veðsrétti í eignarhlut þeirra, neðri hæð hússins nr. 9 við H-götu, en S var eigandi efri hæðar hússins. Þak hússins lak og lá eignarhluti S undir skemmdum. S fékk byggingatæknifræðing til að athuga þakið og gera kostnaðaráætlun. Ó vildi hafa viðhald og kostnað í lág- marki og bíða með framkvæmdir. S réðst þá einn í framkvæmdir til að koma í veg fyrir frekari skemmdir og óþægindi í samræmi við ákvæði 38. gr. laga nr. 26/1994. Héraðsdómur, sem skipaður var sér- fróðum meðdómendum, vísaði málinu frá ex officio, þar sem talið var, að S hefði borið að fá dómkvadda matsmenn til þess að meta þörf og umfang þeirra úrbóta, er ráðast skyldi í á þakinu, auk þess sem staðfesta bæri réttar hlutfallstölur eignaskiptingar. Hæstiréttur taldi hvorugt þessara atriða þess eðlis, að þau hindruðu það, að efnisdómur yrði lagður á málið. Var því hinn kærði úrskurður felld- ur úr gildi og lagt fyrir héraðsdóm að taka málið til efnismeðferðar Á NÝ. lll 323 M lánaði J veð í fasteign sinni til tryggingar láni, sem J tók hjá lífeyris- sjóði. Þegar fasteign M var seld í desember 1994 var J beðinn um að aflétta láninu af fasteigninni. J varð ekki við beiðninni og M neyddist til að greiða skuld stefnda við lífeyrissjóðinn. M höfðaði mál gegn J til greiðslu skuldarinnar, J krafðist frávísunar. Hér- aðsdómur féllst á frávísunarkröfu J og taldi málatilbúnað M fela í sér brýnt brot gegn 80. gr. laga nr. 91/1991, stafliðum e og f. Nokkur ný gögn voru lögð fyrir Hæstarétt. Meðal þeirra var afrit bréfs sýslumanns til J 4. janúar 1995, þar sem sagði, að með bréfinu fylgdi skuldabréf það, sem um ræddi í málinu, en J lagði skulda- bréfið ekki fram í málinu. Hæstiréttur taldi ekki þá annmarka vera á málatilbúnaði M að vísa bæri málinu frá héraðsdómi. Var hinn kærði úrskurður felldur úr gildi og lagt fyrir héraðsdómara að taka málið til efnisúrlausnar. ...........000000.00. etern 337 Þ og S seldu N sf. skip sitt 27. mars 1995 með áskilnaði um, að veiði- heimildir fylgdu ekki við söluna. Þeir höfðuðu mál gegn A og G persónulega og f.h. sameignarfélags þeirra, N sf., og kröfðust bóta vegna verðmætis viðbótaraflahlutdeildar, sem hafði verið úthlutað Efnisskrá CCXIII Bls. skipinu í ágúst 1996 við afnám svokallaðrar línutvöföldunar. Þ og S töldu sig eiga rétt til viðbótaraflahlutdeildarinnar, en hún hafði verið ákveðin með tilliti til veiðireynslu skipsins frá þeim tíma, sem það tilheyrði þeim. Héraðsdómur taldi vanta upplýsingar um við- bótaraflahlutdeild, sem var úthlutað nýju skipi Þ og S, hvernig sú aflahlutdeild hefði verið fundin og hverju hefði þar munað, ef hún hefði verið reiknuð eftir veiðireynslu á eldra skipi þeirra, þegar það var enn í eigu þeirra. Taldi héraðsdómari ekki vera skilyrði til þess að fjalla um fjárkröfur þeirra og vísaði málinu sjálfkrafa frá dómi. Í dómi Hæstaréttar sagði, að héraðsdómari hefði átt kost á að beina til aðila að afla þeirra upplýsinga, sem þörf væri talin á, eftir dómtöku málsins með þeim hætti, sem um ræðir í 104. gr. laga nr. 91/1991. Hinn kærði úrskurður var því felldur úr gildi og lagt fyr- ir héraðsdómara að taka málið til efnismeðferðar. ....................... 386 Sjá Lögræði. „0... 550 Sjá Ómerking. 2... 1157 V seldi Þ bifreið sína á 1.300.000 krónur og fékk greitt með peningum 525.000 krónur og eftirstöðvar, 775.000 krónur, með annarri bif- reið. Í ljós kom, að vél þeirrar bifreiðar var biluð, og var hún seld á nauðungarsölu hæstbjóðanda á 350.000 krónur. V höfðaði mál gegn Þ til greiðslu efndabóta. Héraðsdómur vísaði málinu frá dómi ex officio, þar sem ekki lá fyrir matsgerð dómkvadds matsmanns um bilunina. Í ljós var leitt, að sá, sem keypti bifreiðina við nauð- ungarsöluna, lét taka vélina úr henni og gera við hana, þannig að mati yrði ekki komið við. V lagði fram gögn frá þeim, sem gerði við bifreiðina ásamt öðrum gögnum. Var málið ekki talið svo van- reifað að frávísun varðaði, og var hinn kærði úrskurður felldur úr gildi og lagt fyrir héraðsdómara að taka málið til efnismeðferðar. 1938 ÁKÆTA. err 2286, 2290, 2292, 2294 G höfðaði mál gegn M til innheimtu kröfu um endurgjald fyrir þjónustu. Héraðsdómari vísaði málinu frá dómi með vísan til e-liðar 1. mgr. 80. gr. laga nr. 91/1991. Í dómi Hæstaréttar sagði, að í stefnu kæmi glöggt fram, að dómkröfur styddust við einn reikning, sem lagður var fram við þingfestingu málsins og varð greinilega séð í hverju dómkröfur væru fólgnar, svo og hvernig þær væru sundurliðaðar og rökstuddar. Var því ekki fallist á, að lýsing dómkröfu í stefnu væri vanreifuð. Í hinum kærða úrskurði sagði meðal annars, að dómari teldi, að lýsing kröfu í stefnu væri röng að hluta til eða að öllu leyti. Hér var um efnisatriði að ræða en ekki formgalla, sem leiddi til frá- CCXIV Efnisskrá Bls. vísunar. Þegar litið var til gagna málsins í heild var talið, að dómari gæti tekið efnislega afstöðu í málinu og væru ekki efni til að vísa því frá dómi, hvorki eftir kröfu aðila né af sjálfsdáðurm. ............. 2440 F ehf. og M hf. gerðu með sér ódagsett samkomulag um prentun bóka, að því er ætla má í árslok 1993. F ehf. taldi M hf. hafa vanefnt sam- komulagið og höfðaði mál gegn M hf. Með dómi Hæstaréttar 18. september 1997 var því máli vísað frá héraðsdómi. Var meðal ann- ars vísað til þess, að annar kröfuliður F ehf. hefði verið í andstöðu við meginforsendur matsgerðar frá 10. september 1997, sem F ehf. benti á öðrum þræði til stuðnings kröfuliðnum. Þá var einnig vísað til þess, að hinn kröfuliðurinn væri vanreifaður. F ehf. höfðaði nýtt mál gegn M hf. og studdi kröfur sínar við umrædda matsgerð. Var talið, að með því hefði F ehf. bætt nægilega úr þeim annmörkum, sem leiddu til frávísunar fyrra málsins til þess að fella mætti efnis- dóm á það. Í dómi Hæstaréttar frá 18. september 1997 var niður- staða um frávísun málsins jafnframt reist á því, að F ehf. hefði hvorki leitt í ljós, að aðilarnir hefðu byggt á nánar tilteknum skiln- ingi á vissum atriðum í orðalagi samkomulags þeirra né aflað gagna um venju í því sambandi í viðskiptum um prentun bóka. Nú lágu aftur á móti fyrir gögn um þetta atriði, sem nægðu til þess að fella mætti efnisdóm á það. Var frávísunarúrskurður héraðsdóms því felldur úr gildi. .................0........0. 3821 Frávísunarúrskurður staðfestur S höfðaði mál gegn íslenska ríkinu og Lyfjaverðsnefnd og krafðist þess meðal annars, að kveðið yrði með dómi á um, að heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra væri skaðabótaskyldur gagnvart sér vegna félagsmanna sinna á því tjóni, sem þeir hefðu nú þegar beðið og mundu koma til með að bíða sem afleiðing af hinni umstefndu ólögmætu ákvörðun Lyfjaverðsnefndar 22. nóvember 1996. Stefndu kröfðust frávísunar málsins og byggðu meðal annars á því, að S gæti ekki haft uppi bótakröfu á grundvelli 3. mgr. 25. gr. laga nr. 91/ 1991. Málið var upphaflega höfðað af Félagi íslenskra stórkaup- manna. Þótti krafan um ógildingu á ákvörðun Lyfjaverðsnefndar samrýmast vel hlutverki félagsins og tilgangi, þótt sú hagsmuna- gæsla, sem fælist í kröfu um viðurkenningu á skaðabótaábyrgð vegna félagsmanna ætti sér hins vegar ekki beina stoð í lögum fé- lagsins. Talið var, að úrlausn um bótaábyrgð og greiðslu skaðabóta væru svo tengdar, að gera yrði þá kröfu, að sá, sem krefðist viður- Efnisskrá CCXV Bls. kenningar á bótaábyrgð, hefði forræði á skaðabótakröfunni í heild og gæti þar með höfðað mál til greiðslu skaðabóta. Þar sem ljóst Þótti, að S gæti ekki í eigin nafni gert kröfu um greiðslu skaðabóta vegna félagsmanna sinna, var honum heldur ekki unnt að krefjast dóms um afmarkaðan hluta skaðabótakrafnanna. Það þótti ekki samrýmast tilgangi félagsins að gæta þeirra hagsmuna, sem felast í kröfu um, að skorið verði úr um skaðabótaábyrgð heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra gagnvart ótilgreindum félagsmönnum S. Var því ekki talið, að höfðun málsins fullnægði skilyrðum 3. mgr. 25. gr. laga nr. 91/1991. Þá var málatilbúnaður S ekki í samræmi við d- og e-liði 1. mgr. 80. gr. laga nr. 91/1991. Var þessari kröfu S vísað frá dÓMi. .............. renna 18 E höfðaði mál gegn íslenska ríkinu með stefnu þingfestri 4. september 1997 til greiðslu á 7.593.832,67 krónum. Hún lýsti málsatvikum svo í stefnu, að hún hafi átt „ábótareikning“ í Útvegsbanka Íslands og hafi innstæðan þar numið framangreindri fjárhæð 28. september 1987, en þann dag hafi starfsmenn bankans tekið traustataki alla þá fjárhæð og notað hana í eigin þágu bankans. Lýsing E á máls- ástæðum og atvikum í stefnu var svo áfátt, að eigi voru uppfyllt skilyrði e-liðar 1. mgr. 80. gr. laga nr. 91/1991 og var málinu vísað frá héraðsdómi. ..................0. 0000 67 Eigendur tveggja jarða á Langanesi, Norður Þingeyjarsýslu, höfðuðu mál gegn bandarískum stjórnvöldum og varnarliði Bandaríkjanna á Íslandi og íslenska ríkinu og kröfðust þess, að þau yrðu dæmd til þess að afla sér heimilda með samningum til afnota fyrir geymslu á hernaðarúrgangi og öðru mannvirkjarusli á landareign þeirra. Þeir kröfðust þess einnig, að heimildum yrði viðhaldið á meðan afnot varnarliðsins færu fram og þar til fullkomin hreinsun hefði verið framkvæmd á úrgangi og þeim í framhaldi af því bættur sá skaði, sem þeir hefðu orðið fyrir. Ekki var mætt í málinu af hálfu banda- rískra stjórnvalda og varnarliðsins. Landsvæði það, sem hér um ræðir, var tekið á leigu af íslenskum stjórnvöldum til afnota fyrir varnarliðið, en í 2.gr. varnarsamnings milli Íslands og Bandaríkj- anna frá 5. maí 1951 var kveðið svo á, að Ísland myndi afla heimild- ar á landsvæðum og gera aðrar nauðsynlegar ráðstafanir til þess að í té yrði látin aðstaða samkvæmt samningnum, og að bandarískum stjórnvöldum bæri ekki að greiða gjald fyrir það. Bandarísk stjórn- völd skiluðu landinu aftur til íslenska ríkisins með samningi 7. júlí 1970. Þar var tekið fram, að íslenska ríkið tæki við landinu og CCXVI Efnisskrá Bls. mannvirkjum og endurbótum, sem þar væru, en því jafnframt lýst yfir af hálfu íslenska ríkisins, að það falli sjálft frá öllum kröfum gagnvart Bandaríkjunum og fyrir hönd þegna sinna, sem kunni að rísa vegna afnota varnarliðsins af landsvæðinu. Með vísan til þessa svo og úrlendisréttar, sem bandarísk stjórnvöld njóta, vísaði héraðsdómari málsókninni frá af sjálfsdáðum á hendur bandarísk- um stjórnvöldum. Þetta var staðfest í Hæstarétti með þeirri athuga- semd, að í varnarsamningnum væru engin ákvæði um það, að bandarísk stjórnvöld eða varnarlið Bandaríkjanna á Íslandi skyldu sæta lögsögu íslenskra dómstóla um ágreining, er að slíku kunni að lúta, og reglur í alþjóðalögum leiði heldur ekki til þeirrar niður- stöðu. Íslenska ríkið krafðist frávísunar, m.a. á því að kröfugerðin færi í bága við ákvæði d- og e-liðar 80. gr. laga nr. 91/1991. Dæmt var, að kröfugerðin væri svo óljós og óákveðin, að ekki væri unnt að fallast á hana, og var málinu á hendur íslenska ríkinu einnig vís- að frá dÓMI. ................annnnanr rr 374 F ehf. höfðaði mál gegn D ehf. til greiðslu á 19.347.645 krónum, sem sagðar voru vegna úttekta á viðskiptamannareikningi. Úttektirnar voru yfir 220 talsins, og var efni þeirra að engu lýst né getið um samanlagða fjárhæð þeirra, sem var ekki sú sama og dómkrafan. Þá var ekki gerð grein fyrir samanlögðum innborgunum, hvorki í dómkröfunni sjálfri né annars staðar í stefnu. Stefnandi lagði fram öll fylgiskjöl viðskiptareiknings stefnda, 660 að tölu, án nokkurrar úrvinnslu, þótt sýnilegt væri, að flest þeirra vörðuðu að engu leyti málið. Allur málatilbúnaður stefnanda var talinn vera í andstöðu við grunnreglur einkamálaréttarfars um skýran og glöggan málatil- búnað, sem ákvæði 80. gr. laga nr. 91/1991 eru reist á, og var málinu vísað frá dómi ex officio. Var það staðfest í Hæstarétti. ............... 465 S ehf. höfðaði mál gegn íslenska ríkinu, Í, og krafðist þess, að úrskurður skattstjórans í Norðurlandsumdæmi vestra um endurákvörðun virðisaukaskatts yrði felldur úr gildi. Í krafðist frávísunar, þar sem yfirskattanefnd hefði ekki úrskurðað um skattskyldu eða skattfjár- hæð, sbr. 5. mgr. 29. gr. laga nr. 50/1988. Sú meginregla, að rétt- arágreiningur verði borinn undir endanlegan úrskurð dómstóla, var ekki talin standa því í vegi, að löggjafinn fæli meðferð mála sér- stökum úrskurðaraðila, svo sem yfirskattanefnd, áður en til með- ferðar fyrir dómstólum kæmi, enda komi það fram í skýrum orðum laga. Var það ekki talið raska þeim rétti til að bera mál undir dóm- Efnisskrá CCXVII Bls. stóla, sem tryggður er með 70. gr. stjórnarskrárinnar. Lagaákvæðið var skýrt og ótvírætt, og var málinu vísað frá hérasðdómi. ........... 829 Sjá Res Judicata. ...........0.0........0 0. 1556, 4096 Sjá Ákæruvald. dee 2299 Sjá Vanreifun. ...... 2670 Sjá Stjórnvöld. .................... err 2821 Á árinu 1993 ákváðu Á og J að kaupa hlutafélagið P. Samkomulag varð um, að Á og J ættu sinn hvorn helminginn í félaginu. Á keypti allt hlutaféð og var gert ráð fyrir, að J keypti helming hlutafjár af Á. J greiddi hins vegar aldrei inn hlutafé í félagið. Í október 1993 keypti félagið vörubifreið, sem J sá um að starfrækja, en Á sá um útgáfu reikninga og almennan rekstur. Félagið var í rekstri árin 1993 og 1994 en árið 1995 var rekstur nánast lagður af. Í desember 1995 var endurlagður virðisaukaskattur á félagið vegna sölu vörubifreiðar- innar. Í ljós kom, að J hafði 1. júní 1995 selt bifreiðina til sjálfs sín. P ehf. höfðaði mál gegn J til greiðslu skaðabóta. Margt var óljóst um skuldaskil aðila. Þótti skaðabótakrafa P ehf. ekki nægilega skýrt reifuð til þess að unnt væri að leggja dóm á hana. Var henni vísað frá dómi án kröfu. ...............00...... 0... 4457 Sjá Óðalsréttur. „dd... 4569 Opinber mál Frávísun frá héraðsdómi M var ákærður fyrir að hafa ekki staðið skil á virðisaukaskatti, sem hann hefði innheimt á árunum 1994 og 1995, samtals 8.908.689 krónur. Á árinu 1995 greiddi M 16.500.000 krónur til sýslumannsins á Ísafirði upp í skuld vegna opinberra gjalda. Fyrir Hæstarétti var af ákæru- valdsins hálfu gerð grein fyrir því, hvernig sýslumaður hefði ráð- stafað samtals 10.191.828 krónum af innborgunum M til greiðslu á virðisaukaskatti og ýmsum öðrum opinberum gjöldum, en lýst yfir, að ekki væri unnt nema með talsverðri vinnu að afla upplýsinga um það, inn á hvaða skattskuldir afgangur innborgana M gæti hafa runnið. Við meðferð málsins fyrir héraðsdómi var því lýst yfir af hálfu ákæruvalds, að viðurkennt væri, að innborgun M 29. desem- ber 1995 hefði með réttu átt að ganga til greiðslu inn á skuld hans vegna virðisaukaskatts, en ekki var við það miðað í ákæru. Saman- lagt nam þessi fjárhæð og sú, sem ákæruvaldið gat ekki gefið skýr- ingar á, meiru en virðisaukaskattskuldin, sem ákæra laut að. Var CCXVIII Efnisskrá Bls. rannsókn málsins svo áfátt, að efnisdómur varð ekki lagður á það, og var því vísað frá héraðsdómi. ..............0000000.0e 0. eter 1204 Í mars 1997 hófst rannsókn á meintu kynferðisbroti S. Málið var sent ríkissaksóknara til fyrirsagnar, sem með bréfi 29. júlí 1997 lýsti því yfir, að ekki væri krafist frekari aðgerða í málinu af ákæruvaldsins hálfu. Í bréfinu var því lýst yfir, að ekki væru efni til að senda S af- rit þess, þar sem ákvörðunin byggðist á öðrum ástæðum en vafa um sök hans. Ákæra var síðan gefin út á hendur S 15. janúar 1998. Í greinargerð til Hæstaréttar vísaði ákæruvaldið einkum til þess, að S hefði ekki verið tilkynnt ákvörðun um niðurfellingu málsins, og geti því yfirlýsingin í bréfinu 29. júlí 1997 ekki bundið hendur ákæruvaldsins um að krefjast þess nú, að S yrði gerð refsing. Í fyrr- nefndu bréfi var vísað til 112. gr. laga nr. 19/1991 sem stoð fyrir því að falla frá saksókn. Engin ný gögn höfðu komið fram eftir það í málinu. Ekki var talið unnt að hverfa frá ákvörðun samkvæmt 112, gr, laga nr. 19/1991 um niðurfellingu saksóknar án þess að fram kæmu ný sakargögn. Samkvæmt 114. gr. laga nr. 19/1991 skal ákær- andi, sem tekur ákvörðun um að fella mál niður, tilkynna það sak- borningi. Sú afstaða ákæruvaldsins að sniðganga fyrirmæli 114. gr. um að tilkynna um ákvörðunina gat ekki veitt meira svigrúm til að breyta henni en ef rétt hefði verið staðið að málum. Var málinu vísað frá héraðsdómi. 2...) 2299 Frávísun frá héraðsdómi að hluta B var gefið að sök að hafa sem sveitarstjóri dregið sér lífeyrissjóðsið- gjald af launum sínum og eiginkonu sinnar og jafnframt bakað Reykhólahreppi ábyrgð á iðgjöldunum með því að eignfæra áður bókfærða iðgjaldaskuld hreppsins við Söfnunarsjóð lífeyrisréttinda á viðskiptareikning sinn hjá hreppnum til lækkunar á eigin við- skiptaskuld og um leið til uppgjörs á bókfærðri skuld hreppsins við lífeyrissjóðinn. Þessum ákærulið var vísað sjálfkrafa frá héraðs- dómi, þar sem ekki kom glöggt fram hvort átt var við fjárdrátt í þágu ákærða sjálfs eða hreppsins. ................eetrt err 583 J var sakfelldur fyrir mörg þjófnaðarbrot. Í héraðsdómi var lagður efnis- dómur á bótakröfur fjögurra aðila á hendur J, sem viðurkenndi eina þeirra, en mótmælti öllum öðrum bótakröfum. Í kröfu H var meðal ennars krafist bóta vegna muna, sem J hafði ekki gengist við að hafa tekið og ákærða náði ekki skýrlega til. Ósamræmis gætti milli sundurliðunar bótakröfu Á og ákæru og bótakrafa K var ekk- Efnisskrá CCXIX Bls. istudd viðhlítandi gögnum. Var þessum þremur bótakröfum vísað frá héraðsdómi. .......................0..0 etern 2340 Sjá Skaðabætur. ..............0....)....0.00 etern 3389 I höfðaði mál gegn Á hf. og krafðist viðurkenningar á forkaupsrétti í eignarhlutum í fasteign og að gefið yrði út afsal til sín fyrir þeim. Í kröfunum var ekki greint efnislega frá þeim skyldum, sem | var reiðubúinn að taka á sig að endurgjaldi fyrir eignarhlutana umfram það, sem fólst í boði um greiðslu kaupverðs tiltekinnar fjárhæðar og skírskotun til ákvæða kaupsamnings að öðru leyti. Eins og I hafði lagt málið fyrir varð ekki í dómi mælt fyrir um það, hvert endurgjaldið skyldi vera í einstökum atriðum. Skorti þannig á, að boð Í um gagngjald væri sett fram með svo ákveðnum hætti, að fullnægt væri fyrirmælum d-liðar 1. mgr. 80. gr., sbr. 4. mgr. 114. gr. lga nr. 91/1991, til þess að efnisdómur yrði lagður á kröfur hans um útgáfu afsals. Var þeim kröfum því vísað frá héraðsdómi. Sjá For- kaupsréttur. rr 37 L krafðist meðal annars viðurkenningar á réttmæti álitsgerðar lækna um örorku hennar og viðurkenningar á rétti hennar til örorkulífeyris á grundvelli þeirrar álitsgerðar. Tryggingaráði ber að úrskurða í ágreiningsmálum um grundvöll og skilyrði bóta almannatrygginga, sbr. nú 1. mgr. 7. gr. laga nr. 117/1993. Viðurkenningarkröfur L fólu í sér, að Hæstiréttur legði sjálfstætt mat á læknisfræðileg álitamál, sem tryggingaráð hefði ekki tekið afstöðu til. Það var ekki á vald- sviði dómstóla, sbr. 1. mgr. 24. gr. laga nr. 91/1991, og var kröfunum vísað frá héraðsdómi. ...................0...000 renn 3975 M vann við byggingu sláturhúss fyrir Kaupfélag Króksfjarðar, K, á árun- um 1989 til 1992 og svo aftur í nokkra mánuði 1994. Voru laun M lögð inn á viðskiptareikning hans hjá K. M hætti viðskiptum hjá K vorið 1994. Nýjar færslur voru ekki gerðar á viðskiptareikningi hans fyrr en 31. október 1995. K höfðaði mál gegn M til greiðslu á skuld á viðskiptareikningi hans. Fyrir lágu mánaðarleg reikningsyf- irlit K frá 31. janúar 1995 til 31. desember 1996, en samkvæmt fyrsta reikningsyfirlitinu skuldaði M 1.183.928 krónur. Ekki lágu fyrir reikningar eða önnur skjöl um viðskipti málsaðila fyrir 1. janúar 1995. Lá því hvorki fyrir hvenær ætlaðar eldri kröfur K stofnuðust né heldur hvers eðlis þær voru. Kröfur K voru svo vanreifaðar, að þeim var vísað frá héraðsdómi að öðru leyti en því, að sýknað var af hluta þeirra vegna tómlætis. Sjá tómlæti. ..............0000....... 4361 CCXX Efnisskrá Bls. Frelsissvipting Sjá Aðskilnaður sakar. ..............0.......00 neee tannnnerrrrsrnnnnr err 2033 Frestur E hélt því fram, að frestur áfrýjanda til þess að bera mál undir dómstóla hefði verið liðinn, þegar málið var höfðað, og krafðist sýknu. Úr- skurðarnefnd um upplýsingamál kvað upp úrskurð sinn 24. mars 1997, og var hann birtur 25. mars. Samkvæmt 18. gr. upplýsingalaga nr. 50/1996 skyldi krafa um frestun réttaráhrifa úrskurðar gerð ekki síðar en þremur dögum frá birtingu úrskurðar. Samkvæmt því og með hliðsjón af 8. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 byrjaði frestur að líða 26. mars 1997, sem var miðvikudagur fyrir páska. Hinn 1. apríl 1997, þriðjudaginn eftir páska, fór áfrýjandi fram á frestun réttar- áhrifa úrskurðarins, og var sú krafa innan frestsins. Degi síðar, 2. apríl, tók úrskurðarnefndin þá ákvörðun að fresta réttaráhrifum úrskurðarins, og var stefna gefin út 8. apríl 1997. Í 18. gr. laga nr. 50/1996 segir, að frestun á réttaráhrifum úrskurðar skuli bundin því skilyrði, að stjórnvald beri málið undir dómstóla innan sjö daga frá birtingu úrskurðar. Ákvæðið var skýrt svo, að sjö daga fresturinnn var telinn miðast við þann dag, er ákvörðun var tekin um að fresta réttaráhrifum úrskurðar. Samkvæmt því var málið talið höfðað inn- AN frEStSÍNS. ............ reset rss 3096 R höfðaði mál 5. mars 1998 gegn S hf. til heimtu bóta vegna meiðsla, sem hún hafði hlotið við árekstur bifreiða. Kröfu sína byggði R á álitsgerð, sem hún hafði aflað sér hjá sérfræðingi í bæklunarskurð- lækningum. Með bréfi 28. mars 1998 leitaði S hf. eftir mati örorku- nefndar á varanlegri örorku R af völdum slyssins. Krafðist S hf. þess á dómþingi 28. september 1998, að málinu yrði frestað um óákveðinn tíma þar til mat örorkunefndar lægi fyrir. Féllst héraðs- dómari á það, og kærði R úrskurðinn til Hæstaréttar. Tekið var fram, að samkvæmt 1. mgr. 10. gr. laga nr. 50/1993 geti hvort heldur tjónþoli eða sá, sem ábyrgð ber á tjóni, krafist þess, að örorku- nefnd láti í té álit sitt. Var fallist á það með S hf., að álit örorku- nefndar gæti haft það gildi við úrlausn málsins að rétt væri að veita honum frest til að afla þess. Það var hinsvegar ekki réttlætanlegt að fresta málinu í þessu skyni um ótiltekinn tíma. Var hinn kærði úr- skurður því felldur úr gildi. ...................0.......0.00 eee 000 3347 Efnisskrá CCXXI Bls. Fullnusta dóma Sjá Fyrning t€fsingar. .............0....... rr 2270 Fyrirsvar Bú N ehf. var tekið til gjaldþrotaskipta að kröfu L. N ehf. kærði úr- skurðinn til Hæstaréttar. Reisti L kröfu sína um gjaldþrotaskipti á árangurslausu fjárnámi, sem annar lánardrottinn N ehf. fékk gert hjá honum. Tilkynningu um þá gerð var beint til S, sem mætti við gerðina og lýsti því yfir, að N ehf. ætti engar eignir. Samkvæmt vottorði hlutafélagaskrár átti B ein sæti í stjórn félagsins, en S var varamaður í stjórninni. Með 9. mgr. 39. gr. laga nr. 138/1994 um einkahlutafélög er ekki vikið frá þeirri meginreglu, að varamaður taki eingöngu sæti í félagsstjórn í forföllum aðalmanns. Ekki hafði verið sýnt fram á forföll aðalmanns í stjórn N ehf. á þeim tíma, sem tilkynning um væntanlegt fjárnám var birt eða þegar gerðin fór fram. Hafði S því ekki lögmæta heimild til að koma fram sem fyrir- svarsmaður N ehf. Sjá Fjárnám. ................0000.. 0... 0 000 aaa 1795 Fyrning Sjá Gjaldþrotaskipti. ......................0 rr 49 Sjá LÖgmEnn. ........... 1917 Ríkisskattstjóri hafnaði skattframtölum F hf. gjaldárin 1986 til 1989, ákvarðaði nýja gjaldstofna og breytti áður álögðum gjöldum. Gert var fjárnám í fasteign F hf. vegna gjalda gjaldáranna 1988 og 1989. F hf. krafðist þess aðallega, að aðfarargerðin yrði felld úr gildi, en til vara krafðist hann lækkunar höfuðstóls. Byggði F hf. meðal ann- ars á því, að samkvæmt úrskurði yfirskattanefndar hefði myndast skattskyldar tekjur gjaldárin 1988 og 1989 í stað yfirfæranlegs taps. Af því leiddi, að myndast hefði heimild til fyrningar fasteignar félagsins samkvæmt 44. gr. laga nr. 75/1981. Það var fyrst eftir ákvarðanir skattyfirvalda, sem tilefni gafst til þess fyrir F hf. að notfæra sér þessa heimild. Þótt eðlilegra hefði verið að vísa þessu erindi til ríkisskattstjóra, þar sem ekki hafði reynt á það áður, kom það þó ekki að sök, þar sem dómstólar eiga endanlegt mat um það, hvort ákvörðun skattyfirvalda teljist málefnaleg. Fyrir lá, að ríkis- skattstjóri samþykkti erindi F hf. fyrir sitt leyti. Var fallist á það, að breyttur álagningarstofn samkvæmt úrskurði yfirskattanefndar hefði leitt til þess, að félagið hafi mátt nýta sér þessa fyrningar- heimild. „renn 268 CCXXII Efnisskrá Bls. K kærði úrskurð Héraðsdóms Reykjavíkur 18. desember 1997 þar sem staðfest var ákvörðun sýslumannsins í Reykjavík frá 8. júlí 1997 um, að fjárnámsgerð T á hendur K yrði fram haldið vegna skuldar K á tryggingargjaldi frá árinu 1992 og virðisaukaskatti frá árinu 1991. Sýslumanninum í Reykjavík barst 4. mars 1993 beiðni T um fjárnám hjá K. Var fjárnám framkvæmt 1. apríl 1993 í fasteign K og 15. mars 1994 í bifreið K. Umrædd fasteign hafði verið seld á nauð- ungaruppboði 4. febrúar 1993. K taldi fjárnámið hafa fyrnst með kröfunni þar sem ekkert frekar hafði verið aðhafst um kröfuna á grundvelli fjárnámsins. Ekkert hafi heldur verið aðhafst um kröf- una eftir að fjárnám var gert í bifreið K. Samkvæmt 1. mgr. 60. gr. laga nr. 90/1989 væri aðfararveðið fallið úr gildi. Krafan, sem fjár- námið átti að tryggja, hafi því haldið áfram að fyrnast frá árinu 1992 og fyrnst á árinu 1996. K taldi einnig, að krafan vegna virðis- aukaskattsins frá árinu 1991 væri fallin niður, þar sem slíkur skattur fyrnist á fjórum árum. - K fékk lögmæta boðun til fjárnámsgerðar- innar, en mætti ekki. Var fjárnám gert fyrir kröfunni 1. apríl 1993 í hluta fasteignar K, en það féll niður síðar, þar sem í ljós kom, að fasteignin var Í eigu annars manns. Fallist var á með T, að þessi beiðni og framgangur gerðarinnar hafi slitið fyrningu kröfu hans um tryggingagjald. Að því er varðaði kröfu T um virðisaukaskatt, þá átti hún rætur að rekja til endurákvörðunar gjalda K frá árinu 1991 með álagningu 25. janúar 1994. Þegar af þeirri ástæðu var kraf- an ekki fyrnd, þegar beiðni K um fjárnám barst sýslumanni. Var því úrskurður sýslumanns staðfestur. ...............0000.ne ter rrtn 163 Ríkissjóður tókst á hendur árið 1988 einfalda ábyrgð gagnvart Fram- kvæmdasjóði á tveimur lánum til Dýpkunarfélagsins hf. á Siglu- firði. Af hálfu ríkissjóðs var áskilið, að Siglufjarðarkaupstaður, S, tækist á hendur bakábyrgð sem svaraði 1/5 hluta skuldarinnar. Ríkisábyrgðarsjóður, R. varð að leysa til sín skuldina með greiðslu til Framkvæmdasjóðs 21. desember 1994, og höfðaði mál gegn S og krafði hann um 1/5 hluta hennar. Krafan var fyrst borin fram með bréfi 13. janúar 1955 og taldi S, að krafa Framkvæmdasjóðs á hend- ur ríkissjóði hefði verið fyrnd, þegar hún var greidd og ábyrgð S því fallin niður. Af gögnum málsins varð ráðið, að Framkvæmda- sjóður gerði engan reka að gjaldfellingu á lánum Dýpkunarfélags- ins vegna þeirra vanskila, sem urðu á fyrstu gjalddögum þeirra. Það var fyrst gert, þegar sjóðurinn leitaði fullnustu á skuldinni með Efnisskrá CCXXIII Bis. uppboðsbeiðni 16. ágúst 1991. Með vísan til þess og til ákvæða ann- ars málsliðar 2. mgr. 5. gr. fyrningarlaga var litið svo á, að fyrning- arfrestur gagnvart skuldunaut og ríkissjóði á þeim hluta skuldar- innar, sem átt hafði að greiðast síðar, hafi í fyrsta lagi byrjað að líða á þeim degi, þar sem skuldin hafi þá verið gjaldfelld. Beiðni Framkvæmdasjóðs um nauðungaruppboð á hendur skuldunat sleit ekki fyrningu ein sér gagnvart ríkissjóði á þeim greiðslum vaxta og afborgana, sem áður voru fallnar í gjalddaga, sbr. 14. gr. fyrningar- laga. Hins vegar var um að ræða ríkisábyrgð, sem lúta átti lögum nr. 37/1961, eins og getið var á skuldabréfunum. Var miðað við það, að Framkvæmdasjóður hefði gætt fyrirmæla í 11. gr. reglugerðar nr. 43/1967 og tilkynnt R um orðin vanskil á skuldabréfunum. Því var talið, að það hefði nægt Framkvæmdasjóði til að slíta fyrningu gagnvart ríkissjóði í þessu tilviki að gegna þeirri tilkynningar- skyldu, er á honum hvíldi. Var því krafan talin öll ófyrnd gagnvart ríkissjóði, þegar hún var innleyst 21. desember 1994, en fyrningar- frestur gagnvart S hófst á þeim degi. .................0. 642 Sjá Ábyrgð. 2... nenna 945 K varð fyrir umferðarslysi 5. febrúar 1984, er hann var 14 ára gamall. Hann hafði ekki uppi bótakröfur vegna slyssins fyrr en í desember 1996 og höfaði mál gegn Á, eiganda bifreiðarinnar, og tryggingafé- lagi hennar með birtingu stefnu 13. febrúar 1997. Hann krafðist þess að „viðurkenndur sé réttur hans til skaðabóta/lífeyris, úr hendi stefndu, in solidum“. Ljóst þótti, að krafa K á hendur Á væri reist á bótareglum VI. kafla áðurgildandi umferðarlaga nr. 40/1968 og að almennar reglur um ákvörðun skaðabóta fyrir líkamstjón áttu við um bætur samkvæmt þeim. Skaðabætur fyrir varanlega örorku eftir þeim reglum hefðu hér á landi alltaf verið ákveðnar í formi eingreiðslu, en ekki sem lífeyrir. Þegar af þeirri ástæðu var ekki hald í þeirri málsástæðu K, að 2. tl. 2. gr. laga nr. 14/1905 tæki til skaðabótakröfu hans. Samkvæmt fortakslausu orðalagi loka- málsliðar 78. gr. umferðarlaga nr. 40/1968 fyrnast allar kröfur á hendur hinum bótaskylda og vátryggingarfélagi í síðasta lagi 10 árum frá því að tjónsatburður varð. Voru stefndu því sýknuð af kröfum K. Sjá Skuldabréf. 2774 3253 Fyrning refsingar Með dómi Hæstaréttar 19. mars 1993 var V dæmdur til greiðslu sektar í ríkissjóð og var vararefsing ákveðin 11 mánaða fangelsi. V gerði CCXXIV Efnisskrá Bls. samkomulag við lögreglustjórann í Reykjavík um greiðslu sektar- innar en greiddi aðeins lítinn hluta hennar. Hann var handtekinn 14. apríl 1998 og hóf þann dag afplánun á eftirstöðvunum. Með úr- skurði dóms- og kirkjumálaráðherra 18. sama mánaðar var kveðið svo á, að ákvörðun lögreglustjórans í Reykjavík skyldi standa óbreytt. V höfðaði mál gegn íslenska ríkinu og krafðist þess, að úr- skurðurinn yrði ógiltur, að viðurkennt yrði, að eftirstöðvar fésekt- arrefsingar og vararefsing samkvæmt dómi Hæstaréttar 19. mars 1993 væru fallnar niður sökum fyrningar og að viðurkennt yrði, að handtaka S og afplánun á vararefsingu hefði verið ólögmæt. Þá krafðist hann einnig viðurkenningar á bótarétti vegna þessara að- gerða. Í framangreindum dómi Hæstaréttar kemur fram, að 11 mánaða fangelsi komi í stað sektarinnar, verði hún ekki greidd inn- an fjögurra vikna frá birtingu dómsins. Sektarrefsingin gat því fyrst komið til framkvæmda 4 vikum eftir að dómurinn hafði verið birt- ur V. Í ljós var leitt, að V var ekki birtur dómurinn fyrr en liðnar voru meira en Á vikur frá uppkvaðningu dómsins, það er eftir 16. apríl 1993. V var handtekinn 14. apríl 1998, og var hann því færður til afplánunar á eftirstöðvum fésektarrefsingarinnar áður en 5 ára fyrningarfresturinn var liðinn. Var íslenska ríkið sýknað af öllum kröfum V. erna nnnnrarrrrrrrrrrrrrrerrrrrnnn 2270 Fyrirvaralaus greiðsla Sjá Endurgreiðsla. ................eeeneereeaanrrerrnnreerneeerannrernnnnrrrnrtrn rare 2021 Fæðingarorlof S, sem var ríkisstarfsmaður, sótti um laun í fæðingarorlofi í einn mánuð, þegar barn hans var orðið rúmlega 4 mánaða gamalt. Kona S, sem einnig var ríkisstarfsmaður, ætlaði að afsala sér rétti til launaðs fæðingarorlofs í þann mánuð. Fjármálaráðuneytið hafnaði beiðni S með vísan til 17. gr. laga nr. 38/1954 og reglugerðar nr. 410/1989, sem takmörkuðu launagreiðslur í fjarvistum vegna barnsburðar við konur. S kærði synjunina til kærunefndar jafnréttismála, K, sem taldi hana brjóta í bága við 4. gr. laga nr. 28/1991 um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla. Beindi K þeim tilmælum til fjármála- ráðuneytisins, að gerðar yrðu nauðsynlegar ráðstafanir til að viður- kenndur yrði og tryggður réttur feðra í þjónustu ríkisins til launa í fæðingarorlofi. S höfðaði mál gegn íslenska ríkinu og krafðist við- urkenningar á því, að synjunin hefði verið ólögmæt. Samkvæmt 4. Efnisskrá CCXXV Bls. gr. laga nr. 28/1991 skulu konum og körlum greidd jöfn laun og njóta sömu kjara fyrir jafnverðmæt og sambærileg störf og er sagt, að með kjörum sé átt við lífeyris-, orlofs- og veikindarétt og hvers konar önnur samningsréttindi. Ótvírætt var talið, að greiðslur þær, sem um var fjallað í málinu, féllu undir skilgreiningu 4. gr. laganna. Tilgangur löggjafans með fæðingarorlofi var annars vegar sá, að konur fengju tækifæri til að ná sér eftir barnsburð, og hins vegar að foreldrar fengju báðir tækifæri til að annast barn sitt fyrstu mánuði ævi þess. Því var ekki talið rétt að beita ákvæðum 17. gr. laga nr. 38/ 1954 og reglugerðar nr. 410/1989 með þeim hætti sem gert var. Það samrýmdist ekki 2. mgr. 65. gr. stjórnarskrárinnar og 3. og 4. gr. laga nr. 29/1991. Var því fallist á kröfu S. ..........00000...0. 0. 500 Gagnaöflun V var ákærður fyrir fíkniefnabrot og þess meðal annars krafist að fíkni- efni, sem lögreglan lagði hald á yrðu gerð upptæk. V krafðist þess, að ákæruvaldinu yrði gert skylt að leggja fram fíkniefnin, en Hér- aðsdómur Reykjavíkur hafnaði þeirri kröfu. Það var talið styðjast við áratugalanga dómvenju að leggja ekki fram öll sýnileg sönn- unargögn, sem aflað hefði verið við rannsókn opinberra mála. Ákæruvaldið lagði fram ljósmyndir af haldlögðum fíkniefnum, auk þess sem ákærða og verjanda hans var gefinn kostur á að koma á lögreglustöð og sjá umrædd efni þar, en því var hafnað. Ekki hafði verið skýrt á neinn hátt, hvað ákærði hygðist frekar sanna í málinu við það, að efnin sjálf yrðu lögð fram í dóminum. Var úrskurður héraðsdóms staðfestur. ...............000.0eerereeeeersrrrrrrr 2449 X var sakfelldur í héraðsdómi fyrir kynferðisbrot. Hann áfrýjaði dómn- um til Hæstaréttar, og krafðist verjandi hans frekari gagnaöflunar. Þótti rétt að afla læknisfræðilegra gagna um afleiðingar slyss, sem kærandi hafði lent í áður en hún bar fram kæru sína á hendur X, auk þess sem rétt væri að afla sálfræðilegra gagna um kæranda og Á. Þótti sýnt, að nýjar upplýsingar um þessi efni gætu verið til þess fallnar að veita tilefni til frekari gagnaöflunar og skýrslugjafar fyrir dómi. Var því héraðsdómur ómerktur og málsmeðferð í héraði frá upphafi aðalmeðferðar. .....................000000.000 00.00.0000 2809 Galli K svf. keypti frystan þorsk af EMF, sem hafði fengið fiskinn úr rússn- eskum togurum. Greindi aðila á um, hvort áskilin gæði hans ætti að CCXXVI Efnisskrá Bls. miða við venjulegan slíkan fisk eða hvort gerðar hefðu verið ríkari kröfur. Fiskurinn kom til K svf. um 10. janúar 1993 og var skoðaður af starfsmönnum Fiskistofu 19. janúar. Önnur úttekt fór fram 1. febrúar 1993 með líkri niðurstöðu og hin fyrri. Ekki varð annað séð en að K svf. hefði strax eftir fyrri úttekt Fiskistofu kvartað undan gæðum fisksins, og af úttektunum varð ekki annað ráðið en að gæðin hefðu verið misjöfn. Í framhaldi af kvörtununum áttu sér stað viðræður, sem leiddu til afsláttarboðs EMF, en gegn mótmæl- um K svf. var ósannað, að því boði hefði verið tekið. EMF tók við þeim hluta fisksins, sem K svf. lét ekki vinna og seldi hann öðrum. Því var ómótmælt, að Ksvf. lét vinna úr 39,312 tonnum og bauðst ítrekað til að greiða fyrir unninn fisk. Ósannað var talið, að þessi fiskur fullunninn hefði selst fyrir minna en markaðsverð. Var K svf. gert að greiða fyrir þann fisk. ...................00000..00 0000. 207 Galli í fasteignakaupum. Sjá Fasteignakaup. ........................000.0n 756 Sjá Verksamningur. ................0...a anne 2363 Sjá Skaðabótamál. ............0.000..000 0000 3058 Geðheilbrigði Tvíburabræðurnir S og Ó urðu manni að bana á hrottafenginn hátt. Að mati geðlæknis áttu ákvæði 16. gr. almennra hegningarlaga við um S. Læknirinn taldi þó, að geðrænt ástand S væri þess eðlis, að hann myndi skynja þýðingu refsingar, en hins vegar myndi áhrif hugsan- legrar refsivistar hafa slæmar afleiðingar á þróun sjúkdómsins. S krafðist þess, að hann yrði, í stað venjulegrar refsivistar í fangelsi, látinn afplána dóm sinn á viðeigandi stofnun með vísan til 16. gr., sbr. 62. gr. almennra hegningarlaga. Í bréfi Fangelsismálastofnunar ríkisins kom fram, að stofnun, sem um er rætt í 2. mgr. 16. gr. al- mennra hegningarlaga, hefði ekki verið komið á fót. Hins vegar hefði réttargeðdeildin að Sogni í Ölfusi í einstaka tilvikum tekið við föngum um nokkurra mánaða skeið meðan þeir afplánuðu refsivist, og væri það liður í heilbrigðisþjónustu við fanga. Þóttu því ekki skilyrði til þess að mæla í dómnum fyrir um afplánun refsingar S á stofnun, en við það yrði að miða, að vistun hans við afplánun yrði í samræmi við heilsu hans. .............0.... 0000 1503 Gerðardómur L, sem var einn veiðiréttareigenda við Eystri-Rangá og Fiská, gerði leigusamning við Veiðifélag Rangæinga 23. mars 1983. Í þeim Efnisskrá CCXXVII samningi var ákvæði um, að ágreiningi, sem rísa kynni út af samn- ingnum, skyldi skjóta til úrskurðar tveggja óvilhallra manna. Í ágúst 1997 krafðist L þess, að kvaddir yrðu þrír gerðarmenn til að fjalla um kröfur hans og ágreiningsefni við Veiðifélag Eystri-Ran- sár, E, og Veiðifélag Rangæinga, R. Fram kom, að leigusamningur- inn frá 1983 hafði verið framlengdur til 1996. Ein af kröfum L á hendur E og R var sú, að leigusamningurinn stæði óbreyttur frá 1998 til ársins 2007, og krafðist L þess, að gerðardómur úrskurðaði að hann ætti rétt á, að samningurinn stæði óbreyttur á þessu ára- bili. Gerðardómsákvæði leigusamningsins varð ekki skýrt á þann veg, að það tæki til ágreinings um það, hvort L ætti rétt á að samn- ingurinn yrði framlengdur. Var kröfu L hafnað. ...........00)))........... Geymslugjald V hf. keypti vélar og tæki af þrotabúi sumarið 1994 og fékk að koma hluta af þessum munum fyrir í húsnæði, sem F ehf. hafði á leigu. V hf. tók munina ekki endanlega úr geymslu fyrr en í nóvember 1995, en áður hafði F ehf. gert honum reikning að fjárhæð 1.131.481 krónu. Í reikningnum var miðað við að leigurýmið hefði verið 90 rúmmetrar, en fyrir hvern rúmmetra áskildi F ehf. sér 22 krónur fyrir hvern dag í 459 daga, auk virðisaukaskatts. Ekki var talið sannað, að samið hefði verið fyrirfram um hvort eða hversu hátt endurgjald skyldi koma fyrir geymslu munanna. Var fjárhæð reikn- ingsins talin langt úr hófi. Þótti geymsluleiga fyrir tímabilið hæfi- lega ákveðin 160.000 krónur. ...........0000..e.e. eee Geymslugreiðsla Sjá Skuldabréf. .................... see Gildistaka laga Sjá Ógilding stjórnvaldsúrskurðar. ................. rr Gjafsókn L var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli, sem hann höfðaði gegn Siglingamálastofnun ríkisins og íslenska ríkinu vegna vinnu- SYSS. ll erernrrrrarrre re nnnnnnnarr rr rrrererenrrrrrn P var veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti í máli, sem K höfðaði gegn honum til endurgreiðslu skuldar, sem K hafði leyst til sín. ....................... M var veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti vegna kröfu um endurgreiðslu Bls. 2745 3624 1481 3418 238 255 CCXXVIII Efnisskrá meðlags og niðurfellingar gjaldfallins en ógreidds meðlags með barni. K, móður barnsins, var einnig veitt gjafsókn í málinu. ........ Gjafsókn var veitt í máli um forsjá barna. .......................0000 00 S var veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti í máli, sem hann höfðaði vegna upp- sagnar og launa í veikindaforföllum. .............).)......00.0.... 0 Ó var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli, sem hann höfðaði gegn vátryggingafélagi. .............0........... 0. J var veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti í máli, sem hann höfðaði vegna upp- SAGNAT Á VÍNNUSAMDINBI. .....d.dd.0000000.000 0000 K var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli um forsjá dóttur hennar. renn B var veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti í meiðyrðamáli, sem R höfðaði gegn henni. err D var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í erfðamáli. ................ E var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli, sem hún höfðaði gegn íslenska ríkinu vegna þinglýsingamistaka. ............................ K var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli út af forsjá barns. Ó var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli, sem hann höfðaði gegn lífeyrissjóði. ................. annarrar E var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli, sem hún höfðaði gegn Íslenska ríkinu vegna afleiðinga læknisaðgerðar. .................. M var veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti vegna kröfu um skaðabætur vegna líkamstjóns. ....... a ereeeeeerrererrrerrr rr S veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti vegna kröfu á hendur lögmanni vegna innheimtu hans á launakröfu. ..........................0 00. G var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti vegna kröfu um skaða- bætur vegna líkamstjóns. ..............000erere rr S var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti vegna kröfu á hendur líf- eyrissjóði um vangoldinn lífeyri. .............0000.00.... 0000. Sjá Mál fellt niður. ............0........ 0000 K var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli um forsjá barna. K var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli, sem hann höfðaði gegn íslenska ríkinu til greiðslu kostnaðar, sem hann hafði orðið fyrir, er áfrýjun hans ónýttist vegna dóms Hæstaréttar. ................ Þ Þ var veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti í máli vegna kröfu um skaðabætur fyrir líkamstjón. dr K höfðaði mál gegn M og krafðist forsjár fjögurra barna þeirra. M kærði til Hæstaréttar úrskurð héraðsdóms, þar sem hafnað var kröfu hans um dómkvaðningu yfirmatsmanna. M var dæmdur til að Bls. 408 525 592 632 656 666 693 1134 1227 1315 1426 1446 1782 1917 2098 2140 2253 2467 2528 2588 Efnisskrá CCXXIX greiða K kærumálskostnað en tekið var fram, að gjafsókn málsað- ila kæmi ekki til álita, enda væri hún gagnvart þeim báðum bundin við rekstur máls þeirra í héraði. ........................... 0. Ó var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í skaðabótamáli, sem hann höfðaði gegn útgerð skips vegna vinnuslyss. ........................ K var veitt gjafsókn í héraði í máli, sem hann höfðaði til greiðslu skaða- ÞÓta. dd... Ó var veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti í skaðabótamáli, sem hann höfðaði gegn trésmíðaverkstæði vegna vinnuslyss. ...........0..0....... 000... G var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í skaðabótamáli, sem hann höfðaði gegn útgerð skips vegna vinnuslyss. ........................ Á o.fl. veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti í skaðabótamáli, sem þeir höfðuðu gegn Búnaðarbanka íslands v/Stofnlánadeildar landbúnaðarins. ... R veitt pjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í skaðabótamáli vegna um- ferðarslyss. ............... ern E var veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti í máli til greiðslu verklauna. ........ E var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í skaðabótamáli vegna VÍNNUSLYSS. „............. renna E var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli, sem hann höfðaði vegna lífeyrisréttinda. .......................0.000..000000 0000 L var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli, sem hún höfðaði gegn Tryggingastofnun ríkisins og tryggingaráði. .......................... G var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í máli, sem hann höfðaði VEGNA VINNUSLYSS. ll... H var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í skaðabótamáli vegna umferðarslyss. ................ renn H var veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti í skaðabótamáli vegna umferðarslyss. .................. err I var veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti í máli vegna mistaka við læknisað- BETÖ. ll rnrrrnrae rare Gjalddagi Í apríl 1992 gerðu S og byggingarvöruverslun H hf. með sér samkomulag um, að S fengi gjaldfrest á kaupverði varnings, sem hann keypti hjá H hf. Til staðfestingar samkomulaginu undirrituðu S og sambýlis- kona hans veðrtryggingarbréf, að fjárhæð allt að 2.000.000 krónur, með veði í fasteign, sem S og sambúðarkona hans voru að reisa. H hf. skyldi sjá um þinglýsingu bréfsins. Ekki var unnt að þinglýsa bréfinu, þar sem S brast heimild til eignarinnar sökum þess, að Bls. 2702 2760 2773 2875 2884 3058 3115 3245 3427 3745 3975 4065 4109 4328 4392 CCXXX Efnisskrá Bls. lóðarleigusamningi hafði ekki verið þinglýst. H hf. afturkallaði beiðni sína um þinglýsingu 2. desember 1993, en S vissi ekki fyrr en síðla árs 1995, að ekki hefði tekist að þinglýsa bréfinu. Lóðarleigu- samningi S var þinglýst 24. nóvember 1995. Viðskipti aðila voru í fyrstu lítil, en 30. september 1995 nam skuld á viðskiptareikningi S hjá H hf. 501.915 krónum. H hf. höfðaði mál til greiðslu hennar, en S taldi skuldina ekki enn fallna í gjalddaga. H hf. hafði tekið að sér að þinglýsa tryggingarbréfinu og ekki gert S viðvart um, að þinglýs- ing tókst ekki. Því hafði ekki verið hnekkt, að S hafði boðið veð- tryggingu eftir að lóðarleigusamningi hafði verið þinglýst 24. nóvember 1995. Var lagt til grundvallar, að S hefði mátt treysta því, að í gildi væri samningur um lánsviðskiptin. H hf. hafði, þegar þetta var virt, hvorki sýnt fram á að hann hefði vegna vanefnda af hálfu S átt rétt á að rifta samningnum frá apríl 1992 né að hann hefði á árinu 1995 eða síðar fallið niður af öðrum ástæðum. Var samning- urinn því enn talinn í gildi og skuld S ekki fallin í gjalddaga. S var því sýknaður að svo stöddu af kröfum H hf. .............)).)....0........ 298 Gjaldþrotaskipti Sýslumaðurinn á Seyðisfirði krafðist þess, að viðurkennd yrði almenn krafa hans á hendur þrotabúi E hf. um söluskatt að fjárhæð 6.032.888 krónur. Sölugjaldið var upphaflega lagt á B hf., sem var forveri E hf., með úrskurði ríkisskattstjóra 29. desember 1989. Fram kom, að félaginu hafi borist úrskurðurinn 16. janúar 1990. Samkvæmt 1. mgr. 28. gr. laga nr. 10/1960 féll álagning samkvæmt úrskurðinum 29. desember 1989 í gjalddaga 10 dögum eftir að gjaldanda var tilkynnt um hana. Var því miðað við, að gjalddagi skattkröfunnar hafi verið 26. janúar 1990. Sýslumaður gerði lögtak fyrir kröfunni 12. febrúar 1992. Þá voru meira en tvö ár liðin frá gjalddaga kröfunnar og því fallinn niður lögtaksréttur, sem henni fylgdi. Gat byrjun lögtaksgerðar 12. febrúar 1992 ekki leitt til slita fyrningar á kröfunni. Sýslumaður leitaði fjárnáms hjá B hf. 13. október 1992. Þá höfðu tekið gildi lög nr. 90/1989 um aðför, og var ekki unnt að styðja heimild til aðfarar við 9. eða 10. tl 1. mgr. 1. gr. þeirra. Skorti því lagastoð fyrir aðfarargerðinni. Fjárnám sýslu- manns 2. desember 1992 sleit ekki fyrningu kröfunnar og ekki held- ur þær frekari fullnustugerðir, sem fóru fram á grundvelli fjárnáms- ins. Sýslumaður bar ekki fyrir sig önnur atvik á tímabilinu fram til 26. janúar 1994, sem geta að lögum hafa leitt til slita á fyrningu Efnisskrá CCXXKXI Bls. sölugjaldskröfunnar, og var krafan ekki viðurkennd við gjaldþrota- SkiptiN. rr 49 Bú L var tekið til gjaldþrotaskipta 7. júní 1996. Eina eign búsins var helmingur fasteignarinnar nr. 4 við H-götu. L hóf einn byggingu hússins á árinu 1977, en 5. nóvember 1980 var þinglýst lóðarleigu- samningi um lóðina við L og sambýliskonu hans G., en þau gengu í hjúskap í júní 1982. Fasteigninni var einungis þinglýst á nafn L. Í febrúar 1995 óskuðu hjónin eftir því, að fasteignin yrði þinglýst eign beggja, og var það gert 1. mars 1995. Þrotabú L taldi, að um væri að ræða gjöf frá L til G og krafðist riftunar á 50% fasteignar- innar. Talið var, að þinglýst eignarheimild L að fasteigninni veitti líkindi fyrir því, að hún hefði í heild verið hjúskapareign hans þeg- ar hann og G gengu í hjúskap. Til þess að hnekkja þeim líkindum þurfti G að sýna fram á það, að hún hefði í reynd látið af hendi fé til þess að greiða tiltekinn byggingarkostnað eða lagt nánar til- greinda vinnu í húsbygginguna í þeim mæli, að myndast hefði hlut- deild hennar í eignarrétti. Það tókst henni ekki og var riftunarkraf- an tekin til greina. ............................ rr 21 E var undirverktaki hjá VH um verk, sem unnið var fyrir V. Vinna E varð meiri en ætlað var vegna frávika frá verklýsingu. Hinn 30. desember 1994 var samið um bætur til handa E frá V að fjárhæð 1.814.217 krónur. Samkvæmt verksamningi E og VH átti VH að fá greitt beint frá V fyrir þá verkþætti, sem lokið var hverju sinni. E lét kyrrsetja hjá VH greiðslu frá V að fjárhæð 1.814.217 krónur 29. mars 1995. Bú VH var tekið til gjaldþrotaskipta 21. júlí 1995. Skiptastjóri tilkynnti V, að kyrrsetningin væri fallin niður og V bæri að greiða hina kyrrsettu fjárhæð til skiptastjóra, sem hann gerði 17. nóvember 1995. E lýsti kröfum í þrotabúið og krafðist þess, að framangreind fjárhæð yrði afhent sér utan skuldaraðar, sbr. 109. gr. laga nr. 21/1991. Skiptastjóri hafnaði því og fór ágreiningurinn til úrlausnar Héraðsdóms Reykjavíkur. Fyrrnefnd bótakrafa var til úrlausnar í máli, sem rekið var fyrir Héraðsdómi Reykjaness, sem kvað upp dóm 17. október 1995. Ekkert samningssamband var talið hafa verið milli E og V og var V því sýknað vegna aðildarskorts. Talið var, að hin kyrrsetta greiðsla hefði verið vegna kröfu, sem VH hefði átt á hendur V, enda hefði kyrrsetningin verið gerð í greiðslunni sem hans eign. Var því niðurstaðan sú, að greiðslan ætti að renna til þrotabúsins og að kyrrsetningin hefði fallið úr gildi við uppkvaðningu gjaldþrotaúrskurðarins. Þessum dómi var áfrýjað til CCXXXII Efnisskrá Bls. Hæstaréttar, sem kvað upp dóm 23. janúar 1997 og staðfesti hér- aðsdóm með skírskotun til raka hans um það, að sú fjárhæð, sem um samdist á fundinum 30. desember 1994 skyldi renna til E. Talið var, að E hefði aldrei átt kröfu á hendur V og því aldrei orðið eig- andi þeirrar bótafjárhæðar, sem samkomulag náðist um 30. desem- ber 1994, og gæti hann því eingöngu beint kröfum sínum að VH. Þar sem E tókst ekki að sýna fram á eignarrétt sinn að umræddri greiðslu frá V, var ekki fallist á, að honum yrði afhent greiðslan ut- an skuldaraðar, heldur ætti hann aðeins almenna kröfu í þrotabú VH. rns 179 Að kröfu sýslumanns var gerð aðför hjá F ehf. vegna ógreiddra opin- berra gjalda. Á grundvelli aðfarargerðarinnar krafðist sýslumaður gjaldþrotaskipta á búi F ehf. Ekki var sótt þing af hálfu félagsins og var það tekið til gjaldþrotaskipta 17. desember 1997. F ehf. kærði úrskurð héraðsdóms 16. janúar 1998 og kvaðst fyrst hafa orðið kunnugt um úrskurðinn 6. janúar. Með kærunni fylgdi bréf sýslu- manns frá 15. janúar um að hann afturkalli kröfu sína um að bú fé- lagsins verði tekið til gjaldþrotaskipta, þar sem félagið hafi gert upp hluta krafnanna og samið um greiðslu eftirstöðva þeirra. Sagt var að afturkalla megi kröfu um gjaldþrotaskipti þar til úrskurður gengur um hana fyrir héraðsdómi samkvæmt 4. mgr. 67. gr. laga nr. 21/1991. Frá uppkvaðningu úrskurðar þar til kröfulýsingarfresti við skiptin er lokið gildir ekki almenn regla einkamálaréttarfars að að- ilar geti sammælst um að fá skiptin felld niður með kæru til æðra dóms eða um endurupptöku á meðferð kröfu um skiptin, og var hinn kærði úrskurður staðfestur. ...........0.0.... 340 Sjá Skaðabætur. ................0.... nennt 400 Þann 10. mars 1991 keypti L sf. rekstur Grillskálans á Hellu af O hf. og Rangárvallahreppi. Hafði félagið reksturinn með höndum þar til það seldi hann fyrri eigendum með samningi 16. desember 1994. Kaupverð samkvæmt samningnum var meðal annars innt af hendi með skuldajöfnun við viðskiptaskuld L sf. við O hf. Bú L sf. var tekið til gjaldþrotaskipta 31. júlí 1995. Var lausafé það, sem kaup- samningurinn 16. desember tók til, eina eign L sf. Þrotabúið höfð- aði mál til riftunar greiðslunni á skuld L sf. við O hf. Fram kom, að í desember 1994 hefði verið yfirvofandi, að fyrirtækinu yrði lokað vegna skulda þess við ríkissjóð. Fulltrúi sýslumanns taldi fullvíst, að sveitarstjóri Rangárvallahrepps hefði vitað, að fyrirtækið væri á barmi gjaldþrots, og var talið ólíklegt, að vitneskja fyrirsvarsmanna Efnisskrá CCXXXTII Bls. hreppsins hefði ekki borist til O hf. áður en kaupsamningur var gerður. Það var því talið ljóst, að sú ráðstöfun, sem fólst í ákvæði kaupsamningsins 16. desember 1994 um skuldajöfnuð var á ótil- hlýðilegan hátt til hagsbóta fyrir O hf. á kostnað annarra kröfu- hafa. Var fallist á kröfu þrotabúsins um riftun greiðslunnar. ......... 490 Með kaupsamningi 24. mars 1994 keypti B fasteign á Akureyri af Á hf. Bú A hf. var tekið til gjaldþrotaskipta 30. júní 1994. Endurskoðandi á vegum þrotabúsins gerði athugasemdir við kaupsamninginn, þar sem útborgun B hefði ekki verið innt af hendi í samræmi við ákvæði samningsins. Með afhendingu fasteignarinnar hefði A hf. hins vegar greitt upp viðskiptaskuld sína hjá B, að fjárhæð 1.555.897 krónur. Þrotabúið krafðist riftunar þessarar greiðslu og endurgreiðslu 842.463 króna. Óumdeilt var, að B greiddi ekki út- borgun kaupverðs með peningum, heldur með skuldajöfnuði. B taldi sig ekki hafa fengið greiðslu með gerð kaupsamningsins í óvenjulegum greiðslueyri, því að þegar við gerð samnings um hönnunarvinnu hafi verið sett það skilyrði, að B yrði að taka við íbúð sem greiðslu, ef ekki tækist að selja íbúðirnar, og hefði hann gengið að því. Þetta fékk ekki stuðning í gögnum málsins, og var ekki fallist á, að sýnt hefði verið fram á, að B hefði samið með bindandi hætti þegar í byrjun um að taka við íbúð sem greiðslu úr hendi A hf. Greiðsla verklauna til B og skuldar við hann, sem innt var af hendi með skuldajöfnuði á hluta kaupverðs fasteignar, var því talin hafa farið fram með óvenjulegum greiðslueyri. B hafði ekki sýnt á annan hátt fram á, að umrædd greiðsla hafi mátt virðast venjuleg eins og atvikum var háttað. Var því fallist á kröfu þrota- búsins um riftun á greiðslu skuldarinnar og B dæmdur til að greiða því 836.161 krónu. ..........0.0....... err 131 Bú F hf. var tekið til gjaldþrotaskipta 13. febrúar 1992. B lýsti kröfu um ógreidd laun og orlof í þrotabúið, og var hún samþykkt sem for- gangskrafa. B fór þess á leit við Ábyrgðarsjóð launa, Á, að hann greiddi kröfuna. Á hafnaði því með vísan til c-liðar 6. gr. laga nr. 52/1992. Í bréfi fyrrum stjórnarformanns F hf. og annars stjórnar- manns 21. mars 1992 til bústjóra í þrotabúinu sagði meðal annars, að nýr framkvæmdastjóri félagsins, B, hefði hafið störf fyrir það í apríl 1991 en hætt í september sama ár. Þetta orðalag varð ekki skilið öðru vísi en svo, að átt væri við, að B hefði verið fram- kvæmdastjóri félagsins á þessum tíma. Var Á sýknað af kröfum B. 859 S krafðist gjaldþrotaskipta á búi A og reisti kröfu sína á fjárnámi hjá A, CCXXXIV Efnisskrá Bls. sem lokið var án árangurs 6. ágúst 1997. Var bú hans tekið til gjald- þrotaskipta með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur 30. desember 1997. A krafðist þess, að úrskurðurinn yrði felldur úr gildi. Við fjár- námið veitti A engar upplýsingar um hvort hann ætti eignir, og endurrit af gerðinni bar ekki með sér, að þetta hefði verið kannað á annan viðhlítandi hátt. Þegar af þeirri ástæðu var ekki litið svo á, að fjárnámsgerðin gæti hafa gefið rétta mynd af fjárhag A, sbr. 1. tl. 2. mgr. 65. gr. laga nr. 21/1991. Héraðsdómi bar því samkvæmt Í. mgr. 71. gr. sömu laga að hafna af sjálfsdáðum kröfu S um gjald- þrotaskipti, og var úrskurðurinn felldur úr gildi. .......................... 1050 Sýslumaðurinn í Reykjavík gerði árangurslaust fjárnám hjá B 25. júní 1997 fyrir kröfu T. Hinn 13. ágúst 1997 beindi T kröfu til Héraðs- dóms Reykjavíkur um að bú B yrði tekið til gjaldþrotaskipta á grundvelli þeirrar gerðar. Krafan var tekin fyrir á dómþingi 12. nóvember 1997, og óskaði B þá eftir fresti. Var meðferð kröfunnar frestað til 10. desember 1997, en þá sótti B ekki þing. Var gjald- Þþrotaúrskurður kveðinn upp 27. febrúar 1998. Þremur dögum áður en sá úrskurður var kveðinn upp, eða hinn 24. febrúar 1998, var fjárnámið frá 25. júní 1997 endurupptekið hjá sýslumanningum í Reykjavík og gert fjárnám í nánar tilteknum munum fyrir kröfu T. B hélt því fram, að fjárnámið 24. febrúar 1998 sýndi, að lagaskilyrði hefðu þá ekki lengur verið fyrir hendi til þess að taka bú hans til gjaldþrotaskipta. T dró ekki til baka kröfu sína um, að bú B yrði tekið til gjaldþrotaskipta áður en úrskurður gekk um hana 27. febrúar 1998. Fjárnámið 24. sama mánaðar var gert löngu eftir að krafan var tekin til úrskurðar. Var því ekki unnt að gefa því gaum. Var kröfu B um endurupptöku á meðferð kröfu T um gjaldþrota- skipti á búi hans hafnað. .........................00 0000 1567 J afsalaði 1. mars 1995 til L ehf. 10 hektara landspildu. Spildan var í afsal- inu sögð vera skipulagt byggingarsvæði með 37 sumarbústaðalóð- um. Þá sagði einnig í afsalinu, að eignin væri framlag J sem hlutafé í L ehf., en kaupverðs var að engu getið. Bú J var tekið til gjald- þrotaskipta 11. mars 1996, en frestdagur við skiptin var 16. október 1995. Heildarfjárhæð lýstra krafna var 4.200.000 krónur. Þrotabú J, Þ, höfðaði mál gegn L ehf. og krafðist riftunar afsalsins og að L ehf. yrði gert að greiða Þ 4.200.000 krónur, en Þ staðhæfði, að andvirði lóðanna, sem ráðstafað var með afsalinu væru miklu meira en því svaraði. L ehf. hélt því fram, að afsalið, sem þinglýst var 10. apríl 1995, hefði verið gert í framhaldi af kaupsamningi sínum við J 1. Efnisskrá CCXXXV Bls. júlí 1993 og tveimur öðrum samningum 13. júlí og 5. október 1994. Samþykktir L ehf. voru dagsettar 1. júlí 1993. Var J meðstjórnandi og framkvæmdastjóri félagsins og eiginkona hans formaður þess. Með kaupsamningi 10. september 1993 seldi J eiginkonu sinni öll hlutabréf sín í félaginu. Aðrir hluthafar voru móðir J og dóttir. Með vísan til 1., 2. og 4. tl.3. gr. laga nr. 21/1991 var J því nákominn L ehf. Þótt kaupsamningur um landið væri sagður gerður 1. júlí 1993, var talið að J hefði fyrst ráðstafað landspildunni til L ehf. með afsalinu, sem þinglýst var 10. apríl 1995. Var ráðstöfun J með afsalinu virt í heild sem gjafagerningur. L ehf. hafði ekki sýnt fram á, að J hefði þrátt fyrir afhendingu sína verið gjaldfær 10. apríl 1995, þegar ráðstöfunin taldist hafa verið gerð. Var því fullnægt skilyrð- um 2. mgr. 131. gr. laga nr. 21/1991 til að verða við kröfu Þ um rift- UN. „.lladannarrrr err nransssr str rrnnrr sr sr rr n rns 1602 Bú V hf. var tekið til gjaldþrotaskipta 30. janúar 1996. Þrotabú félagsins, Þ, höfðaði mál gegn L ehf. til að fá rift gerningum forráðamanna V hf., sem fólu í sér ráðstöfun á eignum félagsins. Í fyrsta lagi var um var að ræða ráðstöfun allra vörubirgða félagsins til L ehf. sam- kvæmt samningi 1. október 1995. Í öðru lagi var krafist riftunar á framsali viðskiptakrafna í eigu félagsins til L ehf. og loks var krafist riftunar á þeirri ákvörðun að afhenda L ehf. skuldabréf í eigu V hf. Nam heildarkrafan rúmum 7 milljónum króna. Að því er varðaði samninginn um sölu vörubirgða til L ehf. var talið, að ekki væri annað í ljós leitt en að L ehf. hefði greitt fyrir vörurnar með tveim- ur skuldabréfum, samtals að fjárhæð 6.000.000 krónur, og var sýkn- að af þessum þætti í kröfugerð Þ. Að því er varðaði samning um kaup L ehf. á viðskiptakröfum V hf., að fjárhæð 1.482.079 krónur, var talið að um hefði verið að ræða greiðslu skuldar með óvenju- legum greiðslueyri, og var þeirri greiðslu rift og L ehf. dæmt til að greiða Þ þá fjárhæð með dráttarvöxtum. Að því er varðaði afhend- ingu skuldabréfs til L ehf., þá höfðu greiðslur skuldara bréfsins ver- ið færðar Þ til tekna en ekki L ehf.. Var ekki talið, að Þ hefði lög- varða hagsmuni af því að fá dóm um þennan þátt í kröfugerð sinni, og var honum vísað frá héraðsdómi. .................0.0..00. 000 1745 Sjá Fyrirsvar, Fjárnám. .......................0...... rr 1795 Sjá Skuldajöfnuður. ...............0....00. 0000 1865 Danskt félag F og S hf. áttu um árabi í viðskiptum með sjávarafurðir. Hinn 2. ágúst 1995 var bú F tekið til gjaldþrotaskipta. F pantaði 28. apríl 1995 18.200 kíló af rækju hjá S hf., og var rækjan send 12. maí CCXXXVI Efnisskrá með skipti til F Svo var um samið, að kaupverð skyldi greitt í síð- asta lagi 28 dögum eftir útgáfudag reikningsins 12. maí 1995. Tekið var fram í reikningnum, að „Due date“ væri 9. júní 1995. Varan var afhent 18. maí og F greiddi kaupverðið 23. sama mánaðar. Þrotabú F höfðaði mál gegn S hf. og krafðist riftunar þessarar greiðslu og endurgreiðslu fjárhæðarinnar. Talið var, að eindagi til greiðslu kaupverðs hafi verið 9. júní 1995. Útgáfudagur reikningsins taldist vera lausnardagur, en sérstakur gjalddagi var ekki tilgreindur í kaupsamningi. Kaupandi gat greitt vöruna á tímabilinu frá lausnar- degi til eindaga.. Var ekki talið andstætt góðum viðskiptaháttum í verslunarkaupum að draga ekki greiðslu fram að eindaga, og var því talið, að greiðslan hefði ekki verið innt af hendi fyrr en eðlilegt var. Reyndi þá ekki á, hvort greiðslan hefði virst venjuleg eftir at- vikum. Var krafa þrotabúsins ekki tekin til greina. ...................... Sjá Fjármál hjóna. ..............0....... 000 Sjá Nauðungarsala. ................%...0nnnn nn nrrrrnrrrrrrrrrrrrrrrrerrtrrrrrraa nn Sjá Skaðabætur. ...............)0... 00... Bú Þ var tekið til gjaldþrotaskipta 20. október 1998 að beiðni P. Beiðnin var byggð á árangurslausu fjárnámi, sem fram fór hjá Þ. Við fyrir- töku fjárnámsins lýsti eiginmaður Þ því yfir, að hún ætti ekki eignir til tryggingar kröfu P. Þ kærði úrskurðinn og taldi fjárnámið ógilt, þar sem það hefði grundvallast á staðfestu endurriti árangurslausr- ar fjárnámsgerðar, sem ekki sé talin til aðfararheimilda. Þá gæti eiginmaður ekki lýst yfir eignaleysi hennar. Loks taldi hún kröfuna vera fyrnda og einnig ranga. Var kröfum Þ hafnað og hinn kærði úrskurður staðfestur. .................. etern Bú H hf. var tekið til gjaldþrotaskipta 11. maí 1995. Með bréfi skattstjór- ans í Reykjavík 3. mars 1997 var þrotabúi H hf. tilkynnt að inneign, að fjárhæð 1.569.990 krónur, vegna endurgreiðslu á virðisauka- skatti tímabilsins nóvember-desember 1996 væri til útborgunar hjá tollstjóranum í Reykjavík. Þegar skiptastjóri ætlaði að ná í inneign- ina var honum tilkynnt, að inneigninni hefði hinn 6. mars 1997 ver- ið ráðstafað til greiðslu inn á fyrri skuldir H hf. við ríkissjóð. Þrota- bú H hf. höfðaði mál gegn íslenska ríkinu, Í, til endurgreiðslu framangreindrar fjárhæðar. Í 3. mgr. 25. gr. laga nr. 50/1988, sbr. 3. gr. laga nr. 149/1996, felst sú regla, að réttur skattaðila til endur- greiðslu mismunar á innskatti og útskatti stofnist ekki, ef til er að dreifa vangoldnum opinberum gjöldum hans og sköttum. Það leiðir af 72. gr. laga nr. 21/1991 að við töku bús til gjaldþrotaskipta verður Bls. 1870 2187 2648 2794 3834 Efnisskrá CCXXKXVII Bls. til ný lögpersóna, sem jafnframt því að taka við réttindum og skyldum skuldara nýtur hæfis til að öðlast réttindi og baka sér skyldur. Þrotabúið verður meðal annars sjálfstæður skattaðili. Óumdeilt var, að inneign sú, sem Í notaði til skuldajöfnuðar á móti virðisaukaskattsskuld H hf. hafði myndast vegna ráðstafana þrota- búsins eftir töku þess til gjaldþrotaskipta. Skuldajöfnuður Í gagn- vart þrotabúinu fullnægði ekki skilyrðum 1. mgr. 100. gr. laga nr. 21/ 1991. Hann raskaði einnig jafnstöðu kröfuhafa, sem reglur laganna um gjaldþrotaskipti byggjast á. Var krafa þrotabúsins tekin til GREINA. dresses 3844 Samskonar mál og hér að framan. dd... 3857 A, pólskur ríkisborgari, skrifaði undir ráðningarsamning 28. janúar 1994 við útgerðarfélagið U hf. og réð sig til einnar ferðar sem háseti um borð í togara félagsins. Ekki var lögskráð á togarann hér á landi, en U hf. var í eigu íslenskra aðila, sem höfðu keypt skipið. Umsam- in laun skyldi greiða í bandaríkjadölum. U hf. hafði hvorki greitt laun né ferðakostnað samkvæmt ráðningarsamningnum, þegar bú félagsins var tekið til gjaldþrotaskipta 21. september 1994. Einungis fengust greidd 32,96% upp í kröfu Á við skiptin, og sótti hann um greiðslu eftirstöðva kröfunnar úr hendi Ábyrgðarsjóðs launa, Á. Óumdeilt var, að kjör A samkvæmt ráðningarsamningnum voru síst verri en ef farið hefði verið eftir kjarasamningi Sjómannasam- bands Íslands við Landssamband íslenskra útvegsmanna. Sam- kvæmt 1. mgr. 3. gr. laga nr. 53/1993 er Á fjármagnaður með sér- stöku ábyrgðargjaldi af greiddum vinnulaunum og fleiru, sem skattskylt er samkvæmt Í. tl. A-liðar 7. gr. laga nr. 75/1981, en sam- kvæmt 1. gr. þeirra laga er skattskylda bundin við þá menn, sem eru heimilisfastir hér á landi. A var ekki heimilisfastur á Íslandi og ákvæði voru í ráðningarsamningi hans þess efnis, að vinnuveitand- inn héldi eftir af launum til greiðslu á tekjuskatti í samræmi við skattalög á Kýpur. Var Á sýknaður af kröfum A. Sératkvæði. ...... 3957 Bú G ehf. var tekið til gjaldþrotaskipta 31. október 1996, en frestdagur við þau var 6. ágúst 1996. Hinn 19. og 22. apríl 1996 afhenti G ehf. Sparisjóði vélstjóra, S, tvo víxla til greiðslu á vanskilaskuldum. Þrotabúið krafðist riftunar og endurgreiðslu á andvirði víxlanna. Greiðsla á peningakröfu með viðskiptabréfum á hendur þriðja manni telst almennt ekki venjulegur greiðslueyrir í viðskiptum, og breytir engu þótt viðtakandi greiðslunnar sé lánastofnun. Ekki var sýnt fram á, að samið hefði verið fyrir fram um að greiða skuldirn- CCXXXVIII Efnisskrá Bls. ar í þessu formi. Var því fallist á, að greiðslan hefði verið innt af hendi með óvenjulegum greiðslueyri í skilningi 1. mgr. 134. gr. laga nr. 21/1991. S hélt því fram, að greiðslan hefði í ljósi fyrri viðskipta við G ehf. virst venjuleg eftir atvikum. Í ljós var leitt, að í viðskipt- um S og G ehf. á tímabilinu frá 11. ágúst 1993 til 19. apríl 1995 hefði S níu sinnum keypt viðskiptabréf á hendur þriðja manni af G ehf. Með einni undantekningu rann kaupverð viðskiptabréfa inn á tékkareikning félagsins hjá S. Þegar S keypti víxlana tvo í apríl 1996 hafði verið hlé á verðbréfaviðskiptum hans við félagið í rétt ár, og gjaldfallnar skuldbindingar þess við S voru til innheimtu hjá lögmanni. Kaupverði víxlanna var ráðstafað í heild til að greiða skuldir félagsins við S. Var ekki talið unnt að líta svo á, að viðskipti félagsins við S um verðbréfakaup hefðu verið svo samfelld og slík samsvörun á milli viðskiptanna, að þær ráðstafanir, sem krafist var riftunar á, gætu talist venjulegar eftir atvikum. Var krafa þrota- búsins um riftun tekin til greina. ...............000.0000. 0000. 4310 Gjöf Sjá Gjaldþrotaskipti. ................ nr 121, 1602 Sjá Fjármál hjóna. ...................... 0. 2695 Greiðsla Sjá Skúldabréf. „0... 1653, 2735 Sjá Nauðungarsala. dd... err 1949 Sjá Lausafjárkaup. ................... erna 2951 Sjá Lögmenn. 2... nrnrrrrrrrrrrrrttrrttt treat 2963 Sjá Fasteignakaup. ............00d neee 3037 Greiðslustaður Sjá Skuldabréf. dd... 1481 Gæsluvarðhald a-liður 1. mgr. 103. gr. K var grunaður um að hafa nauðgað stúlku á skemmtistað í Reykjavík á nýársnótt 1998. K viðurkenndi ekki að hafa nauðgað stúlkunni og bar við minnisleysi, en sagðist hafa farið með henni inn í herbergi á efri hæðum skemmtistaðarins. Verulegt ósamræmi var milli fram- Efnisskrá CCXXXIX burðar stúlkunnar og K og rannsókn máls var á frumstigi. Var K gert að sæta gæsluvarðhaldi í allt að 9 daga. ..............00.0..00000..0.... H var grunaður um aðild að þjófnaði. Rannsókn máls var á frumstigi og var H dæmdur til að sæta gæsluvarðhaldi í 14 daga. ..................... G var grunaður um aðild að þjófnaði. Rannsókn máls var skammt á veg komin og var G dæmdur til að sæta gæsluvarðhaldi í 7 daga. ....... S var grunaður um aðild að þjófnaði. Rannsókn máls var skammt á veg komin og var S dæmdur til að sæta gæsluvarðhaldi í 7 daga. ........ Rökstuddur grunur var um aðild D að innflutningi á rúmlega einu kílói af amfetamíni. Hætta var talin á, að hann gæti torveldað rannsókn málsins, sem var á frumstigi, og var hann dæmdur til að sæta gæslu- varðhaldi í eina Viku. ........................0 00. D var grunaður um aðild að innflutningi á rúmlega einu kílói af amfeta- míni. Var honum gert að sæta áframhaldandi gæsluvarðhaldi í tvær VIKUF. ........ rr S var grunaður um aðild að innflutningi á 1.008,4 grömmum af amfeta- míni. Hann hafði setið í gæsluvarðhaldi í hálfan mánuð. Þótt rann- sókn málsins væri vel á veg komin, var hún enn á viðkvæmu stigi, og var S dæmdur til að sæta áframhaldandi gæsluvarðhaldi í tvær Vikur í Viðbót. .................. rr D hafði setið í gæsluvarðhaldi í þrjár vikur vegna gruns um aðild að inn- flutningi á rúmlega einu kílói af amfetamíni. Lögreglustjórinn í Reykjavík krafðist áframhaldandi gæsluvarðhalds, en því var hafn- að í Héraðsdómi Reykjavíkur. Fram kom, að þýskum lögregluyfir- völdum hafði verið send beiðni um aðstoð við rannsókn málsins, sem talin var geta leitt til þess, að mikilvægar upplýsingar fengjust. Þótt unnt hefði verið að grípa til þessara aðgerða fyrr, leit Hæsti- réttur ekki svo á, að slíkar tafir hefði orðið á þeim, að efni væru til að hafna kröfu lögreglustjórans um áframhaldandi gæsluvarðhald. Var D dæmdur til að sæta gæsluvarðhaldi í hálfan mánuð í viðbót. S var dæmdur til að sæta áframhaldandi gæsluvarðhaldi, en hann var grunaður um aðild að innflutningi á rúmlega einu kílói af amfeta- MÁNI. rr D og S voru dæmdir til að sæta áframhaldandi gæsluvarðhaldi í 2 Bls. 557 730 132 1040 1053 1343 1533 Vikur. ser 1563, 1565 K var úrskurðaður í 12 daga gæsluvarðhald vegna gruns um brot gegn 173. gr. a almennra hegningarlaga, en við komu hans til landsins fannst mikið magn ætlaðra fíkniefna í farangri hans. .................... G, sem grunaður var um brot gegn 2. mgr. 218. gr. almennra hegningar- 271 CCXL Efnisskrá laga, var úrskurðaður í gæsluvarðhald í 3 vikur. Úrskurðurinn var staðfestur í Hæstarétti, en þó þannig, að gæsluvarðhaldstíminn var styttur um €ina Viku. ............0000 0... S var grunaður um að hafa gerst brotlegur við 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga og var úrskurðaður í gæsluvarðhald í 3 vikur. ........ M var grunaður um aðild að þjófnaðarmáli. Málið var á frumstigi rann- sóknar og var hann úrskurðaður til að sæta gæsluvarðhaldi í eina VIKU. rns c-liður 1. mgr. 103. gr. J sætti gæsluvarðhaldi vegna gruns um brot gegn 244. gr. almennra hegn- ingarlaga nr. 19/1940. Rökstuddur grunur þótti kominn fram um, að J hefði jafnframt átt hlut að máli í fleiri innbrotum, sem voru til rannsóknar. Var hann dæmdur til að sæta áfram gæsluvarðhaldi í 13 AÐA. renna J var grunaður um brot gegn 217. gr., 244. gr., 257. gr. og 233. gr. al- mennra hegningarlaga og gegn ávana- og fíkniefnalögum. Lögregl- an í Reykjavík hafði margítrekað haft afskipti af J vegna ýmiss konar afbrota. Alls voru 11 mál skráð í málaskrá lögreglunnar vegna afbrota á síðastliðnu ári og það, sem af var þessu ári, voru tvö mál skráð. Enn voru 4 afbrot hans óafgreidd hjá lögreglu, og taldi lögreglan mikilvægt að sameina flest þessara mála. J var gert að sæta gæsluvarðhaldi í 6 vikur á grundvelli c- og d- liðar 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. 0... J sætti gæsluvarðhaldi vegna gruns um fjölda innbrota, sem framin voru á tímabilinu frá október 1997 til miðs desember sama árs. Hann fékk reynslulausn 22. desember 1996 í tvö ár á 240 daga eftirstöðv- um refsingar af tveggja ára fangelsisdómi, sem hann hlaut árið 1995 vegna brota gegn 194. gr. og 231. gr. laga nr. 19/1940. Talin var hætta á, að hann myndi halda áfram afbrotum meðan máli hans væri ekki lokið, og var hann dæmdur til að sæta áfram gæsluvarðhaldi í 30 ÁAga. err Með dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 18. febrúar 1998 var J dæmdur í 18 mánaða fangelsi, en til frádráttar dæmdri refsivist kæmi gæsluvarð- hald, sem hann hafði sætt frá 22. janúar 1998. Við uppkvaðningu dóms lýsti J því yfir, að hann tæki sér lögmæltan áfrýjunarfrest, og fór lögreglustjórinn í Reykjavík, L, þá fram á, að J yrði gert að sæta gæsluvarðhaldi meðan á þeim fresti stæði. Var sú beiðni tekin fyrir í beinu framhaldi af dómarafulltrúa, sem úrskurðaði J í gæsluvarð- Bls. 3049 3214 3445 47 161 177 Efnisskrá CCXLI Bis. hald á meðan á áfrýjunarfresti stæði, þó eigi lengur en til 18. mars 1998. J taldi, að dómarafulltrúi hefði ekki mátt kveða upp úrskurð- inn eftir að aðalmeðferð hófst og vísaði í því sambandi til 2. mgr. 6. gr. laga nr. 92/1989 og til samnings um verndun mannréttinda og mannfrelsis, sbr. lög nr. 62/1994. Talið var, að þessi ákvörðun um gæsluvarðhald væri ekki beinn þáttur í meðferð máls ákæruvaldsins á hendur J. Sú sérstaka takmörkun, sem sett er í 2. mgr. 6. gr. laga nr. 92/1989 við því, að dómarafulltrúi fari með opinbert mál eftir að það kemur til aðalmeðferðar, kæmi því ekki til álita, en til þess væri jafnframt að líta, að farið var með málið samkvæmt 125. gr. laga nr. 19/1991 og kom það því aldrei til aðalmeðferðar. Hinn kærði úrskurður var því staðfestur. .............0000...... 134 Með dómi Héraðsdóms Reykjaness 12. mars 1998 var U dæmdur í tveggja ára fangelsi fyrir fjölda brota gegn 244. gr. og 259. gr. al- mennra hegningarlaga, auk umferðarlagabrota og fíkniefnabrots. Voru öll brotin framin í október og nóvember 1997. Ú lýsti þegar yfir áfrýjun. Sama dag, 12. mars, var U dæmdur til að sæta gæslu- varðhaldi allt til 22. apríl 1998 eða þar til dómur gengi í máli hans í Hæstarétti. U kærði úrskurðinn og taldi héraðsdómarann, sem kvað upp hinn kærða úrskurð, hafa verið vanhæfan, þar sem hann hefði skömmu áður kveðið upp fyrrnefndan dóm og þannig tekið efnislega afstöðu í málinu. Sú röksemd þótti með öllu haldlaus, og var hinn kærði úrskurður staðfestur. ...................000000...000 0000... 1129 J, sem grunaður var um fjölda þjófnaðarbrota, var dæmdur til að sitja í áframhaldandi gæsluvarðhaldi. .......................000.....00.000 eða 1358 Sjá Kærufrestur. .................. err 1561 S, fæddur 1981, viðurkenndi að hafa framið mörg afbrot á stuttum tíma til að fjármagna fíkniefnaneyslu. Hætta var á, að hann héldi áfram brotum, yrði hann látinn laus. Var hann úrskurðar í gæsluvarðhald þar til dómur gengi í máli hans. .....................000a0r eee 1962 Hinn 16. júlí 1998 var Á úrskurðaður í gæsluvarðhald til 28. ágúst vegna innbrota, þjófnaða o.fl. Ákæra var gefin út á hendur Á 25. ágúst 1998 fyrir fjölda brota. Þegar litið var til sakaferils Á var talin hætta á, að hann héldi áfram brotum yrði hann látinn laus. Var hann úr- skurðaður í áframhaldandi gæsluvarðhald þar til dómur gengi í máli hans. „dr rrrrerrrrrrnrrerrrrrnrrrerrrr 2663 Á var dæmdur 17. desember 1997 til að sæta fangelsi í sjö mánuði skil- orðsbundið í þjú ár fyrir brot gegn almennum hegningarlögum og umferðarlögum. Fyrir héraðsdómi var rekið mál ákæruvaldsins á CCXLII Efnisskrá hendur Á þar sem honum voru gefin að sök fjöldi brota. Á hafði sætt gæsluvarðhaldi frá 16. júlí 1998 og var, 29. október 1998, dæmd- ur til áframhaldandi gæsluvarðhalds til allt að 7. desember 1998. .. Ó var grunaður um að hafa framið fjölda innbrota og þjófnaða auk ann- arra brota. Hann hafði viðurkennt að nota fíkniefni daglega og fjármagna þessa fíkn sína með afbrotum. Talið var, að búast mætti við, að Ó myndi halda áfram brotum fengi hann að ganga laus, og var hann því dæmdur til að sæta áframhaldandi gæsluvarðhaldi þar til dómur gengi í málum hans, þó ekki lengur en til 16. desember. M var grunaður um að hafa framið á annan tug þjófnaða. Hann hafði setið í gæsluvarðhaldi vegna rannsóknar brotanna og fór sýslumað- urinn í Hafnarfirði fram á áframhaldandi gæsluvarðhald. Ekki varð séð, að það gæti haft teljandi þýðingu fyrir rannsóknir málanna, að M sæti áfram gæsluvarðhaldi í þágu rannsóknar málsins. G var heimilislaus og hafði ekki stundað launaða atvinnu í einhvern tíma, en kvaðst engu að síður neyta amfetamíns fyrir um það bil 30.000 krónur á viku. Var hann úrskurðaður til að sæta gæsluvarðhaldi á grundvelli c-liðar 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. „000... a- og b- liður 1. mgr. 103. gr. og 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. K, breskur ríkisborgari með búsetu á Spáni, var úrskurðaður til að sæta áframhaldandi gæsluvarðhaldi vegna gruns um fíkniefnabrot til 30. nóvember 1998, en hann hafði setið í gæsluvarðhaldi frá 1. septem- ber 1998. Var skilyrðum a og b liða 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991 svo og 2. mgr. sömu greinar talið fullnægt. ...............0000)))............ K, breskur ríkisborgari, var grunaður um að hafa framið stórfellt fíkni- efnabrot. Var hann dæmdur til að sæta áframhaldandi gæsluvarð- haldi þar til dómur gengi í Máli hans. „...........0..... 2. mgr. 103. gr. Á sætti gæsluvarðhaldi vegna gruns um aðild að stórfelldum innflutningi fíkniefna til landsins. Þegar litið var til rannsóknargagna málsins var ljóst, að þáttur Á var mun meiri en hann vildi vera láta. Skil- yrði 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991 voru fyrir hendi og var Á hinn 23. janúar 1998 úrskurðaður í áframhaldandi gæsluvarðhald þar til héraðsdómur gengi, þó ekki lengur en til 9. mars 1998. ................ S, sem ákærður var fyrir nauðgun, hafði setið í gæsluvarðhaldi frá 7. desember 1997. Hinn 27. febrúar 1998 var hann dæmdur til að sitja áfram í gæsluvarðhaldi til 26. Mars 1998. ...........0.000...0 0 K var ákærður fyrir þrjár líkamsárásir um brot gegn 1. mgr. 218. gr., Í. Bls. 3365 3637 4107 3132 4103 320 843 Með Efnisskrá CCXLIII mgr. 217. gr. og 211. gr., sbr. 20. gr. almennra hegningarlaga. Voru árásir hans mjög hættulegar og tilviljun ein virtist hafa ráðið því, að ekki fór verr en raun varð á. Var hann dæmdur til að sæta áfram- haldandi gæsluvarðhaldi þar til dómur gengi í máli hans, þó ekki lengur en til 29. maí 1998. ..........0....0.0.0000ar near dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 6. apríl 1998 var Á dæmdur til5 ára fangelsisvistar fyrir brot gegn 173. gr. a almennra hegningarlaga, en hann hafði setið í gæsluvarðhaldi frá 15. desember 1997. Á áfrýjaði málinu til Hæstaréttar. Hann var úrskurðaður í gæsluvarðhald uns dómur gengi í máli hans í Hæstarétti, þó eigi lengur en til 16. októ- ber 1998. „0. Kröfu um gæsluvarðhald hafnað V var úrskurðaður í gæsluvarðhald 29. ágúst 1998 til 2. september vegna gruns um að hafa stungið annan mann hnífi. Lögreglustjórinn í Reykjavík krafðist áframhaldandi gæsluvarðhalds, en ekki var talið að fullnægt væri skilyrðum a-liðar 1. mgr. 103. gr laga nr. 19/1991 til gæsluvarðhalds. Þá voru heldur ekki talin næg efni til að V yrði gert að sæta gæsluvarðhaldi á grundvelli 2. mgr. 103. gr. sömu laga. S var úrskurðaður til að sæta áframhaldandi gæsluvarðhaldi vegna gruns Með Með um alvarlega líkmsárás. Lögreglustjórinn í Reykjavík reisti kröfu sína eingöngu á ákvæði 2. mgr. 103. gr.laga nr. 19/1940. Taldi Hæsti- réttur, að ekki væri fullnægt því skilyrði lagaákvæðisins, að ætla mætti gæsluvarðhald nauðsynlegt með tilliti til almanna hagsmuna og felldi hinn kærða úrskurð úr gildi. ........................... 00... Gæsluvarðhaldsúrskurður felldur úr gildi úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur 7. október 1998 var G gert að sæta gæsluvarðhaldi til 30. október, en G hafði gengist við því að hafa átt hlut að árás á H aðfaranótt 25. sseptember. Lögreglustjór- inn í Reykjavík reisti kröfu sína eingöngu á ákvæði 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. Var ekki fallist á, að fullnægt væri því skilyrði að ætla mætti að gæsluvarðhald væri nauðsynlegt með tilliti til al- mannahagsmuna. Var hinn kærði úrskurður því felldur úr gildi og kröfu um gæsluvarðhald hafnað. ...............000...0.000n úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur 7. október 1998 var H gert að sæta gæsluvarðhaldi til 30. október vegna gruns um að hafa gerst brotlegur við 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga. Krafa Lög- reglustjórans í Reykjavík var eingöngu reist á ákvæði 2. mgr. 103. Bls. 1551 1690 2707 3322 3137 CCXLIV Efnisskrá Bls. gr. laga nr. 19/1991, og var ekki fallist á, að fullnægt væri því skilyrði að ætla mætti að gæsluvarðhald yfir H væri nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna. Var úrskurðurinn felldur úr gildi og kröfu um gæsluvarðhald hafnað. .............0..0...0.00 000 3140 Haffæri L slasaðist við vinnu sína um borð í efnisflutningspramma með dýpkun- arskipi í eigu D hf. Hann höfðaði bótamál gegn ríkinu og byggði meðal annars á því, að um hefði verið að ræða saknæmt aðgerðar- leysi starfsmanna S, sem gerði D hf. kleift að gera út dýpkunarskip- ið ásamt prömmum þeim, sem því fylgdu, án þess að gæta laga og reglugerða um skoðun skipa, öryggisútbúnað o.fl. Dýpkunarskipið var skráð á skipaskrá, en ekki hafði verið gefið út haffærisskírteini fyrir það. Samkvæmt lögum nr. 51/1987 eru lagðar ótvíræðar skyld- ur á eigendur skipa, útgerðarmenn og skipstjóra í því efni, að óhaf- fær skip séu ekki í förum. Ekki var leitað til lögskráningarstjóra, áður en L tók til starfa um borð í dýpkunarskipinu. Það var ekki talið á ábyrgð og áhættu ríkisins, að dýpkunarskipið og pramminn voru í notkun í andstöðu við ákvæði laga um haffæri skipa og án þess að kostur hafi verið að tálma því. Sératkvæði. ...................... 238 Handveð E höfðaði mál gegn íslenska ríkinu, Í, og krafðist ógildingar á handveð- setningu 20 hlutabréfa samkvæmt yfirlýsingu 17. maí 1996, útgefinni af H til samgönguráðuneytisins til tryggingar ferðaskrifstofuleyfi ferðaskrifstofunnar V. Á fundi í samgönguráðuneytinu 22. júlí 1996 skrifaði E undir yfirlýsingu þess efnis, að umboðsmaður hennar, H, hefði handveðsett bréfin fyrir hennar hönd. Fékk hún frest til 15. ágúst til þess að reyna að innleysa bréfin gegn greiðslu þeirra í reiðufé. Ljóst var, að E andmælti hvorki gildi veðsetningarinnar strax og tilefni gafst til né síðar í samskiptum sínum við ráðuneytið. Hún afturkallaði ekki umboð H heldur staðfesti það 22. júlí 1996 um leið og hún veitti honum áframhaldandi umboð. Var talið, að E hefði bæði haft tíma og tilefni til að koma sjónarmiðum sínum á framfæri, ef hún taldi umboðsmann sinn hafa farið út fyrir umboð- ið. Voru kröfur E ekki teknar til greina... 807 Efnisskrá CCXLV Bls. Hefð Sjá Eignarréttur... arsen 1769 Sjá Innsetningargerð. .............000nnennrersr reset 4500 Heimvísun Sjá Ómerking. ... 372 Sjá Gagnaðflun. ................. rare rr 2809 Sjá Skaðabætur. ..............00000...0000 annarr 3303 Hjón Sjá Skilnaðarsamningur. ................ eeen 106 I var í viðskiptareikningi hjá K, og það var einnig eiginmaður hennar. Í febrúar 1997 færði K alla inneign á viðskiptareikningi | til tekna eiginmanni hennar á viðskiptareikningi hans. Var þessi millifærsla gerð að þeim hjónum forspurðum. Í höfðaði mál gegn K og krafð- ist greiðslu þessarar fjárhæðar. Ætluð skuld eiginmanns Í sam- kvæmt viðskiptareikningi hans gat aldrei orðið grundvöllur ein- hliða skuldajafnaðar af hálfu K. Ósannað var, að í viðskiptum aðila hefði myndast venja, sem hafi veitt K heimild til að nota inneign | á viðskiptareikningi til skuldajafnaðar á móti kröfum, sem K átti á aðra aðila. Voru kröfur Í teknar til greina. .............00...0......0....0... 4369 Hjúskapareign Sjá Gjaldþrotaskipti. ..........0........0 000 121 Hlutafélög Sjá Skattar. ..............0. nan 268 Í ágúst 1995 leigði I, sem var enskt einkahlutafélag, A hf. flugvélar til að halda uppi flugi milli London og Keflavíkur. I höfðaði mál gegn A hf. og G, framkvæmdastjóra félagsins, til greiðslu 103.009,84 enskra punda. A hf. viðurkenndi skuldina og mótmælti henni ekki tölu- lega, og var félagið dæmt til að greiða hana. Fyrir Hæstarétt voru lögð gögn, þar sem fram kom, að A hf. hefði verið lýst gjaldþrota og að ekkert myndi fást upp í lýstar kröfur. Ekki var talið sýnt fram á annað en að G hefði í viðskiptum sínum við Í komið fram fyrir hönd A hf. og einnig var talið ósannað, að G hefði tekið á sig persónulega ábyrgð á skuldbindingum félagsins gagnvart 1. Í hélt því fram, að A hf. hefði aldrei verið rekið í samræmi við reglur laga CCXLVI Efnisskrá Bls. nr. 2/1995 og bæri G sem framkvæmdastjóri ábyrgð á rekstrinum. Ætti hann ekki að geta komist undan ábyrgð með því að skýla sér á bak við félag, sem aldrei hefði verið starfrækt og allar starfsreglur hlutafélaga verið brotnar. Óumdeilt var, að Á hf. var stofnað með lögformlegum hætti. G lagði fram helming hlutafjár. Félagið hélt aðeins uppi rekstri í sex vikur og var starfseminni hætt, þegar í ljós kom, að ekki var grundvöllur fyrir rekstrinum. Var Í ekki talinn hafa sýnt fram á með hvaða hætti G hefði brotið gegn 134. gr. hlutafélagalaga eða samþykktum hlutafélagsins á þann veg, að það ylli Í tjóni, sem væri skilyrði bótaábyrgðar samkvæmt því ákvæði. Þá hafði Í heldur ekki sýnt fram á, að G hefði alveg frá upphafi starfrækslu félagsins mátt gera sér grein fyrir þvi, að hlutafélagið myndi ekki geta staðið við skuldbindingar sínar. Var G því sýknað- UT. lanes rett eeen 1067 I ehf. fékk heiti sitt skráð í hlutafélagaskrá í maí 1994, en félagið hafði áður borið annað heiti. Var auglýsing um nafnbreytinguna birt í Lögbirtingarblaði 9. september 1994. G hafði eignast vörumerkið I með framsali 12. apríl 1995. Hann gerði engan reka að því, né held- ur fyrri eigandi vörumerkisins, að höfða mál til þess að fá hnekkt skráningu 1 ehf. á nafninu innan þess sex mánaða frests, sem kveð- ið var á um í 6. mgr. 148. gr. þágildandi laga nr. 32/1978 um hlutafé- lög, heldur var það fyrst gert með stefnu, sem var þingfest 7. októ- ber 1997. Var | ehf. sýknaður þegar af þeirri ástæðu af kröfum G. 3757 Við stofnun L hf. 20. september 1994 skrifaði Í ehf. sig fyrir 45.000.000 króna hlut. Loka eindagi til greiðslu hlutafjár í L hf. var 15. janúar 1995. Í ehf. greiddi einungis 7.500.000 krónur af hlutafjárloforði sínu. Í ehf. höfðaði mál gegn L hf. og krafðist þess, að viðurkennd- ur yrði eignaréttur hans að 37.500.000 hlutum í L hf. að nafnverði samtals 37.500.000 krónur og að L hf. yrði dæmdur til að gefa út hlutabréf sem því næmi gegn greiðslu Í ehf. á 37.500.000 krónum, auk vaxta frá 20. október 1994. Samkvæmt 2. mgr. 17. gr. laga nr. 2/1995 bar stjórn L hf. að innheimta skuld Í ehf. með málsókn eða afhenda öðrum rétt til þessara hluta. Veita skyldi þó, áður en hlutir væru afhentir öðrum, áskrifanda fjögurra vikna frest til að koma málum sínum í rétt horf. Í ehf. reisti kröfur sínar á því, að eftir að hann hafði ritað bréf til L hf. 8. maí 1995 og lýst því, að stjórn fé- lagsins hefði fullt umboð til að ráðstafa þeim hlutum, sem hann hafði skrifað Í ehf. fyrir, hefði engin ákvörðun verið tekin í félaginu í samræmi við 2. mgr. 17. gr. laga nr. 2/1995. Ljóst var af bréfum Efnisskrá CCXLVII Bls. aðila, að Í ehf. óskaði sjálfur eftir því að vera leystur undan því að greiða hlutaféð og að stjórn félagsins samþykkti það í verki, enda þótt bréf þess efnis hefði ekki verið ritað fyrr en 30. október 1996. Í hluthafaskrám frá L hf. 23. ágúst og 1. desember 1995 var hlutafjár- loforð Í ehf. sagt vera 7.500.000 krónur, og í hlutafjármiða L hf. til Í ehf. 1996 var hlutaféð sagt hafa verið 7.500.000 krónur, og var eng- um athugasemdum hreyft við því. Við þessar aðstæður var ekki þörf á því, að stjórn L hf. veitti Í ehf. með formlegum hætti þann fjögurra vikna frest, sem framangreint ákvæði um hlutafélög gerir ráð fyrir. Var L hf. sýknað af kröfum Í ehf. dd... 4125 Hlutdeild Sjá Manndráp. ...................00000r nr 1503 Sjá Rán. rr 2868 Húsaleigusamningur Með samningi 21. september 1994 tók M á leigu húsnæði af G hf., en D sf. eignaðist húsnæðið í desember 1996. Hafði húsnæðinu þá verið sagt upp með sex mánaða fyrirvara frá 1. desember 1996. Á grein- ingur reis um uppsögnina. Gekk héraðsdómur um ágreininginn 30. september 1997 og var M sýknaður af kröfum D sf. Hinn 7. október 1997 krafðist D sf. þess, að M setti tryggingu fyrir greiðslu, sem svaraði til húsaleigu í sex mánuði, en því hafnaði M. Í bréfi 22. október ítrekaði D sf. kröfu sína um tryggingu og áskildi sér rétt til að rifta leigusamningnum, ef M sinnti ekki kröfunni. Viku síðar lýsti D sf. yfir riftun með stoð í 10. tl. 1. mgr. 61. gr. laga nr. 36/1994, en tók jafnframt fram, að þrátt fyrir þetta liti hann svo á, að upp- sögn leigusamningsins 29. nóvember 1996 væri lögmæt. M mót- mælti þessu, og var áfrýjunarstefna síðan gefin út 13. nóvember 1997. Fallist var á það með M, að D sf. hefði horfið frá því að bera fyrir sig, að leigusamningurinn væri fallinn niður vegna uppsagnar 29. nóvember 1996, og gat D sf. ekki lengur reist kröfur sínar á þeirri málsástæðu, en á henni einni byggði hann fyrir héraðsdómi, Var héraðsdómur staðfestur. ................ 1496 I ehf. gerði húsaleigusamning 10. desember 1981 um leigu á götuhæð og jarðhæð í húsi í Reykjavík. Upphaflegur leigusali var S hf., en 2. janúar 1996 var gerður viðauki við upphaflegan leigusamning og var leigusali þá B ehf. Í ehf. sagði leigusamningnum upp miðað við 1. september 1996. Hann skilaði húsnæðinu hins vegar ekki í vörsl- CCXLVII Efnisskrá Bls. ur B ehf. fyrr en vika var liðin af september. Í leigusamningnum var ekki að finna lýsingu á ástandi húsnæðisins, en þar var kveðið á um skyldu leigusala til að leggja hitalögn í húsið, mála það að utan og gera við glugga. Leigutaki átti hins vegar að sjá um standsetn- ingu á húsnæðinu að innan og breytingar á austurhlið efri hæðar leigusala að kostnaðarlausu. Í lok leigutímans skyldu allar innrétt- ingar vera eign leigutaka og honum bar að fjarlægja þær. Sam- kvæmt lögum um húsaleigusamninga skyldi leigutaki skila húsnæði í hendur leigusala í sama ástandi og hann tók við því að leigutíma loknum. B ehf. höfðaði mál gegn I ehf. og krafðist bóta vegna kostnaðar við að færa húsnæðið í það horf, sem það var í við upp- haf leigusamnings, og lét framkvæma mat um þann kostnað. Í ehf. hélt því fram, að hann hefði endurbætt og lagað allt húsnæðið, sem hefði verið nánast fokhelt við upphaf leigutíma. I ehf. þótti ekki hafa sýnt fram á, að þær viðgerðir, sem um var deilt, fælu í sér ann- að en að koma húsnæðinu aftur í sambærilegt horf og við upphaf leigutíma. Var krafa B ehf. að mestu tekin til greina og I ehf. auk þess dæmt til að greiða húsaleigu fyrir septembermánuð 1996. ..... 3086 E, M og H tóku á leigu húsnæði undir lögfræðistofu í febrúar 1989 af E og S, en P ehf. tók við öllum skyldum leigusala árið 1994. Leigu- samningurinn var tímabundinn frá 1. mars 1989 til 1. mars 1999, en var uppsegjanlegur af hálfu leigutaka með 12 mánaða fyrirvara. Þann 29. desember 1995 var samningnum sagt upp af hálfu leigu- taka og rýmdu þeir húsnæðið í maí 1996. Húsnæðið var síðan leigt út á ný frá 1. nóvember 1996. Galli var á gólfi húsnæðisins og var rekið dómsmál milli eigenda þess og fyrrum eiganda. Í því máli var lagt fram samkomulag milli eigenda húsnæðisins og leigjenda þess um, að leigusalar veittu leigutökum 25% afslátt af húsaleigu fyrir tiltekið tímabil, og var það samkvæmt niðurstöðu dómkvaddra matsmanna. Gekk dómur í Hæstarétti í málinu 13. febrúar 1997. P ehf. höfðaði mál gegn E, M og H og taldi þá hafa vanefnt greiðslu- skyldu sína samkvæmt húsaleigusamningnum fyrir mánuðina júní til og með október 1996, en samningurinn hefði verið í gildi þar til samningsbundnum uppsagnarfresti lyki. P ehf. féllst á það, að til frádráttar leigugreiðslum kæmi gagnkrafa E, M og H vegna afslátt- ar fyrir leigutímabilið 1. september 1991 til 30. júní 1994. Var ágrein- ingur milli aðila um það, hversu háa gagnkröfu E. M og H ættu vegna galla á húsnæðinu á leigutímanum. Var upplýst, að sam- komulag hafi orðið um að fá niðurstöðu í dómsmáli þannig, að Efnisskrá CCIL Bls. leigutakar fengju greiddar kröfur sínar frá leigusala í samræmi við niðurstöðu dómkvaddra matsmanna, þó með þeim fyrirvara, að yrði krafan ekki viðurkennd af dómstólum, þá yrði það greitt til baka, sem á vantaði. Í málinu lá fyrir, að aðilar ætluðu dómstólum endanlega ákvörðun um lækkun húsaleigu vegna gallans og átti við það að miða við endanlegt uppgjör þeirra á milli. Var ekki fallist á, að brostnar forsendur væru fyrir samningnum frá 22. september 1994. Var dómur Hæstaréttar í málinu um afslátt vegna skerðingar á húsaleigutekjum lagður til grundvallar um fjárhæðina. .............. 4133 Húsbrot Sjá Líkamsárás. ... 85 Sjá Þjófnaður. ...................00000annn nuna 2336 Hæfi S krafðist þess, að dómari viki sæti með vísan til g-liðar 5. gr. laga nr. 91/ 1991, þar sem dómarinn hefði látið þau orð falla í þinghaldi, að „verulega væri á brattann að sækja“ fyrir S í málinu. Í framan- greindu þinghaldi var leitað eftir hugsanlegum sættum í málinu. Þótt dómari bendi í sáttaskyni á ólíka eða mismunandi stöðu aðila vegna þeirra sönnunargagna, sem lögð hafa verið fram, var ekki talið að unnt væri að draga af því þá ályktun, að hann hefði tjáð sig með þeim hætti um niðurstöðu málsins, að hann teldist hlutdrægur. Var ekki talin alveg næg ástæða til þess að dómarinn viki sæti. .... 1 Höfundaréttur Þ samdi 25. janúar 1988 við menntamálaráðuneytið, M, um rétt til sýn- inga tveggja kvikmynda í skólum og öðrum fræðslustofnunum í fimm ár frá dagsetningu samningsins. Þ hélt því fram, að M hefði haldið áfram að nota kvikmyndirnar í skólum eftir að umsömdum samningstíma lauk og þar með hefðu samningarnir endurnýjast ótímabundið. Höfðaði hann mál gegn M og krafðist greiðslu fyrir afnotin. Í héraði var því lýst yfir af hálfu Þ, að aðild sóknarmegin væri hjá honum, Ö og Þ. Við aðalflutning málsins lagði Þ fram gögn úr uppboðsrétti Reykjavíkur þess efnis, að hann hefði keypt umræddar kvikmyndir á nauðungaruppboði 26. júní 1987 með öll- um þeim réttindum, er tilheyrðu framleiðanda. Ekki þótti sýnt, að Þ ætti annan rétt að kvikmyndunum en rétt framleiðanda, og var ekki í ljós leitt hvernig höfundarétti að þeim var háttað að öðru CCL Efnisskrá Bls. leyti. Var því óljóst hverja hlutdeild Þ ætti í heildarhöfundarétti að myndunum. Þóttu slíkir annmarkar á málatilbúnaði Þ, að málinu var vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi. ...............000000.00000 0000. 3238 Hönnun Sjá Skaðabótamál. .................0....0 00 0000 3058 Iðnlánasjóðsgjald G sf. var gerð að greiða iðnlánasjóðsgjald og iðnaðarmálagjald árin 1995 og 1996. Samkvæmt lögum um iðnlánasjóð skyldi verja 10% af gjaldinu til að greiða fyrir hagrannsóknum í þágu iðnaðarins og að- gerðum, sem stuðluðu að þjóðhagslega hagkvæmri iðnþróun í land- inu, og skyldi stjórn sjóðsins ráðstafa fénu í samráði við Samtök iðnaðarins. Samkvæmt lögum um iðnaðarmálagjald skyldu tekjur af gjaldinu renna til samtaka iðnaðarins og varið til að vinna að eflingu iðnaðar og iðnþróunar í landinu. G höfðaði mál gegn ís- lenska ríkinu og krafðist þess, að álagning gjaldanna yrði felld úr gildi. Taldi G, að með greiðslu iðnaðarmálagjaldsins, sem rynni beint til Samtaka iðnaðarins, væri hann þvingaður til aðildar að samtökunum, og væri það andstætt 2. mgr. 74. gr. stjórnarskrárinn- ar. Þótt gjaldið rynni til Samtaka iðnaðarins, skyldi því varið í ákveðnum tilgangi og var háð eftirliti iðnaðarráðuneytisins. Var ekki fallist á, að álagning gjaldsins fæli í sér skylduaðild að samtök- unum. G hélt því og fram, að iðnlánasjóðsgjaldinu hefði ekki verið varið lögum samkvæmt, en vefengdi ekki, að lagaheimild væri fyrir hendi til álagningar gjaldanna. Þótt Samtök iðnaðarins kynnu að hafa farið út fyrir ramma laganna við ráðstöfun fjárins, var það ekki talið valda því, að álagning gjaldsins yrði felld niður. Voru kröfur G ekki teknar til greina. Sératkvæði. 0...) 4406 Innheimtulaun Sjá Skaðabótalög. -..............00000.0000000 ennta 2260 Innlausnarverð Sjá Félagslegar íbúðir. ..................000000... 0000 2390 Innsetningargerð G krafðist þess, að skuldabréf, sem hann var sjálfskuldarábyrgðarmaður á ásamt Þ, yrði tekið með beinni aðfarargerð úr vörslum sýslu- Efnisskrá CCLI BIs. mannsins í Reykjavík og fengið sér til umráða. Skuldabréfið hafði verið lagt fram hjá sýslumanninum við fjárnám, sem gert var 11. janúar 1996 hjá Þ samkvæmt kröfu B ehf., og hafði verið síðan í vörslu sýslumannsins. Innsetningargerð verður að beinast að þeim, sem hefur í vörslum sínum þann hlut, sem gerðarbeiðandi leitast við að fá umráð yfir. Sýslumaður gat ekki afhent skuldabréfið öðr- um en varnaraðilanum B ehf., sem lagði það fram við aðfarar- gerðina, nema til kæmi samþykki hans eða annar sýndi fram á heimild til skuldabréfsins, sem gengi framar rétti B ehf. Ekki voru skilyrði til að heimila umbeðna innsetningargerð. ........................ 60 M og K bjuggu saman í óvígðri sambúð og áttu tvær dætur, Á 21 árs og L 9 ára. Þau slitu samvistum í ágúst 1997 og höfðu búið í Svíþjóð síðustu 16 ár. Um mánaðamótin nóvember/desember fór M með L til Íslands að K forspurðri. K krafðist þess, að umráðum hennar yfir L yrði komið á með aðfarargerð. Aðilar gerðu með sér samn- ing um sameiginlega forsjá yfir L, en sá samningur var ekki gildur, þar sem hann var ekki staðfestur fyrir yfirvöldum. Samkvæmt vott- orðum sænskra yfirvalda var forsjá telpunnar hjá K. Það var fallist á það með K, að 11. gr. laga nr. 160/1995 ætti við. M hafði ekki bor- ið fram rökstudd andmæli á grundvelli 12. gr. laga nr. 160/1995. Ekki hafði verið sýnt fram á það, að varhugavert væri, að gerðin næði fram að ganga. Samkvæmt því bar að afhenda K barnið, sbr. einnig 79. gr. laga nr. 20/1992. ...............000..00000 000 rana 726 Sjá Umferðarréttur. ................0........ rare 1346 Sjá Börn. „c.a 3451 Ó fékk hinn 10. nóvember 1976 leigða lóð á erfðafestu úr landi S til að reisa íbúðarhús. Óumdeilt var, að á sama tíma hefði Ó samið munnlega við S um afnot af beitarhólfi í landi jarðarinnar. Ekki var samið um ákveðið endurgjald fyrir þessi afnot eða hversu lengi þau skyldu standa. Með bréfi til Ó 2. júní 1997 var þess óskað, að Ó fjarlægði allar eigur sínar, sem stæðu utan leigulóðar samkvæmt samningnum frá 1976 og jafnframt sagði S honum upp landinu, sem Ó hafði notað sem hagagöngu fyrir hross. Skyldi þessu lokið eigi síðar en 17. júní 1997, að öðrum kosti yrði það fjarlægt á kostnað Ó. Með úrskurði héraðsdóms 18. nóvember 1998 var S heimilað að fjarlægja girðingu Ó af framangreindu beitarhólfi með beinni að- farargerð, og kærði Ó úrskurðinn til Hæstaréttar. Ekki var talið, að Ó hefði unnið rétt yfir beitarlandinu fyrir hefð, því að hann hefði ekki getað vænst annars en að hann hefði afnot beitarlandsins þar CCLH Efnisskrá Bls. til öðru vísi yrði ákveðið og eingöngu fyrir greiðasemi S, enda kom ekkert endurgjald fyrir afnotin. Þá var ekki talið, að ákvæði ábúð- arlaga gætu átt við um rétt Ó sem leigutaka að beitarlandinu. Varð ekki annað séð en að S hefði verið heimilt að segja Ó upp afnotum af landinu með hæfilegum fyrirvara. Ó hélt því fram, að hann hefði aldrei fengið uppsagnarbréf S 2. júní 1997. Fyrir lá, að bréfið hafði verið sent í ábyrgðarpósti 3. júní. Þótt óljóst væri, hvort Ó hefði fengið bréfið í hendur, var hann með hliðsjón af þeirri meginreglu, sem fram kemur í 57. gr. húsaleigulaga bundinn af þessari uppsögn, sem markaði þannig uppsagnarfrest frá 1. júlí 1997 að telja. S setti fram kröfu um innsetningu 9. september 1998, og var þá liðinn lengri tími en uppsagnarfrestur getur lengstur orðið. Naut Ó því ekki lengur réttar yfir beitarlandinu, þegar gerðarinnar var beiðst. Var niðurstaða héraðsdómara staðfest. 0...) 4500 Húsið nr. 6 við B í Reykjavík var reist á árunum 1959 til 1960. Teikning- um af lögnum mun ekki hafa verið skilað til borgaryfirvalda, enda ekki skylt á þeim tíma. G eignaðist húsnæði á sjöttu hæð hússins 1993. Lagnir fyrir vatn og frárennsli voru settar upp milli húsnæðis- ins, sem tilheyrði G og snyrtingar í sameign á 5. hæð hússins á tímabilinu frá því að húsnæðið var selt 1978 og þar til því var afsal- að á ný 1986. Lá ekki annað fyrir en að þessar lagnir hefðu lengst af fengið að standa án athugasemda af hendi annarra eigenda húss- ins og byggingaryfirvalda. Í júlí 1998 var hins vegar samþykkt á aðalfundi húsfélagsins að breyta sameign í húsinu til samræmis við teikningar. Var ákveðið á framhaldsaðalfundi í ágúst 1998 að fjar- lægja ósamþykktar lagnir úr sameign í húsinu. G mótmælti þessari ákvörðun, en húsfélagið lét fjarlægja lagnirnar, sem voru á milli húsnæðis G og snyrtingar á 5. hæð hússins. G krafðist þess að fá aðgang að sameign í húsinu til þess að setja upp á ný lagnir í stað þeirra, sem fjarlægðar voru. Lagt var til grundvallar, að engar lagn- ir væru fyrir vatn og frárennsli á milli húsnæðis G á 6. hæð og sam- eignar á 5. hæð. Staða G var því sú sama og ef hann hygðist láta setja upp í fyrsta sinn lagnir til þessara nota. Til slíkra framkvæmda yrði G að afla sér heimildar byggingaryfirvalda, hvað sem liði lög- mæti aðgerða húsfélagsins. Ekki lá fyrir, að G hefði fengið nauð- synlegar heimildir til framkvæmdanna. Var beiðni hans því hafnað. 4515 Jafnrétti Sjá Fæðingarorlof. .............. rr 500 Efnisskrá CCLIII Bls. Embætti héraðsdýralæknis Mýrasýsluumdæmis var auglýst laust til um- sóknar í október 1993 og aftur í janúr 1994, þar sem sá, sem skipað- ur hafði verið í embættið, sagði því lausu, áður en hann hóf störf. Taldi hann bændur í héraðinu vera sér andsnúna, en velflestir þeirra höfðu ritað undir áskorun til stuðnings skipun G, sem hafði starfað innan umdæmisins um árabil. GA hafði sótt um embættið í október 1993 og verið raðað næst efst á lista hæfnisnefndar sam- kvæmt 2. mgr. 5. gr. laga nr. 77/1981. Hún sótti um að nýju í janúar 1994 og var raðað í efsta sæti ásamt karli, sem dró umsókn sína til baka. Hæfnisnefndin raðaði G í fjórða sæti eins og áður, en hann var skipaður í embættið. Kærunefnd jafnréttismála, K, höfðaði mál vegna GA á hendur íslenska ríkinu og krafðist þess, að dæmt yrði, að skipun G hefði verið ólögmæt og skaðabóta GA til handa. Eins og málið lá fyrir var talið, að bæði GA og G hefðu verið hæf til starfsins, þótt menntun og starfsreynsla GA hefði skipað henni skör framar G. Þau rök, sem veitingarvaldið færði fram fyrir skip- un G voru þau, að afstaða íbúanna hefði verið á þann veg, að þessi ákvörðun hefði verið nauðsynleg til þess að skapa starfsfrið í um- dæminu. Voru þau ein og sér ekki talin haldbær við veitingu emb- ættisins, hvorki í merkingu jafnréttislaga né stjórnsýsluréttar. Meg- inreglur 1. kafla jafnréttislaga bar að skýra svo við núverandi að- stæður, að konu skyldi veita starf, ef hún væri að minnsta kosti jafnt að því komin að því er varðar menntun og annað, sem máli skiptir, og karlmaður, sem við hana keppti, ef á starfssviðinu væru fáar konur. Á þeim tíma, sem hér skipti máli, gegndu konur þrem- ur héraðsdýralæknisembættum af þeim 26, sem voru á landinu öllu. Var krafa K um viðurkenningardóm tekin til greina. Þóttu bætur til GA hæfilega metnar 1.200.000 krónur. ................0 0000. 3599 Ó sótti um stöðu forstjóra K. Umsækjendur voru 33 talsins. Stjórn K hafði ákveðið að endanlegt val í starfið færi fram með kosningu á almennum fundi hennar. Fól hún þriggja manna framkvæmdastjórn sinni að vinna úr umsóknunum með aðstoð ráðningarþjónustu og gera tillögu um menn, sem kosið yrði um. Úr hópi umsækjenda voru fyrst valdir 13 menn, og var Ó meðal þeirra. Voru þeir. allir kvaddir til viðtals við framkvæmdastjórnarmenn, og virtust um- sækjendur allir hæfir til að gegna stöðunni. Fyrir stjórnina í heild voru lögð nöfn fimm umsækjenda, er velja skyldi úr. Voru það allt karlar, og varð Þ endanlega fyrir valinu við kosningu á milli þeirra. Þ var prestlærður og hinir fjórir höfðu meðal annars það sameigin- CCLIV Efnisskrá Bls. legt að hafa reynslu af safnaðarstarfi og setu í sóknarnefndum eða störfum með þeim. Kærunefnd jafnréttismála höfðaði mál f.h. Ó gegn K og krafðist þess, að dæmt yrði að ráðning Þ hefði verið ólögmæt, auk skaðabóta. Samkvæmt gögnum málsins var ótvírætt, að Ó hefði verið að minnsta kosti jafnhæf Þ og þeim fjórum mönn- um öðrum, sem um var kosið á stjórnarfundi K. Var Ó ekki veittur kostur þess til jafns við þá karla, sem valdir voru, að leggja umsókn sína í dóm stjórnarinnar sjálfrar. Í því voru fólgin mistök, sem met- in voru á þann veg, að henni hefði verið mismunað við ráðninguna í starfið í skilningi 2. tl. 1. mgr. 6. gr. jafnréttislaga. K hafði ekki sýnt fram á, að aðrar ástæður en kynferði hefðu legið til þessarar mismununar. Var viðurkennt, að málsmeðferð stjórnar K við ráð- ninguna hefði brotið í bága við rétt Ó. Í málinu skorti á glöggar upplýsingar um feril og hæfni annarra úr hópnum en þess, sem endanlega var valinn, og var K látinn bera halla af því. Lýsing K á því, hvaða sjónarmið hefðu mestu ráðið við kosninguna þurftu ekki að hafa verið ómálefnaleg, eins og starfsemi K var háttað. Var ekki unnt að fullyrða, hver úrslit kjörsins hefðu átt að verða að full- nægðum kröfum laganna um jafnrétti. Var því ekki unnt að ákvarða Ó skaðabætur á þeim grundvelli, að hún hefði orðið af stöðunni vegna brots á lögum nr. 28/1991. Sératkvæði. ................. 4533 Jafnræðisregla V sótti um almennt veiðileyfi til að stunda fiskveiðar í atvinnuskyni í fiskveiðilandhelgi Íslands á komandi fiskveiðiári auk tilgreindra aflaheimilda. Sjávarútvegsráðuneytið hafnaði beiðninni á þeim for- sendum, að veiðileyfi væru bundin við fiskiskip og yrðu ekki veitt einstaklingum eða lögpersónum. Fyrir dómstólum krafðist V þess, að ákvörðun ráðuneytisins yrði ógilt. Hann byggði á því, að 5. gr. laga um stjórn fiskveiða bryti í bága við ákvæði stjórnarskrárinnar um jafnræði og atvinnufrelsi. Héraðsdómur sýknaði íslenska ríkið. Hæstiréttur dæmdi á þann veg, að heimilt væri að setja atvinnu- frelsi á sviði fiskveiða við strendur Íslands ákveðnar skorður, en þær yrðu að samrýmast grundvallarreglum stjórnarskrárinnar. Skipan 5. gr. horfði þannig við með tilliti til jafnræðis og atvinnu- frelsis, að réttur til veiða væri bundinn við eignarhald á skipum, sem haldið hefði verið úti á öndverðum níunda áratugnum eða hefðu komið í stað slíkra skipa. Af því leiddi, að aðrir ættu þess ekki kost að stunda veiðar í atvinnuskyni en þeir, sem fengið hefðu heimildir Efnisskrá til þess í skjóli einkaeignarréttar, ýmist sjálfir eða fyrir kaup, erfðir eða önnur aðilaskipti. Talið var, að þessi tilhögun fæli í sér mis- munun milli þeirra, sem þannig stæði á um, og hinna, sem ættu ekki kost á slíkri aðstöðu. Þótt tímabundin tilhögun af þessu tagi kynni að hafa verið réttlætanleg til varnar hruni fiskistofna var ekki fallist á, að til frambúðar væri heimilt að gera greinarmun á mönn- um með þessum hætti. 5. gr. fiskveiðistjórnunarlaganna var því tal- in Í andstöðu við jafnræðisreglu stjórnarskrárinnar og þau sjónar- mið um jafnræði, sem gæta þyrfti við takmörkun á atvinnufrelsi. Synjun ráðuneytisins var felld úr gildi. ................000...0.000.0...0.00.... Jarðalög Sjá Forkaupsréttur. .................... rr Jöfnunargjald Sjá Endurgreiðsla. .................0000.. ene Kaup Sjá Nauðungarsala. ......................... rr Kaupmáli Hinn 19. október 1980 gerði S og eiginmaður hennar kaupmála, þar sem kveðið var á um, að einbýlishús í smíðum og bifreið skyldu verða séreign S, svo og það sem kæmi í stað þeirra. S seldi syni sínum fasteignina 1987, og bifreiðina hafði hún einnig selt áður en eigin- maður hennar andaðist 16. janúar 1996. Ágreiningur reis milli S og tveggja dætra eiginmannsins um það, hvort innstæða, að fjárhæð 5.456.635,68 krónur í árslok 1996, á bankareikningi á nafni S væri tilkomin vegna sölu fasteignarinnar og bifreiðarinnar og því sér- eign S samkvæmt kaupmálanum. Talið var, að S hefði ekki tekist að sýna fram á að rekja mætti innborganir á umræddan banka- reikning til andvirðis séreigna hennar samkvæmt kaupmálanum 19. október 1980 að öðru leyti en hvað varðaði innborgun að fjárhæð 500.000 krónur 18. febrúar 1987. Var litið svo á, að S hefði hvorki með öllu né að hluta tekist að rekja innstæðu umrædds reiknings með nægilega ótvíræðum hætti til framangreindrar innborgunar. Gat hún því að engu leyti skoðast sem séreign S í skjóli ákvæða kaupmálans. ...........0...... 0... Sjá Fjármál hjóna. ..... Kaupsamningur Sjá Veiðiheimildir. ........................ CCLV Bls. 4076 601 2021 227 1694 2187 799 CCLVI Efnisskrá Bls. Með kaupsamningi 20. febrúar 1993 keypti V og sambýlismaður hennar söluturninn Í af Í hf. Samkvæmt samningnum var kaupverðið 3.200.000 krónur, og var það greitt með peningum og víxlum. Sam- tímis voru einnig gefin út þrjú veðskuldabréf, samtals að fjárhæð 2.500.000 krónur. V hélt því fram, að þetta hefðu verið trygginga- bréf afhent til geymslu, þar til leitt væri í ljós, hvort upplýsingar Í hf. um mánaðarveltu söluturnsins væru réttar. Sambýlismaður V hafði tvisvar áður gert tilboð í söluturninn. Var fyrra tilboðið að fjárhæð 5.300.000 krónur, dagsett 30. janúar 1993, og síðara að fjár- hæð 5.800.000 krónur, dagsett 1. febrúar 1993. Eftir báðum tilboð- unum skyldi tilboðsgjafi auk þess kaupa vörubirgðir söluturnsins samkvæmt talningu. A samþykkti strax síðara tilboðið fyrir hönd Í hf., en ekki var þó ritaður sérstakur kaupsamningur. Sönnunar- byrðin um að kaupverð söluturnsins hefði verið meira en þær 3.200.000 krónur, sem tilgreindar voru í kaupsamningnum 20. febrúar 1993, hvíldi á A. Hann skrifaði undir samninginn, þótt hann hefði áður samþykkt tilboð um hærra kaupverð. Honum tókst ekki að sanna, að kaupverð hefði átt að vera annað en greindi í samningnum 20. febrúar 1993. ...........000....0. 0000 000 897 Sjá Aflaheimild. ..............0........ rr 1705 E seldi G jörð í Skorradalshreppi með kaupsamningi 19. nóvember 1993 fyrir 14.000.000 krónur. Skyldu 3.000.000 krónur greiðast við undir- ritun samningsins en eftirstöðvarnar með verðtryggðu veðskulda- bréfi til 15 ára, sem bæri 15% ársvexti frá 28. október 1994. Greiða skyldi af skuldabréfinu í fyrsta sinn 1. nóvember 1994. Hreppurinn neytti forkaupsréttar að jörðinni, og var gerður kaupsamningur því til samræmis milli E og hreppsins sama efnis og áður getur. Hrepp- urinn greiddi fyrstu afborgun af skuldabréfinu, sem reiknuð var eftir hljóðan þess. E hélt því fram, að við gerð skjalanna hefði orð- ið misritun í ártali upphafsdags vaxta af skuldabréfinu, því að hann hefði átt að vera 28. október 1993, og krafði hann hreppinn um þann mismun. Ósannað var talið, að forsvarsmenn hreppsins hefðu vitað eða mátt vita, að mistök hefðu átt sér stað varðandi ritun upphafsdags vaxta á veðskuldabréfinu, og var E því bundinn af SAMNÍNBNUM. „0... 2180 BM ehf. keyptu tvær íbúðir af B og G í 7 íbúða húsi, sem þeir voru að reisa í Reykjavík. Skyldu íbúðirnar afhentar sem næst tilbúnar undir tréverk í desember 1989. Samningunum var ekki þinglýst og ekki voru íbúðirnar afhentar BM ehf. Húsnæðissamvinnufélagið Efnisskrá CCLVI BIs. BS gerði kaupsamning við B og G 1. nóvember 1990 um allar íbúð- irnar 7 í húsinu, og skyldi húsnæðið afhent fullbúið 1. júní 1991. Var gerður viðauki við samninginn 2. maí 1991, þar sem ákveðið var að skilatími alls verksins yrði 1. febrúar 1992. Hinn 7. nóvember 1991 var gerður samningur milli þrettán veðhafa í fasteigninni og BM ehf. um fyrirkomulag á greiðslu krafna þeirra á hendur seljendum hennar. BM ehf. var talinn standa aftast í röð rétthafa í fasteigninni með kröfu að fjárhæð 6.000.000 krónur, en kröfur hinna rétthaf- anna tólf voru taldar nema alls rúmum 12.000.000. Óumdeilt var, að BM ehf, var ekki meðal veðhafa í fasteigninni, en þátttaka hans í samningsgerðinni var skýrð með því, að hann hefði gefið eftir réttindi sín samkvæmt fyrrnefndum kaupsamningum 1989 um tvær íbúðir í húsinu. BM ehf. og seljendur hússins gerðu enn viðauka 8. nóvember 1991 við kaupsamninginn frá 1. sama mánaðar. BM ehf. höfðaði mál gegn BS og krafðist greiðslu á rúmum 9.000.000 krón- um. Byggði BM ehf. einkum á því, að hann hefði með samningi sín- um og veðhafa 7. nóvember 1991 og skuldbindingu BS, sem fólst í samningsauka 8. nóvember 1991, fengið einhliða og óskilyrt loforð BS um greiðslu kröfunnar. Eins og málið lá fyrir var lagt til grund- vallar, að BS ásamt B og G hefðu þegar í desember 1992 ákveðið, að kaupverðið yrði greitt á annan hátt en áður var ráðgert. Með því leystu B og G BS undan því að hlíta skilmálum samningsvið- auka þeirra frá 8. nóvember 1991 svo að bindandi væri gagnvart BM ehf. og veðhöfum. Var BS sýknaður af kröfum BM ehf. ........ 3286 M gerði K hf. tilboð um kaup á öllu hlutafé H hf. 29. mars 1995, og sam- þykkti K hf. tilboðið sama dag. Var gerður kaupsamningur á grundvelli kauptilboðsins 3. apríl sama ár, en fyrir lá bráða- birgðauppgjör dagsett 2. apríl, sem sýndi hagnað á árinu 1994. Um miðjan apríl 1995 lá fyrir bráðabirgðauppgjör fyrstu þrjá mánuði ársins 1995, sem sýndi tap. Aðilar gerðu þá viðbótarsamkomulag 17. apríl sama ár. Hinn 19. maí 1995 lá fyrir lokauppgjör, þar sem fram kom tap á reglulegri starfsemi á árinu 1994 og á fyrsta fjórð- ungi ársins 1995. M rifti kaupunum 13. júní sama ár á þeirri for- sendu, að fyrirtækið stæðist ekki þá lýsingu, sem gefin var við sölu á því. Samkomulag varð um að óska eftir mati dómkvaddra manna um hæfilegt kaupverð viðskiptavildar og fastafjármuna H hf. M bauð fram greiðslu á grundvelli matsgerðarinnar, en lýsti sig jafn- framt fúsan til að láta kaupin ganga til baka gegn greiðslu, en K hf. krafðist yfirmats. K hf. höfðaði mál gegn M og krafðist umsaminn- CCLVIII Efnisskrá Bls. ar greiðslu. Við gerð samkomulagsins 17. apríl 1995 lágu fyrir tvenn bráðabirgðauppgjör um rekstur og efnahag H hf. og sýndu þau bæði mun lakari stöðu en M taldi sig hafa haft ástæðu til að vænta. Með eðlilegri varfærni og markvissri skoðun bókhaldsgagna hefði hann í síðasta lagi á þessum tíma átt að gera sér grein fyrir, að hug- myndir hans um félagið voru ekki raunhæfar. M lét hjá líða að gera sérstaka fyrirvara eða tengja kaupin því, að ákveðnar forsendur stæðust. M heldur ekki fram á, að umsamið kaupverð væri bersýni- lega ósanngjarnt, og ósannað var, að K hf. hefði vísvitandi gefið honum rangar og villandi upplýsingar við samningsgerðina. Voru kröfur K hf. teknar til greina. Sératkvæði. .........0000......... 4042 G hafði samið við fyrirtækið B hf. um kaup á einingarhúsi. Í febrúar 1996 kom G í verslun T hf. og skoðaði gólfefni í hús sitt, sem var í smíðum og bað um kauptilboð. T hf. sendi henni tilboð á vinnustað hennar og samþykkti hún það munnlega. G taldi sig hafa gert samning þennan í umboði B hf., og sagðist hafa sagt þeim starfs- manni T hf., sem annaðist viðskiptin, að vörurnar væru teknar út á nafni B hf. og fyrir reikning þess. T hf. taldi aftur á móti, að G hefði beðið um að fá vörurnar sendar til sín, án þess að minnast á ósk sína um, að reikningi fyrir vörunum yrði beint að B hf. fyrr en eftir að þær höfðu verið sendar henni. T hf. sendi 14. mars 1996 út reikning fyrir vörunum á hendur B hf. eftir að hafa fengið sam- þykki forsvarsmanns félagsins fyrir því. Reikningurinn var ekki greiddur og bú B hf. tekið til gjaldþrotaskipta í desember 1996. T hf. krafði þá G um greiðslu reikningsins. Talið var, að gegn mót- mælum T hf. hefði G ekki sýnt fram á, að starfsmönnum hans hefði verið kunn sú fyrirætlan hennar að vísa á B hf. um greiðslu fyrir vörurnar, en sönnunarbyrðin hvíldi á G um, að annar en hún hefði verið eða átt að vera aðili að samningnum. Var því litið svo á, að samningur um kaupin hefði komist á milli T hf. og G. Þótt T hf. hefði eftir það sent reikning fyrir vörunum til B hf. var ekki sýnt fram á, að með því hefði orðið skuldskeyting, en til þess hefði T hf. orðið að leysa G undan skuldinni. Var G dæmd til að greiða reikn- ÍNBINN. dd... 4320 Með kaupsamningi 7. júlí 1995 keyptu G og O af D ehf. hesthús í smíð- um. Deilur risu milli aðila um efndir samningsins. Höfðaði D ehf. mál gegn G og O til greiðslu eftirstöðva víxils, sem þau áttu að greiða 1. maí 1996 og til greiðslu 840.000 króna af kaupverðinu, sem G og O áttu að greiða með því að leigja D ehf. sjö bása í hest- Efnisskrá CCLIX Bls. húsinu í tvö ár. Taldi D ehf. enn hafa verið ógreiddar 595.000 krón- ur af þeim lið, þegar G og O hættu að annast hross D ehf. Fallist var á kröfur D ehf. G og O höfðu uppi kröfur til skuldajafnaðar. Töldu þau, að hesthúsið hefði verið haldið ýmsum göllum, er það var afhent þeim í desember 1995. Þau fengu mat dómkvadds manns á göllunum og reistu kröfur sínar á því mati. D ehf. leitaði ekki eft- ir yfirmati til að hnekkja matsgerðinni, og ósannað var, að G og O hefðu samþykkt breytingar á gerð hesthússins frá því, sem um var samið við kaupin. Var staðfest niðurstaða héraðsdóms, sem skipað- ur var sérfróðum meðdómsmönnum, um greiðsluskyldu D ehf. Fallíst var á kröfu um skuldajöfnuð og voru kröfurnar látnar mæt- ast, og D ehf. dæmdur til að gefa út afsal til G og O fyrir hesthús- ÍÐU. addresses rnrrnrnree rett 4421 Kjarasamningur Sjá Vinnusamningur. ................0...0... rr 792 A starfaði sem vélfræðingur hjá Landsvirkjun, L. Launakjör hans réðust af kjarasamningi Vélstjórafélags Íslands og Landsvirkjunar. Sam- kvæmt þeim kjarasamningi skyldu laun vélfræðinga hjá L samræmd þeim hækkunum, sem yrðu á umsömdum launum vaktstjóra í Áburðarverksmiðju ríkisins og Sementsverksmiðju ríkisins. Á ár- inu 1988 voru gerðar breytingar á launum vélstjóra hjá L vegna þessa ákvæðis. Síðan höfðu í nokkur skipti verið endurnýjaðir kjarasamningar Vélstjórafélags Íslands og Landsvirkjunar án sér- stakra aðgerða vegna þessa ákvæðis. Við gerð kjarasamnings 21. desember 1994 fylgdi samningnum yfirlýsing L, þar sem því var hafnað, að sveiflur í framleiðslu Áburðarverksmiðjunnar leiddu til launahækkunar hjá vélfræðingum L. Var samningur þessi fram- lengdur 29. júní 1995, án þess að sérstaklega væri tekið á samræm- ingu við laun vélfræðinga hjá Áburðarverksmiðjunni. A taldi, að L hefði brotið gegn kjarasamningnum og ekki greitt honum þær kjarabætur, sem honum bar, og höfðaði mál gegn L. Í kjarasamn- ingunum var ekki kveðið á um það, að laun vélfræðinga hjá L og Áburðarverksmiðjunni skyldu verða eins. Það virtist einnig vera skoðun Vélstjórafélags Íslands, sem ítrekað hafði framlengt kjara- samninga sína við L, án þess að gerðar hefðu verið sérstakar ráð- stafanir í tilefni þessara ákvæða síðan 1988. Þessi ákvæði í kjara- samningnum sköpuðu Vélstjórafélagi Íslands rétt til að láta fara fram athuganir og samanburð á launakjörum félagsmanna sinna, CCLX Efnisskrá Bls. sem störfuðu hjá L og Áburðarverksmiðjunni og krefjast lagfær- inga, ef eitthvað þætti á skorta um samræmingu, en einstakir starfs- menn L höfðu ekki þann rétt. Var því L sýknað af kröfum A. ..... 1272 S var bílstjóri hjá K hf. og ennfremur félagslegur trúnaðarmaður stéttar- félags síns, Bifreiðastjórafélagsins Sleipnis, á vinnustaðnum. Nýir kjarasamningar voru gerðir milli Sleipnis annars vegar og Vinnu- veitendasambands Íslands o.fl. hins vegar 31. maí 1995. Í framhaldi af því skerti K hf. einhliða fasta yfirvinnu S samkvæmt ráðningar- samningi, og þá greiddi hann ekki vegna neyslutíma, svo sem kveð- ið var á um í hinum nýja kjarasamningi. Höfðaði S mál gegn K hf. til heimtu þessara greiðslna. Ósannað þótti, að bónusgreiðslur hefðu verið breytilegar og háðar afkomu fyrirtækisins, eins og K hf. hélt fram, og var ekki fallist á, að í kjarasamningnum hefði falist heimild til að fella fyrirvaralaust niður hluta óunninna yfirvinnust- unda, sem voru áður hluti launa S. Þá var talið, að S ætti rétt á að fá greiðslur fyrir svokallaða neyslutíma, þar sem hann vann óreglu- lega vaktavinnu og hafði ekki sérstaka katfitíma. Voru kröfur S því teknar til greina. ...................... 00 1281 Klám Þ var ákærður fyrir brot gegn 2. mgr. 210. gr. almennra hegningarlaga fyrir birtingu og dreifingu á klámi, með því að hafa veitt almenn- ingi aðgang að heimasíðu sinni á Internetinu, þar sem var að finna klámfengnar myndir. Þ skráði heimasíðu sína hjá leitarstöð á veg- um Hugmóta ehf. og einnig í erlendri leitarstöð. Ekki varð séð af skráningunum, að hann hefði merkt heimasíðu sína á þann hátt, að þar væri að finna svonefnt „heitt“ efni, en hann setti myndirnar á heimasíðu sína, án þess að búa svo um, að aðgangur annarra að þeim væri háður heimild hans. Var því litið svo á, að hann hefði boðið öðrum aðgang að myndunum og þar með miðlað efninu í gegnum internetið. Slík miðlun taldist dreifing í skilningi 2. mgr. 210. gr. almennra hegningarlaga. Þar sem brot var ekki stórfellt, ekki drýgt í augunarskyni og Þ vakti ekki sérstaka athygli annarra á myndefninu, þótti refsing hans hæfilega ákveðin 20.000 króna sekt í rÍkisSJÓð. ..................... rr 516 M var ákærður fyrir að hafa á tímabilinu frá 1. september til 1. nóvember 1996 haft til láns og leigu 102 kvikmyndir með klámfengnu efni í myndbandaleigu sinni. Í héraði náðist samkomulag milli sækjanda og verjanda um það, hvað nauðsynlegt væri að skoða fyrir dómi af Efnisskrá CCLXI Bls. þeim 102 myndbandsspólum, sem taldar voru upp í ákæru, og að hve miklu leyti mætti leggja til grundvallar skýrslu lögreglunnar um skoðun á spólunum. Skoðaði dómurinn ákveðin myndskeið úr níu myndbandsspólum, en sækjandi hafði valið fjórar þeirra og verj- andi ákærða fimm. Voru engar athugasemdir gerðar vegna þessarar tilhögunar á sönnunarfærslu. Var litið svo á, að ákærði hefði geng- ist undir að hlíta því, að dómendur í héraði skoðuðu aðeins níu af myndbandsspólunum og létu mat sitt á efni þeirra ná einnig til hinna 93 spólanna. Það stoðaði því ekki ákærða að bera fyrir síg í Hæstarétti, að ekki hefði verið færð í héraðsdómi viðhlítandi sönn- un fyrir efni allra myndbandsspólanna. Var M dæmdur fyrir brot gegn 2. sbr. 1. mgr. 210. gr. almennra hegningarlaga. M var einnig sakfelldur fyrir brot gegn áfengislögum og lögum um ávana- og fíkniefni. Var hann dæmdur til að greiða 450.000 króna sekt í ríkis- SJÓÖ. ddr ene rns 969 Kosningar E og H kröfðust þess, að kosningar, sem fram fóru 15. nóvember 1997 um sameiningu Sauðárkrókskaupstaðar og 10 hreppa yrðu dæmdar ógildar. Kröfu sína byggðu þeir aðallega á því, að ekki hefði farið fram utankjörfundaratkvæðagreiðsla á sjúkrahúsinu á Sauðárkróki eins og þeir töldu venju vera fyrir. 2. mgr. 63. gr. laga nr. 80/1987 felur í sér heimild en ekki skyldu fyrir kjörstjóra til að láta fara fram atkvæðagreiðslu á sjúkrahúsi. Talið var, að slík kosning ætti að fara fram, ef fram kæmi ósk eða vísbending um að þess sé þörf. Svo var ekki í þessu máli, og var ekki talin ástæða til að ógilda kosninguna. Sératkvæði. .........0...0.0...... 0 1928 Kröfugerð Fyrir málflutning í Hæstarétti breytti áfrýjandi orðalagi í kröfugerð sinni og taldi, að með þeirri breytingu hefði orðalagið verið fært til sam- ræmis þeirri málsástæðu, sem kröfuliðurinn byggi á. Af hálfu stefndu var breytingunni harðlega mótmælt. Litu þau svo á, að breytingin væri þeim í óhag og raskaði grundvelli málsins í veiga- miklum atriðum. Breytingin var talin of seint fram komin og til þess fallin að takmarka úrræði stefndu til varna í málinu. ............ 601 Eigendur jarðanna Stóru- og Minni Vatnsleysu, S, kröfðust þess, að L ehf. og S ehf. yrðu, ásamt öllum mannvirkjum og öðru því, sem CCLXI Efnisskrá Bls. þeim tilheyrði, bornir út af eignarlandi sínu í Vatnsleysuvík í Vatns- leysustrandarhreppi með beinni aðfarargerð. Héraðsdómur Reykjaness hafnaði kröfu þeirra. Í kæru S til Hæstaréttar var því haldið fram, að kröfugerð þeirra hefði í reynd verið þríþætt, því að í henni fælist krafa um útburð L ehf. og S ehf. af landi S, krafa um útburð allra mannvirkja af landinu og krafa um útburð á öðru, sem þar tilheyrði þessum varnaraðilum. Kröfur S þóttu ekki svo skýrar sem skyldi og ekki hafði verið ráðin bót þar á með skýringum, sem fram komu fyrir Hæstarétti. Óumdeilt var, að félögin áttu nú ýmis mannvirki, sem höfðu verið varanlega skeytt við landið og voru þar með hluti fasteignar. Áttu því S að greina nánar þá muni, sem gerðin ætti að ná til. Voru svo miklir annmarkar á málatilbúnaði S, að þegar af þeirri ástæðu var staðfest niðurstaða héraðsdómara um að hafna kröfu þeirra um útburðarge€rð. ...................))... 00... 2573 Krafa varnaraðila um málskostnaðartryggingu var fyrst gerð í greinar- gerð þeirra fyrir Hæstarétti, þar sem tekið var til varna gegn kröf- um sóknaraðila. Var krafan því ekki komin fram svo tímanlega, sem mælt er fyrir um í 1. mgr. 133. gr. laga nr. 91/1991, og gat hún því ekki komið til álita. ............000....... neee 2670 Sjá Lögreglumenn. ................... 0. 3194 I höfðaði mál gegn Á hf. og krafðist meðal annars viðurkenningar á for- kaupsrétti að eignarhlutum í jarðhæð fasteignar í Hafnarfirði. Eins og málið lá fyrir varð að leggja þann skilning í þetta, að | leitaði dóms um heimild sína til að neyta forkaupsréttar vegna samnings, sem komist hafði á um jarðhæð hússins milli tveggja aðila. Af þessu hafði Í lögvarða hagsmuni, þótt tilvist forkaupsréttar hans væri almennt óumdeild, en aðila greindi hér á um það, hvort for- kaupsrétturinn hefði orðið virkur sökum fyrrnefnds samnings. Sjá Forkaupsréttur. ............ rn 37 Aðaláfrýjandi krafðist þess aðallega fyrir Hæstarétti, að staðfest yrði riftun á kaupsamningi aðila, en til vara að samningnum yrði vikið til hliðar. Litið var svo á, að báðar þessar kröfur væru í reynd um sýknu af kröfum gagnáfrýjanda. ...................enanar snert 3992 Kröfulýsing Sjá Dánarbússkipti. ...................... neee 1131 Kröfuréttur Sjá Orka. nennt 2452 Efnisskrá CCLXII Bls. Kvöð Sjá Umferðarréttur. ...................... err 1346 Kynferðisbrot K var sakfelldur fyrir kynferðisbrot gagnvart tæplega 5 ára gömlu stúlkubarni, sem vistað hafði verið af barnaverndarnefnd á heimili hans. Varðaði háttsemi hans við 1. og 2. mgr. 201. gr. og 1. mgr. 202. gr. almennra hegningarlaga. Refsing fangelsi í 15 mánuði. ............ 626 E var ákærður fyrir að hafa nauðgað stúlkunni H að morgni 16. febrúar 1997. Hinn 19. febrúar leitaði H á neyðarmóttöku Sjúkrahúss Reykjavíkur og kærði E í kjölfar þess. Öll sönnunargögn og atvik voru talin styðja framburð H, og var nægileg sönnun talin fram komin fyrir sekt E og var brot hans heimfært til 194. gr. almennra hegningarlaga. Var refsing hans ákveðin fangelsi í 15 mánuði. Bæt- ur til H voru ákveðnar 400.000 krónur. Einn þriggja héraðsdómara skilaði séráliti og vildi sýkna ákærða. Héraðsdómur var staðfestur í Hæstarétti, en tveir dómenda þar töldu að refsing ákærða ætti frek- ar að vera 18 mánaða fangelsi. ....................000000000.0 0000 0 00 1012 B var ákærður fyrir það að hafa haft holdlegt samræði við konuna S og notfært sér það er hún svaf ölvunarsvefni og gat af þeim sökum ekki spornað við samræðinu. S kvaðst hafa drukkið tvo hálfs lítra bjóra heima snemma kvölds og tvo snapsa á veitingastað. Hún hefði verið illa fyrir kölluð og sofnað alklædd í rúmi sínu, er heim kom. Ákærði hélt því fram, að samfarirnar hefðu átt sér stað með fullum vilja konunnar. Framburður S þótti trúverðugur og í sam- ræmi við álitsgerð og framburð læknis. Þótti fram komin sönnun, sem ekki yrði vefengd með skynsamlegum rökum fyrir því, að ákærði hefði afklætt S sofandi og haft við hana kynmök án þess að hún gæti spornað við þeim sökum svefndrunga. Varðaði brot ákærða við 196. gr. almennra hegningarlaga og var hann dæmdur í fangelsi í 8 mánuði. Þá var hann dæmdur til að greiða S 300.000 krónur í skaðabætur. ............0...0.0.0.000 0000 2121 E var ákærður fyrir kynferðisbrot með því að hafa haft samfarir við K og notfært sér, að hún var þroskaheft og gat ekki spornað við sam- förunum vegna andlegra annmarka sinna. Að mati sálfræðings gat það ekki farið fram hjá neinum að K væri áberandi greindarskert. Taldi sálfræðingurinn það vera eitt einkenni þroskahömlunar K, að hún væri leiðitöm. Ákærði hafði mánuðum saman verið í nánum CCLXIV Efnisskrá Bls. kynnum við K og vissi að hún bjó ásamt unnusta sínum í íbúð á vegum Svæðisskrifstofu málefna fatlaðra og vann á vernduðum vinnustað. Var þeirri viðbáru hans hafnað, að hann hefði ekki gert sér grein fyrir ástandi hennar. Var E sakfelldur fyrir brot gegn 196. gr. almennra hegningarlaga og dæmdur í fangelsi í 12 mánuði. Sér- AtkVæði. neee 2383 R var ákærður fyrir kynferðisbrot með því að hafa gegn vitund Í, sem svaf ölvunarsvefni, haft við hana holdlegt samræði aðfararnótt 13. desember 1997. Hinn 23. desember kærði Í atferlið til lögreglu, en hafði 16. desember leitað til neyðarmóttöku á Sjúkrahúsi Reykja- víkur. R, sem er varnarliðsmaður, gaf skýrslu hjá lögreglunni á Keflavíkurflugvelli og bar, að Í hefði verið vakandi, þegar þau höfðu samfarir áðurgreinda nótt og hefði allt gerst með vilja henn- ar. Í skýrslunni er R sagður hafa síðan horfið frá þeim framburði og gengist við því, að Í hefði verið rænulítil þar til nokkru eftir að samfarir voru hafnar. Við meðferð málsins fyrir héraðsdómi neit- aði R því hins vegar, að Í hefði ekki gert sér grein fyrir atvikum. R skildi ekki íslensku, en hvorki löggiltur dómtúlkur né annar hæfur þýðandi var kvaddur til að vera við skýrslugjöf ákærða. Við flutn- ing málsins fyrir Hæstarétti var vefengt af hálfu R, að honum hefði verið ljóst hvað var skráð í lögregluskýrsluna. Var því ekki unnt að taka tillit til þess, sem haft var eftir R í lögregluskýrslunni. Var- hugavert þótt að telja sannað, að R hefði gerst sekur um brotið og var hann sýknaður í Hæstarétti. .................00000000...0. 00.00.0000 3001 Ó var ákærður fyrir kynferðisbrot gagnvart fjögurra ára stúlkubarni. Var atferli Ó metið sem kynferðisleg áreitni, sem varðaði við síðari málslið 1. mgr. 202. gr. almennra hegningarlaga. Niðurstaðan um sök Ó var einkum studd við framburð vitna úr fjölskyldu telpunn- ar, ásamt frásögn hennar sjálfrar í viðtali við félagsráðgjafa. Þótti ekki ástæða til að vefengja mat dómenda á sönnunargildi þessara frásagna. Ó var dæmdur í fangelsi í 10 mánuði. Hann hafði ekki áð- ur sætt refsingu fyrir hegningarlagabrot og hafði undanfarin misseri leitað sér aðstoðar sálfræðings. Samkvæmt framburði félagsráð- gjafa var ólíklegt, að afleiðingar brotsins yrðu varanlegar fyrir heill telpunnar. Var fullnustu 7 mánaða af refsingunni frestað skilorðs- Dúndið. rr 4438 Kærufrestur G var úrskurðaður í áframhaldandi gæsluvarðhald í þrjár vikur í Héraðsdómi Reykjaness 8. apríl 1998. G var viðstaddur uppkvaðn- Með Með Efnisskrá CCLXV ingu úrskurðarins og lýsti því yfir, að hann tæki sér lögmæltan frest til að taka afstöðu til kæru. Í greinargerð sinni fyrir Hæstarétti kvaðst G hafa kært úrskurðinn samdægurs og sent kæruna í sím- bréfi til Héraðsdóms Reykjavíkur. Samkvæmt bréfi Héraðsdóms Reykjaness til Hæstaréttar barst kæra G dóminum 15. apríl. Var kæran því of seint fram komin, sbr. 2. mgr. 144. gr. laga nr. 19/1991, og var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti. ..........................0.... úrskurði Héraðsdóms Suðurlands 22. apríl 1998 var hafnað kröfu B um að hann yrði látinn laus úr öryggisgæslu. B kærði úrskurðinn til Hæstaréttar og vísaði um kæruheimild til lokamálsliðar 62. gr. al- mennra hegningarlaga. Af tilvitnuðu ákvæði leiddi, að ákvörðun dómstóls um það hvort ráðstafanir, sem tilgreindar voru í laga- greininni skyldu teljast lengur nauðsynlegar, megi skjóta til Hæsta- réttar eftir reglum um kæru í opinberum málum. B var viðstaddur uppkvaðningu hins kærða úrskurðar og bókað var, að tilsjónar- manni B yrði sendur úrskurðurinn þegar sama dag. Kærufrestur samkvæmt 2. mgr. 144. gr. laga nr. 19/1991 var því liðinn, þegar kær- an barst héraðsdómi $. maí 1998, og var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti. ner úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur 25. september 1998 var H gert að sæta gæsluvarðhaldi til 16. október. H var staddur á dómþingi, er úrskurðurinn var kveðinn upp. H kærði úrskurðinn til Hæsta- réttar 29. september 1998. Kæran var of seint fram komin, sbr. 2. mgr. 144. gr. laga nr. 19/1991, og var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti. nr Kæruheimild Á höfðaði mál á hendur S til heimtu skuldar vegna lögfræðiþjónustu, að fjárhæð 62.250 krónur, auk dráttarvaxta og málskostnaðar. Eftir birtingu stefnu greiddi S inn á bankareikning Á 95.331.60 krónu með þeirri skýringu, að af þeirri fjárhæð væri höfuðstóll 62.250 krónur og dráttarvextir 33.081 króna. Við þingfestingu málsins breytti Á kröfum sínum þannig, að draga skyldi frá þá fjárhæð, sem greidd hafði verið inn á skuldina. Héraðsdómari kvað upp úrskurð þar sem hann leysti úr því einu hvernig færi um málskostnað á milli aðilanna. S skaut málinu til Hæstaréttar. Málið var höfðað um kröfu, sem að höfuðstól náði ekki áfrýjunarfjárhæð samkvæmt 1. mgr. 152. gr. laga nr. 91/1991. Þegar svo er ástatt verður úrskurður um greiðslu málskostnaðar ekki kærður á grundvelli g-liðar 143. gr. BIs. 1561 2304 3047 CCLXVI Efnisskrá laga nr. 91/1991 nema með leyfi Hæstaréttar, sbr. 4. mgr. 150. gr. sömu laga. Þar sem slíkt leyfi lá ekki fyrir var málinu vísað sjálf- krafa frá Hæstarétti... Sjá Frávísun frá Hæstarétti. .............................0naa rr S hf. kærði úrskurð Héraðsdóms Reykjavíkur þar sem ákvörðun sýslu- mannsins í Reykjavík um úthlutun á söluverði bifreiðar var breytt á þann veg, að krafa Ó um greiðslu á 318.060 krónum gengi framar kröfum S hf. í réttindaröð við úthlutunina. Samkvæmt 2. mgr. 68. gr., sbr. 1. mgr. 52. gr. laga nr. 91/1991, verður ágreiningsmál rekið fyrir dómi eftir ákvæðum XIII. kafla laganna. Í 1. mgr. 79. gr. lag- anna eru ákvæði um kæru. Þar er meðal annars áskilið, að úr- skurði, sem felur í sér lokaákvörðun um ágreiningsefni, verði ekki skotið til Hæstaréttar nema fullnægt sé almennum skilyrðum til áfrýjunar dómi í einkamáli. Áfrýjunarfjárhæð samkvæmt 1. mgr. 152. gr. laga nr. 91/1991 var 333.251 króna. Var því ekki fullnægt skilyrðum 1. mgr. 79. gr. laganna fyrir kæru úrskurðar í málinu, enda hafði S hf. ekki aflað leyfis Hæstaréttar til málskots. Var mál- inu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti. ...................0..... 0. Sjá Erfðafjárskattur. ..................00.0..00. nan Þ sinnti ekki ítrekuðu sektarboði lögreglustjórans á Ólafsfirði vegna ætl- Með aðs brots hans á 1. mgr. 71. gr. umferðarlaga. Lögreglustjórinn sendi málið til Héraðsdóms Norðurlands eystra, sem hafnaði beiðni hans um áritun á sektarboðið um ákvörðun sektar og vara- refsingar. Taldi dómstjórinn enga lagaheimild vera til þess að ákvarða Þ refsingu fyrir ætlað brot hans og taldi málsmeðferðina meðal annars andstæða 70. gr. stjórnarskrárinnar og 6. gr. mann- réttindasáttmála Evrópu, þar sem I hefði ekki verið gefinn kostur á að mæta við meðferð málsins fyrir dómi. Ríkissaksóknari kærði þessa ákvörðun dómstjórans til Hæstaréttar. Af gögnum málsins var ljóst, að héraðsdómari hafnaði ekki málalokum samkvæmt 3. mgr. 115. gr. a laga nr. 19/1991 á þeim forsendum, sem greinir Í 4. mgr. 115. gr. a, heldur á framangreindum forsendum. Var því fallist á það, að ákvörðun héraðsdómara væri kæranleg með vísan til 1. mgr. 142. gr. laga nr. 19/1991. Sjá Sektarboð. ..........0000.0nnnn vísan til 5. mgr. 3. gr. þinglýsingalaga skaut | ehf. til Hæstaréttar með kæru úrskurði héraðsdóms þar sem tekin var til greina krafa F og V um, að þeim yrði heimilað að þinglýsa á vélbátinn H stefnu í máli þeirra á hendur Í ehf. Heimild til kæru varð ekki reist á 5. mgr. 3. gr. þinglýsingalaga. Þá varð kæruheimild heldur ekki reist á Bls. 1686 1793 4089 4450 4497 Efnisskrá CCLXVII Bls. 1. mgr. 28. gr. þinglýsingalaga eða 143. gr. laga nr. 91/1991 eða öðr- um ákvæðum XXV. kafla sömu laga. Brast því heimild til kæru og var málinu vísað frá Hæstarétti. ........................ 4509 Kærumál Sjá : IV. EFNISSKRÁ TIL YFIRLITS Landamerkjamál Ágreiningur var um landamerki milli Jarðarinnar Svínavatns annars veg- ar og hins vegar jarðanna Stærribæjar, Brjánsstaða og Bjarkar í Grímsnesi. Eigendur jarðanna undirrituðu samkomulag, sem dag- sett er 31. október 1992 þar sem sagði, að til grundvallar landa- merkjum jarðanna skyldi lagður uppdráttur samkvæmt mælingu G. Með samkomulaginu fylgdi mæliblað G, sem einnig var undirritað af öllum eigendum jarðanna, og voru þar merktir inn allir þeir punktar, sem deilt var um. J, eigandi Svínavatns, byggði kröfur sín- ar á efni samkomulagsins, að ekki hefði verið ætlunin með því að breyta landamerkjum jarðanna frá því sem þau voru skráð í landa- merkjabréfum, heldur að skýra og ákveða staðsetningu einstakra kennileita. Talið var, að samkomulagið hefði efnislega verið í sam- ræmi við helstu gögn um merki milli jarðanna og falið í sér eðlilega skýringu á landamerkjabréfum þeirra. Matsgerð dómkvaddra matsmanna þótti vera þessu til styrktar, og voru aðilar málsins taldir bundnir við samkomulagið. ...................0.00 2616 Laun í veikindum S var matsveinn á skipi, sem H ehf. gerði út. Þann 7. mars 1996 lenti hann í átökum við annan skipverja. S mætti til skips morguninn eft- ir, en gat ekki unnið vegna eymsla í hálsi. Hann kom ekki frekar til starfa og var sagt upp störfum 15. mars 1996. S höfðaði mál gegn H ehf. og krafðist launa í veikindum samkvæmt 1. mgr. 36. gr. sjó- mannalaga fyrir tímabilið 7. mars til 30. apríl 1996 vegna óvinnu- færni. Það var talið nægilega sannað, að S hefði orðið óvinnufær vegna áfloganna við skipverjann. Skipstjórinn krafði S ekki um læknisvottorð, áður en honum var sagt upp starfi, en skylda til að framvísa læknisvottorði stofnast ekki fyrr en þess er óskað, sbr. 5. mgr. 36. gr. sjómannalaga. H ehf. taldi, að S ætti ekki rétt til launa þar sem hann hefði sjálfur valdið því með áflogunum, að hann varð óvinnufær og hefði hann verið erfiður í samstarfi og uppstökkur. CCLXVIII Efnisskrá Bls. Ekki var talið, að S ætti einn alla sök á því hvernig fór. Hann var búinn að vera á skipinu í rúmlega eitt og hálft ár, án þess að hann hefði verið aðvaraður um það, að háttsemi hans kynni að kosta hann starfið, yrði ekki ráðin bót á. Ekki var talið nægilega sýnt fram á, að S hefði með háttsemi sinni firrt sig rétti til launa í veik- indum. Var krafa S tekin til greina. .............000000.0 0. 592 Lausafjárkaup Sjá Gjalddagi. .............. rn errsrerrrrrnrra rr 298 Sjá Ógilding samniNgS. ...............0ereeeenenenenr renna 1209 Sjá Umboðsviðskipti. ............0eeeeeaaaneerereratannnnrerrnnnnnee eeen 207 Ú ehf. keypti loðnunót af P í júlí 1993 fyrir 12.000.000 krónur. Auk þess skyldi Ú ehf. greiða virðisaukaskatt, 2.940.000 krónur. Fyrri hluta árs 1994 varð samkomulag um riftun kaupanna. Þá hafði Ú ehf. greitt 8.800.000 krónur af kaupverðinu, auk virðisaukaskatts. Ú ehf. höfðaði mál gegn P og krafðist endurgreiðslu, að frádregnum 3.000.000 krónum, sem hann taldi vera hæfilega lækkun vegna kostnaðar P við að yfirfara og gera við nótina. Ekki voru talin efni til að undanþiggja P skyldu til að endurgreiða Ú ehf. virðisauka- skattinn. P lagði ekki fram nein gögn til stuðnings því, hve mikið lækka mætti kröfuna vegna endurnýjunar nótarinnar, og var því fjárhæð sú, sem Ú ehf. lagði til, 3.000.000 krónur, lögð til grundvall- ar. P taldi, að til frádráttar kröfu Ú ehf. ætti að koma greiðsla fyrir afnot hans af nótinni. Var sú fjárhæð ákveðin að álitum 2.400.000 krónur. Var P dæmdur til að greiða Ú ehf. 6.340.000 krónur. ....... 2812 P seldi O bifreið. Kaupverðið var greitt bæði með peningum og skulda- bréfum þriðja manns. Skuldabréfin voru ekki greidd, og höfðaði P mál gegn O til greiðslu kaupverðsins. P lagði fyrir Hæstarétt endurrit úr gerðabók sýslumannsins í Hafnarfirði 11. október 1994, en þann dag var gert áranguslaust fjárnám hjá öðrum sjálfs- ábyrgðarmanninum, sem ritað höfðu nöfn sín á eitt skuldabréf, en engra gagna naut í málinu um greiðslugetu hins ábyrgðarmannsins. Voru því ekki skilyrði fyrir hendi til að taka til greina kröfu P, sem studdist við það skuldabréf. Að öðru leyti var krafa P tekin til BLEINA. neee rrsannr ret ertsnannnn rr trernn nr 2951 Með samningi 1. júní 1994 keypti Þ ehf. 5 fólksflutningsbíla af K ásamt öðru, sem tengdist rekstri hans á þeim. Var heildarkaupverð 29.000.000 krónur. Kaupin gengu til baka. Þ ehf. höfðaði mál gegn K og krafðist riftunar samningsins og að K yrði dæmdur til að Efnisskrá CCLXIX Bls. endurgreiða innborganir inn á kaupverðið, 3.000.000 krónur. Engin formleg riftun fór fram á samningi aðila, en litið var svo á, að samkomulag hafi í raun orðið með aðilum um að rifta samn- ingnum, og var krafa Þ ehf. um riftun tekin til greina og K dæmdur til að endurgreiða Þ ehf. 3.000.000 krónur. Þ ehf. krafði K jafnframt um greiðslu á 2.434.120 krónum, þar sem hann hefði látið K í té bifreiðir, sem hann hefði notað til tekjuöflunar sumarið 1994. Því fé hefði K ekki skilað Þ ehf. Málatilbúnaður Þ ehf. var í heild reist- ur á því, að riftun skyldi gera hann eins settan og samningurinn hefði ekki verið gerður. Ekki var reynt að leiða í ljós hverju hann hefði tapað með því að hafa ekki umræddar bifreiðir til afnota í eigin rekstri og hvaða tekjur og kostnað hefði af því leitt. Var krafan ekki talin samrýmast málatilbúnaði Þ ehf. um vangildisbæt- ur, og var þessum lið í kröfugerðinni vísað sjálfkrafa frá héraðs- ÁÓMI. „rr 3181 Hinn 11. júlí 1996 gerði B kauptilboð fyrir milligöngu R, sem rak firmað F, í allar vélar, tæki og hráefni efnalaugarinnar H í eigu P. R hafði tjáð B, að verð efnalaugarinnar ætti að vera 6.800.000 krónur, en B bauðst til að greiða 5.000.000 krónur fyrir munina, sem hann hugð- ist flytja til Grundarfjarðar, þar sem hann ætlaði að setja á stofn efnalaug. Nokkrum dögum eftir að tilboðið hafði verið samþykkt fékk B sent yfirlit með upplýsingum um fyrirtækið, þar sem verð- hugmynd var sögð vera 4.800.000 krónur. Um líkt leyti komst B að raun um, að unnt væri að fá ný tæki til að koma á fót fullkominni efnalaug fyrir minna en 3.000.000 krónur, auk þess sem þurr- hreinsivél, sem tilboð hans tók til, var ekki af þeirri stærð sem sagt hafði verið. Af þessum sökum rifti B kaupunum 18. júlí 1996. P höfðaði mál gegn B og krafðist greiðslu á 4.700.000 krónum, en til vara 1.500.000 króna skaðabóta. Lagt var til grundvallar, að B hefði í upphafi fengið þær upplýsingar frá R, að áætlað söluverð fyrir- tækisins væri 6.800.000 krónur og hafi ekki vitað um annað verð- mæti þess, þegar hann skoðaði það og gerði kauptilboðið. Jafn- framt var sannað, að P hafði 10. júlí 1996 samþykkt tillögu R um, að hæfilegt verð fyrir fyrirtækið væri 4.800.000 krónur. Þegar P fékk tilboð B var honum kunnugt um, að verðmat á fyrirtækinu hafði verið lækkað um verulega fjárhæð. Mátti honum vera ljóst, að B stæði í þeirri röngu trú við gerð tilboðsins, að fyrirtækið væri metið á 6.800.000 krónur. Litið var svo á, að 33. gr. laga nr. 7/1936 CCLXX Efnisskrá Bls. ætti hér við og stæði því í vegi, að P gæti borið fyrir sig samninginn við B. Var B sýknaður af kröfum P. ............0.0......... a 3992 Lánssamningur Með lánssamningi 5. nóvember 1996 veitti G þeim V og S lán. Sam- kvæmt 6. tl. 1. gr. samningsins skuldbundu V og S sig til að endur- greiða lánið án tafar ásamt vöxtum, ef þeir hættu að reka veitinga- stofu að Lækjarrgötu 2 í Reykjavík eða framseldu eða leigðu hana öðrum. Þá var tekið fram, að V og S skuldbyndu sig til að hlutast til um, að nýr rekstraraðili tæki skriflega á sig skuldbindingar þeirra við G, ef veitingastofan yrði seld eða leigð öðrum. V og S vanefndu skyldu sína samkvæmt samningnum og krafðist G endur- greiðslu lánsins auk sérstaks févítis samkvæmt 2. tl. 4. gr. samnings- ins. Var krafa G tekin til greina. ...............000..0..000 0000 4433 Leiga Sjá SameignN. .............. 00 4202 Leigusamningur Útburðargerð. lestir L RLS 455, 1042, 3360 Lífeyrisréttindi Ó var fulltrúi sakadómarans í Reykjavík frá 26. september 1957 til 31. júlí 1964, sakadómari í Reykjavík frá 1. ágúst 1964 til 31. október 1972, starfaði sem lögmaður frá nóvember 1972 til september 1978, en 18. september 1978 réðst hann til starfa sem löglærður fulltrúi hjá skattstjóra Suðurlangsumdæmis og gegndi því starfi til 31. októ- ber 1989. Greiddi Ó iðgjöld til Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins, L, í 17 ár. Frá 1. desember 1989 var Ó metinn 100% varanlegur öryrki. L greiddi honum lífeyri miðað við laun dómarafulltrúa, en Ó taldi að miða ætti við laun héraðsdómara. Höfðaði Ó mál gegn L og krafðist mismunar á lífeyrisgreiðslum til löglærðs fulltrúa og héraðsdómara. Ekki voru talin lagaskilyrði til að bæta störfum Ó sem umboðs- og setudómara í einstökum málum við starfstíma hans sem sakadómara, þegar meta skyldi réttindi hans til lífeyris, samkvæmt 7. mgr. 12. gr. laga nr. 29/1963. Þau lög höfðu tekið gildi, þegar Ó var skipaður sakadómari í Reykjavík, en samkvæmt þá- gildandi 3. mgr. 12. gr. þeirra skyldi upphæð lífeyris vera hundrað- shluti launa þeirra, er á hverjum tíma fylgdu því starfi, sem sjóðfé- Efnisskrá CCLXXI Bls. lagi gegndi síðast. Þessi regla var efnislega í gildi allan starfsferil Ó sem sakadómari til þess tíma, er hann hóf störf sem fulltrúi skatt- stjóra, og hún hlaut að vera honum kunn. Með lögum nr. 98/1980 var sett ákvæði þeim til hagsbóta, er áður höfðu stundað hærra launuð störf og bætti það stöðu Ó, þótt hann næði því ekki að full- nægja ákvæði greinarinnar til að miðað yrði við laun héraðsdóm- ara. Var L sýknaður af kröfum Ó. Sératkvæði. dd... 1426 Lífeyrissjóðir S hóf töku lífeyris hjá L á árinu 1991, er hann varð 60 ára að aldri sam- kvæmt lögum nr. 49/1974 um Lífeyrissjóð sjómanna. Hinn 1. sept- ember 1994 tóku gildi lög nr. 94/1994 um Lífeyrissjóð sjómanna og voru hin fyrri lög þá felld úr gildi. Á grundvelli hinna nýju laga var sett reglugerð um starfsemi sjóðsins, sem tók gildi 1. september 1994. Í reglugerðinni voru ákvæði, sem skertu réttindi S. Höfðaði S mál gegn lífeyrissjóðnum og krafðist vangoldins lífeyris. Þá höfðaði hann einnig mál gegn íslenska ríkinu og byggði á því, að fjármála- ráðuneytið hefði með staðfestingu reglugerðarinnar ábyrgst, að hún stæðist lög og bæri því fébótaábyrgð á tjóni S, er af því hlaust. Talið var, að réttindi þau, er S hafði áunnið sér samkvæmt lögum nr. 49/1974 til lífeyris, hefðu notið verndar þágildandi 67. gr. stjórnarskráinnar, nú 72. gr. Þau réttindi yrðu ekki af honum tekin nema með skýlausri lagaheimild. Sú heimild fólst ekki í lögum nr. 94/1994, og var skerðing réttindanna með reglugerðinni ólögmæt. Var því fallist á kröfur S á hendur lífeyrissjóðnum. Eins og krafa S var sett fram þóttu ekki efni til þess að dæma íslenska ríkið með- ábyrgt fyrir greiðslu vangoldins lífeyris og var það því sýknað. ..... 2140 Ö, sem var 75% öryrki, hafði verið fastráðinn starfsmaður hjá M frá 20. janúar 1987 þar til hann lét af störfum í lok september 1996. M greiddi ekki iðgjöld í lífeyrissjóð vegna stefnda, skilaði hvorki þeim 6% af launum, sem atvinnurekanda ber að greiða, né hélt eftir af launum þeim 4%, sem er hlutur launamanns. Ö höfðaði mál gegn M og krafðist viðurkenningar á því, að hann hefði átt rétt á að vera í lífeyrissjóði og M verið skylt að halda eftir af laununum iðgjalds- hluta hans og standa lífeyrissjóði skil á honum ásamt mótframlagi sínu. M hélt því fram, að starfsemi sú, sem fram fór á hans vegum, væri ekki atvinnurekstur heldur líknarstarfsemi, sem hefði það markmið að styðja sjúka til sjálfsbjargar. Starfsemin félli ekki undir 2. gr. laga nr. 55/1980. Talið var, að starfsemi M félli undir lög um CCLXXII Efnisskrá Bls. málefni fatlaðra og reglugerðir, sem settar væru með heimild í þeim lögum. Á vinnustaðnum færi fram skammtíma endurhæfing öryrkja, en jafnframt væru þar fastráðnir öryrkjar og aðrir starfs- menn við vinnu. Talið var, að 2. gr. laga nr. 55/1980 yrði beitt um réttarsamband aðila, en hvorki í þeim lögum né í reglugerð nr. 194/ 1981 væri að finna heimild til að undanþiggja fatlaða frá þeirri al- mennu skyldu að greiða í lífeyrissjóð. Var krafa Ö tekin til greina. Sératkvæði. ..............0. nr 3745 Þ vann hjá Áburðarverksmiðju ríkisins og annaðist reikningshald fyrir lífeyrissjóð starfsmanna verksmiðjunnar, L, frá árinu 1970. Á árun- um 1993 og 1994 keypti hann veðskuldabréf að nafnvirði rúmlega 100.000.000 krónur. Með dómi Hæstaréttar 2. apríl 1996 var því slegið föstu, að Þ hefði farið verulega út fyrir heimildir reglugerðar lífeyrissjóðsins við kaup á skuldabréfunum og var hann sakfelldur fyrir umboðssvik, auk fjárdráttar úr sjóðum lífeyrissjóðsins. S, endurskoðandi sjóðsins, var með sama dómi dæmdur fyrir brot gegn lögum nr. 67/1976 og nr. 27/1991. L höfðaði mál gegn íslenska ríkinu f.h. Áburðarverksmiðjunnar, en hún var lögð niður 1. júlí 1994, er Áburðarverksmiðjan hf. hóf starfsemi sína, og beindi L kröfum að hlutafélaginu fyrir það tjón, sem varð eftir 1. júlí 1994. Þá beindi L einnig kröfum sínum að Þ og S. Í reglugerð L kom fram, að Áburðarverksmiðja ríkisins annaðist reikningshald sjóðs- ins án sérstaks endurgjalds. Talið var, að L bæri sjálfstæða ábyrgð á reikningshaldi sínu, reikningsskilum og ávöxtun fjármála, þrátt fyr- ir að þjónusta vegna reikningshaldsins væri honum að kostnaðar- lausu. Var íslenska ríkið og Áburðarverksmiðjan hf. sýknuð af kröfum L. Fyrrgreindur dómur Hæstaréttar var lagður til grund- vallar í málinu. Ekkert var komið fram, sem studdu staðhæfingu Þ um, að hann hefði keypt skuldabréfin með vitund og vilja stjórnar L, og var Þ því ábyrgur fyrir tjóni L. Talið var, að S hefði brugðist skyldum sínum gagnvart L, en bótaábyrgð hans náði aðeins til þess tjóns, sem varð eftir 15. apríl 1994, en þann dag áritaði hann árs- reikninginn 1993. Talið var, að ársreikningurinn 1993 hefði gefið stjórn L ríkt tilefni til frekari könnunar á skuldabréfakaupunum, en Ósannað var, að stjórnin hefði fengið vitneskju um kaupin fyrr en á fundi 7. júní 1994, er ársreikningurinn var lagður fram. L byggði tjón sitt á matsgerð dómkvaddra manna. Ekki þótti sýnt, að L hefði takmarkað tjón sitt sem skyldi. Voru bæturnar því lækkað- ar og dæmdar að álitum, en ekki voru efni til að færa þær niður Efnisskrá CCLXXIII Bls. með vísan til 24. gr. skaðabótalaga. Var Þ dæmdur til að greiða L 55.000.000 krónur. Um bætur úr hendi S var litið til þess, að ábyrgð hans takmarkaðist við tjón, sem L varð fyrir vegna gerða Þ eftir 15. apríl 1994, og tekið var tillit til þeirrar stórfelldu vanrækslu, sem stjórn L sýndi af sér við eftirlit með fjárreiðum L. Var S dæmdur til að greiða 4.000.000 krónur óskipt með Þ. Sératkvæði. .................. 4196 Líkamsárás Ákærði ruddist óboðinn ásamt tveimur félögum sínum inn á heimili H, og misþyrmdu þeir honum bæði inni á heimilinu og utan dyra. Tók ákærði þátt í atlögunni að því leyti, sem hún fór fram utan hússins. Afleiðingar árásarinnar urðu þær, að H marðist og bólgnaði í and- liti og hnakka, hruflaðist og marðist um allan líkamann, og fram- tönn í neðra gómi brotnaði. Ekki var talið alveg nægilega í ljós leitt, að meiðsl H væru þess háttar, að 1. mgr. 218. gr. laga nr. 19/ 1940 tæki til brotsins, og var það heimfært undir 217. gr. sömu laga. Með brotinu rauf ákærði skilorð dóms um 30 daga fangelsi, og var hann dæmdur í 6 mánaða fangelsi. ..............0...000.0 000. err 85 H var sakfelldur fyrir tvær líkamsárásir. Varðaði önnur við Í. mgr. 217. gr. almennra hegningarlaga en hin við 2. mgr. 218. gr. Í þeirri seinni hafði H veist að T með hnífi og stungið hann margsinnis, og réð til- viljun ein að ekki hlutust af alvarleg meiðsl. Litið var til þess, að skömmu áður hafði T slegið H tveimur höggum í höfuðið. Fyrir Hæstarétt var lagt vottorð geðlæknis þar sem fram kom, að H hafði verið í viðtölum hjá honum frá því í janúar 1997 og farið í áfenpis- meðferð. Var staðfest, að hann hefði ekki neytt áfengis síðan. Það var mat geðlæknisins, að nánast engin hætta væri á endurteknum of- beldisverkum af hendi H, neytti hann ekki áfengis eða annarra vímu- efna. Fram kom einnig, að H var í vinnu, sem hann stundaði af reglu- semi og áhuga. H var dæmdur í fangelsi í 15 mánuði, en fullnustu 12 mánaða af refsingunni var frestað skilorðsbundið í 5 ár. ................. 768 H var ákærður fyrir að hafa slegið J hnefahögg í andlit við karlasalerni veitingahúss og síðan hrint honum aftur á bak þannig að J hafi fall- ið inn á salernið og skollið með hnakka á flísalagðan stokk í gólf- inu svo að stórfelld meiðsl urðu af. Héraðsdómur taldi sannað, að H hefði slegið J hnefahögg í andlitið en ósannað að hann hefði hrint honum aftur á bak. Dómurinn taldi aftur á móti sannað, að J hefði fallið aftur fyrir sig í beinu framhaldi af hnefahögginu og taldi brotið falla undir 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga. Í áliti CCLXXIV Efnisskrá Bls. héraðsdóms kom þó fram, að ekki væri loku fyrir það skotið, að J hefði runnið á salernisgólfinu og fallið, er hann hörfaði undan höggi H, en að mestu leyti yrði fallið rakið til háttsemi H. Hæsti- réttur taldi verulegan vafa leika á um það, hvort fall J yrði beinlínis rakið til höggs H, eða hvort það hefði fremur orsakast af ölvun J og bleytuhálku á gólfinu. Með hliðsjón af 45. og 46. gr. laga nr. 19/ 1991 var ekki talin komin fram næg sönnun til þess, að hinir alvar- legu áverkar yrðu virtir honum til sakar vegna ásetnings eða gá- leysis samkvæmt 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga. Atferli H var hins vegar fellt undir 1. mgr. 217. gr. H rauf skilorð reynslu- lausnar á eftirstöðvum refsingar, 290 dögum, og var hún tekin upp og dæmd með í málinu. var H dæmdur í fengelsi í 14 mánuði. ...... 183 Q var ákærður fyrir að hafa skallað S í andlitið með þeim afleiðingum, að S nefbrotnaði, hlaut 1-2 sm langan skurð ofan við nefrót og glóðarauga báðum megin. Sannað þótti, að O hefði ráðist á S af ásetningi, og var brotið fellt undir 1. mgr. 218. gr. almennra hegn- ingarlaga. O var dæmdur í 30 daga varðhald og til að greiða S 33.403 krónur í skaðabætur. ......................00000..0 00 1021 A var ákærður fyrir tilraun til manndráps fyrir að hafa ráðist á J, sem skömmu áður hafði ráðist á A, með dúkahníf og skrúfjárni, sem A hafði sótt heim til sín. Hlaut J nokkur sár af, meðal annars var æð skorin í sundur um miðbik framhandleggjar og ein af þremur aðal taugum handarinnar. Í héraði var A sakfelldur fyrir brot gegn 211. gr., sbr. 20. gr. almennra hegningarlaga, og dæmdur í fangelsi í tvö ár og sex mánuði. Í Hæstarétti var talið ósannað, að A hefði búið yfir ásetningu um að svipta J lífi, þegar átökin hófust. Eigi að síður hefði hann stofnað til stórfelldrar og bráðrar hættu, og var hann dæmdur fyrir brot gegn 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga. Við ákvörðun refsingar var tekið tillit til ungs aldurs Á og þess, að hann hafði ekki áður gerst brotlegur við almenn refsilög. Þá var verknaður hans framinn í átökum við þann, sem misgert var við og í mikilli reiði og geðshræringu, sem sá aðili hafði vakið. Voru því skilyrði til að lækka refsinguna verulega á grundvelli 3. mgr. 218. gr. a almennra hegningarlaga og 4. tl 74. gr. sömu laga. Var hann dæmdur í fangelsi í 18 mánuði. ...............000.0.0. 0000 00 0000 1055 S var ákærður fyrir að hafa eftir átök við V sparkað margsinnis í hann þar sem lá í gangstétt fyrir utan veitingahús á Akranesi með þeim afleiðingum, að V marðist á skrokki og útlimum, við tungurót og við hægra auga og hlaut kúlu á enni. Var hann sakfelldur fyrir brot Efnisskrá CCLXXV Bls. gegn 1. mgr. 217. gr. almennra hegningarlaga vegna þessa. S var einnig ákærður fyrir að hafa, stuttu eftir ofangreindan atburð, sleg- ið L hnefahögg í andlitið þannig að hann féll á gangstéttina og sleg- ið hann mörg hnefahögg í andlitið þar sem hann lá, með þeim af- leiðingum, að L nefbrotnaði og hlaut skurði í andlit. Fyrir þetta var S sakfelldur fyrir brot gegn 1. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga. Með brotum þessum rauf S skilorð samkvæmt dómi Héraðsdóms Vesturlands 21. nóvember 1995, þar sem hann var dæmdur til að sæta varðhaldi í 60 daga fyrir tvær líkamsárásir, en fullnustu refs- ingar var frestað í þrjú ár. Ákærði var á 18. ári, er hann framdi brot þau, sem þetta mál varðaði, en tæplega 16 ára gamall, þegar hann gerðist sekur um þá háttsemi, sem hann var dæmdur fyrir í dómin- um 21. nóvember 1995. Var það haft í huga við ákvörðun refsingar, sbr. 4. tl. 1. mgr. 70. gr. almennra hegningarlaga. Í málinu var fram komið, að L hafði egnt ákærða með framferði sínu fyrir árásina og V átti að miklum hluta upptök að fyrri árásinni. Var litið til þess við ákvörðun refsingar, sbr. 3. mgr. 218. gr. a almennra hegningar- laga. Hæstiréttur staðfesti dóm Héraðsdóms Vesturlands um fang- elsi í þrjá Mánuði. 2...) 1584 S og V var gefið að sök að hafa aðfaranótt 7. ágúst 1994 slegið mann hnefahögg í andlit svo að hann féll utan í bifreið og í götuna og sparkað í hann liggjandi, með þeim afleiðingum, að hann hlaut sár á neðri vör og tennur losnuðu og brotnuðu. Var þetta talið varða við 1. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga. Skýrslur voru teknar af ákærðu og vitnum í ágúst og október 1994, en vitni komu ekki fyrir dóm fyrr en í apríl 1996. Ákærðu játuðu að hafa slegið manninn eitt högg hvor. Hvorki var talið sannað, að þeir hefðu slegið frekari högg en þeir greindu frá sjálfir né að þau högg hefðu valdið svo miklum meiðslum, sem lýst var í ákæru. Voru þeir taldir hafa gerst sekir um brot á 217. gr. hegningarlaga. Ákærði V var dæmdur í 20 daga varðhald og ákærði S í 30 daga varðhald, og var refsing beggja skilorðsbundin. ......................0...0 0000 00. 1832 Sjá Nauðgun. .................0.. rr 2420 Sjá Dýravernd. ............0...00.ð....0 000 2489 T var ákærður fyrir tvær tilraunir til manndráps með því að hafa veist að og stungið stúlkuna Í með hnífi, þannig að lagið kom framan á brjóstkassa, og að hafa veist að og stungið stúlkuna S fyrirvaralaust með hnífi í hjartastað, svo að hún hlaut næstum bana að. Ákærði CCLXXVI Efnisskrá Bls. hafði verið á gangi í miðbænum með mági sínum og voru þeir báð- ir ölvaðir, er þeir hófu afskipti af rifrildi sem staðið hafði milli Í og E, og spruttu af því átök milli þeirra og E. E var með hníf, sem barst í hendur ákærða, sem beitti hnífnum gegn I. Fékk stúlkan lag af hnífnum undir bringspalirnar, en sárið var grunnt og reynd- ist ekki hafa lífshættu í för með sér. Eftir að átökin hófust komu H og S eftir götunni og fékk S hnífslag framan á neðanvert brjóstið og gekk hnífurinn inn í hjartað og olli lífshættulegri blæðingu. Ákærði bar frá upphafi, að hann gæti ekki gert sér skýra grein fyrir atburðum sakir ölvunar sinnar og geðshræringar. Hann kvaðst ekki geta staðfest, að hann hefði stungið stúlkurnar með hnífnum og neitaði eindregið að hafa gert það af ásetningi. Talið var sannað, að ákærði hefði veitt Í áverka þann, sem hún hlaut, af ásettu ráði, en ósannað þótti, að ákærði hefði viljað ráða stúlkunni bana, og var brot hans talið varða við 2. mgr. 218. gr. almennra hegning- arlaga. Að því er stúlkuna S varðaði þótti ljóst af gögnum máls, að öðrum en ákærða, er valdur gæti verið að áverka hennar, væri ekki til að dreifa. Var talið sannað, að ákærði hefði rekið í hana hnífinn af ásettu ráði. Laginu var beint að brjósti stúlkunnar, og hlaut ákærði að sjá fyrir, að bani gæti af því hlotist. Var hann sak- felldur fyrir brot gegn 211. gr., sbr. 20. gr. almennra hegningarlaga. Refsing var ákveðin í einu lagi og var ákærði dæmdur í 6 ára fang- BSI. rr 2510 K var ákærður fyrir líkamsárásir og þjófnaðarbrot. Hann var sakaður um að hafa ráðist á mann 15. nóvember 1997 með þeim afleiðing- um, að hann nefbrotnaði. Var það talið varða við 1. mgr. 218. gr. al- mennra hegningarlaga. Sannað þótti, að K hefði ráðist á manninn en ekki þótti fram komin full sönnun fyrir því, að K hefði valdið þeim áverkum á honum, sem heimfærðir yrðu undir 218. gr., og var háttsemin talin varða við 217. gr. laganna. K var einnig sakfelldur fyrir líkamsárás 14. desember 1997, sem talin var varða við 217. gr. almennra hegningarlaga. Þá var K einnig sakaður um tilraun til manndráps með því að hafa veist að B, afa sínum, 26. desember "1997 á heimili hans og stungið hann með hnífum og skærum, svo að hann hlaut fjöldamörg sár. Enginn vafi þótti á því, að um lífshættu- lega árás hefði verið að ræða með hættulegum vopnum og að tilvilj- un ein réð því að ekki fór verr. Gat K ekki dulist, að langlíklegast væri, að bani hlytist af atlögum hans. Var K dæmdur í 5 ára fangelsi Efnisskrá CCLXXVII Bls. fyrir brot sín og dæmdur til greiðslu skaðabóta til B og Tryggingar- félags... err nrnnrrrrrrrrrrrrrnr 3220 Líkamsárás leiðir til dauða Þ var ákærður fyrir að hafa ráðist að manni á veitingastað í Reykjavík og veitt honum þungt högg aftanvert á höfuðið þannig að hann féll á gólfið meðvitundarlaus, og S var gefið að sök að hafa síðan sparkað í höfuð mannsins, er hann lá á gólfinu. Heilaaðgerð var gerð á manninum, en ekki tókst að bjarga lífi hans og lést hann sól- arhring síðar af heilaskúmsblæðingu. Héraðsdómur sakfelldi Þ en sýknaði S. Hæstiréttur taldi sannað, að ákærði Þ hefði greitt mann- inum höfuðhögg svo að hann féll í gólfið og þótti einnig nægilega fram komið, að ákærði S hefði síðan sparkað í höfuð mannsins þar sem hann lá í gólfinu. Ákærðu hefðu þannig báðir ráðist á þann er lést, en hann var svo ölvaður, að hann var ófær um að standa í átökum og verjast falli. Var ekki talið, að öðrum hefði verið til að dreifa, sem gætu hafa valdið þeim áverka, sem leiddi til dauða. Af- leiðingar árásarinnar voru virtar ákærðu til gáleysis, og þótti atferli þeirra beggja varða við 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga. Voru afleiðingar atlögunnar afdrifaríkari en við mátti búast, og var litið til þess við ákvörðun refsingar. Ákærði S var með alvarlegan brotaferil að baki og átti upptökin að átökunum, og var hann dæmdur í fangelsi í tvö ár og þrjá mánuði, en ákærði Þ var dæmdur í tveggja ára fangelsi. Sératkvæði. ..........0..000000eeeeeeereeeeeeererrrrrr 2060 Líkamstjón Sjá Skaðabætur. ................0...00.. 1762, 1782, 1976, 2002, 2233, 2260, 3115 Lyfjaverð Með dómi Hæstaréttar 30. janúar 1997 var kveðið á um það, að ákvarð- anir lyfjaverðlagsnefndar 27. janúar og 14. september 1990, sem mæltu fyrir um skerðingu á endurgreiðslu Tryggingastofnunar rík- ísins, T, til tiltekinna lyfjaverslana miðað við veltu þeirra, hefðu - skort lagastoð, og að T hefði ekki verið heimilt að skerða endur- greiðslur til lyfsala. Eftir að þessi dómur gekk höfðaði V mál gegn T og krafðist endurgreiðslu þess afsláttar, sem honum hafði verið gert að greiða T eða skaðabóta vegna þess tjóns, sem hann hafði orðið fyrir. Ákvarðanir lyfjaverðlagsnefndar voru samkvæmt framangreindum dómi Hæstréttar ólögmætar. V hafði því ekki CCLXXVIII Efnisskrá Bis. glatað rétti til að fá fulla greiðslu lyfjareikninga sinna, þótt hann hefði ekki haft uppi sérstaka fyrirvara við móttöku hverrar greiðslu. Var því fallist á kröfur V. .........00....... 1662, 1677 Læknar E gekkst undir aðgerð í september 1991 á lýtalækningadeild Landspítal- ans í Reykjavík. Fólst hún í því, að brjóst hennar voru minnkuð til að létta á þeim. Við aðgerðina blæddi E töluvert og greru sár hennar seint og illa. Komst drep í vinstri geirvörtu og þurfti E að gangast undir fleiri aðgerðir. E höfðaði mál gegn íslenska ríkinu, Í, og krafðist skaðabóta, en varanleg örorka hennar vegna aðgerðar- innar var metin 15%. Héraðsdómur gekk 29. júní 1995 og var Í talið bótaábyrgt vegna tjóns S, þar sem vanrækt hefði verið að gefa E blóð þegar í stað eftir aðgerðina, auk þess sem teygjubindi það, sem notað var, hefði aukið áhættu á umfangi vefjadauða. Málið var fyrst flutt fyrir Hæstarétti 9. október 1996. Var málinu vísað til læknaráðs og beðið um rökstutt álit þess um nokkur álitaefni. Barst svar læknaráðs 26. mars 1997. Var málið flutt að nýju fyrir Hæstarétti 5. Júní 1997. Vegna ágalla á málsmeðferð fyrir læknaráði var lagt fyrir aðila að afla nýrrar og rökstuddrar álitsgerðar lækna- ráðs um fyrrgreind álitaefni. Síðari álitsgerð læknaráðs barst Hæstarétti 21. janúar 1998. Var það álit læknaráðs, að við skurðað- gerðina hefði verið beitt viðurkenndum aðferðum við brjósta- minnkun og hún ekki orðið meiri en efni stóðu til. Þá taldi lækna- ráð, að ekki hefði verið ástæða til að gefa blóð þegar í stað í aðgerð eða síðar sama dag og að afar ósennilegt væri, að umbúðir þær, sem settar voru á E eftir aðgerðina, hefðu haft áhrif á endanlegan árangur hennar. Sex læknaráðsmenn stóðu að þessari álitsgerð, en einn skilaði séráliti. Með vísan til eindreginnar afstöðu læknaráðs og með hliðsjón af öðrum upplýsingum í málinu taldi Hæstiréttur ekki fram komna sönnun um vanrækslu eða önnur saknæm mistök við meðferð og umönnun E á Landspítalanum í september 1991 og var Í sýknað af kröfum E. Sératkvæði. ld... 1446 Sjá Samkeppni. ................. err 3398 I gekkst undir skurðaðgerð á sjúkrahúsi í apríl 1993, sem B gerði, vegna óþæginda í olnboga vinstri handar. Fólst aðgerðin í flutningi á öln- artaug. Í hélt því fram, að skömmu síðar hafi hann byrjað að finna fyrir dofatilfinningu í hendinni og farið var að smella í olnbogan- um. Í álitsgerð tveggja sérfræðilækna kom fram, að ekki hefði verið Efnisskrá CCLXXIX ástæða til að grípa til framangreindrar aðgerðar á ölnartauginni og að aðgerðin virtist hafa valdið varanlegri skemmd á tauginni. Mátu þeir varanlega læknisfræðilega örorku Í vegna þessa 10%. 1 höfðaði mál gegn B og krafðist bóta. Taldi hann, að greining B hefði verið röng, uppskurður hefði verið óþarfur og B orðið á saknæm mistök við aðgerðina. Héraðsdómur sýknaði B. Samkvæmt ákvörðun Hæstaréttar lögðu aðilar málið fyrir læknaráð. Læknaráð féllst á framangreinda álitsgerð sérfræðinganna. Héraðsdómur, sem skip- aður var tveimur sérfróðum meðdómsmönnum, varð ekki öðruvísi skilinn en að dómararnir væru sama sinnis. Ljóst virtist vera, að B hafi ráðist í aðgerð, sem ekki var sérstök þörf á. Hann greip ekki þegar til ráðstafana til að fyrirbyggja tjón, þegar aðgerðin bar ekki árangur. Álit læknaráðs varð ekki öðruvísi skilið en að til þess hefði mátt ætlast af honum. Var B metið þetta til sakar og hann dæmur til að greiða Í bætur. ........................00 0000 Læknaráð Bls. 4392 Sjá Læknar... Sjá Matsgerð, Skaðabætur. ...............0000000000000 0000 000 aaa Lögbann 1446, 4392 en 2588 A, B, Þ og M ehf. fóru fram á það við sýslumanninn í Reykjavík, að lög- bann yrði lagt við því, að G, H og J gætu nýtt sér atkvæðisrétt eða annan rétt, sem fylgdi hlutafé, sem skráð var á Á í hlutaskrá Lyfja- búða ehf. 1. september 1997, svo og að þeir gætu nýtt sér atkvæðis- rétt eða annan rétt, sem fylgdi því hlutafé, sem skráð var á G og sem hann fór með í umboði Þ. Sýslumaður synjaði lögbannskröf- unni, og kröfðust A, B, Þ og M ehf. úrskurðar Héraðsdóms Reykjavíkur um þá ákvörðun. Þeir voru taldir hafa gert það senni- legt, að G, H og J kynnu að brjóta gegn lögvörðum rétti þeirra, ef þeir nýttu sér atkvæðisrétt eða annan rétt, sem fylgdi hlutafénu, sem skráð var á A, og að þeir kynnu að verða fyrir teljandi spjöll- um, ef þeir yrðu að bíða niðurstöðu dóms. Þá voru þeir einnig tald- ir hafa gert sennilegt, að Þ ætti í raun umræddan hlut í Lyfjabúðum ehf., og að réttindi hans kynnu að fara forgörðum eða verða fyrir spjöllum yrði hann að bíða dóms um ágreining aðila. Var því ákvörðun sýslumanns felld úr gildi og lagt fyrir hann að leggja á lögbann gegn þeirri tryggingu, er hann mæti hæfilega. ................. Ó krafðist þess með beiðni 24. júní 1998, að lagt yrði lögbann við því að 1807 CCLXXX Efnisskrá Bls. G lokaði fyrir rennsli á köldu vatni frá íbúðarhúsi út í fjós á jörð- inni K á Kjalarnesi, sem aðilar voru sameigendur að ásamt systk- inum sínum, svo og því að G slægi og nýtti tún á jörðinni o.fl. Af gögnum málsins varð ekki annað ráðið en að G hefði í janúar 1998 lokað fyrir rennsli á köldu vatni til fjóss, sem Ó hafði um- ráð yfir, og hafði ekki verið opnað aftur fyrir vatnsrennsli. Samkvæmt 1. mgr. 24. gr. laga nr. 31/1990 verður lögbann lagt við byrjaðri eða yfirvofandi athöfn, að fullnægðum nánar tilgreindum skilyrðum. Lagt var til grundvallar, að sú athöfn G, sem fyrsti þátt- ur í kröfum Ó um lögbann laut að, væri þegar um garð gengin. Þeg- ar af þeirri ástæðu var ekki unnt að taka til greina kröfu Ó um lög- bann. neee 3051 Lögmannsþóknun Lögmaðurinn J tók að sér að veita D ehf. aðstoð við að koma á nauða- samningum eftir að bú þess hafði verið tekið til gjaldþrotaskipta í nóvember 1991. Óumdeilt var, að sú vinna J stóð yfir frá 5. desem- ber 1991 til 26. maí 1992, og gerði hann D ehf. reikning fyrir þeirri vinnu að fjárhæð 2.440.200 krónur. Þá vann J önnur lögmannsstörf fyrir D ehf. samhliða og einkum eftir að nauðasamningar náðust og gerði því reikninga fyrir. Með bréfi 8. ágúst 1994 tilkynnti J, að lög- mannsstörfum hans í þágu D ehf. væri lokið. J höfðaði mál gegn D ehf. til greiðslu eftirstöðvar þóknunar fyrir lögmannsstörf í þágu D ehf. og var endanleg dómkrafa hans 330.246 krónur. D ehf. gagn- stefndi í málinu til endurheimtu fjár, sem hann taldi J hafa tekið til sín með því að skila ekki fjármunum D ehf., en hann hafði ætíð mótmælt reikningnum fyrir vinnuna við nauðasamninginn. Stjórn Lögmannafélags Íslands áleit hæfilega þóknun til J fyrir störf hans við nauðasamninginn vera 1.500.000 krónur auk virðisaukaskatts og útlagðs kostnaðar. Samkvæmt 10. gr. siðareglna LMFÍ skal lög- maður ætíð gera skjólstæðingi grein fyrir áætluðum verkkostnaði og öðrum málskostnaði eftir föngum. Fyrir lá, að J gerði D ehf. enga grein fyrir þessu og var ósannað, að J hefði sagt D ehf., að hann myndi áskilja sér svokallaða hagsmunatengda þóknun fyrir störf sín. Var talið, að D ehf. hefði mátt treysta því, að J myndi ein- ungis krefja hann um þóknun á grundvelli tímagjalds fyrir vinnu við að koma á nauðasamningnum, og var hæfilegt tímagjald talið vera 5.000 krónur og miðað var við 129 klukkustundir. J var talinn Efnisskrá CCLXXXI Bls. hafa oftekið fé fyrir lögmannsstörf sín og var dæmdur til að greiða D ehf. 960.584 krónur. ....................000a err 3164 Lögmenn Sjá Félagsaðild. ...................... 718 S höfðaði mál gegn lögmanninum J til greiðslu skaðabóta, þar sem hann hefði orðið fyrir tjóni vegna vanrækslu J við innheimtu launakröfu fyrir sig. J hafði höfðað mál fyrir S til greiðslu vinnulaunakröfu á Þ, sem var dæmdur til að greiða hana með dómi bæjarþings Reykja- víkur 19. júní 1989. Bú Þ var tekið til gjaldþrotaskipta 2. janúar 1992, og skiptum lauk 15. júní sama ár án þess að greiðsla fengist upp í lýstar kröfur. Kröfu S var ekki lýst við gjaldþrotaskiptin. Frestdagur við gjaldþrotaskiptin var 9. maí 1990. Þá voru nærri 11 mánuðir frá því að dómur gekk um vinnulaunakröfu stefnda og því liðinn sá sex mánaða frestur, sem var skilyrði fyrir því að hún hefði getað notið forgangsréttar við skiptin, og var réttur S til að krefjast greiðslu í skjóli þágildandi laga um ríkisábyrgð á launum fallinn niður á þeim tíma. Tjón það, sem S krafðist bóta fyrir úr hendi J, var þegar orðið 19. desember 1989, þegar sex mánaða fresturinn eftir 6. tl. 1. mgr. 84. gr. laga nr. 3/1878 var liðinn án þess að J hefði komið fram kröfu um gjaldþrotaskipti á búi Þ til að tryggja for- gangsrétt fyrir kröfu S og ríkisábyrgð á henni. S höfðaði ekki bóta- mál gegn J fyrr en með stefnu birtri 18. júní 1996. Var skaðabóta- krafa S því fyrnd á þeim degi samkvæmt 1. tl. 3. gr. laga nr. 14/1905. Var J því sýknaður af kröfu S, en málskostnaður í héraði og fyrir Hæstarétti féll Niður... 1917 Sjá Skaðabætur. ...............0.0...0.0 0000 2794 Árið 1985 varð A fyrir slysi í veitingahúsi, sem rekið var af F hf. A höfð- aði mál til heimtu bóta á hendur félaginu, og gekk dómur í því fyrir Hæstarétti í maí 1991 þar sem honum voru dæmdar bætur. Félagið hafði ábyrgðartryggingu vegna starfsemi sinnar hjá S hf. Í júní 1991 greiddi S hf. þáverandi lögmanni A alls 3.621.387 krónur sem fulln- aðargreiðslu á kröfunni. Lögmaðurinn stóð Á aðeins skil á 1.000.000 krónum með tveimur greiðslum í júní og júlí. Bú lög- mannsins var tekið til gjaldþrotaskipta 9. september sama ár, og fékk A ekkert greitt upp í kröfu sína við skiptin. Lögmannafélag Íslands, L, greiddi A úr ábyrgðarsjóði sínum hluta af kröfu hans í tvennu lagi, samtals 1.488.714 krónur, og framseldi A ábyrgðar- sjóðnum kröfu sína á hendur lögmanninum. A áréttaði þetta með CCLXXXII Efnisskrá Bls. yfirlýsingu í september 1996 þar sem hann sagði, að með framsal- inu framseldi hann öll réttindi, sem fylgdu þeim hluta kröfunnar, hvort sem krafan væri á hendur lögmanninum eða því tryggingar- fyrirtæki, sem greiðsluskylt væri. A höfðaði síðan mál á hendur S hf. til heimtu upphaflegrar kröfu sinnar, að frádregnum þeim greiðslum, sem hann hafði fengið. Voru kröfur Á teknar til greina með dómi Hæstaréttar 13. febrúar 1997, þar sem því var slegið föstu, að S hf. losnaði ekki undan skyldu sinni við A með greiðsl- unni í júní til þáverandi lögmanns hans. L höfðaði síðan mál gegn S hf. til greiðslu á þeirri fjárhæð, sem A hafði fengið greitt úr ábyrgð- arsjóðnum. L var talinn réttur aðili til að krefja S hf. um greiðslu kröfunnar. S hf. hafði ekki hnekkt þeirri staðhæfingu A, að honum hefði ekki verið kunnugt um á þeim tíma, sem hann framseldi áfrýjanda hluta kröfu sinnar á hendur lögmanninum, að hugsan- lega gæti sú krafa beinst að öðrum. Voru kröfur L teknar til greina. etern RE err E EEE RE EEE RE E ELSE EEE R EEN ELr 2963 Lögmæt forföll Sjá Endurupptaka. ..............0..... 0000 1692 Lögsaga Sjá Frávísunarúrskurður staðfestur. ..............00000.000. 0000 0e0eet 374 Lögreglumenn J starfaði sem lausráðinn lögreglumaður við embætti sýslumannsins í Barðastrandasýslu frá 1987 til hausts 1989, er hann hóf nám við Lögregluskóla ríkisins. Þaðan lauk hann námi í maí 1991 og starfaði síðan sem lögreglumaður á Patreksfirði. Sýslumaður gerði við hann ótímabundinn ráðningarsamning, sem staðfestur var af dómsmála- ráðuneyti og fjármálaráðuneyti. Var sá samningur í gildi þar til J var skipaður lögreglumaður í lögreglu ríkisins í fimm ár frá 1. jan- úar 1997 að telja, og var í skipunarbréfinu vísað til 1. mgr. 23. gr. laga nr. 70/1996 um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins. J höfð- aði mál gegn íslenska ríkinu og krafðist þess, að viðurkenndur yrði réttur hans til að fá í hendur ótímabundið skipunarbréf til að gegna starfi lögreglumanns á Patreksfirði. Í 1. mgr. 23. gr. laga nr. 70/1996 er kveðið á um það, að embættismenn skuli skipaðir tímabundið, til fimm ára í senn, nema annað sé tekið fram í lögum, en lög- reglumenn teljast til embættismanna samkvæmt 7. tl. 22. gr. lag- Efnisskrá CCLXXXIII Bls. anna. Ljóst var af gögnum málsins, að dómsmálaráðuneytið hafði fyrir setningu laganna talið lögreglumenn eiga að öðru jöfnu eiga rétt til ótímabundinnar skipunar í stöður sínar, enda gegndu þeir föstum stöðum og hefðu lokið námi í Lögregluskóla ríkisins. Ljóst var talið, að ráðuneytinu hefði ekki getað dulist, að J óskaði eftir skipun í stöðu sína, þótt ekki hefði hann lagt fram skriflega beiðni um það. J lagði mál sitt þannig fyrir dómstóla, að hann krafðist við- urkenningar á rétti til að fá í hendur ótímabundið skipunarbréf. Ákvæði 1. mgr. 23. gr. laganna og 3. mgr. laga nr. 90/1996 stóðu því hins vegar í vegi, að slíkt bréf yrði nú gefið út. Brast því lagaskil- yrði til að verða við kröfum J í málinu. Sératkvæði. ..................... 3194 Lögreglurannsókn Sjá Ákæra. ddr 2286, 2290, 2292, 2294 Lögræði H var sviptur fjárræði með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur 3. desem- ber 1992. Var úrskurðurinn á því reistur, að H væri ekki fær um að hafa stjórn á fjármálum sínum sökum andlegs vanþroska svo og því, að hann væri samþykkur fjárræðissviptingu. Var Ó skipaður lögráðamaður hans. Í ágúst 1995 óskaði H eftir því, að G yrði skip- uð lögráðamaður sinn í stað Ó. Var erindinu synjað, þar sem vafi léki á hæfi G til starfans. H gékk í hjúskap með G í október 1995 en hjónabandinu var slitið í apríl 1996. Þau bjuggu þó saman og greiddi H til heimilisins af launum sínum, en hann stundaði vinnu hjá Reykjavíkurborg. Í ágúst 1997 fór H fram á það, að felldur yrði úr gildi úrskurðurinn um fjárræðissviptinguna. Fyrir héraðsdóm var lagt álit tveggja geðlækna um það, að ekki væru lengur fyrir hendi geðlæknisfræðileg rök, sem styddu það, að H væri sviptur fjárræði. Héraðsdómur taldi, að ekki væru lengur fyrir hendi þær forsendur, sem réðu því að hann var sviptur fjárræði í desember 1992 og felldi úr gildi fjárræðissviptinguna. Bróðir H, S, kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, og taldi hann H vera enn ófæran til að annast fjármál sín einn og óstuddur. H var eigandi hesthúss í Mosfellsbæ, móðir hans sat í óskiptu búi og mátti gera ráð fyrir því, að hann fengi töluverðan arf við lát hennar. Taldi S því mikla hættu á því, að erfðafé hans færi forgörðum, ef ekki nyti við ábyrgs fjárhalds- manns. Var fallist á það með S, að fjárræðissviptingin skyldi látin Standa. rr 550 H fór fram á það, að móðir hennar, S, yrði svipt fjárræði, þar sem hún CCLXXXIV Efnisskrá Bls. vegna alvarlegra elliglapa væri ófær um að annast fjármál sín. H, sem var eitt fjögurra barna S, tók fram í beiðni sinni, að hún óttað- ist að móðir hennar eða systkini kynnu að ráðstafa eignum þannig að í bága færi við hagsmuni hennar. Önnur börn S voru öll mjög andvíg því, að hún yrði svipt fjárræði. Þau skýrðu svo frá, að eng- inn samgangur væri milli þeirra og H, og að H hefði heldur ekki haft samband við móður þeirra síðustu árin. Verjandi S hélt því fram, að fjárhagslegum hagsmunum S væri vel borgið í höndum sonar hennar og ekkert benti til, að þau störf hefðu ekki verið unn- in af fyllstu trúmennsku, en í ljós var leitt, að eignir hennar væru frekar litlar. Héraðsdómur féllst á kröfu H og svipti S fjárræði. Í dómi Hæstaréttar var tekið fram, að ekkert benti til þess, að H hefði leitað upplýsinga hjá systkinum sínum um fjármál S, áður en krafa um fjárræðissviptingu var borin fram og ekkert tilefni hefði því gefist til að halda fram með réttu, að fjárhags hennar væri ekki vel gætt. Þótti H þannig ekki hafa sýnt fram á, að skilyrði 4. gr. lög- ræðislaga væri fullnægt. Var úrskurður héraðsdómara því felldur úr Bildi. rare 673 Sjá Sjálfræði. ............... rennt 837 Lögskráning Hinn 7. mars 1992 varð L fyrir slysi um borð í pramma, sem tók við efni frá dýpkunarskipi, sem var að störfum í Hafnarfjarðarhöfn. Skipið var í eigu D hf., en bú þess var tekið til gjaldþrotaskipta 26. janúar 1993. Örorka L var metin 100% í eitt ár og 20% varanleg örorka. L gerði kröfu á grundvelli örorkumatsins í þrotabúið, en ekkert kom upp í kröfu hans við skiptin. Höfðaði L mál gegn ríkinu og byggði bótakröfu sína á 3. málslið 6. tl. 7. gr. laga nr. 43/1987, þar sem seg- ir, að við lögskráningu í skiprúm skuli sýna lögskráningarstjóra yfirlýsingu frá tryggingafélagi um líf-og slysatryggingu skipverja og skuli skráningarstjóri ganga úr skugga um, að þær séu í samræmi við gildandi lög og kjarasamninga. Vanræki útgerðarmaður að hafa tryggingu í gildi, er hann ábyrgur fyrir viðkomandi bótagreiðslum, og reynist útgerðarmaður eigi fær um greiðslu slíkra bóta, ber ríkis- sjóður fulla ábyrgð á greiðslu þeirra. Samkvæmt 4. gr. laga nr. 43/ 1987 skal lögskrá í skiprúm hvert sinn, er nýr maður eða áhöfn er ráðin á skipið. Lögskrá skal í skiprúm í fyrsta sinn á hverju ári, sem skip er afgreitt eða byrjar ferð frá hérlendri höfn, þótt engin breyt- ing verði á skipshöfn. Þá skal sýna lögskráningarstjóra margvísleg Efnisskrá CCLXXXV Bls. gögn, þar á meðal haffærisskírteini og yfirlýsingu frá viðkomandi tryggingafélagi um líf- og slysatryggingu skipverja. Ekki var leitað til lögskráningarstjóra, áður en L tók til starfa um borð í dýpkunar- skipinu, en ekki voru í gildi haffærisskírteini fyrir skipið og flutn- ingsprammann. Á könnunarskyldu lögskráningarstjóra gat því ekki reynt. Ósannað var, að áður hefði lögskráningu á þessi för verið neitað. Voru því ekki skilyrði fyrir bótaskyldu ríkisins. Sératkvæði. 238 Lögvarðir hagsmunir M hf. fékk 3. og 6. október 1997 afsöl frá S efh. fyrir tveimur fasteignum, þar sem meðal annars var mælt fyrir um, að M hf. fengi þær afhent- ar Í. apríl 1998. Hinn 9 október gerðu aðilar yfirlýsingu, þar sem kveðið var á um að afhenda skyldi M hf. eignirnar í síðasta lagi 1. mars 1998, ef hann seldi þær og þyrfti af þeim sökum að fá þær af- hentar fyrr en greindi í afsölunum. M hf. seldi fasteignirnar með samningi 31. desember 1997 og skuldbatt sig þar til að afhenda þær 1. mars 1998. Var S ehf. tilkynnt þetta og hann beðinn að rýma eignirnar fyrir 1. mars. Það var ekki gert og krafðist M hf. þess, að S ehf. og B yrðu með beinni aðfarargerð bornir út úr fasteignun- um. M hf. var þegar orðið skylt að afhenda nýjum kaupanda fast- eignirnar og gat ekki efnt þá skyldu nema S ehf. og B hefðu áður efnt við hann skyldur sínar til afhendingar. M hf. bar einnig skatta og skyldur af eignunum þar til þær yrðu afhentar. Hann hafði því lögvarða hagsmuni af því að fá eignirnar afhentar, þótt hann hefði selt þær. Gagnstætt ótvíræðum fyrirmælum í samningum aðila höfðu S ehf. og B ekki sýnt fram á rétt sinn til að hafast lengur við í húsnæðinu. Var því tekin til greina krafa M hf. um útburðargerð. 2084 Frávísun frá Hæstarétti. ..............0....0.. 000. 1793, 2694, 2714, 2748 Sjá Aðild. „.............. rr 3096 Manndráp Tvíburabræðurnir Ó og S voru ákærðir fyrir manndráp og rán með því að hafa ráðið L bana með hrottafengnum hætti eftir að hafa ekið með hann í Heiðmörk og ráðist þar að honum. Hefði S látið 13 kg steinhnullung falla a.m.k. tvívegis í höfuð hans og síðan hefðu þeir ekið bifreið sinni tvívegis yfir líkama og höfuð L. Við þessa aðför náðu þeir veski L, sem í voru 8000 krónur. Atburðarásina þótti verða að meta heildstætt. Samkvæmt læknisfræðilegum gögnum varð að miða við, að L hefði hlotið bana af höggum S með steinin- CCLXXXVI Efnisskrá Bls. um, og var hann talinn hafa gerst brotlegur gegn 211. gr. almennra hegningarlaga. Ó tók þátt í að elta L uppi, yfirbuga hann og koma honum á veginn fyrir framan bifreiðina. Hann stóð hjá, þegar S keyrði steininn oftar en einu sinni í höfuð L og að því loknu ók Ó bifreiðinni yfir hann og gat þá ekki verið viss um, að hann væri lát- inn. Þegar litið var á þetta í heild þótti rétt að virða þátttöku Ó sem hlutdeild samkvæmt 22. gr. almennra hegningarlaga í broti S gegn 211. gr. laganna. Þeir voru einnig báðir dæmdir fyrir brot gegn 252. gr. almennra hegningarlaga. Var S dæmdur í fangelsi í 16 ár en refsing Ó þótti hæfileg fangelsi í 12 ár. ...........0.....0.0 1503 Mannréttindasáttmáli Evrópu Sjá Klám. ...........0.0... rr 516 Sjá Gæsluvarðhald, c-liður 1. mgr. 103. gr. ........0........ 7134 Sjá Ærumeiðingar. ........... .. 693, 1376 Sjá Stjórnarskrá. .........0........... rr 2528 Matsgerð Sjá Frávísunarúrskurður felldur úr gildi. .................00..0....... 00... 1938 Þ slasaðist í umferðarslysi 2. apríl 1993, er bifreið S var ekið aftan á bif- reið hennar. Tveir læknar mátu örorku hennar í október 1994 og töldu tímabundna örorku vera 100% í 2 mánuði og síðan 50% í 5 mánuði. Annar læknanna mat varanlega læknisfræðilega örorku hennar 10% en hinn taldi hana vera 5%. Í mars 1995 greiddi V hf. Þ bætur, sem miðaðar voru við 5% varanlega örorku. Þ höfðaði mál gegn S og V hf. og krafðist bóta miðað við 10% varanlega ör- orku. Það var samdóma álit læknaráðs, að varanleg örorka Þ vegna þessa slyss væri rétt metin 5%, og héraðsdómur, sem skipaður var sérfróðum meðdómendum, komst að sömu niðurstöðu. Eftir upp- kvaðningu héraðsdóms lét Þ dómkveðja tvo lækna til að meta hver væri heildaröðrorka hennar af völdum umferðarslyssins 2. apríl 1993, og einnig af völdum umferðarslysa, sem hún hafði lent í í júlí 1991 og ágúst 1992. Fram kom, að Þ hafði einnig lent í umferðaróhappi í september 1993 og enn aftur í júlí 1997. Matsmennirnir töldu, að slysið 2. apríl 1993 væri að öllum líkindum upphaf óþægindanna og töldu varanlega læknisfræðilega örorku hennar hæfilega metna 10%. Mikil óvissa kom fram í matsgerðinni um það, að hve miklu leyti óþægindi Þ yrðu rakin til slyssins 2. apríl 1993, og ekki var í matsgerðinni heldur takið af skarið um það, að 5% varanlega ör- Efnisskrá CCLXXXVII orka væri rangt mat. Sönnunargildi matgerðarinnar þótti því tak- markað og var fallist á það mat héraðsdóms, að varanleg læknis- fræðileg örorka væri hæfilega metin 5%. .........000.... K höfðaði mál fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur gegn M og krafðist forsjár fjögurra barna þeirra. Matsgerð tveggja dómkvaddra sálfræðinga til að leggja mat á hæfni aðila til að hafa með hendi forsjána var lögð fram 14. apríl 1998. Við fyrirtöku 14. maí 1998 krafðist M þess, að dómkvaddir yrðu yfirmatsmenn. Héraðsdómari hafnaði þeirri kröfu með úrskurði 20. sama mánaðar og var hann ekki kærður til Hæstaréttar. Lögmenn aðila lýstu því yfir, að gagnaöflun væri lok- ið. Aðalmeðferð var ákveðin 24. júní, en var frestað vegna veik- indaforfalla héraðsdómara. Þegar málið var tekið fyrir 10. ágúst 1998 lagði M aftur fram kröfu um yfirmat, sem héraðsdómari hafn- aði. M kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem benti á, að M hefði ekki kært fyrri úrskurð héraðsdómara um höfnun, og hefði jafn- framt lýst því yfir, að gagnaöflun væri lokið. Þá var sagt, að ný krafa M um yfirmat væri í andstöðu við meginreglu einkamálarétt- arfars um hraða og greiða málsmeðferð í málum um forsjá barna, og var M talinn hafa fyrirgert rétti til að leita yfirmats. ................ Sjá Skaðabætur. ..................0.. rr Mál fellt niður Áfrýjandi féll frá áfrýjun máls, þar sem sættir höfðu náðst með aðilum. Áfrýjandi og stefndi höfðu fengið gjafsókn fyrir Hæstarétti og ósk- uðu eftir því, að Hæstiréttur ákvæði þóknun talsmanna þeirra í samræmi við vinnuskýrslur og málskostnaðaryfirlit. ..................... Málflutningur Sjá Umboðsviðskipti. ................... ner Málflutningsumboð T hafði starfað hjá Ö hf. frá árinu 1988 og var ráðinn framkvæmdastjóri félagsins 1989. Í mars 1996 sagði T starfi sínu lausu vegna ágrein- ings milli hans og Ö, sem var einn stofnenda fyrirtækisins og Í stjórn þess. Ö og Ö hf. höfðuðu mál gegn T og kröfðust hárra greiðslna úr hans hendi auk þess, sem honum yrði gert að þola rift- Bls. 2588 2702 3303 2281 2253 207 CCLKRXVIII Efnisskrá Bls. un á gjafaloforði á 5% af hlutfé félagsins. T höfðaði gagnsök og krafðist einnig hárra greiðslna úr hendi Ö og Ö hf. Ákveðið hafði verið, að aðalmeðferð málsins færi fram 5.-7. nóvember 1997, en áður en að því kæmi mættu lögmenn aðila fyrir héraðsdóm 29. október og lögðu fram bókun um samkomulag aðila. Höfðu lög- menn aðila undirritað bókunina fyrir þeirra hönd. Var málið síðan dómtekið að ósk lögmannanna og dómur kveðinn upp á grundvelli þeirrar kröfugerðar, sem bókunin lýsti. T áfrýjaði málinu og krafð- ist ómerkingar dómsins. Taldi hann lögmann sinn ekki hafa haft umboð sitt til að ganga frá málinu á þann veg, sem að framan greinir. Upplýst var, að um sumarið 1997 hefðu aðilar kannað sætt- ir um lausn málsins og hafði T átt frumkvæði að þessum umleitun- um. Hafði þetta verið rætt á mörgum fundum lögmannanna og niðurstaðan orðið sú, að þeir hafi gengið frá fyrrnefndu samkomu- lagi 29. október. Á fundinum lá fyrir símbréf 23. október 1997 um umboð til lögmanns T, sem honum hafði verið sent frá heimili T. Var nafn T sem umboðsgjafa vélritað undir bréfið, en ekki jafn- framt ritað eigin hendi, en eiginkona hans hafði ritað nafn sitt á það sem vottur. T var ekki viðstaddur fundinn, en lögmaður hans kvaðst hafa rætt við hann í síma frá fundinum og farið yfir efni skjalanna, sem undirrita átti. Lögmaður Ö staðfesti þetta og kvað símtalið hafa farið fram að sér viðstöddum. T neitaði því hins veg- ar, að við sig hefði verið rætt og kvaðst sjálfur aldrei hafa fallist á að ljúka málinu með þessum hætti. T staðfesti, að hann hefði sent lögmanni sínum símbréfið 23. október, en þar hefði aðeins verið um að ræða drög til athugunar. Fallist var á það með T, að umrædd ráðstöfun á sakarefni málsins hefði náð lengra en þær heimildir, sem fólust í almennu málflutningsumboði lögmannsins. Á hinn bóginn hefðu verið leiddar að því eindregnar líkur, að T hefði veitt lögmanninum víðtækari heimildir en þessu nam, þannig að gagn- aðilar hans hefðu mátt ætla, að lögmaðurinn hefði umboðið. Stað- hæfing lögmanns T um samþykki T og umboð sitt til undirritunar samkomulagsins var ekki talin ótrúverðug. Varð T því að sanna gagnvart Ö og Öhf., að umboðið hefði skort. Sú sönnun var ekki talin hafa tekist. Var krafa T því ekki tekin til greina. .................. 4189 Málsástæður Krafa S um gjaldþrotaskipti á búi Á var tekin fyrir á dómþingi Héraðs- dóms Reykjavíkur fimm sinnum á tímabilinu frá 29. október til 26. Efnisskrá CCLXXXIX Bls. nóvember 1997. A sótti alltaf þing, þegar krafan var tekin fyrir, en tók ekki til varna gegn henni. A hreyfði fyrst vörnum fyrir dómi gegn kröfu S í kæru sinni til Hæstaréttar. Skilyrðum 4. mgr. 150. gr. laga nr. 91/1991, sbr. 2. mgr. 163. gr. sömu laga, var ekki fullnægt til þess að A fengi komið að þeim vörnum. Varð því að fella dóm á málið eins og það lá fyrir héraðsdómi við uppkvaðningu hins kærða úrskurðar. .....................aaa rr 1050 Sjá Húsaleigusamningur. ..........0..00.0nrrrrererrrrrerrrrrtrtrsrsrararsr 1496 G og I kröfðust sýknu í máli, sem V höfðaði gegn þeim og báru fyrir sig fyrningu og tómlæti til stuðnings sýknukröfunni. Málið var þingfest 23. nóvember 1995, en sú málsástæða G og 1, að krafa V væri of seint fram komin, kom fyrst fram í þinghaldi 14. mars 1996, og var henni þegar mótmælt sem of seint fram kominni. Voru málsástæð- ur þessar of seint fram bornar, sbr. 5. mgr. 101. gr. laga nr. 91/1991. Vísun G og I til 2. mgr. 163. gr. laga nr. 91/1991 gátu heldur ekki komið þeim að haldi, þar eð skilyrðum hennar var ekki fullnægt til að málsástæðurnar gætu komið til álita. ..........00000...ð0... 0. 2155 Skattstjórinn í Reykjavík endurákvarðaði virðisaukaskatt hjá B og gerði tollstjórinn í Reykjavík fjárnám í bifreið B 23. júlí 1997 til inn- heimtu skattsins. B krafðist þess, að fjárnámið yrði fellt úr gildi og málinu heimvísað til löglegrar meðferðar. B reisti heimvísunar- kröfu sína á því, að málsástæður til stuðnings kröfum hennar fyrir héraðsdómi hefðu ekki allar verið teknar til úrlausnar með viðhlít- andi hætti, sbr. 4. mgr. 112. gr. og 1. mgr. 114. gr. laga nr. 91/1991. Fyrir héraðsdómi lýsti B því yfir, að krafa hennar um, að fjárnámið yrði fellt úr gildi, væri reist á sömu málsástæðum og teflt var fram fyrir yfirskattanefnd um ógildingu á úrskurði skattstjórans í Reykjavík um álagningu virðisaukaskattsins. Í greinargerð til yfir- skattanefndar var meðal annars byggt á því, að B hefði ekki gefist kostur á að koma að andmælum áður en úrskurður skattstjóra var kveðinn upp. Var þessi málsástæða sérstaklega áréttuð fyrir héraðsdómi. Þá hélt B því einnig fram, að á hefði skort að úr- skurður yfirskattanefndar hefði verið nægilega rökstuddur. Ekki var tekin efnisleg afstaða til þessara málsástæðna í forsendum hins kærða úrskurðar. Var hann felldur úr gildi og öll meðferð málsins frá og með 14. október 1998 og málinu vísað heim í hérað til munn- legs málflutnings og úrskurðar á Ný. ..................0000 0000 4471 H og 1 höfðuðu mál gegn E, J og S til viðurkenningar á skaðabótakröfu. E, J og S kröfðust þess aðallega, að málinu yrði vísað frá dómi, en CCXC Efnisskrá Bls. til vara sýknu. Útivist varð af hálfu E, J og S og var það tekið til dóms. Kröfu þeirra um, að málið yrði tekið upp á ný var hafnað og sú niðurstaða staðfest með dómi Hæstaréttar, og héraðsdómur gekk í málinu 24. júlí 1998. E, J og S kröfðust endurupptöku máls- ins samkvæmt ákvæðum XXIl. kafla laga nr. 91/1991 og var fallist á það. Í þinghaldi 14. september 1998 var bókað eftir lögmanni E, J og S, að hann félli frá kröfu um frávísun málsins en gerði nú kröfu um að felld yrði niður einhliða skylda stefndu til að gefa út afsal, en í stað þess yrði þeim einungis gert að gefa út afsal gegn samtímis greiðslu á fjárhæðum, sem inntar voru af hendi samkvæmt ákvæð- um kaupsamningsins. Við aðalmeðferð gerðu E, J og S aðallega kröfu um sýknu en til vara framangreinda kröfu. H og I mótmæltu því við málflutninginn, að E, J og S væri fært að gera aðrar dóm- kröfur en bókaðar voru 14. september. Héraðsdómur féllst á þessi mótmæli og vísaði aðalkröfum stefndu frá dómi. Í dómsorði var ekki vikið að þessum afdrifum kröfunnar um sýknu, en samkvæmt því voru kröfur H og Í teknar til greina í meginatriðum. E, J og S kærðu til Hæstaréttar það ákvæði í dómi héraðsdóms um að aðal- kröfu þeirra væri vísað frá dómi. Að réttu verður kröfu, sem stefndi í einkamáli gerir fyrir héraðsdómi án þess að höfða um hana gagnsök, ekki vísað frá dómi. Til þess var hins vegar litið, að E, J og S urðu með þessu eins settir og ef sýknukröfu þeirra hefði verið hafnað í dómi. Var talið, að þetta hefði í reynd vakað fyrir héraðsdómara. Um réttmæti slíkrar niðurstöðu varð ekki fjallað fyrir Hæstarétti nema héraðsdómi væri áfrýjað. Brast því heimild til kæru málsins og var því vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti. ............ 4487 Málshöfðunarfrestur Sjá Frávísunarúrskurður felldur úr gildi. .............................0.0aa. 36, 41 Málskostnaðartrygging Með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur var J og B ehf. gert að setja tryggingu fyrir greiðslu málskostnaðar í máli, sem þeir höfðuðu gegn F hf., G, J og Þ. Fyrir Hæstarétt lögðu J og B ehf. yfirlýsingu J.Ó.J. ehf., sem var einn stefnenda í héraði, þess efnis, að félagið ábyrgðist allan málskostnað stefnenda, en í hinum kærða úrskurði var hafnað kröfu um, að þessum stefnanda yrði gert að setja trygg- ingu fyrir málskostnaði. Ákvæði 133. gr. laga nr. 91/1991 þótti verða að skýra svo, að þegar fleiri en einn eiga sameiginlega aðild til Efnisskrá CCXCI Bls. sóknar í máli, sé hagsmuna stefnda nægilega gætt með því að einn stefnenda að minnsta kosti standi ábyrgur fyrir greiðslu málskostn- aðar, sem felldur yrði á þá. Af 132. gr. laga nr. 91/1991 leiddi, að þegar fleiri aðilar en einn væru til sóknar í máli, yrði málskostn- aður, sem þeir kynnu að verða dæmdir til að greiða, að jafnaði ákveðinn í einu lagi, þannig að þeir ábyrgðust sameiginlega greiðslu hans. Voru því ákvæði hins kærða úrskurðar felld úr gildi. 1327 A höfðaði mál gegn H og krafðist þess, að samningi þeirra um forsjá sonar þeirra yrði breytt á þann veg, að henni yrði dæmd forsjáin. Málið var þingfest 22. janúar 1998 og ritaði H sjálfur greinargerð og lagði fram á dómbþingi 19. febrúar sama ár, þar sem hann gerði meðal annars kröfu um, að Á yrði gert að setja tryggingu fyrir greiðslu málskostnaðar. Samkvæmt 58. gr. barnalaga verða dóms- mál um ágreining um forsjá barna rekin eftir almennum reglum um meðferð einkamála nema frá því sé vikið með fyrirmælum í lögum. Ekki er mælt sérstaklega fyrir um það, að ákvæði 133. gr. laga nr. 91/1991 gildi ekki í málum um forsjá barna. Á bjó í reynd í Banda- ríkjum Norður Ameríku, svo að skilyrði a-liðar 1. mgr. 133. gr. laga nr. 91/1991 voru fyrir hendi. H setti ekki fram kröfu um málskostn- aðartryggingu við þingfestingu máls, en til þess var litið, að H, sem ekki var löglærður, fór sjálfur með málið á fyrstu stigum, og ekki varð ráðið af bókun frá þingfestingu máls, að H hefði fengið leið- beiningar um rétt sinn til að krefjast tryggingar fyrir málskostnaði. Var því litið svo á, að H hefði gert kröfu um málskostnaðartrygg- ingu nægilega fljótt. A var gert að setja 300.000 krónur í tryggingu fyrir greiðslu málskostnaðar. .........................0aa 2445 Sjá Kröfugerð. ..............00.0.... rn 2670 E, bandarískt fyrirtæki, höfðaði mál gegn Hf. E og A hf. Við þingfest- ingu málsins í héraði kröfðust stefndu málskostnaðartryggingar úr hendi E með vísan til a-liðar 1. mgr. 133. gr. laga nr. 91/1991. E taldi það ákvæði ekki geta átt við, þegar samið hefði verið um varnar- þing í heimalandi eins aðilans, eins og hér hafði verið gert. Var ekki fallist á þessa röksemd. E hélt því einnig fram, að undan- tekning samkvæmt fyrrgreindri lagatilvitnun frá skyldu til að setja málskostnaðartryggingu, ætti við þar sem menn búsettir hér á landi væru undanþegnir því að þurfa að setja slíka tryggingu við máls- höfðun fyrir dómstólum í Bandaríkjunum. Samkvæmt 2. mgr. 44. gr. laga nr. 91/1991 hvíldi á E að leiða í ljós tilvist og efni banda- rískra réttarreglna, en því hafði hann í engu sinnt. Var því staðfest CCXCII Efnisskrá Bls. niðurstaða héraðsdóms og E gert að setja tryggingu að fjárhæð 500.000 krónur til greiðslu málskostnaðar til handa hvorum StEfnda. nr 2690 Héraðsdómur Reykjavíkur úrskurðaði, að M væri skylt að setja máls- kostnaðartryggingu í máli, sem hún höfðaði gegn H, en bú M hafði verið tekið til gjaldþrotaskipta og skiptum lokið 29. júní 1995, auk þess sem uppboð hafði verið auglýst hjá M í febrúar 1997. M kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem taldi, að skilyrðum b-liðar 1. mgr. 133. gr. laga nr. 91/1991 væri ekki fullnægt til að taka kröfu H til greina, og var henni því hafnað. ......................0eenanane rare 2699 F ehf. höfðaði mál gegn G ehf. 3. september 1998. Við þingfestingu máls- ins krafðist G ehf. málskostnaðartryggingar úr hendi F ehf. Reisti hann kröfu sína á því, að fjárnám hefði verið gert hjá F ehf. árang- urslaust að hluta. Héraðsdómur hafnaði kröfunni. Fyrir Hæstarétti lagði G ehf. fram gögn um, að Í hf. hefði 29. september 1998 krafist þess, að bú F ehf. yrði tekið til gjaldþrotaskipta, en félagið taldi sig eiga kröfur á F ehf. að fjárhæð rúmar 8.000.000 krónur. Var krafa G ehf. tekin til greina. ..............000000...00 0000. 3356 Fallist var á kröfu stefnda um að áfrýjendum yrði gert að setja tryggingu fyrir greiðslu málskostnaðar fyrir Hæstarétti. Var fjárhæðin ákveð- in 300.000 krónur og áfrýjendum settur tveggja vikna frestur til að afhenda skilríki fyrir henni. Slík skilríki voru ekki afhent og var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti. ...............0.......0......... 3364 Málskostnaður Varnaraðili höfðaði mál gegn sóknaraðilum með stefnu 16. september 1997 til ógildingar á samkomulagi, sem sóknaraðilar höfðu gert 16. júlí 1997 um friðland fugla og endurheimt votlendis. Friðlandið náði yfir svæði, sem var að hluta í óskiptri sameign varnaraðila og annars sóknaraðila. Hinn 25. september 1997 gerðu sóknaraðilar með sér nýtt samkomulag og felldu úr gildi samkomulagið frá 16. júlí. Í þinghaldi 16. desember 1997 var af hálfu varnaraðila fallið frá kröfu á hendur sóknaraðilum um ógildingu samkomulagsins, þar sem þeir hefðu efnt þá skyldu, sem þeir væru krafðir um í málinu, en krafist var málskostnaðar in solidum úr þeirra hendi. Fallist var á, að varnaraðila hefði verið rétt að leita viðeigandi réttarúrræða í tilefni af samkomulaginu, sem höfðu haft kostnað í för með sér fyr- ir hann. Var niðurstaða úrskurðar héraðsdóms um 120.000 króna málskostnað staðfest, en ekki var mælt fyrir um, að ótilgreind fjár- Efnisskrá CCXCIII Bls. hæð legðist við þann málskostnað vegna virðisaukaskatts, svo sem héraðsdómari gerði. .................... 0... 342 H krafðist þess, að móðir hennar yrði svipt fjárræði. Héraðsdómari féllst á kröfu hennar og felldi þóknun lögmanns H á ríkissjóð. Hæstirétt- ur felldi úrskurð héraðsdómara úr gildi og tók fram, að engin efni hefðu verið til þess að fella þann kostnað á ríkissjóð, en ekki hefði fram komið, að H hefði verið skipaður talsmaður í málinu sam- kvæmt Í. mgr. 17. gr. lögræðislaga. Var það því einnig fellt úr gildi. 673 R höfðaði mál gegn K með stefnu 3. október 1997 og krafðist forsjár dóttur þeirra. Með úrskurði dómsins 5. nóvember 1997 var R falin forsjá barnsins til bráðabirgða. Í úrskurðinum var tekið fram, að ákvörðun um málskostnað biði dóms um varanlega forsjá. Í þing- haldi 30. janúar 1998 varð sátt með aðilum um, að R færi með for- sjá barnsins. Báðir aðilar kröfðust málskostnaðar, en K hafði gjaf- sókn í málinu. Með vísan til 3. mgr. 130. gr. laga nr. 91/1991 þótti rétt, að K greiddi hluta málskostnaðar R, sem var ákveðinn 400.000 krónur. Gjafvarnarkostnaður K greiddist úr ríkissjóði, samtals 363.800 krónur, þar með talin þóknun lögmanns hennar 360.000 krÓNur. ............ rr 840 Sjá Kæruheimild. .......................aa eeen 1686 Áfrýjandi krafðist þess, að stefndi yrði dæmdur til að greiða sér 636.000 krónur í málskostnað í héraði og auk þess sérstaka þóknun, að fjár- hæð 180.000 krónur fyrir vinnu lögmanns vegna matsmála. Stefndi hafði greitt áfrýjanda samtals 433.748 krónur í vátryggingarbætur áður en áfrýjandi leitaði aðstoðar lögmanns. Stefndi greiddi áfrýj- anda alls 543.000 krónur í lögmannskostnað vegna ágreinings máls- aðila í héraði auk matskostnaðar o.fl. Var fjárhæð sú, sem stefndi hafði þegar greitt í málskostnað, ekki talin of lág. ....................... 1964 Sjá Res júdicata. ....................0.0. 00. 4096 Málsvarnarlaun Lögreglustjórinn í Reykjavík höfðaði mál með ákæru gegn B fyrir brot á nánar tilgreindum ákvæðum lögreglusamþykktar Reykjavíkur. Er málið var tekið fyrir á dómþingi 10. júní 1998, lýsti dómari því yfir, að lögmaður hefði haft samband við sig og greint frá því, að B hygðist halda uppi vörnum og óskaði eftir fresti. Var lögmaðurinn skipaður verjandi B og málinu frestað. B kom fyrir dóm 23. sama mánaðar ásamt verjanda sínum og gekkst við sakargiftum og féllst á boð ákæranda um að ljúka málinu með greiðslu sektar að fjárhæð CCXCIV Efnisskrá Bls. 5.000 krónur. Taldi héraðsdómari viðurlögin hæfileg og ákvað að málsvarnarlaun verjanda skyldu vera 30.000 krónur og greiðast úr ríkissjóði. Ákæruvaldið skaut málinu til Hæstaréttar, sem taldi ákvörðun héraðsdómara um málsvarnarlaun vera fjarstæðu, bæði að því er varðaði fjárhæð og greiðslu þeirra úr ríkissjóði. Var hin kærða ákvörðun felld úr gildi og lagt fyrir héraðsdómara að taka á ný ákvörðun um málsvarnarlaun. ..................0.0...00 0000 nan 2660 Meðdómendur V höfðaði mál gegn Reykjavíkurborg, R, og fleirum vegna húsnæðis, sem hann leigði hjá R. Í greinargerð V fyrir Hæstarétti var vakin athygli á því, að annar meðdómenda í héraði, G, hefði þegið greiðslur vegna vinnu fyrir borgarskipulag Reykjavíkur og aðrar borgarstofnanir á síðustu árum. Námu greiðslurnar allháum fjár- hæðum árin 1994 og 1995, töluvert lægri fjárhæðum árin 1996 og 1997 og óverulegri fjárhæð 1998. Eins og málið lá fyrir var ljóst, að meðdómandinn hafði haft umtalsverð tengsl við R á starfssviði sínu og tekið við greiðslum fyrir verkefni í þágu R. Þótt verulega hefði dregið úr þessum verkefnum, var engu að síður litið svo á, að tengslin hefðu verið slík, að þau væru til þess fallin, að með réttu mætti draga óhlutdrægni dómarans í efa á því skeiði, sem málið var rekið fyrir héraðsdómi, sbr. g-lið $. gr. laga nr. 91/1991. Var því óhjákvæmilegt að ómerkja héraðsdóm og meðferð málsins frá og með þinghaldi, er meðdómendur tóku sæti í dómi og aðalmeðferð fór fram... 4232 Meðlag Sjá FaðErNi. ........0.. rr 408 M og K gengu í hjúskap árið 1971 og skildu að borði og sæng í ágúst 1994 og lögskilnaði 1995. M fékk forræði tveggja sona þeirra og greiddi K einfalt meðlag með hvorum þeirra, en K fékk forræði yngsta sonarins, E, og greiddi M einfalt meðlag með honum. Með úr- skurði sýslumanns í júní 1996 var M gert að greiða K tvöfalt með- lag með E frá 1. apríl 1994 til 18 ára aldurs hans, og var það staðfest með úrskurði dóms- og kirkjumálaráðuneytisins í desember 1996. Að kröfu K var gert fjárnám í íbúð M 23. janúar 1998 vegna ógreiddra meðlaga fyrir tímabilið 1. apríl 1994 til og með 1. septem- ber 1997. M krafðist þess, að fjárnámið yrði fellt úr gildi. M hélt því meðal annars fram, að K hefði ekki haft meiri útgjöld af barninu Efnisskrá CCXCV Bls. en sem næmi barnabótum og einföldu meðlagi með því. Fullyrti M, að barnið hefði frá vorinu 1997 dvalist eingöngu hjá sér og hefði áður verið mikið hjá sér allt frá því að aðilar skildu. M nýtti sér ekki það úrræði samkvæmt 1. mgr. 16. gr. barnalaga að gera kröfu til þess að sýslumaður breytti meðlagsúrskurði á grundvelli breyttra haga foreldra og barns. Var fjárnámið staðfest. ............... 4578 Miskabætur Sjá Skaðabætur. ...............00..00 rns 421 Sjá Ærumeiðingar. ...............0.0.0.00naan nn 693 Sjá Nauðgun. ...........0...0...0 neee 2420 Nauðasamningur Með úrskurði Héraðsdóms Austurlands 7. október 1997 var K ehf. veitt heimild til að leita nauðasamnings samkvæmt samningsfrumvarpi, þar sem hann bauð greiðslu á 20 hundraðshlutum samningskrafna. Sýslumaðurinn á Seyðisfirði lýsti kröfum vegna ógreiddra opin- berra gjalda, að fjárhæð 4.911.465 krónum og lýsti því sérstaklega yfir, að ekki yrði mælt með nauðasamningi. Ljóst var, að samnings- frumvarpið fengist ekki samþykkt af kröfuhöfum nema gengið yrði frá skuld við innheimutmann ríkissjóðs vegna vangoldinna vörslu- skatta, að fjárhæð um 2.200.000 krónur. Framkvæmdastjóri og aðaleigandi K ehf. samdi við einn stærsta viðskiptaaðila fyrirtækis- ins, S, að veita lánafyrirgreiðslu til þess að ljúka þessari skuld. Framkvæmdastjórinn átti að vera lántakandinn, en skuldin skyldi greiðast upp af viðskiptum K ehf. við S. Eftir þetta var lögð fram ný kröfulýsing frá sýslumanninum á Seyðisfirði þar sem kröfurnar voru lækkaðar í 796.101 krónu Kröfuhafar samþykktu frumvarpið, og krafðist K ehf. staðfestingar þess fyrir Héraðsdómi Austurlands. Dæmt var, að samningur sá, sem gerður var við sýslumanninn á Seyðisfirði, hefði falið í sér ívilnun í skilningi 2. tl. 1. mgr. 57. gr. laga nr. 21/1991, og var staðfestingu nauðasamnings synjað. .......... 1034 Nauðgun E var ákærður fyrir að hafa nauðgað stúlkunni H að morgni 16. febrúar 1997. Hinn 19. febrúar leitaði H á neyðarmóttöku Sjúkrahúss Reykjavíkur og kærði E í kjölfar þess. Öll sönnunargögn og atvik voru talin styðja framburð H, og var nægileg sönnun talin fram komin fyrir sekt E og var brot hans heimfært til 194. gr. almennra CCKXCVI Efnisskrá Bls. hegningarlaga. Var refsing hans ákveðin fangelsi í 15 mánuði. Bæt- ur til H voru ákveðnar 400.000 krónur. Einn þriggja héraðsdómara skilaði séráliti og vildi sýkna ákærða. Héraðsdómur var staðfestur af Hæstarétti, en tveir dómenda þar töldu að refsing ákærða ætti frekar að vera 18 mánaða fangelsi. .............0.000000.0 0000 1012 G var ákærður fyrir nauðgun með því að hafa með líkamlegu ofbeldi og barsmíðum þröngvað sambýliskonu sinni til holdlegs samræðis. Sannað þótti, að ákærði hefði misst stjórn á skapi sínu og gengið berserksgang á heimilinu og brotið húsgögn og aðra hluti og lagt hendur á sambýliskonu sína og veitt henni líkamsmeiðsl. Eftir að ákærði hafði beitt konuna harðræði hafði hann samfarir við hana. Sagði hann þær ekki hafa verið að óvilja hennar, enda hefði sér verið runnin reiðin. Vafi þótti leika á, að um nauðgun hefði verið að ræða. Fyrir lá, að konan dró dul á síðara samneyti sitt og ákærða við rannsókn af hálfu lögreglu, og þótti sú launung draga nokkuð úr sönnunargildi frásagna hennar. Þótti varhugavert að telja næga sönnun komna fram um það, að nauðgun hefði átt sér stað. Var ákærði sýknaður af ákæru fyrir brot gegn 194. gr. al- mennra hegningarlaga, en sakfelldur fyrir líkamsárás, sem varðaði við 1. mgr. 217. gr. sömu laga. Var hann dæmdur í fangelsi í 3 mán- uði, en fullnustu tveggja mánaða af refsingunni var frestað skil- orðsbundið. Þá var hann dæmdur til að greiða konunni 150.000 krónur í miskabætur. ..............0.0000.0 nennt err 2420 Nauðung Ákærði ruddist óboðinn inn á heimili H ásamt tveimur félögum sínum. Meðan félagar hans misþyrmdu H, varnaði ákærði tveimur ung|- ingsstúlkum þess að hringja á lögreglu. Þessi háttsemi hans var tal- in hafa verið til þess fallin að valda stúlkunum ótta, og þær hefðu haft fullt tilefni til að álíta, að þeim væri ófrjálst að yfirgefa staðinn eða gera lögreglu eða öðrum viðvart. Var ákærði talinn hafa brotið gegn 225. gr. laga nr. 19/1940. ..........0...0000000eeeereeeerrreerrererrararr 85 Nauðungarsala Á uppboði, sem sýslumaðurinn í Reykjavík hélt 20. nóvember 1993 keypti Þ 370 gallabuxur, sem báru auðkenni, sem gáfu til kynna, að þær væru af gerðinni Levis. Þ, sem rak verslun í Reykjavík, ætlaði að selja buxurnar, en fyrirtækið Levi Strauss á Co. í Bandaríkjun- um fékk lagt lögbann við því 16. febrúar 1994. Var lögbannið stað- Efnisskrá CCXCVII Bls. fest með dómi 18. nóvember 1994. Samkvæmt dóminum lét Þ af hendi til erlenda fyrirtækisins 258 buxur, sem hann hafði í vörslum sínum. Þ höfðaði mál gegn íslenska ríkinu, R, og krafðist bóta vegna tjóns, sem hann hafi orðið fyrir vegna kaupa sinna á upp- boðinu. R krafðist sýknu, þar sem Þ hefði ekki höfðað málið fyrr en að liðnum fresti samkvæmt 88. gr. laga nr. 90/1991. Sá frestur er eingöngu settur um dómsmál til heimtu skaðabóta samkvæmt reg|- um í 1. mgr. og 2. mgr. 86. gr. laganna en gildir ekki, þegar krafa um bætur varðandi nauðungarsölu er reist á öðrum grunni, eins og hér var gert. Nægilega þótti fram komið, að starfsmönnum sýslu- manns við uppboðið hafi verið ljóst, að bjóðendur teldu buxurnar vera af gerðinni Levis, svo að gera hefði þurft sérstakan fyrirvara, ef ætlunin var önnur en að bjóða þær til sölu þannig auðkenndar. Buxurnar, sem Þ keypti á uppboðinu, svöruðu því ekki til þess heitis, sem þær voru auðkenndar með við söluna, sbr. 48. gr. laga nr. 39/1922. Bar því R sem gerðarbeiðandi við nauðungarsöluna bótaábyrgð samkvæmt meginreglu 3. mgr. 43. gr. laga nr. 39/1922 á því tjóni, sem kaupin höfðu valdið Þ. .................000000000.0.00 0000... 221 Íbúð Á var seld nauðungarsölu á uppboði 31. janúar 1997. Á íbúðinni hvíldi kvöð samkvæmt afsali um, að hún væri „háð ákvæðum laga um verkamannabústaði eins og þau eru á hverjum tíma“. Við upp- boðið var Byggingarsjóður verkamanna hæstbjóðandi, en Reykja- víkurborg krafðist þess að fá að neyta kaupréttar að íbúðinni, sbr. 86. gr. og 89. gr. laga nr. 97/1993. Húsnæðisnefnd Reykjavíkur sendi 25. febrúar 1997 sýslumanni útreikninga á því verði, sem hún taldi kaupandanum bera að greiða fyrir íbúðina. Var frumvarp sýslu- manns til úthlutunar miðað við það verð. Í hf. mótmælti frum- varpinu, en sýslumaður hafnaði þeim mótmælum, og lagði Í hf. málið fyrir héraðsdóm. Kröfur Í hf. sneru allar að því, hvernig reikna ætti söluverð fyrir íbúðina samkvæmt ákvæðum laga nr. 97/ 1993 og reglugerð settri með stoð í þeim lögum. Í XII. kafla laga nr. 90/1991 er heimilað að leita úrlausnar dómstóla um nánar tiltek- in ágreiningsefni í tengslum við nauðungarsölu. Slík ágreiningsefni þurfa að varða ákvarðanir, sem sýslumaður hefur tekið við fram- kvæmd nauðungarsölu. Sýslumanni er hvorki í lögum nr. 90/1991 né sérreglum laga nr. 97/1993 ætlað að taka ákvörðun um fjárhæðina, sem sveitarfélagi ber að greiða sem söluverð félagslegrar íbúðar við nauðungarsölu. Átti því ekki undir sýslumann að taka ákvörð- un um það, hvort Reykjavíkurborg ætti með réttu að greiða hærri CCXCVIII Efnisskrá Bls. fjárhæð fyrir íbúðina en þá, sem hann bauð fram og lögð var til grundvallar í frumvarpi til úthlutunar á söluverði íbúðarinnar. Mál varð því að höfða eftir almennum reglum til að fá leyst úr því, hvort kaupandinn við nauðungarsöluna hafi réttilega efnt skyldu sína til greiðslu kaupverðs. Var málinu vísað sjálfkrafa frá héraðs- AÓMI. „..rrerrrerrrrrr rr 347 G gaf út tryggingarbréf til handhafa að fjárhæð 7.000.000 krónur 29. október 1995 með veði í F-götu 5, Hafnarfirði. Tryggingarbréfið átti að tryggja greiðslu skuldabréfs að fjárhæð 30.000.000 krónur. Með yfirlýsingu G og maka hans 25. janúar 1996 var gerð sú breyt- ing á efni tryggingarbréfsins, að það skyldi standa til tryggingar fyr- ir 7.000.000 krónum af skuldabréfi útgefnu sama dag af G tilS ehf. að fjárhæð 12.500.000 krónur. Á yfirlýsinguna var ritað samþykki af hálfu S ehf. og handhafa þriggja veðskuldabréfa, sem höfðu verið gefin út 1. sama mánaðar, og var henni þinglýst 17. september 1996. Áður hafði hins vegar verið þinglýst á fasteignina yfirlýsingu S ehf. 23. febrúar 1996, sem kvað á um það, að í stað 12.500.000 króna skuldabréfsins kæmu fjögur skuldabréf útgefin 25. janúar 1996 af G samtals að fjárhæð 12.287.804 krónur. Við nauðungarsölu fast- eignarinnar F-hlíð 5 krafðist VM sem framsalshafi frá S ehf. fulln- ustu á kröfum samkvæmt síðasttöldum fjórum skuldabréfum og reisti veðrétt fyrir þessum kröfum á tryggingarbréfinu 29. október 1995 eins og því var breytt með yfirlýsingunni 23. febrúar 1996. Sýslumaður úthlutaði 1.653.263 krónum af nauðungarsöluandvirði fasteignarinnar upp í kröfu VM. VS bar málið undir Héraðsdóm Reykjaness og krafðist þess, að fjárhæðinni yrði úthlutað til sín á grundvelli handhafaskuldabréfa, sem tryggð voru með $. veðrétti í eigninni. Yfirlýsingin 23. febrúar 1996 stafaði frá upphaflega veð- hafanum samkvæmt tryggingarbréfinu en ekki frá veðsala, sem áritaði hana heldur ekki um samþykki sitt. Hafði því ekki svo gilt væri verið veitt veðtrygging í fasteigninni fyrir greiðslu krafna sam- kvæmt skuldabréfunum frá 25. janúar 1996, og gat VM ekki kallað til greiðslu af söluverði eignarinnar á þeim grunni. Þessi niðurstaða breytti því hins vegar ekki, að á fasteigninni hvíldi tryggingarbrét- ið, eins og efni þess hafði verið breytt með yfirlýsingunni 25. janúar 1996. Bar sýslumanni því með vísan til 5. mgr. 50. gr. laga nr. 90/ 1991 að taka frá með frumvarpi sínu fé til greiðslu kröfu samkvæmt skuldabréfinu, þótt slíkri kröfu hefði ekki verið lýst, og varðveita féð til síðari ráðstöfunar samkvæmt því, sem fyrir er mælt um í 54. Efnisskrá CCIC Bls. gr. sömu laga. Þótt hafnað væri kröfu VM um greiðslu af söluverð- inu gat það ekki orðið til þess, að VS fengi þegar í stað úthlutun í hans stað. Var ákvörðun sýslumanns um úthlutun til VM felld úr gildi og lagt fyrir hann að taka þá fjárhæð til varðveislu og síðari TÁÖStÖfUNAr. renna 560 Með kaupsamningi 21. nóvember 1995 keypti E ehf. fasteignina Þing- holtsstræti 5 í Reykjavík af F ehf., og var honum þinglýst daginn eftir. Hinn 1. september 1997 tók sýslumaður fyrir að byrja uppboð eignarinnar. Þar sem F ehf. naut veðréttinda í eigninni tilkynnti sýslumaður honum með bréfi 15. september 1997 um framhalds- uppboð, er halda átti á eigninni 23. september. F ehf. kvaðst ekki hafa fengið bréfið fyrr en 9. október 1997 og krafðist ógildingar nauðungarsölunnar. Tilkynning sýslumanns 15. september 1997 var send í ábyrgðarbréfi og báru gögn málsins með sér, að það hefði verið póstlagt IS. september, og að ítrekuð tilkynning um bréfið hefði verið send F ehf. þrívegis áður en þess var vitjað 9. október 1997. Vottorð Hagstofunnar bar með sér, að 17. september 1997 hefði skráð heimili F ehf. verið breytt í þjóðskrá og verið skráð að Óðinsgötu 4 í stað Þingholtsstrætis 5. Samkvæmt því gat sýslu- manni ekki verið kunnugt um hið nýja heimilisfang F ehf., þegar hann sendi honum tilkynninguna. Kröfu F ehf. um að ógilda nauð- ungarsöluna var hafnað. .......................... err 1331 Sjá Simpilgjald. .................... renn 1537 Sýslumaðurinn í Reykjavík gerði 21. nóvember 1997 frumvarp til úthlut- unar á söluverði eignarhluta S, sem seldir voru við uppboð 29. september sama ár. Var veittur frestur til 8. desember 1997 til að koma að mótmælum gegn því. R mótmælti frumvarpinu og krafðist þess, að sér yrði úthlutað samkvæmt kröfu sinni, sem hvíldi á 1. veðrétti eignarinnar samhliða úthlutun til Þ ehf. samkvæmt tveimur skuldabréfum, sem hvíldu einnig á 1. veðrétti. Héraðsdómur Reykjavíkur staðfesti ákvörðun sýslumannsins og hafnaði mótmæl- um R. R kærði úrskurð héraðsdóms. Það gerði einnig S, sem krafð- ist þess, að frumvarpi sýslumanns yrði breytt þannig, að Þ ehf. fengi ekkert í sinn hlut vegna veðna veðkröfu á 1. veðrétti og held- ur ekki af kröfu samkvæmt skuldabréfi á 2. veðrétti. Þá krafðist S þess, að hafnað yrði kröfum R. Ekki varð séð, að S hefði gert at- hugasemdir við frumvarp sýslumanns fyrr en á dómþingi 13. febrú- ar 1998. Mótmæli hans komu því ekki fram fyrir sýslumanni, svo sem nauðsynlegt var samkvæmt 1. mgr. 52. gr. laga nr. 90/1991. CCC Efnisskrá Bls. Kröfur varðandi úthlutun til Þ ehf. komust því ekki að í málinu og var vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi. Krafa S varðandi kröfu R laut hins vegar að því, að frumvarp sýslumanns stæði óbreytt hvað varðaði höfnun á að úthlutað yrði greiðslu á þriðja veðskuldabréf- inu, sem hvíldi á 1. veðrétti og þeirri kröfu gat S haldið uppi fyrir dómi, þótt hann hefði ekki látið þetta málefni til sín taka fyrir sýslumanni. Hinn 26. maí 1997 tók sýslumaðurinn í Reykjavík við greiðslu úr hendi lögmannsins J á kröfu samkvæmt skuldabréfi á 1. veðrétti í eignarhlutanum, sem Þ ehf. reisti kröfu um nauðungar- sölu á. R hélt því fram, að greiðslan hefði farið fram í sína þágu og hann neytt þannig útlausnarréttar á veðrétti Þ ehf. samkvæmt þessu skuldabréfi. Þ ehf. hélt því aftur á móti fram, að lögmaðurinn hefði greitt kröfuna í þágu gerðarþola við nauðungarsöluna, og krafan liðið undir lok. Þegar greiðslan var innt af hendi var hvorki tekið fram í hvers þágu hún var né að greiðandi hefði gripið til þeirrar aðgerðar til að verja rétt sinn með útlausn veðréttar Þ ehf. Var R ekki talinn hafa sýnt fram á, að hann hefði eignast þessa kröfu með útlausn á rétti Þ ehf. Voru kröfur hans því ekki teknar til greina. „er rrrrnrerrrrrnnnnnrrrarann nenna 1949 H krafðist nauðungarsölu hjá B ehf. á þremur sumarhúsum í smíðum, og var beiðnin byggð á fjárnámi, sem gert var að kröfu H 30. septem- ber 1997. Nauðungarsalan fór fram 17. mars 1998, og kom þá í ljós, að félagið hafði verið úrskurðað gjaldþrota 13. mars 1998. Voru sumarhúsin seld með samþykki skiptastjóra. H krafðist úthlutunar á þeim útlagða kostnaði, sem hún hefði haft af nauðungarsölunni, en sýslumaður tilkynnti henni, að úthlutun uppboðsandvirðisins hefði verið framkvæmd samkvæmt fyrirmælum 7. gr. laga nr. 90/ 1991 og hefði krafa H verið send skiptastjóra B ehf. H krafðist þess fyrir héraðsdómi, að lagt yrði fyrir sýslumann að úthluta nauð- ungarsöluandvirðinu samkvæmt ákvæðum XI. kafla laga nr. 90/ 1991. Ekki var talið skipta máli, hvort uppboðið hefði farið fram með samþykki eða að beiðni skiptastjóra. H gat ekki öðlast rétt umfram aðra þá, sem lýstu kröfum sínum í þrotabú B ehf. á þeim grundvelli, að um samþykki hefði verið að ræða fremur en beiðni. Þeir, sem teldu sig eiga rétt til andvirðisins, ættu þess kost að lýsa kröfu sinni fyrir skiptastjóra eftir reglum gjaldþrotaskiptalaga. Var því talið, að sýslumanni hefði verið rétt og skylt að líta á þrotabú B ehf. sem eina gerðarbeiðandann og að um hefði verið að tefla Efnisskrá CCClI Bls. nauðungarsölu eftir ákvæðum "7. gr. laga nr. 90/1991, og var ákvörð- un sýslumannsins staðfest. .................0.... 000 2648 G hæstaréttarlögmaður lýsti kröfu 5. júní 1996 samkvæmt tveimur veð- skuldabréfum við nauðungarsölu á fasteign og ritaði undir kröfu- lýsinguna „f.h. handhafa bréfanna“. Samkvæmt endurriti úr gerða- bók var G mættur vegna 2. veðréttarhafa. G átti hæsta boð í eign- ina, en hafði síðar samband við sýslumann og tjáði honum, að hæstbjóðandi vildi ekki standa við boð sitt. Sýslumaður krafði G um greiðslu mismunar á boði sínu og hæsta boði á vanefndaupp- boði, sem haldið var 18. september 1996. Eins og kröfulýsingin var úr garði gerð mátti vera ljóst, að G kom ekki fram við nauðungar- söluna sem eigandi veðskuldabréfanna, heldur gætti hann hags- muna umbjóðanda, sem hann kaus að nafngreina ekki. Samkvæmt 2. mgr. 33. gr. laga nr. 90/1991 bar sýslumanni að gæta að því, að ljóst yrði fyrir hvers hönd G bauð við uppboðið. Vanræksla hans um að gæta að þessu gat ekki fellt á G ábyrgð á boðum, sem látið var viðgangast að hann gæfi í þágu ónafngreinds umbjóðanda. Var G sýknaður af kröfum sýslumanns. ....................00 0000 2902 J og K kærðu til Hæstaréttar úrskurð Héraðsdóms Vesturlands, þar sem hafnað var kröfu þeirra um nauðungarsölu á tveimur jörðum til slita á sameign. Með bréfi 27. apríl 1998 til sýslumannsins í Búðar- dal kröfðust J og K nauðungarsölu á jörðunum til slita á sameign með E o.fl. Sýslumaður tilkynnt E o.fl um kröfuna og greindi frá því, að hún yrði tekin fyrir á skrifstofu hans 4. ágúst. E o.fl. mót- mæltu kröfunni og óskuðu þess, að ágreiningi um hana yrði vísað til Héraðsdóms Vesturlands. Ekki varð séð af gögnum málsins hvort sýslumaður hefði 4. ágúst 1998 tekið fyrir kröfuna um nauð- ungarsölu, en samkvæmt 21. gr. og 2. mgr. 22. gr. laga nr. 90/1991 bar honum að taka fyrir kröfuna á þeim stað og tíma, sem hann hafði tilkynnt aðilum hennar um og auglýst í Lögbirtingablaði og taka afstöðu til andmæla, sem fram kæmu. Sýslumaður tók ekki af- stöðu til ágreinings málsaðila með ákvörðun um hvort nauðungar- sala skyldi ná fram að ganga, heldur báru E o.fl. ágreiningsefnið beint undir dómstóla, án þessarar lögboðnu meðferðar sýslumanns, en til þess skorti heimild. Var málinu því vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi. .....................00 rr 3144 Fasteign |, eiginkonu M, var seld á nauðungaruppboði 20. nóvember 1989 og lögð út K sem ófullnægðum veðhafa sex veðskuldabréfa, sem M hafði afhent honum 1987. I og M töldu, að K hefði miðað CCCII Efnisskrá Bls. við ranga lánskjaravísitölu við útreikning bréfanna, þannig að upp- hæð þeirra hefði verið mun hærri en rétt væri, og krafðist M þeirrar fjárhæðar, sem þau voru ofreiknuð um. Þá töldu I og M, að K hefði fengið hærri upphæð úthlutað en nam skuld M við hann, og krafði I um eftirstöðvar af uppboðsverði fasteignarinnar. Í og M áfrýjuðu ekki niðurstöðu uppboðsins samkvæmt þágildandi reglum og voru því við hana bundnir Mál þetta varð ekki lagt fyrir dómstóla að nýju. Var málinu vísað frá dÓmi. ..................0000000..00 0000 aaa 3448 J og K kröfðust þess, að tvær jarðir, S I og S II, yrðu seldar við nauð- ungarsölu til slita á sameign þeirra og K o.fl. K o.fl. mótmæltu og tók sýslumaður þá ákvörðun, að nauðungarsalan skyldi ekki ná fram að ganga. J og K skutu þeirri ákvörðun til héraðsdóms. Aðil- ar höfðu fengið jarðirnar í arf eftir foreldra sína, J og K jörðina S 1, en K o.fl. jörðina S II. Samkvæmt gögnum málsins var jörðin S annars vegar skipt land með húsum, þ.e. eignarland hvorra aðila um sig, og hins vegar land í óskiptri sameign þeirra. Krafa J og K laut ekki aðeins að hinum óskipta hluta jarða aðila. Var fallist á það með K o.fl., að lagaheimild skorti til þess að bjóða upp báðar jarðirnar, bæði séreign og sameign. K o.fl. höfðu lýst yfir vilja sín- um, að hinni óskiptu sameign yrði skipt samkvæmt landskiptalög- um nr. 46/1941. Ósannað var, að hin óskipta sameign væri óskiptan- leg. J og K þóttu ekki hafa sýnt fram á, að lagaskilyrði væru sam- kvæmt 8. gr. laga nr. 91/1991 eða öðrum lagaákvæðum til þess að selja mætti jarðirnar nauðungarsölu. Var ákvörðun sýslumanns Staðfest. rr 4524 Sjá Óðalsréttur. ld... 4569 Nauðungarvistun Sjá ÓMErkiNg. rr 1682 Neyðarvörn M var ákærður fyrir líkamsárás, með því að hafa skallað S í andlitið með þeim afleiðingum, að S nefbrotnaði, hlut skurð ofan við nefrót og glóðarauga báðum megin. O bar fyrir sig, að verknaður hans væri refsilaus vegna þess að hann hafi unnið hann af neyðarvörn, sbr. 12. gr. almennra hegningarlaga. Í lögregluskýrslu skömmu eftir að atvik gerðust sagði O, að einhver hefði sparkað í sig og sýndi hann lögreglu sár á hægri fótlegg. Fyrir dómi sagði Q, að S hefði sparkað í Efnisskrá CCC Bls. sig. S neitaði því og var það stutt vætti tveggja vitna. Þótti ekki nægilega sannað, að S hefði sparkað í O, og var því hafnað að um neyðarvörn hefði verið að ræða. ............00...0000000 0000... 1021 S var ákærður fyrir líkamsárás á L. Hann bar fyrir sig, að verknaður hans væri refsilaus vegna þess að hann hefði verið unnin af neyðar- vörn, sbr. 12. gr. almennra hegningarlaga. Kvað hann L hafa dottið á sig og ráðist á sig eftir að hafa staðið upp. Hafi L ætlað að slá ákærða, en hann hafi náð að verja sig og slegið L oftar en einu sinni í andlitið. Ekki var fallist á, að háttsemi ákærða yrði metin NEYÖAFVÖFN. dd... 1584 Niðurfelling saksóknar Sjá Frávísunarúrskurður staðfestur. ...................0.0........... 00 2299 Niðurlagning stöðu S réðst til starfa á skrifstofu vita- og hafnamála 1967 og var skipaður í stöðu skrifstofustjóra Vita- og hafnamálastofnunar frá 1. desember 1975. Með bréfi samgönguráðuneytisins 28. desember 1992 var S tilkynnt, að starf hans yrði lagt niður frá og með 1. janúar 1993. Voru honum greidd biðlaun út árið 1993 á grundvelli 14. gr. laga nr. 38/1954. J höfðaði mál gegn íslenska ríkinu til greiðslu skaðabóta. Hann taldi, að staðan hefði í raun ekki verið lögð niður, heldur hefði honum verið sagt upp störfum en uppsögn hans verið dulbúin sem stöðuniðurlagning. Ósannað þótti, að S hefði gengist undir það á árinu 1989 eða síðar að verða fluttur úr stöðu skrifstofustjóra Vita- og hafnamálastofnunar í stöðu skrifstofustjóra Vitastofnunar Íslands, og hafði lögmæt ákvörðun um þann flutning ekki verið tekin. Átti S enn rétt til fyrrnefndu stöðunnar, sem skipunarbréf hans sagði til um, þegar honum var gert að láta af störfum. Hafði hann því orðið að sæta óréttmætum stöðumissi, sbr. 3. mgr. 11. gr. laga nr. 38/1954, og átti rétt til bóta úr ríkissjóði. Voru S dæmdar 2.400.000 krónur í skaðabætur. ..........................0000 rt 1291 Nytjastuldur Sjá Þjófnaður. CCCIV Efnisskrá Bls. Opinber skipti Sjá Óvígð Sambúð. „dd... 28, 2092 Sjá Dánarbú. 2666 Sjá Fjármál hjóna. ...............000.00 000. 2695 Opinberir starfsmenn Sjá Bíðlaun. ner 750 Sjá Niðurlagning stöðu. .............000000000 nanna 1291 Sjá Lífeyrisréttindi. .....................a ner 1426 Orka Hitaveita Reykjavíkur, H, höfðaði mál gegn A ehf. til greiðslu reikninga fyrir orkukaup vegna Austurstrætis 22, Reykjavík. A ehf. var eig- andi fasteignarinnar og leigði þar ýmsum aðilum húsnæði á þeim tíma, sem hér skipti máli. Húsið var tengt hitaveitu á árinu 1944 og var þá settur upp einn mælir fyrir það allt. Í lok desember 1960 var kerfinu skipt og bætt við mæli og síðan enn öðrum í nóvember 1978. Síðustu tvo áratugi voru lengst af þrír hitaveitumælar fyrir húsið, en aðilar deildu eingöngu um skuld vegna notkunar eftir mæli nr.00-0520-022-020 fyrir tímabilið 25. mars 1993 til 1. október 1995. A ehf. var ekki skráður notandi þessarar orkuveitu heldur H, sem hafði afnot af húsnæði í Lækjargötu 2, en ekki Austurstræti 22 á þessum tíma. Sannað þótti, að H hefði verið skráður notandi vatns í umdeildri veitu vegna mistaka og að mælirinn sýndi orku- notkun í Austurstræti 22. A ehf. var skráður notandi veitunnar eftir að mistökin komu í ljós í apríl 1993. Ekki lá ljóst fyrir hver eða hverjir notuðu vatnið, sem rann um mælinn til Austurstrætis 22 á því tímabili, sem hann var ranglega skráður á H. A ehf. lagði engar upplýsingar fram um þetta, en það þótti hafa staðið honum nær en H að kanna hvernig lögnum til leigjenda í húsinu var háttað, þegar í ljós kom, að umdeild orka fór til húss hans en ekki Lækjargötu 2. Var A ehf. dæmt til að greiða H fyrir notkun þess vatns, sem H var ranglega talinn notandi að. .............0.0.0.0 0 2452 Óðalsréttur Árið 1944 gerði V jörðina Varmadal í Kjalarneshreppi að ættaróðali. Samkvæmt erfðaskrá V og konu hans tók dóttir þeirra, Ú, við óðalinu, en hún andaðist 1979. Eftirlifandi eiginmaður U, J, sat Efnisskrá CCCV Bls. í óskiptu búi þar til hann lést í september 1996. Ú og J létu ekki eft- ir sig fyrirmæli um ráðstöfun jarðarinnar eftir þeirra dag, en þau áttu 4 börn. Ágreiningur reis við opinber skipti á dánarbúi J um ráðstöfun jarðarinnar. Einn sonanna, H, krafðist þess, að hann erfði óðalið, en hin börnin kröfðust þess, að að öll fjögur börnin erfðu jörðina að jöfnu, enda félli hún ekki undir ákvæði jarðalaga um óðalsjarðir. Til vara kröfðust þau þess, að JS erfði óðalið. Hér- aðsdómur lagði fyrir skiptastjóra að varpa hlutkesti á milli H og JS um það, hvor þeirra skyldi hljóta óðalið í sinn hlut við skiptin. Um langt árabil hafði ekki verið stundaður búskapur á landi Varmadals með þeim hætti, sem um ræðir í ákvæðum VII. kafla jarðalaga, og engar líkur voru á, að þess háttar búskapur yrði tekinn upp á ný. Samkvæmt staðfestu aðalskipulagi var gert ráð fyrir því, að á um- ræddu svæði yrði íbúðabyggð í framtíðinni. Taldi Hæstiréttur ekki lengur skilyrði til að telja ákvæði VII. kafla jarðalaga geta átt við um landareignina. Var því fallist á það, að jörðin félli ekki undir reglur jarðalaga um óðalsjarðir, en ekki var mælt fyrir um það, hvernig eignin ætti að renna að arfi til einstakra erfingja við skipti á dánarbúi J. rr 2833 Stofnlánadeild landbúnaðarins, S, sendi 5. september 1997 sýslumannin- um á Akureyri beiðni um nauðungarsölu á refahúsi ásamt $5.100 fermetra lóð úr landi ættaróðalsins Grundar í Grýtubakkahreppi til fullnustu á skuld samkvæmt fjórum skuldabréfum, sem tryggð voru með 1. veðrétti í eigninni. Sýslumaður tók beiðnina fyrir 14. nóvem- ber 1997, en áður hafði G, þinglýstur eigandi jarðarinnar, andmælt boðaðri fyrirtöku og krafist þess, að boðað yrði til fundar sam- kvæmt 59. gr. jarðalaga. G lét ekki mæta við fyrirtökuna 14 nóvem- ber og ekki var heldur mætt af hálfu B, H, S og M, sem létu málið til sín taka sökum þess að þeir vegna skyldleika komu til greina sem erfingjar óðalsins. Sölu var frestað ótiltekið og boðaði sýslu- maður til fundar 3. apríl 1998 samkvæmt 1. mgr. 59. gr. jarðalaga. Á þeim fundi var mætt af hálfu allra aðila nema S og M. Bókað var, að enginn viðstaddra lýsti yfir, að hann tæki við óðalshlutanum eft- ir ítrekaða áskorun.. Hinn 4. september tók sýslumaður nauð- ungarsöluna fyrir að nýju, og krafðist stofnlánadeildin þess að eignin yrði seld. Því mótmæltu G o.fl. en ákveðið var að hún færi fram. Var þeirri ákvörðun sýslumanns skotið til héraðsdóms, sem vísaði málinu frá ex officio. Fallist var á með héraðsdómara að líta yrði svo á, að með því að stöðva ekki frekari aðgerðir 14. nóvem- CCCVI Efnisskrá Bls. ber 1997, þegar sýslumaður tók nauðungarsöluna fyrir í fyrsta sinn, hefði sýslumaður þegar tekið ákvörðun um, að nauðungarsala færi fram að fullnægðum skilyrðum jarðalaga. Ekki var fallist á, að sér- reglur samkvæmt 59. gr. jarðalaga um meðferð nauðungarsölu á óðalsjörðum bæri að túlka svo, að ákvörðun sýslumanns samkvæmt 21. gr. og 22. gr. laga nr. 90/1991 frestaðist þar til meðferð málsins samkvæmt 59. gr. jarðalaga lyki. G o.fl. voru ekki viðstödd fyrir- töku sýslumanns 14. nóvember 1997 og nýttu ekki heimild sína til að koma að yfirlýsingu um að þeir vildu leita úrlausnar héraðsdóm- ara. Var málshöfðun þessi því of seint fram komin, og var úr- skurður héraðsdómara um frávísun málsins staðfestur. ................. 4569 Ógildi löggernings Sjá Vinnusamningur. ..............0.00000 ner 192 Ógilding löggernings Með kaupsamningi 1. mars 1996 seldi J H ehf. 5,99 brúttótonna bát sinn, og var kaupverðið 11.500.000 krónur. Hinn 21. mars 1996 var lagt fram frumvarp á Alþingi til breytinga á lögum nr. 38/1990 þess efn- is, að kvóti krókabáta yrði gerður framseljanlegur. Varð það að lögum nr. 105/1996, sem tóku gildi 1. september sama ár. Hinn 19. apríl 1996 tilkynnti J H ehf., að hann hygðist gera kröfur um hækk- un á kaupverði bátsins vegna gerbreyttra forsendna. H ehf. höfðaði mál gegn J og krafðist þess, að hann yrði dæmdur til að gefa út af- sal fyrir bátnum og til greiðslu skaðabóta. J hélt því fram og studd- ist við 33. gr. laga nr. 7/1936, að forsvarsmenn H ehf. hefðu við gerð kaupsamningsins vitað um væntanlegt lagafrumvarp um að afla- hámark krókabáta yrði gert framseljanlegt og að verðmæti þeirra myndi þá stóraukast. J hefði aftur á móti verið ungur og óreyndur og ekki fylgst með því, sem var að gerast. Í ljós var leitt, að J hafði ráðfært sig við föður sinn, sem hafði reynslu á þessu sviði, og gat að auki hæglega leitað ráða annars staðar, áður en samningurinn komst á. Var aðstöðumunur ekki talinn hafa verið svo mikill, að samningurinn væri ógildur af þeim sökum. Þá hélt J því fram, að það hefði verið forsenda hans við samningsgerð, að lögin um stjórn fiskveiða yrðu óbreytt. Ekki var fallist á, að viðsemjendum hans hefði mátt vera ljós þessi forsenda. Loks bar J fyrir sig 36. gr. samningalaga. Ljóst var, að umrædd lagabreyting átti sér nokkurn aðdraganda og hafði verið til almennrar umræðu um nokkurra Efnisskrá CCCVII Bls. mánaða skeið fyrir samningsgerðina. Átti þetta ekki að geta farið fram hjá J. Við kaupsamninginn tóku því báðir aðilar áhættu vegna þeirrar þróunar mála, sem orðið gæti. Voru ekki talin rök til að ógilda samning aðila eða breyta efni hans, og var J dæmdur til að gefa út afsal til handa H ehf. en sýknaður að öðru leyti af kröfum H Ehf. err 1209 Sjá Skuldabréf...) 1653 Ógilding stjórnvaldsúrskurðar Með úrskurði sjávarútvegsráðuneytisins 18. október 1996 var Á synjað um leyfi til að stunda veiðar samkvæmt sóknardagakerfi á bát sín- um. Hann höfðaði mál gegn íslenska ríkinu og krafðist ógildingar úrskurðarins og skaðabóta. Með úrskurði ráðuneytisins var stað- festur úrskurður Fiskistofu 17. júlí 1996 um efni, sem lög nr. 105/ 1996 um breytingar á lögum um stjórn fiskveiða tóku til. Þau lög voru birt 27. júní 1996 og tóku gildi samkvæmt orðum sínum 1. september 1996. Þau höfðu því ekki tekið gildi, þegar úrskurður Fiskistofu gekk. Var úrskurður ráðuneytisins því ógiltur. Gögn til stuðnings skaðabótakröfu A þóttu ekki viðhlítandi grundvöllur þess að dómur yrði á hana lagður. Þótti hún svo vanreifuð, að vísa bæri henni frá héraðsdómi. ......................000. 0000 3418 Landssamband slökkviliðsmanna, L, höfðaði mál gegn íslenska ríkinu til að fá fellda úr gildi a- og c- liði úrskurðar kaupskrárnefndar varn- arsvæða 23. maí 1996, og fá viðurkenningu á því, að þeir félags- menn L, sem störfuðu í slökkviliði varnarliðsins á Keflavíkurflug- velli, ættu rétt til sömu hlunninda og viðmiðunarhópurinn, slökkvi- liðsmenn í Reykjavík. Kaupskrárnefnd var sett á laggirnar 1952 til að gæta þess, að þeir Íslendingar, sem réðust til starfa hjá varnar- liðinu, nytu ekki lakari kjara en tíðkuðust á almennum vinnumark- aði. Nefndin, sem hefur endanlegt úrskurðarvald um kjaramálin á stjórnsýslustigi, starfar eftir reglum, sem settar voru með heimild í lögum nr. 110/1951 og nr. 106/1954. Í 14. gr. þeirra segir, að viðkom- andi verkalýðsfélag skuli eiga þess kost að skýra viðhorf sín til málsatvika og tjá sig um öll gögn, sem úrskurður byggist á áður en hann er kveðinn upp. Úrskurður sá, sem um var deilt, var settur fram sem bréf til L. Málsaðilar voru ekki sérstaklega tilgreindir, kröfur aðila ekki skýrlega settar fram, rökstuðningur ekki í sam- ræmi við 22. gr. stjórnsýslulaga, og aðalniðurstaða ekki dregin sam- an í lok úrskurðar í sérstöku úrskurðarorði. Úrskurðurinn var CCCVIII Efnisskrá Má = þannig ekki í samræmi við 15. gr. reglna um kaupskrárnefnd og 31. gr. stjórnsýslulaga. Þegar af þeim ástæðum voru efni til að ómerkja úrskurðinn í heild, en vegna kröfugerðar L voru aðeins a- og c- liðir hans felldir úr gildi. .................0.0.0....0.00 0000 Ómerking var tekið til úrskurðar fyrir héraðsdómi 31. október 1997 og úr- skurður kveðinn upp 16. desember sama ár. Í niðurlagi úrskurðar- ins sagði, að uppkvaðning hefði dregist vegna embættisanna og veikinda dómarans, en „endurflutningur málsins var talinn óþarf- ur“. Héraðsdómara bar að gæta ákvæðis 1. mgr. 115. gr. laga nr. 91/ 1991. Ekkert lá fyrir í málinu um, að aðilar hafi ekki talið þörf á að flytja það á ný, áður en úrskurður yrði kveðinn upp. Var hinn kærði úrskurður ómerktur og meðferð málsins í héraði frá og með þing- haldi 16. desember 1997 og lagt fyrir héraðsdómara að taka það á ný til löglegrar meðferðar. ..................0. rr Héraðsdómur Norðurlands vísaði frá dómi 4. mars 1998 gagnsök E og H í máli S á hendur þeim. Með dómi Hæstaréttar 9. október 1997 felldi Hæstiréttur úr gildi fyrri úrskurð héraðsdómara um frávísun sömu gagnsakar. Í þeim dómi Hæstaréttar var vísað til þess, að úti- vist hefði orðið af hálfu E og H við fyrirtöku málsins 12. september 1997, og hefði því héraðsdómara borið að fella niður gagnsökina þegar í stað samkvæmt b-lið 1. mgr. 105. gr. laga nr. 91/1991 og fara með aðalsökina sem útivistarmál samkvæmt 3. mgr. 96. gr. sömu laga. Var því úrskurður héraðsdóms felldur úr gildi og meðferð málsins frá 12. september 1997. Þvert ofan í þessar forsendur Hæstaréttar og niðurstöðu tók héraðsdómari málið á ný til munn- legs málflutnings um kröfu S um frávísun gagnsakar. Engin skilyrði voru að lögum til að fara með málið öðruvísi en skýrlega hafði ver- ið lagt fyrir héraðsdómara með dómi Hæstaréttar 9. október 1997. Var hinn kærði úrskurður því sjálfkrafa felldur úr gildi, svo og öll meðferð málsins í héraði frá því að hún var ómerkt í fyrra sinni. Var meðferð málsins fyrir héraðsdómi eftir 9. október 1997 talin VÍLAVEIÐ. 2... X var nauðungarvistuð á sjúkrahúsi að beiðni móður sinnar og með samþykki dóms- og kirkjumálaráðuneytis 22. apríl 1998. X krafðist niðurfellingar nauðungarvistunarinnar, en Héraðsdómur Norður- lands eystra hafnaði þeirri beiðni með úrskurði 24. sama mánaðar, sem X kærði til Hæstaréttar. Ekki varð séð, að héraðsdómari hefði Bls. 3682 372 1157 Efnisskrá CCCIX Bls. gefið móður X kost á að láta málið til sín taka. X fór fram á að túlkur yrði viðstaddur, en hún talaði ensku, en því var ekki sinnt. Með því að taka málið til úrskurðar án þess að gefa X kost á að tjá sig skiljanlega um kröfur og gagnaöflun virti héraðsdómari ekki reglur 10. gr. og 48. gr. laga nr. 91/1991. Var hinn kærði úrskurður því felldur úr gildi og málinu vísað heim í hérað til meðferðar að NÝJU. lidda 1682 Sjá Gagnaðflun. ...............0%%...0 erna 2809 Sjá Fjárnám. ..............000...0..aaa rns 4471 Ómerking ummæla Sjá Ærumeiðingar. .............00.. nennt 1376 Óvenjulegur greiðslueyrir Sjá Gjaldþrotaskipti. 2... 131, 1745 Óvígð sambúð G og P bjuggu saman í óvígðri sambúð í 50 ár. P hafði verið gift áður og átti einn son úr því hjónabandi, Þ, en P og G eignuðust eina dóttur, Ó, og ólu upp S. sem var sonur Þ. Árið 1958 keypti P íbúð, sem þinglýst var á hennar nafn, og bjuggu þau P og G í íbúðinni til dauðadags. G andaðist árið 1984. Ó undirritaði þá yfirlýsingu um, að hann léti ekki eftir sig eignir, og var skiptum á dánarbúi hans þar með lokið. P andaðist árið 1996, og fengu börn hennar, Ó og Þ, leyfi til einkaskipta. Ó fékk síðan leyfi til einkaskipta á dánarbúi föður síns og gerði f.h. dánarbús hans kröfu á hendur dánarbúi P um, að helmingur íbúðarinnar rynni í dánarbú G. Ágreiningur var um þá kröfu, sem fór til úrlausnar Héraðsdóms Reykjavíkur. Óum- deilt var í málinu, að P keypti fasteign þá, sem um var deilt og fjár- magnaði kaup hennar. Gögn máls og framburður vitna þóttu renna stoðum undir þá fullyrðingu Þ, að ekki hefði verið fjárhagsleg sam- staða með G og P nema að litlu leyti. Talið var, að Ó hefði með yfirlýsingu sinni um eignaleysi G eftir andlát hans, afsalað á bind- andi hátt fyrir dánarbúið hugsanlegum rétti til að krefjast hlut- deildar í eignamyndun P, og var því kröfu Ó hafnað. ................... 9 H og E voru í óvígðri sambúð frá árinu 1967 til 12. júlí 1994, er þau slitu samvistum. Þau eignuðust eina dóttur 1977. Við sambúðarslitin bjuggu þau í íbúð, sem var þinglesin eign E. H flutti í minni íbúð, sem E greiddi að öllu leyti, en E bjó áfram í stærri íbúðinni ásamt CCCX Efnisskrá Bls. dóttur þeirra. H krafðist búskipta í desember 1996 og taldi skiptum á búi þeirra ekki lokið. Báðir aðilar unnu utan heimilis á sambúð- artímanum, en tekjur E voru um 100% hærri en tekjur H. E taldi, að samkomulag hefði tekist um fjárslit og að þau hefðu farið fram þegar eftir sambúðarslitin, en H taldi hins vegar, að vegna ágrein- ings við E hefði ekki verið gengið frá endanlegu samkomulagi um eignaskipti. Samkvæmt gögnum máls fékk H verulegan hluta inn- anstokksmuna, ef frá er talið bókasafn, helming af andverði bif- reiðar, auk framangreindrar íbúðar. Ekki eru gerðar sérstakar kröfur um form samnings um fjárslit við lok óvígðrar sambúðar. Ljóst þótti, að fyrrnefndar ráðstafanir, sem aðilar gerðu varðandi eignaskipti í beinum tengslum við sambúðarslit, hljóti að hafa stuðst við samkomulag þeirra á milli. Varð ekki séð, að einhver ákveðin atriði varðandi fjárslitin hefðu verið óútkljáð. Var nægi- lega sýnt fram á, að samningur hefði komist á um fjárslit, enda lét H ekki í ljós fyrr en í desember 1996, að hún teldi fjárslitunum ekki hafa lokið með þeim ráðstöfunum, sem fyrr getur. Var kröfu H um opinber skipti hafnað. ............0..... 0. 28 U og V hófu sambúð í Grímsey á árinu 1965, þar sem þau byggðu ein- býlishús, Bjarg, á árunum 1973-1975. Voru þau í sambúð til ársins 1991, en í október 1990 veiktist U og fluttist til Reykjavíkur. Við opinber skipti til fjárslita milli aðila krafðist U þess, að söluan- dvirði fasteignarinnar Bjargs og bátsins Trausta EA 157 kæmi til jafnra skipta, en V krafðist þess, að andvirði fasteignarinnar og bátsins kæmu ekki til skipta. V seldi fasteignina 12. ágúst 1997. Lagt var til grundvallar, að U hefði öðlast hlutdeild í eignamyndun sóknaraðila á sambúðartíma þeirra að því er fasteignina varðaði. Þegar litið var til þess hve lengi sambúð aðila stóð og þar sem hvorugt þeirra hafði sýnt fram á sérstök framlög sín til fasteignar- innar, sem rakin yrðu til eigna frá því fyrir upphaf sambúðar, þótti rétt að andvirði hennar kæmi til jafnra skipta á milli þeirra. V seldi bátinn í júlí 1997, en fram kom, að hann keypti hann með afsali 5. apríl 1994. Báturinn tilheyrði þannig ekki V, þegar óvígðri sambúð hans og U var slitið á árinu 1991. U hafði ekki fært næg rök fyrir því, að öðrum verðmætum, sem kynnu að hafa tilheyrt öðru þeirra eða þeim báðum við sambúðarslitin, hefði verið varið til að kaupa bátinn. Með vísan til 1. mgr. 104. gr. laga nr. 20/1991 gat andvirði bátsins því ekki komið til skipta gegn andmælum V. .................... 2092 M og T voru í óvígðri sambúð frá árinu 1986 til febrúar 1992. Þau áttu Efnisskrá CCCXI Bls. eitt barn fætt í maí 1987. Fyrir sambúðina hafði T eignast íbúð, sem aðilar fluttu í, og hafði T greitt hluta af verði íbúðarinnar áður en sambúð hófst. Samanlagðar tekjur T á sambúðartímanum voru rúmar 9.000.000 krónur, en samanlagðar tekjur M voru rúmar 2.200.000 krónur. Við sambúðarslit fékk M í sinn hlut bifreið, sem keypt hafði verið í desember 1990, en hún hafði átt bifreið við upp- haf sambúðar, og tjaldvagn, sem einnig var keyptur á sambúðar- tíma. Óljóst var hvernig innbúi hafði verið skipt. Við sambúðarslit krafðist M hlutdeildar í eignamyndun T á sambúðartímnum, og miðaði hún eingöngu við þá aukningu, sem hafði orðið á hreinni eign í íbúð T. T hélt því fram, að M ætti ekki tilkall til hlutdeildar í þessari eignamyndun, því að hann hefði sjálfur alla tíð staðið straum af greiðslum vegna íbúðarinnar án framlaga úr hennar hendi. M gerði ekki greinarmun á því að hvaða leyti rekja mætti kröfu hennar annars vegar til sameignar, sem gæti hafa myndast vegna fjárframlaga hennar, og hins vegar til hlutdeildar í eigna- myndun, sem komið gæti til endurgjalds fyrir ólaunaða vinnu henn- ar á sambúðartímanum. Engin gögn lágu fyrir um bein fjárframlög M til íbúðarinnar, og hún hafði ekki gert grein fyrir eðli eða um- fangi ólaunaðrar vinnu sinnar á heimilinu. M hafði heldur ekki gert grein fyrir þeirri fjárhæð, sem hún taldi vera eignamyndun á sam- búðartímanum, og gegn andmælum T var ekki unnt að líta svo á, að samkomulag hefði verið um þá fjárhæð. Þá var einnig óljóst hvernig lausafjármunum hafði verið skipt. Svo miklir annmarkar voru á málatilbúnaði M, að ekki var unnt að leggja efnisdóm á málið og var því vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi. ......................... 2856 Ráðgefandi álit EFTA-dómstólsins Samtök verslunarinnar-Félag íslenskra stórkaupmanna, S, höfðaði mál gegn íslenska ríkinu og Lyfjaverðsnefnd. S fór fram á það, að leitað yrði ráðgefandi álits EFTA-dómstólsins um skýringar á samningn- um um Evrópska efnahagssvæðið, sem snerti málið. Héraðsdómur tók kröfu S til greina, þar sem vafi þótti leika á um það, hvort reglugerð um ákvörðun lyfjaverðs nr. 501/1996 og ákvörðun Lyfja- verðsnefndar frá 22. nóvember 1996 fengi samrýmst tilskipun ráðs- ins nr. 89/105/EBE frá 21. desember 1988 um gagnsæjar ráðstafanir, er varða verðlagningu lyfja, sem ætluð eru mönnum, og þátttöku innlendra sjúkratrygginga í greiðslu þeirra, en tilskipunin er hluti af samningnum um Evrópska efnahagssvæðið. Var niðurstaða CCCXII Efnisskrá Bls. þessa álitaefnis talin hafa verulega þýðingu fyrir niðurstöðu máls- ins, og þótti rétt að leita ráðgefandi álits EFTA-dómstólsins á nokkrum álitaefnum, sem tilgreind voru. Hæstiréttur staðfesti úr- skurð héraðsdómara. ....................a0a eeen 1361 Boðnar voru út framkvæmdir við byggingu Borgarholtsskóla í Reykja- vík, og var útboðið á vegum íslenska ríkisins, Reykjavíkurborgar og Mosfellsbæjar. B ehf. bauð í verkið. Útboðsgögn gerðu ráð fyrir því, að notaðar yrðu þakeiningar til verksins og hafði fyrirtækið samband við F ehf. og falaðist eftir tilboði í þann verkþátt. Gerði F ehf. tilboð í þakeiningarnar og uppsetningu þeirra og taldi B efh. hafa tekið því tilboði og notað það við gerð síns tilboðs til Ríkis- kaupa. Varð B efh. lægstbjóðandi í verkið og var gerður verksamn- ingur, sem kvað á um, að miðað væri við, að þakeiningar yrðu smíðaðar hérlendis. F ehf. taldi, að með þessu skilyrði hefði verið komið í veg fyrir að hann fengi umrætt verk og taldi, að með því væru brotin lög um framkvæmd útboða, reglur um opinber inn- kaup og framkvæmdir á Evrópska efnahagssvæðinu. F ehf. höfðaði mál gegn byggingarnefnd Borgarholtsskóla, íslenska ríkinu, Reykjavíkurborg og Mosfellsbæ og krafðist bóta vegna tapaðs arðs, sem hann taldi sig hafa orðið af vegna skilyrða, sem stefndu settu í verksamninginn við B efh. Héraðsdómur sýknaði stefndu af þessum kröfum með þeim rökum, að ekki hefði komist á verk- samningur milli áfrýjanda og B efh. og þaðan af síður milli áfrýj- anda og stefndu. F ehf. áfrýjaði málinu til Hæstaréttar og óskaði eftir því, að Hæstiréttur leitaði ráðgefandi álits EFTA-dómstólsins á nánar tilgreindum atriðum málsins, sem vörðuðu skýringu á 4. gr. og 11. gr. samningsins um Evrópska efnahagssvæðið. Stefndu mót- mæltu því að leitað yrði álits EFTA-dómstólsins. Ástæður þær, sem stefndu nefndu gegn því að leita álitsins voru taldar þess eðlis, að Hæstiréttur tæki afstöðu til þeirra í endanlegum dómi, og voru því ekki taldar koma í veg fyrir það, að álitsins yrði leitað. Fallist var á með F ehf., að tilefni væri til þess að leita ráðgefandi álits EFTA- dómstólsins um það, hvort 4. gr. EES-samningsins stæði því í vegi, að sett yrði í verksamning ákvæði um það, að við það verði miðað, að þakeiningar verði smíðaðar á Íslandi og hvort 11. gr. samnings- ins stæði í vegi fyrir ákvæði af því tagi. a... 2608 Rán Sjá Manndráp. „rr 1503 Efnisskrá CCCXTIII Bls. E var sakfelldur fyrir hlutdeild í ránsbroti tveggja manna með því að leggja á ráðin með það, fara með þeim í bifreið á vettvang, bíða álengdar á meðan þeir frömdu ránið, hafa þegið af þýfinu og falið hluta þess á heimili sínu. Með þessum verknaði sínum rauf E skil- orð dóms frá 23. janúar 1997, þar sem honum var meðal annars gert að sæta varðhaldi í 60 daga skilorðsbundið í tvö ár, en í þeim dómi var dæmd upp refsing samkvæmt dómi 20. sama mánaðar, þar sem hann var dæmdur í 30 daga varðhald skilorðsbundið í tvö ár. Var hann dæmdur í 8 mánaða fangelsi í héraðsdómi. E var 17 ára, þegar hann framdi brotið og hafði neytt fíkniefna um nokkurn tíma, þegar það var framið. Fyrir Hæstarétti kom fram, að hann hefði látið af þeirri neyslu og stundaði vinnu. Þótti ekki næg efni til að láta skilorðsrof hans leiða til þess, að hann, einn ákærðra í mál- inu, sætti refsingu, sem ekki væri bundin skilyrðum. Var fullnustu refsingar hans frestað skilorðsbundið í þrjú ár. .....................0...... 2868 Rekstrarkostnaður Sjá Skattar. ...................0naanrrr renna 2971 Rekstrartap Sjá Skattar... arnar 268 Res judicata E höfðaði mál gegn íslenska ríkinu með stefnu, sem þingfest var 4. sept- embet 1997. Krafðist hún greiðslu á 7.593.832,67 krónum, sem hún taldi sig hafa átt á reikningi í Útvegsbanka Íslands, en starfsmenn bankans hefðu tekið traustataki 28. september 1987 og notað í eig- in þágu bankans. Með dómi Hæstaréttar frá 29. júní 1995 var Ís- landsbanki hf. sýknaður af kröfum E í máli um sama sakarefni og um greiðslu á sömu fjárhæð og að framan getur. Varð sama sakar- efni ekki borið undir dómstóla öðru sinni, en málinu var vísað frá dómi þar sem lýsingu E í málatilbúnaði á málsástæðum og öðrum atvikum var svo áfátt, að skilyrði e-liðar 1. mgr. 80. gr. laga nr. 91/ 1991 voru ekki uppfyllt. ..........0.... rr 67 Með dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 8. júlí 1997 fékk Þ dæmda kröfu sína á hendur S ehf. vegna þóknunar fyrir björgun á skipi S ehf. Í málinu voru dómkröfur Þ teknar til greina og honum dæmd björg- unarlaun að fullu í samræmi við dómkröfur sínar í málinu. Með stefnu 2. október 1997 höfðaði Þ mál fyrir Héraðsdómi Reykja- CCCXIV Efnisskrá Bls. víkur gegn S ehf. og R ehf., sem hafði keypt skipið, og krafðist greiðslu á virðisaukaskatti á björgunarlaunin. Í fyrra málinu var ekki höfð uppi krafa um virðisaukaskatt til viðbótar stefnukröfum. Gagnvart S ehf. taldist fjárhæð sú, sem hann var þá dæmdur til að greiða, vera heildarbjörgunarlaun Þ vegna verksins. Varð því við- bótarkrafa á hendur S ehf. vegna þessara lögskipta þeirra ekki sótt í nýju máli. Var málinu vísað frá dómi, sbr. 2. mgr. 116. gr. laga nr. OLOOL. rns 1556 Sjá Nauðungarsala. ...................... rennt 3448 Með dómi Héraðsdóms Vesturlands 29. nóvember 1996 var G dæmdur til að greiða F ehf. 1.641.755 krónur auk vaxta og málskostnaðar. F ehf. krafðist löggeymslu hjá G til tryggingar kröfunni og fór sú gerð fram 1. september 1997. Hæstiréttur staðfesti héraðsdóm um annað en málskostnað 27. nóvember 1997. G greiddi kröfuna ásamt vöxt- um og málskostnaði, en F ehf. taldi, að ógreidd væri krafa vegna kostnaðar af fyrrnefndri löggeymslu hjá G og höfðaði mál gegn G til greiðslu þess kostnaðar. Fallist var á, að kostnaður þessi hefði komið til vegna innheimtu kröfu F ehf. á hendur G, sem dómur Hæstaréttar 27. nóvember 1997 fjallaði um, og hefði þar með átt að heyra til málskostnaðar í því máli. Við flutning þess máls fyrir Hæstarétti krafðist F ehf. þess ekki, að tekið yrði tillit til umrædds kostnaðar við ákvörðun málskostnaðar. Hann gat ekki nú krafist dóms í sérstöku máli um þann kostnað. Stóð 2. mgr. 116. gr. laga nr. 91/1991 því í vegi, að efnisdómur gengi um kröfuna, og var málinu vísað frá héraðsdómi. ............00.00000eeee eeen 4096 Reynslulausn Ákærði rauf skilorð reynslulausnar á eftirstöðvum refsingar, 290 dögum, og var hún tekin upp og dæmd með. Sjá Líkamsárás. .................. 183 Hinn 24. mars 1996 var M veitt reynslulausn á eftirstöðvum refsingar, 225 dögum. Með dómi 10. febrúar 1998 var M sakfelld fyrir að hafa ekið ölvuð 17. ágúst 1997. Með því rauf hún skilorð reynslulaunsar- innar, og var henni samkvæmt 60. gr. almennra hegningarlaga gerð refsing í einu lagi með hliðsjón af þeirri refsivist, sem ólokið var, og sakaferils hennar. Þótti refsing hæfilega ákveðin fangelsi í 8 mán- uði. Þá var hún svipt ökurétti í þrjú ár frá uppkvaðningu dómsins. 2333 Sjá Ávana- og fíkniefni. „dd... 2988 Réttarfarssekt Héraðsdómari úrskurðaði lögmanni sóknaraðila réttarfarssekt, að fjár- hæð 10.000 krónur, vegna ummæla lögmannsins við aðalmeðferð Efnisskrá CCCXV Bls. málsins. Sagði í úrskurði héraðsdóms, að ummælin fælu í sér stað- hæfingu um refsivert athæfi. Í greinargerð sinni fyrir Hæstarétti skýrði lögmaður sóknaraðila nánar aðdraganda þess, að hann lét ummælin falla. Lögmaður varnaraðila staðfesti fyrir Hæstarétti, að misræmis hefði gætt í lýsingum staðreynda í greinargerð hans í hér- aði og í bréfum hans, og hefði orsök þess verið misskilningur, sem hann hefði síðar leiðrétt. Lögmaður sóknaraðila viðurkenndi, að hann hefði dregið rangar ályktanir af bréfunum og oftúlkað þau at- riði, sem þar um ræddi. Kvaðst hann hafa beðið lögmann gagnaðila afsökunar að loknum málflutningi í héraði og lýsti því yfir í greinargerð sinni fyrir Hæstarétti, að það væri útkljáð milli þeirra. Var því ekki andmælt af hálfu lögmanns varnaraðila. Þegar litið var til þessa þótti ekki næg ástæða til að staðfesta ákvörðun héraðs- dómara um réttarfarssekt. ....................0.nannaeeree err 847 Réttargæslumaður X var ákærður fyrir að hafa framið kynferðisbrot gagnvart dóttur sinni, D. Dómur héraðsdóms var ómerktur með dómi Hæstaréttar 17. september 1998 og málinu heimvísað til frekari gagnaöflunar. Fyrir hönd D var þess farið á leit, að henni yrði skipaður talsmaður eða réttargæslumaður til að gæta hagsmuna hennar. Engin fyrirmæli eru í lögum nr. 19/1991 um heimild handa lögreglu eða dómstólum til að tilnefna eða skipa réttargæslumann til að gæta hagsmuna þess, sem telur refsiverða háttsemi hafa beinst að sér. Þótt almennt verði færð gild rök fyrir nauðsyn þess, að ætluðum brotaþola sé tryggð aðstoð lögmanns við rekstur opinbers máls, var það ekki talið á valdi dómstóla að verða við beiðni um skipan réttargæslu- manns í því skyni gegn greiðslu af almannafé nema fyrir því væri viðhlítandi réttarheimild. Var beiðni D því synjað. ............0.0.0...... 3832 Riftun Sjá Gjaldþrotaskipti. .................... 121, 490, 737, 1602, 1745, 1870 Með kaupsamningi 18. mars 1992 keyptu G og H fjögurra herbergja íbúð í kjallara af L, og fengu hana afhenta við undirritun kaupsamnings. Skömmu síðar urðu þau vör við óeðlilega mikla hljóðbærni milli hæða. Þau kvörtuðu í ágúst/september 1992 við L. Að ósk kaup- enda rannsakaði Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins hljóð- einangrun og gerði tillögur til úrbóta. Þá fengu kaupendur dóm- kvadda matsmenn til að meta galla á fasteigninni og kostnað við að CCCXVI Efnisskrá Bls. bæta úr þeim, sbr. matsgerð 25. september 1995. Kaupendur kröfð- ust riftunar kaupsamnings og greiðslu kaupverðs, en til vara skaða- bóta. Talið var, að gallar á íbúðinni hefðu við kaupin ekki verið slíkir að heimilað gætu riftun. Ekki var heldur talið, að L hefði beitt kaupendur svikum við kaupin. Kaupendur töldu, að hljóð- bærni milli íbúðanna hefði enn aukist við það, að núverandi eig- endur íbúðar á efri hæðum hússins hefðu skipt um gólfefni á hluta hennar og sett hörð efni í stað þeirra, sem fyrir voru. Fram fór ný rannsókn Rannsóknastofnunar byggingariðnaðarins í júlí 1996, nýtt mat dómkvaddra matsmanna í ágúst sama ár, og samkvæmt því var unnt að ráða bót á þessu. Eigendur efri hæða hússins leyfðu hins vegar ekki aðgang að eign sinni. Talið var, að núverandi eigendum efri hæða hefði mátt vera kunnugt um hljóðbærni milli íbúðanna, er þau réðust í breytingar á íbúð sinni. Í lögum um fjöleignarhús er kveðið á um það, að íbúðareiganda geti verið skylt að leyfa aðgang að séreign sinni í þágu sameigenda að húsinu. Var talið, að eigend- um efri hæða hússins væri skylt að leyfa aðgang að séreign sinni, svo unnt væri að gera þær úrbætur, sem fyrir lá að gera þurfti. Var ekki fallist á þá málsástæðu kaupenda, að þetta heimilaði riftun kaupsamningsins. Héraðsdómur tók til greina kröfur kaupenda, sem reistar voru á matsgerð dómkvaddra manna frá september 1995. Málinu var ekki gagnáfrýjað og kom héraðsdómur því ekki til endurskoðunar um þessar kröfur. Í varakröfu kaupenda fólst auk þess meðal annars, að L yrði gert að greiða bætur samkvæmt við- bótarmati frá maí 1996. Eftir að L var kynnt skýrsla Rannsókna- stofnunar byggingariðnaðarins í júlí 1993 átti honum að vera kunn- ugt um þann galla, sem íbúð G og H var haldin vegna hljóðbærni frá efri hæðum hússins. Þrátt fyrir það seldi hann þá íbúð nokkrum mánuðum síðar, án þess að bæta nema að hluta úr þeim göllum, sem fram voru komnir, eða tryggja með ákvæði í kaupsamning- num, að óheimilt væri að breyta gólfefnum nema með samþykki eigenda íbúðar á neðstu hæð. Var L dæmdur til að greiða bætur samkvæmt viðbótarmatinu frá maí 1996. ..................0..00 000 1879 Sjá Fjármál hjóna. .................... 0000. 2187 Sjá Lausafjárkaup. .................0aanan err 2812, 3181 Ríkisstarfsmenn Sjá Fæðingarorlof. „dd... 500 Efnisskrá CCCXVI Bls. Sjá Lögreglumenn. ............0.00.0.000 nenna 3194 Ríkisstofnun Sjá Stjórnsýsla. .................000.0annnnnnrnnaar eneste 4552 Sakarskipting Sjá Skaðabætur. ................0....0.aan nenna 1846, 2346 Sjá Vinnuslys. 0... 2875, 3427 Sameign Sjá Forkaupsréttur. ...................arrr renna 3156 Jörðin Fell, sem á land við Jökulsárlón á Breiðamerkursandi, var í óskiptri sameign. F og Þ voru eigendur rúmlega 10 hundraðshluta jarðarinnar, en rúmlega 89 hundraðshlutar voru í eigu annarra, sem stofnuðu Sameigendafélagið Fell, S. Í apríl 1987 hófu F og Þ ferðamannaþjónustu með siglingu báta um lónið. Fengu þau leyfi opinberra aðila til að byggja hreinlætisaðstöðu og veitingasölu við Jökulsárlón. F og Þ gerðu 28. júlí 1994 samning við E fh. landeig- enda um greiðslu fyrir afnot af jörðinni., þar sem þau lofuðu að greiða landeigendum 1.000.000 krónur fyrir afnot af jörðinni sum- arið 1994. S höfðaði mál gegn F og Þ og krafðist 1.400.000 króna í leigu fyrir árið 1995, 1.800.000 króna fyrir 1996 og 1.920.000 króna fyrir 1997. Við úrlausn málsins var miðað við þá fjárhæð, sem um var samið fyrir árið 1994. Voru ekki efni til að vefengja þá skýringu F og Þ, að samið hefði verið um svo háa fjárhæða þar sem á móti hefði komið, að krafa vegna fyrri ára hefði um leið verið kvittuð út. Voru F og Þ dæmd til að greiða S 2.906.076 krónur. ............... 4262 Sjá Nauðungarsala. ...............000....0a ara rrrrrrr 4524 Sameignarfélög S stofnaði sameignarfélagið S sf. árið 1980. Á árinu 1982-1983 gekk G til liðs við félagið og áttu þeir félagið til helminga. Þann 30. júní 1993 var félaginu breytt í hlutafélag með sama nafni. Hið nýja félag yfir- tók allar eignir og skuldir S sf. S greiddi af tveimur veðskuldabréf- um með veði í fasteign hans, sem tekin höfðu verið vegna láns, sem S sf. tók hjá Byggðastofnun og Iðnlánasjóði. S höfðaði mál gegn S ehf. til endurgreiðslu þeirrar fjárhæðar, sem hann hafði greitt vegna framangreindra skuldabréfa, en hann taldi, að uppgjör vegna breytingar á S sf. úr sameignarfélagi í hlutafélag hefði ekki farið CCCKXVII Efnisskrá Bls. fram. Ekkert kom fram, sem studdi þessa fullyrðingu S. S ehf. taldi sig eiga kröfu á hendur S, sem hann gæti skuldajafnað gegn kröfu S. Lagt var til grundvallar, að eigendur S sf. hefðu verið í skuld við S ehf., sem næmi sömu fjárhæð og fram kom í ársreikningum S ehf., en S sf. gat ekki, eftir að búið var að slíta félaginu 1. júlí 1993, stað- ið í skuld við S ehf. eða nokkurn annan. Eigendur S sf. báru óskipta og Ótakmarkaða ábyrgð á skuldum félagsins, og kröfuhöfum var heimilt að innheimta kröfu sína hjá hverjum sameigenda sem var. Skuldir sameignarfélagsins fylgdu eigendum þess, þegar félagið var lagt niður. Var S ehf. því heimilt að beina kröfum sínum vegna skuldar S sf. að S einum. S hafði verið í stjórn S ehf. frá upphafi og áritaði sem stjórnarmaður ársreikninga félagsins fyrir árið 1994. Með þeirri áritun viðurkenndi S skuld S sf. við S ehf. S bar fyrir dómi, að skuld hans væri komin til með þeim hætti, að sameignar- félagið hefði greitt ýmsan kostnað vegna persónulegrar neyslu sameigendanna. Kröfurnar voru taldar hæfar til að mætast og var skilyrði skuldajafnaðar fyrir hendi. Var S ehf. sýknaður af öllur kröfum S. rr 3969 Samkeppni Hinn $. febrúar 1997 var gerður hluthafasamningur milli Flugfélags Norðurlands hf., einstakra hluthafa þess félags og Flugleiða htf., F. Var með því stefnt að sameiningu Flugfélags Norðurlands hf. og innanlandsflugs F undir nafni Flugfélags Íslands. Eftir sameining- una átti F 65% hlutafjár í Flugfélagi Íslands hf., en hafði allt frá stofnun síðarnefnda félagsins átt 35% hlutafjár þess og tilnefnt einn mann Í þriggja manna stjórn. Þegar sameining félaganna varð lá það fyrir, að 1. júlí 1997 myndi verða sú breyting á markaðnum, að öll sérleyfi og leyfi til almenns flugs myndu falla niður. F til- kynnti samkeppnisstofnun, S, þessa ráðstöfun 6. febrúar 1997. Með ákvörðun sinni 4. apríl sama ár setti S samruna félaganna skilyrði í átta liðum með vísan til 18. gr. samkeppnislaga. F sætti sig við ákvörðunina að nokkru leyti en kærði hana að öðru leyti til áfrýj- unarnefndar samkeppnismála. Lagði áfrýjunarnefndin úrskurð á álitaefnin 20. júní 1998, og sætti F sig við hann að öðru leyti en því er varðar skilyrði um skipan stjórnar Flugfélags íslands hf. Höfðaði F mál gegn S og krafðist þess, að það skilyrði yrði fellt úr gildi. Ákvæði 18. gr. samkeppnislaga verður að skilja svo, að því verði einkum beitt, þegar ljóst þykir, að samruni eða yfirtaka leiði til Efnisskrá CCCXIX Bls. verulega minni samkeppni. F átti svo stóran hlut í Flugfélagi Ís- lands hf., að félögin mynduðu fyrirtækjasamstæðu í skilningi 4. gr. samkeppnislaga. F hafði hins vegar samkvæmt sama ákvæði mark- aðsráðandi stöðu í innanlandsflugi fyrir sameininguna og jukust þau yfirráð aðeins um 5%. Varð því ekki sagt, að ætluð mark- aðsráðandi staða Flugfélags Íslands hf. væri afleiðing samrunans eða hefði aukist verulega við hann, þar sem þessar aðstæður voru í raun þegar fyrir hendi og breyttust aðeins óverulega. Grundvöllur aðgerða samkvæmt 18. gr. samkeppnislaga þótti því ekki hafa verið til staðar, þegar ákvörðun S var tekin. Tekið var fram, að S mætti á grundvelli heimilda í 17. gr. samkeppnislaga hafa eftirlit með starf- semi Flugfélags Íslands hf., en grunnur þeirra heimilda væri hins vegar annar en 18. gr. laganna. Var úrskurður áfrýjunarnefndar um takmarkanir á stjórnarsetu F Í Flugfélagi Íslands hf. felldur úr gildi. Sératkvæði. ............. rr 1300 Sjá Stjórnvöld. .............0)...... rennt 2821 Á átti að baki langan starfsaldur sem læknir, að mestu leyti á sjúkrahús- um, er hann hóf sjálfstæða starfsemi um skurðstofurekstur ásamt fleiri læknum í formi hlutafélags árið 1990. Reksturinn fór vel af stað, en samdráttar varð vart árið 1992, og á næsta ári rýrnaði eftir- spurn eftir aðgerðum Á og hinna læknanna svo mjög, að hann hætti aðgerðum í desember 1993 og hlutafélagið lagði niður starf- semi. Á hætti læknisstörfum í árslok 1995, þá 66 ára að aldri. Ástæður þess, að skurðstofan lagðist niður taldi Á vera þær, að munur hefði verið á kostnaði sjúklinga vegna mismunandi þátttöku sjúkratrygginga í honum. Samkvæmt eldri reglugerðum hefðu sjúklingar hans aðeins þurft að greiða fast komugjald fyrir hverja aðgerð, en Tryggingastofnun ríkisins séð um kostnað af aðgerðinni að öðru leyti. Með reglugerð nr. 14/1993 um hlutdeild sjúkra- tryggðra í kostnaði vegna heilbrigðisþjónustu hafi sjúklingum verið gert að greiða almennt lágmarksgjald til sín og svæfingarlæknis, ef hans var þörf, og til viðbótar 40% hlutfallsgjald af þeim aðgerðar- kostnaði, sem umfram væri. Á sama tíma hefði gjaldtaka vegna sams konar aðgerða á göngudeildum sjúkrahúsa í ríkisrekstri hald- ist óbreytt. Á sneri sér til samkeppnisráðs 15. mars 1993 með beiðni um athugun á því, hvort þessi tilhögun á greiðslum frá sjúklingum fæli í sér brot á samkeppnislögum. Í áliti samkeppnisráðs 21. mars 1996 kom fram, að heilbrigðisþjónusta félli undir gildissvið sam- keppnislaga, og taldi það fyrirhugaða tilhögun mismuna sjálfstætt CCCXX Efnisskrá Bls. starfandi sérfræðingum á læknastofum. Á höfðaði mál gegn ís- lenska ríkinu til greiðslu skaðabóta vegna þess tjóns, sem þetta hefði haft í för með sér fyrir hann. Talið var, að skipulag sjúkra- trygginga og læknisþjónustu félli undir atvinnustarfsemi í víðtækri merkingu, þótt heilbrigðisþjónusta væri að miklu leyti í höndum opinberra stofnana, og tækju samkeppnislög til þeirrar starfsemi eins og við gæti átt. Fallist var á það með Á, að staða hans hefði raskast til muna, þegar reglugerð nr. 14/1993 kom til framkvæmda. Sú tilhögun á rekstri sjúkrahúsa ríkisins að taka ekki upp hlutfalls- gjald gagnvart göngusjúklingum var greinilega til þess fallin að raska samkeppnisaðstöðu sjálfstæðra sérfræðilækna við sambærileg störf utan sjúkrahúsanna og hafa á hana skaðleg áhrif. Var litið svo á, að fyrrgreind tilhögun á rekstri sjúkrahúsanna hefði ekki stuðst við lögmætar stjórnvaldsákvarðanir á grundvelli viðeigandi laga- heimilda og hún jafnframt falið í sér hömlur á samkeppnisaðstöðu sjálfstæðra sérfræðilækna, er telja verði skaðlegar í merkingu 17. gr. samkeppnislaga. Hafi sjúklingum læknanna og þeim sjálfum verið mismunað með ólögmætum hætti, er einnig færi í bága við 20. gr. sömu laga. Var Á því talinn eiga rétt á skaðabótum úr hendi ís- lenska ríkisins. Voru þær dæmdar að álitum $5.500.000 krónur. ...... 3398 Samningur Sjá Óvígð sambúð. ............0..0eaerananrrrenrnrrrnrnrnene rann 28 Sektarboð Ríkissaksóknari kærði ákvörðun héraðsdóms um að hafna beiðni lög- reglustjórans í Ólafsfirði um áritun á sektarboð um ákvörðun sekt- ar og vararefsingar vegna ætlaðs umferðarlagabrots Þ. Samkvæmt 115. gr. a laga nr. 19/1991 getur lögreglustjóri gefið sakborningi kost á að ljúka máli með greiðslu sektar með sektarboði. Hafni sak- borningur sektarboðinu skal tekin ákvörðun um saksókn eftir al- mennum reglum. Sinni sakborningur ekki sektarboði innan 30 daga, getur lögreglustjóri sent málið héraðsdómara til ákvörðunar sektar og vararefsingar. Í 5. mgr. 115. gr. a segir, að hafi máli verið lokið með slíkri ákvörðun viðurlaga geti sakborningur allt að einu beint þeirri kröfu til dómarans, að málið verði tekið upp á ný. Sam- kvæmt þessum reglum var réttur sakbornings að fullu virtur, og var ekki talið að málsmeðferð væri andstæð 70. gr. stjórnarskrárinnar. Var ákvörðun héraðsdómara felld úr gildi og lagt fyrir hann að Efnisskrá CCCXXI Bls. taka málið til ákvörðunar um viðurlög með áritun samkvæmt 115. gr. a laga nr. 19/1991. Sjá Kæruheimild. ........................00aanee eee 4497 Sératkvæði Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli um fiskveiðar. .......... 137 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í skaðabótamáli. ................ 238 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli vegna opinberra jálda. ........ rr 268 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli Sjálfsbjargar gegn ís- lenska ríkinu. .............0......0 0 441 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli út af forkaupsrétti. ... 601 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli út af söluhagnaði. .. 1094 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli út af þinglýsinga- MIStÖKUM. „rr 1238, 1252, 1257, 1262, 1267 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í samkeppnismáli. .............. 1300 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli opinbers starfsmanns gegn lífeyrissjóði. ..................eert nur 1426 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli vegna afleiðinga læknisaðgerðar. „0... 1446 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli gegn tryggingarfélagi. 1522 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli gegn bankastofn- UN. lesser 1615, 1634 Einn hæstaréttardómari greiðir atkvæði í skaðabótamáli. ..................... 1846 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli vegna sveitarstjórnar- kOSNINpA. „nn erase 1928 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í skaðabótamáli. ......... 1976, 2002 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli vegna líkamsárásar. .. 2060 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli vegna vinnu- SÍYSS. „ddr 2098, 2346, 2760 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli út af skaðabótalögum. 2233 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli vegna kynferðisbrots. 2382 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli um innlausnarverð félagslegra íbúða. ....................00.000 renn 2390 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í skaðabótamáli vegna VINNUSLYSS. „LL... 2884 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli um biðlaun. ............. 2930 Einna hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli um lausafjárkaup. ... 2951 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í skaðabótamáli. ......... 2992, 3011 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli vegna upplýsinga- skyldu stjórnvalda. ....................00a0 000 3096 CCCXXII Efnisskrá Bls. Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli lögreglumanns gegn ís- lenska ríkinu. „nr 3194 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli út af vinnuslysi. ........ 3205 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli um virðisaukaskatt. .. 3259 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í skaðabótamáli. ................ 3303 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli vegna biðlauna. 3538, 3551, 3563, 3575, 3587 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli vegna lífeyrisréttinda. 3745 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli gegn Ábyrgðarsjóði lala. err 3957 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli út af kaupsamningi... 4042 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í faðernismáli. .................... 4167 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli lífeyrissjóðs gegn rík- ÍÐU. „err 4196 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli út af ökurétti. ........ 4280 Einn hæstaréttardómari greiðir sératkvæði í máli gegn íslenska ríkinu vegna álagningar gjalda. ...............................00.0.00 0000 4406 Tveir hæstaréttardómarar greiða sératkvæði í máli vegna stöðuveiting- BP. rennt r Er ERL Er E RE Enn rr 4533 Sérálit E var sakfelldur fyrir nauðgun. Héraðsdómur var kveðinn upp af þrem- ur héraðsdómurum samkvæmt heimild í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 19/ 1991. Ágreiningur varð um sakarmat, og var í héraðsdómi gerð grein fyrir séráliti eins dómarans. Var það einnig kynnt við upp- kvaðningu dómsins. Réttara hefði verið, að sá dómari, er varð í minnihluta, hefði skilað sérstöku atkvæði, sem birt hefði verið og kynnt samhliða héraðsdómi, sbr. 3. mgr. 136. gr. laga nr. 19/1991. Þetta nægði þó ekki til þess, að héraðsdómur yrði ómerktur. ....... 1012 T var sakfelldur fyrir tilraun til manndráps og líkamsárás og dæmdur í fangelsi í sex ár. Einn dómenda taldi refsingu eiga að vera fimm ára fangelsi...) renna 2510 Einn dómenda taldi, að fella bæri niður málskostnað fyrir Hæstarétti. . 3369 Einn dómari féllst á niðurstöðu meiri hluta dómara með tilliti til þess, að sjónarmið hans í sératkvæði með fyrri dómi réttarins hefði ekki hlotið fylgi annarra dómenda. .................... 3538, 3551, 3563, 3575, 3587 Málskostnaður var felldur niður í héraði og fyrir Hæstarétti, en tveir dómarar töldu, að dæma bæri áfrýjanda til að greiða stefnda máls- kostnað fyrir báðum dómstigum. ..................... annann 3781 Efnisskrá CCCXXIII Bls. Sjálfræði Félagsmálastofnun Reykjavíkur krafðist þess, að M yrði sviptur sjálfræði vegna geðsjúkdóms. Frá árinu 1966 hafði M verið vistaður marg- sinnis á geðsjúkrahúsi vegna aðsóknargeðklofa, og var hann hald- inn miklum og vaxandi ranghugmyndum og ekki fús til samvinnu um lyfjatöku. Sannað þótti, að M væri haldinn alvarlegum geðsjúk- dómi og heilabilun og ekki fær um að sinna persónulegum högum sínum, og var hann sviptur sjálfræði. .................000000.0000 0000... 837 Sjálfskuldarábyrgð P skrifaði nafn sitt undir skuldabréf, og var nafnritun hans neðst hægra megin á skuldabréfinu, undir tveimur öðrum nafnáritunum og prentuðum texta: „Samþykkir ofanskráðu sem sjálfskuldarábyrgð- araðilar“. K, sem var útgefandi skuldabréfsins og jafnframt einn sjálfskuldarábyrgðarmanna, leysti bréfið til sín vegna vanskila og greiddi samtals 2.389.062 krónur. K krafði P um greiðslu á þriðj- ungi þeirrar fjárhæðar. P hélt því fram, að hann hefði einungis ætl- að að undirrita bréfið sem vottur, svo sem hann hefði verið beðinn um. Skuldabréfið var útbúið í bankaútibúi og var á stöðluðu formi þar sem gert var ráð fyrir undirskrift tveggja sjálfskuldarábyrgð- armanna og tveggja votta. Skýrði bankaútibússtjóri svo frá í skýrslu eftir uppkvaðningu héraðsdóms, að hann hefði gert að skil- yrði fyrir lánveitingunni, að sjálfskuldarábyrgðarmenn yrðu þrír, og hafi hann litið svo á, að P væri einn þeirra. Staðsetning áritunar P og útlit skjalsins að öðru leyti gaf ekki annað til kynna en að hann hefði tekist á herðar sjálfskuldarábyrgð ásamt tveimur öðrum mönnum. Var lagt til grundvallar dómi, að sönnun brysti fyrir því, að undirskrift P bindi hann ekki við sjálfskuldarábyrgð, svo sem út- lit skjalsins gaf skýrt tilkynna. .....................00 rr 255 Hinn 16. júní 1989 gaf S hf. út veðskuldabréf til handa B. Fyrir hönd fé- lagsins rituðu þrír stjórnarmenn í félaginu, þar á meðal K, undir bréfið. Á bakhlið bréfsins var ritað, að til frekari tryggingar greiðslu tækjust framangreindir þrír stjórnarmenn á hendur sjálf- skuldarábyrgð á láninu, og rituðu þeir allir nöfn sín undir þá yfirlýsingu. S hf. var úrskurðað gjaldþrota 12. nóvember 1991. B samdi við tvo þeirra stjórnarmanna, sem undirrituðu bréfið, um greiðslu á ábyrgðum þeirra, og höfðaði mál gegn þeim þriðja, K, til greiðslu ábyrgðar hans. K taldi sig ekki hafa gengist undir sjálf- CCCKKXIV Efnisskrá Bls. skuldarábyrgð á skuldabréfinu, heldur hefði hann að beiðni banka- stjóra B ritað nafn sitt og kennitölu á bakhlið skuldabréfsins, sem þá hefði verið auð, þar sem bankinn þyrfti skýrari nafnritun og kennitölu. Sú fullyrðing K, að hann hefði ritað nafn sitt á bak- hliðina eingöngu til að upplýsa um nafnnúmer sitt, þótti harla ótrú- verðug miðað við þátttöku og reynslu hans í viðskiptum, og var K dæmdur til að greiða kröfu B. Eftir uppkvaðningu héraðsdóms fór, að beiðni K, fram rannsókn á bakhlið veðskuldabréfsins, og var niðurstaðan sú, að nafnritun K hefði verið skrifuð eftir að nafn hans hefði verið vélritað á skjalið. Benti ekkert til annars en að yfirlýsingin hefði verið skráð um leið og nafn áfrýjanda var vél- ritað. Var héraðsdómur staðfestur í Hæstarétti. ........................... 1775 Sjómenn Sjá Laun í veikindum. ................0.0000.000ee aerea 592 Sjá Uppsögn. ........... neee 656 Sjá Vinnuslys. ............. eee 2760, 2884, 3205 H höfðaði mál gegn S ehf. til greiðslu skaðabóta vegna slyss, sem hann hefði orðið fyrir 7. ágúst 1994 um borð í skipi S ehf. Hann hefði verið að ganga niður stiga en hrasað vegna öldugangs, og bjargað sér með því að grípa vinstri hendi í handriðið. Hann hafi fundið til í öxlinni en haldið áfram alla veiðiferðina, sem lauk 25. ágúst. Engin vitni voru að atvikinu. S ehf. taldi ósannað, að H hefði orðið fyrir slysi um borð í skipinu. Fyrir lá yfirlýsing 1. stýrimanns, þar sem hann staðfesti, að H hefði í miðri veiðiferð leitað til sín vegna bólgu á vinstri öxl. Hann hefði spurt H sérstaklega að því, hvort hann hefði orðið fyrir þessum áverka um borð, og hefði H ekki kannast við að svo væri. Ekki var ráðið af læknisvottorðum um það hvenær eða með hverjum hætti H varð fyrir hnjaski á vinstri öxl sinni. Var ekki talið, að H hefði rennt þeim stoðum undir staðhæf- ingu sína um slys í veiðiferðinni, sem leiddu til þess, gegn mótmæl- um S ehf., að sönnum um það hefði tekist. Var S ehf. sýknaður af kröfum H. ......... rss 3808 Sjóveðréttur Sjá Björgunarlaun. ..............0..... eeen renna trees 3764 Sjúkrahús Sjá Stjórnsýsla. ld... eneste 441 Efnisskrá CCCXXV Bls. Sjá Læknar. ...................... rr 1446 Skaðabótalög A slasaðist 4. október 1993, er bifreið Á var ekið aftan á bifreið hans. Ekki er deilt um fébótaábyrgð tryggingafélagsins S og Á á grund- velli XITI. kafla umferðarlaga. Örorkunefnd komst að þeirri niður- stöðu, að varanlegur miski Á væri 5%, en vísaði frá beiðni um mat á varanlegri örorku, þar sem um uppgjör bóta ætti að fara að hætti 8. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993. A höfðaði mál gegn Á og S og ís- lenska ríkinu. A var ekki talinn hafa fært sönnur fyrir því, að hann hefði orðið fyrir tímabundnu tekjutapi, og var sú krafa hans á hendur Á og S ekki tekin til greina. A krafðist þjáningabóta fyrir 362 daga, það er fyrir tímabilið frá því að slys varð til 1. október 1994, en þá hafði ekki verið að vænta frekari bata samkvæmt álits- gerð örorkunefndar. A taldi, að 1. mgr. 3. gr. skaðabótalaga bæri að túlka svo, að greiða skyldi bætur fyrir allt þetta tímabil, en fjárhæð bóta færi eftir því hvort tjónþoli væri rúmliggjandi eða ekki. Dæmt var, að almennt bæri einungis að greiða tjónþola þjáningabætur fyrir þann tíma, sem hann er veikur innan hins tilgreinda tímabils. Við mat á því hlyti einkum að verða byggt á læknisfræðilegu mati. Í örorkumati J læknis sagði, að A hefði hvorki verið rúmfastur né veikur eftir slysið, en hann hefði verið í sjúkraþjálfun í marga mán- uði. Einnig voru gögn um það, að hann hefði ekki treyst sér til að stunda vinnu eftir slysið til áramóta. Var lagt til grundvallar, að A hefði verið veikur í skilningi 1. mgr. 3. gr. skaðabótalaga, án þess að vera rúmliggjandi, til ársloka 1993, og ætti því rétt á þjáningabótum í samtals 89 daga. Dæmt var, að í 8. gr. skaðabótalaga fælist undan- tekningarákvæði, sem túlka bæri þröngt. Þrátt fyrir tímabundið nám Á var ekki talið, að hann nýtti vinnugetu sína að verulegu leyti þannig, að hann hefði engar eða takmarkaðar tekjur, svo sem áskilið er í 8. gr. Var því talið að Á félli undir 5. — 7. gr. laganna við útreikning bóta vegna skerðingar á varanlegri örorku. Aðalkrafa A um bætur vegna varanlegrar örorku byggði á útreikningi trygginga- fræðings og þeim venjum, sem tíðkuðust fyrir gildistöku skaða- bótalaga. Skaðabótalögin fólu í sér gerbreytingu á reglum um ör- orkumat. Tekið var upp fjárhagslegt mat í stað læknisfræðilegs til að fá raunhæfari grundvöll til að miða varanlegt tekjutap við. ...... 1976 S varð fyrir slysi 3. september 1994, er hann var farþegi í bifreið, sem ek- ið var aftan á. Samkvæmt matsgerð læknis var S talinn hafa verið CCCXXVI Efnisskrá Bls. 100% óvinnufær í 10 mánuði og síðan vinnufær að hálfu næstu 6 mánuði. Var það mat læknisins, að S hefði verið veikur í 120 daga. Örorkunefnd komst að þeirri niðurstöðu, að varanlegur miski S vegna slyssins væri 15% og varanleg örorka 20% og að hann hefði ekki getað vænst frekari bata eftir 1. desember 1995. Ekki var deilt um fébótaábyrgð vegna slyssins, og greiddi Vhf. bætur til S 8. októ- ber 1996, sem tekið var við með fyrirvara um fjögur tilgreind atriði. Höfðaði S mál gegn V hf., E sf. og íslenska ríkinu. V hf. neitaði að taka tillit til 6% lífeyrissjóðsframlags vinnuveitanda á bótum fyrir tímabundið atvinnutjón, en S taldi engin rök hníga til þess, að mis- munandi reglur giltu í þessu efni fyrir tímabundið tekjutap og bæt- ur fyrir varanlega örorku. V hf. hélt því fram í greinargerð sinni fyrir Hæstarétti, að ósannað væri, að S hefði orðið fyrir nokkru raunverulegu tjóni, þótt lífeyrisjóðsframlagið hefði ekki verið greitt sérstaklega í bótauppgjörinu. S aflaði ekki frekari gagna um þetta, og launaseðlar hans og skattframtöl vörpuðu engu ljósi á það. Voru því V hf. og E sf. sýknaðir af þessari kröfu. Þá neitaði V hf. að greiða þjáningabætur nema fyrir 120 daga af þeim 440, sem S gerði kröfu um. Við mat á því, hvort tjónþoli sé veikur í skilningi 1. mgr. 3. gr. skaðabótalaga var talið, að einkum ætti að byggja á læknis- fræðilegu mati. Í málinu lá fyrir matsgerð læknis, þar sem skýr af- staða var tekin til þess, að S hefði verið veikur í 120 daga. V hf. og E sf. voru því sýknaðir af greiðslu frekari þjáningabóta en þegar höfðu verið inntar af hendi. V hf. neitaði einnig að miða við gjald- skrá lögmannsstofu S við uppgjör bóta vegna lögmannsþóknunar S. Fallist var á þessa kröfu S, enda var ekki sýnt fram á, að hún væri ósanngjörn. Loks hélt S því fram, að í reiknireglu 6. gr. skaða- bótalaga væri fólgin skerðing á fullum bótum, sem ekki fengi stað- ist gagnvart eignarréttarákvæði stjórnarskrárinnar. Byggði S aðal- kröfu sína á hendur íslenska ríkinu um bætur vegna tjóns af völd- um varanlegrar örorku á útreikningi tryggingafræðings og þeim venjum, sem tíðkuðust fyrir gildistöku skaðabótalaga 1. júlí 1993, en til vara við að miðað yrði við þann margfeldisstuðul, sem hækk- aður var með lögum nr. 42/1996. Talið var, að hinar stöðluðu reglur skaðabótalaganna leiddu til frekara samræmis í bótaákvörðunum og stuðluðu að jafnræði. Ekki yrði annað séð en að $. - 7. gr. skaðabótalaganna hafi stuðst við málefnaleg sjónarmið og ekki fal- ið í sér mismunun. Lög nr. 42/1996, sem kváðu á um nýjan marg- feldisstuðul, öðluðust gildi 1. júlí 1996, og var þar ekki gert ráð fyrir Efnisskrá CCCXXVII Bls. því, að hinu nýja ákvæði yrði beitt um mál, sem átti rætur að rekja til fyrri tíma. Var því sýknað af aðal- og varakröfu S. .................. 2002 E slasaðist 1. október 1994, er bifreið, sem hún ók, valt. Samkvæmt ör- orkumati 20. mars 1996 hlaut E 10% varanlegan miska vegna slyss- ins, og Varanleg örorka hennar var einnig metin 10%. V hf. greiddi E bætur 21. maí 1996 vegna þjáninga og varanlegs miska. Engar bætur voru greiddar fyrir varanlega örorku, en E stundaði skóla- nám, er slysið bar að höndum og samkvæmt 8. gr. skaðabótalaga greiðast engar bætur fyrir fjárhagslega örorku, ef hún mælist undir 15%. Var tekið við greiðslu með fyrirvara um rétt til bóta vegna varanlegrar örorku. Í 5. —- 7. gr. skaðabótalaga koma fram aðalreg|- ur um ákvörðun bóta vegna skerðingar á varanlegri örorku, en í 8. gr. er undantekningarákvæði, sem aðeins verður beitt, þegar ekki eru fyrir hendi raunhæfar forsendur með tilliti til reynslu til að ákvarða líklegt tekjutap. Var talið, að 1. mgr. 8. gr. væri reist á skýr- um málefnalegum forsendum og að hún gengi ekki í berhögg við stjórnarskrárvarin réttindi E. Í 1. málslið 2. mgr. 8. gr. skaðabóta- laga var upphaflega kveðið svo á, að engar örorkubætur skyldu greiðast, þegar miskastig væri minna en 15%, en þetta lágmark var fært niður í 10% með lögum nr. 42/1996. Þetta mun einkum rök- stutt á þann veg, að minni háttar örorka leiði yfirleitt ekki til raun- verulegs fjártjóns eða skerðingar á aflahæfi. Staða tjónþola með miskastig vegna varanlegrar örorku undir tilteknu lágmarki var augljóslega mismunandi eftir því, hvort þeir féllu undir $. — 7. gr. skaðabótalaga eða 8. gr. þeirra. Þótt á það væri fallist, að aðgrein- ing tjónþola í tvo hópa eftir því, hvort við tekjur á liðinni tíð væri að styðjast eða ekki, væri reist á málefnalegum grunni, og bóta- ákvörðunum fyrrnefnda hópsins væri ætlað að styðjast við fjárhags- legt örorkumat en hins síðarnefnda við læknisfræðilegt mat, mátti það ekki leiða til þeirrar niðurstöðu, að annar hópurinn undir til- teknu örorkustigi fengi líklegt tjón sitt bætt en hinn ætti þess engan kost. Slík mismunun færi í bága við 65. gr. stjórnarskrárinnar, sbr. 72. gr. 1. málslið 2. mgr. 8. gr. skaðabótalaga varð því ekki beitt um tjón E. Var miðað við 10% varanlega örorku, en því mati hafði ekki verið hnekkt, og voru henni dæmdar 507.660 krónur í bætur. Þá voru henni einnig dæmdar 40.000 krónur í bætur vegna annars fjártjóns, sbr. 1. mgr. 1. gr. skaðabótalaga, en nægilega þótti fram komið, að hún hefði orðið fyrir nokkrum fjárútlátum í tengslum við endurhæfingu sína. Sératkvæði. .............0000000.00nen nn 2233 S slasaðist 17. ágúst 1994, er bifreið H var ekið á bifreið hans. Örorku- CCCXXVIII Efnisskrá Bls. nefnd mat varanlegan miska S 20% og varanlega örorku 33%. Þá taldi nefndin, að eftir 1. september 1995 hefði þess ekki verið að vænta, að S fengi frekari bata af afleiðingum slyssins. Tryggingarfé- lagið V hf. greiddi S bætur, sem tekið var við með fyrirvara, og höfðaði S mál gegn félaginu og H og krafðist bóta vegna vanbætts tímabundins atvinnutjóns. Byggði hann þá kröfu á 2. gr. skaðabóta- laga og taldi að miða bæri við tímamarkið við lok júlí 1996, en í þeim mánuði gekkst hann undir aðgerð, þar sem málmfestingar voru fjarlægðar úr vinstri handlegg hans, og eftir það fór líðan hans að batna. Tryggingarfélagpið miðaði aftur á móti við 1. september 1995 samkvæmt niðurstöðu örorkunefndar 30. júlí 1996. Örorku- nefnd hafði ekki undir höndum allar nauðsynlegar læknisfræðilegar upplýsingar, er álits hennar var aflað. Í málinu lágu fyrir tvö læknisvottorð frá 26. maí og 17. október 1996, og voru þau lögð til grundvallar dómi um það, hvenær ekki væri að vænta frekari bata hjá S. Var fallist á, að miða bæri við lok júlí 1996, eins og S krafðist. Tryggingafélagið og H voru einnig dæmd til að greiða tjón vegna 6% framlags vinnuveitanda í lífeyrissjóð fyrir tímabundinn tekju- missi og lögmannsþóknun af fjárhæðinni. S krafðist einnig van- greiddra vaxta og studdi þá kröfu við 16. gr. skaðabótalaga. Sú krafa var ekki tekin til greina, þar sem þær bætur, sem krafist var, bera ekki vexti samkvæmt þeirra lagagr€in. cd... 2260 R varð fyrir slysi 22. október 1995, þegar hún var farþegi í hópferðar- bifreið í eigu N ehf., sem fór út af þjóðvegi nr. 1. Var R þá 16 ára gömul. Læknir mat varanlega læknisfræðilega örorku hennar 8%, og mat einnig atriði varðandi ákvörðun bóta fyrir tímabundið at- vinnutjón, þjáningabætur og varanlegan miska. Fyrir Hæstarétti voru aðila sammála um, að tryggingafélagið, T hf., hefði þegar bætt R annað tjón hennar en vegna varanlegrar örorku. R reisti endan- lega aðalkröfu sína gegn N ehf. og T hf. á því, að tjónþolum væri mismunað eftir því hvort 5. gr. eða 8. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 ætti við um þá, en slík mismunun stangaðist á við 65. gr. stjórnar- skrárinnar. Ætti hún því rétt á, að bætur verði reiknaðar eftir þeim aðferðum, sem mælt er fyrir um í 6. gr og 7. gr. skaðabótalaga, en ekki eftir 8. gr. laganna. Með dómi Hæstaréttar 4. júní 1998 var því hafnað, að sá munur, sem gerður er á rétti til bóta fyrir varanlega örorku handa annars vegar þeim, sem hafa aflað vinnutekna fyrir slys og hins vega þeim, sem ekki hafa aflað vinnutekna eða aðeins óverulegra, stríði gegn 65. gr. og 72. gr. stjórnarskrárinnar. Var Efnisskrá CCCXXIX Bls. aðalkrafa R því ekki tekin til greina. Varakrafa R var byggð á því, að 65. gr. stjórnarskrárinnar stæði því í vegi, að bætur vegna varan- legrar örorku handa þeim, sem hefðu ekki aflað vinnutekna fyrir slys, verði ekki greiddar nema örorka væri að lágmarki 15%, svo sem mælt var fyrir um í 1. málslið 2. mgr. 8. gr. skaðabótalaga fyrir breytingu ákavæðisins með 2. gr. laga nr. 42/1996. Fallist var á það með R, að dómur Hæstaréttar 4. júní 1998 leiddi til þess að líta yrði fram hjá ákvæði 1. málsliðar 2. mgr. 8. gr. skaðabótalaga við ákvörðun bóta fyrir varanlega örorku handa þeim, sem hafi ekki aflað vinnutekna eða aðeins óverulegra fyrir slys. Var varakrafa R því tekin til greina. Álitsgerð, sem R hafði lagt fram um varanlega örorku hennar, hafði ekki verið hnekkt, og var hún lögð til grund- Vallar. reset 3115 Skaðabætur Bifreiðir K skipstjóri varð fyrir líkamstjóni í umferðarslysi 16. desember 1992. Hann var slysatryggður hjá V hf. samkvæmt 1. mgr. 92. gr. laga nr. 50/1987 og höfðaði gegn félaginu til greiðslu bóta, að fjárhæð 5.292.413 krónur. Enginn ágreiningur var um málavexti og fébóta- ábyrgð félagsins. Voru aðilar sammála um að miða við, að K hefði hlotið af slysinu 100% örorku í 8 mánuði en 22,5% varanlega ör- orku. Áður en til málshöfðunar kom hafði V hf. þegar greitt K 10.371.433 krónur. Taldi félagið, að K hefði fengið tjón sitt bætt í samræmi við hefðbundnar uppgjörsreglur og dómvenju og ætti því ekki rétt til frekari bóta. Nokkur óvissa var um raunverulega tekju- skerðingu K vegna tímabundinnar örorku. Hann fékk á þeim tíma fullan hlut sem skipstjóri í þrjá mánuði samkvæmt kjarsamningi og sjómannalögum, en eftir það kauptryggingu. Samanburður fjár- hæða í skattframtölum áfrýjanda veitti ekki óyggjandi svör í því efni. Eins og málið lá fyrir var talið ósannað, að K hefði orðið fyrir meira tímabundnu tjóni en þegar hafði verið bætt með greiðslum frá vinnuveitanda, dagpeningum frá Tryggingastofnun ríkisins og greiðslum frá V hf. Höfuðstólsverðmæti vinnutekjutaps K vegna varanlegrar örorku var samkvæmt líkindareikningi tryggingarfræð- ings frá 25. júlí 1995 talið nema 16.697.520 krónum, sem sætti frá- drætti vegna hagræðis af eingreiðslu og skattfrelsi örorkubóta, og verðmæti tapaðra lífeyrisréttinda 1.001.851 króna. Síðan komu til frádráttar greiðslur frá V hf. og örorkubætur frá Tryggingastofnun CCCXXX Efnisskrá Bls. ríkisins. Þótti K eiga rétt á frekari bótum vegna varanlegrar örorku að fjárhæð 3.400.000 krónur. Miskabætur þóttu hæfilega ákveðnar 350.000 krónur, en K hafði þegar fengið greiddar 200.000 krónur frá V hf. vegna miska. Samtals fékk K því dæmdar 3.550.000 krón- ur með ársvöxtum frá slysdegi til 29. sepember 1995 en dráttarvöxt- um frá þeim degi til greiðsludags. ..................000.... 0000. 421 Sjá Læknar. ............... rennt 1446 Hinn 15. september 1993 slasaðist B, þegar bifreið, sem hann ók, fór út af þjóðvegi og valt, og var hann óvinnufær vegna slyssins til 24. ágúst 1995. Samkvæmt niðurstöðu örorkunefndar var varanleg starfsorkuskerðing B 40%. Eigandi bifreiðarinnar hafði keypt lög- boðnar vátryggingar hjá T hf. og greiddi B bætur samkvæmt 92. gr. umferðarlaga, og aðilar sömdu um heildarfjárhæð bóta vegna tíma- bundinnar örorku. Ágreiningur aðila laut að því, hvort draga ætti greiðslur úr lífeyrissjóðum og sjúkrasjóðum stéttarfélaga frá bótum fyrir tímabundið atvinnutjón samkvæmt 2. mgr. 2. gr. skaðabóta- laga nr. 50/1993. Talið var, að greiðslur, sem tjónþoli fær úr hendi þriðja manns vegna tímabundins atvinnutjóns ætti að meginreglu að draga frá kröfum tjónþola um skaðabætur fyrir það tjón. Sú regla gildi þó almennt ekki um greiðslur frá þriðja manni, sem tjónþoli hefur unnið rétt til með endurgjaldi úr eigin hendi. Slíkar greiðslur kæmu ekki til frádráttar skaðabótum nema til þess stæði skýlaus lagaheimild. Af reglugerðum fyrir þá lífeyrissjóði og sjúkrasjóð, sem B naut greiðslna frá á meðan hann var óvinnufær var ljóst, að réttur B til greiðslna réðst af framlögum í þágu hans til hlutaðeigandi sjóða. Þótt slík framlög hefðu að nokkru verið greidd af vinnuveitendum B, breytti það ekki því, að þau voru hluti af þeim heildarlaunakjörum, sem hann naut eftir lögum og kjara- samningum. Svaraði það til þess, að B hefði unnið rétt til um- ræddra greislna með endurgjaldi úr eigin hendi. Greiðslur þessar voru því aðeins að nokkru leyti sambærilegar launum í veikinda- eða slysaforföllum og varð ekki heldur jafnað til bóta frá opin- berum tryggingum. 2. mgr. 2. gr. skaðabótalaga var ekki talin fela í sér skýlausa lagaheimild, sem áskilja yrði, ef T hf. ætti að njóta góðs af greiðslum til B úr lífeyrissjóðum. Var krafa B því tekin til BLEÍNA. nn nr nr rrrrrr rr tr tr rt rt 1762 M slasaðist í bifreiðaárekstri 2. nóvember 1992. Við slysið hlaut hún 15% varanlega örorku. Frá árinu 1984 hafði M átt við heilsuleysi að stríða vegna liðagigtar og hafði verið metin 75% öryrki samkvæmt Efnisskrá CCCXXXI Bls. mati Tryggingastofnunar ríkisins. Óumdeilt var, að hún hafði ekki frá 1984 aflað tekna með vinnu utan heimilis, en hafði getað unnið létt heimilisstörf. V hf. greiddi M 1.200.000 krónur í bætur vegna slyssins og taldi, að með því væri tjón M að fullu bætt. M höfðaði mál gegn V hf. og krafðist bóta vegna skertrar tekjuöflunar utan heimilis og vegna heimilisstarfa. Dæmt var, að ekki hefðu verið leiddar að því líkur, að M hefði getað tekið upp launuð störf utan heimilis, ef slysið hefði ekki borið að höndum, og var eingöngu dæmt um tjón hennar vegna heimilisstarfa. Voru henni dæmdar samtals 1.766.000 krónur vegna tímabundinnar og varanlegrar ör- orku, og 350.000 krónur í miskabætur, en til frádráttar kom sú greiðsla, sem V hf. hafði þegar greitt. ................)...... 1782 Þ slasaðist í umferðarslysi 2. apríl 1993, er bifreið S var ekið aftan á bif- reið hennar. Tveir læknar mátu örorku hennar í október 1994 og töldu tímabundna örorku vera 100% í 2 mánuði og síðan 50% í 5 mánuði. Annar læknanna mat varanlega læknisfræðilega örorku hennar 10% en hinn taldi hana vera 5%. Í mars 1995 greiddi V hf. Þ bætur, sem miðaðar voru við 5% varanlega örorku. Þ höfðaði mál gegn S og V hf. og krafðist bóta miðað við 10% varanlega ör- orku. Það var samdóma álit læknaráðs, að varanleg örorka Þ vegna þessa slyss væri rétt metin 5%, og héraðsdómur, sem skipaður var sérfróðum meðdómendum, komst að sömu niðurstöðu. Eftir upp- kvaðningu héraðsdóms lét Þ dómkveðja tvo lækna til að meta hver væri heildarðrorka hennar af völdum umferðarslyssins 2. apríl 1993, og einnig af völdum umferðarslysa, sem hún hafði lent í í júlí 1991 og ágúst 1992. Fram kom, að Þ hafði einnig lent í umferðaróhappi í september 1993 og enn aftur í júlí 1997. Matsmennirnir töldu, að slysið 2. apríl 1993 væri að öllum líkindum upphaf óþægindanna og töldu varanlega örorku hæfilega metna 10%. Sönnunargildi mat- gerðarinnar þótti takmarkað og var fallist á það mat héraðsdóms, að varanleg læknisfræðileg örorka væri hæfilega metin 5%. Var aðalkröfu Þ um bætur miðaðar við 10% varanlega örorku því hafn- að. Varakrafa Þ miðaði við það, að ekki hefðu enn verið greiddar fullnaðarbætur vegna 5% varanlegrar örorku. Upphaflegur út- reikningur tryggingafræðings á tjóni Þ frá ágúst 1994 tók mið af því, að tekjur hennar væru 75% af meðaltekjum iðnaðarmanna og 6% af vöxtum framtíðartekna. Tjónið var endurreiknað í júní 1995 og miðað við 4,5% afvöxtun framtíðartekna. Með dómi Hæstaréttar 20. febrúar 1997 var því slegið föstu að hafa bæri óskertar meðal- Sjá Líkamsárás. ................0 rett enrrrnnrraner rann CCCXXKXII Efnisskrá tekjur iðnaðarmanna til hliðsjónar, þegar framtíðartjón væri metið hjá stúlkum og engar skýrar vísbendingar um tjónþola sjálfan. Tjón Þ var enn endurreiknað í október 1997 og miðað við óskertar tekj- ur iðnaðarmanna, og var sá reikningur hafður til hliðsjónar við ákvörðun bóta til Þ. ................000.eee ennta H varð fyrir líkamstjóni í umferðarslysi 18. október 1994. Enginn ágrein- ingur var um fébótaábyrgð H og S hf. eða um uppgjör bóta fyrir tímabundið atvinnutjón og varanlegan miska. Ágreiningur laut að kröfu H um þjáningabætur og bætur vegna varanlegrar örorku. H krafðist þjáningabóta frá slysdegi til 1. október 1995, en þá gat hún ekki vænst frekari bata samkvæmt áliti örorkunefndar. Í 1. mgr. 3. gr. skaðabótalaga eru sett mörk þess tímabils, sem þjáningabætur geta greiðst fyrir. Mat á því hvort tjónþoli sé veikur í skilningi ákvæðisins byggist einkum á læknisfræðilegu mati. Í ljós var leitt, að H hafði verið frá vinnu til ársloka 1994. Lagt var til grundvallar, að H hefði verið veik í skilningi 1. mgr. 3. gr., án þess að vera rúm- liggjandi, fram til 8. janúar 1995, er hún hóf létt störf. Örorkunefnd taldi H ekki hafa orðið fyrir varanlegri örorku vegna slyssins. Tveir dómkvaddir matsmenn mátu varanlega örorku hennar aftur á móti 5%, og var sú niðurstaða ítarlega rökstudd. Var matsgerðin lögð til grundvallar og H dæmdar bætur samkvæmt því. ...........00......000.... Opinber mál synir þeirra gerðu kröfu um skaðabætur vegna andláts hans, fyrir missi framfæranda og útfararkostnað. Voru Ó og S taldir bera óskipta bótaábyrgð. Bætur til konunnar fyrir missi framfæranda voru ákvarðaðar eftir reglum 13. gr. skaðabótalaga, og þá sem hlut- fall (30%) af þeim bótum, er ætla mátti, að hann hefði átt rétt á fyrir algera (100%) örorku, en hann var 36 ára á dánardægri. Hins vegar átti konan ekki rétt á bótum fyrir varanlegan miska, sem um ræðir í 4. gr. laganna. Leiddi það af beinum ákvæðum 13. gr. og skýrum tengslum hennar við aðrar greinar laganna. Bætur til sona L voru ákvarðaðar eftir 14. gr. skaðabótalaga, þannig að þær yrðu jafnháar heildarfjárhæð barnalífeyris eftir lögum um almannatrygg- ingar, sem hver þeirra um sig ætti rétt á frá andláti föðurins til 18 ára aldurs. ................... 000... nrnrrerrrrrrrrrrrrrrrrrrrr rr Bls. 2588 4328 1021, 5332 Ó og S myrtu L á hrottafenginn hátt. Sambýliskona L og þrír ófjárráða 1503 Efnisskrá CCCXXXTIII Bls. Sjá Kynferðisbrot. ................ 0000. 2382 Sjá Frávísun máls að hluta frá héraðsdómi. ......................... 00.00.0000. 2340 Sjá Líkamsárás. ........................ rr 3220 E var ákærður fyrir að hafa gefið út fjóra innstæðulausa tékka í viðskipt- um við S hf., sem krafðist þess, að E yrði dæmdur til að greiða höfuðstól tékkanna ásamt dráttarvöxtum. E hafði ekki gengist í ábyrgð fyrir greiðslu tékkanna með því að gerast ábekingur á þeim. Ekki lágu fyrir nægileg gögn um, hvort starfsmönnum S hf., sem hlut áttu að viðskiptum við E, hefði verið talin trú um, að næg inn- stæða yrði fyrir tékkunum við framvísun þeirra í banka.. Voru því ekki skilyrði til að taka afstöðu til bótakröfunnar og var henni vís- að frá héraðsdómi. ......................0.....0 000 3389 Sjá Þjófnaður. ......................0 00. 4139 Ýmis tilvik Sjá Nauðungarsala. ....................... rr 221 E hafði gert samning við S 23. febrúar 1990 þar sem hún yfirtók réttindi S, fyrrverandi eiginmanns síns, yfir tveimur leigulóðum í Reykjavík og byggingarréttindum á þeim. Bú S var tekið til gjaldþrotaskipta 10. september 1990. Skrifaði hann borgarverkfræðingi 10. júní 1991 og fór fram á að réttindi hans að lóðunum yrðu færð yfir á E. Borg- arráð samþykkti að beiðni 1, sem var skiptastjóri þrotabús, S þann 16. júlí 1991, að Ó yrði lóðarhafi framangreindra lóða og yfirtæki byggingarframkvæmdir. Var síðan, að kröfu þrotabúsins, lagt lög- bann við veru E og S á byggingarstaðnum. Lögbannið var fellt úr gildi með dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 10. nóvember 1992. E höfðaði mál gegn 1 og krafði hann um bætur. Byggði kröfugerð hennar á störfum Í sem skiptastjóra þrotabús S meðan enn voru í gildi gjaldþrotalög nr. 6/1978. Í málinu lágu frammi endurrit all- margra skiptafunda í þrotabúi S. Þeir voru allir haldnir í skiptarétti Reykjavíkur af settum borgarfógeta eða fulltrúa yfirborgarfógeta og að viðstöddum skiptastjóra, og umboðsmönnum kröfuhafa. Varð ekki annað séð en að ítarlega hefði verið gerð grein fyrir mál- efnum búsins og öllum ráðstöfunum, sem það vörðuðu, þegar til- efni gáfust. Sú ákvörðun að selja framkvæmdirnar á lóðunum var tekin á ákvörðunarbærum skiptafundi. Með sölunni var stefndi að sinna þeirri skyldu sinni að framfylgja bindandi ákvörðun skipta- fundarins. Var niðurstaða málsins sú, að ekki væri með réttu unnt CCCXXXIV Efnisskrá Bls. að hafa kröfur uppi gegn I, og að sýkna bæri hann af kröfum E þegar vegna aðildarskorts, sbr. 2. mgr. 16. gr. laga nr. 91/1991. ...... 400 Sjá Fasteignakaup. -.................... rr 471, 756 Sjá Veiðiheimildir. .......................... 799, 1724 Í lok dansleiks áreitti G sambúðarkonu S, og stuggaði S við honum. S lýsti því, að hann hefði misst stjórn á skapi sínu og slegið G niður og viðurkenndi að hafa sparkað í G eftir að hann féll í gólfið. Vegna þessa hlaut S dóm fyrir líkamsárás. G höfðaði mál gegn S til greiðslu skaðabóta. Frásögn S var lögð til grundvallar, en sýnt var með framburðum vitna, að G var ölvaður. Þótt samskipti aðila hefðu hafist með áreiti G, var fallist á bótaskyldu S og þótti ekki ástæða til að skipta sök. ..........00...0..0. rn 1115 Sjá ÞiNglÝSINg. rns 1227 Sjá Niðurlagning stöðu. .............0......a re 1291 Sjá Vinnuslys. .......... er eerrer rr 1437, 2098, 2992, 4065 G, sem var hlaðmaður hjá Í hf., varð 17. nóvember 1993 fyrir blöðum loftskrúfu flugvélar félagsins, og lést hann samstundis. Þ, sambýlis- kona G, krafðist skaðabóta vegna missis framfæranda samkvæmt 12. og 13. gr. skaðabótalaga úr hendi Í hf. og A, sem var flugstjóri vélarinnar. Er slysið varð, var flugvélin á leið í áætlunarflug til Vestmannaeyja, og engir farþegar voru bókaðir með henni þangað. Eftir að hreyflarnir höfðu verið gangsettir kom eiginkona starfs- manns flugfélagsins með barn sitt og óskaði eftir fari með vélinni. G fylgdi þeim um borg og kom farangri þeirra fyrir, og fór þá of nálægt vinstra hreyflinum. Engar skriflegar reglur voru til um það hvernig fara skyldi að við gangsetningu hreyfla og hvernig staðið skyldi að verki, þegar farþegar kæmu um borð, en sú meginregla gilti, að hreyflar skyldu ekki gangsettir fyrr en hlaðmaður væri kominn fram fyrir vélina og gæfi flugmönnum merki. Það var hvorki venjulegt né í samræmi við reglur félagsins, að hlaðmaður væri að vinna við fermingu flugvélar eftir að hreyflar hennar höfðu verið gangsettir. Talið var, að vinna við flugvél með hreyfla í gangi gæti verið varhugaverð og að gera yrði ríkar kröfur til vinnuveit- enda um, að öryggi starfsmanna við slík störf sé tryggt svo sem kostur er. Þótti rétt að leggja skaðabótaábyrgð á Í hf. og Ö vegna slyssins. Ósannað þótti, að almennri þjálfun G eða undirbúningi til starfans hefði verið ábótavant. Ekki gat hjá því farið, að hann yrði þess bar, að báðir hreyflarnir væru í gangi, og var hann talinn hafa Efnisskrá CCCXKXV sýnt af sér mikið gáleysi. Voru Í hf. og Ö dæmdir til að bæta að hálfu tjón Þ. Sératkvæði. ................ rr Sjá Riftun. .................. are rrnrrnrrrnrrnrrn er r er Sjá Lögmenn. Sjá Arkitektar. Hinn 27. júlí 1994 varð dauðaslys við án Skálm á Mýrdalssandi, þegar kranabóma féll á tvo menn, sem þar voru að vinna við smíði nýrrar brúar. Ekkja O og tvær dætur kröfðust skaðabóta og höfðuðu mál gegn H ehf., sem annaðist smíði brúarinnar, og S, sem var eigandi bílkranans. Krananum stjórnaði umrætt sinn A, sem talinn var starfsmaður H ehf. og laut í einu og öllu verkstjórn O. Ósannað var talið, að S, eigandi kranans, hefði haft nokkur afskipti af notkun hans eða verkinu sjálfu. Í ljós var leitt, að S hafði látið undir höfuð leggjast að fara að kröfum Vinnuettirlits ríkisins og IÖðntæknistofn- unar Íslands, sem fram voru settar á árinu 1991 og lutu meðal ann- ars að endurnýjun á öllum bómuhluta tvö. Fyrir lá, að álag á kran- ann, þegar slysið var, var um það bil helmingi meira en leyfilegt var samkvæmt tölum og mælingum um burðargetu hans. Þótti ljóst, að ástand kranabómunnar hefði verið samverkandi orsök slyssins, og var S talinn bera fébótaábyrgð á slysinu fyrir sitt leyti. O heitinn var framkvæmdastjóri H ehf. og stjórnaði framkvæmdum verksins. Hann var einnig einn af aðaleigendum og stjórnarmaður í félaginu. Var lagt til grundvallar, að hann hefði sjálfur ákveðið tilhögun verksins. Talið var, að það hefði ekki átt að leynast O, sem var þaulvanur verkstjórnandi, að kranabóman var undir hættulegu álagi, og að verklag hans hefði verið ónauðsynlegt og varhugavert. Slysið varð því einnig rakið til eigin sakar O. Talið var, að A, sem stjórnaði krananum og var starfsmaður H ehf. hefði ekki mátt dylj- ast, að álagið á bómuna yrði of mikið, en fébótaábyrgð varð þó ekki lögð á húsbónda hans, H ehf., enda hefði O sjálfur ekki getað sótt félagið til ábyrgðar hefði hann lifað slysið af. Var ekki talið, að 2. mgr., sbr. 1. mgr., 24. gr. skaðabótalaga ætti hér við. Krafa ekkju Q var reist á 12. og 13. gr. skaðabótalaga, og var S dæmdur til að greiða henni 2/5 hluta tjónsins, en gáleysi O þótti svo verulegt, að eigin sök var talin nema 3/5 hlutum. Dómkrafa H, yngri dóttur O, sem var 9 ára á slysdegi, var að hluta byggð á 14. gr. skaðabótalaga, og var S dæmdur til að greiða henni bætur samkvæmt því. H krafð- ist einnig bóta með vísan til 12. gr. skaðabótalaga, þar sem ætla mætti, að hún hefði notið fjárhagslegrar aðstoðar föður síns eftir 18 Bis. CCCXXXVI Efnisskrá ára aldur, en sú krafa var ekki talin eiga við næg rök að styðjast. Krafa eldri dóttur O var ekki heldur talin nægum rökum studd og var ekki tekin til greina. .................. rns Sjá Verksamningur. ..............)..0 eee tann tree rssnnnrrrrrrannrrrerrrrn ne Sjá Stjórnarskrá. ld... ereananner err ernannrrrrarnnnnr rett O átti skuldabréf útgefið af B, sem tryggt var með 1. veðrétti í húsi B og lóðarréttindum. Bú B var tekið til gjaldþrotaskipta 28. júní 1996. Var P skipaður skiptastjóri þrotabúsins. Hinn 5. september 1996 fór B ásamt lögregluvarðstjóra með samþykki P inn í húsið til að taka þar persónulega muni, en P hafði tekið fram, að ekki mætti hrófla við húsinu. Lögregluvarðstjórinn fór af staðnum, án þess að fylgjast frekar með því hvað B aðhafðist. O hélt því fram, að B hefði tekið úr húsinu og flutt burt hurðir, eldhúsinnréttingu o.fl. og höfðaði mál gegn P og V hf. til greiðslu skaðabóta. Ekki lágu fyrir skýrslur sjónarvotta né önnur gögn því til sönnunar, að B eða einhver á hans vegum hefði tekið þá muni, sem O krafði stefndu um bætur fyrir. Var P því sýknaður, en O reisti kröfu sína á hendur honum eingöngu á því, að hann hefði gerst sekur um vanrækslu í starfi með því að veita B aðgang að húsinu $. september 1996. V hf. var einnig sýknað, en rétt hefði verið vegna ákvæðis 1. mgr. 95. gr. laga um vátryggingarsamninga nr. 20/1954 að vísa kröfu O á hendur fé- laginu frá dómi, sbr. 1. mgr. 26. gr. laga nr. 91/1991. .................0.... Bls. 2346 2363 2528 2794 Sjá Vinnuslys... 2875, 2884, 3011, 3525 Sjá Nauðungarsala. ................0....00000e0reeeeaannnnnrrer rann Á o.fl., sem voru eigendur félagsbús í Skagafirði létu reisa viðbyggingu við fjós búsins á árunum 1986-1987. Gólfið fór fljótlega að síga og sprungur komu fram í veggjum fjóssins. Burðarþolsteikningar voru fengnar hjá Byggingastofnun landbúnaðarins, og er óumdeilt að þær fullnægðu ekki aðstæðum þar sem viðbyggingunni var valinn staður. Verkfræðingur byggingastofnunarinnar, sem gerði burðar- þolsteikningar, fór ekki á staðinn eða kynnti sér aðstæður sérstak- lega, en fyrir liggur að í upphafi framkvæmda var oftar en einu sinni haft samband við hann af hálfu húsasmíðameistara byggingar- innar og byggingafulltrúa Skagafjarðarsýslu þar sem þeir lýstu áhyggjum sínum vegna ástands grunnsins. Talið var sýnt fram á, að þessi samtöl hefðu gefið verkfræðingnum fullt tilefni til frekari at- hugunar eða aðgerða. Var talið, að Á hefði mátt treysta því, að teikningarnar væru fullnægjandi. Var ábyrgð lögð á Stofnlánadeild 2902 Efnisskrá CCCXKXVII Bls. landbúnaðarins vegna tjóns Á, sem varð rakið til ófullnægjandi burðarþols miðað við aðstæður. ..............000.....0.0n nettan 3058 Sjá Húsaleigusamningur. .................00.0e ret ennnnerr etern 3086 Íbúðarhús G og M stóð í miklum halla við umferðargötu í N-kaupstað. Árið 1989 var reistur veggur til að hindra að rusl og vatn rynni frá lóð N niður á lóð G og M. Aðilar voru sammála um, að sá veggur hefði ekki verið fullnægjandi lausn á þeim vandamálum, sem fyrir hendi voru, og áttu þeir fund haustið 1993 þar sem ákveðið var að lagfæra lóðarmörkin. Reisti N annan vegg á lóð sinni í júní 1994 og malbikaði bílastæði. G og M töldu þessar framkvæmdir hafa verið gerðar án samráðs við sig og án þess að fjallað hefði verið um þær í skipulags-og byggingarnefnd. G og M töldu markaðsverð húseign- ar sinnar hafa lækkað um 25% við þessar aðgerðir og höfðuðu mál gegn N til greiðslu bóta. Í héraði var N sýknaður vegna skorts á sönnun. Áður en málið kom fyrir Hæstarétt létu G og M dóm- kveðja tvo matsmenn til að meta áhrif þessara aðgerða á mark- aðsverð fasteignar þeirra. Töldu matsmenn, að framkvæmdir N við vegg og bifreiðastæði rýrði verðmæti fasteignarinnar um 930.000 krónur. Í kjölfar þessa óskaði N eftir því, að dómkvaddir yrðu yfir- matsmenn, og töldu þeir að eignin hefði rýrnað í verði af þessum sökum um 500.000 krónur. Þar sem héraðsdómur átti þess ekki kost að leggja dóm á hvort bótaskylda N væri fyrir hendi með hlið- sjón af þeim sönnunargögnum, sem lágu fyrir, var héraðsdómur ómerktur og málinu heimvísað. Sératkvæði. .............000... 0000... 3303 Sjá Samkeppni. ........... nn rnrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrttt tetta 3398 Sjá ViNNUSlys. „rr 3427, 3499 Sjá Jafnrétti. ................0 renna nnrrtrnna rr 3599 V seldi K hf. fasteign sína á árinu 1991. Eftirstöðvar kaupverðsins átti að greiða samkvæmt skuldabréfi með veði í eigninni. Vanskil urðu á skuldabréfi þessu og var skuldin gjaldfelld 1. apríl 1993. Bú K hf. var tekið til gjaldþrotaskipta 30. mars 1994, og var fasteignin seld nauðungarsölu 11. október 1995, án þess að nokkuð af andvirðinu rynni til greiðslu á skuldabréfinu. Krafa V um frekari greiðslu var þannig glötuð. Auk fjárhagsvanda K hf. var meginástæðan sú, að á þeim tíma, sem gengið var frá kaupunum á fasteign V var félaginu veitt skuldabréfalán frá S gegn veði í fasteignni, sem fékk stöðu á undan veðrétti V fyrir eftirstöðvum kaupverðsins. V höfðaði mál gegn Sparisjóði Höfðhverfinga, S, Þ, sparisjóðsstjóra, og ÞA, fram- kvæmdastjóra K hf., og taldi þá bera ábyrgð á því, að hún fékk ekki CCCXXXVIII Efnisskrá Bls. eftirstöðvar skuldabréfsins greiddar. Talið var, að kaupsamning V og K hf. um fasteign V yrði að skilja svo, að veðréttur skuldabréfs fyrir eftirstöðvum kaupverðs kæmi þegar á eftir veðum fyrir áhvíl- andi skuldum, sem kaupandi tæki við. Samkvæmt því fór veðréttur skuldabréfs til S í bága við bein ákvæði samningsins. Ekki var aflað skriflegs veðleyfis frá V. Talið var, að ÞA, framkvæmdastjóri K hf., hefði mátt vera fullljóst, að samþykki V væri nauðsynlegt og hann hefði átt að tryggja, að þetta samþykki yrði veitt, áður en frá veð- setningu yrði gengið. Hann gerðist því sekur um stórkostlegt gá- leysi í viðskiptum sínum við V og S, sem leiddi til þess, að hann bar skaðabótaábyrgð á tjóni V. Litið var svo á, að framganga Þ við lán- veitinguna til K hf. og eftirfarandi aðstoð við V hefði falið í sér gá- leysi, sem leiða ætti til skaðabótaábyrgðar á tjóni V. Sparisjóðurinn bar ábyrgð á þessum gerðum sparisjóðsstjórans, en gáleysi hans var talið stórfellt. Bar hann því einnig persónulega ábyrgð á tjóninu. Allir þrír voru því dæmdir til að greiða V eftirstöðvar skuldabréfs- ÍS. a.lllereaersaneerrnnnreernnrenne err rr 3664 Sjá Örorkustyrkur. ..........ereerrrerrnrnr ern 4109 J keypti 12. október 1992 vörukassa af félaginu D. Kassinn hvarf þar sem hann stóð á lóð seljanda við Kleppsmýrarveg í Reykjavík á tímabil- inu frá 12. til 22. október 1992. J höfðaði mál gegn H og D, sem sögðust hafa keypt kassann af manni, sem hafði aðstöðu við Kleppsmýrarveg, og Á, sem keypti kassann af H. Engin sönnunar- gögn voru lögð fram um eignarrétt H og D að kassanum, en talið var sannað, að J hefði eignast vörukassann með samningi við eig- anda hans 12. október 1992. Þótti því nægilega sannað, að H og D hefðu tekið kassann í heimildarleysi og væru bótaskyldir gagnvart J fyrir því tjóni, sem hann hefði orðið fyrir vegna þessa. Gegn mót- mælum H og D varð ekki fallist á, að J hefði gert grein fyrir tjóni sínu með viðhlítandi hætti. Voru kröfur J tölulega vanreifaðar og var þeim vísað frá héraðsdómi. J beindi kröfum sínum gegn Á til vara, ef svo færi að kröfum gegn H og D yrði hafnað. Þar sem efnisdómur varð ekki lagður á kröfuna sökum vanreifunar, varð einnig að vísa varkröfunni á hendur Á frá héraðsdómi. ............... 4117 Sjá Lífeyrissjóður. ............................ nr 4196 Sjá Læknar. ..................... err 4392 Sumarið 1996 fór fyrirsætan Á til Spánar í þeim tilgangi að afla mynda til auglýsinga fyrir tímarit á Íslandi. Með í för voru F, blaðamaður, og G, ljósmyndari. F seldi F hf. myndirnar og voru þær birtar í Efnisskrá CCCXXXIX Bls. tímariti fyrirtækisins. Á myndunum, sem teknar voru á ströndinni, var Á fáklædd, og hélt hún því fram, að F og G hefðu lofað sér, að engar myndir yrðu birtar án samþykkis hennar. Á höfðaði mál gegn F hf, F og G og krafðist miskabóta og endurgjalds fyrir myndatökuna, og að þeim yrði gert að afhenda henni allar filmur og myndir, sem teknar voru af henni fáklæddri. Ósannað þótti, að F og G hefðu samþykkt , að myndirnar yrðu ekki birtar án sam- þykkis Á. Myndirnar þóttu vera í eðlilegu samræmi við umhverfið og það efni, sem var fjallað um í blaðinu, og var ekki fallist á, að þær væru ærumeiðandi í garð Á. Þau atvik þóttu ekki vera fyrir hendi, sem gátu gefið Á réttmæta ástæðu til að leggja síðar bann við birtingu myndanna, sem teknar voru með hennar samþykki og voru ekki birtar í öðrum tilgangi en þeim, sem Á var ljós frá upp- hafi. Var krafa Á um miskabætur og afhendingu á myndum og filmum ekki tekin til greina. Hluti kröfu Á var fyrir fyrirsætustörf. Áður en farið var til Spánar var samið um, að endurgjald til Á fyrir fyrirsætustörfin skyldi vera ljósmyndir af henni og hlutdeild í hagn- aði F, ef einhver yrði. Á fékk afhentar myndir, eins og um var sam- ið, og ljóst var, að enginn fjárhagslegur hagnaður varð af verkefn- inu. Voru stefndu því sýknuð af öllum kröfum Á... 3499 Skattar Sjá Gjaldþrotaskipti. ............... ene 49 Sjá Fjárnám. ......................0. anne 163 Á árinu 1991 tók rannsóknardeild ríkisskattstjóra til skoðunar framtals- skil F hf. og M, aðaleiganda og stjórnarformanns fyrirtækisins, en hann og eiginkona hans voru eigendur 99,7% hlutafjár, og annað hlutafé var í eigu ættmenna þeirra. Náði rannsóknin til rekstrarár- anna 1985 til 1988 (gjaldáranna 1986 til 1989). Ríkisskattstjóri hafn- aði skattframtölum F hf. sem grundvelli álagningar þessi ár og ákvarðaði nýja gjaldstofna og breytti áður álögðum gjöldum í sam- ræmi við þá. Yfirskattanefnd kvað upp úrskurð 28. september 1994 og lækkaði áætlanir ríkisskattstjóra að álitum. Hinn 20. desember 1994 var gert fjárnám í fasteign F hf. vegna gjalda gjaldáranna 1988 og 1989. F hf. fór með málið fyrir Héraðsdóm Reykjavíkur og krafð- ist þess, að aðfarargerðin yrði felld úr gildi. Héraðsdómur lækkaði fjárhæð þá, sem fjárnám var gert fyrir. Hæstiréttur féllst á það með héraðsdómi, að ríkisskattstjóra hefði á grundvelli skattrann- sóknarinnar verið heimilt að endurákvarða stofna til álagningar CCCXL Efnisskrá Bls. opinberra gjalda félagsins 1988 og 1989 og að formlega hefði verið staðið rétt að endurákvörðun skattanna. F hf. krafðist þess aðal- lega, að fjárnámið yrði fellt niður en til vara, að höfuðstóll þess yrði lækkaður, og bar hann fyrir sig fimm atriði því til stuðnings. Í fyrsta lagi að heimila hefði átt yfirfæranlegt rekstrartap Í hf. til frá- dráttar skattskyldum tekjum félagsins rekstrarárið 1988. Í 1. mgr. 56. gr. laga nr. 75/1981 er mælt fyrir um það, að sé hlutafélagi slitið þannig, að það sé algerlega sameinað öðru hlutafélagi, og hluthafar í fyrrnefnda félaginu fái eingöngu hlutabréf í síðarnefnda félaginu sem gagngjald, þá eigi félagið, sem við tekur, að taka við öllum skattaréttarlegum skyldum og réttindum félagsins sem slitið var. Skiptin sem slík eigi hins vegar ekki að hafa í för með sér skatt- skyldar tekjur fyrir þann, sem hlutabréfin lét af hendi. Ákvæði þessu var ætlað að greiða fyrir samruna hlutafélaga í skattaréttar- legu tilliti. Tilgangur ákvæðisins var ekki sá að gera hlutafélögum kleift að kaupa tap annarra hlutafélaga og nýta sér hann til skatt- afsláttar án tillits til annarra rekstrarlegra forsendna. Þ seldi M, stjórnarformanni og aðaleiganda F hf., 30. ágúst 1988 öll hlutabréf í Í hf. fyrir 3.600.000 krónur, sem skyldi greiðast með vaxtalausu og óverðtryggðu skuldabréfi. Skuldabréfið, sem var með sjálfskuldar- ábyrgð M, fannst ekki í skjölum málsins. Í hf. var sameinað F hf. 28. nóvember 1988. Samkvæmt ársreikningi Í hf. 1988 voru allar eignir félagsins seldar Þ á árinu og nam sölutap rúmum 3.000.000 krónum. Þegar þessi kaup stjórnarformanns F hf. fóru fram, voru hann og eiginkona hans eigendur að 99,67% hlutabréfa í F hf., og bar M sjálfskuldarábyrgð á skuldabréfi því, sem greiðsla fyrir hlutabréfin var innt af hendi með. Tilgangur sameiningarinnar af hálfu F hf. var því sá einn að nýta sér yfirfæranlegt rekstrartap Í hf. í skattskilum sínum. Var talið, að hinn raunverulegi viðsemjandi Í hf. um kaup á hlutabréfum þess félags hefði verið F hf. Voru við- skiptin virt í heild sinni og því hafnað að láta yfirfæranlegt rekstrar- tap Í hf. koma til frádráttar skattskyldum tekjum F hf. Í öðru lagi byggði F hf. á því, að ekki hefði átt að leggja á félagið viðbót við launatengd gjöld, sem byggðust á því, að skattyfirvöld töldu rétt að breyta hluta af framtöldum verktakagreiðslum í launagreiðslur, en þessari málsástæðu var hafnað. Í þriðja lagi byggði F hf. á því, að heimilt hefði verið að fyrna fasteign félagsins samkvæmt 44. gr. laga nr. 75/1981. Var fallist á það, að breyttur álagningarstofn sam- kvæmt úrskurði yfirskattanefndar hefði leitt til þess, að félagið hafi Efnisskrá CCCXLI Bls. mátt nýta sér þessa fyrningarheimild. Í fjórða lagi byggði F hf. á því, að heimila hefði átt niðurskrift viðskiptakrafna gjaldárin 1988 og 1989, sbr. 3. tl. 31. gr. laga nr. 75/1981, og var fallist á það. Í fimmta lagi krafðist F hf. að tekið yrði tillit til niðurstöðu Héraðs- dóms Reykjavíkur í máli ákæruvaldsins gegn stjórnarformanni og aðaleiganda félagsins, þar sem hann var ákærður fyrir að hafa með- al annars fært F hf. til gjalda ýmsan kostnað vegna byggingar og/ eða endurbóta á fasteign sinni og persónuleg útgjöld sín og fjöl- skyldu sinnar. Þeirri kröfu var hafnað. Samkvæmt þessum niður- stöðum var F hf. heimilt að fyrna fasteign sína og afskrifa við- skiptakröfur gjaldárin 1988 og 1989, en skattyfirvöld höfðu ekki ákveðið hvaða áhrif þetta kynni að hafa á opinber gjöld félagsins þessi gjaldár. Allar líkur bentu þó til þess, að gjöld þessara ára væru að fullu greidd. Var fjárnámið því fellt úr gildi, en aðilum var rétt að leggja fyrir skattyfirvöld að endurákvarða gjöld félagsins að nýju. Sératkvæði. 0... nnrrrrrrrrrrrrrrrrrerrerrrerrrrn 268 V færði í skattframtölum 1993, 1994 og 1995 tekjur af svonefndum auka- verkum í prestþjónustu sem tekjur af sjálfstæðri starfsemi sam- kvæmt B-lið 7. gr. laga nr. 75/1981 og dró frá þeim rekstrarkostnað, sbr. 2. mgr. 29. gr. og 1. tl. 31. gr. laganna. Skattyfirvöld höfðu löng- um litið svo á, að tekjur presta af aukaverkum teldust tekjur af sjálfstæðri starfsemi og heimilað frádrátt kostnaðar við öflun þeirra. Á síðari árum virtist skattframkvæmdin hafa verið ómark- viss, en frá árinu 1993 lá sú afstaða yfirskattanefndar ljós fyrir, að tekjur af aukaverkum presta stæðu næst launatekjum og kostnaði vegna embættisskrifstofu væri að fullu mætt með endurgreiðslum úr ríkissjóði. Talið var, að í lögum um tekju- og eignarskatt hefði verið svigrúm til þeirrar framkvæmdar, sem lengstum hefði verið á höfð um framtal tekna presta af aukaverkum þeirra. Í öðrum lög- um hefði beinlínis verið gert ráð fyrir því, að þeir hefði á hendi þjónustu í embætti sínu, sem greitt væri fyrir með öðrum hætti en launum úr ríkissjóði. V hélt því fram, að hann hefði við fram- talsgerð sína farið að skýrum lögum og venju og yrði að túlka allan vafa honum í hag. Var krafa V tekin til greina. ..................0....0... 536 S seldi jörð sína, L, með kaupsamningi 11. júní 1991. Heildarsöluverð var 8.410.000 krónur. Var í kaupsamningi vísað til fyrningarskýrslu, sem skyldi teljast hluti samningsins. Hinn 17. september 1992 var gerður viðaukasamningur, þar sem inn kom nýr liður vegna selds fullvirðisréttar, og lækkaði þá verð fyrir íbúðarhús og jörð. Fram CCCXLII Efnisskrá Bls. kom, að viðauki þessi hefði verið gerður að tilhlutan skattstjóra, sem hefði viljað fá tilgreiningu á verðmæti selds fullvirðisréttar. Með bréfi skattstjóra 2. júlí 1992 var S tilkynnt, að söluverði jarðar- innar skyldi skipta í sama hlutfalli og seldar eignir væru metnar til fasteignamats á söludegi samkvæmt 25. gr. laga nr. 75/1981. S hélt því fram, að kaupverðið hefði verið sundurliðað í fyrningarskýrslu, sem fylgdi kaupsamningnum, og féllst hann ekki á að beita ætti ákvæði 25. gr. laga nr. 75/1981, þar sem samningur aðila um skipt- ingu kaupverðs lægi fyrir. Með úrskurði skattstjóra Suðurlandsum- dæmis 5. október 1992 var reiknaður söluhagnaður af ræktun og útihúsum, og var það staðfest með úrskurði yfirskattanefndar 29. desember 1994. S höfðaði mál til að fá úrskurði yfirskattanefndar hnekkt. Dæmt var, að tilgangur 25. gr. laga nr. 75/1981 væri að ná fram þeim markmiðum um meðferð söluhagnaðar, sem að væri stefnt með ákvæðum skattalaga. Var talið, að samkvæmt orðan ákvæðisins væri það fortakslaust að því leyti, að samningur aðila um skiptingu söluverðs gæti ekki raskað þeirri skattalegu útreikn- ingsreglu, er í því fælist, enda myndi slíkt stríða gegn jafnræði skattþegna. Var það ekki talið stríða gegn 72. gr. stjórnarskrárinn- ar. Fram að sölunni hefði S notið þess skattahagræðis, sem leiddi af fyrningu þeirra eigna hans, sem heimilt var að fyrna. Var úrskurður yfirskattanefndar staðfestur að öðru leyti en því, að miðað var við nýtt fasteignamat íbúðarhúss frá 28. febrúar 1994, bakreiknað til verðlags 1. desember 1990. ............0....000 tar 1094 Sjá Fjárnám. ...................0...0 eens 1800 Sjá Endurgreiðsla. .......................... renn 2021 Skattstjórinn í Reykjavík endurákvarðaði 28. september 1993 opinber gjöld M hf. vegna rekstraráranna 1990 og 1991, og var það staðfest með úrskurði yfirskattanefndar 6. september 1995. M hf. krafðist Ógildingar úrskurðarins og taldi, að endurákvörðun hefði verið óheimil vegna rekstrarársins 1990, þar sem 2. mgr. 97. gr. laga nr. 7SA981 girti fyrir slíkt. Hann hefði í framtali sínu 1991 vegna tekna ársins 1990 látið í té fullnægjandi upplýsingar svo að skattstjóra hefði verið heimilt að leiðrétta framtal hans fyrir álagningu sam- kvæmt 95. gr. sömu laga. Til vara hélt M hf. því fram, að heimilt hefði verið að gjaldfæra þá fjóra gjaldaliði, sem deilt var um í mál- inu, sem frádráttarbæran rekstrarkostnað í skilningi skattalaga vegna sama árs. Dæmt var, að 2. mgr. 97. gr. laga nr. 75/1981 væri ætlað að treysta réttaröryggi og vernda skattgreiðendur fyrir óná- Efnisskrá CCCXLII Bls. kvæmum og handahófskenndum vinnubrögðum skattyfirvalda. Yrði að skýra ákvæðið í því ljósi og með hliðsjón af þeirri rann- sóknarskyldu, sem á skattstjóra hvíli samkvæmt 1. mgr. 95. gr lag- anna. Var talið, að skattstjóra hefði við frumathugun framtalsgagna M hf. átt að vera ljóst, að ekki voru lagaskilyrði til að færa hina umræddu gjaldaliði til frádráttar. Hann hefði því ekki þurft að leita frekari skýringa og getað strikað frádráttarliðina út samkvæmt 1. mgr. 95. gr laga nr. 7$/1981. Var aðalkrafa M hf. tekin til greina. .. 2971 Sjá Þjónustugjald. ...................... 0000 3460 Á árinu 1992 starfaði S við akstur vöruflutningabifreiðar milli Blönduóss og Reykjavíkur. Í framtali sínu 1993 færði hann 768.760 krónur sem dagpeningagreiðslu og sömu fjárhæð til frádráttar. Ágreiningur reis um það, hvort þessi frádráttur hefði verið heimill samkvæmt 1. tl. A-liðar 1. mgr. 30. gr. laga nr. 75/1981. Yfirskattanefnd tók í úr- skurði sínum 30. desember 1994 tillit til ætlaðs kostnaðar áfrýjanda og lækkaði tekjuskatts- og útsvarsstofn hans um 250.000 krónur. S krafðist ógildingar úrskurðarins. Akstur S fjarri heimahögum sín- um var á árinu 1992 reglubundinn og ríkur þáttur í launuðu starfi hans. Námu þær greiðslur rúmlega þriðjungi árstekna hans. Hon- um var heimilt að færa til frádráttar á skattframtali sannanlegan út- lagðan kostnað. S hafði ekki leitt líkur að því, að ákvörðun yfir- skattanefndar um skattstofn hans hefði ekki verið á rökum reist, og voru kröfur hans ekki teknar til greina. ..............00000000000 00.00.0000. 3651 Síðari hluta árs 1991 hóf rannsóknardeild ríkisskattstjóra athugun á bók- haldi og virðisaukaskattskilum F rekstrarárin 1990 og 1991. Rann- sókn var ekki lokið í árslok 1992 og færðist þá meðferð málsins til skattrannsóknarstjóra ríkisins. Rannsóknin leiddi í ljós, að vantal- inn virðisaukaskattur væri vegna framangreindra ára. Var virðis- aukaskattur endurákvarðaður í apríl 1994. F höfðaði mál gegn ís- lenska ríkinu og krafðist þess, að hrundið yrði úrskurði yfirskatta- nefndar 9. október 1996 og felldar niður ákvarðanir um opinber gjöld hans gjaldárin 1991 og 1992 ásamt viðbótarálagningu virðis- aukaskatts vegna áranna 1990 og 1991. Ekki var deilt um fjárhæðir þær, sem yfirskattanefnd ákvarðaði, heldur reisti F mál sitt á því, að framganga skattrannsóknarstjóra, ríkisskattstjóra og yfirskatta- nefndar við meðferð á skattamáli hans ætti að leiða til ómerkingar á úrskurðinum. F höfðaði málið innan sex mánaða frá birtingu úr- skurðarins, og var fallist á, að lögmæltur frestur hefði ekki verið liðinn. Samkvæmt 103. gr. laga nr. 75/1981 má maður ekki taka þátt CCCKLIV Efnisskrá Bls. í rannsókn eða annarri meðferð máls, ef honum hefði borið að víkja sæti sem héraðsdómara í málinu. Um hæfi ríkisskattstjóra og yfirskattanefndarmanna til að fara með mál var talið að við ættu reglur um sérstakt hæfi í S. gr. laga nr. 91/1991. Talið var, að áskiln- aður laga um úrskurð ríkisskattstjóra leiddi til vandaðri málsmeð- ferðar, þar sem sjónarmiða skattþegns og tjáningarréttar hans væri þá gætt með markvissum hætti. Óhóflegar tafir á meðferð máls F hjá skattyfirvöldum þóttu ekki valda því einar saman að ómerkja bæri árangur meðferðarinnar, enda varð ekki séð, að þær hefðu leitt til þess, að endanleg niðurstaða yrði ótraustari en ella. Var ís- lenska ríkið sýknað af kröfum F............0..0)....... 3781 Skilasvik Á, sem var stjórnarformaður og framkvæmdastjóri H hf., var sakfelldur fyrir skilasvik með því að selja í október 1994 allar aflahlutdeildir báts félagsins, að verðmæti a.m.k. 5.800.000 krónur, án þess að leita samþykkis F hf. til flutnings þeirra af bátnum, en skuldabréf á 1. veðrétti að fjárhæð 7.000.000 krónur var útgefið til F hf. 2. júlí 1990. Til grundvallar samþykkis Fiskistofu lá rangt veðbókarvottorð, þar sem veðskuldabréfs F hf. á 1. veðrétti var ekki getið. Á var einnig sakfelldur fyrir fjársvik og dæmdur í fangelsi í sex mánuði, en fulln- ustu þriggja mánaða þeirrar refsingar var frestað skilorðsbundið í þrjú ár. Þá var Á dæmdur til að greiða F hf. skaðabætur. ............. 1082 Skilnaðarsamningur M og K hófu sambúð á árinu 1985 og bjuggu saman um 10 ára skeið, þar af í hjúskap í 5 ár. Þau eignuðust son 1991. Þau slitu samvistum 15. maí 1995, en leyfi til skilnaðar að borði og sæng var gefið út 3. ágúst 1995. Samningur þeirra um skilnað og skilnaðarkjör var stað- festur hjá sýslumanninum í Reykjavík 31. júlí 1995. Hann fól í sér allnokkurt frávik frá helmingaskiptareglu 103. gr. laga nr. 31/1993. M krafðist ógildingar samningsins og byggði á því, að hann hefði verið undir miklum þrýstingi frá K um að ganga frá honum og ekki átt þess nokkurn kost að hafa áhrif á efni hans. Hann hefði verið í andlegu ójafnvægi vegna langvarandi veikinda K og ekki notið að- stoðar lögmanns. Þá hefði hann ekki gert sér grein fyrir fjárhags- legri þýðingu skilnaðarsamningsins, enda ekki þekkt reglur hjú- skaparlaga um fjárskipti. Ekki þótti sannað, að K hefði beitt M óeðlilegum þrýstingi við gerð samningsins eða að hann hefði ekki Efnisskrá CCCXLV Bls. getað haft áhrif á einstök atriði hans. M, sem hafði reynslu af við- skiptum, þótti ekki hafa staðið höllum fæti við samningsgerðina gagnvart K, sem hafði átt við heilsubrest að stríða. Hann hefði get- að leitað sér ráðgjafar, ef hann taldi þess þörf, og gat ekki borið fyrir sig misskilning um efni samningsins eða vankunnáttu, og mátti hann best vita um stöðu eigna og skulda í búinu. Frelsi hjóna til samninga um skipti eigna og skulda við hjúskaparslit eru háð því, að samningur verði ekki talinn hafa verið bersýnilega ósanngjarn á þeim tíma, er til hans var stofnað, sbr. 2. mgr. 95. gr. hjúskaparlaga, og að ógildingarreglur samningalaga komi ekki til álita. Eins og málið lá fyrir þóttu ekki vera lagaskilyrði til ógildingar samnings- ÍS. rr 106 S og G fengu leyfi til skilnaðar að borði og sæng 13. júní 1991. Með sér- stöku samkomulagi aðila 21. maí 1991 skuldbatt G sig til að greiða S viðbótarlífeyri og viðbótarmeðlög með tveimur yngstu börnum þeirra hjóna til 18 ára aldurs þeirra. Viðbótarmeðlögin skyldu falla niður, ef S ónáðaði með símhringingum, heimsóknum eða á annan hátt sambýliskonu G, eiginkonu eða einhverja þá konu, sem hann kynni að eiga samneyti við á samningstímanum. G taldi S hafa brotið framangreint skilyrði 22. júlí 1991, og tilkynnti henni, að samningurinn væri úr gildi fallinn. S höfðaði mál gegn G til heimtu viðbótarmeðlaganna. Ósannað var talið, að S hefði brotið ofan- greint skilyrði. Var krafa S tekin til greina, en kröfur sem féllu í gjalddaga fyrir 1. desember 1992 voru fallnar niður fyrir fyrningu. 3838 Skilorð H var dæmdur í 15 mánaða fangelsi fyrir líkamsárás. Breyting hafði orð- ið á högum hans. Með hliðsjón af því að hann hafði leitað sér að- stoðar vegna áfengisvandamála, stundaði fasta atvinnu, hafði greitt bótakröfu tjónþola að fullu og hafði ekki áður brotið gegn al- mennum hegningarlögum var fullnustu 12 mánaða af refsingunni frestað skilorðsbundið í fimm ár. 768 Sjá Fjársvík. ................ nanna „... 1082 Sjá Ökuréttindi. „dd... 1494 Sjá Líkamsárás. ......................... renn 1832 K var sakfelldur fyrir tékkamisferli með því að nota í staðgreiðsluvið- skiptum 54 tékka, samtals að fjárhæð 461.669 krónur, sem hann gaf út á tékkareikning sinn án þess að eiga innstæðu fyrir andvirði tékkanna. Með 4 dómum á árinu 1995 var ákærði dæmdur til að CCCXLVI Efnisskrá Bls. sæta fangelsi í níu mánuði fyrir brot gegn almennum hegningar- lögum og umferðarlögum. Fyrir Hæstarétti lagði ákærði fram gögn til staðfestingar því, að hann hefði greitt bótakröfu frá Í hf., og við munnlegan flutning málsins var staðhæft, að hann hefði samið við K um greiðslu bótakröfu svo og að samnings væri að vænta við H hf. um kröfu þess. Þá var lagt fram vottorð um áfengismeðferð, sem ákærði gekkst undir. Við ákvörðun refsingar var litið til 1. mgr. 70. gr. og 1. mgr. 77. gr. almennra hegningarlaga svo og sakaferils ákærða. Þótti refsing hans hæfilega ákveðin fangelsi í þrjá mánuði, en rétt þótti að fresta fullnustu tveggja mánaða af refsivistinni í tvö ár. 1716 Sjá Virðisaukaskattur. ..................0....... 3 Sjá Nauðgun. 000... 2420 Sjá Tékkar... 3389 Sjá Fjárdráttur. .......................... annarar 3393 Sjá Kynferðisbrot. .................annnnrennernereererererrrrrr err 4438 Skilorðsrof Sjá Líkamsárás. ......................... err 1584 Sjá Þjófnaður. ........................... rr 1489, 2336, 2340 Sjá Rán. ddr 2868 Skip Sjá Haffæri, Lögskráning. .............0.0000.00.00000 neee 238 Sjá Veiðiheimildir. .................. err 799 Sjá Ógilding SaAMnNINgS. ......... rr „.. 1209 Sjá TIlbOð. .............0 eens 1724 Skiptastjóri Sjá Skaðabætur. .....................00000.a nanna 400 Skipulag Bæjarstjórn Garðabæjar, G, ákvað á fundi sínum 18. apríl 1996 að taka eignarnámi 34 hektara landsvæði á Arnarneshálsi, sem var í óskiptri sameign ellefu aðila, L. Landeigendur höfðuðu mál gegn G og kröfðust ógildingar ákvörðunarinnar. Ákvörðunin var byggð á heimild í 28. gr. skipulagslaga nr. 19/1964, sem heimilar sveitar- stjórnum að taka fasteignir eignarnámi, ef þess gerist nauðsyn „vegna framkvæmdar á staðfestu skipulagi“. Svæðið, sem eignar- Efnisskrá CCCXLVII Bls. námið beindist að var samkvæmt staðfestu aðalskipulagi ætlað undir íbúðabyggð, en ekki lá fyrir staðfest deiliskipulag af svæðinu. L héldu því fram, að með orðunum „staðfestu skipulagi“ í 28. gr. skipulagslaga sé átt við staðfest deiliskipulag, og þar sem það liggi ekki fyrir, séu ekki skilyrði til eignarnáms. Dæmt var, að með til- greindum orðum væri greinilega skírskotað til skipulagsuppdráttar samkvæmt 4. og 10. gr. laganna, þ.e. aðalskipulags. Skírskotunin næði einnig tl séruppdrátta að skipulagi einstakra hverfa sam- kvæmt 11. gr. laganna, eftir því sem við gat átt í hverju tilviki. Hins vegar voru orðin ekki talin hafa falið í sér þá kröfu, að staðfest deiliskipulag þyrfti ávallt að vera fyrir hendi áður en eignarnáms- heimild væri beitt. Ákvæði 27. og 28. gr. laganna fælu í sér víðtækar heimildir handa sveitarfélögum. Væri eðlilegt að skýra meginefni þeirra á þann veg, að meðmæli skipulagsstjórnar og leyfi ráðherra samkvæmt 27. gr. hefði þurft til eignarnáms á landi utan svæða, sem staðfest aðalskipulag næði til. Hins vegar ættu sveitarstjórnir að geta framkvæmt eignarnám innan marka aðalskipulagsins að eigin ákvörðun samkvæmt 28. gr., að uppfylltu skilyrði greinarinnar um nauðsyn eignarnámsins. Var ekki talið unnt að hafna ákvörðun G um eignarnám á landi L vegna þess eins, að deiliskipulag af svæðinu hefði ekki hlotið endanlega afgreiðslu í apríl 1996. .......... 985 Skjalafals Ákærði J fékk sjö veðskuldabréf frá ákærðu L 12. september 1983. Bréf- in voru gefin út á hennar nafn 4. ágúst sama ár, og var á bakhlið þeirra gert ráð fyrir því, að þau mætti framselja á nafn. Ákærða mun hafa ritað nafn sitt sem framseljandi en ákærði síðar útfyllt framsalið með dagsetningu og á sitt nafn. Þau voru sammála um það fyrir dómi, að framsalið hefði verið til eignar. Ákærði framvís- aði bréfunum til innheimtu í S í Janúar 1984. Var greitt einu sinni af bréfunum. Bréfin áttu rót sína að rekja til kaupsamnings, sem rift var með bréfi til ákærðu L 29. júní 1984. Með dómi Hæstaréttar 3. mars 1987 var riftun staðfest. Opinber rannsókn fór fram á við- skiptum ákærðu L varðandi þessi kaup, en ákæra var ekki gefin út. Það dróst hins vegar að fella kæruna formlega niður vegna þess að málið tengdist lögreglurannsókn á síðari meðferð ákærðu L á hluta þeirra skuldabréfa, sem hún fékk með kaupunum. Ákæra var síðan gefin út 7. september 1993 á hendur ákærða J fyrir skjalafals en jafnframt báðum ákærðu til upptöku á veðskuldabréfunum sjö. CCCXLVII Efnisskrá Bls. Héraðsdómur gekk 11. nóvember 1993, en með dómi Hæstaréttar 23. júní 1994 var hann ómerktur og málinu vísað heim í hérað til frekari meðferðar. Í framhaldi af þeim dómi fór fram frekari rann- sókn á því, hvernig viðskiptum hinna ákærðu hefði verið háttað. Ekkert nýtt kom fram við þessa frekari meðferð málsins sem ein- hverju skipti. Ósannað var talið, að ákærði J hefði ekki haft heim- ild til að útfylla framsalið svo sem hann gerði. Var hann því sýkn- aður af ákæru um skjalafals. Með úrskurði sakadóms Ólafsvíkur 30. apríl 1986 hafði rannsóknarlögreglu ríkisins verið heimilað að leggja hald á umrædd sjö veðskuldabréf í þágu rannsóknar á við- skiptum ákærðu. Hæstiréttur staðfesti þennan úrskurð með dómi 16. júní 1986.. Ákæruvaldið krafðist þess, að bréf þessi yrðu gerð upptæk með dómi. Ósannað var, að ákærðu J hefði átt nokkurn þátt í þeim kaupum ákærðu L, sem rift var með dómi Hæstaréttar 3. mars 1987. Opinbert mál hafði ekki verið höfðað vegna þessara viðskipta hennar. Voru ekki efni til að kveða á um upptöku veðskuldabréfanna. Voru bæði ákærðu sýknuð af kröfu ákæru- VAldsSÍNS. rr 1572 Skriflega flutt mál Sjá Aðilaskipti. ................ rr 1115 Skuldabréf Fasteignin nr. 2 við F-götu var seld H með afsali 6. júní 1994. Kaupverð- ið var meðal annars greitt með því að H tók að sér að greiða áhvíl- andi veðskuldir, þar á meðal skuld á 4. veðrétti við L. Var hinn 22. júní 1994 þinglýst á eignina með 4. veðrétti skuld við L samkvæmt veðbréfi útgefnu af G. Var L tilkynnt með bréfi, að H væri nýr skuldari að veðskuldabréfinu í stað G. Nafnabreyting á láninu fór hins vegar ekki fram. G greiddi fyrstu afborgun bréfsins í septem- ber 1993 í ógáti, að því er hún sagði, og L endurgreiddi henni af- borgunina. Fasteignin var seld nauðungarsölu 9. nóvember 1995 og greiddist ekkert upp í kröfuna samkvæmt veðskuldabréfinu. Höfð- aði L mál á hendur G sem útgefanda bréfsins. Ekki var talið, að endurgreiðslan hefði falið í sér samþykki L til skuldaraskipta að láninu, og var talið ósannað, að skuldskeyting hefði átt sér stað. Persónuleg krafa L á hendur G til greiðslu skuldarinnar féll ekki niður við afsal hinnar veðsettu eignar og yfirtöku kaupanda á skuldinni. Var G dæmd til að greiða L skuldina. .......................... mM Efnisskrá CCCIL Sjá Sjálfskuldarábyrgð. ..................0....000 0000 Sjá Verðtrygging. ................... rr Sjá Kaupsamningur. ........................ renn L höfðaði mál gegn F og krafðist greiðslu vegna tveggja skuldabréfa, sem F gaf út til L 1. apríl 1993, að fjárhæð 2.500.000 krónur hvort. Gjalddagar voru 3, þann 1. apríl 1994, 1995 og 1996, og greiðslustað- ur var í Landsbanka Íslands, Máúlaútibúi. L fól Íslandsbanka hf., Í, að innheimta kröfur samkvæmt skuldabréfunum. Fyrsta afborgun var innt af hendi með fjórum greiðslum í maí 1994. Þegar leið að gjalddaga 1995 beindi Í greiðslukröfu til F. F benti Í á að greiðslu- staður bréfanna væri í Landsbanka Íslands, en þrátt fyrir það leit- aði Í ekki eftir greiðslu hjá Landsbankanum. Lögmaður L sendi F innheimtubréf 30. janúar 1996, þar sem krafist var greiðslu afborg- unar af báðum skuldabréfunum með gjalddaga 1. apríl 1995. Hinn 21. mars 1996 voru lagðar 1.794.870 krónur inn á bankareikning lög- mannsins, og voru aðilar á einu máli um, að sú fjárhæð hefði nægt fyrir afborgun og verðbótum, sem voru á gjalddaga 1. apríl 1995. Hinn 3. apríl 1996 kom lögmaður L í Múlaútibú Landsbanka Ís- lands og krafðist lokaafborgunar af skuldabréfunum, sem var á gjalddaga 1. sama mánaðar. Starfsmenn bankans buðu fram greiðsluna gegn því, að skuldabréfin yrðu afhent með áritun um að þau væru að fullu greidd. Því hafnaði lögmaðurinn og höfðaði mál gegn F til greiðslu eftirstöðva skuldarinnar. Í skuldabréfunum var tekið fram, að greiðslustaður væri í Múlaútibúi Landsbaka Íslands. L bar því að vitja þangað greiðslu afborgunar af skuldabréfunum 1. apríl 1995. Ekki hafði verið hnekkt staðhæfingu F um að greiðsla hefði verið tiltæk í bankanum á gjalddaga. Átti L hvorki rétt til dráttarvaxta af skuldinni vegna ákvæðis 13. gr. vaxtalaga né gat hann krafist þess, að F bætti sér kostnað af lögfræðilegri aðstoð við innheimtu hennar. L var því hinn 21. mars 1996 að fullu greidd sú fjárhæð, sem þá var gjaldfallin af skuldabréfum hans. Þá var Landsbankanum einnig rétt að hafna kröfu stefnda um greiðslu á því sem hann taldi þá ógreitt 3. apríl 1996. L stóð þá til boða greiðsla lokaafborgunar, og var bankanum heimilt að setja skilyrði fyrir þeirri greiðslu um, að skuldabréfin yrðu afhent um leið með fullnaðarkvittun. Því hafnaði L og naut því ekki réttar til dráttar- vaxta af þeirri fjárhæð, sem greiða átti á gjalddaga 1. apríl 1996 eða til greiðslu innheimtukostnaðar af skuldinni. Var F því aðeins dæmt Bls. 255 305 897 CCCL Efnisskrá Bls. til að greiða hina ógreiddu lokaafborgun af skuldabréfunum með dráttarvöxtum, sem skyldu byrja að falla að liðnum fimmtán dög- um frá uppsögu dóms Hæstaréttar. ............000000..0.... 0. 1481 Sjá Skjálafals. ..............0..... err 1572 G áritaði sem maki veðskuldabréf að fjárhæð 1.266.330 krónur, sem eig- inmaður hennar gaf út 19. maí 1993 fyrir gatnagerðargjöldum til Reykjavíkurborgar. Bréfið skyldi greiða með þremur jöfnum af- borgunum. Á bréfið var rituð upphæð hverrar afborgunar, 422.110 krónur. Eiginmaður G andaðist í janúar 1994 og sá hún um greiðslu afborgana til L, sem annaðist innheimtu bréfsins. L gerði þau mis- tök, er hann skráði veðskuldabréfið í tölvukerfi sínu til innheimtu, að upphæð hverrar afborgunar var skráð sem heildarskuld. Skuld- ari var því á hverjum gjalddaga einungis krafinn um þriðjung hverrar afborgunar. Var skuldabréfið kvittað af L um fullnaðar- greiðslu og áritað um heimild til aflýsingar 18. janúar 1995. L greiddi borgarverkfræðingnum í Reykjavík eftirstöðvar skulda- bréfsins, 844.220,10 krónur með vöxtum og höfðaði síðan mál gegn G til endurgreiðslu fjárhæðarinnar. G taldi, að eftirstöðvar bréfsins hefðu verið gefnar eftir með þeirri fyrirvaralausu kvittun, sem L skráði á bréfið. G tók þátt í útgáfu bréfsins. Hún spurðist fyrir um það hjá L, hvort greiðsluseðill 20. maí 1994 væri réttur, þar sem hún taldi hann ekki í samræmi við skilmála bréfsins. Hún gerði grein fyrir bréfinu í skattskýrslu sinni 29. sama mánaðar og tilgreindi þar rétta fjárhæð þess, afborgun og eftirstöðvar. Það var því ljóst, að hún vissi um mistök L. Með vísan til 33. gr. laga nr. 7/1936 gat G því ekki borið fyrir sig kvittun L um að bréfið hefði verið greitt, og var hún dæmd til að greiða eftirstöðvar bréfsins. ......................... 1653 Sjá Kaupsamningur. .............0.00d0eeeeeenerrerererrrrrrr rest rrrrsrarssrrr 2180 H ehf. keypti fiskiskip af B hf. með kaupsamningi 20. desember 1984. Í tengslum við kaupin gaf H ehf. út tíu veðskuldabréf til B hf., hvert að fjárhæð 479.606 krónur, sem skyldi breytast í samræmi við breytingar, sem verða kynnu frá lánskjaravísitölu janúarmánaðar 1985. Síðasti gjalddagi bréfanna skyldi vera á árinu 1992. Með stefnu 1. mars 1995 höfðaði B hf. mál gegn H ehf. til greiðslu eftir- stöðva bréfanna, 4.867.990,45 krónur. Skuldabréfin voru tryggð með veði, meðal annars í hinu selda skipi, en þeim var ekki þinglýst. H ehf. seldi skipið útgerðarmanni í Vestmannaeyjum 9. október 1997, og tók kaupandinn að sér að greiða skuldina sam- Efnisskrá CCCLI Bls. kvæmt veðskuldabréfunum. Skipið var enn selt með afsali 12. jan- úar 1989 útgerðarmanni í Þorlákshöfn, sem tók að sér að greiða skuld samkvæmt bréfunum. Útibú Landsbanka Íslands á Höfn tók að sér að annast innheimtu skuldabréfanna fyrir aðaláfrýjanda frá upphafi. Ekki var annað fram komið en að H ehf. hefði staðið í skilum með þær greiðslur af bréfunum, sem bankaútibúið krafði hann um meðan hann átti skipið. Vanskil hófust eftir að hinn síð- asti áðurgreindra eigenda skipsins hafði tekið að sér að greiða af bréfunum. B hf. þingfesti mál fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur 24. júní 1993 á hendur H ehf. og útgerðarmanninum, sem eignaðist skipið 1989, en málið var fellt niður 16. desember 1993. Í febrúar og nóvember 1994 greiddi útgerðarmaðurinn B hf. samtals rúmar 4 milljónir króna. Með bréfi í lok nóvember 1994 krafði B hf. H ehf. um frekari greiðslur með stoð í skuldabréfunum. Kom þar fram, að enn stæðu eftir 4.134.967 krónur ógreiddar. B hf. lýsti því yfir, að vegna mistaka við útreikning kröfunnar hefði stefnufjárhæð orðið of lág í máli því, sem þingfest var 24. júní 1993, og hefði það því verið fellt niður. Ekkert var fram komið, sem benti til þess, að H ehf. hefði eftir að hann seldi fiskiskipið 1987 verið kynnt hvað síð- ari eigendur þess greiddu af skuldabréfunum fyrr en með inn- heimtuaðgerðum B hf. 1993. Var lagt til grundvallar, að H ehf. hefði fyrst í lok nóvember 1994 orðið kunnugt um, að B hf. teldi sig eiga kröfu þá, sem um ræddi. Þótt vanskil hefðu staðið í nokkur ár, hófst B hf. ekki handa við að innheimta skuldabréfin fyrr en á miðju ári 1993. Hann hafði auk þess öll færi á að reikna kröfu sína rétt. Talið var, að B hf. hefði fyrirgert rétti til að hafa uppi þá kröfu, sem deilt var um í málinu, og var H ehf. sýknað af kröfum B HÁ. renna 2735 Sjá Lausafjárkaup. .......................0 00. 2951 S og H tókust á hendur sjálfskuldarábyrgð á greiðslu skuldabréfs R, út- gefnu af J 31. maí 1989. Greiðslufall varð á fyrsta gjalddaga bréfsins og var ekkert greitt af því. Ekki varð séð, að R hefði hafst nokkuð að, hvorki gagnvart útgefanda bréfsins né S og H fyrr en með inn- heimtubréfum til þeirra 6. október 1996, eða í rúm sjö ár. Héraðs- dómsstefna var síðan birt S og H í febrúar 1997. Í 7. gr. skilmála bréfsins var ákvæði þess efnis meðal annars, að skuldin væri fallin í gjalddaga án uppsagnar stæði skuldari ekki í skilum með greiðslu afborgana. R hóf ekki innheimtuaðgerðir, sem gætu slitið fyrningu, fyrr en með héraðsdómsstefnu. Samkvæmt fortakslausu ákvæði 7. CCCLL Efnisskrá Bls. gr. skuldabréfsins, sbr. 1. ml. 1. mgr. 5. gr. laga nr. 14/1905, var kraf- an þá löngu fyrnd. ...............%.00.anennnnnnnnn unar rrrrrrrerrrr rr rnn 3253 G var einn hluthafa í K hf. Á árinu 1989 stóð til að auka hlutafé í fé- laginu, og var tekið lán í því skyni hjá A. Hlutafjáraukningin kom hins vegar aldrei til framkvæmda með lögmætum hætti. Vegna væntanlegrar hlutafjáraukningar gáfu G og 13 aðrir menn út skuldabréf. Eigandi skuldabréfsins var í upphafi A, en með lögum frá 1994 yfirtók Þ réttindi og skyldur samkvæmt bréfinu. Árið 1993 var samþykkt að skipta láni þessu pro rata á milli aðila, og á fund- um í stjórn Þ 1994 og 1995 var samþykkt að falla frá dráttarvöxtum, enda yrði gengið frá skuldinni eða hún gerð upp. Af upphaflegum skuldurum samþykktu sjö þeirra þetta tilboð, þar á meðal G. Höfðaði Þ mál gegn sjömenningunum, en aðeins G sótti þing. G skrifaði undir skuldabréfið án nokkurs fyrirvara. Ekki lá annað fyr- ir en að féð hefði farið til K hf., sem G var hluthafi í, og kom hvergi fram, að A hefði með nokkrum hætti ábyrgst, að félagið stæði hlut- höfum skil á hlutabréfum samkvæmt umræddri hlutafjáraukningu. Taldist G því bundinn af undirritun sinni á skuldabréfið gagnvart Þ. Voru sjömenningarnir dæmdir til að greiða Þ skuldina. ................ 3315 V og Þ voru sjálfskuldarábyrgðarmenn á skuldabréfi útgefnu af J. Eig- andi bréfsins, Í hf., höfðaði mál á hendur útgefanda og ábyrgðar- mönnunum, og voru kröfur hans á hendur þeim gerðar aðfararhæf- ar. Þ greiddi skuldina og krafði samábyrgðarmanninn V um helm- ing þeirrar fjárhæðar, sem hann greiddi. V hélt því fram, að J hefði þegar greitt skuldina með hluta af andvirði skuldabréfs útgefnu af Þ, sem hefði framselt það til J, sem hefði síðan selt það Í hf. Skuldabréf þetta, sem var áritað um framsal Þ til J, kvittun Í hf. fyrir andvirði bréfsins, innlögn fjárins á reikning þess lögmanns, sem fór með innheimtu fyrir Í hf. á skuldinni, og kvittun þess lög- manns fyrir greiðslu skuldarinnar, bar með sér, að J hefði greitt skuldina eins og V hélt fram. Var V sýknaður af kröfu Þ. ............ 3493 D tók í október 1989 lán hjá Eftirlaunasjóði FÍA, E. Aðdragandi þess var sá, að S fór þess á leit við D, að hann útvegaði sér lánsfé frá eftirlaunasjóðnum, sem hann féllst á að gera fyrir vináttu sakir. S útvegaði veðtryggingu fyrir skuldinni með því að fá heimild for- eldra sinna til að veðsetja fasteign þeirra á Akureyri. S átti að standa skil á afborgunum og vöxtum af skuldinni, og gerði hann það framan af, en komst í greiðsluþrot, og var bú hans tekið til gjaldþrotaskipta í september 1993. Faðir S andaðist í október 1992, Efnisskrá CCCLIII Bls. og fékk móðir hans, K, leyfi til setu í óskiptu búi. E beindi inn- heimtuaðgerðum að K, sem greiddi skuldina upp árið 1996. K höfð- aði síðan mál gegn D til endurgreiðslu þeirrar fjárhæðar, sem hún hafði innt af hendi. Þegar K innti þessar greiðslur af skuldabréfinu af hendi var hún eigandi fasteignarinnar, sem stóð að veði fyrir skuldinni. Hún gat því beint framkröfu að D sem útgefanda skuldabréfsins eftir þeim almennu reglum, sem gilda um slíka kröfu, en varð að sæta því að D kæmi að vörnum á grundvelli þeirra lögskipta, sem bjuggu að baki skuldabréfinu. K, sem var á níræðisaldri, gat lítið borið um atvik málsins. Talið var, að nægilega hefði verið sýnt fram á það, að lögskiptin að baki veðskuldabréfinu hefðu verið með þeim hætti, að í raun hefði S átt að standa straum af endurgreiðslu skuldarinnar en ekki D. Vegna þessa gat K ekki beint framkröfu að D, þótt hann hefði gagnvart upphaflegum kröfuhafa verið skuldari samkvæmt veðskuldabréfinu. Var D því sýknaður af kröfu K. ...............aa.ar rns 3798 Skuldajöfnuður Bú B hf. var tekið til gjaldþrotaskipta með úrskurði 28. janúar 1994. Þá átti þrotabúið innstæður á innlánsreikningum hjá Í hf., að fjárhæð 288.288 krónur. Í hf. lokaði reikningunum 5. maí 1994 og lýsti yfir skuldajöfnuði við kröfur sínar á hendur þrotabúinu. Þrotabúið höfðaði mál gegn Í hf. og krafðist þess að fá greidda framangreinda fjárhæð. Í hf. naut hvorki veðréttar í innstæðu reikninganna né annars konar heimildar samkvæmt samningi til að ráða yfir henni. Hafði hann enga lögmæta heimild til að taka innstæðuna til sín með skuldajöfnuði og var hann dæmdur til að greiða B hf. fjárhæð- ÍNA. ratar 1865 M vann við smíði sláturhúss fyrir K á árunum 1989 til 1992. Samkomulag var um, að laun M yrðu ekki greidd í reiðufé, heldur yrðu þau færð honum til tekna á viðskiptareikningi hjá K. M hóf aftur störf við bygginguna í mars 1994 og vann við hana fram til 9. maí það ár. Ágreiningur varð milli aðila um það, hvert umsamið tímagjald hefði verið þann tíma. Í greinargerð M fyrir Hæstarétti kom fram, að hann taldi óheimilt að skuldajafna launakröfu, sem hann hafði uppi vegna ársins 1994, við ætlaða skulda sína við K samkvæmt við- skiptareikningi. Í héraðsdómsstefnu miðaði M við, að K ætti rétt til að skuldajafna endurgjaldi fyrir störf M árin 1989 til 1992 við skuld- ir hans samkvæmt viðskiptareikningi, og var það í samræmi við CCCLIV Efnisskrá samkomulag aðila um, að laun M yrðu færð honum til tekna á við- skiptareikningi. Hins vegar var í stefnu ekkert vikið að skuldajöfn- uði krafna vegna ársins 1994. K þótti ekki hafa sýnt fram á, að hið fyrra samkomulag bindi M einnig vegna krafna, sem stofnuðust á árinu 1994, og var K ekki talinn eiga skuldajafnaðarrétt gagnvart þeirri vinnulaunakröfu. ...........................0 000 Bls. 2049 Sjá Gjaldþrotaskipti. ..................... rr 3844, 3857 Stefndi, S ehf., taldi sig eiga kröfu á hendur áfrýjanda, S, sem væri mun S hf. hærri en krafa S á hendur félaginu. Taldi S ehf. skuldajöfnuði hafa verið lýst yfir, þegar félaginu barst krafa S og hann hefði einnig verið framkvæmdur í bókhaldi félagsins. Talið var, að yfirlýsing S ehf. hefði ekki verið nægjanlega skýr, þótt ljóst hefði verið, að hann myndi bera skuldajöfnuð fyrir sig, ef til innheimtu kæmi. S eht. lýsti hins vegar skuldajöfnuði í greinargerð sinni fyrir héraðs- dómi. Samkvæmt 28. gr. laga nr. 91/1991 getur varnaraðili haft uppi gagnkröfu til skuldajafnaðar án þess að gagnstefna, ef krafan kem- ur fram í greinargerð. Var því við það miðað, að skuldajöfnuði hefði sannanlega verið lýst yfir 10. júní 1997, þegar greinargerð S ehf. var lögð fram. Sjá Sameignarfélög. .......................... Skuldamál höfðaði mál gegn J til greiðslu eftirstöðva viðskiptaskuldar J hjá S hf. Á árinu 1991 pantaði J nýja vöruflutningabifreið hjá K hf. af gerðinni MAN. Sem greiðslu á hluta kaupverðs bifreiðarinn var svo um samið milli J og K hf., og með atbeina S hf., að innflutn- ingsgjöld af 10 MAN-bifreiðum skyldu færð á viðskiptareikning J hjá S hf., og kæmi skuldin vegna kaupverðs bifreiðarinnar þannig til endurgreiðslu af hálfu J. Taldi J að hann hefði staðið full skil á greiðslu innflutningsgjaldanna. Samkvæmt viðskiptareikningi J hjá S hf. var ljóst, að eftir stóð skuld J vegna þessa sérstaka samkomu- lags um skuldfærslu flutningsgjalda. Ekki lá annað fyrir en þau gjöld, sem J var skuldfærður fyrir hefðu að fullu gengið til greiðslu á hluta kaupverðs vegna kaupa hans á bifreið hjá K hf., en J hafði ekki lagt fram gögn úr bókhaldi sínu um reikningsstöðu aðila í þessum viðskiptum. Var krafa S hf. tekin til greina. .... Sjá Tómlæti. .........)...... ner Sjá Hjón. ...........0.... renna Skuldaraskipti S tók lán hjá L hf. í mars 1992. Var skuldin tryggð með veði í húsi S. S seldi húsið í nóvember 1992 SA og fólst hluti kaupverðsins í skuld- 3969 2121 4361 4369 Efnisskrá CCCLV bindingu hennar um að greiða eftirstöðvar lánsins. Húsið var selt nauðungarsölu í desember 1995. Fékkst ekkert upp í eftirstöðvar skuldabréfs L hf., og höfðaði hann mál gegn S til greiðslu þeirra. L hf. reisti kröfur sínar á hendur S á því, að hann hefði ekki sam- þykkt skuldaraskipti að kröfunni og ekki hefði verið gengið frá því með formlegu samþykki hans. H hafi einungis fallist á, að SA yrði nýr greiðandi, án þess að það breytti neinu um skyldur S. S og SA báru fyrir dómi, að starfsmaður L hf. hefði munnlega samþykkt skuldaraskipti í nóvember 1992. L hf. hafði hinsvegar ekki áritað samþykki á sérstakt eyðublað, sem hann hafði útbúið í þessu skyni. Það var óumdeilt, að í kjölfar eigendaskipta að húsinu sendi L hf. kaupandanum greiðsluseðla og greiðsluáskoranir. L hf. lýsti því yfir í nokkrum bréfum á árunum 1995 og 1996, að skuldin hefði verið gjaldfelld í maí 1994, en krafði ekki S um að greiða gjaldfallna kröfu í kjölfar eigendaskiptanna. Aðgerðir L hf. sýndu ótvírætt, að hann samþykkti í raun SA sem nýjan skuldara að láninu. Var þann- ig fallist á með S, að skuldaraskipti hefðu orðið að láninu og að hann hefði þar með verið leystur undan greiðsluskuldbindingu SÍMI. Laertes Skuldskeyting Sjá Skuldabréf... Slysatrygging Sjá Vátryggingar. ................ rr Staðgreiðsla opinberra gjalda Sjá Fjárdráttur, Opinberir starfsmenn. ............000000.0..... 0000 Stimpilgjald Skeljungur hf. varð hæstbjóðandi við nauðungarsölu á bát, sem fram fór 6. maí 1994, og var boðið samþykkt af sýslumanninum í Vest- mannaeyjum 9. sama mánaðar. Með yfirlýsingu 14. júlí sama ár framseldi félagið boð sitt til S ehf., og var afsal gefið út til hans 10. ágúst 1994. Við þinglýsingu 12. sama mánaðar var aðeins innheimt hálft símpilgjald, 0,20% af uppboðsverði bátsins, eða 254.000 krón- ur. Í bréfi sýslumanns til S ehf. 9. október 1995 var því haldið fram, að um mistök hefði verið að ræða, því að einnig hefði átt að inn- heimta stimpilgjald af framsali uppboðskaupanda til S ehf., og Bls. 3631 m 1522 583 CCCLVI Efnisskrá Bls. höfðaði íslenska ríkið mál gegn S ehf. til greiðslu viðbótarstimpilgj- alds að fjárhæð 762.000 krónur. Sýslumaðurinn í Vestmannaeyjum gaf út afsal til S ehf. eftir að Skeljungur hf. hafði efnt boðið og krafði þá fyrst um stimpilgjald. S ehf. varð fyrst með afsalinu skyld- ur til greiðslu stimpilgjalds samkvæmt 1. mgr. 16. gr. laga nr. 36/ 1978. Þar sem hann var ekki veðhafi voru ekki efni til þess að láta hann njóta hagræðis 4. mgr. greinarinnar. Bar honum að greiða 0,4% af uppboðsverði bátsins, og átti því vangreitt 254.000 krónur. Íslenska ríkið krafðist einnig álags á vangreidd stimpilgjaöld sam- kvæmt 36. gr. laga nr. 36/1978, en ekki voru talin skilyrði til þess að fella álag á S Ehf. rare 1537 Stjórnarskrá Sjá Fæðingarorlof. ......................... rr 500 Sjá Tjáningarfrelsi. ....................0..00000..... 000 516 Sjá Ærumeiðingar. ........................ nr 693, 1376 Sjá Frávísunarúrskurður staðfestur. .. 829 Sjá Lífeyrissjóður. ....................0... rr 2140 Sjá Skaðabótalög. ............0..000.... rr 2233, 3115 Sjá Þjónustugjald. .........................0.0 000 3460 Í lögum nr. 151/1996 um fiskveiðar utan lögsögu Íslands voru ákvæði um veiðieftirlit. K ehf. taldi veiðieftirlitið vera ólögmætt gagnvart sér. Þótt veiðieftirlitið legði vissar kvaðir á alla þá, sem stunda slíkar veiðar, var ekki talið, að með því væri takmarkað frelsi manna til að stunda atvinnu svo að brjóti gegn 1. mgr. 75. gr. stjórnarskrár- innar. Þá hafði heldur ekki verið sýnt fram á, að viðvera eftir- litsmannanna væri til þess fallin að raska friðhelgi einkalífs, heimil- is og fjölskyldu samkvæmt 71. gr. stjórnarskrárinnar. Samkvæmt lögunum átti sá, sem eftirliti sætti, að bera kostnaðinn af því. Gjaldið náði til allra, sem eins var ástatt um, og var ekki talið brjóta í bága við reglur um jafnrétti borgara fyrir lögum samkvæmt 65. gr. stjórnarskrárinnar eða 77. gr. hennar. 2... ssl K höfðaði mál fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur á árinu 1993 gegn F hf. Dómur var kveðinn upp af dómarafulltrúa ásamt tveimur sérfróð- um meðdómendum. K áfrýjaði dóminum til Hæstaréttar, sem felldi héraðsdóm úr gildi og vísaði málinu heim í hérað með dómi 7. júní 1995. Var þessi niðurstaða byggð á því, að með dómi Hæstaréttar 18. maí 1995 hafði verið komist að þeirri niðurstöðu, að staða dóm- arafulltrúa uppfyllti ekki grunnreglur stjórnarskrár um sjálfstæði Efnisskrá CCCLVII Bls. dómsvaldsins. Mál K gegn F hf. fékk nýja meðferð fyrir Héraðs- dómi Reykjvíkur, og voru kröfur K þar teknar til greina með dómi 26. mars 1996. K höfðaði mál gegn íslenska ríkinu og krafðist greiðslu kostnaðar, er hann hefði orðið fyrir, er áfrýjun hans ónýtt- ist vegna dóms Hæstaréttar 7. júní 1995. Það var niðurstaða Hæsta- réttar í þeim dómi, að málið hefði ekki fengið þá meðferð fyrir héraðsdómi, sem stæðist áskilnað stjórnarskrár og Mannréttinda- sáttmála Evrópu um sjálfstæði dómsvaldsins. Þótt meðferð héraðs- dóms hefði verið í samræmi við það, sem tíðkast hafði, hafði engu að síður verið brotinn réttur á K við meðferð þessa með þeim af- leiðingum, að málskot hans til Hæstaréttar ónýttist. Hér var um brot á mikilvægum grundvallarréttindum að ræða, sem meðal ann- ars er kveðið á um í Mannréttindasáttmála Evrópu, sem lögtekinn var með lögum nr. 62/1994. Þótti því vera lagagrundvöllur til þess að telja íslenska ríkið ábyrgt fyrir þessu tjóni stefnda, og var það dæmt til að greiða kröfu K. ...............0.000000000000 0000 annan 2528 Sjá Kæruheimild. .......................0.00.0nnnaa terra erna 4497 Stjórnsýsla Sjá Faðerni. ..................00nnar rr 408 S var einkaeigandi vinnu- og dvalarheimilis fyrir fatlaða, sem rekið hafði verið sem sjúkrahús frá árinu 1973. Sérstakri daggjaldanefnd var falið að ákveða daggjöld til sjúkrastofnana, sem Tryggingastofnun ríkisins hafði gert samning við, sbr. 3. mgr. 45. gr. laga nr. 67/1971. Samkvæmt lagaákvæðinu skyldu daggjöldin ákveðin þannig, að samanlagðar tekjur stofnunarinnar stæðu undir eðlilegum rekstrar- kostnaði á hverjum tíma, miðað við þá þjónustu, sem ráðherra ákvæði að veita. Hinn 14. júní 1991 ákvað daggjaldanefndin að hætta að reikna með húsaleigu við ákvörðun daggjalda og tilkynnti S það með bréfi 20. sama mánaðar. S mótmælti þessari ákvörðun og bað um endurskoðun hennar, en viðurkenndi heimild nefndar- innar til að taka slíka ákvörðun. Á fundi daggjaldanefndar 23. sept- ember 1991 var ákveðið að taka tillit til reiknaðrar húsaleigu vegna ársins 1990 en halda fast við fyrri ákvörðun varðandi 1991. Sérstak- ar ráðstafanir voru samþykktar til að mæta halla ársins 1991. S höfðaði mál gegn ríkinu og krafðist ógildingar á ákvörðun dag- gjaldanefndar 14. júní 1991. Ljóst var, að skýrsla endurskoðunar- skrifstofu um rekstrarreikning 1990 lá fyrir nefndinni á fundinum 23. september, en þar kemur fram, að væri húsaleigu sleppt í reikn- CCCLVII Efnisskrá Bls. ingsgrundvellinum, bæri að líta til viðhalds húsnæðis, fasteigna- gjalda og trygginga húsnæðis.Gögn skorti um frekari ákvarðanir nefndarinnar vegna ársins 1991. Af ákvörðuninni 14. júní 1991 sást einnig, að í stað húsaleigugreiðslna gátu komið aðrir liðir, sem ósk- að var nánari gagna um. S lagði ekki fram skýr gögn um þau atriði, þótt hann hefði haft næg tækifæri til þess. Frá og með árinu 1992 voru fjárveitingar til heimilisins teknar á föst fjárlög, og daggjalda- nefnd hætti störfum í árslok 1993. S var ekki talinn hafa sýnt fram á, að ákvörðun daggjaldanefndar 14. júní 1991 hefði verið ómá- lefnaleg eða í andstöðu við 3. mgr. 46. gr. laga nr. 67/1971 og reglu- gerð nr. 113/1980, og var íslenska ríkið sýknað af öllum kröfum S. Málskostnaður í héraði og fyrir Hæstarétti var felldur niður. Sér- AtkVæði. err 441 Hinn 25. ágúst 1997 ákvað hreppsnefnd Eyjafjarðarsveitar að neyta for- kaupsréttar að jörðinni Möðrufelli í Eyjafjarðarsveit. Það var kært til landbúnaðarráðuneytisins, sem ógilti þá ákvörðun með úrskurði 1. október 1997. Hreppsnefndin höfðaði mál til ógildingar á úr- skurðinum. Það hvíldi á hreppsnefndinni sem stjórnvaldi að ganga úr skugga um það, að fyrir lægju allar upplýsingar, sem skoða átti, áður en ákvarðanir yrðu teknar í samræmi við jarðalögin, og urðu viðhorf kaupenda og seljenda jarðarinnar að liggja skýrlega fyrir. Annar kaupenda hafði símasamband við oddvita og varaoddvita áður en ákvörðun var tekin um að neyta forkaupsréttar, og annar seljenda hafði óformlegt samband við varaoddvita. Af hálfu hreppsnefndarinnar var aldrei leitað til þeirra til að afla upplýsinga um málið. Þótt 10. gr. laga nr. 37/1993 mælti ekki fyrir um form upplýsingaöflunar, gátu slík samtöl, sem hér áttu sér stað, tæpast fullnægt rannsóknarskyldu þeirri, sem hvíldi á stjórnvaldi, þegar um svo íþyngjandi ráðstöfun og mikla hagsmuni væri að ræða. Var talið ósannað, að fullnægjandi upplýsingar hefðu legið fyrir hrepps- nefndinni um það, hvernig kaupendur hygðust haga búskap sínum, og gat hún því ekki réttilega metið, hvort sú ákvörðun að neyta forkaupsréttar væri í samræmi við tilgang jarðalaga. .................... 601 Bæjarstjórn Garðabæjar, G, ákvað á fundi sínum 18. apríl 1996 að taka eignarnámi 34 hektara landsvæði á Arnarneshálsi, sem var í óskiptri sameign 11 aðila. Landeigendur höfðuðu mál gegn G og kröfðust ógildingar ákvörðunarinnar. Aðilar höfðu átt í viðræðum um ráðstöfun landsins frá því í janúar 1996. Beindust þær í fyrstu að kaupum G á landinu en síðar einnig að því hvort L gætu fengið Efnisskrá CCCLIX heimild G til að standa sjálf að því að breyta landinu í byggingar- lóðir og úthluta þeim með sölu í samræmi við það deiliskipulag, sem endanlega yrði samþykkt. Lögmaður L sendi bæjarritara vinnudrög að samkomulagi, sem nota mætti sem umræðugrundvöll 10. apríl 1996. Takmarkaðar viðræður virðast hafa átt sér stað eftir það, og töldu L málið alls óútrætt, þegar G afréð að hætta frekari tilraunum til samkomulags. Gögn málsins gáfu til kynna, að G hefði slitið viðræðum aðilanna án sérstaks fyrirvara, áður en úr- lausnarefnin hefðu verið rædd til þrautar. Varð ekki annað séð en að tími hefði verið til frekari viðræðna. Var G ekki talinn hafa sýnt fram á, að hin umdeilda ákvörðun bæjarstjórnar 18. apríl 1996 hefði verið reist á viðhlítandi undirbúningi. Skilyrði 28. gr. laga nr. 19/ 1964 til eignarnámsins voru þannig ekki uppfyllt og var fallist á kröfu L um ógildingu ákvörðunarinnar. ...........d.......00ee Sjá Samkeppnismál. ...................... rr Sjá Kosningar... Sjá Samkeppni. ................ rr Sjá Vátrygging. rr Umhverfisráðherra tilkynnti starfsmönnum Landmælinga Íslands þá ákvörðun sína að flytja starfsemi stofnunarinnar til Akraness með minnisblaði 3. júlí 1996. Var gert ráð fyrir, að stofnunin tæki að fullu til starfa á nýjum stað í ársbyrjun 1999 og að starfsmenn til- kynntu fyrir Í. janúar 1998 hvort þeir vildu starfa áfram hjá stofn- uninni. M, starfsmaður Landmælinga, krafðist þess, að ákvörðun umhverfisráðherra yrði dæmd ólögmæt. Taldi M slíka íþyngjandi ákvörðun ekki verða tekna nema til þess lægi ótvíræð lagaheimild, en engin heimild hefði verið til þess í lögum nr. 31/1985, sem giltu, þegar flutningurinn var ráðinn. Í fjárlögum hefði heldur ekki verið gert ráð fyrir flutningnum, en honum fylgdu óhjákvæmilega veru- leg fjárútlát úr ríkissjóði. Ráðuneytið taldi ákvörðunina aðallega studda byggðasjónarmiðum og að staðið hefði verið eðlilega að ákvörðunartöku í málinu. Hefði umhverfisráðherra, sem færi með málefni landmælinganna, haft fullt vald og heimild til þess að ákveða aðsetur stofnunarinnar. Sem handhafar framkvæmdarvalds hafi ráðherrar frjálsar hendur um staðsetningu ríkisstofnana, þegar almenn lög geymi engin bein fyrirmæli um aðsetur þeirra. Þótt ekki nyti almennra lagafyrirmæla um stjórnarframkvæmd, var ekki talið að ráðherra hefði óheft vald til framkvæmda þar um án atbeina löggjafans, heldur færi það eftir eðli framkvæmdar hvort ráðherra Bis. 985 1300 1928 3398 3478 CCCLX Efnisskrá Bls. þyrfti að afla sér lagaheimildar til hennar. Engin almenn lagafyrir- mæli eru um heimildir framkvæmdarvaldsins til að gera breytingar á staðsetningu ríkisstofnana, og engin lagafyrirmæli giltu um Land- mælingar Íslands. Þótt ekki væru bein fyrirmæli um það í lögum, að ríkisstofnun skyldi staðsett í Reykjavík, var ekki talið að það eitt gæfi ráðherra frjálst val um hvar hún skyldi vera. Ákvörðun um heimili stofnunar er meðal grundvallaratriða í skipulagi hennar. Var talið, að ákvörðun um aðsetur ríkisstofnunar væri þess eðlis, að um hana skyldi mælt í lögum. Varð ráðherra því að leita sér skýrrar heimildar í almennum lögum fyrir flutningi stofnunar frá Reykja- vík. Var ákvörðun umhverfisráðherra því ólögmæt. ...................... 4552 Stjórnvaldsákvörðun Sjá Lyfjaverð. „nr 1662, 1677 Sjá Almennar tryggingar. dd... 3975 Stjórnvaldsfyrirmæli Sjá Þjónustugjald. .................... rr 3460 Stjórnvaldsúrskurður Íslenska ríkið, Í, keypti á árinu 1982 þrjár jarðir í Reyðarfjarðarhreppi og íbúðarhús og önnur mannvirki á einni jörðinni. Til stóð að reisa iðjuver á landi jarðanna. Í september 1990 óskaði Í eftir heimild til þess að reisa íbúðarhús á jörðinni. Á fundi 29. október 1990 hafn- aði byggingarnefnd beiðni Í, sem skaut þeirri ákvörðun til um- hverfisráðherra 28. janúar 1991. Umhverfisráðherra kvað upp úr- skurð 2. febrúar 1996 og felldi úr gildi ákvörðun byggingarnefndar. Reyðarfjarðarhreppur höfðaði mál gegn Í og krafðist ógildingar úr- skurðarins. Það liðu rúm fimm ár frá því að kæra Í barst umhverfis- ráðuneytinu þar til úrskurður þess var kveðinn upp. Þetta þótti óhæfilegur dráttur á meðferð málsins, sem ekki hafði verið rétt- lættur. Niðurstaða úrskurðarins byggðist að verulegu leyti á þeirri staðhæfingu Í, að legið hefði ljóst fyrir allt frá kaupum Í á jörðinni á árinu 1982, að íbúðarhús á henni yrði rifið. Þessi staðhæfing hafði ekki verið sannreynd, en á henni var byggt sem óumdeildri stað- reynd. Í úrskurðinum var engin afstaða tekin til umsagna, sem ráðuneytinu höfðu borist frá Skipulagi ríkisins og húsafriðunar- nefnd. Þegar af þessum ástæðum var úrskurðurinn felldur úr gildi. 4342 Stjórnvöld Samkeppnisráð, S, ógilti kaupsamning MB hf. og M. Áfrýjunarnefnd samkeppnismála, Á, hratt þeirri ákvörðun, þar sem S hefði ekki Efnisskrá CCCLXI Bls. gætt lögmælts frests til að hafa afskipti af málinu. S höfðaði mál gegn MB hf., M og Á og krafðist þess, að úrskurður Á yrði ógiltur. Í málinu lá fyrir gagnstæð niðurstaða tveggja stjórnvalda á vegum ríkisins, sem bæði starfa að samkeppnismálum á lægra og æðra stigi. Samkvæmt meginreglu stjórnsýsluréttar er úrlausn æðra stjórnvalds um skýringu á lögum bindandi við þessar aðstæður fyrir lægra stjórnvald, og ber því að hlíta niðurstöðu æðra stjórnvalds, sem endurskoðað hefur ákvörðun hins lægra setta á grundvelli kæru frá aðila, sem á lögvarinna hagsmuna að gæta. Gat hið lægra setta stjórnvald því aðeins hlutast til um að fá úrskurðinum hnekkt, að fyrir hendi væri ótvíræð lagaheimild fyrir það að skjóta deiluefn- inu til dómstóla. Slík heimild var ekki talin felast í 56. gr. laga nr. 8/ 1993. Var málinu vísað frá héraðsdómi. ..................... 000... 2821 Stöðuveiting Sjá Jafnrétti...) 3599, 4533 Sveitarfélög Sjá Fjárnám. ......................... 1800 Sveitarstjórn Sjá Ábyrgð. leet 642 Sjá Kosningar. ............. renna 1928 Sjá Stjórnsýsla. ............0..0000. nanna 985 Sjá Stjórnvaldsúrskurður. .............0000...... 0 4342 Svipting ökuréttar Sjá Reynslulausn. ..............0....000da ene 2333 Sýkna að svo stöddu Sjá Gjáalddagi. .............000..... rr 298 Söluhagnaður Sjá Skattar. ................... nennt renna 1094 Sölulaun Fyrir milligöngu R seldi 11. febrúar 1997 sameignarfélag H og J, H st., B ritfangaverslun í Reykjavík. Í tilboðinu og samningnum var kaup- verðið tilgreint 3.900.000 krónur vörulager samkvæmt talningu. CCCLXII Efnisskrá Á eyðublaði, sem R notaði fyrir kauptilboð var tekið fram, að sölu- laun af seldum verðmætum væri 5% auk virðisaukaskatts. J, sem samþykkti tilboðið, kvaðst ekki hafa lesið þessa skilmála. Hinn 21. febrúar 1997 sendi R þeim H og J reikning fyrir sölulaunum að fjárhæð 420.000 krónur auk virðisaukaskatts fyrir 5% sölulaunum, en aðilar voru sammála um, að greiða hefði átt 4.500.000 krónur fyrir vörubirgðirnar. Meginágreiningur aðila var um það hvort miða skyldi sölulaun við 3.900.000 krónur eða 8.400.000 krónur. Aðilar kaupsamningsins voru ólöglærðir og nutu ekki aðstoðar lög- manns, þegar kaupin voru gerð. Var talið, að R hefði borið að kynna H og J skýrt og greinilega hvernig hann hugðist reikna sér söluþóknun. Áðurnefnd tilgreining á prentuðu tilboðseyðublaði þótti ekki nægileg til að binda H og J við hann. Var litið svo á, að ekki hefði komist á samningur um fjárhæð sölulauna. Varð því að ákveða fjárhæð þeirra með hliðsjón af meginreglu $. gr. laga nr. 39/ 1922. H og J höfðu þegar greitt 195.000 krónur í sölulaun auk virð- isaukaskatts. Þótti sú fjárhæð ekki ósanngjörn heildarþóknun fyrir starf R. Voru H og J því sýknuð af kröfu R. ...............00...... 0000. Sönnunarfærsla Sjá Klám. ................ eeen Sjá Kynferðisbrot. ................... near Sönnunargögn Sjá Gagnaöðflun. .............0....0000 0000 Tékkar Sjá Umboðssvik. ..................0.. nennt E var ákærður fyrir að hafa gefið út 4 tékka, sem ekki var innstæða fyrir, er þeim var framvísað til greiðslu. Tékkarnir voru gefnir út til S hf. Fyrir lá, að þeir voru afhentir félaginu í viðskiptum í desember 1996 og janúar 1997 með fyrirheiti um, að þeim yrði ekki framvísað í banka fyrr en að tilteknum tíma liðnum. Mátti viðtakanda tékk- anna vera ljóst, að ekki væri fullvíst að innstæða yrði fyrir fjárhæð þeirra, þegar að innlausn kæmi. Var ákvörðun refsingar frestað skilorðsbundið. ....................aaaaannnrnreerrrerrr err Tilboð J gerði tilboð í bátinn Sæljóma GK-150, sem var í eigu samnefnds hluta- félags. G var stjórnarformaður og framkvæmdastjóri þessa félags Bls. 3438 516 3001 2449 1716 3389 Efnisskrá CCCLXNI Bls. og jafnframt eigandi að meirihluta hlutafjárins. Í tilboðinu var mið- að við, að báturinn yrði keyptur með almennu veiðileyfi en án sér- stakra veiðiheimilda, þ.e. aflahlutdeildar eða aflamarks. Aðilar undirrituðu tilboðið á heimili G 9. maí 1996. Af orðum tilboðsins varð ráðið, að það hafi átt að vera undanfari formlegs kaupsamn- ings. Hafi þeir miðað við að unnt yrði að ganga frá málinu innan 2-3 vikna. Hinn 11. júní 1996 var J tilkynnt með símskeyti á vegum G, að ekkert gæti orðið af kaupunum, þar sem eigandi bátsins, Sæljómi ehf., hefði hafnað tilboðinu og bátnum verið ráðstafað annað. J höfðaði mál gegn G og krafðist skaðabóta fyrir tjón af völdum þess, að hann varð af kaupum á bátnum. Tjónið rakti hann aðallega til þess, að með kaupunum hefði hann fengið umráð yfir þeirri aflahlutdeild í þorski og ýsu, sem úthlutað var vegna bátsins sumarið 1996. Talið var, að með undirritun tilboðsins hefði G orðið skuldbundinn um að ganga til samningsgerðar á þeim grundvelli, sem lýst var í tilboðinu. Framganga G hefði verið með þeim hætti, að J mátti telja hann ábyrgan um efndir á samkomulaginu. Tilboð J í bátinn var við það miðað, að báturinn yrði keyptur með veiði- leyfi, en án aflahlutdeildar eða aflamarks. J átti þannig ekki að öðl- ast réttindi til línutvöföldunar, sem rakin yrði til heimilda fyrri eig- anda, heldur varð hann sjálfur að koma upp aflamarki fyrir bátinn. Einnig var talið, að hann hefði ekki getað vænst þess að njóta góðs af aflahlutdeild, sem síðar yrði úthlutað í stað réttinda vegna reynslu af línuveiðum í höndum fyrri umráðamanna bátsins. J var því ekki talinn hafa sýnt fram á, að viðskipti hans við G hefðu átt að leiða til þess, að hann fengi umráð yfir viðbótaraflahlutdeild- inni. Var G því sýknaður af bótakröfu hans. ............0..000.0.0...0... 1724 Tilraun Sjá Tollagabrot. ..............0.... rr 914, 939 Sjá Líkamsárás. .................... rr 2510, 3220 Tjáningarfrelsi Þ var ákærður fyrir klám. Hann bar fyrir sig ákvæði 73. gr. stjórnar- skrárinnar um tjáningarfrelsi. Samkvæmt 3. mgr. greinarinnar er heimilt að setja tjáningarfrelsi skorður til verndar heilsu eða sið- gæði manna eða vegna réttinda eða mannorðs annarra. Ákvæði 2. CCCLXIV Efnisskrá Bls. mgr. 210. gr. almennra hegningarlaga er lögbundin takmörkun á tjáningarfrelsinu í samræmi við þessa heimild. Takmörkunin var einnig talin vera í samræmi við ákvæði 2. mgr. 10. gr. samnings um verndun mannréttinda og mannfrelsis, sbr. lög nr. 62/1994 um mannréttindasáttmála Evrópu. Þ bar einnig fyrir sig jafnræðisreglu 65. gr. stjórnarskrárinnar. Honum stoðaði ekki að benda á, að aðrir hefðu ekki verið ákærðir fyrir samsvarandi háttsemi. ................... 516 R höfðaði mál gegn B og krafðist ómerkingar ummæla, sem B hafði við- haft í yfirlýsingu vegna deilna um hundahald R. B bar fyrir sig 73. gr. stjórnarskrárinnar. Samkvæmt 3. mgr. þeirrar greinar er heimilt að setja tjáningarfrelsi skorður til verndar heilsu eða siðgæði manna eða vegna réttinda eða mannorðs annarra. Í 234. og 345. gr. almennra hegningarlaga eru lögbundnar takmarkanir á tjáningar- frelsinu í samræmi við þessa heimild. Takmörkunin er einnig í sam- ræmi við ákvæði 2. mgr. 10. gr. samnings um verndun mannréttinda og mannfrelsis, sbr. lög nr. 62/1994. Kröfu B um sýknu á þessum grunni var því hafnað. .............00......0000eee eeen narta 693 Sjá Ærumeiðingar. .............. neee rrrrnnnerrrrenannerrrrrrnnn rr 1376 Tolllagabrot E var ákærður fyrir tolllagabrot með því að hafa flutt til landsins á árun- um 1988 til 1992 33 sendingar af frosnum forsteiktum kartöflum og framvísað við tollyfirvöld vörureikningum og aðflutningsskýrslum, sem sýndu einungis hluta af innkaupsverði vörunnar og svíkja und- an verulegan hluta aðflutningsgjalda að fjárhæð 13.407.542 krónur. Hinn 24. mars 1992 gaf E sig fram hjá tollstjóranum í Reykjavík og lagði fram nýjar aðflutningsskýrslur vegna þessara vörusendinga og greiddi mismuninn auk vaxta. E hafði flutt til landsins franskar kartöflur í um 20 ár. Á árinu 1988 var tekið upp jöfnunargjald á þennan vöruflokk, sem var 190% af tollverði. Eftir það var reikn- ingunum skipt, þannig að tveir bárust fyrir hverri vörusendingu. E greiddi báða reikningana en lagði aðeins annan þeirra fram við tollafgreiðslu. E var ákærður 8. nóvember 1994 fyrir tolllagabrot. Hann viðurkenndi brot sitt og var dæmdur í héraðsdómi 29. desember 1994 í fangelsi í 15 mánuði, skilorðsbundið í tvö ár, og til greiðslu sektar að fjárhæð 400.000 krónur, auk sakarkostnaðar. Með dómi Hæstaréttar 19. desember 1996 í máli þrotabús S. Ósk- arssonar á Co. hf. gegn íslenska ríkinu var felldur úr gildi úr- skurður ríkistollanefndar 28. janúar 1994 um endurákvörðun á að- Efnisskrá CCCLXV Bls. flutningsgjöldum vegna innflutnings á frönskum kartöflum. E sótti um endurupptöku málsins og var það samþykkt 14. maí 1997. Niðurstaða Hæstaréttar í fyrrgreindum dómi var lögð til grundvall- ar. Samkvæmt því skorti viðhlítandi lagastoð fyrir álagningu og innheimtu jöfnunargjaldsins. Háttsemi E varð heldur ekki metin sem tilraun til brots, sbr. 1. mgr. 125. gr. tollalaga. Þótt E hefði ásett sér að komast undan greiðslu á hluta aðflutningsgjalds, sem hann taldi skylt að greiða, þá bjó hann að þessu leyti við ranga hugmynd um refsinæmi háttsemi sinnar. Rangar upplýsingar E í tollskýrslum urðu ekki aðeins til þess, að lægra jöfnunargjald var lagt á félagið, heldur varð tollur og virðisaukaskattur vegna innflutningsins jafn- framt minni. Með þessu braut E gegn ákvæðum 2. mgr. 126. gr. tollalaga. Brot E var talið stórfellt. Við ákvörðun refsingar var tek- ið tillit til þess, að E gaf sig fram af sjálfsdáðum og bætti fyrir brot sín, auk mikils dráttar, sem varð á saksókn á hendur honum og tafa á rekstri málsins eftir að endurupptaka þess var ráðin. Var refsing hans ákveðin 200.000 króna sekt til ríkissjóðs, sem hann var þegar búinn að greiða. Allur áfrýjunarkostnaður málsins var greiddur úr FÍKISSJÓÖI. ddr 914 Sjá Endurupptaka Máls. ...........0.00.0.0.0.0 0000 922 Ó var ákærður fyrir tolllagabrot með því að hafa flutt til landsins á árinu 1991 sex sendingar af frosnum forsteiktum kartöflum og framvísað við tollyfirvöld vörureikningum og aðflutningsskýrslum, sem sýndu einungis hluta af innkaupsverði vörunnar. Tollyfirvöld tóku skýrslu af Ó í nóvember 1991. Hann skýrði frá því, að framleiðandi vörunn- ar hefði boðist til að skipta vörureikningunum þannig, að tveir myndu berast fyrir hverri vörusendingu. Hann hefði greitt báða reikningana, en aðeins annar þeirra hefði verið lagður fram við tollafgreiðslu. Ó var ákærður 13. september 1994 fyrir tolllagabrot. Með dómi Hæstaréttar 23. febrúar 1995 var hann dæmdur til að sæta fangelsi í 12 mánuði, en þar af var fullnustu 11 mánaða fang- elsisvistar frestað skilorðsbundið í tvö ár. Þá var hann dæmdur til greiðslu sektar að fjárhæð 100.000 krónur, auk sakarkostnaðar. Með dómi Hæstaréttar 19. desember 1996 í máli þrotabús S. Ósk- arssonar ér Co. hf. gegn íslenska ríkinu var felldur úr gildi úr- skurður ríkistollanefndar 28. janúar 1994 um endurákvörðun á að- flutningsgjöldum vegna innflutnings á frönskum kartöflum. Ó sótti um endurupptöku málsins og var það samþykkt 14. maí 1997. Niðurstaða Hæstaréttar í fyrrgreindum dómi var lögð til grundvall- CCCLXVI Efnisskrá Bls. ar. Samkvæmt því skorti viðhlítandi lagastoð fyrir álagningu og innheimtu jöfnunargjaldsins. Háttsemi Ó varð heldur ekki metin sem tilraun til brots, sbr. 1. mgr. 125. gr. tollalaga. Þótt Ó hefði ásett sér að komast undan greiðslu á hluta aðflutningsgjalds, sem hann taldi skylt að greiða, þá bjó hann að þessu leyti við ranga hugmynd um refsinæmi háttsemi sinnar. Rangar upplýsingar Ó í tollskýrslum urðu ekki aðeins til þess, að lægra jöfnunargjald var lagt á félagið, heldur varð tollur og virðisaukaskattur vegna innflutningsins jafn- framt minni. Með þessu braut Ó gegn ákvæðum 2. mgr. 126. gr. tollalaga. Brot Ó var talið stórfellt. Við ákvörðun refsingar var tekið tillit til þess, að hann hafði ekki áður sætt refsingu og hins mikla dráttar, sem varð á saksókn á hendur honum og tafa á rekstri máls- ins eftir að endurupptaka þess var ráðin. Var refsing hans ákveðin 100.000 króna sekt til ríkissjóðs, sem hann var þegar búinn að greiða. Allur áfrýjunarkostnaður málsins var greiddur úr ríkissjóði. ........... 939 Þ, sem var framkvæmdastjóri og í stjórn Bílastúdíós ehf., var ákærður fyrir tolllagabrot með því að framvísa fyrir hönd félagsins í ágúst og nóvember 1996 röngum aðflutningsskýrslum og röngum vöru- reikningum vegna innflutnings fjögurra bifreiða. Tollstjórinn í Reykjavík óskaði eftir frekari gögnum, og afhenti Þ tollstjóraemb- ættinu fjóra reikninga, þrjá 23. desember 1996 og einn 30. janúar 1997. Hélt Þ því fram, að hann hefði skilað réttum aðflutnings- skýrslum og réttum vörureikningum hjá tollstjóraembættinu í ágúst og september 1996 og að hinir umdeildu viðbótarreikningar sýndu kaupumboðslaun í merkingu 9. gr. tollalaga.Tollstjórinn í Reykja- vík taldi hins vegar, að vörueiningar, sem fram komu eftir að emb- ætti hans hafði hafnað að tollafgreiða bifreiðirnar, sýndu að raun- verulegt kaupverð þeirra hefði verið mun meira en áður var upp- lýst um. Féllst ríkistollanefnd á þann skilning í úrskurði sínum 2. desember 1997. Talið var, að reikningar vegna ætlaðra kaupum- boðslauna væru tortryggilegir. Ekki varð þó fram hjá því litið, að af hálfu ákæruvalds hafði ekki verið aflað viðhlítandi gagna um af- stöðu erlendra seljenda bifreiða, sem um ræddi í málinu, til stað- hæfinga Þ, svo og frekari skýringa þeirra á viðskiptunum. Þótti ekki nægilega sannað, að Þ hefði gerst sekur um þá háttsemi, sem honum var gefin að sök, og var hann sýknaður. .....................0..... 1190 Fjórir menn voru sakfelldir fyrir að smygla til landsins áfengi og tóbaki með m/s Skógarfossi, þar sem þeir voru skipverjar. Þeir gáfu skýrslu hjá tollyfirvöldum fáum dögum eftir komu til landsins og síðan aftur skýrslu fyrir dómi, og var framburður þeirra þá nokkuð S hf. Efnisskrá CCCLXVII með öðrum hætti en áður. Eins og málið lá fyrir varð dómur ekki reistur á skýrslum þeirra fyrir tollyfirvöldum. Mennirnir voru allir taldir hafa brotið gegn ákvæðum tollalaga og voru dæmdir til að greiða sekt í ríkissjóð, sem voru ákveðnar frá 500.000 krónum til 1.500.000 króna. Þá voru þeir látnir sæta upptöku til ríkissjóðs á áfengi og tóbaki. ......................00..... rr Tómlæti og E deildu um það, hvort ruglingshætta væri milli vörumerkjanna KRAFT og CRAFT of Sweden AB. E hélt því fram, að tómlæti S hf. um að halda fram rétti sínum ætti að leiða til þess, að sá réttur, sem hann kynni að hafa átt, væri fallinn niður. S hf. gerði athuga- semdir við notkun E á vörumerkinu CRAFT í bréfum í október og nóvember 1992, og taldi hann E hafa orðið við tilmælum um að láta af notkun vörumerkisins allt þar til um haustið 1995, þegar hann varð aftur var við auglýsingar frá E á fatnaði með merkinu. Gögn voru lögð fram um, að auglýsingar hefðu birst í dagblaði og tímariti á árunum 1992-1995, og var nokkur hluti þeirra um fatnað, sem var annars konar en vörur S hf. Þótt auglýsingar E hefðu að öðru leyti verið fallnar til að vekja viðbrögð hjá S hf., þá var litið til þess, að flestar birtust þær á árunum 1994 og 1995, auk þess sem gögn málsins bentu til þess, að viðskipti E með vörur af gerðinni CRAFT hefðu ekki verið veruleg að umfangi. Var því ekki litið svo á, að um tómlæti væri að ræða af hálfu S hf. í skilningi a-liðar 9. gr. laga nr. 47/1968. 2... M hóf vinnu við byggingu sláturhúss fyrir Kaupfélag Króksfjarðar, K, í október 1989 og vann að byggingunni fram í nóvember 1992 og svo aftur í nokkra mánuði 1994. Meðan á húsbyggingunni stóð fékk M munnlega heimild K til að hagnýta sér járnbita og notaða tank- kerru. Ekkert var rætt um það hvort og þá hvaða verð skyldi koma fyrir. Aðila greindi á um hvenær M hefði fengið kerruna og járnbit- ana. K hélt, að það hefði verið haustið 1992 en M kvað það hafa verið árið 1990 eða 1991. K gerði ekki reka að kröfu um endurgjald fyrr en í janúar 1997. Voru þá liðin a.m.k. rúmlega fjögur ár frá af- hendingu. Með aðgerðarleysi sínu þótti K hafa sýnt slíkt skeyting- arleysi, að kröfurnar voru taldar fallnar niður fyrir tómlæti. ......... Sjá Verksamningur. ....................0 00. Sjá Handveð. ...............0.0.0... neee BIs. 3072 433 4361 3729 CCCLXVII Efnisskrá Bls. Sjá Víxilmál. „reru 3m1 Tryggingarbréf Sjá Nauðungarsala. „........... narta 560 J gaf út þrjú tryggingarbréf til B hf. 21. janúar 1981, 12. febrúar 1985 og 1. júlí 1985, en síðastnefnda bréfið var jafnframt gefið út í nafni einkafyrirtækis J. Með bréfunum voru B hf. veðsettir nánar til- greindir eignarhlutar J í fasteign í Reykjavík til tryggingar víxilsk- uldum og öðrum skuldum og skuldbindingum í hvaða formi sem væri, sem J skuldaði eða kynni að skulda að tilteknum fjárhæðum. Hinn 30. janúar 1987 voru ritaðir viðaukar á tryggingarbrétin, sem í fólust yfirlýsingar um, að bréfin væru einnig til tryggingar skuldum N hf., en að öll ákvæði bréfanna að öðru leyti stæðu óbreytt. J og eiginkona hans undirrituðu viðaukana fyrir hönd hlutafélagsins, en þau voru þar bæði stjórnarmenn og áttu saman 97% hlutafjárins. Sama dag og viðaukarnir voru undirritaðir opnaði B hf. erlenda ábyrgð fyrir N hf. hjá Fællesbanken í Kaupmannahöfn að fjáhæð USD 509.450, og var B hf. afhentur tryggingarvíxil vegna ábyrgðar- innar, útgefinn af félaginu. Með dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 28. febrúar 1994 var N hf. dæmt til að greiða B hf. andvirði víxilsins. B hf. höfðaði mál gegn J og krafðist þess meðal annars, að skuld N hf. samkvæmt dóminum væri tryggð með veðrétti samkvæmt fyrr- greindum þremur tryggingarbréfum. J hélt því fram, að lögleg veð- setning hefði ekki stofnast í eignum sínum með þessari undirritun, þar sem hann hefði einungis ritað undir viðaukana fyrir hönd N hf., en ekki sem þinglýstur eigandi viðkomandi eigna eða kona hans sem maki þinglýsts eiganda, heldur hefðu þau undirritað sem stjórnarmenn í N hf. Talið var, að orðalag viðaukanna bæri ótvírætt með sér, að þær tryggingar, sem J hafði áður með undirskriftum sínum á tryggingarbréfin veitt B hf. í tilgreindum eignum vegna eigin skuldbindinga og einkafyrirtækis síns, ættu einnig að ná til skuldbindinga hlutafélagsins. J var stjórnarformaður þess, fram- kvæmdastjóri og annar aðaleigandi, jafnframt því sem hann var þinglýstur eigandi þeirra eigna, sem veðsettar voru samkvæmt tryggingarbréfunum. Talið var ljóst af gögnum málsins, að til við- aukanna væri stofnað vegna viðskipta, sem J stóð að. Var því litið á undirritun viðaukanna sem gildar veðsetningar af hálfu J. Viður- kennt var, að skuld N hf. við B hf. samkvæmt dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 28. febrúar 1994 væri tryggð með veðrétti í tryggingar- bréfunum þremur svo langt sem þau náðu. Sératkvæði. ............... 1615 Efnisskrá CCCLXIX Bls. J gaf út fjögur tryggingarbréf til B hf. 12. september 1984, 12. febrúar 1985 og 1. júlí 1985. Fyrsta bréfið var gefið út í nafni einkafyrirtækis J, en síðastnefnda bréfið var gefið út í eigin nafni hans og einkafyr- irtækisins. Með bréfunum voru B hf. veðsettar tvær fasteignir í Garðabæ til tryggingar víxilskuldum og öðrum skuldum og skuld- bindingum í hvaða formi sem væri, sem J eða einkafyrirtæki hans skulduðu eða kynnu að skulda að tilteknum fjárhæðum. Önnur fsteignin var þinglýst eign H, eiginkonu J, og áritaði hún þau brét, þar sem sú eign var veðsett, sem þinglýstur eigandi. J var þinglýstur eigandi hinnar eignarinnar. Hinn 30. janúar 1987 voru ritaðir við- aukar á tryggingarbréfin, sem í fólust yfirlýsingar um, að bréfin væru einnig til tryggingar skuldum N hf., en að öll ákvæði bréfanna að öðru leyti stæðu óbreytt. J og H undirrituðu viðaukana fyrir hönd hlutafélagins, en þau væru þar bæði stjórnarmenn og áttu saman 97% hlutafjárins. Sama dag og viðaukarnir voru undirritaðir opnaði B hf. erlenda ábyrgð fyrir N hf. hjá Fællesbanken í Kaup- mannahöfn að fjáhæð USD 509.450, og var B hf. afhentur trygging- arvíxill vegna ábyrgðarinnar, útgefinn af félaginu. Með dómi Hér- aðsdóms Reykjavíkur 28. febrúar 1994 var N hf. dæmt til að greiða B hf. andvirði víxilsins. B hf. höfðaði mál gegn J og H og krafðist þess meðal annars, að skuld N hf. samkvæmt dóminum væri tryggð með veðrétti samkvæmt fyrrgreindum tryggingarbréfum. J og H héldu því fram, að lögleg veðsetning hefði ekki stofnast í eignum sínum með þessari undirritun, þar sem þau hefðu einungis ritað undir viðaukana fyrir hönd N hf., en ekki sem þinglýstir eigendur viðkomandi eigna, heldur hefðu þau undirritað sem stjórnarmenn í N hf. Talið var, að orðalag viðaukanna bæri ótvírætt með sér, að þær tryggingar, sem J og H höfðu áður með undirskriftum sínum á tryggingarbréfin veitt B hf. í tilgreindum eignum vegna skuldbind- inga J og einkafyrirtækis hans, ættu einnig að ná til skuldbindinga hlutafélagsins. J og H voru aðaleigendur þess, J var stjórnarfor- maður og framkvæmdastjóri og H stjórnarmaður, jafnframt því sem þau voru þinglýstir eigendur þeirra eigna, sem veðsettar voru samkvæmt tryggingarbréfunum. Talið var ljóst af gögnum málsins, að til viðaukanna væri stofnað vegna viðskipta, sem J stóð að. Var því litið á undirritun viðaukanna sem gildar veðsetningar af hálfu J og H. Viðurkennt var, að skuld N hf. við B hf. samkvæmt dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 28. febrúar 1994 væri tryggð með veð- rétti í tryggingarbréfunum fjórum, svo langt sem þau náðu. Sér- CCCLXX Efnisskrá Bls. Atkvæði. eeen 1634 Umboð Sjá Handveð. ....................... rr 867 Sjá Víxilmál. ............... rann 979 Sjá Verksamningur. 2913 Sjá Dánarbú. ........).).)))....0.0......... 4483 Umboðssvik B var sakfelldur fyrir að hafa sem sveitarstjóri Reykhólahrepps, en án heimildar hreppsnefndar, veðsett fasteign hreppsins til tryggingar láni, að fjárhæð 2.000.000 krónur. Hann var auk þess sakfelldur fyr- ir fjárdrátt og brot gegn ákvæðum laga um staðgreiðslu opinberra gjalda og dæmur í fangelsi í 8 Mánuði. .................. 583 Þ var ákærður fyrir umboðssvik, þegar hann sem sparisjóðsstjóri veitti á árinu 1994 fyrir hönd sparisjóðsins ábyrgð til tryggingar greiðslu á skuld samkvæmt skuldabréfi. Upplýsingar skorti um það, hvort til hafi verið á þeim tíma, sem hér skipti máli, skriflegar reglur eða munnleg fyrirmæli varðandi umboð Þ til að gangast undir ábyrgð í nafni sparisjóðsins. Gegn andmælum Þ var ekki talið nægilega sannað, að hann hefði ekki haft heimild til að veita ábyrgð af því tagi, sem hér um ræddi. Var Þ því sýknaður af þessum lið ákæru. Þ var sakfelldur fyrir að hafa misnotað aðstöðu sína sem sparisjóðs- stjóri til að gefa út 11 tékka í því skyni að dylja fjárdrátt sinn í spari- sjóðnum, svo og að veita í eigin þágu heimildarlaust og án nokk- urra trygginga yfirdráttarheimild á tékkareikning í eigu viðskipta- manns sparisjóðsins og hafa millifært þá fjárhæð á eigin reikning. Þ var einnig sakfelldur fyrir fjárdrátt. Var hann dæmdur í fangelsi í 12 MÁNUÖL. nearest 677 K var sakfelldur fyrir umboðssvik vegna notkunar 43 tékka, samtals að fjárhæð 214.669 krónur, sem samkvæmt samningi voru á ábyrgð bankans, að því er varðaði fjárhæðir tékka allt að 10.000 krónur við framvísun bankakorts, og fyrir tékkasvik vegna sölu 11 tékka, sam- tals að fjárhæð 247.000 krónur. Var hann dæmdur í fangelsi í 3 mánuði, en fullnustu 2 mánaða af refsingunni var frestað skilorðs- bundið í 2 ár. Sjá Skilorð. .......................00..0a rr 1716 Umboðsviðskipti K svf. keypti frystan þorsk af EMF fyrir milligöngu E og fyrirtækis hans, en E starfaði sem umboðsmaður íslenskra fyrirtækja við útflutning Efnisskrá CCCLXXI á sjávarafurðum og sem umboðsmaður erlendra fyrirtækja við inn- flutning á sjávarafurðum. Fiskinn hafði EMF fengið úr rússneskum togurum, og greindi aðila á um, hvort áskilin gæði hans ætti að miða við venjulegan slíkan fisk eða hvort gerðar hefðu verið ríkari kröfur. K svf. var ósáttur við hið keypta hráefni og vildi rifta kaup- unum, þar sem viðsemjandi hans um unnar afurðir úr hráefninu hefði ekki viljað kaupa vöruna vegna slælegra gæða, en EHM hafn- aði því. Lýsti K svf. því yfir, að hann myndi aðeins greiða fyrir það af fiskinum, sem tekinn hafi verið til vinnslu, en ekki fyrir óunna fiskinn. E seldi síðan óunna fiskinn, samtals 60,03 tonn, til annarra fyrir lægra verð og gerði EMF þeim aðilum reikning fyrir hann en krafði K svf. um greiðslu fyrir 39.312 tonn. K svf. krafðist sýknu sökum aðildarskorts þar sem ekkert réttarsamband hefði verið milli hans og EMF, heldur hefði hann átt viðskiptin við E. K svf. fékk sendan reikning frá EMF þar sem kemur skýrt fram nafn hans ásamt fleiri upplýsingum um hann. Var talið að fyrirsvarsmanni K svf. hafi átt að vera ljóst, að hann átti í viðskiptum við GMF en ekki E. Þá báru farmskírteini og reikningur vegna flutnings vör- unnar það með sér, að EMF væri sendandi vörunnar og K svf. við- takandi, og í bréfum sínum til K svf. kom E fram í nafni EMF. Var því fallist á það með EMF, að E hefði verið umboðsmaður hans í viðskiptunum og var því hafnað kröfu K svf. um sýknu vegna aðild- AFSKOFtS. draenei Umferðarlög Sjá Skaðabætur. ....................0. lent Sjá Þjófnaður. ...............0.... rr Sjá Vinnuslys. „0... Sjá Kæruheimild. ....................000000. Umferðarréttur Árið 1993 eignuðust J og I landspildur, sem skipt hafði verið úr landi Fitjakots á Kjalarnesi árið 1932. Í afsali 6. ágúst 1961 frá þáverandi eiganda Fitjakots til annars manns fyrir landspildum úr jörðinni var tekið fram, að kaupandi skyldi hafa endurgjaldslausan óhindraðan umferðarétt um land Fitjakots af þjóðvegi að hinum seldu land- spildum. B og S keyptu Fitjakot á árinu 1970. Í afsali til þeirra 20. apríl 1971 var tekið fram, að þeim væri kunnugt um nærliggjandi Bls. 207 421 2553 3378 4497 CCCLXXII Efnisskrá Bis. séreignir úr landinu og umferðarrétt eigenda þeirra um veg, sem liggi frá þjóðveginum að Fitjakoti, og lofuðu þeir að torvelda ekki umferð þeirra um veginn. B og S hindruðu umferð J og I að landi sínu, og kröfðust þau innsetningar í rétt sinn til að stöðva hindrun- ina. Með fyrrgreindu ákvæði í afsali 6. ágúst 1961 skuldbatt þáver- andi eigandi Fitjakots sjálfan sig og þá, sem síðar leiddu rétt sinn frá honum, til að veita endurgjaldslausan og óhindraðan umferðar- rétt um jörðina að landspildunni. Þótt áðurgreind fyrirmæli í afsali J og Í frá 20. apríl 1971 fælu hugsanlega í sér ráðagerð um umferð- arrétt, sem gengi skemur, leysti það ekki B og S undan þeim rétt- indum, sem fyrri eigandi Fitjakots hafði veitt. Var því litið svo á, að umferðarréttur handa J og Í ætti sér stoð í afsalinu frá 6. ágúst 1961. B og S voru ekki talin hafa sýnt fram á atvik, sem gætu leyst land þeirra undan kvöð um umferðarrétt samkvæmt afsalinu, og var krafa J og Í um innsetningargerð tekin til greina. ........................ 1346 Umferðarlög Sjá Vinnuslys... 3378 Umsýsluviðskipti S ehf. var aðili að SÍF hf. árin 1991 og 1992, sem hafði einkarétt á sölu og útflutningi saltfisks. SÍF hf. seldi afurðir fyrir S ehf., sem höfðaði mál gegn sölusambandinu til greiðslu á lokaverði vegna þurrfisks, sem S ehf. sendi því á tímabilinu 18. nóvember 1991 til 27. nóvem- ber 1992. Greiðsla SÍF hf. fór fram með þeim hætti, að greitt var út- borgunarverð jafnóðum fyrir afurðirnar samkvæmt verðtöflum, sem sölusambandið gaf út. Eftir aðalfund ár hvert var svo greitt lokaverð til framleiðenda, sem tók mið af rekstrarlegri útkomu af- urðarinnar. Ekkert lokaverð var greitt fyrir 6. verðtímabil árið 1991, og vegna tapreksturs sölusambandsins árið 1992 var ekkert lokaverð greitt til framleiðenda fyrir það ár, en tapinu dreift til lækkunar á séreignasjóði félagsmanna í hlutfalli við eignaraðild þeirra. Á aðalfundi SÍF hf. 27. maí 1992 var samþykkt, að lokaverð yrði ekki greitt vegna þurrfisks á 6. verðtímabili ársins 1991. Var S ehf. bundið af ákvörðun aðalfundarins. Þá var ekki talið, að S ehf. hefði sýnt fram á, að ákvörðun stjórnar og félagsfundar SÍF hf. varðandi meðferð á tapi vegna ársins 1992 hefði verið ólögmæt. Var félagið því bundið vegna þess uppgjörs og var SÍF hf sýknað af kröfum S Ehf... 4374 Efnisskrá CCCLXXNI Upplýsingaskylda Óþekktur tölvunotandi komst inn á heimasíðu Garðaskóla og Garða- Með lundar, breytti þeim og spillti. Tveir starfsmenn Garðaskóla kærðu þetta til ríkislögreglustjóra, R. Lék grunur á, að sá, sem þar hafði verið að verki, hefði náð aðgangi að einkatölvu annars kæranda gegnum svonefnt internet með því að komast að aðgangsorði og leyniorði. R krafðist þess, að fyrirsvarsmönnum Islandia Internet ehf., I, yrði gert að láta R í té allar þær upplýsingar, sem þeir hefðu um það, hvaða skráðu notendur svokallaðra internetmiðlara | kynnu að hafa unnið skemmdirnar. Talið var, að upplýsingar, sem R leitaði eftir, væru þess efnis, að 1. mgr. 87. gr., sbr. b-lið 86. gr. laga nr. 19/1991, ætti eftir hljóðan sinni við um þær. Þótt skylda til að veita upplýsingar hvíldi eingöngu á yfirvöldum, var talið unnt að beita 86. gr. laga n.r 19/1991 með lögjöfnun um að leggja skyldu á 1 til að veita upplýsingarnar. R taldi brotin, sem til rannsóknar væru, geta varðað við 249. gr. a og 1. mgr. 257. gr. almennra hegningarlaga, en brot gegn þeim ákvæðum ná ekki því lágmarki, sem mælt er fyrir um í b-lið 2. mgr. 87. gr. laga nr. 19/1991. Frá því lágmarki má víkja, ef ríkir almannahagsmunir eða einkahagsmunir krefjast þess. Talið var, að bæði ríkir almannahagsmunir og einkahagsmunir lægju að baki því, að R fengi aðgang að þeim upplýsingum, sem hann leitaði eftir. Var Í því dæmt skylt að láta í té umbeðnar upplýsingar. ................. Upplýsingaskylda stjórnvalda vísan til upplýsingalaga nr. 50/1996 krafðist E þess af Iðnlánasjóði að fá afhent skjöl, sem sýndu ráðstöfun fjár o.fl. samkvæmt 4. mgr. 1. tl.5. gr. laga um Iðnlánasjóð nr. 76/1987 og framlög til nýrra út- flutningsverkefna o.fl. samkvæmt 8. gr. sömu laga á árunum 1989 — 1996. Iönlánasjóður hafnaði kröfu E, sem skaut málinu til úrskurð- arnefndar um upplýsingamál. Nefndin úrskurðaði á þann veg, að Iðnlánasjóði bæri að veita E aðgang að skjali, þar sem fram kæmu framlög til hagrannsókna í þágu iðnaðarins og skjali um styrki á ár- unum 1990 — 1996. Iðnlánasjóður krafðist frestunar á réttaráhrifum úrskurðarins og var sú krafa tekin til greina. Iðnlánasjóður höfðaði mál gegn E og krafðist ógildingar úrskurðarins. Meginreglan sam- kvæmt upplýsingalögum er sú, að stjórnvöldum sé skylt að veita al- menningi aðgang að gögnum um tiltekið mál og að aðgangur að upplýsingum um úthlutun fjár úr opinberum sjóðum í formi óaftur- kræfra framlaga og styrkja sé heimill, nema lög mæli á annan veg. Undantekningar frá þeirri reglu verði að skýra þröngt. Varð ekki Bls. 3740 CCCLXXIV Efnisskrá Bls. séð, að hagsmunir þeirra aðila, sem fengið höfðu framlög og styrki úr Iðnlánasjóði á grundvelli þeirra lagaákvæða, sem E vísaði til, vægju þyngra en réttur almennings til að fá um það upplýsingar. Var kröfunni því hafnað. Sératkvæði. .............00.... 0 3096 Uppsögn Sjá Laun í veikindum. ....................000 0. 592 J var ráðinn á skip S hf. á lúðuvertíðina, og hófst ráðningartíminn við lögskráningu 12. maí 1991. Ekki var gerður skriflegur ráðningar- samningur við J, andstætt 6. gr. og 42. gr. sjómannalaga. S hf. sendi J uppsagnarbréf dagsett 1. september 1991, þar sem ástæða upp- sagnar var tilgreind sala skipsins. J höfðaði mál gegn S hf. og krafð- ist launa í þrjá mánuði. S hf. fór ekki eftir ákvæðum 44. gr. sjó- mannalaga við uppsögnina, og átti J því rétt til bóta, sem næmu þriggja mánaða kaupi, sbr. 3. mgr. 45. gr. sjómannalaga. Stoðaði S hf. ekki að bera fyrir sig 47. gr. laganna, þar sem engar ávirðingar voru nefndar í uppsagnarbréfinu. ...............0d0.eeeee nr 656 Sjá Húsaleigusamningur. ............0..... rr 1496 Sjá Vinnusamningur. ..................0... 00 1595 Upptaka Með úrskurði sakadóms Ólafsvíkur 30. apríl 1986 hafði rannsóknarlög- reglu ríkisins verið heimilað að leggja hald á sjö veðskuldabréf í þágu rannsóknar á viðskiptum L og ætlaðrar þátttöku J í þeim. Hæstiréttur staðfesti þennan úrskurð með dómi 16. júní 1986. Í máli, sem ákæruvaldið höfðaði gegn L og J 7. september 1993, var þess krafist, að bréf þessi yrðu gerð upptæk með dómi. Ósannað var, að ákærði J hefði átt nokkurn þátt í þeim kaupum ákærðu L, sem rift hafði verið með dómi Hæstaréttar 3. mars 1987. Opinbert mál hafði ekki verið höfðað vegna þessara viðskipta hennar. Voru ekki efni til að kveða á um upptöku veðskuldabréfanna. ............. 1572 Sjá Tolllagabrot. ...................00 renna 3072 Úrskurður héraðsdóms felldur úr gildi Sjá Lögræði. „dd... 673 Útburðargerð Landbúnaðarráðherra gerði leigusamning 29. júní 1971 við K um tvö tún á jörð ríkisins Gufudal í Ölfushreppi. Var svo kveðið á um í samn- ingnum, að túnin væru leigð til 7 ára og að þeim tíma liðnum hefði Efnisskrá CCCLXXV Bls. leigutaki forleigurétt til framhaldandi leigu. Árið 1978 óskaði H, dóttir K, eftir því að taka við leigunni af föður sínum. Í bréfi land- búnaðarráðuneytisins til hennar 8. maí 1978 var sagt, að ákveðið hefði verið að leigja henni landið og beitarréttindi til eins árs í senn með þriggja mánaða uppsagnarfresti miðað við fardaga, en ekkert var vikið þar að forleigurétti. Í lok bréfsins sagði, að leiguskilmálar væru þeir sömu og tilgreindir væru í samningnum 29. júní 1971 með tveimur nánar tilgreindum breytingum. Ráðuneytið sagði H upp leiguafnotum miðað við fardaga 1994, en féllst á að framlengja frestinn til loka fardagaársins 1994-1995. Með samningi 12. júlí 1995 leigði landbúnaðarráðherra golfklúbbi landspildu úr jörðinni Gufu- dal til reksturs golfvallar, og átti golfvöllurinn meðal annars að ná yfir þau tún, sem H hafði á leigu. H mótmælti þessum samningi, kvað uppsögn ekki heimila og krafðist framleiguréttar á landinu. Hélt H áfram afnotum túnanna og nýtti þau bæði til beitar og slægna, en hún rak garðyrkjustöð í Gufudal og átti þar lögheimili. Jarðeignir ríkisins kröfðust þess, að H yrði með beinni aðfarargerð látin víkja af túnunum og léti þeim í té umráð þeirra. Ekki lágu nein gögn fyrir um það, hvort ráðuneytið og H hafi ætlast til þess, að ákvæði um forleigurétt í samningnum 29. júní 1971 væru meðal þeirra leiguskilmála, sem gilda ættu í lögskiptum þeirra, en ekki voru tekin af tvímæli um þetta með bréfi ráðuneytisins 8. maí 1978. Lagt var til grundvallar, að texti þessara samninga hefði verið sam- inn í ráðuneytinu og starfsmönnum þess hefði verið í lófa lagið að kveða skýrlega á um þetta atriði í samningi við H. Varð sóknaraðili að bera hallann af því, að það var ekki gert. Samkvæmt því var ekki fallist á aðfarargerð án undangengins dóms. ........................- 455 Með leigusamningi við R ehf. 2. apríl 1997 tók D ehf. á leigu verslunar- húsnæði í Kringlunni í Reykjavík til fimm ára. Samkvæmt 4. gr. samningsins var gjalddagi leigu 5. hvers mánaðar. Í 8. gr. sagði, að væri leigan ekki greidd á réttum gjalddögum eða stæði leigutaki ekki við skyldur sínar samkvæmt samningnum félli hann niður og gæti leigusali þá krafist þess, að leigutaki rýmdi húsnæðið án nokk- urs fyrirvara. R ehf. krafðist útburðar á D ehf. vegna ítrekaðra van- skila. Hefði greiðsla fyrir október ekki borist fyrr en 14. þess mán- aðar, og greiðsla fyrir nóvember hefði ekki borist fyrr en 14. þess mánaðar, en samkvæmt kvittun sem fyrir var greiddi G ehf. leiguna í banka 12. nóvember. Hinn 14. nóvember sendi R ehf. símskeyti til G ehf. og rifti þar samningnum með vísan til 8. gr. hans. Meðal CCCLXXVI Efnisskrá Bls. gagna málsins voru kvittanir fyrir leigugreiðslum G ehf. frá upphafi leigutímans til og með nóvember 1997. Af þeim sást, að aðeins hafði einu sinni verið greitt á gjalddaga. Í öðrum mánuðum hafði greiðsla dregist nokkra daga, lengst til 14. dags mánaðarins. Greiðsludrátturinn í nóvember var þannig svipaður og verið hafði frá upphafi, og var ekki annað fram komið en að það hefði ætíð verið látið óátalið af R ehf. Greiðsludrátturinn var því talinn það óverulegur, miðað við fyrri samskipti aðila, að hann gat ekki rétt- lætt einhliða riftun samningsins. Útburðarkrafan var einnig byggð á því, að G ehf. hefði ekki greitt húsgjöld á tilsettum tíma. Ekki var ákvæði í samningnum um það hvar eða hvenær þau ætti að greiða. Húsfélagið var talið hafa vald á því, hvernig staðið væri að inn- heimtu húsgjalda, og samkvæmt gögnum málsins var G ehf. skuld- laus við það 12. desember 1997. Var heldur ekki fallist á útburð á þeim grundvelli. ............... rr 1042 Sjá Lögvarðir hagsmunir. ............0..0......0 0000... 2084 Eigendur jarðanna Stóru- og Minni Vatnsleysu, S, kröfðust þess, að L ehf. og S ehf. yrðu, ásamt öllum mannvirkjum og öðru því, sem þeim tilheyrði, bornir út af eignarlandi sínu í Vatnsleysuvík í Vatns- leysustrandarhreppi með beinni aðfarargerð. Héraðsdómur Reykjaness hafnaði kröfu þeirra. Í kæru S til Hæstaréttar var því haldið fram, að kröfugerð þeirra hefði í reynd verið þríþætt, því að í henni fælist krafa um útburð L ehf. og S ehf. af landi S, krafa um útburð allra mannvirkja af landinu og krafa um útburð á öðru, sem þar tilheyrði þessum varnaraðilum. Kröfur S þóttu ekki svo skýrar sem skyldi og ekki hafði verið ráðin bót þar á með skýringum, sem fram komu fyrir Hæstarétti. Óumdeilt var, að félögin áttu nú ýmis mannvirki, sem höfðu verið varanlega skeytt við landið og voru þar með hluti fasteignar. Áttu því S að greina nánar þá muni, sem gerðin ætti að ná til. Voru svo miklir annmarkar á málatilbúnaði S, að þegar af þeirri ástæðu var staðfest niðurstaða héraðsdómara um að hafna kröfu þeirra um útburðarg€rð. ........0....0.0... 2573 Sjá Frávísun frá Hæstarétti. ................0.0...0.0 0. 2694, 2714, 2748 G hafði um árabil verið búsettur á H í Dalabyggð, D. Faðir hans hafði búið á jörðinni, og mun G hafa búið á jörðinni, án þess að gert væri byggingarbréf. Árið 1978 fór G af jörðinni í framhaldi af dómi Hæstaréttar um útburð. Sveitarfélagið samdi síðan um leigu á jörð- inni, og tók G aftur við henni, án þess að gert væri byggingarbréf. D eignaðist síðan jörðina og stundaði G búskap á henni. D skrifaði Efnisskrá CCCLEXXVII Bis. G „útbyggingarbréf“ 10. desember 1997, sem birt var fyrir syni G. Var „bréfið“ stutt þeim rökum, að G hefði ekki fengist til að ganga frá byggingarbréfi fyrir jörðinni, hann hefði ekki greitt afgjöld vegna jarðarinnar, hann hefði vanrækt að halda við húsum og girð- ingum og ekki staðið skil á fasteignagjöldum. G rýmdi ekki jörðina, eins og skorað var á hann að gera, og þingfesti D aðfararbeiðni. G hafði þá búið á jörðinni á þriðja áratug, þar af um fimm ára skeið eftir að jörðin komst í eigu sveitarfélags, sem D kom í stað fyrir. Varð ekki annað ráðið af málsskjölum en að réttarsamband aðila hefði verið með þeim hætti, að jörðin teldist byggð G til lífsstíðar, sr. 6. gr. ábúðarlaga nr. 64/1976. Ekki varð séð, að D hefði látið í ljós við G hug sinn um að gera byggingarbréf fyrir jörðinni fyrr en á árinu 1992. Í drögum að byggingarbréfum, sem D lét gera voru ákvæði um gagnkvæman sex mánaða uppsagnarfrest. Með því hefðu byggingarbréfin svipt G rétti, sem hann hafði þegar öðlast á grundvelli áðurgreinds lagaákvæðis. Honum var því rétt að hafna því að gangast undir skilmála byggingarbréfanna. Var ekki fallist á, að D hefði sýnt fram á rétt sinn til að fá G vikið af jörðinni. Var því kröfu D um aðfarargerð hafnað. ...............00.....0. 000. 3335 G hafði haft á leigu atvinnuhúsnæði frá 1. september 1989. Upphaflegur leigusali var faðir hans en eftir lát hans leigði móðir hans honum húsnæðið. Hún seldi alla húseignina H ehf. 18. desember 1997 og var tekið fram í afsalinu, að kaupanda væri kunnugt um leigusamn- ing G, sem gilti til 1. júní 1998. H ehf. seldi síðan L ehf. alla hús- eignina 19. desember 1997 og voru samskonar ákvæði um leigu- samninginn í afsali til L ehf. L ehf. krafðist útburðar á G þar sem leigusamningi hans hefði lokið 1. júní 1998. G sagði, að ekki hefði verið gerður skriflegur leigusamningur um eignina og gilti því ótímabundinn leigusamningur í skilningi 10. gr. laga nr. 36/1994 og þyrfti að segja samningnum upp með níu mánaða fyrirvara. Fyrr- greind ummæli móður G í afsali um lok leigutíma hans stöfuðu frá leigusalanum einum. Var ekki fallist á, að þau nægðu ein til sönn- unar um efni munnlegs leigusamnings gegn mótmælum G. Honum bar því níu mánaða uppsagnarfrestur. L ehf. sagði upp leigusamn- ingnum 9. febrúar 1998 og var uppsagnarfresturinn ekki liðinn, þegar útburðar var krafist. Var því kröfu L ehf. hafnað. ............... 3360 Útivist Sjá Aðilaskipti. rr 1115 CCCLXXVIII Efnisskrá Með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur var hafnað kröfu E, J og S um, að mál H og I á hendur þeim yrði endurupptekið, en það var dóm- tekið 15. apríl 1998 vegna útvistar af hálfu þeirra frá þinghaldi þann dag. Hinn 4. apríl 1998 sendi héraðsdómari skriflega tilkynningu til lögmanna málsaðila um þinghald 15. sama mánaðar. Var tilkynn- ingin send í ábyrgðarbréfi, sem póstlagt var 6. apríl 1998. Lögmað- ur E, J og S vitjaði bréfsins 17. sama mánaðar, og hafði málið þá verið dómtekið samkvæmt kröfu H og I. Lögmaðurinn kvað til- kynningu um ábyrgðarbréfið ekki hafa borist á skrifstofu hans fyrr en að morgni 15. apríl. Tilkynning héraðsdómara var send á sann- anlegan hátt eins og áskilið er í 1. mgr. 92. gr. laga nr. 91/1991. Hún var send með hæfilegum fyrirvara, og voru ekki taldir slíkir ann- markar á henni. að útivist yrði metin E, J og S vítalaus. Var kröfu um endurupptöku málsins hafnað. ....................0.....00.000 ret Sjá Frávísun máls frá Hæstarétti. ...................0.....0...... 0. Valdmörk Sjá Stjórnsýsla. .............000000.00nnnnnrrnrererrrrrrrrrrrr rss Vangildisbætur Sjá Lausafjárkaup. ......................... rr Vanhæfi L hf. krafðist ómerkingar héraðsdóms þar sem annar hinna sérfróðu meðdómsmanna í héraði hefði verið vanhæfur til að fara með mál- ið vegna b- og g- liða S. gr. laga nr. 91/1991, þar sem hann hefði ver- ið verkefnisstjóri í upphafi framkvæmda við fasteign L hf. á árun- um 1990 og 1991, en verið sagt upp störfum vegna ósamkomulags. Málið varðaði verk við raflagnir í húseign L hf., sem H hf. tók að sér með verksamningi 3. nóvember 1993. Þá voru liðin tvö ár frá því að meðdómsmaðurinn hætti starfi sínu hjá L hf. L hf. gerði enga athugasemd við kvaðningu hans til setu í dómnum í júní 1996 og hafði ekki fært haldbær rök fyrir fullyrðingum sínum, er lutu að vanhæfi meðdómsmannsins. Var kröfu hans um ómerking héraðs- dóms hafnað. .................. narta Stefnendur í héraði kröfðust þess, að héraðsdómaranum yrði gert að víkja sæti samkvæmt ákvæði g-liðar 5. gr. laga nr. 91/1991. Þeir studdu kröfu sína þeim rökum, að lögmenn, sem væru í samstarfi við lögmann þeirra, hefði gætt hagsmuna fyrrum eiginkonu héraðs- Bls. 2314 3326 4552 3181 1469 Efnisskrá CCCLAXIX Bls. dómarans varðandi skilnað þeirra. Að auki hefði lögmaður sá, sem hefði farið með málið fyrir stefnda Ó komið á fyrri stigum fram sem lögmaður héraðsdómarans í umræddu skilnaðarmáli. Ekki var fallist á, að slík starfstengsl gætu gefið réttmætt tilefni til að draga óhlutdrægni héraðsdómarans í efa, enda hefði hvorki lögmaður stefnenda komið að skilnaðarmáli héraðsdómarans né tengdist það á nokkurn hátt þessu máli. Stefndi Ó lagði fram greinargerð í hér- aði, þar sem hann samþykkti kröfur stefnenda á hendur sér, en upp frá því hafði ekki verið sótt þing af hans hálfu. Þegar af þeirri ástæðu voru afskipti lögmanns hans af málinu ekki með þeim hætti, að þau gætu gefið tilefni til að draga óhlutdrægni héraðsdómarans með réttu í efa. Var kröfum stefnenda því hrundið. ..................... 2088 S o.fl. höfðuðu mál á hendur þrotabúi L hf. um viðurkenningu kröfu við gjaldþrotaskipti og kröfðust þess, að dómari málsins viki sæti. Því var hafnað og kærðu S úrskurðinn til Hæstaréttar. S reistu kröfur sínar einkum á því, að héraðsdómarinn hefði fengið úthlutað máli, sem rekið væri fyrir Héraðsdómi Reykjaness, milli Den Norske Bank og Iðnþróunarsjóðs annars vegar og þrotabús L hf. hins veg- ar. Í því máli væri til úrlausnar ágreiningur vegna ráðstafana þrota- búsins á tryggingarfé, sem þessar lánastofnanir höfðu lagt fram, en því hafði verið varið til að greiða bústjórum til bráðabirgða þókn- un fyrir störf þeirra. Héldu S því fram, að í þinghaldi 24. júní 1998 hefði héraðsdómarinn tjáð lögmanni þrotabúsins, að hann hefði sagt sig frá máli Den Norske Bank og Iðnþróunarsjóðs gegn þrota- búinu og hefði sagt, að ástæðan væri sú, að bústjórarnir væru allir svo miklir vinir sínir, að hann gæti ekki farið með málið. S o.fl. héldu því fram, að í báðum málunum væri deilt um háttsemi bú- stjóra og skiptastjóra þrotabúsins. Hljóti því sömu vanhæfisástæður varðandi þá að eiga við í báðum tilvikum. Lagt var fram bréf lög- manns þrotabúsins, sem ekki kvaðst geta staðfest orðaskipti í þing- haldi 24. júní 1998, en hann minnti, að efnislega hefði héraðsdóm- arinn látið þau orð falla, að hann hefði viljað losna við að leysa úr ágreiningi, sem varðaði beina fjárhagslega hagsmuni fyrrum sam- starfsmanna hans. Þá héldu S því einnig fram, að héraðsdómarinn hefði við lok fyrrgreinds þinghalds sagt lögmanni þeirra frá því hver yrði niðurstaða í málinu. Héraðsdómarinn kvaðst ekki kann- ast við efnislegt réttmæti staðhæfinga S. Ekki var talið að S hefði rökstutt sérstaklega hvernig fjárkröfur þeirra í málinu gætu per- sónulega varðað þá lögmenn, sem fengist höfðu við skiptastjórn í CCCLXXX Efnisskrá Bls. þrotabúi L hf. Varð atvikum málsins fyrir Héraðsdómi Reykjaness ekki jafnað til þessa máls. Tengsl þau, sem voru á milli héraðsdóm- arans og lögmanna, sem voru í fyrirsvari fyrir þrotabúið, voru held- ur ekki almennt þess eðlis, að vanhæfi leiddi af þeim samkvæmt ákvæðum 5. gr. laga nr. 91/1991. Var hinn kærði úrskurður staðfest- ÚF. ns rer reset 2716 H var ákærður fyrir kynferðisbrot. Við þingfestingu málsins krafðist hann þess, að dómarinn viki sæti í málinu. H reisti kröfu sína á 6. gr. laga nr. 19/1991, sbr. g-lið S. gr. laga nr. 91/1991. Til stuðnings kröfunni benti H á, að kærandi málsins væri dóttir eins af dómur- um við dómstólinn, og hefði faðir hennar mætt með henni í neyð- armóttöku Sjúkrahúss Reykjavíkur og hjá lögreglu, þegar kæra var sett fram. Faðir kæranda væri starfsfélagi dómarans og þeir hefðu starfað saman um árabil. Ekki var talið, að þetta ylli því, að dómar- inn fengi ekki litið óhlutdrægt á málavexti, og var kröfu H hafnað. 2848 B hf. höfðaði mál gegn H til ógildingar á úrskurði, sem gekk í úr- skurðarnefnd um upplýsingamál. H krafðist þess, að dómari máls- ins viki sæti, þar sem dómari við sama dómstól ætti sæti í úrskurð- arnefndinni og hefði staðið meðal annarra að úrskurðinum, sem málið fjallaði um. Dæmt var, að hver hinna 38 dómara við héraðs- dómstóla landsins væri sjálfstæður í dómstörfum og leysti þau af hendi á eigin ábyrgð samkvæmt 1. mgr. 24. gr. laga nr. 15/1998. Van- hæfi eins héraðsdómara til að fara með mál hefði ekki sjálfkrafa áhrif á hæfi annarra dómara, og skipti engu í því efni, þótt þeir starfi við sama dómstól. Voru því engin efni til að verða við kröfu H um að héradsdómarinn víki sæti í málinu. ...........................0.0. 2908 Héraðsdómur var ómerktur með dómi Hæstaréttar 10. desember 1998 þar sem annar meðdómsmanna var vanhæfur til að skipa dóm í málinu. Hinn 11. sama mánaðar kvað héraðsdómur upp úrskurð, sem dómsformaðurinn stóð einn að, þar sem dómsformaður og hinn meðdómsmaðurinn viku sæti í málinu. Stefndu kærðu úr- skurðinn og kröfðust þess, að honum yrði hrundið. Talið var rétt að hlíta mati dómsformannsins um að honum væri rétt að víkja sæti með vísan til g-liðar 5. gr. laga nr. 91/1991, en af því leiddi sjálfkrafa að meðdómsmaður, sem hann kvaddi til, varð einnig að víkja sæti. Var niðurstaða hins kærða úrskurðar staðfest... 4512 Vanreifun Sjá Frávísunarúrskurður felldur úr gildi. ............................000.. 323, 386, 3821 Efnisskrá CCCLXXXI Bls. Sjá Frávísunarúrskurður staðfestur. ....................0..a0. 18, 465, 4457 Sjá Dánarbússkipti. .............0......0 0000 131 Sjá Frávísun máls frá héraðsdómi. ......................00nnnnnar err 1204 Sjá Málskostnaðartrygging. ...........00000...... 00. 2670 Sjá Útburðargerð. „dr 2573 Sjá Óvígð SAMbÚð. ........... rr 2856 Þrotabú J höfðaði mál til riftunar á afsali J til L ehf. á landspildu og krafðist greiðslu 4.200.000 króna. Taldi þrotabúið, að andvirði spildunnar hefði numið að minnsta kosti þeirri fjárhæð. L ehf. lagði ekki fram viðhlítandi gögn þessu til stuðnings. Var málið því svo vanreifað af hendi L ehf., að efnisdómur varð ekki lagður á það að þessu leyti. Þrotabúið gerði varakröfu um skil á landspildunni, ef L ehf. vildi fremur skila henni en greiða bætur. L ehf. hafði ekki látið í ljós, að hann kysi að skila spildunni frekar en að greiða bætur. Þegar af þeirri ástæðu voru ekki skilyrði til að taka efnislega af- stöðu til þessarar kröfu þrotabúsins. Var kröfum um greiðslu eða skil á spildunni vísað sjálfkrafa frá héraðsdómi. ......................0... 1602 Á höfðaði mál gegn S ehf., J og G til heimtu skaðabóta. Krafan byggði á því, að stefndu hefðu með ólögmætum hætti fénýtt eignir og við- skiptasambönd V ehf., sem var gjaldþrota, sér til hagsbóta. S að- greindi ekki málsástæður þær og röksemdir, sem kröfur hans á hendur hverjum og einum stefnda byggði á. Var það þó óhjá- kvæmilegt, þar sem annars vegar var um að ræða kröfur á hendur S ehf., sem var krafa um skaðabætur utan samninga, og hins vegar kröfur á hendur J og G, sem að verulegu leyti byggðu á sjónarmið- um um bótaábyrgð innan samninga. Uppbygging og útlistun tölu- legrar kröfugerðar Á var mjög áfátt, svo að ekki var talið unnt að taka afstöðu til hennar. Var málinu því vísað frá dómi. ................ 2670 Vararefsing Sjá Fyrning refsingar. .................. rn 2270 Varnarsamningur Íslands og Bandaríkjanna Sjá Ógilding stjórnvaldsúrskurðar. ..........eerrrrrrrrr 3682 Varnarþing Í hf. höfðaði mál gegn R, sem krafðist frávísunar, þar sem óheimilt hefði verið að höfða málið fyrir Héraðsdómi Norðurlands eystra, því að samið hefði verið um að reka það fyrir héraðsdómi í Reykjavík Í Sjá Skaðabætur. .................00.....000000nnnr renna Ó gerði samning um vátryggingar vegna fyrirtækis eiginkonu sinnar hjá CCCLXXXII Efnisskrá tryggingarbréfi því, sem málið var risið af, sagði meðal annars, að skylt væri að svara til saka fyrir bæjarþingi Reykjavíkur, ef mál- sókn yrði. Ákvæði þetta var skýrt á þann veg, að með því væri veð- hafa áskilin heimild til að reka mál fyrir héraðsdómi í Reykjavík, en honum væri það hins vegar ekki skylt. Í hf. var því heimilt að sækja málið á heimilisvarnarþingi R, sbr. 1. mgr. 32. gr. laga nr. 91/ 1991. Frávísunarkröfu var því hafnað. ...........................00... Vátrygging V hf. í mars 1992. Ó hafði um árabil verið illa haldinn vegna slysa og sjúkdóma, og vissi starfsmaður sá, sem kom fram fyrir hönd V hf., um slys Ó í október 1990 og að tjón vegna þess var óuppgert hjá öðru vátryggingafélagi. Vátryggingaskírteini voru fyrst gefin út í mars 1992 og náði slysatrygging samkvæmt þeim ekki til Ó. Sama gegndi um vátryggingarskírteini, sem gefin voru út í apríl sama ár. Í júlí 1992 fékk Ó vátryggingu breytt, eftir að hann hafði símleiðis til- kynnt V hf. að vegna mistaka væri nafn sitt ekki fært undir slysa- tryggingu. Hinn 9. desember 1992 varð Ó fyrir slysi, og var varan- leg örorka hans metin 15% vegna þess slyss. Ó höfðaði mál gegn V hf. og byggði kröfur sínar á vátryggingarskírteini, sem gilti fyrir tímabilið 1. október 1992 til 1. október 1993, en samkvæmt því var í gildi almenn slysatrygging fyrir hann. Fyrrgreindur starfsmaður V hf. bar fyrir dómi, að vegna fyrra slyssins og hins óuppgerða tjóns hefði ekki komið til álita, að slysatrygging næði til Ó og hefði hon- um verið það ljóst. Var talið, að Ó hafi hlotið að vera ljóst í mars 1992, að V hf. myndi ekki að svo búnu vilja slysatryggja hann. Var V hf. sýknað af kröfum Ó. 2... E varð fyrir slysi á Spáni í september 1989. Hann var slysatryggður hjá S hf. sem handhafi Eurocard gullkorts, þegar slysið varð. E andaðist 13. september 1995. Dánarbú E, D, höfðaði mál gegn S hf. og krafðist greiðslu vátryggingarbóta vegna slyssins. Í tryggingarskil- málum sagði, að slys skyldi tilkynna félaginu tafarlaust og því send læknisvottorð og aðrar skriflegar upplýsingar, sem máli skipta við uppgjör tjóns, og að örorkubætur greiddust þeim slasaða. Áverka- vottorð læknis 25. júlí 1995 var sú heimild, sem örorkumat dagsett 24. október 1995 studdist við. Fyrir héraðsdómi lágu ekki fyrir heimildir um það, að E hefði gengið eftir skaðabótum á grundvelli Bls. 263 421, 1762 632 Efnisskrá CCCLXXXTII samningsins né heldur að hann hefði tilkynnt S hf. um slysið, og sýknaði héraðsdómur S hf. Eftir uppkvaðningu héraðsdóms komu fram nýjar upplýsingar um, að E hefði tilkynnt tjónið til S hf. eftir að hann kom heim frá Spáni í október 1989 og S hf. hefði greitt út- lagðan kostnað hans vegna slyssins. Eftir það varð ekki séð, að E hefði gert neinn reka að því að krefjast bóta. Í dagbók hans kemur fram, að í febrúar 1995 hafi hann haft símleiðis samband við S hf. og í framhaldi af því virðist hann hafa hafist handa um öflun gagna, sbr. fyrrgreint áverkavottorð. Ósannað var, að vottorð þetta hefði borist S hf. fyrr en eftir andlát E. S hf. gat því ekki metið afleiðing- ar slyssins og fjárhæð bóta, og var bótakrafan ekki orðin virk áður en lát E bar að höndum, sbr. 1. mgr. 24. gr. laga nr. 20/1954. Var héraðsdómur staðfestur. Sératkvæði. ......................... Ó slasaðist um borð í fiskiskipi, þar sem hann var vélstjóri, 2. júlí 1991. Hann hafði keypt slysatryggingu hjá T hf. og gerði kröfu um greiðslu dagpeninga og örorkubóta. Tímabundin örorka hans var talin vera 100% í 10 mánuði, en varanleg örorka var endanlega metin 30% með yfirmati þriggja dómkvaddra lækna 28. október 1996. Á þeim grundvelli sömdu aðilar um uppgjör krafna, og var tjónið gert upp miðað við 9. nóvember 1994, en deilt var um dráttarvexti og málskostnað. T hf. greiddi Ó 9. september og 7. nóvember samtals 433.748 krónur í dagpeninga. Með því viður- kenndi T hf., að sér væri skylt samkvæmt vátryggingarsamningnum að greiða vátryggingarbætur vegna slyssins. Fyrsta mat á varanlegri örorku Ó var gert 1. júní 1992, og var hún metin 25%. Er það mat barst T hf. hafnaði félagið bótauppgjöri, þar sem ekki væru sönnuð tengsl milli slyssins 2. júlí 1991 og heilsubrests Ó. T hf. féll síðar frá þeirri afstöðu og gerði upp kröfu Ó. T hf. átti þess kost eftir að hafa tekið við örorkumatinu að óska þess að örorkumati yrði frest- að um sinn. Það gerði félagið ekki og hafðist ekki frekar að. Talið var, að T hf. hefði á þeim tíma verið skylt að greiða Ó bætur fyrir 25% örorku og auk þess 5% örorku, eftir að matið hafði verið end- urskoðað. Krafa Ó um dráttarvexti frá 13. september 1991 var talin styðjast við gögn málsins og var fallist á hana. ..............0.............. Sjá Farmsamningur. ...................... rr Sjá FyrniNg. ..................... rr Sjá Skaðabætur. ...................0.....0... renn Sjá Vinnuslys. .........0.... reset Árekstur þriggja bifreiða varð á Hafnarfjarðarvegi 28. apríl 1993. Tvær Bls. 1522 1964 2220 2773 2794 3378 CCCLXXXIV Efnisskrá Bls. bifreiðir höfðu numið staðar, þegar H ók þriðju bifreiðinni aftan á þá síðari, sem kastaðist við það á þá fremstu. Báðar bifreiðirnar, sem á undan voru, skemmdust, og ökumaður annarrar þeirra hlaut áverka, sem leiddu til varanlegrar örorku. H var undir áhrifum áfengis við aksturinn. Bifreið hans var tryggð lögboðinni ábyrgðar- tryggingu hjá T hf. T hf. greiddi bætur vegna slyss þessa 1993 og 1996 og lagði erindi fyrir endurkröfunefnd, sem starfar samkvæmt 96. gr. umferðarlaga nr. 50/1987, um rétt sinn til að beina endur- kröfu til H vegna bótagreiðslnanna. Ákvað nefndin í júní 1993 og október 1996 að T hf. væri rétt að endurkrefja H um samtals 1.100.009 krónur, og höfðaði T hf. mál gegn H til heimtu fjárins. Ákvarðanir nefndarinnar voru íþyngjandi fyrir H, en nefndin hafði á valdi sínu samkvæmt 2. mgr. 95. gr. umferðarlaga að lækka end- urkröfu með hliðsjón af sök H, efnahag hans, fjárhæð tjónsins og öðrum atvikum. Ófært var talið að leggja mat á, hvort tilefni væri til að beita þessari heimild án þess að H væri gefinn kostur á að tjá sig um málið, en til þess átti hann rétt eftir meginreglum stjórnsýsluréttar. Var slíkur annmarki á þessum ákvörðunum nefndarinnar að virða varð þær að vettugi við úrlausn málsins. Samkvæmt upphafsorðum 1. mgr. 96. gr. umferðarlaga getur vá- tryggingafélag ekki krafið tjónvald um endurgreiðslu bóta vegna umferðarslyss nema fyrir liggi ákvörðun endurkröfunefndar um að rétti til þess skuli beitt og í hvaða mæli það verði gert. Er slík ákvörðun skilyrði fyrir málsókn til að koma fram endurkröfu. Var málinu því vísað frá héraðsdómi. ............)))..0..00 ease 3478 Vátryggingarsamningur S varð fyrir slysi 1967 þar sem hann missti vinstri handlegg. Var hann af þeim sökum metinn 75% öryrki. S hóf störf hjá SA hf. 1976. Á ár- inu 1985 fengu starfsmenn SA hf. sér hóptryggingu hjá L hf., sem fól í sér líftryggingu, sjúkratryggingu og slysatryggingu. Var sér- stökum skilmála, sem lá fyrir um haustið 1987, bætt við almenna skilmála fyrir þessari tryggingu. Fól hann í sér að víkja til hliðar ákvæðum um læknisfræðilega örorku, sem afleiðingu sjúkdóms eða slyss og miða þess í stað við starfsorkumissi. Er óumdeilt, að þessi skilmáli var eingöngu gerður með tilliti til aðstæðna S. Á árinu 1987 tók S sér sjúkratryggingu hjá SA hf. Samkvæmt skilmálum hennar skyldu ekki greiðast bætur vegna varanlegrar örorku, sem væri minni en 25%. S lét af störfum hjá SA hf. á árinu 1993 og Efnisskrá CCCLXXXV höfðaði mál gegn félaginu um greiðslu bóta í skjóli sjúkratrygging- ar sinnar frá árinu 1987 vegna varanlegrar örorku, sem ætti rætur að rekja til sjúkdóma. Reisti hann kröfu sína á matsgerð dóm- kvaddra mann, sem töldu varanlega læknisfræðilega örorku hans vera 20%, en varanlega skerðingu hans til að vinna skrifstofustörf sambærileg þeim, sem hann fékkst við hjá SA hf., 30%. Ágrein- ingur var um það, hvort fyrrgreindur skilmáli, sem gerður var vegna hóptryggingar, hefði jafnframt átt að gilda um sjúkratrygg- ingu S. Beiðni S um sjúkratryggingu þá, sem hér um ræðir, var rit- uð á sérstakt eyðublað. Spurt var um meðal annars, hvort væntan- legur vátryggingartaki vildi að sérstakir skilmálar giltu um vátrygg- inguna og þá hverjir. S lét engar slíkar óskir í ljós. Í sjúkratryggingarskírteini S var engin tilvísun til skilmála hóptrygg- ingarinnar, aðeins athugasemd um, að félaginu væri kunnugt um, að S væri 75% öryrki. Var SA hf. sýknað af kröfum S. ................ Veðbókarvottorð Bls. 3721 Sjá Þinglýsing. ...................00.. rr Veðréttur Sjá Varnarþing. ............)...0000000 00 Sjá Nauðungarsala. .....................000naa rare Sjá Skaðabætur. .....................000. 0000 Veðsetning Sjá Tryggingarbréf. ...............0......a err a 128 a 263 560, 1949 a 3664 1615, 1634 Veðskuldabréf Sjá Þinglýsing. ...................0.00r nenna Veiðiheimildir Með kaupsamningi 9. janúar 1995 seldi F ehf. Ý ehf. 23 tonna eikarbát. Í samningnum sagði, að báturinn seldist „án aflahlutdeildar en með veiðiheimild“. Í stað bátsins keypti F ehf. annan bát, og var afla- hlutdeild eldri bátsins færð á þennan nýja bát. Þegar kaup voru gerð var í gildi svokölluð línutvöföldunarregla samkvæmt 6. mgr. 10. gr. laga nr. 38/1990. Þessi regla var afnumin með lögum nr. 105/ 1996 frá og með fiskveiðiárinu 1996/1997. Í stað hennar skyldi út- hluta viðbótaraflahlutdeild til þeirra skipa, sem stundað höfðu 128 CCCLXXXVI Efnisskrá Bls. línuveiðar fiskveiðiárin 1993/1994. Ý ehf. hafði ekki stundað línu- veiðar þann hluta viðmiðunartímabilsins, sem báturinn var í hans eigu, Og var viðbótaraflahlutdeildin því öll ákvörðuð á grundvelli veiðireynslu bátsins meðan hann var í eigu F ehf. Með reglugerð nr. 362/1996 var ákveðið að takmarka veiðar á steinbít og langlúru og úthluta skipum bráðabirgðaaflahlutdeild af þessum tegundum á grundvelli aflareynslu þeirra á tímabilinu 1. júní 1993 til 31. maí 1996. Var þessi aflahlutdeild einnig ákvörðuð á grundvelli veiði- reynslu bátsins meðan hann var í eigu F ehf. Þrátt fyrir þetta var þessari aflahlutdeild allri úthlutað til Ý ehf., þar sem hann var þinglýstur eigandi bátsins. F ehf. höfðaði mál gegn Ý ehf. og krafð- ist greiðslu á tæplega 20.000.000 krónum, þar sem veiðireynsla bátsins hefði fylgt aflahlutdeild hans og þannig ekki fylgt með í kaupunum samkvæmt fyrrgreindu ákvæði kaupsamningsins. Til vara hélt hann því fram, að forsendur væru brostnar fyrir kaupun- um. Rétt þótti að skýra kaupsamning aðila svo, að línutvöföldunin hefði færst yfir á nýkeyptan bát F ehf. ásamt aflahlutdeildinni og sú uppbót, sem koma skyldi fyrir skerðingu vegna niðurfellingar línu- tvöföldunarinnar hefði því átt að koma honum til góða. Í kaup- samningnum sagði ekkert um, hvernig fara skyldi með aflareynslu bátsins á fiskitegundum, sem ekki sættu takmörkunum á leyfileg- um heildarafla. Þar sem veiðileyfi fylgdi bátnum og aflareynsla hafði ekki verið sérstaklega flutt af skipinu við söluna var F ehf. ekki án skýrs ákvæðis í kaupsamningi talinn hafa sannað, að afla- reynsla varðandi steinbít hafi verið undanskilin kaupunum. Ý ehf. átti að veita atbeina sinn til að F ehf. fengi úthlutað aflahlutdeild þeirri, sem átti að koma á móti niðurfellingu línutvöföldunar. Var hann því talinn hafa vanefnt kaupsamninginn og bar F ehf. að fá bætur vegna þess. Fjárhæð bóta var byggð á matsgerð sérfróðs manns, og var Ý ehf. gert að greiða 7.523.214 krónur. .................. 799 Sjá Ógilding SAMNINgS. „ll... 1209 Sjá Tilboð. ............... 00 1724 Veiðileyfi Sjá Jafnræðisregla. ...................00000 0000 4076 Verðbréf Sjá Lífeyrissjóðir... 4196 Efnisskrá CCCLXXXVI BIs. Verðtrygging K fékk framseld fimm skuldabréf, sem gefin voru út af A 1990. Bréfin báru ekki vexti, en aðilum bar saman um, að fyrirmæli í bréfunum um að „BVT 147,3“ skyldi vera grunnvísitala bréfanna, merkti byggingarvísitölu eins og hún var í september 1989. Til tryggingar greiðslu bréfanna ávísaði A hf. sjö greiðslum samkvæmt verksamn- ingi við stjórn verkamannabústaða á Akureyri. Greiðslum frá Ak- ureyrarbæ var ráðstafað til greiðslu á fjórum skuldabréfanna og hluta af því fimmta, en K krafðist greiðslu á meintum eftirstöðum skuldar samkvæmt einu bréfanna, sem tilkomnar væru vegna dráttarvaxta og innheimtukostnaðar vegna dráttar á greiðslum frá Akureyrarbæ. K reisti kröfur sínar á því, að skuldabréfin hefðu verið verðtryggð samkvæmt byggingarvísitölu. Í 39. gr. laga nr. 13/ 1979 voru talin upp skilyrði verðtryggingar. Í samræmi við það gaf Seðlabankinn 29. maí 1979 út og birti í Lögbirtingarblaði auglýs- ingu um verðtryggingu lána utan innlánsstofnana. Í auglýsingunni var einungis gert ráð fyrir einni vísitölu, sem verðtrygging gæti miðast við, það er lánskjaravísitölu, sem þá var nýmæli. Svo var einnig í síðari auglýsingum Seðlabankans um verðtryggingu spari- fjár og lánsfjár o.fl. Þótt gert væri ráð fyrir í a-lið 4. tl. 1. mgr. 39. gr. laga nr. 13/1979, að grundvöllur verðtryggingar eftir lögunum gæti verið fleiri en ein opinber skráð vísitala, hafði Seðlabankinn ekki veitt heimild til að nota byggingarvísitölu sem undirstöðu verð- tryggingar í skuldabréfum. Voru því ákvæði um verðtryggingu á grundvelli byggingarvísitölu ekki heimil og var sýknað af kröfum KL renna nrerrrnrrrrrrnrrrrr 305 Verklaun Sjá Skaðabótamál. ...............0)....0.00 ennta 3499 Verksamningur B hf. gaf út bók Ö haustið 1994. E tók að sér ýmis verk vegna útgáfu og sölu bókarinnar og sá um dreifingu hennar í verslanir. Ekki var gerður skriflegur samningur, en Ö hélt því fram, að þeir hefðu samið munnlega um það, að E skyldi fá 100 krónur fyrir hvert ein- tak bókarinnar, sem verslanir seldu. E höfðaði mál á hendur B ht. og Ö og H, sem var stjórnarformaður félagsins, til heimtu launa fyrir verk, sem hann kvaðst hafa innt af hendi í þeirra þágu á tím- CCCLXXXVIII Efnisskrá Bls. bilinu mars 1994 til 15. janúar 1995. Ö og H voru sýknuð af kröfum E, en þeim var réttilega beint að félaginu. Í bréfi E 31. mars 1995 kom fram, að hann féllist á að hann hefði unnið öll störf sín sem verktaki. Krafa hans um „vangoldin verklaun og vinnulaun“ var því ekki samrýmanleg þessari viðurkenningu hans né því, sem að öðru leyti lá fyrir í málinu um þátt hans við útgáfu bókarinnar. Var því kröfum hans, sem sýndust á því reistar, að vinnusamningur hefði verið gerður um starf hans, hafnað. Einnig var hafnað kröf- um E, sem reistar voru á staðhæfingum um, að störf hans hefðu fal- ið í sér sölu til bókaverslana á þeim eintökum, sem til þeirra var dreift, og kröfur hans um hlutdeild í hagnaði vegna útgáfu bókar- innar áttu sér enga stoð í málinu. Verklaun E úr hendi B hf. þóttu hæfilega ákveðin 440.000 krónur og var virðisaukaskattur innifal- inn. B hf. höfðaði gagnsök í málinu og krafði E um greiðslu á and- virði 338 eintaka af bókinni, sem E hafði ekki tekist að gera grein fyrir. Talið var ósannað, að E bæri ábyrgð á því og var hann sýkn- aður af þeirri kröfu. .......................... re 951 H ehf. krafðist greiðslu af A ehf. vegna verks, sem hann vann við breyt- ingar og lagfæringar á raflögn í verslunarhúsi A ehf. Leigjandi í verslunarhúsnæðinu, Ó, var óánægður vegna mikils rafmagnskostn- aðar og leitaði ráða hjá fyrirsvarsmanni H ehf. um leiðir til úrbóta. Á fundi, sem haldinn var með aðilum, gerði H framkvæmdastjóra A ehf. grein fyrir því að fjölga þyrfti mælum um fjóra, þar eð fimm leigjendur væru um þann mæli, sem fyrir var. Ó fullyrti fyrir dómi, að framkvæmdastjórinn hefði sagst ætla að taka þetta að sér og greiða það, en þessu mótmælti hann. Gegn mótmælum fram- kvæmdastjórans var talið ósannað, að hann hefði á framangreind- um fundi í nóvember 1995 falið H ehf. verkefni það, sem um var deilt, eða lofað að A ehf. myndi bera kostnað af því. Þótt fram- kvæmdastjóra A ehf. hefði að minnsta kosti frá því í janúar 1996 verið kunnugt um það, að H ehf. hefði með höndum breytingar á raflögn í húsnæðinu og jafnvel verið til viðræðu um að taka þátt í kostnaði af því, var ekki talið, að framkvæmdastjórinn hefði með framkomu sinni gefið H ehf. ástæðu til að halda áfram framkvæmd- um í trausti þess, að A ehf. stæði straum af kostnaði við verkið. Var A ehf. því sýknað af kröfum H ehf. ........................ 0. 1365 H hf. tók að sér raflagnir í húseign L hf. með verksamningi 3. nóvember 1993. Deila varð milli aðila um greiðslu á 12% álagi við aukaverk, og höfðaði H hf. mál gegn L hf. til heimtu þess. Samkvæmt verklýs- Efnisskrá CCCLXXXIX Bls. ingu, sem lögð var til grundvallar í verksamningi aðila, var sagt berum orðum, að greitt yrði 12% álag á efni og vinnu vegna yfir- kostnaðar verktaka. Talið var, að L hf. hefði borið að taka skýrt fram í samningnum, ef ekki ætti að greiða álagið vegna allra auka- verka H hf. Var krafa H hf. tekin til greina. ..............000000.0000000.... 1469 Sjá Arkitektar... 2155 Með samningi í desember 1989 tók R að sér sem verktaki að skila Kópa- vogsbæ fjórum fjöleignarhúsum í þar til greindu ástandi, þar með máluðum að utan. K málarameistari tók að sér að annast málun húsanna sem undirverktaki R. Samkvæmt verklýsingu skyldi nota tilgreinda málningu á glugga að utanverðu, en það gerði K ekki, heldur notaði þakmálningu frá öðrum framleiðanda. Málningin flagnaði af gluggunum, og höfðaði Kópavogsbær mál gegn R og krafðist skaðabóta samkvæmt mati dómkvaddra matsmanna. Dæmt var, að ekki hefði fengist samþykki verkkaupa fyrir því að nota aðra málningu en kveðið var á um í verksamningnum, og að sú málning ásamt röngum vinnubrögðum væri orsök þess, að máln- ingin flagnaði af gluggunum. Á þessu bæri R ábyrgð. Var hann dæmdur til að greiða Kópavogsbæ 2.800.000 krónur í skaðabætur. 2363 Boðin var út fyrirhuguð grófjöfnun lóðar og lagning jarðvatnsleiðslna o.fl. við héraðssjúkrahúsið og heilsugæslustöðina á Blönduósi. Þrjú tilboð bárust í verkið og í apríl 1991 samþykkti framkvæmdadeild Innkaupastofnunar ríkisins eitt þeirra. Var ritað undir verksamning seinni hluta ársins. Verkinu lauk síðar á árinu, en þá voru eftir nokkrir verkþættir, sem verksamningurinn 1991 tók ekki til. Ákveðið var að ljúka lóðarframkvæmdum, þótt fjárframlag úr ríkissjóði væri ekki fyrir hendi nema að litlum hluta. Heilbrigðis- og tryggingarráðuneytið staðfesti við stjórn sjúkrahússins, að það féllist á, að heimaaðilar tækju að sér framkvæmdir við endanlega lóðarlögun, en það væri á ábyrgð héraðsnefndar að sjá fyrir fjár- magni uns fjárlagaheimild fengist. Formaður fyrrverandi bygging- arnefndar, Ó, samdi við verktaka um framkvæmdirnar, en verkið vann P ehf. Deila reis um greiðslu fyrir verkið, sem að mestu var unnið í júlí 1992, og höfðaði P ehf. mál gegn íslenska ríkinu og hér- aðsnefnd Austur-Húnvetninga. Verksamningurinn var munnlegur, og skýrðu Ó og framkvæmdastjóri P ehf. svo frá, að þeir tveir hefðu í upphafi samið um verkið heima hjá framkvæmdastjóran- um. P ehf. var ekki talinn hafa sýnt fram á, að Ó hefði við gerð hins munnlega verksamnings komið fram í umboði íslenska ríkisins og CCCXC Efnisskrá Bls. hafði heldur ekki bent á önnur atvik, sem leitt gætu til þess, að rík- ið yrði skuldbundið gagnvart P ehf. samkvæmt samningnum, og var ríkið því sýknað af kröfum P ehf. Héraðsnefnd Austur-Húnvetn- inga var dæmd til að greiða P ehf. í samræmi við reikning fyrirtæk- ÍSÍMS. „lll 2913 E höfðaði mál gegn S ehf. og krafðist endurgjalds fyrir störf sem mat- ráðskona frá 27. júlí til 30. september 1996. S ehf. taldi, að samið hefði verið um, að umbun til E skyldi felast í ýmiss konar hlunn- indum, en annað endurgjald skyldi ekki koma fyrir störf hennar. Reikningur E var fyrir vinnu í samtals 531 klukkustund. E taldi sig hafa verið verktaka í störfum sínum fyrir S ehf. og krafðist 1000 króna greiðslu fyrir hverja unna klukkustund. Við munnlegan flutning málsins fyrir Hæstarétti mótmælti S ehf. því, að hún hefði verið verktaki, taldi hana frekar hafa verið launamann, en þessi síðbúnu andmæli voru ekki tekin til greina. Óumdeilt var, að aðilar sömdu ekki um ákveðna fjárhæð verklauna handa E. Voru þau því ákveðin með tilliti til þeirrar meginreglu, sem fram kemur í $. gr. laga nr. 39/1922. Var talið, að 750 króna verklaun á klukkustund væri hæfilegt endurgjald til E. .................00)))........aa 3425 Á ehf. var einn margra vörubifreiðaeigenda, sem flutti vikur fyrir V ehf. frá námu hans við Heklu til útskipunarhafnar, en þaðan flutti V ehf. vikurinn út til erlendra viðskipamanna sinna. Skriflegur verk- samningur var ekki gerður, og reis upp deila milli aðila um það, hvort V ehf. skyldi greiða dráttarvexti af reikningum Á ehf. fyrir verkið. Óumdeilt var, að samkomulag var með þeim um, að V ehf. fengi nokkurn greiðslufrest. V ehf. hélt því fram, að samið hefði verið um að hann greiddi reikninga Á ehf. og annarra verktaka í samræmi við útflutning á vikri eins og þeirra hlutdeild væri í hverj- um farmi á hverjum tíma. Leitt var í ljós með munnlegum skýrslum fyrir dómi, að greiðslur til verktaka hefðu í langan tíma miðast við það hvenær erlendir kaupendur greiddu V ehf. fyrir vikurfarma. Viðskipti aðila höfðu átt sér stað í nokkur ár, án þess að Á ehf. hefði gert athugasemdir við þetta. Engar kröfur komu um dráttar- vexti frá Á ehf. fyrr en um hálfu ári eftir að viðskiptum þeirra lauk. Þótti nægilega í ljós leitt, að í reynd hefði stofnast samningur með aðilum um, að gjalddagi verklauna skyldi vera með þeim hætti, sem V ehf. hélt fram. Var V ehf. sýknað af kröfum Á ehf. ........... 3639 Samskonar mál og að framan. .......dddddd.000.e eeen rrrrnr 3645 Með verksamningi 9. september 1991 tók A/SV að sér tilteknar fram- Efnisskrá CCCXCI Bls. kvæmdir á Egilstaðaflugvelli fyrir F. Verkið var unnið á árunum 1991 til 1992. Samkvæmt samningnum átti að greiða fyrir verkið að hluta í norskum krónum og að hluta í íslenskum krónum. Samn- ingsfjárhæðina skyldi inna af hendi eftir því sem verkinu miðaði. F taldi, að í september og október 1993 hefði farið fram lokauppgjör á greiðslum fyrir verkið, en A/S V taldi svo ekki vera og höfðaði mál gegn F til greiðslu þess fjár, sem hann taldi sig eiga hjá honum. Samkvæmt verksamningnum bar A/S V að gera endanlegan reikn- ing og leggja fyrir F til samþykkis innan sex mánaða frá útgáfudegi viðtökuvottorðs um allt verkið. Það gerði hann ekki, heldur útbjó yfirlit á grundvelli reikninga, sem hann hafði sent F. Á þessu yfirliti komu fram tvær heildarniðurstöðutölur verklauna, og taldi F að náðst hefði samkomulag um það, að leggja lægri fjárhæðina til grundvallar sem heildarkostnað við verkið. Sendi F A/S V loka- greiðslu samkvæmt því í tékka, útgefnum 11. október 1993. Sam- komulag hafði verið gert 10. september 1993 þar sem meðal annars sagði, að allar fjárhagslegar skuldbindingar milli aðila hefðu verið gerðar upp. A/S V tók athugasemdalaust við greiðslu F 11. október 1993. Það var ekki fyrr en við áramótauppgjör 1993/1994 á bókhaldi A/S V, að hann taldi F skulda sér fé vegna verksins. Í ljós kom, að skýringin á misræmi í bókhaldi málsaðila reyndist vera gengismun- ur, sem A/S V taldi sig eiga kröfu til úr hendi F. A/S V var talinn bera sönnunarbyrði um að raunverulegt lokauppgjör á viðskiptum aðila hefði ekki farið fram, og sú sönnun var ekki talin hafa tekist. Var F sýknað af kröfum A/S V. ............0....... 3729 Verkfræðistofan Hönnun hf. samdi útboðs- og verklýsingu um gerð hafnarbakka í Straumsvík fyrir hafnarstjórn Hafnarfjarðar. Lokað útboð fór fram vorið 1996 og var gengið til samninga við lægstbjóð- anda, J ehf. og gerður verksamningur við hann 14. júní 1996. J ehf. hugðist efna samninginn meðal annars með því að nýta þjónustu undirverktaka. Honum hafði áður en samningurinn var gerður bor- ist tilboð frá M ehf. 17. maí 1996 í tilteknar framkvæmdir. M ehf. hélt því fram, að samningur hefði stofnast með þeim um, að hann yrði undirverktaki hluta verksins. J ehf. taldi aftur á móti, að M ehf. hefði ekki getað sýnt fram á, að hann hefði bolmagn til að efna tilboðið. Samdi J ehf. við undirverktakann H hf. 16. júní 1996. M ehf. höfðaði mál gegn J efh. og krafðist aðallega efndabóta en til vara bóta vegna þess tjóns, sem hann hefði orðið fyrir vegna riftun- arinnar. Ekki var fallist á, að samningur hefði stofnast milli aðila CCCXCII Efnisskrá Fhf. á grundvelli tilboðsins 17. maí 1996. Var J ehf. sýknaður af kröfum M Hf. renn tók að sér með verksamningi 27. nóvember 1993 að smíða svokall- að sambýlishús fyrir S og Þ. Verkinu skyldi ljúka 15. janúar 1995. Bú F hf. var tekið til gjaldþrotaskipta 31. maí 1995, og virtist verkið þá hafa verið um það bil hálfnað. Hinn 20. júlí 1995 gerðu S og Þ án samráðs við þrotabúið samning við annað félag um að ljúka verkinu. S og Þ höfðu fram til þess greitt laun fyrir verkið eftir framvindu þess, en haldið eftir af greiðslum 5% geymslufé, svo sem þeim var heimilt samkvæmt verksamningi. Þrotabúið höfðaði mál gegn S og Þ til heimtu geymslufjárins. S og Þ kröfðust sýknu þar sem þeir töldu verulega galla hafa komið fram á verki F hf. og ættu þeir bótakröfu vegna galla og tafa á verkinu. Af gögnum, sem fyrir lágu, varð ekki ráðið, að F hf. bæri bótaábyrgð á göllum og töfum, sem urðu á verkinu. Voru kröfur þrotabúsins teknar til BEINA. Þ.eas nnnrsrr reri F ehf. tók að sér 1995 sem aðalverktaki að reisa hús fyrir Framkvæmda- sýslu ríkisins og samdi við undirverktaka um nokkra verkþætti. Einn þeirra var M ehf., sem tók að sér múrverk utanhúss með verksamningi 12. október 1995. Í 4. gr. samningsins var gert ráð fyr- ir því, að breytingar gætu orðið á magntölum. Lokaúttekt á verk- inu sýndi, að M ehf. hafði múrað fleiri fermetra en ráð var fyrir gert í verksamningi milli aðila. F ehf. vildi ekki greiða fyrir það, sem umfram var, þótt hann hefði fengið greitt fyrir það efnismagn frá aðalverkkaupa. Höfðaði M ehf. því mál gegn F ehf. og krafðist greiðslu. Ekki var deilt um það, að M ehf. hefði unnið verk sitt á annan hátt en gert var ráð fyrir í verklýsingu eða að umfang þess hefði af þeim sökum orðið meira en verksamningurinn kvað á um. Í ljós var leitt, að M ehf. vann verk sitt undir eftirliti verkstjóra F ehf. og fulltrúa aðalverkkaupa. Var talið, að þeim hefði meðan á því stóð verið ljóst, að það var ekki unnið í fullu samræmi við upp- haflegan samning. Ekki var fram komið, að eftirlitsmennirnir hefðu á verktímanum hreyft athugasemdum við því, að M ehf. við- hafði nokkuð annað verklag en ráðgert var í útboðsgögnum. Þá virtist F ehf. ekki hafa mótmælt reikningum, sem M ehf. sendi hon- um í mars og maí 1996, þótt þeir sýndu greinilega meira efnismagn en hann taldi sér nú skylt að greiða fyrir. Ekki varð annað séð en að ástæða þess, að aðalverkkaupinn, Framkvæmdasýsla ríkisins greiddi, F ehf. að fullu fyrir sama magn og aðilar deildu um, hafi Bls. 4006 4175 Efnisskrá CCCXCIII verið sú, að stofnunin taldi þetta magn hafa verið nauðsynlegt til að ljúka verkinu á viðunandi hátt. Var krafa M ehf. tekin til greina. Vextir Sjá Vátrygging. .............. nanna Sjá Kaupsamningur. .................0.00000.000 0000 Bls. 4287 1964 2180 Sjá Skaðabætur. ..................0..0. 0000 2260, 4328 Sjá Verksamningur. ...................0.00aaaannnnrernrreereer err 3639, 3645 Viðskeyting Sjá Eignarréttur. ..................0..0..0.0.0.00n annarrar Viðtökuréttur Sjá Skuldabréf... Viðurlagaákvörðun Ákærði áfrýjaði máli til Hæstarétttar eingöngu til endurskoðunar á ákvörðun viðurlaga og beitingu réttarreglna í því tilliti. Héraðs- dómur staðfestur. Sjá kynferðisbrot. ............000....0 0000 Ákærði áfrýjaði líkamsárásarmáli til Hæstaréttar eingöngu til endur- skoðunar á ákvörðun viðurlaga og heimfærslu brots til refsi- ákvæða. Héraðsdómur staðfestur um refsingu, en fullnustu 12 mán- aða af 15 mánaða fangelsi var frestað skilorðsbundið. .................. Sjá Málsvarnarlaun. ....................0.0000aan nanna Vinnusamningur Ríkisskattstjóri hafnaði skattframtölum F hf. gjaldárin 1986 til 1989, ákvarðaði nýja gjaldstofna og breytti áður álögðum gjöldum. Gert var fjárnám í fasteign F hf. vegna gjalda gjaldáranna 1988 og 1989. F hf. krafðist þess aðallega, að aðfarargerðin yrði felld úr gildi, en til vara krafðist hann lækkunar höfuðstóls. Byggði F hf. meðal ann- ars á því, að ekki hefði átt að leggja á félagið viðbót við launatengd gjöld, sem byggðist á því, að skattyfirvöld töldu rétt að breyta hluta af framtöldum verktakagreiðslum í launagreiðslur. Var fallist á það með skattyfirvöldum, að ekki nægði að samningarnir kvæðu á um það, að starfsmaðurinn ætti að greiða launatengd gjöld eða greitt væri samkvæmt launahvetjandi kerfi. Rannsókn skattrannsóknar- deildar benti til, að flestir starfsmannanna væru í fullu starfi hjá fé- laginu og störf þeirra höfðu einkenni venjulegs vinnusambands. Sératkvæði. nn 1769 1481 626 168 2660 268 CCCXCIV Efnisskrá Sjá Laun í veikindum. ..................0000nnn00 eeen Sjá Uppsögn. „rr Þ starfaði hjá H ehf. frá júlí 1995 til mars 1996 og fékkst einkum við að aka frá starfstöð H ehf. með flatbökur, sem viðskiptavinir pöntuðu. Til akstursins notaði Þ bifreiðir, sem hann lagði sjálfur til. Hann fékk greidd tímalaun, auk sendingargjalds. Óumdeilt er, að aðilar sömdu þannig um ráðningarkjör, að Þ fengi greitt sendingargjald fyrir hverja pöntun, 150 til 250 krónur eftir akstursvegalengd. Þ krafði H ehf. um viðbótargjald fyrir aksturinn. Aðallega taldi hann sig eiga rétt á að fá sem svarar viðmiðunargjaldi ákveðnu af ríkis- skattstjóra vegna afnota vinnuveitanda af bifreið launþega. Ekki var kveðið á um greiðslur vinnuveitenda fyrir akstur sem þennan í kjarasamningi milli félags starfsfólks í veitingahúsum og Vinnuveit- endasambands Íslands, sem tók til vinnusambands aðila, og Þ vís- aði ekki til annars kjarasamnings, sem tekið gæti til starfa hans að þessu leyti. Var því ekki hald í þeirri málsástæðu hans, að umsamin greiðsla til hans fyrir akstur væri í andstöðu við kjarasamning, sem markað gæti lágmarkskjör á því sviði, enda varð fyrrnefndri ákvörðun ríkisskattstjóra ekki jafnað til kjarasamnings. Þ hélt því einnig fram, að samningur hans og H ehf. væri svo ósanngjarn, að rétt væri að breyta honum eða víkja til hliðar með stoð í 36. gr. laga nr. 7/1936. Þ hafði ekkert upplýst um þann kostnað, sem hann hafði í raun af akstrinum og hafði heldur enga grein gert frá gerð eða aldri bifreiða, sem hann notaði. Var því ekki unnt að taka mið af útreikningum Félags íslenskra bifreiðaeigenda á meðaltalskostnaði af rekstri bifreiða. Var H ehf. því sýknað af kröfum Þ. ................ Sjá Gjaldþrotaskipti. ............. err Sjá Verksamningur. ...................... erna Sjá Kjarasamningur. ......................0.0nnaan rr G sagði upp starfi sínu hjá K hf. 23. september 1996. Framkvæmdastjóri K ritaði G bréf 26. sama mánaðar, þar sem tekið var fram, að upp- lýsingar hefðu borist um að G hygðist stofna félag, sem myndi starfa í samkeppni við K. Væri því ekki óskað eftir nærveru G á vinnustað K. Var athygli vakin á því, að brot á trúnaðarskyldu starfsmanna gæti leitt til stöðvunar á launagreiðslum, en ekki var deilt um það, að réttur G til launa hafi miðast við þriggja mánaða uppsagnarfrest. G stofnaði ásamt þremur öðrum F ehf. 30. septem- ber 1996, en tilgangi félagsins var samkvæmt stofnsamningi lýst að verulegu leyti með sama hætti og tilgangi K hf. er lýst í stofn- Bls. 592 656 792 859 951 1281 Efnisskrá CCCXCV Bls. samningi þess félags. Með bréfi K hf. var G tilkynnt að vegna þessa yrðu honum ekki greidd frekari laun. G höfðaði mál gegn K hf. og krafðist launa í þrjá mánuði. Talið var, að gerðir G eftir 30. septem- ber 1996 hefðu verið ósamrýmanlegar þeim trúnaðarskyldum, sem hann enn bar gagnvart launagreiðanda sínum, þrátt fyrir uppsögn vinnusamningsins. Var K hf. sýknað af kröfu G. ..........000000..0...0... 1595 M húsasmíðameistari vann við smíði sláturhúss K á árunum 1989 til 1992. Greiðsla til M fyrir hverja unna klukkustund var fyrst 1.500 krónur, en á árinu 1992 hækkaði hún í 1.700 krónur. Aðila greindi á um, hvort tímalaun þessi hefðu verið vinnulaun eða laun fyrir verk samkvæmt verksamningi. Samkomulag var um, að laun M yrðu ekki greidd í reiðufé heldur yrðu færð honum til tekna á viðskipta- reikningi hjhá K. Ekki var ljóst hvenær vinnu við smíði sláturhúss- ins lauk. Á vinnuseðlum, sem M skrifaði vegna ársins 1994, kom fram að hann hafði unnið alls 201 vinnustund. M hafði einnig unnið fyrir Landsbanka Íslands. Greiddi Landsbankinn M 1.100 krónur fyrir hverja klukkustund. Kaupfélagsstjóri K skýrði svo frá, að samist hefði um, að K greiddi M sama tímagjald og Landsbankinn, og færði M til tekna 221.000 krónur á viðskiptareikningi hans hjá K í desember 1996, skömmu eftir að M höfðaði mál gegn K og krafð- ist 1.700 króna fyrir hverja klukkustund, eða 341.700 krónur, auk iðgjalda í lífeyrissjóð og verkfæragjalds. Sönnunargögn þóttu ekki styðja staðhæfingar K um, að samið hefði verið um að tímalaun M árið 1994 hefðu átt að lækka í 1.100 krónur úr 1.700 krónum, sem áður var miðað við í skiptum aðila, og var K dæmt til að greiða 341.700 krónur. Endurgjald, sem aðilar sömdu um, var frá upphafi miðað við unnar klukkustundir, en ekki tiltekinn árangur af verki. K lagði til efni, sem notað var við verkefni þau, er M vann fyrir K. M þáði tímagjald fyrir vinnu sína, og hann gerði K aldrei reikning fyrir endurgjald vegna starfa sem verktaki. Talið var, að með aðil- um hefði stofnast vinnusamningur og hefði orlofsfé og leiga af tækjum verið innifalið í umsömdum tímalaunum. M átti ekki aðild að kröfu um lífeyrissjóðsiðgjald, þar sem það var hluti vinnuveit- anda, sem honum var skylt að standa lífeyrissjóði skil á. .............. 2049 Vinnuslys A varð fyrir slysi við vinnu sína 8. maí 1985, er hann var að herða gamla felguró á bolta á vörubifreið. Hann höfðaði mál gegn vinnuveit- anda sínum til greiðslu skaðabóta. Með dómi Hæstaréttar 1994, bls. CCCXCVI Efnisskrá Bls. 1733, var staðfest niðurstaða héraðsdóms um sýknu vinnuveitand- ans með vísan til forsendna dómsins. Þar var lagt til grundvallar, að undirbúningur verksins hefði verið með venjulegum og eðlilegum hætti og að sök yrði ekki lögð á verkstjórann. A höfðaði síðan mál gegn verkstjóranum, K, og byggði á sök hans. Að gengnum dómi Hæstaréttar í október 1994 hlutaðist A til um, að IÖntæknistofnun Íslands gerði rannsóknir á felgurónni, og kom þar fram að greina hefði mátt far í yfirborði róarinnar og að róin hefði rifnað út frá því. Héraðsdómur, sem skipaður var sérfróðum meðdómendum, taldi að þrátt fyrir það hefði þurft mikið átak til að róin rifnaði. Ekki var talið, að hnekkt hefði verið niðurstöðum í hinu fyrra máli, og ekki voru komnar fram frekari sannanir um sök K en áður. Var verkstjórinn því sýknaður af kröfum A. ............0.00000.0 0000 1437 Sjá Skaðabætur. dd... narta 1846 G varð fyrir slysi 4. ágúst 1988 við vinnu sína hjá Álverinu í Straumsvík, þar sem hann hafði unnið í tæp 18 ár. Er slysið varð var G að hreinsa rásir í biðofni, sem gert var eftir hverja steypu. Við verkið var notað járn eða járnteinn, sem var um það bil hálf önnur tomma að sverleika, rúmlega fjögurra metra langur og vóg um 36 kíló. Á öðrum endanum var handfang, sem kom þvert á teininn. Járnið rann úr höndum G og lenti handfangið á hnakka hans. G var frá vinnu í tvo og hálfan mánuð, en hóf þá að vinna aftur á sama stað. Varanleg örorka G vegna slyssins var metin 40% í mars 1996. Slys- ið var ekki tilkynnt Vinnueftirlit ríkisins fyrr en 13. ágúst 1988, en þá var of langt um liðið til þess að starfsmenn þess hæfust handa um rannsókn þess. G höfðaði mál gegn vinnuveitanda sínum í júní 1997 og krafðist bóta vegna slyssins. Verk það, sem G vann við, er hann slasaðist, var einfalt en útheimti talsverða líkamsburði. Hann hafði unnið lengi við þetta verk og var vanur aðstæðum. Ekki þótti fram komið, að sönnunaraðstaða G hefði breyst eitthvað við það, að slysið hefði samstundis verið tilkynnt til vinnueftirlitsins. Ósannað þótti, að verktilhögun hefði almennt verið óeðlileg eða aðstæður ófullkomnar. Var vinnuveitandinn því sýknaður af kröf- um G. Sératkvæði. ............. err 2098 Sjá Skaðabætur. ................... nennt 2346 Ó, sem var yfirvélstjóri á skuttogaranum Tálknfirðingi BA-325 varð fyrir slysi 2. júlí 1991. Þann dag hafði orðið vart við olíuleka í togspili á afturþilfari skipsins, og fór Ó upp á þilfar til þess að gera við lok- ann og hreinsaði þilfarið og skó sína, sem voru sérstaklega olíu- Efnisskrá CCCXCVII Bis. varðir, áður en hann hélt aftur niður í vélarrúm. Slysið varð, er hann var á leið niður stigana í vélarrúmið. Ó taldi, að olía hefði verið á stigaprepi eða á skósólunum, sem hefði valdið því, að hann rann og féll niður stigann. Engin rannsókn fór fram á tildrögum slyssins, og sjópróf var ekki haldið. Ó höfðaði mál gegn útgerð skipsins og krafðist skaðabóta. Taldi hann slysið vera afleiðingu bilunar eða galla í tækjabúnaði skipsins, sem útgerðin bæri ábyrgð á, auk þess sem útbúnaður skipsins og ástand þess hefði ekki upp- fyllt þær kröfur, sem gerðar væru til haffærni skipa. Talið var, að þarna hefði verið um tilfallandi leka að ræða og ósannað væri, að vart hefði orðið við leka frá togspili í næstu ferðum skipsins á und- an og yfir því verið kvartað. Við slíkum leka megi búast, þegar skip séu að veiðum. Þá var ekki talið, að fall Ó niður stigann hefði verið sennileg afleiðing af olíulekanum, og ekki var heldur óyggjandi, að hann hefði orsakað fallið. Var útgerðin sýknuð af kröfum Ó. ....... 2760 Ó, sem var 21 árs og nýorðinn sveinn í trésmíði, slasaðist við vinnu sína á verkstæði T ehf. í september 1992. Slysið varð, er hann var að saga í borðsögunarvél og ætlaði að búa til rauf í viðarbút, sem var 80 cm á lengd. Þegar hann var að lyfta bútnum upp af sagarblaðinu kippti það snöggt í með þeim afleiðingum, að þrír fingur vinstri handar lentu í blaðinu. Í ljós var leitt, að Ó fór að fyrirmælum verkstjóra síns við vinnuna og að borðsögin var notuð án öryggishlífar, og að þessi notkun sagarinnar og svipuð vinnubrögð höfðu tíðkast á verkstæðinu í einhverjum mæli. Varanleg örorka Ó vegna slyssins var metin 10%. Hann höfðaði mál gegn T ehf. og var fyrirtækið dæmt skaðabótaskylt vegna slyssins. Ó, sem var fullnuma trésmiður með alllanga reynslu við smíðar á verkstæðinu var einnig talinn eiga sök á því að slysið varð, því að honum mátti vera ljóst, að vinnuaðferð hans var hættuleg. Var hann látinn bera tjón sitt sjálfur að 1/3 hluta. E ehf. hélt því fram, að laun frá fyrirtækinu og greiðsl- ur úr samningsbundinni slysatryggingu ættu ekki að dragast frá heildarbótum vegna slyssins, heldur aðeins þeim hluta, er félli til Ó, eftir að tillit hefði verið tekið til eigin sakar hans. Á þetta var ekki fallist. nr 2875 G varð fyrir slysi 13. mars 1992 við vinnu sína að netalögn um borð í skipi. Hann stóð fyrir aftan netin í lítilli stíu, en steig fram úr stíunni, þegar leið á lögnina, og stóð fyrir framan hana, er net slóst um vinstri fót hans. Varð að taka af honum fótinn fyrir neðan hné, og hlaut hann af þessu slysi 45% varanlega örorku. G höfðaði mál CCCXCVIII Efnisskrá Bls. á hendur útgerðinni til heimtu skaðabóta. Ekki var talið sannað, að yfirmenn skipsins hefðu ætlast til þess af skipverjum, að þeir færu fram fyrir stíuna, jafnvel þótt einhver síðustu netanna kynnu fyrir bragðið að hafa farið óklár í sjóinn. Til þess var horft, að sérstök stía hafði gagngert verið sett í því skyni að treysta öryggi skipverja. Var talið, að reyndir sjómenn hefðu mátt vita, að þeim væri rétt að halda sig innan stíunnar, þótt því yrði ekki slegið föstu, að beint og ótvírætt bann hefði verið lagt við því að fara fram fyrir. Megin- orsök slyssins var talin vera sú, að G fór út úr stíunni og stóð á þil- farinu, þar sem netin voru að renna út. G var reyndur sjómaður, og var hann talinn hafa sýnt af sér verulegt gáleysi. Var útgerðin því sýknuð af kröfum G. Sératkvæði. .............0.0000..0000 0000... 2884 Þ, sem var framkvæmdastjóri F ehf., slasaðist 1. apríl 1995 við vinnu sína á athafnasvæði félagsins. Þ kvaðst hafa verið að aka lyftara út úr geymslu, er hann sá bíl stefna á sig. Honum hefði brugðið og tekið í stýrið, en rafmagnsgjöf lyftarans hefði fest og lyftarinn kastast til og lent á vegg og fótur Þ orðið á milli veggjarins og lyftarans. Þ slasaðist töluvert á fætinum og var varanleg örorka hans metin 15%. Í skýrslu vinnueftirlits ríkisins 12. apríl 1995 var ekkert um bil- un í inngjöf lyftarans, og voru fullyrðingar Þ um, að bilun eða galli í lyftaranum hefði valdið slysinu taldar ósannaðar. Þ, sem var fram- kvæmdastjóri F ehf., laut ekki stjórn eða fyrirmælum annarra starfsmanna við framkvæmd verksins. Var F ehf. sýknað af kröfum Þ. Sératkvæði. ..................ennrrereeee eee 2992 E slasaðist við vinnu sína í stöðvarhúsi Nesjavallavirkjunar 27. júní 1990, þegar brennisteinsvetni steig upp í loft frá lögn, sem hafði verið opnuð af starfsmönnum vélsmiðju K. Varanleg læknisfræðileg ör- orka E var metin 20%. Vélsmiðjan hafði keypt ábyrgðartryggingu hjá S hf., sem viðurkenndi bótaskyldu vélsmiðjunnar. Átti E að fá greiddar 2.846.466 krónur, en þar sem vélsmiðjan skuldaði trygg- ingafélaginu iðgjöld, skuldajafnaði félagið þeim við bótagreiðsluna, þannig að E fékk aðeins greiddar 1.640.323 krónur. E höfðaði mál gegn vélsmiðjunni og voru kröfur hans teknar til greina. E kvað vélsmiðjuna og eigendur hennar hafa orðið gjaldþrota, og hefði greiðsla frá þeim aðeins hrokkið fyrir áföllnum vöxtum og inn- heimtukostnaði. E höfðaði þá mál gegn Hitaveitu Reykjavíkur, H, og V hf., en starfsmenn þess fyrirtækis höfðu yfirumsjón og eftirlit með störfum verktaka. Ósannað var talið, að lögnin hefði verið opnuð í samráði við eða að fyrirmælum starfsmanns V hf. og var Efnisskrá CCCIC Bls. fyrirtækið sýknað af kröfum E. Rekstur Nesjavallavirkjunar var ekki hafinn, þegar slysið varð, þótt gufuveita hennar hefði verið tekin út. Ýmsar lagnir höfðu verið prófaðar og hafði komið í ljós, að eitraðar gufur gátu verið í sumum þeirra. Þetta var forsvars- mönnum vélsmiðjunnar kunnugt um. Þess vegna höfðu eftirlits- menn gefið fyrirmæli um, að viðkomandi lögn yrði ekki opnuð án samráðs við þá. Engu að síður opnuðu starfsmenn vélsmiðjunnar lögnina án þess að verkstjóri eða annar fyrirsvarsmaður þeirra væri viðstaddur. Var ljóst, að slysið hefði ekki orðið, ef verktakinn eða starfsmenn hans hefðu fylgt þeim fyrirmælum, sem eftirlitið hafði gefið. Vegna vitneskju verktakans um hættuna, sem gat stafað af opnun lagnarinnar, var þetta talið frumorsök slyssins. Starfsmenn H komu þar hvergi nærri, og var H einnig sýknað af kröfum E. Sér- Atkvæði. nr 3011 S, sem var bátsmaður á skipi Hf. E, varð fyrir slysi um borð í skipinu 28. nóvember 1989, er það var á Höfn í Hornafirði og verið var að skipa út síldartunnum. Í maí 1992 var varanleg örorka S metin 15% vegna slyssins, en hann var endurmetinn í september 1996 til 25% varanlegrar örorku. S höfðaði mál gegn Hf. E og taldi félagið bera ábyrgð á slysinu, sem yrði rakið til vanbúnaðar í skipi og vangæslu stýrimanns, er stjórnaði verkinu. Verkið, sem S vann ásamt stýri- manni var einfalt og hafði S áður unnið slíkt verk, enda vanur sjó- maður. Lagt var til grundvallar að gámur, sem áður hafði verið hífður á þilfar, hefði ekki setið að öllu leyti rétt á þilfarinu vegna vindings eða skekkju. Fór vinstri fótur S undir gáminn á þeim stað, þar sem hann sat ekki að fullu og klemmdist, þegar þungi gáms, sem verið var að hífa, kom á neðri gáminn. Svona gámar verða óhjákvæmilega oft fyrir hnjaski og var talið, að menn, sem væru vanir vinnu með þá, gerðu sér grein fyrir því, að þeir geti skekkst af þessum sökum og tækju tillit til þess í störfum sínum. Var talið, að slys S yrði rakið til óhapps og aðgæsluleysis hans og var Hf. E sýknað af kröfum hans. Sératkvæði. ................0..000 0000 3205 S var fastráðinn starfsmaður B, þegar hann slasaðist við vinnu sína 6. mars 1991. Vann S að viðgerð á húsnæði í eigu B. Laus álstigi, sem reistur hafði verið upp að vegg, rann undan S og féll hann með stiganum niður á gólf. Stiginn stóð með eðlilegum halla, þegar S fór upp í hann, en enginn búnaður var á neðri enda stigans til að varna því að hann rynni úr stað, og engin fyrirstaða gegn því var á gólfinu. Var þetta talin meginorsök slyssins. Ósannað var, hver átti CD Efnisskrá stigann, og ekki var talið, að viðhald á honum hefði verið í verka- hring S, þótt stiginn væri í notkun á staðnum í þágu B. Við það var miðað, að S hefði verið sjálfráður um, hvernig best yrði að verki staðið og bjó hann yfir nægri kunnáttu og reynslu til að neyta þess. Var S því sjálfur talinn bera ábyrgð á slysinu. ....................0..000.... K slasaðist, er hann var að vinna við grjóthleðslu. Verið var að færa til stein í grjóthleðslu með krana vörubifreiðar í eigu M, sem stóð ut- an við bifreiðina og stjórnaði krananum. Slysið varð, þegar steinin- um var lyft frá jörðu og strekktist á togvírum, sem ekki höfðu verið losaðir, en einn þeirra skrapp til og lenti á fingrum vinstri handar K. K höfðaði skaðabótamál gegn M og vátryggingarfélagi bif- reiðarinnar, V. Þessi tilfærsla á steininum varð ekki felld undir sér- reglu 1. mgr. 88. gr. umferðarlaga. Þurfti þá ekki að taka afstöðu til þess, hvort flutningur steinanna af palli vörubifreiðarinnar hefði verið þáttur í notkun hennar sem ökutækis í skilningi ákvæðisins. Ekkert kom fram um það, að staðsetning bifreiðarinnnar eða skorðun hefði átt þátt í því, hvernig til tókst. Varð M ekki gefin sök á slysinu, og voru M og V sýknuð af kröfum K. .............0....0....... E, 16 ára bakaranemi hjá N ehf., slasaðist við vinnu sína 2. febrúar 1988. Hann var að hreinsa vél með hníf. Vélin var í gangi og dróst hnífur- inn inn í vélina. Vettlingur E festist í nagla á handfangi hnífsins með þeim afleiðingum, að fingur hans drógust inn í valsinn á vél- inni. Tveir fingur hægri handar mörðust það illa að taka varð fram- an af þeim. E höfðaði mál gegn N ehf. og krafðist bóta. Nokkur vafi var á um það, hvernig E stóð að verki þegar hann varð fyrir slysinu. Höfuðorsök slyssins var talin sú, að hann vann að hreinsun vélarinnar á meðan hún var í gangi. E staðhæfði hins vegar, að hann hefði unnið verkið eins og fyrir honum hefði verið haft, og byggði bótakröfu sína á því, að N ehf. bæri ábyrgð á slysinu vegna skorts á leiðbeiningum og eftirliti. Slysið var ekki tilkynnt Vinnu- eftirliti ríkisins fyrir en rúmum þremur mánuðum eftir slysið og var skýrsla þess dagsett 19. maí 1988. Þegar slysið varð hafði E starfað hjá N ehf. í átta til níu mánuði. Ríkar skyldur hvíldu á N ehf. til fræðslu og eftirlits þegar litið var til ungs aldurs E og stöðu hans sem iðnnema hjá N ehf. Af málsgögnum mátti ráða, að á það hefði skort af hálfu N ehf., að fyrir lægju markviss fyrirmæli og leiðbein- ingar til E um starfið. Var því ábyrgð lögð á N ehf. vegna slyssins. E hafði oft unnið umrætt verk og var talið, að honum hefði mátt vera ljósar þær hættur, sem því fylgdi að standa að verki eins og Bls. 3369 3378 Efnisskrá CDI Bls. hann gerði. Var hann talinn hafa sýnt af sér verulegt gáleysi og var látinn bera helming tjónsins sjálfur. ...............00000.... 0... 3427 E slasaðist á hendi við vinnu sína í steypuskála hjá Í hf. 28. apríl 1992. E varð að standa hokinn uppi á litlum kassa við að stýra 19 kílóa teini í gat. Vitnum bar ekki saman um, hvort handfang hefði verið á teininum, en menn voru sammála um, að yfirleitt hefði orðið að nota báðar hendur til þess að stýra honum. Slysið var ekki tilkynnt til Vinnueftirlits ríkisins fyrr en 1. maí 1992 og var ekki rannsakað af þess hálfu. Varð við það að miða, að ekkert eiginlegt handfang hefði verið á teininum. E naut ekki leiðbeininga um hvernig standa skyldi að verki, en þetta var í fyrsta skipti, sem hann vann þetta verk. Ósannað var, að E hefði farið öðru vísi að en til var ætlast eða sýnt af sér ógætni, og varð honum því ekki kennt um slysið. Slysið var rakið til óforsvaranlegrar vinnuaðstöðu og vanbúnaðar teinsins, og bar Í hf. bótaábyrgð á afleiðingum þess. .................... 3525 Sjá SJÓMENN. ............ rr 3808 G varð fyrir slysi við störf í kjötmjölsverksmiðju K 28. september 1992 með þeim afleiðingum, að hann hlaut 15% varanlega örorku. Í jan- úar 1997 höfðaði G mál gegn K og krafðist bóta vegna slyssins. Vinnueftirliti ríkisins var ekki tilkynnt um slys G fyrr en á árinu 1993. Í umsögn þess um slysið, sem var samin eftir lögregluskýrslu og slysaskýrslu til Tryggingastofnunar ríkisins kom fram, að að- stæður á vinnustað hefðu verið gjörbreyttar við skoðun eftirlits- manns 2. júní 1993. Af umsögn vinnueftirlitsins varð ekki ályktað að rekja mætti slysið til vanbúnaðar í tækjum og búnaði eða ann- arra aðstæðna á vinnustað. Ekki varð séð, að tafir, sem urðu á því að tilkynna vinnueftirlitinu um slysið, hefðu neinu breytt um, að atvik að því yrðu nægilega upplýst. Var G talinn hafa sýnt af sér mikið gáleysi í vinnubrögum sínum, sem leiddu til slyssins, og var K sýknað af kröfum G. ..............00)... 0000. 4065 Virðisaukaskattur Sjá Málskostnaður. ................00000000.0 0000 342 - 829 Sjá Frávísun máls frá héraðsdómi. ...................0.n0 eee err 1204 G var ákærð fyrir brot á lögum um virðisaukaskatt með því að hafa ekki staðið innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti, sem inn- heimtur var í nafni hennar og einkafyrirtækis hennar á árunum 1992, 1993, 1994 og til og með febrúar 1995, samtals 3.444.062 krón- Sjá Frávísunarúrskurður staðfestur. .....................0.00a0 00 CDI Efnisskrá Bls. ur. Einnig var ákærður fyrir sama brot H, sem var þá sambýlismað- ur G, en þau unnu bæði við rekstur fyrirtækisins og höfðu framfæri sitt af rekstrinum. Þau voru bæði sakfelld í héraði, en G áfrýjaði dóminum til Hæstaréttar. G var skráð með virðisaukaskattskylda starfsemi og bar skylda til að innheimta skattinn og standa skil á honum í ríkissjóð. Það stoðaði hana ekki að vísa til þess, að þáver- andi sambýlismaður hennar hefði að einhverju eða öllu leyti haft með höndum stjórn á fjármálum atvinnurekstrar hennar. G stóð ekki skil á skattinum í ríkissjóð og bakaði sér með þeirri háttsemi refsiábyrgð samkvæmt 40. gr. laga nr. 50/1988. Var hún dæmd í 45 daga varðhald, en fullnustu refsivistar var frestað skilorðsbundið í 2 ár. Þá var hún dæmd til að greiða 800.000 krónur í sekt til ríkis- SJÓÖS. eeen rrr rr rr rr err rr 2173 S var ákærður fyrir brot á lögum um virðisaukaskatt. S var í forsvari fyr- ir tvö hlutafélög. Tók ákæra til vanskila á virðisaukaskatti vegna annars félagsins fyrir síðasta skatttímabil ársins 1992, en varðandi hitt félagið laut ákæra að vanskilum á virðisaukaskatti og van- rækslu um að skila virðisaukaskattskýrslum vegna veltu frá mars til maí 1993. Samanlögð fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts nam rúmum 9.000.000 króna, en þar sem brotin tóku til skamms tíma þótti fjárhæðin ein ekki nægja til þess að sakir ákærða yrðu taldar miklar og háttsemi hans þannig talin varða við þágildandi 6. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, sbr. nú 262. gr. almennra hegningarlaga. Voru því ekki skilyrði til að dæma ákærða til að sæta varðhaldi, en hann var dæmdur til að greiða 2.200.000 krónur í sekt í ríkissjóð. 2460 Sjá Lausafjárkaup. ................a...00naannnnnnrnrnrererrrrrrrrrrrrrrrrrrr nr 2812 B hf. stóð ekki skil á virðisaukaskatti af svonefndum lántökukostnaði á árinu 1992, þ.e. þinglýsingargjaldi og bankakostnaði vegna skulda- bréfa, sem gefin voru út við sölu bifreiða, sem seldar voru með af- borgunarkjörum. Þá skilaði félagið ekki heldur virðisaukaskatti af sölu notaðra vélsleða sama rekstrarár. Var B hf. endurákvarðaður virðisaukaskattur, sem hann greiddi með fyrirvara 11. nóvember 1994 og nam þá samtals 7.497.937 krónum. B hf. höfðaði mál gegn íslenska ríkinu, Í, og voru kröfur hans teknar til greina í héraðs- dómi. Í Hæstarétti var tekið fram, að ekki yrði séð af gögnum málsins, að skattyfirvöld hefðu borið brigður á þá lýsingu B hf., að hann hefði skuldfært lántökukostnaðinn og mótbókað á biðreikn- ing. Andmæli Í hefðu aftur á móti veitt sérstakt tilefni fyrir B hf. til að leggja fram gögn úr bókhaldi sínu, þegar málið var komið fyrir Efnisskrá CDIII Bis. dómstóla, sem tækju af tvímæli um, að lýsing hans væri í samræmi við samtímafærslur í reikningsgerð, en sönnunarbyrðin um það hvíldi á B hf. Miða varð við, að B hf. hefði tekið við skuldabréfum og/eða tryggingarbréfum úr hendi kaupenda bifreiða sem greiðslu eftirstöðva af kaupverði. Eftir móttöku bréfanna og afhendingu bifreiðanna virðist B hf. hafa látið þinglýsa bréfunum og selt þau í banka. Ekki var sýnt fram á það, að bréfin hefðu verið seld fyrir eigin reikning viðskiptamanna B hf. Þegar þetta var virt var óhjá- kvæmilegt að líta svo á, að B hf. hefði verið að ráðstafa eigin verð- bréfaeign. Var Í sýknað af þeim hluta kröfugerðar, sem laut að lán- tökukostnaði. Að því er vélsleðana varðaði, þá kom fram í gögnum málsins, að B hf. hafði á árinu 1992 bæði flutt inn og selt nýja vél- sleða og keypt og selt aftur notaða vélsleða. Óumdeilt var, að í báðum tilvikum var um að ræða starfsemi í atvinnuskyni. Engra gagna naut um það, að B hf. hefði keypt notaða vélsleða af virðis- aukaskattskyldum aðilum, en þeir voru keyptir til endursölu. Varð því að miða við, að hann hefði keypt sleðana af viðskiptamönnum, sem voru undanþegnir skattskyldu. Í 10. gr. laga nr. 50/1988 er gerð undantekning frá meginreglunni um skattverð við sölu vélknúinna ökutækja, sem seljandi hefur keypt til endursölu í atvinnuskyni. Samkvæmt henni reiknaðist enginn skattur væri söluverð lægra en kaupverð. Í upphaflegum virðisaukaskattslögum voru þessi öku- tæki skilgreind sem „fólksbifreiðar fyrir færri en níu menn“. Var sú skilgreining enn í lögum 1992, er viðskiptin, sem um var deilt, fóru fram. Með lögum nr. 122/1993 var ákveðið, að reikniregla 10. gr. yrði látin ná til allra vélknúinna ökutækja. Ekki var talið, að heim- ilt væri að beita 10. gr. laga nr. 50/1988 með lögjöfnun um önnur vélknúin ökutæki en þar greindi, og var Í einnið sýknað af þeim hluta kröfunnar. Sératkvæði. ..............00000.0.00nee nennt 3259 Sjá Gjaldþrotaskipti. ................a re er rn 3844, 3857 Víxilmál J og Ó hf. gerðu með sér tímabundinn leigusamning um eignarhluta fé- lagsins við K-veg í Reykjavík í desember 1993. Við undirskrift samningsins fékk leigusalinn, Ó hf., tryggingarvíxil áð fjárhæð 200.000 krónur, samþykktan af J, en hvorki hafði verið ritaður á CDIV Efnisskrá Bls. hann útgáfudagur né gjalddagi. Húsnæðið var selt í ágúst 1996, og var húsaleigusamningnum rift í september 1996. Í janúar 1997 var J tilkynnt, að umræddur tryggingarvíxill væri til sýningar í banka og að Ó hefði skráð útgáfudaginn 7. janúar á víxilinn. Ó höfðaði síðan mál gegn J til greiðslu víxilsins. Eftir meginreglum víxilréttar hafði viðtakandi tryggingarvíxilsins, Ó hf., umboð til að gefa víxilinn út og rita útgáfudag og gera hann þannig að fullgildum víxli í merk- ingu Í. gr. og 2. gr. víxillaga. Þetta umboð hafði leigusalinn einn. Víxillinn var ekki útgefinn af leigusala heldur af Ó. Af því varð að álykta, að Ó hefði fyllt sjálfur út í eyður á skjalinu, svo sem hann sjálfur væri réttilega að því kominn. Til þess hafði hann ekki heim- ild, og var víxillinn því ekki gildur að lögum, sbr. 10. gr. víxillaga. Var J því sýknaður af kröfum Ó. ..........0.ee rr 979 K höfðaði mál gegn Í hf. til greiðslu skuldar samkvæmt víxli. Víxillinn var útgefinn í Reykjavík 21. desember 1992 af P, sem framseldi hann eyðuframsali, og var K handhafi víxilsins. Víxillinn var sam- þykktur til greiðslu af J f.h. Í hf. Hann var sýndur til greiðslu 17. desember 1993 og afsagður sama dag vegna greiðslufalls. Á víxilinn var ritað: „Tryggingarvíxill samkvæmt samkomulagi hinn 9. mars 1989“. Í hf. hélt því fram, að útgefandi víxilsins hefði enga kröfu átt vegna þeirra viðskipta, sem víxlinum var ætlað að tryggja. Málið var rekið samkvæmt XVII. kafla laga nr. 91/1991. Mótbárur Í hf. voru ekki meðal þeirra varna, sem honum var heimilt að hafa uppi eftir 118. gr. laga nr. 91/1991 án samþykkir K. Í hf. gæti hins vegar borið fram slíkar málsástæður í endurkröfumáli vegna lögskipta að baki víxlinum. Var Í hf. dæmdur til að greiða víxilinn ásamt dráttar- VÖXTUM. lanes 2116 T var einn af stofnendum N hf. og framkvæmdastjóri fyrirtækisins. Hann fékk umboð fyrir málningarvörur M ehf. og sá um sölu þeirra á Akureyri. Um áramótin 1989—-1990 var rekstur N hf. seldur V hf., sem T hafði stofnað ásamt fleirum á árunum 1970-1972. Með í kaupunum fylgdi umboð og málningarvörulager M ehf. Bú N hf. var tekið til gjaldþrotaskipta í febrúar 1991, og var búið eignalaust. Bú V hf. var tekið til gjaldþrotaskipta í desember 1994. Það bú var einnig eignalaust. Með bréfi 19. apríl 1991 krafðist M ehf. greiðslu allrar þeirrar skuldar, sem hann taldi sig eiga hjá V hf., sem þá hafði yfirtekið rekstur N hf. Gaf T út tryggingarvíxil, að fjárhæð 3.000.000 krónur til tryggingar skuld V hf. Víxillinn var framseldur af T eyðuframsali til sonar hans J, sem var ábekingur á víxilinum. Efnisskrá CDV Bls. Víxillinn var samþykktur til greiðslu af J fh. V hf. T neitaði að greiða víxilinn og taldi sig hafa greitt þær kröfur, sem M ehf. hefði talið sig eiga hjá V hf. samkvæmt tryggingarvíxlinum. M ehf. taldi, að full krafa væri að baki víxlinum. Ávallt hefði verið ein heildstæð samfella í viðskiptayfirlitum M ehf. gagnvart skuldum, sem stofnað hefði verið til af hálfu N hf. og síðar V hf. Ekki varð annað ráðið af bréfaskiptum aðila en að með yfirtöku N hf. um áramótin 1989- 1990 hefði V hf. tekið við réttindum og skyldum hins fyrrnefnda gagnvart M ehf. Var litið svo á, að M ehf. hefði leitt nægilega í ljós, að tryggingarvíxillinn hefði verið afhentur M ehf. til að tryggja meðal annars greiðslu á kröfum hans vegna viðskipta við N hf. Var M hf. því sýknað af kröfum T. ............0.00.00000000n00 neee 371 F ehf. höfðaði mál gegn H til heimtu skuldar samkvæmt víxli, útgefnum af Þ 1. maí 1996 og samþykktum af L ehf. til greiðslu í Búnaðar- banka Íslands í Reykjavík 27. september sama ár. Fyrir Hæstarétti lagði H fram yfirlýsingar frá aðalbanka Búnaðarbanka Íslands hf. og öllum útibúum hans í Reykjavík um að víxillinn hefði ekki verið til innheimtu hjá þeim. Bar H fyrir sig þá nýju málsástæðu fyrir Hæstarétti, að víxillinn hefði ekki verið sýndur til greiðslu með þeim hætti, sem um ræðir í 1. mgr. 38. gr. víxillaga og hefði því glat- að víxilrétti gagnvart F ehf. F ehf. mótmælti þessari málsástæðu H í greinargerð sinni til Hæstaréttar sem of seint fram kominni. F ehf. viðurkenndi hins vegar, að víxillinn hefði ekki verið sýndur í Bún- aðarbanka Íslands, heldur hefði hann verið geymdur á skrifstofu F ehf. Talið var, að þessari málsástæðu H yrði komið að fyrir Hæsta- rétti samkvæmt 2. mgr. 163. gr. laga nr. 91/1991. Fyrir lá, að víxillinn var ekki sýndur til greiðslu í einhverri afgreiðslu Búnaðarbanka Ís- lands í Reykjavík, svo sem bar að gera. Af þeim sökum og með vís- an til 1. mgr. 53. gr. víxillaga hafði F ehf. glatað víxilrétti gagnvart H. Var H því sýknaður af kröfum F ehf. „dd... 3817 Vörumerki Deilt var um það, hvort ruglingshætta væri milli vörumerkjanna KRAFT og CRAFT of Sweden AB. Vörur undir heitinu CRAFT voru fluttar til landsins á árunum 1982—1986. Þær voru lítið auglýst- ar en dreift í nokkrar verslanir um landið. Ekkert var flutt inn af CRAFT- vörum á tímabilinu 1986-1990. S hf. sótti um skráningu á vörumerkinu KRAFT í september 1986, og var það skráð 10. mars 1989 í flokki 25 fyrir vinnufatnað og birtist í ýmsum auglýsinga- CDVI Efnisskrá Bls. abæklingum. S hf. framleiddi meðal annars loðfóðraða vinnugalla undir merkinu KRAFT, sem voru vinsælir meðal unglinga og vél- sleðamanna. Á árinu 1992 varð S hf. varð við, að E var farinn að selja og auglýsa útigalla undir vörumerkinu CRAFT. S hf. mót- mælti því í bréfum í október og nóvember 1992 og vakti athygli á því, að notkun E á vörumerkinu CRAFT bryti í bága við vöru- merkjarétt hans. Sannað þótti, að vörumerkjaréttur CRAFT of Sweden AB hefði fallið niður á tímabilinu 1986-1991, og taldist KRAFT því vera eldra merki, þar sem sótt var um skráningu á því árið 1986 og merkið notað frá þeim tíma. Talið var, að svo mikil hljóðlíking væri með orðunum CRAFT og KRAFT, að valdið gæti ruglingshættu. Einnig var litið til þess, að aðilar málsins seldu sömu vörur eða vörur sömu tegundar undir vörumerkjum sínum, sem jók enn á ruglingshættu milli merkjanna. Notkun E á vörumerkinu CRAFT braut því gegn þeirri vernd, sem S hf. naut fyrir sínu vöru- merki smkvæmt 1. mgr. 4. gr. laga nr. 47/1968. ................ 0. 433 Sjá Hlutafélög. ......................... renn 3757 Þagnarskylda F hafði með höndum rannsókn á fiskvinnslu hjá E hf., sem grunað var um að hafa verkað ólögmætan sjávarafla í fiskvinnslustöð sinni. F krafðist þess, að L yrði gert skylt með dómi að láta honum í té staðfest ljósrit af öllum gögnum, sem L hefði vegna afurðalánavið- skipta sinna við E hf. Í 15. gr. laga nr. 38/1990 um stjórn fiskveiða er ákvæði, sem skyldar banka og lánastofnanir að láta F ókeypis í té allar þær upplýsingar, sem unnt er og nauðsynlegar eru taldar vegna eftirlits með framkvæmd laganna. L bar fyrir sig ákvæði um þagnarskyldu í 43. gr. laga nr. 113/1996. Þar er hins vegar berum orðum tekið fram, að ákvæðið eigi ekki við, þegar skylt sé að veita upplýsingar lögum samkvæmt. Var L því skylt að afhenda F um- deild gögn. ............... err 3517 Þinglýsing Mistök urðu hjá borgarfógetaembættinu í Reykjavík við útgáfu veðbók- arvottorðs 2. júní 1992 fyrir eignarhluta S hf. í húseigninni nr. 16 við S-götu. Var skuld við Iðnlánasjóð samkvæmt veðskuldabréfi, sem hvíldi á 1. veðrétti eignarinnar, sögð að fjárhæð 1.800.000 krónur, en hún var í raun 8.000.000 krónur og hafði verið færð þannig inn í þinglýsingabók. Hinn 12. júní 1992 var síðan þinglýst án athuga- Efnisskrá CDVII Bls. semda veðskuldabréfi með 2. veðrétti í eigninni, sem forsvarsmenn S hf. gáfu út til L hf. til tryggingar láni, en þar var skuldin við Iðn- lánasjóð sögð vera að fjárhæð 1.800.000 krónur. S hf. keypti um- ræddan eignarhlut af Iðnlánasjóði 30. apríl 1992 fyrir 9.000.000 krónur. Var kaupverðið meðal annars greitt með útgáfu fyrrgreinds veðskuldabréfs, að fjárhæð 8.000.000 krónur, sem gefið var út sama dag. 23. nóvember 1993 var fasteign S hf. seld nauðungarsölu. Þá fyrst varð L hf. kunnugt um mistökin. Eignin var seld hæstbjóð- anda á 6.000.000 krónur, og rann ekkert af þeirri fjárhæð til L hf. L hf. höfðaði mál gegn ríkissjóði til greiðslu skaðabóta. L hf., sem var opinber lánastofnun, var ekki talin hafa sýnt þá aðgæslu, sem krefj- ast verður. S hf. var ekki grandlaus og nýtti sér þau mistök, sem urðu við útgáfu veðbókarvottorðsins 2. júní 1992. Tjón L hf. var því ekki talin sennileg afleiðing mistakanna í skilningi 49. gr. þinglýs- ingarlaga. Var ríkissjóður sýknaður af kröfum L hf. ..................... 128 Mistök urðu hjá þinglýsingardómara við embætti sýslumannsins í Kjós- arsýslu, þegar útbúið var sérstakt blað fyrir eignina A 22 í fram- haldi þinglýsingar veðleyfis 22. júlí 1988 og veðskuldabréfs 2. ágúst sama ár, en þá var þess ekki gætt að færa inn á blaðið tryggingabréf Búnaðarbanka Íslands, að fjárhæð 7.200.000 krónur, sem móttekið hafði verið til þinglýsingar 14. janúar 1988. Í ljós var leitt, að kaup- endur höfðu greitt 2.350.000 krónur eftir að þinglýsingarmistökin urðu og þar til afsal var gefið út. Var talið, að uppfyllt væru skilyrði 49. gr. þinglýsingalaga til að íslenska ríkið yrði talið ábyrgð fyrir tjóni, sem næmi þessari fjárhæð, en annað ætlað tjón kaupenda gæti ekki talist sennileg afleiðing mistakanna, heldur ætti það rót að rekja til vanefnda og gjaldþrots viðsemjanda þeirra. ................ 1227 Hinn 19. júní 1988 undirritaði P ábyrgðaryfirlýsingu til Búnaðarbanka Ís- lands, þar sem fram kom, að hann tækist á hendur sjálfskuldar- ábyrgð á greiðslu 12 veðskuldabréfa, að fjárhæð 7.200.000 krónur, sem öll væru útgefin af Byggingarfélaginu Hömrum hf. til bankans. Átti hvert bréf að vera að fjárhæð 600.000 króur og þau tryggð með veði í lóðum við Aðaltún og átti eitt veðskuldabréf að hvíla á hverju húsi. Þangað til þinglýsing bréfanna færi fram átti veðtrygg- ing bankans að vera í formi tryggingarbréfs, að fjárhæð 7.200.000 krónur með veði í öllum lóðunum óskiptum. Hinn 19. janúar 1988 var tryggingarbréfið fært í veðmálabækur Kjósarsýslu á fasteign Mosfellsbæjar í landi Lágafells. Í bréfinu kom fram, að sveitarfé- laginu væru veðsettar 13 byggingarlóðir úr umræddu landi við CDVII Efnisskrá Bls. Aðaltún, en þær höfðu ekki verið sérgreindar í fasteignabók, er þinglýsingin átti sér stað. Þann 14. nóvember 1988 gaf Mosfellsbær út leigusamning um lóð til íbúðarhúsabyggingar, en í samningnum var ekkert getið um áhvílandi lán á eigninni eða kvaðir varðandi veðsetningu. Var samningnum þinglýst athugasemdalaust með þeim hætti, að útbúið var nýtt blað fyrir lóðina. Byggingarfélagið Hamrar hf. stóð ekki við ákvæði kaupsamningsins og var úrskurð- að gjaldþrota 21. nóvember 1988. Kaupendur lóðarinnar fengu veð- bókarvottorð fyrir eign sína 2. janúar 1989 þar sem fram kom, að hún væri veðbandalaus. Þann 22. mars 1989 krafðist Búnaðarbank- inn þess, að tryggingarbréfið frá 12. janúar 1988 yrði fært inn á 1. veðrétt allra lóðanna við Aðaltún, sem taldar voru upp í bréfinu, og var það gert. Varð kaupendum fyrst kunnugt um þetta um mitt ár 1989. Með dómi Hæstaréttar 21. september 1995 var viðurkennt, að Búnaðarbankinn ætti veðrétt í fasteign kaupenda til tryggingar kröfum bankans á hendur þrotabúi Byggingarfélagsins H hf. Kaup- endur höfðuðu mál gegn íslenska ríkinu til greiðslu skaðabóta, og reistu kröfur sínar á því, að átt hefðu sér stað þinglýsingamistök við embætti sýslumannsins í Kjósarsýslu. Dæmt var, að tryggingar- bréfinu hefði verið réttilega þinglýst. Það hefði ekki verið fyrr en við þinglýsingu lóðarleigusamnings og afsals 14. nóvember 1988 og sérgreiningu eignarinnar í fasteignabók, að mistök hefðu orðið af hálfu þinglýsingardómara. Þá höfðu kaupendur þegar greitt um- samið kaupverð. Gat tjón þeirra því ekki talist sennileg afleið- ing þessara mistaka, sbr. 49. gr. þinglýsingalaga, heldur bein afleið- ing vanefnda og gjaldþrots viðsemjanda kaupenda. Var íslenska ríkið þegar af þessari ástæðu sýknað af kröfum kaupenda. Sér- Atkvæði... 1238, 1252, 1257, 1262, 1267 L höfðaði mál gegn G til greiðslu eftirstöðva veðskuldabréfs og gerði einnig kröfu um, að staðfestur yrði veðréttur í fasteign G sam- kvæmt skuldabréfinu. Með úrskurði héraðsdóms 13. júní 1996 var L heimilað að fá þinglýst héraðsdómsstefnu á fasteign G. Þeirri kröfu var hafnað í héraðsdómi og fyrir Hæstarétti var ekki krafist endur- skoðunar dómsins að því leyti. Var því fallist á kröfu G um að fella þessa heimild niður. .......................0. err 1653 Sýslumaðurinn á Akureyri hafnaði þinglýsingu á kaupsamningi um fast- eign á Akureyri. A, sem var seljandi eignarinnar, og M og S, sem voru kaupendur, kröfðust þess, að ákvörðun þinglýsingarstjóra yrði breytt. Þinglýsingarstjórinn vísaði kaupsamningnum frá með þeim Efnisskrá rökstuðningi, að samkvæmt húsreglum fasteignarinnar, sem getið væri um í fasteignabók, annaðist söluaðili í umboði Félags aldraðra á Akureyri og eiganda íbúðar um sölu íbúðar, en kaupsamningur- inn bæri ekki með sér, að þetta skilyrði væri uppfyllt. Húsreglur þessar voru áritaðar um samþykki af stjórn Félags aldraðra á Ak- ureyri og bæjarstjóranum á Akureyri og þeim þinglýst sem kvöð á fasteignina. Var hér um að ræða reglur um víðtækar takmarkanir á rétti eigenda íbúða í fasteigninni til ráðstöfunar á þeim. Þinglýsing- arstjóra bar því að vísa kaupsamningnum frá þinglýsingu sam- kvæmt 2. mgr. 7. gr. laga nr. 39/1978 og var ákvörðun hans staðfest. Sjá Kæruheimild. .................00ennrrrererrrererrrrrrrrrrerrstrrannnnnaa nn Þjáningabætur Sjá Skaðabætur. ...................000.. areas Þjófnaður B var sakfelldur fyrir þjófnað með því að hafa stolið tveimur gullhring- um að verðmæti 14.300 krónur á Bíóbarnum í Reykjavík. Við ákvörðun refsingar var tekið tillit til þess, að hann hafði nokkrum sinnum áður brotið af sér á sama veg og rauf skilorð reynslulausnar á 30 daga eftirstöðvum refsingar með þessu broti, og hins vegar að brot hans var smávægilegt. Var B dæmdur í fangelsi í 45 daga. ..... B var sakfelldur fyrir þjófnað og húsbrot og rauf með því skilorð reynslulausnar, sem hann hafði hlotið af 240 daga eftirstöðvum fangelsisrefsingar. Læknisvottorð lágu fyrir Hæstarétti um, að B hefði gengist undir árangursríka meðferð á geðsjúkdómi og ekki neytt áfengis eða annarra vímuefna í 10 mánuði. Þá var einnig fram komið, að B hafði greitt bætur, sem mælt var fyrir um í héraðs- dómi. Þrátt fyrir þetta voru ekki talin skilyrði til að verða við kröf- um B um að skilorðsbinda refsinguna og var hann dæmdur í fang- €lsi í 12 Mánuði. nr J var sakfelldur fyrir mörg þjófnaðarbrot og rauf með því skilyrði reynslulausnar á eftirstöðvum 80 daga refsingar. Refsing hans var ákveðin með tilliti til 72. gr. almennra hegningarlaga, svo og 77. gr., M. gr. og 255. gr. sömu laga. Var hann dæmdur í fangelsi í 18 mán- UL. rennt G og Ú voru sakfelldir fyrir marga innbrotsþjófnaði og nytjastuldi svo og fyrir brot gegn umferðarlögum og lögum um ávana- og fíkni- efni. Sakaferill þeirra beggja var langur og alvarlegur og var refsing CDIX Bls. 2296 4509 4328 1489 2336 2340 CDX Efnisskrá Bls. þeirra ákveðin með hliðsjón af ákvæðum 255. gr., sbr. 71. gr. al- mennra hegningarlaga og 72. gr. sömu laga. Refsing G var ákveðin sem hegningarauki við dóm Héraðsdóms Reykjavíkur 9. desember 1997. Voru þeir dæmdir til að sæta fangelsi í 3 ár, sviptir ökurétti og látnir sæta upptöku á fíkniefnum. ................0........00 2553 Sjá Líkamsárás. ......................... rr 3220 K var ákærður fyrir þjófnað og brot í opinberu starfi með því að hafa 24. nóvember 1996, er hann var við störf sem tollvörður í Reykjavík stolið umslagi með verðsendingu til Landsbanka Íslands frá Jyske Bank í Danmörku, sem í voru bresk pund, alls GBP 52.000 í seðl- um. Kona hans, S, var ákærð fyrir hylmingu á broti K. Við rann- sókn málsins lagði lögregla hald á 45.100 pund, sem voru í fórum K og S. Voru þar á meðal 200 10 punda seðlar og komu númer þeirra heim og saman við númer seðlanna, sem saknað var úr sending- unni. Óumdeilt var, að þau ensku pund, sem hald var lagt á og þau 1000 pund, sem seld höfðu verið í banka, höfðu verið í vörslum K og S. K var að störfum umræddan dag sem tollvörður og hafði hann tækifæri til að taka umrætt umslag. Við yfirheyrslu hjá lög- reglu 25. febrúar 1997 játaði K að hafa tekið umsalgið, en afturkall- aði játningu sína daginn eftir. Ekki þótti efni til að hnekkja mati héraðsdóms, sem skipaður var þremur dómurum, um sök K, og var hann sakfelldur fyrir þjófnað og dæmdur í 15 mánaða fangelsi. S var sakfelld fyrir hylmingu og dæmd í 4 mánaða fangelsi, skil- orðisbundið. Þá voru þau dæmd til að greiða Jyske Bank bætur... 4139 Þjónustugjöld Í lögum nr. 151/1996 um fiskveiðar utan lögsögu Íslands voru ákvæði um veiðieftirlit. K ehf. taldi það ekki standast að stjórnlögum að koma löggæslu og eftirliti fyrir með þeim hætti, að sá, sem eftirliti sætti, skyldi bera af því kostnað, taldi það fela í sér skattlagningu sem bryti gegn 77. gr. stjórnarskrárinnar. Ekki var litið svo á, að þetta félli undir fyrirmæli laga um almenna tekjuöflun ríkissjóðs. Hér var um að ræða ákveðna tilhögun á endurgjaldi vegna veittrar þjón- ustu, og því var ætlað að standa undir kostnaði að hluta við veiði- eftirlitið, og útgerðarmenn höfðu beina hagsmuni af eftirlitinu. Ekki var fram komið, að gjaldtakan í heild hefði verið meiri en kostnaði við eftirlitið nam. .............00000000..00 0000 000 ss1 Lyfjaeftirlit ríkisins krafði J, sem rak lyfjabúð, um lyfjaeftirlitsgjald, sem ákveðið var á grundvelli reglugerðar nr. 325/1996, sem sett var með Efnisskrá CDXI Bis. stoð í 2. gr. lyfjalaga nr. 93/1994. J greiddi gjaldið með fyrirvara og höfðaði mál gegn íslenska ríkinu til endurgreiðslu þess. Í 3. mgr. 2. gr. lyfjalaga voru ákvæði þess efnis, að lyfjaeftirlitsgjald skyldi standa undir kostnaði við rekstur Lyfjaeftirlits ríksins. Talið var, að löggjafinn hefði ætlað gjaldi þessu að vera þjónustugjald. Í reglu- gerðinni nr. 325/1996 var hins vegar byggt á því, að gjaldið væri inn- heimt án tillits til þess í hvaða mæli einstakir gjaldendur nytu í reynd þjónustu af hálfu Lyfjaeftirlits ríkisins, og var þar mælt svo fyrir, að gjaldið skyldi lagt á eftir veltu og/eða umfangi eftirlits- skyldrar starfsemi. Samkvæmt 1. gr. reglugerðarinnar skyldi skipa þeim, sem gjaldið yrði lagt á, í einhvern af þargreindum 26 flokk- um, og var J skipað í 6. gjaldflokk. Í 2. gr. lyfjalaga var ekki stoð fyrir því að skipa þeim, sem gjaldskylda hvíldi á, í gjaldflokka með þessum hætti. Það skorti því á bein tengsl á milli skyldu til að greiða eftirlitsgjald og fjárhæð þess annars vegar og hins vegar þeirrar þjónustu, sem Lyfjaeftirlit ríkisins veitir hverjum gjaldanda. Skipan sú, sem reist var á reglugerð nr. 325/1996 gat ekki staðist án viðhlítandi lagaheimildar, sem fullnægði kröfum 40. gr. og 77. gr. „ stjórnarskrárinnar. Var taka gjaldsins því ólögmæt og krafa J tekin til gr€iNAa. rr rrnnrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr 3460 Þóknun D leitaði úrskurðar um það hver væri hæfileg þóknun fyrir störf dóm- kvadds matsmanns. Matsmaður, S, setti fram reikning að fjárhæð 893.132 krónur vegna matsgerðar sinnar, en D hélt því fram, að S hefði farið langt út fyrir þær spurningar, sem óskað var svars við í matsbeiðni. Fallist var á það með D, að í matsgerðinni væri um- fjöllun, sem ekki lyti að þeim spurningum, sem beint var til S, og var þóknun S talin hæfileg 500.000 krónur. ............000..00.ennne neee 2281 Þriðjamannsloforð Sjá Kaupsamningur. ................000anaa ner 3286 Ærumeiðingar R bjó í fjöleignarhúsi í Reykjavík og hafði átt í deilu við nágranna sína vegna hundahalds. Nágrannarnir kröfðust þess við borgaryfirvöld, að R yrði sviptur undanþágu frá banni við hundahaldi, sem honum hafði verið veitt 1991, og var það gert 1995. B bjó í næstu íbúð við R frá því í mars 1993 þar til í ágúst 1994, þegar deilur stóður um CDXII Efnisskrá Bls. hundahaldið. Hinn 12. desember 1994 gaf B út yfirlýsingu um hundahald R og samskipti við hann og afhenti hana forsvarsmönn- um þeirra íbúða, sem áttu í deilum við R. Yfirlýsing B var lögð fram í máli því, sem rekið var vegna hundahalds R, og staðfesti B ummæli sín þar fyrir dómi. R höfðaði mál gegn B og krafðist ómerkingar á fimm ummælum, sem í yfirlýsingunni stóðu, taldi þau vera refsiverð og bótaskyld. B hélt því fram, að með bréfinu hefði hún viljað veita fyrrum nágrönnum sínum stuðning í deilunni, en talið var, að henni hefði mátt vera fullljóst, að það yrði lagt fyrir þau stjórnvöld, sem höfðu til úrlausnar kröfuna um sviptingu leyfis til hundahalds. Ummæli B um andlegt ástand R, að hann væri ekki heill á geði og hún væri því hrædd við hann, þóttu óviðurkvæmileg og voru dæmd ómerk. Ekkert var fram komið, sem styddi það, að R hefði með háttsemi sinni gefið B tilefni til að óttast um eigið ör- yggi og barna sinna. R reisti kröfur um miskabætur á 26. gr. skaða- bótalaga. Litið var á kröfu um miskabætur í ljósi þeirra deilna, sem verið höfðu um hundahald hans, og var hafið yfir vafa, að eigin sök hans í málinu væri veruleg. Þrátt fyrir það var fallist á, að B hefði með ummælum sínum seilst lengra en réttlætt varð með vísan til háttsemi R. Var B gert að greiða R 20.000 krónur í miskabætur... 693 Húsnæðisstofnun ríkisins, framkvæmdastjóri hennar og starfsmenn lög- fræðideildar hennar, H, höfðuðu mál gegn Húseigendafélaginu og framkvæmdastjóra þess, S, vegna ummæla, sem S lét falla um H í kvöldfréttatíma Stöðvar 2 og í morgunfréttum Bylgjunnar í októ- ber og nóvember 1996. Krafðist H þess, að tiltekin ummæli yrðu dæmd dauð og ómerk, að framkvæmdastjóranum yrði refsað og S dæmd til greiðslu miskabóta og til að kosta birtingu væntanlegs dóms. Með héraðsdómi voru flest ummælanna dæmd ómerk og fallist á aðrar kröfur H. Félagsmenn í Húseigendafélaginu voru á sjöunda þúsund talsins og hafði S þurft að eiga margháttuð sam- skipti við H, ýmist vegna hagsmuna einstakra félagsmanna eða þeirra allra í heild. Áttu félagsmenn því augljósa hagsmuni af því hvernig til tækist með opinbera stjórnsýslu á þessu sviði. H var opinber stofnun og fór með málefni, sem snertu hagsmuni margra. Var ljóst, að slík stofnun gæti kallað yfir sig harða gagnrýni. Um- mæli framkvæmdastjórans voru mörg óvægin og harkaleg. Við ákvörðun þess, hvort hann hefði með þeim farið út fyrir mörk tján- ingarfrelsisins féllst Hæstiréttur á það að játa verði mönnum rúmu tjáningarfrelsi á því sviði, sem hér um ræddi. Var einnig fallist á, að Efnisskrá CDXIII Bls. mörg ummælin hefðu falið í sér gildisdóma, þar sem S hefði lagt mat sitt á staðreyndir, sem hann hefði talið vera fyrir hendi. S hefði gert grein fyrir misbrestum í starfsemi Húsnæðismálastofnunar og lögfræðideildar hennar og var talið, að með því hefði verið rennt nægum stoðum undir þá niðurstöðu, að ekki hefði verið farið út fyrir mörk tjáningarfrelsis með því að lýsa skoðunum, sem í flest- um þessara gildisdóma birtust. Hæstiréttur ómerkti aðeins örlítinn hluta ummælanna og sýknaði S af kröfum um refsingu, greiðslu miskabóta og kostnað við birtingu dómsins. .......................... 1376 Ökuréttur Með dómi Héraðsdóms Reykjaness 10. október 1997 var Í sakfelld fyrir að hafa ekið bifreið svipt ökurétti. Í málinu var dæmt í einu lagi fyrir sex brot, sem 1 játaði að hafa framið á árunum 1996 og 1997 með því að aka bifreið svipt ökuréttindum. Refsing hennar þótti hæfilega ákveðin fangelsi í þrjá mánuði, en refsing skyldi falla nið- ur að liðnum tveimur árum héldi hún almennt skilorð samkvæmt 57. gr. almnennra hegningarlaga. ..................0000000.0.00 0000 nenna 1494 H var sviptur ökurétti til bráðabirgða í einn mánuð vegna ætlaðs brots á 37. gr. umferðarlaga hinn 7. júlí 1998 fyrir að hafa sama dag ekið bifreið sinni á 95 km hraða á Hringbraut í Reykjavík, þar sem leyfður hámarkshraði er 50 km á klukkustund. H krafðist þess, að bráðabirgðaökuréttarsviptingin yrði felld úr gildi. Taldi hann ágreining vera um það, hvar á götunni bifreið hans hefði verið, er hraði hennar var mældur, en á meirihluta vegarkaflans sé leyfður hámarkshraði 60 km á klukkustund, en lækki síðan í 50 km. Lög- reglumenn komu ekki fyrir dóm til að skýra þetta nánar, en það gat haft þýðingu fyrir úrslit málsins hvoru megin umferðarmerkis- ins, sem sýndi 50 km hámarkshraða, bifreið H var á því augnabliki, er mælt var. Var ekki talið, að lögreglustjórinn hefði sýnt fram á, að skilyrði hefðu verið fyrir hendi til að svipta H ökurétti til bráða- birgða. Var bráðabirgðaðkuleyfissviptingin felld úr gildi. .............. 2640 Sjá Bráðabirgðasvipting. ........................0. 0. 2656 Klukkan 6.05 hinn 23. október 1998 mældi lögreglan ökuhraða bifreiðar J með ratsjá. Sýndi ratsjáin 99 km á klukkustund, en leyfilegur öku- hraði var 50 km á klukkustund. Lýsing var góð og mjög lítil umferð. Lögreglustjórinn í Reykjavík svipti J með vísan til 103. gr. umferðar- laga sama dag ökurétti til bráðabirgða, en ótímabundið, og var það staðfest af Héraðsdómi Reykjavíkur samkvæmt 103. gr., sbr. 101. gr. CDXIV Efnisskrá Bls. umferðarlaga. J taldi sig hafa ekið bifreiðinni á rúmlega 80 km á klukkustund, og hélt því fram, að mistök hefðu orðið við mæling- una. Samkvæmt 101. gr. umferðarlaga skal svipta mann ökurétti, hafi hann orðið sekur um mjög vítaverðan akstur, og þar segir einnig, að svipting ökuréttar skuli vera til ákveðins tíma og eigi skemur en í einn mánuð. Í leiðbeiningum ríkissaksóknara, sbr. 3. mgr. 115. gr. laga nr. 19/1991, frá 1. júlí 1992 var að finna töflu um fjárhæð sekta og tímalengd ökuleyfissviptingar, þegar ekið var of hratt þar sem leyfður hámarkshraði var frá 50 til 90 km á klukku- stund. Samkvæmt leiðbeiningunum var ekki gert ráð fyrir sviptingu ökuréttar, ef ekið var á 99 km hraða á klukkustund þar sem 50 km hámarkshraði var leyfður. Við þau hraðatakmörk var fyrst gert ráð fyrir sviptingu ökuréttar, ef ekið var á 102 km hraða eða þar yfir. Var ekki fallist á, að skilyrði hefðu verið fyrir hendi til að svipta J ökurétti til bráðabirgða. Var úrskurðurinn því felldur úr gildi. Sér- AtkVæði. nearest 4280 Ölvunarakstur Sjá Reynslulausn. ..............0.0.0..000a near 2333 Öndunarsýni Sjá Bráðabirgðasvipting. ................0..0000000 0000 2656 Örorka Sjá Skaðabætur. ..........0000.00000 0... 421, 1762, 1782, 2260, 2588, 3525, 4328 Sjá Vátrygging. „renn 5199 Sjá Skaðabótalög. ............000000....000000 0 1976, 2002, 2233, 3115 Sjá Vinnuslys. dd. 3421, 5355 Sjá Læknar. ............ rr 4392 Örorkustyrkur H slasaðist í bifreiðaárekstri 13. september 1982, er hún var 16 ára. Hún var farþegi í bifreið og hlaut mikla áverka á höfði, einkum í andliti. Faðir H bar fyrir dómi, að hann hefði ítrekað leitað eftir bótum hjá Tryggingastofnun ríkisins, T, en alltaf fengið þær upplýsingar, að H ætti engan rétt, þar sem hún hefði verið farþegi í bifreiðinni. Það var ekki fyrr en 1990, að H var bent á að fara í örorkumat. Trygg- ingayfirlæknir mat varanlega örorku H 3. janúar 1991 65% frá 1. janúar 1989, og fékk hún greiddan örorkustyrk frá þeim degi. H Efnisskrá CDXV Bls. leitaði eftir frekari bótum, og úrskurðaði tryggingaráð 28. júní 1994, að H skyldi greiddur örorkustyrkur frá 1. október 1982. Var það gert þrátt fyrir 2. mgr. 48. gr. laga um almannatryggingar, sem kveður á um að bætur, aðrar en slysalífeyrir og sjúkradagpeningar, skuli aldrei úrskurðaðar lengra aftur í tímann en tvö ár. Þótti ljóst, að starfsmenn T hefðu ekki sinnt leiðbeiningarskyldu sinni og gefið H rangar upplýsingar um réttarstöðu sína. Var talið, að í úrskurði tryggingaráðs fælist viðurkenning á bótaábyrgð gagnvart H, sem T yrði að vera bundinn við. Voru H dæmdar bætur að álitum. ........ 4109 Öryggissgæsla Sjá Kærufrestur. .................. err 2304 Öryrkjar Sjá Lífeyrissjóðir. .................. arsen 3745 VI. YFIRLIT I. Einkamál: a. Áfrýjuarmál dæmd „rr 230 b. Kærumál dæmd .................... 0. 111 2. Opinber mál: a. Áfrýjuarmál dæmd 2... 56 b. Kærumál dæmd ..................... rr 61 3. Fjöldi dómara: Mál flutt fyrir þremur hæstaréttardómurum ............................... 164 Mál flutt fyrir fimm hæstaréttardómurum ..................0...0..... 122 341 117 458 286